188. Fondet me fund t hapur?

Fondet me fund t hapur ndryshe njihen edhe si fonde t prbashkta t ndrsjellta investimi, jan t gatshme n vazhdimsi q tu shesin publikut aksione t reja dhe njkohsisht jan t gatshme q ti riblejn aksionet q jan tashm n qarkullim, n posedimin e aksioneve me qmime t prshtatshme, t prafrta me vlern e protofolit t tyre !ili sht llogaritur pr qdo dit, n prmbyllje t tregut. 18". N qka bazohet qmimi I aksionve t fondeve t hapura? #mimi ksionve t fondeve me fund t hapur bazohet n neto vlern e aktivit pr nj aksion. 1"$. Pse quhen fonde t ndrsjellta investimi me fund t hapur? %epse nuk kan kufizime n emitimin e aksioneve. 1"1. Fondet e investimeve me fund t mbyllur? Fondet invetive kan numr t kufizuar t aksioneve t emituara, ndrsa emisionin dhe shitjen e tyre e bjn sikurse qdo korporat tjetr. &ksionet e fondeve t mbyllura shesin pr m tepr n bursa t organizuara ose prmes sportelit. #mimet e aksioneve varen nga oferta dhe krkesa qmimet e tyre qdo dit publikohen n gazetat ditore, n botimet anglosaksone publikohen me tituj publi!ly traded funds. nvestitort t !ilt dshirojn ti blejn aksionet e fondeve t mbyllura duhet t paguajn nj komision ndrmjetsimi n kohn kur blejn dhe kur shesin aksionet e fondit. 1"'. Trusti I bashkuar? (sht njejt me fondet e mbyllur, dallojm n faktin q numri qertifikatave t pjesmarrjes n union sht fiksuar dhe pndryshuar. )rustet jan t spe!ializura pr investime n obliga!ione. )rustet n portofolin e tyre nuk bjn tregtim aktiv t obliga!ioneve, ato nuk shesin obliga!!ione pr njsi n fund. *e to mund t tregtohen n tregje sekondare sikurse me aksione t fondeve t mbyllura. )rusti bashkuar ruan obliga!ionet dhe ne intrvle t !aktara kohore e kryen shprndarjen e kontove t !ilt ua paguan pronarve t njsive, ndrsa n ditn e maturimit pagesn e shums s kamats s fundit dhe kryegjs. 1"+. !fati I funksionimit t trustit t bashkuar? &fati funksionimit t tyre sillet nga , muaj pr investimet n instrumentet e tregut t paras, deri n '$vite kur investohet n obliga!ion. 1"-. "truktura dhe objekivat e Fondeve investive? Fondi investimeve sht strukturuar n bord t drejtorve, me nj kshilltar prgjegjs pr mena.himin e portofolit dhe mena.himin e organizimit t shprndarjes dhe shitjes. Fondet futen n kontrata me kompani t spe!ializuara pr mena.himin e fondeve. / fond kshilltari merr nj pages komision q quhet honorary konsultativ ky honorary paraqet nj nga shpenzimt m t mdha t administrimit t fondit, reflekton vshtirsit e mena.imit t fondit, ky honorary duhet t aprovohet nga 0ordi drejtorve, sepse ata nuk kan interesa ekonomike ne kompanin kshilluese ose kan fare pak. 1"1. #ilat jan objektivat investuese t nj fondi nse fondi investon vetm n aksion? 2bjktivat investuese mund t jen t ndryshme, varsisht se a e v theksin n t hyrat stabile, n prfitimet kapitale apo n shtim rritje t fondit. Fondet e tilla quhen fonde t ardhurave dhe t shtimit. 1",. $rsisht n%a qllimet e investimeve &ilat fonde investive I dallojm? 3allojm fondet q investojn ekskluzivisht n aksione dhe fondet q investojn ekskluzivisht n obliga!ione. 1"4. 'ka jan fondet e indeksuara? 5an fonde t !ilat posedojn protofol imitojn prbrjen e indeksave t tregut.

