กก  ก    %&'()*ก, -%./0ก)&0 1 2/ 3' 2 % -5

  ก %&'( 27 78
9ก  .8.2461
=>?%&'()@ &3=AB
)30กC=ก =
 %
DA&0)ก2 E>A=ก F
>)ก 8G%H0ก3 1 2//*HIก)&03 AD&
J)=35(%&'( 10 3' -3 .8.2485
DAN > ก3 1 2//*H=>?ก)&0 1 2/
%N > ก)&0 1 2/

*0=>'(
ก%&'( 10 3' -3 =>?%&'( 27 78
9ก 

 : 
  
EA=9(3G%H0JG .8.2509 =>?G3
E-Mail: chinekhob@gmail.com

/@=/G=5H /0ก ='&'( 3 (L-3) 3-1



กก  ; ! ก "#
J-9A J)%กก , -%./0ก  1 2/ $ %
 ! ก &ก
 #'
IJG)0- >)ก@
! ก "#$ % --> >)ก@A

--> ! ก "#$ %
 ! ก &ก
 #' – ก  3%J3J)=ABก

--> ! ก ก( %   ก )*!+ – ก  0J
-@-%

 ! ก ,-.,*$ % – ก  3%E0='

-->  ก $ % ก   #*/  "01 – &%G 1 2/

 ก  #2
!# – 0=93/T 
9G

-->   $ 
 ก !#)*!'$ – ก /8*กU
 $ 3 42#3 5! ก ก 6
 # "7
 28ก*
ก ก 6
 #%
 '  57 #
 '$5 ก 

1
 3-1


กก  ; ! ก "# 3-1


กก  ; ! ก "#
$ %
 ! ก &ก
 #' $ %
 ! ก &ก
 #'

! ก "#$ % --> 1  #*6! ก...
! ก "#$ % --> 1  #*6! ก...
6 ก ก=  (The Ottawa Charter 1986) 2 =350GG  >)=&8 >? ก=ก"1%#
 (Bangkok Charter for Health Promotion in a
J- A =35( .8.2529
Globalized World 2005) 2 ก0=&3 - >)=&8D& =35( .8.2548
1. ก  0E@  1 2)=5(/T  (Build Healthy public policy)
2. ก  09(0JA3/T )JA3&'(=5HG/T  1. I=>?T ก9
%ก/0%m@ &'(&, I=ก9Aก 0=93/T 
(Create healthy environment) 2.  0- 3=/3J/B0/0d3dJ)>)d d
3. ก  0=93- 3=/3J/B0/0d3d/ก)@ก d3d 3. 0=93%139Gก 0=93/T 
(Community strengthening)
4. ก %f &%กU)@--Iก >%@7G9ก3=5(ก  0/T  4. Id=&-EE' =&8I=ก9A>)Ed G/T 
(Personal skill Development) 5. ='ก01ก9
=กd3'%@
9Ad@G/T 
5. ก >%@=>'()@@@9ก ก J& J)ก  1 2/I=>?D>I%กU2) 6.  0กDกA ก =09ก 0=93/T 

3
  J)0- 3 (Health care service system reorientation)
7.  0
, A 0=93/T 
ก %@
9Ad@3ก%/0@-- -@-% d3d

3-1


กก  ; ! ก "# 3-1


กก  ; ! ก "#
$ %
 ! ก &ก
 #' $ %
 ! ก &ก
 #'

! ก "#$ % --> ก  3%J3J)=ABก --> J-9A
! ก "#$ % --> ก  3%J3J)=ABก --> %กก 
– ก  3%J3J)=ABก --> 3 A J)=ABก>)ก@ก%=>?)@@/0 – ก q ก-T ก@% @- ก 1 2/5
A0-T E@ 2&'(
 ก 
-@-% (Mother-Child Subsystem in Family System) @3J ก @, 0-T ก DA%@%-s'I) 0ก G%H0-T ก 
– - 3%3%1 /0&%H03 A J)=ABก=>?d9A9=8UJ)0
ก)&@G >t0ก%E-@ 0E-&'(

)ก)&@G=ABกI-T J)ก DA@J&

ก% กI-qr IADA%@
ก)&@G/T  0IA 0*(0 JG=9( u =5( & 0@=& >v. 0 กI=@5H0G@- 3
9A>กG9&'(
– A%0%H3 A
*0-DA%@ก AJ/T =>? 0A'G%H0JG ))
), D>%G Gก -AJ)& กI -G
G%H0-T ))-A J)))%0-A &%H0'H=5(&%0H 3 A J)=ABก&'( – ก -A&'(>AT%
=ก9AI33'- 3>AT% /T 3@2 – ก DA%@ก AJ%0-A&%H03 A J)=ABก
))%G &'(
)
=ก9AT )J&กs%0-A

