Cu 1: Vt cht, thc v mi quan h gia vt cht v thc?

c? Vt cht: Vt cht l mt phm tr trit hc dng ch thc ti khch quan c em li cho con ngi trong cm gic, c cm gic ca chng ta chp li, chp li, phn nh v khng l thuc vo cm gic. VD: bn, gh, sch, v, thc: L s phn nh c tnh cht nng ng, sng to ca b c con ngi v th gii khch quan; l hnh nh ch quan ca th gii khch quan. Mi quan h gia vt cht v thc: Ch ngha duy vt bin chng khng nh bn cht ca th gii l vt cht, vt cht quyt nh thc,Vt cht sinh ra thc, thc ch l s phn nh vt cht nhng l s phn nh nng ng sng to.V vy gia vt cht v thc c mi quan h bin chng. Vai tr ca vt cht i vi thc: Trong mi quan h vi thc, vt cht l ci c trc, thc l ci c sau; vt cht l ngun gc ca thc; vt cht quyt nh thc; thc l s phn nh i vi vt cht. Vt cht l ci c trc, thc l ci c sau: thc l sn phm ca mt dng vt cht c t chc cao l b c con ngi nn ch khi c con ngi mi c thc.Trong mi quan h gia con ngi vi th gii vt cht th con ngi l kt qu ca qu trnh pht trin lu di ca th gii vt cht. N l 1 bng chng chng minh quan im vt cht c trc, thc c sau. Vt cht l ngun gc ca thc: Cc yu t to thnh ngun gc t nhin, ngun gc x hi ca thc nh b c con ngi, th gii khch quan tc ng n b c gy ra cc hin tng phn nh, lao ng, ngn ng. hoc chnh bn thn th gii vt cht(th gii khch quan), hoc nhng dng tn ti ca vt cht( b c con ngi, hin tng phn nh, lao ng, ngn ng). thc phn nh th gii vt cht, l hnh nh ch quan v th gii vt cht nn ni dung ca thc c quyt nh bi vt cht. S vn ng v pht trin ca thc, hnh thc biu hin ca thc b cc quy lut sinh hc, quy lut x hi v s tc ng mi trng sng quyt nh. Vai tr ca thc i vi vt cht: Trong mi quan h vi vt cht, thc c th tc ng tr li vt cht thng qua hot ng thc tin ca con ngi. thc th hin s tc ng ca mnh i vi vt cht thng qua hot ng thc tin ca con ngi. S tc ng tr li ca thc i vi vt cht din ra theo 2 hng tch cc v tiu cc:

 Tch cc: Con ngi nhn thc ng, c tri thc khoa hc, c ngh lc, ch th hnh ng ca con ngi ph hp vi cc quy lut khch quan, Con ngi c nng lc vt qua nhng thch thc trong qu trnh thc hin mc ch ca mnh. chnh l s tc ng tch cc ca thc. Tiu cc: thc c th l lc cn ph v s vn ng v pht trin ca vt cht khi thc phn nh sai cc quy lut vn ng khch quan ca vt cht. V d: ch bao cp,Hng ngy ngi dn vc cuc ra ng, gi cuc ln m nghe ting kng th cm v lun, ko thm cuc xung t na v cuc hay ko cuc th vn c hng phn lng ging nhau, lm hay khng lm cng c hng nh nhau, dn n vn ng b tr tr, vt cht khng c sn xut v thc khng c nng cao . Nh hp tc x giao cho 2 nh mi nh mt con tru chng hn , nhng c nh c hm li khng i chn tru mc k tru gy tru bo mc k , v nhng con tru ny khng phi ca nh mnh . V chn hay khng chn vn c hng phn lng ging nhau , lm hay khng lam vn c hng phn nh nhau , dn n vn ng b tr tr, vt cht khng c sn xut v thc khng c nng cao . => Ta thy nn kinh t bao cp s khng th to ra s cnh tranh v n km hm s pht trin ca nn kinh t. Sau khi ng q chuyn t ch bao cp sang ch khon rung t cho nhn dn. Rung t giao n tay nhn dn, do nhn dn t sn xut. Theo nh k th np thu cho nh nc. Khi khi li ch ca nhn dn ph thuc vo chnh nng sut lao ng ca mnh. Do , thc lao ng ca ng dn c nng cao, khng cn tr tr nh trong thi k bao cp. Khi nng sut lao ng s tng ln. Ch khon rung t cho nhn dn to ra s cnh tranh v thc y s pht trin ca nn kinh t. ngha phng php lun: Quan im ca CNDVBC v mi quan h bin chng gia vt cht v thc a ra nguyn tc phng php lun sau: Trong nhn thc v hot ng thc tin phi xut pht t thc t khch quan,tn trng khch quan ng thi phi thy c tnh nng ng sng to ca thc pht huy vai tr nhn t con ngi trong vic vc ha tnh tch cc sng to ca thc. Cn pht huy tnh nng ng sng to ca thc ng thi khc phc bnh bo th tr tr, thi tiu cc, th ng, li. ng ta ch r: Mi ng li ch chng ca ng phi xut pht t thc t, tn trng quy lut khch quan. i vi hot ng thc tin bn thn:

o Pht huy tnh nng ng, sng to ca thc trong qu trnh hc tp v cng tc. o Chng bnh ch quan duy ch, c thi tch cc trong hc tp. Cu 2: Hai nguyn l c bn ca php bin chng duy vt (nguyn l v mi lin h ph bin v nguyn l v s pht trin? Nguyn l v mi lin h ph bin. Ni dung: Mi lin h: Trong php bin chng, khi nim mi lin h dng ch s quy nh, s tc ng v chuyn ha ln nhau gia cc s vt, hin tng hay gia cc mt, cc yu t ca mi s vt, hin tng trong th gii. VD: M/lin h gia: "in tch m v in tch dng" l hai in tch tri du, i lp nhau; mi lin h gia "nguyn t v phn t" l cc nguyn t hnh thnh ln phn t; Mi lin h ph bin: o Ch tnh ph bin ca cc mi lin h gia cc s vt, hin tng trn th gii. o Ch cc mi lin h tn ti nhiu s vt, hin tng ca th gii. o Cc mi lin h ph bin nht l cc mi lin h tn ti mi s vt, hin tng trn th gii: cc mt i lp, lng v cht, khng nh v ph nh, chung v ring, bn cht v hin tng. Tnh cht: tnh cht khch quan, tnh ph bin v tnh a dng, phong ph l nhng tnh cht c bn ca cc mi lin h. Tnh khch quan ca cc mi lin h: Theo quan im bin chng duy vt, cc mi lin h ca cc s vt, hin tng ca th gii l c tnh khch quan. Theo quan im , s quy nh ln nhau, tc ng v chuyn ha ln nhau ca cc s vt, hin tng hoc trong bn thn chng l ci vn ca n, tn ti c lp khng ph thuc vo ch con ng; con ng ch c kh nng nhn thc v vn dng cc mi lin h trong hot ng thc tin ca mnh. Vd: in tch m v in tch dng l hai in tch tri du, Tnh ph bin ca cc mi lin h: o Theo quan im bin chng th khng c bt c s vt, hin tng hay qu trnh no tn ti tuyt i bit lp vi cc s vt, hin tng hay qu trnh khc. o Mi s vt, hin tng l 1 h thng bao gm nhng yu t cu thnh vs nhng mi quan h bn trong n. Tnh a dng, phong ph ca mi lin h: Quan im ca ch ngha Mc- LNin khng nh mi lin h cn c tnh phong ph, a dng. Tnh cht ny c biu hin ch:

