TOPLUMSAL SINIFLARIN GSTERGES OLARAK GELR DAILIMI

Her toplumda gelir dalm aratrmalar geree en zor ulaan aratrmalardr.

Hele Trkiye gibi aratrma geleneinin pek bulunmad bir toplumda, halkn da gelirini gizleme gelenekleri dikkate alndnda eldeki aratrmalarn gvenilirlii hakknda daima kukular olmaktadr.

Trkiyedeki gelir dalm ve kiilerin ekmek kavgas !

ETL KESMLER ARASINDAK GELR DAILIMI

Kendi iinde gelir farkllamas kentlere gre biraz daha az da olsa, tarm kesimindeki dk gelirin yol at yoksulluun, adaletli ya da adaletsiz datm ok fazla fark etmemektedir. Trkiyedeki gelir dalmnn, sadece tarm asndan deil, iktisadi etkinliklere gre ortaya kan teki kesimler asndan da nemli farkllklar gsterdii ve bylece, kesimler aras adaletsizlik eksenlerinin de ortaya kmaktadr.

BLGELERE GRE GELR DAILIMI

 Tablodan da aka anlald gibi, Trkiyedeki gelir dalm, blgeler bakmndan da ok adaletli deildir. Marmara ve Ege blgeleri, nfus iindeki paylarndan daha ok gelir elde ederken, teki blgelerin hepsini ulusal gelirdeki pay, nfus iindeki oranlarndan daha dktr.

 Bu arada ilgin bir bulgu, Dou ve Gneydou blgelerindeki nfus ile gelir arasndaki oran, Marmara ve Ege hari, Trkiyenin teki blgelerinden ok farkl olmaddr. Hi kukusuz bu durumun nedenlerinden biri bu blgeye devlete yaplan yatrmlarn, blgeden elde edilen vergi gelirlerinin ok stnde olmas gereindendir.

GELECEKTEK DEME ELMLER

Bundan nceki verilere baktmzda Trkiyenin genel yapsal nitelikleriyle birlikte dnlerek, zmlemeler yapldnda gelecek iin deime eilimlerini saptamak olanakldr.

 Birinci olarak, sanayicilerin ulusal gelirden alacaklar payn gelecekte daha da byyeceini dile getirebiliriz.

 kinci olarak, tccar snfnn da ulusal gelirden alaca pay daha da byyecektir.

 nc olarak serbest meslek sahiplerinin de gelirden alacaklar payn daha da artmas beklenmektedir.

 Drdnc olarak, kk ve byk brokratlarn, ulusal gelirden aldklar pay korumalar beklenmektedir.

 Beinci olarak, teknisyenlerin ulusal gelirden aldklar payn da artmas beklenmektedir.

 Altnc olarak, kk esnaf ve zanaatkrlarn ulusal gelirden aldklar pay azalacaktr. Altnc olarak, kk esnaf ve zanaatkrlarn ulusal gelirden aldklar pay azalacaktr.

 Yedinci olarak, sanayilemenin srmesi, gelien sendikaclk ile birlikte, hi kukusuz dz ve nitelikli iilerin, ulusal gelirden aldklar pay artacaktr. Sekizinci olarak iftilerin ve tarm iilerinin bugn bile ok dk olan paylar ileride daha da azalacaktr. Tarmda sendikaclk gelimezse tarm iileri ve aile iletmeleri daha da yoksullarken, byk iletmeler zenginleecektir.

TRKYEDEK SINIFLI TOPLUMUN KENDNE ZG NTELKLER

Trkiyedeki snfl toplumu, Batdaki benzerlerinden ayran bir takm temel nitelikler vardr. Birinci nitelik toplumun st kurumlaryla altyapsal deikenleri arasndaki ilikidir. kinci nitelik, devletin toplumsal, ekonomik ve siyasal yaamdaki egemen roldr. Devletin bu rol, Osmanllardan devir alnm, Atatrk htilali ( Bamszlk sava ve devrimler ) ile pekitirilmi ve 1960 darbesiyle kurumsallatrlmtr.

