1

2
Kt publikim mund ta gjeni edhe n form elektronike n adresn:
www.bankofalbania.org
n qoft se dshironi t keni kopje t shkruara t tij mund ti krkoni n adresn:
Banka e Shqipris, Sheshi Sknderbej Nr.1 Tiran, Shqipri,

Tel.: +355-(0)4-222152;
Faks: +355-(0)4-223558
ose duke drguar nj e-mail n adresn:
public@bankofalbania.org
Tirazhi: 2500 kopje
(ribotim)
3
Prmbajtja
Dy fjal pr Bankn e Shqipris
5
Objektivi kryesor i Banks s Shqipris
10
Historia e Banks s Shqipris
11
Struktura e Banks s Shqipris
14
Kshilli Mbikqyrs
16
Guvernatori
18
Funksionet e Banks s Shqipris
21
Politika Monetare: e drejt ekskluzive e Banks s Shqipris
22
Prgjegjsia e Banks s Shqipris pr kursin e kmbimit
24
Sistemi financiar
25
Banka qendrore: bank e bankave
28
Prgjegjsia e Banks s Shqipris pr sistemin e pagesave
30
Banka e Shqipris emetuese e vetme e monedhs shqiptare
33
Banka e Shqipris agjent fiskal dhe kshilltar i Qeveris
35
Analiza dhe krkime
36
Statistikat burim informacioni
37
Banka e Shqipris n procesin e integrimit evropian
39
Komunikimi i jashtm dhe edukimi i publikut
41
Shnime
44
4
Guvernatori i Banks s Shqipris, z. Ardian Fullani.
5
Dy fjal pr
Bankn e Shqipris
T nderuar lexues,
Jam i privilegjuar q n hyrje t ksaj broshure, t them dy fjal pr Bankn e Shqipris, duke
u prpjekur t prezantoj funksionet dhe detyrat e saj.
Banka e Shqipris sht banka qendrore e Shtetit Shqiptar, e cila ka si objektiv kryesor t ruaj
stabilitetin e mimeve, duke kontribuar kshtu, n zhvillimin ekonomik dhe t mirqenies n vend.
Pr arritjen e ktij objektivi, Banka e Shqipris harton dhe zbaton politikn monetare, si edhe
regjimin e kmbimit valutor dhe politikn e kursit t kmbimit t Republiks s Shqipris.
Pr arsye q lidhen me historin e formimit t Shtetit Shqiptar dhe t mendsis son, si edhe pr
shkak t kombinimit t nj sr faktorve, banka jon qendrore sht nj institucion relativisht
i ri n jetn e shqiptarve. Pr kt arsye, far prpiqemi t ndrtojm e konsolidojm n
prditshmrin e puns ton sht besim, qndrueshmri, profesionalizm.
Nj funksion i rndsishm i Banks s Shqipris sht sigurimi i stabilitetit t sistemit bankar.
N kto 16 vjet t jets s tij, sistemi bankar ka arritur t shndrrohet n segmentin mbizotrues
dhe m t zhvilluar t sistemit financiar n Shqipri, e kjo ndodh kryesisht, pr merit t Banks
s Shqipris.
6
N cilsin e autoritetit monetar t vendit, Banka e Shqipris gzon t drejtn ekskluzive
t nxjerrjes e t qarkullimit t kartmonedhs dhe t monedhs kombtare. Ajo mban dhe
administron rezervat valutore t Republiks s Shqipris; shrben si bankier, kshilltar e agjent
fiskal i Qeveris si dhe nxit funksionimin normal t sistemit t pagesave.
N prpjekjen e saj pr t fituar dhe ruajtur besimin e publikut, ajo komunikon me t, mbshtetur
n parime t transparencs e t respektimit t vlerave reciproke.
N vijim t ktij komunikimi sht edhe broshura q keni sot n duar.
Ardian Fullani
Guvernator i Banks s Shqipris
7
Banka Qendrore e shtetit sht Banka e Shqipris.
Ajo ka t drejtn ekskluzive t nxjerrjes e t qarkullimit
t monedhs shqiptare, t zbatimit t pavarur t
politiks monetare dhe t mbajtjes e t administrimit t
rezervave valutore t Republiks s Shqipris. Banka
e Shqipris drejtohet nga nj kshill, i cili kryesohet
nga Guvernatori. Guvernatori zgjidhet nga Kuvendi me
propozim t Presidentit t Republiks pr 7 vjet, me t
drejt rizgjedhjeje
1
.
