Bnh pa l mt trong nhng c sn c ngun gc t Sc Trng. Bnh pa c lm bng bt m, su ring, lng trng vt mui. Pa l m c ca ngi Triu Chu (ngi Tiu) ca t (bnh), c ngha l bnh. i khi bnh pa cn c gi l bnh lt da. Bnh pa l mt loi bnh do mt s ngi Minh Hng di c sang Vit Nam t th k 17 mang theo lm lng thc i xa. Trc y, vic lm bnh pa hon ton mang tnh th cng v phc v cho nhu cu ca tng gia nh. n u th k 19, ngi u tin lm bnh pa kinh doanh v truyn ngh cho con chu sau ny l ng ng Thun sinh sng lng Vng Thm (nay l x Ph Tm, huyn M T, tnh Sc Trng). Cc l bnh pa tp trung nhiu x Ph Tm, huyn M T. Bnh pa ngy trc cng kh n gin, v ngoi lm bng bt m c nhiu lp da mng bao ly phn nhn, lp da ngoi dy thng in ch, nhn lm bng u xanh v m heo ch khng c lng trng mui v cc loi thnh phn khc nh hin nay. Do th hiu ca ngi tiu dng m cc l bnh mi thm cc thnh phn hng liu khc nh su ring, khoai mn, lng trng mui...
Hnh 1.1. Sn phm bnh pa
2
1. NGUYN LIU 1.1. BT M 1.1.1. Thnh phn ha hc L ngun lng thc chnh ca hn dn s th gii, v l ngun nguyn liu quan trng trong ngnh cng nghip thc phm. S d bt m c gi tr s dng cao nh vy l do c im v thnh phn ha hc ca bt m khc vi cc loi bt khc Bng 1.1. Thnh phn ha hc trung bnh ca bt m* s dng trong CNSX bnh ngt Protein, % Glucid, % Lipid, % Tro, % 8.2 78.5 0.86 0.39 (*) Thnh phn ha hc trn tng ng vi m ca cc loi bt m l 12% Thnh phn quan trng nht trong bt m l protein. Protein ca ni nh chia lm hai nhm chnh: nhm tan trong nc gm albumin, globulin v nhm khng tan trong nc gm gliadin v glutenin. Albumin v globulin l nhng protein ca mng t bo ht v t bo cht, chng tham gia vo cu trc t bo nhng khng tham gia vo cu trc khi bt nho. Gliadin v glutenin, cn gi l gluten protein, chim khong 85% hm lng protein ca bt m, l protein d tr cho s pht trin ca ht sau ny. t bit, khi chng ht mt lng nc nht nh s trng ln v c tnh do, n hi. Gluten c mu sng xm, n hi, gin t cao (khong 2.5 gluten c th gin ti 8-10cm). Chnh nh gluten m bt m c th ch ra rt nhiu loi bnh nh: bnh m, cc loi bnh xp, m si, nui Trong thnh phn bt m, glucid (carbonhydrate tng) chim hm lng ln nht. Chng bao gm nhng phn sau: Tinh bt : l thnh phn chnh yu ca bt m chim khong 75-80% khi lng cht kh. n v cu trc vt l ca n l ht tinh bt, c chia lm hai loi: loi ht hnh cu tng i nh, ng knh nh hn 15m, chim 88% v s lng ht nhng ch chim khong 7% v trng lng tinh bt, loi ht hnh ht u ln hn, c dng knh t 15-35 m, chim 12% v s lng v 92% v trng lng. Cc ht cha amylose v amylopectin, trong amylose chim trung bnh khong 26% hm lng tinh bt la m ( Lineback,1984). 3
Polysaccharidekhc nh cellulose, hemicellulose, pentosan. Trong cellulose ch chim mt lng nh do n l thnh phn chnh ca cu trc v ht v b loi mt phn ln ra khi bt m trong qu trnh xay nghin ht thnh bt. Hemicellulose l mt thnh phn cu to thnh t bo, c tnh kim, khng ng nht. N bao gm polyme ca hexose (mannose v galactose), pentose (xylose v arabinose) v axit uronic( Pomerans, 1985). Pentosan l polyme ca pentose v methyl pentose, gm hai nhm: pentosan tan trong nc v pentosan khng tan trong nc. Nhm pentosan tan trong nc ch chim t hn 1% khi lng bt m nhng li c ngha quan trng n c tnh lu bin ca khi bt nho.
ng : chim t hn 2% khi lng bt, bao gm cc trio, oligosaccharide v mt lng nh glucose, frutose, sucrose, maltose. Lipid ca bt m chim khong 1-2% khi lng ni nh la m.Chng c chia lm hai nhm: nhm lipid khng phn cc ( triglyceride- chim phn ch yu, steryl este, axid bo t do, diglyceride, sterol, monoglyceride), nhm lipid phn cc: cc glycolipid (nh digalactosyl diglyceride) v cc photpholipid (nh lysophosphatydyl choline, phosphatydyl choline- lecithine) Hm lng khong trong ni nh ca ht ch khong 0.3%, cn trong bt m th kh thp, trong nhiu nht l P, K tip theo l Mg, Ca, mt lng nh Fe v cc nguyn t khong khc (Macmasters et al., 1974),cn hm lng vitamin trong bt m : c cha 1 t thiamin, niacin v riboflavin. 1.1.2. Vai tr Bt m l nguyn liu quan trng trong cng ngh sn xut bnh bi nhng tnh cht c bit ca n. Trong bnh pa, n l nguyn liu chnh ca bt v, ng vai tr chnh trong vic nh hnh bnh v to nn tnh c trng ca bnh. 1.1.3. Bo qun Bt ni chung l sn phm dc nghin nh t nguyn liu ht. Do vy m cc tnh cht l ha cng nh sinh ha ca bt khc so vi ht,do nghin nh nn bt b mt lp 4
bo v, b mt tip xc tng gp bi. Cc tnh cht nh kh nng ht m, hp ph mi l, axittng ln nhanh. Chnh v th trong qu trnh bo qun, cc bin i bt li bt xy ra nhanh hn so vi ht nh s pht trin ca nm mc, s oxi haV th , phng php bo qun bt, ch kim tra cht lng, bao gi cn khc khe hn so vi ht. Cn lu khi bo qun bt: chn loi kho cch m, cch nhit tt , phi st trng v v sinh kho tht sch trc khi xp bao, khng c xp bao bt trc tip xung st nn v st tng m phi c bc g k cao hn nn 0.2m v cch tng t nht 0.5m. Khng nn bo qun bt chung vi cc loi ht v sn phm ch bin khc. C mi thng, o bao 1 ln trng hin tng nn cht, kt mng bao di. Cc bao c xp chng 3 hoc chng 5.
1.1.4. Tiu chun la chn Theo TCVN 4359 1996 Ch tiu ha l tro : khng ln hn 0.75% . axit ca cc axit bo 50 mg KOH cn dng trung ha axit bo t do trong 100gr bt tnh theo cht kh. Protein: hm lng protein ( N x 5.7) khng thp hn 7% tnh theo cht kh m ca bt khng vt qu 15.5% m/m (khi lng/khi lng) C ht khng nh hn 98% lng bt lt qua ry c kch thc 212 millimicron (N-70) Ch tiu cm quan Mu sc: trng hoc trng ng c trng . Mi: mi bt t nhin, khng hi, khng c mi l . V: khng mc, chua, ng, v l. Trng thi: bt mn, khng c sn, khng c su mt. Hin nay trn th trng c rt nhiu thng hiu bt m vi cht lng khc nhau. C nhiu cch phn loi bt m, trong c phng php phn loi theo hm lng v cht lng gluten trong bt. Ch tiu ny thng t l thun vi hm m ca bt. Khi lng chn bt m lm nguyn liu sn xut bnh pa, chng ta nn chn loi c hm 5
lng gluten 8-10% khng nn qu thp s lm cho v bnh cng, d gin, b hoc qu cao s lm cho v bnh dai, d ht m lm mm v, gim gi tr cm quan ca bnh. 1.2. U XANH 1.2.1. Thnh phn ha hc i vi cy trng thu ht ni chung v cy u xanh ni ring, nh gi cht lng ht c thc hin bng nhng phn tch thnh phn ho sinh trong ht nh: hm lng protein, lipid, ng, thnh phn amino acid, hm lng v hot ng ca cc enzyme trong ht giai on ny mm...Trong , hai thnh phn quan trng c nh hng ln n cht lng ca ht v s pht trin ca cy l protein v lipid. u xanh c s dng di dng ht l nguyn liu cho nhn. Thnh phn dinh dng ca ht u xanh th hin bng sau . Bng 1.2. Thnh phn ha hc ca u xanh c v Thnh phn T l % khi lng Nc 14 Protein 23.4 Lipid 2.4 Glucid 53.1 Cenllulose 4.7 Khong 2.4
Protein Protein thc vt ni chung v protein u xanh ni ring l ngun cung cp m d tiu ho cho con ngi v mt s vt nui. Trong ht u xanh, cc phn t protein chim khong 23 - 28% v c chia thnh hai nhm: nhm protein n gin v nhm protein phc tp. Khng nh bt m, protein ca u xanh ch yu c 3 loi : albumin 4% , globulin 67%, glutelin 29%.Chnh v th m u xanh khng c kh nng to cu trc v kt dnh nh bt m . 6
Chc nng chnh ca protein d tr l cung cp amino acid v nit cho qu trnh ny mm ca ht. Protein u xanh c cha y cc tnh cht chung nht ca protein. Ngoi ra, protein u xanh cn c mt s tnh cht ring bit nh kh nng ht nc v du to nh tng, kh nng ho tan trong nc. l mt trong nhng yu t quan trng trong nghin cu v cng ngh sn xut cc sn phm t u xanh. Protein u xanh c nh gi l c cht lng tt do c cha y cc amino acid khng thay th v hm lng ca chng tng i trng vi tiu chun dinh dng dnh cho tr em do t chc nng lng th gii (FAO) v t chc y t th gii (WHO) a ra . Glucid Nhn chung cc loi u xanh giu glucid (ch yu l tinh bt) , protein vi hm lng cc acid amin khng thay th tng i y v t lipid. Thnh phn chim t l cao nht v c gi tr khai thc nht trong u xanh chnh l glucid. Glucid ca u xanh ch yu l tinh bt c t l amylose tng i cao ( 45- 50%), v th n c s dng lm nguyn liu lm bnh v cc thc phm ch bin khc. Trong nhn bnh pa u xanh - su ring - trng vt mui , u xanh cng vi ng la hai nguyn liu chnh to nn hng v c trng cho bnh. Lipid Lipid l nhng hp cht hu c c trong t bo sng, khng ho tan trong nc nhng tan trong cc dung mi hu c khng phn cc nh ether, petroleum ether, benzen... Lipid cng l thnh phn cu to quan trng ca mng sinh hc, l ngun d tr nhin liu cung cp nng lng cho c th. Lipid cng vi protein v polysaccarid cung cp nng lng cho s ny mm ca ht. Tuy hm lng lipid trong ht u xanh chim t l thp (trung bnh khong 1,3%), nhng li l mt ch tiu quan trng nh gi phm cht v kh nng bo qun ht . 1.2.2. Tnh cht u xanh c tnh mt , v ngt , khng c, c tc dng thanh nhit gii c . 7
Trong u xanh c cht isoflavone ging oestrogen. Hormon thc vt ny gip iu chnh cn bng kch thch t, gip tng sinh lc. Cc nh khoa hc Southamton chng minh rng hot cht nm trong v u xanh gip khng ch vi khun gy bnh sng trn thnh rut tha nn c tc dng phng nga vim rut tha. u xanh l loi thc n nhiu Kali , t Natri. Ngi thng xuyn n u xanh v ch phm ca n huyt p s thp. Trong u xanh cn c thnh phn h huyt m hu hiu gip cho c th phng chng x cng ng mch v bnh cao huyt p ng thi c cng hiu bo v gan v gii c.
