NOVA RAUNOVODSTVENA DIREKTIVA 2013/34/EU

Meliha Bai, Jadranka Kapi, Haris Jahi

(c) Rita Ilisson Oct. 27, 2004

New European Accounting Directive

U slubenim novinama Evropske Unije (Official

Journal of the European Union) dana 29.06.2013. godine, objavljena je nova Direktiva Evropskog Parlamenta i Vijea Evrope (2013/34/EU) iz oblasti raunovodstva, o godinjim finansijskim izvjetajima, konsolidovanim finansijskim izvjetajima i povezanim izvjetajima odreenih tipova preduzea. Direktiva je stupila na snagu 19.07.2013. Period usklaivanja nacionalnih propisa sa ovom Direktivom je do 20.07.2015.
(c) Rita Ilisson Oct. 27, 2004 2

New European Accounting Directive

Zamjenjuje i IV (78/660/EEZ) i VII Raunovodstvenu direktivu (83/349 EEZ) Evropskog Vijea, Pokriva sve odredbe i propise Evropske Unije

koje se tiu finansijskog izvjetavanja za pojedinane korisnike (IV Direktiva) i konsolidovanih finansijskih izvjetaja (VII Direktiva).

(c) Rita Ilisson Oct. 27, 2004

New European Accounting Directive

Strategija EU :
Prvo misli na male Poduzetnitvo kao nain razmiljanja

Europe is good for SMEs SMEs are good for Europe

U prvi red se stavljaju interesi malih i srednjih subjekata, a nastoje se zapravo

minimizirati zahtjevi koji se stavljaju pred njih. U Direktivi spominju razna izuzea i oslobaanja u pogledu vrste, sadraja i forme izvjetaja kao i obaveze revizije, koja imaju prije svega mali i srednji subjekti, a navedena su takoer i izuzea koja imaju male i srednje grupe u dijelu koji se bavi (c) Rita Ilisson Oct. 27, 2004 konsolidovanim finansijskim izvjetajima.

Promocija principa Prvo misli na male

U skladu sa Poveljom za mala preduzea je posebno

vano da se u svim podrujima politike pri ispitivanju ili izradi novih zakonskih propisa primjenjuje naelo :
"Think Small First" (prvo misli na mala preduzea),

to znai da donosioci politikih odluka u obzir

uzimaju sve karakteristike zanatskih i malih preduzea, u to je ukljueno i ocjenjivanje uticaja propisa na zanate i mala preduzea.

Stanje u evropskoj privredi danas

Zanatske radnje i mala preduzea ine

centar evropske privrede i drutva. 20 miliona malih i srednjih preduzea ini 99 % svih biznisa u Evropi. 98 % svih evropskih preduzea ima manje od 50 zaposlenih, a 90 % svih preduzea su jo manja i imaju manje od deset zaposlenih.
MALA PREDUZEA ZAPOLJAVAJU

POLOVINU UKUPNE RADNE SNAGE EVROPE, A NJIHOV UDIO U STVARANJU PRIVREDNE VRIJEDNOSTI IZNOSI 40%.

Karakteristike stanja u Evropskoj privredi tokom 2000-tih

Velika su preduzea dominirala privrednom scenom u 60-im i 70-im godinama prologa vijeka. No, nakon toga su se trendovi poeli zaokretati. Velika su preduzea racionalizirana putem restrukturiranja, outsourcing-a (povjeravanje dijela poslova vanjskim izvriteljima) ili downsizing-a (smanjivanje broja zaposlenih u poduzeu). Globalizacija je dovela do poveanja komparativnog pritiska na proizvodna poduzea na skupim lokacijama, zbog ega su se proizvodni pogoni poeli seliti u zemlje u kojima su trokovi nii, uz istovremeno poveanje produktivnosti upotrebom novih tehnolokih rjeenja Broj preduzea u Japanu i SAD se poveavao znatno bre nego u Evropi.Evropa je poela zaostajati za svojim glavnim konkurentima. Strukturalne su promjene u privredi usmjerile evropske komparativne prednosti u pravcu aktivnosti koje se zasnivanju na znanju. Kao rezultat navedenih promjena nastale su nove poduzetnike inicijative, naroito u uslunim djelatnostima.