8
9
10
Objektivi kryesor
i Banks s Shqipris
Objektivi kryesor i Banks s Shqipris sht t arrij e t ruaj stabilitetin e mimeve, i cili sht
nj parakusht i rndsishm pr zhvillimin ekonomik t vendit. Kjo nuk do t thot se mimet
duhet t mbeten t ngrira. Prkundrazi, n nj mjedis me stabilitet mimesh, pritet q disa prej
tyre t ngrihen e disa t tjera t ulen, duke ruajtur kshtu nj mesatare t qndrueshme.
Pr arritjen e objektivit t stabilitetit, Banka e Shqipris harton, miraton dhe zbaton politikn
monetare t Republiks s Shqipris. Gjithashtu, n funksion t ktij objektivi bhet programimi
monetar, nxitet zhvillimi i tregut bankar, nxitet kreditimi, bashkpunohet me institucione t tjera
pr harmonizimin e politikave, komunikohet me publikun etj..
Praktikisht, t arrish stabilitetin e mimeve do t thot t arrish norma t ulta pozitive t inflacionit
ose t ndryshimit t mimeve t konsumit. T ruash stabilitetin e mimeve do t thot t sigurosh
norma t ulta pozitive inflacioni pr periudha relativisht t gjata kohe.
Objektivi strategjik afatmesm i politiks monetare t Banks s Shqipris sht mbajtja e
inflacionit n nivele t ulta pozitive, t cilat nga njra an sigurojn qndrueshmri n tregje dhe,
nga ana tjetr, mbshtesin rritjen ekonomike. Pr t arritur kt, Banka e Shqipris konsideron
si objektiv t saj mbajtjen e inflacionit n nivelin 3 pr qind, me nj mundsi luhatjeje 1 pik
prqindjeje rreth ksaj vlere qendrore.
11
Historia
e Banks s Shqipris
2
Prpara se t analizojm strukturn dhe funksionet e Banks s Shqipris, t shikojm s
bashku se si dhe kur u krijua ajo, si dhe etapat kryesore historike, n t cilat ka kaluar pr t
ardhur n formn q ka sot.
Banka Kombtare Shqiptare (Banka e Shqipris) u krijua n 4 tetor t vitit 1913, si rezultat i nj
marrveshjeje t nnshkruar midis Qeveris s Ismail Qemalit, prfaqsuesve s Wienner Bank
Verein, si dhe prfaqsuesve t Banca Commerciale Italiana.
Pr shkak t zhvillimeve politike q ndodhn me shprthimin e luftrave ballkanike dhe t Lufts
s Par Botrore, banka veproi pr nj koh shum t shkurtr. Pasi kreu disa veprime me
Qeverin e Ismail Qemalit dhe disa subjekte private, ajo e pushoi aktivitetin e saj.
N 2 shtator 1925, n baz t nj marrveshjeje t prfunduar nga Qeveria Shqiptare me nj
grup financiar italian, u themelua Banka Kombtare e Shqipris, me qendr administrative n
Durrs dhe me Komitetin Administrativ n Rom. N shkurt t vitit 1926, kjo bank hodhi n
qarkullim monedhn e par kombtare shqiptare.
Pas Lufts s dyt Botrore deri n fund t vitit 1990, Banka e Shtetit mbshteti procesin e
zhvillimit t ekonomis socialiste. Karakteristik pr kt periudh ka qen centralizimi i skajshm
12
13
i ktij sistemi n duart e shtetit. Banka e Shtetit Shqiptar, si bank qendrore, vazhdonte t
ishte qendr e emisionit t monedhs. Ajo u jepte ndrmarrjeve, kooperativave bujqsore dhe
personave t veant kredi, kryente shrbimin e arks unike, mbante llogarit e t ardhurave
dhe shpenzimeve, ruante fondet n valut t shtetit, kryente veprimet ekonomike e financiare t
shtetit me vendet e tjera dhe me bankat e huaja.
Pas vitit 1990, ndrrimi i sistemit politik n Shqipri solli ndryshime thelbsore edhe pr sistemin
bankar. Tiparet kryesore t ktij ndryshimi ishin: ndarja e funksioneve t banks qendrore nga
funksionet e bankave t nivelit t dyt (bankave tregtare), rritja e numrit t bankave, shtrirja e
veprimtaris s tyre t kreditit n disa deg t ekonomis shqiptare si dhe hyrja e kapitalit t
huaj n tregun bankar.