1.2.3. Bo qun Cc loi u rt kh bo qun v u l mi trng cho cc loi su mt ph hoi . Nu mi trng bo qun khng tt ( nhit cao, m cao) th du s b sng (hin tng ha gi ) lm gim cht lng u . Mun bo qun u trong mt thi gian di , yu cu trc tin l cht lng ban u ca u phi tt khng su mt c m an ton. Bo qun u vi s lng ln nht thit phi bo qun kn trong kho . Kho bo qun phi kh ro, sch s , thong mt,khng c bo qun u xanh trong cng mt kho vi cc hng ha khc, c th lm nh hng n cht lng u . Cc bao c cht xp cch mt t t nht 20cm , cch tng t nht 50cm. 1.2.4. Tiu chun la chn u xanh phi tha mn cc yu cu chung ca nguyn liu ch bin thc phm (61-TCVN-10-85). Cc ch tiu cm quan Ht phi kh sch , khng su mt, mc , dp nt qu qui nh. Khng c ln cc ht khc. Mu sc , mi v bnh thng c trng cho ht u xanh ch bin kh. Ch tiu ha l m % 14 . Tp cht % 01 , 0
8
Hm lng cht kh 86%
d dng cho vic chun b nhn bnh dng u xanh loi b v v sy kh. Nu u b c nt th tn hao thnh phn dinh dng l kh ln. 1.3.TRNG VT MUI 1.3.1. Hnh dng tnh cht Bnh thng trng c dng hnh ellipse, t l gia chiu di v chiu rng 1,13 1,67. Mu sc ca v trng t trng n trng xanh hoc hi nu . V trng lng ca trng ph thuc vo nhiu yu t : ging , tui gia cm , ch dinh dng Trng lng trung bnh 60 80 g / trng . T trng t 1,078 1,096 . 1.3.2. Thnh phn ha hc Trng l thc phm giu dinh dng v nng lng nn c s dng ph bin trong ch bin thc phm cc loi bnh m, bnh ngt, bnh hp Trng cu to t ba thnh phn ch yu: v trng, lng trng, lng vi cc thnh phn sau:
Bng 1.3. Bng so snh thnh phn khi lng ca trng vt ti v trng vt mui (Theo Thammarat Kaewmanee , Soottawat Benjakul , Wonnop Visessanguan ) Thnh phn Trng ti Trng mui 7 ngy 14 ngy Tng khi lng trng (g) Lng trng (%) Lng (%) V v mng v trng (%) 65.732.73 54.731.68 33.941.65 10.870.72 68.223.04 1.81 28.852.131 11.100.69 68.891.44 1.74 25.881.59 10.870.63
9
Bng 1.4. S thay i ca thnh phn trng ti v trng mui nhng khong thi gian mui khc nhau (Theo Thammarat Kaewmanee , Soottawat Benjakul , Wonnop Visessanguan ) Thnh phn (% khi lng ti) m Protein Lipid Tro Mui Trng ti Nguyn tri Lng trng Lng
71.77 0.78 87.72 0.62 43.51 0.52
11.8 1.15 10.5 0.14 16.0 0.48
13.52 0.14 0.03 0.012 37.25 0.16
1.17 0.02 0.74 0.01 1.59 0.11
0.33 0.00 0.39 0.07 0.45 0.04 Trng mui (7 ngy) Lng trng Lng mm Lng cng
85.19 0.59 39.85 0.28 26.57 1.51
10.1 0.05 16.7 0.35 19.5 0.90
0.03 0.02 38.39 1.19 47.59 2.74
3.02 0.10 1.91 0.11 2.28 0.01
3.96 0.10 0.54 0.20 0.67 0.07 Trng mui (14 ngy) Lng trng Lng mm Lng cng
83.59 0.68 36.21 2.44 20.05 0.29
9.55 0.12 17.6 0.56 21.3 0.65
0.05 0.014 44.32 1.40 53.71 0.39
4.04 0.18 2.20 0.01 2.45 0.09
6.90 0.20 0.84 0.15 0.87 0.10
V thnh phn v gi tr dinh dng , trng mui cha y cc thnh phn ca trng ti . Tuy nhin sn phm trng mui c mt s c im khc bit r nt : m Hm m ca lng trng trng mui thp hn so vi trng ti khong 1 3%. Tuy nhin trong qu trnh bo qun , hm m trong lng trng trng c th tip tc gim do s bc m ca trng . 10
Hm m ca lng trng mui sau khi ngm gim xung nhanh , cn khong 27%. S d c hin tng ny l do s chnh lch nng mui gia lng v lng trng . Nc t trong lng s t khuch tn vo trong lng trng . Tuy nhin trong qu trnh bo qun , m tip tc gim xung cn khong 23 25%. Mui Trng va qua cng on mui th hm lng mui trong lng trng rt cao , khong 5,5%. Tuy nhin do s chnh lch nng mui gia lng trng v lng nn mui tip tc di chuyn vo lng lm tng hm lng mui trong lng ln khong 3% v lng trng khong 4%. m tng c bit hm lng m tng trong lng tng ln rt cao . Sau khi qua giai on ngm, hm lng m tng khong 23% , l do lng b mt nc lm tng hm lng cht kh . Cu trc , mu sc , mi v Di tc dng ca mui lm ph v cc lin kt gia protid vi nc nn lm mt nc trong t bo , v vy to nn mt cu trc c trng ca trng mui . Do s mt m trong lng lm tng hm lng cc sc t : carotene , xanthophyll , flavin to nn mu sc hp dn ca trng vt mui . Ngoi ra , mui cn to mi v c trng cho sn phm .
Hnh 1.2. Trng vt mui c lm chn
11
1.3.3. Vai tr Khi dng trng lm nguyn liu nhn bnh pa, ta ch s dng lng trng vi cc yu cu nht nh v rn chc v mi v to hnh ti a cho nhn. V th, ngi ta s dng trng mui l trng vt mui. Trng vt mui l sn phm ca qu trnh mui trng vt ti bng phng php t (dng nc mui) hoc phng php kh (mui tro). Trong qu trnh mui trng, do p sut thm thu c to ra bi s chnh lch nng cht tan gia bn trong v bn ngoi trng nn xy ra cc hin tng : Thot nc t bn trong trng ra ngoi, lm hm lng nc bn trong rut trng gim dn. Khuch tn mui n v cc thnh phn tan khc c trong tro i vo bn trong qu trng . Kt qu l lng trng b teo, lng c li v chng khng cn in y c phn bn trong qu trng. Sau 7 10 ngy vi trng hp trng mui nc, 20 25 ngy i vi trng hp trng mui tro (kh), khi cm lc qu trng s nghe ting xc xch pha trong. Lc ny, phn bn trong ca qu trng c v mn v cc hng v khc c trng cho trng mui.
Cng nh bnh trung thu v mt s loi bnh khc, nhn bnh pa c lng trng vt mui, to mi c trng cho nhn bnh v lm tng gi tr cm quan, dinh dng cho sn phm. S lng lng trng s dng c th thay i theo s thch v khi lng bnh, nhng thng thng th mt lng trong mt bnh.
1.3.4. Bo qun Trng vt mui l mt trong nhng sn phm ch bin t trng gia cm ( trng vt ) v c th bo qun trng trong 40 45 ngy iu kin thng , tnh t ngy chn . C hai loi trng vt mui : loi trng vt mui bng tro v mui bng nc mui (mui thng) . Thng thng trn th trng ch thy loi trng vt mui tro do loi ny c hng v tt hn v c mt lp v ( l hn hp ca t st , tro , mui) kh dy 12
(khong 3 5 cm) bao bc bn ngoi qu trng , nn d dng cho vic vn chuyn , bo qun hn . Tuy nhin trong trng hp sn xut bnh pa , ta ch ng s dng loi trng vt mui thng . Mui trng bng tro Tro rm r hay tro bp u dng c , qua cng on sang c kch thc ng u v mn va phi . Ta thm vo t st tng kt dnh . Cho dung dch mui 26% vo hn hp tro t st vi t l l 5 : 3 , nho trn u ri bc trng . Sau khi bc xong , ln thm mt lp tro kh chng chnh , xp vo ni kh ro , thong mt , sau 20 25 ngy th dng c . Trng bc tro c th bo qun c trong khong 40 45 ngy .
Mui trng bng nc mui Ha tan mui vo dung dch sao cho n nng bo ha ( khong 26%) , c th p dng phng php dn gian : th ht cm ngui vo dung dch , ht cm ni ln trn l c . Chn trng ti c cht lng tt , khng b dp v, cho trng vo bnh cha , ln cht ri nc mui ln cho ngp trng (khong 10 12 cm) , trng khng c ni ln mt nc . Bnh cha ni kh ro , thong mt , trnh nh sng mt tri . Sau 7 10 ngy trng c th s dng c .
1.3.5. Tiu chun la chn Lng trng vt mui dng lm nhn bnh pa cn tha mn cc yu cu sau : Chn loi trng vt mui c cht lng tt m bo cht lng cho nhn bnh, khng nn chn trng cha chn v lng trng cha t rn v v nh yu cu . c mu sc nhn p , ph hp vi a phn s thch ca ngi tiu dng , thng dng loi trng vt mui c lng mu vng cam , cn loi c mu thng s lm mu nhn ti i , gim gi tr cm quan cho bnh . Hm m trong lng 30% Hm lng mui trong lng 3% 13
Hm lng m tng 23% Hm lng cholesterol 320mg/trng
1.4. SU RING 1.4.1. Phn loi Gii (regnum): Thc vt (Plantae) B (ordo): Cm qu (Malvales) H (familia): Cm qu (Malvaceae) Phn h (subfamilia): D (Helicteroideae) Chi (genus): Su ring (Durio L.) Trong s ba mi loi c bit n ca su ring, cho n nay chn loi c xc nh sn xut qu n c. Tuy nhin, c nhiu loi hoa qu m cha bao gi c thu thp hoc m t ng v c kh nng l loi khc vi qu n c vn tn ti. Chn loi su ring n c hin ang c bit n l: Durio zibethinus , loi ny c trng ph bin Vit Nam v c chn s dng trong quy trnh sn xut bnh pa . Durio dulcis Durio grandiflorus Durio graveolens, cn gi l durian burung, durian kuning, durian merah, durian otak udang galah, tabelak hay red-fleshed durian. L cy ln cao n 50 m. V mu vng cam, bao ph bi gai di khong 1 cm. Qu ngt, tht mu thm v c mi thm ca hnh nhn rang. D. graveolens ging nh D. dulcis nhng qu ca n s m ra trong khi n vn cn nm trn cy v tht c mu sm, trong khi cc qu D. dulcis khng m v tht c mu vng sm. Durian suluk, cng gi l durian siunggong, l mt ging lai t nhin gia D. zibethinus v D. graveolens, v vn gi c hng v v kt cu ca D. zibethinus vi v caramel chy ca D. graveolens. Durian simpor c hng v nh, gai mu vng l mt loi khc ca D. graveolens. Durio kutejensis 14
Durio lowianus, cn gi l durian duan. L cy ln cao 50 m, hoa mu v thon di. Tri hnh oval c gai mu vng. Durio macrantha Durio oxleyanus cn gi l durian sukang, durian beludu, isu hay kerontangan. L cy ln cao 40 m. N to qu nh, trn, mu xm xanh vi gai ln, cng, hnh chp, hi cong. Tht c mu vng, mn v ngt. Durio testudinarum cn gi l tortoise hay kura-kura durian. L cy trung bnh cao khong 25 m. L mt loi t th phn, n t bin i, v c mt ma hoa ko di. Tht qu ca n mu vng nht v c mi thm mnh hn cc loi khc ca su ring.
