RAUN PODELE ( TRIK SA K)

Ovaj trik emo najbolje objasniti na primerima....

Primer 1.

Dva suplementna ugla su u razmeri 5 : 7. Odrediti te uglove.

Reenje:

Obeleimo traene uglove sa i .

U zadatku se kae : Dva suplementna ugla su u razmeri 5 : 7 , pa zakljuujemo da je:

: 5: 7 =

Kako jo kae da su uglovi suplementni , mora biti:

0
180 + =

U emu je trik sa k ?

Proporciju : 5: 7 = ne radimo spoljanji sa spoanjim a unutranji sa unutranjim nego:

: 5: 7 =

5k = jer se na odnosi 5

7k = jer se na odnosi 7

Sada ova dva zamenimo u
0
180 + = i nadjemo vrednost za k.

0
0
0
0
0
180
5 7 180
12 180
180
12
15
k k
k
k
k
+ =
+ =
=
=
=


Vrednost k vratimo u 5k = i 7k =

0 0
5 5 15 75 k = = =

0 0
7 7 15 105 k = = =

Ovaj zadatak moe naravno da se rei na vie naina, ali mi smatramo da je ovaj trik sa k najelegantniji nain!





Primer 2.


Podeliti du od 456 cm na tri dela ije e duine biti redom proporcionalne brojevima
2 9 7
, i
3 8 12
.

Reenje:


Obeleimo te delove dui redom sa x , y i z.


Iz teksta zadatka zakljuujemo da je :

2 9 7
: : : :
3 8 12
x y z = a duina cele dui , koja se sastoji iz ova tri dela je 456 x y z cm + + =

Koriskimo na trik sa k:


2
3
9
Ovo zamenimo u 456
8
7
12
2 9 7
456........................ / *24
3 8 12
16 27 14 10944
57 10944
192
x k
y k x y z
z k
k k k
k k k
k
k cm

= + + =

+ + =
+ + =
=
=



Sad vratimmo vrednost za k u x,y i z:


2 2
192 128
3 3
9 9
192 216
8 8
7 7
192 112
12 12
x k x x cm
y k y y cm
z k z z cm
= = =
= = =
= = =









Primer 3.

Tri elektrina otpora vezana u seriji stoje u razmeri 2: 3 : 4. Ukupan otpor je 24 oma. Koliki su pojedini otpori?

Reenje:

Pazite, moramo voditi rauna da su vezani u seriji..

Obeleimo ih sa x, y ,z a seate se u fizici da se najee obeleavaju sa
1 2 3
, , R R R , pa ako imate ovakav zadatak na

asu fizike, koristite ta obeleavanja.





Dakle:

: : 2: 3: 7
2
3 Ovo zamenimo u 24
7
2 3 7 24
12 24
2
x y z
x k
y k x y z
z k
k k k
k
k
=
=

= + + =

=

+ + =
=
=



Vratimo vrednost za k:

2 2 2 4
3 3 2 6
7 7 2 14
x k
y k
z k
= = =
= = =
= = =



Primer 4.

Tri paralelno vezana elektrina otpora stoje u razmeri 1 : 2 : 5. Ukupan otpor je 10 oma. Izraunati pojedinane

otpore.

Reenje:

Pazimo, jer su sada otpori vezani paralelno:





Ako se seate iz fizike, sada vai:

1 2 3
1 1 1 1
R R R R
= + + odnosno kod nas je
1 1 1 1
10 x y z
= + +

Da postavimo trik sa k:


: : 1: 2: 5
1
1 1 1 1
2 Ovo zamenimo u
10
5
1 1 1 1
...................... / *10
10 1 2 5
10 5 2
17
x y z
x k
y k
x y z
z k
k
k k k
k
k
=
=

= = + +

=

= + +
= + +
=


Vratimo se:

1 1 17 17
2 2 17 34
5 5 17 85
x k
y k
z k
= = =
= = =
= = =


Primer 5.

Zoran , Duan i Nikola su nasledili sumu od 277 500 dinara. Prema testamentu , delovi koje dobijaju Zoran i

Duan odnose se kao 3:2 , a deo koji pripada Nikoli prema Zoranovom delu , stoji u razmeri 4 : 5.

Koliko je svaki od njih nasledio?

Reenje:

Ovde je problem kako napraviti razmeru.

Za sad imamo:

: 3: 2
: 4: 5
Z D
N Z
=
=
a na posao je da napravimo produenu proporciju : : Z D N

Da bi to uradili uoimo najpre Zoranove delove, jer se Zoran javlja u obe proporcije.

: 3 : 2
: 4: 5
Z D
N Z
=
=
Na Zorana mora da se odnosi isti broj u obe proporcije, pa emo prvu da proirimo sa 5 a drugu sa 3.

( ) ( )
( ) ( )
: 3: 2 3 5 : 2 5 15 :10
: : 15:10 :12
: 4: 5 4 3 : 5 3 12: 15
Z D
Z D N
N Z

= = =

=

= = =

Sad moemo upotrebiti trik sa k:


15
10 Zamenimo u Z+D+N=277500
12
15 10 12 277500
37 277500
7500
Z k
D k
N k
k k k
k
k
=

=

+ + =
=
=


Vratimo se da nadjemo ko koliko dobija:

15 15 7500 112500
10 10 7500 75000
12 12 7500 90000
Z k din
D k din
N k din
= = =
= = =
= = =


Primer 6.

Sumu od 728 000 dinara podeliti na tri lica tako da svako sledee lice dobije 20% vie od prethodnog.

Reenje:

Neka 1. lice treba da dobije X dinara

( )
1. lice X din
2. lice X din + 20% X= X+0,2X=1,2X
3. lice 1,2X+20% 1,2X 1,2X+0, 2 1,2X 1, 2 0, 24 1, 44 X X X

= = + =


Sad formiramo jednainu:

1, 2 1, 44 728000
3, 64 728000
728000
3, 64
200000
X X X
X
X
X din
+ + =
=
=
=


Dakle:

1. lice X din 200000
2. lice 1,2X 1, 2 200000 240000
3. lice 1, 44 1, 44 200000 288000
din
din
X din
=
= =
= =