Fethr Rabbani

Gavsl Azam
Abdlkadir Geylani
Ey oul! ki adm vardr ki, eer bu iki adm
atabilirsen Hakka ulatn demektir. Eer kalbin ve
ruhunla, dnyayla ahiretten birer adm, nefsinle
dier insanlardan da birer adm uzaklaabilirsen,
Hakka ulam olursun. Sen, kalbin ve ruhun ile
bu zahirleri terket. te o zaman nce balangta,
sonra da sonda Hakka vsl olursun. Sen nce
bala. lk adm at. Onu tamamlamak, Aziz ve Celil
olan Allaha der. Balamak senden, bitirmek de
Aziz ve Celil olan Allahtan.
yle yatanda, yorgannn altnda ve kapal
kaplar ardnda miskin miskin durma. ara.
almak istediini syle.
Eer bina salam bir temel zerine oturtulursa,
yklmaz. Yerinde karar klar. Salam bir temel
zerine oturtulmad taktirde ise, ksa zamanda
ker, yklr. Tpk bunun gibi, eer sen de kendi
halini dinin zahir hkmleri zerine oturtursan, hi
kimse ona noksanlk veremez, herhangi bir yerinde
gedik aamaz. Fakat eer din hayatn onun zahir
hkmleri zerine oturtmazsan, durumun salam
olmaz. Din hayatnn bir tarafnda bir gedik
alabilir. Temel rk olduu iin, bir mertebeye
de ulaamazsn.
Allah yolunda halka hitab etme yetkisi insanlardan,
onlarn da salihlerinden, pek ender kiilere nasib
olur. Salihlerin adeti susmak, skut etmek,
mmkn mertebe konumamak, daha ok dinlemek
ve tefekkr etmektir. Geri konumakla
grevlendirilenleri de vardr. Byleleri,
istemeyerek ve her trl meakkatlere katlanarak
konuurlar. Bu konumalardan sonra, hakikatler
aikar hale gelir. mam- Ali Efendimiz, bu
konularla ilgili baz szlerinde yle der:
- Eer perde kaldrlm olsa, imanmdaki kesinlik
ve sarslmazlkta hibir art olmaz. (manm o
derece salam, kavi ve sarslmaz bir noktaya
gelmi ki, hakikatlerin nndeki perdenin
kalkmasnn bile imanma verecei bir salamlk
yok.)
- Grmediim Rabbe ibadet etmem. (badet
srasnda Rabbimi gryorum.)
- Kalbim bana Rabbimi gsterdi.
lim, kmil limlerin azndan renilir. limlerin
meclislerinde hsn- edeple oturunuz. Onlara itiraz
etmeyiniz. Onlarn meclislerine, ilim ve
irfanlarndan yararlanmak maksadyla gidiniz.
Baka maksatlarla gitmeyiniz. Ta ki, ilimlerine siz
de nail olasnz. lim ve irfanlarnn bereketi size de
gelsin. Faydalar, size de amil olsun.
Ariflerin yannda, skut ederek oturunuz.
Zahidlerin yannda, onlara rabet edip ilgi
gstererek oturunuz.
Arif, iinde bulunduu her anda, Allaha, bir
nceki andan daha yakndr. Arifin, zzet ve Cell
sahibi Rabbine kar besledii huu, tevazu ve
alakgnlllk, her gelen an yenilenir. O, gaipten
deil, hzrdan korkar. Yani onun nazarnda Rabbi,
her an hzr ve nzrdr, gaib deildir. Huusunun
artmas, Rabbine olan yaknlnn artmas
nisbetindedir. Rabbinin huzurunda dilsizliinin
artmas, Onu mahedesinin artmas kadardr.
Kim ki Aziz ve Celil olan Allah tanrsa nefsinin,
hevasnn, tabiatnn, detinin ve bedeninin dilleri
tutulur, dilsiz olur. Buna karlk kalbinin, znn,
halinin, makamnn dilleri alr. Onlar tutulmaz,
dilsiz olmaz. Nail olduu nimetleri aa vurarak
konuurlar. te bunun iindir ki arifler, daha ok
skut ederek otururlar. Ta ki, kendilerinden
faydalanlabilsin. Kalplerinden fkran irfan
arabndan iilebilsin.
Kim ki zzet ve Cell sahibi Allah bilenlerle har
neir olmay arttrrsa, o, nefsini bilir. Rabbine
kar da daha ok mtevazi olur. te bunun iindir
ki, yle denir:
-Nefsini bilen, Rabbini bilir.
Nefs, kul ile Rabbi arasnda bir perdedir. Nefsini
tanyan, Allaha da, yaratklara da mtevazi
davranr. Nefsini tanyan, ondan saknr. Onu
tand iin Allaha kreder. Bilir ki, Allah ona
nefsini, srf kendisinin dnya ve ahiret iyiliini
istedii iin tantmtr.
Arifin zahiri Allaha kr ile, btn da Ona hamd
ile meguldr. Zahiri ykselmekte, btn
toparlanmaktadr. Neesi iindedir, kederi
dndadr. Bu, srf halini gizlemek iin byledir.
Arif, mminin aksine bir hal iindedir. Zira
mminin kederi kalbinde, yani iindedir, sevinci
ise yznde, yani dndadr.
Nefsini bilen, btn hallerinde mminin aksi bir
halde bulunur. Mmin, hal sahibidir. Hal,
deiikliklere urar. Arif ise makam sahibidir.
Makam deiikliklere uramaz, sabittir.
Allah dostlarnn mecnunluu, tabii adetleri,
nefsani ve heva fiilleri terketmek ve ehvani,
nefsani zevklere kar koyar olmak demektir.
Yoksa, akln kaybetmi deliler anlamnda
mecnunlar deillerdir.
Allahn rahmeti zerine olsun, Hasan Basri
Hazretleri yle der: Eer siz Allah dostlarn
grm olsaydnz, onlarn deli olduklarna
hkmederdiniz. Onlar da sizi grm olsalard, bir
an bile Allaha inanmam olduunuza
hkmederlerdi.
Bence, iyilii emredip ktlkten sakndrma
grevini yapan kii, inzivaya ekilmi bin abidden
daha hayrldr. Zira abid, nefsi kendisini helke
srklemesin diye inzivaya ekilmi, bylece
onunla mcahedeyi, bir bakma terketmi demektir.
Eer nefsi kalbe ve ze tbi olduu bir halde
inzivaya ekilmise, bu makbuldr. Zira bu
durumda nefs, onlara tbi olur. Onlarn grnden
kmaz. Onlarla birlik olur, aralarnda fark kalmaz.
Kalp ile zn emrettiini, nefs de emreder. Onlarn
yasakladn o da yasaklar, onlarn setiini o da
seer. Bu taktirde nefs, nefs-i mutmainne haline
gelir. Kalp, z ve nefs, hepsi de bir gayede ve bir
hedefte birleirler. Nefs bir mertebeye erdii
zaman, onunla mcahede gevetilebilir.
Kuran Yaratk Deildir
Ey ahali! Allahn kitabna hrmet ediniz. Onunla
edepleniniz, onunla ahlklannz. O, Allah ile sizin
aranzda yegane vuslattr. Allah ile sizi birbirinize
balayan yegane badr.
Kuran mahlk, yani sonradan varedilmi bir ey
saymaynz. O, sonradan yaratlm herhangi bir
varlk deildir. Bilakis, Allahn ezel, ebed
kelmdr. zzet ve Cell sahibi Allah, Kuran iin,
Bu benim kelmmdr, deyip dururken, siz,
Hayr, o senin kelmn deildir, demeyin. mam
afii ile mam Ahmed (b. Hanbel) yle derlerdi:
Kalem mahlktur, sonradan varolmutur. Fakat
kalemin mushaflara yazd, mahlk deildir.
Kuran ezberleyen kalp, zihin, mahlktur,
sonradan varolmutur. Fakat ezberlenen ey,
mahlk deildir.
