VATIKAN

VE
TAPINAK VALYELERI

AYTUN ALTINDAL

Aratrma
inceleme Serisi

YENI AVRASYA YAYINLARI

I. Basm: Ocak, 2002

II. Basm: Nisan 2002, Ankara

Yayn Koordinatr: Ahmet DOAN

Teknik Yapm: mm (KURT) BULDAN

Kapak Tasarm: Z. Ebru KARTAV

Bask: Boyut Tantm-Matbaaclk / ANKARA

IINDEKILER

NSZ 7

I. BLM

VATIKAN

1. Minik Devlet/Byk G 11

2. Vatikan'n Gizli ilikileri 17

3. Ateizmin Kayna: Vatikan 23

4. Esrarengiz Polonyal, Aca ve Gizli rgtler 31

5. Vatikan'n Trkiye'ye Bak 37

6. Kendine Has Yntemler 43

7. Engizisyon Devam Ediyor ' 49

8. Evlilik Dman Kilise ' 55

9. Papaln Kapsama Alanlar61

10. OPUS DEI-Ahtapotun Kollar 67

11. Ekmenizm ve islam Dnyas 73

12. "Trk Dostu" Maskeli Papa 81

II. BLM

tapnak valyeleri

1. valyelerin Dn 91

2. Devlet iinde Devlet 95

3. Taht Olmayan imparator 99

4. imparator Ne istiyor? 103

5. imparator Hatrna Devlet Kurulmu 109

III. BLM VATIKAN BALANTILI GNCEL YAZILAR

1. Vatikan-lsrail Anlamas ve Trkiye'nin Dikkatine 115

2. Papa'nn "Gizli" Kardinalleri 119

3. Iran-Vatikan Yaknlamas 123

4. Apo'nun Papa'ya Mektubu zerine 127

5. Apo'yu Kimler Kutlanyor? 131

6. Apo'nun Gvencesi Papa 135

7. Fetih ncesinde Bizans ve Papalk ilikileri 141

8. Trkiye'ye Hristiyan Kuatma 147

9. Lambeth Konferans zerine 157

10. Lambeth Konferans Kararlar Inda

Trkiye'de Hristiyanlk 161

11. Siyasal Kltr, Siyasal Din ve Siyasal islam 171

12. Yeni Bir "Religio" insan Haklar Evrensel Bildirisi 177

13. Dinler Aras Dialog zerine Notlar 183

14. Lorenzo Valla Olay ve istanbul'un Fethine Etkileri 189

15. Tarih Boyunca Trk Ermeni ilikileri Sempozyumu 197

NSZ

"Vatikan ve Tapnak valyeleri" blmden oluuyor. Birinci blmde Vatikan' tantan

yazlar var.

Vatikan minik bir devlet olmasna ramen dnyadaki siyasal, ekonomik ve askeri gler
dengesinde ok nemli bir yere sahiptir. yle ki Papa II. John Paul, Afganistan'a misilleme
saldrlar balatmak isteyen ABD'yi bile duraksatabiliyordu. Papa 23-27 Eyll 2001 'de
Kazakistan'a ve Ermenistan'a gideceini ve bu gnler iinde blgede sava istemediini
ABD'ye iletmi ve bu istei kabul grmt. ABD'nin Usame Bin Ladin adl kiiyi ve onun
kurduu "El Kaide" adl kuruluu bahane ederek Avrasya'ya ve Asya'ya yerlemek iin
balataca sava bir sre erteletmiti. Bu ertelemenin ardnda ilgin bir plan yatyordu. Papa,
geen yl, 24 Aralk 2000'de, 3. Bin Yl'da srann artk Asya'ya geldiini ve bu yzylda
Asya'nn Hristiyanlatrlacan aklamt. Bu nedenle Asya'ya ve Avrasya'ya yapt bu
gezilerde Hristiyan dnyasnda, bir sre iin silahl saldr istemiyordu. Bakan Bush'un
"Hal Seferi" balatacaz eklindeki sz ite bu balamda nem tayordu. Bu blmdeki
yazlar Trk okurlar ok dikkatlice okumaldrlar; renecekleri pek ok yeni bilgi vardr.

Ikinci blmde "Tapnak valyeleri" ve onlarn gnmzdeki temsilcileri olan Malta

valyeleri anlatlyor. Bu yazlarda Trkiye'yle ilgili bir "sr"da aklanyor. Istanbul'un
Fethi'nden sonra yok olduklar sanlan Bizans'n nl Paleolog ve Kantakuzen
Hanedanlar'nn gnmzdeki bir temsilcisi, kendisini "Bizans Taht'nn Son ve Yasal Varisi"
Han etmi durumda. Dahas bu "Son Imparator" bata ABD olmak zere bir ok lkede
mahkemelerden ald kararlarla "Resmen" Bizans Imparatoru olarak tannyor. Gnmzde
Trkiye'nin bandaki dertler yetmezmi gibi, Bat ve Avrupa Birlii imdide bir "Bizans
Imparatoru" icat ederek bizlerden tazminat talebi cihetine gitmeye hazrlanyor. Ilgin olan bu
"Son Bizans Imparatoru"nun da bir Tapnak valyesi olmasdr. Onunla ilgili belge ve
fotoraflar ilk kez ite bu yazlarda akland. zellikle de Kremlinde 1997'de yaplan "Ta
Giyme Treni"nin fotorafna dikkat ekmek istiyorum. Bu ilk kez yaynland.

nc blmde Vatikan'la, Hristiyanlk'la, Misyonerlik ve Ekmenizm hareketiyle ilgili

ilgin aklamalar okuyacaksnz. Bu yazlar ilk yaynlandklar dnemde ok tartmalara yol
amlard. Bunlardan "Papa'nn Gizli Kardinalleri" balkl yaz Trkiye'nin gndeminde
uzun sre kalan bir tartmay balatmt. Benzer ekilde "Apo'nun Papa'ya Mektubu" ve
tarihimizin bilinmeyen bir ynn aklayan "Lorenzo Valla Olay" balkl yazlar ve
deerlendirmeler okurlara yeni bir bak kazandracaktr, kansndaym.
Son sz: Vatikan ve Tapnak valyeleri i ie kurululardr. Yeni Papa'nn kim olacandan
Hristiyan aleminin 3. Bin Yl'daki stratejisindeki yerinin ve rolnn nasl olacana kadar
uzanan geni bir yelpazede ayrntl bilgi edinmek isteyenler olabileceini dnerek bu
yazlarn yeniden yaynlanmasn istedim. Umarm eitici ve yararl olurlar.

Aytun Altndal 24 Eyll 2001 Ispilandit

VATIKAN

1.1. MINIK DEVLET = BYK G

Inanlmas g srlar, gizli geitleri, ifreleri ve yeralt yollaryla Vatikan, tam anlamyla
dnyann en "esrarengiz" devletidir.

[vatikan.png]

retiye gre "Vatikan'da renilen srlar br dnyada bile aklanmaz," Vatikan'n srtarn
aklayanlarn ve nesiller boyunca ailelerinin canlar ve mallar gvenlikte olmaz. nk
Vatikan gerekten de inanlmas g srlar barndran, gizli geitleri, ifreleri ve yeralt
yollaryla tam anlamyla "esrarengiz" saylan bir yerdir ve bu hretini de yzlerce yldr
sadece kendisine saklad srlarn bakalarnca renilebilmesini nleyerek edinmitir.

ite dnyann en kk fakat en gl devleti, VATlKAN. italya'da "devlet iinde devlet"

statsndeki Vatikan yaklak 80 dnmlk bir alan kaplamakta, istanbul'daki Fener
Patrikhanesi ise 744 dnmlk bir alandadr ve o da tpk Vatikan gibi, Trkiye'de "devlet
iinde devlet" olmak istemektedir. Dnyann bu esrarengiz devletinin Trkiye'de ilk kez
yaynlanan bu haritasnda yerleim birimleri u ekildedir: l- Havaalan, 2- Vatikan Radyosu,
3- Kolej, 4- Park, 5-Istasyon, 6- idari Brolar, 7- Bilim Akademisi, 8- Pinacoteca Saray, 9-
Toplant atonu, 10- Sen Piyer Kilisesi. 11 -Vatikan Mzesi, 12-Ktphane, 13-Papann
Oturduu Saray, 74- Vatikan'n laik Memurlarnn Sendikas, 75- Vatikan Bankas, 16-
Isvireli tekerlerin Kouu, 17- Vatikan'n Gazeteleri, 18- Bronz Kap, 19-Saint Anne Kaps.

***

Bilinmeyen Vatikan ve Papalar anlatan bu yaz dizisinde, "Vatikan Nedir?" sorusuyla

balamak kanmca yerinde ve yararl olacaktr. Trkiye'de Vatikan'n ad bilinmekte ve/Fakat
gerekte "ne" olduu geni Mslman kitle tarafndan hi bilinmemektedir. En iyimser
deyile Vatikan. Papalaryla birlikte anlan. Papann yaad yer diye bilinen

minik bir devlet olarak tannmaktadr. Kukusuz bu ksa aklamada doruluk pay vardr ama
ok, hem de ok eksik bir tanmlamadr bu. Eeksik bilgilenme ise, herkes kabul eder ki, hi
bilgi sahibi olmamaktan daha sakncal ve tehlikelidir. Ite Trkiye'de Vatikan'la ilgili bu
eksik bilgilendirmeyi biraz olsun giderebilmek amacyla "Vatikan Nedir?" sorusuyla girmekte
yarar gryorum.

Papalarn Vatikan'a geileri 1377 ylnda, Avignon'daki Papalarn sultasnn yklmasndan

sonra olmutur. Bu nedenle "Lateran Kilise Kararlar" daima Vatikan kararlarna ncelik
salamtr. Bugnk Vatikan'n tesisi srasnda da yine Lateran Szlemeleri (Treaties) rol
oynamtr.

MiNiK DEVLET = BYK G

VATIKAN DEIL LATERAN

Gnmzde Vatikan diye bilinen yerleim alan yeryzndeki tek "Tanr-Kenti"

statsndedir. Vatikan bu zellii nedeniyle "Kutsal-Kent"tir. 6u Tanr-Kenti ayn zamanda
bir "Devleti" iinde barndrr. Vatikan yeryzndeki tek "Tanr-Kenti ve Devleti"dir.
Vatikan'dan baka "Tanr-Devleti" yani "Teokrasi" olan baka kentlerde vardr. (rnein,
Kuds, Kom, Hindularn, Budistlerin ve intoistlerin kutsal kentleri gibi).

Vatikan'n bugnk stats 1870'de Italya'da bulunan Papa-Devletlerinin, Italya Ulusal

Birlii'nin kurulabilmesi amacyla ilga edilmeleriyle balam ve son hukuki eklini Faist
Diktatr Mussolini ile Vatikan'n D Ileri Bakan Kardinal Gaspari arasnda 26 Ekim
1926'da imzalanan "Concordat" (Mukavele) ile almtr. Bylelikle Vatikan, Italya'da "devlet
iinde devlet" stats edinmitir. Vatikan'a tm giriler Roma'nn snrlarndan
yaplabilmektedir. Dier bir deyile Vatikan, Italya Devleti'nin tm haklarndan
yararlanabilen fakat kendi bayrana ve egemenliine sahip ayr bir devlettir.

Vatikan ad, ilgintir ki, Hristiyanln ilk 1350 yllk dneminde hi aza alnmamtr.
nk 1267'ye kadar byle kutsal saylm bir yerleim alan yoktu. O zamana kadar Papalar
Vatikan'da deil Lateran diye bilinen yerleim alannda otururlard. Papalar yaklak 1000 yl
buradan ynetmilerdi Katolik alemini. 14. yzylda Papalar, Fransa'nn imdi tiyatro
enlikleriyle tannan Avignon ehrinde yaamaktaydlar. Bunlar Hristiyanln en tartmal
Papalarydlar. Fransa krallar tarafndan korunan bu Papalar 13. ve 14. yzyllara damgalarn
vurmulard.

Bugnk Vatikan, yerleim alan itibariyle, kaln surlaryla birlikte 44 hektarlk bir alan
kaplamaktadr. evresindeki surlar bir saatte dolalabilir. 1527'de Ispanyollarn igaline
urayan Vatikan'n yklan surlar ve binalar yeniden ina edilmilerdir. Vatikan' Isvireli
Katolik askerler, geleneksel giysileri iinde korumaktadrlar. nl Devlet kuramcs
Makyavel, ayn zamanda "prens" olan Papalarn kendilerini paral asker olan Isvirelilere
korutmasn sert bir dille eletirmiti. Ona gre bu paral askerler, kendilerine daha Fazla para
veren dmanlara Papay satabilirlerdi. Makyavel'in dedii doruydu. Nitekim birka kez
Papalar, Isvireli askerlerin ihanetine uramlard. Isvireli paral askerler ihanet etseler bile
Vatikan'n hibir srrn aklamyorlard. Vatikan' gizemli bir Kilise-Devleti yapan budur
ite. retiye gre "Vatikan'da renilen srlar br dnyada bile aklanmaz." Vatikan'n
srlarn aklayanlarn ve nesiller boyunca ailelerinin canlan

ve mallar gvenlikte olmaz. nk Vatikan gerekten de inanlmas g srlar barndran,

gizli geitleri, ifreleri ve yeralt yollaryla tam anlamyla "esrarengiz" saylan bir yerdir ve bu
hretini de yzlerce yldr sadece kendisine saklad srlarnn bakalarnca
renilebilmesini nleyerek edinmitir.

SIYASAL VE DINSEL YAPTIRIM SAHIBI

Vatikan, kendi pasaportu, kendi devlet kurulular ve brokratlar olan bir devlettir. Nedir ki,
bu devleti dier devletlerden ayran temel farkllklar vardr. Bunlar ksaca sayalm.

Vatikan Devleti'nin gece yerleik nfusu 600 kiidir. Bu say srekli konuk saylan kiilerle
birlikte 1014 olur. Gndz nfusu ise 3599'a ykselir. Bunlar Vatikan'da grev yapan iiler
ve dier memur-

lor dr. Vatikan Pasaportu bizzat Papa tarafndan verilir. Bu pasaport geicidir. Vatikan
istedii zaman tek tarafl olarak iptal edilebilir ya da hi vermemi gibi kaytlardan
kartabilir. Pasaportun zellii hibir rk ya da milliyet gzetilmeden verilebiliyor olmasdr.
Ne var ki tek koulu, pasaport alacak ahsn Katolik Kilisesine kaytl dindar olarak tannm
bir Katolik olmasdr.

Vatikan'da alt dikkatle izilmesi gereken bir zellik vardr. ounlukla devlet olarak bilinen
Vatikan i!e "Papalk Makam" bir ve ayn (zde) sanlmaktadr. 6u eksik bilgilenmedir. Papa,
Katoliklerin ba olarak yeryzndeki tm Katoliklerin "Kutsal Pederi "dir, ama sadece ve
sadece Vatikan Devleti'nin Devlet Bakan'dr.

Tm Katoliklerin "Devlet Bakan" deildir. Bu grevinde Papann bir Babakan, bir

Senatosu ve Bakanlar vardr. Bunlar da siyasi yaptrmlar itibariyle sadece Vatikan'la tanml
ve snrldrlar, ancak, dinsel yaptrmlar itibariyle tm Katolikleri balarlar.

VATIKAN DEVLETININ BEYNI "CURIA^1

Devlet ve siyasi erk olarak Vatikan'n en nemli ve gl kurumu, "Curia"dr. Bu kurum

Devlet olarak Vatikan'n beynidir.
Vatikan'n 1983'de kabul edilen en son anayasas'nn (Code of Canon law) 360. paragrafnda
Curia, "Papann adna ama Kiliselerin hayrna ve yararna alma yapmakla ykml
klnm bir kurumdur." Curia, Papalk Sekreteryas (Devlet Bakanl); Kilise Kamu ileri
Konseyi (CPAC); Katolik Cemaatleri (Congregations); Varg Kurumlar ve dier
enstitlerden olumaktadr. Curia'y oluturan bu bakanlarn, deyim yerindeyse "sinir sistemi"
Kilise Kamu ileri Konseyi'dir. Vatikan'n yukarda sz edilen anayasasna gre Curia, ok
nemlidir ki, "Dini/Ruhani" bir kurulu olarak deil, tartmasz "Dnyevi/Sekler" bir
kurulu olarak bizzat Tanr tarafndan deil, bizzat insan tarafndan oluturulmu bir birim
olarak kabul ve tasdik edilmitir. Dolaysyladr ki, Vatikan'n bu dnya ile ilgili tm ileri,
bata da siyasi, diplomatik ve ekonomik kararlarla, uluslararas ilikileri "Dinsel" deil,
"Dnyevi" olan bu kurum araclyla ele alnr ve ynlendirilir.

Curia ilk Kez 1605'de dier lkelerdeki Kardinal Bykelileriyle alan Devlet Bakanl
olarak kurulmu, daha sonra 1721'de kendi iinde tm Papa Devletlerinin Babakanl ad
altnda bir makama sahip olmutur. Papaln Babakan ayn zamanda D ileri Bakandr.
unu da belirtmek gerekir ki Curia, Tanr tarafndan ngrlm bir kurum olmad iin
gerekli grld takdirde Papa'nn emriyle ilga edilebilir.

KUBAKII VATIKAN

Vatikan'daki "Tanr-Devlet"inde irili ufakl 200'den fazla bina vardr. Vatikan'n te biri
bina, te biri park ve te biri de kaldrmdr. Papalk makamnn bulunduu yere Roma'yla
Vatikan' ayran nl Bronz Kap'dan girilir. Vatikan "Kent ve Devleti'ne giri ise Bronz
Kap'nn yaklak 300 metre kadar sanda yer alan Saint Anne Kap-s'ndan yaplr, Aralar
ve halk Vatikan'a ancak buradan giri yapabilirler. Kaplarda isvireli Muhafzlar beklerler.
Dilerlerse kimlik denetimi yapabilirler; ieriye sokup sokmamakla serbesttirler. Bronz Kap
ise sadece nemli trenlerde alr. Bu kapdan ieri girildikten yaklak 150 metre kadar
ileride genie bir avlu ile buna bakan mahzeniyle birlikte be katl bir saray bulunur. Papalar
ite burada otururlar. Pencereleri Vatikan'n ve dnyann en nl ve grkemli binasna bakar.
Bu bina St. Peter Kilisesi'dir. 70.000 metre karelik bir alan kaplayan bu Kilise, Vatikan
"Tanr-Kent"in en yksek binasdr.

Bronz Kap'nn tam kar snrnda, Papann helikopteri iin yaplm olan kk ini pisti
vardr. Onun sanda Vatikan Radyosu, onun yannda da yabanc rencilerin kaldklar yurt
binas yer almaktadr. Bu iki binann arasnda park bulunur. Parkn ucunda "Curia" saray
vardr. Devlet olarak Vatikan buradan ynetilir. Parkn dier alt yanna doru Ilahiyat
AKADEMiSi (Kardinaller Koleji) bulunur. Buras bir bakma Papaln Senatosu gibidir.
Kolejin nnde Vatikan Mzesi, yannda paha biilmez ariviyle Vatikan Ktphanesi yer
alr. Bunlara bitiik binada Vatikan'n "Laik Konsey" binas vardr. Vatikan'da bir de ii
sendikas vardr ve o da bu binadadr. Papann saraynn uzantsnda ise Vatikan Bankas
bulunur, az ilerisinde de Vatikan'n resmi yayn olan "Osservatore Romano" gazetesinin
ynetildii bina vardr.

VATIKAN
l .2. VATIKAN'IN GIZLI ILIKILERI

* Vatikan'n ve Papaln tarihi saysz cinayet, entrika ve skandalla doludur. Vatikan'da gece
sapasalam yatp sabaha ceset o/arak kaldrlmak su imek kadar olaan bir durumdur.

* Amerikal Kardinal Joseph Bernardin, Amerikallarn Papa adayyd. 1995'de ABD'deki

Yahudi Merkezi'nde yapt konumada Katolik Kilisesi'ni eletirdi ve "Anti-semitizm
incil'den kaynaklanyor" demek cesaretini gsterdi. Nedir ki bu aklamasndan bir sre sonra
esrarengiz bir ekilde hastaland ve ld!"

* 1000 kiiyi gemeden Vatikan brokrasisi, 2500 iisiyle dnyann en kalabalk dinsel
topluluunu (yaklak 900 milyon) hibir aksama o/madan ynetmektedir. Bu gerei yeni
renen bir Amerikal zencin kendini tutamam ve "AMAN Tanrm! Meer dnyann en
krl irketi Vatikan'm" deyivermiti.

* Vatikan 'kirli' i/erinde daima taeron kullanan devlettir. Bu pis ileri temizlemek mafyann
grevidir.

* Bugne kadar gelip gemi 263 Papadan kann eceliyle, kann cinayete kurban giderek
/d belli deildir. En yakn rnek, bugnk Papadan nce Papa seilen ve sadece 33 gn
Papalk yapabilen l. John Paul'dur. Vatikan uzman aratrmac David Yallop'un belgeleriyle
akladna gre bu Papa, Vatikan'n iindeki bir "Konspirasyon=Fesat rgt" ile
"P2Mason Locas"nn ortak giriimiyle ldrlmtr.

* Vatikan'daki iktidar kavgasnda nemli yer tutan Cizvitler en hzl misyoner rgtdr.
Engizisyon Mahkemeleri'ni kurarak milyonlarca insan yaktran Dominikenler kadar acmasz
olan Cizvitler, Trkiye'de ilk misyoner okulunu aan gruptur. 18 Kasm 1583'te Cizvitler
tarafndan alm o/an bu okul Karaky'de-ki Saint-Benoit Lisesi olup bugn de faaliyetlerini
srdrmektedir.

* Vatikan'n zellikle 2. Dnya sava srasnda glendirdii mthi bir istihbarat a vardr.
Vatikan'n iinden eitli uluslarn istihbarat rgtleriyle birlikte alan Kardinaller kmtr.
Bunlardan bazlar daha sonra Papa yaplmlardr, rnein Papa 6. Paul, gizli istihbarat
rgtleriyle ili dl olmu bir Kardinal olarak tannyordu.

***

Vatikan'n servetinin tam olarak ne kadar olduu hibir zaman aklanmayan bir srdr. Yllk
gelirleri baz kalemlerde aklanr, yapt aklamalar biraz da abartlarak gsterilir ancak
mal varl tam olarak asla aklanmaz. Vatikan tam bir "Bezirgan" gibidir; daima gelirlerinin
azlndan yaknr ama ilgintir ki her geen yl biraz daha zenginleir, biraz daha fazla para
kazanr. Vatikan maliyesi ylda iki kez incelenir. Mali komisyonda kardinaller vardr ve
bakan da (Prefektr denir) Amerikal Kardinal Edmund Szoka'dr.

DNYANIN SERVETI SIR OLAN EN KRLI IRKETI

Vatikan u anda dnyann en zengin devletlerinden biridir. nl Vatikan uzman Peter

Hebblethwaite'nin dediine gre de bu devlet hibir zel giriimcinin ya da kapitalistin ba
edemeyecei kadar kat "Sosyaliste" kurallarla ynetilmektedir. Ayn uzmana gre bu
nedenle Vatikan yeryzndeki tek Sosyalist Tanr-Devleti saylmaldr. Gerekten de
Vatikan'da hibir devletin yapamayaca bir "sistem" ve ynetim anlay yrrlktedir.
Grdkleri ie gre dnyada en az maa ve cret alan insanlar buradadr. Buna ramen toplam
1000 kiiyi gemeyen Vatikan brokrasisi, 2500 iisiyle dnyann en kalabalk dinsel
topluluunu (yaklak 900 milyon) hibir aksama olmadan ynetmektedirler. Bu gerei yeni
renen bir Amerikal zengin kendini tutamam ve "Aman Tanrm! Meer dnyann en krl
irketi Vatikan'm" deyivermiti. 600 kiinin ynlendirdii 900 milyon insan koulsuz olarak
Vatikan'a baldrlar ve onun emirlerine tabidirler. Dahas, onu korumak, gelitirmek ve
gerekte daha

da zenginletirmekle ykmldrler. Bu emeklerine karlk Papadan alabilecekleri tek "gelir"

her Pazar gn Papann onlar adna yapt kran "Duas"dr, o kadar.

DNYAYI SARAN A

Vatikan'n dorudan ya da dolayl olarak sahibi olduu veya ynlendirdii gnlk, haftalk ve
aylk 200'den fazla gazete ve dergisi, 154 radyo istasyonu veya emisyonu, 49 TV kanal veya
kablolu yayn bulunmaktadr. Bu yaynlar 24 saat sreyle btn dnyay bir a gibi
sarmaktadrlar. Vatikan'n gelirleri bata her lkedeki Katoliklerden kesilen Kilise Vergisi;
Aidatlar; Balar; irket Gelirleri; Hisse Sene-di-Tahvil Bono gelirleri; Bankaclk ve Faiz
gelirleri; hediyelik eya satlaryla elde edilen gelirlerden olumaktadr. Basn yayndan elde
edilen reklam gelirleri de epeyce tutmaktadr. Vatikan'n dier bir gelir kayna da
Hristiyanl temsil eden kiileri, rnein Isa'y, Meryem'i, azizleri veya sembolleri (Ha
gibi) pazarlayarak kazand kazanlardr. Bu adan bakldnda Vatikan'n kendi Tanrsn
(Isa) ve dinini en iyi pazarlayan holding olduu apak grlebiliri

Vatikan'n gelirleri sadece bunlar deildir. Vatikan, dnyann nde gelen birok irketinde
hissedardr. eitli lkelerde saysz gayrimenkulu vardr. Birok bankann ortadr.
zellikle giyim ve turizm sektrlerinde ok kr getiren yatrmlar vardr. Avrupa Birlii
iinde Vatikan'a bal olarak alan "Katolik Tekstil Sanayicileri Birlii" onun karlarnn
yneticisi durumundadr. Benzer ekilde ayakkab, yiyecek ve enerji ile inaat sektrlerinde
de krl yatrmlar ve ortaklklar vardr.

Szn ksas, 200 milyon nfuslu ABD'yi ynetebilmek iin sadece Washington'da 250.000
devlet memuru bulunduu dnlrse Vatikan "Mucizesi (!)" daha iyi anlalr. Ihra mal
olarak sadece "Dualar ve Emirleri" olan bir devletin dnyann en kalabalk topluluunu
ynetip dnyann en zengin devletlerinden biri olabilmesi baka hangi szckle tanmlanabilir
ki...