2
 3-1


กก  ; ! ก "# 3-1


กก  ; ! ก "#
$ %
 ! ก &ก
 #' $ %
 ! ก &ก
 #'

! ก "#$ % --> ก  0J
-@-% --> J-9A
! ก "#$ % --> ก  0J
-@-% --> %กก 
– =>?ก -@-3>)d กI3'- 3=3 )3ก%@&% ก/0>)=&8 – IA'G%m%@
*0I@9ก w' = )3'%G =ก9A0 >v

@%
IT 3
%@@9ก G0
 =093&@ 5
 =0&%H03A
– =>?ก =9(3)) 0/0ก 3'@G =5(-@-%
)DA&3=&ก ='H0A – G0Id3 Gก 
0I

)Idก @%0-%@D3DA
@GJG)-I))Jก s*(0=>?%&'(, -%./0ก =
9.=G9@EGI – %G ก -3ก, =9A3'- 3%3%1 & 0G0ก%@)A%@ก 8*กU J)
 -G I3'>)9&19T &'(A  DA/0-@-%
– ก  0J
-@-% 3' >J@@
– =>?ก =
%0)I3 A DA%กwxy/T &'(3@2 &'(A
• d%(- ))%H --> N0 0 3%  =3BA-3ก, =9A (ก9)  z'A-3ก, =9A
– =>?ก 0m )& 0=8Umก9
/0)A%@-@-% J)IT 3/0 • d%(- ))> ก 0 --> 0 3%  qv0
>)=&8 • J@@N  --> &, 3%.90 3%d 

3-1


กก  ; ! ก "# 3-1


กก  ; ! ก "#
$ %
 ! ก &ก
 #' $ %
 ! ก &ก
 #'

! ก "#$ % --> ก  3%E0=' --> J-9A
! ก "#$ % --> ก  3%E0=' --> %กก 
– =ABก%='3'd0  5-14 >{ -9A=>?) 29-30 /0>)d ก3 – =>?ก A, =90 &'(>) ก%ก%@ - 3%E0=' J)
&.1.
– d%=' =>?d0&'( 0ก  30
9GI
J) 32 3'ก  – T ก9
&'(A, =9ก DAJก
=>'(J>0 0A=B @ 0-%H0='ก %J0ก %f • @9ก  3%E0=' G 3J
F /0E0='
– =>?%&'(
)I
%กก AJ%กU / 3%@--DAA' =5(I • G
/T %ก='
G9A=>?9%  ก&, d D>
) ก (D3A%A0  D3JกA%A ก) • T )ETd ก 
– =ABก%'H=35(DA%@ก >กqv0A / 3%&'(A' กB
)EG/*H=>?
I.&'(3' • /8*กU IE0='
-2T DAI -G •  3%9(0JA3IE0='
– *(0=ABก%'H
), - 3&'(DA%@ก%@D>=
JI-@-% • - 3%3%1 ) 0@ J)E0='
d3d J)%0-3GD> •  0
, %ก='/J)
, = d%ก='

3
 3-1


กก  ; ! ก "# 3-1


กก  ; ! ก "#
$ %
 ! ก &ก
 #' $ %
 ! ก &ก
 #'

! ก "#$ % --> 0 &%G 1 2/ --> J-9A
! ก "#$ % --> 0 &%G 1 2/ --> %กก 
– d0> ก=>?>)G%@   &'(
, =>?=/  0ก IT )>กG9&'( – ก AJJ)%กU /T Id0> ก=>?=5(0@--&'(G0I
, -%.Gd'9G3U %กก  3%@--=>?, -%.
– ก 3'>v. &'d( 0> กJ)wv
), D>T )- 3J/0 0ก  – ก AJJ)%กU /T Id0> กEA
&.1.
)=>?D>=5(/T 
J)
), D>ก =
B@>r5( u &'(
)G 33
=& %H&'(%m%@
9Ad@I ก2'=5( =93@-9กT G0%@
9Ad@=0
– /T > กJ)wv&'(A'
)=93@-9กT /0@--%H=A J)=ก9A
- 3=d5( 3%(Iก  0%3%1T ก%@@-5( – >v. /0/T Id0> ก3'- 3%3%1 I& 0G0ก%/ 3ก%@
– >v. /0/T Id0> ก=ก9A
กก )=Iก AJ J)ก  )A%@=8Um )/0-@-% J))A%@ก 8*กU
>t0ก%>v. /0=05กJ)wv G%H0JG))Jก u – 0 &%G 1 2/
*0Nก@
D=>?0 , -%.0 *(0Iก 
– ก =9(3.='wvD>='0 1 s'( กB
)=>?ก =9(3G/0>v. 'H  1 2/3m 

