VII-X

13
VIIX .
(1999), (2001), (2009)
(2010).
, ,
, .
,
VIIX .

. , , .
, .

IXX , .
, ( , . . ),
. , , VII
X ,
,
. ,
, ,
, .
VIIX .

Journal of Serbian Archaeological Society

28 (2012) 313334.

/JSAS 28 (2012)

(M. Popovi, Tvrava Ras, Arheoloki institut, Beograd 1999, . , . , . )
(
IV VII ),
, , . ,
, . ; .
, . ,1
.
, (111, . 58.3)
V, VI VII .
(. 58.2) VI ,
VI VII . ,
VII,
VI .
, (. . , O ae
oa e eae, 20, 2004, 65).
(134),
IVV . ,
( XIIXIII
288, . 202.23, ), .
,
. (!) , XIXII .
. ,
,
. .
,
, . ; . XXXIIIXXXIV, , . , .

314

...

, , ,
, 1 (!).
, (141, . 86). ,
. . ,
U, . 8 (7677, 80, . 29), , .
.
,
, XII , .
, .
. , o

(. 24, 107),
, .
,
(313),
.
IXXI (325, . 105. 1, 3).
(.
, . 120), IV
VI (. . ,
7. 10. , , 2007, 170).
(. S.
Gelichi, ed., The Archaeology of an abandoned town. The 2005 project in
Stari Bar, Firenze 2006).
IXX
, .

, . , 23 (. 8889) IX X , 24 (. 9094) IX ,
(. 9599) XI ,
30 31 XII .
X , XI
, (160161, . 99.12), , XI .
315

/JSAS 28 (2012)

, .

,
(297298). . IXX ?
, , , ?
( - )
?
( ),
...
971. ! ,
() ,
(927969), (298), . O tempora, o mores! , .
(299) , ,
,
.
! .
, .
( ) , , 1018. (300)? ,
976. 1030/35. (
), 976.
! IXX ,
, ,
, ? .

(. , , , ,
, , 2001, .
)
316

...

.
.
,
(). ,
. (892917), ,
. .
, ,
,
IX 924. (. . , 7. 10. , , 2007, 5155,
165168).
,
VIIIIX .

(M. Popovi, V. Biki, Vrsenice, kasnoantiko i srpsko ranosrednjovekovno
utvrenje, Beograd 2009, Arheoloki institut, . . )

;
, .
,
(911),
. ,
. .
. 20 1978. , VIIIXI , ,
. , 10. 11. , ( . ), ,
.
(. . , , 1997),
317

/JSAS 28 (2012)

. . .
,
, ( ) ,
!
? !
, 7 (4546, . 27).
0,64 (20300), () 1 ?!
! ,
, ?
? ?
( , . 105), 20
(!), ?
, (
0,8 , )
,
VI
. , , VI ( ). (
) VI . .
, ,
- (M. Popovi, Manastir
sv. Petra de Campo kod Trebinja, GZM 2728, 1973: 313338). , (. 35), ,
, ,
, . ,
. , , IX
. ,
.
318

...

IXX .

IX ; ,
(57, 82).

.
() . . (80, . 55.1, 56.1)
,
.
VII .
,
, IX
.
, ,
.
IXX (. 79).
(3739, . 20),
. , , , (
).
(133),
.
(98100).
(99, 130, . 81, 106)
() , . ,
(133)!
, , XII
( ), ,
; ? Tvrava Ras . 298, . , 1996, ,
.
319

/JSAS 28 (2012)

. . .
,
.
. , ,
, ,
, ?
!
, ? ,
, ,
, .
,
, , , ;
, . .
. 96.1, , ,
, .
,
( ).
VIIIIX , ()
IX . , (. M. Popovi, Tvrava Ras, sl. 93.3),
.
.

(. , , , , 2010, . . )
, . .
,
.
1984, ,
320

...

. 2005.
( ), , , ( ),
. .
. ,
, . . ,
, ,
. ,
, .
(14) , ,
,
.
. , , ,

(. 8),
,
. . , , . .
, ,
(152158), , 0,8 ( ?).
,
( ,
)?!
, . ,
, VIIIIX , ( ). .
, VI (. , ),
(. 197)!
, .
( 7),
, (?);
321

/JSAS 28 (2012)

. ,
VI , .
6 (122127), ,
() .
?
.
(. 291292). VIIIIX VI, -
. , .
. , .
( ), ,
. (143144, . 179)
, . ,
. ,
. ?
(203206),
16. , VII ,
, VIIIIX . , . . (.
. ,
, 50 (2003) 2004, 153-204),
. , .
. ,
(205) : ... , (. 16. 2, 6). VIIIX
, :
() ( ?),
,
.
VIIIX . .
, 322

...