14
Struktura
e Banks s Shqipris
Le t rikthehemi prsri n t tashmen e t flasim me rradh pr strukturn, funksionet dhe
detyrat aktuale t Banks s Shqipris.
Si mund ta shikoni edhe nga organigrama jon, struktura organizative e Banks s Shqipris
prbhet nga Kshilli Mbikqyrs, Guvernatori, dy Zvendsguvernator, Inspektori i
Prgjithshm, 16 departamente dhe nga 5 deg rajonale, n 5 qytete t tjera t vendit
3
.
Zhvillimi i sistemit bankar n Shqipri ka br q Banka e Shqipris t marr prsipr detyra
dhe prgjegjsi t reja, n kuadr t t cilave u pa e arsyeshme kryerja e ristrukturimit t
skems organizative t Banks. Ristrukturimi ka sjell nj riorganizim dhe nj rritje t numrit t
departamenteve dhe t punonjsve, duke e br m t manovrueshm dhe t kontrollueshm
aktivitetin e do njsie. Struktura e re i paraprin edhe angazhimeve t Banks q lidhen me
procesin e integrimit t vendit n Bashkimin Evropian. Si e till, ajo gjykohet ti shrbej nj
procesi t qndrueshm dhe afatgjat t puns me burimet njerzore, pr zhvillimin profesional
dhe t karriers n Bankn e Shqipris.
15
ORGANIGRAMA E BANKS S SHQIPRIS
KSHILLI MBIKQYRS
GUVERNATORI
Kabineti i
Guvernatorit
Dep. i
Politiks
Monetare
Dep. i
Operaioneve
Monetare
Dep. i
Kontabilitetit
dhe Financs
Dep. i
Sistemeve t
Pagesave
Dep. i
Teknologjis
s Informacionit
Dep. i
Statistiks
Dep. i
Mbikqyrjes
Dep. i
Emisionit
Dep. i
Stabilitetit
Financiar
Dep. i
Administrimit
Dep. i
Sigurimit dhe
Mbrojtjes
Degt
e Banks
s Shqipris
Dep. i
Marrdhnieve
me Jasht
Integrimit Evropian
dhe Komunikimit
Dep. i
Krkimeve
Dep. i
Burimeve
Njerzore
Departamenti i
Kontrollit
Inspektori i
Prgjithshm
Zyra e
Inspektorit t
Prgjithshm
Zvendsguvernatori
i Dyt
Zyra e Zvendsguvernatorit
t Par
Zyra e Zvendsguvernatorit
t Dyt
Zvendsguvernatori
i Par
Dep.
Juridik
16
Kshilli
Mbikqyrs
Kshilli Mbikqyrs sht organi m i lart vendimmarrs dhe mbikqyrs i Banks s Shqipris.
sht pikrisht ai, q miraton politikn monetare t Republiks s Shqipris. Gjithashtu, Kshilli
Mbikqyrs vendos mbi politikat e administrimit n prgjithsi, si dhe prcakton mnyrat ose
procedurat pr realizimin e veprimtaris operative t Banks s Shqipris, duke siguruar kshtu
administrimin e drejt t Banks dhe prgjegjshmrin e saj kundrejt publikut pr veprimet,
angazhimin dhe rezultatet e saj.
Prve Guvernatorit dhe dy Zvendsguvernatorve, Kshilli Mbikqyrs i Banks s Shqipris
prbhet edhe nga gjasht antar t tjer. T gjith antart e Kshillit Mbikqyrs zgjidhen
dhe emrohen nga Kuvendi i Republiks s Shqipris me nj mandat 7-vjear, mbshtetur n
propozimet e bra si m posht:
a) Pes antar propozohen nga Kuvendi;
b) Tre antar propozohen nga Kshilli i Ministrave;
c) Nj antar propozohet nga Kshilli Mbikqyrs.
Kshilli Mbikqyrs sht prgjegjs pr rishikimin e politikave t prgjithshme t Banks dhe
pr miratimin e objektivave, t planeve dhe t buxhetit t saj.
17
Kshilli Mbikqyrs i Banks s Shqipris.
18
Guvernatori
Guvernatori i Banks s Shqipris zgjidhet nga Kuvendi me propozim t Presidentit t Republiks,
pr 7 vjet, me t drejt rizgjedhjeje. Ai vepron si Drejtor i Prgjithshm Ekzekutiv i Banks, i
ngarkuar pr mbarvajtjen e veprimtaris s prditshme t Banks s Shqipris dhe si Kryetar
i Kshillit Mbikqyrs t Banks s Shqipris.