Gizli irk (Putperestlik)
Ey oul! Sen hibir ey zerinde deilsin. Senin
mslmanln da shhatli deil. slam, zerine
bina kurulan temelin ta kendisidir. Senin ehadet
getirmen de tam olmam, eksik. Zira dilinle L
ilhe illallah: Allahtan baka ilh yoktur
diyorsun, fakat kalbinle bunu yalanlyorsun.
Kalbinde, iinde birok ilhlar var. Senin, devlet
byklerinden ve mahalli idarecilerden korkman,
iinde birer ilhtr. Kendi almana, kendi
kazancna, kendi gcne kuvvetine, kendi kulana,
kendi gzne, kendi zorbalna gvenmen, iinde
birer ilhtr. Zarar, fayday, bir nimete nail olmay,
bir nimetten yoksun kalmay insanlardan bilmen,
iinde birer ilhtr. nsanlarn ou, kalpleriyle, ite
bu saydklarmza gvenirler, dayanrlar. Fakat
kendilerine sorarsan, Allaha dayanp
gvendiklerini sylerler.
L ilhe: Hibir ilh yoktur, dediin zaman,
bununla toptan bir reddi (nefyi) onaylyorsun.
llallah: ancak Allah vardr, dediin zaman ise,
yine Allah iin toptan bir kabul (ispat) onaylam
oluyorsun. Bu durumda, her ne zaman kalbin,
Haktan gayr bir eye dayanr, gvenirse; o zaman
yukardaki klli ispatnda yalanc durumuna
dm, yani kendi kendini yalanlam oluyorsun.
Kendisine dayanp gvendiin o ey de, senin
ilhn oluyor. Gerek ve fiili durum budur. Zahire
itibar yoktur.
Kalbinde birok ilh varken, sen nasl L ilhe
illallah: Allahtan baka ilh yoktur, diyebilirsin?
Allahtan baka gvenip dayandn her ey, senin
putundur. Kalbinde irk, yani ortak koma
bulunduu mddete, dilinle Kelime-i Tevhidi
sylemen sana fayda vermez. Kalp pis olduka,
bedenin temiz olmas sana yarar salamaz.
Tevhid ehli, eytann ezer. irk ehlini ise
eytanlar ezer. hlas, szlerin de, amel ve fiillerin
de zdr. Zira gerek szler, gerekse fiil ve ameller
ihlastan, itenlikten yoksun bulunduklar an, z
olmayan birer kabuk, birer posa haline gelirler.
Kabuk ve posa ise ancak atete yanmaya yarar;
atete yandktan sonra i grecek hale gelir.
Ey ahali! Nefsleriniz uluhiyet (ilh olma)
iddiasnda. Fakat sizin bundan haberiniz yok. Zira
nefsleriniz, Hakka kar bykleniyorlar,
kibirleniyorlar. Onlar, Allahn muradnn gayrn
istiyorlar. Onlar Allah sevmiyorlar, bilakis, Onun
dman lanetlik eytan seviyorlar. Allahn ezelde
takdir ettii kaderleri gelmeye ve vuku bulmaya
balad zaman, olanlara boyun emiyorlar, teslim
olmuyorlar, sabredip tahamml gstermiyorlar.
Bilakis itiraz ediyorlar, kaderle ekiiyorlar.
slamn hakikatinden onlarn haberi bile yok.
Senin kendisine gvenip mit baladn her ey,
senin ilhndr, mabudundur. Kendisinden
korktuun veya kendisine mit baladn her ey,
senin ilhndr, mabudundur. Esas sebep olan
Allah tamamen unutarak, zararn da, faydann da
kendisinden geldiini kabul ettiin her ey, senin
ilhndr, mabudundur. Fakat ksa bir sre sonra
grrsn sen. Allah, kendisini brakp da
gvendiin ve balandn ne varsa hepsini alr.
u hususu iyi bil ki, btn eya, sadece Allahn
hareket ettirmesiyle hareket eder, durdurmasyla
durur. Onun iradesi ve kuvveti olmadan, ne duran
bir ey harekete geebilir, ne de hareket etmekte
olan bir ey durabilir. Kii bu hususu bylece bilip
kabul eltii zaman, artk insanlar ve dier
varlklar Allaha ortak tanma yknden ve
suundan kurtulur. Allaha irk komaz.
Melekler iinde resim, suret bulunan eve
girmezlerse, iinde bir sr suretlerle putlar
bulunan senin kalbine Allah nasl girer? Allahtan
gayr her ey bir puttur. yleyse sen, putlar kr.
Evi temizle.
Ey dnyaya kulluk edenler! Ey ahirete kulluk
edenler! Siz, Allah da, dnyay da, ahireti de
bilmiyorsunuz. Kiminizin putu dnya. Kiminizinki
ahiret. Kiminizinki insanlar. Kiminizinki zevkler,
nefsani arzular. Kiminizinki vlme, halktan tasvip
grme, alk toplama.
Allah dnda her ey, bir puttur. Kii Allahtan
gayr neye baland ve neye gnl verdiyse, o onun
putudur.
Senin btn umudun insanlar. Her eyi onlardan
bekliyor, onlardan umuyorsun. Korkun da
onlardan. Hep onlardan korkuyorsun. Bu hal,
Rabbine irk komaktr, ortak tanmaktr.
Bu zaman, ahir zamandr. Bu zamanda ou
insanlarn mabudu, paradan ibarettir. Bu zaman
insanlarnn ou, Musa Aleyhisselamn kavmine
benzedi. Yahudilere benzedi. Onlar, altn buzay
kendilerine mabud edinmilerdi. Bu zamann
insannn altn buzas da paradr. Paray kendine
mabud edinmisin, Rab edinmisin. Paraya
tapyorsun. Senin Allahn para.
Hkmdarlar, devlet bykleri ve ikbal sahipleri,
halktan birounun nazarnda birer ilhtr. Dnyev
imknlar, zenginlikler, shhat, afiyet, kuvvet ve
kudret, birok insanlarn nazarnda birer ilhtr.
nsanlarn birou, bunlara ve benzeri eylere
taparlar...
Dnya zorbalarna, zenginlerine, firavunlarna ve
hkmdarlarna sayg gsterip Allah unuttuun
ve Ona sayg gstermediin takdirde, senin
hakkndaki hkm de, putlara tapanlar hakkndaki
hkm gibidir. Sen de putuna sayg gsterenlerden
olursun. Putlara kulluk etme, onlar yaratana kulluk
et. te o zaman, putlar sana boyun eecektir.
Sen, namazda iken bile yalan sylyorsun. Mesela
namaza dururken ve gene namaz srasnda, Allahu
Ekber (Allah her eyden byktr) diyorsun.
Bylece yalan sylemi oluyorsun. nk senin
kalbinde, Allahtan baka bir ilh vardr. Kendisine
gvenip balandn her ey, senin ilhndr,
mabudundur. Kendisinden korktuun ve kendisine
mit beslediin her ey, senin ilhndr, taptndr.
Kendisinde Allahtan baka bir ey bulunduu
mddete, senin kalbin iin kurtulu yoktur. Eer
sen, talar zerinde Allaha bin yl secde etsen,
deil mi ki kalbinle Ondan bakasna
yneliyorsun, sana bu secdeler hibir fayda
vermez. Mevlsndan bakasn sever olduka, o
kalp iin iyi bir akibet yoktur. Allahtan baka her
eyi kalbinden yoketmedike, saadete eremez,
bahtiyar olamazsn.
Nefs
Ya slamn btn artlarn hakkyla yerine getir,
ya da aksi halde, Ben mslmanm, deme. Sen
nefsinle beraber olmaya devam eltiin mddete,
bu mevkiye eriemezsin. Sen, nefsinin heveslerini,
arzularn ve zevklerini kendisine vermeye devam
ettiin mddete onun kaydndasn, onun ipine
balsn. Nefsinin hakkn ver, fakat heveslerine,
arzularna ve zevklerine engel ol. Onun bekas,
kendisine haklarnn verilmesiyledir. Helk ve
mahvolmas da, hazlarnn, heveslerinin ve
arzularnn verilmesiyledir. Nefsin haklar, ihtiya
miktarnca yiyecek, iecek, giyecek ve meskendir.
