Rechtsfilosofie Hoorcollege 4 2014-02-24 Hobbes: Natuurtoestand sociaal contact staat.

De natuurtoestand is onaangenaam gewelddadig en conflicten en daarom hebben we een vorst nodig met soevereiniteit. We vormen voor elkaar een bedreiging, Vrijheid heeft te maken met het feit dat je eigenlijk ongestoord wil kunnen handelen zonder belemmeringen van anderen. Dat andere zich niet met je leven bemoeien, niet inmenging. Mill: Vrijheid heeft te maken met niet inmenging. Wat geeft de staat het recht om zich met ons handelen te bemoeien? De enige rede om dat te doen is schade. Wanneer jij andere schade toebrengt of jezelf schade toebrengt. Alleen in dat geval kan de gemeenschap in jou handelen ingrijpen en bepaalde belemmeringen aanbrengen. Schadebeginsel. Alles mogen doen wat andere geen schade aanbrengt. Kritiek: Vrijheid van individuen die zich het liefste terugtrekken, geisoleerde mensen. Zelf bepalen wat ze doen zonder enige inmenging. Zo wordt het egoistisch. Staat mag niet boven het recht staan, de staat wordt gebonden door het recht. Voor Locke: er zijn natuurlijke rechten en de staat beschermd deze rechten gebonden door het recht. Hij komt tot een staatsopvatting waarbij die staat moet zorgen voor onze rechten en de macht aan banden is gelegd. We hebben eigendom en dat willen we beschermd hebben en dat moet de staat doen. We zitten in een tijd waarin sprake is van politieke en godsdienst oorlogen, en de hoop van Locke is dat als we de middenklasse die eigendom hebben een stem geven over hoe wetten tot stand komen en de staat georganiseerd wordt, dan komen we uit op een stabiele samenleving. Als niet iedereen eigendom heeft wat heb je er dan aan dat de staat je eigendom beschermd (vrijheid). Het gaat er ook om dat de staat zich in zet om ervoor te zorgen dat je ook werkelijk vrij kunt leven. Vrijheid = volledig vrij beschikken over je eigendom, en dan kan je dus niet het geld van de rijken verdelen over de armen. Marx vindt dat vrijheid ook te maken heeft met dat er ook een sociale en economische gelijkheid moet zijn. Wat betekend de staat wanneer eigendom heilig is en vrijheid is kunnen doen en laten wat je wil, de staat is dan niet meer dan een machtsconstellatie die de belangen beschermd van diegene die eigendom en vrijheid hebben. Kritiek: de staat heeft als doel bescherming van degene die al genoeg hebben, niet tot degene die arm zijn.

Menselijke waardigheid. Art 22 UVRM: menselijke waardigheid in verband gebracht met economische rechten. Ieder individu heeft een aanspraak op menselijke waardigheid en dat we opkomen voor diegene zonder eigendom, werk, inkomen. Waardigheid is kunnen beschikking over sociaal economische rechten. Preambule van de UVRM: de grondslag van het idee van mensen rechten is de menselijke waardigheid. Grondslag van rechtvaardige wereld, Artikel 1: aan wie en waarom komen deze rechten toe. Ieder individu maakt aanspraak op waardigheid vanwege het simpele feit dat je geboren bent. Wat kun je eigenlijk over het idee van mensen rechten zeggen? Kun je op basis van het idee van menselijke waardigheid of het verboden is of niet. Is het respect of een gebrek aan respect voor menselijke waardigheid. Voor en tegenstanders zullen als argument van menselijke waardigheid. Meestal naar voren gebracht om aan te geven dat er schade aan een persoon wordt toegebracht die onacceptabel is. diefstal, de schade is niet zo ernstig van aard omdat veel mensen niet voelen dat ze zijn aangetast in hun menselijke waardigheid. diefstal met geweld, mishandeling, vernedering, hier komt de waardigheid van een mens in het geding. foltering, je brengt mensen in een positie waarin ze overgeleverd zijn aan de wil van een ander. verkrachting: ernstige inbreuk op je lichamelijke integriteit. En de menselijke waardigheid wordt aangetast. Er staat meer dan alleen schade op het spel Waarop stoelt de waardigheid? Omdat wij over bepaald eigenschappen beschikken, redelijke en vrije wezens? Is het voldoende om geboren te worden of is het ook door onze eigenschappen. Wat is de basis van menselijke waardigheid. Feit dat we spreken over waardigheid van de mens suggereert dat wij ten op zicht van andere levende wezens aanspraak maken op waardigheid. Hebben dieren dan geen waardigheid? Wat betekend het om een ander als doel te behandelen en niet als middel. Je behandeld mensen als middel als ze voor je werken, maar is dit een probleem? Nee want ze worden nog steeds gerespecteerd zolang er een redelijk loon is en faire werkomstandigheden. Je mag mensen nooit alleen als middel behandelen maar ook als doel op zich. Loonslaaf middel, want betaald om te werken, problematisch is omdat ze eigenlijk niet worden gerespecteerd als doel opzich, laag loon ,slechte omstandigheden, de arbeiders hebben door gebrek aan werk geen keuze. Dit is een probleem omdat de mensen niet gerespecteerd worden en ze worden uitgebuit, ze worden slechts als middel gebruikt om de fabriek groot te maken,ze worden niet behandeld als doel opzich.