o Cc s vt, hin tng hay qu trnh khc nhau u c nhng mi lin h c th khc nhau, gi v tr, vai tr khc nhau i vi s tn ti v pht trin ca n. o Cng mt mi lin h nht nh ca s vt nhng trong nhng iu kin c th khc nhau, nhng giai on khc nhau trong qu trnh vn ng, pht trin ca s vt th cng c tnh cht v vai tr khc nhau. Do , ko th dng nht tnh cht, v tr, vai tr c th ca cc mi lin h khc nhau i vi mi s vt nht nh. ngha phng php lun: Quan im ton din: i hi trong nhn thc v hot ng thc tin phi xem xt s vt, hin tng trong : o mi quan h bin chng qua li gia cc b phn, cc yu t, gia cc mt ca s vt o s tc ng qua li gia s vt vi s vt khc. Quan im lch s c th: yu cu vic nhn thc cc tnh hung trong hot ng thc tin cn xt n tnh cht c th ca i tng nhn thc v tc ng; xc nh r v tr vai tr khc nhau ca mi lin h c th trong nhng tnh hung c th a ra cc bin php ng n ph hp vi c im c th ca i tng cn tc ng nhm trnh quan im phin din, siu hnh, my mc Nguyn l v s pht trin: Khi nim: S pht trin - Ch qu trnh vn ng theo hng i ln: t trnh thp n trnh cao, t n gin n phc tp, t cha hon thin n hon thin ca s vt. - L qu trnh pht sinh v gii quyt mu thun khch quan vn c ca s vt, l qu trnh thng nht gia ph nh cc yu t tiu cc v k tha, nng cao cc yu t tch cc t nhng ci c trong hnh thi mi ca s vt. (V d: Trong qun l d n phn mm, sau giai on thnh lp nhm, s hnh thnh nhng mu thun (giai on mu thun) do bt ng quan im gia cc thnh vin trong nhm (cha c s tin tng nhau, khng chu lng nghe nhau, t li ch ca mnh ln trn, ). Sau , nhng mu thun dn c gii quyt, c s lng nghe, tin tng ln nhau, t li ch chung ln trn. Sau giai on ny, tin cng vic bt u c y nhanh nh s thu hin v ng sc ng lng ca cc thnh vin trong nhm.) Tnh cht: Cc qu trnh pht trin u c tnh cht c bn sau: Tnh khch quan: ca s pht trin biu hin trong ngun gc ca s vn ng v pht trin. l qu trnh bt ngun t bn thn s vt, hin tng; l qu trnh gii quyt mu thun trong s vt, hin tng .V vy, pht trin l thuc tnh tt yu, khch quan, ko ph thuc vo mun con ng.

 Tnh ph bin: ca s pht trin c th hin cc qu trnh pht trin din ra trong mi lnh vc t nhin, x hi v t duy; trong tt c mi s vt, hin tng v mi qu trnh; trong mi giai on pht trin ca s vt, hin tng. Tnh a dng, phong ph ca s pht trin c th hin ch: pht trin l khuynh hng chung ca mi s vt, hin tng song trong mi s vt, hin tng c qu trnh pht trin ko ging nhau. S vt, hin tng tn ti trong thi gian, ko gian khc nhau c s pht trin khc nhau. Trong qu trnh pht trin, s vt cn chu s tc ng ca cc s vt, cc hin tng hay qu trnh khc, ca nhiu yu t v iu kin lch s c th, s thay i cc yu t tc ng c th lm thay i chiu hng pht trin ca s vt. (V d: Tr em thi nay do nhiu yu t v dinh dng, gio dc, nn pht trin nhanh hn tr em thi trc c v th cht ln tinh thn) ngha phng php lun: Quan im pht trin: o Mi hot ng nhn thc u phi c quan im pht trin. o Quan im pht trin i hi phi khc phc t tng bo th, tr tr, nh kin i lp vi s pht trin. o Khi nghin cu s vt hin tng phi xem xt n trong s vn ng, pht trin hay l xem n bng Con mt ng; phi c thi ng h ci mi, bo v ci mi, gip v to iu kin cho ci mi ra i v pht trin. Quan im lch s c th: Con ng ca s pht trin l mt qu trnh bin chng bao hm tnh thun nghch, v vy, i hi phi nhn thc c tnh quanh co, phc tp ca s vt hin tng trong qu trnh pht trin ca n. Cu 3: Cc cp phm tr: nguyn nhn-kt qu, ni dung- hnh thc? a ng a p n t c ni dung cp p ng p p lun un v n t tr ni dung v n t c t r t ra

n mn

- Ni dung l phm tr trit hc ch ton b nhng yu t, nhng mt, nhng mi lin h v nhng qu trnh to nn s vt. - Hnh thc l phm tr trit hc ch phng thc tn ti v pht trin ca s vt, phn nh v kt cu, trnh , tc ca ni dung v l h thng cc mi lin h tng i n nh gia cc yu t ca s vt . t c s vt no cng c hnh thc bn ngoi, hnh thc c ni n trong cp phm tr ny l hnh thc bn trong ca s vt, tc l c cu bn trong ca ni

dung. Ni dung cng khng phi l bn thn s vt, l trng thi ni ti ca s vt, gia cc yu t, cc qu trnh bn trong s vt c s tc ng ln nhau to thnh s vt. i vy, ni dung ca s vt l mt qu trnh ch khng phi l mt ci g bt bin. Lin h : V d, n i dung ca tc phm vn c phn nh, cn hnh th c bn trong ca tc phm l t loi, nhng php th hi n c tc gi s dng trong tc phm n p n p th php miu t, tu t qu n n n n un v n t p kt cu b cc, ngh thut xy dn n tng, cc