3-1


กก  ; ! ก "# 3-1


กก  ; ! ก "#
$ %
 ! ก &ก
 #' $ %
 ! ก &ก
 #'

! ก "#$ % --> 0 0=93/T 
9G --> J-9A
! ก "#$ % --> 0 0=93/T 
9G --> %กก 
– /T 
9G =>?T )/0@--&'(
)>%@G%=/ ก%@@-5(J) – ก 0=93/T 
9Gd3d (Community Mental Health) =>?9(0
9(0JA3DA=>? 0A' , -%.Iก 0=93/T 
9G EAก - J& 0Iก =G'35
– %กU2)=A/0
& '(3'/T 
9GA'-5 3'=G
=d5( N5DA  3 N
%Ad3dJ)T JA3I=ก9A- 3=-'A&'(A
*(0G=0DA 3'
A303 Iก >)7G9>|9@%G9A' 3'- 3 3 NI
ก &, 0  3'- 3%@
9Ad@ 3'- 3=' d=5J)335ก%@- – ก >t0ก%>v.  =G9A=>?0 *(0/0ก 0=93/T 
9G
5(DA =>?&'(D 0I
=- กC)=@'@ 3'H, I
IJ)%@=>? (Give & – ก -%Aก0@--&'=( '(05=@'(0=@& 0 32 =>?- 3
, =>?=5(
Take) A&G- 3
9A%0  32 /% =') J)
%ก
-  ก JกD/>v. ก =ก9D>
– /T 
9G&'(A'  3 N-@-37G9ก3/0@--DAA' – @---DA%@ก q~ก&%กU)ก =
d9.- 3=-'A=5(=9(3- 3
– - 3=-'A (Stress) =>?G%&,  /T 
9G G & GT )ก 2 G 0 u &'(3ก%
)&, I=ก9AT )=-'A/*H

4
 3-1


กก  ; ! ก "# 3-1


กก  ; ! ก "#
$ %
 ! ก &ก
 #' $ %
 ! ก &ก
 #'

! ก "#$ % --> ก /8*กU --> J-9A
! ก "#$ % --> ก /8*กU --> %กก 
– ก /8*กU =>?ก I- 3J)-, J), Gก AJ%กU  3%
@--  3%9(0JA3 Jก@- -
D3>t0ก%G=0 – ก /8*กU =>?- 3  3Iก >%@&%8-G9G/T &%H0/0

กE-T% G=0 J)-@/ 0 J)T JA3 I=>?D>I& 0@ก
– ก /8*กU 3'=>t 3 &'(ก >%@=>'( 7G9ก3/T D>ก 3'
 3%&'(A'/0@--
– ก /8*กU =>?@9ก  1 2/&'3( 'G&G(, A&%H0A 
IJ)
%@
 DAD3='0 D3=& &%GT ) –
&.1. J)@- ก5(&'(=ก'(/0&%0H 3A 
, =>?G03'&ก% U)I
ก%@ 
  -ก- 3/T  ก I/8*กU Jก>)d d J)=>?&%กU)5Hm &'(, -%.&'(A

3-1


กก  ; ! ก "# 3-1


กก  ; ! ก "#
$ %
 ! ก &ก
 #' $ %
 ! ก &ก
 #'

! ก &ก
 #' --> %กก IT 3
! ก &ก
 #' --> >)ก@A
Agent Host – 9& ก )@ A
1. ก 6M

ก"2# 1. ก "# – ก  0=93T39-3ก%E-

 ก( 117 $ % '$5 ก   
2. ก !

