Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme materyalidir. Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir. PARA LE SATILMAZ.
ii AIKLAMALAR KOD 811ORK143 ALAN Aile ve Tketici Hizmetleri DAL/MESLEK Ev ve Kurum Hizmetleri MODLN ADI Piirilerek Hazrlanan Hamurlar MODLN TANIMI Piirilerek hazrlanan hamur teknii ile rnler hazrlama bilgi ve becerisinin kazandrlmasn salayan renme materyalidir. SRE 40/32 NKOUL n koul yoktur. YETERLK Piirilerek yaplan hamur teknii ile rnler hazrlamak MODLN AMACI Genel Ama Uygun ortam, gerekli ara gereler salandnda piirilerek hazrlanan hamur ilerini, tekniine ve hijyen kurallarna uygun yapabileceksiniz. Amalar 1 Piirilerek hazrlanan hamurlardan rnler yapmak iin hijyen kurallarna uygun n hazrlk yapabileceksiniz. 2 Piirilerek hazrlanan hamurlardan tekniine uygun kuru sda rnler hazrlayabileceksiniz. 3 Piirilerek hazrlanan hamurlardan tekniine uygun yada kzartlarak hazrlanan rnler hazrlayabileceksiniz. 4 Piirilerek hazrlanan hamurlardan tekniine uygun hazr reeteleri uygulayabileceksiniz. ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI Ortam: Mutfak ortam, mutfak ve pastaclk ara gereleri Donanm: Piirilerek hazrlanan hamurlarn yapmnda, piirilmesinde, servisinde ve saklanmasnda kullanlan ara gereler LME VE DEERLENDRME Modln iinde yer alan, her faaliyetten sonra verilen lme aralar ile kazandnz bilgileri lerek kendi kendinizi deerlendireceksiniz. retmen, modln sonunda, size lme arac ( test, oktan semeli, doru-yanl, v.b ) kullanarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek sizi deerlendirecektir. AIKLAMALAR
2 GR
Sevgili renci,
Piirilerek hazrlanan hamur teknii; pastaclkta ekler, profiterol, tulumba tatls gibi yapm ok byk dikkat ve titizlik gerektiren rnlerin hazrlanmasnda kullanlan nemli ve temel bir tekniktir. Pastaclk sektr dnda zellikle evde konuk arlamada da piirilerek hazrlanan hamurlarla pasta ve tatllar yaplr. Bu rnler beenilerek tketilen hamur eitlerindendir.
Piirilerek hazrlanan hamurlarla rnler hazrlamak ve ssleyerek servise sunumunu yapmak ustalk isteyen bir uygulamadr.
Bu modl ile piirilerek hazrlanan hamurlarn zelliklerini, hazrlama yntemlerini ve bu hamur teknii ile eitli pasta ve tatllar, pastalar iin krema ve soslar ile tatllar iin urup hazrlamay reneceksiniz. reneceiniz teknikleri, kendi becerilerinizi de kullanarak gelitirebilirsiniz.
GR
3 RENME FAALYET-1
Uygun ortam ve koullar salandnda piirilerek hazrlanan hamurlardan rnler yapmak iin hijyen kurallarna uygun n hazrlk yapabileceksiniz.
.
Mutfak ve pastaclk sektrnde piirilerek hazrlanan rnlerin yapm aamalarn gzlemleyiniz. Piirilerek hazrlanan hamurlarda kullanlan ara gereleri ve zelliklerini ilgili kaynaklardan ve internetten aratrnz. Edindiiniz bilgi ve gzlemlerinizi arkadalarnzla paylanz.
1. PRLEREK HAZIRLANAN HAMURLAR
Piirilerek hazrlanan hamur teknii ile yaplan rnler dnya mutfaklarnda ve Trk mutfanda deiik isimlerle yer almaktadr. Bu hamurlarda kabarma, hamurun balon gibi iip iinin boalmas ile olur. Yumurta ok kullanlr. Hamur nceden piirildii iin yumurta, hamuru beraberinde tayarak scan etkisiyle genleerek balon gibi ier. Pime devam ederken sertleir ve ald ekli korur.
Bu teknikle hazrlanan rnler frnda piirilirken kabarma esnasnda frn alr ve ieri souk hava girerse ien hamurlar hemen ker ve patlar. Piirme devam etmesine ramen kabarma salanamaz. Frnda hazrlanan rnlerin tepside iyice soumas beklenmeli ve dier ilemlere ondan sonra geilmelidir. Yada kzartlarak hazrlanan rnlerde ise genellikle hamura ekil verilerek souk yaa hacimlerinin 1/ 2 veya 1 kat byyp genileyecekleri dnlerek uygun sayda konmaldr. Ocak zerinde yava yava sallanarak rnn dibe yapmasna frsat vermeden yan snmas salanmaldr. Bu ilemle hamurlarn genilemesi ve ya iyice kznca gevremesi salanarak kzartma ilemi tamamlanmaldr. Kzartma ilemi biten rnler nceden hazrlanan souk uruba karlarak soumaya braklmal ve servis iin hazrlanmaldr.
1.1.Piirilerek Hazrlanan Hamurlarn zellikleri
Piirilerek hazrlanan hamurlar sv (st ya da su veya bunlarn karm), margarin, un, tuz, eker ve yumurta kullanlarak elde edilirler. ARATIRMA RENME FAALYET1
AMA
4 Hamurlar, ll margarinin tuz ve eker eklenmi ll su ierisinde eritilerek, kaynama ilemi balamadan, ll unun ilave edilip, un kokusu gidinceye kadar kartrlarak piirilmesi ve lk hle geldikten sonra ll yumurtann teker teker krlp el yardm ile iyice yedirildikten sonra dier yumurtalar iin de ayn ilemin tekrarlanmas sonucu elde edilir.
Piirilerek hazrlanan hamurlar ekillendirildikten sonra frnda ya da yada pime srasnda hacimlerinin 3- 4 kat kadar kabarrlar.
Piirilerek hazrlanan hamur teknii ile elde edilen hamura Franszcada uhamuru denilmektedir. Bu da lahana gibi kabark anlamnda kullanlmaktadr.
Piirilerek hazrlanan hamurlar ekillendirilerek frnda piirildiinde ileri boalr ve boalan bu ksm krema ile doldurularak profiterol ve ekler hazrlanr.
Piirilerek hazrlanan hamurlar eitli ekillerde bol yada kzartlarak ve urup ilavesiyle tulumba tatls, hanmgbei gibi uruplu tatllar hazrlanr.
l kab: Kullanlacak gerelerin ls hamurdan ve rnden daha iyi sonu alnabilmesi iin nemlidir. Bunun iin sv ve un lmede l kab kullanlr. Evde pratik olarak su bardaklarndan da l iin faydalanlr. Ancak sv ve unun ayn bardakla llmesi ve bardan orta boy normal su barda olmas gerekir.
Resim 1. 1: l kab rnei
elik tencere: Hamurun piirilmesinde kullanlr. Bunun iin kaln tabanl elik tencereler tercih edilmelidir. Ayn zamanda yaplacak hamurun miktarna uygun byklkte tencere seilmelidir.
5
Resim 1. 2: eitli boylarda elik tencereler
Krema torbas: Piirilerek hazrlanan hamur teknii ile elde edilen hamuru tepsiye skmada kullanlr. Hamuru torbadan skmak iin u (duy) kullanlmasna gerek yoktur, direkt torbann kendi ucundan sklr. Ayrca krema torbas frnda pimi olan ekler ya da profiteroln ierisine krema doldurmada kullanlr. Bunun iin torbaya u taklmas gerekir.
Resim 1. 3: Krema torbas ve duylar
Tahta spatula: elik tencerede pimekte olan hamuru kartrmada kullanlr. Tulumba tatls kalb: Evlerde kullanlan pratik tulumba tatls kalplar piyasada alt ksm elik, st ksm ahap ya da her iki paras da elik iki paradan oluan bir set hlinde bulunmaktadr. Bu kalplar tulumba tatlsna ekil vermede kullanlr.
6
Resim 1. 4: Tulumba tatls kalb
Kzartma tavalar: Sapl ve derin elik tavalar kullanlmaldr. Ayn zamanda tava yerine kzartmada dztabanl elik tencereler de kullanlabilir. Frn tepsileri: Ekler ve profiteroln piirilmesinde eitli emaye kapl ve elik frn tepsileri kullanlabilir. Frn: rnden iyi sonu alabilmek iin s ayar yaplabilen termostatl frnlar tercih edilmelidir.
Sv Piirilerek hazrlanan hamurlarn yapmnda sv olarak su ya da st kullanlr. Ayn zamanda su st karm da tercih edilebilir. St hamurun daha yumuak ve iinin daha beyaz olmasn salar. Piirilerek hazrlanan hamurlarn yapmnda svlarn grevi hamura kvam vermektir. Sv, ortamda bulunan tuz ve ekerin znmesini, niasta ve proteinin su ekerek imesini salar.