Referentni dokumenti o poduzetnitvu u EU i Regionu Zapadnog Balkana

REFERENTNI DOKUMENTI O PODUZETNITVU U EU IREGIONU ZAPADNOG BALKANA

Referentni dokumenti o poduzetnitvu u EU I Regionu Zapadnog Balkana

1.LISABONSKA STRATEGIJA (2000.) 2.EVROPSKA POVELJA O MALIM PREDUZEIMA (2000) 3.ZELENA KNJIGA O PODUZETNITVU (2003) 4.AKCIONI PLAN ZA PODUZETNITVO - EAP (2004.) 5.SMALL BUSINESS ACT FOR EUROPE SBA (2008.)

___________ 1.SME Policy Index 2009 Progres in the Implementation of theEuropean Charter for Small Enterprises in theWestern Balkans 2.Primjena EU Povelje za mala i srednja preduzea na nivou kantona doprinosi razvoju politika malih i srednjih preduzea na nivou Bosne I Hercegovine i regije Zapadnog Balkana

Lisabonska strategija
U Lisabonu 2000. godine Vijee Evrope je utvrdilo ciljeve koje

je potrebno ostvariti u odnosu na zaposlenost, privredne reforme i socijalnu koheziju.Do 2010.godine Unija namjerava:
Postati najkonkurentnija i najdinaminija privreda svijeta

koje e se zasnivati na znanju i koja e biti sposobna ostvariti odriv privredni rast te osigurati nova i bolja radna mjesta kao i veu socijalnu koheziju. odrivog razvoja i uvelo ekoloku komponentu u strategiju iz Lisabona.

U 2001. godini Vijee Evrope je postiglo dogovor oko strategije

Vijee je uvidjelo potrebu radikalne transformacije privrede

ukoliko se do 2010. godine eli postii cilj od 15 milijona novih radnih mjesta.

Lisabonska strategija vanost malih preduzea za EU

1. Mala su preduzea osnovni stub evropske privrede. 2.Glavni su izvor zaposlenja, te u njima nastaju mnoge poslovne

ideje. 3.Nastojanja Evrope oko uvoenja nove ekonomije uspjet e samo ukoliko se mala preduzea stave na vrh ljestvice prioriteta. 4.Mala preduzea najosjetljivija su na promjene u poslovnom okruenju. Posebno ih pogaa pretjerana birokratija, ali e isto tako meu prvima doivjeti procvat kada se ukinu birokratske prepreke ili uvede sistemi nagraivanja uspjenosti. 5.Mala su preduzea glavni pokretai inovacije, zaposlenja, te socijalne i lokalne integracije u Evropi.
Odluka: Treba tek stvoriti najpogodnije okruenje za mala

preduzea i poduzetnitvo.

EVROPSKA POVELJA O MALIM PREDUZEIMA (EUROPEAN CHARTER FOR SMALL ENTERPRISES )

Evropska povelja o malim preduzeima je dokument koji

je usvojilo Evropsko vijee na samitu u junu u Santa Maria de Feira 2000. godine, kojom se malim preduzeima preporuuje koritenje svih prednosti koje nudi privreda zasnovana na znanju.
srednjem preduzetnitvu kao najvanijem izvoru novih radnih mjesta, inovativnosti, ekonomskoj dinamici i socijalnoj ukljuenosti. Balkana pristupila Evropskoj povelji o malim preduzeima tokom Samita u Solunu 2003. godine.

Povelja odraava privrenost Evropske unije malom i

Bosna i Hercegovina je kao i ostale zemlje zapadnog

Neki podaci o EU:

Preko 20 milijuna drutava Preko 4,5 milijuna pokriveno je raunovodstvenim direktivama

New European Accounting Directive

NOVOSTI:
Tano definisanje: subjekata koji imaju javnu

odgovornost, i pojma materijalnosti

(c) Rita Ilisson Oct. 27, 2004 14

IASB-ova definicija SME

Pravno lice male i srednje

veliine: - Nema uvijek javnu odgovornost: Javno se s njim ne trguje. Nije financijska institucija. Ne prua neophodno javne usluge. Nije gospodarski signifikantan u svojoj zemlji. - Objavljuje FI opte namjene za vanjske korisnike.