VATIKAN'DA iKTIDAR KAVGASI

Bylesine zengin ve gl bir devletin banda kim olmak istemez ki? Bu nedenle Vatikan'n
iinde srekli bir mcadele yaanmaktadr. Vatikan'da etkileri ve gleri tartlamayacak
balca alt akm vardr.

Bunlardan ikisi "Laik", drd "Dinsel" niteliktedir. Laikler OPUS DEI (Tanrnn Ileri
demektir) ile Malta valyeleri'dir. OPUS DEl, Ispanyol aslldr ve sadece 65 yllk bir
rgttr. Buna ramen gnmzde Vatikan'da en etkili olan "Laik" kurumdur. Gizli bir rgt
olan OPUS DEl'nin tm yeleri Katolik meslek sahiplerinden olumakta fakat her lkede
rgtten sorumlu bir Kardinal bulunmaktadr. Vatikan pasaportu tayan bu Kardinallerin
dokunulmazlklar vardr ve sadece Papaya kar sorumludurlar. Curia bile bunlara di
getirememektedir.

Malta valyeleri ise ncekinden ok daha eski ve kkl, aristokratik bir rgttr. Bu da
nceki gibi kapal devre ileyen bir rgttr ve nn Trklere kar Katolik inancn
savunarak edinmitir, ilkin Rodos'ta kurulmu, buras Osmanl'nn eline geince Malta'ya
srlmlerdir. Trkle ve Islamiyet'e kkten kar bir rgttr. Ilgintir ki bu sofu Katolik
rgt, lmnden bir yl nce Turgut zal'a zel stat salayarak onursal yelik berat
vermiti!

ENGIZISYONUN MUCIDI

Vatikan'n i siyasetinde ve ekimelerinde drt dinsel akm etkili olmaktadr. Bunlardan

birincisi, Dominiken tarikatdr. Bunlar iin en nemli olan husus kurum olarak Kilisenin
srekliliinin korunmas ve her koul altnda savunulmasdr. Dominikenler, "nce Kilise"
diyen tarikattr, Aristokratik ama ayn zamanda da gaddar ve dogmatik olmakla tannrlar.
Ortaan Engizisyon Mahkemeleri'ni bunlar kurdurmular ve milyonlarca insan -zellikle
cad diye nitelendirdikleri kadnlar-yaktrmlardr.

. Dominikenler tam karsnda Fransiskan Tarikat vardr. Bunlar iinse nce Roma'daki
Kilise deil, "nce Hristiyanlk" gelir.

Fransiskanlar yoksulluklardan yana, din adna karlksz alan keiler topluluudur. Onlar
iin nce Kilise veya Papa deil, Hristiyanln yeryznde egemen olmas nemlidir.

nc topluluk Fransiskanlar kadar alkan ama Dominikenler kadar acmasz olabilen

Cizvitler Tarikatdr. Bunlar Katolik aleminin
KIRLI ILERINDE MAFYAYI KULLANAN DEVLET

Vatikan'n ve Papaln tarihi saysz cinayet, entrika ve skandal-la doludur. Bugne kadar
gelip gemi 263 Papadan kann eceliyle, kann cinayete kurban giderek ld belli
deildir. En yakn rnek, bugnk Papadan nce Papa seilen ve sadece 33 gn Papalk
yapabilen I. John Paul'dur. Vatikan uzman aratrmac David Yallop'un belgeleriyle
akladna gre bu Papa, Vatikan'n iindeki bir "Konspiras-yon=Fesat rgt" ile "P2
Mason locasnn ortak giriimiyle ldrlmtr. Vatikan'da gece sapasalam yatp sabaha
ceset olarak kaldrlmak su imek kadar olaan bir durumdur.

Vatikan'n zellikle 2. Dnya Sava srasnda glendirdii mthi bir istihbarat a vardr.
Vatikan'n iinden eitli uluslarn bata Fransa, Polonya ve ALMANYA istihbarat
rgtleriyle birlikte alan Kardinaller kmtr. Bunlardan bazlar daha sonra Papa
yaplmlardr. rnein 1978'de eceliyle len Papa 6. Paul, gizli istihbarat rgtleriyle ili
dl olmu bir Kardinal olarak tannyordu. Vatikan "Kirli" ilerinde daima taeron kullanan
bir devlettir. Bu pis ileri temizlemek Mafyann grevidir.

Vatikan'n siyaset aleminde de yar-gizli yar-resmi destekledii partiler ve siyasetiler vardr.

Bunlara en iyi rnek Almanya'daki CDU/CSU (Hristiyan Demokratlar) ve Isvire'deki CVP
(Hristiyan Halk Partisi) izgisidir. Vatikan'n bu ve dier birok siyasi yapyla, rnein
renci ve ii kurulularyla, organik balar vardr. Bunlara yeri geldike deineceim.
Vatikan, BM'de, UNESCO'da, FAO'da, AB'de ve OAS (Amerika Devletleri rgt) de
"gzlemci" statsndedir.

V AT I K A N

1.3. ATEIZMIN KAYNAI: VATIKAN

* Ateizmin kayna bizzat Roma Kilisesi olup zellikle de son 400 yln ilk nc Hristiyan
kkenli Ateistlerinin hep bu kiliseden ktklar grld.

* Fransa'da patlayan ihtilal, Kilise/Manastr ekimesini de Kilise lehine sona erdirmiti.

Kilise, Fransz Laisizmi'nin esasn tekil eden din adam dmanl (Anti Klerikalizm)
konusunda Manastrlar ve daima asi davranm olan Keileri ihtilalcilerin nne itmiti.
Bylelikle binlerce kei ldrlm ve manastrlara ait tm mal varlklar devlete devir
edilmiti. Daha sonra Kilise bunlarn bir ksmn yine kendi mallar arasna katmakta
gecikmemiti.

* Papaz Vanini ateistliini ilan ettii zaman (1614) ne Darvin, ne Kari Marx, ne Engels, ne de
gnmzn modas "Doa Tapcs" yeiller ve evreciler vard.
* ilgintir ki, Avrupa'da cinsel hayat ve genelevleri de Roma Kilisesi ynlendirmiti.
Volter'in yazdna gre Paris'teki genelevler, bizzat Katolik Kiliseleri tarafndan "salk"
denetiminde genelevlerinin daha temiz ve kzlarnn da daha salkl olduklarn duyuran
ilanlar veriyorlard.!

* Vatikan, "Ateizme kar birlikte mcadele" yemi ile "Dinler aras Diyalog" oltasn Trkiye
ve Islam alemine att. Fakat, Papa 2. Jean Paul'n "drst ateistler de cennete gider" sz hem
ateizmin kaynann kim olduunu hem de bu oltann ne anlama geldiini bir kez daha ortaya
koydu.

***

Btn dnyada ksaca Papa denilen ahsn resmi sfat Papa deildir. ayr sfat vardr. Ve
Papa'ya ancak bu sfatlaryla hitap edilebilir. Bunlardan ilki, "Supreme Pontiff tir.

Bu, en st dzeydeki ruhani nder anlamna gelir. Roma Imparatorluu dneminden kalma
bir sfattr. O dnemde imparatorlar kendilerine "Pontifus Maximus" dedirtiyorlard. Bu, "en
yce ruhani ve dnyevi buyurucu" anlamna geliyordu. Imparatorluk yklp Hristiyanlk
egemen din haline gelince Papalar kendilerine gemiteki imparatorlar gibi bu sfat taktlar.
Papalarn resmi evraklarda ve belgelerde kullandklar ilk sfatlar budur.

Ikincisi Papalar, "Roma Bapiskoposudurlar. Dikkat edilirse Vatikan'n deil, 1926'ya kadar
Kutsal-Kent statsnde olan Roma'nn bapiskoposudurlar. Bu sfat zellikle Dou ve
Ortodoks Kiliseleri tarafndan ne kartlr. Ortodokslar, Papa'ya yazl metin gndermek
isterlerse en fazla "His Holliness Pope" diye yazarlar ve bununla da makamnn nemli ve
kutsal olduunu vurgulam olurlar, kendisinin deil.

Papalarn nc sfat ise "Holy Father (Kutsal Peder)"dir. Bu sfat onlarn belki de en eski,
en anlaml sfatdr. Hristiyanln ilk yzylndan kalma, siyasi ve ideolojik olmaktan ok
sempati toplamak amacyla verilmi sembolik bir babalk mevkiidir. Kutsal Peder nitelemesi
ayn zamanda Ana (Bakire) saylan Evrensel Kiliseyle (Katolik demek Evrensel demekti) evli
olu anlamna gelir. Dier bir deyile sembolik olarak Ana'dan (Kilise) domadan yani Vaftiz
olmadan Kutsal Baba'nn evlad olunamaz.

Papalarn Hristiyan olmayan devlet ve siyaset adamlar iin de ayr bir sfat vardr. rnein
Mslman bir devlet adam Papa'ya dorudan yukardaki sfatla hitap edemez. "His
Holliness" veya "Your Holliness" demek zorundadr. Yani, temsil ettii makam itibariyle
Kutsal saylan kii olarak tanmlanr. Benzer ekilde Kardinal Bykeliler iin de "6kselans"
denilir. Dier Kardinallere de "Monsenyr" denilir. Bu hitaplar ok nemlidir. Bunlarn ne
zaman, kime, nasl kullanlacaklar bilinmeden Vatikan mensuplaryla grme yaplamaz.
PAPALAR VE MODERN DEVLET

Papalk ve daha sonraki yzyllarda ortaya kan Papalk Devletleri yzyllar boyunca dnya
siyasetine ve askeri, diplomatik ve eko-

nomik dengelere yn vermilerdir. Papalarla Mslmanlar ve Osmanllar arasnda ok youn

ilikiler kurulmu, karlkl askeri ve siyasi giriimler yaplmtr. Bunlara ilerde
deineceim, Ama nce Papalk kurumunun gnmz dnyasna armaan ettii en nemli
toplumsal-tarih-sel gelimelerden birinin zerinde durmakta yarar vardr. Bu, "Modern
Devlet" veya dier bir deyile "Ulus Devleti" fikri ve oluumudur. Papalarn ve onlarn
devletlerinin gnmzde etkili olan Ulus Devleti'ni yapan temel talar hazrlayanlar olduklar
inann bir ok toplumbilimci tarafndan dahi bilinmez, Ama gerek budur. Ulus Devleti'ni
ortaya kartan ve yaatan kurumlarn tamamna yakn gerekte ilk kez Papalar ve onlarn
"Kilise Hkmetleri" bulmular ve tarihe aktarmlardr. Bu nedenle Roma Kilisesi, Bat
Avrupa'da ortaya kan Ulus Devleti'nin ncs durumundadr. rnein, Ulus'u "Devlet"
yapan en nemli kavram, "Egemenlik" kavramn ilk kez formle edip bunu "Hkmdarlarn
Uhdesine" veren

yine bir Papa, 2. Pius olmutur. Bu Papa 1453'de Istanbul'un Osmanl'nn eline gemesi
zerine "Egemenlik" kavramnn imparatorlara ait olduunu bir belge yaynlayarak
onaylamtr.

Papalk tarihi aratrmacs Paolo Prodi'nin belirttii gibi Roma Kilisesi, gnmz Bat
Hristiyan aleminde yer alan modern devletlerin temel esaslarn oluturan yarg sistemlerini;
st mahkemeleri; hiyerarik yarg kurumlarn ve pozitif hukuku Avrupa'ya ilk sokan
kurumdur. Daha nce ne krallar ne de halk bu tip bir yargdan ve hukuktan haberdardlar.
Ilgintir ki ilk avukatlar da Kiliseden kma papazlard. Bunlar Prenslerin ve Krallarn
himayesine girerek o yzyllarda ounluu okuma yazma dahi bilmeyen krallarn Kilise
karsndaki haklarn ve toprak btnlklerini savunmulard, Avrupa'da ilk snr
belirlemeleri ite bu Papaz-Avukatlarn bilgileri ve gayretleriyle olumutu.

Ikincisi, Papalk tm Avrupa'da ilk kez toplu vergilendirme yntemini uygulamaya sokmutu,
ayrca Roma Kilisesi, tarihte ilk kez D Ileri Bakan kullanm, elilik ve konsolosluklar
tesis etmitir. Ilk kez paral asker kullanan, dzenli ordu kuran da onlard. Matbaa ve
yaynclk alannda gelimeler yaptrm olan da onlard.

Benzer ekilde ilk "Vaak Kitaplar" listesini (lndex) hazrlatan da onlard. Postaclk da ilk
kez onlar tarafndan rgtlenmi, datm alar kurulmutu. Para basm tekniini gelitiren
ve ilk kez "Senet" kullanmn yasal faizlere uygulayan da onlard.

Ilgintir M. Avrupa'da cinsel hayat ve genelevleri de Roma Kilisesi ynlendirmiti. Volter'in

yazdna gre; Paris'teki genelevler, bzzai Katolik Kiliseleri tarafndan "salk"
denetiminden geirilen genelevlerinin daha temiz ve kzlarnn da daha salkl olduklarn
duyuran ilanlar veriyorlard.!
DIN. PAPALIK VE ATEIZM

Gerekten Ateizmin kaynann bizzat Roma Kilisesi olduunu sylesem aardnz, deil
mi? Nasl olur da Tanrdan baka g tanmayan ve onun adna kurulduu ve hareket etmekte
olduu varsaylan bir kurum, Kilise, Tanrtanmazln kayna olur? Ama olmutur. zellikle
de son 400 yln ilk nc Hristiyan kkenli Ateistleri hep bu kiliseden kmlardr. zellikle
de 15. ve 16. yzyllarda papazlk eitimi grm, yllarca Hristiyanln "Tanrs" iin
alm fakat hayatlarnn belli bir dnemine gelince Ateizme gemi ve bu kez de ayn
Tanrya kar amanszca mcadele etmeye balam saysz papaz vard, ite sizlere bunlardan
ad gndelik hayatta geirilmeyen, sadece Vatikan kaytlarnda bulunan ve 34 yandayken
1619'da Ateizm sulamasyla yaklarak idam edilmi olan byle bir papazn ksa yks.

Avrupa'da Ateizmin tarihini belgeleyen aratrmac Nicholas Davidson'un Vatikan

kaynaklarndan kartt Giulio Cesare Vanini 1585'de domutu. Ailesi onu kk yanda
Cizvitlerin ynettii okullara gndermi sonra da yine ayn tarikatn ynettii Napoli
niversi-tesi'ne sokmutu. 1603'de Vanini, ok sofu ve olduka gizemli bir tarikat olan
"Karmelitler"e kabul edilmiti. 1606'da Vanini, Karmelit keii olarak hukuk doktoru
olmutu. 1608'de Padua'ya, buradaki stn baarsndan dolay da 1611 'de Venedik'e
atanmt. Ama ne olduysa bundan sonra olmutu. 1612'de Karmelitler'le bozuan gen adam,
ingiltere'ye kamak zorunda kalmt. Fikir ve din sulusu saylan Vanini burada
Hristiyanln Tanrs'n (Isa) kabul etmediini ilan etmi ve bu grlerini yaymak iin
Hollanda'ya, Liyon'a ve Paris'e gitmiti. Bu arada iki kitap yazm ve bunlar 1615-16'da
yaynlanmt. zellikle ikinci kitab. De Admirandes'de ne srd fikirler gnmzde
kendisini keskin Ateist sanan bir

ok tatl su entelektelin dudaklarn uuklata-cak mahiyetteki fikirlerle doludur. Vanini,

aynen, "kendisi madde olma-

yan bir Tanr nasl olur da maddi bir dnya yaratm olabilir ki" diye szne balam ve
eklemiti: "Sonsuz olan Maddedir, Ruh deildir". Benzer ekilde "cin, peri ve eytann bizzat
Kilise tarafndan uydurulmu gerekte varolmayan yaratklar" olduklarn sylemiti. Vanini,
"Bele" yaamak isteyen papazlarn halk korkutmak amacyla byle yalanlar sylediklerini
yazar. Kutsal Kitapta yer alan "Dou" olayyla alay eden Vanini, kendi grn yle
zetlemiti: "Insan hayvandan gelmedir, onun ileri bir aamasdr, temizidir. Sizler de
Doa'dan baka hibir gce sakn tapmayn. En byk ve tek g madde ve doadr." Vanini
grlerini anlattktan sonra var gcyle Hristiyanlar "Dinsizletirmeye" adamt kendisini.
Vanini'nin sz konusu kitaplar Vatikan'n "Vaak Kitaplar" listesindedir hlen, hem de
aradan 380 yl gemi olmasna ramen.

Papazlktan dnme Ateist Vanini bunlar yazd zaman (1614) ne Darvin vard evrim
kuramn gelitiren, ne Kari Marx vard Madde'ye felsefi sonsuzluk kazandran, ne de
gnmzn modas "Doa Tapcs" yeiller ve evreciler... Ilgintir ki gnmzde kendisini
keskin Ateist sanan biri, futbolcu Maradona'y veya baldr-bacak hreti Madon-na'y daha
fazla tanmak iin onlarla ilgili her yazy okuyabilir ama Vanini'nin hayatn merak edip
okumak isteyeceini hi sanmam.
KILISE ILE MANASTIR KAVGASI

Katolik Kilisesi (Roma) ile ona bal olan manastrlar daima birbirlerine zor tahamml eden
kurululardr. Dolaysyla Katolik Hristiyanlk'ta alttan alta ve konunun dndakilerce
bilinmeyen bir Kilise-Manastr atmas yaanmaktadr. Katolik aleminde, Trkiye'deki
okurlara anlatabilmek iin bir ayrm yaparak sylersek, Papazlar ile Keiler (Monks)
arasnda atma vardr, diyebiliriz.

Kilisede, yaptmz bu kaba hatl ayrma gre iki tip din adam vardr. Bunlardan ounlukla
"Priest=Papaz" diye bilinenlere "SEKLER" denilir. Bunlar Kiliselerde grevlidirler ve
insanlarn gndelik ileriyle urarlar, Ana hatlaryla sylersek bu papazlarn ilk hedefi
dnyay ellerinden geldiince "insancllatrmaktr. Dolaysyla gndelik siyasetle, sendika
hareketleriyle, ii-renci eylemleriyle, bankaclkla, tek-

nolojiyle vd. ilgilenmek zorundadrlar. nk bunlar bilmeden Kiliseleri'ne gelen Katoliklere

yardmc olamazlar. 8u bakmdan, rnein futbol mana gidip amigoluk yapan papazlarla,
diskoteklerde ark syleyen rahibelere ska rastlanlr.

Ama keiler byle deildirler. Onlar, kendilerini kapattklar manastrlarndan kmay pek
sevmezler. Gndelik basn bile ok ender izlerler. D dnyayla olabilecek en az ekilde
ilgilenirler. Hatta bir ok manastr, kendi yiyeceini, kendi giyeceini kendisi retir, dardan
almaz. Televizyon gibi, bilgisayar gibi "modern" teknolojiyle pek ilgilenmezler. Ite biraz
genelletirerek tanmladmz bu din adamlarna da "Regulars" (Mdavimler, Daimiler)
denilir. Bunlar gnlerini youn ibadetle geirirken, rnein Miami'deki bir Katolik papaz ayn
saatlerini bir beyzbol karlamasnda etrafna toplad gzel kzlarla amigoluk yaparak
geiriyor olabilir.

trlara ait tm mal varlklar, devlete devir edilmiti. Daha sonra Kilise bunlarn bir ksmn,
yine kendi mallar, arasna katmakta gecikmemiti Sonuta zellikle Fransa'da ve dier
Katolik lkelerde manastrlarn etkiler, zayflam ve yoksullaarak bir ou kapanmak
zorunda kalmlar-

KYLLERI AYAKLANDIRAN KEILER

zellikle 11. ve 12. yzyllarda Papa seimlerinde ite bu iki ayr gurup arasnda ok youn
mcadeleler gemitir. Roma Kilisesi'ne kar en ar eletirileri manastrlarda kalan keiler
balatmlardr. Onlara gre her geen gn zulmn arttran ve zenginlemeye doymayan
Kilise ve onun Papalar, Hristiyanl yozlatryorlard. Avrupa'da-ki ilk kyl
ayaklanmalarn kkrtanlar ve ynlendirenler keiler olmutu. Kylleri Kilise ykmaya ve
yakmaya aran keiler Papann tartlmaz otoritesini sarsmlard. 13. ve 14. yzyllarda
ilk kez feodal prenslere ve krallara snarak onlar, artk diktatrlemi olan Papalara kar
rgtlemilerdi. 15. ve 16. yzyllarda Avrupa keiler tarafndan kkrtlm. Papalar ve
onlara bal Prensler tarafndan soyulmu kyllerin isyanlaryla doluydu.

18. yzyla gelindiinde Fransa'da patlayan ihtilal, Kilise/Manastr ekimesini de Kilise

lehine sona erdirmiti. Fransa'da "Laiklik" ite ilk kez resmen Kilise/Manastr ekimesine
son vermiti. Kilise, Fransz Laisizmi'nin esasn tekil eden din adam dmanl (Anti-
Klerikalizm) konusunda Manastrlar ve daima asi davranm olan Keileri ihtilalcilerin
nne itmiti. Bylelikle binlerce kei ldrlm ve manas-

VATIKAN

1 .4. ESRARENGIZ POLONYALI, ACA VE GIZLI RGTLER

* Popa 2. John Paul, Papalk tarihinde, Papa seilen ilk Slav kkenli Polonyal oldu. Bu
esrarengiz Polonyal ilgintir ki Popa olmadan nce Polonya Komnist Partisi gizli polisi ve
CIR tarafndan korunuyordu, Aca tarafndan vurulduunda ise aratrmay NSA (Ulusal
Gvenlik Ajans) yapm, iki rakip rgt Cifi ve KGB de ne hikmetse az birlii ederek
birbirlerini aklamay yelemilerdi.

* Papalk seimlerinde Vatikan'n tm i dengeleri ve uluslararas siyaset ok nemli bir yer

tutar. Geri inanca gre Papay, Kutsal Ruh seiyordur ama gerekte ClA'sndan KGB'sine ve
MOSSAD'a kadar tm istihbarat rgtleri de Kutsal Ruh'un seiminde parmak
oynat/yarlardr.

* u andaki Papa 2. Jean Paul, gizemli ve esrarengiz bilgilere, srlara ok dkn bir Popa
oldu.

* Aca olaynn en ilgin taraf, KGB ve CiA ile Amerika'nn en gizli gvenlik ve istihbarat
rgt NSA'nn arasndaki gizli yazmalardadr. ok ilgintir ki Papa suikastn aratrma
grevini CiA deil, NSA yrtmtr, Ama olayda KGB'nin hibir suunun olmadn
dnyaya CIR duyurmutur ve bnyesindeki grevli gazetecilerle bu kany pekitirmitir.
Olayda CIA'nn hibir dahli olmadn da bizzat KGB aklamt. Bu iki rakip rgt ne
hikmetse bu konuda az birlii ederek birbirlerini aklamay yelemilerdi.

* 13 May s 1981'de, Roma'dakSen Piyer Meydan'nda Papa, Mehmet Fili Aca tarafndan
vurulmutu. Esrarengiz Polonyal Papa, bu olay da kendisine iletilmi ilahi bir sr, esrarengiz
bir olay olarak yorumlad.

***
Papalarn seimi ok nemli bir olaydr. Ilkin unu belirtmek gerekiyor. Papa seilen ahs bu
"Taht'ta lnceye kadar kalr. Papalktan istifa etmek diye bir olay yokVATIKAN VE
TAPINAK VALYELERI*Aytun ALTINDAL

PAPA SEIMINDE PARMAK OYNATANLAR

len Papann yerine seilecek olan Kardinali, Papaln Senatosu saylan Kardinaller
Koleji'nin yeleri belirlerler, Ancak tm Kardinaller bu seime katlamazlar. Yalar
genellikle 80 ve daha yukar olanlar bu zor ve meakkatli seime dayanamayacaklar
gerekesiyle oy kullanmaya arlmazlar. Kardinaller Koleji'nde baz deiikliklerle -rnein
lm, hastalk, bunama- 110 ile 120 arasnda Kardinal bulunur. 2. John Paul'un seimine 111
kardinal katlmt. Papalarn seimi istine Chapel denilen kk kilisede yaplr. Papann
lmnden sonra arl olan Kardinaller bu kk kiliseye alnrlar ve Papay seinceye
kadar bir daha d dnyayla grtrlmezler. 6u seim bazen gnlerce bazen haftalarca hatta
aylarca srer. Ve Papann seildii bu kk kilisenin bacasndan tttrlen beyaz dumanla
dnyaya duyurulur. Dumandan sonra karar deitirilemez. Kim seilmise tm Katolik
aleminin ona itaat etmesi gerekir. Bylece 900 milyon insana szn geirtecek olan bir
nder sadece

100 kadar yal insann verecekleri oylarla seilmi olur. Papalar Teslis'de (Trinite) yer alan
Kutsal Ruh tarafndan isa'nn Havarileri'nin en by ve ilk Papa kabul edilen Aziz Peter'in
vekili olarak seilirler. Papa seiminde oy birlii deil oy okluu aranr.

Papalk seimlerinde Vatikan'n tm i dengeleri ve uluslararas siyaset ok nemli bir yer

tutar. Geri inanca gre Papay, Kutsal Ruh seiyordur ama gerekte ClA'sndan KGB'sine ve
MOSSAD'a kadar tm istihbarat rgtleri de Kutsal Ruh'un seiminde parmak oynatyorlard.
rnein 2. John Paul adn alarak Papa olan Krakov Kardinali Karol Wojtyla (Voytila) hi
kimsenin favorisi olmad halde Papa seiliver-miti. Bu nedenle 2. John Paul'un
"Olaanst" bir gc olduuna inanlmt.