Phn cn li ca loi, khng c xc nh sn xut qu n c l: Durio acutifolius (Mast. & Kosterm.) : sng Kalimantan v Sabah. Durio affinis (Becc.): sng West Kalimantan v Sabah. Durio beccarianus (Kosterm. & Soegeng.): sng West Kalimantan. Durio bukitrayaensis (Kosterm.) Durio burmanicus (Soegeng.) Durio carinatus (Mast.): sng bn o Malaysia, Borneo. Durio crassipes (Kosterm.): sng Tenom v vng Sipitang ca Sabah. Durio excelsus (Korth. & Bakh.): sng Kalimantan. Durio griffithii (Mast. & Bakh.): sng bn o Malaysia, Sumatra, Borneo. Hu ht cc ging cy trng c mt tn chung v mt s m bt u vi D. V d, mt s loi ph bin l Kop (D99); Chanee (D123); Berserah hoc Green Durian hay Tuan Mek Hijau (D145); Kan Yao (D158); Mon Thong (D159); Kradum Thong; khng c tn chung: D24 v D169. Mi ging c mt hng v v mi khc bit.
1.4.2. Thnh phn ha hc Su ring l mt loi tri cy c gi tr calorie, t l cacbohydrate, protein, lipid, cht khong u rt cao so vi cc tri cy khc tuy hm lng vitamin ch trung bnh. 15
Bng 1.5. Thnh phn ha hc ca su ring (Durio zibethinus) tnh trn 100g phn n c (b 68%: v v ht) Thnh phn Hm lng Thnh phn c bn Nc 64,99 g Nng lng 147 kcal Protein 1,47 g Tng lipid 5,33 g Glucid 27,09 g Cht x 3,8 g Khong cht Ca 6 mg St 0,43 mg Mg 30 mg P 38 mg K 436 mg Na 1 mg Zn 0,28 mg Cu 0,207 mg Mn 0,324 mg Vitamin Vitamin C, ascorbic acid 19,7 mg Thiamin 0,374 mg Riboflavin 0,2 mg Niacin 1,074 mg Pantothenic acid 0,23 mg Vitamin B6 0,316mg Vitamin A, IU 45 000 IU Vitamin A, retinol 5 000 g
16
T hp mi hng su ring Cc este chim t s ln nht trong cc hp cht d bay hi (49 - 58%) trong phn ln l ethylpropanoat v ethylputanoat l nhng cht nng mi nht trong s nhng cht khng cha lu hunh. C 7 ester khng bo ha l ethyl (E)-but-2- enoat, ethyl (E)-2-methylbut-2-enoat v nhng cht him thy : ethyl(Z, Z)-, (E, Z)-, (E, E)-deca-2, 4 dienoat, ethyl(3Z, 6Z)-decadienoat v ethyl (E, E, Z)- decatrionat. Mi hng m ngo ngt ca su ring ch yu to thnh t cc loi ester ny. Chim hm lng t hn l cc hp cht thuc loi hydroxy ceton, nhiu nht l 3-hydroxy butan-2-on. Hai hp cht 2-hydroxy pentan -3-on v 2-hydroxy pentan -2-on, chim t l nh nht, l cht ca hng thm c ph, yaourt, ph mai v gan heo nu chn. Nhng hp cht lm cho mi su ring kh ngi 4 ester c cha lu hunh: S-ethyl thioacatate, S-propyl thioacatate, S-propyl thiopropionate v ethyl methyl thio acetate 4 thiol ancol: methan thiol, methan thiol, propan thiol v 1-(ethylthiol) ethan thiol 3 hydrocacbon: cis v trans-3, 5-dimethyl-1, 2, 4 trithiolan v 2, 4, 6 trimethyl-1, 3, 5-trithian 10 sulfite: diethyl, dimethyl, ethyl propyl sulfite, methylethyl, methylpropyl, ethyl hydro disulfite, diethyl, methylethyl, ethylpropyl trisulfite v diethyltetrasulfite. T ht su ring chit c khong 65,4% du, du ny cha mt s cc acid bo c vng cyclopropan c kh nng ngn gy v sinh khi lin kt vi protein to nn. Du su ring c cha nhiu nht l steraric 45,84%, palmitic 26,75%, oleic 14,95%, linoleic 12,46%. c bit acia arachidie c nhiu trong v qu ma h. Qu su ring cn cha vitamin, flavanol, acid caffeic cng vi nhng cht antihistamin bn nhit. T v qu ngi ta chit xut c mt s polysacharide c kh nng c ch hot ng ca hai chng vi khun Staphylococcus aureus, Eacherichia coli v 2 chng nm men Candida albacans, Saccharomyces cerevisiae.
17
1.4.3. Vai tr Trong sn xut bnh pa , su ring l thnh phn quan trng gp phn to nn hng v c trng phn bit cc loi bnh pa vi nhau v rt c ngi tiu dng a chung . T l su ring s dng ty thuc vo cht lng ca su ring ( cng mi) , cng nh cng thc ca tng nh sn xut . Vi su ring ti , hm lng s dng thng thng khong 6-7% so vi tng khi lng nguyn liu t mi thm hp dn . Hin nay , trn th trng c tinh du su ring tng hp ; c th s dng kt hp vi su ring bo qun ng lnh khi phc li hng ban u . 1.4.4. Bo qun Hin nay , vi yu cu v nguyn liu cho sn xut bnh pa , su ring c bo qun dng ng lnh theo quy trnh x l : su ring ti tch ly cm lm lnh ng . Su ring bo qun lnh ng (-15 o C - 18 o C) c th s dng trong mt thi gian di m c th khng lm thay i ng k cht lng ban u ca chng (ch ch ra ng khi no s dng nguyn liu). 1.4.5. Tiu chun la chn i vi quy m cng nghip, su ring sau khi thu gom c em v nh my lu tr chun b cho vic phn loi. Qu su ring tiu chun cn c cung qu cn ti, v qu cha nt, c mi thm c trng v c chn thch hp. Nu qu cha chn cho dch qu c hm lng ng thp, hng thm khng y , qu cha chn c cng cao v m v thnh t bo cha nhiu protopectin. Loi qu ny c th c bo qun vi ngy trc khi a vo ch bin qu t chn cn thit. Khng chn nhng qu qu chn (v l r khe nt) v tht qu c th nhim tp cht v vi sinh vt. Qu qu chn th m qu qu mm, protopectin chuyn thnh pectin c th c mi ng. Cm su ring dng trong sn xut bnh pa phi t ch tiu cht lng v chn , cng mi , cht lng vi sinh ( do n c s dng trc tip vo nhn , khng tri qua qu trnh x l no nhm tiu dit vi sinh vt c 18
sn hay nhim vo) . Nh vy chng ta cn ch n giai on s ch m bo cht lng cm su ring. m trong cm su ring 65% Tng hm lng cht kh 37% 1.5. CHT BO 1.5.1. Cht bo s dng M ng vt Trong cng ngh sn xut bnh pa , m ng vt c s dng l m ln (lard). nc ta, m ln l loi cht bo c s dng rt ph bin, c bit phm vi sn xut th cng. M c th trng thi lng hay c, khi b ng c c mu trng v khi chy lng c mu hi vng nht, mi thm c trng ca m ln rn (thng rt nh), v bo tt. Hm lng cc axit bo ca m nc c th hin bng sau : Bng 1.6. Thnh phn cc acid bo trong m ln Acid bo T l % (so vi tng hm lng cht bo trong m) Acid Lauric 0.1 Acid Miristic 0.7 1.1 Acid Panmitic 26 32 Acid Stearic 12 16 Acid Oleic 41 51 Acid Linoleic 3 14
Trong bnh pa , phn m ln c s dng trong qu trnh phi trn nhn bnh . Tiu chun la chn m ln theo CODEX STAN 211-1999 nh sau : Cc ch tiu cm quan - Mu sc : mu trng n vng kem . - Mi , v : c trng v khng c mi , v i thiu . Cc ch tiu ha l - m : 0,1% - Cht d bay hi : 0,3% 19
- Cc tp cht khng ha tan : 0,5% - St (Fe) : 1,5mg/kg - ng (Cu) : 0,4mg/kg - Ch s AV : 1,3 mg KOH/g cht bo - Ch s PV : 10 meq/g cht bo - Ch s IV : 55-65 - Nhit nng chy : 32-45 Cc ch tiu vi sinh - S vi khun hiu kh : 10 4 cfu/g - Coliform : 10 cfu/g
Du thc vt Du thc vt c dng trong qu trnh phi trn nhn ca bnh pa, thng dng nht l du u nnh. Du u nnh c sn xut t ht u nnh cho 18% du (95-97% l triglyceride) , cng vi 1,5-2,5% phospholipid v 1,6% cc cht bo khng x phng ha . Thnh phn ch yu ca du u nnh bao gm : linoleic (52-55%) , oleic (22-25%) , palmitic (11%) , linolenic (7-8%) , stearic (4%) , cc acid bo khc 1% (14:0 , 16:1 , 20:0 , 22:0) . Tiu chun la chn du u nnh tinh luyn nh sau : Cc ch tiu cm quan : trong sut , mu sng , khng mi Cc ch tiu ha l - Triglyceride : 99,77% min - m v tp cht : 0,1% max - Acid bo t do (FFA) : 0,1% max - Ch s AV : 0,2 mgKOH/g max - Ch s PV : 2 meq/g max - Vitamin E , carotene : 0,03% - Nhit nng chy : -15
20
Cc ch tiu vi sinh - S vi khun hiu kh : 10 4 cfu/g - Coliform : 10 cfu/g
Shortening Bnh pa cn gi l bnh lt da do v bnh c nhiu lp v c th bc chng ri khi nhau. c im ny c c l nh qu trnh cn kt hp gia bt v shortening, trong shortening ng vai tr to cu trc tch lp. Tiu chun la chn shortening theo TCVN 6048:1995 c th hin trong bng sau : Bng 1.7. Ch tiu cht lng chung cho cc sn phm shortening Ch tiu (TCVN 6048:1995) Cm quan Mu sc Mi v Trng thi Tp cht Mu trng, trng ng Khng c v l Dng bn rn, mn Khng c tp cht l Ha l m, % Hm lng lipid, % Ch s AV Ch s PV Ch s IV (Wijs) Hm lng acid bo t do, % Nhit nng chy Phn ng Kracking <0,1 >96 <0,3 <0,5 <70 <0,1 30 52 o C Khng c Vi sinh S vi khun hiu kh Coliform <=10 4 cfu/g <=10 4 cfu/g
21
1.5.2. Vai tr Du m l nguyn liu khng th thay th trong cng thc lm bnh pa. Du m c tc dng to hng v bo c trng cho bnh, gip bnh c mm nht nh, gp phn lm tng gi tr cm quan v gi tr dinh dng cho bnh.
