SALII VE GVENL NEDR?

sal ve gvenlii; iin yaplmas srasnda i yerindeki fiziki evre artlar sebebiyle iilerin maruz kaldklar salk sorunlar ve mesleki risklerin ortadan kaldrlmas veya azaltlmas ile ilgilenen bilim daldr. Bir kuruluun gerekletirdii faaliyetlerden etkilenen tm insanlarn (alanlarn, geici iilerin, alt yklenici alanlarnn, ziyaretilerin, mterilerin ve iyerindeki herhangi bir kiinin) salna ve gvenliine etki eden faktrleri ve koullar inceleyen bilim dal olarak tanmlanmaktadr. 1. yerlerinde iin yrtlmesi ile ilgili olarak oluan tehlikelerden, sala zarar verebilecek artlardan korunmak ve daha insan bir i ortam meydana getirmek iin yaplan metotlu almalar. 2. Genel anlamda, hem alanlar korumay ( Gvenlii), hem de btn iletmenin ve retimin gvenliini, yani etraftakilerin ve evrenin korunmasn esas alan tedbirlerin btndr. 3. yerinde alan iilerin saln ve i gvenliini salamay, bir baka ifadeyle, iyerinde doabilecek, i kazas ve meslek hastalklar gibi her trl riske kar gerekli tedbirleri almay, bu husustaki artlar yerine getirmeyi, bu hedefleri yerine getirmeye yardmc olabilecek ara-gerelerin noksansz bulundurulmasn ngren, genelde bunlarn uygulanmasndan iverenin sorumlu tutulduu ve/fakat iilerin de, ngrlen tedbirlerle ilgi olarak usul ve artlara uymalarn isteyen bir kavramdr. Kanun Dayanak: ileri i kazalar ve meslek hastalklarndan korumaya ynelik nlemleri almak ve onlar bu konuda bilgilendirmek, Sal ve Gvenliinin temelini oluturmaktadr. 4857 Sayl Kanununun Beinci Blm (m.77-89) Sal ve Gvenliine ayrlmtr. Bu blmde; i sal ve gvenlii konusunda iilerin ve iverenlerin ykmllkleri, iyerinde i sal ve gvenliine aykr bir durumun tespiti halinde iyerinin kapatlmas veya iin durdurulmas, i sal ve gvenliinin iyeri seviyesinde rgtlenmesi (i sal ve gvenlii kurulu, iyeri salk birimleri ve iyeri hekimi, i gvenlii ile grevli mhendis veya teknik elemanlar, salk ve gvenlik ii temsilcisi), alma hayatnda kadn ve ocuk iilerin korunmasna ynelik hkmler dzenlenmektedir. DNYADA VE TRKYEDE SALII VE GVENL Bu balamda ama, yalnz alanlar tehlikeden korumak deil, daha iyi bir i ortamnda uzun sre almalarn srdrmelerini salamaktr. kazalarn ve bunlarn neden olduu kayplar, en aza indirmek amacyla bilimsel aratrmalara dayal, gvenlik nlemlerinin saptanmas ve uygulanmas dorultusundaki almalar yllardan beri sre gelmektedir. gvenliinin temel unsuru insan olduundan, her iyerinde ve her sanayi kolunda farkl farkl nlemler almak suretiyle uygulanmaldr.Bu nedenle i gvenlii ok ynl bir almay gerektirir.almalar srasnda Tp, Hukuk, Ekonomi, Psikoloji, Sosyal Bilim Dallar, Ergonomi ve Mhendisliin birok koluyla statistik, Fizik, Kimya ve Matematik gibi bilim dallarndan yararlanlr. gvenlii kapsamndaki i kazas ise olaylar zincirinde beklenmedik ve hatal bir davran veya teknik bir arza nedeniyle meydana gelen, sonucunda her zaman bir sakatlanma, lm veya tahrip grlmese bile belirli bir faaliyetin tamamlanmasn engelleyen bir olaydr.