- S thng nht gia n i dung v hnh th c Ni dung v hnh thc gn b ht sc cht ch vi nhau, khng tch ri nhau. Khng c mt hnh thc no li khng phn nh ni dung, cng nh khng c ni dung no li khng biu hin qua hnh thc. S d c tnh trng ny l do ni dung bao gm nhng mt, nhng yu t, nhng qu trnh to nn s vt m hnh thc li chnh l h thng cc yu t va gp phn to nn ni dung, va tham gia vo cc mi lin h to nn hnh thc. V l ni dung v hnh thc khng th tch ri nhau. TUy nhin, khng phi lc no ni dung v hnh thc cng ph hp vs nhau. Khng phi mt ni dung bao gi cng ch c th hin ra trong mt hnh thc nht nh, v mt hnh thc sluoon ch cha mt ni dung nht nh, m mt ni dung trong qu trnh pht trin c th c nhiu hnh thc th hin, ngc li, mt hnh thc c th th hin nhiu ni dung khc nhau. V d, qu trnh sn xut ra mt sn phm c th bao gm nhng yu t ni dung ging nhau: con ngi, cng c, vt liu nhng cch t chc, phn cng trong qu trnh sn xut c th khc nhau. Nh vy, ni dung qu trnh sn xut c din ra di nhng hnh thc khc nhau. Hoc cng mt hnh thc t chc sn xut nh nhau nhng c thc hin trong nhng ngnh, khu vc vi nhng yu t vt cht khc nhau, sn xut ra nhng sn phm khc nhau. Vy l mt hnh thc c th cha ng nhiu ni dung khc nhau. - N i dung gi vai tr quyt n i vi hnh th c trong qu trnh vn ng pht trin ca s vt.

Thc cht y l ni n mi quan h gia ci c tnh n nh v ci thng xuyn bin i. S bin i v pht trin ca s vt bao gi cng bt u s bin i t ni dung. Khi ni dung bin i th hnh thc cng phi bin i theo, v ni dung l ci c s ca s vt. Nhng hnh thc khng phi ch c vai tr th ng i theo ni dung m cn c tc ng n ni dung, nh hng ca n thng din ra theo hai hng: tch cc v tiu cc. - S t ng tr li ca hnh th i vi n i dung

Mc d ni dung quy nh s bin i ca hnh thc nhng trong tnh b quy nh hnh thc cng c tnh c lp tng i ca n. Trong qu trnh pht trin, hnh thc c th lc hu so vi ni dung v khng phi bt k s bin i no ca ni dung cng ngay lp tc dn n s bin i ca hnh thc. Hnh thc ch c th b ph v cn bn khi ni dung bin i ti gii hn nht nh dn ti xung t gay gt vi hnh thc hin c. S tc ng ca hnh thc n ni dung th hin ch: Nu ph hp vi ni dung th hnh thc s to iu kin thun li thc y ni dung pht trin; nu khng ph hp vi ni dung th hnh thc s ngn cn, km hm s pht trin ca ni dung. Do xu hng chung ca s pht trin ca s vt, hnh thc khng th km hm mi s pht trin ca ni dung m s phi thay i cho ph hp vi ni dung mi. Hnh thc v ni dung l hai mt i lp cng ging nh bt k hai mt i lp no, ni dung v hnh thc c s thng nht vi nhau v chuyn ha cho nhau. Ci l ni dung trong quan h ny c th tr thnh hnh thc trong quan h khc. n p n p p lun

- Trong hot ng thc tin cn chng khuynh hng tch ri ni dung v hnh thc. Ni dung quyt nh hnh thc cho nn khi xem xt s vt phi cn c vo ni dung, ng thi phi thy s tc ng ca hnh thc i vi ni dung. - Cng mt ni dung trong qu trnh pht trin khc nhau c th c nhiu hnh thc v ngc li cng mt hnh thc c th th hin nhng ni dung khc nhau, cho nn phi linh hot trong vic s dng mi hnh thc c th c ty theo yu cu ca hot ng thc tin. Cn chng li hai thi cc sai lm l c bm gi vo hnh thc c hoc hon ton ph nhn vai tr ca n trong hon cnh mi m ch quan nng vi thay i mt cch ty tin.

b. Nguyn nhn - kt qu 1. khi nim nguyn nhn v kt qu: Nguyn nhn l phm tr dng ch s tc ng ln nhau gia cc mt trong cng mt s vt hoc gia cc s vt vs nhau, gy ra mt bin i nht nh no . Kt qu l mt phm tr dng ch nhng bin i xut hin do tc ng ln nhau gia cc mt trong mt s vt hoc gia cc s vt vs nhau gy ra. Ni hm ca khi nim nguyn nhn va trnh by a li cho chng ta nhn thc u tin rt quan trng, l s vt hin tng khng bao gi l chnh bn than nguyn nhn, ch c s tc ng ca cc s vt hin tng mi l nguyn nhn. Phn bit nguyn nhn v nguyn c, nguyn nhn v iu kin: + Nguyn c l mt s kin no trc tip xy ra trc kt qu, c lin h vi kt qu nhng ch l lin h bn ngoi khng bn cht. + iu kin: l tng hp nhng hin tng khng ph thuc vo nguyn nhn nhng li c tc dng bin kh nng cha ng trong nguyn nhn thnh kt qu, thnh hin thc. V vy, iu kin l ci khng th thiu c cho s xut hin kt qu. 2. Tnh cht ca mi quan h nhn qu Php bin chng duy vt khng nh mi lin h nhn qu c tnh khch quan, tnh ph bin v tnh tt yu. - Tnh khch quan: Mi lin h nhn qu do th gii khch quan quy nh ch k do mun ca mnh lnh tuyt i. ngghen ni: Chnh hot ng thc tin ca con ng l hn ca mi quan h nhn qu, nh m con ng ft hin ra mlh nhn qu. - Tnh ph bin: Bao trm tt c cc hin tng ca hin thc, l ni dung c bn nht ca ca nguyn tc quyt nh lun c nguyn nhn th nht nh gy ra kt qu. - Tnh tt yu: + Kt qu s c xc nh trong nhng iu kin nht nh, han cnh xc nh vi nguyn nhn xc nh. + Kt qu s khc nu iu kin v nguyn nhn thay i. 3. Mi quan h bin chng gia nguyn nhn v kt qu - Nguyn nhn sinh ra kt qu nn n uyn n n lun trc kt qu, cn kt qu bao gi n xut hi n sau k n uyn n n xut hi n.