1.5.3. Bo qun Du m ni chung c cha nhng thnh phn khng bn vng nh cc acid bo cha nodo trong qu trnh bo qun chng lm cho cht lng du m b gim nhanh chng. Mc bin i cht lng du ph thuc nhiu vo cc yu t nh: nh sng, nhit , m khng kh, hm lng nc trong cht bo v cc tp cht khc Trc ht du phi c cha trong thit b thch hp, d dng vn chuyn, bo qun v phi m bo v yu cu v v sinh thc phm. Phng php bo qun tt nht l nn bo qun nhit thp. nhit t 8 15 du m c th gi dc an ton trong 3 5 thng. Mun bo qun c di ngy hn c th p dng nhit t -15 -20. Trong iu kin ny c th bo qun du m trong thi gian t 9 15 thng. Tuy nhin trong iu kin sn xut hin ny, khng nn bo qun mt lng du qu ln trong kho v s lm tng chi ph tn tr khng cn thit, c th nn bo qun ti a l 1 thng. Trong thi gian bo qun, cm ch thng xuyn kim tra kp thi pht hin ra hin tng phn hy, i ha du.
1.6. NC Nc c xem l nguyn liu cn thit trong cng ngh ch bin mt s loi thc phm. 1.6.1. Thnh phn ha hc Trong nc ngoi thnh phn chnh l H 2 O, cn c cc cht sau y: Bng 1.8. Thnh phn hc hc ca nc Cc cht c trong nc Hm lng mg/l Cn kh 200 - 500 CaO 80-160 MgO 20 - 40 SO 3 20 - 80 22
Cl 10 - 40 SiO 2 5 - 10 NO 2 10
Ngoi ra cn c hm lng Ca, Mg, tn ti trong nc di dng Ca(HCO 3 ) 2 , s gy nh hng xu n qu trnh ch bin.
1.6.2. Vai tr Nc l nguyn liu khng th thay th trong cng thc lm bnh pa. Vi s c mt ca nc, khi bt nho mi c cu trc v nhng tnh cht cng ngh c trng. Ngoi ra, nc cn c tc dng ha tan cc nguyn liu cn thit khc: ng, mui to thnh hn hp ng nht, gp phn to bng, mn, do, c tnh cht quyt nh n cht lng cho sn phm.
Trong phn v bnh, nc phi c s dng vi t l thch hp so vi hn hp bt m v cht bo to khi bt nho c m, mm, mn tt nht. Ngoi ra, t l nc s dng cn ph thuc vo m ca bt m; nu bt m qu kh th lng nc phi dng nhiu t cht lng bt nho theo yu cu. Vi bt m c m 8%, t l khi lng ca nc khong 21% tng khi lng bt v.
Ngoi ra, nc cn tham gia vo qu trinh hp h ha hon ton tinh bt trong u xanh chun b lm nhn bnh.
1.6.3. Tiu chun la chn Nc s dng phi tha mn yu cu cht lng nc dng ch bin thc phm. C th l cc ch tiu cht lng sau :
23
Bng 1.9. Cc ch tiu cht lng nc Tn ch tiu Mc cht lng 1.Ch tiu ha hc trong >100 cm c <1.5 g/l mu ( Coban) <5 Mi v xc nh bng cm quan 20 o C va 60 o C khng pht hin thy Hm lng cn khng tan < 10 mg/l Hm lng cn ha tan < 500 mg/l pH 6-8.5 cng ton phn < 300 mgCaCO 3
Hm lng Clorua < 0.1 mg/l Hm lng Nitrit < 0.3 mg/l Hm lng st tng s < 0.01 mg/l Hm lng thy ngn khng c c
2.Ch tiu sinh hc Tng s vi khun hiu kh < 200 khun lc/1ml Tng s Coliforms, khun lc/100ml khng c c Coliforms phn, khun lc/100ml khng c c
1.7. NG 1.7.1. Thnh phn ha hc Saccharose l thnh phn chim t l ln nht trong ng knh . Ngoi ra , trong ng knh cn c mt s thnh phn khc : ng kh , cht mu , cht khong , nc v cc tp cht khc gi chung l cht khng ng.
24
Saccharose (C 12 H 22 O 11 ) Saccharose l loi disaccharide cu to t glucose v fructose d tan trong nc v c ngha rt quan trng i vi dinh dng ca ngi. Chng rt d b thy phn thnh glucose v fructose di tc dng ca acid hoc enzyme invertase . Hm lng saccharose cng ln cng chng t ng knh c cht lng cng cao v cng tinh khit. Cc cht khng ng Glucose v Fructose (C 6 H 12 O 6 ) Hn hp ca glucose v fructose gi l ng chuyn ha ; mt cch chnh xc hn l hn hp ng lng ca hai monosaccharide trn . Cht lng cng cao th hm lng ng chuyn ha cng t . ng chuyn ha c gi tr dinh dng khng thua km saccharose , song loi ng ny ht m kh mnh lm cho ng knh d b chy nc , cho nn c xem l c hi khi nh gi cht lng ng knh. Cht mu , cht khong v cc tp cht khc Nhn chung y l nhng thnh phn khng mong mun , thng ch chim mt t l rt nh trong ng tinh luyn . Chng u gy nhng nh hng xu nht nh ln gi tr cm quan ca ng knh (mu sc , v ngt ). Nc Trong ng tinh luyn , hm lng nc khng ng k . m ln l iu kin cho s ln men d xy ra , nht l khi nhit thch hp cho s pht trin ca vi sinh vt gy ra cc qu trnh ln men . Khi xc nh cht lng ng xut xng cng nh chuyn ng vo bo qun , m cn c khng ch cht ch . 1.7.2. Vai tr Vai tr ca ng trong sn xut bnh pa l to ngt cn thit theo yu cu sn phm . 25
phn v , ch s dng ng vi mt lng va phi , khong 10% so vi nguyn liu bt m cn dng . Tc dng chnh ca ng l iu v cho bnh . Nu ta dng nhiu ng qu s lm cho v bnh cng . Tuy nhin , ngt ca bnh pa c th thay i ty thuc vo s thch ca ngi tiu dng . Do vy t l dng ng trong sn xut bnh c th thay i nhiu hn hoc t hn hay c th khng dng ng trong phn chun b v bnh . phn nhn bnh , ng l nguyn liu chnh to v ngt m cho nhn . Do vy lng ng s dng ty thuc vo yu cu ca ngi tiu dng to v ngt thch hp . L mt loi bnh truyn thng , bnh pa c trng bi v ngt m ca ng cng v bo ca m , nn lng ng thng c dng vi t l ln ( khong 45-50%) . Ngoi ra ng c dng vi t l cao cn c tc dng bo qun nhn bnh . 1.7.3. Bo qun Kho : bo ng , ta c th dng kho thng hoc kho c h thng iu ha nhit v m . i vi kho thng , cn tha cc yu cu sau : kho phi cao ro , thong sch v khng c mi l . Trong kho phi c dng c k lt nh bc , gi cch nn t nht 30cm , hoc c th ri mt lt tru sch dy 30cm trn ri ct hoc vn g . Kho phi c kh nng chng m tt , cch nhit trnh s dao ng nhit ca mi trng , xung quanh kho phi sch s , xa ao t , nc ng , phi c h thng cng thot nc . Cht xp : ng c bao gi theo quy cch , xp trn gi , bc , cch nn t nht 30cm, cch tng 50cm , xp thnh hng , dng vi bt sch ph ln trn ; tuyt i khng c ng tip xc trc tip vi nn kho . Khng bo qun ng chung vi cc loi hng ha c mi , cc loi hng c m cao . Trong qu trnh bo qun ng , thng xuyn kim tra cht lng ng , nht l m , pht hin nhng hin tng h hng c th xy ra , tm bin php x l kp thi .
26
1.7.4. Tiu chun la chn Trong sn xut bnh pa , ngi ta thng s dng ng tinh luyn vi cht lng theo tiu chun TCVN 6958-2001. Bng 1.10. Ch tiu cm quan ca ng tinh luyn Ch tiu Yu cu Ngoi hnh Tinh th mu trng, kch thc tng i ng u, ti kh khng vn cc. Mi v Tinh th ng hoc dung dch ng trong nc c v ngt, khng c mi v l. Mu sc Tinh th trng ng nh. Khi pha vo nc ct cho dung dch trong sut.
Bng 1.11. Ch tiu ho l ca ng tinh luyn Tn ch tiu Mc Pol, ( o Z) 99.8 Hm lng ng kh, % khi lng 0.03 Tro dn in, % khi lng 0.03 S gim khi lng khi sy 105 o C trong 3h, % khi lng 0.05 mu, n v ICUMSA 30
27
Bng 1.12. Ch tiu v d lng SO 2 v kim loi nng trong ng tinh luyn Tn ch tiu Mc D lng SO 2 (mg/kg) 70 As(mg/kg) 1 Cu(mg/kg) 2 Pd(mg/kg) 0.5
Bng 1.13. Ch tiu vi sinh vt ca ng tinh luyn Tng s VSV hiu kh, CFU/10g 200 Nm men, CFU/10g 10 Nm mc, CFU/10g 10
1.8.MUI 1.8.1. Thnh phn Mui n c nhiu loi , nhng da vo ngun gc c th chia thnh : mui bin , mui ging , mui n tuy nhin mui c sn xut ph bin trong ch bin v bo qun thc phm nc ta hin nay l mui bin . Thnh phn ch yu ca mui l NaCl v mt phn nh tp cht . Tp cht c chia lm hai loi : Tp cht khng c thuc tnh ha hc : ct , si , nc Tp cht c thuc tnh ha hc : hp cht ca Ca 2+ , Mg 2+ , Fe 2+ , Fe 3+ , vi cc gc Cl - , SO 4 2- .