Aktualisht, me vendim t Kuvendit t Republiks s Shqipris, nr. 152, dat 28.10.2004,
z.Ardian Fullani sht Guvernatori i Banks s Shqipris.
Guvernatort e Banks s Shqipris ndr vite kan qen:
Ilir Hoti, maj 92 shtator 93
Dylber Vrioni, shtator 93 dhjetor 94
Kristaq Luniku, dhjetor 94 prill 97
Qamil Tusha, prill 97 gusht 97
Shklqim Cani, gusht 97 tetor 04
Ardian Fullani, tetor 04 n vijim
19
20
21
Funksionet
e Banks s Shqipris
N cilsin e autoritetit monetar e mbikqyrs t vendit, Banka e Shqipris gzon funksionet
e mirfillta t nj banke qendrore klasike, n mnyr q t garantoj arritjen dhe ruajtjen e
stabilitetit t mimeve dhe eficiencn e sistemit financiar.
Ktu sht e rndsishme t theksojm se Banka e Shqipris nuk kryen t njjtat funksione
dhe nuk ofron t njjtat shrbime me bankat tregtare. E thn m thjesht, ajo nuk u shrben
drejtprdrejt individve dhe bizneseve: nuk u jep atyre kredi, n t nuk mund t hapen llogari
personale dhe nuk lshon karta debiti e as krediti. Pra, ajo i ngjan nj banke pa sportele.
Klientt e banks qendrore jan bankat tregtare dhe Qeveria.
22
Politika Monetare:
e drejt ekskluzive e Banks s Shqipris
Nj nga detyrat m kryesore t Banks s Shqipris sht t mbaj ekonomin ton t
shndetshme. Ajo e bn kt duke administruar sistemin kombtar t parave dhe t kredis,
me fjal t tjera duke drejtuar politikn monetare, pr t mbshtetur zhvillimin e ekonomis
shqiptare.
Politika monetare sht trsia e masave q merr banka qendrore, pr t rregulluar furnizimin
e ekonomis me monedh. Ajo sht nj prpjekje e vazhdueshme pr t ruajtur ekuilibrat n
ekonomi. Banka e Shqipris administron sasin e paras n qarkullim, si dhe mban nn kontroll
vlern e saj.
Politika monetare synon administrimin e kushteve monetare t ekonomis oferts monetare,
normave t interesit dhe kursit t kmbimit n funksion t realizimit t objektivit t stabilitetit t
mimeve, n periudhn afatmesme dhe at afatgjat.
N periudhn afatshkurtr, nj ndryshim i oferts monetare apo i normave t interesit n tregun
e paras, ka nj ndikim n aktivitetin ekonomik: prodhimin, punsimin dhe nivelin e mimeve.
Ndrkoh, n periudhn afatgjat, domethn pasi n ekonomi t jen verifikuar t gjitha
prshtatjet e mundshme n sjelljen e agjentve ekonomik, ndryshimi i sasis s paras n
qarkullim reflektohet vetm n ndryshimin e nivelit t mimeve, pa prekur variablat real t
ekonomis.
23
24
Prgjegjsia e
Banks s Shqipris pr
kursin e kmbimit
Q nga muaji korrik i vitit 1992, me vendim t Kshillit t Ministrave, regjimi i kursit t kmbimit
n Shqipri sht vendosur t jet nj regjim i lir. Leku sht nj monedh fleksibl, q do t thot
se kursi i saj i kmbimit ndaj valutave t huaja prcaktohet lirisht, mbi bazn e transaksioneve t
tregut. Megjithat, kjo nuk do t thot se ai sht plotsisht i lir t ndjek dshirat e tij.
Pr t penguar keqvlersimin e monedhs s saj, Banka e Shqipris ndrhyn n tregun e
brendshm valutor dhe ndikon mbi krkesn dhe ofertn pr lek, duke bler ose shitur lek
ndaj monedhave t huaja.
Banka e Shqipris shpall vlern e lekut n raport me valutat e huaja dhe do ndryshim tjetr
t vlers s tij. Nga ana tjetr, ajo prpiqet t mbaj rezervn e saj valutore
4
ndrkombtare
n nj nivel t prshtatshm pr zbatimin e politiks monetare dhe t kmbimeve valutore t
Republiks s Shqipris, si dhe pr kryerjen n koh t pagesave n transaksionet me jasht.