 kazalar, kazaya urayan kiinin sosyal, psikolojik ve ekonomik zellikleri ile birlikte deerlendirilmeli ve aile yaamnn insan ilikilerinin ve geleneklerin de bu kazalar etkiledii gerei gznnde bulundurulmaldr.Bu da i kazalarn neden olduu maddi ve manevi problemleri olduka nemli bir boyuta tamtr. Dnyada her dakikada bir alan i kazas veya meslek hastal sonucunda lmektedir. lkemizde ise SSK verilerine gre 1999 yl istatistiklerinde toplam 77995, 2000 yl istatistiklerindeyse 74847 kaza meydana gelmitir. 1999 ylnda 1165 kii i kazasndan, 168 kii ise meslek hastalndan lmtr.2000 ylnda ise bu say i kazalarnda 731'e meslek hastalklarnda da 6 ya gerilemitir. Fakat konuyla balantl bilinmeyen nedenlerle len kii says da 436'dr.

SALII VE GVENLNN BLMSEL DAYANAKLARI

Tp Ekonomi Hukuk Psikoloji Sosyoloji

SALII VE GVENLNN TRLYEDE BELRLEND YASALAR

6331 Sayl Sal ve Gvenlii Kanunu 506 sayl SGK kanunu Trk Ceza kanunu Borlar Kanunu Trk Tabipleri birlii kanunu evre mevzuat Sendikalar kanunu Trk Ticaret Kanunu

SALII VE GVENLNN LG ALANLARI

sal ve gvenlii konusunda iverenin ykmllkleri sal ve gvenlii konusunda iilerin ykmllkleri sal ve gvenlii konusunda devletin ykmllkleri sal ve gvenlii kurullar yeri salk birimleri ve iyeri hekimlii alma hayatnda ocuk iilerin korunmas alma hayatnda kadn iilerin korunmas

AVRUPA BRL LKELERNDE GVENL Tm Avrupa Birlii lkelerinde ekonomik sektr/bran ayrm yaplmakszn bir iyerinde kaza olduunda bu durum derhal ilgili kuruma bildirilmektedir. Tm ye lkeler Hollanda ve Yunanistan hari i kazalaryla ilgili farkl bir sigorta programna sahiptir. Birok durumda (12 ye lke) sz konusu program 50 yldan daha eski bir gemie sahiptir. Tm lkelerde (Hollanda hari) iiler iin sigorta zorunludur. ngiltere, sve, Lksemburg, Avusturya ve

Portekizde tm kendi adna alanlar iin sigorta zorunlu hale getirilmitir. Almanya, Fransa, Danimarka, talya, spanya ve Finlandiyada kendi adna alanlarn sigorta kapsamnda olmas baz zel faaliyetler iin (balca tarm, balklk) zorunludur. SALIINI OLUMSUZ YNDE ETKLEYEN FAKTRLER

Gereinden fazla scak ve nemli ortamlarda veya kirli havada almak. Yetersiz klandrma. Fazla grlt. Bedeni, gz ve(ya) kula youn olarak yoran iler. alma tempolar. Ara verme imkanlarnn az olmas. Gece ii veya vardiya iler. Ar alma artlar. yeri atmosferinin kt olmas ve i stresine sebebiyet verebilecek btn olumsuz etkenler.

GVENLK ARETLER 1) Yeri Bilgi Levhas

2) Yeri Tehlike uyar iaretleri

3) Yeri Yangn kaz Levhalar

4) Yeri Zorunlu Hareket Levhas

GVENLK BLG FORMU

KMYASAL MADDE NEDR? Doal halde bulunan veya retilen veya herhangi bir ilem srasnda yan rn veya atk olarak ortaya kan veya kazara oluan her trl element, bileik veya karmlar.Kimyasallarn, retilmesi, kullanm, doal ortamdan alnarak deitirilmesi, yeniden retilmesi veya Sentetik yollarla yeni kimyasallarn retilmesi yaam kolaylatraca gibi, yaam iin zararl sonular da yaratabilir.Bu sonularn bir ksm tolere edilebilir, bir ksm edilemez. Bu da canllar ve eko sistem iin risk oluturur.

