Chuyn 5 (chng X) ______________________

L LUN V NH NC V NH NC PHP QUYN XHCN

I. NHNG NI DUNG C BN CA L LUN V NH NC 1. Ngun gc, bn cht v c trng ca nh nc - Nh nc l mt hin tng x hi c tnh lch s, l mt h thng t chc quyn lc lc cng cng c bit ca nhng giai cp thng tr i vi x hi. Trong x hi nguyn thy khng c nh nc, quyn lc cng cng ca x hi l quyn lc ca th tc, b lc l tc trng do nhn dn bu ln.

T chc quyn lc x hi ca x hi nguyn thy l ch t qun ca nhn dn, do nhn dn, theo ch quyt nh ca nhn dn bao gm: + Th tc mu quyn (hnh thnh bi quan h huyt thng). Ngi ng u th tc l ph n. + B lc (bao gm nhiu th tc hnh thnh bi quan h huyt thng hoc hn nhn lin kt). ng u b lc l hi ng gm cc t trng ca cc thi tc v th lnh qun s th tc trong bc lc;

+ B tc(lin minh b lc) l hnh thc cng ng ngi ln nht v t chc quyn lc x hi bc qu t x hi nguyn thy ln ch chim hu n l. Cng vi b tc l qu trnh xut hin dn tc, cng ng dn tc s xut hin nh nc v quc gia trong qu trnh hnh thnh ch chim hu n l. Nh nc l mt hin tng x hi mang tnh lch s, bi n xut hin, tn ti v pht trin gn lin vi nhng iu kin lch s nht nh

a. Ngun gc ca nh nc - Nguyn nhn su xa dn n s ra i ca nh nc l do s pht trin ca lc lng sn xut trong thi k cui ca x hi nguyn thy dn n xa b quan h sn xut nguyn thy, xut hin quan h sn xut chim hu n l. - Nguyn nhn trc tip l s xut hin giai cp v mu thun giai cp khng th iu ha c. Nh nc xut hin duy tr mu thun giai cp trong mt gii hn trt t nhm bo v li ch ca giai cp ch n v quyn thng tr x hi ca giai cp ch n

b. Bn cht ca nh nc - Nh nc l nn chuyn chnh, t chc quyn lc cng cng ca giai cp thng tr i vi x hi c giai cp. Khng c nh nc chung ca cc giai cp m nh nc l cng c bo lc ca giai cp thng tr i vi x hi c giai cp i khng khng th iu ha c. - T chc quyn lc ca nh nc bao gm: quyn lp php hnh php t php (xc lp thc thi quyn lc v gim st quyn lc);

c. c trng ca nh nc - Qun l dn c theo lnh th, quc gia khc vi t chc quyn lc th tc, b lc qun l lnh th (khng theo ngha quc gia) ch yu theo quan h huyt thng (gia tc, chng tc). + V nguyn tc, quyn lc ca nh nc c hiu lc i vi mi cng dn (dn c) sinh sng trn a bn lnh th m n qun l thng qua cc t chc quyn lc ca nh nc; + Lnh th - bin gii quc gia bao gm cc cng ng dn c thng nht

- Nh nc l mt mt b my t chc quyn lc c bit. l vic thit lp quyn lc ca nh nc nh: + H thng chnh quyn cc cp; + Lc lng v trang chuyn nghip nh qun i, cnh st; + Vin kim sot, ta n, nh t S hat ng ca b my t chc quyn lc ca nh nc u thc hin thng qua quyn lp php hnh php v t php di cc hnh thc khc nhau...

- Nh nc xc lp ch thu kha duy tr v tng cng b my cai tr ca nh nc Ch thu kha ph thuc vo iu kin lch s ca cc kiu nh nc trong lch s. 2. Chc nng v vai tr kinh t ca nh nc a. Chc nng c bn ca nh nc - Chc nng chnh tr v chc nng x hi ca nh nc + Chc nng chnh tr l chc nng bo v v thc hin li ch ca giai cp thng tr

+ Chc nng x hi l chc nng l bo v v thc hin li ch chung ca quc gia trong c li ch ca giai cp thng tr. Hai chc nng trn c quan h thng nht v mu thun. V chc nng chnh tr quyt nh tnh cht, phm vi, mc , hiu qu ca chc nng x hi; Ngc li chc nng x hi l c s vic thc hin chc nng chnh tr, m bo vic thc hin chc nng chnh tr mt cch c hiu qu

- Chc nng i ni v chc nng i ngoi + Chc nng i ni l chc nng xy dng, cng c, pht trin v bo v ch kinh t - x hi nht nh ph hp vi li ch ca giai cp thng tr. + Chc nng i ngoi l chc nng bo v bin gii lnh th quc gia v thc hin mi quan h kinh t, chnh tr vn ha vi cc nh nc khc. Chc nng i ni quyt nh chc nng i ngoi

b. Vai tr kinh t ca nh nc Vai tr kinh t ca nh nc theo hai khuynh hng: - Thc y pht trin kinh t, nu ng li chnh sch pht trin kinh t ph hp qui lut khch quan ca nn kinh t hoc ngc li km hm s pht trin kinh t. - Vn duy tr, m rng cc thnh phn kinh t ph thuc vo nhng iu kin lch s nht nh nh kinh t t nhn kinh t cng cng,v.v..

- Trong nn kinh t th trng ca ch ngha t bn th vn n nh mi trng chnh tr x hi v xu hng hi nhp kinh t quc t cng khng nh vai tr ca nh nc bng cc chnh sch i ni, i ngoi ph hp vi xu hng chung ca nhn loi

3. Cc kiu v hnh thc ca nh nc - Nh nc ca giai cp ch n c hai hnh thc l qun ch v cng ha: + Qun ch tp quyn v phn quyn; + Cng ha Hy lp... - Nh nc ca giai cp a ch l nh nc qun ch tp quyn v phn quyn; - Nh nc ca giai cp t sn: + Qun ch lp hin; + Cng ha t sn

- Nh nc v sn l na nh nc l nh nc qu t ch ngha t bn ln ch ngha x hi. Nh nc v sn c 3 c im c bn: + Nh nc qu ln ch ngha x hi v ch ngha cng sn; + Nh nc mang bn cht giai cp ca giai cp cng nhn, i din quyn li cho ng o qun chng nhn lao ng. + Chc nng trn p khng phi l chc nng quan trng ca nh nc v sn

II. NH NC PHP QUYN V NH NC PHP QUYN XHCN 1. Khi nim nh nc php quyn v lch s t tng trit hc v nh nc php quyn a. Khi nim nh nc php quyn L hnh thc t chc nh nc c bit c s ng tr cao nht ca php lut, vi ni dung thc hin quyn lc ca nhn dn. Theo ngha khi qut, l mt nh nc qun l kinh t - x hi bng php lut v nh nc hot ng tun theo php lut.