ESRARENGlZ BiR PAPA

Karol Jozef Wojtyla. 18 Mays 1920'de Gney Polonya'daki Wa-dovice kentinde domutu.
Doduu gn Polonya, Sovyet ordularna kar, son iki yz yl iindeki ilk zaferini
kazanmt. Karol aylkken Polonya ordusu bu kez de sayca ok stn olan Sovyet
ordusunu Varo-

va'nn varolarndaki Vistl nehri nnde durdurmu ve geri pskrtmt. Polonya'da bu

zafere "Vistl Mucizesi" denilmiti. Ve bu mucizeyi de Meryem Ana'nn yaptna
inanlmt. Resmi literatrde bu zafer 1683'de Merzifonlu Kara Mustafa Paa'nn Viyana
kaplarndan pskrtlmesinden sonra dindar Katoliklerin Hristiyanln dman glere
kar kazandklar ikinci byk zafer olarak deerlendirilmektedir.
Karol'un babas subay, annesi ev kadnyd, Annesini sekiz yandayken, kz kardeini
doumundan sonra, erkek kardeini de on bir yandayken kaybetmiti. Babas ld zaman
Karol 21 yandayd. u anda ailesinden hi kimse yaamamaktadr. Genlii zorluklar,
yoksulluk ve aclarla gemitir.

Karol, Papa seildikten sonra Hristiyan aleminde ilk kez selefi Papa tarafndan bir araya
getirilmi olan John Paul adn ald. Bu ok anlaml bir olayd. nk Aziz John'a ve onun
yazd incil blmne (Gos-pel) arlk tanyanlarla, Aziz Paul'a arlk tanyanlar hibir
zaman tam ve mutlak bir uyum iinde olmamlardr. Neredeyse iki kutup, iki ayr anlay
temsil eder John ve Paul. Dolaysyla bunlar bir araya getirmek ve bu iki Aziz adna
davranmak ok zor bir grevdir. Papalk tarihinde sadece alt Papa, Paul adn kullanmken
23 Papa John adn yelemiti. (Bunlardan 22. John hi sevilmedii iin atlanr). Bu iki akmn
en ilgin taraf, Paul ne denli gerekiyse, John'un da o denli gizemli olmasdr. John Paul
adn alan Karol da byle oldu. Gizemli ve esrarengiz bilgilere, srlara ok dkn bir Papa
oldu Karol Wojtyla. Her gn yedi saatini duaya ayrd. Mays 1981'de Mehmet Ali Aca
tarafndan vurulunca bunu da kendisine iletilmi ilahi bir sr, esrarengiz bir

olay olarak yorumlad. 13 Mays'ta yaplan suikast gerekletiren Trk'n adnn 13 harften
olumas ve bu saynn Hristiyan ezoterizmindeki (batini, gizli bilimler) nemini
yorumlayarak bu suikastle Meryem Ana'nn kendisine bir sr ilettiini syledi ve suikast bir
"Armaan" olarak deerlendirdi. Papa, suikastten bir ay sonra Kardinaller Koleji iin yapt
aklamada bu olaydan sonra Meryem Ana'nn Portekiz'deki nl Kutsal Patma araclyla
kendisini koruduunu ve kendisine bir sr tevdi ettiini aklad.

PAPA VE GIZLI RGTLER

Karol, tiyatro eserleri yazm, arkclk ve aktrlk yaparak geimini salamt, Ayn
zamanda airdi. Komnist Polonya'da din grevlisi olduu halde yazlar Bat basnnda
yaynlanmt. Bunda da iki gizli rgt rol oynamlard. Polonya Komnist Partisi'nin gizli
polisi ile CIA... Papa, ilgintir ki bu iki rgt tarafndan da korunmu ve dolayl olarak
desteklenmiti. Onun en tutarl biyografisini yazan Tad Szulc, bu hususlara dikkat ekmeden
edememiti.

Gerekten de imdi Aca olayn deerlendirirken dnyorum da 25 Kasm 1979'da Kartal-

Maltepe Cezaevinden kaan/karlan Aca ertesi gn Milliyet gazetesine bir mektup
gnderip Papay da ldreceini ne srmt, Aca'nn bu tehdidinin yaynlanmasndan tam
gn sonra Karol Wojtyla, 2. John Paul olarak Trkiye'yi ziyaret etti ve izmir'deki Meryem
Ana evine giderek Hac oldu. Papa Trkiye'ye gelmeden bir baka islam lkesine, Pakistan'a
gitmiti. 16 ubat 1981 'de Karai'de konuma yapaca stadyuma gelirken yolda polis
arabasn durdurmu ve yavalatmt. Ite bu yavalatlm yolculuk Papann hayatn
kurtarmt. nk tam konuaca krsnn nnde bir el bombas patlam ve krsy
koruyan ahs lmt, Aca, ite bu suikastten sonra Papaya suikast dzenleyen ikinci
Mslman'd.

Aca olaynn kanmca en ilgin taraf, KGB ve ClA ile Amerika'nn en gizli gvenlik ve
istihbarat rgt NSA'nn (Ulusal Gvenlik rgt) arasndaki gizli yazmalardadr.
Bunlardan KGB'yi balayanlarn bir ksm aklanmtr. ok ilgintir ki Papa suikastini
aratrma grevini ClA deil, NSA yrtmtr, Ama olayda KGB'nin hibir suunun
olmadn dnyaya ClA duyurmutur ve bnyesindeki grevli gazetecilerle bu kany
pekitirmitir. te yandan olayda ClA'nn hibir dahli olmadn da bizzat KGB aklamt.
Ksacas bu iki rakip rgt ne hikmetse bu konuda az birlii ederek birbirlerini aklamay
yelemilerdi.

Karol, genliinde Bernardine tarikat tarafndan yetitirilmiti. Meryem Ana'ya olan ar

ballklaryla tannan bu tarikat yeleri mucizeleri de ok nemserler. Nitekim bir nceki l.
John Paul garip bir ekilde sadece 33 gn Papalk yaptktan sonra lverince Karol, haberi
aldnda yannda bulunan birine, "Tanr esrarengiz yollar ayor. Yaknda Meryem bana yol
gsterecektir" demiti. Bu szlerinden birka

hafta sonra Karol, 16 Kasm 1978'de saat tam 5:17'de Papa seilmiti. Seilmesinden yl
kadar sonra 13 Mays 1981'de saat tam 5:17'de Aca tarafndan vurulmutu.

Karol Wojtyla, Papalk tarihinde. Papa seilen ilk Slav kkenli Polonyalyd. Tam 455 yl
sonra Papa seilen ilk Slav, Karol, 1870'den sonra Vatikan'dan ayrlmak istemeyen Papalarn
tersine dnyay dolaarak Papalk rekoru krmt. 2. John Paul'un bir ilgin zellii de kendi
dneminde, hibir dnemde olmad kadar ahs Azizlik mertebesine ykseltmi olmasyd.
Katolik alemindeki 10.000'den fazla Aziz yetmezmi gibi Karol, 180 kiiyi daha Azizlie
giden yola karm ya da Aziz yapmt. Listesinde daha 2000 kadar isim vard. Son olarak
da 23. John'u Aziz yapt.

Genlere ve ocuklara dkn olan 2. John Paul, onlarla akala-t ve dans ettii iin
kendisine "Kutsal Ruh'un John Travoltas" denilmiti. Meryem'i ve Isa'y durmakszn and
iin de "John Paul Superstar" lakab taklmt, Ama en ilgin taky Iran' yorumlaynca
kazanmt. Iran'da Islam'n geri geliini "Mslmanlar Allah'a geri dndler. Dars
Avrupa'nn bana" eklinde yorumlaynca solcu basn kendisine hemen bir ad bulmakta
gecikmedi: Ayetullah Wojtyla!

CIZVITLERIN GAZABINA KARI OPUS DEl

Wojtyla ok ynl karizmatik bir Papa oldu. Vatikan'da kendisinden korkuyla "Kara Papa"
diye sz edilen Cizvitlerin ba Peter Arrupe ile mcadelesinde OPUS DEl'ye snd, Alman
aratrmac Adelbert Krims'in yazdna gre 87 lkede 73.745 yesi olan bu gizli rgt,
Papay, Cizvitlerin gazabndan korudu.

Wojtyla, dans, mzii, tiyatroyu, edebiyat seven bir filozoftu. Genliinde piyeslerde rol
almt. Ve her gen gibi "Ak" olmutu. Papann genliinde ak olduu kadn halen
bykanne olarak Polonya'da yaamaktadr. Sadece fotorafn grebildiim bu kadn
anlalan Papann hayatndaki tek byk ak olmutur. Genliinde bir hayli yakkl olan
Papa, dorusu 1945'lerde tand bu hanm hi unutmama benzemektedir. En azndan
iirlerinden yle anlalyor.
Aralarnda neler getiini bir onlar bir de muhtemelen Vatikan'n duvarlarnda bulunan
dinleme kulaklar bilmektedir.

20. Yzyln, 23. John'dan sonra en tartmal Papas saylan 2. John Paul'dan sonra kimin bu
tahta geecei son yldr tartlmaktadr. Tam be kez suikastten kurtulan, saysz ameliyat
atlatan ve bir keresinde, iki yl nce vcudundaki btn kan deitirilerek son anda lmden
dndrlen bu esrarengiz Polonyaldan sonra Vatikan' ve Hristiyanl nelerin beklediine
ileriki yazlarda deineceim.

V AT I K A N

l .5. VATIKAN'IN TRKIYE'YE BAKII

* 1965 ylnda tamamlanan 2. Vatikan Konsili'nde alnan hararlar erevesinde Vatikan, bata
Trkiye olmak zere Ortadou'da ve Trki Cumhuriyetler-deki Hristiyanlatrma
faaliyetlerine hz verdi. Kendi yayn organlarnda "Mslman Krtleri" savunur pozlarnda
Trk Silahl Kuvvetleri'ne ar hakaretler yadrmaya balad.

Infallibility in the Church

Christ gave to the Church the task of prodaiming his Good News (Mt 28: 19-20). He also
promised us his Spirit, who guides us "into the truth" (Jn 16:13). That mandate and
thatpromise guarantee that we, the Church, will ne-ver fail away from Christ's teaching. This
inability of the Church as a whole to stray into error regarding basic matters of Christ's
teaching is called infallibility.

The Pope's responsibility is to preserve and nourish the Church. This means striving to realize
Christ's Last Supper prayer to his Father, "that they may ali be ne; even as thou, father, art in
me and l in thee, that they also may be ne in us, so that the world may believe that thou hast
sent me" (Jn 17:21).

Church teaching has a sacramental side to it; it is meant to be a sign and instrument of unity.
Because the Pope's responsibility is also to be a sacramental source of unity. Because the
Pope's responsibility is also to be socramental source of unity, he has a special role in regard
to the Church's infallibility.

The Church's sacramental infallibility is preserved by its key instrument of infallibility, the
Pope. The infallibility which the whole Church has belongs to the Pope in a special way. The
Spirit of truth guarantees thot when the Pope dec-lares that he is teaching infallibly as Christ's
representative and visible head of the Church on basic matters of faith r mora/s, he cannot
lead the Church into error. This gift from the Spirit is called papol infallibility.

Speaking of the infallibility of the Church, the Pope, and the Bishops, Vati-can Council II
says: "This infallibility with which the divine Redeemer willed his Church to be endoned... is
the infallibility which the Roman Pontiff, the head of

the college of bisbops, enjoys in virtue of his office... The infallibility promised to the Church
resides also in the body of bishops when thot body exercises sup-reme teaching outhority with
the successor of Peter" (The Church, 25).

ite Onlu "infallibility yasas'nn tam metni. Bu yasaya gre Papalar "Asla hata yapmazlar.
Hibir kii ve hrm tarafndan da yanltlamazlar. "Papann bu-nadn sananlara duyurulur.

O Papala grlerini yanstan resmi yayn organ The Catholic World Re-port" dergisi.
1995'den itibaren bu dergide Trk Silahl Kuvvetleri'ne ar saldrlar yaplmaya baland.

TURKEY

A human-rights disaster

Kurds. Christians, Armenians under fire

With 35,000 government troops currently engaged beyond the lraqi border, Turkey (with
lraq's implicit consent) is clearly intent on eliminating its problems wlth the Kurdish minority.
International WC Report Dergisi'nde Trkiye'ye ynelik hakaret ve sulamalar ilk kez ite
Mays 1995'de yaynlanan bu kk haberle balatld. Derginin saylarnda en az sekiz
sayfalk iftira ve hakaret yaynland. Bu haberde Trklerin, Krtleri, Ermenileri ve
Hristiyanlar ldrdkleri anlatlyor.

***

2000 yl Vatikan ve Papa 2. John Paul iin ok nemli bir yl oldu. Ilk kez tam metin halinde
1996 ylnda yaynlanan Katolik "Kateizma (bir anlamda ilmihal gibi bir dstur kitab)
Papaya ve tm ruhban snfna 3. bin ylda neler yapmalarn ve Hristiyanl hangi yntemle
yaygnlatrmalar gerektiini gsteren bir rehber olmutu. Bu rehber 1965 ylnda
tamamlanan 2. Vatikan Konsili'nde alnan kararlar erevesinde hazrlanmt. 8u rehbere
gre 3. bin ylda Vatikan, bata Trkiye olmak zere Ortadou'da ve Trki
Cumhuriyetlerindeki Hristiyanlatrma faaliyetlerine hz verecekti. Nitekim yle de oldu.
Vatikan kendi yayn organlarnda "Mslman Krtleri" savunur pozlarnda Trk Silahl
Kuvvetleri'ne ar hakaretler yadrmaya balad. Katolik aleminin resmi yayn organlarnda
ilk Trkiye aleyhtar yazlar 1995'te balamt. Vatikan daha sonra Italyan Hkmeti'nden de
benzer almalarda bulunmasn istedi, Italyan Hkmeti'nin zellikle Abdullah calan'n
tutuklanmasndan sonra yaptklar umarm unutulmamtr. Bunun arkasnda Vatikan vard,
Ayrca Istanbul. Tevikiye'deki Katolik Muhacerat Brosu'nun faaliyetlerine de hz verdi. Her
gn onlarca insan bu kanaldan yurt dna tamaya ve gittikleri yerlerde Trkiye aleyhine
dzenlenen toplantlarda kullandrmaya balad.

"TRK DOSTU' DIYE YUTTURULAN PAPA

Vatikan'n uzun zamandr planlad bir giriim de 23. John adyla tannan ve Trkiye'de
"Trk dostu" diye yutturulan Kardinal Roncalli'yi Aziz ilan etmekti. Bu ilem 3 Eyll 2000'de
gerekletirildi, Ardn-dan Trkiye Cumhuriyeti Devleti'nin Kltr Bakan araclyla bu
"Trk Dostu" Papann Istanbul Kurtuluta oturduu sokak "Kutsal Mekan" ilan edildi.
Getiimiz hafta yaplan trene katlan Diyanet Ileri Bakan da memnuniyetlerini belirtti.
imdi srada baka bir "oyun" var. Ben, Magazin Basnn ve sansasyon merakls medyay
imdiden uyaryorum. ok yaknda Roncalli Soka'nda (eski ad lek'tir ve bu ad Masonlar
tarafndan konulmutu) mucizeler (!) grnmeye balayacaktr. Vatikan, bir faniyi Aziz ilan
etti mi onun evinin evresinde de bir sre sonra mucizeler (!) grnmeye balanr. Onun iin
hazrlkl olun! "Az sonra" Roncalli Soka'nda Papann mucizeleri (!) balayacaktr. Ya geri
zekal bir Trk, "Ryamda Papay grdm. Gel Katolik ol dedi, ben de Katolik oldum"
diyecektir. Ya da eski bir "plak", "Eskiden kt kadndm. Mslmanlktan kp Katolik
oldum ve imdi Hrriyet Gazetesi'nin ke yazarlarnn istedikleri gibi tatmin olabiliyorum"
diye Tele-volesel aklamalar yapacaktr... akas bile insan zyor ama bunlara benzer
samalklar olunca kzmayalm diye yazdm.

Vatikan 1965'te kabul ettii "Da Alma" stratejisini iki ynde uygulamaktadr. Bunlardan
birincisi "Ekmenizm"dir. Bu strateji erevesinde Vatikan Hristiyanln dier mezheplerini
ynlendirmektedir. Ikincisi ise "Ekmenizm"e bal olarak ortaya km olan ve zellikle
Mslmanlar hedefleyen "Evangalization" adl Hristiyanlatrma projesidir.

HOGR, DINLER ARASI DIYALOG, IBRAHIM DINLERIN BIRLII TUZAI

Vatikan, bu projesini hayata geirebilmek iin 1940'lardan balayarak kurulmu olan baz
rgtlerin almalarna 1965'ten sonra hz verdirdi. Bu rgtler unlardr. Focolare;
Catecumenante ve Communion ve Liberty. Bu Katolik rgtlerinden bata "Hogr"
(Tolerans); "Dinler Aras Diyalog" ve "Ibrahim! Dinlerin Birlii" eklinde formle edilmi
olan planlar uygulamalar istenmiti. Onlar da bu projeleri hzla hayata geirdiler. zellikle
Trkiye'de belirli bir Islamc evre bu tuzaa dt. Gaipten sesler duyduunu ve ryasnda
Islam'n byk Erenleri'yle konutuunu ne sren biri bu Hogr ve Ibrahimi Dincilikten
ylesine etkilendi ki kendisini "Ahir Zaman Mehdisi" olarak ilan etmeyi bile dnmeye
balad. Ne yazk ki eski Milletvekili Hasan Mezarc ondan nce davrand ve kendisini Mesih
ilan etti. Sonuta ABD'nin destekledii Mehdi(l), Almanya destekli Trkiye'nin maal
Mesih'i karsnda tutunamad. Trkiye'de Mesihlik ve Mehdilik, Televolelik oldu. Reha
Muhtar, Dinler konusunda uzman olduu iin herhalde Roncalli Soka'nda grlecek olan
Papasal mucizeleri de Trkiye kamuoyuna ilk kez o duyuracaktr...
VATIKAN'IN TRKIYE'YI NASIL GRDN ORTAYA KOYAN AIKLAMA

13 Kasm 2000'de Papa 2. John Paul, Ermenistan Kilisesi'nin ba 2. Karakin ile Vatikan'da
bir grme yapt. 8u grmeden sonra Papa'nn yapt aklama Trkiye'yi ve Trkleri
hedef alan en ar hakaretleri ieriyordu ve Vatikan'n Trkiye'yi nasl grdn apak
ortaya koyuyordu. Papa yanna 2. Karakin'i alp yapt aklamada 20. yzylda yaanm
olan tm soykrmlarn sorumlusu olarak Trkleri gstermi ve lanetlemiti.

Yllardr Vatikan' akaklayanlar bile bu aklama karsnda aknla srklendiler.

Milliyet Gazetesi "Papa Bunad" diye balk att. Arkasndan uyarld ve hemen geri dn
yaparak "Papa Bunamad" diye manet att. Diyanet ileri Reisi ise hzl "Diyalogcu" olduu
iin ii tevil etti. Ona gre, "Evet Papa byle bir aklama yapmt ama o sadece nne
konulan bir metni okumutu. Yoksa byle bir aklama yapmazd. Nitekim bu aklamasn
daha sonra geri almt."

TRKIYE'YLE

Trk Basn'ndaki bu aknlklara ve Diyanet'in bu aklamalarna baknca insan ister

istemez, "Birileri bizimle dalga geiyorlar" diye dnmeden edemiyor. Niin? Bakn
anlataym.

Birincisi, Papalar 1870 ylndan beri zel bir yasayla korunmaktadrlar da onun iin. 18
Temmuz 1870 ylnda Papa IX. Pius (1846-1877) tarafndan tam 533 Piskoposun onayyla
alnm olan bu karar, ayn gn Katolik Kilisesi'nin Dogmatik adyla bilinen, hi bir itirazda
bulunmadan koulsuzca inanlmas gereken yasalarndan ve Katolik olmann n artlarndan
biri olarak kabul edilmitir. Isa Peygamberin Tanrnn olu (Haa) olduuna inanmak nasl
mecburi ise bu yasaya da inanmak da mecburidir, Anlald m?

Pekiyi de nedir bu yasa (Dogmatik)?

Bu yasaya Infallibilite Yasas denir. Buna gre hibir Papa yanlmaz ve bakalar tarafndan
da yanltlamaz. Bu durumda bizim uyank AB'ciler "Papa bunad veya Papay yanltmlar"
derken bizimle alay etmiyorlar m? Ortada Papann hibir ekilde yanlmayacan ve
yanltlamayacan gsteren bir yasa varken biz kendi kendimizi yanltmaktan baka ne
yapyoruz dersiniz. Katolik inancna gre Papa, yeryzndeki tek hatasz kuldur. Papalar hata
yapmazlar.

Ikincisi, yanlmayan Papa 20. yzylda yaanm tm soykrmlarn sorumlusu olarak

Mslman Trkleri gstererek bata Katolik Hitler'i ve Nazileri ve tm Faizmi aklama
abasna girmitir. Bu hesaba gre Katolik Hitler, milyonlarca insan ve Yahudi'yi bizi rnek
alarak ldrtmtr... Haydi basn bu numaray yuttu diyelim. Onlar Vatikan' bilmek zorunda
deiller. Diyanet'e ne demeli? Ilahiyat Fakltelerindeki Proflara ne demeli? Varn bir
dnn.

Papa'nn Ermeni Patrii'yle yapt aklamann sadece bir blm Trk Basn'na yansd. Bu
da Papa'nn syledikleriydi. Oysa Kare-kin de ilgin szler sylemiti. imdi sizlere Basn'a
yansmam olan bu blm aktaraym.

2. Karekin, gelecek yl Ermenistan'da Emiadzin'de kutlanacak olan ilk Hristiyan Krallnn

Kilisesi'nin kuruluunun 1700. yldnmne Papay davet etmek iin Vatikan'a gitmiti.
Gelecek yl 24 Nisan tarihinde balayarak Ermenistan'da bir yl sreyle grkemli dini trenler
yaplacak ve dnya Hristiyanlnn tm mezheplerinin temsilcileriyle bir ok devlet ve
hkmet bakanlar burada toplanacaklar. Ve hep birlikte l .5 milyon Hristiyan' vahice
ldrmek sulamasyla Trkleri la-

VATIKAN

l .6. KENDINE HAS YNTEMLERI

* Kendisine yntem. "Dstur" edinmi ilk Devlet-D kurum olan Vatikan'n bu yntemi
"Eski iin yeni fikirler dene, olmazsa yenl iin eski fikirlere dn" eklindedir. Vatikan' her
devirde ayakta tutmu olan sihirli forml budur.

***

Roma Kilisesi, gerekte insanln 2000 yldr varln kesintisizce srdrebilmek baarsn
gsterdii ender kurumlardan biridir. Dile kolay tam 2000 yandadr ve hala etkili ve aktif bir
kurumdur. Tarihte nice hanedanlar gelip gemi, nice devletler kurulup, yklmlar, nice bar
anlamalar en ok 40-50 yl dayanabilmi ama Roma Kilisesi btn bu alt st olulardan
kendini koruyup ayakta kalmay baarmtr. stelik Kilise bu olaylar kenarda durup
seyrederek varln srdrm deildir. Tam tersine btn bu alkantlarn tam ortasnda yer
almtr ama daima kaybedenler bakalar olmutur. Kilise hep ayakta kalmtr. Bazen
sendelemi hatta yok olma noktasna gelmi ama 20-30 yl iinde toparlanp yine "Sper G"
haline gelmekte gecikmemitir. Gnmzde Vatikan da ite byle bir yeniden glenme
dnemini yaamaktadr. zellikle l. ve 2. Dnya Savalar'nda yitirdii etkinliini 1962'den
balayarak yeniden elde etmek aamasndadr. 20. yzyla girildiinde aydnlar

arasnda Roma Katolik Kilisesi'nin bu yzyl kartamadan dalaca varsaylyordu. Bu

yzyln sonuna gelindiinde o aydnlarn vazgeilmez sanlan grleri yel olup yok olurken
Kilisenin 21. yzylda dnyadaki "Dine Dn" ynlendirecei konuuluyor. Vatikan 2000
yldr nasl ayakta kald? Ite bu soru Vatikan nedir sorusu kadar nem tamaktadr.

VATIKAN'I AYAKTA TUTAN YNTEM

Vatikan' ayakta tutan direklerin en gls Roma Kilisesi'nin kendisini ynlendirmek iin
kulland "Yntem'dir. Vatikan ilgintir ki kendisine yntem, "Dstur" edinmi ilk Devlet-
D kurumdur. Bu yntem grnte ok basittir: "Eski iin yeni Fikirler dene, olmazsa yeni
iin eski Fikirlere dn", ite Vatikan' her devirde ayakta tutmu olan sihirli Forml budur.
Eskiyen ve yenilenen dnyada Vatikan dengeyi daima bu yntemi araclyla salamtr.
rnein yeni Fikirlerin gelitii bir ortamda Kilise ilkin eski Fikirlerinde srarc olmu, bunun
yararl olmadna karar verince bu kez artk eskimeye balam olan bu Fikirlere kar yeni
Fikirleri gndeme getirmitir.

1390 YILLIK YASAK

Vatikan'n "Eski"de srar etmesi gerektii zamanlarda bavurduu kendi i ynetmelikleri,

kurallar ve gelenekleri vardr. rnein 607 ylnda alnm bir karara gre bir Papa lmeden
onun yerine kimin geeceini tartmak veya konu haline getirmek yasaktr. Hatta lm bile
yeterli deildir, Aradan tam gn gemesi gerekmektedir. Ancak bundan sonra Roma
konuulabilir. Gnmzde 1390 yllk gemii olan bu "Eski" kural Papa 2. John Paul'dan
sonra ortaya kacak olan "Yeni" koullara uygulanacaktr. Dier bir deyile Katolik aleminin
yeni nderi, 265. Papann kim olaca tartmas "Resmen" Papann lmnden sonraki 4. gn
balayabilecektir, Ama hi kukusuz kulaktan kulaa fsldanan adlar, tercihler ve ittifaklar
oktan kurulmutur ve yaklak yldr kapal kaplar ardnda tartlmaktadr.

PAPA KIM OLACAK?

