Triet Hoc Mac Lenin

Vn kin 81 i hi ng ton quc ln th X
1. i mi ton din gio dc v o to, pht trin ngun nhn lc cht l!"ng c#o

Nng cao cht lng gio dc ton din; i mi c cu t chc, c ch qun l, ni dung,
phng php day v hoc; thuc hin "chun ho, hin ai ho, x hi ho", chn hng nn gio
dc Vit Nam.

Chuyn dn m hnh gio dc hin nay sang m hnh gio dc m - m hnh x hi hoc tp vi
h thng hoc tp sut i, o tao lin tc, lin thng gia cc bc hoc, ngnh hoc; xy dung
v pht trin h thng hoc tp cho moi ngi v nhng hnh thc hoc tp, thuc hnh linh hoat,
p ng nhu cu hoc tp thng xuyn; tao nhiu kh nng, c hi khc nhau cho ngi hoc,
bo m su cng bng x hi trong gio dc.

i mi manh m gio dc mm non v gio dc ph thng. Khn trng iu chinh, khc
phc tnh trang qu ti v thuc hin nghim tc chng trnh gio dc v sch gio khoa ph
thng bo m tnh khoa hoc, c bn, ph hp tm l la tui v iu kin c th ca Vit Nam.
Kt hp vic t chc phn ban vi tu chon trung hoc ph thng trn c s lm tt cng tc
hng nghip v phn lung t trung hoc c s. Bo m ng tin v cht lng ph cp
gio dc.

Pht trin manh h thng gio dc ngh nghip, tng nhanh quy m o tao cao ng ngh,
trung cp ngh cho cc khu cng nghip, cc vng kinh t ng luc v cho vic xut khu lao
ng. M rng mang li c s day ngh, pht trin trung tm day ngh qun, huyn. Tao
chuyn bin cn bn v cht lng day ngh, tip cn vi trnh tin tin ca khu vuc v th
gii. y manh x hi ho, khuyn khch pht trin cc hnh thc day ngh a dang, linh hoat:
day ngh ngoi cng lp, tai doanh nghip, tai lng ngh...; tao iu kin thun li cho ngi
lao ng hoc ngh, lp nghip. T chc day ngh, chuyn giao k thut, cng ngh sn xut
ph hp cho nng dn, ng bo dn tc thiu s.

i mi h thng gio dc ai hoc v sau ai hoc, gn o tao vi s dng, truc tip phc v
chuyn i c cu lao ng, pht trin nhanh ngun nhn luc cht lng cao, nht l chuyn
gia u ngnh. Ch trong pht hin, bi dng, trong dng nhn ti; nhanh chng xy dung c
cu ngun nhn luc hp l v ngnh ngh, trnh o tao, dn tc, vng min...; c c ch v
chnh sch gn kt c hiu qu trng ai hoc vi c s nghin cu khoa hoc v doanh nghip
chuyn giao kt qu nghin cu khoa hoc v cng ngh vo sn xut kinh doanh. Xy dung
mt s trng ai hoc trong im at trnh khu vuc v quc t.

Bo m s lng, nng cao cht lng i ng gio vin tt c cc cp hoc, bc hoc.
Tip tc i mi manh m phng php gio dc, pht huy tnh tch cuc, sng tao ca ngi
hoc, khc phc li truyn th mt chiu. Hon thin h thng nh gi v kim jnh cht lng
gio dc. Ci tin ni dung v phng php thi c nhm nh gi ng trnh tip thu tri thc,
kh nng hoc tp. Khc phc nhng mt yu km v tiu cuc trong gio dc.

Thuc hin x hi ho gio dc. Huy ng ngun luc vt cht v tr tu ca x hi tham gia
chm lo su nghip gio dc. Phi hp cht ch gia ngnh gio dc vi cc ban, ngnh, cc t
chc chnh trj - x hi, x hi - ngh nghip... m mang gio dc, tao iu kin hoc tp cho
moi thnh vin trong x hi. Tng cng thanh tra, kim tra, gim st cc hoat ng gio dc.

i mi c ch qun l gio dc. Phn cp, tao ng luc v su ch ng ca cc c s, cc
ch th tin hnh gio dc. Nh nc tng u t tp trung cho cc mc tiu u tin, cc
chng trnh quc gia pht trin gio dc, h tr cc vng ng bo dn tc thiu s, vng su,
vng xa, bin gii, hi o; thuc hin vic min gim ng gp v cp hoc bng cho hoc sinh
ngho, cc i tng chnh sch, hoc sinh gii.

Tng cng hp tc quc t v gio dc v o tao. Tip cn chun muc gio dc tin tin ca
th gii ph hp vi yu cu pht trin ca Vit Nam; tham gia o tao nhn luc khu vuc v th
gii. C c ch qun l ph hp i vi cc trng do nc ngoi u t hoc lin kt o tao.
Cho bn!
1. Con ngi l !t th"c th# thng nh$t gi%& !'t (inh )*t )+i !'t ,- hi.
./i0t h1c 23c 4- k0 th5& qu&n ni! )6 con ngi t/ong l7ch (8 t/i0t h1c9 4:ng thi kh;ng
47nh con ngi hin th"c l (" thng nh$t gi%& <0u t (inh h1c ) <0u t ,- hi.
.i6n 46 )*t ch$t 4u ti=n qu< (" t:n ti c>& con ngi l (n ?h@! c>& th0 gi+i t" nhi=n.
Con ngi t" nhi=n l con ngi !&ng t$t c bn tAnh (inh h1c9 tAnh loi. B0u t (inh h1c
t/ong con ngi l 4i6u kin 4u ti=n qu< 47nh (" t:n ti c>& con ngi. VC )*<9 gi+i t"
nhi=n l DthEn th# )F cG c>& con ngiH. Con ngi l !t b ?h*n c>& t" nhi=n.
.u< nhi=n9 4i6u cn kh;ng 47nh /Ing9 !'t t" nhi=n khFng ?hi l <0u t Ju< nh$t qu<
47nh bn ch$t con ngi. 'c t/ng qu< 47nh (" kh3c bit gi%& con ngi )+i th0 gi+i loi
)*t l !'t ,- hi. ./ong l7ch (8 4- cK nh%ng qu&n ni! kh3c nh&u ?hEn bit con ngi
)+i loi )*t9 nh con ngi l 4ng )*t (8 JLng cFng cL l&o 4ng. M D!t 4ng )*t cK
tAnh ,- hiH9 ho'c con ngi 4ng )*t cK t Ju<.
Nh%ng qu&n ni! n=u t/=n 46u ?hi0n Jin chO )C nh$n !nh !t khA& cnh no 4K t/ong
bn ch$t ,- hi c>& con ngi ! ch& n=u l=n 4Pc ngu:n gc c>& bn ch$t ,- hi $<.
V+i ?hGng ?h3? bin chng Ju< )*t9 t/i0t h1c 23c nh*n thc )$n 46 con ngi !t
c3ch ton Jin9 cL th#9 t/ong ton b tAnh hin th"c ,- hi c>& nK9 ! t/+c h0t l )$n 46
l&o 4ng (n ,u$t /& c>& ci )*t ch$t.
C.23c ) Qh.RngghSn 4- n=u l=n )&i t/T l&o 4ng (n ,u$t c>& con ngiU DCK th# ?hEn
bit con ngi )+i (Vc )*t bIng W thc9 bIng tFn gi3o9 nKi chung bIng b$t c c3i gC cXng
4Pc. Yn thEn con ngi bZt 4u bIng (" t" ?hEn bit )+i (Vc )*t ng&< khi con ngi
bZt 4u (n ,u$t /& nh%ng t liu (inh hot c>& !Cnh [ 4K l !t b+c ti0n Jo t\ chc cG
th# c>& con ngi qu< 47nh. ]n ,u$t /& nh%ng t liu (inh hot c>& !Cnh9 nh th0 con
ngi 4- gi3n ti0? (n ,u$t /& chAnh 4i (ng )*t ch$t c>& !CnhH.
.hFng qu& hot 4ng (n ,u$t )*t ch$t9 con ngi 4- l! th&< 4\i9 ci bi0n ton b gi+i
t" nhi=n U DCon )*t chO t3i (n ,u$t /& bn thEn nK9 cTn con ngi thC t3i (n (u$t /& ton
b gi+i t" nhi=nH.
.Anh ,- hi c>& con ngi bi#u hin t/ong hot 4ng (n ,u$t )*t ch$t. .hFng qu& hot
4ng l&o 4ng (n ,u$t9 con ngi (n ,u$t /& c>& ci )*t ch$t ) tinh thn9 ?hLc )L 4i
(ng c>& !Cnh^ hCnh thnh ) ?h3t t/i#n ngFn ng% t Ju<^ ,3c l*? qu&n h ,- hi. Y_i
)*<9 l&o 4ng l <0u t qu<0t 47nh hCnh thnh bn ch$t ,- hi c>& con ngi9 4:ng thi
hCnh thnh nhEn c3ch c3 nhEn t/ong cng 4:ng ,- hi.
M (n ?h@! c>& t" nhi=n ) ,- hi n=n qu3 t/Cnh hCnh thnh ) ?h3t t/i#n c>& con ngi
luFn b7 qu< 47nh b_i b& h thng qu< lu*t kh3c nh&u nhng thng nh$t )+i nh&u. `
thng c3c qu< lu*t t" nhi=n nh qu< lu*t )6 (" ?ha hP? cG th# )+i !Fi t/ng9 qu< lu*t
)6 (" t/&o 4\i ch$t9 )6 Ji t/u<6n9 bi0n J79 ti0n ho3... qu< 47nh ?hGng Jin (inh h1c c>&
con ngi. ` thng c3c qu< lu*t tE! lW [ W thc hCnh thnh ) )*n 4ng t/=n n6n tng
(inh h1c c>& con ngi nh hCnh thnh tCnh c!9 kh3t )1ng9 ni6! tin9 W chA. ` thng c3c
qu< lu*t ,- hi qu< 47nh qu&n h ,- hi gi%& ngi )+i ngi.
Y& h thng qu< lu*t t/=n cang t3c 4ng9 to n=n th# thng nh$t hon chOnh t/ong 4i
(ng con ngi b&o g:! c !'t (inh h1c ) !'t ,- hi. 2i qu&n h (inh h1c ) ,- hi
l cG (_ 4# hCnh thnh h thng c3c nhu cu (inh h1c ) nhu cu ,- hi t/ong 4i (ng
con ngi nh nhu cu n9 !'c9 _^ nhu cu t3i (n (u$t ,- hi^ nhu cu tCnh c!^ nhu cu
th@! !b ) h_ng thL c3c gi3 t/7 tinh thn .
V+i ?hGng ?h3? lu*n Ju< )*t bin chng9 chVng t& th$< /Ing qu&n h gi%& !'t (inh h1c
) !'t ,- hi9 cXng nh nhu cu (inh h1c ) nhu cu ,- hi t/ong !ci con ngi l thng
nh$t. 2't (inh h1c l cG (_ t$t <0u t" nhi=n c>& con ngi9 cTn !'t ,- hi l 4'c t/ng
bn ch$t 4# ?hEn bit con ngi )+i loi )*t. Nhu cu (inh h1c ?hi 4Pc nhEn ho3 4#
!&ng gi3 t/7 )n !inh c>& con ngi9 ) 40n lPt nK9 nhu cu ,- hi khFng th# tho3t l<
khdi ti6n 46 c>& nhu cu (inh h1c. `&i !'t t/=n thng nh$t )+i nh&u9 ho qu<n )o nh&u
4# to thnh con ngi )i0t ho&9 con ngi t" nhi=n [ ,- hi .
e. ./ong tAnh hin th"c c>& nK9 bn ch$t con ngi l t\ng ho nh%ng qu&n h ,- hi.
# nh$n !nh bn ch$t ,- hi c>& con ngi9 C.23c 4- n=u l=n lu*n 46 n\i ti0ng t/ong
Mu*n cGng )6 QhoiGbZc UDYn ch$t con ngi khFng ?hi l !t c3i t/5u tPng c h%u
c>& c3 nhEn /i=ng bit. ./ong tAnh hin th"c c>& nK9 bn ch$t con ngi l t\ng ho
nh%ng qu&n h ,- hiH.
Mu*n 46 t/=n kh;ng 47nh /Ing9 khFng cK con ngi t/5u tPng tho3t l< !1i 4i6u kin9
hon cnh l7ch (8 ,- hi. Con ngi luFn luFn cL th#9 ,3c 47nh (ng t/ong !t 4i6u kin
l7ch (8 cL th# nh$t 47nh9 !t thi 4i nh$t 47nh. ./ong 4i6u kin l7ch (8 4K9 bIng !1i hot
4ng th"c tifn c>& !Cnh9 con ngi to /& nh%ng gi3 t/7 )*t ch$t ) tinh thn 4# t:n ti )
?h3t t/i#n c th# l"c ) t Ju< t/A tu. ChO t/ong ton b c3c !i qu&n h ,- hi 4K gnh
qu&n h gi&i c$?9 JEn tc9 thi 4i^ qu&n h chAnh t/79 kinh t0^ qu&n h c3 nhEn9 gi& 4Cnh9
,- hi...h con ngi !+i bc l ton b bn ch$t ,- hi c>& !Cnh.
i6u cn lu W l lu*n 46 t/=n kh;ng 47nh bn ch$t ,- hi khFng cK nghi& l ?h> nh*n !'t
t" nhi=n t/ong 4i (ng con ngi^ t/3i li9 4i6u 4K !un nh$n !nh (" ?hEn bit gi%&
con ngi ) th0 gi+i 4ng )*t t/+c h0t l _ bn ch$t ,- hi ) 4$< cXng l 4# khZc ?hLc
(" thi0u (Kt c>& c3c nh t/i0t h1c t/+c 23c khFng th$< 4Pc bn ch$t ,- hi c>& con
ngi. 2't kh3c9 c3i bn ch$t )+i W nghi& l c3i ?h\ bi0n9 c3i !&ng tAnh qu< lu*t ch
khFng th# l Ju< c3i Ju< nh$t. jo 4K cn ?hi th$< 4Pc c3c bi#u hin /i=ng bit9 ?hong
?hV ) 4& Jng c>& !ci c3 nhEn )6 c ?hong c3ch9 nhu cu ) lPi Ach t/ong cng 4:ng ,-
hi .
k. Con ngi l ch> th# ) l (n ?h@! c>& l7ch (8
lhFng cK th0 gi+i t" nhi=n9 khFng cK l7ch (8 ,- hi thC khFng t:n ti con ngi. Y_i )*<9
con ngi l (n ?h@! c>& l7ch (89 c>& (" ti0n ho3 lEu Ji c>& gi+i h%u (inh. ]ong9 4i6u
qu&n t/1ng hGn c lU con ngi luFn luFn l ch> th# c>& l7ch (8 [ ,- hi. C.23c 4- kh;ng
47nh D C3i h1c thu<0t Ju< )*t ch> nghi& cho /Ing con ngi l (n ?h@! c>& nh%ng hon
cnh ) gi3o JLc... c3i h1c thu<0t $< qu=n /Ing chAnh nh%ng con ngi l! th&< 4\i hon
cnh ) bn thEn nh gi3o JLc cXng cn ?hi 4Pc gi3o JLcH. ./ong t3c ?h@! Yin chng
c>& t" nhi=n9 Qh.RngghSn cXng cho /Ing U D thV )*t cXng cK !t l7ch (8 ?h3t t/i#n Jn
Jn c>& chVng cho t+i t/ng th3i hin n&< c>& chVng. Nhng l7ch (8 $< khFng ?hi Jo
chVng l! /& ) t/ong ch5ng !"c ! chVng th&! J" )o )ic l! /& l7ch (8 $< thC 4i6u
4K Jifn /& ! chVng khFng h6 bi0t ) khFng ?hi Jo W !un c>& chVng. NgPc li9 con
ngi cng c3ch ,& con )*t9 hi#u thSo nghi& hm? c>& t5 n< b&o nhi=u thC con ngi li
cng t" !Cnh l! /& l7ch (8 c>& !Cnh !t c3ch cK W thc b$< nhi=uH.
Nh )*<9 )+i t c3ch l th"c th# ,- hi9 con ngi hot 4ng th"c tifn9 t3c 4ng )o t"
nhi=n9 ci bi0n gi+i t" nhi=n9 4:ng thi thVc 4@< (" )*n 4ng ?h3t t/i#n c>& l7ch (8 ,- hi.
.h0 gi+i loi )*t J"& )o nh%ng 4i6u kin cK (nn c>& t" nhi=n. Con ngi thC t/3i li9
thFng qu& hot 4ng th"c tifn c>& !Cnh 4# l! ?hong ?hV th=! th0 gi+i t" nhi=n9 t3i to
li !t t" nhi=n th h&i thSo !Lc 4Ach c>& !Cnh.
./ong qu3 t/Cnh ci bi0n t" nhi=n9 con ngi cXng l! /& l7ch (8 c>& !Cnh. Con ngi l
(n ?h@! c>& l7ch (89 4:ng thi l ch> th# (3ng to /
(Cc) ngun
VC )*<9 4# ?h3t t/i#n bn ch$t con ngi thSo h+ng tAch c"c9 cn ?hi l! cho hon cnh
ng< cng !&ng tAnh ngi nhi6u hGn. òn cnh 4K chAnh l ton b !Fi t/ng t"
nhi=n ) ,- hi t3c 4ng 40n con ngi thSo khu<nh h+ng ?h3t t/i#n nhI! 4t t+i c3c
gi3 t/7 cK tAnh !Lc 4Ach9 t" gi3c9 cK W nghi& 47nh h+ng gi3o JLc. .hFng qu& 4K9 con
ngi ti0? nh*n hon cnh !t c3ch tAch c"c ) t3c 4ng t/_ li hon cnh t/=n nhi6u
?hGng Jin kh3c nh&uU hot 4ng th"c tifn9 qu&n h ng ,89 hnh )i con ngi9 (" ?h3t
t/i#n c>& ?h@! ch$t t/A tu ) nng l"c t Ju<9 c3c qu< lu*t nh*n thc h+ng con ngi
t+i hot 4ng )*t ch$t. K l bin chng c>& !i qu&n h gi%& con ngi ) hon cnh
t/ong b$t ko gi&i 4on no c>& l7ch (8 ,- hi loi ngi.
ChVc )ui!
Trit hc Mc -Lnin trong s nghip i
mi x hi
L Hu gh!", Ph GS, Ph TS trit hc
Tp ch Trit hc thng 6/1993
Nh chng ta bit, i hi ng ln th VI ! ra "ng l#i $i %&i t'(n )i*n
tr'ng c $i %&i t )+, l- l+.n, ! ra nhi*% /0 1h2c 3h0c 45 ch.% tr6 c7a 1h'a
hc 8 hi tr'ng c trit hc9 :+a h;n < n=% th5c hi*n $i %&i chng ta t
>c nh?ng th(nh t5+ b&c + r@t A+an trng, tr'ng c $i %&i t )+, l- l+.n9
T+, nhiBn chi!+ 4C+ /( t% cD c7a cEng c+c $i %&i cFng nh tGnh 1h 1h=n, 3hc
t3 c7a nh?ng /@n ! )' th5c ti6n th gi&i /( tr'ng n&c Ht ra Ii hJi chng ta
3hi c 45 nK l5c />t b.c tr'ng $i %&i t )+, l- l+.n, nh@t l( $i %&i /i*c nghiBn
c+ /( ging ), trit hc %&i L3 ng >c ,B+ c+ Ht ra9
1. T i hi VI n nay, chng ta t !"c #t $% th&nh t'( nh)t *nh tr+ng ,i
#-i t! .(y /0 /(1n. 23 th4 /&5
Tr+ng nh1n th6c 78 29:; c< nhi8( i4# $ng t= h>n, th)y !"c nhi8( ci $ai
tr+ng nh1n th6c c? 78 29:;.