 Ksaca belirtmeye altmz bu iki nitelik bir arada, Trk toplumsal, ekonomik ve siyasal yaamn baz zelliklerini biimlendirmitir. Bu zellikler yle zetlenebilir: Biim ve ierik elikileri Bilin sorunu atmaya kar hogr yokluu Devletin ideoloji alama gereklilii

BM VE ERK ELKLER
Trkiyedeki styap kurumlarnn biimleri ve ierikleri arasnda grlen elikilerdir. Bu kurumlar, toplumsal ve ekonomik gelimeler erevesinde ilgili snf ve gruplar arasndaki etkileim ve atmalar sonucu ortaya kmadklar iin, biimleriyle zleri arasndaki elikileri de birlikte getirmilerdir. Demokrasi bunun en gzel rneklerinden biridir.

 21.yzyla giderken, gzkmektedir. Bunlar:

demokrasinin

nnde

drt

sorun

Birincisi, genel olarak insan haklar sorunudur. zellikle PKK terrnn de varl, demokratik rejimim, temel hak ve zgrlkleri gelitirerek bu saldry amasn gerektirirken, tam tersi ynde etkiler yapmaktadr.

 kinci sorun, demokratik hak ve zgrlklerin yine bu hak ve zgrlkleri yok etmek iin kullanmasn engelleme gcnn zayfldr. nc bir sorun, siyasetteki yolsuzluk ve rvet yozlamasdr. Hukuk devleti kurallar iinde kalarak sistemi yolsuzluklardan ve etelerden arndrma ilevi, baaryla uygulamaya konulamamtr.

 Drdnc sorun, kent hukuku dnda gelimi alanlarda yaayanlarn ykselen kesimlerinin gelitirdikleri yama kltrnn siyasetle eklemlenmesi sonucu, tm lkede, bir temsili demokrasi krizine yol alm olmasdr.

Siyasal partilerin yapsndaki, lider-delege ksrdngs ile hem yasama hem de yrtme organlarna egemen olmu grnen bu kltr, lkenin 21.yzyldaki en nemli sorunlarndan biri olacaktr.

BLN SORUNU
Trkiyedeki snfl toplumun kendine zg bir ikinci zellii, yine altyap ve styap arasndaki elikilerin sonucu ortaya kmtr. styap gdmlemeleri, altyap gelimelerinin nne getii ve kimi kurumlar tepeden inme bir biimde yaratld iin, ilgili grup ve snflarn bilin sorunu byk bir nem kazanmtr. lgili grup ve snflar, kendi karlarn korumak ve gelitirmek iin kurulmu olan kurumlar ne benimsemiler ne de savunmulardr. Semenler, kendi gerek karlarn ve kime oy vereceklerini bilmemekle sulanmlardr. Ayn biimde bir sulama da ii snfnn gerek karlarn bilmeyen ve bu yzden de sendikacl hangi dorultuda kullanaca hakknda kararsz olan iilere yneltilmitir.

ATIMAYA KARI HOGR YOKLUU

Trkiyedeki snfl toplumun bir zellii de, altyap-styap arasndaki ayn elikiden ve devletin yllardr, toplumsal, ekonomik ve siyasal yaam zerindeki sk denetimden doar. Bu zellik , eitli kar gruplar ve snflar aras ekimelerde grlen hogrszlktr. Bu durumun ardnda iki temel neden vardr.

 Birinci neden; devleti-sekinci brokratlarn denetledii devlet, ok uzun zamandan beri her trl kar atmasn engelleyerek bastrd iin, toplumun, deiik grup ve snflar arasndaki iddetli kar atmalarna almam olmasdr. kinci neden; atmalarn zm iin kullanlacak olan bar yntemler topluma yukardan aa alanm bulunduundan bu yollarn kullanlmasnn da henz yeterince benimsenmemi ve gelimemi olmasdr. Bu iki temel neden birlikte, toplumda genel bir hogrszlk davran yaratmtr.

DEVLETN DEOLOJ AILAMA GELENE

Trk toplumunun drdnc bir zellii, devletin ideoloji alayc grevi ile yakndan ilikilidir. Trkiyenin toplumsal, ekonomik ve siyasal gelimesi iin Bat modeli rnek alnmtr. Oysa eitli kurumlar iin Batda deiik modeller ve deiik gelime aamalar vardr. Bu yzden, herkes Baty deiik yorumlamakta ve Trk toplumunu da kendi anlad Batya gre biimlendirmeye almaktadr.