,
(205), : ,
,
. . , :

, ... ( 30 !) ,
,
,
(230). ,
, , , , ,
, , !
. , ,
, !
, VIIVIII ! .

VIIIX .
( ?), . ,
. ,

(205206).
(), . ! , ! ( : , -
. .
, , , ). (. M.
Popovi, V. Biki, Vrsenice, kasnoantiko i srpsko ranosrednjovekovno
utvrenje, Beograd 2009, sl. 106). (2,2 )
(1,8 ),

, (3334, . 1011).
.
. (. . ,
, 50 (2003) 2004,
323

/JSAS 28 (2012)

. 6. 1). .
VIIIX . ,
VIIVIII , .
, VIII IX ,
. ,
IX .
. o ,
. , 6 .

IX . .
.

,
, .
VII VI (
), , , VI VII
IX . ,
. ,
( ),
VII ,
, , ; IX . VIIIX
, ( !),
, ,
. , ,
,
.

324

...

(. , , 1994. , 11, 1996: 197207;
, 1995. , 12, 1996: 121128;
: ,
36 1997: 203217)
. 1982, .
1988. . . . 3
25, 1986. .
,
, ,
. , . . ,

.
. . , .
XIXII , IX X ,
. , , VI , , ,
;
.
, . .
IX ,
, ,
. ,
, ,
.
VIIIX (, ).
, ( - - ) () . ,
325

/JSAS 28 (2012)

, ,
. , .
, , . VIIIX
. ,
. , ,
.
,
,
. . , , , .
. , 2 3 , ,
. , , .
, .
()
(,
, ).

924927. .

,
IXX ,
, ( )
. ,
, () . , . ,
, ,
( 29,
2003: 228229).
, a
326

...

,
.
, , o , , .

. ,

, , , , .
, , . , , , VIIX ,
. ,
,
200 , .
Shoking! . ,
.
; VIIX
,
, , , .
, .
, ,
, ,
. , ,
,
VIIX .
.
, VIIIX , , ,
4-5 , .
, ,
, , 327

/JSAS 28 (2012)

, 1,2 . IXX , ,
, 1,3 . , () ,
,
. ,
, .
.
, , ,
, , .
,
, .

, ;
.
, 27 ,
(. M. Popovi,
Tvrava Ras, 155-159). . . XII , , , . ,
.
- (1977), , ,
, 700 ?
, ?
,
.
, ,
(. . , ,
37, (1990) 1991, 912).

, . ( )
, , ,
328

...

, ,
1018. . , ,
, .
, ,
, , ,
? , .
,
.
; (
?). .

.
, , , (. .
,
, , 2001, 141161).
. ()
, . VIIX
.

.
. ,
, ,
(. . , O ae oa e
eae, 20, 2004, 6772).
, ,
,
, .
, .
VIIVIII , ( , , ); ,
VII ,
.
329

/JSAS 28 (2012)

, IX . ,
, , ,
. ,
IX .
, ,
, . .
924. ;
. ,
, , ,
. , ,
,
, . () . , ,
, .

; X , , .

VIIIX ,
, , .
; , ;
;
, , . , ,
, , , .
, , IXX
, , -, .
, ,
, .
330

...

, , .
. , ,
IXX , .
, , .
, ,
, , , ;
,
.
,
, .
, .

.
, . ,
.
, ,
, ,
IXX . (
, unit) ,
( );
.
,
(. . , , 50, 2003: 168; . ,
, 18, 1995, 126). ,
.
,
, VIIX . ,
331

/JSAS 28 (2012)

VII , ,
VII ,
VIIIX , X , . .
,
. VIIVIII ,
,
, . () , VI ?

. ,
, ,
. , , ,
,
.
, . , ,
()
VIVII . .
, , ,
, , , ,
.
! .
, , .
IXX, IVVI ,
.
, ,
. ,
332

...

, ,
. ,
, IX X , VIIVIII
. (, ) ()
, ,
,
.
IXX
, ,
, .
,
,
,
,
IXX . , , , ,

.
.
.
( 1911, 1952) 1 ( 1981, 163166).
, , ,
. ; ?

. , .
.
333

/JSAS 28 (2012)

. 1. , ,
() ()

334