25
Sistemi financiar
Sistemi financiar shqiptar sht nj realitet relativisht i ri. Gjat ktyre viteve, sht vn re nj
rritje e interesit ndaj sistemit ton financiar nga grupe t rndsishme bankare dhe nga kompani
t mdha sigurimi, q kan hyr n treg. Sistemi financiar shqiptar mbizotrohet nga sistemi
bankar, i cili aktualisht prbn 90 pr qind t aseteve financiare t prgjithshme. Privatizimi i
Banks s Kursimeve (banks m t madhe n vend me rreth 65 pr qind t depozitave n lek)
e ktheu sistemin bankar krejtsisht privat.
Prbrsit e sistemit financiar dhe numri i institucioneve t ktij sistemi n Shqipri jan t
renditura si m posht:
Banka dhe deg t bankave t huaja 16
Institucione financiare jobanka 6
Zyra t kmbimit valutor 176
Shoqri t kursim - kreditit 134
Unione t shoqrive t kursim - kreditit 2
Kompani sigurimi 10
5
Fonde t pensioneve 3
26
27
Banka qendrore ka prgjegjsin t garantoj q sistemi bankar n veanti dhe ai financiar n
prgjithsi, t jet i qndrueshm dhe i fort. Banka e Shqipris e ruan stabilitetin financiar
duke vlersuar rreziqet e mundshme dhe pikat e dobta t sistemit, me an t prforcimit t
infrastrukturs rregullatore, kontrollit t sistemit t pagesave dhe mbikqyrjes s tregut dhe t
institucioneve bankare, q ajo licencon. Mbikqyrja ka nj rol identifikues dhe parandalues t
problemeve q mund t shfaqen n kto institucione.
Banka bashkpunon me agjenci t tjera dhe pjestar t tregut, pr t promovuar sigurin dhe
efikasitetin e ktyre elementeve kye t sistemit financiar. N ndihm t saj, pr t ruajtur
stabilitetin e sistemit financiar vjen dhe Autoriteti i Mbikqyrjes Financiare, i cili mbikqyr kryesisht
tregun e letrave me vler, t sigurimeve dhe fondeve t pensionit.
28
Banka qendrore:
bank e bankave
N rolin e saj si bank e bankave, Banka e Shqipris licencon, rregullon dhe mbikqyr bankat
pr t garantuar stabilitetin e sistemit bankar. Gjithashtu, ajo i ndihmon kto banka duke
u ofruar shrbime t ndryshme, si pr shembull duke i kredituar, duke i lehtsuar kryerjen
e transfertave bankare nprmjet dy sistemeve t pagesave t AIPS dhe AECH, si dhe duke
siguruar mbarvajtjen e tyre.
Banka qendrore shrben edhe si nj mekanizm shptimi, duke luajtur rolin e huadhnsit
t fundit n rradh pr sistemin bankar, mekanizm i cili plotson nevojat afatshkurtra pr
likuiditet t bankave.
Tabela e lists s bankave q veprojn n Shqipri, s bashku me numrin e degve, t agjencive
dhe t degve jasht Shqipris pr do bank
6
.
29
Nr. Bankat
Nr. i degve
brenda vendit
Nr. i
agjencive
Nr. i degve
jasht Shqipris
1 Banka Raiffeisen 100
2 Banka Kombtare Tregtare 24 25 1
3 Banka e Bashkuar e Shqipris 4 2
4 Banka Italiane e Zhvillimit 7
5 Banka Tirana 41 4
6 Banka Kombtare e Greqis, Dega Tiran 5 25
7 Banka Ndrkombtare Tregtare 8
8 Alpha Bank Albania 48 1
9 Intesa Sanpaolo Bank Albania 16 17 4
10 Banka Procredit 28 9
11 Banka e Par e Investimeve Albania 6 4
12 Banka Emporiki, Shqipri 10 9
13 Banka e Kreditit t Shqipris 2 1
14 Banka Credins 23 6
15 Banka Popullore 39
16 Banka Union 15 16
TOTALI 376 119 5
Burimi: Banka e Shqipris, tetor 2008.
30
Prgjegjsia e Banks s Shqipris
pr sistemin e pagesave
Sistemet e pagesave jan nj pjes e rndsishme e ekonomis dhe e sistemit financiar. Realizimi
i shpejt dhe i besueshm i pagesave ndrmjet njsive t ndryshme ekonomike, nxit funksionimin
e qet t ekonomis. Pr kt, Banka e Shqipris ka pr detyr t garantoj funksionimin
normal t sistemit t pagesave.