TRK TOPLUMSAL DEME SRECNDE ASKER VE SVL BROKRASNN YER

SLAHLI KUVVETLERN DEOLOJK LKELER

Her ne kadar, ordunun siyasal rol Osmanllarda uzun bir gemie dayalysa da, bugnk durumun biimlenmesi, 1908de balayp Atatrk htilali ile son bulan dnemdeki belirgin niteliklerin sonucudur. Bu nedenle, ordunun Trk siyasal yaamnda bugn oynad rol anlayabilmek iin, belirtilen dnem iinde ortaya kan u zellikleri aklda tutmak gerekmektedir.

 ilk olarak, Batllama abalarnn bir anayasal eylem erevesinde ortaya kt ve gelitii unutulmamaldr. Bu anayasaclk yaklam, askeri brokrasi arasnda bir meruiyet duygusunun gelimesine yol amtr. kinci olarak, aklda tutulmas gereken nokta, askerlerin siyasete karmasnn ardnda yatan temel dncenin Batllama olduudur

 nc olarak, ordunun, Padiahn basks ile birlikte, dinselgeleneksel nitelik tayan Osmanl toplum yapsn da deitirmek arzusunda oluudur. Drdnc olarak, anayasaclk, Batclk, laiklik gibi kavramlar halk desteinden yoksun olduu iin, askeri brokrasinin siyasal olarak tepeden inme devrimci bir yaklam uygulanmasdr.

1971 VE 1980 DARBELER

Trkiye, 12 Eyll 1980 askeri darbesine kadar, 94 siyasi partinin kurulmasna tanklk etti. Ne var ki bu darbeyle birlikte milletin temsil edildii TBMM kapatlm, anayasa ortadan kaldrlm ve tm siyasi partilerin kapsna kilit vurulmutur. Trkiye yaklak yl demokrasiden mahrum yaamtr. 12 Eyll ynetiminin yaratt korku, dehet ve depolitizasyon ortam 6 Kasm 1983te yaplacak ve halkn iradesini ortaya koyacak genel seimlere kadar srmtr.

28 UBAT 1997 VE SONRASI

SVL BROKRASNN YER

Sivil brokrasiye gelince, Osmanl brokrasisinin devlet kurtarcl rol, Cumhuriyet brokrasisinin ulus yaratma rol ile srdrlmtr. Ulus yaratma abalar, Bat modeline uygun olarak srdrldnden, ulusal bir burjuvazi yaratlmas, sivil brokrasi iin de bir ama durumuna gelmiti. Trkiyedeki sivil brokrasi, Batdaki benzerlerinden deiik olarak, kapitalist bir toplumun deer yarglarn tam anlamyla zmleyememitir.
Buna karlk, deerler Batdan aktarld iin Cumhuriyet brokrasi, ayn zamanda, ulus-devletin kuruluu iin gerekli olan laik ve merkezi bir hkmet ynnde eilimler tayan siyasal bir varlk nitelii de kazand.

 Trkiyede brokrasinin ynetici snf olarak oynad tarihsel rolden dolay, zaman zaman, bu grubu, toplum iinde burjuvazi dengeleyecek bir g olarak grme eilimi domutur. Bu yaklamn temel yanl, Osmanl-Trk toplumlarndaki zel tarihsel gelimeler sonucu brokrasiye, toplumdaki snflar karsnda bamsz bir rol vermektedir.

TRK TOPLUMSAL DEMENN KAVRAMLATIRILMASI

Trk toplumsal deimenin ardnda yatan geler, grupta toplanabilir. Bunlar: D dnya gelimeler Kiilerin etkisi

DI DNYA
D dnyadaki gelimelerin Trk toplumsal deime srecine belirleyici etkileri iki aamaya ayrlabilir.
Birinci aama, yabanc lkelerin Osmanl mparatorluu zerindeki siyasal ve ekonomik etkileri sonunda ortaya kan Alman dostluu ile balar. kinci aama, Sovyet Rusyann Trkiye zerinde, 1945 ylnda aklad istemlerle balar. Sovyet istemleri, Trkiyeyi Batda, bunlara kar gvenceler aramaya yneltmitir. Trk-Amerikan yaknlamas, bu arayn bir rndr.

