Gimnazija kolska godina

Banja Luka 2005/2006

Maturski rad
Predmet: Informatika i Raunari
Tema:
CorelDRAW X3




Uenik Mentor
Zlokapa Branko, IV1 dipl.ing. eljko Grbi




2
SADRAJ

SADRAJ.............................................................................................................2
UVOD ...................................................................................................................4
BITNI POJMOVI ...................................................................................................4
OSNOVNI ALATI..................................................................................................5
PICK TOOL.................................................................................................................................. 5
SHAPE TOOL.............................................................................................................................. 5
KNIFE TOOL ............................................................................................................................... 6
SMUDGE BRUSH TOOL ............................................................................................................ 6
ROUGHEN BRUSH TOOL.......................................................................................................... 6
FREE TRANSFORM TOOL ........................................................................................................ 6
CROP TOOL................................................................................................................................ 7
ERASER TOOL ........................................................................................................................... 7
VIRTUAL SEGMENT DELETE TOOL......................................................................................... 7
ZOOM TOOL ............................................................................................................................... 7
HAND TOOL................................................................................................................................ 7
FREEHAND TOOL...................................................................................................................... 8
BEZIER TOOL............................................................................................................................. 8
ARTISTIC MEDIA TOOL............................................................................................................. 8
PEN TOOL................................................................................................................................... 8
POLYLINE TOOL ........................................................................................................................ 8
3-POINT CURVE TOOL.............................................................................................................. 9
INTERACTIVE CONNECTOR TOOL.......................................................................................... 9
DIMENSION TOOL ..................................................................................................................... 9
SMART FILL TOOL..................................................................................................................... 9
SMART DRAWING TOOL......................................................................................................... 10
RECTANGLE TOOL.................................................................................................................. 10
3-POINT RECTANGLE TOOL................................................................................................... 10
ELIPSE TOOL ........................................................................................................................... 10
3-POINT ELIPSE TOOL............................................................................................................ 11
POLYGON TOOL...................................................................................................................... 11
STAR TOOL .............................................................................................................................. 11
COMPLEX STAR TOO.............................................................................................................. 11
GRAPH PAPER TOOL.............................................................................................................. 11
3
SPIRAL TOOL ........................................................................................................................... 11
BASIC SHAPES TOOL ............................................................................................................. 12
ARROW SHAPES TOOL .......................................................................................................... 12
FLOWCHART SHAPES TOOL ................................................................................................. 12
BANNER SHAPES TOOL ......................................................................................................... 12
CALLOUT SHAPES TOOL........................................................................................................ 12
TEXT TOOL............................................................................................................................... 12
INTERACTIVE BLEND TOOL. .................................................................................................. 13
INTERACTIVE CONTOUR TOOL............................................................................................. 13
INTERACTIVE DISTORTION TOOL......................................................................................... 14
INTERACTIVE DROP SHADOW TOOL ................................................................................... 14
INTERACTIVE ENVELOPE TOOL............................................................................................ 14
INTERACTIVE EXTRUDE TOOL.............................................................................................. 15
INTERACTIVE TRANSPARENCY TOOL ................................................................................. 15
EYEDROPPER TOOL............................................................................................................... 15
PAINTBUCKET TOOL............................................................................................................... 15
OUTLINE TOOL ........................................................................................................................ 16
FILL TOOL................................................................................................................................. 16
INTERACTIVE FILL TOOL........................................................................................................ 16
INTERACTIVE MESH TOOL..................................................................................................... 17
ZAKLJUAK......................................................................................................17
LITERATURA.....................................................................................................17











4
Uvod

CorelDRAW je moan program za grafiko oblikovanje , a ponajvie za
industrijski dizajn naljepnica, ambalae za proizvode, natpisa, logotipa firmi i
slino. Pored toga on korisniku prua velike mogunosti preloma teksta koji
sadri dosta grafike. CorelDRAW je program za DTP (DeskTop Publishing) ili za
stono izdavatvo, ali i za izradu slika, pozivnica, tehnikih crtea, publikacija,
raznih kataloga...


