NGUYN L K TON.

CHNG I. NHNG QUY NH CHUNG

1.1.
-

nh ngha v k ton:

Theo chun mc k ton: K ton l cng vic ghi chp, tnh ton bng con s di hnh
thc gi tr, hin vt v thi gian lao ng, ch yu di hnh thc gi tr phn nh,
kim tra tnh hnh vn ng ca cc loi ti sn, qu trnh v kt qu hot ng sn xut
kinh doanh, s dng vn v kinh ph ca Nh nc, cng nh tng t chc, x nghip
Theo ngn ng i thng: K ton l ngh thut thu nhn, x l v cung cp thng tin v
ton b ti sn v s vn ng ca ti sn (hay l ton b thng tin v ti sn v cc hot
ng kinh t ti chnh) trong doanh nghip nhm cung cp nhng thng tin hu ch cho
vic ra cc quyt nh v kinh t - x hi v nh gi hiu qu ca cc hot ng trong
doanh nghip.

1.2.

i tng k ton:

i tng k ton l i tng m k ton cn phn nh v gim c: l s hnh thnh, v s

bin ng ca ti sn trong qu trnh hot ng ca n v .
-

Ti sn v s bin ng ca ti sn hon ton c th tnh ra bng tin. Do vy, n gin

v d hiu, c th ni rng: Tt c nhng g thuc quyn qun l v s dng ca n v c
th biu hin di hnh thc tin t u l i tng m k ton cn phi phn nh v gim
c
lm sng t v c th ho i tng ca k ton ta c th ly hot ng c th ca mt
doanh nghip sn xut minh ha. Trc ht, tin hnh hot ng th doanh nghip
cn phi c v ang c loi ti sn hu hnh v v hnh nh sau:

Nh ca, my mc, thit b, kho tng, phng tin vn ti

Cc loi nguyn vt liu (nguyn vt liu chnh, vt liu ph, nhin liu)
Cng c, dng c nh
Hng ho, thnh phm
Tin mt
Tin gi ngn hng
Cc loi chng khon (c phiu, tri phiu)
Cc khon m cc n v v c nhn thiu n doanh nghip: Phi thu ca khch hng, tm ng,
phi thu khc
Cc khon thuc v li th ca hng, bng pht minh, sng ch, nhn hiu thng mi
-

Cc loi ti sn trn thng xuyn vn ng, thay i trong qu trnh sn xut kinh doanh
ca doanh nghip. Vic cung cp thng tin y , chnh xc v kp thi s hin c v s
vn ng ca tng loi ti sn nu trn l ni dung c bn ca cng vic k ton. Nh
vy rt ra kt lun: Tng loi ti sn v s vn ng ca n trong qu trnh sn xut
kinh doanh l i tng c th m k ton phi phn nh v gim c
- Cc loi ti sn ni trn c hnh thnh t nhiu ngun khc nhau v c phn thnh cc
loi ch yu l ngun vn ch s hu v n phi tr .
1.3.
Chc nng nhim v ca k ton:

NGUYN L K TON.
Quan st, thu nhn v ghi chp mt cch c h thng hot ng kinh doanh hng ngy cc
nghip v kinh t pht sinh v cc s kin kinh t khc nh: gim st, thc hin cc khon
thu chi, tin gi ngn hng, tnh ton gi thnh sn xut, kim tra v lp nhp kho hng
mua, xut kho bn hng, tnh lng nhn vin
Phn loi cc nghip v v s kin kinh t thnh cc nhm v cc loi khc nhau, ghi vo
s k ton theo di mt cch c h thng s bin ng ca ti sn v ngun vn kinh
doanh trong doanh nghip
Tng hp cc thng tin phn loi thnh cc bo co k ton (Bo co ti chnh v cc
bo co qun tr), phn tch ti chnh t cc s liu k ton t vn cho ngi ra cc
quyt nh (Gim c, kinh doanh, nh u t)
Thc hin cc cng vic lin quan n quyn v ngha v np thu ca doanh nghip: k
khai thu GTGT, thu TNDN, thu TNCN v cc loi thu khc hng thng, hng qu,
hng nm.