7
Yumurta
Piirilerek yaplan hamurda yumurtann, koyulatrc, emlsiye edici, ya, su ve unu birbirine balayc, yap oluturucu, yiyeceklere dzgn bir kvam ve lezzet verici fonksiyonlarndan yararlanlr.
Bu hamurda yumurtann fazla kullanlmasnn nedeni, hamurda kabarmay ve rnde istenilen sert kabuk oluumunu salamaktr.
Bu hamurlarn hazrlanmasnda orta byklkte yumurtalar tercih edilmelidir.
Resim 1. 6: Piirilerek yaplan hamurlarda yumurtann nemi
Piirilerek hazrlanan hamurlarda rnn kalitesi iin mutlaka taze yumurtalar tercih edilmelidir. nk yumurta bayatladka zelliini kaybetmekte ve lezzeti de olumsuz etkilemektedir. Yumurtann dier zelliklerini hatrlamak iin yumurta modln inceleyebilirsiniz.
Un
Piirilerek hazrlanan hamurlarn yapmnda kullanlan temel gerelerden biri de undur. Hamurlarn hazrlanmasnda % 60- 70 randmanl unlar kullanlmaldr. Ayn zamanda taze, nem oran dk unlarn kullanlmasna dikkat edilmelidir.
Un mutlaka elenerek kullanlmaldr. Elenmi unlarn kullanlmas hem temizlik hem de kabarma ynnden daha kaliteli rnler elde edilmesini salar.
Ya
Piirilerek hazrlanan hamurlarn yapmnda tereya ya da margarin tercih edilir. Kat yalar hamura lezzet ve gevreklik kazandrr. Hamur hazrlarken ya, su ile un tanecikleri arasna girerek su ekme zelliini azaltr. Bylece hamurun zl olmasn nler.
Piirilerek hazrlanan hamur teknii ile uruplu tatllarn yapmnda rnn kzartlmas amacyla sv yalar kullanlmaldr. Kullanlacak sv yalar dumanlanma noktas yksek yani abuk yanmayan ayiei ya gibi yalar olmaldr.
8 Tuz ve eker
Piirilerek hazrlanan hamura lezzet vermek amacyla temel hamurun hazrlanmas srasnda sv ierisine ilave edilir.
1.4.Piirilerek Hazrlanan Hamurlarda Dikkat Edilecek Noktalar
Kiisel temizlik ve hijyen kurallarna dikkat edilmelidir. alma ortam sanitasyon kurallarna uygun olarak temizlenmi olmaldr. Kullanlacak tm aralar hazrlanmaldr. Gerelerin llere uygun olarak hazrlanmasna zen gsterilmeli, orta byklkte yumurta seilmelidir. Un mutlaka elenerek kullanlmaldr. Sv, un ve ya mutlaka ll olmaldr. Hamuru piirmede mutlaka elik tencere kullanlmal, kartrrken izilmemesi iin tahta spatula veya tahta kak tercih edilmelidir. Su tamamen kaynamaya balaynca ll unun hepsi birden eklenmelidir. Un ilave edildikten sonra kartrarak 5- 10 dakika ksk atete piirilmelidir. Pien hamur soumaya braklmal, bu srada kontroll davranlmal hamurun ok fazla soumas nlenmelidir. Hamur fazla soutulursa yourma srasnda birlemez kesik bir grnt oluur. Bu durumda istenilen kalitede rn elde edilemez. Hamur lkken yumurtalar eklenmelidir. Yumurtalar hamura tek tek ilave edilmeli, bir yumurta krlp yorulduktan sonra dieri eklenmelidir. Bylece yumurtann byklne gre hamurun kvam ayarlanm olur. Hamurun kvamn anlamak iin hamur avu arasnda sklp avu alr. Hamur parmaklar arasnda perde oluturuyorsa kvam olmu demektir. Hamur fazla bekletilmeden, kurumasna frsat verilmeden ekillendirilmelidir. ekillendirmede rnn zelliine gre dzgn ekiller oluturulmaldr. Hazrlanan rn 175- 180 C derece frnda piirilmelidir. rn pierken frn kapa ilk 15- 20 dakika hi almamaldr. Aksi hlde ekler ya da profiterol hamurlarnn ileri boalmaz. Hamurun st hafif pembe renk aldnda frn alp sertlii kontrol edilmelidir. Hamura elle dokunulduunda yumuak geliyorsa olmam demektir. Hamura dokunulduunda gevrek sert bir grnm varsa ve rn arlk olarak hafiflemise hamur yeterli derecede pimi demektir. Yada kzartlarak hazrlanan uruplu tatllarn kzartlmasnda abuk yanmayan sv yalar kullanlmaldr. ( rnek: Ayiei ya) Tatllar kzartlrken ekil verilen rn souk yaa konmal ve hamurlar yan yzeyine kncaya kadar kzartma tenceresi hafife sallanmaldr. rnler orta hararetli sda piirilmeli ve rnlerin alt taraf sertleip kabuk balaynca evrilmelidir. evrilen tarafn ayn renkte pimesi salanmaldr. Tatllar altn sars renk alncaya kadar kzartlmaldr. Kalan hamurun piirilmesi iin her defasnda ya soutularak kullanlmaldr. uruplu tatllarda kvaml urup kullanlmaldr. Hamur kzartlp scakken, souk kvaml uruba eklenmelidir.
9 Pien rnde aranlan zellikler
Pimilik: Frnda piirilerek hazrlanan rnler orta sl frnda 3040 dakika piirilmelidir. Hamurlarn ilerinin boalmas aranlan niteliktir.
Hacim: Hem frnda hem de yada kzartmada pimi rnn i hamurdan 2 veya 3 kat daha fazla kabarm olmas aranlan niteliktir.
ekil btnl: Hamur piirildikten sonra ekillerini korumu olmaldr. zellikle paralamadan kzartlmaldr. ekillerin eit byklkte olmals aranlan niteliktir.
Gevreklik: Hamur frnda piirildiyse tam olarak kuruduunda frndan alnmaldr. Yada ok fazla kzartldnda sert olur, dikkat edilmelidir. Gevrek olmas rnn kalitesini olumlu etkiledii iin aranlan niteliktir.
Renk: Bu yntem kullanlarak elde edilen rnn frnda pimi ise pembe, yada kzartlm ise altn sars renkte olmas aranlan niteliktir.
1.5. Kremalar
Bu yntemle hazrlanan rnlerde lezzet vermek, sunumunu zenginletirmek amacyla eitli yntemlerle hazrlanan kremalar kullanlmaktadr.
Piirilerek yaplan kremalar
Un ya da niasta kullanarak veya her ikisinin belirli oranda karm ile hazrlanr. Yumurta, eker, st, un/ niasta karm muhallebi gibi piirilerek hazrlanr.
Kremalar ekler ve profiteroln i malzemesi olarak kullanlr. Krema doldurmada krema torbas ya da krema enjektr kullanlr. Bunun iin sivri u (duy) taklm krema torbasna krema doldurulur ve hamurun zayf bir noktasndan u batrlarak ierisine yeteri kadar krema doldurulur.
Hazr kremalar
Piyasada bulunan toz hldeki hazr pasta kremalar ll st ile rplarak ekler ve profiterol hazrlanmasnda kullanlabilir.
Kremanti
Piyasada hazr sata sunulan toz kremanti ll st ile rplarak hazrlanr. Ekler pasta ve profiterol iinde kullanmak zere kremantiyi tek bana kullanmak yerine beyaz krema ile kartrarak kullanmak rnn daha lezzetli olmasn salamaktadr.
10 ikolatal sala (glazr)
eker, un, vanilya, rendelenmi ikolata, yumurta sarlarnn su ile kartrlarak sulu muhallebi kvamna gelinceye kadar piirilmesi ile elde edilir. Arzuya gre (nane likr hari) likr ilave edilebilir.
Ekler ve profiterollerin zerini kaplamak amacyla kullanlr.
Krema yapmnda dikkat edilecek noktalar Piirilerek hazrlanan kremalarda ll malzeme kullanmak rnn kalitesi asndan nemlidir. Krema piirmede tencerenin izilmemesi, hazrlanan rnn sala zararl hle gelmemesi iin mutlaka tahta kak kullanlmaldr. Kremann kat maddeleri ncelikle tencereye konmal (un, eker, yumurta, kakao) birbiri ierisinde kartrlmal, daha sonra ocaa konmadan sv madde ilave edilerek kartrlmal ve ksk atete srekli kartrlarak homojen piirilmelidir. Lezzet ve koku vermek amacyla kullanlan vanilya ocaktan indikten sonra elenerek ilave edilmelidir. Piirilerek hazrlanan kremalar esnek yapdadr. Bu yzden krema pitikten sonra soumaya yakn %10 orannda kat ya ilave edilip rplarak esnek yap kaybedilmelidir. Kremann elastikiyetini kaybedip lezzet kazanmas isteniyorsa krema soutulduktan sonra ierisine 1/3 orannda kremanti eklenip ksa sreli rplr (uzun sre rplrsa krema sulanr). Kremalar souma esnasnda ara sra kartrlarak zerinin kabuklamas nlenmelidir. Hemen soumas istenen kremalar temiz mermer, tezgh zerine boaltlp svama spatulas yardmyla srekli alt st edilerek soutulmaldr.