TEHLKEL KMYASAL MADDELER Patlayc, Oksitleyici, Alevlenen Toksik (zehirli) Zararl, Andrc, Tahri edici, Alerjik, Kanserojen, Mutajen,

KMYASAL MADDELERN BAZI ZELLKLER Kokulu veya kokusuz olabilirler. Renkli veya renksiz olabilirler. Hepsinin tehlike ve zararlar farkldr. Yutularak alnan bir kimyasal gzleri kr edebilir. Ciltten emilen bir kimyasal daha tehlikeli olabilir. Suyla temas eden bir kimyasal yanc gaz karabilir. ki zararsz kimyasal bir araya gelince zararl olabilir. ki tehlikeli kimyasal bir araya gelince zararsz olabilir. Havadan hafif veya daha ar olabilirler.

TEHLKEL KMYASAL MADDELER

1)PATLAYICI MADDE

Atmosferik oksijen olmadan da ani gaz yaylm ile ekzotermik reaksiyon verebilen ve/veya ksmen kapatldnda snma ile kendiliinden patlayan veya belirlenmi test koullarnda patlayan, abucak parlayan kat, sv, macunumsu, jeltinimsi haldeki maddeler.

2) OKSTLEYC (YAKICI) MADDE

zellikle yanc maddelerle olmak zere dier maddeler ile de temasnda nemli lde ekzotermik reaksiyona neden olan maddeler.

3) OK KOLAY ALEVLENR MADDE

0 0C den dk parlama noktas ve 35 0C den dk kaynama noktasna sahip sv haldeki maddeler.Oda scaklnda ve basnc altnda hava ile temasnda yanabilen, gaz haldeki maddeler.

4) KOLAY ALEVLENR MADDE

Enerji uygulamas olmadan, ortam scaklnda hava ile temasnda snabilen ve sonu olarak alevlenen,Ate kayna ile ksa sreli temasta kendiliinden yanabilen ve ate kaynann uzaklatrlmasndan sonra da yanmaya devam eden kat haldeki,Parlama noktas 21 C 'nin altnda olan sv haldeki,Su veya nemli hava ile temasnda, tehlikeli miktarda, ok kolay alevlenir gaz yayan maddeler.

5) OK TOKSK MADDE

ok az miktarlarda solunduunda, az yoluyla alndnda, deri yoluyla emildiinde insan sal zerinde akut veya kronik hasarlara veya lme neden olan maddeler.

6) TOKSK MADDE

Az miktarlarda solunduunda, az yoluyla alndnda, deri yoluyla emildiinde insan sal zerinde akut veya kronik hasarlara veya lme neden olan maddeler.

7) ZARARLI MADDE

Solunduunda, az yoluyla alndnda, deri yoluyla emildiinde insan sal zerinde akut veya kronik hasarlara veya lme neden olan maddeler.
8) AINDIRICI MADDE

Canl doku ile temasnda, dokunun tahribatna neden olabilen maddeler.

9) TAHR EDC MADDE

Mukoza veya cilt ile direkt olarak ani, uzun sreli veya tekrarlanan temasnda lokal eritem, eskar veya dem oluumuna neden olabilen, andrc olarak snflandrlmayan maddeler.

10) ALERJK MADDE

Solunduunda, cilde nfuz ettiinde ar derecede hassasiyet meydana getirme zellii olan ve daha sonra maruz kalnmas durumunda karakteristik olumsuz etkilerin ortaya kmasna neden olan maddeler.

11) KANSEROJEN MADDE

Solunduunda, az yoluyla alndnda, deriye nfuz ettiinde kanser oluumuna neden olan veya kanser oluumunu hzlandran maddeler.

12) MUTAJEN MADDE

Solunduunda, az yoluyla alndnda, deriye nfuz ettiinde kaltmsal genetik hasarlara yol aabilen veya bu etkinin oluumunu hzlandran maddeler.

13) REME N TOKSK MADDE

Solunduunda, az yoluyla alndnda, deriye nfuz ettiinde erkek ve diilerin reme fonksiyon ve kapasitelerini azaltan ve/veya doacak ocuu etkileyecek kaltmsal olmayan olumsuz etkileri meydana getiren veya olumsuz etkilerin oluumunu hzlandran maddeler.

