SATYRICON - Matrona quaedam Ephesi [CX] Plura volebat proferre, credo, et ineptiora praeteritis, cum ancilla Tryphaenae Gitona

in partem navis inferiorem ducit, corymbioque dominae pueri adornat caput. Immo supercilia etiam profert de py ide, sciteque iacturae liniamenta secuta totam illi formam suam reddidit. !"novit Tryphaena verum Gitona, lacrimisque turbata tunc primum bona fide puero basium dedit. #"o etiam si repositum in pristinum decorem puerum "audebam, abscondebam tamen frequentius vultum, intelle"ebamque me non tralaticia deformitate esse insipitum, quem alloquio di"num ne $ichas quidem crederet. %ed huic tristitiae eadem illa succurrit ancilla, sevocatumque me non minus decoro e ornavit capillamento& immo commendatior vultus enituit, quia flavum corymbion erat. Ceterum #umolpos, et periclitantium advocatus et praesentis concordiae auctor, ne sileret sine fabulis hilaritas, multa in muliebrem levitatem coepit iactare' quam facile adamarent, quam cito etiam filiorum obliviscerentur, nullamque esse feminam tam pudicam, quae non pere"rina libidine usque ad furorem averteretur. (ec se tra"oedias veteres curare aut nomina saeculis nota, sed rem sua memoria factam, quam eiturum se esse, si vellemus audire. Conversis i"itur omnium in se vultibus auribusque sic orsus est' [CXI] )*atrona quaedam #phesi tam notae erat pudicitiae, ut vicinarum quoque "entium feminas ad spectaculum sui evocaret. +aec er"o cum virum e tulisset, non contenta vul"ari more funus passis prosequi crinibus aut nudatum pectus in conspectu frequentiae plan"ere, in conditorium etiam prosecuta est defunctum, positumque in hypo"aeo Graeco more corpus custodire ac flere totis noctibus diebusque coepit. %ic adflictantem se ac mortem inedia persequentem non parentes potuerunt abducere, non propinqui& ma"istratus ultimo repulsi abierunt, complorataque sin"ularis e empli femina ab omnibus quintum iam diem sine alimento trahebat. !dsidebat ae"rae fidissima ancilla, simulque et lacrimas commodabat lu"enti, et quotienscumque defecerat positum in monumento lumen renovabat. ),na i"itur in tota civitate fabula erat' solum illud adfulsisse verum pudicitiae amorisque e emplum omnis ordinis homines confitebantur, cum interim imperator provinciae latrones iussit crucibus affi"i secundum illam casulam, in qua recens cadaver matrona deflebat. )Pro ima er"o nocte, cum miles, qui cruces asservabat, ne quis ad sepulturam corpus detraheret, notasset sibi lumen inter monumenta clarius ful"ens et "emitum lu"entis audisset, vitio "entis humanae concupiit scire quis aut quid faceret. -escendit i"itur in conditorium, visaque pulcherrima muliere, primo quasi quodam monstro infernisque ima"inibus turbatus substitit& deinde ut et corpus iacentis conspe it et lacrimas consideravit faciemque un"uibus sectam, ratus .scilicet id quod erat/ desiderium e tincti non posse feminam pati, attulit in monumentum cenulam suam, coepitque hortari lu"entem ne perseveraret in dolore supervacuo, ac nihil profuturo "emitu pectus diduceret' 0omnium eumdem esse e itum et idem domicilium0 et cetera quibus e ulceratae mentes ad sanitatem revocantur.

)!t illa i"nota consolatione percussa laceravit vehementius pectus, ruptosque crines super corpus iacentis imposuit. (on recessit tamen miles, sed eadem e hortatione temptavit dare mulierculae cibum, donec ancilla, vini odore corrupta, primum ipsa porre it ad humanitatem invitantis victam manum, deinde retecta potione et cibo e pu"nare dominae pertinaciam coepit et' 01uid proderit, inquit, hoc tibi, si soluta inedia fueris, si te vivam sepelieris, si antequam fata poscant indemnatum spiritum effuderis2 Id cinerem aut manes credis sentire sepultos2 3is tu reviviscere4 3is discusso muliebri errore4 1uam diu licuerit, lucis commodis frui4 Ipsum te iacentis corpus admonere debet ut vivas.0 )(emo invitus audit, cum co"itur aut cibum sumere aut vivere. Itaque mulier aliquot dierum abstinentia sicca passa est fran"i pertinaciam suam, nec minus avide replevit se cibo quam ancilla, quae prior victa est. [CXII] )Ceterum, scitis quid plerumque soleat temptare humanam satietatem. 1uibus blanditiis impetraverat miles ut matrona vellet vivere, iisdem etiam pudicitiam eius a""ressus est. (ec deformis aut infacundus iuvenis castae videbatur, conciliante "ratiam ancilla ac subinde dicente' 0Placitone etiam pu"nabis amori20 )1uid diutius moror2 5acuerunt er"o una non tantum illa nocte, qua nuptias fecerunt, sed postero etiam ac tertio die, praeclusis videlicet conditorii foribus, ut quisquis e notis i"notisque ad monumentum venisset, putasset e pirasse super corpus viri pudicissimam u orem. )Ceterum, delectatus miles et forma mulieris et secreto, quicquid boni per facultates poterat coemebat et, prima statim nocte, in monumentum ferebat. Itaque unius cruciarii parentes ut viderunt la atam custodiam, detra ere nocte pendentem supremoque mandaverunt officio. !t miles circumscriptus dum desidet, ut postero die vidit unam sine cadavere crucem, veritus supplicium, mulieri quid accidisset e ponit' 0nec se e pectaturum iudicis sententiam, sed "ladio ius dicturum i"naviae suae. Commodaret er"o illa perituro locum, et fatale conditorium familiari ac viro faceret.0 *ulier non minus misericors quam pudica' 0(e istud, inquit, dii sinant, ut eodem tempore duorum mihi carissimorum hominum duo funera spectem. *alo mortuum impendere quam vivum occidere.0 %ecundum hanc orationem iubet e arca corpus mariti sui tolli atque illi, quae vacabat, cruci affi"i. ),sus est miles in"enio prudentissimae feminae, posteroque die populus miratus est qua ratione mortuus isset in crucem.) [CXIII] 6isu e cepere fabulam nautae, erubescente non mediocriter Tryphaena vultumque suum super cervicem Gitonis amabiliter ponente. !t non $ichas risit, sed iratum commovens caput' )%i iustus, inquit, imperator fuisset, debuit patris familiae corpus in monumentum referre, mulierem affi"ere cruci).