1.6. uruplar
Piirilerek hazrlanan tulumba tatls, hanmgbei, dilberduda, vezirparma gibi geleneksel tatllarn yapmnda kvaml urup kullanlr.
Kvaml urup hazrlamak iin;
Malzemeler o 4 su barda toz eker o 3,5 su barda su o limon suyu
11 lem basamaklar o eker ve su orta boy elik bir tencere ile atee konur. o eker eriyinceye kadar kartrlr. o Kaynamaya baladktan sonra 15 dakika kaynatlp limon suyu eklenir. o Limon suyu eklendikten sonra 510 dakika daha kaynatlp ocaktan alnr.
urup yaparken dikkat edilecek noktalar
urup yapmnda su ve eker llerine dikkat edilmeli, gereinden fazla ya da az kullanlmamaldr. urup kartrmada kesinlikle tahta kak kullanlmamaldr nk tahta kaklar gzenekli yapya sahip olduklar iin yemek piirme esnasnda bnyesine ya ekmi olabilir. Bu, yan urup ierisine gemesine sebep olabilir. urup kaynadktan sonra mmkn olduu kadar kartrlmamaldr. Bu durum kvaml urubun ekerlenmesine sebep olabilir. Limon ilave edildikten sonra urup 5-10 dakika daha kaynatlmaldr. uruplarn soutulmas srasnda zeri ak braklmamal, tencerenin zeri temiz bir kt ya da tlbent ile kapatlmaldr.
12 UYGULAMA FAALYET
Piirilerek hazrlanan hamurlardan ekler pasta yapmnda dolgu olarak kullanmak zere beyaz krema hazrlamak iin n hazrlk yapnz.
lem Basamaklar neriler Kiisel hazrlklarnz yapnz. nlk giyip, bone takabilirsiniz. Kiisel hijyen kurallarna uyabilirsiniz. alma ortamnz hazrlaynz. Sanitasyon kurallarna uyabilirsiniz. Gerekli aralar hazrlaynz. elik tencere tercih edebilirsiniz. Yemek yapmnda kullanlmayan tahta kak hazrlayabilirsiniz. l iin su barda hazrlayabilirsiniz. Gereleri hazrlaynz. 3 orba ka un 1 su barda toz eker 1 yumurta 3 su barda st 1 paket vanilya Gerelerinizi llere uygun hazrlayabilirsiniz. Orta byklkte yumurta tercih edebilirsiniz. Yumurtay ykayabilirsiniz. Unu eleyebilirsiniz. Dzenli olabilirsiniz. alma ortamn temizleyiniz. Sanitasyon kuralarna uyabilirsiniz.
UYGULAMA FAALYET
13 KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz.
Deerlendirme ltleri Evet Hayr 1. Kiisel hazrlklarnz yaptnz m? 2. alma ortamnz hazrladnz m? 3. Aralar uygun hazrladnz m? 4. Gereleri uygun hazrladnz m? 5. ll eker ve suyu orta boy elik tencereye koydunuz mu? 6. Karm ocak zerine alp eker eriyinceye kadar kartrdnz m?
7. Kaynamaya baladktan 15 dakika sonra limon suyunu eklediniz mi?
8. Limon suyu ile birlikte 10 dakika daha kaynattnz m? 9. Ocaktan alp soumaya braktnz m? 10. Soutma srasnda hijyen kurallarna dikkat ettiniz mi? 11. .alma ortamnz sanitasyon kurallarna uygun temizleyip dzenlediniz mi?
DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz ise lme ve Deerlendirme ye geiniz.
14 LME VE DEERLENDRME
Aadaki cmlelerde bo braklan yerlere doru szckleri yaznz.
1 Piirilerek hazrlanan hamurlarn ana malzemesi .., . ve ..dr. 2 Piirilerek hazrlanan hamurlar frnda ve yada piirmede hacminin -..kat kabarr. 3 Piirilerek hazrlanan hamurlarn ileri krema ile doldurularak .. ve ..hazrlanr. 4 Piirilerek hazrlanan hamurlarla yaplan rnlerden iyi sonu alabilmek iin ..frnlar tercih edilmelidir. 5 Piirilerek hazrlanan hamurlarn yapmnda sv olarak ya da ..kullanlr. 6 Piirilerek hazrlanan hamurlarda kullanlan margarin hamura ve .. verir. 7 Piirilerek hazrlanan hamurlar un ilave edildikten sonra kartrarak - .. dakika piirilmelidir. 8 Piirilerek hazrlanan hamurlarla yaplan rn frnda pierken frn kapa ilk .- . dakika almamaldr. 9 Kremann elastikiyetini kaybetmesi iin % . orannda . eklenmelidir. 10 Piirilerek hazrlanan hamurlarla yaplan tatllarda .. urup kullanlr.
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.
LME VE DEERLENDRME
15
RENME FAALYET2
Bu faaliyette kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda gerekli ortam ve koullar salandnda piirilerek hazrlanan hamurlardan tekniine uygun kuru sda rnler hazrlayabileceksiniz.
Profiterol ve eklerin Trk ve dnya mutfaklarndaki yeri ve nemini ilgili kaynaklardan aratrnz. Profiterol ve ekler hazrlama yntemlerini eitli dergi ve kitaplar ile internetten aratrnz. Pastanelere giderek profiterol ve ekler hazrlama ve ssleme yntemlerini aratrp snfta arkadalarnzla paylanz.
2.PRLEREK HAZIRLANAN HAMURLARLA KURU ISIDA RNLER HAZIRLAMA Piirilerek hazrlanan hamur teknii ile kuru sda yani frnda piirilerek elde edilen rnler genellikle i kremas beyaz, st ise ikolata sos, glazr veya eritilmi ikolata ile kaplanan lezzetli tatl rnlerdir.
2.1. rnek rnler Hazrlama
Bu hamur hazrlama teknii ile elde edilecek rnlerin uygulamalarnda llere uymak, hazrlama ve piirme aamalarnda ilem basamaklarn sras ile takip etmek, kaliteli ve lezzetli rnler elde etmek iin nemlidir. Pasta ve dier unlu rnleri evde yapmak kiileri psikolojik olarak rahatlataca gibi ekonomik ynden de aile btesine katk salayabilir.
2.1.1. Profiterol
Temel hamur malzemesi 1 su barda su ya da st ( veya yar yarya su ve st karm) 60 g margarin 1 tatl ka toz eker 1 tutam tuz 1 su barda un 3 adet orta boy yumurta RENME FAALYET2
AMA ARATIRM A
ARATIRMA
16 malzemesi
1 l beyaz krema
zeri iin
1 l ikolata sosu
Hamurun hazrlan
Orta boydan biraz daha kk bir elik tencereye sv malzeme ile margarin konup tuz ve eker eklenir. Ocak zerine konup kaynamaya braklr.
Resim 2. 1: Temel hamurun ilk malzemelerinin tencereye konmu grnts
Un elenir, yumurtalar ykanr. Margarin eriyip su kaynamaya baladnda ate ksk duruma getirilir ve ll un tencereye birden boaltlp tahta kakla alt st etme yntemiyle kartrlarak be dakika kadar piirilir . Resim 2. 2: Temel hamurun ilk malzemelerinin ve ununun ilave edilmi grnts Hamur dzgn, effaf bir grnm kazand zaman ocaktan alnp soumaya braklr.
17
Resim 2. 3: Temel hamurun elde edilmi grnts
Hamur ok fazla soumadan biraz ld zaman yumurtalardan biri hamur ierisine krlp yorularak hamura yedirilir. Dier yumurtalar da ayn ekilde tek tek krlp yorulur. Frn tepsisi yalanr ya da iine yal kt serilir. Hamur fazla bekletilmeden u taklmam krema torbas ya da krema enjektrne al kadar doldurulur.
Resim 2. 4: Temel hamurun yumurtalarnn ilave edilerek rngaya doldurulmu grnts Hamur yalanm tepsiye 2 parmak aralkla 1 ceviz byklnde yuvarlak sklr.
18
Resim 2. 5: Temel hamura profiterol eklinin verilmesi
Hamur bitinceye kadar ileme devam edilir. nceden stlm 175- 180 derece frna konur. Frn kapa ilk 20 dakika hi almaz. Aksi halde ileri boalmaz.