Bitni pojmovi

Treba spomenuti dva veoma bitna pojma u Corel-u, bitmape i vektorske grafike, i
objasniti razliku meu njima jer je Corel program koji radi sa vektorskim
grafikama i sve to se u njemu stvara je vektorske prirode, ali on podrava i rad
sa bitmapama. Vektorske grafike su slike koje su odreene matematikim
opisima koji odreuju poziciju, oblik i smjer povlaenja linija. Poto su u osnovi
svih objekata matematike formule, zakljuak je da se jedan takav objekat moe
beskonano uveavati i smanjivati bez gubitaka i deformiteta.
Bitmape se skupovi taaka koje predstavljaju sliku. Uveanjem jedne takve slike
vidimo postojanje taaka i razmaka meu takama. Daljim uveanjem se ovaj
efekat poveava. Kod bitmapa ima gubitaka i deformiteta. Sada prednost
vektorske grafike dolazi do izraaja.
Vektorske grafike su idealne za crtanje logoa i ilustracija, jer su one nezavisne o
rezoluciji i mogu se poveavati na bilo koju veliinu bez gubljenja kvaliteta.
Bitmape su odline za fotografije i digitalne crtee jer dobro prikazuju gradacije
boje, ali one su zavisne o rezoluciji i promjenom veliine dolazi do gubitka
kvalitete slike.

5
Osnovni alati

Pick Tool - Alat za selektovanje, mjenjanje veliine i rotiranje objekata.
Kada je objekat selektovan oznaen je sa osam kockica koje ga okruuju.
Da bi se objekt premjestio potrebno je da se klikne na njega i drei lijevi taster
mia prevue na eljeno mjesto.

Da bi se objekat zarotirao potrebno ga je selektovati, zatim se postavlja centar
rotacije. To je krug sa takom u svom centru kojim se odreuje oko koje take e
se objekat rotirati. Kada je postavljen centar rotacije objekat se rotira
povlaenjem jedne od strelica koje se nalaze na uglovima.



Mijenjanje veliine, odnosno transformacija, podrazumjeva izmjenu dimenzija
objekta po obe ose. Transformacija po obe ose odjednom se vri tako to se dri
za jednu od kockica koje se nalaze na uglovima, i povlai prema centru ili od
njega. Ako se objekat eli uveati ili smanjiti samo po irini povlai se kockica sa
lijeve ili desne strane. Za visinu je potrebno drati gornju ili donju kockicu. Ako se
prilikom izvoenja dri taster SHIFT objekat e se redimenzionirati simetrino u
odnosu na svoj centar.

Shape Tool Alat koji slui za oblikovanje osnovnih objekata, vorova i
linija. Ovaj alat je koristan za stvaranje pravougaonika sa zakrivljenim ivicama.
Prvo se objekat selektuje (koristei Pick Tool). Onda se bira Shape Tool, hvata
za jedan od kvadratia i polukruno vue da bi se odredio stepen zaobljenja.
6

Knife Tool Alat za presijecanje objekata odnosno za stvaranje dva ili vie
objekata od jednog. Presijecanje se vri tako to se odredi poetna i krajnja
taka na objektu i on se transformie u Curve, odnosno u objekat koji se sastoji
iz taaka, nodova, koje se nalaze na putanji koja odreuje konture objekta.



Smudge Brush Tool Alat za distorziju tako to se vue po vanjskoj liniji
objekta. Efekat ove distorzije moe se primjeniti na unutranjost ili spoljanjost
objekta. Na Property Bar-u se moe odrediti veliina vrha alata, nagibni ugao
alata i smjer alata. Za najbolju upotrebu ovog alata preporuuje se koritenje
grafikog tableta.

Roughen Brush Tool Alat za distorziju koji objektima dodaje zupaste ili
nazubljene ivice. Moe se kontrolisati veliina, ugao, smjer i broj nazupenja. Za
najbolju upotrebu ovog alata preporuuje se koritenje grafikog tableta.

Free transform Tool Alat za transformisanje objekata tomou Free
rotation, Angle reflection, Scale i Skew tool-ova.
Free rotation se koristi za rotiranje objekata. Radi tako to se miem
odredi centar rotacije i onda, prevlaenjem mia, rotira se objekat.
Angle reflection se koristi za preslikavanje objekata. Radi tako to
se odabere centar preslikavanja i, rotirajui objekat, postavi se u
eljeni poloaj.
7
Scale slui za promjenu dimenzija objekta. Povlaenjem mia u bilo
kojem pravcu objekat automatski mijenja i visinu i irinu.
Skew slui za krivljenje objekta. Povlaenjem mia u bilo kojem
pravcu mijenja se nagib objekta. to se dalje povlai objekat bude
vie zakrivljen.