Tm li, K ton s lm cc cng vic sau:

Thu nhn: Ghi chp li cc hot ng kinh t vo cc chng t k ton.
X l: H thng ha cc thng tin t chng t k ton vo s sch k ton.
Cung cp: Tng hp s liu lp cc bo co k ton.
V c thc hin qua cc trn t sau: Lp chng t Kim k Tinh gia cac i tng k toan
Tinh gia thanh M tai khoan Ghi s kep Lp bao cao tai chinh
1.4.
Yu cu k ton
- Phn nh y nghip v kinh t, ti chnh pht sinh vo chng t k ton, s k ton v
BCTC.
- Phn nh kp thi, ng thi gian quy nh thng tin, s liu k ton.
- Phn nh r rng, d hiu v chnh xc thng tin, s liu k ton.
- Phn nh trung thc hin trng, bn cht s vic, ni dung v gi tr ca nghip v kinh t,
ti chnh.
- Thng tin, s liu k ton phi c phn nh lin tc t khi pht sinh n khi kt thc hot
ng kinh t, ti chnh, t khi thnh lp n khi chm dt hot ng ca n v k ton; s
liu k ton phn nh k ny phi k tip theo s liu k ton ca k trc.
- Phn loi, sp xp thng tin, s liu k ton theo trnh t, c h thng v c th so snh
c.
1.5.
Nguyn tc k ton
- Gi gc: Gi tr ca ti sn c tnh theo gi gc, bao gm chi ph mua, bc xp, vn
chuyn, lp rp, ch bin v cc chi ph lin quan trc tip khc n khi a ti sn vo
trng thi sn sng s dng.
- Nht qun: Cc quy nh v phng php k ton chn phi c p dng nht qun
trong k k ton nm; trng hp c s thay i v cc quy nh v phng php k ton
chn th n v k ton phi gii trnh trong BCTC.
-

Dn tch: Moi nghip vu kinh t, tai chinh cua doanh nghip lin quan n tai san, n phai
tra, ngun vn chu s hu, doanh thu, chi phi phai c ghi s k toan vao thi im phat

NGUYN L K TON.
sinh, khng cn c vao thi im thc t thu hoc thc t chi tin hoc tng ng tin,
nhm phan anh tinh hinh tai chinh cua doanh nghip trong qua kh, hin tai va tng lai.
- Lin tc: Bao cao tai chinh phai c lp trn c s gia inh la doanh nghip ang hoat
ng lin tuc va se tip tuc hoat ng kinh doanh binh thng trong tng lai gn, nghia la
doanh nghip khng co y inh cung nh khng buc phai ngng hoat ng hoc phai thu
hep ang k quy m hoat ng cua minh. Trng hp gia inh hoat ng khng lin tuc thi
bao cao tai chinh phai lp trn mt c s khac va phai giai thich c s a s dung lp
bao cao tai chinh.
- Ph hp: Vic ghi nhn doanh thu va chi phi phai phu hp vi nhau. Khi ghi nhn mt
khoan doanh thu thi phai ghi nhn mt khoan chi phi tng ng co lin quan n vic tao
ra doanh thu o, doanh thu ca k no c ghi nhn vo ng k .
- Thn trng: Thn trong la vic xem xet, cn nhc, phan oan cn thit lp cac c tinh
k toan trong cac iu kin khng chc chn. Nguyn tc thn trong oi hoi:
Phai lp cac khoan d phong nhng khng lp qua ln;
Khng anh gia cao hn gia tri cua cac tai san va cac khoan thu nhp;
Khng anh gia thp hn gia tri cua cac khoan n phai tra va chi phi;
Doanh thu va thu nhp chi c ghi nhn khi co bng chng chc chn v
kha nng thu c li ich kinh t, con chi phi phai c ghi nhn khi co
bng chng v kha nng phat sinh chi phi.
- Trng yu: Thng tin c coi la trong yu trong trng hp nu thiu thng tin hoc thiu
chinh xac cua thng tin o co th lam sai lch ang k bao cao tai chinh, lam anh hng
n quyt inh kinh t cua ngi s dung bao cao tai chinh. Tinh trong yu phu thuc vao
ln va tinh cht cua thng tin hoc cac sai sot c anh gia trong hoan canh cu th.
Tinh trong yu cua thng tin phai c xem xet trn ca phng din inh lng va inh
tinh
1.6.
n v tnh s dng trong k ton
- n v tin t l ng Vit Nam
-

Trong trng hp nghip v kinh t, ti chnh pht sinh l ngoi t, phi ghi theo nguyn t
v ng Vit Nam theo t gi hi oi thc t hoc quy i theo t gi hi oi. i vi
loi ngoi t khng c t gi hi oi vi ng Vit Nam th phi quy i thng qua mt
loi ngoi t c t gi hi oi vi ng Vit Nam.

n v k ton ch yu thu, chi bng ngoi t th c chn mt loi ngoi t do B Ti

chnh quy nh lm n v tin t k ton, nhng khi lp BCTC s dng ti Vit Nam
phi quy i ra ng Vit.

n v hin vt v n v thi gian lao ng l n v o lng chnh thc ca Cng ha

x hi ch ngha Vit Nam; trng hp c s dng n v o lng khc th phi quy i
ra n v o lng chnh thc ca Cng ha x hi ch ngha Vit Nam.