Resim 2. 6: rn pierken frnn iinden grnt
20 dakika sonra kontrol edilir. Hamurun alt ve st pembeleip kuruduu zaman frndan karlr. Hamurlar pembeletikten sonra henz kurumamsa frn biraz kslarak hamurun kurumas salanr.
Resim 2. 7: Profiteroln ii bo olmal
19 Frndan alnp soumaya braklr.
Resim 2. 8: Frndan kan rnn soutulma grnts 1 l beyaz krema hazrlanp soutulur. ( krema iin bkz. 2.1.3. ) Daha nce hazrlanp soutulmu olan beyaz krema, sivri u taklm krema torbas ya da enjektrne doldurularak hamurun zayf bir noktasndan batrlp ileri doldurulur. Profiteroller servis tabana dzgnce sralanr ya da tek kiilik tabaklara genellikle 5 adet olmak zere yerletirilir. 1 l ikolata sosu hazrlanp sos scakken zerlerini kaplayacak ekilde dklerek servise hazrlanr. (ikolata sos iin bk. 2.1.4.)
Temel hamur malzemesi 1 su barda su ya da st (veya yar yarya su ve st karm) 60 g margarin 1 tatl ka toz eker 1 tutam tuz 1 su barda un 3 adet orta boy yumurta
20
malzemesi
1 l beyaz krema
zeri iin
1 adet 80 gramlk stsz (bitter) ikolata 40 g kadar margarin
Hamurun hazrlan
Orta boydan biraz daha kk bir elik tencereye sv malzeme ile margarin konup tuz ve eker eklenir. Ocak zerine konup kaynamaya braklr. Un elenir, yumurtalar ykanr. Margarin eriyip su kaynamaya baladnda ate ksk duruma getirilir ve ll un tencereye birden boaltlp tahta kakla alt st etme yntemiyle kartrlarak be dakika kadar piirilir. Hamur dzgn, effaf bir grnm kazand zaman ocaktan alnp soumaya braklr. Hamur ok fazla soumadan biraz ld zaman yumurtalardan biri hamur ierisine krlp yorularak hamura yedirilir. Dier yumurtalar da ayn ekilde tek tek krlp yorulur. Frn tepsisi yalanr ya da iine yal kt serilir. Hamur fazla bekletilmeden u taklmam krema torbas ya da krema enjektrne ald kadar doldurulur. Hamur 1 ceviz byklnde 1 parmak uzunluunda tepsiye 2 parmak ara ile baton eklinde sklr.
Resim 2.10: Temel hamurun ekler olarak ekillendirilmi grnts
Frn 175- 180 C derecede stlr. Hazrlanm olan hamur frna konulup ilk 20 dakika kapan amadan profiterolde olduu gibi pembeleip kurumas salanarak piirilir.
21
Resim 2. 11: Piirilerek soumaya braklm ekler
Frndan alnp soumaya braklr. 1 l beyaz krema hazrlanp soutulur. Daha nce hazrlanp soutulmu olan beyaz krema, sivri u taklm krema torbas ya da enjektrne doldurularak hamurun zayf bir noktasndan batrlp ileri doldurulur. Kk bir tencere ya da orta boy cam bir kseye ikolata ve margarin konulup su buhar zerinde (benmari yntemi) eritilip ya ve ikolata iyice birbirine yedirilir. Krema doldurulmu hamurlarn st ksmlar erimi ikolataya batrlarak servis tabana alnp soumaya braklr.
Resim 2. 12: Servise hazr hle getirilmi ekler rnekleri Souyup ikolatalar donduu zaman servis yaplr. 2.1.3. Krema
Ekler ve profiterol dolgusu olarak genellikle yal beyaz krema kullanlr. Beyaz krema sade olarak hazrland gibi souduktan sonra rplm kremanti ile kartrlarak da hazrlanabilir. Bu ekilde hazrlanan krema daha lezzetli ve dzgn grnml olur.
Krema iin malzemeler: 3 orba ka un 1 su barda toz eker 1 yumurta 3 su barda st 1 paket vanilya 1 paket kremanti ya da 50 g margarin
22 lem basamaklar: Uygun byklkte bir tencerede un, yumurta ve eker kartrlr. Souk st azar azar tahta kakla kartrlarak ilave edilir. Stn ilavesi srasnda topaklanmamasna dikkat edilmelidir. Stn tamam kartrldktan sonra ocaa konup srekli kartrmak suretiyle piirme ilemine devam edilir. Koyulamaya baladnda ocak kslr ve kartrarak kaynamaya baladktan sonra 5 dakika kadar piirilir. Ocaktan alndktan sonra vanilya ilave edilip soumaya braklr. Ara sra kartrlarak kabuk tutmas nlenir. (Kabuk tutarsa kartrldnda ptrl bir krema olacaktr.) Dier tarafta 1 paket kremanti 1 ay barda su veya st ile dzgn, koyu bir kvam alana kadar rplr. Krema souyana kadar buzdolabnda bekletilir. Krema tamamen souduunda rplm kremanti kremaya ilave edilip iyice kartrlr. (ok fazla kartrlmamaldr, krema sulanr.)
Not: Kremada kremanti kullanlmayacaksa krema pitikten sonra scakken 50 g margarin eklenip iyice rplarak soutulur.
2.1.4: ikolatal Sos (Glazr)
Malzemeler
200 g tozeker 30 g un paket vanilya 150 g stsz ikolata(kuvertr) 2 yumurta sars lt. Su kahve ka likr(nane likr hari) istee bal
lem basamaklar
elik bir tencereye ll eker, un, vanilya, rendelenmi ikolata ve yumurta sarlar koyularak kartrlr. ll suyun bir ksmn ilave edilerek metal kak veya yumurta teli ile kartrmaya devam edilir. ll suyun kalan ksm da karma ilave edilerek ksk atete sulu muhallebi kvamnda piirilir. 12 tam kaynadktan sonra ateten alnarak istenirse likr ilave edilir. zerinin kaymaklanmamas iin ara sra kartrlr.
23
Resim 2.14: ikolata salas (glazr) rnekleri
2.2. Servis Yapma
Krema dolgusu ile hazrlanan ekler pasta ve profiterol gibi rnlerin zeri eritilmi bitter ikolata, glazr, hazr ikolata sosu vb. ile kaplandktan sonra st malzemesinin donmas beklenerek servis yaplr.
Ekler pastalar yuvarlak ya da baton ekilde hazrlanp servise sunulabilir. Ayn zamanda ekler pastalara kuu, rdek vb. ekiller verilerek sunumu yaplabilir.
Resim 1. 7: Ekler pasta servis ekilleri
Profiterol, zeri ikolata sosu ile kaplanarak servise sunulur. Ekler pasta zeri glazr ya da eritilmi ikolata ile kaplanarak servise sunulur.
24
Resim 1. 8: Profiterol servisi Ekler ve profiteroln zeri yeil fstk, hindistan cevizi vb. kuruyemilerle sslenerek servise sunulabilir.
Resim 1.9: Yeil fstkl ekler pasta
25 UYGULAMA FAALYET
1 l piirilerek hazrlanan temel hamur ile ilekli ekler pasta hazrlaynz.
Orta boy elik tencere hazrlayabilirsiniz. Tahta kak hazrlayabilirsiniz. Frn tepsisi hazrlayabilirsiniz. Yal kt hazrlayabilirsiniz. Krema torbas ya da enjektr hazrlayabilirsiniz. Gereleri hazrlaynz. 1 su barda su ya da st 60 g margarin 1 tatl ka toz eker 1 tutam tuz 1 su barda un 3 adet yumurta 10 adet ilek 2 paket kremanti 1 ay barda pudra ekeri llere uygun hazrlamaya zen gsterebilirsiniz. ilekleri ykayp bir sre suda bekletebilirsiniz.
Tencereye su veya st koyup margarin, tuz ve ekeri ekleyiniz. Su veya st yerine bunlarn yar yarya karmn kullanabilirsiniz. Karm ocak zerine alp, kaynamaya braknz.
Kartrmada tahta kak kullanabilirsiniz.