New European Accounting Directive

NOVOSTI: Dopuna podjele privrednih subjekata: MIKRO SUBJEKTE, MALE SUBJEKTE, SREDNJE SUBJEKTE, VELIKE SUBJEKTE,

(c) Rita Ilisson Oct. 27, 2004

16

New European Accounting Directive

NOVOSTI:

Tano definisanje subjekata koji imaju javnu odgovornost, kao i pojam materijalnosti
Dopuna podjele privrednih subjekata:
MIKRO SUBJEKTE,
MALE SUBJEKTE, SREDNJE SUBJEKTE, VELIKE SUBJEKTE, i na MALE GRUPE SREDNJE GRUPE I VELIKE GRUPE
(c) Rita Ilisson Oct. 27, 2004 17

Finansijsko izvjetavanje za SME u EU

to je to SME? Granini iznosi ZA MALA

PREDUZEA:

OBIM BILANSA < 4 400 000 NETO PROMET < 8 800 000 BROJ ZAPOSLENIH < 50 (ne prelazi dva od tri kriterija)
1 Neto

iznosi su prihvaeni u 2005.

Finansijsko izvjetavanje za SME u EU

SREDNJA PREDUZEA:
OBIM BILANSA < 17 500 000 NETO PROMET < 35 000 000

BROJ ZAPOSLENIH < 250

(ne prelazi dva od tri kriterija)
1 Neto

iznosi su prihvaeni u decembru 2005

European Accounting Directives

KRITERIJI ZA PODJELU PREDUZEA
*iznosi su dati u Eurima
Mikro Mali Srednji Veliki

Zaposleni
Bilansna suma Neto prihod

10
350 000 700 000

50
8 000 000 4 000 000

250
40.000 000 20 000 000

Vie od 250
Vie od 40.000 000 Vie od 20.000 000

(c) Rita Ilisson Oct. 27, 2004

20

OBVEZNICI PRIMJENE MEUNARODNIH STANDARDA FINANCIJSKOG IZVJEIVANJA U BIH

SREDNJA preduzea
- Iznos prosjene vrijednosti imovine je od 1 - 4 milijona KM, - ukupan prihod iznosi od 2 - 8 milijona KM , - 50 - 250 zaposlenih u preduzeu

VELIKA preduzea
Zakon o raunovodstvu i reviziji FBIH (/09)
-Iznos prosjene vrijednosti imovine prelazi 4 milijona KM, -ukupan prihod iznosi vie od 8 milijona KM, -Imaju preko 250 zaposlenih u preduzeu

MALA preduzea
- Iznos prosjene vrijednosti imovine manji je od 1milijona KM, -ukupan prihod je manji od 2 milijona KM -Ima manje od 50 zaposlenih u preduzeu

(ispunjava dva od tri kriterija)

European Accounting Directives

KRITERIJI ZA PODJELU GRUPA
*iznosi su dati u Eurima
Male grupe Zaposleni Bilansna suma Neto prihod 50 8 000 000 4 000 000 Srednje grupe 250 40.000 000 20 000 000 Velike grupe Vie od 250 Vie od 40.000 000 Vie od 20.000 000

(c) Rita Ilisson Oct. 27, 2004

22

New European Accounting Directive

NOVOSTI: c) Vrednovanje imovine i Fer vrijednost :
Kako se navodi u lanu 6. nove Direktive, stavke koje su priznate u finansijskim izvjetajima treba vrednovati ili po principu nabavne cijene ili troka proizvodnje, kako bi se obezbjedila pouzdanost finansijskih izvjetaja. Meutim, drave lanice mogu dozvoliti ili ak zahtjevati

vrednovanje fiksne imovine po revalorizovanim iznosima . U sluaju finansijskih instrumenata za koje pouzdano trite moe biti identifikovano, onda je to trina vrijednost. U sluaju da pouzdano trite ne moe biti identifikovano za odreeni instrument, ali moe biti identifikovano kroz svoje komponente ili slian instrument, trina vrijednost se izvodi iz komponenti ili slinog instrumenta; U sluaju finansijskog instrumenta za koje pouzdano trite ne moe biti identifikovano, vrijednost dobivena od opte prihvaenih modela i tehnika vrednovanja smatra se trinom vrijednou, ukoliko takvi modeli i tehnike mogu osigurati razumnu procjenu.
(c) Rita Ilisson Oct. 27, 2004