S k tip nhau ca nguyn nhn v kt qu trong mi quan h nhn qu khng c ngha l nguyn nhn sinh ra xong ri th kt qu mi ny sinh. Tri li, nguyn nhn va tc ng th s hnh thnh ca kt qu c th c coi nh bt u, cho n khi kt qu hnh thnh nh mt s vt, hin tng n vn cn tc ng ca nguyn nhn v nh vy n vn cn ang tip tc bin i do tc ng ca nguyn nhn. Tuy nhin khng phi mi s ni tip nhau v mt thi gian ca cc s vt hin tng cng l biu hin ca mi lin h nhn qu (v d ngy m k phi quan h nhn qu). Ci phn bit quan h nhn qu vi quan h ni tip nhau v mt thi gian l ch quan h nhn qu bao gi cng l quan h sn sinh, trong nguyn nhn phi sn sinh ra kt qu. - Tron n t , m qu n n n qu u n t s p tp t kt qu t n k n p o m t n uyn n n m o n u n uyn n n y r ; n t m t n uyn n n n t sn s n r n u kt qu V s phi hp tc ng ca nhiu nguyn nhn i hi phi phn tch tnh cht, vai tr ca mi loi nguyn nhn i vi kt qu cng nh s lin h nh hng ln nhau gia cc nguyn nhn v phn loi cc nguyn nhn. + Nu cc nguyn nhn tc ng cng chiu th c xu hng dn n kt qu nhanh hn. Nu cc nguyn nhn tc ng ngc chiu th lm cho tin trnh hnh thnh kt qu chm li. Thm ch trit tiu tc dng ca nhau. + Phn loi nguyn nhn: * Nguyn nhn ch yu v nguyn nhn th yu: Nguyn nhn ch yu l nguyn nhn m khng c n th kt qu khng th xut hin. N quyt nh nhng c trng tt yu ca s vt, hin tng. Nguyn nhn th yu l nguyn nhn ch quyt nh nhng mt, nhng c im nht thi, tc ng c gii hn v c mc vo vic sn sinh ra kt qu. * Nguyn nhn bn trong v nguyn nhn bn ngoi: Nguyn nhn bn trong l nguyn nhn tc dng ngay bn trong s vt, c chun b v xut hin trong tin trnh pht trin ca s vt, ph hp vi c im v cht ca n. Nguyn nhn bn ngoi l s tc ng gia cc s vt khc nhau em li s bin i nht nh gia cc s vt . - T n tr l nhn-kt qu kt qu v n uyn n n v s uyn n uyn

Mi lin h nhn qu c tnh cht tc ng qua li ln nhau trong khng nhng nguyn nhn sinh ra kt qu m kt qu cn tc ng tr li i vi nguyn nhn

sinh ra n, lm cho nhng nguyn nhn cng bin i bi v nguyn nhn sinh ra kt qu bao gi cng l mt qu trnh. S tc ng tr li ca kt qu i vi nguyn nhn chnh l s nh hng thng xuyn ln nhau gia nguyn nhn v kt qu, gy nn s bin i gia chng. Nguyn nhn v kt qu thng xuyn chuyn ha ln nhau, nn ci by gi y l kt qu th ch khc, lc khc li tr thnh nguyn nhn v ngc li. Trong th gii v tn, nguyn nhn sinh ra kt qu, n lt n kt qu chuyn ha thnh nguyn nhn mi sinh ra kt qu mi,.. l v tn. Chnh v th, trong th gii ta khng th ch ra c u l nguyn nhn u tin v u l kt qu cui cng. L n V , n t u t v o n n n n m n n t n l m t y n n nn k n t, v m tt n n n s u, nn k n t qu n m t n l ln n l n n t n t n, u n v n t n , n n tn N n kt qu o s u t n n l m o n n k n t n n n p, t y sn, nn n p n n s p t tr n vt , k n l to u k n o v t u t n y n tt n R k , tron m t u k k , s u t n n l l m o n n k o m r , n t m t u tr n u t m n l m t kt qu v n t n kt qu l m o qu tr n u t n y n n k n t x su s n 4. ng a p ng php lun: - Mi quan h nhn qu vch r ngun gc ca cc hin tng c th, ring bit v vy l c s nh gi kt qu ca s nhn thc th gii, hiu r con ng pht trin ca khoa hc, khc phc tnh hn ch ca cc l lun hin c v l cng c l lun cho hot ng thc tin ci to t nhin v x hi. - Hin tng no cng c nguyn nhn, nn mun hiu ng mt hin tng th phi tm hiu nguyn nhn xut hin ca n hoc mun xa b mt hin tng th phi xa b nguyn nhn sn sinh ra n. - Nu nguyn nhn ch sinh ra kt qu trong nhng iu kin nht nh th phi nghin cu iu kin thc y hay km hm s ra i ca kt qu. Phi c quan im ton din v c th khi nghin cu hin tng ch khng c vi vng kt lun v nguyn nhn ca hin tng .

Cu 4: Cc quy lut c bn ca php bin chng duy vt? . Khi ni quy lut

Quy lut l mi lin h bn cht, tt nhin, ph bin v lp i lp li gia cc s vt hin tng, gia cc thuc tnh ca cc s vt cng nh gia cc thuc tnh ca cng mt s vt. Cc quy lut ca t nhin, x hi v t duy ca con ngi u mang tnh khch quan. Con ngi ch c th nhn thc quy lut vn dng chng ch khng th tu tin xo b quy lut.Cc quy lut c phn nh trong cc khoa hc cng khng phi l s sng to tu ca con ngi m l s phn nh cc quy lut khch quan ca t nhin, x hi v t duy m thi. 2. Phn loi quy lut Ngi ta c th phn loi quy lut theo nhiu cch khc nhau. Cn c vo mc tnh ph bin chia thnh : Quy lut ring tc ng trong nhng phm vi nht nh, v d, quy lut u tranh sinh tn ch tn ti trong th gii ng vt; Quy lut chung tc ng trong phm vi rng hn cc quy lut ring. V d, quy lut bo ton v chuyn ho nng lng. Quy lut ny tc ng trong phm vi rng hn, trong mt lot s vt, hin tng (nhit nng, c nng, in nng, v.v.); Quy lut ph bin - tc ng trong tt c cc lnh vc t nhin, x hi v t duy (cc quy lut ca php bin chng duy vt). V d, quy lut ph nh ca ph nh tn ti c trong t nhin, x hi v t duy. Cn c vo lnh vc tc ng, chia thnh: Quy lut t nhin - ny sinh, tc ng trong lnh vc t nhin. V d, quy lut ng ho v d ho; Quy lut x hi - ny sinh v tc ng trong lnh vc x hi. V d, quy lut u tranh giai cp trong x hi c giai cp; Quy lut t duy - ny sinh, tc ng trong lnh vc t duy. V d, quy lut k tha, v.v. Quy lut ca php bin chng duy vt nghin cu nhng quy lut ph bin nht ca t nhin, x hi v t duy. Cc quy lut ny phn nh s vn ng, pht trin ca s vt di nhng phng din c bn nht. Quy lut thng nht v u tranh ca cc mt i lp ch ra ngun gc ca s vn ng, pht trin ca s vt. Quy lut t nhng thay i v lng dn n nhng thay i v cht v ngc li ch ra cch thc vn ng, pht trin ca s vt, hin tng. Quy lut ph nh ca ph nh ch ra khuynh hngvn ng, pht trin ca s vt, hin tng. Khi nim cht v khi ni a. Khi nim cht l ng