Ya sv ierisinde eriyip sv kaynamaya balad zaman unu birden ilave edip kartrarak 5 dakika piiriniz. Unu eleyerek kullanabilirsiniz. Unu eklemeden nce oca ksk duruma getirebilirsiniz. Pien hamuru soumaya braknz. ok fazla soutmaynz, el dayanacak kadar hamuru ltabilirsiniz. UYGULAMA FAALYET
26 Yumurtalardan birini hamura krp yourarak iyice yediriniz. Dier yumurtalar da teker teker krarak yourunuz. Yumurtalar ykayabilirsiniz. Tamamen dzgn bir hamur elde edinceye kadar yourabilirsiniz. Tepsiye yal kt yaynz. Yal kt bulunmad zaman tepsiyi yalayarak da kullanabilirsiniz. Hamuru, u taklmam enjektr ya da torbaya doldurarak tepsiye 2 parmak ara ile ceviz byklnde yuvarlak sknz. ekillerin dzgn ve ayn byklkte olmasna zen gsterebilirsiniz. Frn 175 dereceye stp tepsiyi frna koyunuz, hamuru pimeye braknz. Frn kapan ilk 20 dakika amayabilirsiniz. zerleri pembeletii zaman frn ap, hamurun sertliini kontrol ediniz. Pembeleip sertlemise tamamen pimi demektir. Pien hamurlar frndan hemen karmayp frn kapatarak, 5 dakika kadar hamuru frn ierisinde brakabilirsiniz. Bylece biraz daha sertlemi olur. Frndan karp soumaya braknz. Souduktan sonra kremasn doldurup sosunu dkebilirsiniz. Kremantiyi 1 su barda souk st ya da su ile rpnz. St daha lezzetli olmasn salayacaktr. ilekleri ykayp er dilime ayrnz. Kk ilekleri ikiye kesebilirsiniz. Pien hamurlar bir taraf ayrlmayacak ekilde ortadan enine kesiniz. Dikkatli olabilirsiniz. Krema enjektrne trtkl u takarak kremanti doldurup hamurlarn iini krema ile doldurunuz. zenli alabilirsiniz. Kremantinin zerine bir dilim ilek yerletiriniz. Ssleme ve grne zen gsterebilirsiniz. Servis tabana alp zerlerine pudra ekeri serperek rn servise hazrlaynz. Tek kiilik servisler eklinde de hazrlayabilirsiniz. alma ortamn temizleyiniz. Sanitasyon kurallarna uyabilirsiniz.
27
KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz. Deerlendirme ltleri Evet Hayr 1 Kiisel hazrlklarnz yaptnz m? 2 alma ortamn sanitasyon kurallarna uygun hazrladnz m? 3 Uygun aralarnz hazrladnz m? 4 Gerelerinizi uygun llerde hazrladnz m? 5 Tencereye sv, margarin, tuz ve ekeri koyup kaynattnz m? 6 Oca ksarak ll unu ilave edip kartrarak 5 dakika hamur dzgn grnm alncaya kadar piirdiniz mi?
7 Pien hamuru biraz soutup yumurtalar tek tek krarak yourdunuz mu?
8 Hamuru enjektre doldurup yalanm ya da yal kt yaylm tepsiye 2 parmak ara ile ceviz byklnde yuvarlak ekilde sktnz m?
9 Frn 175- 180 derecede stp hamuru frna koyarak 20 dakika frn kapan amadan pembeleip kuruyana kadar piirdiniz mi? Hamuru soumaya braktnz m?
10 Krema iin ll un, eker ve yumurtay tencereye koyarak azar azar souk st ilavesiyle kartrdnz m?
11 Krema karmn ocak zerine alp orta atete srekli kartrarak muhallebi gibi piirdiniz mi?
12 Pien kremaya margarin ekleyip rparak souttunuz mu? 13 Kremay sivri u taklm enjektre doldurup hamurlarn zayf bir noktasndan batrarak ilerini krema ile doldurdunuz mu?
14 Hamurlar servis tabana dzgnce yan yana ve st ste sraladnz m?
15 ikolata sosu iin ll niasta, yumurta sars, kakao ve ekeri tencerede kartrdnz m?
16 ll souk st ilavesiyle kartrarak ocak zerine alp orta atete srekli kartrarak piirdiniz mi?
19 Servis iin gerekli aralar ve ortam hazrladnz m? 20 Souduktan sonra servisini yaptnz m? 21 alma ortamn sanitasyon kurallarna uygun temizlediniz mi?
28
DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirme ye geiniz.
29
LME VE DEERLENDRME
Aadaki cmlelerde bo braklan yerlere doru szckleri yaznz.
2 Ekler hamuru hazrlamada 1 l iin .su barda sv, ..su barda un, g margarin ve adet yumurta kullanlr.
3 Profiterol ve ekler hamuru hazrlamada yumurtalar .. krlp yorulmaldr.
4 Profiterol ve ekler hamuru tepsiye .. parmak ara ile yerletirilmelidir.
5 Ekler ve profiterolde i dolgusu olarak genellikle . krema kullanlr.
6 Ekler zerinde kullanlacak ikolata yntemi ile eritilir.
7 ikolata sosu..zerinde kullanlr.
8 ikolata sosu kakao ile hazrlanabildii gibi .. ile de hazrlanabilir.
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.
LME VE DEERLENDRME
30 RENME FAALYET-3
Bu faaliyette kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda gerekli ortam ve koullar salandnda piirilerek hazrlanan hamurlardan tekniine uygun yada kzartlarak hazrlanan rnler hazrlayabileceksiniz.
Piirilerek hazrlanan hamurlarla yaplan uruplu tatl eitlerini aratrnz. Piirilerek hazrlanan hamurlarla yaplan uruplu tatl eitlerini, bu tatllarn Trk mutfandaki ve beslenme kltrmzdeki yeri ve nemini kitaplardan ve internetten aratrarak reniniz. Pastanelere giderek, piirilerek hazrlanan hamurlarla yaplan uruplu tatllarn ekil ve bykl ile ssleme tekniini inceleyiniz.
3. PRLEREK HAZIRLANAN HAMURLARLA YADA KIZARTILARAK HAZIRLANAN RNLER Piirilerek hazrlanan ve yada kzartlarak yaplan geleneksel Trk tatllarnda ve baz tatllarda urup kullanlr. Yaplan tatlnn zelliine uygun kvamdaki urubun kullanlmas lezzet ve kalite asndan nemlidir. Piirilerek hazrlanan hamur tatllarnda kullanlmak zere hazrlanan urup nceden soutularak hazrlanmaldr. Kzarm olan rnn ya szdrlerek, rn bekletilmeden souk uruba atlmaldr. Piirilerek hazrlanan hamurlarn urupta bekletilme sresi iin 5 dakika yeterlidir.
3.1.rnek rnler Hazrlama
Piirilerek hazrlanan hamurlara yiyecek iecek sektrnde halama hamur tatllar da denilmektedir. Halama hamur tatllar, alaturka hamur ii tatllarn bir baka eidini oluturur. Bu tatl trlerinin saray mutfana ait olduu isimlerinden de anlalmaktadr. Hanmgbei, dilberduda, vezirparma gibi. Esas gereleri ya, eker, un ve yumurtadr. Hamurun iine biraz su ve tuz mutlaka eklenir. eker tad, yumurta da kabarmay salar ve ayr bir lezzet katar. Bu tatllar su, ya, eker ve tuzun bir tencerede kaynatlmasndan sonra un katlp kartrlarak bir hamur hline getirilmesiyle ve lynca tek tek yumurtalarnn yedirilmesiyle hazrlanr. Bu hamur daha sonra biimlendirilerek bol ve kzgn yada kzartlr. Daha sonra eker urubunun iine atlr. Ilk ya da daha ok souk olarak tketilir. Bu tatllar iinde sadece tulumba tatls hamuru, ucunda trtll bir duy bulunan zel bir aletten ya da torbadan sklarak biimlendirilir. Dierlerine elle ekil verilir AMA ARATIRMA RENME FAALYET3
31 3.1.1. Tulumba Tatls
Malzemeler
Hamur iin:
o 2,5 su barda un o 2 orba ka irmik o 2,5 su barda su o paket margarin o 1 tutam tuz ( 1 fiske ) o 5 adet yumurta
urubu iin:
o 4 su barda toz eker o 3,5 su barda su o limon suyu
Kzartmak iin:
o 2 su barda ayiei ya
lem basamaklar
Birinci renme faaliyetinde verildii ekilde kvaml urup hazrlanp soumaya braklr. Orta byklkte bir elik tencereye su, margarin ve 1 fiske tuz konup atee konur. Margarin su ierisinde eriyip su kaynamaya baladnda ate kslp ll un ve irmik beraber tencereye boaltlr. Karm tahta kakla alt st edilir. Helva gibi kartrmak suretiyle 5- 6 dakika kadar hamur piirilir. Hamur dzgn, effaf bir grnm ald zaman ocaktan alnp soumaya braklr. ( ok fazla soutulmamaldr.) Hamur el dayanabilecek sya geldii zaman, yumurtalar tek tek krlp yorularak hamura yedirilir. ll ayiei ya dztabanl elik bir tencere ya da tavaya konup hazrlanr. Hamurun i ksm sv ya ile hafif yalanm tulumba tatls kalbna doldurulur. Souk ya bulunan tencere ierisine kalptan 4-5 cm uzunluunda sklr. ki bak ya da mutfak makas yardm ile kesilir.