Crop Tool Alat koji slui da se odstrane neeljena podruja u objektima.
Ovaj alat se koristi tako to se povlaenjem mia selektuje oblast koja eli da se
zadri. Zatim se dvostrukim klikom unutar selektovanog podruja izvri isjecanje.

Eraser Tool Alat za brisanje dijelova objekata. Bilo koji dio objekta moe
biti obrisan. Kada se napravi nov krug, kvadrat ili neki drugi njima slian oblik,
ini se kao da on nema ispunjenost, odnosno boju. Eraser tool pokazuje da to
nije tano.

Virtual Segment Delete Tool Alat za brisanje dijelova objekata koji se
presijecaju. Ovaj alat se koristi tako to se miem odredi oblast u kojoj se objekti
presijecaju i ona automatski nestaje.

Zoom Tool - Alat za mijenjanje nivoa uveanja u prozoru za crtanje.
Uveanje se moe vriti na dva naina: samo pritiskom na odreeno mjesto ili
odreivanjem povrine koja se zumira. Odredi se poetna taka i kursorom
prevue do krajnje take i uveae se sve to je bilo izabrano. Umanjenje se vri
na isti nain samo uz dranje tastera SHIFT.

Hand Tool Alat za pomjeranje radne povrine u bilo kojem pravcu.
8

Freehand Tool - Alat za crtanje slobodnom rukom. Crtanje se vri tako to
se klikne miem i onda dri taster dok se crta. Prave linije se mogu nacrtati tako
to e se samo kliknuti na poetnu i krajnu taku prave.

Bezier Tool - Alat za crtanje krivih linija jedan po jedan segment. Crtanje se
vri tako to se miem odreuju take koje e biti spojene linijama. Drugi nain je
da se odmah nakon postavljanja druge take, ne putajui taster mia, krivoj da
oblik tako to se kursor okree oko take u polukrunim kretnjama. Da bi se
prestalo sa crtanjem potrebno je pritisnuti taster ESC.

Artistic Media Tool Alat koji slui za umjetnikom crtanje. Na Property
Bar-u se moe izabrati jedan od modova: Brush, Sprayer, Calligraphic i Pressure
Brush alat simulira crtanje slikarskim kistom
Sprayer alat postavlja niz objekata du linije. Moe se odrediti
razmak izmeu objekata i njihov redoslijed.
Calligraphic alat simulira crtanje kaligrafskom olovkom. Debljina
kaligrafskih linija se odreuje smjerom i uglom vrha olovke.
Pressure alat simulira crtanje olovkom osjetljivom na pritisak

Pen Tool Alat za crtanje krivih linija jedan po jedan segment tako to se
precizno postavljaju nodovi i kontrolie oblik svakog zakrivljenog segmenta. Ako
se pri postavljanju noda dri pritisnut lijevi taster mia onda se dobija zakrivljeni
segment, dok se samo jednim klikom dobija ravni segment. Da bi se prestalo sa
crtanjem potrebno je pritisnuti taster ESC.

Polyline Tool Alat za crtanje ravnih i krivih linija koje se sastoje iz
zakrivljenih i ravnih segmenata. Ako se pri crtanju dri pritisnut lijevi taster mia
onda se slobodnom rukom i tako se mogu dobiti zakrivljeni segmenti, dok se
9
samo jednim klikom dobija ravni segment. Da bi se prestalo sa crtanjem
potrebno je pritisnuti taster ESC.

3-Point Curve Tool Alat za crtanje krivih definisanjem poetka i kraja, a
zatim se odreuje zakrivljenost. Kada se oznai poetna taka, bez putanja
tastera mia, vue se do krajnje take i puta taster. Onda se pomjeranjem mia
u stranu odreuje zakrivljenost.

Interactive Connector Tool Alat za spajanje dva objekta linijom. Crtanje
se vri tako to se odredi poetna taka na jednom objektu i zatim se vue do
krajnje take na drugom objektu.