Yeni Papann kim olacan, kestirebilmek ve nceden aklayabilmek, inann, hibir insann
bilgisi dahilinde deildir. nk Katolik inanana gre Papay insanlar deil, Kutsal Ruh
semektedir. istine Kilisesi'ne hapsedilecek olan Kardinallerin "Ruhlarna" sylenecek ola,
Yeni Papann kim olacan, sadece Kutsal Ruh bilecektir. Kukusuz bu

seim olaynn dinsel ve doktriner olan taraf byledir. Gerekte her kardinalin bir tercihi,
tarafn tuttuu birisi vardr. Siyasi ve ekonomik beklentileri, askeri ve diplomatik grleri
vardr. Bunlarn tesinde Katolik Protestan, Ortodoks, Anglikan Kiliseleri tarafndan farkl
tanmlarla anlan "Kutsal Ruh'un gerekte hangi sper glerin isteklerine kulak vermekte
olduu da bilinmemektedir. Bu nedenle sadece baz tahminler yaplabilmektedir.

Nedir ki tahmin yapabilmek de belirli bir n-bilgilenmeyi gerektirmektedir. Bu nedenle

tahminleri yapabilmek iin ncelikle "Vatikan Siyasetini" iyi bilmek, bunun dnya ekonomi-
politiinde oynad yeri ve rol iyi saptamak zorunludur.

Ksaca duruma bir bakalm. Vatikan'da balca iki siyasi gr vardr. Bunlardan birincisi
"Tutucular" dieri de "Ilericiler"dir. Iki tarafn da gl taraftarlar vardr ve bunlar,
"Renksiz" denilen grleri esnek olan kardinalleri taraflarna gemek iin urar dururlar.
Halen seimi yapacak olan Kardinaller Koleji'nin 184 yesi vardr, Ama daha nce de
sylediim gibi bunlardan 44 kadar 80 yan stnde olduklar iin seime
katlmayacaklardr. Dolaysyla yeni Papann seimi 140 ile 142 kardinal tarafndan
gerekletirilecektir. Bu kardinallerden son onsekizi kendisi de tutucu olan 2. John Paul
tarafndan atanmtr. Bu durumda yeni Papann tutucularn tercihleriyle seilecei
dnlebilir, Ama bu garanti deildir. nk bambaka ve konu dnda olanlar tarafndan
hi bilinmeyen baka etkenler de vardr. rnein dnya "ila" tekellerinin Vatikan'daki
lobisinin nedenli etkili olaca gibi. imdi ilala Papa seiminin ne ilgisi olduunu
soracaksnz ama az sonra anlatacam.

Tutucu kanattan aday olabilecek vasfta iki kardinal vardr. Bunlardan ilki San Salvador
Bapiskoposu Kardinal Neves, dieri de halen Devlet Bakan olan Kardinal Sadeno'dur.
Ilerici kanadn da iki gl aday vardr. Bunlar Milano Bapiskoposu Kardinal Martini (Carlo
Maria) ile Kardinal Hume'dur. 2. John Paul'un 1994'te atad 12 Kardinal bu iki gruptan
hangisine arlk verirse o tarafn ans ykselecektir, Ayrca halen Kolejde 11 Amerikal
Kardinal vardr. Italyan asll Kardinallerin says 22'ye dmtr.

Asyal Latin Amerikal ve Dou Avrupal Kardinallerin says ise ykselmitir. Corafi,
kltrel yaknlklar Papa seiminde nemli rol oynamaktadr.

BiR SlYAH TALA ON MILYONLARCA SlYAH KU AVLAMA

Tutucular ve Ilericiler birbirlerini dengelerlerse son anda srpriz yapacak alt kardinal vardr.
Bunlarn anslar da dnya konjonktrne bal olarak ok yksektir. rnein, siyahi
Kardinal Arinze, Vatikan'daki tahta oturan ikinci siyahi Papa olabilir: ABD'deki zencilerin
hzla Islamiyet'e ynelmi olmalaryla Afrika'da Hristiyanln gerileyerek Islamiyet'in
gleniyor olmas, Vatikan'a siyahi bir Papa seerek geri pskrtlmek istenebilir. Bylelikle
Katolik dininin ne kadar eitliki, ne kadar ilerici, ne kadar insancl vs. vs. vs. olduu da
dnyaya gsterilmi olur. Bir siyah tala on milyonlarca siyah ku avlanm olur... Trkiye'de
kadn babakan olur da Vatikan'da siyah Papa olmaz m? Bal gibi olur. Ama ne kadarlk bir
sre iin olur. Ona deyim yerindeyse "Ecinniler" karr. amzn Batl Ecinnileri de
"Tekin" olmadklar bilinen bir takm gizli rgtlerdir...

Dnyadaki dev "Ila Tekellerinin yllardr zerinde durduklar bir konu vardr. Bu amala
dnyada eitli rgtler kurdurmular ya da bunlar gizlice desteklemilerdir. Bu konu
"Doum Kontrol"dr. Ila tekelleri Vatikan'dan bu yasa kaldrmasn beklemektedirler,
ila tekellerinin destekledikleri Kadn zgrl dernekleri, Feminist kurulular, Insan
haklar rgtleri vardr. Tekellerin amac tektir: Daha fazla "Hap" satp daha fazla kr etmek.
Papa, daha nce de belirttiim gibi, doum kontrolne kar olmak zorundadr. Ama bu
muhalefeti bir klfa uydurup izini kartabilmek olasdr. Katoliklerin doum kontrolne yeil
k yaklrsa, ila tekelleri, gnde ortalama en az 150-200 milyon adet hap daha fazla
satabileceklerdir. Benzer ekilde dier kontrol malzemeleri satnda da rekorlara
ulaacaklardr. Dahas, Katolik dnyas "Doum Kontrol Haplarn" yutmaya balarsa, sra
islam alemine
gelecektir. Onlardan sonra bu kez de 800 milyonluk -ve de ok verimli- Mslman kesimi
"Hap Tketimine" zorlayacaklardr. Ite bu dev pazarlar nedeniyle yeni Papann kim olaca
ve bu konuda nasl bir karar olaca yeni Papann seimini etkileyecektir. Bu tekellerin etkisi
ortaya karsa doum kontrolnden yana olduu bilinen Hollandal Kardinal Danneels Papa
seilir. Bylelikle Kilise zellikle de kadn Katoliklere kendisinin ne denli onlardan yana
olduunu gstermi olur. Yani yine bir tala -be ku avlanm olur.

Dier adaylara ve ihtimallere gelince: "Eer uluslararas diplomatik ilikiler ve Fransz

Masonlar etkili olursa Fransz Kardinal 6tchege-rau; Avrupa Birlii etkili olursa Kardinal
Tamko; mutlaka yeniden tutucu ve Italyan bir Papa seilecekse Kardinal Laghi, Papa
seilirler. yleyse ya yeni Papa olacak ya da yeni Papa'y Kutsal Ruh'tan aldklar ilhamla
seecek olan ilk dokuz kardinal unlardr, diyebilirim: Neves, Sadeno, Martini. Hume, Laghi,
Etchegeray, Arinze, Tomko ve Danne-eels. Bu dokuz kardinalden biri Papa olacaktr. Ama
hangisi derseniz kanmca Milanolu Cizvit Carlo Maria Martini en ansl adaydr, derim. Halen
OPUS DEl'nin bunaltc basks altnda tutulan Vatikan'a, Cizvitler ve dierleri Martini'yi
getirmek isteyeceklerdir. Yoksa bu gizli rgt, OPUS DEI'yi, bir daha frenleyemezler.
Martini sadece siyasi bilgi dzeyi itibariyle deil ama zellikle ulusal ve uluslararas "Askeri
ve Gvenlik" konularnda da baarl olmu diplomat bir kardinaldir, Arkasnda

Milano'nun kkl, soylu zengin sanayici aileleri ve bankalarla, Amerika'daki zengin Katolik
Italyan asll Amerikallar vardr. Martini ayrca blnme tehlikesiyle kar karya olan
italya'da italya Birlii'ni salayabilecek tek adaydr. u anda Roma'daki Sekler=Dnyevi
Parlamento'nun, Vatikan'daki Ruhani Senato'dan (Kardinaller Koleji) bekledii acil yardm
budur. Tek sorun Martini'nin Cizvit olmas ve Vatikan'n OPUS D6l'nin basks altnda
bulunmasdr.

VATIKAN

ENGIZISYON KARISINDA PARMAKLARINI BILE OYNATMAYANLAR DEVAM

EDIYOR * Orta an Engizisyon Mahkemesi gnmz Vatikan'nda hala sapasalam
durmaktadr ve Vatikan gerekli grdnde bugnk yeni koullarda bu eski mahkemeyi
iletebilmektedir.

***

Hristiyan aleminde Protestanlar kendi inan sistemlerine daha sk baldrlar, daha

hogrsz ve katdrlar ama Katolikler iin milliyet ve rktan nce Hristiyanlk gelir.
Dolaysyla bir Italyan veya Polonyal kendisinin adnn Hristiyan, soyadnn da Katolik
olduunu syler. Roma'daki Katolik Kilisesi'nin yzyllar boyunca ayakta kalmasn salam
olan psikolojik etmenlerden biri de budur ite. Roma Kilisesi'nin tarihi hi kukusuz
Avrupa'nn tarihidir. Bu 2000 yllk kurumun toplumsal, tarihsel, askeri ve kltrel
alanlardaki yzyllarca srm hegemonyasn anlamadan gnmzn Avrupa'sn tanmak ve
tanmlayabilmek mmkn deildir. Tarih boyunca bu Kilisede bilim de, sanat da, kltr de,
hogr de, siyaset de, hukuk da. zulm de, ikence de, gaddarlk da bir arada bulunmutur.
15. yzyln nl din adam Lorenzo Valla'nn deyiiyle Katolik din adamlarnn ynetimi
vahice, korkutucu ve barbarcadr. (NOT: zel nedenlerle Valla'nn bu szlerinin 1440'daki

Latince'sini de ekliyorum: Sileo, quam sevus

quam vehemens, quam barbarus dominatus frequenter est sacerdo-tum.) nl Engizisyon

mahkemeleri bu zulmn kurumsallam rneklerinden sadece biridir. Roma Kilisesi'nde
sayg ve disiplin temelinde sevgiden ok ne yazk ki korkuyu barndrr hale gelmitir. Ve
inanr msnz ki bu kt hretli Orta a mahkemesi gnmz Vatikan'nda hala
sapasalam durmaktadr. Yani Vatikan gerekli grse bugnk yeni koullara bu eski
mahkemeyi iletebilir. 6ngizisyon mahkemesinin bugnk ad kulaa ve inananlarn
gnllerine ok ho gelecek kelimelerden olumaktadr: "Sacred Congregation For The
Doctrine of Faith". Ya-ni, Iman Doktrini Iin Kutsal Yetki Topluluu. Ksaca SCDF diye
bilinen bir kurum Vatikan'n en korkutucu yeridir. Uzun yllar halk arasnda Ba
(Engizisyona) ya da Papann Polisi diye bilinen Kardinal Ratzinger tarafndan ynetilmitir.
Bu kardinal "Imandan Sapma" diye deerlendirdii her giriimi en banaz ekilde
cezalandrmtr. Onun emriyle ok deerli ilahiyatlar

rnein, Kng ve Dreverman, Kiliseyi eletirdikleri gerekesiyle atlmlardr, ilgintir ki,

Trkiye'de bir PKK'lnn burnu kanasa Trkiye'yi topa tutan anl anl Insan Haklar
Dernekleri, Ecinsel Kulpleri, Yeilci-evreci, bilmem neci kurulular Kilisenin bu kararlar
karsnda sus pus kalmlar, parmaklarn bile oynatmamlardr.

BAZEN KIZIL BAZEN SOFU PAPALAR

Vatikan' 20. yzylda en ok uratran konularn banda komnizm, sendikaclk, ii-

renci eylemleri, Nasyonal Sosyalizm, Liberalizm, Materyalizm, Seklerizm ve Hedonizm
(Sadece zevk iin yaamak, zevkten baka deer tanmamak; hazclk) gelmitir. Vatikan bu
akmlara kar bazen onlardan yana bazen onlara kar ama daima kendi karlarn gzeterek
tavr almtr. Papalar da yaamakta olduklar a iyi deerlendirerek bazen "Kzl Papa"
bazen "Sofu Papa" rollerine brnmlerdir. rnein Papa 13. Leo, ad "Kzl Papa"ya km
usta bir diplomat ve reformcuydu. Onun 189Vde yaynlad ve "Rerum Nova-rum" (Yeni
eyler hakknda) adl risalesi (encyclical, denilir) btn dnyada aknlk yaratmt. Papa bu
risalesini hazrlayabilmek iin gnmzde ok moda olan "Think Tank" (Fikir retim
Merkezi) modelini ilk kez uygulamt. Bana Isvireli Kardinal Gaspard Mermillod'u
geirmi ve bu merkezden kendisine iletilen yorumlara dayanarak bu ok nl risalesini
kaleme

almt. 13. Leo'nun bu risalesi o yllarda bir tr

"Komnist Partisi Manifestosu" gibi alglanmt. Zenginlerin yoksullara yaptklar zulmden

tutun da, iilerin cretlerinin azlna, adaletsizliine, vicdan ve fikir zgrl zerindeki
basklara kadar bir ok konuya deiniliyordu. 13. Leo, o dnemde Roma Kilisesi'nin
sosyalistlerle dayanmaya girmesine yeil k yakmt.
1860'larda ise Papa 9. Pius da Avrupa'y etkisi altna almaya balam olan Liberalizme kar
mcadele etmiti. O da "Syllabus of Er-rors" (Hatalar Dizini) yaynlayarak Liberalizmin
ngrd yeni ahlaki deerleri, moda deyimle sylersek "Yksek Deerleri" eletirmi ve bu
akmn insanlar sadece "Hazc" (Hedonist) yapacan ve onlarn "Zevk'ten baka deer
tanmayan, "Zevk Tapmdan" olacaklarn belirtmiti. Papa 9. Pius, tarihe en "Sofu Papa"
olarak geenlerden biridir.

Gnmzde artk "Kzl Papalar" yoktur ama "Kzl Papazlar" vardr. Daha ok yoksul Latin
Amerika lkelerinde yaayan bir ok papaz Marksizm'le i-ie yaamay. Liberalizme
yelemilerdir. te yandan Vatikan'n, "Ahlak Zabtas" rol de hala srmektedir. Vatikan,
gemite olduu gibi bugn de Katoliklerin yatak odasndadr ve buradan kmaya hi de
niyetli deildir. Meksika'da bulunduum srada dindar bir Katolik bana yle demiti:
"Katolik bir kar-kocann yatanda iki deil kii yatar. ncs Kilisedir. Karnza nasl,
ne zaman ve ne ekilde sarlacanza o karar verir."

PAPADAN IZINSIZ BOANMA OLMAZ

Bilindii gibi Kilise, boanmaya da doum kontrolne de krtaja da kardr. Bu nedenle

1995'te Kahire'de toplanan Dnya Nfus Planlamas Konferans'nda Iran'la ittifak kurmu ve
ayn dorultuda "Red" oyu vermitir. Vatikan'n boanma ilemlerini kabul veya red etmekle
ykml bir "Temyiz" mahkemesi vardr. Buna "Rota" denilir. Buradan izin almadan sivil
mahkemelerde boananlar bal olduklar Kilisede yeniden evlilik yapamazlar. rnein
Irlandal Katolik bir kar-koca boanmak iin Amerika'ya gitmek zorundadrlar. Erkek
Amerika'da yeniden evlenebilir ama kadn Irlanda'da yeniden evlilik yapamaz. Bu durum, kar
koca Ateist ve Komnist de olsalar deimez, nk Kiliseye

gre ikisi de doular itibariyle Katolik saylmlardr. Papadan izin almadan boanm olan
Kennedy Ailesi, Anne Kennedy lnce dini tren yaplmasn istemi ama Vatikan buna
iddetle kar kmt.

Dnya nfusunun %18.5'ini oluturan Katoliklerin 359.000 kilisesi, 2.456 Diosez'i ve aktif
papaz olarak da 154.148 din adam vardr, ilgintir ki kadnlara kar en acmasz ve kat
kurallar koymu olan Katolik Kilisesinde gerekte erkekten ok kadn vardr. Kilise, l
.000.000'dan fazla rahibeye sahiptir. Evlilik, krtaj, boanma vb. konularda tm Katolikleri
ite bu Kiliseler, rahipler ve rahibeler denetlemektedir. Ilgin olan evlileri denetleyen bu
insanlarn kendilerinin evlenmelerinin ve cinsel ilikilere girmelerinin kesinlikle yasak
olmasdr. Yani cinsellii hi tatmam veya bilmeyen insanlar, din adam olmayan
insanlardan cinsel hayatlarn Kilisenin isteklerine gre dzenlemelerini istemektedirler.

GZEL FILIP'IN IRKIN ILERI

Papalk tarihinin en karanlk ve tartmal dnemi, 14. yzyln balarnda yaanmt. Bu

dnemde daha nce szn ettiim Lateran Papalar'yla Avignon Papalar arasnda kyasya
bir mcadele yaanmt.
Avrupa tarihinde "Gzel Filip" diye bilinen Fransa Kral 4. Filip, gzellii ve yakkllyla
badamayacak kadar iten pazarlkl ve sinsi bir insand. 1306 ylnda kendisine engel
olacan hesaplad Papa 5. Boniface' sarayndan kartt ve daha sonra ldrtt. Ondan
sonra Papa seilen II. Benedikt de ayn akbete urad. Bu cinayetlerden sonra Filip, kendi
adam olan Bordo Bapiskoposu Bertrand Goth'u 5. Clement adyla Papa yapt. Ama bununla
da yetinmedi ve 1309'da bu kez olduu gibi Papalk Makamn Roma'dan Fransa'ya,
Avignon'a kard. Bylece tam 68 yl sreyle Roma'da ve Avignon'da ift, bazen de Papa
bulundu.

Filip'in ba dman. Roma tarafndan korunan ve tarihte "Templar" diye bilinen gizli bir
valyelik rgtyd. Tpk bugnk OPUS DEl ne ise o zamanlar da bu rgt yle gl ve
etkiliydi. Templar (Tap-

nak) valyeleri koyu Katolik, cesur, evlenmeyen ve sadece Isa uruna lmeye gnll
soylular olarak tannyorlard, Avrupa'nn hemen her yerinde gizli rgtleri vard. hretlerini
Hal Seferleri srasnda Mslmanlara kar yaptklar savalarda edinmilerdi. Filip'ten
nceki Kral I. Richard kendilerine imtiyazlar vermiti. rgte ye olabilmek ok zordu.
Nitekim Filip de Kral olmadan nce rgte girmek istemi fakat gzelliiyle alay edilerek,
kendisi kadna benzetilip rgte kadn alnmad sylenmiti. Ite Filip Kral olunca bu ar
hakaretin bedelini Templar valyelerine detmeye karar vermiti. Kukusuz olayn bir de
iktidarla olan balants vardr. Filip bu gzpek valyelerin bir gn kendisi
devirebileceklerini biliyordu. 13 Ekim 1307 Cuma sabah Filip'in gizli polisi lkedeki tm
Templar mabedlerini bast. Yzlerce valye hi direnmeden teslim oldular. Sonraki 6 gn
ikenceler ve sorgularla geti, Ancak hibir Templar konumad. Bunun bir taktik olduunu

sezinleyen Filip, dillere destan Templar Hazinesi'ni ve bu gizli rgtn srlarn eline
geiremeyeceini anladnda i iten gemiti: Altnc gn ar ikenceye dayanamayan iki
ecinsel valye, Hazine'nin ve belgelerin karlmas iin zaman kazanabilmek iin
direnmeden teslim olduklarn akladlar, Ayn ikili lmeden nce Templar valyeleri'nin
bilinenin tersine isa'ya deil, Baphomet adn verdikleri eytan'a taptklarn ve gizli
trenlerinde Ha'a tkrdklerini ve kara by ve sihirle uratklarn sylediler. Sadettin
Tantan'n szn ettii "Tapnak valyeleri" ite bunlard.

o GL VE HA1 GIZLI RGTNE BALI TRK DOSTU (I) PAPA

engizisyon bu ifadeler zerine hemen almaya balad. valyelerin ou idam edildiler.

rgt byk yara ald. yl sonra rgtn Byk stad Jaques de Molay ve Ba Yargc
Geoffroi de Charnay da yakalananlar ve ar yanan atete kzartlarak ldrldler, Ama
Templar'n bundan sonraki serveni ok deiik boyutlar izledi. rgt gizli varln hep
srdrd ve yzlerce yl sreyle krallardan ve Kiliseden intikam ald. rgtn yeleri
olduklar bilinen iki nlden biri Vas-ko Da Gama dieri de Kristof Kolomb'dur. ikincisi
dorudan deil, karsnn babas araclyla Templar'n korumasna alnmt. Bu iki nl
denizciye yol gsteren haritalar ve kendilerine isyan etmeyecek tayfalar bu rgt salamt.
Sahi yeri gelmiken yazmadan gemeyelim:
Bat dnyasnda 13 tarihi eer Cuma'ya rastlarsa uursuz saylr. Ite bu gelenek Templar
katliamndan kalmadr. Yine Templar dneminden kalma bir sembolizm vardr. Bu da "Gl
ve Ha" sembolizmidir. Templar geleneinde yer alan ok gizli ve nemli bir sembolizmdir.

20. yzyln Papalar arasnda "Gl ve Ha" gizli rgtne bal olduu bilinen en az bir Papa
vardr. Bu Papa, ilgintir ki ok gzel Trke konuurdu. Uzun yllar (1930'larda)
yurdumuzda kalm ve baz gizli dostlar edinmiti. En yakn dostlarndan biri daha sonra T.C.
Devleti'nin Cumhurbakan olmutu, Ayn dnemde Ankara'da grevli olan ve Papal
srasnda "Gl ve Ha" semboll Baston Asa tayan bu kardinal de Papa seilivermiti.
Kadere bakn ki biri Mslman dieri Katolik bu iki eski dost iki devletin bana gemilerdi.
Ve bunlardan Trk olan Trklerin tarihinde asla rastlanmam bir giriimde bulunarak tm
dnyay ve eski dostunu artmt. Trk'n bu giriiminden sonra Papa da Trk dostuna
mr boyunca unutamad bir iyilikte bulunmutu. Bu dramatik ve olaanst olayn gerek
yzn ileride okuyacaksnz.

V A Ti K A N

l .8. EVLILIK DMANI KILISE

O Roma Kilisesinde kadnlara bak. "Mizogonizm" denilen evlilik dmanl

kapsamndadr. Hristiyanln ilk yzylnda Roma Kilisesinin iki kurucusundan biri Aziz
Paul tarafndan formlze edilen kurala gre evlilik din adamlarnn kesinlikle uzak durmalar
gereken bir kurumdur. Hatta yle sylenmitir: "Evlenmektense yaklarak lmek evladr."

***

Hristiyanlk dikensiz gl bahesi deildir. Tersine, bir ok sorunu bnyesinde barndrr.

2000 yldr sregelen dine dayal sorunlar vardr, i-ekimeleri, ayak oyunlar ve entrikalar
vardr. Kilise-Devlet ilikileri bakmndan Hristiyanlk ve Papalarla, Devleti temsil eden
Krallar arasnda tarih boyunca hangisinin daha gl olduu tartmalar yaanmtr. Bazen
Papalar bazen de krallar bu tartmalardan galip ayrlmlardr. 18. yzyln Fransz laisizm'i,
Jacobin geleneine uyarak, egemenlii hem Kraldan hem de Kiliseden alp, devleti
ynetmekle grevlendirilmi olan Brokrasinin denetimine verilmitir, Anglo Sakson kkenli
Seklarizm ise Kilise ile Devletin ayr ayr bamsz birimler olarak bir arada varolmalarn
ngrm ve Fransz Laisizminde nemli rol oynayan Devleti mdahalecilik anlayn
dlamtr. Kral ile Papa ekimelerinde dnm noktas saylabilecek iki nemli gelimeyi
aktarmakta yarar vardr. Bugnk Avrupa'y anlamamzda yardmc olacaktr.

PAPA Ml, KRAL MI?

1076 ylnda Lateran'da Papa 7. Gregory, Almanya'da ise Imparator 4. Henry, egemendiler.
Papa ile Imparator arasnda Milano Bapiskoposunun kim olaca konusunda tartma kt.
Papa, Bapiskoposu kendisinin atayacan ne srd. Imparator ise yanna ald iki
bapiskopos ve 24 piskoposla birlikte bir sulama yaynlad. Bu sulamada din adamlar
Papay, ahlaken bozuk olmakla, sahtekarlkla ve yetkilerini ktye kullanmakla suladlar. Bu
iddialar destekleyen Kral, Ren kysndaki Worms kentinde 24 Ocak 1076'da bir Synod=Din
Meclisi topland. Bu meclis, Imparatorun emriyle Papay grevinden ekilmeye ard.
Piskopos kenti olarak bilinen Worms'tan byle bir ar gelmesi Papay kzdrd. Kendisine
gnderilen belgeyi reddetti. Papa bununla yetinmedi ve kiisel yetkisini kullanarak Imparatoru
"Aforoz" etti. Imparatoru destekleyen din adamlar bir anda daldlar. Tahtn kaybetmek
tehlikesiyle kar karya kalan Imparator yelkenleri indirdi ve l O77'de Papann stnln

kaytsz artsz kabullendiini ilan etmek zorunda kald.'

PAPANIN ELINDEKI GL SILAH

Hristiyanlkta Aforoz, Papalarn elindeki en gl silahtr, Aforoz edilmek sanld kadar

basit bir olay deildir. Aforoz edilen kii dorudan doruya Hristiyanlktan atlr, "Atlrsa ne
olmu", demeyin, Aforoz edilen ahs ilkin vaftiz hakkn, doum kaytlarn, dolaysyla lm
kaytlarn ve en nemlisi ona verilmi olan Hristiyan adn ve evliliini yitirir, Aforoz edilen
ahs en ksa deyile insan saylmak hakkn yitirir, Ad kilise kaytlarndan bir kez silindi mi
bir daha byle bir insann yaam olduunu bile kantlayabilmek olas deildir. nk 18.
yzyla kadar ve gnmzde bile doum, evlilik ve lm kaytlaryla tm tapu ve eitim
kaytlar Kilisede tutulmaktayd. Protestanln kurucusu Papaz Martin Luther, Papa
tarafndan aforoz edilmiti, Aradan yaklak 430 yl gemi olmasna ramen hala af
edilmemitir. Luther ve Vatikan iin 2000 ylnda bile resmi literatrde Martin luther'in ad
yoktur. nk Aforoz edilmi birinin adn anmak Papann dinsel

otoritesine kar kmakla e deerli saylmtr.

iMPARATOR BASTIRIYOR

Imparator 4. Henry'nin hazin sonu ondan sonraki Kral 5. Henry'ye iyi bir ders olmutu. Nedir
ki bu kez Lateran'da imparatorun diine gre bir Papa oturmaktayd: 2. Calixtus. imparator,
din adamlarnn daha alt makamlara seilmelerinde ve kendisine kar vecibelerinde baz
haklar olduunu ne srd. Olduka uzlamac bir Popa olan 2. Calix-tus bu istekleri kabul
etti. Ama st makamlara yaplacak tm atamalarda, Kral seime katlsa bile son sz yine
Papa syleyecekti. Imparatorla Papa arasnda yine Worms Kentinde 1122 ylnda bir Concor-
dat=Szleme imzaland. Bunun zerine Papa bir "Bull" (kolay anlalsn diye fetva diyelim)
yaynlad. Bylelikle Avrupa'da ilk kez imparatorlar "Worms Szlemesiyle" atamalarda bir
yere kadar sz sahibi oldular. Kilise ile Devlet (dikkat nemli: Kilise ile Devlet baka, Din ile
Devlet bakadr) arasndaki dengelerin oluumunda dnm noktas saylan bu szleme her
zaman geerliliini korumutur.