@!-c A( hBnh th&nh cc C(an i4# 7& ng(yDn tEc chF + $' nghiGp ,i #-i
H n!-c ta.
T! .(y Iinh t c< $' ,i #-i C(an trng.
Trit hc <ng g $H /0 /(1n 7& ph!>ng php /(1n ch+ C( trBnh ,i
#-i t! .(y /0 /(1n, t! .(y trit hc, /& ht nhKn /0 /(1n ch+ $' hBnh th&nh t! .(y #-i
78 29:;, nh)t /& t! .(y Iinh t 7& t! .(y chnh tr*.
Tr+ng thMi gian C(a, cc nh& trit hc i $K( phKn tch NJn ch)t 7& ng(yDn nhKn
cLa NGnh chL C(an .(y 0 ch H n!-c ta 7& H nhi8( n!-c :;29 tr!-c Ky, /&# $ng t=
c> $H trit hc cLa N&i hc #& i hi VI rt ra /& Ong 3hi l+En l+En 8+@t 3hLt
tM th5c t, tEn trng /( h(nh ng thN' A+, l+.t 1hLch A+anO. V)n 8 NiGn ch6ng
cLa thMi IP C( c?ng !"c C(an tK# nghiDn c6(, nh)t /& #K( th(Qn c> NJn 7&
#K( th(Qn chL y( cLa R hi ta, C(a < gng /Snh #-i cLa
Jng.
Tr!-c $' pht tri4n #-i cLa c(c cch #ng Ih+a hc 7& cTng nghG trDn th gi-i 7&
nhUng thay ,i hiGn nay cLa thMi i, gi-i trit hc ch 0 nghiDn c6( NJn ch)t 7&
hiG( C(J R hi c< tnh t+&n cA( cLa c(c cch #ng Ih+a hc 7& cTng nghG, NiGn
ch6ng cLa thMi i, t < rt ra nhUng 7)n 8 c< 0 nghSa th'c tiVn ch+ C( trBnh ,i
#-i R hi ta. Wng thMi Ihi phD phn nhUng $ai /A# cLa NGnh gi+ i8( 7& NGnh
Iinh nghiG# tr+ng cn N ta thB nhUng ng(yDn tEc ph!>ng php /(1n cLa t! .(y #-i
X t! .(y NiGn ch6ng .(y 71t, 7ai trY cLa /0 /(1n nh)t /& /0 /(1n cLa chL nghSa ZcX
[Dnin 7& ,i #-i cTng tc /0 /(1n c?ng !"c ch 0 tr+ng nghiDn c6( 7& giJng .y
trit hc. 4 ph3c 73 tr'c tip ch+ $' nghiGp ,i #-i R hi ta nh! giJi C(yt 7)n 8
$H hU(, C(an hG giUa cc th&nh phAn Iinh t, ,i #-i t, ch6c 7& ph!>ng th6c h+t
ng cLa hG th%ng chnh tr*\ gi-i trit hc 7a C(a c?ng i $K( nghiDn c6( cc
7)n 8 nh! ph]p NiGn ch6ng giUa /'c /!"ng $Jn R()t 7& C(an hG $Jn R()t, giUa Iinh
t 7& chnh tr*, giUa i8( IiGn Ihch C(an 7& nhKn t% chL C(an, 7)n 8 .Kn chL h<a.
V)n 8 c+n ng!Mi c?ng th( ht $' nghiDn c6( cLa cc nh& trit hc 7& gEn /i8n 7-i
n< /& nhUng ng /'c h+t ng cLa c+n ng!Mi nh! nh( cA(, /"i ch\ 9hUng nghiDn
c6( trDn Ky g<p phAn 7&+ ,i #-i t! .(y /0 /(1n 78 29:;, hBnh th&nh #T hBnh
29:; cLa n!-c ta.
4 th'c hiGn nhUng nghiDn c6( trDn Ky, 7iGc nghiDn c6( 7& giJng .y trit hc t
i hi VI n nay c< nhUng ,i #-i nh)t *nh. ;+t ng nghiDn c6( t Ih(Tn
$+ h>n, cHi #H h>n, #nh .n h>n, tnh ch)t #inh ha, R(Ti chi8( tT hWng giJ#
N-t, c< thay ,i ng I4 tr+ng 7iGc nh gi cc tr&+ /!( trit hc ng+&i #cRt,
ch 0 h>n n C(an i4# c nhKn 7& gEn h>n 7-i th'c tiVn cLa 29:; tr+ng nghiDn
c6(. 9hUng thay ,i trDn Ky !"c phJn nh trDn cc Tp ch, $ch N+. îUa cc
c> C(an nghiDn c6( trit hc c< $' ph%i h"p t%t h>n. _% cn N trit hc c< hc h&#,
hc 7* t`ng /Dn nhi8(.
2Tng tc giJng .y trit hc c< ch(y4n Nin tha+ h!-ng ,i #-i ni .(ng 7& ph!>ng
php .y 7& hc, IhEc ph3c #t N!-c b $' /c h1( trDn /Snh 7'c n&y. Tr!-c ht,
,i #-i N!-c A( ch!>ng trBnh 7& $ch gi+ Ih+a trit hc tha+ h!-ng t`ng thD#
nhi8( Iin th6c /*ch $c trit hc, th%ng nh)t 29dV NiGn ch6ng 7& 29dV /*ch $c, giJ#
N-t 7iGc trch Iinh i4n, trch ngh* C(yt giJ# N-t 7iGc #inh ha cc C(an i4# chnh
tr* cLa Jng ch 0 gEn chet h>n 7-i th'c tiVn cLa 29:;, 7-i thMi i, ch 0 Ihai thc
nhi8( h>n 0 nghSa ph!>ng php /(1n cLa cc C(y /(1t, ph# trf cLa trit hc ZcX
[Dnin\ t, ch6c nhi8( c(c t1p h()n 78 ch!>ng trBnh trit hc #-i ch+ giJng 7iDn
trit hc tr+ng hG th%ng cc tr!Mng i hc 7& cc tr!Mng Jng. V8 ph!>ng php
giJng .y, giJ# N-t tnh ch)t p et, #t chi8( tr+ng trBnh N&y, t`ng thD# tnh
g"i #H, IhJ n`ng $(y nghS c /1p $ng t+ ch+ ng!Mi hc. 2< th4 nn
h n`# ,i #-i, trit hc pht h(y 7ai trY cLa n< Ngng h&ng ch3c n`# tr!-c Ky.
i. 9h! 71y /& th'c tiVn ,i #-i H n!-c ta nhUng n`# C(a Ihjng *nh 7ai trY cLa
trit hc ZcX[Dnin, Ihjng *nh 0 nghSa th gi-i C(an 7& ph!>ng php /(1n cLa n<.
2hL nghSa ZcX[Dnin tr+ng < c< trit hc cLa n< ch+ n nay 7Qn /& hc th(yt tin
N nh)t, ch!a #t hc th(yt n&+ c< th4 thay th !"c, 7Qn /& n8n tJng t! t!Hng 7&
Ii# chF na# ch+ nh1n th6c 7& h&nh ng cch #ng cLa chng ta, 7Qn /& 7? Ih tinh
thAn cLa giai c)p 7T $Jn nh! Zc n NJn /&# c> $H ch+ $' ,i #-i tr+ng h+t ng th'c tiVn. mhJi IhEc ph3c tBnh trng
tr!-c Ky th!Mng 7Eng N<ng /0 /(1n Ihi thTng C(a nhUng C(yt *nh C(an trng 7&
.+ 71y N(c phJi ra C(yt *nh trDn c> $H th(An ty Iinh nghiG#. mhJi t+ c> $H th
gi-i C(an Ih+a hc, t+ ni8# tin ch+ cn N, Jng 7iDn tr+ng C( trBnh ,i #-i tha+
*nh h!-ng :;29 tr!-c nhUng Nin ng $K( $Ec, Ay I*ch tnh cLa thMi i. Z(%n
71y cAn phJi c< trit hc Ih+a hc. nhTng th4 ,i #-i th&nh cTng n( thi( #et t!
.(y trit hc $K( $Ec. Trit hc Zcb[Dnin chnh /& c> $H th gi-i C(an 7& ph!>ng
php /(1n ch+ cTng c(c ,i #-i cLa chng ta.
9( nh! chL nghSa ZcX[Dnin 78 c> NJn /& #t Ih+a hc 78 giJi ph<ng 7& pht tri4n
c+n ng!Mi 7& /+&i ng!Mi thB Nit hc ZcX[Dnin /& trit /0 cLa $' giJi ph<ng <. Trit
hc /& $' phJn t! cLa thMi i, /& $' nE# NEt thMi c(c Ngng chi8( $K( t! t!Hng. VB
71y ongan Ihjng *nh rgng #t .Kn tc #(%n 6ng 7Ung trDn Fnh ca+ /0 /(1n thB
phJi c< trit hc. @Hi 7B trit hc /& c> $H cLa #i /+i t! .(y pt! .(y Iinh t, t! .(y
chnh tr*, t! .(y 7`n h<a, t! .(y php /(1t...q. Trit hc tha+ #t nghSa n&+ <, /&
Ih+a hc 78 t! .(y, /& t! .(y 78 t! .(y. T! .(y trit hc /& chit R()t, /& tinh ty
cLa t! .(y /0 /(1n. VB 71y trit hc phJi t' ,i #-i #Bnh 7& /&# cTng c3 4 ,i #-i
t! .(y n<i ch(ng. V-i 0 nghSa < thB tr!-c ht phJi ,i #-i t! .(y trit hc ch6
IhTng phJi /& t! .(y Iinh t. 9hM c< t! .(y trit hc #cRit #-i hi4( 7& phKn tch
!"c ph]p NiGn ch6ng cLa nhUng N!-c ng+et, #-i nE# NEt 7& Rc /0 ng En nhUng
#%i C(an hG NiGn ch6ng 7%n c< tr+ng c(c $%ng nh! C(an hG giUa Iinh t 7& chnh
tr*, Iinh t 7& R hi, Iinh t 7& t! t!Hng, t1p tr(ng .Kn chL, ,i #-i 7& I tha,
tr(ng th&nh 7& $ng t+\ V& c< nh! 71y #-i IhEc ph3c !"c NGnh chL C(an .(y 0
ch, NGnh c'c +an phin .iGn 7& chL nghSa chit tr(ng.
ThTng C(a trit hc #& t! .(y c+n ng!Mi !"c rrn /(yGn 7& nKng ca+. Tha+ ongan,
n`ng /'c t! .(y /0 /(1n chF /& Ns# $inh .!-i .ng IhJ n`ng, #(%n pht tri4n t! .(y
/0 /(1n phJi c< i8( IiGn 7& $' rrn /(yGn. Zt tr+ng nhUng cch t%t nh)t 4 rrn /(yGn
n`ng /'c t! .(y /0 /(1n, < chnh /& nghiDn c6( trit hc 7& /*ch $c trit hc. ;iGn nay
7-i $' $3p , cLa ch :;29 H [iDn RT 7& Tng t(, chL nghSa ZcX[Dnin ang
6ng tr!-c $' thc thch IhEc nghiGt cLa /*ch $c. nhTng nhUng I tha cLa chL nghSa
Zc #& c< nhi8( ng!Mi #-i ng&y hT# C(a Ky cYn !"c c+i /& ng!Mi #cRt c?ng ra
$6c R(yDn tc, cTng Ich, Nc N= chL nghSa ZcX[Dnin IhTng nhUng /0 /(1n 78 chL
nghSa R hi Ih+a hc, 78 Iinh t chnh tr*, #& cJ 78 trit hc, nh)t /& C(an i4# .(y
71t /*ch $c c?ng trH th&nh %i t!"ng phD phn, phL nh1n. Tr+ng tBnh hBnh < 7iGc
nE# 7Ung ph]p NiGn ch6ng #cRt /i c&ng C(an trng 7B n< /& 7? Ih 4 )( tranh
t! t!Hng, Wng thMi /& cTng c3 4 trit hc t' NJ+ 7G #Bnh 7& pht tri4n #Bnh /Dn
#t giai +n #-i tr!-c ng!ung cca th Iv ::I.
3. Tr+ng nhUng n`# C(a, nh! trDn n<i, trit hc c, $' ,i #-i nh)t *nh 7&
<ng g<p 7&+ C( trBnh ,i #-i )t n!-c. T(y nhiDn i8( < #-i /& N!-c A( 7& cYn
r)t hn ch, ci c< 7& ci cAn phJi c< cYn Ih+Jng cch Ih Ra. [0 /(1n trit hc
7Qn cYn Ra rMi 7-i c(c $%ng, ch!a nhy cJ# tr!-c nhUng Nin ,i tr+ng n!-c 7&
trDn th gi-i. 9hi8( 7)n 8 trit hc .+ c(c $%ng et ra ch!a c< $' giJi p th=a
ng, 7Qn cYn c< nhUng Ni4( hiGn gi+ i8( 7& NJ+ thL tr+ng /0 /(1n, hi4( Nit 7D /*ch
$c trit hc 7& trit hc ng+&i #cRt hiGn i cYn t =i, t c< nhUng ch(yDn gia gi=i
nhUng ng!Mi (yDn Nc tr+ng /Snh 7'c trit hc... 9g(yDn nhKn tBnh trng trDn c<
nhi8(. 2< phAn .+ i8( IiGn /*ch $c Ihch C(an, c< phAn .+ /nh +, c< phAn .+
N&n thKn cc nh& trit hc. _Ep t-i 4 pht h(y #nh #w 7& c< hiG( CLa 7ai trY cLa
trit hc 7&+ $' nghiGp ,i #-i, cAn phJi giJi C(yt cc 7)n 8 $a( Ky5
Trit hc /( th5c ti6n5 mhJi t+ ra #t N!-c ng+et trit hc h!-ng 78 th'c
tiVn, c+i trng t,ng It th'c tiVn 7& #(%n 71y, phJi t+ c> ch /iDn hG giUa
cc nh& trit hc 7-i th'c tiVn 7& phJi c< ch , chnh $ch, Iinh ph th=a
ng 4 i th'c t. 9g!Mi /&# trit hc cAn !"c thTng tin tBnh hBnh tr+ng
n!-c 7& th gi-i I*p thMi, IhTng 7B Ih< Ih`n 78 t&i chnh #& cEt N= $ch N+
n!-c ng+&i. mhJi R<a N= tBnh trng gi-i trit hc n!-c ta N* tch NiGt 7-i th
gi-i Ngng cch t+ i8( IiGn nghiDn c6( cc t&i /iG( trit hc H cc n!-c t!
NJn 7& ch+ i $ang cc n!-c < 4 tB# hi4( tBnh hBnh )t n!-c h 7& tra+ ,i,
tip Rc 7-i gi-i trit hc pcJ #cRt 7& ng+&i #cRtq H <.
Trit hc /( chGnh trO5 2hng ta th)y tc hi cLa 7iGc Wng nh)t trit hc
7-i chnh tr*, $+ng Ky /& #t #%i C(an hG r)t ph6c tp 7& t nh* Yi h=i phJi
Rc /0 ng En 4 J# NJ+ pht h(y tnh $ng t+ cLa ng!Mi /&# trit hc
tha+ *nh h!-ng chnh tr* ng En. mhJi c< c> ch .Kn chL tr+ng nghiDn c6(
4 ch+ nh& /0 /(1n .# n<i th1t 0 nghS cLa #Bnh #& IhTng $" N* O#)t an
t+&nO. mhJi th1t $' t' .+ t! t!Hng tr+ng nghiDn c6( 7B IhTng c< t' .+ t!
t!Hng thB IhTng c< $ng t+ Ih+a hc. T)t nhiDn i8( < c?ng Yi h=i ng!Mi
/&# trit hc phJi c< Ay L 0 th6c trch nhiG# cTng .Kn, 0 th6c trch nhiG#
cLa nh& Ih+a hc chKn chnh, h>n nUa /i /& trch nhiG# cLa nh& trit hc
#cRt.
PC, )5ng i ngF5 i ng? nhUng ng!Mi /&# trit hc n!-c ta 7a N* phKn
tn, R] /l, 7a N* <ng cca 7-i th gi-i NDn ng+&i, t c< A( &n 7& ch(yDn
gia, c> c)( #)t cKn %i IhTng Wng N, $% ng!Mi c< hc h&# 7& hc 7* cYn t
pNBnh C(Kn H cc tr!Mng i hc 7& 2a+ jng, chF c< k,xh ph< Tin $S Ih+a
hc ZcX[Dnin ch+ #t tr!Mngq. 2An nhanh ch<ng IhEc ph3c tBnh trng trDn
Ky, n( IhTng $w r>i 7&+ ng(y c> /0 /(1n c&ng /c h1( h>n ch6 IhTng phJi
IhEc ph3c !"c $' /c h1(. mhJi sy #nh 7iGc &+ t+ 7& &+ t+ /i cn N
trit hc 78 nhi8( ph!>ng .iGn Ihc nha(. 2An $-# IhEc ph3c h1( C(J cLa
C( trBnh t(y4n chn, &+ t+ 7& $c .3ng cn N trit hc tr!-c Ky, IhTng
nDn 4 I]+ .&i tBnh trng OC( y nh! hiGn nay. mhJi i 7&+ chnh C(y, i
7&+ Ngng c)p #ec .f IhTng nDn c!Mng iG( Ngng c)p. mhJi #nh .n t(y4n
chn nhUng ng!Mi trl t(,i nh!ng c< IhJ n`ng t! .(y /0 /(1n 4 &+ t+ /K(
.&i 7& t+ th&nh nYng c%t ch+ i ng? trit hc tr+ng t!>ng /ai.
Ng+QnR T#p ch$ Trit hc thng %&'(()
zzzzzzzzzzzzzzzzzz
Nh%ng qu&n ni! cG bn c>& t/i0t h1c 23c[M=nin )6 con ngi
Con ngi l !t th"c th# thng nh$t gi%& !'t (inh )*t )+i !'t ,- hi
./i0t h1c 23c 4- k0 th5& qu&n ni! )6 con ngi t/ong l7ch (8 t/i0t h1c9 4:ng thi kh;ng
47nh con ngi hin th"c l (" thng nh$t gi%& <0u t (inh h1c ) <0u t ,- hi.
.i6n 46 )*t ch$t 4u ti=n qu< (" t:n ti c>& con ngi l gi+i t" nhi=n. CXng Jo 4K9 bn
tAnh t" nhi=n c>& con ngi b&o h! t/ong nK t$t c bn tAnh (inh h1c9 tAnh loi c>& nK.
B0u t (inh h1c t/ong con ngi l 4i6u kin 4u ti=n qu< 47nh (" t:n ti c>& con ngi.
VC )*<9 cK th# nKiU pi+i t" nhi=n l qthEn th# )F cG c>& con ngiq^ con ngi l !t b
?h*n c>& t" nhi=n^ l k0t qu c>& qu3 t/Cnh ?h3t t/i#n ) ti0n ho3 lEu Ji c>& !Fi t/ng
t" nhi=n.
.u< nhi=n9 4i6u cn kh;ng 47nh /Ing9 !'t t" nhi=n khFng ?hi l <0u t Ju< nh$t qu<
47nh bn ch$t con ngi. 'c t/ng qu< 47nh (" kh3c bit gi%& con ngi )+i th0 gi+i loi
)*t l ?hGng Jin ,- hi c>& nK. ./ong l7ch (8 4- cK nh%ng qu&n ni! kh3c nh&u ?hEn
bit con ngi )+i loi )*t9 nh con ngi l 4ng )*t (8 JLng cFng cL l&o 4ng9 l q!t
4ng )*t cK tAnh ,- hiq9 ho'c con ngi 4ng )*t cK t Ju<... Nh%ng qu&n ni! t/=n 46u
?hi0n Jin chO )C nh$n !nh !t khA& cnh no 4K t/ong bn ch$t ,- hi c>& con ngi
! ch& n=u l=n 4Pc ngu:n gc c>& bn ch$t ,- hi $<.