Hazlar ise zevk ald eyler ve ehvetler,
heveslerdir. Onun haklarn eriat elinden al, yani
eriatn lleri dahilinde kendisine haklarn ver.
Hazlarn, Allahn ilmindeki ilhi takdire brak.
Ona daima hell eyler yedir, asla haram yedirme.
Aza kanaat et. Yeter ki hell olsun. Nefsini buna
altr. Eer ilhi takdirde senin iin daha fazlas
varsa ve gelirse, o da senindir.
Eer felah, kurtulu istersen, Rabbine itaat
konusunda nefsine muhalefet et, kar gel. Eer
nefsin Allaha itaate ynelirse, muvafakat et.
Allaha kar gnah ilemeye ynelirse muhalefet
et, kar koy.
Nefsinle beraber olmaya devam ettiin mddete,
insanlar ve dier varlklar tanyamazsn.
nsanlarla beraber olmaya devam ettiin mddete
de, zzet ve Cell sahibi Hakk tanyamazsn.
Nefs, daima ktle meyillidir. Bu onun ftratdr,
yaratldr, tabiatdr. Nefsle btn hallerde
mcahede et. Nefsi mcahede ile yumuat, erit.
Zira o, eridii ve serkeliini yitirdii zaman, akl-
selime ve kalbe teslim olur. Sonra kalp, srra, ze
teslim olur. z de, zzet ve Cell sahibi Hakka
teslim olur. Bylece hepsinin kayna, oraya
dayanr. Nefsi yumuatp eritme iini tamamladn
zaman, sana kalbin ynnden yle seslenilir:
Nefslerinizi ldrmeyiniz. Hi phe yok ki,
Allah ziyadesiyle merhametlidir, (Nisa, 4:29).
Sen, nefsin bo ve btl emellerini kr. te o
zaman, o sana itaat edecek, senin istediin noktaya
gelecektir.
Nefsini tedavi etmeye al. Ona de ki:
- Yaptn iyilikler kendi lehine, ktlkler de gene
kendi aleyhinedir. yilik de yapsan, ktlk de
yapsan, sonucu kendine dnecektir.
Nefsine kar mcahede et. Onun kt duygularn
skp atmak iin sava. Ta ki doru yolu bulana
kadar.
zzet ve Cell sahibi Allah yle buyurur: Bizim
urumuzda mcahede edenlere gelince, onlar
elbette doru yolumuza eritiririz, (Ankebut,
29:69). Ve gene, Eer siz Allahn dinine yardm
ederseniz, O da size yardm eder, (Muhammed,
47:7).
Nefse asla genilik verme, msamaha gsterme.
Onun isteklerine uyma. te o zaman felah bulur,
kurtulursun. Onun yzne hibir zaman glme. Bin
sznden ancak bir tanesine cevap ver. Ta ki
ahlka gzelleinceye, skunet buluncaya ve kani
oluncaya kadar. Eer senden zevklerle ve heva
arzularla ilgili bir ey isterse, hep ileriye at, tehir et
ve kendisine de ki:
- Heveslerini cennete sakla!
Onu, mahrumiyetin aclna sabrettir. Ta ki ltuf
ve ihsan gelsin. Eer onu sabrettirirsen ve o da
sabrederse, Aziz ve Celil olan Allah, onunla
beraber olur. Zira, an yce olan Allah yle
buyurur: Hi phesiz, Allah sabredenlerle
beraberdir, (Bakara, 2:153).
Nefsinin hibir szn kabul etme. Zira o, mutlaka
erre meyleder. Onun senden yaplmasn
isteyecei ey, mutlaka erdir. Eer isteine cevap
verecek olursan, cevabn mutlaka menfi olsun.
Nefse muhalefet etmek, onun dzelmesine vesile
olacak bir harekettir.
Nefs ile Hak, bir arada bulunmaz. Dnya ile ahiret
bir arada bulunmaz. Kim ki nefsi ile birlikte ise, o,
Cenab- Hakla beraberlii karmtr.
Sabrl ol. Allahn emirleri ve yasaklar
dorultusunda hareket etmekte tahamml gster.
Eer sabrn tam ve kmil olursa, rzan da
tamamlanr, kemle erer. Olumsuz hareket ve
davranlardan syrlmlk halin ortaya kar. Senin
yannda, her ey gzel olur. Her hareket ve
davran, Allaha kre dnr. Allaha uzaklk,
yaknla dnr. Allaha irk koma, ortak
tanma halleri, tevhide dnr. Artk insanlardan
ne zarar grrsn, ne de fayda. Senin iin ztlklar
kalmaz. Tersine, kaplar ve ynler birleir. Sadece
bir tek yn grrsn. Bu nokta yle bir haldir ki,
insanlarn byk ounluu onu anlayamaz, idrak
edemez. Diyebiliriz ki bu seviye, ancak milyonda
bir insana nasip olur. Ve son nefesine kadar devam
edebilir.
Allahn huzurunda, bu seviyeye erimi olarak
lmeye al. Daha ruhun bedenden kmadan
nce, sen nefsini ldrmeye gayret et. Onu, sabrla
ve hevai isteklerine kar gelerek ldr. Yaknda,
byle hareket etmenin faydasn ve gzelliini
greceksin. Sabrn biter. Yani sabretme zamanlar
snrldr. Sabretme sresi tamamlandktan sonra,
ardndan mkfatn toplama fasl balar. Sabrn
mkafat bitmez.
Ben, sabrettim. Sabrn sonunun da daima gzel
olduunu grdm. nce ldm. Sonra beni diriltti.
Onunla beraber oldum, onunla beraber malik
oldum. Seim ve iradenin terki hususuda nefsimle
cihad ettim, savatm. Sonuta, benim iin yukarda
bahsettiim haller hasl oldu.
nce bana gel. Beni ziyaret et. Sonra da Kbeye
git, oray ziyaret et. Ben Kbenin kapsym. Bana
gel, ta ki nasl haccedeceini sana reteyim.
Sen, mnya, muhtevaya ve ze deil, ekle rabet
ettin, ekilcilie ilgi gsterdin. Benim sohbetimi
isteyen, kendisine sylediklerimi kabul etsin,
onlarn gerei ile amel etsin. Ben nasl hareket
ettiysem, o da ylece hareket etsin. Aksi halde,
benim sohbetime katlmasn: Zira bu ekilde
hareket etmeyen, krdan ok zarar eder.
Ben bir ziyafet sofrasym. Fakat kimse benden bir
ey yemiyor. Kap ak, fakat oraya kimse
girmiyor. Ben size hakikatleri ka kereler
syledim. Fakat siz beni dinlemiyor, szlerime
kulak vermiyorsunuz. Ben bu sylediklerimi sizin
iin, sizin iyiliiniz iin sylyorum. Kendim iin
sylemiyorum.
Ben ne zaman ki kalbimden dnya sevgisini karp
attm, ite o zaman bu mertebeye ulatm. Senin
tevhidin nasl doru olabilir? Sen Resulullahn u
szn hi duymadn m ki: Dnya sevgisi, her
hatann badr. karn salama ve zararlar
defetme evinden kmadka, senin konumaya
hakkn yok.
Hzla esasa gel, temele ko. Temeli salamladn
an, binay yapmaya koyul. Temelin harc fkhdr
(slam hukukudur). Fkh dedimse bundan
maksadm, ilmihal ve fkh kitaplarnda yazlan,
bedenle ve zahirle ilgili fkh deildir. Bilakis, kalp
fkhdr. Kalp fkh, seni Allaha yaklatrr. Zahirle
ve bedenle ilgili fkh ise, halka yaknlatrr,
hkmdarlara ve devlet ileri gelenlerine
yaknlatrr.
Zamann ilim renmekle geiriyorsun, fakat
rendiklerinle amel etmiyorsun. Sen, Hakkn
huzurunda susmal, skut etmeli ve dilsiz
olmalsn. Ta ki, ondan konuma izni gelinceye
kadar. Konuma izni gelince de, gene Onun
kudreti ile konuursun, kendi kudretinle deil. Bu
durumda senin konuman, kalplerin hastalklarna
deva, zlere ifa, akllara da k olur.