KARDINAL KENTININ AYRICALII

Yukarda "Piskopos Kenti" diye bir tanm geti. Bu da ok nemlidir. Hristiyanlkta kentlerin
kiliseyle ilikileri belirli esaslara balanmt. Kilise-Devlet ilikisi gibi bir de Kent-Kilise
ilikileri vard. Ki bu da daha sonra Laisizm ve Seklarizm'in ortaya kmasnda etken
olmutur. Katolik aleminde Katedral ina edebilmek hakkna kavumu kentler ayrcalkl bir
stat edinirlerdi. rnein Almanya'nn Kln ehri bir katedral kentidir. Katedral kentlerinde
Kardinal bulunmas zorunludur. Dolaysyla Katedral kentinin Kilisesine kaytl olmak,
inann, Bill Gates olmaktan daha nemlidir. Bir de daha alt srada yer alan nemli ehirler
vardr ki bunlar da Episkopos ehri" statsndedirler. Bu kentlerde genellikle Kardinal
bulunmaz, Piskopos bulunur. Papalar oturmak isterlerse Kardinal ehirlerine gitmeyi
yelerler. Dier ehirler ise Kilisenin hiyerarik yaps iinde baka zellikleriyle yer alrlar.
Gemite Kardinal kentinin Kilisesine kaytl bir tccar, piskopos

kentinin kilisesine kaytl bir tccara gre ncelik hakkna sahipti. 1648'den itibaren yava
yava bu ayrcalk kalkt. Seklerleme ve sonrasnda da kapitalizm gelitike bu ayrcalk
yerini "Rekabet" kavramna brakt.

o EVLENMEKTENSE YAKI LARAK LMEK EVLADIR1

Katolik=Evrensel Kilise, kadnlar ve evlilik konusunda ok hassastr. Bu kilisede kadnlarn

yeri ve rol ile evlilik kurumu bal bana bir sorundur. Roma Kilisesinde kadnlara bak,
"Mizogonizm" denilen evlilik dmanl kapsamndadr. Ve Hristiyanln ilk yzylndan
itibaren Formle edilmitir. Eden de Roma Kilisesi'nin iki kurucusundan biri olan, Aziz
Paul'dur. Ona gre evlilik din adamlarnn kesinlikle uzak durmalar gereken bir kurumdur.
Hatta yle sylenmitir: "Evlenmektense yaklarak lmek evladr." Kilise Babalar ite bu
grlerini Havva'ya dayandrarak Hristiyanla sokmulardr. Onlara gre Havva, Tanrnn
deil eytann szne uymutur. Bunun sonucunda da Adem'le birlikte "ilk gnah" ileyerek
birlikte Cennetten kovulmulardr. Havva yznden tm insanln ilk "Masumiyeti"
lekelenmiti. Bu nedenle erkeklerin kadnlardan uzak durmalar gerekmekteydi. Engels'in
dedii gibi Hristiyanlk gerekte tm insanlar ite sadece bu konuda, "ilk gnah"

ilemi olmak konusunda "eit" kabul eder, bunun dnda insanlar hibir ekilde eit
deildirler.

DIRI DIRI YAKlLAN iKi MILYON KADIN

Ilk kez Aziz Paul (Yahudilik ad, Saul) tarafndan formle edilen bu ilk gnah, Hristiyanla
sonradan geen ve Yahudi olmayan Romallar tarafndan hi bilinmiyordu. Byle bir ilk
gnahtan doduklarn ilk kez Aziz Paul'dan duymular ve glp gemilerdi. Hristiyanlk
gelitike bu ilk gnah olanca arlyla Hristiyanlarn hayatlarn ekillendirmeye balad.
te yandan ilk gnah olmadan vaftiz de olamyordu; bu olmaynca da isa'nn Kilisesine
katlarak "tm" dier gnahlardan kurtulu da olamyordu. Bu olmaynca da isa'nn
'Kurtarcl' salanamyordu. Roma Kilisesinin bu youn basks doruk noktasna 11.
yzylda ulat ve yzyllarca srd. Havva, hep o "eytana" uyarak erkein masumiyetini
kirleten dii olarak gsterilmiti. Nihayet 1209'da Papalar byk bir Hal ordusu kurarak,
kendilerine gre Heretik=Dinden sapm kii, kabul ettikleri Hristiyan cemaatleri soykrma
urattlar. Ksaca, Cathare diye bilinen bu soykrm srasnda yaklak bir milyon insan
ldrld. Soykrm yneten Katolik valyelerden biri yle demiti: "Hepsini ldrn.
Tanr nasl olsa hangisinin heretik, hangisinin masum olduuna karar verir." Daha sonra
Hitler de ite bu mant kul-

lanarak milyonlarca insan ldrmt... Nedir ki kilise burada durmad. 15. yzylda bu kez
ebe kadnlarn "By" ve "Sihirle" uratklarn ne srerek yaklak 2 milyon kadn "Cad"
olduklar gerekesiyle diri diri yaktrd ve bu dul kadnlarn kendilerine kocalarndan kalm
olan mallar ve arazilerini gasp etti.

YAPTlM OLDU'

Bu kymlardan sonra, ilk kez Bizans'n zorlamasyla 7. yzylda gstermelik olarak anlam
kabul edilmi olan "Meryem Ana" klt 16. yzylda ne kartlmaya baland. Ondan nce
Roma Kilisesi iin Meryem Ana, Ortodoks Kilisesinde olduu kadar nem tamyordu. 16.
yzylda Hristiyan nfusun azalmakta olduu anlalnca bu kez evlilik tevik edilmeye
baland. Meryem Ana'nn ne kartlmas, Havva'nn tam kart olarak deerlendirilmesiyle
salanabildi. Bu yeni dogmaya gre Havva, Tanrnn kendisinden istedii ii yapmam ama,
Meryem, iman tam olduu iin Tanrnn kendisinden istediini yerine getirmi ve "Bakire"
olmasna ramen Isa'nn dnyaya gelmesinde araclk etmiti. yleyse diyordu Kilise, imanl
kadnlarla evlilik yapmak hayrldr... Katoliklikte Havva ile Meryem ite bylesine zt
prototipleri olutururlar. Bir de fahieyken nadim olup isa'nn Havarilerine katlan Mecdeli
Meryem vardr. Bu da Kilise tarafndan ilk kez 17. yzylda ne kartlmaya baland.

Bu kadn da hi deilse yapt iten -fahielik- nadim olup, imana gelmi biriydi. Ve ilk kez
fahielikten vazgeen kadnlar iin Maria Magdelena (Mecdeli Meryem) manastrlar ald.
Meryem Ana ise ilk kez 1870'de resmen "lekesiz" doumla dnyaya gelmi tek "masum
kadn" olarak kabul edildi. Katolik aleminde bu olaya "Immaculate Conception" denilir. Buna
gre sadece Meryem deil, annesi olarak kabul edilen St. Anna da Meryem'i bakireyken
dourmutu. 18. yzyla kadar hibir Hristiyan byle bir dogmadan haberdar olmamt ama
Papa "Ben yaptm oldu" dedi ve bugn de onun dedii geerlidir.

"BENIM" DIYEN FEMINISTLERE TA IKARTAN TEODORA

Bizans imparatoru Justinyen'in ban dndrp onunla evlenen sirk gzeli vahi hayvan
terbiyecisinin kz Teodora, ite byle Mecde-

'58'

li Meryem gibi bir kadnd. Sk sk eytana uymuluu vard. Ve inanr msnz ki bu kadn
Hristiyanln, daha sonraki dnemlerinde hayli tartlan ve blnmeye yol aan bir ok
uygulamasnda sz sahibi olmutu. Teodora, ne Roma'daki Papay ne de Istanbul'daki Patrii
nemsemiti. Hristiyanla dorudan doruya kendi kafasna uygun grd fikirleri sokmu
veya ok tartmal fikirleri savunmutu. Teodora, gnmzde benim diyen feministlerin
topluca 40 ylda yapamadklarn tek bana be yl iinde yapabilmi bir kadnd. Ve onun
bu giriimleri Dogma ve/veya Gelenek haline gelerek Dou Kiliseleri'ne mal edilmiti.

VATIKAN

1.9. PAPALIlN KAPSAMA ALANLARI

Rus Ortodoks Kilisesi, Katolik Misyonerlik alanlarnn eski sosyalist lkeler ve Rusya
olmadn, Mslman lkeler ve Uzak Dou olmas gerektiini vurgulad. Katolikler'den
ncelikle bu hedeflere ynelmelerini, aksi takdirde Ekmenizm Hareketi'ne sempatiyle
bakmaktan vazgeeceini belirtti.

Vatikan 21. yzylda insanln karsna sadece bir dinin temsilcisi olarak deil, ayn
zamanda belirli bir "ideolojiyi" savunan ve bunu yaygnlatrabilmeye alan bir kurum
olarak kmaya hazrlanmaktadr. 6kmenizm hareketi olarak tanmlanan bu ideoloji tamamen
dinsel temeller zerine oturtulmu bir siyasal, toplumsal ve kltrel deiim programdr. Ve
bu programn iki merkez-gc vardr. Vatikan'n Hristiyan alemi iinde ve dndaki ideolojik
yaylmn ite bu iki merkez-g ynlendirecee benzemektedir. Bunlar daha nce adlarndan
ska sz ettiimiz OPUS DEl ve Cizvitlerdir. Papa 2. John Paul 10-12 Nisan 1996 tarihinde
bir Mslman lkeye, Tunus'ta Mslman ve Hristiyanlarn bar iinde birlikte yaamakta
olduklarn belirterek bu gzel rnei kutsamak amacyla bu lkeyi ziyaret ettiini
aklamt. Ilgin olan Tunus'un Cizvit misyonerleriyle yaklak yzyldr ili-dl ilikiler
iinde olmasyd. Ve Papa ilk kez bu gezisinde yannda OPUS DEl'nin ve

Cizvitlerin temsilcilerini bir arada bulundurmutu. OPUS DEl'den daha nce sz ettiimiz
iin imdi de ksaca Cizvitler! tanyalm.

'61'

CIZVITLERDE TEMPLAR MODELI

Cizvitler Avrupa Parlamentosu'nda ok etkili bir gruba sahiptirler. "Christians For Europe"
(Flvropa iin Hristiyanlar) adl bu grubun iinde yer alrlar. Ilgintir ki Cizvitler rgtlenme
ve mcadele anlaylar itibariyle aratrmac Michael Baigent ve Richard Leich'in yazdklar
gibi, kendilerinden daha nce sz ettiimiz Templar geleneini artrmaktadrlar.
valyelik ruhuna dayal olan Templar gibi Cizvitlerin kurucusu da bir askerdir. Ignatius
Loyola tarafndan 1520 ylnda kurulan Cizvitler, Roma Kilisesi'nde daima askeri konularda
ve stratejilerde uzmanlamlar ve danmanlk yapmlardr. Tpk Templar gibi Cizvitler de
ounlukla kendi yasalarn ve kurallarn kendileri koymular. Papalarn buyruklarna
uymakta fazla istekli davranmamlar ve ksmi bir zerklik tamlardr. Bu nedenle yine
tpk Templar gibi Cizvitler de Papalarn hmna maruz kalmlardr. rnein, 1773'de Papa
14. Clement, Cizvitler! gizli faaliyetlerde bulunduklar gerekesiyle

Kiliseden kartm ve ezmitir. Cizvitler yaklak 40 yl yer alt Kilisesinde kalmlar ve

1814'de eskisinden daha gl olarak yeniden Roma Kilise-si'ndeki egemen yerlerini
almlardr. Cizvitler kendilerini Tanrnn Askerleri, Islami karlyla sylersek Hizbullah
olarak grrler. Nedir ki ellerinde kl deil, dier hibir Hristiyan tarikatnda grlmeyecek
kadar salam ve acmasz olan "Disiplin" vardr. Bu disiplinle yaayan Cizvitler Hristiyanl
Japonya'ya kadar yaymlardr.

DIASPORA KILISELERI

Cizvitler tm Avrupa'nn bata Diaspora Kiliseleri denilen -bu deyim Hildersheim Piskoposu
Josef Homeyer'e aitti- eski sosyalist lkelerdeki nfusun yeniden Hristiyanlatrlmas tezini
desteklerler. Bu nedenle de Evangelization diye bilinen bu almalarn yrtrken Ortodoks
Kiliseleriyle atmalara girmilerdir. 1992 ylnda istanbul'da Fener Patrikhanesi'nde
toplanan Ortodoks Patrik ve metropolitleri Katolik Kilisesi'nin bu "Yeniden
Hristiyanlatrma" abalarn knamlar ve Katoliklerin Ortodoks asll Slavlar
Katolikletirmekte olduklarn ne srerek buna son vermeleri arsnda bulunmulardr.

zellikle Cizvitlerin giriimleriyle Avrupa'da bu yeniden Hristiyanlatrma abalarnn

ilendii seminerler ve konferanslar toplanmtr. Bu amala toplanan ilk byk seminer 24-
27 Ekim 1991^;de Hanno-

ver'de yaplmt. Ortodoks Kilisesi'nin temsilcileri, al gn seminerin Hristiyanl deil

Katoliklii yaymak amacyla toplandn ne srerek, toplanty protesto ederek ayrldlar.
Bu seminere ilgintir ki hibir Yahudi din adam resmen arImamt. Tek Mslman ise
bendim. Ve bir konuma, daha dorusu bir "Itiraz Metni" okumama izin verilmiti.
Konumama Avrupa'nn yeniden Katolisizm'e dndrlmesinin sakncalarna deinerek
baladm ve bunun Avrupa'daki "Seklarizmi" ve bununla kurulmu olan dengeleri
zedeleyeceini vurgulayarak bitirdim. Ne yazk ki bu konumam hi istemediim halde tatsz
bir tartmaya yol at. iki Kardinalle dnyaca nl bir Ilahiyat arasnda tartma kt.

Katolik din adamlar benim Mslman olduumu ve bu nedenle Hristiyanlarn i

meselelerine karmamam gerektiini ve bu konumann metnini tutanaklardan kartlmasn
istediler. Ilahiyatn dalnda yar doktoras bulunan nl Katolik ilahiyats Prof. J. B.
Metz'de beni savunan bir konuma yapt. Tartma ancak ertesi gnk oturumda tatlya
baland. (NOT: Bu seminerin tutanaklar Hannover niversitesi Felsefe Arivindedir ve
yaynlanmtr). 25 Kasm-14 Aralk 1991 'de bu kez Roma'da toplanan ve tm Avrupa'dan
gelen 137 Katolik Piskoposun katldklar bir toplantda aynen, "Avrupa'nn yeniden
Hristiyanlatrlmas, sadece dindar-Katolik-olanlarn yeniden Kiliseye kazanlmas deil,
ayn zamanda Seklerlemi olan Bat Avrupa'nn da yeniden Katolikletirilmesini ngrr."
eklinde bir karar alnd. Katolik Kilisesi'nin bu ak meydan okuyuu zellikle Rus Ortodoks
Kilisesi tarafndan protesto edildi. Rus Ortodoks Kilisesi, Katolik Misyonerlik alanlarnn eski
sosyalist lkeler ve Rusya olmadn, Mslman lkeler ve Uzak Dou olmas gerektiini
vurgulad. Katoliklerden ncelikle bu hedeflere ynelmelerini, aksi takdirde Ekmenizm
Hareketi'ne sempatiyle bakmaktan vazgeeceini belirtti.

PAPALAR VE OSMANLI

Katolik ve dier Hristiyan tarikatlarnn Osmanl ve T.C. Devleti iindeki "Misyon Blgeleri"
zellikle 19. yzylda kurulmutur. Nedir ki Papalarla Osmanl Sultanlar arasndaki ak ve
gizli ilikilerin tarihi ok eskilere Fatih dnemine kadar inmektedir. imdi bu ilikilere ksaca
bir gz atalm.

>63<

Papa 4. Paul, Kilise doktrinlerine sofuca bal bir adamd. "Bu doktrinden babam sapsa,
yaktrrm" demiti. 1555 ylnda bu szleri eden Papa 4. Paul, tarihte Hogrszln
temsilcilerinden biri olmutu. Ne var ki bir sre sonra Ispanyol ve Fransz ordularnn hmna
uraynca o gne dek Hristiyanlk aleminin ba dman ilan ettii Trklerin Sultan
Kanuniye bavurarak onun koruyuculuunu ve desteini istemiti. Ve Kanuni, Papa 4. Paul'u,
Hristiyan Prenslerin gazabndan korumu ve Katolik Kilisesi'ni muhtemel bir kntden
kurtarmt. Kanuni dneminde sekiz Papa deimiti ve Kanuni bunlarn sekiziyle de yakn
iliki iinde olmutu.

Papalarla Osmanl Sultanlar arasndaki gizli yazmalar ilkin, Papa V. Martin ile I. Mehmet
arasnda 1417'de balamt. 1403-1566 yllar arasnda 6 Osmanl Sultan ile 19 Papa
arasnda gizli yazmalar yaplmt. Hatta ilgintir ki Pazar ayininde Trkleri Hristiyanln
ba dman gsteren Papalar, belgelere gre ayn gnn gecesi Trklerle nasl
anlaacaklarn ve onlara hangi silahlarn nasl satlacan grmlerdi...

Osmanl Imparatorluu'ndaki misyonerlik faaliyetleri ilkin youn olarak 19. yzylda

balamtr. zellikle Tanzimat'tan sonra hz kazanmtr. Bu dnemde Almanlar, Italyanlar,
Ingilizler ve ilk kez denizar misyonerlie svanan Amerikallar Osmanl topraklarnda cirit
atmaya balamlardr. 1855 ylnn ubat aynda Istanbul'a gelen bir Fransz Misyoneri,
Fransa'da 1856'da yaynlanan gnlnde Amerikal ve Al-man misyonerlerin faaliyetlerini
baknz nasl zetlemiti. Emillien Fros-sard adl bu misyonere gre Almanlar zellikle
Ermenileri kendi Protestan Kiliseleri'ne balamaya almaktaydlar. Ve bu hususta da bir
hayli yol almlard. Ama Almanlarn hazrladklar ortamdan en ok uyank Amerikal
Protestan misyonerler yararlanmlard. Ermeniler, Al-manlar tarafndan
Protestanlatrlmlar ama daha zengin gl olan Amerikan Protestan Kiliselerine rabet
etmeye balamlard. Trkler ise youn almalar sonucunda el altndan datlan Incil'i
okumaya balamlard.

Bu, son derece mutluluk verici bir gelimeydi... 1918'e gelindiinde Osmanl topraklarnda
Hristiyanl yaymak amacyla eitim faaliyetleri veren 1000'den fazla Katolik-Protestan
okulu vard. Bu okullarda takriben 25.000 kadar renci bulunuyordu. Bu okullardan yetimi
olan Rum ve Ermeni asll rencilerin bazlar bugn zellikle Avrupa'da yerletirilmi olan
Trk dmanln balatan unsurlar olmulardr.

EIT HRISTIYANLIK VE HALI SAVALARI

9. yzyla kadar Hristiyanlk Avrupa'da ana balk altnda gelimiti. Bunlardan ilki.
Papalarn Hristiyanl idi. Onlarn anlad ekildeki Katolik inancn temsil ediyordu.
Ikincisi Krallarn Hristiyanl idi. Bu da 4. yzylda imparator Konstantin tarafndan
balatlm olan Hristiyanlk anlayyd ve zamanla Ingiltere'de Anglikanizm'in ve Al-
manya'da da Protestanln ortaya kmasna neden oldu. zellikle de 800 ylnda Franklarn
Kral Muhteem Karl'n Papa 3. Leo tarafndan dnyaya yeniden gelmi olan Davut
Peygamber olarak ilan edilmesiyle trmana geti, ingiliz Kilise tarihisi James Russell'n da
gsterdii gibi Hristiyanln Almanlatrlmas, kendi Pagan gelenek ve greneklerine ok
bal olan Almanlarn bu Germanik ve Teutonik gelenekleri Hristiyanla alamalaryla
mmkn olabilmiti. 16. yzylda ortaya kan Protestanlk ite bu "Zor Kabulleni"ten
kaynaklanmt.

Alts resmi, drd metres olmak zere 10 kars ve 18 ocuuyla yaayan Kari, Davud
Peygamber olduunu renince "Yeni Kuds" kurmak iin harekete geti ve bugn Aachen
diye bilinen kenti kurdu. O yllardan kalma Islami belgelerde Karl'dan ilgintir ki Frankistan
Halifesi diye sz edilmiti. Kari Badat'taki Halifelerle iyi ilikiler kurmutu. Nedir ki, onun
lmnden sonra Hristiyanlk yeniden Papalarn denetimine geti ve nc balk altnda
toplanm olan "Popler Hristiyanlk" byk darbe yedi. Papalar yeniden H iristi yanlar
boyunduruklar altna almaya baladlar. Bunu salayabilmek iin de bir d dman
yarattlar: Mslmanlk. Papalar Mslmanlarn Hristiyanln ba dman olduunu ne
srerek Hal Seferlerini balattlar. Bylelikle Hristiyanln geleneksel dman saylan
Yahudilik geri plana ekilmi, Mslmanlk ne karlm oldu. Papalar bu savalarda ilkin
Kari tarafndan konulmu ve snrlar belirlenmi olan bir kavram kullanarak bunun

geniletilmesi gerektiine tm prensleri inandrdlar. Bu kavram "Christendum'.kavramyd.

Hristiyanlarn yaadklar topraklar anlamna geliyordu. Daha nce grdmz Ekmene
kavramnn Devlet (Kral) tarafndan kullanlabilir hale getirilmi olan ekliydi.

Hal seferleri gerekte Ha'n tand, onun egemenliinin yayld seferlerdir. Din uruna
savaa girmek ilk kez istanbul'u kuran Konstantin tarafndan kullanlmt. Ve ilk Din
Savalar da gerekte 4. yzylda istanbul ve Anadolu'da -o gnk adyla NATOLI'da, yani
TARA'da- yaayan Hristiyanlard. Hristiyanlarn Ha tayarak sava-

>64<

"65<
o gitmelerinin onlara zafer kazandracana inanan Hristiyanlar. Ha'n kendi bana
"Mucizeler" yarattna inandrlmalard. Nitekim bu nedenle son derece gizli, karmak
bilgilere dayal rgtler kurulmutu. imdi bunlardan birine ksaca bir gz atalm.

ISA IEKTIR, GL VE HATADIR

Gl ve Ha rgtnden daha nce sz etmi ve 20. yzylda bu rgte ye olmu ya da

balant kurmu en az bir Papa bulunduunu sylemitim. Bu Papay tantmadan nce Gl ve
Ha sembolizminin Hristiyan ezoterizmindeki (Batnilik, gizli reti) yerine bakalm.

Isa armha gerildii zaman hemen lmemiti. Byk bir zdrap ekiyordu. Bunu gren bir
asker dayanamayp mzrayla Isa'nn brne bir darbe vurmutu, Askerin amac Isa'nn daha
fazla ac ekmeden bir an nce lmesini salamakt, isa'nn brnden akan kan, ayaklarndan
ve ellerinden ivilenmi olduu Ha'n dibine damlam ve inanca gre isa'nn kannn
damlad Ha'n dibinde birdenbire Gller yeermeye balamt. Ite bu gl ve kan Isa'nn
tensel canyd, isa bir iek olmu ve amt. Bu olayda kukusuz Ha da nemli bir anlama
sahipti. nk Ha olmasayd Isa'nn kannn Gl'e dnt de bilinemeyecekti.

Ama bu anlatm Gl ve Ha konusundaki saysz sylenceden sadece biri, belki de en ok

kabul grm olandr. Baka deerlendirmeler de vard. nl ezoterist Arthur Edward
Waite'in anlattna gre Gl, isa'nn kan olmasnn yan sra Ha'n esrarengiz mesajn
iletmek iin kulland ktr. Yine ayn kaynaa gre Gl, Greke "i Damlas" demektir
ve bu haliyle de isa'nn Hristiyan Gnostisizmindeki (Rafzilik) semboldr, Ayn zamanda
Gl, Orta a'daki yazlyla RAS (Rose) Kelam demektir ve saysal deeri itibariyle de
R=200; O=75, S=90 ve Rose=365'i vermektedir. Bu nedenle gnmzde kullanlan takvim
sistemini kuran Papa Gregory tarafndan bir YIL'n 365 gn olmas uygun grlmtr.
Bylelikle isa'nn yln her gnne damgasn vurmas salanmtr. Bu sistematikte isa yine
iek olarak deerlendirilmitir. nk NAZARETH kentinden geldii iin kendisine
Nazarenli isa denilen Tanrnn Olu, Nazareth, iek anlamna geldii iin byle anlmtr,
ite Gl ve Ha

rgt, Gl'n ve Ha'n bu trden olaanst ve mucizevi ynlerinin bulunduuna inanm

valyeler tarafndan II. Yzylda Kuds'te kurulmu ve gnmze kadar eitli dnya
olaylarna kararak gelmitir.