23

New European Accounting Directive

NOVOSTI:
d) Dodatna objavljivanja u zabiljekama
Poglavlje 4 donosi jo jedan novitet u ovoj Direktivi, a to su podaci koje je potrebno objaviti u vezi revalorizovanih rezervi. Direktiva nalae da se u zabiljekama objavi tabelarni prikaz koji e omoguit uvid u fluktuacije revalorizovanih rezervi zajedno sa podacima o poreznom tretmanu, te knjigovodstveni iznos stalnih sredstava koji bi bio priznat da se stalna sredstva nisu revalorizovala. Znaajne pretpostavke modela vrednovanja na osnovu kojeg je utvrena fer vrijednost; Za svaku kategoriju je potrebno objavit promjene u vrijednosti koje su direktno ukljuene u bilans uspjeha i promjene koje su ukljuene u rezervi fer vrijednosti; Za svaku vrstu izvedenih finansijskih instrumenata treba objavit informacije o obimu i prirodi, ukljuujui i znaajne uvjete koji mogu uticati na iznos, vrijeme i izvjesnost buduih novanih tokova te; Tabelarni prikaz koji e omoguit praenje promjena u rezervi fer vrijednosti tokom finansijske godine.

(c) Rita Ilisson Oct. 27, 2004 24

New European Accounting Directive

NOVOSTI:

e)Izjava o korporativnom upravljanju

kodeks korporativnog upravljanja subjekta (OECD smjernice), kodeks korporativnog upravljanja koje je subjekt dobrovoljno odluio primjenjivati,

sve relevantne informacije o praksi korporativnog upravljanja primijenjene iznad zahtjeva nacionalnog okvira;
ukoliko subjekt, u skladu sa nacionalnim zakonom, odstupi od kodeksa korporativnog upravljanja, potrebno je navesti razlog i objanjenje za odstupanje; ukoliko je subjekt odluio da ne potuje kodeks uopte mora objasniti razloge zbog kojih je uinio navedeno; opis osnovnih karakteristika interne kontrole i upravljanja rizicima, vezano za proces finansijskog izvjetavanja; informacije koje zahtjevaju take (c), (d), (f), (h) i (i) lana 10(1) Direktive 2004/25/EC Evropskog Parlamenta i Vijea od 21. aprila 2004, ukoliko subjekt podlijee propisima te Direktive; opis naina rada skuptine dioniara, njezinih kljunih ovlasti, opis prava dioniara i kako ih je mogue izvriti, osim ukoliko je navedeno regulisano nacionalnim zakonom; sastav i rad administrativnih, upravnih i nadzornih tijela i njihovih povjerenstava.
(c) Rita Ilisson Oct. 27, 2004 25

New European Accounting Directive

NOVOSTI: f) Odgovornost
Odgovornosti i obavezi koju imaju lanovi administrativnih, menaderskih i nadzornih tijela unutar organizacije za sastavljanje i prezentaciju finansijskih izvjetaja i godinjeg izvjetaja o poslovanju :
godinji finansijski izvjetaji, godinji izvjetaj o poslovanju i kada se

prezentira odvojeno izvjetaj o korporativnom upravljanju, odnosno konsolidovani godinji finansijski izvjetaji, konsolidovani godinji izvjetaj o poslovanju i kada se prezentira odvojeno konsolidovani izvjetaj o korporativnom upravljanju;

(c) Rita Ilisson Oct. 27, 2004

26

New European Accounting Directive

NOVOSTI:

g) Revizija Predmet revizije biti finansijski izvjetaji drutava koja imaju javnu odgovornost, srednjih i velikih drutava od strane revizorskih kompanija koje imaju dozvolu od strane drave lanice za obavljanje revizije u skladu sa Direktivom 2006/43/EC . Takoer, donesen je lan 35. u kome se navodi da, kao minimum revizorski izvjetaj mora sadravati.
(c) Rita Ilisson Oct. 27, 2004 27

New European Accounting Directive

NOVOSTI:
h) Izvjetaj o plaanjima prema vladama Ukupno plaene iznose prema svakoj vladi; Ukupno plaene iznose prema vrstama plaanja (mogu biti: proizvodna prava, porezi na dobit, dividende, razni bonusi, licencna prava, druga plaanja vezana za licence i koncesije ..) Ukoliko su ta plaanja vezana za odreeni projekat, potrebno je objaviti ukupna plaanja razvrstana po vrstama za svaki projekat i ukupna plaanja za odreeni projekat. Bilo koje plaanje, bilo da se radi o seriji plaanja ili jednostrukom plaanju, koje je u sumi ispod 100.000 nije potrebno uvrstiti u navedeni izvjetaj tokom godine. (c) Rita Ilisson Oct. 27, 2004 28

HVALA NA PANJI

(c) Rita Ilisson Oct. 27, 2004

29