Cht l phm tr trit hc ch tnh quy nh khch quan vn c ca cc s vt, hin tng, l s thng nht hu c cc thuc tnh lm cho s vt l n m khng phi ci khc; v d, ci bn, ci gh, v.v.. Cht ca s vt l khch quan, v l cht ca s vt, khng do ai gn cho s vt. N do thuc tnh ca s vt quy nh. b. Khi ni l ng

Lng l phm tr trit hc ch tnh quy nh khch quan vn c ca s vt, hin tng v mt quy m, trnh pht trin, biu th con s cc thuc tnh, cc yu t cu thnh s vt. Lng c th hin thnh s lng, i lng, trnh , quy m, nhp iu ca s vn ng v pht trin. Chng hn ch kch thc di hay ngn, quy m to hay nh, trnh cao hay thp, tc nhanh hay chm v.v. V d, khi ni sinh vin nm th hai, th sinh vin l cht phn bit vi cng nhn, b i, cn nm th hai chnh l lng, ch trnh ca sinh vin. Lng l ci khch quan vn c ca s vt. i vi nhng s vt lin quan ti tnh cm khi nhn thc lng khng th xc nh bng cc i lng con s m phi tru tng ho bng nh tnh. V d, lng tt, tnh yu, v.v. Mi quan h gia s t ay i v l ng v t ay i v cht a. Nhng t ay i v l ng dn n nhng t ay i v cht Mi s vt u c lng, cht v chng thay i trong quan h cht ch vi nhau. Lng thay i nhanh hn cht, nhng khng phi mi thay i ca lng u ngay lp tc lm thay i cn bn v cht. S thay i v lng cha lm thay i v cht ch trong gii hn nht nh. Vt qu gii hn s lm cho s vt khng cn l n, cht c mt i, cht mi ra i. Gii hn m trong , s thay i v lng (tng ln hoc gim i) cha lm thay i v cht c gi l . Ni cch khc, l phm tr trit hc ch s thng nht gia lng v cht, l khong gii hn m trong s thay i v lng (tng ln hoc gim i) cha lm cho s thay i cn bn v cht ca s vt din ra. V d, ca cht sinh vin l t khi nhp hc ti trc khi bo v thnh cng n, lun vn tt nghip.. Nhng im gii hn m khi s thay i v lng t ti s lm cho s thay i v cht ca vt din ra c gi l im nt. Thi im bo v thnh cng n, hoc lun vn tt nghip ca sinh vin l im nt chuyn t cht sinh vin ln cht c nhn.

S thay i v cht do nhng thay i v lng trc gy ra gi l bc nhy. c nhy l s kt thc mt giai on pht trin ca s vt v l im khi u ca mt giai on pht trin mi. c nhy vt lm cho s vt pht trin b gin on. b. Nhng t ay i v cht dn n nhng t ay i v l ng Cht mi ra i s tc ng tr li ti s thay i ca lng mi (lm thay i quy m, nhp iu, tc v.v pht trin ca s vt). V d, khi tr thnh c nhn th tc c, hiu vn tt hn khi cn l sinh vin, v.v. Nh vy, khng ch s thay i v lng gy nn nhng thay i v cht m c s thay i v cht cng gy nn nhng thay i v lng. c. Cc hnh thc ca bc nhy c nhy chuyn ho v cht ca s vt ht sc a dng, phong ph vi nhiu hnh thc khc nhau. Da trn nhp iu thc hin bc nhy, ngi ta chia bc nhy thnh bc nhy t bin v bc nhy dn dn. c nhy t bin, cht ca s vt bin i mt cch nhanh chng tt c cc b phn c bn, cu thnh s vt. V d, phn ng ht nhn (Ur 235 t n khi lng nht nh s xy ra v n ht nhn) rt nhanh v lm thay i cht ca s vt nhanh chng. c nhy dn dn l qu trnh thay i v cht din ra bng con ng tch lu dn dn nhng nhn t ca cht mi v mt i dn dn nhng nhn t ca cht c. V d, qu trnh chuyn bin vn ngi thnh ngi din ra hng vn nm, ht sc lu di. Cn lu , bc nhy dn dn (l s chuyn ho dn dn sang cht mi) khc s thay i dn dn v lng (tch lu lin tc v lng, v d nh s tch lu tin gi tit kim) ca s vt. Cn c vo quy m thc hin bc nhy ca s vt, ngi ta chia thnh bc nhy ton b v bc nhy cc b. c nhy ton b l bc nhy lm thay i v cht tt c cc mt, cc b phn, cc yu t cu thnh s vt. V d, khi thc hin cch mng Thng Tm nm 1945, chng ta thc hin bc nhy ton b trn tt c cc mt i sng kinh t - chnh tr - x hi - vn ho - o c, v.v. c nhy cc b l bc nhy lm thay i mt s mt, mt s yu t, b phn ca s vt . V d, qu trnh xy dng ch ngha x hi nc ta hin nay ang hng ngy, hng gi lm thay i tng mt i sng kinh t - x hi vn ho theo hng x hi ch ngha. Trong lnh vc x hi, thay i v lng c gi l tin ho, thay i v cht c gi l cch mng. Tm li, s thng nht gia lng v cht trong s vt to thnh ca s vt. Nhng thay i v lng dn dn n gii hn nht nh th xy ra bc nhy, cht c b ph

v, cht mi ra i cng vi mi. chnh l cch thc pht trin ca s vt. Qu trnh ny din ra lin tc lm cho s vt khng ngng vn ng, bin i.. 3 ng a p ng p p lun

Trong hot ng thc tin, mun c thay i v cht ca s vt phi tch lu v lng, khng c nng vi ch quan. Trong hot ng thc tin cn trnh ri vo t khuynh - nhn mnh bc nhy khi cha s tch lu v lng; bi l, khi y rt d ri vo phiu lu, mo him. ng thi, phi trnh hu khuynh - tuyt i ho s tch lu v lng, khng dm thc hin bc nhy khi s tch lu v lng; khi y d ri vo bo th, tr tr, ngi kh. Khi tch lu v lng cn thc hin bc nhy, trnh bo th, tr tr, ngi kh. Trong hot ng thc tin cn phn bit ng cc hnh thc ca bc nhy v vn dng sng to bc nhy. s vt cn l n phi nhn thc c ca n v khng cho lng thay i vt qu gii hn . V d, khi s dng in phi ch ti cng xut, in p ca n, nu khng s chy, v.v.