V+i ?hGng ?h3? bin chng Ju< )*t9 t/i0t h1c 23c nh*n thc )$n 46 con ngi !t
c3ch ton Jin9 cL th#9 t/ong ton b tAnh hin th"c ,- hi c>& nK9 ! t/+c h0t l l&o
4ng (n ,u$t /& c>& ci )*t ch$t. qCK th# ?hEn bit con ngi )+i (Vc )*t9 bIng W thc9
bIng tFn gi3o9 nKi chung bIng b$t c c3i gC cXng 4Pc. Yn thEn con ngi bZt 4u bIng
(" t" ?hEn bit )+i (Vc )*t ng&< khi con ngi bZt 4u (n ,u$t /& nh%ng t liu (inh hot
c>& !Cnh [ 4K l !t b+c ti0n Jo t\ chc cG th# c>& con ngi qu< 47nh. ]n ,u$t /&
nh%ng t liu (inh hot c>& !Cnh9 nh th0 con ngi 4- gi3n ti0? (n ,u$t /& chAnh 4i
(ng )*t ch$t c>& !Cnhq1.
.hFng qu& hot 4ng (n ,u$t )*t ch$t^ con ngi 4- l! th&< 4\i9 ci bi0n gi+i t" nhi=nU
qCon )*t chO (n ,u$t /& bn thEn nK9 cTn con ngi thC t3i (n ,u$t /& ton b gi+i t"
nhi=nqe.
.Anh ,- hi c>& con ngi bi#u hin t/ong hot 4ng (n ,u$t )*t ch$t^ hot 4ng (n
,u$t )*t ch$t bi#u hin !t c3ch cn bn tAnh ,- hi c>& con ngi. .hFng qu& hot 4ng
l&o 4ng (n ,u$t9 con ngi (n ,u$t /& c>& ci )*t ch$t ) tinh thn9 ?hLc )L 4i (ng
c>& !Cnh^ hCnh thnh ) ?h3t t/i#n ngFn ng% ) t Ju<^ ,3c l*? qu&n h ,- hi. Y_i )*<9
l&o 4ng l <0u t qu<0t 47nh hCnh thnh bn ch$t ,- hi c>& con ngi9 4:ng thi hCnh
thnh nhEn c3ch c3 nhEn t/ong cng 4:ng ,- hi.
M (n ?h@! c>& t" nhi=n ) ,- hi n=n qu3 t/Cnh hCnh thnh ) ?h3t t/i#n c>& con ngi
luFn luFn b7 qu<0t 47nh b_i b& h thng qu< lu*t kh3c nh&u9 nhng thng nh$t )+i nh&u.
` thng c3c qu< lu*t t" nhi=n nh qu< lu*t )6 (" ?ha hP? cG th# )+i !Fi t/ng9 qu<
lu*t )6 (" t/&o 4\i ch$t9 )6 Ji t/u<6n9 bi0n J79 ti0n hK&... qu< 47nh ?hGng Jin (inh h1c
c>& con ngi. ` thng c3c qu< lu*t tE! lW W thc hCnh thnh ) )*n 4ng t/=n n6n tng
(inh h1c c>& con ngi nh hCnh thnh tCnh c!9 kh3t )1ng9 ni6! tin9 W chA. ` thng c3c
qu< lu*t ,- hi qu< 47nh qu&n h ,- hi gi%& ngi )+i ngi.
Y& h thng qu< lu*t t/=n cang t3c 4ng9 to n=n th# thng nh$t hon chOnh t/ong 4i
(ng con ngi b&o g:! c !'t (inh h1c ) !'t ,- hi. 2i qu&n h (inh h1c ) ,- hi
l cG (_ 4# hCnh thnh h thng c3c nhu cu (inh h1c ) nhu cu ,- hi t/ong 4i (ng
con ngi nh nhu cu n9 !'c9 _^ nhu cu t3i (n ,u$t ,- hi^ nhu cu tCnh c!^ nhu cu
th@! !b ) h_ng thL c3c gi3 t/7 tinh thn.
V+i ?hGng ?h3? lu*n Ju< )*t bin chng9 chVng t& th$< /Ing qu&n h gi%& !'t (inh h1c
) !'t ,- hi9 cXng nh nhu cu (inh h1c ) nhu cu ,- hi t/ong !ci con ngi l thng
nh$t. 2't (inh h1c l cG (_ t$t <0u t" nhi=n c>& con ngi9 cTn !'t ,- hi l 4'c t/ng
bn ch$t 4# ?hEn bit con ngi )+i loi )*t. Nhu cu (inh h1c ?hi 4Pc qnhEn hK&q 4#
!&ng gi3 t/7 )n !inh con ngi9 ) 40n lPt nK9 nhu cu ,- hi khFng th# tho3t l< khdi
ti6n 46 c>& nhu cu (inh h1c. `&i !'t t/=n thng nh$t )+i nh&u9 ho qu<n )o nh&u 4#
to thnh con ngi )i0t ho&9 con ngi t" nhi=n [ ,- hi.
./ong tAnh hin th"c c>& nK9 bn ch$t con ngi l t\ng ho nh%ng qu&n h
,- hi
.5 nh%ng qu&n ni! 4- t/Cnh b< _ t/=n9 chVng t& th$< /Ing9 con ngi )Pt l=n th0 gi+i
loi )*t t/=n c b& ?hGng Jin kh3c nh&uU qu&n h )+i t" nhi=n9 qu&n h )+i ,- hi )
qu&n h )+i chAnh bn thEn con ngi. C b& !i qu&n h 4K9 (u< 40n cang9 46u !&ng
tAnh ,- hi9 t/ong 4K qu&n h ,- hi gi%& ngi )+i ngi l qu&n h bn ch$t9 b&o t/a!
t$t c c3c !i qu&n h kh3c ) !1i hot 4ng t/ong ch5ng !"c li=n qu&n 40n con ngi.
Y_i )*<9 4# nh$n !nh bn ch$t ,- hi c>& con ngi9 C.23c 4- n=u l=n lu*n 46 n\i
ti0ng t/ong t3c ?h@! Mu*n cGng )6 QhoiGbZcU qYn ch$t con ngi khFng ?hi l !t
c3i t/5u tPng c h%u c>& c3 nhEn /i=ng bit. ./ong tAnh hin th"c c>& nK9 bn ch$t con
ngi l t\ng ho nh%ng qu&n h ,- hiq1.
Mu*n 46 t/=n kh;ng 47nh /Ing9 khFng cK con ngi t/5u tPng9 tho3t l< !1i 4i6u kin9
hon cnh l7ch (8 ,- hi. Con ngi luFn luFn cL th#9 ,3c 47nh9 (ng t/ong !t 4i6u kin
l7ch (8 cL th# nh$t 47nh9 !t thi 4i nh$t 47nh. ./ong 4i6u kin l7ch (8 4K9 bIng hot
4ng th"c tifn c>& !Cnh9 con ngi to /& nh%ng gi3 t/7 )*t ch$t ) tinh thn 4# t:n ti )
?h3t t/i#n c th# l"c ) t Ju< t/A tu. ChO t/ong ton b c3c !i qu&n h ,- hi 4K gnh
qu&n h gi&i c$?9 JEn tc9 thi 4i^ qu&n h chAnh t/79 kinh t0^ qu&n h c3 nhEn9 gi& 4Cnh9
,- hi...h con ngi !+i bc l ton b bn ch$t ,- hi c>& !Cnh.
i6u cn lu W l lu*n 46 t/=n kh;ng 47nh bn ch$t ,- hi khFng cK nghi& l ?h> nh*n !'t
t" nhi=n t/ong 4i (ng con ngi. ]ong9 _ con ngi9 !'t t" nhi=n t:n ti t/ong (" thng
nh$t )+i !'t ,- hi^ ng&< c )ic th"c hin nh%ng nhu cu (inh )*t _ con ngi cXng 4-
!&ng tAnh ,- hi. ru&n ni! bn ch$t con ngi l t\ng ho nh%ng qu&n h ,- hi !+i
giV? cho chVng t& nh*n thc 4Vng 4Zn9 t/3nh khdi c3ch hi#u thF thi#n )6 !'t t" nhi=n9 c3i
(inh )*t _ con ngi.
Con ngi l ch> th# ) l (n ?h@! c>& l7ch (8
lhFng cK th0 gi+i t" nhi=n9 khFng cK l7ch (8 ,- hi thC khFng t:n ti con ngi. Y_i )*<9
con ngi l (n ?h@! c>& l7ch (89 c>& (" ti0n hK& lEu Ji c>& gi+i h%u (inh. ]ong9 4i6u
qu&n t/1ng hGn c l9 con ngi luFn luFn l ch> th# c>& l7ch (8 [ ,- hi. C.23c 4- kh;ng
47nhU qC3i h1c thu<0t Ju< )*t ch> nghi& cho /Ing con ngi l (n ?h@! c>& nh%ng hon
cnh ) c>& gi3o JLc... c3i h1c thu<0t $< qu=n /Ing chAnh nh%ng con ngi l! th&< 4\i
hon cnh ) bn thEn nh gi3o JLc cXng cn ?hi 4Pc gi3o JLcq1. ./ong t3c ?h@! Yin
chng ca t nhin, Ph.ngghen cng cho rng: "Th vt cng c mt lch !, ch"nh l
l7ch (8 ngu:n gc c>& chVng ) l7ch (8 ?h3t t/i#n Jn Jn c>& chVng cho t+i t/ng th3i
hin n&< c>& chVng. Nhng l7ch (8 $< khFng ?hi Jo chVng l! /& ) t/ong ch5ng !"c
! chVng th&! J" )o )ic l! /& l7ch (8 $< thC 4i6u 4K Jifn /& ! chVng khFng h6 bi0t
) khFng ?hi Jo W !un c>& chVng. NgPc li9 con ngi cng c3ch ,& con )*t9 hi#u
thSo nghi& hm? c>& t5 n< b&o nhi=u thC con ngi li cng t" !Cnh l! /& l7ch (8 c>&
!Cnh !t c3ch cK W thc b$< nhi=uqe.
Nh )*<9 )+i t c3ch l th"c th# ,- hi9 con ngi hot 4ng th"c tifn9 t3c 4ng )o t"
nhi=n9 ci bi0n gi+i t" nhi=n9 4:ng thi thVc 4@< (" )*n 4ng ?h3t t/i#n c>& l7ch (8 ,- hi.
.h0 gi+i loi )*t J"& )o nh%ng 4i6u kin cK (nn c>& t" nhi=n. Con ngi thC t/3i li9
thFng qu& hot 4ng th"c tifn c>& !Cnh 4# l! ?hong ?hV th=! th0 gi+i t" nhi=n9 t3i to
li !t t" nhi=n th h&i thSo !Lc 4Ach c>& !Cnh.
./ong qu3 t/Cnh ci bi0n t" nhi=n9 con ngi cXng l! /& l7ch (8 c>& !Cnh. Con ngi l
(n ?h@! c>& l7ch (89 4:ng thi l ch> th# (3ng to /& l7ch (8 c>& chAnh bn thEn con
ngi. òt 4ng l&o 4ng (n ,u$t )5& l 4i6u kin cho (" t:n ti c>& con ngi9 )5& l
?hGng thc 4# l! bi0n 4\i 4i (ng ) b !'t ,- hi. ./=n cG (_ nZ! bZt qu< lu*t c>&
l7ch (8 ,- hi9 con ngi thFng qu& hot 4ng )*t ch$t ) tinh thn9 thVc 4@< ,- hi ?h3t
t/i#n t5 th$? 40n c&o9 ?ha hP? )+i !Lc ti=u ) nhu cu Jo con ngi 4't /&. lhFng cK
hot 4ng c>& con ngi thC cXng khFng t:n ti qu< lu*t ,- hi9 ) Jo 4K9 khFng cK (" t:n
ti c>& ton b l7ch (8 ,- hi loi ngi.
lhFng cK con ngi t/5u tPng9 chO cK con ngi cL th# t/ong !ci gi&i 4on ?h3t t/i#n
nh$t 47nh c>& ,- hi. jo )*<9 bn ch$t con ngi9 t/ong !i qu&n h )+i 4i6u kin l7ch (8
,- hi luFn luFn )*n 4ng bi0n 4\i9 cXng ?hi th&< 4\i cho ?ha hP?. Yn ch$t con ngi
khFng ?hi l !t h thng 4Kng kAn9 ! l h thng !_9 tGng ng )+i 4i6u kin t:n ti
c>& con ngi. 2'c Ja l qt\ng ho c3c qu&n h ,- hiq9 con ngi cK )&i t/T tAch c"c
t/ong ti0n t/Cnh l7ch (8 )+i t c3ch l ch> th# (3ng to. .hFng qu& 4K9 bn ch$t con ngi
cXng )*n 4ng bi0n 4\i cho ?ha hP?. CK th# nKi /Ing9 !ci (" )*n 4ng ) ti0n l=n c>&
l7ch (8 (s qu< 47nh tGng ng g!'c Ja khFng t/ang kh+?h )+i (" )*n 4ng ) bi0n 4\i
c>& bn ch$t con ngi.
VC )*<9 4# ?h3t t/i#n bn ch$t con ngi thSo h+ng tAch c"c9 cn ?hi l! cho hon cnh
ng< cng !&ng tAnh ngi nhi6u hGn. òn cnh 4K chAnh l ton b !Fi t/ng t"
nhi=n ) ,- hi t3c 4ng 40n con ngi thSo khu<nh h+ng ?h3t t/i#n nhI! 4t t+i c3c
gi3 t/7 cK tAnh !Lc 4Ach9 t" gi3c9 cK W nghi& 47nh h+ng gi3o JLc. .hFng qu& 4K9 con
ngi ti0? nh*n hon cnh !t c3ch tAch c"c ) t3c 4ng t/_ li hon cnh t/=n nhi6u
?hGng Jin kh3c nh&uU hot 4ng th"c tifn9 qu&n h ng ,89 hnh )i con ngi9 (" ?h3t
t/i#n c>& ?h@! ch$t t/A tu ) nng l"c t Ju<9 c3c qu< lu*t nh*n thc h+ng con ngi
t+i hot 4ng )*t ch$t. K l bin chng c>& !i qu&n h gi%& con ngi ) hon cnh
t/ong b$t ko gi&i 4on no c>& l7ch (8 ,- hi loi ngi.
Quan h gia c nhn v x hi
lh3i ni! c3 nhEn ) nhEn c3ch
#$ nh%n l& 'h$i ni(m ch) con ng*+i c, th- .ng trong mt /0 hi nh1t 47nh ) 4Pc ?hEn
bit )+i c3c c3 th# kh3c thFng qu& tAnh 4Gn nh$t ) tAnh ?h\ bi0n c>& nK. lh3i ni! c3
nhEn cXng 4Pc ?hEn bit )+i kh3i ni! con ngi9 )C con ngi l kh3i ni! Jang 4#
chO tAnh ?h\ bi0n t/ong bn ch$t ngi c>& t$t c c3c c3 nhEn.
X- hi Jo c3c c3 nhEn to n=n. C3c c3 nhEn (ng ) hot 4ng t/ong c3c nhK!9 cng
4:ng ) t*? 4on ,- hi kh3c nh&u9 !&ng tAnh l7ch (8 ,3c 47nh. B0u t ,- hi l 4'c t/ng
cn bn 4# hCnh thnh c3 nhEn.
Nh )*<9 c3 nhEn l !t chOnh th# 4Gn nh$t9 )5& !&ng tAnh c3 bit )5& !&ng tAnh ?h\
bi0n9 l ch> th# c>& l&o 4ng9 c>& !1i qu&n h ,- hi ) c>& nh*n thc nhI! th"c hin
chc nng c3 nhEn ) chc nng ,- hi t/ong !t gi&i 4on ?h3t t/i#n nh$t 47nh c>& l7ch
(8 ,- hi.
2h%n c$ch l& 'h$i ni(m ch) 34n 5c 6c 6$o, ring 3i(t ca m7i c$ nhEn9 l ni Jung )
tAnh ch$t b=n t/ong c>& !ci c3 nhEn. Y_i )*<9 n0u c3 nhEn l kh3i ni! chO (" kh3c bit
gi%& c3 th# )+i ging loi thC nhEn c3ch l kh3i ni! chO (" kh3c bit gi%& c3c c3 nhEn.
C3 nhEn l ?hGng thc bi#u hin c>& ging loi cTn nhEn c3ch )5& l ni Jung9 )5& l
c3ch thc bi#u hin c>& !ci c3 nhEn /i=ng bit.
NhEn c3ch bi#u hin th0 gi+i c3i tFi c>& !ci c3 nhEn9 l (" t\ng hP? c>& c3c <0u t (inh
h1c9 tE! lW9 ,- hi9 to n=n 4'c t/ng /i=ng cK c>& c3 nhEn9 4Kng )&i t/T ch> th# t" W thc9
t" 43nh gi39 t" kh;ng 47nh ) t" 4i6u chOnh !1i hot 4ng c>& !Cnh.
NhEn c3ch khFng ?hi l c3i b@! (inh9 (nn cK ! 4Pc hCnh thnh ) ?h3t t/i#n ?hL thuc
)o b& <0u t (&u 4E<. .h nh$t9 nhEn c3ch ?hi J"& t/=n ti6n 46 (inh h1c ) t ch$t Ji
t/u<6n h1c9 !t c3 th# (ng ?h3t t/i#n c&o nh$t c>& gi+i h%u (inh. .h h&i9 !Fi t/ng ,-
hi l <0u t qu<0t 47nh (" hCnh thnh ) ?h3t t/i#n c>& nhEn c3ch thFng qu& (" t3c 4ng
bin chng c>& gi& 4Cnh9 nh t/ng ) ,- hi 4i )+i !ci c3 nhEn. .h b&9 ht nhEn c>&
nhEn c3ch l th0 gi+i qu&n c3 nhEn9 b&o g:! ton b c3c <0u t nh qu&n 4i#!9 lW lu*n9
ni6! tin9 47nh h+ng gi3 t/7... B0u t qu<0t 47nh 4# hCnh thnh th0 gi+i qu&n c3 nhEn l
tAnh ch$t c>& thi 4i^ lPi Ach9 )&i t/T 47& )7 c3 nhEn t/ong ,- hi^ kh nng th@! 47nh gi3
t/7 4o 4c [ nhEn )n ) kinh nghi! c>& !ci c3 nhEn. j"& t/=n n6n tng c>& th0 gi+i
qu&n c3 nhEn 4# hCnh thnh c3c thuc tAnh b=n t/ong )6 nng l"c9 )6 ?h@! ch$t ,- hi
nh nng l"c t/A tu9 chu<=n !Fn9 ?h@! ch$t chAnh t/79 4o 4c9 ?h3? lu*t9 th@! !b.
Yin chng gi%& c3 nhEn ) ,- hi
80 hi l& 'h$i ni(m 9:ng 6- ch) cng 6;ng c$c c$ nh%n trong m.i <=an h bin chng
)+i nh&u9 t/ong 4K cng 4:ng nhd nh$t c>& !t ,- hi l cng 4:ng t*? th# gi& 4Cnh9 cG
qu&n9 4Gn )7... ) l+n hGn l cng 4:ng ,- hi quc gi&9 JEn tct ) /ng l+n nh$t l
c:ng 4:ng nhEn loi.
Ngu<=n tZc cG bn c>& )ic ,3c l*? !i qu&n h gi%& c3 nhEn ) t*? th# cXng nh !i
qu&n h gi%& c3 nhEn ) c3c cng 4:ng ,- hi nKi chung chAnh l m.i <=an h( gi>a l?i
"ch c$ nh%n v& l?i "ch cng 6;ng /0 hi. @ cng l& m.i qu&n h )5& cK (" thng nh$t
)5& cK !Eu thuun.