1.7.
K k ton
a. K k ton gm k k ton nm, k k ton qu, k k ton thng v c quy nh nh
sau:
- K k ton nm l 12 thng, tnh t u ngy 01 thng 01 n ht ngy 31 thng 12 nm
dng lch. n v k ton c c th ring v t chc, hot ng c chn k k ton
nm l 12 thng trn theo nm dng lch, bt u t u ngy 01 thng u qu ny n

NGUYN L K TON.
ht ngy cui cng ca thng cui qu trc nm sau v thng bo cho c quan ti chnh
bit;
-

K k ton qu l ba thng, tnh t u ngy 01 thng u qu n ht ngy cui cng ca

thng cui qu;

K k ton thng l mt thng, tnh t u ngy 01 n ht ngy cui cng ca thng.

b. K k ton ca n v k ton mi c thnh lp c quy nh nh sau:

- K k ton u tin ca doanh nghip mi c thnh lp tnh t ngy c cp Giy
chng nhn ng k kinh doanh n ht ngy cui cng ca k k ton nm, k k ton
qu, k k ton thng theo quy nh ti khon a mc 1.5 ni trn;
-

K k ton u tin ca n v k ton khc tnh t ngy c hiu lc ghi trn quyt nh
thnh lp n ht ngy cui cng ca k k ton nm, k k ton qu, k k ton thng
theo quy nh ti khon a mc 1.5 ni trn.

c. n v k ton khi chia, tch, hp nht, sp nhp, chuyn i hnh thc s hu, gii th,
chm dt hot ng hoc ph sn th k k ton cui cng tnh t u ngy k k ton nm,
k k ton qu, k k ton thng theo quy nh ti khon a mc 1.5 ni trn n ht ngy
trc ngy ghi trn quyt nh chia, tch, hp nht, sp nhp, chuyn i hnh thc s hu,
gii th, chm dt hot ng hoc ph sn n v k ton c hiu lc.
d. Trng hp k k ton nm u tin hoc k k ton nm cui cng c thi gian ngn hn
chn mi ngy th c php cng (+) vi k k ton nm tip theo hoc cng (+) vi k
k ton nm trc tnh thnh mt k k ton nm. K k ton nm u tin hoc k
k ton nm cui cng phi ngn hn mi lm thng.
1.8.
Yu cu ngi lm k ton
- Trung thc: K ton vin phi cung cp cc thng tin trung thc v hot ng ti chnh ca
n v i tng s dng thng tin ra quyt nh ng n.
-

K ton vin khng trc tip thc hin hot ng nhng phi c ngha v cung cp
thng tin ng n v n ging nh Ngi vit s khng lm ra lch s, nhng quyt
khng cho lch s bc qua u

Cn thn: Ngh ny lun gn lin vi ti liu, s sch, giy t trong cha ng nhng
con s bit ni v tnh hnh ti chnh ca n v v vy k ton vin phi cn thn trong
vic gi gn ti liu cng nh tnh ton nhng con s lm sao chng ni ng nht vi
ngi s dng thng tin

Ngoi ra ngh ny vn i hi c s nng ng, sng to, c kin thc tng hp phn
tch nh gi tham mu cho ngi s dng thng tin ra cc quyt nh ng n.

1.9.

K ton ti chnh v k ton qun tr

a. K ton n v k ton gm k ton ti chnh v k ton qun tr.
b. Khi thc hin cng vic k ton ti chnh v k ton qun tr, n v k ton phi
thc hin k ton tng hp v k ton chi tit nh sau:
K ton tng hp phi thu thp, x l, ghi chp v cung cp thng tin tng qut v hot
ng kinh t, ti chnh ca n v. K ton tng hp s dng n v tin t phn nh tnh

NGUYN L K TON.
hnh ti sn, ngun hnh thnh ti sn, tnh hnh v kt qu hot ng kinh t, ti chnh ca
n v k ton;
-

K ton chi tit phi thu thp, x l, ghi chp v cung cp thng tin chi tit bng n v tin
t, n v hin vt v n v thi gian lao ng theo tng i tng k ton c th trong
n v k ton. K ton chi tit minh ha cho k ton tng hp. S liu k ton chi tit phi
khp ng vi s liu k ton tng hp trong mt k k ton.

1.10.
-

Cc hnh vi b nghim cm

Gi mo, khai man, tha thun hoc p buc ngi khc gi mo, khai man, ty xa ti liu
k ton.
C , tha thun hoc p buc ngi khc cung cp, xc nhn thng tin, s liu k ton sai
s tht.
ngoi s k ton ti sn ca n v k ton hoc ti sn lin quan n n v k ton.
Hu b hoc c lm h hng ti liu k ton trc thi hn lu tr quy nh ti iu 40
ca Lut K ton.
Ban hnh, cng b chun mc k ton, ch k ton khng ng thm quyn.
Li dng chc v, quyn hn e da, tr dp ngi lm k ton trong vic thc hin cng
vic k ton.
Ngi c trch nhim qun l, iu hnh n v k ton kim lm k ton, th kho, th qu
hoc mua, bn ti sn, tr doanh nghip t nhn, h kinh doanh c th.
B tr ngi lm k ton, ngi lm k ton trng khng tiu chun, iu kin theo
quy nh ti iu 50 v iu 53 ca Lut K ton.
Cc hnh vi khc v k ton m php lut nghim cm