Dimension Tool Alat za kotiranje. Crtanje se vri tako to se postave
poetna i krajnja taka kotiranja, a zatim se pozicionira ispis i visina kote. Ispis se
vri automatski i moe se odrediti do 10 decimala.


Smart Fill Tool Alat za bojenje zatvorenih objekata koji, za raziku od
ostalih alat alata za bojenje, detektuje ivice objekta i stvara zatvorenu putanju
10
tako da se objekat moe obojiti. Na primjer ako se nacrta linija koja se presijeca i
pravi petlje Smart Fill Tool detektuje ivice petlji i boji ih. Bitno je samo da je
putanja linije potpuno zatvorena.

Smart Drawing Tool Alat koji pretvara crtee nacrtane slobodnom rukom
u osnovne oblike i zaobljene krive. Ako se objekat ne pretvori u osnovni oblik
onda se zaobljuje. Moe se podesiti nivo prepoznavanja oblika i pretvaranja u
objekte, moe se podesiti nivo zaobljavanja koje se primjenjuje na krive, moe se
odrediti vrijeme koje prolazi izmeu crtanja i primjene prepoznavanja oblika i
moe se promjeniti debljina i stil linija oblika koji je nacrtan putem prepoznavanja
oblika

Rectangle Tool - Alat za crtanje kvadrata i pravougaonika.
Crtanje se vri tako to se odredi poetna taka i, ne putajui taster mia, vue
dijagonalno dok se ne dobije eljeni pravougaonik. Ako se dri taster SHIFT
onda e se pravougaonik crtati iz centra. Dranjem tastera CTRL dobija se
kvadrat, a dranjem i CTRL i SHIFT kvadrat iz centra.

3 Point Rectangle Tool - Alat za crtanje pravouganika tako to se prvo
odredi osnovna linija a zatim visina. Crtanje se vri tako to se, drei lijevi
taster, miem povlai osnovna linija. Nakon putanja lijevog tastera povlaenjem
mia lijevo-desno ili gore-dole odreuje se visina ili duina, zavisno od toga da li
je osnovna linija povuena horizontalno ili vertikalno.

Elipse Tool Alat za crtanje elipsi i krugova. Crtanje se vri tako to se
odredi poetna taka i, ne putajui taster mia, vue u pravcu u kojem se elipsa
treba prostirati. Ako se dri taster SHIFT onda e se elipsa crtati iz centra.
Dranjem tastera CTRL dobija se krug, a dranjem i CTRL i SHIFT krug iz
centra.

11
3 Point Elipse Tool Alat za crtanje elipsi tako to se prvo odredi
centralna linija a zatim visina. Crtanje se vri tako to se, drei lijevi taster,
miem povlai centralna linija. Nakon putanja lijevog tastera povlaenjem mia
lijevo-desno ili gore-dole odreuje se irina ili visina, zavisno od toga da li je
centralna linija povuena horizontalno ili vertikalno.

Polygon Tool Alat za crtanje simetrinih mnogougaonika. Mnogougaonik
moe imati od 3 do 500 stranica. Crtanje se vri tako to se odredi poetna taka
i, ne putajui taster mia, dok se ne dobije eljeni oblik mnogougla. Broj stranica
se odreuje na Property Bar-u.

Star Tool - Alat za crtanje zvijezda. Crtanje se vri tako to se odredi
poetna taka i ne putajui taster mi vue dok se ne dobije eljeni oblik
zvijezde. Broj krakova se odreuje na Property Bar-u.

Complex Star Tool Alat za crtanje kompleksinih zvijezda kojima se kraci
presjecaju. Crtanje se vri tako to se odredi poetna taka, i ne putajui taster,
mi vue dok se ne dobije eljeni oblik zvijezde. Broj krakova se odreuje na
Property Bar-u.

Graph Paper Tool Alat za crtanje mree linija koje nalikuju tabeli.
Crtanje se vri tako to se odredi poetna taka i, ne putajui taster, mi vue
dok se ne dobije eljeni oblik. Na Property bar-u se moe odrediti broj kolona i
redova koje mrea ima.