Slavernij eigenaar bent van iemands persoon, volledig vrij over iemand beschikken. Datgene wat niet in een prijs is uit te drukken heeft waardigheid. De mens heeft waardigheid en dat heeft niets te maken met dat we dit in geld kunnen uitdrukken maar een doel op zich je moet respecteren dat mensen in staat zijn hun eigen leven te leiden. Verkoop van lichaamsdelen zou volgens kamp een probleem zijn, want je handelt je lichaam niet als iets dat waarde heeft maar voor iets dat een prijs heeft. Je gaat dan datgene wat een waarde in zich draagt en dat niet is uit te drukken in een prijs ga je behandelen als iets wat wel te verhandelen is en in een prijs is uit te drukken. Het mens is een doel opzich. Ethiek Idee van menselijke waardigheid is ook de basis van moraal. Hoe moet je leven en hoe gedraag je je ten aanzien van anderen. Op basis van welk criterium bepaal je hoe je je juist gedraagt ten aanzien van anderen. Ethiek van Kant en de Ethiek van het utilitarisme. Criteria van deze ethiek: wanneer weet je of een handeling juist is welke handeling levert het grootst mogelijke nut op voor de grootst mogelijke groep van mensen. Het welzijn van de gemeenschap als geheel wordt vergroot. Kant zet zich daar radicaal tegenover af. Voor kant: is datgene wat moreel juist is in het leven niet te maken met de gevolgen van die handelingen.Je moetmet de juiste motivatie handelen. Voorbeeld: stel er is sprake van een lange reeks van moorden in je stad, serie moordenaar, stel je hebt als politie moeilijk om de dader op te pakken maar je weet dat als je nu iemand oppakt zal de onrust in de stad rustiger worden. Dus je pakt gewoon een veelpleger op en zo laat je aan de gemeenschap zien dat je daadkrachtig bent en dat er iets gebeurd. Een utiliterist vindt dit een juiste handeling want het algemeen welzijn wordt vergroot. Het grootst mogelijke nut voor de grootst mogelijke groep van mensen, Volgens Kant moet je volgens de juiste motieven en als je iemand opoffert voor het algemeen welzijn respecteer je de mensen niet. Je moet handelen volgens de regels die het recht respecteren, De handelingen moeten de juiste intenties hebben. Kant : criterium om te bepalen wanneer je juist handelt. De moeilijkheid is dat je een criterium moet hebben, en het criterium van Kant lat hij vallen onder het concept categorische imperatief categorisch= onvoorwaardelijk en imperatief Etisch gebod. Dus onvoorwaardelijk Etisch verbod dat gebruikt kan worden om te toetsen of iets juist is of niet. De manier is: Handel alleen volgens die maxime waardoor je tegelijkertijd kunt willen dat zij een algemene wet wordt. Maxime is een soort principe, het is een regel een grondstelling op basis waarvan je handelt. Voorbeelden: Maxime: ik mag door rood rijden als ik haast heb, op basis hiervan handel ik. Of : ik kan best met tien bier op achter het stuur kruipen Nu gaat het Kant om de vraag of dit moreel juist is of niet, Stel nou dat iedereen dit zou doen, zou ik dat acceptabel vinden, zou dit tot algemene wet verheven kunnen worden. Als je niet wil dat iedereen dit zou doen

dan is het geen juiste handeling. Zouden andere mensen ook onze maximes aanvaardbaar vinden, vinden andere mensen het ook juist of ben ik dat alleen. Als je zegt ja dan doe je iets wat moreel juist is. Tweede formulering categorische imperatief: Handel altijd mensen respectvol, en niet slechts als middel maar ook als doel, daarnaast moet je nadenken of anderen het ook acceptabel vinden hoe je handelt. Scenario van de tikkende bom Je hebt een winkelcentrum met een bom, je weet niet waar maar wel dat hij binnen korste keren af gaat, er zit een verdachte in de cel die weet waar de bom ligt mag je iemand folteren om informatie los te krijgen als je zeker weet dat hij weet waar de bom ligt, Utilitarisme zou zeggen ja is moreel juist, het doel heiligt de middelen, Want je bereikt het grootste nut voor de grootst mogelijke groep mensen, Kant zou zeggen nee, omdat mensen een onvoorwaardelijke claim hebben op respect, Je behandeld de gevangenen dan alleen als middel en niet als doel opzich.