 Marshall Plan, Kuzey Atlantik Antlamas(NATO), Ekonomik birlii ve Kalknma Tekilat (OECD) ve Avrupa Gmrk Birlii gibi antlama ve rgtler yoluyla Trkiyenin siyasal ve ekonomik olarak Batyla btnlemesine yol amtr.

 DNAMK VE DEMOKRASNN GELMES

Trk toplumunun i gelimeleri de iki aamaya ayrlabilir. Birinci aama, mparatorluk dnemini, ikinci aama ise, Cumhuriyetin kuruluundan bu yana, ulus-devlet dnemini kapsar. gelerin geliimi, diyalektik bir yol izlemitir. Trkiye Cumhuriyetinin kuruluunun ardnda yatan i geler, genellikle ideolojiktir. mparatorluun teknik ve askeri geri kalml, hem Batl hem de bu nedenle Bat emperyalizmine kart olan tepkilerin ortaya kmasna yol amtr.

 Trk toplumsal deimenin Cumhuriyet dneminde oluan ikinci aamas, kart snflar arasndaki etkileimler biiminde alglanabilir. Ulusal sermaye snf brokratlarn ynetim dneminde gelimitir. Daha sonra, gelien burjuvazi iktidara gelmi ve temel atma burjuvazi ile brokrasi arasndaki ilikilerde belirlenmitir.

 Bu gzlem bizi 21. yzyl Trkiyesi asndan nereye gtrr? Birinci sonu, Trkiyenin yapsn ve deime srecini zmlerken, klasik snfsal modellerin her zaman geerli olmad gereidir. kinci sonu, 21. yzyl Trkiyesinin, ada anlamda gelimi snflarla birlikte tarihten gelen zelliklerden dolay, askeri brokrasi ve siyasal slam gibi, kendine zg nitelikler tayan ve klasik snfsal zmlemelerde yerleri ve ittifaklar zor belirlenen gruplarn varlna ve etkinliine ayn anda tank olacadr.

 nc sonu, klasik snfsal balantlarn her zaman zorunlu olarak, o snfn desteini almak ya da o snfn karlarn korumak sonucunu vermedii biiminde ortaya kmtr. Drdnc sonu, mparatorluktan ulus-devlete geiin gsterdii olan demokratik ve laik sosyal hukuk devletinin temelleri tehlikede grld zaman btn snflar ve gruplar apraz kesen kitlesel ve ideolojik bir ittifakn oluturabilmi olmasdr.

 Btn bu sonularn 21. yzyl Trkiyesi asndan ifade ettii ok nemli bir anlam vardr: Gelecei ynlendirecek gler olarak ortaya kan byk sermaye ile askeri brokrasi, rejimin demokratik niteliinin korunmas ve gelitirilmesi asndan gelecekte de olumlu roller oynayabilirler.

BREYLERN ROL: DEMEYE KATKI

Hi kukusuz, Mustafa Kemal Atatrkn kiilik nitelikleri ve genel eilimleri Trk toplumunu biimlendiren temek bireysel eler arasndadr. Bat dnyasna olan inanc ve atlgan nderlii, Trkiyedeki deime srecini etkileyen iki belirleyicidir.

 Mustafa Kemal olmasayd, Anadolu topra acaba bir baka Atatrk yaratabilir miydi? Bamszlk Sava, Batya inanm bir Mustafa Kemal yerine sosyalist bir Mustafa Kemal tarafndan ynetilseydi sonu ne olurdu? Osmanl toplumu iin, evresinde ulusal bamszlk savan rgtleyecek bir sosyalist nder yaratma olana var myd?

 Osmanl toplumu ideolojik olarak, Fransz Devrimi aamasnda kalmt. mparatorluktaki Batllk, sosyalist akmlardan bamsz gelitii iin Sovyet Devrimi, Osmanllar zerinde etki yapmaktan uzakt.