2ci c3 nhEn )+i t c3ch l !t con ngi9 khFng b&o gi cK th# t3ch /i khdi nh%ng
cng 4:ng ,- hi nh$t 47nh9 4:ng thi !i qu&n h gi%& c3 nhEn ) ,- hi l hin tPng
cK tAnh l7ch (8.
M !t hin tPng l7ch (89 qu&n h c3 nhEn [ ,- hi luFn luFn )*n 4ng9 bi0n 4\i ) ?h3t
t/i#n9 t/ong 4K9 (" th&< 4\i )6 ch$t chO Jifn /& khi cK (" th&< th0 hCnh th3i kinh t0 [ ,- hi
n< bIng hCnh th3i kinh t0 [ ,- hi kh3c. ./ong gi&i 4on cng (n ngu<=n thuv9 khFng cK
(" 4i kh3ng gi%& c3 nhEn ) ,- hi. MPi Ach c3 nhEn ) lPi Ach ,- hi cn bn l thng
nh$t. lhi ,- hi ?hEn chi& gi&i c$?9 qu&n h c3 nhEn ) ,- hi )5& cK thng nh$t )5& cK
!Eu thuun ) !Eu thuun 4i kh3ng. ./ong ch> nghi& ,- hi9 nh%ng 4i6u kin c>& ,- hi
!+i to ti6n 46 cho c3 nhEn9 4# !ci c3 nhEn ?h3t hu< nng l"c ) bn (Zc /i=ng c>& !Cnh9
?ha hP? )+i lPi Ach ) !Lc ti=u c>& ,- hi !+i. VC )*<9 ,- hi ,- hi ch> nghi& ) c3
nhEn l thng nh$t bin chng9 l ti6n 46 ) 4i6u kin c>& nh&u.
.hSo qu&n 4i#! c>& t/i0t h1c 23c [ M=nin9 ,- hi gi% )&i t/T qu<0t 47nh 4i )+i c3 nhEn.
Y_i )*<9 th"c ch$t c>& )ic t\ chc ,- hi l gii qu<0t qu&n h lPi Ach nhI! to kh
nng c&o nh$t cho !ci c3 nhEn t3c 4ng )o !1i qu3 t/Cnh kinh t09 ,- hi9 cho (" ?h3t
t/i#n 4Pc th"c hin. X- hi cng ?h3t t/i#n thC c3 nhEn cng cK 4i6u kin 4# ti0? nh*n
ng< cng nhi6u nh%ng gi3 t/7 )*t ch$t ) tinh thn. 2't kh3c9 !ci c3 nhEn t/ong ,- hi
cng ?h3t t/i#n thC cng cK 4i6u kin 4# thVc 4@< ,- hi ti0n l=n. VC )*<9 thd& !-n ng<
cng tt hGn nhu cu ) lPi Ach chAnh 43ng c>& c3 nhEn l !Lc ti=u ) 4ng l"c thVc 4@<
(" ?h3t t/i#n ,- hi. Y$t c )$n 46 gC9 Ja l ?h! )i nhEn loi h&< c3 nhEn9 Ja t/"c ti0?
h&< gi3n ti0?9 n0u lPi Ach c3 nhEn ) ,- hi l thng nh$t thC chAnh _ 4K bZt g'? !Lc 4Ach
) 4ng l"c c>& (" nc l"c chung )C !t tGng l&i tt 4m?.
2i qu&n h gi%& lPi Ach c3 nhEn ) lPi Ach ,- hi Jo (" qu< 47nh c>& !'t kh3ch qu&n )
!'t ch> qu&n. 2't kh3ch qu&n bi#u hin _ t/Cnh 4 ?h3t t/i#n ) nng (u$t l&o 4ng ,-
hi. 2't ch> qu&n bi#u hin _ kh nng nh*n thc ) )*n JLng qu< lu*t ,- hi ?ha hP?
)+i !Lc 4Ach c>& con ngi.
./ong thi ko qu3 4 l=n ch> nghi& ,- hi ) ng&< c J+i ch0 4 ,- hi ch> nghi&9
nh%ng !Eu thuun gi%& c3 nhEn ) ,- hi )un cTn t:n ti. jo 4K9 4# gii qu<0t 4Vng 4Zn
qu&n h c3 nhEn [ ,- hi9 cn ?hi t/3nh h&i th3i 4 c"c 4o&n. 2t l9 chO th$< c3 nhEn !
khFng th$< ,- hi9 4S! c3 nhEn 4i l*? )+i ,- hi9 nhu cu c3 nhEn ch& ?ha hP? )+i
4i6u kin ?h3t t/i#n c>& ,- hi. lhu<nh h+ng n< cK th# Jun 40n ch> nghi& c3 nhEn. `&i
l9 chO th$< ,- hi ! khFng th$< c3 nhEn9 qu&n ni! (&i l! )6 lPi Ach ,- hi9 )6 ch>
nghi& t*? th#9 th"c ch$t l ch> nghi& bCnh quEn9 coi nhm )&i t/T c3 nhEn9 lPi Ach c3 nhEn.
X- hi cng ?h3t t/i#n thC nhu cu9 lPi Ach c3 nhEn cng 4& Jng. N0u khFng qu&n tE!
40n )$n 46 c3 nhEn9 (s Jun 40n !t ,- hi nghwo nn9 ch*! ?h3t t/i#n9 khFng ?ha hP?
)+i bn ch$t c>& ch> nghi& ,- hi.
_ n+c t& hin n&<9 n6n kinh t0 th7 t/ng 4&ng thVc 4@< (" ?h3t t/i#n c>& l"c lPng (n
,u$t9 nEng c&o nng (u$t l&o 4ng9 to /& cG (_ )*t ch$t ) )n hK& tinh thn ng< cng 4&
Jng ) ?hong ?hV. MPi Ach c3 nhEn ng< cng 4Pc chV W9 to /& cG hi !+i 4# ?h3t t/i#n
c3 nhEn. .u< nhi=n9 cG ch0 n< cK th# Jun t+i tu<t 4i hK& lPi Ach kinh t09 Jun t+i ?hEn
hK& giu nghwo t/ong ,- hi9 ch& 4"ng nh%ng kh nng 4i l*? gi%& c3 nhEn ) ,- hi.
jo 4K9 chVng t& cn khZc ?hLc !'t t/3i c>& cG ch0 th7 t/ng9 ?h3t hu< )&i t/T nhEn t
con ngi9 th"c hin chi0n lPc con ngi c>& ng t& l !t !Lc ti=u cK W nghi& qu<0t
47nh 4# gii qu<0t tt !i qu&n h gi%& c3 nhEn ) ,- hi9 thSo tinh thn Ngh7 qu<0t i
hi 4i bi#u ton quc ln th xX c>& ng 4- chO /&U XE< J"ng con ngi Vit N&! cK
tinh thn <=u n+c ) <=u ch> nghi& ,- hi9 cK W thc t" cng JEn tc9 t/3ch nhi! c&o
t/ong l&o 4ng9 cK lGng tE! ngh6 nghi?9 cK t3c ?hong cFng nghi?9 cK W thc cng
4:ng9 tFn t/1ng nghi& tCnh9 cK li (ng )n hK&9 qu&n h hi ho t/ong gi& 4Cnh9 cng
4:ng ) ,- hi.
Vai tr qun chng nhn dn v c nhn trong lch s
Con ngi (3ng to /& l7ch (8 c>& !Cnh9 (ong )&i t/T qu<0t 47nh (" ?h3t t/i#n ,- hi l
thuc )6 qun chVng nhEn JEn h&< c>& c3c c3 nhEn cK ?h@! ch$t 4'c bit [ )i nhEn9 l-nh
tLy
lh3i ni! qun chVng nhEn JEn ) c3 nhEn t/ong l7ch (8
lh3i ni! qun chVng nhEn JEn
ru3 t/Cnh )*n 4ng9 ?h3t t/i#n c>& l7ch (8 Jifn /& thFng qu& hot 4ng c>& khi 4Fng 4o
con ngi 4Pc g1i l qun chVng nhEn JEn9 J+i (" l-nh 4o c>& !t c3 nhEn h&< !t
t\ chc9 nhI! th"c hin !Lc 4Ach ) lPi Ach c>& !Cnh.
Cn c )o 4i6u kin l7ch (8 ,- hi ) nh%ng nhi! )L 4't /& c>& !ci thi 4i ! qun
chVng nhEn JEn b&o h! nh%ng thnh ?hn9 tng l+? ,- hi ) gi&i c$? kh3c nh&u.
Nh )*<9 qun chVng nhEn JEn l b ?h*n cK cang chung lPi Ach cn bn9 b&o g:! nh%ng
thnh ?hn9 nh%ng tng l+? ) nh%ng gi&i c$?9 li=n k0t li thnh t*? th# J+i (" l-nh 4o
c>& !t c3 nhEn9 t\ chc h&< 4ng ?h3i nhI! gii qu<0t nh%ng )$n 46 kinh t09 chAnh t/79
,- hi c>& !t thi 4i nh$t 47nh.
lh3i ni! qun chVng nhEn JEn 4Pc ,3c 47nh b_i c3c ni Jung (&u 4E& ci )*t ch$t ) c3c gi3 t/7 tinh thn9 4Kng )&i t/T l
ht nhEn cG bn c>& qun chVng nhEn JEn. .h h&i9 nh%ng b ?h*n JEn c chng li gi&i
c$? thng t/7 3? bc9 bKc lt9 4i kh3ng )+i nhEn JEn. .h b&9 nh%ng gi&i c$?9 nh%ng tng
l+? ,- hi thVc 4@< (" ti0n b ,- hi thFng qu& hot 4ng c>& !Cnh9 t/"c ti0? ho'c gi3n
ti0? t/=n c3c linh )"c c>& 4i (ng ,- hi.
jo 4K9 qun chVng nhEn JEn l !t ?h! t/a l7ch (89 )*n 4ng bi0n 4\i thSo (" ?h3t t/i#n
c>& l7ch (8 ,- hi.
lh3i ni! c3 nhEn t/ong l7ch (8
./ong !i li=n h khFng /3ch /i )+i qun chVng nhEn JEn9 nh%ng c3 nhEn kit ,u$t cK
)&i t/T 4'c bit qu&n t/1ng t/ong c3c ti0n t/Cnh l7ch (8^ 4K l nh%ng )i nhEn9 l-nh tL.
AB nh%n l& nh>ng c$ nh%n 'i(t /=1t trong c$c lBnh vc ch"nh tr, 'inh t09 kho& h1c9 ngh
thu*t... ./ong !i qu&n h )+i qun chVng nhEn JEn9 l-nh tL l nh%ng c3 nhEn kit ,u$t
Jo ?hong t/o c3ch !ng c>& qun chVng nhEn JEn to n=n.
# t/_ thnh l-nh tL gZn bK )+i qun chVng9 4Pc qun chVng tAn nhi!9 l-nh tL ?hi l
ngi cK nh%ng ?h@! ch$t cG bn (&u 4E& JEn tc9 quc t0 ) thi 4i. `&i l9 cK nng l"c t*? hP?
qun chVng nhEn JEn9 thng nh$t W chA ) hnh 4ng c>& qun chVng nhEn JEn )o nhi!
)L c>& JEn tc9 quc t0 ) thi 4i. Y& l9 gZn bK !*t thi0t )+i qun chVng nhEn JEn9 h<
(inh qu=n !Cnh )C lPi Ach c>& JEn tc9 quc t0 ) thi 4i.
Y$t c !t thi ko no9 !t JEn tc no9 n0u l7ch (8 4't /& nh%ng nhi! )L cn gii
qu<0t thC t5 t/ong ?hong t/o qun chVng nhEn JEn9 t$t <0u (s ,u$t hin nh%ng l-nh tL9
43? ng <=u cu c>& l7ch (8.
ru&n h gi%& qun chVng nhEn JEn )+i l-nh tL
Cn ?hi kh;ng 47nh /Ing9 !i qu&n h gi%& qun chVng nhEn JEn )+i l-nh tL l qu&n h
bin chng. .Anh bin chng c>& !i qu&n h t/=n bi#u hinU
ThC nh1t, t"nh th.ng nh1t gi>a <=Dn chng nh%n 9%n v& l0nh t,. lhFng cK ?hong t/o
c3ch !ng c>& qun chVng nhEn JEn9 khFng cK c3c qu3 t/Cnh kinh t09 chAnh t/79 ,- hi c>&
4Fng 4o qun chVng nhEn JEn9 thC cXng khFng th# ,u$t hin l-nh tL. Nh%ng c3 nhEn u
tV9 nh%ng l-nh tL kit ,u$t l (n ?h@! c>& thi 4i9 )C )*<9 h1 (s l nhEn t qu&n t/1ng
thVc 4@< (" ?h3t t/i#n c>& ?hong t/o qun chVng.
ThC hai, <=Dn chng nh%n 9%n v& l0nh t, th.ng nh1t trong m,c 6"ch v& lPi Ach c>& !Cnh.
]" thng nh$t )6 c3c !Lc ti=u c>& c3ch !ng9 c>& hnh 4ng c3ch !ng gi%& qun
chVng nhEn JEn ) l-nh tL Jo chAnh qu&n h lPi Ach qu< 47nh. MPi Ach bi#u hin t/=n nhi6u
khA& cnh kh3c nh&uU lPi Ach kinh t09 lPi Ach chAnh t/79 lPi Ach )n hK&... ru&n h lPi Ach l
cu ni li6n9 l ni l"c 4# li=n k0t c3c c3 nhEn cXng nh qun chVng nhEn JEn ) l-nh tL
)+i nh&u thnh !t khi thng nh$t )6 W chA ) hnh 4ng. MPi Ach 4K )*n 4ng ?h3t t/i#n
ta< thuc )o thi 4i9 )o 47& )7 l7ch (8 c>& gi&i c$? c! qu<6n ! l-nh tL l 4i bi#u9
?hL thuc )o kh nng nh*n thc ) )*n JLng 4# gii qu<0t !i qu&n h gi%& c3c c3
nhEn9 c3c gi&i c$? ) tng l+? ,- hi. .5 4K9 cK th# th$< /Ing9 !c 4 thng nh$t )6 lPi
Ach l cG (_ qu< 47nh (" thng nh$t )6 nh*n thc ) hnh 4ng gi%& qun chVng nhEn JEn
) l-nh tL t/ong l7ch (8.
ThC 3a, 'h$c 3i(t gi>a <=Dn chng nh%n 9%n v& l0nh t, 3i-= hi(n t/ong )&i t/T kh3c
nh&u c>& (" t3c 4ng 40n l7ch (8. .u< cang 4Kng )&i t/T qu&n t/1ng 4i )+i ti0n t/Cnh ?h3t
t/i#n c>& l7ch (8 ,- hi9 nhng qun chVng nhEn JEn l l"c lPng qu<0t 47nh (" ?h3t
t/i#n9 cTn l-nh tL l ngi 47nh h+ng9 Jun JZt ?hong t/o9 thVc 4@< (" ?h3t t/i#n c>& l7ch
(8.
Y_i )*<9 qu&n h gi%& qun chVng nhEn JEn ) )i nhEn l-nh tL l bin chng9 )5& thng
nh$t )5& kh3c bit.
Ch> nghi& 23c [ M=nin kh;ng 47nh )&i t/T qu<0t 47nh c>& qun chVng nhEn JEn9 4:ng
thi 43nh gi3 c&o )&i t/T c>& l-nh tL.
V&i t/T c>& qun chVng nhEn JEn
V6 cn bn9 t$t c c3c nh t/i0t h1c t/ong l7ch (8 t/i0t h1c t/+c 23c 46u khFng nh*n thc
4Vng )&i t/T c>& qun chVng nhEn JEn t/ong t/ong ti0n t/Cnh ?h3t t/i#n c>& l7ch (8. V6
ngu:n gc lW lu*n9 4i6u 4K cK ngu<=n nhEn t5 qu&n 4i#! Ju< tE! ho'c (i=u hCnh )6 ,-
hi.
Ch> nghi& Ju< )*t l7ch (8 kh;ng 47nh qun chVng nhEn JEn l ch> th# $ng tEo ch%n
ch"nh ra lch !. FGi vH, mIi lJ t*Gng gi4i Khng /0 hi, gi4i ?hKng con ngi chO 4Pc
chng !inh thFng qu& (" ti0? thu ) hot 4ng c>& qun chVng nhEn JEn. `Gn n%&9 t
t_ng t" nK khFng l! bi0n 4\i ,- hi ! ?hi thFng qu& hnh 4ng c3ch !ng9 hot
4ng th"c tifn c>& qun chVng nhEn JEn9 4# bi0n lW t_ng9 +c !G thnh hin th"c t/ong
4i (ng ,- hi.
V&i t/T qu<0t 47nh l7ch (8 c>& qun chVng nhEn JEn 4Pc bi#u hin _ b& ni Jung.
ThC nh1t, <=Dn chng nh%n 9%n l& lc l*?ng 4n /=1t cL 34n ca /0 hi9 t/"c ti0? (n
,u$t /& c>& ci )*t ch$t9 l cG (_ c>& (" t:n ti ) ?h3t t/i#n c>& ,- hi. Con ngi !un
t:n ti ?hi cK c3c 4i6u kin )*t ch$t cn thi0t9 ! nh%ng nhu cu 4K chO cK th# 43? ng
4Pc thFng qu& (n ,u$t. M"c lPng (n ,u$t cG bn l 4Fng 4o qun chVng nhEn JEn
l&o 4ng b&o g:! c l&o 4ng chEn t&< ) l&o 4ng t/A Kc. C3ch !ng kho& h1c kb thu*t
hin n&< cK )&i t/T 4'c bit 4i )+i (" ?h3t t/i#n c>& l"c lPng (n ,u$t. ]ong9 )&i t/T c>&
kho& h1c chO cK th# ?h3t hu< thFng qu& th"c tifn (n ,u$t c>& qun chVng nhEn JEn l&o
4ng9 nh$t l 4i ngX cFng nhEn hin 4i ) t/A thc t/ong n6n (n ,u$t ,- hi9 c>& thi
4i kinh t0 t/i thc. i6u 4K kh;ng 47nh /Ing9 hot 4ng (n ,u$t c>& qun chVng nhEn
JEn l 4i6u kin cG bn 4# qu<0t 47nh (" t:n ti ) ?h3t t/i#n c>& ,- hi.
ThC hai, <=Dn chng nh%n 9%n l& 6ng lc cL 34n ca mIi c=c c$ch !ng ,- hi. M7ch
(8 4- chng !inh /Ing9 khFng cK cuc chu<#n bi0n c3ch !ng no ! khFng l hot
4ng 4Fng 4o c>& qun chVng nhEn JEn. `1 l l"c lPng cG bn c>& c3ch !ng9 4Kng
)&i t/T qu<0t 47nh thZng lPi c>& !1i cuc c3ch !ng. ./ong c3c cuc c3ch !ng l!
chu<#n bi0n ,- hi t5 hCnh th3i kinh t0 [ ,- hi n< (&ng hCnh th3i kinh t0 [ ,- hi kh3c9
nhEn JEn l&o 4ng l l"c lPng th&! gi& 4Fng 4o. C3ch !ng l ng< hi c>& qun
chVng9 l (" nghi? c>& qun chVng. .$t nhi=n9 (u< 40n cang9 ngu<=n nhEn c>& !1i cuc
c3ch !ng l bZt 4u t5 (" ?h3t t/i#n c>& l"c lPng (n ,u$t9 Jun 40n !Eu thuun )+i qu&n
h (n ,u$t9 nghi& l bZt 4u t5 hot 4ng (n ,u$t )*t ch$t c>& qun chVng nhEn JEn. Y_i
)*<9 nhEn JEn l&o 4ng l ch> th# c>& c3c qu3 t/Cnh kinh t09 chAnh t/79 ,- hi9 4Kng )&i t/T
l 4ng l"c cG bn c>& !1i cuc c3ch !ng ,- hi.