Nefsinle cihad konusunda sana yardm edenle
arkada ol. Onun sohbetinde bulun. Nefsinin
azmasna yardm edenle arkada olma. Eer cahil,
ikiyzl (mnafk), heva ve hevesler peinde giden
bir eyh, mrid ile arkada olur, onun sohbetinde
bulunursan, o senin nefsinin azmasna yardmc
olur. Bu tip eyhlerin, mridlerin sohbeti, senin
aleyhine olur.
Senin yapacan doru hareket, nefsinin istek ve
arzularna cevap bile vermemek, onun syleyecei
szlerle arana bir duvar ekmektir: Onu, tpk bir
deliyi dinler gibi dinle. Szlerine asla iltifat etme.
ehev, btl ve faydasz zevk ve arzularna kulak
asma. Senin mahvolman da, onun mahvolmas da
onun istek ve arzularn kabul etmendedir. Eer
onun btl isteklerini kabul eder ve yerine
getirirsen, ite o zaman her ikiniz de
mahvolursunuz. Senin kurtuluun da, onu kurtuluu
da onun istek ve arzularna kar gelmendedir.
Nefs Allaha itaat ettii zaman, onun rzk her
yandan bol bol gelir. syan ettii ve kibirlendii
zaman ise, rzka sebep olan vastalar ortadan
kalkar.
Siz, iin aslna yapmalsnz. Kolayna
kamamalsnz. in esas ve zor ksm tehlikelerle
ve zahmetlerle doludur. u nefsi kendine hizmetkr
yap. Onu iin esasna sevket. in zor yann ve
asln yapmay, onun alkanl haline getir. Zira o,
senin kendisine ne yklersen onu tar, onu
yklenir. Onun tepesinden sopay hi eksik etme.
Eer sopay eksik edersen hemen uyur. Srtndaki
ykleri de kaldrp yere vurur. Ona tebessm bile
etme. O, ancak sopa korkusuyla i gren kt
huylu bir kle gibidir. Onu hibir zaman doyasya
yedirme. Meer ki, tokluun onu azdrmayacan
ve tokluk karlnda alacan bilmi olasn.
Nefslerinizin zerinden mcahede sopasn eksik
etmeyiniz. Onun hilelerine aldanmaynz. Uyur
gzkmesine aldanmaynz. Yrtc hayvann uyur
gzkmesine ve uyuukluuna aldanmaynz. Zira
o, kendisini size uyur gsterir, uyuuk gsterir.
Gerekte ise frsat kollamaktadr. Bunu,
tabiatndaki yrtcln gerei olarak yapmaktadr.
te nefs de, tpk yrtc hayvanlar gibidir.
Kendisini uyur ve uyuuk gsterir. Frsat bulunca
ise hemen harekete geer. Bu nefs, darya kar
uysallk, alakgnlllk, itaat ve hayrlara
muvafakat gsterii yapar. Halbuki iinde, bunlarn
tamamen aksini gizlemektedir. Onun iin, onun
bitirdii ve grnrde boyun edii konularda
kendisine kar gayet dikkatli ol, sakn.
lmeden Evvel lmek
Rabbin ile aranda, sen kendin varsn. Kendini
aradan kar. te o zaman, Onu grrsn!
Nefsine muhalefet ederek, onunla savaarak ve
onun heves ve arzular karsnda sar kesilerek
kendini aradan kar. Nefsinin zevklerini, heva
arzularn ve budalalklarn asla yerine getirme.
te o zaman, mahviyete raz olur ve senin kalbinin
yznden uzaklar. Nefs-i emmarenin kt yere
nefs-i mutmainne girer. Nefs, mutmainne hale
geldii ve hakk kabule msait olduu zaman, ona
daha nceki ruhtan baka bir ruh frlr. Bu ruh
Rububiyet ruhudur, akl ruhudur.
ki eit lm vardr. Bunlardan biri, avam
tabakasnn bildii lmdr. Bu, ruhun bedenden
ayrlmas demek olan lmdr ki, herkese
bilinmektedir. Bir de havas, yani sekinler
tabakasnca bilinen bir lm vardr ki, bu da hevai
duygularn, nefslerin, kr tabiatlarn ve kt det
ve alkanlklarn lmesi ve yokolmas demektir.
Bu tr lmde kalp dirilir, hayat bulur.
lmeden nce l. Hem kendinden ge, hem de
Allahn gayr eylerden. te o zaman dirilir,
hakiki hayata kavuursun. O zaman, Hak ile
birlikte ebed hayata kavuursun. Grnte l
gibi olursun, fakat kaderin eli sende olur. Onu
istediin tarafa evirirsin. O el, abasz, gayretsiz
olarak nasibini alr.
Allah, kulu btn menfi duygu ve halleri ile
yokolduktan sonra, onu yeniden yaratr. Baka bir
yaratla onu hayata iade eder. nce yokluk (fena)
eli ile yokeder. Sonrada varlk (beka) eli ile hayata
iade eder.
Nefs, Allah ile kullar arasnda bir perdedir. Onlar
Allaha kar perdeler. O ortadan kalknca, perde de
kalkm olur. Bayezid-i Bestami Hazretleri demitir
ki:
- Rabbimi ryada grdm. Dedim ki: Sana
ulamann yolu nedir, Yarabbi? Bana cevaben
buyurdu: Nefsini brak, gel. Bunun zerine ben
de, tpk ylann klflarndan syrlmas gibi,
nefsimden syrldm.
Arifler, sekinler kyametlerini daha dnyada iken
vuku buldurmutur, daha dnya hayatnda
nefslerinin tepesine kyameti dikmiler ve azap
gelmeden nce, alamasn bilmilerdir.
Sizin hibiriniz, Kyamet ne zaman kopacak?
diye bir soru sormasn. Kyametin kopmayaca
zannna kaplmasn. Zira unutmasn ki, kendisi
ld an, kyameti kopmu demektir. Kim ki
lrse, onun kyameti kopmutur.
Senin nefsin, sevgilindir. Sen, nefsine aksn.
Halbuki eer onun, senin dmann ve katilin
olduunu bilseydin, mutlaka kendisine kar kar,
yemesine imesine bile engel olur, ancak ihtiya
miktar gdasna izin verirdin. Esasen ihtiya
miktar yiyecek, onun hakkdr.
Nefsinle sava. Hem de o, olumsuz ve kt
duygularyla birlikte lnceye, yokoluncaya kadar.
Onunla savap, kt duygularyla birlikte
kendisini ldrdkten sonra, tekrar dirilt. Bu sefer
o, fakih, lim ve hakikat ihtirasna ermi olarak
dirilecektir.
Kader
Kaderi bahane etmek, tembellerin dayanadr.
Tembeller, Ne yapalm, kader byle imi, derler
ve daha ok gzel ameller ilemekten kendi
kendilerini yoksun brakrlar. Biz Allah dostlar,
tembeller gibi hareket etmeyiz. Bilakis orta, vasat
yolu tutar, alr abalar ve gzel ameller ileriz.
Biz, O, yle dedi. Biz, yle dedik. Niin?
Nasl? gibi tartmalara girmeyiz. Sadece alr
ve gayret sarfederiz.
Allah ise dilediini iler. Nitekim, Allah,
yapacandan mesul olmaz. nsanlar ise
yapacaklarndan sorumlu tutulurlar, (Enbiya,
21:23).
Allaha yakn bir kapda adn yazlm olmakla
beraber, buna marur olup da kendini koyuverme.
Zira hi phe yok ki onu yazan, silmeye ve
yoketmeye de kdirdir. Binay yapan, ykmaya da
muktedirdir.
Daima taat, korku ve ekinme aya zerinde ol.
Ta, lm gelinceye ve dnyadan ahirete, selamet
aya zerinde varncaya kadar. te ancak o
zaman, Allaha yakn kap zerinde yazl o iyi
halinin, kt bir hale dnmeyeceinden emin
olabilirsin.