32
Resim 3. 1: Tulumba tatlsnn kzartlmas
Tencere ocak zerine konulur. Sallanmak suretiyle hamurlarn tencere dibine yapmas nlenerek piirilmeye balanr. Hamurlar hacminin 34 kat kabarp ya yzeyine kt zaman, sallama ilemine devam edilmeden alt st edilerek pembe renkte kzartlr. Hamurlar ya szdrlerek tencereden kevgir yardmyla karlr. Souk uruba atlr.
Resim 3. 2: Tulumba tatlsnn urupta bekletilme grnts
5 dakika kadar urubu ektirilip servis tabana alnr.
Not: Artan hamur tekrar kalptan karlp piirilmek istenirse yan soutulmas gerekir. Scak yaa atldnda hamur yzeyi birden kuruyarak tam kabarma salanamayabilir.
33
Resim 3. 3: Servise hazr tulumba tatls
3.1.2. Hanmgbei
Malzemeler
Hamuru iin:
o 2,5 su barda un o 2,5 su barda su o paket margarin o 1 tutam tuz ( 1 fiske ) o 4 adet yumurta
urubu iin:
o 4 su barda toz eker o 3,5 su barda su o limon suyu
Kzartmak iin:
o 2 su barda ayiei ya
lem basamaklar
Birinci renme faaliyetinde verildii ekilde kvaml urup hazrlanp soumaya braklr. Orta byklkte bir elik tencereye su, margarin ve 1 fiske tuz konulur. Tencere atee konulur. Margarin su ierisinde eriyip su kaynamaya baladnda ate kslp ll un birden suyun iine boaltlr. Karm tahta kakla alt st edilerek helva gibi kartrlr. 5- 6 dakika kadar hamur piirilir.
34 Hamur dzgn, effaf bir grnm ald zaman ocaktan alnp soumaya braklr. ( ok fazla soutulmamaldr.) Hamur el dayanabilecek sya geldii zaman yumurtalar tek tek krlp yorularak hamura yedirilir. ll ayiei ya dztabanl elik bir tencere ya da derin bir tavaya konulup hazrlanr. Hamurdan ceviz byklnde paralar alnp sv ya ile yalanm avu arasnda yuvarlatlp yasslatrldktan sonra ortas parmakla delinip dzgn simit ekli verilir. Hazrlanan hamurlar aralarnda 2 parmak boluk kalacak ekilde souk ya ierisine konulur. Tencere ocak zerine konulur. Sallamak suretiyle hamurlarn tencere dibine yapmas nlenerek hamur piirilmeye balanr.
Resim 3. 4: Hanmgbei tatlsnn kzartlmas
Hamurlar hacminin 34 kat kabarp ya yzeyine kt zaman sallama ilemine devam edilmeden alt st edilerek pembe renkte kzartlr. Ya szdrlerek tencereden kevgir yardmyla karlr. Souk uruba atlr. 5 dakika kadar urubu ektirilir. Servis tabana alnr.
Resim 3. 5: Servise hazr hanmgbei tatls Artan hamur bitene kadar piirme ilemine devam edilir.
35 3.1.3. Dilberduda
Malzemeler
Hamuru iin:
o 2,5 su barda un o 2,5 su barda su o paket margarin o 1 tutam tuz ( 1 fiske ) o 4 adet yumurta
urubu iin:
o 4 su barda toz eker o 3,5 su barda su o limon suyu
Kzartmak iin:
o 2 su barda ayiei ya
lem basamaklar
Birinci renme faaliyetinde verildii ekilde kvaml urup hazrlanp soumaya braklr. Orta byklkte bir elik tencereye su, margarin ve 1 fiske tuz konur. Tencere atee konur. Margarin su ierisinde eriyip su kaynamaya baladnda ate kslp ll un birden suyun iine boaltlr. Karm tahta kakla alt st edilerek helva gibi kartrlr. 5- 6 dakika kadar hamur piirilir. Hamur dzgn, effaf bir grnm ald zaman ocaktan alnp soumaya braklr. ( ok fazla soutulmamaldr.) Hamur el dayanabilecek sya geldii zaman yumurtalar tek tek krlp yorularak hamura yedirilir. ll ayiei ya dztabanl elik bir tencere ya da derin bir tavaya konulup hazrlanr. Hamurdan ceviz byklnde paralar alnp sv ya ile yalanm avu arasnda oval ekil verilip yasslatrldktan sonra ortadan ikiye kapatlr. U ksmn yarm cm gerisinden parmak ucu ile bastrlp dudak ekli verilir. Hazrlanan hamurlar aralarnda 2 parmak boluk kalacak ekilde souk ya ierisine konulur. Tencere ocak zerine konulur. Sallamak suretiyle hamurlarn tencere dibine yapmas nlenerek hamur piirilmeye balanr.
36 Hamurlar hacminin 34 kat kabarp ya yzeyine kt zaman sallama ilemine devam edilmeden alt st edilerek pembe renkte kzartlr. Ya szdrlerek tencereden kevgir yardmyla karlr. Souk uruba atlr.
5 dakika kadar urubu ektirilip servis tabana alnr.
Resim 3. 6: Servise hazr dilberduda tatls
Tulumba tatlsnda olduu gibi artan hamurun piirme ilemine devam edilir.
3.1.4. Vezirparma
Malzemeler
Hamuru iin:
o 2,5 su barda un o 2,5 su barda su o paket margarin o 1 tutam tuz ( 1 fiske ) o 4 adet yumurta
urubu iin:
o 4 su barda toz eker o 3,5 su barda su o limon suyu
Kzartmak iin:
o 2 su barda ayiei ya
37 lem basamaklar Birinci renme faaliyetinde verildii ekilde kvaml urup hazrlanp soumaya braklr. Orta byklkte bir elik tencereye su, margarin ve 1 fiske tuz konur. Tencere atee konulur. Margarin su ierisinde eriyip su kaynamaya baladnda ate kslp ll un birden suyun iine boaltlr. Karm tahta kakla alt st edilerek helva gibi kartrlr. 5- 6 dakika kadar hamur piirilir. Hamur dzgn, effaf bir grnm ald zaman ocaktan alnp soumaya braklr. (ok fazla soutulmamaldr.) Hamur el dayanabilecek sya geldii zaman yumurtalar tek tek krlp yorularak hamura yedirilir. ll ayiei ya dz tabanl elik bir tencere ya da derin bir tavaya konup hazrlanr. Hamurdan yarm ceviz byklnde paralar alnp sv ya ile yalanm avu arasnda uzunlamasna yuvarlanarak parmak ya da mekik ekli verilir. Hazrlanan hamurlar aralarnda 2 parmak boluk kalacak ekilde souk ya ierisine konur. Tencere ocak zerine konulur. Sallamak suretiyle hamurlarn tencere dibine yapmas nlenerek hamur piirilmeye balanr. Hamurlar hacminin 34 kat kabarp ya yzeyine kt zaman sallama ilemine devam edilmeden alt st edilerek pembe renkte kzartlr. Hamurlar, ya szdrlerek tencereden kevgir yardmyla karlr. Souk uruba atlr. 5 dakika kadar urubu ektirilir. Servis tabana alnr.
Resim 3. 7: Servise hazr vezirparma tatls
38 3.2.Servis Yapma
Piirilerek hazrlanan hamurlarla yaplan tulumba tatls, hanmgbei, dilberduda, vezirparma vb. rnler kzartldktan hemen sonra souk urupta bekletilerek urubunu iyice ektikten sonra 45 adetten oluan porsiyonlar hlinde servise sunulur.
Resim 1.10: Piirilerek yaplan hamurlarla hazrlanan uruplu tatllar
Piirilerek yaplan hamurlarla hazrlanan uruplu tatllarn zeri hindistan cevizi, yeil fstk vb. kuruyemilerle de sslenerek servis yaplabilir.
39 UYGULAMA FAALYET
Kakaolu (esmer) tulumba tatls yaparak teknie uygun servise hazrlaynz . lem Basamaklar neriler Kiisel hazrlklarnz yapnz. nl giyip, bone takabilirsiniz. Kiisel hijyen kurallarna uyabilirsiniz. alma ortamnz hazrlaynz. Sanitasyon kurallarna uyabilirsiniz. Dzenli olabilirsiniz. Uygun aralar hazrlaynz. Orta boy elik tencere hazrlayabilirsiniz. urup iin uygun byklkte elik tencere hazrlayabilirsiniz. Tahta kak hazrlayabilirsiniz. urup kartrmak iin orba ka hazrlayabilirsiniz. Tulumba tatls kalb hazrlayabilirsiniz. Tulumba tatls kalb yoksa huni taklm krema torbas da kullanabilirsiniz. Uygun gereleri hazrlaynz. Hamur iin: 2 su barda un 2 orba ka irmik 2,5 su barda su paket margarin 1 tutam tuz ( 1 fiske ) 5 adet yumurta 3 orba ka kakao urubu iin: 4 su barda toz eker 3,5 su barda su limon suyu Kzartmak iin: 2 su barda ayiei ya
urubu hazrlaynz. ll eker ile suyu tencereye koyup eker eriyinceye kadar kartrnz. Tencereyi ocak zerine alp orta atete kaynamaya braknz. 15 dakika kaynadktan sonra limon suyunu ekleyip 10 dakika daha kaynatnz. Ocaktan alp soumaya braknz.
llere uygun hazrlk yapmaya dikkat edebilirsiniz. Dzenli alabilirsiniz. Tm malzemeyi lerek ayr ayr hazrlayabilirsiniz. Yumurtalar ykayarak kullanabilirsiniz. Unu eleyebilirsiniz.
urubu bir gn nceden hazrlayp soutabilirsiniz. Bir gn nceden hazrladnz urubu soutucuda bekletebilirsiniz.