VATIKAN

1.10. OPUS DEl - AHTAPOTUN KOLLARI

* isvireli parlamenter ve toplum bilimci Jean Ziegler'in dediine gre OPUS DEl kendisiyle
Komnizm kadar mcadele edilmesi gereken, gizli alan ar sac bir harekettir, ingiliz
aratrmac Michael Walsh'n deyimiyle bu rgte OPUS DEl deil OCTOPUS DEI
(Ahtapotun ileri) denilmeliydi.
***

TANRI'YA ANNE GEREK

Imparator Jstinyen, Teodora ile evlendikten sonra ileri "iki ters bir yz" gitmiti,
imparatorluun snrlar genilemi ama ierde zelikle de Teodora'nn her dini konuya
karmasndan dolay isyanlar, ayaklanmalar ve kavgalar hi eksik olmamt. rnein 13
Ocak 532'de Istanbul'da Nika adyla bilinen bir ayaklanma balamt. Jstinyen panikleyip
Taht terk etmek isteyince Teodora kendini isyanclarn nne atmt. Kadnln btn
hnerlerini kullanp isyanclarn elebalaryla anlamaya varmt. Jstinyen tahtn kurtarnca
Teodora da ona istedii kiiyi, Amida ehrinin piskoposu olarak setiriverdi. Istanbul ve
Roma arasnda sren ekimelerde Roma, Meryem Ana'y hi nemsemezken Teodora,
Bizans'ta Meryem Ana'nn "Tanrnn Annesi" yani, "Te-otokos" yaplmasn salad. Bugn
Ortodoks aleminde Meryem, Tanrnn Annesi olarak bilinir. Teodora'dan nce byle bir sfat
yoktu. Ilk kez onun dneminde ortaya atlan bu sfata dinsellik kazandran odur. Meryem
Ana'y.

Tanrnn Annesi yaptran Teodora bu ad sonsuzlatrmak iin ilk kez Bursa'da bu adla bir
kilise yaptrmt. Bizans'taki bu gelimeleri kaygyla izleyen ve Kilise Babalarnn Havva
modeline

bal olan Papa Hormisdus ve sonraki 2. John, Imparatora direnmeye altlarsa da ok

baarl olamadlar. Onlara gre Isa, Tanrnn oluydu. Meryem'de isa'y yeryzne indirmek
iin ona annelik yapsn diye seilmi olan bakireydi. Yoksa Tanrnn annesi deildi. Byle
denirse lml Meryem'in kimin annesi olduu -dolaysyla Baba Tanrnn ei saylmas
gerekiyordu- anlalamayacakt, Teodora bu itirazlar dinlemedi bile, var gcyle baka din
adamlar tarafndan ortaya atlm olan bu gr destekledi ve sonunda da kabul edilmesini
salad.

Yine Teodara dneminde ok gl bir istihbarat rgt kuruldu. Bizans'n CIA's mthi
etkili oldu. Gnmzdeki gizli istihbarat rgtlerinin atas saylan bu kurumun babas
Jstinyen ise annesi kukusuz Teodora'dr.

MASONIK MISYONERLII

Hristiyanlkta gizli rgtler isa'nn armha geriliinden sonra, hatta bizzat onunla birlikte
vardrlar demek mmkndr. rnein speklatif masonlar. Isa'nn ilk mason olduunu
dnrler. Bunun gemii daha nce anlattm Templar rgtne dayanr. Ve temelinde
Essene diye bilinen kk bir Yahudi cemaati vardr. Ne olduu ve kim olduklar tam
bilinmeyen bu cemaat, iddialara gre isa'y yetitirmi ve Yahudi Krall'na sahip olmak
istemitir. Ve yine inana gre ok gizli ve esrarengiz bir Suriyeli cemaat, isa'nn
ldrlmesinden sonra bu srlar saklam ve Hal seferleri srasnda Templar valyeleri
tarafndan korunan bu kk cemaat, Avrupa'ya karlmtr. Burada gzlerden uzak olsunlar
diye Iskoya'ya yerletirilmiler ve daha sonra da Avrupa'ya giderek Templar'n yardmyla
"Masonik Misyonerlii" balatmlardr. Bylece iki akm domutur. Bunlardan biri
Meryem'e dayandrlan "Dul Kadnn Oullan" rgt dieri de Sufi Masonluu'dur. Her
neyse konumuz bu

olmad iin bunu geelim ve gelelim gnmzdeki en gizli ve gl Katolik rgt OPUS
DEl'ye.

ken, gizli alan ar sac bir harekettir. Ve ite Polonyal Kardinal, air ve aktr Karol
Wojytla'y, Papa 2. John Paul olarak Vatikan'daki tahta oturtan bu rgttr.

Karol, Papa seilince Cizvitlerin ba Peter Pedro Arrupe hemen muhalefete balad. OPUS
DEl tarafndan setirilen Papay tanmamakla tehdit etti. 1983'e kadar Cizvitler 2. John Paul'a
kar muhalefet ettiler. Bu arada Papaya suikastler dzenlendi. Portekiz'de oturan Arrupe'nin
taraftar bir papaz, Papay tahtnda otururken bakla saldrarak ldrmek istedi. Papa ise
OPUS DEl'nin Vatikan'da tm dizginleri eline alncaya kadar bekledi. 1983'te Cizvitlere kar
taarruza balad. Kiisel yetkisini kullanarak Cizvitlere yeni bir nder seilmesini salad. Bu,
54 yandaki Hollandal Cizvit Hans Kolvenbach'd. Bu seimde Papann adam diye bilinen
Kolvenbach'n seilmesi Cizvitler! yeniden ateledi. Bu kez dorudan OPUS DEI'yi hedef
alan saldrlara baladlar. Ve OPUS DEl'yi, aynen, Katolik Kilisesi'ndeki Mason Localar
olarak tanmladlar. Buna karlk Papa da onlar Latin Amerika'da Marksistler-le dayanma
halinde olmakla sulad. Papa bir risale yaynlayarak Marksizm!

knad. Cizvitler de buna kar Papann Latin Amerika'daki kapitalist smry,

adaletsizlikleri ve ikenceleri grmemezlikten gelmekte olduunu ve yoksullar insan yerine
koymadn vurguladlar. Konu daha sonra insan Haklar tartmalarna geldi. Cizvitler
srarla insan haklarn savundular. Papa da keye sknca Vatikan'n daima insan
haklarndan yana olduunu yaynlad bir risaleyle tekrarlad. Tartma byd. Bu arada
Papa, tarihte ilk kez olarak dorudan OPUS DEl yesi olduu aklanm olan bir gazeteciyi,
48 yandaki ABC gazetesinin Roma muhabiri Ispanyol asll Joaquin Navorro-Valls'
Vatikan'n basn szcs yapt. Bylelikle sadece Kardinallere ayrlm olan bylesine nemli
bir greve tarihte ilk kez din adam olmayan, laik bir kii atanm oldu. Papa, ayrca, 1984'e
kadar Cizvitler tarafndan ynetilen Radyo Vatikan'n bana da yine laik bir ahs atamt.

PAPA 2. JOHN PAUL' TAHTA OTURTAN RGT

isvireli parlamenter ve toplum bilimci Jean Ziegler'in dediine gre OPUS DEl kendisiyle
Komnizm kadar mcadele edilmesi gere-

OPUS DEl'NlN KURULUU VE MlSYONU

OPUS DEl (Tanrnn Ileri) adl gizli rgt 2 Ekim 1928'de Madrid'de kurulmutu. Kurucusu
sradan bir papazd, Ad, Jose Maria Escri-va de Balaguery Albas't. Escriva'nn amac din
adamlarn deil, ama
>69<

en az onlar kadar Katoliklie sadk laik i ve meslek sahiplerini bir araya getirerek Papaya
Vatikan dnda destek olacak varlkl ve iyi eitim grm elit bir kadroyu oluturmakt.
Oluturdu da. Bylelikle Vatikan'a bal Fakat onun iinde yer almayan ilk laik Muhafzlar
rgt kurulmu oldu. Doktorlar, iadamlar, gazeteciler, yazarlar, avukatlar, mimarlar vb. vb.
bir arada OPUS DEl iin almaya baladlar. eitli lkelerdeki ayn meslek sahipleriyle
ilikiler kurdular. Bu ilikileri salayabilmek iin iki anahtar kavram semilerdi. Birincisi
"Dialog" ikincisi de "Hogr". Kendisini uygar, barsever ve eitliki, demokrat kabul eden
hibir aydnn bunlardan saknmas mmkn deildi. OPUS DEl bu kavramlar kullanarak bir
ok lkede konferanslar, seminerler ve toplantlar dzenledi. Bylece oluturulan
"Dayanma" gruplar gerekte tek amaca hizmet ediyordu: OPUS DEl'nin Vatikan iindeki
yerini glendirmeye.

olmayan meslek sahibi yeleri ok altlar. Bylece Escriva, "Preletr" (Blgesiz Dini
Yetkili) sfatn kazand. OPUS DEl bundan sonra daha a geliti. Ingiliz aratrmac Michael
Walsh'n deyimiyle bu rgte OPUS DEl deil OCTOPUS DEl (Ahtapotun Ileri)
denilmeliydi.

OPUS D6I gittii her lkede ilkin mesleinde abuk ykselmek isteyen hrsl, yerleik, ahlaki
deerlere nem vermeyen ahslarla, kendilerini ok nemseyen fakat nedense adlarn
duyuramam aydnlar avlad. zellikle Basn ve TV'de bunlar destekledi. Mesleklerinde
adlarn duyurmalarn salad. Sonra da bunlar kullanarak lkede her istediini yaptrr hale
geldi. Gnmzde OPUS DEl'nin tuzana dm "Dialog ve Hogr"den yana bir ok
gazeteci ve aydn vardr. Bu akn rdekler kiminle yataa girmi olduklarn i iten
getikten sonra anlayamayacak kadar baml hale getirilmilerdir.

OPUS DEl DESTEI

Escriva, Diktatr Franko'ya ok yakn bir din adamyd. OPUS DEl var gcyle onu
destekledi. Karlnda da Franko Kabinesinden 10 Bakanlk ald. Bylece ok byk bir
servet edinme ansn elde etti. Bu sermayeyle yeni ve uluslararas irketler kurdurdu.
zellikle Ispanya'nn turizm sektrndeki gelirlerinden byk pay almaya balad. Daha
sonra inaat sektrne girdi. Sonra da Eitime. eitli lkelerde okullar amaya balad.
Halen OPUS DEI'nin dnyada 428 niversitesi ve saysz okulu vardr. Peru, Kolombiya ve
Guatemala'da yatrmlara balad. Daha sonra da ili de General Pinochet ile temas kurdu. Bu
diktatr de sonuna kadar destekledi.

OPUS DEl'NlN ZRIHTE UYGULADII USTA TAKTIK

Escriva 26 Haziran 1975'de ld. Verine yllardr yannda bulunan Dr. Diez Sollano geti.
OPUS D6I artk uluslararas bir g haline gelmiti. Yaklak 80 lkede 75.000 yesi olduu
tahmin ediliyordu. Protestanl ile vnen ingiltere ve Almanya ile Protestanln kalesi
saylan Alman-isvire'sinde bile bu korkutucu Katolik rgt kendisine yer am ve
Katoliklii yaygnlatrmaya balamt. rnein Isvire'nin Zrich ehri Protestanln kalesi
olarak tannrken imdi Katoliklerin egemenliine girmiti. OPUS DEl ustaca bir taktikle
Zrich'e zellikle Katolik lkelerden iilerin gelmesini ve iltica ederek yerlemelerini
salamt. Bylelikle kentin nfusu 10 yl iinde Katoliklerin lehine deimiti.

PAPALIA HiZMET EDEN AHTAPOT

6scriva ilk kez 1950'de Vatikan'n dikkatini ekebilmiti. Papa 12. Pius, Escriva'ya ve OPUS
DEI'ye Katoliklie hizmet eden "Sekler Ens-tit" stats verdi. Daha sonra 1960 yllarnda
Papa 23. John'dan ve sonraki Papa 6. Paul'dan da yaknlk grd Escriva. Komnizme kar
zellikle Polonya'da yrtlen gizli, yeralt almalarnda din adam

AHTRPOTUN TRKlYE'YE UZANAN KOLU

Grnte tam bir Sekler rgt gibi alan OPUS DEl gerekte sadece Katolikliin
egemenliini temin etmeye urayordu. Bu gerek Escriva'nn blge kumandanlarna
gnderdii ve Non Ignoratis (Gzden Kamasn) balkl mektubunun 1970'li yllarda basna
szd-

V ATI K AN VE TAPINAK VALYELERI-Ay tun ALTI ND AL

rlmasylo anlald. Escrva mektubunda kendilerinin Sekler savlmalarnn sadece bir taktik
olduunu ve tek hedeflerinin bu maske altnda Katoliklii egemen din olarak yerletirmek
olduunu vurguluyordu ve bu hususun gzden karlmamas gerektiini sylyordu, OPUS
D6I nderi Escriva. Papa yaptrd 2. John Paul tarafndan, lmnden 15 yl sonra Aziz
yaplmak iin srada bekleyen 2000 kiinin nne geirildi. Normal olarak 300 yl beklenmesi
gerekirken 6scriva 15 ylda Aziz olma yoluna girdi. Halen Vatikan'da en nemli kurumlardan
biri olan "Hristiyanlk D Dinler ve Inanszlar" Bakanln elinde tutan OPUS DEl bu
kurum araclyla zellikle Mslman lkelerle iliki kurmutur. Trkiye'de de OPUS
DEl'yle i ve ticaret ilikileri iinde olanlar vardr hi kukusuz. OPUS DEl, var gcyle tm
kiliseleri birletirmeyi ngren Ekmenizm hareketini desteklemektedir. Bu nedenle Vatikan
tarafndan hazrlanm olan Ekmenizm hareketi nedir bunu bilmekte yarar vardr.

VATIKAN

1.11. EKMENlZM VE ISLAM DNYASI

* Hristiyanla ve Ekmenizm hareketinin (ynlendiricilerine gre Yahudi-ler ve

Mslmanlar "Doru Yolda Yanl Admlar Atan" iman sahibi insanlardr. Bunlar
"Ekmeneye-Uygarlk" kazanabilmek iin Hristiyanlatrmak ilk hedeftir.
***

Ekmenik kavram son iki yl iinde Trkiye'de de duyuldu. Hristiyan aleminin bu en nemli
kavramnn Trkiye'de tartma konusu olmas Fener Patrii l. Bartolomew'un kendini
"Konstantinopolis Ecume-nical Patrii" olarak lanse ediyor oluuyla balantlyd. Fener
Patri-i'nin bu iddiasnn Hristiyanln gereklerine uygun olup olmad bu blmde
grlerinize sunulacaktr, Ayrca Ekmenik kavramnn tarihsel geliimi ve bu kavramn
Hristiyan alemindeki yeri ve rol aklanacaktr. zellikle Vatikan ve Papalk iin
6kmenizm'in ne anlama geldii dorudan doruya Papalk belgelerinden yola klarak
gsterilecektir.

EKMENE-KATElZM-EKONOMl

Ekmenik kavram Hristiyan aleminde ok belirleyici rol oynayan bir st kavramdr, iznik
Konseyi'ne (325) kadar geen sre iinde bu kavram Hristiyanln kurulu dnemi saylan
bu ilk yz ylda Kilise Babalar tarafndan ele alnm ve yazlarnda ve vaazlarnda ska
dile getirilmitir. imdi ksaca bu Kilise Babalarnn anladklar anlamda-

ki Ekmenik kavramn anlatalm. Veri gelmiken belirtmekte yarar vardr ki, sz konusu
kilise Babalar Ekmenik kavramn, bugn kullanlan ama bambaka bir anlam ifade eden
"Ekonomi" kavramyla karlyorlard. Gnmzde ok kullanlan "Ekonomi" kavram
gerekte, rnein I.S. 4. yzylda, Hristiyanln en temel kavramyd. Gnmzde Katolik
Kilisesi her trl resmi belgede Ekonomi kavramn, iktisat anlamnda deil, "Ekmene"
anlamnda kullanmay srdrmektedir. rnein Katoliklerin incil'den sonraki en nemli kitab
Kateizm'de "Economy" kavram ite bu ekilde kullanlmtr. (Babtism in The Economy of
Salvation-313 gibi). Gnmzde bir bilim dal olan iktisat, ite Hristiyanln temel kavram
olan bu Greke Ekmene kavramnn "Seklari-ze Edilmi" (Dnyeviletirilmi) olan eklidir.

KiLiSE BABALARINA GRE EKMENIK KAVRAMI

imdi Kilise Babalar iin Ekmenik ne anlama geliyordu, ksaca bunu grelim.

Economy-Ekmene kavramna ilk kez Antakyal Ignatius'da rastlyoruz. I.S. 115 ylnda
ldrlm olan bu din adam. Kiliseyi en ok savunmu olan ilk Apostolic Baba'dan
biriydi. Ona gre Meryem'in bakire olarak gebe kalabilmesi. Tanrnn Plan'nn "Economysi"
idi. (To the Ephesians, XVIII). Dolaysyla, Ignateus'a gre bu bir "Dispentati-on" idi. Dier
bir deyile "Ilahi iradenin yeryznde tecelli edebilmesi iin gereken Berat't". Gnmzde bu
anlamn hala srdrmekte olan Dispentation (Economy) kavram Masonlukta da
kullanlmaktadr ve en az drt masonun bir araya gelerek yeni bir Loca kurabilmek amacyla
ana Loca'dan Berat, yani "Dispentation" almas olarak anlalmaktadr.
ikinci olarak zikredeceimiz Kilise Babas Irenaeus'tur. 130-200 yllar arasnda yaam olan
Irenaeus'un en nemli eseri Adversus Ha-ereses (Sapknla Kar) adl Latince kitaptr. Ona
gre "Economy" Tanrnn insanlar kurtulua ynlendiriidir. Irenaeus'la birlikte "Economy"
Tanrnn yeryzn ve tm canllar ynetmesi (Ministry) anlamn kazanmtr. (Rh, IV. XX.
5-ad fin-6).

nc Kilise Babas Ireneus'un ada nl Tertullianus'tur. Ter-tullian, Credo quia

absrdm est diye bilinen "Ikrar" yazan din adamdr. Tertullian, din felsefesine
"Blnmeden Ayrma" ilkesini (Distincti-on LUithout Division) getiren ahstr. Ona gre
"Economy" Tanrnn insanlar ynetii ve kendisini onlara aklamas anlamna (vahiy)
geliyordu. (Adversus Praxaen, 8). Tertullian, Teslis'in (Trinite) Economisi diye bir kavram
gelitirmiti. Bu anlamnda Economy, Tanrnn kendisine ait srlarndan biriydi ve buna kesin
iman gerekiyordu. Bu nedenle de Economy, "Rule of Faith" (Iman Vnetimi) iin gerekli n
kouldu.

Yine ayn adan Iskenderiyeli Clement de Economy kavramna ok nem vermiti. Ona gre
de Economy, "Holy Dispentation" (Kutsal Berat) idi (Stomateis, VIII.11-5). Bu Beratn
Cihanmul (Universal) olduunu ne sren ilk Kilise Babas odur. Ona gre imanl olan bir
kiinin Hristiyan veya Grek olmas fark etmezdi. nk Tanrnn berat (Yol gstericilii)
isa'ya tm insanl deitirmesi iin verilmiti. Bu nedenle de Evrensel'di. Bu, bu anlamnda
Ekmene "Yol=Yn=Way'dir. Tanrya giden Evrensel Yol'dur.

185-255 yllar arasnda yaam olan Origen ise tarihe Katoliklii ve Ortodoksluu kuran
Kilise Babas olarak gemitir. Ona gre Economy=Ekmene, Tanrsal Kralln (Trinite)
yeryzndeki "Ev Halkn" (Kiliseyi ve Hristiyanlar) ynetmesi (Management) anlamna
gelmektedir. Origen, Economy'nin Tritine'yi yapan sr olduunu ve bunun da Kilisede
bulunduunu srarla savunmutu. (De Principiis, 111.1-14).

296-373 yllar arasnda yaam olan Iskenderiye Piskoposu At-hanasius ise gnmze kadar
gelen ve halen de zellikle Ortodoks alemi iin balaycl olan Iznik Konseyi'nde ve
sonrasnda Kilisenin ayakta kalmasn salayabilmi olan bir din adamdr. Ona gre
Economy, bu kez "Enkarnasyon" anlamna geliyordu ve Vaftiz, Trinite, Eu-karist ve Liturgy
ile balantlyd. Athanasius Trinite'yi kabul etmeyen Arianist grlere kar, ikencelere ve
srgnlere ramen grlerini kabul ettirebilmeyi baarm bir din adamyd. Srgnde
yaad yllarda Athanasius'dan "Invisible Patriarch" (Gze Grnmeyen Patrik) diye sz
edilirdi.

Toparlarsak, Ekmene bu din adamlarna gre ilahi iradenin evrensel bir tecellisi ve Berat; ev
halknn ynetilmesi; onlarn Isa'yla b-

.74,
tnleerek (Eukarist) lmszlemesini ve Imann Evrensel Ynetimsel-lii gibi anlamlara
geliyordu. Bu dnemde ekillenen Ekmene'nin islamiyet'teki "corralative" karl Dar'l
Islam'dr.

Zamanla Ekmene (gr. Oecumenicus) "Srekli yerleim Alan" bir tr Hristiyan Habitat'
anlamnda kullanlmaya baland. Bu nedenle medeniyet kavramyla balant oldu. Islami
sylemde Medine=Uygar Yerleim Birimi gibi bir anlam tad, Ayn zamanda bu stn din-
sel-kltrel gelimilik, Ekmene blgesinin periferisinde bulunan dier kltrleri kendisine
silah zoruyla olmasa da hayranlk yoluyla, (Imi-tation=zenme ve Nemesis=Benzeyie)
araclyla balamtr.

EKMENIK HAREKETlN GNMZDEKI MERKEZl ISVlRE'DEDIR

Gnmzdeki Ekmenik hareketin merkezi Isvire'dedir. Cenevre'de etkili olan Protestanln

Kalvinist kanadnn ynlendiriciliinde-dir. Almanya'da ise yine Protestan (Luteran)
Kiliselerin ynlendiricili-indedir. Ekmenik, bu Kiliseler tarafndan "Tanrsal Strateji"
anlamnda kullanlmaktadr. Bu stratejinin gnmz dnyasnda etkili olan uluslararas
temsilcisi vardr. Bunlar ECEC (Avrupa Ibirlii iin Ekmenik Komisyon) WCC (Dnya
Kiliseler Konyesi) ve CCREC (Avrupa Ibirlii Iin Hristiyan Sorumluluu Komitesi).
Ekmenik, bu uluslararas kurumlar tarafndan, Katolik Kilisesi'nin "Spiritual Ecumenism'i"
gibi deil dorudan doruya bir ideoloji ve dnya gr olarak, benimsetilmek amacyla
kullanlmaktadr. Katolikler de dahil tm Hristiyanlk iin bir "Izm" olarak Ekmenik
Hareket, ilkin Hristiyanlarn kendi ilerindeki btnlemeyi bu st Kavram'n ats altnda
yapmay ngrmektedir. Bu boyutuna Ekmenikalizm denilir. Fener Patrikhanesi bu
ideolojinin Ortodoks

temsilcisidir.

ILK VE SON EKMENIKAL KONSEY

Hristiyan alemindeki ilk Ekmenikal Konsey I.S. 325 ylnda Imparator Konstantin
tarafndan toplanmtr, Aka grlebilecei zere "Ekmenikal" kavram bu ilk konseyde
imparatorun veya bir Patriin zel sfat olarak deil, dorudan doruya bir Din'in en st
yasama kavram olarak kullanlmtr. Bu nedenle herhangi bir ahsn ister im-

parator ister Patrik olsun "Ekmenikal" kavramn kendi tekeline olmas sz konusu
olmamtr. Konstantin isteseydi bu ilk konseyi toplad iin kendisini "Ekmenikal
Imparator" ilan edebilirdi ama etmemitir.

Ekmenik Patrik nitelemesini ilk kullanan Patrik, Johan'dr. Istanbul Patrii kendi toplad
bir Synod'da (Din Meclisi) kendisine "Ekmenik Patrik" denilmesini karara balamtr. I.S.
587/88 ylnda Istanbul'da toplanan bu Synod da Patrik Johan (Acul, Aceleci diye bilinir) o
srada Papa olan 2. Pelagius'a kar kendisine bu sfat yaktrm ve g yarna girmitir.
Papa bunu duyunca derhal harekete gemi ve Bizans'taki delegesini (apocrisiarius)
grevlendirerek onun Eukarist (arap ve ekmek) trenine katlmasn engellemitir. Papa,
bylelikle kendisine "Ekmenikal" diyen bir Patriin ynetecei dinsel trenlerin
Hristiyanla aykr olacan aklam oluyordu. Pelagius'tan sonra Papa seilen Gregory de
Acul Johan'n bu sfat kullanmasn yasaklamtr. Gregory bu kadarla da kalmam bu sfat
kullanmakta srar eden patrii "Anti-Christ" (Deccal) ilan etmitir!

Hristiyan alemindeki en son "Ekmenikal Konsey" ise Trk dostu diye tantlan Papa 23.
John'un giriimiyle 1962-65 yllar arasnda toplanmtr. Burada da aka grld zere
Ekmenikal taks sadece bir din konseyinin sfat olarak kullanlmtr; Papa kendisini
*Ekmenik Papa" olarak tanmlamamtr.

EKMENIZM ILE GDLEN STRATEJI

Bu Konseyin belgelerinde Ekmenizm, ilkin, Hristiyanlarn kendi ilerinde btnlemelerini

ngren bir st dzey kavram olarak ele alnmtr, Ayrca "Evrensel Berat" anlamna geldii
iin dier dinlerle zellikle de Yahudilik ve Islamiyet'le ilikilerin kurulmas iin dnlen
"Strateji" anlamnda kullanlmtr. Vatikan'n Fener Patrikhanesiyle ilgili ilikilerini
gelitirme meselesi de yine bu kavrayn kapsamndadr. Nedir ki Vatikan, Fener Patrii'nin
kendisini deil, Ortodokslar tarafndan toplanm olan konseylerini "ekmenikal" kabul
etmektedir. Fener Patrii'ni "Konstantinopolis Ekmenikal Patrii" olarak deil, dikkat ok
nemlidir ki, 'Ortodoks Ekmenikal Patrik" olarak kabul ve beyan etmektedir.