Allah, peygamberlerine indirmi olduu
kitaplardan birinde yle buyurur:
- Ben Allahm. Benden baka ilh yoktur. Kim
Benim hkmme teslimiyet gsterir, vereceim
bellara sabreder ve nimetlerime krederse,
katmda onu sddklar topluluundan yazarm. Kim
de Benim hkmme teslimiyet gstermez,
bellarma sabretmez ve nimetlerime kretmezse,
kendisine Benden baka bir Rab arasn.
Kaza ve kadere raz olmadn, bellara
sabretmediin ve nimetlere de kretmediin
zaman, senin iin Rab yoktur. Kendine Allahtan
baka bir Rab ara. Halbuki Ondan gayr Rab da
yok.
Sana isabet edecek olan mutlaka isabet eder. Sen
saknmakla ondan korunamaz ve kurtulamazsn.
Sana isabet etmeyecek olan da isabet etmez. Sen
kendi gayret ve almanla onu kendine
getiremezsin.
i Dzeltmek
Ey sofilere mahsus elbiselere brnm kii! O
elbiseyi nce zne, sonra kalbine, sonra nefsine,
en sonra da bedenine giydir. Zhd ve takva zden
balar, btndan balar, iten balar. Zahire doru
gider. Zahirden balayp btna doru gitmez.
lk dzeltilecek ey, evin iidir. Evin iinin
dzeltilmesini tamamladn zaman, kapsnn
dzeltilmesine ynelebilirsin. Btnsz zahir olmaz.
Yaratansz yaratlan olmaz. Ev olmadan kap
olmaz.
nce slam olduu gibi ve doru olarak anla, gr.
Sonra al. slam, istislamdan tremedir. Bu,
kaytsz artsz teslimiyet ve itaat demektir.
Kendisinde ihlas, itenlik bulunmayan her amel, ii
bo bir cevizdir, z bulunmayan bir kabuktur,
kurumu bir aatr, ruhsuz bir cesettir, mnsz
bir surettir. Bu, mnafklarn amelidir.
Lafsz amel ol. Riyasz ihlas ol. Lafn edeceine
amel ile. nsanlara gsteri yapacana Allah iin
yap. irksiz tevhid ol. Sessiz zikir ol.
Tasavvuf kelimesi, safadan tremedir. Yani bu
kelimenin asl, safadr ki bu, halis, saf, temiz
demektir.
Kii Rabbini Nasl Grebilir?
Kulun kalbi btn fanilerden boald ve orada
Allahtan baka hibir ey kalmad zaman, Allah
diledii ekilde kendisini ona gsterir. Nasl ki
bakalarn zahiren gsteriyorsa, kendisini de
btnen gsterir. Nasl ki Mirac gecesinde
Peygamber Efendimize gsterdiyse, tpk bunun
gibi, o kuluna da gsterir. Nasl ki bu kul uykuda
iken, gzleri kapal olduu halde grd ryada
kendi kendisini gryorsa, aynen bunun gibi,
Allah da grebilir. Gerekten insan ryada, o
anda gzleri kapal bulunduu halde, kendi
kendisini aynen ve birok ekillerde grebiliyor.
Tpk bunun gibi, Allah o kuluna yle bir mn
ihsan eder ki, onunla Rabbini grr. Ona
yaknln grr. Sfatlarn grr. Ltuflarn,
fazln ve ihsann grr. Hediyelerini grr.
Tecelli yerlerini grr.
Benim sylediklerimi anlamaya alnz. Onlar
arkanza atmaynz. Ben, hak iinde hakk
sylyorum. Tecrbelere dayanarak konuuyorum.
Birounuz mslmanlk iddiasnda. Fakat
yanlarnda, slamn hakikatinden eser bile yok.
Vah sizlere! zerinizde slamn yalnzca ismi var.
Bu isim mslmanl size fayda vermez. slamn
artlarn sadece zahir ynyle iliyorsunuz, zahir
ynyle yayorsunuz. Btn ynne ise hi
girmiyorsunuz. Amelleriniz hibir eye denk
deildir.
mtihan
Snanma ve denenme, mutlaka gereklidir. zellikle
de Allah dostluunda iddial olanlar iin. Eer
snav ve imtihan olmasayd, her nne gelen
evliyalk iddiasnda bulunur, Allah dostu olduunu
sylerdi. te bunun iindir ki, byklerden biri
yle demitir: Bel, velayete vekil tayin
edilmitir. Ta ki, her nne gelen evliyalk
iddiasna kalkmasn.
Halktan gelen eza ve cefalara sabredip katlanmak
ve onlarn kusurlarndan vazgemek de, evliyaln
almetleri cmlesindendir.
in kolay olduunu sanmaynz. Sizin birounuz,
ihlasl birer mmin olduklarn iddia ederler.
Halbuki onlar, gerekte birer mnafktrlar. Eer
imtihan olmasayd, ihlasl mmin olma iddialar
oalrd. Herkes, kendisinin Allah dostu olduunu
iddia ederdi.
Kim ki kendisinin hilim (yumuaklk) sahibi
olduunu iddia ederse, biz de onu, kendisini
fkelendirme yoluna bavurarak imtihan ederiz.
Ayn ekilde, cmertlik sahibi olduunu iddia
edeni, kendisinden bir eyler isteyerek imtihan
ederiz. Hasl, her kimki bir ey iddia ederse, biz de
onu iddia ettii eyin zdd ile imtihan ederiz.
Kul Marifetullaha eritii zaman, Allah onun
kalbini btnyle kendisine yaklatrr.
Vereceklerini btnyle verir. Onu btnyle
kendisine dostluk ettirir. Btnyle aziz klar.
Kiinin btn bu ilhi ltuflara tamamen sahip
olduu bir anda, -Hz. Eyybe yapt gibi- onlar
birdenbire elinden alr. Kendisini fakir drr.
Nefsini bana tekrar musallat eder. Onunla arasna
bir perde koyar. Btn bunlar yapmakla Allah,
kulunu denemek, nimetler elinden gidince nasl
hareket edeceini bizzat kendisine gstermek ister.
Eer kul, halinde sebat eder ve Allah yolundan
ayrlmazsa, perdeleri kaldrr ve daha nceleri, srf
denemek iin geri ald nimetleri ve ilhi ltuflar
kendisine gene baheder.
Beldan kama. Zira, sabrla karland takdirde
bel, her hayrn esasdr, temelidir. Peygamberliin
de, risaletin de, evliyaln da, marifetullahn da,
muhabbetin de esas, beldr. Bellara sabredip
tahamml gstermediin takdirde, senin iin temel
yok demektir. Halbuki herhangi bir bina, ancak
temel olursa ayakta durabilir.
Allah seni kendisine yaknlatrr. Seni yedirir,
iirir. Sana hakikatlerin kaplarn aar. Seni kendi
ltuf ve yaknlk sofrasna oturtur. nne nimetler
serer. Buna karlk, senin de bu hayatta asla
eminlik iinde bulunmaman ister.
Bu dnya, hzn yeridir. imek, bir parlaytan
ibarettir. ou kez, peinden hemen yamur gelir.
Hz. Musa ve Ate
Musa Aleyhisselam iddetli hzn, keder ve
darla dnce, daha nce gizli kalm olan
sarslmaz iman ve inanc ortaya kt. Gece
karanlnn ve karsnn ekmekte olduu acnn
basmasyla, Allah ona almetlerini belli etti,
gsterdi. Bunun zerine Musa Aleyhisselam,
yanndakilere yle dedi:
- Siz burada durun. Ben, bir ate grdm, (Ta-Ha,
20:10).
Hz. Musa, unlar demek istiyordu:
- Ben bir nur, bir k grdm. Benim zm,
kalbim, srrm ve mnm bir k grd. Ezelde
hakkmda takdir edilen hkm geldi. Hidayetim
geldi. nsanlardan gna geldi. Bana velilik ve
halifelik geldi. Bana, asl olan geldi. kinci
derecedeki gitti. Bana hkmdarn bizzat kendisi
geldi. Hkmdarlk ise benden gitti. Firavun
korkusu benden gitti. imdi bu korku, Firavuna
geti. Artk o korksun.