ThC 3a, <=Dn chng nh%n 9%n l& ng*+i $ng tEo ra nh>ng gi$ tr vMn hK& tinh thn. run
chVng nhEn JEn 4Kng )&i t/T to l+n t/ong (" ?h3t t/i#n c>& kho& h1c9 ngh thu*t9 )n h1c9
4:ng thi9 3? JLng nh%ng thnh t"u 4K )o hot 4ng th"c tifn. Nh%ng (3ng to )6 )n
h1c9 ngh thu*t9 kho& h1c9 < h1c9 quEn ("9 kinh t09 chAnh t/79 4o 4c... c>& nhEn JEn )5&
l ci ngu:n9 )5& l 4i6u kin 4# thVc 4@< (" ?h3t t/i#n n6n )n hK& tinh thn c>& c3c JEn
tc t/ong !1i thi 4i. òt 4ng c>& qun chVng nhEn JEn t5 t/ong th"c tifn l ngu:n
c! hng )F t*n cho !1i (3ng to tinh thn t/ong 4i (ng ,- hi. 2't kh3c9 c3c gi3 t/7
)n hK& tinh thn chO cK th# t/ng t:n khi 4Pc 4Fng 4o qun chVng nhEn JEn ch$?
nh*n ) t/u<6n b3 (Eu /ng9 t/_ thnh gi3 t/7 ?h\ bi0n.
.K! li9 ,zt t5 kinh t0 40n chAnh t/79 t5 hot 4ng )*t ch$t 40n hot 4ng tinh thn9 qun
chVng nhEn JEn luFn 4Kng )&i t/T qu<0t 47nh t/ong l7ch (8. .u< nhi=n9 ta< )o 4i6u kin
l7ch (8 ! )&i t/T ch> th# c>& qun chVng nhEn JEn cXng bi#u hin kh3c nh&u. ChO cK
t/ong ch> nghi& ,- hi9 qun chVng nhEn JEn !+i cK 4> 4i6u kin 4# ?h3t hu< ti nng )
t/A (3ng to c>& !Cnh.
M7ch (8 JEn tc Vit N&! 4- chng !inh )&i t/T9 (c !nh c>& qun chVng nhEn JEn9
nh Ngu<fn ./-i 4- nKiU qCh_ thu<6n cXng l JEn9 l*t thu<6n cXng l JEn9 thu*n lTng JEn
thC (ng9 ngh7ch lTng JEn thC ch0tq. ng Cng (n Vit N&! cXng kh;ng 47nh /Ing9 c3ch
!ng l (" nghi? c>& qun chVng9 ) qu&n 4i#! ql$< JEn l! gcq t/_ thnh t t_ng
thng t/"c nKi l=n )&i t/T (3ng to /& l7ch (8 c>& nhEn JEn Vit N&!.
V&i t/T c>& l-nh tL
./ong !i qu&n h )+i qun chVng nhEn JEn9 l-nh tL cK nhi! )L ch> <0u (&uU .h nh$t9
nZ! bZt ,u th0 c>& JEn tc9 quc t0 ) thi 4i t/=n cG (_ hi#u bi0t nh%ng qu< lu*t kh3ch
qu&n c>& c3c qu3 t/Cnh kinh t09 chAnh t/79 ,- hi. ThC hai, 6nh h*Nng chiOn l*?c v&
hoEch 6nh ch*Lng trHnh h&nh 6ng c$ch !ng. ThC 3a, tP chCc lc l*?ng, gi$o 9,c
th=QOt Kh,c <=Dn chng, th.ng nh1t J ch" ) hnh 4ng c>& qun chVng nhI! h+ng )o
gii qu<0t nh%ng !Lc ti=u c3ch !ng 46 /&.
.5 nhi! )L t/=n t& th$< l-nh tL cK )&i t/T to l+n 4i )+i ?hong t/o qun chVng M=nin
)i0tU q./ong l7ch (89 ch& h6 cK !t gi&i c$? no ginh 4Pc qu<6n thng t/79 n0u nK
khFng 4o to 4Pc t/ong hng ngX c>& !Cnh nh%ng l-nh tL chAnh t/79 nh%ng 4i bi#u ti6n
?hong cK 4> kh nng t\ chc ) l-nh 4o ?hong t/oq1. :ng thi9 ch> nghi& 23c [
M=nin 4Ti hdi ?hi bi t/5 t (ang b3i c3 nhEn.
. (ang b3i c3 nhEn9 thn th3nh hK& c3 nhEn ngi l-nh 4o9 (s Jun 40n tu<t 4i hK& c3
nhEn kit ,u$t9 )&i t/T ngi l-nh 4o ! ,S! nhm )&i t/T c>& t*? th# l-nh 4o ) c>&
qun chVng nhEn JEn. Cn bnh t/=n Jun 40n hn ch0 ho'c t+c bd qu<6n l! ch> c>&
nhEn JEn9 l! cho nhEn JEn thi0u tin t_ng )o chAnh bn thEn h19 Jun 40n th3i 4 ?hLc
tang ti=u c"c9 !a qu3ng9 khFng ?h3t hu< 4Pc tAnh nng 4ng (3ng to ch> qu&n c>&
!Cnh. Ngi !Zc cn bnh (ang b3i c3 nhEn thng 4't !Cnh c&o hGn t*? th#9 4ng
ngoi 4ng li chAnh (3ch9 ?h3? lu*t c>& ng ) Nh n+c. `1 khFng th"c hin 4Vng
chAnh (3ch c3n b c>& ng9 )i ?h! ngu<=n tZc (inh hot ng9 chi& /s9 bw ?h3i9 !$t
4on k0t9 to /& nhi6u hin tPng ti=u c"c9 43nh !$t lTng tin t/ong c3n b ) nhEn JEn9
?h3 hoi (" nghi? c3ch !ng c>& ng ) nhEn JEn t&. VC th09 c3c nh kinh 4i#n c>&
ch> nghi& 23c [ M=nin luFn luFn coi (ang b3i c3 nhEn l !t hin tPng hon ton ,& l
)+i bn ch$t9 !Lc 4Ach9 lW t_ng c>& gi&i c$? )F (n. Nh%ng l-nh tL )i 4i c>& gi&i c$? )F
(n nh C.23c9 Qh.RngghSn9 V.x.M=nin9 `: ChA 2inh 46u h0t (c khi=! tn9 gn gXi )+i
nhEn JEn9 46 c&o )&i t/T ) (c !nh c>& qun chVng nhEn JEn9 ,ng 43ng l nh%ng )i
nhEn kit ,u$t ! ton th# loi ngi tFn kAnh ) ng{ng !.
Np|}N N`~N MC
D thi ai no, ngun nhn luc cng lun l yu t quan trong nht quyt jnh sc manh ca
mt quc gia. Bi chng ta bit rng moi ca ci vt cht u c lm nn t bn tay v tr c
ca con ngi.
Vit Nam chng ta ang c ngun nhn luc di do vi dn s c nc gn 86 triu ngi (Tnh
n ngy ngy 1/4/2009, dn s ca Vit Nam: 85.789.573 ngi)[1], nc ng dn th 13 trn
th gii v th 3 trong khu vuc. Trong s ngi trong tui lao ng tng nhanh v chim
mt ti l cao khong 67% dn s c nc[2]. C cu Dn s vng nc ta bt u u xut
hin t nm 2010 v kt thc vo nm 2040, ko di trong khong 30 nm. R rng Vit Nam
ang c th manh ln v ngun luc lao ng nhng tai sao chng ta vn ang gp nhiu kh
khn trong vic thc y kinh t i ln? C nhiu nguyn nhn l gii cho vn ny, trong
cht lng ngun nhn luc hin nay ca nc ta c xem l nguyn nhn mu cht.
Nh chng ta bit, trong gn 86 triu ngi Vit Nam th nng dn chim gn khong
73%[3] dn s c nc. iu ny cho thy nng dn vn l luc lng lao ng x hi chim ti l
cao nht. Nng dn ta bao i nay vn ly ngh trng la l ngh chnh. Ho vn ang sn xut
mt cch tu pht, manh mn. Ho vn c ngh rng trng la l ngh d nht, khng cn hoc
cng lm c, th l c t i ny ni tip i kia ho tu trng nh vy. Nhn vo thuc t sn
xut ca nng dn ta thy rng d my nghn nm pht trin x hi nhng cch trng la ca
ngi Vit hm nay cng cha tin b hn cch trng la ca ngi Vit xa l my, vn cn
tn tai ci cnh " con tru i trc ci cy theo sau. Mc d by gi c su lin kt nh khoa
hoc vi nh nng nhng cng cha tao uc nhng t ph em lai hiu qu. Hin nay, nng
dn m ra nhiu ngnh ngh tao vic lm v thu nhp nhng hiu qu kinh t vn cha
cao nguyn nhn l cn thiu p dng cc khoa hoc k thut vo trong sn xut v vn nng vi
ci kiu t duy "ngh sao lm vy. R rng ngun luc nng dn di do nhng cht lng vn
cn yu km .
V ngun nhn luc cng nhn th hin nay s
lng giai cp cng nhn Vit Nam c khong 5
triu ngi, chim 6% dn s c nc.Nh vy
luc lng cng nhn Vit Nam cn qu t. vy
cng nhn c tay ngh cao lai chim t l thp so
vi i ng cng nhn ni chung. S cng nhn
c trnh vn ha, tay ngh, k thut rt t. Theo
thng k cng nhn c trnh cao ng, ai hoc
nc ta chim khong 3,3% i ng cng nhn
ni chung. Ti l ny khin chng ta phi suy ngh.
Chnh v trnh vn ho tay ngh thp nn a
s cng nhn khng p ng tt yu cu cng
vic. iu ny dn n su mt cn i v lao
ng cc doanh nghip. Doanh nghip khng
thiu ngi nhng lai thiu nhng cng nhn c
tay ngh m bo nhng khu k thut quan
trong trong dy chuyn sn xut. H qu ko theo
ca vn ny l ng lng cng nhn bj thp
i, i sng khng c m bo, ja vj cng
nhn trong i sng x hi cng khng cao. Vi
tnh hnh ngun luc cng nhn cha th ng
vai tr ch ao trong su nghip cng nghip ho
hin ai ho t nc.
Vit Nam v ang bc vo hi nhp Th gii, tng bc tin ti chim lnh khoa hoc cng
ngh cao v th i hi mt luc lng ng o nhn luc c trnh cao, c kh nng lm vic
trong mi trng cng ngh v canh tranh. c bit vi mt s ngnh c th nh nng lng
nguyn t, cng ngh thng tin lai cng i hi nhn luc at n trnh quc t ho. Bn canh
mt s ngnh mi nhon nh ngn hng ti chnh, du ljch cng yu cu mt i ng kh
nng thch ng vi moi bin ng ca thj trng trong nc v th gii.C th ni rng lnh
vuc no, nng nghip, cng nghip hay djch v. chng ta u ang kht lao ng c trnh
cao. Nhng thuc t p ng c bao nhiu? Nh phn tch trn, luc lng nng dn
ang thiu khoa hoc k thut, sn xut manh mn; luc lng cng nhn trnh thp, vy cn
luc lng tr thc th sao?
Vit Nam nhng nm gn y i ng tr thc tng nhanh, chi tnh ring s sinh vin cng
cho thy su tng nhanh vt bc. Nm 2003-2004 tng s sinh vin ai hoc v cao ng l
1.131.030 sinh vin n nm 2007- 2008 tng ln 1.603.484 sinh vin. Nm 2008 tng s sinh
vin ra trng l 233.966 trong sinh vin tt nghip ai hoc l 152.272; sinh vin tt nghip
cao ng l 81.694. S tr thc c trnh thac s, tin s cng tng nhanh.Theo thng k c
nuc n 2008 c hn 14 nghn tin s v tin s khoa hoc v ang t mc tiu trong 10 nm ti
s c 20000 tin s. Nm 2008 nc ta c 275 trng Trung cp chuyn nghip, 209 trng cao
ng, 160 trng ai hoc v c ti 27.900 trng ph thng, 226 trng dn tc ni tr[4].
Nhn vo nhng con s ny cho thy luc lng tr thc v cng chc thuc su l mt ngun luc
quan trong i vi su pht trin kinh t t nc. Nhng thuc t vn cn tn tai nhiu vn .
Hng nm lng sinh vin ra trng ln nhng s sinh vin c vic lm lai t. Theo thng k c
n 63% sinh vin ra trng khng c vic lm, s c vic lm th cng c ngi lm vic khng
ng ngnh c hoc. Thm vo l mt s n vj nhn ngi vo lm phi mt 1-2 nm o
tao lai. Phi chng lao ng qua o tao cn nhiu bt cp so vi yu cu ca thj trng lao
ng?
Bi ton v ngun nhn luc, vic lm hin nay l bi ton kh v cng khng th mt sm mt
chiu m chng ta gii quyt ngay c. lm c iu ny cn phi ng b nhiu
phng din: n vj o tao, ngi lao ng, n vj s dng lao ng. v cn cn ti mt c
ch, mt su h tr
Phn th nht
TNH HNH PHT TRN DC
. NH HN V CH TRN PHT TRN DC C N V NH NC
1. Cc t tng chi ao, ch trng v nhim v pht trin gio dc trong thi k y manh
cng nghip ha, hin ai ha (CNH, HH) c xc jnh trong cc vn kin ca ng:
- V mc tiu gio dc: Xy dung con ngi Vit Nam pht trin ton din, c l tng, ao c,
c tnh t chc v k lut, c thc cng ng v tnh tch cuc c nhn, lm ch tri thc hin ai,
c t duy sng tao, k nng thuc hnh, tc phong cng nghip v c sc kho, p ng yu cu
xy dung v bo v T quc.
- V quan im chi ao: Pht trin gio dc l quc sch hng u. io dc l su nghip ca
ton ng, ca Nh nc v ca ton dn. Pht trin gio dc theo hng chun ha, hin ai
ha, x hi ha, gn vi nhu cu pht trin kinh t - x hi v cng c quc phng, an ninh.
- Cc nhim v trong tm l: Nng cao cht lng v hiu qu gio dc; pht trin quy m gio
dc c ai tr v mi nhon trn c s m bo cht lng v iu chinh c cu o tao, gn o
tao vi s dng; thuc hin cng bng x hi trong gio dc; y manh x hi ha gio dc v
xy dung x hi hoc tp.
2. uc hi kho X thng qua ut io dc, Nghj quyt 40/2000/H10 v i mi chng
trnh gio dc ph thng v Nghj quyt 41/2000/H10 v thuc hin ph cp trung hoc c s
(THCS) vi mc tiu l :
- i mi chng trnh, sch gio khoa (SK) v phng php gio dc nhm nng cao cht
lng gio dc ton din th h tr, p ng yu cu pht trin ngun nhn luc phc v CNH,
HH t nc, ph hp vi thuc t Vit Nam, tip cn trnh cc nc trong khu vuc v trn
th gii.
- Vo nm 2010 tt c cc tinh, thnh ph truc thuc Trung ng at chun quc gia v ph cp
THCS.
3. Chin lc pht trin gio dc 2001-2010 v cc chng trnh hnh ng ca Chnh ph thuc
hin Nghj quyt ai hi ng ln th 9 v cc nghj quyt ca Trung ng c th ha cc ch
trng ca ng v uc hi v pht trin gio dc thnh cc nhim v, gii php v nu mt s
chi tiu c th t chc thuc hin (xin xem Ph lc 1).
. TNH HNH PHT TRN CC CP HC, BC HC
1. io dc mm non
Bc u khi phc v pht trin gio dc mm non sau mt thi gian di gp kh khn nhiu
ja phng. S x "trng v c s gio dc mm non gim r rt. Nm hoc 2003-2004 c
gn 2,6 triu tr em theo hoc hn 10.000 c s gio dc mm non, s tr 5 tui hoc mu gio
chim 90% s tr trong tui. Tuy vy, t l tr ra lp mu gio cc vng kh khn cn thp,
nh ng bng sng Cu ong mi at 42,7%.
Cht lng nui dng, chm sc tr trong cc c s gio dc mm non c tin b, song cn
thp v cha ng u gia cc vng. Mt s ni a vic day ch vo lp mu gio 5 tui
l khng ph hp vi kh nng tip thu ca tr.
uyt jnh 161/2002/-TTg ca Th tng Chnh ph tao iu kin thun li cho vic thuc
hin ch , chnh sch h tr gio vin v u t xy dung c s vt cht i vi gio dc mm
non cc vng kh khn. Tr ngai ln nht hin nay l, i ng gio vin mm non cn thiu so
vi jnh mc, nhiu gio vin cha at chun; phng hoc v dng day hoc cn rt thiu thn.
2. io dc ph thng
Trong 5 nm qua, s lng hoc sinh bc trung hoc tip tc tng, bc tiu hoc gim dn v i
vo n jnh. Tng s hoc sinh ph thng nm hoc 2003-2004 l 17,6 triu (xin xem Ph lc 2).
ng ch l tc tng s lng hoc sinh min ni, vng su, vng ng bo dn tc thiu
s cao hn cc vng khc, th hin nhng c gng khc phc tnh trang chnh lch v pht trin
gio dc gia cc vng, min.
S lng trng ph thng tng manh tt c cc cp, bc hoc v hu ht cc vng, min
(xin xem Ph lc 3), cc vng kh khn ang trin khai tch cuc vic xa phng hoc tranh tre
v kin c ha trng, lp. Cng tc hng nghip, phn lung hoc sinh sau THCS chuyn bin
cn chm.
Khi lng kin thc c bn ca hoc sinh ph thng hin nay ln hn v rng hn so vi trc
y, nht l v cc mn khoa hoc tu nhin, ton, tin hoc, ngoai ng. Chng trnh mt s mn
hoc tip cn trnh tin tin trong khu vuc. Hoc sinh Vit Nam i du hoc u c vo thng
cc cp hoc tng ng, phn ln lu hoc sinh u hoc tt. Vic o tao hoc sinh gii c nhiu
thnh tch v c cc nc nh gi cao; nhiu hoc sinh Vit Nam at gii cao trong cc k thi
quc t.
Tuy nhin, kin thc x hi, k nng thuc hnh v vn dng kin thc, tnh linh hoat, c lp v
sng tao ca a s hoc sinh cn yu. C su chnh lch kh r v trnh hoc sinh gia cc
vng, min. Hoc sinh ph thng, nht l thnh ph, phi hoc tp cng thng, ngay t bc tiu
hoc do phi chju nhiu p luc ca cc k thi, c bit l k thi tuyn sinh vo ai hoc (H). a s
hoc sinh c c gng chm chi hoc tp v rn luyn, song vn cn mt b phn, nht l hoc sinh
THPT, cn c thi thiu trung thuc trong hoc tp; mt s ri vo t nan x hi, vi pham php
lut.
S lng gio vin v t l gio vin at chun tng ng k trong 5 nm qua (xin xem Ph lc
4). Tuy nhin, i ng gio vin ph thng hin vn trong tnh trang "va thiu, va tha; thiu
gio vin THPT, THCS cc vng kh khn, thiu gio vin m nhac, m thut, th dc, cng
ngh, tin hoc...v thiu cn b v thit bj, hng dn thuc hnh, ph trch th vin. mt s
tinh min ni v min Ty Nam B cn mt t l kh cao gio vin tiu hoc ln tui c trnh
thp so vi yu cu i mi gio dc ph thng. a s gio vin cha tch cuc i mi phng
php day hoc. Mt b phn gio vin cn thiu gng mu, thm ch sa st v ao c ngh
nghip.