CHNG II. CHNG T K TON

2.1. Khi nim
- Chng t k toan la nhng chng minh bng giy t v nghip vu kinh t tai chinh a phat
sinh va thc s hoan thanh.

NGUYN L K TON.
Chng t k ton l khu u tin ca qu trnh k ton c tc dng:
Chng minh cho cc nghip v kinh t pht sinh
Cn c ghi s k ton
C s kinh t gii quyt mi s tranh chp, khiu ni, t co
Qun l gim st qu trnh kinh t.

2.2. Ni dung chng t k ton

a. Chng t k ton phi c cc ni dung ch yu sau y:
- Tn ca chng t k ton;
- S hiu ca chng t k ton;
- Ngy, thng, nm lp chng t k ton;
- Tn, a ch ca n v hoc c nhn lp chng t k ton;
- Tn, a ch ca n v hoc c nhn nhn chng t k ton;
- Ni dung nghip v kinh t, ti chnh pht sinh;
- S lng, n gi v s tin ca nghip v kinh t, ti chnh ghi bng s; tng s tin ca
chng t k ton dng thu, chi tin ghi bng s v bng ch;
- Ch k, h v tn ca ngi lp, ngi duyt v nhng ngi c lin quan n chng t k
ton.
b. Ngoi nhng ni dung ch yu ca chng t k ton ni trn, chng t k ton c th c
thm nhng ni dung khc theo tng loi chng t.
2.3. Lp chng t k ton
- Cc nghip v kinh t, ti chnh pht sinh lin quan n hot ng ca n v k ton u
phi lp chng t k ton v ch c lp mt ln cho mi nghip v kinh t, ti chnh pht
sinh, theo ng mu quy nh
- Khng c vit tt, khng c ty xa, sa cha chng t; ch trng phi gch cho;
Khi vit sai vo mu chng t k ton th phi hu b bng cch gch cho vo chng t
vit sai.
- Chng t k ton phi c lp s lin quy nh.
- Chng t k ton c lp di dng chng t in t phi tun theo quy nh. Chng t
in t phi c in ra giy v lu tr.
2.4. K chng t k ton
- Chng t k ton phi c ch k theo chc danh quy nh. Ring chng t in t phi
c ch k in t theo quy nh ca php lut.
- Ch k trn chng t k ton phi c k bng bt bi hoc bt mc. Khng c k
chng t k ton bng mc , bng bt ch hoc ng du ch k khc sn.
- Ch k trn chng t k ton ca mt ngi phi thng nht v ging vi ch k ng
k theo quy nh, trng hp khng ng k ch k th ch k ln sau phi khp vi ch
k cc ln trc .
- Ch k ca ngi ng u n v (i din php lut hoc c y quyn t i din
php lut) phi ng theo trn KKD, ca k ton trng phi theo ng k vi Cng ty
hoc ngi i din theo php lut, ch k ca k ton vin trn chng t phi ging ch
k ng k vi k ton trng.

NGUYN L K TON.
- Cc chng t ch c gi tr php l khi c ch k i din ca Php lut hoc y quyn ca
i din php lut. Ngi c y quyn ca i din php lut khng c tha y quyn
li.
- Ch k ca K ton trng, k ton vin, th qu, th kho cn phi c ng k mu vi
Ngi i din php lut v lu ti doanh nghip.
2.5. Dch chng t k ton ra ting Vit
- Chng t k ton pht sinh ngoi lnh th Vit Nam ghi bng ting nc ngoi, khi s
dng ghi s k ton Vit Nam phi c dch ra ting Vit.
- Cc chng t t pht sinh th phi dch ton b chng t. Cc chng t pht sinh nhiu ln
th phi dch cc ni dung ch yu theo quy nh ca B Ti chnh.
- Bn dch chng t ra ting Vit phi nh km vi bn chnh bng ting nc ngoi.
2.6. Cc loi chng t
- Chng t k ton bt buc: l mu chng t c bit c gi tr nh tin gm: Sc, Bin
lai thu tin, Tn phiu, Tri phiu, Cng tri, ha n GTGT v cc loi chng t k ton
bt buc khc. Mu chng t bt buc do c quan nh nc c thm quyn quy nh ni
dung, kt cu mu m cc n v k ton phi thc hin ng v biu mu, ni dung,
phng php ghi cc ch tiu v p dng thng nht cho cc n v k ton hoc tng n
v k ton.
- Chng t k ton hng dn: l mu chng t k ton do c quan nh nc c thm
quyn quy nh; ngoi cc ni dung quy nh trn mu, n v k ton c th b sung thm
ch tiu hoc thay i hnh thc mu biu cho ph hp vi vic ghi chp v yu cu qun l
ca n v.
- Chng t in t: Chng t in t c coi l chng t k ton khi c cc ni dung trn
v c th hin di dng d liu in t, c m ha m khng b thay i trong qu
trnh truyn qua mng my tnh hoc trn vt mang tin nh bng t, a t, cc loi th
thanh ton., c bo mt v ng k s dng theo quy nh cht ch ca Php lut. Lc
hch ton k ton c th in chng t in t ra chng t giy c gi tr lu gi ghi s,
theo di, kim tra... nhng khng c gi tr thanh ton hay giao dch.
DANH MC CHNG T K TON
TN CHNG T
A- CHNG T K TON BAN HNH THEO Q
15/2006/Q-BTC
I/ Lao ng tin lng
1 Bang chm cng
2 Bang chm cng lam thm gi
3 Bang thanh toan tin lng
4 Bang thanh toan tin thng
5 Giy i ng
6 Phiu xac nhn san phm hoc cng vic hoan thanh
7 Bang thanh toan tin lam thm gi
8 Bang thanh toan tin thu ngoai
9 Hp ng giao khoan
10 Bin ban thanh ly (nghim thu) hp ng giao khoan
11 Bang k trich np cac khoan theo lng