N zbatim t ksaj detyre, Banka e Shqipris administron dhe rregullon dy sisteme pagesash
ndrbankare, t cilat prbjn infrastrukturn baz pr pagesat n vend dhe pr lidhjen me
sistemet ndrkombtare t pagesave. M konkretisht, kto dy sisteme jan:
AIPS (Albanian Interbank Payment System), i cili ekzekuton shlyerjen bruto e n koh reale
t t gjitha pagesave me vler t madhe brenda territorit t Shqipris, n mnyr t
pakthyeshme dhe t pakushtzuar.
AECH (Albanian Electronic Clearing House), i cili mundson shlyerjen me baz neto t t
gjitha pagesave me vler t vogl, t kanalizuara n mnyr elektronike n sistem nga
bankat, n orare t prcaktuara. Sistemi i kryqzimit t pagesave me vler t vogl sht
plotsisht i integruar me at ndrbankar t pagesave (AIPS).
T dyja kto sisteme jan pron e Banks s Shqipris, e cila luan rolin e ndrmjetsit n
klerimin dhe n shlyerjen e pagesave ndrbankare. Pr m tepr sikurse bankat tregtare, Banka
e Shqipris sht edhe vet pjesmarrse n kt sistem pagesash. Ajo realizon nprmjet tij,
gjith marrdhniet e saj financiare me sistemin bankar dhe me Qeverin Shqiptare.
31
32
33
Banka e Shqipris -
emetuese e vetme e monedhs shqiptare
Kjo pjes e broshurs prshkruan nj prej funksioneve m t rndsishme t Banks s
Shqipris, at t emetimit t monedhave dhe kartmonedhave q qarkullojn n Shqipri.
Njsia monetare n Republikn e Shqipris sht Leku. Banka e Shqipris ka t drejtn
ekskluzive dhe sht emetuesja e vetme e kartmonedhs dhe monedhs kombtare, q ka kurs
ligjor brenda territorit t Republiks s Shqipris.
Ashtu si sht prmendur edhe n fillim t ksaj broshure, Banka e Shqipris plotson krkesat
e ekonomis pr para, duke siguruar furnizimin e rregullt t saj me monedha dhe kartmonedha.
Ajo prcakton format, masat, peshat, modelin dhe karakteristikat e tjera t kartmonedhave dhe
monedhave metalike shqiptare, t cilat kan kurs ligjor, si dhe t monedhave e kartmonedhave
q shtypen pr qllime numizmatike.
Banka e Shqipris sekuestron dhe konfiskon kartmonedhat dhe monedhat metalike false.
Ajo gjithashtu, trheq nga qarkullimi, asgjson dhe zvendson me t reja, kartmonedhat dhe
monedhat e dmtuara e t pavlefshme.
34
35
Banka e Shqipris
agjent fiskal dhe kshilltar i Qeveris
Nj tjetr funksion i Banks s Shqipris sht q ti shrbej Qeveris si agjent fiskal i saj, duke
kryer pr t nj sr shrbimesh financiare. Qeveria Shqiptare mban t hapur pran Banks s
Shqipris nj llogari, nprmjet s cils ajo kryen transaksionet financiare si brenda dhe jasht
vendit. Por, funksionet si ark e buxhetit t shtetit (pra, arktimet dhe shpenzimet q kryen do
dit Qeveria) Banka e Shqipris nuk i kryen vet drejtprdrejt, por nprmjet bankave tregtare
dhe sipas kushteve dhe mnyrave t parashikuara n marrveshjet q kto t fundit kan me
Ministrin e Financave.
Banka e Shqipris prfaqson Shtetin Shqiptar n t gjitha marrdhniet dhe veprimtarit
bankare me shtetet, bankat dhe institucionet e huaja. N kt funksion, nprmjet llogarive t
Qeveris, Banka e Shqipris shrben si ndrmjets pr lvrimin e financimeve t huaja dhe pr
pagimin e borxheve t maturuara. Si pjes e ktij shrbimi, Banka e Shqipris shet dhe shlyen,
pr llogari t Qeveris, letra me vler t saj.