C s vt cht c tng cng so vi trc. Trong vng 3 nm qua c thm 40.000
phng hoc, trong t l phng hoc cp 4 v kin c tng t 84,3% ln 89,3%. Sch cho th
vin v thit bj day hoc trong trng ph thng c b sung ng k. Tuy vy, phn ln cc
trng hin nay cha c phng bo qun thit bj, phng thuc hnh, phng th nghim, nht l
min ni v nng thn. Vic thuc hin hoc 2 bui/ngy ph thng, trc ht tiu hoc cn
chm do thiu phng hoc, gio vin v kinh ph tr lng cho gio vin. Vic xy dung trng
ph thng at chun quc gia cn chm v gp nhiu kh khn, thiu phng hoc b mn, phng
th nghim v c bit l thiu din tch t.
Thuc hin Nghj quyt 40/2000/H10 ca uc hi, chng trnh tiu hoc v THCS chnh
thc c ban hnh; SK mi c trin khai ai tr 6 khi lp: lp 1, 2, 3 v lp 6, 7, 8
trn ton quc ng mc tiu v tin ra. SK mi tip cn trnh cc nc tin
tin trong khu vuc, c a s gio vin v hoc sinh chp nhn, bc u gp phn thay i
cch day, cch hoc, cch nh gi trong nh trng.
Tuy nhin, c nhng phn trong mt s cun SK mi tiu hoc v THCS cn nng v kh, c
ch cn sai st. Bn canh , cn rt kinh nghim v quy trnh t chc v cch huy ng cc nh
gio, nh khoa hoc tham gia vo cc khu bin soan, thm jnh chng trnh, SK. Vic chun
bj iu kin trin khai ai tr cn thiu ng b gia i mi chng trnh, SK, c s vt cht,
thit bj day hoc v c bit l bi dng gio vin. THPT, vic th im phn ban chi mi tin
hnh c mt nm, song cn c kin nghj xem xt lai cch t chc phn ban bo m
mc ch v hiu qu.
3. io dc ngh nghip
Day ngh c phc hi sau nhiu nm suy gim. Nm 2003 quy m tuyn sinh day ngh di
han v ngn han tng hn 2 ln, tuyn sinh THCN tng 1,67 ln so vi nm 1998, a tng
s hoc sinh hoc ngh v THCN ln 1,5 triu. Day ngh ngn han v day ngh cho nng dn
c m rng. S trng day ngh v trng THCN tng (xin xem Ph lc 3).
n nay hu ht cc tinh u c trng day ngh, bc u pht trin cc trng day ngh
thuc mt s ngnh kinh t mi nhon. Mc d vy, quy m day ngh di han v THCN cn thp
so vi yu cu ca thj trng lao ng. C cu ngnh ngh o tao cn mt cn i. Mang li
c s gio dc ngh nghip phn b cha hp l, cn tp trung ch yu cc thnh ph ln v
cc vng kinh t trong im.
Kin thc, k nng ca hoc sinh mt s trng c u t, trang bj tt nh trng cao ng
cng nghip 4 v mt s trng thuc ngnh du kh, bu chnh vin thng ... tng ng trnh
tin tin trong khu vuc. Tuy nhin, nhn chung cht lng ai tr ca gio dc ngh nghip
cn thp, c bit l v k nng thuc hnh v tc phong cng nghip. X hi v cc cp, cc
ngnh cha thuc su coi trong gio dc ngh nghip, nhiu hoc sinh chi coi trng day ngh,
trng THCN l ni tr chn ch thi vo H, cao ng (C).
Mt s chng trnh, ti liu day ngh c xy dung theo phng php mi ph hp vi
quy trnh v cng ngh sn xut hin ai. THCN, chng trnh khung ang c xy dung.
Tuy vy, tnh trang chung l thiu gio trnh, gio trnh hin c cha bo m lin thng gia cc
cp v cc ngnh o tao. Danh mc ngnh ngh cha c b sung, hon chinh. H thng
chun o tao ngh cha c ban hnh.
i ng gio vin cc trng day ngh v THCN tng chm (xin xem Ph lc 4), t l hoc sinh/
gio vin cn cao so vi quy jnh . a s gio vin cn han ch v k nng thuc hnh, kh nng
tip cn vi cng ngh mi v phng php day hoc tin tin. T l gio vin day ngh at
chun cn thp, vo khong 69%.
Ngoi mt s t trng day ngh ang c tp trung u t, xy dung, cn phn ln u thiu
kinh ph, k c kinh ph mua thit bj, nguyn liu, vt liu phc v vic thuc hnh ca hoc sinh.
4. io dc ai hoc v sau ai hoc
T nm 1998 n nay quy m gio dc ai hoc v sau ai hoc tng ng k (xin xem Ph lc
2). Nm hoc 2003-2004 c hn 1.032.000 sinh vin, gn 33.000 hoc vin cao hoc v nghin cu
sinh. Hng nm, s sinh vin t khu vuc nng thn, min ni u chim khong 70% tng s
tuyn mi. Chnh ph thng qua quy hoach mang li cc trng H, C lm c s pht
trin thm mt s trng cng lp v ngoi cng lp Ty Bc, min Trung v ng bng sng
Cu ong, nn khc phc c mt bc su bt hp l trong vic phn b cc c s gio
dc H gia cc vng, min.
Mc d c chuyn bin, nhng c cu o tao gia gio dc H vi gio dc ngh nghip vn
cha hp l, cha p ng nhu cu nhn luc trnh cao ca thj trng lao ng. S hoc vin
cao hoc v nghin cu sinh tng qu nhanh trong khi cha iu kin bo m cht lng.
a s sinh vin c thc chnh trj tt, c li sng lnh manh, tch cuc tham gia cc hoat ng x
hi nh phong tro thanh nin tnh nguyn, an ton giao thng v.v., s sinh vin c kt nap
vo ng ngy cng nhiu. mt s ngnh ngh trong mt s trng trong im c truyn
thng nh hai ai hoc quc gia, trng ai hoc Bch khoa H Ni, trng ai hoc Bch khoa TP
H Ch Minh ..., trnh ca sinh vin tt nghip tip cn trnh ca cc trng H trong
khu vuc.
Tnh trang ng lo ngai hin nay l cn nhiu sinh vin thiu trung thuc trong hoc tp v thi c;
mt b phn cha c hoi bo, l tng; mt s vi pham ni quy, quy ch, c biu hin ca li
sng hng th, ua i. T nan x hi, nht l ma tu, c bac, m tn, vi pham php lut trong
sinh vin, tuy t nhng cha ngn chn c, gy nhiu lo lng trong x hi. Vic tuyn sinh cht
ch nhng nh gi qu trnh hoc tp lai lng lo, dn n tnh trang nhiu sinh vin cha chm
chi hoc tp. Sinh vin t c iu kin tham gia nghin cu khoa hoc; nng luc tu hoc, tu nghin
cu, thuc hnh, kh nng giao tip v hp tc trong cng vic cn yu. Trnh ngoai ng ca
sinh vin tt nghip cha p ng yu cu hi nhp. Cht lng o tao sau ai hoc, c bit l
cht lng ca mt s lun n tin s cn thp, cha theo kjp trnh pht trin khoa hoc, cng
ngh v cha gn vi cuc sng.
Vic xy dung chng trnh khung v cng tc bin soan chng trnh, gio trnh ca cc
trng H, C cha c quan tm ng mc. io trnh ai hoc cn thiu, ni dung cn lac
hu; ti liu tham kho cn ngho nn. Chng trnh cha c thit k lin thng gia cc cp,
bc, trnh o tao.
Vi s lng khong 40.000 ging vin (xin xem Ph lc 4), so vi quy m trn 1 triu sinh vin,
hoc vin cao hoc v nghin cu sinh, hu ht cc trng H, C u thiu ging vin. i ng
ging vin H, C mi c 45% at trnh thac s tr ln. Phn ng ging vin nng ct,
chuyn gia u ngnh cao tui, su hng ht i ng vn cha khc phc c. Trong khi ,
cha c chnh sch thch hp thu ht i ng cn b khoa hoc ca cc c quan nghin cu tham
gia ging day tai cc trng H. Hoat ng nghin cu khoa hoc ca cc trng H cha c
quan tm ng mc. a s ging vin chi tp trung vo ging day, t tham gia nghin cu khoa
hoc.
Bng nhiu ngun vn (u t t ngn sch, t hoc ph v tranh th vin tr) cc trng c
gng nng cp th vin, phng th nghim, c s thuc hnh, mua sm thit bj hin ai v ni
mang nternet. Tuy vy, tnh trang chung l c s vt cht k thut ca cc trng H, C cn
thiu v lac hu; din tch s dng ca cc trng chi mi p ng khong 1/3 chun quy jnh,
y l bt cp ln ca gio dc H nc ta. Tin trin khai xy dung c s vt cht ca hai
ai hoc quc gia, hai trng H s pham trong im cn rt chm.
5. io dc khng chnh quy
io dc khng chnh quy pht trin manh trong cc nm gn y. n nay mang li c s
gio dc khng chnh quy ph khp cc ja phng (xin xem Ph lc 3). Tnh trung bnh,
hng nm c gn 300.000 ngi theo hoc cc lp b tc vn ha; khong 700.000 ngi theo
hoc cc chng trnh bi dng ngoai ng, tin hoc, gio dc t xa v mt s lng kh ln sinh
vin cc kha o tao lin kt gia cc trng v ja phng. uy m gio dc khng chnh quy
pht trin nhanh, nhng cng tc qun l cn yu km v iu kin bo m cht lng cn rt
thp. Vic qun l lng lo i vi cc h lin kt o tao c cp vn bng dn n tnh trang
"hoc gi, bng tht. y l mt khu yu nghim trong ca gio dc khng chnh quy nc ta.
Cc chng trnh b tc vn ha, ph cp kin thc, k nng cc ngnh ngh n gin, v c
bn p ng c yu cu. Cc chng trnh gio dc t xa vn ang trong qu trnh xy
dung, tin cn chm, cht lng cn thp.
i ng gio vin khng chnh quy nhn chung cn thiu v trnh thp; c s vt cht cn
ngho nn, iu kin t chc thuc hnh, thuc nghim cn rt han ch.
. NH TN T V TNH HNH DC
1. Cc thnh tuu
1.1. Nhu cu hoc tp ca nhn dn c p ng tt hn, trc ht l gio dc ph thng.
xy dung c h thng gio dc quc dn thng nht, kh hon chinh bao gm cc cp
hoc, bc hoc, trnh o tao, cc loai hnh nh trng v phng thc gio dc. Mang li c
s gio dc c m rng n khp cc x, phng, tao iu kin tng trng r rt v s
lng hoc sinh, sinh vin, khc phc tnh trang gim st quy m trong nhng nm t 1986-1987
n 1991-1992. Nm hoc 2003-2004, c khong 22,7 triu ngi theo hoc trong hn 37.000 c
s gio dc. c bit, gio dc mm non v day ngh c khi phc v c tin b r rt.
Nm 2004 v c bn at v vt cc chi tiu m Chin lc pht trin gio dc ra cho
nm 2005 (xin xem Ph lc 1).
Vic m rng quy m, a dang ha loai hnh nh trng (bn cng, dn lp, t thc) v pht
trin cc hnh thc gio dc khng chnh quy tao thm c hi hoc tp cho nhn dn, trc ht
l thanh thiu nin, gp phn thc y su pht trin h thng gio dc quc dn v bc u
hnh thnh x hi hoc tp (xin xem Ph lc 2 v 3).
1.2. at c mt s kt qu quan trong trong vic thuc hin cc mc tiu chin lc :
V nng cao dn tr: Kt qu xa m ch, ph cp D tiu hoc c duy tr, cng c v pht
huy. Ch trng PCD THCS ang c trin khai tch cuc, hin c 20 tinh, thnh ph c
cng nhn at chun quc gia. Mt s tinh v thnh ph bt u thuc hin PCD bc trung
hoc (bao gm THPT, THCN v day ngh). S nm i hoc bnh qun ca c dn 15 tui tr ln
tng lin tc t 4,5 (vo nm 1990) ln 6,34 (vo nm 2000) v n nm 2003 l 7,3. Bnh ng
gii trong gio dc tip tc c m bo. y l nhng thnh tuu quan trong, nht l khi so
snh vi cc nc c trnh pht trin kinh t v thu nhp tnh theo u dn tng ng
hoc cao hn nc ta (xin xem Ph lc 6).
V o tao nhn luc: T l lao ng qua o tao t 13% nm 1998 tng ln trn 23% nm
2003. Cht lng ngun nhn luc c chuyn bin tch cuc. Trong nhng thnh tuu tng
trng kinh t ca t nc hn 10 nm qua c phn ng gp rt quan trong ca i ng lao
ng, m tuyt ai a s c o tao trong nc. Nc ta cng bt u ch ng o tao
c ngun nhn luc phc v xut khu lao ng.
V bi dng nhn ti: vic o tao, bi dng hoc sinh, sinh vin c nng khiu c ch
trong v at c nhng kt qu r rt. Nh nc v mt s ngnh, ja phng dnh mt
phn ngn sch trin khai chng trnh o tao cn b trnh cao (thac s, tin s) trong cc
lnh vuc khoa hoc, cng ngh, qun l v.v. cc nc tin tin. S cn b ny, sau khi tt
nghip tr v nc cng tc v bt u pht huy tc dng.
1.3. Chnh sch x hi v gio dc c thuc hin tt hn v c hiu qu hn.
io dc vng ng bo cc dn tc thiu s, vng su, vng xa pht trin manh v c tin b
r rt. Mang li trng, lp v c bn bo m cho con em cc dn tc c hoc tp ngay
tai x, thn, bn. Vic cng c, pht trin cc trng ph thng dn tc ni tr v tng chi tiu c
tuyn tao thm iu kin cho con em cc dn tc thiu s ja bn kinh t - x hi c bit
kh khn c o tao H, C, tao ngun cn b cho cc vng ny. th im v chun bj
ban hnh chnh sch hoc ngh ni tr cho thanh nin, thiu nin con em ng bo dn tc. Ting
ni v ch vit ca 8 dn tc thiu s c a vo ging day trng tiu hoc; trong
ting Hoa v ting Khmer c day c trng THCS.
Chnh ph c nhiu chnh sch v bin php tng u t cho cc vng kh khn nh chng
trnh 135, chng trnh kin c ha trng, lp hoc v.v. Nh vy, c s vt cht ca gio dc
vng kh khn tip tc c cng c, tng cng. Vic min, gim hoc ph, cp hoc bng v cc
chnh sch h tr khc tao iu kin cho ai b phn con em cc gia nh ngho, din chnh
sch c hoc tp, trc ht cc cp hoc ph cp.
1.4. Cht lng gio dc c chuyn bin bc u
Ni dung ging day v kin thc ca hoc sinh ph thng c tin b, ton din hn v tip cn
dn vi phng php hoc tp mi. Trong gio dc ngh nghip, cht lng o tao ca mt s
ngnh ngh nh y dc, nng nghip, c kh, xy dung, giao thng vn ti, v.v. v c bn
p ng yu cu ca thuc t sn xut v i sng hin nay. c bit, su tin b v nhn thc
chnh trj v trch nhim x hi ca hoc sinh, sinh vin cng vi i ng gio vin, ging vin
gp phn vo vic bo m n jnh chnh trj ca t nc trong iu kin c nhiu bin ng
ca tnh hnh quc t v m mu, hnh ng ca cc th luc th jch i vi nc ta thi gian
va qua.
1.5. iu kin m bo pht trin gio dc c tng cng hn
xy dung c mt i ng nh gio v cn b qun l gio dc ng o vi tng s trn
mt triu ngi (khong 950.000 gio vin, ging vin v trn 90.000 cn b qun l gio dc),
vi trnh ngy cng c nng cao.
C s vt cht, thit bj day hoc cc cp, bc hoc, moi vng min c ci thin ng k
trong 5-6 nm qua, nht l t khi thuc hin ch trng i mi chng trnh gio dc ph thng
v kin c ho trng, lp hoc. Mt s ja phng, mt s trng ai hoc, cao ng, trung hoc
chuyn nghip v day ngh n luc tng bc hin ai ho c s vt cht, thit bj day hoc.
2. Nguyn nhn ca cc thnh tuu trong gio dc
2.1. Truyn thng hiu hoc ca dn tc tip tc c pht huy manh m, th hin trong tng
gia nh, tng dng ho, tng cng ng dn c. Nhn dn khng tic cng sc, tin ca u
t v khuyn khch ng vin con em vt kh khn, chm chi hoc tp; h tr v tao iu kin
cho cc nh trng thuc hin day tt, hoc tt.
2.2. Su lnh ao ca ng, ca uc hi, su chi ao, iu hnh ca Chnh ph v chnh quyn
cc cp; su quan tm, tham gia ng gp ca cc t chc, on th v ton x hi i vi gio
dc. Trong khong 10 nm, BCH Trung ng dnh 3 hi nghj chuyn bn v gio dc.
uc hi thng qua ut io dc v quyt jnh nhiu ch trng ln v pht trin gio dc.
Chnh ph v Th tng Chnh ph ban hnh cc chnh sch v truc tip chi ao ngnh gio
dc trin khai thuc hin cc ch trng ca ng v uc hi. Cc ja phng quan tm chi
ao v u t tng cng c s vt cht v gii quyt ch cho gio vin. Ton x hi
khng chi ng gp tin ca, cng sc, m c v tr tu cho vic xy dung v pht trin gio dc,
tham gia truc tip vo cc hoat ng gio dc.
2.3. ng yu nc, yu ngi, yu ngh v nhng n luc ca i ng nh gio. i ng ny
khng chi truyn at cc kin thc chuyn mn, m cn thuc hin nhim v gio dc ao c, l
tng cho hoc sinh, sinh vin; gii thch cc ch trng, ng li ca ng v Nh nc trong
nhn dn, trong x hi. Nhng gio vin cng tc cc vng ni, vng su, vng xa vt qua
moi kh khn, th thch, ng gp to ln vo su nghip trng ngi.
3. Cc bt cp, yu km v khuyt im trong gio dc
3.1. Cht lng gio dc ai tr, c bit bc ai hoc cn thp; phng php gio dc cn lac
hu v chm i mi.
Kin thc c bn v x hi, k nng thuc hnh v kh nng tu hoc ca s ng hoc sinh ph
thng cn km. Nh trng ph thng vn cha khc phc c tnh trang thin v day ch,
nh v day ngi. Cng tc hng nghip, phn lung hoc sinh sau THCS v THPT cn cha
c quan tm ng mc. Cht lng o tao ai tr ca gio dc ngh nghip v ai hoc cn
thp, tnh trang ngi hoc thiu c gng, thiu trung thuc trong hoc tp kh ph bin; tinh thn
hp tc, kh nng sng tao, nng luc thuc hnh, gii quyt c lp cc vn cn yu. Cht
lng ging day, hoc tp cc mn chnh trj cn thp, hiu qu cha cao. Cc ngnh mi nhon,
cc lnh vuc cng ngh mi day ngh, ai hoc, sau ai hoc nhn chung cn km cc nc tin
tin trong khu vuc v c ni dung ln phng php o tao. V c bn, cha xy dung c
cc ngnh ngh o tao mi nhon ngang tm khu vuc v quc t.
tt c cc cp hoc, bc hoc, cch day, cch hoc trong cc nh trng ch yu vn l truyn
th mt chiu, nng v l thuyt, nh v thuc hnh, cha pht huy tinh thn tu hoc v t duy
sng tao ca ngi hoc. Cch thc nh gi, t chc thi c chm c i mi, tao ra tm l
day v hoc i ph vi thi c, gy cng thng cho ngi hoc, ngi day, cho x hi, lm
chm qu trnh i mi phng php day v hoc trong nh trng.