28
1.8.2. Tnh cht Mui n l kt tinh khng mu , tan tt trong nc, d ht m . Nu m ca khng kh ln hn 75% th mui s ht nc . Nu m nh hn 75% , mui kh rt nhanh . Mui c ln nhiu CaCl 2 , MgCl 2 s c v ng . Nu mui c Kali tn ti d mt lng t, khi n cng gy triu chng au c hng. 1.8.3. Vai tr Trong cng thc bnh pa, mt lng mui nh c s dng, khong 1 1.5% trong khi bt nho vi tc dng lm tng rn chc cho gluten, c tc dng tt n cu trc bnh sau khi nng; ng thi cng c tc dng to v cho v bnh. Mc d mui ch s dng vi mt lng nh nhng cht lng mui s nh hng n cht lng sn phm. 1.8.4. Tiu chun la chn Mui tinh c s dng phi m bo cht lng theo tiu chun TCVN 3973 84. Bng 1.14. Ch tiu cht lng mui n Tn ch tiu Mc cht lng 1. Cm quan Mu sc trng trong, trng Mi v khng mi dch mui 5% c v mn thun khit, khng c v l. Dng bn ngoi v c ht kh ro, ti u, trng sch c ht 1-15mm 2. Ha hc Hm lng NaCl tnh theo % khi lng kh > 95% Hm lng cht khng tan trong nc tnh theo % khi lng cht kh < 0.25%
29
1.9. PH GIA BAO B T ngy xa , con ngi c gng bo qun thc phm khi nhng tc ng c hi ca vi sinh vt . Ngy nay ngi tiu dng mong i nhng sn phm thc phm c th s dng trong thi gian di , khng cha mm bnh . Bn cnh s ci tin trong k thut ng gi v h thng sn xut bo qun thc phm , ngy nay cc cht bo qun chng vi sinh vt ng vai tr quan trng trong vic bo v ngun thc phm . Bnh pa l mt trong nhng loi bnh nng kh c a chung ti th trng cc tnh pha Nam . Cng nh cc loi thc phm giu dinh dng khc , chng rt d b h hng do nhiu yu t tc ng n , c bit l do vi sinh vt . Do , vic s dng cc ph gia bo qun l hon ton cn thit . 1.9.1. Ph gia bo qun chng vi sinh vt Nhim v chnh ca nhm cht ny l c ch , tiu dit nhng vi sinh vt c sn trong nguyn liu v ngn chn s xm nhp , pht trin ca chng trong sut thi gian bo qun . Trong cng ngh sn xut bnh pa , cht chng vi sinh vt c s dng l kali sorbate . Kali sorbate c cng thc: CH 3 -CH=CH-CH=CH-COOK. Kali sorbate dng ht li tan tt trong nc (58,2g/100ml nc 20 0 C) , chng t tan trong du. Hot tnh chng khun Kali sorbate c tc dng chng nm men, vi khun, nm mc, c bit chng c tc dng tt i vi nm mc pH = 6. Chng hot ng tt hn benzoate pH = 4,0 6,0. pH = 3 chng hot ng km hn propionate cng nh benzoate. C ch tc dng S c ch ca sorbate i vi nm mc do chng lm enzyme ca vi sinh vt mt hot tnh, c bit l enzym dehydrogenase. Sorbate ngn cn s pht trin ca t bo sinh dng v ngn cn s to thnh bo t. Sorbate c ch s pht trin ca t bo theo 30
c ch lc vn chuyn proton ( Proton motive force PMF). Theo ion hydrogen (proton) v ion hydroxyl c thot khi nguyn sinh cht lm pH ngoi t bo dch chuyn sang trung tnh , lm thay i in nng mng v lm thay i chuyn vn acid amin. Sau khi thm thu qua mng , nhng phn t khng phn ly s ion ha bn trong t bo v lm gim pH trong t bo . Do lm thay i s chuyn ng ca phenyllanin. T lm gim sinh trng tng hp protein , lm thay i s tch ly nucleotit (Ronning I.E. 1987 , Ronning I.E. 1988). c tnh Mc LD 50 l 7,4 10,5g/kg th trng. Liu lng s dng Theo tiu chun Vit Nam vi sn phm bnh nng : ADI 0-25 ppm; ML = 2000 ppm. Tiu chun la chn - Trng thi : bt tinh th mu trng - tinh khit : 99% - Acid sorbic : 1% - K 2 CO 3 : 1% - Formaldehyde : 0,1% - Pb : 5ppm - Hg : 1ppm - As : 3ppm
1.9.2. Ph gia bo qun chng oxy ha cht bo Trong cng ngh sn xut bnh pa , ph gia bo qun chng oxy ha cht bo c s dng l Butyl hydroxyl anisol (BHA). - Cng thc ha hc : C 11 H 16 O 2 , khi lng phn t : 180,25 - dng tinh th trng , i khi hi vng , c mi thong c trng . BHA tan trong du , m , ru , ether, propal 1,2 diol , khng tan trong nc. 31
- Ch s ADI : 0-0,5 mg / kg th trng / ngy . - Ch tiu ML : 200ppm Tiu chun la chn - Mu : trng n vng nht - BHA : 98,5% - T l 3-BHA : 90% - Acid citric : 500-2500g/g - Tro sulfate ha : 0,01% - Hm lng kim loi nng : 10 g/g - As : 3 g/g
1.9.3. Cht ht oxy , ht m Oxy, m , nh sng l 3 trong nhiu yu t tc ng trc tip n nhng bin i ca sn phm trong qu trnh bo qun. nh sng c th b loi tr nh nhng bao b c , c kh nng che chn nh sng tt. Oxy v m l 2 yu t rt kh loi tr do nhiu nguyn nhn: - Bao b s dng khng th ngn cn s xm nhp ca oxy v m trong qu trnh bo qun. - Trong bn thn sn phm ban u cha n nh cn cha 2 yu t trn v hm lng ca chng c th tng trong qu trnh bo qun di tc ng ca nhiu yu t ch quan ln khch quan. Trong hai yu t trn oxy c tnh quyt nh nht trong sn phm thc phm c cha cc thnh phn khng n nh nh du bo chng hn. Trong cc sn phm ny s c mt ca oxy s thc y qu trnh oxy ha cht bo , sinh mi kh chu ng thi l iu kin thun li cho s pht trin ca vi sinh vt nht l cc loi hiu kh. V vy i vi cc sn phm thc phm nht l cc loi bnh nng nh bnh trung thu , bnh pa cn s dng gi ht oxy hoc ht m.
32
Hnh 1.3. Gi ht m Thnh phn ha hc Ht ht m l nhng ht c kh nng ht nc trong mt iu kin hoc mi trng c th. Ht ht m c th lm t cc cht nh : Silica gel (SiO 2 .nH 2 O, n < 2) Canxi clorua (CaCl 2 ) Ht chng m c ng knh t 1 mm n 5 mm, c ng thnh nhng gi nh nh gi tr lc tin bo qun gia dng v sn phm cng nghip. Bn thn nhng gi ht m ny cn c nhng tn khc l gi chng m, ti chng m, ti ht m... Ngi ta cho thu tinh lng (c thnh phn ha hc l natri silicat Na 2 SiO 3 tc dng vi axit s to thnh axit silicic H 2 Si 2 O 3 , sy kh ui nc ta s c cc ht rn c l silicagel. Cc ht silicagel thng c kch thc bng ht u tng. y l nhng ht rn c nhiu l nh, din tch b mt chung ca cc l nh kh ln nn c tc dng ht nc mnh. Silicagel c kh nng ht lng nc n gn 40% khi lng chung. Dng silica gel lm cht ht m c nhiu u im: khng mi, khng v, khng c v khng c tc dng n mn. Cc gi nh cha cht ht m Silica gel. Tnh cht Silica Gel ht m nh hin tng mao dn, xy ra hng triu cc khoang rng li ti, hi nc b ht vo v bm vo ch rng bn trong cc ht silica gel. Silica gel c kh nng ht mt lng nc bng vi 40% trng lng n. Sau khi bo ho nc, silica 33
gel vn c th c kh nc bng cch gi n nhit 150 0 C trong l sy trong khong na gi (khi silica gel t c mu pht xanh), nhm ti sinh v ti s dng. Cht ht m ra i t th k 17 nhng mi n nm 1919 mi c chnh thc tng hp sn xut bi gio s ha hc ngi M Walter A. Patrick ti trng i hc Johns Hopkins nm 1919. Ban u, cht ny c s dng nhm cc mc ch qun s nh hp th ca hi nc v cc loi kh trong hp mt n chng kh gas, gi cc loi thuc men c kh ro, bo v thit b qun sV cho n nay, n c mt vai tr khng th thiu, ng dng rng ri trong cng nghip t n gin n phc tp.
1.9.3. Bao b sn phm Ngoi vic s dng cht ha hc c tc dng ngn chn , lm chm cc qu trnh bin i ca cc thnh phn trong nguyn liu th vic bo v sn phm khi tc ng trc tip t cc yu t mi trng bn ngoi cng l mt phn quan trng trong cng tc bo qun sn phm . Ngy nay , cng ngh nha ngy cng pht trin , to ra nhng sn phm c tc dng h tr rt ln cho ngnh cng ngh thc phm . Mt s loi nha c s dng trong cng tc bo qun . Di y l mt s loi bao b dng kh ph bin trong cng ngh thc phm c th p dng vo trong bo qun loi bnh ny . 1.9.3.1. Polyethylen (PE) c trng hp t cc monomer l ethylen c c im : - PE c cng tng i cao , khng mi v , bn vi dung mi v c nhng km bn vi cc dung mi hu c. - PE b lo ha (cc ch tiu c l ca chng b gim) di tc dng ca oxy khng kh , tia t ngoi , nhit . - PE c chng thm kh hi khng cao , nn thng c s dng lm bao b h cha ng , ngn s tip xc trc tip gia thc phm cha ng v gi ht m hoc dng km vi cc bao b c kn tt hn : PP (Polypropylen) , OPP (Oriented Polypropylen) ; c th dng loi HDPE (High Density Polyethylen) . Cng chc nng ny , ta c th dng PS ( Polystiren) thay th cho PE.
34
1.9.3.2. Polypropylen (PP) c trng hp t cc monomer l propylene . PP l loi nha nhit do khng ha cht tt , t trng thp nht , gi thnh tng i nn n rt a dng . Tnh cht ni bt ca PP so vi PE l n c tnh sng bng b mt v tnh chng thm kh , hi rt tt nn thng dng lm bao b kn bao bc sn phm .