VATI

II. Ekmenikal Konsey'n 1965'de tamamlanan ve 1992'de ve 1995'de yaynlanan Kateizm

Kitabna gre islamiyet'e bak yledir:

Burada dikkat edilmesi gereken husus Ekmenizm'in zellikle 20. yzylda tm Hristiyan
aleminde yaygnlatrlm olan devlet destekli "Seklarizm"e alternatif bir nefsi mdafaa
stratejisi gibi balayp hzl bir gelime gsterdiidir. Ekmenizm, 2000 ylnda tm kiliselerin
yeniden daha nce szn ettiim "Blnmeden Ayrma" ilkesi erevesinde bir araya
gelmelerini ve ok gl bir Dinsel-Siyasal-deolojik akm olarak zellikle Hristiyanlk=D
lkeleri ve halklar ilk elden etkilemeye almay ngrmektedir. Kendi iinde ise bata
Katolik-Anglikan btnlemesini salamaya, kiliseden istifa etmi olan "Ki-lisesiz
Hristiyanlar!" yeniden kazanmaya ve Hristiyanlk ii "Mezhep Deitirme" faaliyetlerini
dzenlemeye alacaktr. rnein Katolikler youn olarak Ukrayna'da Ortodokslar yeniden
Katoliklie dndrmeye uramaktadrlar. Kilise bu giriimlerinde ok eski bir kural olan ve
Atanasius tarafndan formle edilmi olan "Tanr Babaya evlat olabilmek iin

Kilise-Ana'nn ocuu olmak gerekir" eklindeki Tanr-Baba ile Kilise-Ana dogmasn

ilemektedir.

KAN VE TAPINAK VALYELERI'Aytun ALTINDAL

hareketin olmazsa olmaz nkouludurlar. Oysa. Trinite'nin stnln savunan ve deyim
yerindeyse, "Yanl Yoldan Doru Hedefe" gitmekte olduunu sanan 6kmenistler, Devletleri
zoruyla laikletirilmi de olsalar Mslman lkelerinde br direnile karlamakta ve sadece
yoksul krsal alanlarn Devlet terrne maruz kalm kesimlerinde yaayan yurttalarn ve
byk kentlerin "kknden" kopartlm genlii arasnda etkili olabilmektedirler. Buna
ramen nmzdeki be yl iinde "Gmrk Birlii" iine alnarak ehliletirilmi olan
Trkiye'nin Mslman halk 6kmenizm'in eitli klflar ve maskelerle ortaya kacak olan
formlarndan ok etkilenmeye adaydr. Dolaysyla Mslmanlarn bu konuda ok dikkatli
olmalar gerekmektedir. Trkiye'de yaayan mtedeyyin Mslmanlar nmzdeki on yl
iinde ok youn bir Hristiyan-latrma kampanyasyla kar karya kalacaklardr. Bu
kampanya ok hzl bir ekilde balatlm ve rnein Istanbul ve Izmir'de onlarca "Ev
Kilisesi" yasalara

aykr olmamasna ramen alm ve yaklak 12.000 kadar Trk, Hristiyan dininin eitli
Kiliselerine katlmtr.

ILK HEDEF HIRISTIYANLATlRMAK Son sz: Hristiyanla ve amzdaki gl

Ekmenizm hareketinin ynlendiricilerine gre Yahudiler ve Mslmanlar "Doru Yolda
Yanl Admlar Atan" iman sahibi insanlardr. Bunlar "Ekmeneye=Uygarlk" kazanabilmek
iin Hristiyanlatrmak ilk hedeftir. Onlara gre Bat'nn istedii llerde ve koyduu
normlar erevesinde "Laikletirilmi" ve bylelikle de "Ntralize" edilmi olan baz
Mslman lkeler bu "Gei Dnemlerini" tamamlamak zeredirler. Bu lkelere yaplacak
youn misyonerlik faaliyetleri ve "Evangelization" gnmzde Ekmenik

VATIKAN

l .12. TRK DOSTU' MASKELI PAPA

O Trk Dostu Popo di ve tannan 23. John'un Trkiye'de bulunduu yllarda Mslmanlara
deil Yahudilere yakn olduu bilinmelidir. Papann Trkleri seviyorum dedii dorudur,
Ancak bunlar Trk Vatanda olan Aznlk Trkleri'ydi. Mslman Trkler deildi.

***

HiTLER'iN SS TiMLERi VE P2 MASON LOCASI SKANDALI

Papalarla gizli Hristiyan tarikatlar ve rgtleri arasndaki ilikiler "Resmi" tarihin dndaki
alternatif tarihin ba konusudur. Tarihin eitli dnemlerinde Papalar bu gizli tarikatlarla
ilikiler kurmular ve fakat bunlardan pek az resmiyet kazandrlarak Kilise belgeleri arasna
alnmtr. yine de ok zengin bir dokmantasyon vardr. Papalarn belgelere gemi ilikileri
iinde Templar, Gl ve Ha ile gnmzde ok etkili olan ve Isa'nn lmediini, evlendiini
ve ocuu olduunu ve bu slaleden gelen Krallarn Fransa'da egemenlik srdklerini ne
sren Priory of Sion (Sion'un ncs/Egemeni) rgt vardr. Bu rgt 12. yzylda Papa 3.
Rlexander tarafndan tm iddialaryla kabul grm ve beratlandrlmt. Sonraki Papalar
rgt ezmiler ve kaytlarn Kiliseden kartmlard. 6u rgtn yneticilerinin
gnmzdeki iddialarna gre tarihte bir ok nl ahs bu rgte alnmlar veya bizzat onlar
tarafndan desteklenmi veya yetitirilmilerdi. rnek olarak Isak

Newton, Hugo verilmitir. 20. yzylda ise General De Gaulle ve Andre Gide bu rgtn
yeleri arasnda saylmaktadrlar. rgt, Isa'nn ailesinden gelen bir erkein yaamakta
olduuna inanmaktadr. Hitler

bu ahs ele geirebilmek iin zel SS timleri oluturmu ama Franszlar onu Ingiltere'ye
karmlardr. Savatan sonra yeniden Fransa'ya dnen bu ahs halen Paris'te yaamaktadr.
10 yl nce patlak veren P2 Mason Locas skandali ite bu rgtle balantlyd. 6u fantastik
rgt, Avrupa Birlii tam olarak kurulduu zaman sz konusu kiinin bu birliin "Kral"
seilmesini istemektedir, ister inann ister inanmayn...

KiliSE IINDE KILISELER

Gl ve Ha olsun, Templar olsun, bu tr rgtler Vatikan tarafndan "KIlise iinde Kilise"

olmakla sulanmlardr. Dolaysyla bunlarla o ve dier Masonik Localarla iliki kurulmas
Vatikan tarafndan iddetle cezalandrlmtr. Nedir ki Vatikan'da, gnmzde de bu tr
rgtlerin yeleri vardr. Mason Kardinaller ve papazlar vardr. 6u ruhbanlar her ne kadar
Katolikseler de retileri bakmndan daha ok eski Hristiyanl temsil eden Kopti
Kilisesi'ne yn veren Aziz Mark'n gizli Incil'inden etkilenmilerdir. Eski BM Genel Sekreteri
Butros Gali'nin yesi olduu bu Kilise tm isko ve Keltik gelenei belirlemi olan Kilisedir.

GL VE HA RGT YESI PAPA RONCALLI

Piskopos Angelo Roncalli de ite byle bir ruhtand. nemli bir Katolik gazetesi olan The
Universe (Evren)n ba editr olan Pier Compton'un akladna gre Roncalli, sembolleri
Gl ve Ha olan bir rgtn yesi yaplmt. Roncalli 1935'e kadar Sofya'da Vatikan'n
Diplomatik Servisi'nde (Vatikan'n Gizli istihbarat rgt) alm, sonra da Apostolik
Temsilci olarak Trkiye'ye gnderilmiti. O yllarda Trkiye'de Vatikan Bykelilii yoktu,
ite Compton'un belirttiine gre Roncalli, ilk kez istanbul'da, bu ehirde bulunan gizli Gl ve
Ha rgt st yneticileri tarafndan bu rgte alnmt, ilgin olan Roncalli'ye bu rgte
girdikten sonra ilerde Papa olacann sylenmi olmasyd.

PAPA RONCALLI'NIN TRK DOSTU' MASKESI

Roncalli Trkiye'de bulunduu yllarda (1935-45) ok iyi Trke renmiti. O dnemde

Trkler tarafndan Kurtulu-Pangalt'da bulunan Vatikan temsilciliine baz gizli ziyaretler
yaplm ve bunlar Trk istihbarat elemanlarnca saptanmt. Roncalli, son derece halim
selim bir adam olarak tannmt. Kendisinden hi kimse olaanst bir giriimde
bulunacan sanmyordu. Tam bir brokrat gibi davranmay seviyordu. 6tliye stlye
karmadan olabilecek en psrk tavrlarla kesinde oturup emekli olmay bekleyen bir Tapu
Kadastro memuru gibiydi. Ama bunlarn hepsinin maske olduu sonradan anlald.

Kardinal yaplan Angelo Roncalli, Trkiye'de ok yakn ilikiler kurmutu. Bunlardan biri de
1930"lu yllarda tant gen ve gznn pekliiyle tannm bir politikacyd. Bu gen
politikac daha sonra Ismet Inn'yle mcadeleye girdi ve Demokrat Parti'yi kuran kiiden
biri oldu. Celal Bayar adl bu politikac 1950 ylnda Demokrat Parti'nin seimleri
kazanmasyla birlikte Trkiye Cumhuriyeti'nin 3. Cumhurbakan seildi. Kardinal
Roncalli'nin Trkiye'deki en yakn dostlarndan biri ite oydu. Celal Bayar, Cumhurbakan
seildikten sonra Gl ve Ha yesi dostu Roncalli'nin ricasn krmad ve Vatikan'n
Trkiye'de bir Bykeli amas iin gereken emirleri vard. 1958'e gelindiinde Roncalli,
beklenmedik ekilde Papa seildi ve 23. John adn ald. Ve ilk ii de II. Vatikan Konseyi'ni
toplamak oldu. Bu konsey Katolik aleminde bomba gibi bir etki yapt. 1963'de, 23. John ld
ama 1965'de tamamlanan Konsey almalar Papann adn lmszletirdi. Bu konseyde
olman

kararlar gnmzde Katolik alemine ve Papala yn vermektedir.

CELAL BAYAR'I IPTEN ALAN PAPA

Celal Bayar ile Roncalli'nin dostluu Trkiye tarihindeki bir ilke de imzasn atmtr. Celal
Bayar eski dostu Roncalli Papa seilince Vatikan'a giderek onu bizzat makamnda kutlayan-
ilk Trk ve Mslman Devlet Bakan oldu. O gne kadar hibir Mslman devlet bakan,
Papann ayana gitmemiti. Bu srpriz ziyaret Vatikan ile Trkiye ara sndakl ilikilerde
Ortodoks alemine kar bir gzda oldu. istanbullu

Papa, Bayar'n bu cesur giriimini karlksz brakmad. 1960'da yaplan askeri darbede
Yassada'ya gnderilen ve daha sonra da idama mahkum edilen Celal Bayar'a ok anlaml bir
jest yapt. Trk Silahl Kuvvetleri adna Celal Bayar' idama mahkum eden Sk Ynetim
Mahkemesi idamdan birka saat nce idamdan vazgeti. Bir gece nce Anka-ra'ya gelen ve
bizzat Papa 23. John'un mesajn ileten bir Kardinal, darbeci subaylara Celal Bayar idam
edilirse Papay ve tm Katolik alemini karlarnda bulacaklarn en sert dille bildirdi. Sonuta
zavall Adnan Menderes ve arkadalar asldlar, komitac Celal Bayar daha uzun yllar
yaad...

EKMENIZMIN YERLEMESI iiN GEREKEN DEIIKLIK

Vatikan'n gelecei konusunda baz grlerle Trkiye'nin 21. yzylda karlaaca dinsel
giriimlere ksaca deinerek bitireyim. Kuvvetle muhtemeldir ki yeni Papa artk Vatikan'dan
ok yine eskisi gibi St. John Leteran Saray'nda oturacaktr. Bunu Katoliklik kt eklinde
yorumlamamak gerekir. Tam tersine Ekmenizm'in yerlemesi iin bu deiiklie ihtiya
vardr. nk Ekmenizm'in tarihi kararlar Lateran'da alnmtr.
GELIMELERi

Trkiye'yi bekleyenlere gelince, Almanlar iin nemli olan tpk tarihte kendilerinin yaptklar
gibi, Trkiye'de Islamiyet'in Trkletirilme-sini istemekte ve bu ynde almalar
yapmaktadrlar. Fransa ise Trkiye'deki laikliin bekisidir. Dolaysyla Devlet Laisizm'in her
ne pahasna olursa olsun korunmasndan yanadr, Ingiltere bu iki gre kardr ve
Trkiye'nin nderliinde yeniden bir Hilafet kurulmasna scak bakmaktadr, Amerika ise,
Trkiye'de artk Devletin deil, Liberallemi bir Anayasann en st deer olarak tannmasn
ve bu anayasann snrlarn izdii Insan Haklar erevesinde, Franszlarnkinden daha zgr
ve zerk bir "Din ve Vicdan zgrl"n yerletirmek istemektedir. Trkiye nmzdeki
yllarda ite Bat'dan gelecek olan bu "Islam'la daha ok tanacaktr.

VATIKAN'IN RNTGENI

Bu yaz dizisini bitirirken u on hususa dikkatleri ekmek istiyorum.

1. Vatikan dnyann en kk Fakat siyasi bakmdan en etkili ve

gl devletidir. Bunu hi unutmayalm.

2. Vatikan arivlerinde Osmanl Devleti'yle ve Cumhuriyet Trki-

ye'siyle ilgili birok belge ve sr vardr. Vatikan bunlar aklamamakta-

dr.

3. Trk Dostu Papa diye tannan 23. John Trkiye'de bulunduu

yllarda Mslmanlara deil Yahudilere yakn olduu bilinmelidir. Pa

pann Trkleri seviyorum dedii dorudur, Ancak bunlar Trk Vatanda

olan Aznlk Trkleriydi. Mslman Trkler deildi. En yakn dostu ise

Karaim asll bir Trk siyasetisiydi.

4. Vatikan, Insan Haklar, Demokrasi, eitlik vs. vs. gibi ierikleri

boaltlm sloganlar kullanarak ve kullandrarak Trkiye'deki her trl

blclk akmn desteklemektedir. Nedir ki Katolik Kilisesi'ni eleti

ren Prof. Hans Kng ve Prof. Dreverman gibi dnyaca nl ilahiyatla

r Kiliseden attrm ve onlar Aforoz etmekle tehdit etmitir. Bylece

de gerekte Insan Haklar'n ve Demokrasiyi hi sallamadn kantla

mtr.

5. Vatikan bir yandan blc terrist PKK'ya ve Krtlere destek

verirken Apo'yu korumas altna alm ve idam edilmesini engellemeye

almaktadr. Terrizme kar olmas gereken bu dini kurum, konu Tr

kiye olunca "ifte Standart" uygulamakta ve BM'nin Terrizmi su sa

yan uluslararas kararlarn hi dikkate almadan Terrist Krtlere mad

di ve siyasi destek salamak iin her trl diplomatik giriimde bulu

nabilmektedir.

6. Vatikan'n zellikle Krtlere ynelik bir Hristiyanlatrma prog

ram vardr. Bu erevede Krte Incil basm ve Dinsel propaganda fa

aliyetlerine 1992'den bu yana hz vermitir.

7. Vatikan, Trkiye'de ve Ortadou'da ve Trki Cumhuriyetlerde

srdrmekte olduu Misyonerlik faaliyetlerine baz Islamc evreleri de

ekmeyi baarmtr. zellikle OPUS DEl bu ilikilerin kurulmasnda belirleyici bir rol
oynamaktadr.

8. Vatikan'n zellikle Turizm ve Inaat sektrlerinde Trkiye'de

ortaklarnn olup olmad bir an nce aratrlmaldr. zellikle ispan

yol irketleri incelenmelidir.

9. Vatikan, Fener Patrikhanesi'nin "Devlet Iinde Devlet" olmak ar

zusunu desteklemeye balamtr.

10) Vatikan, Trkiye'nin AB'ye girmesine kesin kardr. 20 Kasm

2000 tarihinde Papa yanna Ermeni Patrii 2. Karakin'i alarak bir ak

lama yapm ve ezcmle yle demiti: "20. yzylda gerekleen tm

soykrmlarn sorumlusu Trklerdir." Benden bu kadar. Gerisine Milleti

miz karar verecektir.

KAYNAKA

Bu dizinin hazrlanmasnda aadaki kaynaklardan yararlanlm-

tr.

Papalk Belgeleri:

* Papa Paul VI/To all Religious Add. May 23, 1964.

* Apostolic Constitution On The Post-Council Jubilee Issued by Pope Paul VI

December 7, 1965.

* Encyclical Letter of Pope Pius X/Pascendi Dominici Gregis and

Syllabus/Lamentabilli Sane July 3, 1907.

* Decree on The Catholic Churches of The Eastern Piety By His Holiness Pope

Paul VI November 21, 1964.

* Dogmatic Constitution On The Church/Lumen Gentium By His Holiness Pope

Paul VI November 21, 1964.

* Apostolic Exhortation/Cateshesis in our Time. By John Paul II, October 16,

1979.

* "Grata Recordotio" By His Holiness Pope John XXIII.

* Encyclical Letter Of Pope Pius XII, September 30. 1943.

o Declaration On The Relation Of The Church To Non-Christian Religions.

Proclaimed Bu Paul VI, October, 28, 1965.

o De Activitate Missionali Ecclesice Promulgated By His Holiness, Pope Paul

VI, December 7, 1965.

o Pontifical Council For Promoting Christian Unity/Directory For The App-

licotion Of The Principles and Norms of Ecumenism.

* Post-Synodal Apostolic Exhortation of John Paul II The Lay Members Of

Christ's Faithful People.

* Post-Synodal Apostolic Exhortation of His Holiness Pope John Paul

Il/Reconciliatio et Paenitentia.

* 6ncyclical Epistle Of His Holiness Pope John Paul II Slavorum apostoli/St.

Cyril and Methodius.

* Encyclical Letter ut Unum Sint/Holy Father John Paul II.

* Micsale Romanum/lssued By His Holiness Paul VI, Feb. 14. 1969.

* Sacram Liturgiam/By His holines Pope Paul VI, Jan 25, 1964.

* The Conslusive Document/The International Congress of Bishops Rome,

May 10.16.1981/Synod Hail in the Vatican.

* Religious and Human Promotion etc. By the Sacred Congregation for

Religious and for Secular Studies March 1980.

* Decree On Ecumenism Pope Paul VI Nov 21 1964/Vatican Library.

* Apostolic Exhortation of Paul Vl/On Evangelization in the Modern World,

december 8, 1975.

* Catechism of the Catholic Church, Vatican. 1994.

Dier Kaynaklar

* Church, Ecumenism and Politics by Cardinal Joseph Roztinger 1988.

* Congregation for the Clergy/Directory on the Ministiry and life of Priests.

* The Early Christian Fathers Edited And Translated by Henry Bettenson,

1956.
* The Pope Speaks/The Church Documents Bimonthly Vol. 45, No, 5 Bruno/For-

te/The Church: kon Of The Trinity, 1991.

* The Catholic World Report, Nov 1995.

* "Bilinmeyen Hitler", Aytun Altndal, Yeni Avrasya Yay., Ankara, 2000.

TAPINAK VALYELERI

2.1. VALYELERININ DN

* Akdeniz'in ortasnda kra bir ada. Uzun bir gemii, hareketli bir tarihi ve nl valyeleri
var. valyeleri ve tarikatlar... Malta'nn tarihi ise Akdeniz'de sz sahibi olmu Osmanl
Imparatorluu'nun tarihiyle neredeyse i ie.

* Avrupa tarihinde Malta Adas'nn Trkler tarafndan kuatlmasndan daha iyi bilinen ikinci
bir sava ans yoktur." Bu szler Volter'in. 1565'de Kanuni'nin paalar tarafndan 200 gemi
ve 40.000 asker gnderilerek balatlan Malta kuatmas sadece 700 valye ve 9000 askeri
olan Malta valyeleri Devleti tarafndan pskrtlm ve bu askeri harekt yneten Mustafa
Paa, urad hezimeti canyla demiti, Avrupal tarihilere gre Malta kuatmasnn
baarszlkla sonulanmas Akdeniz'in tam bir Trk-Mslman gl olmasn nlemi ve tm
Avrupa Hristiyanlnn Trklerin egemenliine girmesini de durdurmutur. Oysa bu Malta
valyeleri, ok deil krk yl nce 1520'lerde kendilerine verilmi olan Rodos Adas'ndan
yine Sultan Sleyman tarafndan srlm, ispanyol ve Sicilya krallklarnn himmetiyle
kimsenin oturmak istemedii, koskoca bir kayalktan ibaret olan kra Malta'ya yerlemek
zorunda kalmlard.

***

nce "merhaba!"

Malta'da konuulan resmi dilin yaklak %70'i Arapa kelimelerden oluuyor. Bylelikle
Arapa, Malta dili araclyla AT'nin resmen tand diller arasnda yer alrken Trke bu
kategoride de dta braklm durumda. Malta'da yerli Malta dilini konuan ve ounlukla
ii, kyl ve kk esnaf halk kesimiyle, eitimini aile iinde ve okullarda dorudan doruya
Ingilizce renerek yapm st snf arasnda klt-

rel bir atma var. Daha ok st kademe brokratlarn ve varlkl kesimin bal olduu "Milli
Parti'nin taraftarlar Ingilizce'ye arlk verirken halen iktidardaki "Ii Partisi" Maltacay
glendirmeye ama Ingilizce'yi de dlanmamaya alyor.
Malta'ya hava yoluyla gelen bir Trk nce "Merhaba" kelimesiyle karlar. Eer Arapa'ya
biraz ainal varsa, Trke'ye girmi olan bu dilin kelimeleriyle gmre "Duhl" der ve
kapdan "Huru" yaparak kar. Yayn organlarnda ve resmi yazlarda en sk duyaca
kelimeler ise "Milli", "Tebli", Tarik-Vol", "Hak", "Takvim" olur.

Maltallar iin kendilerini vme ve gururlanma arac Trkiye, Avrupa'nn durduramad

Trkleri biz durdurduk. Biz olmasaydk sava Trkler btn Avrupa'y ezip geerlerdi,
diyorlar. Malta'nn en tannm aydnlarndan biri olan Dr. Paul Cassar bir grup Amerikal
gazeteciye hi duraksamadan Trklerin Avrupallardan ne denli gl ve "Kiilikli" insanlar
olduklarn benim nmde syledi. Gerekten de Kanuni, Viyana dnda sadece Malta'da
ordusunun yenildiini grd.

Malta 18. yzylda tarihini deitiren byk olay yaad. Ilki Osmanllarn Malta'y sava
blgesi olmaktan karmalaryd. Maltal tarihilere gre bu ayn zamanda Malta
valyeleri'nin de sonunun balangc olmutu. Nitekim 1878'de Napolyon, Msr'a giderken
kendisine gda ve su yardm yapmak istemeyen Maltallar, Ingiliz General Nelson araclyla
Napolyon'dan kurtuldular, Ingiliz egemenliine girdiler. Bu dnemde valyeler etkilerini
yitirmeye baladlar. Ingilizler Malta'y daima bir askeri s olarak kullandlar ve gelimesine
katkda bulundular.

2. Dnya Sava srasnda Malta bu kez de eskiden beri Akdeniz'e inmek isteyen Ruslarn ve
Almanlarn dikkatini ekti. Bunun zerine Ingiltere ve Amerika, Malta'da gl birer s
kurdular ve 1942-43 yllarnda buradan yaplan askeri saldrlarla Sicilya ve Italya, Nazi
igalinden kurtarld.

Malta valye Devleti bizim ksaca "Korsanlk" dediimiz "Corsair" (Devlet izniyle ak
denizlerde gemi soymak) uygulayan bir yap zerine kurulmutu. Osmanlnn zengin
gemilerini vurarak servet edinmiti. Malta ayn zamanda Akdeniz'de bizim yine Korsanlk
dediimiz

Malta tarihi, "Trklersiz" bir anlam tamyor. Malta kltr de yle. Koyu ve sofu Katolik
olan Maltallar, gnmzde hl "Boanma", "Doum Kontrol" gibi konularda Roman
Katolik Kilisesi'nden bakasnn szn dinlemiyor.

MALTA ADALARI

Malta, Gozo ve Comino adalarndan oluan Malta Adalar, Akdeniz'in kalbinde 90 km.
gneyinde ve Kuzey Afrika kylarndan 290 km. uzakta. Muhteem limanlar ve stratejik
konumu nedeniyle, benzersiz renkte bir kltre ve zengin bir tarihe sahip. Son nfus saymna
gre, toplam nfusu yaklak 350.000. Malta Adalar'nn en by Malta 264 km2; Gozo 67;
Comino ise 3 km2. Km2'ye 1104 kii dyor. 394'e kadar Roma, 870'e kadar Bizans
hakimiyetinde bulunan adalar, 1001 ylna dek Araplarn elinde kaldktan sonra, Sicilya'nn
oldu. 1814'ten itibaren Ingiliz kolonisi olan Malta, II. Dnya Sava'nda nemli bir rol oynad.
1964'teki Bamszlk Anayasas'yla ingiliz smrgeliinden kurtulan Malta, 1974'e dek bir
monariyken; artk bir bakan ve parlamentonun ynetimindeki, liberal parlamenter bir
demokrasi. Bakan, 1994'de parlamento tarafndan be yllna seilen Dr. Ugo Mifsud
Bonnici. Babakan da 1996'da iktidara gelen Ii Partisi'nin lideri Alfred Sant.

'93-

TAPINAK VALYELERl

* * *2.2. DEVLET IINDE DEVLET* Malta, dnyada nfus younluunun en fazla olduu
drdnc lke. -valyeleriyle tannan Adalar, her yl turist aknna uruyor, Ancak Turizm
Bakan tek bir eyden ikyeti; o da Malta'nn yanl tannd: "Malta, tarikatlarn deil;
Maltallarndr!

Malta ve Tarikatlar

Malta'nn nl tarikatlarna gemeden, tarikat kavramnn zerinde durmak gerekiyor.