Spiral Tool Alat za crtanje simetrinih i logaritamskih spirala. Kod
logaritamskih spirala mogue je odrediti rezmak izmeu revolucija spirale.
Crtanje se vri tako to se odredi poetna taka i, ne putajui taster, mi vue
dok se ne dobije eljeni oblik spirale. Na Property bar-u se moe izabrati
12
simetrina ili logaritamska spirala. Ako se odabere logaritamska spirala moe se
koristiti kliza, koji ima vrijednost od 0 do 100, i koji odreuje razmak izmeu
revolucija spirale.

Basic Shapes Tool Alat u kojem se za crtanje moe odabirati izmeu
raznih osnovnih oblika koji se biraju na Property Bar-u prije crtanja. Crtanje se
vri tako to se odredi poetna taka i, ne putajui taster, mi vue dok se ne
dobije eljeni oblik.

Arrow Shapes Tool - Alat za crtanje strelica raznih oblika i smjerova koji se
mogu odrediti na Property Bar-u. Crtanje se vri tako to se odredi poetna taka
i, ne putajui taster, mi vue dok se ne dobije eljeni oblik strelice.

Flowchart Shapes Tool Alat za crtanje raznih dijagrama koji se biraju na
Property Bar-u prije crtanja. Crtanje se vri tako to se odredi poetna taka i, ne
putajui taster, mi vue dok se ne dobije eljeni oblik dijagrama.

Banner Shapes Tool - Alat za crtanje vrpastih objekata i eksplozivnih
oblika, koji se biraju na Property Bar-u prije crtanja. Crtanje se vri tako to se
odredi poetna taka i, ne putajui taster, mi vue dok se ne dobije eljeni
oblik.

Callout Shapes Tool - Alat za crtanje kalota i oznaka, iji oblik se moe
odabrati na Property Bar-u prije crtanja. Crtanje se vri tako to se odredi
poetna taka i, ne putajui taster, mi vue dok se ne dobije eljeni oblik.

Text Tool Alat za ukucavanje teksta direktno u crte kao artistic ili
paragraph tekst. Razlika izmeu njih je to se na artistic tekst mogu primjeniti
13
razni efekti i moe se koristiti za stvaranje efektivnih naptisa, logoa za firme ili
bilo ega to bi svojom ljepotom i kreativnou trebalo da privue panju.
Paragraph tekst se koristi tako to se klikne i razvue box u koji se
unosi tekst.
Artistic tekst mod zapoinje samo jednim klikom na radnu povrinu i
zatim se moe unijeti tekst.

Interactive Blend Tool Alat za stapanje dva odjekta. Ovaj alat se koristi
tako to se, drei lijevi taster mia, povue od jednog do drugog objekta. Na
Property Bar-u se moe odrediti broj koraka u stapanju. Ako je boja objekata
razliita onda se i ona postepeno mijenja. Ako se dri taster ALT moe se
slobodnom rukom odrediti putanja stapanja.


Interactive Contour Tool - Alat za ucrtavanje kontura objekta. Ovaj alat se
koristi tako to se miem povue od mjesta do kojeg trebaju ii konture do ivice
objekta. Na Property Bar-u se moe odrediti razmak izmeu kontura, i samim tim
njihov broj, i da li konture idu unutar ili izvan objekta.


14
Interactive Distortion Tool Alat za distorziju, odnosno za pravljenje
pravilnih iskrivljenja objekta. Na Property Bar-u se moe odabrati jedna od tri
vrste distorzije: Push and Pull, Zipper i Twister
Distorzija Push and Pull gura ili privlai nodove u odnosu na centar.
Prvo se odredi taka od koje poinje distorzija a zatim se povlai u
pravcu u kojem se eli dobiti distorzija. Na Property Bar-u se moe
odrediti amplituda, odnosno stepen izvitoperenja.
Distorzija Zipper prua mogunost nazubljivanja objekta. Koristi se
kao i prethodna, s tim da pored amplitude postoji i frekvencija ili
uestalost pojavljivanja zubaca.
Distorzija Twister prua mogunost uvrtanja objekta. Klikom mia se
odreuje centar uvrtanja. Zatim, ne putajui lijevi taster, odreuje se
pravac uvrtanja koji moe biti u pravcu kretanja kazaljke na satu ili
suprotan.