36
Analiza
dhe
krkime
Banka e Shqipris luan nj rol t rndsishm n mbledhjen, prpilimin, analizn dhe
shprndarjen e informacionit mbi zhvillimet ekonomike dhe financiare. Analizat ekonomike t
banks qendrore lidhen kryesisht me vlersimin e situats monetare dhe zhvillimet ekonomike
n Shqipri. Qllimi i ktyre analizave sht t studiojn dhe t vlersojn aftsin e Banks s
Shqipris n prmbushjen e angazhimit pr ruajtjen e stabilitetit t mimeve. Pr m tepr, kto
analiza mbshtesin nga pikpamja shkencore argumentet e Banks s Shqipris n dialogun
midis saj dhe vendimmarrsve t tjer ekonomik n Shqipri.
Objektivi kryesor i puns krkimore sht t asistoj vendimmarrsit n njohjen dhe kuptimin
e sakt t realitetit ekonomik shqiptar pr hartimin dhe zbatimin e politiks monetare, n
prputhje me objektivin kryesor t saj. N ndihm t ksaj vendimmarrjeje, Banka e Shqipris
po punon pr krijimin e nj modeli makroekonometrik t ekonomis shqiptare. Ky model do t
mundsoj studimin e skenarve pr rreziqet potenciale nga goditjet dhe reformat strukturore,
duke vlersuar natyrn dhe shkalln e efekteve me t cilat kto ndryshime mund t shfaqen n
ekonomi. Njkohsisht, puna krkimore e Banks s Shqipris sht nj shrbim pr studiuesit
e akademis, t institucioneve shkencore dhe partnerve ndrkombtar si dhe mediave, n
funksion t njohjes s ekonomis shqiptare dhe rritjes s transparencs s politiks monetare e
vendimeve t marra nga Banka e Shqipris, n rolin e saj si Autoritet Monetar.
37
Statistikat
burim informacioni
Statistikat zyrtare zn nj vend t veant n ekonomin shqiptare, pasi ato ndikojn n rritjen e
cilsis s analizave dhe n marrjen e vendimeve sa m realiste. Arsyeja e par pr t mbledhur
statistika pr nj bank qendrore sht sigurimi i nj informacioni sasior pr t formuluar,
zbatuar dhe monitoruar politikat ekonomike dhe financiare si dhe pr analiza makroekonomike,
pr krkime n fushn ekonomike etj..
Banka e Shqipris grumbullon informacion mbi shum sektor t ekonomis, si: sektori
bankar, sektori fiskal, sektori real dhe sektori i jashtm, dhe pas nj kompilimi t kujdesshm,
publikon statistikat prkatse. N kt mnyr, Banka e Shqipris sht nj burim i rndsishm
informacioni statistikor, jo vetm pr institucionet e ndryshme, por edhe pr publikun e gjer.
38
39
Banka e Shqipris n procesin e
integrimit evropian
N qershor 2006, Republika e Shqipris nnshkroi Marrveshjen e Stabilizim Asocimit (MSA)
me Komunitetin Evropian dhe shtetet antare. Duke qen nj instrument pr antarsimin e
vendit n Bashkimin Evropian, marrveshja reflekton t ashtuquajturat Kritere t Kopenhagenit
q prfshijn: demokracin dhe shtetin e s drejts; krijimin e nj ekonomie tregu funksionale,
t aft pr t prballuar trysnin konkurruese; si dhe aftsin pr t marr prsipr detyrimet e
antarsimit, q prfshin edhe adoptimin e acquis communautaire n t drejtn e brendshme
dhe zbatimin e saj, nprmjet strukturave t duhura administrative dhe gjyqsore.
Banka e Shqipris sht angazhuar n negocimin dhe zbatimin e MSA-s n fushat e mposhtme:
S pari, ekzistenca e nj ekonomie tregu funksionale, e cila nnkupton: arritjen e stabilitetit
makroekonomik q prfshin stabilitetin e mimeve, stabilitetin e financave publike si dhe nj
bilanc t qndrueshm pagesash; ekuilibrin ndrmjet krkess dhe oferts, t mbshtetur n
bashkveprimin e lir t forcave t tregut; liberalizimin e mimeve dhe t tregtis; eliminimin e
barrierave n treg; ekzistencn e nj sistemi ligjor, rregullimin e t drejtave t pronsis, zbatimin
e ligjeve dhe t kontratave; mirkuptim t gjer mbi shtjet kryesore ekonomike dhe nj sektor
financiar t zhvilluar, t aft pr shndrrimin e kursimeve n investime produktive.
S dyti, MSA ka pr qllim krijimin e nj hapsire t tregtis s lir ndrmjet Shqipris dhe
Komunitetit Evropian, q pr sektorin e shrbimeve financiare, nnkupton heqjen e kufizimeve
diskriminuese mbi krijimin dhe ushtrimin e veprimtaris s institucioneve financiare.