3.2. Cc iu kin bo m pht trin gio dc cn nhiu bt cp. i ng gio vin va thiu
va tha, cha ng b; trnh chuyn mn, nghip v ca mt b phn cn thp. C s vt
cht rt thiu v lac hu. Ngun luc ti chnh cho gio dc cha bo m nhu cu chi thng
xuyn, nht l i vi cc tinh kh khn; c cu chi ngn sch gio dc cn cha hp l (xin xem
Ph lc 5), kinh ph chi thng xuyn ch yu mi chi bo m chi lng v cc khon ph cp
(chim hn 80% tng chi thng xuyn ca ngn sch gio dc), phn chi cho hoat ng
chuyn mn khng ng k. Cc quy jnh hin hnh v qun l ngn sch, ti chnh, nhn su
cha tao cho ngnh gio dc c ch ng trong vic iu hnh cc ngun luc. u t cn di
tri, cha tp trung cao cho cc mc tiu u tin.
3.3. Con em gia nh ngho, gia nh c thu nhp thp (cn ngho) v con em ng bo dn tc
thiu s cn gp nhiu kh khn trong vic tip cn gio dc, nht l cc bc hoc cao
Vic thuc hin chnh sch c tuyn H gp kh khn do quy jnh cng v ja bn c tr ca i
tng c tuyn trong iu kin nhiu x c bit kh khn khng ngun. Mt khc, s hoc
sinh c c i hoc tuy c cp hoc bng, c tao iu kin n tai k tc x nhng mc
hoc bng cn thp, kh nng tip thu kin thc cn han ch, lai cha quen vi nhng thay i
trong sinh hoat nn cha yn tm hoc tp.
Vic u t cho cc x min ni khng thuc din c hng chng trnh 135 rt han ch
nn gio dc cc x ny pht trin chm. S tr em dn tc c hoc mu gio 5 tui cn
chim t l thp, nhiu em cha c chun bj v ting Vit, nn rt kh khn khi theo hoc lp
1.
Cc gia nh c thu nhp thp (cn ngho) chim t l kh ln trong tng s h gia nh nc ta
nhng cha c chnh sch h tr ph hp nn con em cc gia nh ny gp kh khn v ti
chnh khi hoc tp cc bc hoc cao.
3.4. Mt s hin tng tiu cuc trong gio dc chm c gii quyt
Tnh trang day thm, hoc thm trn lan tn tai t nhiu nm nay, c nhng biu hin tiu cuc
nhng cha tm c gii php c bn ngn chn c hiu qu.
T nan s dng vn bng, chng chi khng hp php; hin tng "hoc gi, bng tht, khng
trung thuc trong hoc tp v thi c, sao chp lun vn, lun n c xu hng lan rng, nh hng
xu n cht lng o tao, n ao c ca th h tr v lng tin ca x hi.
Bnh thnh tch tc ng n qu trnh ging day, hoc tp, nh gi hoc sinh, cng nh cng
tc qun l gio dc, v y l mt trong nhng nguyn nhn lm cho vic nh gi tnh hnh
gio dc, nht l v cht lng, cha phn nh ht thuc cht.
4. Nguyn nhn ca cc yu km trong gio dc
4.1. T duy gio dc chm c i mi, cha theo kjp yu cu pht trin ca t nc cng
nh i hi ca su chuyn i c ch qun l kinh t-x hi v hi nhp quc t.
Cc b, ngnh, cc cp chnh quyn ja phng cha qun trit su sc cc quan im chi ao
ca ng v Nh nc v pht trin gio dc, cha c th ha kjp thi v y trong vic
hoach jnh mt s chnh sch v t chc thuc hin cc hoat ng gio dc.
Cha nhn thc y c gii php i vi cc vn mi ny sinh trong mi quan h gia
k hoach pht trin gio dc v thj trng lao ng; gia m rng quy m v nng cao cht
lng, hiu qu; gia p ng nhu cu hoc tp ngy cng cao ca nhn dn v kh nng han
hp ca nn kinh t; gia u t ca Nh nc v ng gp ca nhn dn; gia tnh trang phn
ha giu ngho v yu cu bo m cng bng x hi trong gio dc.
Cha nhn thc y v vai tr ca cng tc du bo v nghin cu khoa hoc gio dc.
4.2. un l v gio dc cn yu km v bt cp
C ch qun l gio dc cha tng thch vi nn kinh t thj trng jnh hng XHCN v nhu
cu pht trin ngun nhn luc ca t nc. un l nh nc v gio dc cn nng tnh quan
liu, cha thot khi tnh trang m m, su v. Cng tc xy dung quy hoach, k hoach cn
nhiu bt cp.
H thng lut php v cc chnh sch v gio dc cha hon chinh, thiu hiu luc. Cn thiu cc
ao lut c th v iu kin pht trin v bo m cht lng nh ut io vin; v cc b
phn ca h thng gio dc quc dn nh ut io dc ai hoc, ut io dc ngh nghip v.v.
Mt s quy jnh v u t, qun l nhn su, t ai, ti chnh v.v. cha thuc su tao iu kin
thun li cho vic thng nht qun l v pht trin gio dc. u t t ngun ngn sch nh
nc cn dn tri, khng bo m nhu cu pht trin gio dc, trong khi cha c chnh
sch manh huy ng cc ngun u t khc trong x hi. Chnh sch v hoc ph c nhiu
im khng cn ph hp, nhng chm c sa i, b sung, dn n tnh trang ja phng v
nh trng t ra qu nhiu khon thu, gy bc xc trong x hi. Chnh sch tuyn dng, s
dng cn b thin v bng cp, cha ch ng mc n nng luc thuc t dn n tnh trang
"hoc gi, bng tht v mt s hin tng tiu cuc khc.
Cng tc chi ao, iu hnh cn nhiu yu km, bt cp, chm a ra nhng quyt sch ng
b tm v m. Vic phn cng, phn cp v c ch phi hp gia B DT, B -TBXH
vi cc b, ngnh, ja phng chm c th ch ho. Cc cp chnh quyn nhiu ja
phng vn cn thiu ch ng trong vic thuc hin cc ch trng v gii quyt cc vn c
th v gio dc; cha quan tm y n vic khc phc bnh thnh tch v cc tiu cuc trong
gio dc. un l ca ngnh gio dc v ca ja phng i vi cc c s ngoi cng lp cn
lng tng, mt mt cha tao iu kin thun li cc trng ny pht trin, mt khc, cha
ngn chn kjp thi tnh trang li dng chnh sch x hi ho nhm thu li bt chnh. Cng tc
kim tra, thanh tra gio dc, c bit l thanh tra chuyn mn cn bt cp, km hiu qu. Trnh
v nng luc ca mt b phn cn b qun l gio dc cn thp, cha theo kjp yu cu i
mi manh m su nghip gio dc.
4.3. Bn canh cc nguyn nhn ch yu nu trn cn k n nhng tc ng khch quan
lm tng thm cc yu km, bt cp ca gio dc.
Nhu cu hoc tp ca nhn dn ngy cng cao, trong khi kh nng p ng ca ngnh gio dc
v trnh pht trin kinh t ca t nc cn han ch. Mc u t cho gio dc tnh trung bnh
cho 1 ngi dn cn thp so vi yu cu bo m cht lng v so vi cc nc: Trung uc
l 105 SD, Thi an l 350 SD, Malaixia l 720 SD trong khi Vit Nam l 53 SD
(Tnh theo sc mua tng ng - xin xem Ph lc 6).
Sc n nhn ca thj trng lao ng cn han ch, cha tha mn nhu cu vic lm ca ngi
lao ng qua o tao.
Tm l khoa c, bng cp vn chi phi nng n vic day, hoc v thi c. Thi cha coi trong
cc trng ngoi cng lp lm han ch vic y manh x hi ha gio dc.
Mt s hin tng tiu cuc ngoi x hi thm nhp vo nh trng v c quan gio dc, d
c nhiu c gng ngn chn song cha at hiu qu cao.
Phn th hai
NHN NHM V V PHP PHT TRN DC T N N NM 2010
T vic nh gi tnh hnh gio dc, vi nhng thnh tuu cng nh cc yu km, bt cp nu
trn, Chnh ph xin bo co vi uc hi nhng nhim v v gii php pht trin gio dc t nay
n nm 2010.
. TP TC M MANH M T D DC
Mc tiu pht trin kinh t-x hi nhm a nc ta ra khi tnh trang km pht trin vo nm
2010 v v c bn tr thnh mt nc cng nghip vo nm 2020 i hi gio dc phi pht
trin manh m gp phn thc y CNH, HH. Vic chuyn sang nn kinh t thj trng jnh
hng x hi ch ngha; su pht trin nhanh chng ca khoa hoc v cng ngh; xu th ton cu
ho v hi nhp kinh t quc t; nhu cu hoc tp ngy cng tng ca nhn dn va l thi c,
va tao ra thch thc to ln i vi gio dc nc ta. Trong bi cnh , gio dc phi c i
mi manh m, trc ht l phi i mi t duy mt cch su sc, ton din vi cc ni dung sau
y:
1. Cn nhn thc su sc hn mc tiu gio dc trong thi k mi l pht trin con ngi Vit
Nam vi y bn lnh v phm cht tt p ca dn tc v ca thi ai, p ng nhng i
hi ca cng cuc CNH, HH v hi nhp kinh t quc t. Th h tr do nh trng o tao phi
trung thuc, nng ng v sng tao, bit hp tc v canh tranh lnh manh, c hoi bo, c ch
vn ln, tu lp thn, lp nghip v gp phn a t nc ra khi tnh trang ngho nn, lac
hu.
2. Nn gio dc Vit Nam phi l nn gio dc ca dn, do dn, v dn, hng ti mt x hi hoc
tp. Nhu cu hoc tp ngy cng tng ca nhn dn v yu cu xy dung x hi hoc tp i hi
phi xem xt lai nhiu vn ca h thng gio dc quc dn. H thng gio dc khng chi dnh
cho TS, m cn dnh cho tt c moi ngi hoc tp sut i, trong , hoc theo trng lp
chnh quy v khng chnh quy u c th at c trnh mong mun v kin thc v k nng.
3. X hi ho gio dc l gii php c bn pht trin gio dc. Cng vi vic tng ngn sch
v iu chinh c cu u t tp trung gii quyt cc mc tiu u tin, Nh nc cn tao c
ch, manh dan huy ng ngun luc v tr tu t nhn dn pht trin gio dc v c chnh
sch bo m bnh ng gia trng cng lp v trng ngoi cng lp. n cht hn na mi
quan h gia nh trng, gia nh v x hi.
4. io dc Vit Nam phi tng cng hp tc quc t nhm nng cao kh nng hp tc v
canh tranh ca t nc, p ng yu cu hi nhp kinh t quc t.
5. Khoa hoc v cng ngh c nhng bc pht trin nhy vot, khi lng tri thc ca nhn loai
ngy cng ln, i hi gio dc phi thng xuyn cp nht cc thnh tuu mi, ng thi phi
chuyn dn t vic hoc tip nhn tri thc sang hoc bit cch tm kim v tch ly tri thc.
Trong bi cnh trn, tao ra su chuyn bin c bn v vng chc, rt ngn khong cch so vi
cc nn gio dc tin tin, p ng yu cu ca su nghip CNH, HH t nc, gio dc nc
ta cn phi c tip tc i mi theo hng chun ha, hin ai ha, x hi ha. Chnh ph du
kin s iu chinh mt s chi tiu, b sung, hon chinh mt s nhim v v gii php ca Chin
lc pht trin gio dc giai oan 2001-2010, t xy dung Tm nhn v Chin lc pht trin
gio dc cho 15-20 nm ti. lm c vic , s tp trung luc lng, pht huy tr tu ca
ton x hi tng kt thuc tin gio dc trong thi k i mi, nghin cu kinh nghim v m hnh
gio dc tin tin, vn dng ph hp vo iu kin nc ta. Cng vi vic xy dung Tm nhn v
Chin lc , trc mt Chnh ph s tp trung chi ao gii quyt mt s nhim v trong tm
vi nhng gii php quyt lit trong vi nm ti gio dc nc nh c chuyn bin r rt, tao
tin vng chc cho bc pht trin tip theo.
. MOT S NHM V TRN TM V CC PHP
1. p ng tt hn nhu cu hoc tp ca nhn dn, y manh x hi ha gio dc, xy dung x
hi hoc tp Chnh ph coi y l mt nhu cu chnh ng v bc bch ca nhn dn, cn tch
cuc gii quyt. Vi tinh thn , Chnh ph s tp trung chi ao thuc hin cc gii php sau y:
- Tip tc m rng nhanh quy m gio dc ai hoc v gio dc ngh nghip ngay t nm hoc
2005-2006. T nm 2005 tng quy m tuyn sinh H, C trung bnh t mc 5-6%/nm hin nay
ln trung bnh 10%/nm, n nm 2010 at chi tiu 200 sinh vin/1 van dn. Pht trin cc
trng H, C ngoi cng lp n nm 2010 s c khong 40% sinh vin theo hoc tai cc
trng ny. M rng mang li cc trng C cng ng v xy dung chng trnh H ngn
han, tao c hi cho nhiu ngi c hoc H, C. Huy ng cc ngun u t n nm
2010 xy dung c 40 trng day ngh trong im; chi ao mi huyn hoc cm lin huyn
c t nht mt trung tm day ngh, p ng nhu cu hoc ngh ca nhn dn v tao iu kin
phn lung sau THCS, THPT.
- Hon thin h thng gio dc theo hng lin thng, m ra nhiu kh nng v c hi hoc tp
khc nhau cho th h tr, c bit l pht trin h thng day ngh, ch trong day ngh trnh
cao. Xy dung cc chng trnh o tao lin thng gia cc bc hoc, tao iu kin cho ngi lao
ng c th hoc chng trnh ai hoc m khng nht thit phi bt u ngay sau khi tt nghip
trung hoc ph thng.
im th tc, quy jnh r iu kin thnh lp v c chnh sch h tr cc trng H, C, THCN
v day ngh ngoi cng lp bng cch cho vay vn u i, cp t hoc cho thu t di han
xy dung trng, cp kinh ph khi thuc hin cc nhim v do Nh nc giao. Bo h cc quyn
v li ch hp php ca nh u t khi gp vn xy dung trng, ng thi quy jnh nh u t
m trng phi xy dung c s vt cht, i ng, chng trnh o tao p ng yu cu bo
m cht lng. Khc phc tnh trang phn bit i x vi trng ngoi cng lp trng
ngoi cng lp bnh ng vi trng quc lp trong vic thuc hin mc tiu, ni dung, chng
trnh, phng php gio dc v cc quy jnh lin quan n tuyn sinh, day v hoc, thi v kim
tra, cng nhn tt nghip, cp vn bng v tuyn dng hoc sinh, sinh vin sau khi tt nghip.
- Trong nm 2005 xy dung v ban hnh chnh sch hoc ph, hoc bng hp l trn c s i
mi quan nim v hoc ph, hoc bng. Ngoi phn h tr ca Nh nc nhm thuc hin chnh
sch x hi v cc mc tiu u tin, v nguyn tc, hoc ph phi c tnh ng, tnh chi ph
cn thit cho hoat ng gio dc, o tao. ng thi s iu chinh mc hoc bng v mc tr cp
x hi con em cc gia nh ngho, din chnh sch v hoc sinh, sinh vin xut sc c iu
kin thun li hoc tp tt hn.
- T nm 2005 trin khai n xy dung x hi hoc tp, vi luc lng nng ct l Hi Khuyn
hoc v cc t chc on th. Tng kt, rt kinh nghim vic xy dung cc trung tm hoc tp
cng ng tip tc pht trin c hiu qu. Cng c, tng cng, pht trin h thng gio dc
cho ngi ln. T chc th im cc chng trnh gio dc tu chon, tao c hi ngi hoc c
th ch ng hoc tp theo phng chm "cn g hoc ny, hoc sut i. Xy dung knh gio dc
truyn hnh v cc ni dung gio dc trn mang pht trin gio dc t xa.
- Phi hp cht ch vi Mt trn T quc Vit Nam v cc t chc thnh vin ca Mt trn
huy ng moi luc lng x hi, trc ht l ph huynh hoc sinh xy dung mi trng gio dc
lnh manh, ngn chn cc t nan, tiu cuc x hi thm nhp vo nh trng. Pht trin cc hnh
thc huy ng cng ng tham gia gim st hoat ng ca nh trng v gii quyt nhng vn
quan trong ca gio dc. Tao iu kin cc nh gio, nh khoa hoc, nh hoat ng x hi
ng gp cng sc, tr tu vo qu trnh ra quyt jnh v xy dung chnh sch gio dc; xy
dung chng trnh, SK, gio trnh; nh gi cht lng gio dc.
2. Nng cao r rt cht lng v hiu qu gio dc
Chnh ph coi y l nhim v trong tm c bn, lu di v s tp trung chi ao tip tc i mi
mc tiu, ni dung gio dc, c bit l cch day, cch hoc trong nh trng, tng cng cc
iu kin v i ng gio vin, ging vin, c s vt cht k thut theo hng chun ho, hin
ai ho. Trong , cc gii php ch yu l:
- Xy dung v hon thin h thng chun quc gia tip cn trnh tin tin ca khu vuc v th
gii, bao gm chun v kin thc, k nng i vi tng cp hoc, bc hoc v trnh o tao;
cc yu cu c bn v ao c, tc phong v trch nhim ca ngi hoc; chun v cc iu
kin bo m cht lng gio dc (i ng gio vin, ging vin, cn b qun l v cng nhn
vin; SK, gio trnh v ti liu tham kho; trng s, thit bj, phng th nghim, th vin, sn
chi, bi tp v.v..). H thng chun quc gia l cn c chi ao thuc hin v nh gi cht
lng gio dc.
- Xy dung danh mc ngnh ngh v chng trnh pht trin nhn luc quc gia, xc jnh nhu
cu nhn luc i vi cc cp trnh ca cc ngnh ngh ch yu lm c s cho vic xy dung
k hoach o tao nhn luc. Chng trnh nhn luc quc gia v danh mc ngnh ngh gp phn
jnh hng vic m rng quy m, nng cao cht lng v hiu qu gio dc; ng thi gip cho
hoc sinh sm jnh hng ngh nghip, gii quyt phn lung ngay t nh trng ph thng.
Vic soan tho danh mc ngnh ngh v chng trnh pht trin nhn luc quc gia s hon
thnh vo nm 2006.
- Tip tc i mi chng trnh gio dc ph thng theo Nghj quyt 40/2000/H10 ca uc hi.
Trn c s nghim tc nh gi kt qu trin khai hn hai nm qua, tip thu cc kin ng gp
ca x hi, t chc r sot, chinh l nhm khc phc cc sai st, gim ti hp l ni dung
chng trnh tiu hoc v THCS ph hp vi c im tm, sinh l ca hoc sinh. Ngay trong
nm hoc 2004-2005, Chnh ph s chi ao B DT rt kinh nghim th im phn ban THPT
v tham kho rng ri kin ca cc nh gio, nh khoa hoc, nh hoat ng x hi, cn b qun
l v ph huynh hoc sinh ..., hon thin phng n phn ha theo hng mm do, linh hoat,
bo m kh thi vi bc i thch hp.
i vi gio dc ngh nghip, gio dc ai hoc v sau ai hoc, pht huy u im ca cc
chng trnh o tao hin c, tip nhn c chon loc nhng chng trnh tt trn th gii xy
dung mt h thng chng trnh a dang, mm do, linh hoat, tin tin v hin ai, lin thng
gia cc trnh o tao. Ch trong jnh hng thuc hnh trong o tao, pht trin cc chng
trnh day ngh s cp, trung cp, cao ng, o tao k s thuc hnh v c nhn khoa hoc ng
dng. Chnh ph chi ao B DT khn trng hon thnh n i mi gio dc ai hoc
ban hnh trong nm 2006.