S HIU

BT HNG
BUC
DN

01a-LTL
01b-LTL
02-LTL
03-LTL
04-LTL
05-LTL
06-LTL
07-LTL
08-LTL
09-LTL
10-LTL

x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x

12 Bang phn b tin lng va bao him xa hi

II/ Hang tn kho
1 Phiu nhp kho
2 Phiu xut kho
3 Bin ban kim nghim vt t, cng cu, san phm, hng
ha
4 Phiu bao vt t con lai cui ky
5 Bin ban kim k vt t, cng cu, san phm, hang ha
6 Bng k mua hng
7 Bng phn b nguyn liu, vt liu, CCDC
III/ Ban hang
1 Bang thanh toan hang ai ly, ky gi
2 The quy hang
IV/ Tin t
1 Phiu thu
2 Phiu chi
3 Giy nghi tam ng
4 Giy thanh toan tin tam ng
5 Giy nghi thanh toan
6 Bin lai thu tin
7 Bang k vang, bac, kim khi quy, a quy
8 Bang kim k quy (dung cho VND)
9 Bang kim k quy (dung cho ngoai t, vang bac...)
10 Bang k chi tin
V/ Tai san c inh
11 Bin ban giao nhn TSC
12 Bin ban thanh ly TSC
13 Bin ban ban giao TSC sa cha ln hoan thanh
14 Bin ban anh gia lai TSC
15 Bin ban kim k TSC
16 Bang tinh va phn b khu hao TSC
B. CHNG T BAN HNH THEO CC VN BN
PHP LUT KHC
17 Giy chng nhn nghi m hng BHXH
18 Danh sach ngi nghi hng tr cp m au, thai san
19 Hoa n Gia tri gia tng
20 Hoa n ban hang thng thng
21 Phiu xut kho kim vn chuyn ni b
22 Phiu xut kho hang gi ai ly
23 Hoa n dich vu cho thu tai chinh
24 Bang k thu mua hang hoa mua vao khng co hoa n
2.7. Qun l, s dng chng t k ton

NGUYN L K TON.
11-LTL
x
01-VT
02-VT
03-VT

x
x

04-VT
05-VT
06-VT
07-VT

x
x
x
x
x

01-BH
02-BH

x
x

01-TT
02-TT
03-TT
04-TT
05-TT
06-TT
07-TT
08a-TT
08b-TT
09-TT

x
x
x
x
x
x
x
x
x
x

01-TSC
02-TSC
03-TSC
04-TSC
05-TSC
06-TSC

x
x
x
x
x
x

x
x
01GTKT-3LL
02GTGT-3LL
03 PXK-3LL
04 HDL-3LL
05 TTC-LL
04/GTGT

x
x
x
x
x
x

NGUYN L K TON.
Thng tin, s liu trn chng t k ton l cn c ghi s k ton, do vy cc doanh
nghip phi s dng mu chng t k ton c B Ti chnh quy nh trong ch k
ton, khng c sa cha biu mu bt buc.
Chng t k ton phi c sp xp theo ni dung kinh t, theo trnh t thi gian v bo
qun an ton theo quy nh ca php lut, khng c h hng, mc nt. Sec v giy t c
gi phi qun l nh tin.
Biu mu chng t k ton bt buc do B ti chnh hoc n v c B ti chnh y
quyn in v pht hnh phi in ng theo mu v chp hnh theo quy nh v qun l n ch
ca B Ti chnh
Ch c quan nh nc c thm quyn mi c quyn tm gi, tch thu hoc nim phong
chng t k ton. Trng hp tm gi hoc tch thu th c quan nh nc c thm quyn
phi sao chp chng t b tm gi, b tch thu v k xc nhn trn chng t sao chp; ng
thi lp bin bn ghi r l do, s lng tng loi chng t k ton b tm gi hoc b tch
thu v k tn, ng du.
C quan c thm quyn nim phong chng t k ton phi lp bin bn, ghi r l do, s
lng tng loi chng t k ton b nim phong v k tn, ng du.