35
2. QUY TRNH CNG NGH Bi bo co xin trnh by mt quy trnh cng ngh vi 2 dy chuyn khc nhau. 2.1. S khi Chun b nhn
Nhn bnh Lm ngui Cht bo qun
Tht su ring Gia nhit ng Du , m Xay nhuyn Nc Tp cht Ngm,lm sch Nu u u xanh 36
To sn phm
Bnh pa Bao gi Bao b t trng , to hnh Nng Lm ngui V , lng trng Ht vt mui Nng Thu lng t nhn Nhn bnh t shortening , cn v ln 2 Xp lp To tm Shortening Bt o
Chia nh Cn v ln 1 Ry Trn kh Trn t Bt m Tp cht ng
Mui
Nc
Bt o
37
2.3.GII THCH QUY TRNH 2.3.1. Giai on chun b nhn Nhn bnh pa l thnh phn rt quan trng trong ton b bnh khng ch bi n chim phn ln khi lng bnh m cn l phn quyt nh hng v c trng ca bnh. Cc loi bnh pa khc nhau cng thc thc hin nhn bnh. Quy trnh c xut trong bi bo co c nhn u xanh v su ring . Giai on ny nhm mc ch phi trn, ch bin cc nguyn liu theo trnh t nht nh thu c hn hp nhn c c im: L hn hp ng nht , c tnh do v kh nng nh hnh. Cc nguyn liu tham gia nhn phi c lm chn n nh tnh cht nguyn liu, tng hng v , tng gi tr dinh dng v tng kh nng hp thu ca c th . Thnh phn ca giai on ny l khi nhn bnh c hnh trn vi khi lng tng ng vi v bnh nhm chun b cho giai on to hnh sau ny c d dng hn v sn phm ng u hn. 2.3.1.1. Ngm v lm sch u xanh Mc ch : chun b u c ngm trong nc khong 2h nhit phng ht u mm gip cho qu trnh nu c d dng hn, qu trnh chn cng d dng hn. Cc bin i ca qu trnh Cc bin i vt l : ht u ht nc v gia tng khi lng cng nh th tch so vi ban u. Cc bin i ha l: amylose v amylosepectin trong tinh bt tng bc lin kt vi nc t mi trng thm nhp vo, khin lin kt gia chng ngy cng lng lo to iu kin cho qu trnh h ha din ra d dng. Ngoi ra cn c qu trnh trch ly nhng cht ha tan, khuych tn t u ra mi trng nc bn ngoi. Cc bin i ha sinh: iu kin thun li v nhit v m, cc enzyme c sn trong u c th b hot ha tr li . 38
Cc bin i vi sinh : vi sinh vt c sn trong mi trng nc, u, v nhng vi sinh vt t mi trng ngoi xm nhp vo . Thi gian ngm u cng lu vi sinh vt cng pht trin: nc ngm u b si bt, c mi hi. Thng giai on cui qu trnh ngm nc ngm c mi chua. Thit b : u c ngm trong nhng thng hnh tr hoc hnh khi ch nht. Thng s cng ngh - T l nc- u l : 5/1 - Thi gian : 2 gi - Nhit : nhit phng 2.3.1.2. Nu u Mc ch : ch bin Cng on nu chn bng cch gia nhit trc tip hn hp nc v u , h ha tinh bt trong ht u xanh , lm chn ht u. Di tc dng ca nhit lm ph hy nhng hp cht gy mi u sng v hnh thnh nhng hp cht c mi thm c trng cho u nu chn , gp phn to hng v c trng cho sn phm . Cc bin i ca qu trnh Cc bin i ha l : Tinh bt trong u b h ha hon ton dn n lm thay i cu trc ca u ban u. Cc bin i ha sinh vi sinh : Di tc dng ca nhit cao v m cao , cc enzyme c sn trong u cng nh cc enzyme ca vi sinh vt b v hot hon ton , ng thi ph hy cc t bo sinh dng v bo t ca chng c trong u sau khi ngm . Cc bin i cm quan : u xanh sau khi nu chn c cu trc mm hn v mi thm c trng . Thit b u xanh sau khi ngm c lm sch sau em i nu. 39
Hnh 2.1. My nu u Thng s cng ngh - T l u / nc : 1 / 1,5 - Thi gian : khong 1 gi - Nhit : 100 0 C 120 0 C - p sut : 2at
2.3.1.3. Xay nhuyn Mc ch Chun b : tng cng b mt tip xc , ng nht gia ng , du , m v u , ng c trn vo u nu chn lc u cn nng . Lng nhit sn c trong khi u lm ng , m tan chy , to huyn ph gia u v cc nguyn liu ph . Hon thin : Ct nh kch thc ht u , to mn ca phn nhn sn phm . Cc bin i ca nguyn liu Cc bin i vt l ha l : Di tc ng c hc ca cng on xay nhuyn , chuyn hn hp sang dng huyn ph ng nht . V th ko theo s thay i cc tnh cht vt l ca hn hp : nht , th tch Bn cnh , di tc dng ca nhit v m sn c ca u sau nu lm ng chuyn t trng thi rn sang lng v to huyn ph vi u sau khi xay . Thit b Thit b hnh tr ng c cnh khuy dao ct bn trong . 40
Hnh 2.2. Thit b xay nhuyn Thng s cng ngh - T l ng phi trn : 45-50% so vi khi lng u xanh sau khi nu. - Lc ct : m bo u c xay nhuyn , ng u . - Nhit : nhit phng. 2.3.1.4. Gia nhit Mc ch Khai thc : Qu trnh ny lm c c hn hp ng, du , m v u sau khi xay nhuyn n m nht nh. Mc ch xay nhuyn c gia nhit l to khi ng nht , tng kh nng lin kt gia cc ht tinh bt vi nhau, to v, to mu,to cm quan tt cho nhn bnh. m hn hp sau khi sn t 33- 36%. Cc bin i ca nguyn liu Cc bin i vt l ha l : C s thay i pha trong hn hp . Di tc dng ca nhit hi nc trong hn hp chuyn t lng sang hi v thot ra khi hn hp lm hn hp c li. Thi gian gia nhit lu u s kh, b km cht lng gy kh khn cho vic nh hnh nhn bnh nu thi gian qu ngn th hn hp u cn lng nc cao nn n s b nho Cc bin i ha hc : Cc ng kh tham gia phn ng Maillard , mc phn ng ty thuc vo nhit hn hp v hm lng nc cn li trong hn hp : cng n cui cng on mc phn ng cng tng . Yu cu hn hp sau khi gia nhit - Trng thi : l hn hp c, st, c dnh khng chy nho. 41
- Mu sc : c mu vng khng ng sang nu. - Mi v : c mi thm c trng khng c mi chy kht ca ng. Thit b Thit b khuy trn c gia nhit
Hnh 2.3. My khuy trn c gia nhit Thng s cng ngh - Nhit gia nhit : 65- 75 0 C. - Thi gian : 45 pht. - T l su ring phi trn : 6-7% so vi khi lng u xanh.
2.3.1.5. Lm ngui nhn bnh Mc ch Chun b : cho qu trnh t nhn to sn phm . Hon thin : n nh nhit , cu trc nhn bnh . Cc bin i ca qu trnh Bin i vt l : Nhit gim , nht tng . Bin i ha l: Mt phn hi nc bc hi do s ta nhit , lm cu trc nhn c li . Thit b : thc hin ngay trong thit b khuy trn c gia nhit , tt h thng gia nhit. Thng s cng ngh - Nhit : nhit phng - Thi gian : 30 pht . 42
2.3.2. Giai on to sn phm bnh pa 2.3.2.1. Ry v loi tp cht ca bt Mc ch Chun b : nhm loi b cc tp cht c sn hoc ln vo bt trong qu trnh bo qun v vn chuyn; ng thi c tc dng lm ti, gip cng on trn tip theo d dng v t hiu qu cao hn. Cc bin i ca qu trnh : kch thc ht bt ng u hn v khng ln tp cht , cc bin i khc khng ng k . Thit b thc hin lm sch bt m, cc nh my thng dng mt s loi ry khc nhau (ry quay, ry Pionhe, ry chn ng ).
Hinh 2.4. Thit b ry bt Cu to : Thit b gm b truyn ng bng l xo nhm to rung cho li ry. Nguyn tc hot ng : - Bt m c cho vo khung ry. - Bt m c ry theo tng mc li. - T ng a bt m ra ngoi. 43
- Chn c kch c li ry . Thng s cng ngh - m bo khng nh hn 98% bt lt qua ry . - Kch thc l ca l ry : 212 milimicron (N-70) . 2.3.2.2. Trn bt Mc ch - Trn u tt c cc nguyn liu (bt m, ng, mui, nc), to thnh mt khi bt nho ng nht, mm mi. - Chun b bt v cho giai on cn bt to v bnh. Yu cu ca khi bt sau giai on ny l c mm, mn nht nh, nn qu trnh trn c thc hin nh nhng, khng cn nhi qu mnh, khng nn bt ngh. Cc bin i ca qu trnh Bn cht ca giai on ny chnh l qu trnh phi trn gia nhiu thnh phn thuc hai pha khc nhau: - Phi trn gia pha rn v pha rn (trn kh gia ba nguyn liu: bt m, ng, mui) t mc phn tn tt, chun b cho giai on tip theo. - Phi trn gia hn hp pha rn trn vi pha lng (nc) to thnh khi bt do, mm, mn. Nh vy, qu trnh phi trn lm thay i tnh cht ban u ca cc nguyn liu ban u. C th l cc bin i sau: Cc bin i vt l Hn hp c hnh thnh t nhng cu t c tnh cht vt l tng i khc nhau: khi lng, th tch, nhit dung ring, v vy, tnh cht ca hn hp l s tc ng tng hp ca tt c cc tnh cht trong thnh phn ban u. Bn cnh , cn c s hnh thnh cu trc mi do s tng tc gia cc nguyn liu tham gia trong qu trnh phi trn. Kt qu l tnh cht ca hn hp b bin i kh su sc, nht l v hnh thc (trng thi) ca hn hp, m cc qu trnh sau c th thc hin trn c s nhng bin i ny. 44
Cc bin i ha l qu trnh trn t, nc lin kt vi protein ca bt m (glutenlin v gliadin) to thnh mt cu trc khung gluten, l c s lin kt cc thnh phn khc trong nguyn liu v cng l yu t quan trng hnh thnh hnh dng cho sn phm. Bn cnh , tinh bt trong bt m cng ht nc v trng n cng tham gia vo s hnh thnh cu trc mi trong sn phm: khi bt do, mm. i vi v bnh pa, vi yu cu l khng qu cng sau khi nng nn thi gian nhi bt ngn vi lc nhi nh nhng trnh cho khi bt ht nc v trng n hon ton. Cht bo tham gia tch cc vo qu trnh hnh thnh lin kt vi nhng thnh phn khc trong cc nguyn liu, ha tan nhng cht c kh nng tan trong cht bo. V di tc dng o trn, m nc cng cc nguyn liu khc s to nn mt khi ng nht. Ngoi ra, trong qu trnh nhi c s xm nhp ca khng kh vo khi bt hnh thnh pha kh trong pha rn. Cc bin i vi sinh Trong qu trnh trn, c s tip xc gia khi bt v mi trng khng kh xung quanh. Do , cc vi sinh vt v bo t ca chng c sn trong khng kh d dng xm nhp vo khi bt v pht trin trn mi trng thun li ny. Thit b Bt sau khi ry s c trn u vi cc nguyn liu khc: ng, mui, nc. Trong sn xut th cng, giai on trn bt c thc hin bng tay theo tng m khong 0.5- 1 kg bt. c gii ha sn xut, trong cng nghip ta c th dng my trn. Trn th trng hin nay, c nhiu loi my trn a dng v nhn hiu, chng loi, gi thnh, tnh nng ca chng trong sn xut. Cc thit b trn bt hot ng theo nguyn tc dng lc ca cnh khuy phn b cc nguyn liu dng rn vi nguyn liu dng lng . Trong qu trnh nho trn c hin tng tng c qunh v c kt theo thi gian . c qunh lm gim tc chuyn ng ca vt liu trong thng trn nn cng sut ng c ca my trn phi ln , cu to ca cnh khuy phi chc chu c phn lc ca bt . c kt v bm dnh lm cho khi bt chuyn ng thnh tng khi khng u trong my nn my trn bt nho phi d kin c 45
s chuyn ch ca khi nguyn liu t khu vc trn mnh lit sang khu vc trng v c bin php phn tn khi bt ny .