40
S treti, MSA garanton liberalizimin progresiv t lvizjeve t kapitalit, veanrisht pr sa u
prket operacioneve kapitale, operacioneve n letrat me vler t tregut financiar dhe kredive
financiare. Gjithashtu, MSA vendos liberalizimin e plot t pagesave rrjedhse, duke ndaluar t
gjitha kufizimet mbi kto pagesa ndrmjet Shqipris dhe Komunitetit Evropian.
N funksion t zbatimit t MSA-s n mnyrn e duhur, Banka e Shqipris sht duke punuar
pr adoptimin e legjislacionit evropian n fushat e msiprme. Pr kt qllim, sht angazhuar
n hartimin dhe implementimin e Planit Kombtar t zbatimit t MSA-s, t miratuar nga Qeveria
Shqiptare.
Prtej kuadrit t MSA-s, Banka e Shqipris sht prgjegjse pr plotsimin e kushteve pr
antarsim n Bashkimin Ekonomik dhe Monetar. Pr kt qllim, Banka e Shqipris luan
nj rol ky n prmbushjen e kritereve t konvergjencs, t miratuara nga Kshilli Evropian
i Madridit (1995) dhe ai i Luksemburgut (1997) dhe q lidhen me stabilitetin e mimeve,
normat afatgjata t interesit, normn e kmbimit valutor, deficitin buxhetor, borxhin publik dhe
pavarsin e banks qendrore.
Pr sa m sipr, Banka e Shqipris do t vazhdoj t luaj nj rol aktiv n plotsimin e t
gjitha detyrimeve t procesit t integrimit evropian, veanrisht pr sa i prket negociatave t
antarsimit dhe adoptimit t monedhs unike evropiane Euros.
41
Komunikimi
i jashtm
dhe
edukimi i publikut
Banka e Shqipris i kushton nj rndsi t veant marrdhnies s saj me publikun, pasi nj
komunikim i hapur dhe transparent me t ndihmon n rritjen e besueshmris dhe t efektivitetit
t politiks monetare.
I rndsishm sht dhe shkmbimi i informacionit me aktor t ndryshm ekonomik dhe
publikun e gjer, pr t siguruar nj mjedis q analizon dhe vlerson kompleksitetin e vendimeve
t saj, t cilat ndikojn n mirqenien e gjithsecilit prej nesh.
Nj bank qendrore nuk duhet vetm t bj at q thot se bn, por njkohsisht duhet edhe
t shpjegoj se far bn, domethn t rris dijenin dhe njohurit e publikut mbi politikat q
ajo ndjek.
Prpjekjet e Banks s Shqipris pr t krijuar nj mjedis q kupton m mir veprimtarin e
banks qendrore lidhen drejtprdrejt me edukimin dhe ndrgjegjsimin e publikut mbi shtjet
e bankingut qendror. sht kjo arsyeja q Banka e Shqipris prtej moris dhe larmishmris
42
43
s informacionit t publikuar zyrtarisht, ka ndrmarr disa nisma publike, t cilat n thelbin e
tyre nuk jan gj tjetr vetm se programe edukimi pr segmente t caktuara t publikut. Ato
synojn jo vetm rritjen e shkalls s t kuptuarit t shtjeve ekonomike dhe financiare dhe
prcjelljen e vendimeve kryesore t saja n ekonomi, por edhe rritjen e perceptimit t rolit t
banks qendrore, nga ana e publikut t gjer.
44
Shnime
1
Kushtetuta e Republiks s Shqipris, neni 161.
2
Pr m shum informacion rreth historis s Banks s Shqipris, ju ftojm t konsultoni:
Historia e Banks Qendrore n Shqipri, botim i Banks s Shqipris i vitit 2003.
3
Shkodr, Kor, Gjirokastr, Lushnje dhe Elbasan.
4
Rezerva valutore prbhet nga aktivet n monedha t huaja dhe n ar t nj banke qendrore.
Investimet n valut t Banks s Shqipris dhe ari, prbjn rezervn e saj valutore, q ajo
disponon dhe administron.
5
Nga t cilat 6 jan kompani sigurimi t jo-jets dhe 3 kompani sigurimi t jets (nj kompani
zhvillon t dyja llojet e aktiviteteve).
6
Jan prfshir vetm degt dhe agjencit, t cilat kan marr miratimin nga Banka e
Shqipris.