Cu 5: Con

ng bin chng ca nhn thc? ng tng?

Cu7: Mi quan h bin chng gia c s h tng v kin tr c t

C s h tng: C s h tng l ton b nhng quan h sn xut hp thnh c cu kinh t ca x hi. C s h tng ca x hi, trong s vn ng ca n, c to nn bi c ba loi hnh quan h sn xut: Quan h sn xut thng tr, quan h sn xut tn d v quan h sn xut mi tn ti di hnh thc mm mng, i biu cho s pht trin ca x hi tng lai, trong quan h sn xut thng tr chim a v ch o, chi phi cc quan h sn xut khc, nh hng s pht trin ca i sng kinh t x hi v gi vai tr l c trng cho ch kinh t ca mt x hi nht nh. S tn ti ca ba loi hnh quan h sn xut cu thnh c s h tng ca mt x hi phn nh tnh cht vn ng, pht trin lin tc ca lc lng sn xut vi cc tnh cht: k tha, v pht trin. VD1: V xy dng khu dn c hoc ni sinh sng th c s h tng chnh l ng s, cu cng, trng hc, bnh vin, ... C s h tng mang ngha l nhng s vt, s vic mang tnh cht c bn nht ca 1 vn hay 1 lnh vc no VD2: Trong x hi phong kin ngoi quan h sn xut phong kin chim a v thng tr, n cn c quan h sn xut tn d ca x hi chim hu n l, mm

mng ca quan h sn xut t bn ch ngha v chnh 3 yu t cu thnh nn c s h tng phong kin. Kin thc thng tng: Kin trc thng tng l ton b nhng h thng k cu cc hnh thi thc (php lut, tn gio, ) cng cc th ch chnh tr x hi tng ng (nh nc, gio phi, ) c hnh thnh trn 1 c s h tng nht nh Mi quan h bin chng gia c s h tng v kin trc thng tng: C s h tng v kin trc thng tng l hai phng din c bn ca i sng x hi l phng din kinh t v phng din chnh tr - x hi, chng c quan h thng nht bin chng vi nhau, tc ng ln nhau trong c s h tng ng vai tr quyt nh i vi kin trc thng tng; kin trc thng tng c s tc ng tr li c s h tng sn sinh ra n. Vai tr quyt nh ca c s h tng i vi kin trc thng tng. Vai tr quyt nh ca c s h tng i vi kin trc thng tng c th hin trn nhiu phng din: Mt CSHT sinh ra mt KTTT tng ng. Mi bin i ca CSHT n dn n s bin i ca KTTT Mu thun ca CSHT c phn nh thnh s mu thun trong KTTT S u tranh ginh quyn li v c s kinh t l nguyn nhn ca s u tranh ginh quyn li v chnh tr x hi. Giai cp nm gi t liu sx l giac cp nm gi quyn lc Cc chnh sch, php lut ca nh nc suy cho cng cng ch phn nh nhu cu thng tr v kinh t ca giai cp nm gi, s hu cc t liu xut. VD: C ch bao cp tng ng vi n l nh nc x cng, Mnh lnh quan liu. C ch th trng tng ng vi n l nh nc nng ng, hot ng c hiu qu. Vai tr tc ng tr li ca kin trc thng tng i vi c s h tng. S tc ng ca KTTT ln CSHT thng qua nhiu phng thc: ph thuc vo bn cht ca cc nhn t trong KTTT, ph thuc vo v tr, vai tr ca n trong nhng k c th, Nu c yu t nh nc th nh nc ng vai tr tc ng chnh Tc ng ca KTTT ln CSHT theo hai hng, tch cc v tiu cc: Tch cc: cc yu t ca KTTT ph hp vi nhu cu khch quan ca s pht trin kinh t -> thc y kinh t pht trin Tiu cc: Cc yu t ca KTTT khng ph hp vi nhu cu khch quan ca s pht trin kinh t -> km hm s pht trin kinh t

Phn nh mu thun giai cp theo 2 hng: Duy tr c s kinh t hin ti, duy tr x hi hin ti. Xa b nn kinh t c, u tranh xc lp mt nn kinh t mi, xy dng mt th ch XH khc. Tuy nhin, d kin trc thng tng c tc ng nh th no ti c s h tng th n cng khng th gi vai tr quyt nh c s h tng ca x hi. V d: Nh nc t sn hin di cng c, bo v, pht trin s hu t nhn t liu sn xut. Cn nh nc v sn th bo v, pht trin s hu x hi(Tp th).

Cu i p : c im ca c s h tng v kin trc thng tng trong thi k qu ln ch ngha x hi nc ta: C s h tng trong thi k qu nc ta bao gm cc thnh phn kinh t, cc kiu t chc kinh t, cc kiu quan h sn xut gn lin vi cc hnh thc s hu khc nhau, thm ch i lp nhau, cng tn ti trong mt c cu kinh t quc dn thng nht. Tng ng vi s ng nht v bn cht kinh t l s tc ng ca nhiu h thng quy lut kinh t. H thng quy lut kinh t x hi ch ngha; h thng quy lut kinh t ca nn sn xut hng ha nh v h thng quy lut kinh t t bn ch ngha. nh hng x hi ch ngha i vi nn kinh t hng ha nhiu thnh phn l Nh nc x hi ch ngha to ra mt hnh lang php l, to iu kin cho s pht trin ca cc thnh phn kinh t, ng thi Nh nc s dng tng th cc bin php - trong bin php kinh t l quan trng nht - nhm tng bc x hi ha nn sn xut. Kinh t Nh nc khng ngng c cng c v pht trin c v cht v v lng nhng v tr nng ct ca nn kinh t. Kin trc thng tng x hi ch ngha nc ta:

ng ta khng nh ch ngha Mc-Lnin v t tng H Ch Minh lm c s nn tng ca t tng v kim ch nam cho mi hnh ng cch mng. Xy dng h thng chnh tr x hi ch ngha mang bn cht giai cp cng nhn, do i tin phong ca n l ng Cng sn Vit Nam lnh