Hz. Musa, aile efradna bunlar syledikten sonra,
onlara veda etti. Onlar Rabbine teslim ederek, bir
nur olarak grd ilhi tecelliye doru yola kt...
te, mmin de byledir. Allah onu kendisine
yaknlatrd ve zatna yaknlk kapsna ard
zaman, onun kalbi saa, sola, ne, arkaya bakar ve
Allaha giden ynden baka btn ynlerin kapal
olduunu grr. Bunun zerine nefsine, hevasna,
uzuvlarna, detine, aile fertlerine ve daha ilgisi
bulunan neler varsa, hepsine hitaben yle der:
Ben, kalbin nurunu grdm. Onunla dostluk
peydah ettim. O, Aziz ve Celil olan Rabbimden
geliyor. te ben hemen ona gidiyorum. Eer
dnmek mmkn olursa, size gelirim.
Bunlar syledikten sonra dnyaya ve ondakilere,
btn sebeplere, btn heva ve heveslere veda
eder. Btn varlklara veda eder. Sonradan varolan,
yani ezel ve ebed olan Allahn dndaki her eye
veda eder. Ve Yaratana gitmek zere yola kar.
phesiz Allah, onun aile fertlerinin ihtiyalarn
karlar. Kendilerine yardm eder. Btn sebepleri,
onlarn ihtiyalarnn karlanmas iin vesile klar.
Bu i, gndz oru tutup gece namaz klmakla
olmaz. Nefs, heva, kt tabiat, cehalet ve kalpte
Allahtan gayr eylerin sevgisi varolduka, srf
kaba elbiseler giymek ve deersiz yemekler
yemekle olmaz. Bunlarla hibir ey olmaz.
Sr, srrn srrdr. Musa Aleyhisselam, Sina Da
tarafnda bir ate grnce, aile fertlerini hemen o
anda, bulunduu yerde brakt. O, ne grmt?
Kafa gz bir ate, kalp gz de bir nur grmt.
Kafa gz bir fani grm, Kalp gz ise Hakk
grmt. an yce olan Allah, Hz. Musann
kalbinin aacndan ldayan bir atei, onun
nefsine, hevasna, sebeplere ve maddi varlna
gstermiti.
Yamur ve Toprak
Yce Allah yle buyurur:
Hibir ey yoktur ki, hazineleri Bizim nezdimizde
bulunmasn. Biz onlar belli bir miktar dnda
indirmeyiz, (Hicr, 15:21).
Yamur, gkten yere iner. Sonra, ondan da bitkiler
biter. Bizim bahsettiimiz bu hususlar da gene
gkten iner. Fakat arza, yere deil, kalplerin
toprana iner. nen bu ilhi nefhalar ve tecelliler
sonucunda kalpler titrer, rperir. Herbirinde bir
hayr biter, imlenir. Srlar imlenir, hikmetler
imlenir, Tevhid imlenir. Allaha yaknlk
imlenir. O zaman bu kalpte yemyeil aalar
bulunur, meyvalar bulunur. O zaman bu kalp,
insanlarn, cinlerin, meleklerin, ruhlarn toplanma
yeri olur, itima yeri olur.
Hz. Yusuf
Yusuf Aleyhisselam, kardeleri tarafndan kuyuya
atlmt. Daha sonralar da zindana dmt.
Btn bu skntlara katland. Sonunda hepsinden
kurtulup dze knca ve her ey elinin altna
gelince, kardelerine yle dedi:
- Btn aile efradnz bana getirin, (Yusuf,12:93).
O, bu szleri, bana zenginlik ve devlet kuu
konunca ve skntlar gidip ferahlk, genilik
gelince syledi. Daha nceleri ise, iine atld
kuyuda ve zindanda bir dilsiz idi. Oradan
kurtulunca ak ve seik olarak konumaya balad.
Hz. brahim
brahim Aleyhisselam, atee atlmak zere
mancna konduu zaman, btn fani vasta ve
yardmclardan syrld. Rabbinin dnda hibir
eye meyil vermedi, gnl balamad. te bunun
iindir ki, o anda Allah, atee yle emir verdi:
- Ey ate, brahime kar serin ve selamet ol,
(Enbiya, 21:69).
Kul, Rabbini tevhid ettii ve Allah iin tam bir
ihlas sahibi olduu zaman, bazen Onun yaratt
bir varlk olarak Tekvin (kevnetme, yaratma)
sfatnn erevesine girer. Bazen de Tekvin sfat,
kendi yetkisine verilir. Btn bunlar, Allah
kullarnn sekinleri (havas) iindir.
Cennete giren herkes, bir ey iin Ol diyebilir, o
da olur. Bu, Allahn Tekvin sfatnn kul
tarafndan kullanlmas demektir. Bu, yarn deil,
bugn olabilen bir husustur.
Ktmir
Allah dostlar, nefslerini erittiler. yle ki, mnen
ldler, yoklua erdiler. Kader denilen l
ykaycs da onlar bir sa yanlarna, bir sol
yanlarna dndryor. Ashab- Kehfin Ktmiri
misali, kpekleri de iki n ayaklarn ileri doru
uzatm, yatyor. Nefsin kalntlar, kader eiinin
altna serilmi, yatyor. Yani onlarn nefslerinin
kalntlar, kader karsnda hareketsiz duruyor.
lim
lim, amel iindir. Yoksa srf ezberlemek ve
insanlara anlatmak iin deildir.
nce ren ve rendiinle amel et. Sonra da
bakasna ret. nce renir, sonra da retirsen,
sendeki ilim konuur. Sen sussan ve konumasan
bile, ilim, amel diliyle konuur. Yani ilminle
ilediin amel, ilmin amel olarak konumas
demektir.
Sen, nce zahir ilmini ren, sonra da zahir
ilminden btn ilmine atla. Sen, nce u zahir ilmi
ile amel et, zahir ilmini tatbik et. Ta ki onunla
yaptn amel, seni yapmadn eyin ilmine
gtrsn.
Sen zahir ilmi ile amel et ki, o, seni btn ilmine ve
btn ameline gtrsn. u zahir ilmi, zahirin
dr. Btn ilmi de btnn dr. Btn ilmi,
Rabbinle senin aranda bir ktr. Her ne zamanki
ilminle amel edersen, yolun Allaha yaklar.
Peygamber Efendimiz yle buyururlar:
- limler, peygamberlerin vrisleridir.
limler, peygamberlerin ilimleri ile amel edince,
onlarn halifeleri, vrisleri ve naibleri, vekilleri
olurlar.
lim krdr, kabuktur. Amel ise zdr, usaredir.
Kabuk, zn muhafazas iin korunur. z, tohum
ise, kendisinden ya karmak iin korunur.
Kabuun iinde z bulunmaynca, o ne yaplr ki?
zn ya bulunmadktan sonra, o neye yarar ki?
lim gitmi, ziyan olmutur. nk ilimle amel
edilmeyince, yani amel gidince, hi phe yok ki
ilim de gider. Bunun iin Peygamber Efendimiz,
yle buyurmulardr:
- lim, kendisiyle amel edilmesi iin arda
bulunur. Eer kendisiyle amel edilirse, ne l. Aksi
halde, ilim geer, gider.
Amel
Benim sylediklerimle amel etmeyen, onlar
anlayamaz. Ancak amel ederse anlar.
al. leri atl. Ara. Zira hibir ey, sana
kendiliinden gelmez. Nasl ki, rzk elde etme
hususunda klfete katlanyorsan, aynen bunun gibi,
salih ameller ilemek iin de klfete katlanman
gerekir.
Senin amellerinin suret ve ekli deil, bilakis
mns makbul ve muteberdir. Amellerde esas olan
ekil ve suret deil, tersine mn ve ruhtur.
Akll kiiler olunuz. Akll kiiler gibi hareket
ediniz. Siz, amellerinizle Allaha kar deta
vnyorsunuz. Halbuki Allahn nazarnda sizin o
amellerinizin bir sinek kanad kadar deeri yoktur.