Trk Toplumsal Deiimini Etkileyen Kiiler

MUSTAFA KEMAL ATATRK

SMET NN

CELAL BAYAR

ADNAN MENDERES

CEMAL GRSEL

CEVDET SUNAY

MEMDUH TAMA

SLEYMAN DEMREL

TURGUT ZAL

KENAN EVREN

TRK TOPLUMSAL DEME MODELNN, KURAMSAL AIDAN DEERLENDRLMES

Trk toplumsal deime modeli, i ve d eler ile kiilerin etkileimleri sonunda biimlenmitir. Balangta bu, ideolojik elerin ar bast bir modeldi. Gl bir ynetici sekinler grubu bir ideolojik model ortaya atmt. Sonra, Bat tipi snfsal gelimeyi amalayan bu ideolojik gdmlemenin kendisi toplumsal ve ekonomik gelimelerden etkilenmeye balad.

 Trk toplumsal deimesinde iki diyalektik sre grlmektedir. Birinci sre, i gelime geleri,d geler ve nderlikle ilgili kiisel geler arasndaki etkileimlerdir. kinci sre ise, ideolojik gdmlemeler ile toplumsal ve ekonomik deimeler arasndaki etkileimlerdir.

EKONOMK OLARAK GER KALMI LKELER N BR SYASAL DEME MODEL: YALNIZCA BRTAKIM PULARI
Trk siyasal deime kavramlatrlmtr. sreci drt aama erevesinde

Birinci aama, tepki biimlenmesi aamasdr. O gnk toplumsal ve ekonomik dzene kar olan bir ideoloji ortaya kar. Toplumsal ve ekonomik dzen, yabanclarn etkisi altndaysa, bu ideoloji, byk bir olaslkla, emperyalizme kar bir nitelik tar.

 kinci aama, iktidar ele geirmedir. Yeni ideoloji sahibi olan grup iktidara gelir. Bu tip toplumlarda snfsal gelime geri olduu iin, toplumsal, ekonomik ve siyasal olaylar denetleyebilmek ve deime yaratabilmek iin siyasal iktidar ele geirmek bir zorunluluktur.

 nc aama, uygulamadr. ktidar eline geiren grup, toplumu, kendi ideolojisine gre biimlendirmeye balar. Eski dzeni ortadan kaldrarak yeni uygulamaya geite iki temel ara kullanlr. Bunlardan biri, yeni kurumlarn kurulmas, ikincisi ise yeni ideolojinin topluma alanmasdr. Drdnc aama, kurumlamadr. Yeni modele uygun olarak ortaya kan deimeler artk topluma mal edilerek kurumlatrlr. Ynetici sekinler iinde blnen kesimlerin toplumdaki kart snflarla kurduklar birlikler bu aamada artk iyice kesinleir.

TRK SYASAL DEME DENEY HAKKINDA BAZI YANILGILAR

Trk toplumsal deime deneyi imdiye kadar baka bir rneini gzleme olana bulamadmz zgn niteliklere sahip bir olaydr. Bu nedenle Trkiyenin geirmi olduu aamalara dayanarak bunlardan, baka toplumlar iin genellemelere gitmek ok zordur.

 Trk deneyine dayal evrensel bir siyasal gelime modeli, Frederick Frey tarafndan ortaya atlmtr. Bu modele gre , dzen nce kart siyasal grubun rgtlenmesine izin verir; ikinci olarak, genellikle seim yasalarnda deiiklikler yapma yoluyla toplumdaki siyasal g yapsn yeniden dzenleyerek, kart gruba iktidar ele geirme olana tanr ve nc olarak da, rgtlenmi olan kart grup, meru yollardan iktidar kazannca, siyasal iktidar ona devreder.

 Frey modelini, toplumsal ierie dayamamtr. Bu nedenle, modelin baka toplumlarn siyasal gelime srelerini aklamakta kullanlabilmesi olanakszdr.

Toplumsal deikenlere daha ok dayal olan bir adalama modeli, Daniel Lerner tarafndan gelitirilmitir. Lerner, evrensellik sav tayan modelini, Trk toplumsal deime srecini de aklamakta kullanmaya alr. Buna gre Batnn adalama modeli, btn dnya iin geerli olan belli elere ve dzene sahiptir.

BZ DNLEDNZ N TEEKKRLER !

TOPLUMSAL DEME
MEHMET GM CEMAL ESAT URHAN NAZLICAN GRDAL CEMLE KN TAYLAN BAYDIR BRAHM ZMETE 20123355012 20113355046 20123355055 20123355027