Hnh 2.5. My nho trn theo m , cnh trn ng My nho trn theo m , cnh trn ng c hai u im chnh l d quan st khi bt v d dng trong khu nhp liu. Thng cha bt c tho d d dng n ni khc x l hay lu tr . Sau qu trnh nho trn , thng trn bt s c tho ri thay ngay vo my mt thng trn mi , do tit kim c thi gian tho d bt nho . Ngoi ra cc khi bt cn lu tr tm c th yn trong thng cha m khng cn x l thm . C th kt hp nhiu thit b nho trn khc nhau hay nhiu trc khuy khc nhau cho cng mt khi bt tng hiu qu . Nhc im ch yu ca my nho trn cnh khuy ng l vic nho trn i lc khng c ng nht t pha trn xung pha y thng trn dn n cht lng khng ng u trong khi bt . Thng s cng ngh - Nhit phi trn : 30 o C - Lc tc ng ln khi bt nho : ph thuc vo loi bt s dng v nh cu ca nh sn xut . - T l phi trn bt m / nc : 3/1 - T l ng / bt m : 1/10 2.3.2.3. Cn v ln 1 Mc ch Chun b : cn s b v bnh chun b t shortening vo gia v bnh . 46
Hon thin : Phn b u lc tc dng ln c hai phng dc v ngang bng cch cn v gp ming bt, sau tip tc cn. Ci thin cu trc khung gluten do qu trnh cn, xp lp, cn to nhiu lc tc dng ln khung gluten. Cc bin i ca qu trnh Vt l: Trong qu trnh cn bt , xp v m ca khi bt gim do mt phn khng kh v nc t do b tch ra. Nhit ca khi bt tng nh do ma st sinh ra trong qu trnh cn . Thit b
Hnh 2.6. My cn v bnh Sau khi nho trn , khi bt th s c i qua mt cp trc cn to thnh tm. Khong cch gia cc cp trc thng c iu chnh sao cho s gim dy ca tm bt gim l 20-40% . Sau tm bt ln lt chy qua mt lot t 5-8 cp trc cn , khong cch gia 2 trc ca cc cp trc cn s gim dn . dy ca tm bt nho cui cng s c xc nh theo khong cch gia 2 trc ca cp trc cui . Thng s cng ngh - Khong cch gia 2 trc ca cp trc cui : 0,8-1,8 cm. - Lc cn : ph thuc vo tnh cht khi bt nho. - Nhit : nhit phng .
47
2.3.2.4. t shortening v cn ln 2 Mc ch Hon thin : B sung shortening vo gia cc lp gip cc lp tch ri nhau trong qu trnh nng to cu trc gin, d bong cho bnh. Thit b Tm bt nho sau khi cn ln 1 theo bng chuyn dn vo thit b tri shortening vo gia v dc theo chiu di tm bt . Sau , tm bt c tri shortening tip tc c gp 2 mp ra bc shortening vo gia 2 lp bt nho ri cn ln 2 .
a. b. c. Hnh2.7. H thng my t shortening v cn ln 2 a. t shortening ; b. Gp 2 mp ra bt v ; c. Cn ln 2
Thng s cng ngh - dy ca lp shortening c tri : 1cm - Nhit : 30 - Tc ca bng ti dn bt v tri shortening bng nhau , ty theo nhu cu ca nh sn xut . - Khong cch khe hp gia 2 trc cn ln 2 : 1 cm
2.3.2.5. Xp lp Mc ch Hon thin : to cc lp tch ri nhau trong qu trnh nng to cu trc gin, d bong cho bnh . 48
Hnh 2.8. My xp lp Nguyn tc hot ng: Qu trnh to lp lin tc c thc hin bi mt c cu chuyn ng qua li theo hng vung gc vi tm bt khi tm bt i xung theo mt bng chuyn chm. Chuyn ng phi hp ca bng ti v c cu chuyn ng qua li a ming bt ti lui trn bng chuyn v to ra mt c cu hnh zig-zag. S lp to thnh c th ln n 2-3 lp. Tc di chuyn ca bng chuyn ny cng chm so vi tc chuyn ng ca c cu qua li, s lp to c s cng nhiu. Thng s cng ngh - Tc di chuyn ca bng chuyn chm : ph thuc vo s lp theo nhu cu .
49
2.3.2.6. To tm Mc ch : chun b V bnh c cn tht mng, to tm v to hnh v bnh chun b cho qu trnh t nhn trc khi nng. Nhng l bt to thnh c dy ph hp vi dy ca bnh thnh phm. L bt sau khi cn cn m bo cc yu cu cm quan nh phi mn , mm , khng b rch hai bn mp , b mt nhn , bng lng , mu sc u , khng b lm m . V mt cu trc , l bt cn t c dai v n hi thch hp , ng lc d li trong l bt t hn ch bin dng ming bt khi ct v khi nng Cc bin i ca qu trnh - Vt l : tng dai , n hi ca khung gluten . Thit b My to tm ban u c chc nng nh dng v nh c khi bt thnh tm phng c b dy xc nh v tri u ht chiu ngang ca thit b . tit kim , cc my to tm s c cu to c th thu nhng ra bt tha. Sau khi qua my to tm , l bt ln lt qua h thng cn mng gim b dy l bt mt cch t t n mng theo yu cu sn phm . Ti cc my p , chiu rng khe h gia hai trc s gim dn lm tng lc p vo tm bt . Ming bt t my to tm n my ct s c lm cho mng i nn n s di ra hn . V vy , mi trc cn nh hnh v bng chuyn tip theo phi chy nhanh hn trc cn nh hnh v bng chuyn trc . L bt sau s qua my t nhn v my ct .
Hnh 2.9. H thng my to tm bt
50
Thng s cng ngh - Khong cch ca khe hp gia 2 trc ca cp trc cui : 2-3 mm - Tc quay ca trc cn v tc di chuyn ca bng chuyn : ph thuc vo dai ca tm bt. - Nhit : nhit phng. - Lc cn : ph thuc vo dai ca tm bt.
2.3.2.7. t nhn , chia nh Mc ch Hon thin : To cho bnh c hnh dng n nh . Cc bin i ca qu trnh Qu trnh ny ch yu gy ra nhng bin i v hnh dng ca bnh . Thit b Nhn bnh c chun b sn , t vo gia v bnh c cn. Ton b cng on t nhn vo v bnh u c thc hin bng my to nn tnh ng u v mt cu trc ca cc sn phm trong tng m . Thit b t nhn vo v bnh phi c kt hp vi thit b to tm . V bnh sau khi c to tm s c dn ti mt ng nh hnh nhn bnh v mt trc quay nhm cun v bnh bao bc nhn bnh . Phn v bnh v nhn bnh s tip tc c dn ti u chia nh bnh thnh tng n v sn phm .
51
a. b. c. Hnh 2.10. Thit b t nhn vo v bnh . Gm cc cng on sau : a. t nhn v cun v bnh , d. Dn bnh vo b phn nh lng , e. Chia nh bnh
Hnh 2.11. H thng my cn v , t nhn v nh lng bnh trc khi t trng vt mui
Hnh 2.12. My cun nhn vo gia v bnh 52
Hnh 2.13. My t nhn Thng s cng ngh - Khi lng bnh t nhn (cha c lng trng vt mui) : 80-85g - Tc di chuyn ca tm bt v v nhn bnh phi bng nhau . - Nhit : nhit phng
2.3.2.8. Chun b lng trng vt mui Lng ht vt mui l nguyn liu chnh trong loi nhn ny. Trc khi c s dng n cn c x l : loi bt cht nhn bn ngoi bng nc, kh mi tanh ca lng bng hn hp nc ct gng v ru trng v lm chn. C 2 phng n lm chn lng : - Phng php lm chn bng hi nc (hp) - Phng php lm chn bng nhit trc tip ( nng) Trong quy trnh ny , phng php lm chn lng trng vt mui c chn l phng php nng .
53
Mc ch Ch bin : Lng ht vt mui sau khi nng c mi v v cu trc thay i so vi ban u . Sau khi nng, cc ch tiu cht lng v ha l v cm quan ca nguyn liu s thay i , t ci thin kh nng tiu ha v hp thu ca c th . Cc bin i ca qu trnh Vt l : trong qu trnh nng s xut hin gradient nhit trong nguyn liu , lm thay i cu trc, t trng , cng ca nguyn liu . Phn nhit cung cp cho thit b nng c dng gia nhit cho nguyn liu , lm bay hi nc , hnh thnh nn lp v bao bc xung quanh nguyn liu , gia nhit lp v , gia nhit phn hi nc t bn trong mu nguyn liu dch chuyn xuyn qua lp v . Ha hc : bin tnh protein . Ha l : c s bay hi ca mt s phn t nc , lm gim hot ca nc trong sn phm . Ha sinh : chm dt s trao i cht ca cc t bo ca nguyn liu . Mt vi sinh vt trong sn phm sau qu trnh nng s gim i ng k . Cc enzyme s b v hot bt thun nghch . Thit b Thit b c dng hnh hp ch nht , bn trong c nhiu khay c xp song song theo phng nm ngang cha nguyn liu cn nng . Ngi ta c th s dng phng php cp nhit trc tip hoc gin tip cho thit b nng gin on . Bn trong thit b c t cc cm bin theo di nhit v m ca khng kh . Nhn chung , thit b nng gin on c cu to n gin v thch hp cho nhng c s sn xut nng sut nh . Nhc im ng lu ca thit b nng gin on l khu np nguyn liu vo v tho sn phm ra thng tn nhiu thi gian v cng sc . Ngoi ra, thi gian np nguyn liu v tho sn phm ko di s nh hng n ng nht ca sn phm nng . 54
Hnh 2.14. Thit b nng gin on Thng s cng ngh Lng trng sau khi x l ro , xp vo khay,v nng nhit 100 0 C trong 15 pht. lm tng mi v mu sc cho lng trng c th s dng mt t du m tinh luyn tri u ln trn b mt trng trc khi nng. u im ca phng php ny l sau khi nng lng trng c cu trc chc hn. Nhc im ca phng php ny l lng trng s qu kh hoc v ra nu nng qu thi gian v nhit cao . 2.3.2.9. t lng trng vt mui , to hnh Mc ch Hon thin : To sn phm c thnh phn , hnh dng t yu cu ri em i nng . Cc bin i ca qu trnh : khng ng k , ch c khi lng ca bnh tng ln cho c thm lng trng vt mui . Thit b Thit b thc hin 3 cng on : to l hng , t lng trng vt mui v to hnh .