Meer ki gerek halvet, yalnzlk anlarnzda ve
gerekse btn dier hallerinizde Allaha kar hep
ihlasla, itenlikle hareket etmi olasnz.
Hi tkenmeyen hazine sdktr, doruluktur,
ihlastr, zzet ve Cell sahibi Allahtan korkmaktr,
yalnz ve ancak Ondan ummak ve her ahvalde
Ona dnp, Ona teslim olmaktr.
Unutma ki, ilim ve bir de bilmediin hususlarda
teslimiyet, slamn ta kendisidir.
nsanlarla, hem ilme, hem amele, hem de ihlasa
sahip bir dille konu. Amelsiz, sadece ilme sahip
bir dille konuma. Zira byle bir dil ne sana fayda
verir, ne de yanndakilere.
Amelsiz ilmin bereketi gider. Kendisi ise senin
aleyhinde delil olarak ortada kalr. lmine meftun
bir lim olursun. lmin aac senin yannda kalr,
meyvas ise yok olur gider. nk onun meyvas
ameldir. lminle amil olmaynca, meyva yok
demektir.
Allahtan, kendi huzurunda senin iin bir hal ve
makam nasip etmesini iste. Eer sana bu makam
nasip ederse, bu sefer de onu gizlemeyi iste. Zira
Allah ile arandaki bir eyi aa vurmaktan
holanman, senin mahvolmana sebep olur.
Neticesinden emin olmadka ve Allahtan kalbine
kesin bir iaret gelmedike konuma, bir cmle bile
sarfetme. Dn bir kere: Eer evinde yiyecek bir
eyler hazrlamamsan, bir ksm insanlar orada
yemee nasl davet edebilirsin? Nasl ki bir bina
ina edilecei zaman nce temele ihtiya varsa ve
bina ancak temelin zerinde ykselebiliyorsa, tpk
bunun gibi, Allah dostlar kervanna katlabilmek
iin de nce bir temele ihtiya vardr.
nce kalp arazini kaz. Ta, ondan hikmet suyu
fkrncaya kadar. Sonra ihlas, mcahede ve salih
amellerle binay yap. Ta, kkn ykselinceye
kadar. te bundan sonra da insanlar oraya ar,
davet et.
Allahm; bizim amellerimizin ruhsuz cesetlerini
Senin ihlasnn ruhu ile ihya et, dirilt.
Halk senin kalbinin iinde olduktan sonra, onlardan
ayr kalmak ve halvete ekilmek sana ne fayda
verir ki?
Uzuvlarn ilac, onlarn gnah ilemesine engel
olmaktr. Uzuvlarnn gnah ilemesine meydan
brakmayan kii, onlarn devasn vermi demektir.
Mesela sen, elini haramdan, bakalarnn hakkna
uzanmaktan, bakalarna zulm ve hakszlk
etmekten alkoyarsan, ite o zaman onun devasn
vermi olursun.
Fakirlere Sadaka
Bir ey istemek zere sana bavuran fakirleri nce
aratr. htiyac olmad halde fakirlik gsterii
yapan yalanc, dzenbaz, mnafk birisinin hile ile
senden bir ey almasna frsat vermemeye al.
htiya iinde olmad halde, alayp szlanarak
yardm dilenen byleleri, sonra gerek fakirlere
yaplacak yardmlara da engel olurlar. Fakirlik
gsterii yapan bu tip insanlardan birisi senden bir
ey istedii zaman, nce bir an dur. Kalbine dan.
Belki de o, ihtiyac olmayan, zengin birisidir.
Zihnini yle bir topla. Kalbine dan. Fetvaclar
fetva vermi bulunsa bile, sen gene de kalbine
dan.
Paylamak
u senin elindekiler, senin deildir. Tersine,
mterektir, ortaktr. Komularn senin
ortaklarndr. Onlara ikramlarda bulunmal,
elindeki imknlardan onlar da yararlandrmalsn.
Allahn size verdii rzklardan, Ona vekaleten siz
de muhtalara verin. Yedirin, iirin. Allah size
birok nimetler veriyor. Sizin bu nimetler
karsnda nasl hareket edeceinizi ve ne gibi
ameller yapacanz, bizzat sizlere gstermek
istiyor.
almak
Sana hibir ey kendiliinden gelmez. Senin
mutlaka alman, aba ve gayret gstermen
gerekir.
Takdir-i ilhi budur deyip oturmak ve iman ve
ibadet yolunda almamak caiz deildir. Bilakis;
almak, hamle yapmak ve takdirdekini elde
edebilmek iin uramak, didinmek ve gayret
sarfetmek gerekir. Belki de Allah, hibir
uramaya ve didinmeye lzum kalmadan o iman
bize bahedecektir. Ancak, ne olursa olsun, iman
ve bilgiye dayanan sarslmaz inanc elde edebilmek
iin, bizim mutlak surette almamz gereklidir.
Hi phe yok ki, almadan eline bir ey gemez.
Hell rzkn elde etmek iin almadn,
didinmedin, gayret gstermedin. Allah yolunda
mcahede et. Miskin miskin oturma. almadan,
yorulmadan ve emek sarfetmeden hazra konmay
dnme.
Sen ie bala. almaya koyul. Senden bakas
gelir, megaleni tamamlar.
Allah Korkusu ve Sevgisi
Cennet ve cehennemi yaratmam olsa bile, zzet
ve Cell sahibi Allah, korkulmaya ve mit
beslenmeye lyktr. Srf zatn ve rzasn taleb
ederek Ona itaat ediniz. zerinizde ne Onun ltuf
ve ihsannn dncesi bulunsun, ne de azabnn
endiesi. Ona kulluk; emirlerine boyun emek,
yasaklarndan kanmak ve takdirlerine kar sabrl
olmakla mmkndr. Ona dnnz. Bir daha
ilememek zere gnahlarnza tvbe ediniz. Onun
huzurunda alaynz. Hem gzlerinizin yalar, hem
de kalp gzlerinizin yalar ile Onun iin tevazu
gsteriniz. Onun huzurunda kendinizi hakir
grnz. Alamak, bir ibadettir. Alamak,
tevazuda mbalaa demektir.
Sana dnyada da, ahirette de Onun muhabbeti
gerek. Onun sevgisi gerek. Onun muhabbetini
kendin iin en mhim ey addet. Muhabbet, yani
Allah sevgisi, sana behemehal lzm. Sana faydas
dokunacak yegane ey odur. Her insan, seni gene
kendisi iin, kendi menfaati iin arar, ister. zzet ve
Cell sahibi Hak ise seni bizzat senin iin murad
eder, senin iin taleb eder.
Kimin ki umudu korkusuna galip ise, o zndk olur.
Kimin de korkusu umuduna galip ise, o da Allahn
rahmetinden mit kesmi duruma (kfirlie) der.
Yani mmin, ayn derecede hem Allahtan
korkmal, hem de onun rahmetine umut
balamaldr. Peygamber Efendimiz yle
buyururlar: Eer mminin Allah korkusu ile,
Onun rahmetine olan midi tartlsa, ikisi birbirine
denk gelir.
Hakka talip olan kimse, Onun cennetini istemez.
Cehenneminden korkmaz. Bilakis, sadece Onun
cemlini ister, Ona kavumay diler. Ondan,
sadece yaknln bekler. Ondan uzak kalmaktan
ise korkar, endie eder.
Kul, dnyann, ahiretin ve Allahtan baka btn
varlklarn sevgisini silip att ve kalbi, Allahn
ltuf, minnet ve yaknlk evinde karar kld
zaman, Allah onu her eit rzk kazan ve
endiesinden muaf klar. Kalbini byle eylerle
megul olmaktan kurtarr. Allah onu kendisinden
baka hibir kimseye muhta etmez.
Hakk Grmek
Kim Allah seven birisini grrse, o, kalbi ile
Allah gren ve z ile de Onun huzurunda olan
kiiyi grm demektir. Peygamber Efendimiz,
yle buyururlar:
- Siz Rabbinizi, tpk gnei ve ay grdnz
gibi greceksiniz. yle ki, Onu grmede hibir
noksanlnz olmayacak. Onu net ve ak ekilde
greceksiniz.
an yce olan Allah, bu dnyada kalp gz ile
grlr. Yarn ahirette ise, kafa gz ile grlr.