 ก( 0?ก( – ก >t0ก%J)-@-3E- %ก 
%
 ' 2. ก !#ก"M% #"
Q +# ก 
3. ก #


% Environment "5 O7
ก # #P#"
Q +
P## ก 
"543
2
!# "5  '172 P#
 ก 
3 "7 28ก* 


#172"N%
#7$*#P
 '
$ %7

5
 3-1


กก  ; ! ก "# 3-1


กก  ; ! ก "#
$ %
 ! ก &ก
 #' $ %
 ! ก &ก
 #'

! ก &ก
 #' --> 9& ก )@ A --> J-9A
! ก &ก
 #' --> 9& ก )@ A --> %กก 
– =>?8 G &'(, 3 Id=5(-  =G/0E- ก ก)
/0E- – %mId/3& 0)@ A9& =>?%กIก 
%A&% ก 1 2/
>v. A  3%G 0 u - J& 0Iก -@-3J)>t0ก%E- – =>?8 G &'(
, =>?G0, 3 Idก%@@9ก  1 2/I&กA &%H0ก 
J)=5( 0J
Iก 
%A@9ก  1 2/ 0=93/T  ก %กU E- ก >t0ก%-@-3E- J)ก wxyw
– E-5ก =
B@>r =ก9A/*H= )3'ก ='3A/0 G%กE- /T %0ก =
B@>r
(Agent) 3U (Host) J)9(0JA3 (Environment) – =>?ก Id/3IA'G =5(-@-3E-I>v

@% J)>t0ก%D>%0
– 9& ก )@ ANก, 3 Id&%H0ก3E-G9A=d5HJ)E-D=d5H (Infectious  -G
& Non-Infectious Diseases)

3-1


กก  ; ! ก "# 3-1


กก  ; ! ก "#
$ %
 ! ก &ก
 #' $ %
 ! ก &ก
 #'

! ก &ก
 #' --> ก ! "#$*#!#ก' -->
! ก &ก
 #' --> ก ! "#$*#!#ก' -->
J-9A %กก 
– =>?>t0ก%ก =ก9AE-G9AGs*(0>t0ก%DAA%-s' EAก)GI – 3 Gก Iก I%-s' 3 N@%0-%@>)d dDAG 3กC3 
 0ก  0T39-3 ก%E-/*H3 ก=5D>
ก&'( 0ก DA 0/*H ก, A JG%mG0%@
9Ad@- Id
 J&>)d d
=0J &%H0'H=5(=9(3- 3G & E-ก  0=93T3-9 3ก%E-
– ก
กก  0=93T3-9 3ก%E-A%-s'J %03'ก &, I – - 3-@-3/0ก DA%@%-s'/0ก3 =>t 3 
)J>
%G 3
 0ก J/B0J0 J)IT JA3&'(A' กB
)=>?ก =93( - 3 >)9&19T /0ก >t0ก%E-IT 3
G & E-DAA – - 3335/0>)d dIก %@@9ก  =ก9A
ก- 3=/ I
J)%@
– =>?ก 
%A@9ก  1 2/&'(-3 - J)3'>)9&19T 0AG G>)Ed 3 กก E&U/0%-s'
/T  – )@@0Es- 3=B 3'- 3, -%.'ก>)ก &'(
)&, Iก  0=93
– )A%@=8Um )G0D3=>?>-Iก =/ N*0%-s'/0>)d d T39-3ก%E-3'>)9&19


6
 3-1


กก  ; ! ก "# 3-1


กก  ; ! ก "#
$ %
 ! ก &ก
 #' $ %
 ! ก &ก
 #'

! ก &ก
 #' --> ก &ก#' -->
! ก &ก
 #' --> ก #&ก' -->
J-9A %กก 
– ก =ก9AE-=>?ก @&,  /T &%H0@--J)/T I – - 3335ก%/0T -%m &0N9( J)T ->)d d =>?- 3
, =>?
T 3 Iก >t0ก%-@-3E-
–
A303 =5(A%G ก =
B@>r A%G - 39ก  J)A%G – A, =9ก >%@>0/ T9@ 9(0JA3 J)ก,
%A5A>93 2G%
G  กE-
–  0/>%@- 33A/0 G%กE- (Agent) 3U (Host) J) – -@-3ก Jก)
/0G%กE- J0, E-5 )&%H0
9(0JA3 (Environment)
D3กE- & 0G0J)& 03

-  GA... ก ='&'( 3 (L-3)

--> ! ก "#$ %
 ! ก &ก
 #'

--> ! ก ก( %   ก )*!+
 ! ก ,-.,*
$ %

-->  ก $ % ก   #*/  "01

 ก  #2
!#

-->   $ 
 ก !#)*!'$  $ 3 42#3
5! ก ก 6
 # "7
 28ก* ก ก 6

#%
 '  57 #
 '$5 ก