14) EVRE N TEHLKEL MADDE

evre ortamna girdiinde evrenin bir veya birka unsuru iin hemen veya sonradan ksa veya uzun sreli tehlikeler gsteren maddeler.

KMYASAL MADDELERE MARUZYETN NLENMES VE AZALTILMASI Kanserojen veya mutajen maddelerin tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanlaryla deitirilmesinin teknik olarak mmkn olmad hllerde, bu maddelerin retiminde ve kullanlmasnda teknik imknlara gre kapal sistemler kullanlr. Kapal sistemle almann teknik olarak mmkn alanlarn maruziyeti mmkn olan en az dzeye indirilir. olmad hllerde,

alanlarn kanserojen veya mutajen maddelere maruziyeti, Ek-2de verilen snr deerleri aamaz.veren kanserojen veya mutajen maddelerin kullanld ilerde; 1) yerinde kullanlacak kanserojen veya mutajen madde miktarn belirler ve yaplan i iin gereken miktardan fazla madde bulunmasn nler. 2) Kanserojen veya mutajen maddelere maruz kalan veya kalabilecek alan saysnn mmkn olan en az sayda olmasn salar.

3) Kanserojen veya mutajen maddelerin alma ortamna yaylmasn nlemek veya en aza indirmek iin ilem tasarmn uygun ekilde yapar ve gerekli mhendislik kontrol nlemlerinin alnmasn salar. 4) Kanserojen veya mutajen maddelerin kaynandan lokal veya genel havalandrma sistemi veya dier yntemlerle, halk sal ve evreye zarar vermeyecek ekilde allan ortamdan dar atlmasn salar. 5) Herhangi bir kaza sonucunda veya beklenmeyen bir ekilde kanserojen veya mutajen maddelerin ortama yaylmas hlinde, bu durumun erken tespiti iin uygun lm sistemleri bulunmasn salar. 6) Uygun alma yntemleri ve ilemlerin kullanlmasn salar. 7) Alnan dier nlemlerle toplu korumann salanamad veya maruziyetin nlenemedii durumlarda uygun kiisel korunma yntemleri ve kiisel koruyucu donanmlarn kullanlmasn salar. 8) zellikle alma ortam zemini, duvarlar ve dier yzeylerin dzenli olarak temizlenmesini ve hijyen artlarn salar. 9) alanlar bilgilendirir. 10) Kanserojen veya mutajen maddelere maruz kalnan veya maruz kalma riski bulunan yerleri uygun ikaz levhalar ve gvenlik iaretleri ile belirler. Bu yerlerde sigara kullanlmasnn ve yeme, imenin yasak olduunu belirten ikaz levhalarn bulundurur. 11) lgili mevzuat gerei hazrlanacak acil durum plannda, yksek dzeyde maruziyete neden olabilecek durumlara ynelik eylemler de planlanr. 12) Kanserojen veya mutajen maddelerin gvenli ekilde depolanmas, tanmas veya ilem grmesi iin bu maddelerin aka ve grnr ekilde etiketlenmi, szdrmaz kapal kaplarda bulundurulmasn salar. Bu maddelerin kullanld ve depoland alanlara grevli olmayanlarn giri ve klarn kontrol altnda tutar. 13) Atklarn alanlar tarafndan gvenli bir ekilde toplanmas, depolanmas ve uzaklatrlp zararsz hale getirilmesinde aka ve grnr ekilde etiketlenmi, szdrmaz kapal kaplar kullanlmasn salar. 14) Kanserojen veya mutajen maddeler, 31/3/2007 tarihli ve 26479 sayl Resm Gazete`de yaymlanan Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Tanmas Hakknda Ynetmelik ve 8/9/2009 tarihli ve 2009/15454 sayl Bakanlar Kurulu Kararyla yrrle konulan Tehlikeli Mallarn Karayolu ile Uluslararas Tamaclna likin Avrupa Anlamas (ADR) hkmlerine uygun olarak tanr.