Onun benzeri bir ey yoktur.
Bir defasnda, salihlerden birine soruldu:
- Rabbini grebiliyor musun?
Salih kii, buna cevaben dedi ki:
- Onu grmesem, yerimde duramam.
Soranlar dediler:
- Nasl gryorsun?
Salih cevap erdi:
- Onun varl gzlerimi kaplar. Bylece gzlerim,
Rabbimi grr. Tpk cennette kullara kendisini
gsterecei gibi, burada da gsterir. Kiinin kalbi,
Rabbinin sfatlarn grr. hsann grr. yiliini
grr, rahmetini grr, bereketini grr.
Peygamber Efendimiz, yedinci kat gklere
ykseltildi. Rabbi onunla konutu. O da Rabbini
hem kafa gzyle, hem de kalp gzyle grd.
te kalbi, mnevi ve ahlki sala kavuan
herkes, byledir. Bu mertebeye gelmi herkesin
kalbi, Rabbini grebilir. Byle hallerde, onunla
gkler arasndaki perdeler kalkar. zler ve
gayretler, geceleyin yolculuk eder. lhi srlar
seyreder.
Arif
Allah tanyan kiiye en zor gelen ey, insanlarla
konumak, onlarla birlikte bulunmaktr. te bunun
iindir ki, bin arif arasndan ancak birisi, insanlar
iinde konuabilir. Ne var ki bu bir kii de,
peygamberlerin sahip olduklar g ve kuvvete
muhtatr. Nasl muhta olmasn ki? O, her snf
insanla karlamak ve bir arada olmak
durumundadr. O, akl erenle de, ermeyenle de;
dnebilenle de, dnmeyenle de hemhal olur.
Kh bir mnafkla, kh bir mminle bir arada
oturur. Arif, byk zahmet ve meakkatlerle kar
karyadr. Holanmad irkin eylere de
sabreder, tahamml gsterir. Bununla beraber o,
iinde bulunduu sknt, meakkat ve tehlikeler
karsnda mnevi koruma altna alnr. nk o,
hakk sylemekle vazifeli klnmtr.
Arif kii, ahirete hitaben yle der: Ey ahiret
tasas, benden uzak ol. nk ben, Hakkn
kapsna talibim. Benim nazarmda senin de,
dnyann da birbirinizden farknz yok. Dnya beni
senden alkoyuyor, sen de Rabbimden
alkoyuyorsun. Beni Rabbimden alkoyan hibir
eyde, bence hayr yoktur.
Arifin ahirete hitaben syledii bu szlere iyi kulak
veriniz. Zira bu szler, Allah bilmenin zdr.
Allahn, mahlkattaki iradesinin zdr. Bu, ayn
zamanda peygamberlerin, resullerin, evliyann ve
salihlerin de halidir.
nsanlarn herbiri bir eyle meguldr. Kimisi
mevkiinin ve parasnn kuludur. Kimisi devlet ileri
gelenlerinin kuludur. Kimisi nefsinin, giyim
kuamnn kuludur.
Gene insanlarn herbiri, bir eyle meguldr ve bir
eyine gvenmektedir. Kimisi oru tutmaktadr ve
orucuna gvenmektedir. Kimisi ok namaz
klmakla meguldr ve namazna gvenmektedir,
vs.
Btn bunlardan baka yle kiiler de vardr ki,
kalbi Allah iin arpar. Allah ile beraberdir.
Allaha baldr. Fanilere asla balanmaz. Allahn
dininin ayakta durmas iin alr.
Dnya hayat, bir bakma mminin zindandr.
Mmin olarak kaldka, dnya onun zindandr.
Fakat takva hali devam ettike, Allah onu oradan
karr. Zindanndan, darlktan karr, ferahla
kavuturur.
Mminin beden yumurtasnn kabuu atlar. Baka
bir ekle inklab eder, dnr. Bu suretle o,
hikmet tanelerini toplar. Allah onun gsne,
kendisine yaknlk kanatlarn takar. Artk o, yemek
tabaklarnn sahibidir. Sofrann sahibidir.
Sen uykudasn. Resulullah Efendimiz yle
buyururlar:
- nsanlar uykudadr. lnce uyanrlar.
Ancak lmden sonra uyanabilen kiinin hali, ne
ktdr!
Mrid
Kimin ki, Resulullah Sallallahu Aleyhi Veselleme
ball gerekten sabit olursa, Allah Resul ona
bir zrh giydirir, bana bir mifer eker, kendi
klcn kuatr. Kendi edep ve terbiyesinden, kendi
emailinden, kendi ahlkndan ona bir eyler tahsis
eder. Kendi elbiselerinden bazlarn ona bizzat
giydirir. Daha sonra da, mmeti iinde onu
kendisine vekil, rehber ve mmetini Allah yoluna
daveti yapar. Bylece o da, Allah Resulne
vekaleten, Muhammed mmetinin iinde, Allaha
gtren klavuz ve daveti olur.
Kalbini bir mescit yap. Orada, Allahtan baka
hibir eye yer verme. Nitekim Allah, yle
buyurur:
- Hakikatte mescitler, Allahndr. Onun iin, Allah
ile birlikte hibir eye tapmayn, (Cin, 72:18).
Kalbini bir mescit yapt ve orada Allahtan baka
hibir eye yer vermedii zaman, bir kulun derecesi
ykselir. slamdan imana, imandan sarslmaz bilgi
ve inanca, oradan marifete, marifetten ilme,
ilimden muhabbete, muhabbetten mahbubiyete
ykselir. Daha sonra ise, talep eden ve arayan
durumundan, talep olunan ve aranan durumuna
ykselir. Kalp aynas saflam, temizlenmitir.
Peygamberinin daimi uyanklk haline vris
olmutur. Zira Allah Resulnn gzleri uyurdu,
fakat kalbi asla uyumazd. nn grd gibi,
arkasn da grrd.
Her insann uyankl kendi halincedir. Hibir
kimse, Resulullah Efendimizin uyankl
seviyesine eriemez. Gene hibir kimse, Allah
Resulnn hususiyetlerine denk hususiyet sahibi
olmaya muktedir olamaz. u var ki, onun
mmetinin abdallar ile velileri, ondan kalan
yiyeceklerle ieceklerin zerine gelirler.
Mride behemehal bir klavuz, bir rehber lzmdr.
Zira o yle bir ldedir ki, orada akrepler, ylanlar,
fetler vardr. Susuzluk vardr. Yrtc, vahi
hayvanlar vardr. te klavuz, onu bu fetlerden
korur. Su bulunan yerleri gsterir. Meyval
aalarn bulunduu blgelere gtrr. Halbuki tek
bana, klavuzsuz olduu takdirde, yrtc
hayvanlarn, akreplerin, ylanlarn, fetlerin
bulunduu blgelere der. Perian olur, mahvolur.
Allah yolunda bir rehber bulduun an, ona hemen
yap. Hi phe yok ki, mn onun dnda
deildir, iindedir. Onun evrendeki btn dier
insanlardan daha faziletli ve stn bil. Her ynyle
mridine bal ol.
Ey gereklerden kaan kii! Bana ylda bir defa,
ayda bir defa yahut haftada bir defa uramazsn.
Gel. Haftada, yahut ayda, yahut ylda bir defa olsun
bana ura. Hem de bombo olarak. Sakn bir ey
istediimi sanma. Bir ey getirme. Gel. Benim
meclisimden alacan, karlksz olarak al. Bugn
benden aldn bir ey, yarn milyon olur.
Ben senin ykn ykleniyorum. Sen sanyorsun
ki, buna karlk ben de ykm sana
ykleyeceim. Hayr, yle deil. Sana hibir ey
yklemeyeceim. Aziz ve Celil olan Allah bana
yeter.
Benden bir kelime renmek iin, bin senelik
mesafede olsan bile gelmelisin. Kald ki, aramzda
sadece birka admlk bir uzaklk var.