UYGULAMA FAALYET
40 Hamuru hazrlaynz. Orta byklkte bir elik tencereye su, margarin ve 1 fiske tuz koyup atee koyunuz. Un, irmik ve kakaoyu bir kap ierisinde kartrnz. Margarin su ierisinde eriyip su kaynamaya baladnda atei ksp ll un, kakao ve irmik karmn birden tencereye boaltnz. Tahta kakla alt st ederek helva gibi kartrmak suretiyle 5- 6 dakika kadar piiriniz. Hamur dzgn, effaf bir grnm ald zaman ocaktan alp soumaya braknz. El dayanabilecek sya geldii zaman yumurtalar tek tek krp yourarak hamura yediriniz. ll ayiei yan dztabanl elik bir tencere ya da derin bir tavaya koyup hazrlaynz. Hamuru tulumba tatls kalbna doldurup 34 cm uzunluunda skarak iki bak yardmyla kesiniz. 2 parmak ara ile souk ya ierisine alnz. Tencereyi ocak zerine koyup sallamak suretiyle hamurlarn tencere dibine yapmasn nleyerek, hamurlar piirmeye balaynz. Hamurlar hacminin 34 kat kabarp ya yzeyine kt zaman, sallama ilemine devam etmeden, hamurlar alt st ederek pembe renkte kzartnz. Hamurlarn yan szdrerek tencereden kevgir yardmyla karnz. Souk uruba atnz. 5 dakika kadar urubunu ektirip servis tabana alnz.
Hamuru piirdikten sonra ok fazla soutmayabilirsiniz. Kzartmak iin derin tencere ya da tava kullanabilirsiniz. Ya her defasnda soutarak kullannz. Scak ya hamurun st yzeyini birden sertletirir. Kabarmasn engeller.
41
Resim 3.8: Esmer Tulumba Tatls
alma ortamn temizleyiniz. Sanitasyon kurallarna uyabilirsiniz.
42 KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz.
Deerlendirme ltleri Evet Hayr 1. Kiisel hazrlklarnz hijyen kuralarna uygun olarak yaptnz m?
2. alma ortamnz sanitasyon kurallarna uygun hazrladnz m?
3. Uygun aralar hazrladnz m? 4. Gerelerinizi llere uygun olarak hazrladnz m? 5. urubu teknie uygun hazrladnz m? 6. urubu souttunuz mu? 7. Hamurunu teknie uygun piirerek hazrladnz m? 8. Hamuru soumaya braktnz m? 9. Hamur el dayanacak sya geldii zaman yumurtalar tek tek krarak yourup hamura yedirdiniz mi?
10. Hamura vereceiniz ekli belirlediniz mi? 11. Ya tencere ya da derin bir tavaya koyarak hazrladnz m? 12. Belirlediiniz ekilde hamuru ekillendirip souk ya ierisine 23 parmak ara ile yerletirdiniz mi?
13. Ya tenceresini ocaa koyup sallayarak hamurlar ya yzeyine kana kadar piirmeye baladnz m?
14. Ya yzeyine ktktan sonra alt st ederek pembeleinceye kadar piirdiniz mi?
16. 5 dakika urupta bekletip urubunu ektirdiniz mi? 17. uruptan dikkatlice karp servis tabana alarak servise hazrladnz m?
18. alma ortamn sanitasyon kurallarna uygun temizlediniz mi?
43
DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirme ye geiniz.
44
LME VE DEERLENDRME
Aadaki cmlelerde bo braklan yerlere doru szckleri yaznz.
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.
LME VE DEERLENDRME
45 RENME FAALYET-4
Bu faaliyette kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda gerekli ortam ve koullar salandnda piirilerek hazrlanan hamurlardan tekniine uygun hazr reeteleri uygulayabileceksiniz.
Profiterol ve ekler pastann hazrlann kitaplardan ve internetten aratrnz. Piirilerek yaplan hamurlarla hazrlanan tatl eitlerini ve yapl tekniklerini dergilerden aratrnz. Blm retmenlerinizle grerek piirilerek yaplan hamurlardan hazrlanan pasta ve tatl tarifleri reniniz.
4. HAZIR REETELERN BULUNDUU KAYNAKLAR Piirilerek yaplan hamurlarla hazrlanan ok eitli rnlerin yapllar farkl yemek kitaplarndan, dergilerden, brorlerden, internet kaynaklarndan, televizyondan hatta tecrbeli kiilerden renilebilmektedir.
4.1. Kitaplar
Piirilerek hazrlanan hamurlarla yaplan rnlerin; pasta ve tatllarn reeteleri ve hazrlanlar ok eitli kitaplarda okuyuculara sunulmutur. Kitaplardaki reeteler uygulanmaya balanmadan nce u konularn bilinmesinde fayda vardr.
Piirilerek hazrlanan hamurlarla hangi rnlerin hazrlanabilecei konusunda n bilgiye sahip olmak. Bu hamurlar hazrlamann nemli noktalarn bilmek. Temiz ve dzenli alma asndan kitapta verilen reetenin ara gere ve ilem basamaklarn nceden bir kda yazmak ve oradan takip etmek. Gram llerinde verilen reete malzemelerini mutlaka mutfak terazisi ile lerek hazrlamak. Profiterol, ekler ve uruplu tatllarda kullanlan malzemeleri eksiksiz hazrlamak. Kitapta verilen malzeme dnda malzeme kullanmamak. lem basamaklarn dikkatlice okumak gerekir. RENME FAALYET4
AMA ARATIRMA
46 4.2. Dergiler Brorler
Dergi ve brorlerde ekler, profiterol, tulumba tatls, hanmgbei, dilberduda ve vezirparma tatllar ile ilgili renkli resimli reeteler bulunmaktadr.
Dier tariflerde olduu gibi piirilerek hazrlanan hamurlarla yaplan eitli pasta ve tatl reetelerinin bulunduu baz brorler de hazrlanarak, ieriklerinde malzeme ve ilem basamaklar aklanmaktadr.
Dergi ve brorlerdeki hazr reeteler resimli olduu iin hazrlamada kolaylk salayacaktr.
Uygulama srasnda kitaplarda verilen konular ayn ekilde dikkate almak nemlidir.
4.3. nternet
Piirilerek hazrlanan hamurlarla yaplan pasta ve tatl eitleri konusunda hazrlanan reeteler internet ortamnda birok sitede yer almaktadr. Bu reetelerde verilen tarifler, reeteyi hazrlayan kiinin, rnn temel zelliklerini bozmadan kendisinin gelitirdii ya da herhangi bir kitaptan alnm ve yine rnn zelliini bozmayacak ekilde deiiklikler yapt tariflerdir.
nternetten profiterol, ekler ve uruplu tatl reeteleri uygulanaca zaman, dier kaynaklarda olduu gibi verilen ara gere ve ilem basamaklar dikkatlice okunup not alndktan sonra uygulamaya geilmelidir.
nternette reetesi bulunan profiterol, ekler ve uruplu tatllara grsel bilgilerden baklarak servis tabana yerletirme ve ssleme ekli dikkatlice incelenmelidir.
4.4. Televizyon
Gnmzde baz televizyon programlarnda piirilerek yaplan hamurlarla hazrlanan profiterol, ekler ve uruplu tatllarn yapllar da grsel olarak sunulmaktadr. Bu programlar dikkatlice izlendii takdirde rnlerin hazrlanmasnda kolaylk salayacaktr.
Televizyonda profiterol, ekler ve uruplu tatllarn yapl izlenirken mutlaka bir not kd ve kalem hazr bulundurulmal, ara gere listesi ve ilem basamaklar eksiksiz olarak not alnmaldr. Ayrca ssleme ve servis yntemlerinin de herhangi bir zellii varsa dikkatle izlenmeli ve not alnmaldr. Ancak piirilerek hazrlanan hamurlarla yaplan rnler kvam ve hazrlama teknii asndan zel bir bilgi beceri gerektirdii iin ok dikkatli olmak gerekir.
47 4.5. Kaynak Kiiler
Piirilerek hazrlanan hamurlarla yaplan uruplu tatllarda kiiler kendi tecrbelerini kullanarak farkl yntemler gelitirmi ve bunlar uygulayarak tecrbe kazanmlardr. Bu kiilerle grmek bu rnleri hazrlama konusunda kolaylk salayacaktr.