Interactive Drop Shadow Tool - Alat za sjenenje objekata. Sjenke se
dodaju tako to se, drei lijevi taster mia, povlai od centra do mjesta na kojem
elim da se nalazi sjenka. Na Property Bar-u se moe odabrati otrina ivice
sjenke, jaina sjenke i boja sjenke.

Interactive Envelope Tool Alat pomou kojeg se objekat moe izobliiti
tako to se vuku vorovi, nodovi, omota. Postoje etri osnovna moda koji se
biraju na Property Bar-u. Ovaj alat se koristi tako to se nodovi pomjeraju u
eljenom pravcu dok se ne dobije eljeni oblik. Na Property Bar-u se mogu
izvriti detaljna podeavanja dobijenog objekta.

15

Interactive Extrude Tool Alat za dodavanje iluzije dubine objektu,
odnosno tree dimenzije. Na Property Bar-u se mogu podesiti dubina, smjer,
pravac, intezitet, boja i jo neki efekti. Ovaj alat se koristi tako to se, drei lijevi
taster mia, povlai dok se ne dobije eljena dubina objekta.


Interactive Transparency Tool Alat za dodavanje providnosti objektu.
Ovaj alat se koristi tako to se postavi poetna taka i ne putajui lijevi taster
mia povlai do krajnje take. Na Property Bar-u se moe odrediti intenzitet i
smjer providnosti.


Eyedropper Tool Alat pomou kojeg se mogu kopirati osobine objekta
kao to su boja, debljina linija, veliina i efekti.

Paintbucket Tool Alat pomou kojeg se mogu primjeniti osobine objekta
kao to su boja, debljina linija, veliina i efekti, na drugi objekat, nakon to se
izaberu pomou Eyedropper tool-a.

16
Outline Tool Alat pomou kojeg se odreuju osobine ivica objekata. On
ivici objekta dodaje boju, debljinu, oblik uglova, nain zavretka linija i razne
druge efekte. Ovaj alat se koristi tako to se selektuje prethodno nacrtan objekt a
zatim mu se pomou Outline Pen Tool-a odreuju osobine.

Fill Tool Alat pomou kojeg se objektu dodjeljuje boja. Postoji pet
razliitih naina dodavanja boje:
Uniform Fill objektu dodaje vrstu boju koja ima samo jednu nijansu.
Pored velikog broja predefinisanih boja mogue je samostalno
miksati sopstvene nove boje.
Fountain Fill objekat boji sa uz efekat prelivanja boja. Postoji
nekoliko naina prelivanja: linear kod kojeg se boje prelivaju sa
jednog kraja objekta na drugi, radial kod kojeg prelivanje ide iz
neke take prema periferiji objekta po sistemu koncentrinih krugova,
conical kod kojeg se prelivanje odvija po krunoj putanji i square
kod kojeg prelivanje proizilazi iz serije koncentrinih kvadrata.
Pattern Fill objektu dodaje matricu ili uzorak koji se ponavlja.
CorelDRAW korisniku daje mogunost samostalnog pravljenja ara
koje se onda dodaju objektu.
Texture Fill objekat boji uzorcima prirodnih materijala. Korisnik moe
izabrati jednu od velikog broja tekstura a moe i sam da napravi
teksturu kakva mu treba.
PostScrip Fill objekat boji posebnom vrstom teksture koja se dobija
uz pomo programskog jezika PostScript i tako se dobijaju neke
veoma komplikovane teksture.

Interactive Fill Tool Alat pomou kojeg se na objekat nanose iste boje
kao i sa Fill Tool-om samo bez svih naprednih podeavanja. Na Property Bar-u
se bira tip nanoenja boje i sama boja.

17
Interactive Mesh Tool Alat pomou kojeg se na objekat moe primjeniti
efekat mree to korisniku omoguava da na razliite dijelove objekta nanose
boje sa razliitim efektima


Zakljuak
Kroz ovaj rad predstavljeni su svi alati u grafikom programu CorelDRAW X3.
Poto je ovo veoma opiran program ostala su neka napredna podeavanja alata
koja nisu objanjena zbog svoje obimnosti. CorelDRAW X3 je program savren
za stvaranje velikog broja grafikih stvari: od logoa i web-grafika, do broura i
dopadljivih znakova.


Literatura
1. CorelDraw X3 manual
2. www.corel.com
3. www.pixel2life.com