CHNG III. TI KHON K TON

3.1.
-

nh ngha:
Ti khon k ton dng phn loi v phn nh lin tc c h thng tng i tng k
ton ring bit qua cc nghip v kinh t pht sinh trong doanh nghip.
Theo quyt nh 48/2006/Q/BTC gm c 51 Ti khon cp 1 v 62 ti khon cp , 5 ti
khon ngoi bng

NGUYN L K TON.
Theo quyt nh 15/2006/Q/BTC gm c 68 ti khon cp1 v 122 TK cp 2, 6 ti khon
ngoi bng.
Trong thc t cng tc k ton, ti khon c th hin trong cc t s bao gm 2 ct ch
yu l ct N v ct C v cc ct khc lin quan
Chng t
S

Din gii

Ngy

Ti khon
i ng

S tin
N

Trong hc tp ngi ta s ha ti khon theo hnh thc ch T nh sau:

Ti khon

Pht sinh N

Pht sinh C

Bn tri gi l bn N
Bn phi gi l bn C
-

N, C ch mang tnh quy c, khng c hm v kinh t (N khng c ngha l c ngha

v phi tr hay C khng c ngha l c c, nhn c)
Khi ghi chp vo ti khon k ton cn phi tun th nguyn tc sau:
Cc nghip v gy nn s vn ng tng/gim tp hp mt bn v bn cn li tp
hp cc nghip v gy nn s vn ng gim/tng ca i tng phn nh
Ghi N mt ti khon l ghi mt s tin vo bn N ti khon . V tng t vi
bn C

3.2. H thng ti khon: (danh mc km theo)

3.3. Phn loi ti khon

NGUYN L K TON.
3.3.1.

Phn loi ti khon theo ni dung kinh t

+ Ti khon ti sn ( loi 1 v 2): u c s d N (Ngoi tr Ti khon : 131, 138, 141 - l loi

ti khon lng tnh, c th c s d N hoc s d C v ti khon c bit nh khu hao, d
phng lun c s d bn c): phn nh s vn ng cc loi ti sn ngn hn v di hn ca doanh
nghip

Ti khon ti sn
(vn)
S d u k

Cng PS
S d cui k

Cng PS

S d cui k = S d u k + s pht sinh n - s pht sinh c

+ Ti khon ngun vn (loi 3 v 4 ): u c s d C (Ngai tr TK Loi 3 nh ti khon: 331,
333, 334, 338 l ti khon lng tnh c th c d n hoc d c) phn nh s vn ng cc khon
n phi tr v ngun vn ch s hu ca doanh nghip (ngun hnh thnh ti sn)

Ti khon Ngun vn
S d u k

Cng PS

Cng PS
S d cui k

S d cui k = S d u k + s pht sinh c - s pht sinh n

Ti khon loi 6,8

+ Ti khon loi 5 n loi 9 : Khng c s d phn nh qu trnh hot ng sn xut kinh
doanh ca doanh nghip - Cc TK ny khng c s d
Cc ti khon u 6,8 l cc ti khon chi ph, c kt cu ging ti khon ti sn

Cng PS

Cng PS

NGUYN L K TON.

Cc ti khon u 6,8 l cc ti khon thu nhp, c kt cu ging ti khon ngun vn

Ti khon loi 5,7

Cng PS

Cng PS

(Ch : Ring cc ti khon 521, 531, 532 l nhng ti khon iu chnh gim cho doanh thu nn
c kt cu ngc vi ti khon doanh thu)
Ti khon li 9 dng tnh ton, xc nh kt qu hot ng kinh doanh ca doanh nghip trong
mt k, khng tun th nguyn tc ghi tng hay ghi gim mt bn m hai bn ti khon cng phn
nh i tng kinh doanh nhng vi hai cch nh gi khc nhau, chnh lch gia hai cch nh
gi l kt qu hot ng kinh doanh.

Ti khon loi 9
Ton b chi ph hot ng kinh doanh
Kt chuyn li
Cng PS

Ton b thu nhp hot ng kinh doanh

Kt chuyn l

Cng PS

+ Ti khon ngoi bng: Phn nh cc ti sn hin c ti doanh nghip nhng khng thuc quyn
s hu ca doanh nghip nh hng ha nhn gia cng, nhn k gi hoc cc ngoi t, n kh
i c x l

NGUYN L K TON.
Minh ha 1 chu trnh sn xut kinh doanh, dch v qua cc s sau hiu thm cc loi TK no
khng cn s d trong k

3.3.2.