1"8. Fondet e spe&ializuara pr investime n obli%a&ione? 5an shum t gjera fondet e obliga!ioneve t %60&7s investojn vetm n obliga!ionet e tyre. 8kzistojn edhe fondet e obliga!ioneve t korporats, t !ilat mund t ken objektiva tepr t ndryshme investuese, dis fonde investojn vetm n obliga!ione me kushtet t lart t korporats e disa n obliga!ione me kualitet t ult. 1"". N (ritani t madhe fondet invstive paraqiten ne dy forma) #ilat jan ato? 9nit trust jan t njejta n fondet e hapura n %60&, 7 nvestment )rust t njejta me fondet e mbyllura. '$$. *arakteristikat kryesore t fondeve investive n (ritani? :arakteristika kryesore e fondeve investive sht vllimi madh investimeve n aksione. '$1. N +jermani ekzistojn dy forma t fondeve investive) #ilat jan ato? Fondet publike t !ilat kryejn pun n nj numr t madh t entiteteve, investojn n obliga!ione dhe n aksione. Fondet private t !ilat jan t rezervuara q t punojn me investitor institu!ional. '$'. 'ka I kate%orizon trustet investuese dhe fondet e mbyllura n ,aponi? / 5aponi ekzistojn trustet investuese pr letra me vler, t !ilat prfaqsojn llojin e fondeve t hapura investuese. %ipas ligjit n fuqi invetitort n kto fonde nuk kan t drejt q ti trheqin investimet e tyre s paku pr dy vite. 8kzistojn fondet e mbyllura n fondin, me aft maturimi 1vjet, me qrast fondet shuhen kurse mjetet u shprndahen pronarve. '$+. 'ka jan fondet e jashtme? 5an fonde q sponzorizohen dhe udhhiqen nga firmat ose individ t !ilt nuk jan resident n vendin ku fondet zhvillojn aktivitetin e tyre. ;akonist jan t dislokuara n vendet me tatime t ulta <0ahama, 6ong :ongu, %ingapur, =anama etj.> :to fonde mjetet e tyre plasojn n tregjet m t zhvillura finan!iare sin )okyo, ?ondr, /e @ork etj. '$-. Transferimi I sistemit finan&iar europian? / vitin 1"18, 0e7ja filloj krijimin e unionit t doganave dhe qysh ather ka lvizur drejt nj qllimi t vetm krijimin e nj tregu unik. %hum vende n zhvillim t theksuar t tregtimit n 8vrop dhe n vende tjera ishin t mbllura dhe t orientuara nga tregu finan!iar t vendit. /dikim t rndsishm ka pasur pro!esi n teknologjin e kompjuterve tlekomunika!ionit n uljen e kostos s pro!esimit dhe t transformimit t informa!ionit q ka mundsuar kjo kosto zgjerimin e tregjeve n t !ilat institu!ionet finan!iare mund t ofrojn shrbimet e tyre. / vitet e 8$7ta t shekullit AA ka ndodhur nj renesan! paraqitet n disa ngjrje. 0ankat amerikane dhe disa banka t tjera kan oganizuar opera!ione ndrkombtare kurse tregjet evropiane filluan s funksionuari n vitet ,$. 0ritani me 1"14 ka vn restriksione n prdorimin e strlins britalike pr finan!imin e tregtis s vendeve t bots s tret. %60& m 1",+ e kan importuar korigjimin e norms s kamats vetm q t dekurajojn huamarrsit e jashtm pr emitimin e letrave me vler n %60&. '$1. "istemet finan&iare q bazohen n rela&ione t afrta? / fillim t viteve t 8$7ta t shekullit t kaluar, 8vropa kontinentale ishte nj system finan!iar !ili bazohej n marrdhnje t afrsis <relationship7based system>. '$,. "istemet finan&iare t bazuara n tre%? %60& dhe 0ritania ishin dhe kan mbetur si vende n sistemin finn!iar t bazuar n treg <market7 based system>.

'$4. *rahasimi I prototipeve t dy sistemeve t sistemit %jerman dhe atij amerikan -sistemet e vitit .//01 ? / vitin 1""-, vetm 1,B t huamarrjeve t firmve n %60& ishin nga bankat, ndrsa -"B ishin prmes emisionit t letrave me vler. /dryshe nga huat bankare, letrat me vler tregtohen m leht dh jan n posedim nga investitort t !ilt nuk duan t kn rela!ione m shum se <armCs length rela!ione> n firmat emituese. / Djermani 8$B t huamarrjeve jn nga bankat dhe vetm 1$B nga tregjet e kapitalit. '$8. *ur funkionon m mir sistemi finan&iar I bazuar n rela&ione t afrta -bankare1? %istemi bazuar n rela!ione funksionon m ir kur tregjet dhe firmat jan m t vogla, kur mbrojtja ligjore sht m e dobt, kur ka pa transparen! dhe kur inova!ionet n t shumtn e rasteve jan m tepr prmirsime se sa veprime me efekte revolu!ionare. '$". *ur ofron rezultate t mir sistemi finan&uar I mbshtetur n sistemin 23arm3s len%th33 -n tre%jet1? Finan!imi mbhtetur n sistemin armCs length <jo n rela!ione> ofron rezutate m t mira kur tregjet dhe firmat jan m t mdha, kur firmat jan formalisht m t organizuara, me prezen! t nj ambienti m t mir ligjor dhe m transparent dh kur inova!ionet tentojn t jen m revolu!ionar. '1$. Tradi&ionalisht4 qndrimi I 5vrops kontinetle kshi aksionarve ishte I mshiruar me mendimin e *arl furstenber%ut) 'ka thot ai pr aksionart? 