- Tp trung i mi mt cch manh m phng php day v hoc. T nm hoc 2004 - 2005 trin
khai n ng dng cng ngh thng tin trong ging day, hoc tp v qun l nh trng, coi
y l khu t ph i mi cch day, cch hoc, cch qun l gio dc. im bt gi ln lp,
tng thi gian tu hoc v tho lun chuyn , nht l bc ai hoc. Tao chuyn bin c bn v
phng php ging day cc mn chnh trj trong nh trng, gn l lun vi thuc tin, kt hp
hoc tp ni kha vi cc chng trnh sinh hoat ngoai kho v cc hoat ng gio dc truyn
thng. Chi ao y nhanh vic m rng hoc ch tn chi cc trng H, C, THCN v day ngh
ngay t nm hoc 2005 - 2006, phn u n nm 2010, hu ht cc trng H, C u p
dng hnh thc t chc o tao ny.
- Xy dung, nng cao cht lng i ng nh gio v cn b qun l gio dc theo Chi thj 40-
CT/TW ca Ban B th. i mi cng tc o tao gio vin v cn b gio dc cc trng s
pham. M rng phng thc o tao gio vin bng cch t chc kha o tao nghip v s
pham cho cc sinh vin tt nghip ai hoc cc chuyn ngnh khc c nguyn vong lm cng
tc ging day. Tp trung bi dng phng php day hoc, lm cho moi gio vin u qun trit
yu cu i mi phng php, coi trong vai tr ch ng, tch cuc v sng tao, pht trin nng
luc tu hoc, tu nghin cu, tu nh gi v kh nng lp nghip ca ngi hoc.
Trin khai thuc hin Chng trnh quc gia v gio vin nhm gii quyt tnh trang thiu v s
lng, han ch v trnh , khng ng b v c cu. Ngay t nm 2005 b tr ngn sch gii
quyt ch nghi hu trc tui i vi s gio vin ln tui khng iu kin tip tc cng
tc trong ngnh v phn u gii quyt xong vn ny trong mt vi nm ti. Tng bc khc
phc su cch bit khng cn thit gia gio vin trong bin ch v ngoi bin ch, gia gio vin
cc trng cng lp v trng ngoi cng lp, tin ti moi gio vin c trch nhim v quyn li
nh nhau (chi khc nhau ngun tr lng). Chn chinh cng tc cng nhn v b nhim chc
danh gio s, ph gio s theo hng nng cao cht lng v gn vi trng H p ng
yu cu chun ho v khc phc tnh trang hng ht i ng ging vin u ngnh. Th ch ho
cng tc nghin cu khoa hoc ca ging vin trong cc trng H, coi y l mt tiu ch quan
trong nh gi cht lng mt trng H. Trong nm 2005 b sung, hon thin chnh sch
v ch kim nhim tham gia ging day ca cn b khoa hoc lm vic cc vin nghin cu.
- Thuc hin Chng trnh kin c ho trng, lp hoc; y nhanh tin gii ngn ngun cng
tri; tng cng kim tra, gim jnh, bo m cht lng cng trnh, nng cao hiu qu s dng.
Kin quyt xo b tnh trang hoc ba ca, c bn hon thnh vic thay th phng hoc tranh tre
bng phng hoc kin c trc khi kt thc nm 2005. Chun bj iu kin ti nm 2010 at
mc tiu hu ht hoc sinh tiu hoc v khong 40% hoc sinh THCS c hoc 2 bui/ngy tai
trng.
Tng t l trng mm non v trng ph thng at chun quc gia tt c cc tinh, thnh ph
truc thuc Trung ng. Chnh ph s dnh ngun vn D tp trung u tin hin ai ha mt
s trng v ngnh ngh o tao trong im, xy dung mt s phng th nghim trong im
chung cho cc trng H v cc vin nghin cu. ng thi, tao c ch cho cc trng H,
C, THCN, day ngh ch ng huy ng vn tng cng c s vt cht, k thut, trc ht
l xy dung v cng c phng th nghim, xng thuc hnh, th vin in t, ni mang my
tnh. n nm 2010 c bn hon thnh giai oan 1 xy dung hai ai hoc quc gia v hai trng
ai hoc s pham trong im.
- T nm 2005 trin khai h thng kim jnh cht lng gio dc v thuc hin cng b jnh k
kt qu kim jnh. Tng bc p dng tiu ch ca cc nc pht trin nh gi cht lng
o tao mt s lnh vuc c th; chun bj iu kin tham gia vo h thng kim jnh cht
lng gio dc quc t. Trong nm hoc 2005-2006, s tin hnh kim jnh cht lng khong
20% s trng H. Trong 2 - 3 nm tip theo hon thnh t 1 vic kim jnh cc trng H
theo hai nhm tiu ch ch yu l o tao v nghin cu khoa hoc.
3. Thuc hin tt hn cng bng x hi, u tin pht trin gio dc vng ng bo dn tc, vng
kh khn v gio dc cho tr em bj thit thi
Bt u t nm 2005, Chnh ph s tp trung chi ao thuc hin cc gii php sau y:- iu
chinh c cu u t t ngn sch nh nc, theo hng u tin cho gio dc ph cp, gio dc
vng kh khn, cc chng trnh trong im, chng trnh nhn luc quc gia, hoc bng cho
ngi ngho v din chnh sch. Phn cng cc tinh, thnh ph c iu kin pht trin v kinh t
- x hi h tr gio dc cc vng kh khn, vng ng bo dn tc thiu s. ng ghp
Chng trnh xo i, gim ngho vi cc du n pht trin gio dc dnh cho ja bn kinh t -
x hi c bit kh khn.
- Xo x "trng v c s gio dc mm non, tao iu kin hu ht tr 5 tui con em ng bo
dn tc thiu s c hoc mu gio nhm chun bj v ting Vit trc khi vo lp 1. Cng c,
hon thin mang li trng lp, pht trin m hnh trng ph thng dn tc ni tr v a
chng trnh day ngh thch hp vo day cho cc em hoc sinh dn tc ni tr khng hoc tip
bc hoc cao v ja phng phc v. iu chinh hoc bng v thuc hin nghim tc cc ch
, chnh sch i vi con em ng bo dn tc thiu s. Tng chi tiu du bj H v thi gian hoc
du bj c th t 1 nm n 2 nm i vi con em cc dn tc c bit kh khn. Tng kt cng
tc c tuyn ban hnh quy jnh v ch c tuyn ph hp vi tnh hnh mi nhm bo m
cht lng v thuc hin ng mc tiu.
- M rng hnh thc ngn hng cho hoc sinh, sinh vin vay tin hoc tp, tao iu kin cho con
em gia nh ngho, gia nh c thu nhp thp (cn ngho) theo hoc cc bc hoc cao. Ci tin
th tc v nng s tin c vay trang tri cho vic hoc tp; ng thi quy jnh cht ch
ngi vay hon tr sau khi tt nghip v c vic lm.
- Chnh ph giao cho B DT phi hp vi B TBXH, B t v cc b, ngnh c lin
quan hon thin cc chng trnh gio dc tr khuyt tt; chi ao v bi dng gio vin day tr
khuyt tt; nng cp c s vt cht cho cc trung tm phc hi chc nng, cc trng chuyn
bit v cc lp ha nhp, t chc cc hnh thc hoc
a dang ngy cng nhiu tr khuyt tt c hoc tp, gip cc em phc hi chc nng v ha
nhp x hi.
4. y manh kh nng ch ng hp tc quc t trong gio dc
i vi nhim v ny, Chnh ph s tp trung chi ao thuc hin cc gii php sau y: - Cho
php cc trng H, C, THCN v day ngh p dng c chon loc cc chng trnh, gio trnh
tin tin v cc mn khoa hoc tu nhin, cng ngh, ngoai ng ca cc nc pht trin, bo m
ph hp vi mc tiu, yu cu v thuc tin gio dc nc ta; ng thi xy dung cc chng
trnh o tao c kh nng chuyn i vi cc c s gio dc nc ngoi.
- Trin khai chin lc day v hoc ngoai ng trong h thng gio dc quc dn, tp trung ch
yu vo ting nh, khuyn khch day v hoc ngoai ng th hai. Cho php mt s c s gio dc
ai hoc v sau ai hoc ging day song ng (bng ting Vit v ting nc ngoi) mt s mn
hoc, ngnh hoc.
- M rng hnh thc du hoc tai ch bng cch tao iu kin cc trng H, C hp tc vi
cc trng c uy tn nc ngoi thuc hin chng trnh lin kt o tao, c bit l o tao
sau ai hoc, theo phng thc: nhng nm u o tao trong nc, nhng nm cn lai o tao
nc ngoi. C chnh sch thu ht cc nh u t nc ngoi m cc c s gio dc
100% vn nc ngoi tai Vit Nam.
- Tp trung kinh ph ca Nh nc v huy ng luc lng ging vin trnh cao xy dung
mt vi trng H ngang trnh tin tin trong khu vuc v quc t.
- Trn c s tng cng nng luc v cht lng o tao, tng s lng, ng thi nng cp
trnh o tao nhn luc phc v xut khu lao ng; thu ht hoc sinh, sinh vin cc nc n
Vit Nam du hoc; tin ti tham gia thj trng o tao nhn luc quc t.
5. Nng cao hiu luc, hiu qu qun l gio dc
khc phc cc yu km trong cng tc qun l gio dc, Chnh ph s tp trung chi ao thuc
hin cc gii php sau y: - Phn cp manh trong qun l gio dc, lm r trch nhim ca
Chnh ph, ca cc b, ngnh, ja phng v c s gio dc. Trin khai nghim tc Nghj jnh
166/2004/N-CP "uy jnh trch nhim qun l nh nc v gio dc; xc jnh r c ch phi
hp gia B DT, B -TBXH vi cc b, ngnh, ja phng. Phn cp cho BND cp
tinh quyt jnh v chju trch nhim c th ho cc chnh sch gio dc, huy ng ngun luc, xy
dung v t chc thuc hin quy hoach, k hoach pht trin gio dc, m rng quy m v nng
cao cht lng gio dc trn ja bn.
- Chi ao B DT, B TBXH ci tin cng tc qun l, iu hnh, tp trung vo chc
nng qun l nh nc, ly vic qun l cht lng lm nhim v trong tm. B DT, B -
TBXH phi hp vi cc b, ngnh c lin quan khn trng hon chinh h thng cc vn bn
quy pham php lut v gio dc; tin hnh xy dung cc du n ut io vin, ut io dc ai
hoc, ut io dc ngh nghip trnh uc hi thng qua trong khong 3 - 5 nm ti; ng
thi r sot, b sung cc vn bn cn thiu, thay th, sa i cc vn bn lac hu hoc cn
chng cho.
Cng vi vic nng cao hiu luc, hiu qu qun l nh nc v gio dc, trong nm 2005 s b
sung cc quy jnh tng cng quyn tu ch v trch nhim ca c s gio dc i vi x hi
v sn phm o tao, v ti chnh, nhn su v tuyn sinh. Cc c s gio dc ngh nghip v
gio dc ai hoc c tu quyt jnh chng trnh v ni dung o tao trn c s chun kin
thc, k nng v chng trnh khung do B DT ban hnh.
- R sot, sa i cc quy jnh v u t, qun l nhn su, t ai, ti chnh v.v. nhm tao iu
kin thun li cho vic pht trin gio dc. Ban hnh chnh sch mi v hoc ph, hoc bng; v
giao quyn s dng t, bo h quyn s hu v thu nhp chnh ng ca nh u t tham gia
m trng.
- i mi v tng cng cng tc thanh tra gio dc, tp trung vo thanh tra chuyn mn, khc
phc nhng thiu st, s h v bnh thnh tch trong khu nh gi, thi c. Chn chinh vic t
chc lin kt o tao, ngn chn v tin ti xo b tnh trang "hoc gi, bng tht. X l nghim
minh i vi cc trng hp li dng hoat ng gio dc nhm thu li bt chnh. uy jnh trch
nhim c th v tng thm quyn ca thanh tra gio dc trong vic x l kt qu thanh tra, kim
tra. B sung bin ch v nng cao cht lng i ng thanh tra vin gio dc, ng thi xy
dung chng trnh o tao v bi dng nghip v thanh tra vin chuyn nghip ha i ng
ny.
- R sot, b tr, sp xp lai i ng cn b qun l gio dc; xy dung luc lng ch cht tn
tm, thao vic, c nng luc iu hnh. B DT phi hp vi B Ni v xy dung chng trnh
o tao, bi dng cn b qun l gio dc ph hp cc yu cu pht trin gio dc trong nn
kinh t thj trng jnh hng XHCN v hi nhp kinh t quc t.
6. Tng cng nn np k cng v khc phc nhng hin tng tiu cuc trong lnh vuc gio
dc
tng cng nn np k cng v gii quyt mt s hin tng tiu cuc trong gio dc, Chnh
ph s chi ao thuc hin ng b cc gii php gm c nhng chnh sch v m v cc bin
php chuyn mn, hnh chnh. C th l :
6.1. i vi cc tiu cuc trong day thm, hoc thm : Biu hin tiu cuc ca day thm, hoc thm
trn lan l tao ra "nhu cu gi nhm bt hoc sinh hoc thm vi mc ch kim li. khc phc
tnh trang ny, Chnh ph s chi ao:
- Sa i, b sung quy jnh v t chc v qun l day thm, hoc thm thng nht thuc hin
trong c nc.
- Hon thin ni dung, chng trnh v SK i mi gio dc ph thng theo hng ph hp vi
yu cu, iu kin day v hoc cc vng min, tng cng c s vt cht, chuyn dn cc
trng c iu kin sang hoc 2 bui/ngy (trc ht l i vi tiu hoc).
- i mi kim tra, nh gi, thi c, tuyn sinh theo hng bm st chng trnh, SK; gim bt
s k thi v n gin ho hnh thc thi. nghj uc hi cho php trong nm 2005 b k thi tt
nghip tiu hoc. Tip tc thuc hin l trnh ci tin thi c, tuyn sinh theo hng s dng kt qu
k thi tt nghip cui cp xt tuyn vo lp u ca cp hoc k tip; m rng quy m H, C
v ci tin k thi tuyn sinh, gp phn han ch day thm, hoc thm trn lan v gim r rt tnh
trang cng thng, tn km cho hoc sinh, gia nh v x hi.
- Tng cng cc bin php gio dc chnh trj t tng cho i ng gio vin; x l nghim minh
i vi cc trng hp vi pham. ng thi lm tt hn na cng tc tuyn truyn x hi, hoc
sinh, ph huynh nhn thc ng v cng phi hp tham gia gii quyt vn ny.
- V lu di, Chnh ph s chi ao thuc hin cc gii php tm v m gii quyt mt cch c
bn tnh trang day thm, hoc thm trn lan. l pht trin h thng gio dc p ng nhu cu
hoc tp ca nhn dn, nht l nhu cu hoc H; tip tc iu chinh, b sung chnh sch lao ng
v tin lng, bo m i sng tt ca i ng gio vin.
Day thm, hoc thm tn tai ch yu thj, vng kinh t pht trin, c phn l nhu cu chnh
ng ca nhiu hoc sinh v ph huynh hoc sinh. V vy, y l mt vn phc tap v rt kh
gii quyt. Vic khc phc cc tiu cuc trong day thm, hoc thm phi l n luc chung ca cc
cp chnh quyn v ca ton x hi, trong ngnh gio dc phi chju trch nhim chnh trong
vic xut bin php v t chc thuc hin.
6.2. i vi cc tiu cuc trong vic cp pht, s dng vn bng, chng chi v nh gi kt qu
hoc tp khng ng thuc cht
- Tng cng thanh tra, kim tra, x l nghim minh, kjp thi i vi cc trng hp vi pham quy
ch thi c, cp pht vn bng, chng chi. T nm 2005, thng xuyn t chc r sot, kim tra,
chn chinh cng tc qun l, lu tr h s v thi c, cp pht vn bng, chng chi.
- uy jnh c th hn trch nhim ca ngi ng u cc c s gio dc trong vic bo m
quy trnh v cht lng o tao cng nh trong vic cp pht vn bng tng ng vi trnh
ca ngi hoc, c bit l cc h o tao khng chnh quy.
- Kin quyt x l nghim minh cc trng hp sao chp lun vn, lun n; phi hp vi cc cp
chnh quyn ja phng thanh tra, kim tra v x l nhng t chc v c nhn mua bn, vit
thu lun vn, lun n.
- Xy dung c ch nh gi, s dng cn b cng chc cn c vo trnh , nng luc v kt qu
hoat ng thuc tin, khc phc tnh trang tuyn chon, bat thin vo bng cp, gp phn ngn
chn tn gc tnh trang "hoc gi, bng tht.
Phn th ba
KN NH V C HO
1. nghj uc hi xem xt cc gii php nu trn, trong qu trnh sa i, b sung mt s iu
ca ut io dc; ng thi chi ao v a vo k hoach xy dung lut v php lnh mt s
lut khc v gio dc nh ut io vin, ut io dc ai hoc, ut io dc ngh nghip
hon chinh h thng php l cho cc hoat ng gio dc.
2. nghj uc hi ph duyt ngn sch gio dc theo hng mc tng hng nm ph hp vi
mc tng quy m gio dc bo m t l ngn sch gio dc at khng di 18% ngn sch
nh nc vo nm 2005 v khng di 20% vo nm 2010.
3. nghj uc hi xem xt, tao iu kin Chnh ph thuc hin mt s ch trng sau y :
- iu chinh phn b ngn sch gio dc theo hng tp trung u tin u t cho gio dc ph
cp, gio dc vng dn tc v vng kh khn, thuc hin chnh sch x hi, h tr con em cc gia
nh ngho v cc chng trnh mc tiu u tin khc.
- Ban hnh chnh sch mi v hoc ph, hoc bng p dng t nm hoc 2005-2006, trong cho
php tnh ng, tnh chi ph o tao vo hoc ph. ng thi, Nh nc tip tc c chnh sch
u tin, h tr cho con em cc gia nh thuc din chnh sch, gia nh ngho v hoc sinh
xut sc c iu kin hoc tp tt hn.
- Xy dung l trnh gim bt mt s k thi; trc mt b k thi tt nghip tiu hoc v vn bng tt
nghip tiu hoc k t nm 2005.
4. nghj uc hi ban hnh Nghj quyt v gio dc:
- Khng jnh nhng thnh tuu, bt cp v yu km trong lnh vuc gio dc.
- Khng jnh ch trng, nhim v v bin php v nhng iu kin thuc hin tip tc i
mi gio dc manh hn trong thi gian ti.
- Ku goi ton x hi tham gia chm lo pht trin su nghip gio dc ng vi yu cu l quc
sch hng u.
***
Sau gn 8 nm thuc hin Nghj quyt Trung ng 2 (kho V), 5 nm a ut io dc vo
cuc sng v hn 3 nm trin khai thuc hin Chin lc pht trin gio dc 2001-2010, nn gio
dc ca nc ta c nhng thnh tuu rt ng tu ho. Tuy vy, trong gio dc vn cn nhiu
bt cp, yu km, khuyt im ang gy lo lng, bc xc trong x hi. gii quyt cc vn
, ng o c tri v cc vj ai biu uc hi ng gp kin xy dung b sung cc ch
trng, chnh sch, bin php t chc v qun l. Chnh ph trn trong tip thu v xut cc
nhim v, gii php nh trnh by trn. Bn canh , cng cn mt s vn phi tip tc
nghin cu k lng trc khi c quyt jnh chnh thc. Sau khi uc hi ra Nghj quyt v gio
dc, Chnh ph s trin khai manh m, kin quyt chi ao, iu hnh nhm pht huy cc mt tch
cuc, khc phc nhanh chng nhng bt cp, yu km v khuyt im, nng cao cht lng v
hiu qu gio dc, tao ra su chuyn bin r rt gio dc tip tc pht trin, gp phn thuc
hin thnh cng su nghip CNH, HH t nc.

Triet Hoc Mac Lenin

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Triet Hoc Mac Lenin

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Vn kin 81 i hi ng ton quc ln th X

You might also like