Phn loi ti khon theo mc tng hp

+ Loi ti khon tng hp: l loi ti khon k ton c dng phn nh cc i tng k ton
mang tnh tng hp m qua c th tnh ton v rt ra cc ch tiu kinh t tng hp (nguyn vt
liu, TSC HH), vic ghi chp c s dng bng thc o gi tr.
+Loi ti khon chi tit: l ti khon k ton c s dng ghi chp mt cch t m chi tit cc
i tng c theo di trn ti khon tng hp nh n gi, s lng, i tng cng n...
Mi quan h gia ti khon tng hp v ti khon chi tit:
Vic ghi chp phn nh tin hnh mt cch ng thi c ti khon tng hp v ti khon
chi tit, s liu phi ph hp vi nhau.
S d (u k hoc cui k) ca ti khon tng hp bng tng s d (u k hoc cui k)
ca cc ti khon chi tit.
S pht sinh tng, gim trn ti khon tng hp bng tng s pht sinh tng, gim trn cc
ti khan chi tit.
Gia cc ti khon tng hp c quan h i ng vi nhau, nhng gia ti khon chi tit v
ti khon chi tit khng c quan h i ng v chng cng phn nh mt hin tng kinh t
pht sinh ca cng mt i tng k ton.
3.4. c im ca ti khon

Tn gi ca TK ph hp vi tn gi ca i tng k ton m ti khon phn nh

S hiu ti khon:
S hiu ca ti khon cp 1 c k hiu bng 3 ch s. Ch s u ch ti khon, ch
s th 2 ch nhm ti khon, ch s th 3 ch ti khon trong nhm.
S hiu ca ti khon cp 2 c k hiu bng 4 ch s. 3 ch s u l ti khon cp
1 phi m chi tit, ch s th 4 ch ti khon cp 2 ca ti khon cp 1 .

Trong tng loi th t cc ti khan cng theo nguyn tc nht nh.

Trong ti khon phn nh ti sn th vn lu ng xp trc.
Ti khon phn nh ngun hnh thnh ti sn th n phi tr sp xp trc.

NGUYN L K TON.
Mi ti khon ch phn nh mt ni dung kinh t nht nh v khng s dng ti khon va
phn nh ti sn va phn nh ngun hnh thnh ti sn

3.5. Phng php i ng Ti khon

3.4.1.
-

Khi nim

L phng php dng ghi mt nghip v kinh t pht sinh vo t nht hai ti khon k
ton c lin quan theo ng mi quan h khch quan gia cc i tng k ton.
K ton phi s dng phng php i ng ti khon v mi nghip v kinh t pht sinh
bao gi cng phn nh mi quan h kinh t gia t nht hai i tng k ton.

V d: Np tin mt v doanh nghip lm vn Kinh doanh:10.000.000

N TK111

: 10.000.000

C TK 411
3.4.2.

: 10.000.000

Bn trng hp tng qut

a) Tng ti sn ng thi lm gim ti sn khc mt lng tng ng gim

Ti sn

Ti sn

V d: Mua cng c dng c sn xut bng tin mt: 20 triu

N ti khon 153:
20 triu
C ti khon 111:
20 triu
b) Tng Ngun vn ny ng thi lm gim Ngun vn khc mt lng tng ng

Ngun vn

Ngun vn

V d: Chuyn li nhun nm nay sang li nhun nm trc: 150 triu

N Ti khon 4212:

150 triu

NGUYN L K TON.
C Ti khon 4211:

150 triu

c) Tng Ti sn (Vn) ny ng thi lm tng mt Ngun vn khc bng mt lng vn

tng ng

Ngun vn

Ti sn

V d: ng Nguyn Vn A np tin gp vn qua Ngn hng : 500 triu

N Ti khon 112

: 500 triu

C Ti khon 411:

500 triu

d) Gim Ti sn ny ng thi lm gim mt Ngun vn khc bng mt lng tng ng

Ti khon ti sn

Ngun vn

V d: Chuyn khon thanh ton tin hng cho cng ty A: 100 triu
N ti khon 331:
100 triu
C ti khon 112:
3.4.3.

100 triu

Nguyn tc khi nh khon k ton

Phi xc nh Ti khon ghi N trc Ti khon ghi C sau

nh khon gin n ch lin quan n hai Ti khon

V d: Rt tin gi Ngn hng v nhp qu tin mt
N TK 111
C TK 112

nh khon phc tp: L nh khon c lin quan t nht n ba Ti khon

V d 1: Mua hng v nhp kho c thu VAT 10%

NGUYN L K TON.
N TK 156
N TK 1331
C TK 331
V d 2: Bo him x hi, bo him y t, bo him tht nghip
N TK 334
C TK 3383 (BHXH) 6%
C TK 3384 (BHYT) 1,5%
C TK 3389 (BHTN) 1%
-

Khng c gp cc nh khon gin n thnh nh khon phc tp v s kh cho cng

tc kim tra, i chiu.
C th tch nh khon phc tp thnh nh khon gin n.