o. Thc hin nn dn ch x hi ch ngha, quyn lc thuc v nhn dn. Cc t chc, thit ch, cc lc lng x hi tham gia vo h thng chnh tr x hi ch ngha l v mt mc tiu chung, li ch chung, hng ti mc tiu x hi ch ngha, m bo quyn lm ch ca nhn dn trong qun l kinh t-x hi v mi lnh vc hot ng khc. Cc t chc, b my to thnh h thng chnh tr-x hi khng tn ti nh mt mc ch t thn m v phc v con ngi, v li ch v quyn lc ca nhn dn lao ng. V xy dng kin trc thng tng x hi ch ngha nc ta, ng ta khng nh: ly ch ngha Mc - Lnin v t tng H Ch Minh lm nn tng t tng cho mi hot ng tinh thn ca x hi. Xy dng h thng chnh tr x hi x hi ch ngha mang tnh cht giai cp cng nhn, do i tin phong ca n l ng Cng sn Vit Nam lnh o, bo m cho nhn dn thc s l ngi ch ca x hi. Cc t chc, b my to thnh h thng chnh tr - x hi khng tn ti nh mt mc ch t thn m v phc v con ngi, thc hin cho c li ch v quyn l c thuc v nhn dn lao ng. - Mi bc pht trin ca c s h tng hoc kin trc thng tng l mt bc gii quyt mu thun gia chng. Vic pht trin v cng c c s h tng, iu chnh v cng c cc b phn ca kin trc thng tng l mt qu trnh din ra trong sut thi k qu . Cu 8: Mi quan h gia tn ti x hi v thc x hi? 1. Khi ni m tn ti x h i v th c x h i: Tn ti x hi l ton b sinh hot vt cht v nhng iu kin sinh hot vt cht bao gm cc yu t chnh l phng thc sn xut vt cht, iu kin t nhin hon cnh a l, dn strong phng thc sn xut l quan trng nht. thc x hi l mt tinh thn ca i sng x hi, bao gm ton b nhng quan im, t tng cng nhng tnh cm, tm trngca nhng cng ng x hi, ny sinh t tn ti x hi, trong nhng giai on x hi nht nh. 2. Mi quan h bi n ch ng gia tn ti x h i v th c x h i a, Vai tr quyt nh ca tn ti x h i vi th c x h i. Tn ti x hi quyt nh s hnh thnh v pht trin ca thc x hi, tn ti x hi c trc, thc x hi c sau. Tn ti x hi nh th no th thc x hi nh th y. C. Mc v nghen chng minh rng, i sng tinh thn ca x hi hnh thnh v pht trin trn c s ca i sng vt cht, khng th tm ngun gc ca t tng, tm l x hi trong bn thn n, ngha l khng th tm trong u c con ngi

m phi tm trong hin thc vt cht. S bin i ca mt thi i no cng s khng th gii thch c nu ch cn c vo thc ca thi i y. VD: Trong x h i c ng s n nguyn thu , do trnh c a l c l ng s n xu t cn h t s c th p km, m i ng i cn lm c hung, hng chung nn cha c t tng t h u xu t hi n. Nhng khi ch cng x nguyn thu tan r, quan h s n xu t chi m h u n l ra i, x h i phn chia giu ngho, bc l t v b bc l t th th c con ng i bi n i cn b n; n y sinh v pht tri n t tng t hu, n bm, bc l t, ch ngha c nhn, t t ng ch n ra i. Khi x h i chi m h u n l suy tn, quan h s n xu t chi m h u n l c thay th b ng quan h s n xu t phong ki n th h t t ng phong ki n chi m gi v tr c trng trong i s ng tinh th n x h i, h t t ng ch n d n d n ph b xo b . Khi quan h s n xu t phong ki n b quan h s n xu t t b n ch ngha thay th th v tr c trng trong i s ng tinh th n x h i c a h t t ng phong ki n b xo b , c thay th b i h t tng t s n. Ch ngha duy vt lch s ch r rng, tn ti x hi quyt nh thc x hi, thc x hi l s phn n tn ti x hi, ph thuc vo tn ti x hi. Mi khi tn ti x hi, nht l phng thc sn xut bin i th nhng t tng v l lun x hi, nhng quan im v chnh tr php quyn, trit hc, o c, vn ho ngh thut sm mun s bin i theo. Cho nn nhng thi k lch s khc nhau nu chng ta thy c nhng l lun, quan im, t tng x hi khc nhau th l do nhng iu kin khc nhau ca i sng vt cht quyt nh. Bi vy, khi x hi phong kin mt i th t tng vua bo b ti cht b ti phi cht, thc phc tng cng khng cn na. Quan im duy vt lch s cn ch ra rng tn ti x hi quyt nh thc x hi khng phi mt cch gin n trc tip m thng thng qua cc khu trung gian. Ngha l khng phi bt c t tng, quan im, l lun hnh thi thc x hi no cng phn nh r rng v trc tip nhng quan h kinh t ca thi di, m ch khi no xt n cng th chng ta mi thy r nhng mi quan h kinh t c phn nh bng cch ny hay cch khc trong cc t tng y. Nh vy, trit hc Mc-Lnin i hi phi c thi bin chng khi xem xt s phn nh tn ti x hi ca thc x hi. , Tn c lp tn i ca th c x h i thc x hi do tn ti x hi quyt nh nhng thc x hi cng c tnh c lp tng i th hin : thc x hi thng lc hu hn tn ti x hi: Lch s cho thy rng, nhiu khi x hi c mt i, thm ch mt rt lu nhng thc x hi do x hi sinh ra vn tn ti dai dng, c bit trong lnh vc tm l x hi (truyn thng, tp qun, thi quen). Trong x hi XHCN, nhiu hin

tng thc c ngun gc su xa trong x hi c vn tn ti nh li sng n bm, li lao ng, t tham nhng, v. v. . thc x hi thng lc hu hn so vi tn ti x hi l do nhng nguyn nhn sau: S bin i ca tn ti x hi do tc ng mnh m, thng xuyn v trc tip ca nhng hot ng thc tin ca con ngi, thng din ra vi tc nhanh m thc x hi c th khng phn nh kp v tr nn lc hu. Do sc mnh ca thi quen, truyn thng, tp qun cng nh do tnh lc hu, bo th ca mt s hnh thi thc x hi. thc x hi lun gn vi nhng nhm, nhng tp on ngi, nhng giai cp nht nh v vy nhng t tng c, lc hu thng c cc lc lng phn tin b lu gi v truyn b nhm chng li cc lc lng x hi tin b. V vy m trong s nghip xy dng x hi mi chng ta phi thng xuyn tng cng cng tc t tng, u tranh chng li nhng m mu v hnh ng ph hoi ca cc lc lng th ch ng thi ra sc phat huy nhng truyn thng tt p. thc x hi c th vt tri trc tn ti x hi. Trong nhng iu kin nht nh, t tng ca con ngi c bit l nhng t tng khoa hc tin b c th vt trc s pht trin ca tn ti x hi, d bo c tng lai v c tc dng t chc, ch o hot ng thc tin ca con ngi, hng hot ng vo vic gii quyt nhng nhim v mi do s pht trin chn mui ca i sng vt cht ca x hi t ra. VD:Ngy nay con ngi c thc tm ra nhng hnh tinh mi c s sng ngoi Tri t nh Sao ho. thc x hi c tnh k tha trong s pht trin ca mnh. thc x hi mi c tnh k tha thc x hi c sau b sung hon chnh cho ph hp vi tn ti x hi ang pht trin. Lch s pht trin ca t tng cho thy nhng giai on hng thnh hoc suy tn ca trit hc, vn hc, ngh thut. v. v. . nhiu khi khng ph hp hon ton vi nhng giai on hng thnh hay suy tn ca kinh t, bi vy m chng ta cng c th gii thch c mt nc tuy c trnh kinh t pht trin km nhng t tng li pht trin trnh cao. VD: na u th k XIX so vi nc Php th c c trnh kinh t lc hu hn nhng ng trnh cao v trit hc. Trong x hi c giai cp, tnh cht k tha ca thc x hi gn vi tnh cht giai cp ca n. Mt khi giai cp no ln cm quyn th x hi ch k tha nhng g phc v cho quyn li ca giai cp v nhng giai cp tin tin s tip nhn nhng