Kaynak kiilerle grmede zaman planlamas olduka nemlidir. Kaynak kiinin kendisi iin uygun zaman seimi, verilecek reetedeki malzeme ve ilem basamaklarnn daha dzenli ve doru renilmesine yardmc olacaktr.
Grmeye balamadan nce not almak zere defter veya not kd ile bir kalem ya da kayt cihaz mutlaka bulundurulmaldr. Anlatlan bilgiler dikkatle dinlenmeli, anlalmayan konu varsa zamannda tekrarlanarak eksiksiz renilmelidir.
Ayn zamanda piirilerek hazrlanan hamurlardan yaplacak rnlerin uygulamal olarak renilmesi, daha kalc olmasn salayacaktr.
4.6. Dierleri
Piirilerek hazrlanan hamurlarla yaplan profiterol, ekler, tulumba tatls ve dier uruplu tatllarn malzeme ve ilem basamaklarnn bulunduu hazr reetelere bunlarn dnda; Pasta ve tatl imalathanelerinden, Meslek liselerinin pastaclk dalnda uygulanan yntemlerden, Otel mutfaklarnn pasta hazrlama blmnden, Turizm ve otelcilik okullarnda yaplan uygulamalardan, Bu konuda yaynlanm CDlerden, Frn, mikser gibi mutfak aralarnn kullanm klavuzlarndan da ulalabilmektedir.
48 UYGULAMA FAALYET
Bir yemek kitabndan dilberduda tatls reetesi aratrp renerek uygulamasn yapnz.
lem Basamaklar neriler Kiisel hazrlklarnz yapnz. Hijyen kurallarna uyabilirsiniz. nlk ve bone kullanabilirsiniz. Gerekiyorsa maske takabilirsiniz. alma ortamnz temizleyip hazrlaynz. Sanitasyon kurallarna uyabilirsiniz. Reeteyi dikkatlice okuyunuz. Gerekirse baka bir kda yazarak buradan uygulama yapabilirsiniz. Reetede verilen aralar hazrlaynz. Reetede ayrca aralar verilmemise ilemlerin yaplna uygun aralar hazrlayabilirsiniz. Reetede verilen gereleri hazrlaynz. Gerelerin reetede verilen llere uygun olmasna dikkat edebilirsiniz. Hanmgbei hamurunu reetede belirtildii ekilde hazrlayp piiriniz. Hazrlamada ve piirmede dikkat edilecek noktalar gz nnde bulundurabilirsiniz.
Reetede verildii ekilde urubu hazrlayp soutunuz. Kendi n bilgilerinizle karlatrma yapabilirsiniz. Hamura yumurtalar ekleyip yourunuz. Temiz- dzenli ve seri almaya zen gsterebilirsiniz. Reetede belirtildii ekilde hamuru ekillendiriniz. Dikkatli olunuz, dzgn ekiller oluturabilirsiniz. Ya hazrlaynz. Souk ya kullanabilirsiniz. Hamurlar yaa koyup ocaa alnz. Tencereyi sallayarak hamurlarn tencere dibine yapmasn nleyebilirsiniz. Reetede verildii ekilde hamurlar piiriniz. Reetede verilen nerileri gz nnde bulundurabilirsiniz. Reetede belirtildii ekilde tatly servise hazrlaynz. Reetede belirtildii ekilde servis aralar hazrlayabilirsiniz. alma ortamn temizleyiniz. Sanitasyon kurallarna uyabilirsiniz.
UYGULAMA FAALYET
49 KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri Evet ve Hayr kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz.
Deerlendirme ltleri Evet Hayr 1. Kiisel hazrlklarnz yaptnz m? 2. alma ortamnz sanitasyon kurallarna uygun temizleyip hazrladnz m?
3. nternetten pasta reetesi veren siteleri aratrdnz m? 4. Daha nce uygulamadnz ve renmek istediiniz bir reete olmasna dikkat ettiniz mi?
5. Grsel bilgilerden ekler resimlerini aratrdnz m? 6. Reeteyi nceden bir kda yazarak eksiksiz not aldnz m?
7. Reetede verilen aralar uygun hazrladnz m? 8. Reetede verilen gereleri uygun hazrladnz m? 9. nceki bilgilerinizi de dikkate alarak ekler hamurunu hazrladnz m?
10. rendiiniz bilgiler dorultusunda ve reetede belirtildii ekilde hamuru yumurta ilavesiyle yourdunuz mu?
11. rendiiniz bilgiler dorultusunda ve reetede belirtildii ekilde ekler hamurunu tepside ekillendirdiniz mi?
17. alma ortamn sanitasyon kurallarna uygun temizlediniz mi?
DEERLENDRME Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirme ye geiniz.
50 LME VE DEERLENDRME
Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz.
1. ( ) Piirilerek yaplan hamurlarla hazrlanan pasta ve tatl eitleri kitaplarda resimli olarak bulunur. 2. ( ) Gram lleri ile verilen ekler ve profiterol malzemeleri mutlaka mutfak terazisi ile tartlarak hazrlanmaldr. 3. ( ) Kaynakta verilen malzeme dnda daha nce denenmemi malzeme kullanlmamaldr. 4. ( ) Dergi ve brorlerde renkli resimli reeteler bulunmaktadr. 5. ( ) nternette reetesi bulunan ekler, profiterol ve uruplu tatllar yalnzca okuyarak uygulanabilir. 6. ( ) nternetten ekler, profiterol ve uruplu tatl reetesi uygulanaca zaman fazla okumaya gerek yoktur. Resmine baklarak da uygulanabilir. 7. ( ) Televizyonda ekler, profiterol ve uruplu tatllarn yapl izlenirken mutlaka bir not kd ve kalem hazr bulundurulmaldr. 8. ( ) Kaynak kiilerle grmede ekler, profiterol ve uruplu tatllarn hazrlan, ssleme ve servis zelliklerinin uygulamal olarak renilmesi, daha kalc olmasn salar. 9. ( ) Kaynak kiilerle grmede not tutmaya gerek yoktur, anlatlanlar ok iyi ezberlenmelidir. 10. ( )Piirilerek yaplan hamurlarla hazrlanan pasta ve tatllarn ilem basamaklarn pasta ve tatl imalathaneleri ile grerek de renebilirsiniz.
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirme ye geiniz.
LME VE DEERLENDRME
51 MODL DEERLENDRME
Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz. 1. Piirilerek yaplan hamurlarda hangisi kullanlmaz? A) Un B) eker C) Niasta D) Yumurta
2. Piirilerek yaplan hamurlarda hangi malzemeden yaplm tencere kullanlmas uygundur? A) Emaye B) elik C) Bakr D) Teflon
3. Piirilerek yaplan hamurlarda svnn grevi nedir? A) Hamura kvam vermek B) Hamuru yumuatmak C) Hamura lezzet vermek D) Kabarmay salamak
4. Piirilerek yaplan hamurlarda yumurtann grevi nedir? A) Kvam vermek B) Dzgn yap oluturmak C) Lezzet vermek D) Hepsi
MODL DEERLENDRME
52 5. Aada verilen malzemeden hangisi piirilerek yaplan hamura gevreklik kazandrr? A) Margarin B) Su C) Tuz D) eker
6. Piirilerek yaplan hamurlar frnda pierken neden frn kapa ilk 20 dakika almamaldr? A) Kabarmalar iin B) Kurumalar iin C) lerinin boalmas iin D) Pembelemesi iin
7. Profiterol ve ekler dolgusu iin hangi krema en uygunudur? A) Kremanti B) Yal beyaz krema C) Hazr krema D) ikolatal krema
8. Kvaml urup, aada verilen piirilerek yaplan hamurlarla hazrlanan rnlerden hangisinde kullanlr? A) Ekler B) Profiterol C) Dilberduda D) Hepsi
9. ikolata sosu hangi rnn hazrlanmasnda kullanlr? A) Tulumba tatls B) Hanmgbei C) Ekler D) Profiterol 10. Piirilerek yaplan kremalarn esnekliini kaybetmesi iin hangi ilem uygulanr? A) % 10 orannda ya eklenir. B) St eklenip rplr. C) Pitikten sonra 10 dakika rplr. D) Kendi hline soumaya braklr.
DEERLENDRME
53 Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.
54 CEVAP ANAHTARLARI RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI
1 Un, Su, Yumurta 2 34 3 Ekler- Profiterol 4 Termostatl 5 Su- St 6 Lezzet- Gevreklik 7 5- 10 8 15- 20 9 %10- Ya 10 Kvaml
RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI
1 175- 180 2 1, 1, 60, 3 3 Tek Tek 4 2 5 Yal Beyaz 6 Benmari 7 Profiterol 8 Bitter ikolata