CHNG IV S K TON
4.1. Khi nim:
L phng tin ghi chp mt cch c h thng cc nghip v K ton ti chnh pht sinh theo
thi gian cng nh theo i tng.

NGUYN L K TON.
i vi cng tc K ton, vic quan trng nht phi hiu s sch phn nh kp thi cc nghip
v pht sinh, n l ngun s liu quan trng nht nhm phc v cho cng vic lp Bo co ti
chnh.
4.2. Quy trnh ghi s k ton
Quy trnh K ton trn s bao gm 4 cng on:
M s: Phi la chn hnh thc k ton theo: Nht k s ci, Nht k chung, NKTK
hoc k ton trn my:
Ghi s: ghi cc chng t k ton vo cc s thch hp tng i tng k ton
Sa cha sai st: theo quy nh
Kho s:
*Thng bt u m s: Kho s 2 dng
+ Dng 1: Cng pht sinh trong k
+ Dng 2: S d trong k
*Thng 2: T thng th 2 tr i bt buc phi kho s 4 dng
+ Dng 1: Cng pht sinh trong k
+ Dng 2: S pht sinh thng trc mang ra (dng 1 trong thng 1)
+ Dng 3: Pht sinh lu k n thng ny (dng 1 + dng 2)
+ Dng 4: S d n thng nay

V d: Thng 1/2011
TK 111

10.000
5.000

2000
2000

Cng PS 15.000
S d
13.000
13.000
20.000
V d 2: Thng 2/2011 30.000
Cng PS
PS thng trc
Lu k PS
S d thng ny

TK 111
50.000
15.000
65.000
43.000

NGUYN L K TON.
15.000

5.000
20.000
2.000
22.000

4.3. Phng php sa cha sai st

Khi pht hin s K ton ghi bng tay m c sai st tuyt i khng c ty xo lm mt s liu
ghi sai, m phi sa cha theo ba phng php sau y:
Phng php ci chnh
L phng php trc tip thay th phn gi tr sai bng phn ghi ng v thng p dng khi phn
ghi sai pht hin sm trc khi cng dn s lng hoc chuyn s. Theo phng php ny, KT
dng mc gch ngang phn ghi sai v dng mc thng ghi phn ng vo khong trng pha
trn bn cnh ghi r h v tn, ch k K ton trng.
V d:
TK 112
10.000
100.000 Ch k

Phng php ghi b sung

Mun b sung c K ton phi lp chng t ghi s b sung, phng php ny ch p dng khi
b st nghip v con s ghi thc t v sai st, pht hin mun khi cng dng s liu. Thc t
phng php ny KT b sung nh khon cng quan h i ng vi s chnh lch thiu.
V d: Rt tin gi ngn hng v nhp qu tin mt l 7.500.000
ng

N TK 111

: 7.500.000

C TK 112 : 7.500.000
Sai

N TK 111

: 5.700.000

C TK 112: 5.700.000
Ghi b sung

NGUYN L K TON.
N TK 111

: 1.800.000

C TK 112: 1.800.000
(T lp chng t ghi s)

Phng php ghi s m ()

c s dng khi cn s dng gim (k c xo i ton b) con s ghi. Trng hp ny dng

bt ghi con s hoc t con s cn ghi vo trong khung hoc trong ngoc kp xo i
cc con s ghi sai, tha, lch.
V d:

ng N TK 111

: 7.500

C TK 112
Sai

N TK 111

: 7.500

: 7.600

C TK 112 : 7.600
- iu chnh bt ton m dng bt ghi
111

Sai (7.600)
7.500
ng: 7.000
Ghi li bt ton ngy bao nhiu ri iu chnh li.
4. Sa cha trn my
-

Trng hp ghi r trn my tu theo tng trng hp c th p dng phng php sa

cha. Nu cha in s th sa cha trc tip trn my, nu sau khi in s th sa cha theo ba
phng php trn v ng thi sa cha trn my sau mi c in s.
Trng hp pht hin k ton thiu do sai st trc khi lm bo co ti chnh nm m
np cho c quan thu th phi sa cha k ton ca nm sau np li Bo co ti
chnh.
Trng hp pht hin c sai st nhng khng trng yu trn BCTC sau khi in s phi ghi
ch vo dng cui ca nm KT c b sai st .

Hc k ton | Hc k ton tng hp | Hc k ton thc hnh | dich vu ke

toan

NGUYN L K TON.