55
a. b. c. d. Hnh 2.15. Dy chuyn t lng trng vt mui v to hnh cho bnh a. Bng chuyn c nh ng i ca bnh b. To l hng t lng trng vt mui c. t lng trng vt mui d. Dp khun to hnh Sn phm sau khi c to hnh s em i nng ging nh quy trnh 1. Thng s cng ngh - Nhit : nhit phng . - Lc tc ng ca u t lng trng vt mui : ph thuc vo kch thc , khi lng ca bnh. - Lc dp khun : ph thuc vo kch thc , khi lng ca bnh. 2.3.2.10. Nng Mc ch - Ch bin : Di tc dng ca nhit lm chn v bnh . - Bo qun : H enzyme phn hy cn li trong nguyn liu s nhanh chng mt hot tnh di tc dng ca nhit cao. Ngoi ra, cc t bo sinh dng v bo t ca vi sinh vt cng b tiu dit nhanh chng nhit nng ny. Kt qu l sn phm tr nn an ton vi ngi s dng v c th bo qun chng trong mt thi gian nht nh. Cc bin i ca qu trnh Cc bin i vt l - Bin i v khi lng: khi lng ca sn phm (bnh nng) gim i, nguyn nhn l do qu trnh mt nc t qu trnh nng di tc dng ca nhit . 56
- Bin i v th tch v khi lng ring: bnh pa sau khi nng c s thay i v th tch v khi lng ring, tuy nhin s thay i ny khng ng k do trong ch bin khng s dng bt ni nh cc loi bnh khc. Cc bin i ha l - S bin i m: song song vi s bin i nhit , m trong vt liu cng bin i do qu trnh trao i m vi mi trng (l nng). c trng ca qu trnh trao i m l s bc hi nc, tin ti cn bng m vi mi trng. - Bin i h keo: s tc dng tng h gia protein, tinh bt v nc lm cho bt nho tin n trng thi mm, do. Protein trng n nhit 30 o C, nhit cao hn th trng n gim dn, trn 50 o th protein ng t v mt nc. Nc s c tinh bt ht qua trong qu trnh trng n v h ha, xy ra trong sut qu trnh nng, lm cho sn phm kh hn. - Bin i trng thi: di tc dng ca nhit cao, trng thi ca sn phm bin i ng k. Di tc ng nhit nng ln thnh phn ca khi bt, protein b ng t gii phng nc cn tinh bt th b h ha hnh thnh cu trc lp v bnh: mm, xp, tch tng lp. Cc bin i ha hc Di tc dng ca nhit nng (160 o C), mt s thnh phn ha hc thay i. nhit ny, tc phn ng caramen ha xy ra cha ng k, v bnh sau khi nng c mu trng trn thn bnh. Ngoi ra, trong bnh cn xy ra phn ng melanoidin gia ng kh vi acid amin. Mc bin i ca cc thnh phn ha hc ty thuc vo mc tip xc ca ngun nhit. Cc bin i vi sinh Trong bnh bn thnh phm chc chn s c mt lng ng k cc vi sinh vt. Trong giai on u ca qu trnh nng, khi nhit cn thp cc loi vi sinh vt ny vn cn hot ng. Khi nhit ca bnh tng ln qua 60 o C, protein bt u ng t, vi sinh vt b tiu dit dn cho n khi kt thc qu trnh nng.
57
Cc bin i cm quan Qu trnh nng xc tin s bin i tnh cht sinh, l, ha ca cc thnh phn tham gia cu thnh bnh bn thnh phm, lm cho bnh bn thnh phm chn. S bin dn n s to thnh hng v, mu sc c trng v lm tng gi tr cam quan ca sn phm. Thit b Dy chuyn 1 : Thit b nng s dng l thit b nng gin on Dy chuyn 2 : Thit b nng s dng l thit b nng ng hm
Hnh 2.16. Thit b t bnh vo khay trc khi nng
Hnh 2.17. Thit b nng gin on
Hnh 2.18. Thit b nng dng ng hm 58
Thit b nng gin on : Thit b c dng hnh hp ch nht , bn trong c nhiu khay c xp song song theo phng nm ngang cha nguyn liu cn nng . Ngi ta c th s dng phng php cp nhit trc tip hoc gin tip cho thit b nng gin on . Bn trong thit b c t cc cm bin theo di nhit v m ca khng kh . Nhn chung , thit b nng gin on c cu to n gin v thch hp cho nhng c s sn xut nng sut nh . Nhc im ng lu ca thit b nng gin on l khu np nguyn liu vo v tho sn phm ra thng tn nhiu thi gian v cng sc . Ngoi ra, thi gian np nguyn liu v tho sn phm ko di s nh hng n ng nht ca sn phm nng Thit b nng dng ng hm : Thit b c dng hnh hp ch nht . Bn trong thit b c mt bng ti li t nguyn liu ln pha trn . Nguyn liu s c np vo thit b ti mt u bn ca hnh hp ch nht , cn sn phm s c tho ra u pha bn kia . Khong khng gian bn trong thit b c th c chia thnh nhiu vng vi gi tr nhit v m khng kh khc nhau . Nhng gi tr ny c th hiu chnh t ng trong qu trnh lm vic. Ngoi ra , ngi ta c th b tr thm vng lm ngui sn phm trc khi chng thot ra khi thit b . Thng s cng ngh Thit b nng gin on : Qu trnh nng c thc hin nhit 160 qua 2 giai on: - Giai on 1 : t mt trn ca bnh xung khay , nng khong 5-7 pht. - Giai on 2 : Mt di ca bnh t xung khay , nng trong khong thi gian t 15-17 pht cho n khi v bnh c mu sc c trng ca bt chn th dng. Thit b nng dng ng hm : Qa trnh nng c thc hin qua 2 giai on: - Giai on 1: Bnh i qua 5 vng gia nhit vi nhit tng ln lt l 120 140 160 180 160 . - Giai on 2: Sau khi bnh qua 5 vng gia nhit trn th s c nhng ngi cng nhn qut bng mt v bnh s chy qua 2 vng gia nhit cui cng vi nhit l 140- 120 . Thi gian bnh chy qua ht bng ti khong 12 pht . Thi gian nng chnh xc ty thuc vo cu to l nng (kch thc , phng php gia nhit ) v khi lng bnh . Trong cng nghip , i vi tng loi l c th , cn xc nh 59
r thng s nng nh nhit nng , thi gian nng m bo mu sc , hnh dng , hng v cho bnh . 2.3.2.11. Lm ngui Mc ch : bo qun v hon thin Bnh sau khi nng c nhit rt cao , nu em bnh i bao gi ngay th s dn n hin tng ng nc trong bao b v trn mt bnh . y l iu kin rt thun li cho s pht trin ca nm mc do c mi trng rt m nn trc khi bao gi sn phm cn c lm ngui n nhit bnh thng bng phng php t nhin hoc cng bc . Bnh khi nng xong th phn da rt gin , qu trnh lm ngui cn c tc dng lm cho da bnh dai li , n nh bnh trc khi bao gi . Cc bin i ca qu trnh - Vt l : nhit ca bnh gim . - Ha l : c s thot hi nc lm v bnh tr nn dai hn sau khi nng . - Ha hc : phn ng oxy ha cht bo . Lm ngui nhanh s hn ch c s oxy ha cht bo , gip loi bt lng du d v lm ng c phn du t do bm trn b mt bnh . Thit b C 2 phng php lm ngui sn phm : Phng php t nhin: s dng khng kh lm ngui t nhin. Phng php ny c nhc im l thi gian lm ngui lu, do vy to iu kin cho vi sinh vt c sn trong khng kh xm nhp hoc bm trn b mt, bnh lm chng h hng, gim thi gian bo qun ca sn phm. Phng php lm ngui cng bc: dng qut gi hay h thng iu ha khng kh lm ngui bnh n nhit thch hp cho bao gi. Phng php ny c u im l thi gian lm ngui nhanh hn v c iu kin khng ch h vi sinh vt t mi trng bn ngoi (nu s dng h thng iu ha) nhng i hi chi ph cho cng tc xy dng v vn hnh h thng. Trong quy trnh c chn , th sn phm c lm ngui theo phng php lm ngui cng bc . Sau khi lm ngui , bnh s theo bng ti vo h thng ng gi . 60
Thng s cng ngh Thi gian lu ca bnh trong thit b khong 10 pht . 2.3.2.12. Bao gi Mc ch : bo qun Bao gi nhm mc ch bo v sn phm khi cc tc ng ca cc yu t t bn ngoi nh cc va chm c hc . Thit b Sn phm sau khi lm ngui c em sang phng bao gi . Bnh c cng nhn cho vo khay PP , t vo bao PE ri n bao b phc hp c trng nhm , b gi ht m , sau cng l em i ghp m .
61
3. CH TIU CHT LNG CA SN PHM Bng 4.1. Ch tiu cht lng bnh ch bin t ng cc , bt khoai , u , . Tn ch tiu Gii hn cho php trn 1g hay 1 ml thc phm Tng s vi khun hiu kh 10 4
Coliform 10 E.coli 3 Staphylococcus aureus 10 Clostridium perfringens 10 Bacilus cereus 10 Tng s bo t nm mc 10 3
Ngoi ra , bnh cn cn t mt s ch tiu v cm quan v ha l nh sau : - Hnh dng bn ngoi : ng u , cn i , b mt v bng phng, khng nt . - Mu sc v : vng nht , khng chy en . - B mt : khng dnh tro , bi than , cc bt sng . - V : c trng ca bnh pa - Mi : thm mi su ring c trng , khng ng , khng mc , khng c mi v l . - m ca v bnh : 14-16% - m ca nhn bnh : 30-32%
62
TI LIU THAM KHO 1. L Vn Vit Mn (ch bin) , Cng ngh ch bin thc phm , NXB HQG , TP.HCM , 2009, 1019 trang. 2. Tn N Minh Nguyt (ch bin) , L Vn Vit Mn , Trn Th Thu Tr , Cng ngh ch bin rau qu phn 1 , Nguyn liu & Cng ngh bo qun sau thu hoch , NXB HQG , TP.HCM , 2008 , 583 trang. 3. Bi c Hi (ch bin), K thut ch bin lng thc , NXB Khoa hc v K thut, H Ni , 2003. 4. H Vn Thuyt , Bo qun rau qu ti v bn ch phm , NXB Nng nghip , 2000. 5. Trn Vn Li, Trn Ngha, Ng Quang Thng, L Trn Trung, Ng c Dng, K thut gieo trng u -lc -vng, NXB Nng nghip , 1993. 6. Nguyn ng Khi , Cc cy u n ht Vit Nam, Tp ch Sinh hc, s 2, tr. 5 6, 1997. 7. Trn nh Long, L Kh Tng , Cy u xanh, NXB Nng nghip, 1998. 8. Nguyn Mnh Chnh, Nguyn Mnh Cng , Trng u xanh, NXB Nng Nghip, H Ni, tr. 3-9, 2008. 9. Triu Th Chi , Lm Th u , Cc mn bnh Vit Nam thng dng , NXB Tr , 2001. 10. V Cng Hoan , Trng cy n qu Vit Nam , NXB Nng nghip , TP.HCM, 1996. 11. Nguyn c Lng , Phm Minh Tm , V sinh v an ton thc phm , NXB HQG , TP.HCM, 2002. 12. L Th Bch Tuyt v cng s , Cc qu trnh cng ngh c bn trong sn xut thc phm , NXB Gio dc , 1996. 13. L Ngc T , Ha hc thc phm , NXB Khoa hc v K thut , H Ni , 2001. 14. L Ngc T , Ha sinh cng nghip , NXB Khoa hc v K thut , H Ni , 1997. 63
15. B Y T , Quy nh danh mc cc cht ph gia c php s dng trong thc phm s 3742/2001/Q-BYT ngy 31 thng 8 nm 2001. 16. Cc tiu chun Vit Nam : TCVN 4359-1996 , TCVN 1695-1987 , TCVN 3973 1985 , TCVN 5165 1990 , TCVN 5166 1990 . 17. Trn Mnh Hng , Gio trnh cng ngh sn xut ng ma , NXB Nng nghip , H Ni , 2000. 18. Hoan Cau Corporation : http://www.hoancau.com