di sn t tng tin b ca x hi c li. VD:Khi tin ln x hi ch ngha chng ta cng vn k tha nhng t tng tt p ca x hi phong kin nh truyn thng tn s trng o, tinh thn yu nc, nhng phong tc ci xin mang m bn sc dn tc. v. v. . nhng bn cnh th nhng t tng lac hu nh nht nam vit hu thp n vit v hoc nhng h tc lc hu s dn dn b bi tr. Quan im ca ch ngha Mc-Lnin v tnh k tha ca thc x hi c ngha to ln i vi s nghip xy dng nn vn ho x hi ch ngha. Vn ho x hi ch ngha cn phi pht huy nhng thnh tu v truyn thng tt p nht ca nn vn ho nhn loi t c ch kim trn c s th gii quan mc xt. Bi vy, trong cng cuc xy dng t nc, ng ta lun qun trit t tng xy dng nn vn ho tin tin m bn sc dn tc, lun lun tip thu nhng tinh hoa vn ho ca nhn loi, lm giu thm cho nn vn ho Vit Nam nhng phi trn tinh thn ho nhp nhng khng ho tan. S tc ng qua li gia cc hnh thi thc x hi trong s pht trin ca chng. th c x h i bao g m nhi u b ph n, nhi u hnh thi khc nhau, theo nguyn l m i lin h th gi a cc b ph n khng tch r i nhau, m th ng xuyn tc ng qua l i l n nhau. S tc ng qua li gia cc hnh thi thc x hi lm cho mi hnh thi thc c nhng mt, nhng tnh cht khng th gii thch c mt cch trc tip bng tn ti x hi hay bng cc iu kin vt cht. Cc hnh thi thc x hi nh trit hc, o c, tn gio, ngh thut c tc ng qua li vi nhau, trong thc chnh tr c vai tr quan trng nht. Thng thng mi thi i, tu theo nhng hon cnh lch s c th c nhng hnh thi thc no ni ln hng u v tc ng mnh n cc hnh thi thc khc. Ch ng h n th i c i Ty u th tri t h c v ngh thu t ng vai tr c bi t. Th i Trung C Ty u th tn gio nh h ng m nh m n tri t h c, ngh thu t, php quy n. . . Ngy nay th h t t ng chnh tr v khoa h c ang tc ng n cc lnh v c c a i s ng tinh th n x h i. th c x h i tc ng tr l i t n t i x h i. Ch ngha duy v t l ch s khng nh ng ch ng l i quan i m duy tm tuyt i ho vai tr c a th c x h i m cn bc b quan i m duy v t t m th ng khi ph nh n tc ng tch c c c a th c x h i i v i t n t i x h i. Ph. ng ghen vit: S pht tri n v m t chnh tr , php lu t, tri t h c, tn gio, vn h c, ngh thu t v. v u d a vo s pht tri n kinh t . Nhng t t c chng cng c nh h ng l n nhau v nh hng n c s kinh t . Mc nh h ng c a t tng i v i s pht tri n x h i ph thu c vo i u ki n l ch s c th ; vo tnh ch t c a cc m i quan h kinh t m trn t t ng n y sinh; vo vai tr l ch s c a giai c p mang ng n c t t ng v vo m c m r ng c a t t ng trong qu n chng. Ch ng h n h t tng t sn tc

 ng m nh m n x h i cc n c Ty u th k XVII, XVIII. H t t ng v s n tr thnh v kh v m t t t ng c a giai c p v s n u tranh xo b x h i t b n. S tc ng c a th c x h i t i t n t i x h i bi u hi n qua hai chi u h ng. N u th c x h i ti n b th tc ng thc y t n t i x h i pht tri n, n u th c x h i l c h u s c n tr s pht tri n c a t n t i x h i. th c x h i n u ph n nh sai t n t i x h i th s kim hm s pht tri n c a t n t i x h i thng qua ho t ng c a con ngi, trong th c ti n ng vai tr quyt nh. Nh v y, nguyn l c a ch ngha duy v t l ch s v tnh c l p tng i c a th c x h i ch ra b c tranh ph c t p c a l ch s pht tri n th c x h i, n bc b quan i m siu hnh, my mc, t m th ng v m i quan h gi a t n t i x h i v th c x h i. * n p n p p lu n:

T n t i t i x h i v th c x h i l hai phng di n th ng nh t bi n ch ng c a i s ng x h i. V v y cng cu c c i t o x h i c, xy d ng x h i m i ph i c ti n hnh ng th i trn c hai m t t n t i x h i v th c x h i. C n th y r ng, thay i t n t i x h i l i u ki n c b n nh t thay i thc x h i;m t khc cng c n th y r ng khng ch nh ng bi n i trong t n t i x h i m i t t y u d n n nh ng thay i to l n trong i s ng tinh th n c a x h i m ng c l i, nh ng tc ng c a i s ng tinh th n x h i, v i nh ng i u ki n xc nh cng c th t o ra nh ng b n i m nh m , su s c trong t n t i x h i. *Lin h Trong cng cu c i m i n c ta hi n nay trn lnh vc vn ha, t tng, ng ta kh ng nh, pht tri n n n kinh t th trng nh h ng XHCN v m r ng giao lu qu c t song song v i vi c quan tm gi gn v pht huy b n s c vn ha dn t c, k th a v pht huy truy n th ng o c, t p qun t t p v lng t ho dn t c. Ti p thu tinh hoa cc dn t c trn th gi i, lm giu p thm n n vn ha Vi t Nam.