0ankieri Djerman, &i n 8pitafin e tij t njohur, thoshte E&ksionart jan njerz torallak dhe t pa!ip torallak pr shkak se ata ua japin parat e tyre dikujt tjetr, pa n kontroll efektiv se m von qka ky person bn me kto para, dhe t pa!ip sepse ata krkojn divident si shprblim pr marrzin e tyreF. '11. Pse deri n fillim t viteve 67 ta t shekulli t kaluar 5vropa kishte mbetur shum prapa n zhvillimin e sistemit finan&iar n veanti n zhvillimin e tre%jeve finan&iare? 8dhe pse nga autor t ndryshm, kan marr prgjigje t ndryshme, kshtu ?a =orta 1""4 dallimet ia atribuon llojeve t sistemeve ligjore ekzistuese n shtete t ndryshme, ndrsa %tulz dhe (illiamson '$$1 propozojn konkluzionin e tyre se kjo sht reflekton influen!s kulturore t religjionit dominues. '1'. $endimet e miratuara de vprimet n ndrmarrje n%a komisioni 5vropian dhe n%a *silli I 8inistrave mund t ndhen n pes periudha kohore9 7 a> derregullimi hyrjes n tregje vendore, nga viti 1"14 deri me 1"4+, b> prpjektjet e ndryshme drejt harmonizimit t rregulla!ionit ligjor, nga viti 1"4+71"8+, !> prmbushja e konditve pr qarkullim t lir t njerzve, t mallrave dhe t kapitalit n tregjet e brendshme 1"8+ 1""', d> krijimi nj valute t vetme n vitin 1""" dhe e> =lani aksional shrbimeve finan!iare '$$1 '$$1. '1+. :erre%ullimi I hyrjes n tre%jet vndore ./;< ./<=? 2bjektivi )raktatit t Goms vitit 1"14 ishte transformimi tregjeve na!ionale, n nj treg t vetm t prbashkt ky objektiv sht arritur prmes masave t ndrmarra n dy mnyraH njohja e s drejts s krijimit t legjisla!ionit dhe t koordinimit tp o ktyre legjisla!ioneve kudo q ka nevoj. / qershor 1"4+ kshilli *inistrave miratoi 3irektiven mbi heqjen e restriksioneve n lirin e krijimit dhe lirin e ofrimit t shrbimeve pr aktivitetet vetanake t bankave dhe institu!ioneve tjera finan!iare. :jo direktiv aplikon prin!ipet r!ionale t prkujdesjes, t !ilat sigurojn nj trajtim rregullues dhe mbikqyrs t barabart pr t gjitha firmat q operojn n nj vend.

'1-. >armonizimi I rre%ullave bankare .7<= ./6=? =rparimi dukshm n harmonizimin e rregullave bankare u arrit n vitin 1"44 me miratimin e direktivs s pr bankare pr koordinimin e ligjeve, t rregullave dhe masave dministrative q kan t bjn me aktivitetet e institu!ioneve kreditore. :jo direktiv krijoi mundsin e kontrollit t brendshm vendor. =rgjegjsin pr mbikqyrjen e institu!ioneve kreditore q veprojn n dy a m shum vende antare t 89, :jo direktiv ishte hapi par drejt harmonizimit t rregulla!ionit dhe ishte nj program prgjithshm ii !ili krkonte rregullativa tjera t reja t !ilat jan adaptuar n vitin 1"84. '11. Prmbrimi I tre%ut t brendshm ./6= .//?? / vitin 1"81 :omisioni 8vropian publikoj librin e bardh pr pmbarimin e tregut t brendshm, q siguronte lvizje t lir t mallrave, sherbimeve dhe njerzve n 9nionin 8vropian. =r bankat ky do!ument krkonte liqen!a t veqanta, kontroll vendor dhe njohje re!iproke. *odeli bankave adoptuar nga 9nioni 8vropian ishte modeli veprimeve bankare universale q lejonte bankat t ndrmarrin aktivitete bankare investive, ndrsa u lejonin rregullatorve na!ional t kontrollojn konglomeratet finan!iare, strukturn pronsore t bankave dhe rela!ionet e tyre me industrin. 3irektiva e dyt bankare fliste pr kontrollin vendor t solven! aftsis s pagimit t bankave, e !ila sugjeronte shtrirjen e filialeve n vend dhe jasht vendit me qllim t shtimit t solven!s s bankav.