Trke'ye Tarikat olarak evrilmi olan "Order" kavramyla balantl iki kavram daha vardr.
Tarikat ite bu iki kavram anlaldktan sonra ortaya kar. Tarikat kavram daha ok Katolik
aleminde geerli bir kavramdr. Dier iki kavram "Sect ve Cult" ise tm Hristiyanlkta geer.
rnein Benediktinler, Fransiskanlar, Karmelitler, Dominikonerler birer tarikattr. Bunlar
dorudan doruya Papalardan aldklar Kutsamalar (Blessing) ve izinlerle kurulmulardr. Bir
de Mandicant diye bilinen tan katlar vardr. Bunlar hibir dnyevi ile uramayan "Kei"
tarikatlardrlar. Keiler (Monks) manastrlarda yaarlar ve ok gerekmedike d dnyayla
temas kurmazlar. Dierleri ise alkol bamllndan tutun, amerikan futboluna kadar her
alanda insanlarla i ie olmak zorundadrlar. Hristiyan aleminde gze grlmese de Manastr
Keilerinin tarikatlaryla Kilise papazlarnn tarikatlar arasnda

gizli bir mcadele vardr. Keiler daima yoksullardan yana ve onlarn orasnda yaamay
semilerken papazlar ve papalar zenginlerden yara ve debdebe iinde yaamann dinen caiz
olduu grndedirler.

Adann gerek sahibi olmay yeniden gndeme getirmi olan bir "Devlet" daha var. Bu da
"Malta valyeleri Devleti". Ksaca S.M.O.M. diye bilinen bu devlet de Malta ile imzalam
olduu ikili anlamadan yararlanarak Malta'daki, daha nce elinden alnm olan haklarn ve
mlklerini geri alma aamasnda. Hatta bir gazetecinin anlattna gre valyelerle Malta
Devlet! arasnda bu anlama imzalanrken zellikle 6. Madde'de tam bir hukuki boluk
yaratlm ve bunun sayesinde ilerde valyelerin yeniden Malta'ya dnmelerine yeil k
yaklm. Onlar da geri dnmeye hazrlanyor gibiler. Bir anlamda Malta'da hem Cumhuriyet
hem de koyu ve sofu Katoliklerin Tarikat olan "St. John valyelii" bir arada yaayacak.
Hani benzetmek gibi olmasn ama bu Trkiye'de "Hem Cumhuriyet hem de Hilafet" olsun
demek gibi bir eyi

Sizim Osmanl tarihinde okutulmayan ilgin bir olayn Malta'da her frsatta anlatldna tank
oldum. Olay u: 1610'da Osmanl, ok gvendii baz leventlerinin esir olarak Malta
valyeleri'nin ellerine dmelerini planlyor. Bir "Corsair" saldrsnda teslim olup esir
dyorlar, Ada'da en ar ilerde altrlrlar. Ada'da en ar ilerde altrlrlarken
Osmanl'nn planna gre bir yandan da "Malta halkn zalim valyelere kar kmaya ve
isyana tevik ediyorlar. Yani tam bir "Beinci Kol" faaliyeti. Ve isyan balyor. Malta halk
zalimlere kar ayaklanyor ve ksa bir sre iinde kaleleri ele geiriyorlar. Bunun zerine
italya ve Sicilya'dan gelen krallk Ordular, Osmanl yetieme-den isyan bastryor ve
leventlerin ba Ali Bey'le 19 Trk' yakalyorlar. Bundan sonras ok korkun ve hazin...

ikenceyle vnen Maltallar

Gnmzde Malta'y turistik amalarla ziyaret edenlerin yollar Malta'nn nl "Zindanlarna"

da dyor, Ali Bey ve arkadalarna yaplm olan korkun ikenceler, maketlerle, ses ve k
grntleriyle anlatlyor. valyelerin Trklere ikence yapmaktan nasl zevk aldklar da...
"Trkler o kadar dayanklydlar ki valyeler ne kadar ikence yaptlarsa onlar
ldremediler. Bunun zerine her sabah ezan vaktinde bir Trk' kalenin burcundan asarak
ldrmeye baladlar. Trkler bir an nce idam edilmek iin birbirleriyle yartlar" diye
yazm Maltal bir tarihi.

Mihmandarm bu olay daha deiik yorumlad. "Eer Trklerin balatt halk ihtilali
olsayd, Maltallar, Fransz ihtilalinden yaklak 180 yl nce dnyada "ihtilal" yaparak
Cumhuriyet kurmu ilk devlet olmak erefini kazanacaklard. Bylelikle zalim valyelerden
kurtulmu olacaktk."

Osmanl silah zoruyla alamad Malta'ya ajanlar sokarak ihtilal" kartm! Hem de nihai
amac "Cumhuriyet" ilan etmek olan bir "ihtilal"!

ilgintir ki Maltallar dnyaca nl valyelerinden ve onlarn tarikatlarndan pek honut

deiller. Turizm Bakan Karmenu Vella ile yaptm grmede o da ayn kaygy dile getirdi.
"Nedense Malta der

demez herkes valyeleri soruyor. Biz bundan mutlu olmuyoruz. Evet valyeler var. Onlarn
tan katlar var. Ve bu aday dnyaya onlar tanttlar, Ama bunlarn dnda bir de gerek Malta
var. Biz bu Malta'nn tannmasn ve sevilmesini istiyoruz. Bu Malta Maltallarndr,
tarikatlarn deil. Siz Trk olduunuz iin sylyorum, Ankara Hkmeti bize hep Malta
valyeleriyle Trklerin savalarnn anlatlmasndan iki lkenin turizm ve kltrnn zararl
kacan nazik bir ekilde hatrlatt. Ben de ayn kandaym. Bizim valyeler dnda bir
kltrmz gstermek istiyoruz." Turizm Bakan Vella gen, giriimci ve dinamik bir
politikac. Malta'da esmeye balam olan "Deiim' rzgrn yakalamay baarabilmi bir
"Sosyalist". Trkiye ile Malta arasnda "Sava konseptlerine" deil dostlua dayal ilikiler
kurulmasndan yana. "Hkmetimizin gr de budur" diyor.

Gnmzde Malta'daki valye tarikatlarnn tamamna yakn kendilerinin 1048'de balayp

1240'a kadar srm olan bu Templar geleneinden geldiklerini ne srerler. Ksa ad
S.M.O.M. olan "The Sovereign Military Hospitaller Order Of St. John of Jerusalem of Rho-
des and of Malta"da (Rodos, Malta ve Kuds St. John valyeleri askeri ve Egemen Tarikat)
halen dnyada kabul edilen ve Malta Devleti nezdinde bir bykeli tarafndan temsil edilen
tek "Tarikat devletidir". Bunlarn kendi pasaportlar ve elilik binalar vardr. Merkezleri
Roma'dadr ama "kararghlar" Malta'dadr.

Srgnler...

Kurtulu Sava srasnda, 145 Osmanl devlet ve din adam, asker ve yazar ingilizlerce
Malta'da tutuldu. 28 Mays 1919'da Malta'ya srgne gnderilenler arasnda; eski sadrazam
Said Halim Paa, eski eyhlislam rgpl Mustafa Hayri Efendi, Abbas Halim Paa, Mithat
kr, ismail Canbulat beyler ve Ziya Gkalp, Hseyin Cahit, Ahmed Aaolu gibi yazar ve
gazeteciler de vard. 16 Mart 1920'de son Osmanl Meclis-i Mebusannn baslmasyla; Kara
Vasf, Hseyin Rauf (Orbay)'n da aralarnda olduu 93 kii daha adaya gnderildi, ingilizler
Sevr'i Osmanl'ya kabul ettirmek iin bu srgnlerin yarglanma hakkn koz olarak
kullanacakt. 1921 Londra Konferans'yla srgnler serbest kald, Ancak 13 srgn, adadan
aynlamadan ld.

TAPINAK VALYELERI

2.3. TAHTI OLMAYAN iMPARATOR

* Paleolog Hanedan 1453'ten sonra ar'a snyor ve son Bizans imparatoru XI.
Konstantin'in yeeni Zoe-Sophia, ar III. Ivan'la evlendiriliyor. arlar, Bizans'n yasal
savunuculuunu stleniyor.

***

S.M.O.M. tarikatnn Malta'daki Bakan (President) Roger di Giorgio ile Valetta'daki

muhteem kararghnda grtm. Roger di Giorgio, ksaca K.G.CM.G. denen "valye
Byk Ha'n Tama Hakkna Sahip ahs". alma odasna girdiimde duvardaki byk
bir portre dikkatimi ekti. Kim diye sordu. Bakannn cevab olduka dndrcyd.

Malta halknn valyeleri niin sevmedikleri belki de en iyi bu szlerden anlalyordu.

valyeler gemite olduu gibi gnmzde de sadece Katoliklerden seiliyor. Bu tarikatn
bir de "Sahte valyeleri ve Tarikatlar Soruturma Dairesi" var. S.M.O.M. kendisi dnda
sadece iki tarkat gerek valye tarikat olarak tanyor dierleriyle ba kurmuyor. Bunlar
1888'de Ingiltere'de Kralie Viktorya tarafndan kurdurulmu olan "The Most Venerable
Order of The Hospital of St. John of Jerusalem" ile Protestan Almanlar tarafndan kurulmu
olan "Der Jo-

>98-
"99*

honniteorder, Balley Brandenburg des ritterardens des St. Johannis." S.M.O.M. bu ingiliz ve
Alman tarikatlarnn Hollanda ve Isve'te kurduklar tarikatlar da gerek tarikatlar olarak
kabul ediyor. Dier tm tari-katlarn kendileriyle ve Kuds, Rodos ve Malta'yla valyelik
olarak balar olmadn sylyor.

Roger di Giorgio S.M.O.M. tarikatnn Malta'daki Bakan ama kendisi valye deil.
Meslei mimarlk. Tarikate ait binalarn restorasyonunda etkili olsun istenmi. "Bizim
Malta'da birok kalemiz ve saraymz vardr" diyor. "Gerekte btn Malta'y biz kurduk.
Valetta Avrupa'da ehir plan nceden tasarlanarak kurulmu ilk bakenttir. Dier ehir
Madina da yledir" diye ekliyor. Bu Madina ad da Arapa Medine'den geliyor, Arapa
Medine, medeni ehir demektir.

nilenleri sevmiyoruz." diyor. Ne gibi sylentiler diye srar ediyorum ama nafile. Prens
aleyhine alm olan baz davalar olduunu biliyorum ama bakan bunlara deinmek
istemiyor.

Daha sonra grtm ayn tarikatn bir baka yesi Marki Cle-ment de Piro ise, kk bir
mzeyi andran evinde bana Bizans Imparatoru diye tantlan kiinin kendilerince "Gvenilir
bir ahs" olmadn aka sylyor. "Bu adamn kimlerin hesabna altn biz biliyoruz."
diyor, Ama hepsi o kadar. S.M.O.M. yetkilileri sylemiyorlar ama Bizans Imparatoru'nun
"Birilerinin hesabna alan adam" olduu izlenimi verilmek isteniyor. Acaba bu birileri
Ruslar m diye dnyorum? Daha sonra bu dncemi dorulayan baz bilgiler de
aktarlyor.

Trklerle hep savatk*

Roger di Giorgio, kaleyi gezdirirken birden ilgin bir aklama yapyor. "Bizi Islam'a kar bir
tarikat zannetmeyin" diyor. Ben de Trkiye hakknda ne dndn soruyorum. "Biz
tarihte hep Trklerle savatk. Onlar ok iyi tanyoruz, Ama artk a deiti. Bizim
Trkiye'yle alp veremediimiz bir ey yok. Trkiye'nin de dier devletler gibi baarl
olmasn isteriz, bu kadar."

Nedir ki, tarikatn dier yeleri Trklerin AT'de yerleri yoktur diye aka sylyorlar. Konu
Islamiyet'e gelince; Araplardan ok yararlandklarn ve daima iliki iinde olduklarn
vurguluyorlar. Trkler iinse sadece iyi askerdirler ve bata Kanuni olmak zere byk devlet
adamlar yetitirmilerdir diyerek konuyu kapatyorlar.

Yahudileri de benzer biimde geitiriyorlar. Malta'da Yahudi yok denebilir. Gemite kaytl
sadece 50 aile varm. Bunlar da daha ok valyelerin "Kirli Para" ilerinde kullanlmlar.
Bakan Roger di Giorgio'ya, "Bir de Bizans imparatoru Prens Henri Paleolog var. Onun
hakknda ne dnyorsunuz?" diye soruyorum ve bir belge gsteriyorum. Bakan isteksizce
inceliyor evrak: "Bizim Vigo ile sorunlarmz var; (Vigo Prens'in adlarndan biri) hakknda
syle-

esrarengiz imparator

Prens hakknda S.M.O.M. gibi dnmeyenler de var. Imparator hakkndaki kukular belirli
kskanlklardan, hrslardan ve kar atmalarndan m kaynaklanyor yoksa daha derinlerde
yatan baka nedenler mi var? Bizans Imparatoru'nun "Byk stad" olduu tarikatlarla
grmeye gittiimde baz bilgiler edinebiliyorum.

S.M.O.M. diye bilinen tarikat 1798'den sonra Rus arlarnca korunmaya alnyor. ar'n
Ortodoks Kilisesi'nin ba olmas, baz sofu Katolik valyelerin ayrlarak kendi balarna
yeni bir tarikat kurmalarna yol ayor, Ama birok Katolik valye Rus ar'nn desteini
istemeden de olsa kabulleniyor. 1917'ye kadar arlar bu tarikat ynetiyor. Paleolog Hanedan
ise 1453'ten sonra arlara snyor ve son Bizans Imparatoru XI. Konstantin'in erkek kardei
Thomas'n hz Zoe-Sophia,ar III. Ivan'la evlendiriliyor. Bylece arlar hem tm Ortodoks
dnyasnn ruhani liderliini hem de Bizans'n yasal savunuculuunu stlenmi oluyorlar.

Bolevik ihtilali bu staty batan sona deitiriyor. Bu dnemde devreye baz ok zengin ve
gl Amerikallar girmeye balyor. Malta valyeleri Katolik ve Ortodoks tarikatlar olarak
blnyorlar. Bir ksm da "Ekmenik" yani "Dinler Aras Dialog" (sadece Hristiyanlar iin
geerli) tarikatlar haline geliyorlar. Bunlardan S.M.O.M., bata Vatikan

olmak zere 45 lkede Bykeli dzeyinde temsilci bulundurabilme hakkn kazanyor.

Bylece S.M.O.M. resmen 'Devlet iinde Devlet" statsne kavuuyor. Kendi bayra, pulu,
pasaportu, imtiyazlar ve zel vergi sistemine sahip olan "Egemen Bir Devlet". Ayn zamanda
UNESCO'da, AB'de, FAO'da, WHO'da vd. daimi delegasyonlar bulunduruyor. Kzl Ha ve
dolaysyla da Kzlay'la sk ilikiler kuruyor.

Ama hakknda kt izlenimler de douyor. rnein baz Yahudi evreleri 2. Dnya Sava
srasnda Yahudilerden alnan paralarn ve altnlarn Kzlha ve onun yneticilerinden olan
bu Sen John Tarikat tarafndan eitli lkelere -bu meyanda Trkiye'ye- karldn
sylyorlar, Italya'da patlak veren nl P2 Mason Locas skandaline adlar kartrlyor.
P2'nin 1200 yesinden en nde gelenlerin ounun S.M.O.M. yesi olduklar yazlyor.
Ksacas kendisinden baka kimseyi gerek kabul etmeyen "Kibirli" S.M.O.M. baka
tarikatlar tarafndan "Papann ve Vatikan'n Oyunca" olarak grlyor ve gsteriliyor.

TAPINAK VALYELERI

2.4. iMPARATOR NE ISTlYOR?

nasl imparator olunur

Dnyada en zor ilerden biri budur. Byle bir iddiann sahibi, nce kararlar uluslararas
mahkemelerce kabul edilebilecek bir st makamdan; Papalk, Patriklik veya egemen bir
kraldan "Fons Honorum" diye bilinen bir yetki belgesi almak zorundadr. 11 ubat 1869'da
Prens Giovanni Antonio Lascaris Paleolog, Bizans tahtnn yasal varisi olduu gerekesiyle
Papaya bavurarak kendisinden (Papa IX. Pius) "Fons Honorum" almt. Karar Roma
Senatosu'nun zabtlarna geirilmiti. (Bkz. Congregazione Araldica 47-68). 27 Mart 1869'da
karar ingiliz Asalet Sicili'ne ilendi. 27 Mart 1869'da Prens Gerolamo de Vico Lascaris
Paleolog Roma Senatosu'na bavurarak imparatorluk sfatnn Roma hkmdarlarnn Altn
Sicili'ne kaydedilmesini istemi ve istei de yerine getirilmiti. 6 Austos 1874'de Prens
Giovanni Antonio, yeeni Prens Don Gerolamo'yu -imdiki imparatorun bykbabas-
Imparator olarak tayin etmiti. Bu devir ilemi ve hakkna da Jus Honorum denilir. Fons
Honorum sahibi bir soylu,

setii bir soyluya Jus Honorum yani unvanm kullanma yetkisini devredebilir. 3 Temmuz
1961 'de Flori-da'da bir mahkeme, imdiki imparator Prens Henri'nin babas Prens Sezar'n her
iki hakk da elinde bulundurduuna ve diledii gibi tasarruf edebileceine karar vermiti. 24
Mart 1964'te ise ABD, Sirakuze'de Prens Henri'nin aleyhine alm bir sahtecilik davasn
mahkeme reddetmi ve Prensin babasndan intikalen kendisinde olan bu iki hakk diledii gibi
kullanabileceine karar vermiti. 14 Kasm 1990'da Prens Henri Londra'deki "College of
Arms" (Asalet Sicil Kayt Okulu)'nda asa-

(etini ve eceresini belgelendirdi. Nihayet 16 Nisan 1991'de Fransz st mahkemesi (La Cour
de Cassation) Prens Henri'yi at bir "Asalet verme davas'nda hakl bularak tasarrufun
hakknn kendisine ait olduunu onaylamt. Daha nce Majr Castillo'nun gsterdii
mahkeme karar ise (1997 tarihli) en son karard. Yani Istanbul'daki Bizans Tah-t'nn Yasal
Varisi olduunu iddia eden ve bu iddiasn da Italya'da, Fransa'da, ingiltere'de, Amerika'da ve
Rusya'da mahkeme kararlaryla kabul ettirebilmi bir imparator vard, iyi mi? Trkiye'nin
bandaki dertler yetmiyormu gibi bir de Imparator karmlard bamza.

Malta'da ingilizlerin egemenliklerini simgeleyen bir kulp var: Union Club. Gemite ingiliz
soylularn, subaylarn ve ailelerinin bulutuklar yermi. Halen Malta'nn en kibar ve prestijli
meknlarndan. Union Club'da, "The Constantinian Order Of Saint George" (St. George
Konstantin Tarikat'nn Temsilcileri=Association) ile bulutum. Emekli Albay valye
Antoine Pace Bonello, Agatha Christie uyarlamas filmlerdeki emekli ingiliz istihbarat
subaylarn andryordu. "Ben hep askerdim, ailem de" dedi ve ekledi: "Sizi Majr Victor J.
Castillo (ED. GC, OC sahibi bir valye) ile tantraym. Kendileri benim "Chairman'imdir.
valye Castillo 84 yanda bir 'delikanl'yd. Gler yzl ve sempatikti, iyi eitim grm
biriydi. Hemen sze girdi: "Bizim tarikatmzla ilgili bir soruturma yapyormusunuz..."
Elime bir belge tututurdu. Bu, Rusya'daki bir mahkemeye ait, 24 Temmuz 1997 tarihli bir
karard. "Bu mahkeme karar Prens Henri Konstantin Paleolog'un Bizans Taht'nn Tek

Yasal Varisi olduunu gsteren en son karardr. ncekileri de size anlatacam ve

gstereceim..."
Prens Henri Paleolog Konstantin Tarikat'nn (St. George) Byk stad'yd. Majr Castillo
ve valye Bonello, onun Malta'daki resmi temsilcileriydiler. Prens, Cannes'da gizli tutulan
bir adreste oturuyordu. Majr Castillo'ya gre Prens tek ve yasal Bizans imparatoru idi.
"Galiba Bizans Taht'na oturmak isteyen bakalar da var?" diye sordum. Majr Castillo
hemen dorulad: "Bakalar da bu tahtta hak iddia ettiler ama sadece Prens Henri'nin
haklarnn sakl tutulmasna karar verdi mahkemeler. Bakn kararn altnda ne yazyor" dedi.
"Bu karar Prens Henri'nin halen hkmdarln srdrmekte olan egemen bir kralla ayn
haklara sahip olduunun belgesidir ve kantdr" yazyordu. Ortada ne Bizans Taht ne de
Bizans vard ama Prens Henri Paleolog adnda biri, olmayan bir tahtn, olmayan bir devletin,
olmayan bir ordunun bandaki gerek bir Imparator olduunu mahkeme kararyla tevsik
edebilmiti!

Neron'un Torunu

Baka bir belgeye gre Prens Henri'nin atalar. Roma imparatoru Julius Flavius Claudius'a
uzanyordu. Julius Sezar da ayn ailedendi. Daha da nl bir atas vard: Domitius Claudius,
yani nl Neron. M.S. 54-68 orasnda hkm sren bu imparator dneminde Prens'in ailesi,
Vigo-Paleolog Viterbo hanedan balamt. Prens adnn "Paleo" (Ata-sal, en eski cedde ait
olmak) ve "Logos" (Hikmet, Bilgi; ilahiyatta Tanrnn Bilincine ulamak) kelimelerinden
oluturulduunu ve bu hanedana byle bir ad kullanma hakknn verildiini iddia ediyordu.
Hanedan Bizans'ta hkm srm 9. Hanedand ve imparator da XI. Konstantin'dl.

Majr Castillo nedense tarikatn arlkl olarak Almanya'da, Mnih ve Duisburg'da eitli
faaliyetleri srdrmekte olduundan hi sz etmedi, Almanya'da ve Fransa'da bu tarikatn
yaynlad, tarihsiz ve basld yer belirsiz brorlerde mthi bir Trkiye dmanl
yapldn ve Bizans'n yeniden kurulmas iin imparatorun nasl var gcyle altn hi
sylemedi. Bu tarikatn adn bazen "The Imperial supreme Military Orthodox Dynastic
Constantinian Order of St. George Byzantium" diye deitirerek kullandn da anlatmad.
Bu ad altnda Duisburg'da baz Krtlere el altndan iletilen bilgi ve belgelerde aynen: "Bu
tarikat Yunanistan'n Trk boyunduruundan kurtarlmasna aktif olarak katlmtr. Tarikatn
nihai amac halen Trklerin boyunduruundaki tm halklara hakl mcadelelerinde yardmc
olmak, Bat dnyasnda Bizans' sevdirmek ve Yunanistan lehine almak ve Rus Ortodoks
Kilisesi'nin tantmn yapmaktr" denildiini de sylemedi.

Bunlarla ilgili bilgiler zaten elimdeydi. Kendisine; iyi de, siz Katoliksiniz ama Prens Ortodoks
Kilisesi'nin ba. Kald ki Istanbul'daki Fener Patrii, bizzat kendi elinden km Ingilizce
metinlerde Bizans-Konstantinopol Taht'nn tek yasal varisi benim' diyor. Sizce u mahut
Bizans Taht'nn gerek varisi kim acaba diye sordum. Majr Castillo, "Siz Prens'in Trkiye
iin bir sorun olabileceini dnyorsu-

nuz. Ama oradan onca zaman gemi. Tarikatmz imdi sadece hayr ileriyle urayor.
Trkiye ile alp veremediimiz bir ey yoktur* dedi.
Biri, ben Bizans'n yasal, tek ve egemen imparatoruyum diyor. Yllardr baz devletleri de
yanna alp bu iin hukuki alt yapsn oluturuyor. Tarikatlar kuruyor, unvanlar datyor,
gizli ve ak diplomasi yapyor; temsilcisi ise bana Trkiye ile bir alp veremediklerinin
olmadn sylyor. Tarikatn ba Istanbul'u ve Bizans' istiyor, hepsi o kadar!...

Konstantin (Byk) adn tayan bir tarikat daha var. Gerekte Majr Castillo'nunkiyle ayn
ama nedense aralarnda hibir ba yokmu gibi davranyorlar, Ad "The Imperial
Constantinian Order". istanbul'un fethinden hemen sonra, o srada Arnavutluk'ta yaayan
Pale-olog'dan nceki Hanedan Angeluslar tarafndan yine Papa'nn izniyle kurulmu.
Papalk'n tand bu ilk askeri tarikat 1680'de Avustur-ya-Macaristan adna 2000
valyesiyle; 1717'de, 1719'da ve 1734'de Dalmaya'da ve Arnavutluk'ta Osmanl'ya kar
savat. Bu yl iinde tarikatn Byk stadl Parma Dkal'ndan Sicilya Krall'na geti.

Konstantin Tarkatna ye yaplan bir Alman casusu. Baron Rudolf von Sebottendorff bu
projede. Dr. L. F. Mizzi ile birlikte almt, ilgintir ki u anda "Byk Ba Naibi" olarak
Kont Montaldo ve Modon'un gzkt ve Prens Henri'nin Byk stad olduu "Sovereign
Knights of Malta" tarikatnda da bu Mizzi'nin olu Maurice Mizzi st dzey ynetici olarak
yer almaktadr.

Istanbul'daki Konstantin Tarikat

Konstantin Tarikat'nn Istanbul'da daima "muhbirleri vard. 1908'de Konstantin'in yer alt
faaliyetleri daha ok Osmanl Hanedanl'nn yklmasna ynelikti. Tarikat, Hilafet aleyhtar
yaynlar yaptryordu ve bunda baz Mslman Araplar kullanmaktayd. 1915'teki Byk
stad, Baron Schmidt von der Launite idi. Baron. Boleviklere kar savamak ve arl
kurtarmak iin Rusya'ya valyeleriyle birlikte gizlice girmi ve yakalanarak ikenceyle
ldrlmt. Ondan sonra Byk stadla olu getirilmiti.

Konstantin Tarikat'nn istanbul'da el altndan ynlendirdii en ilgin olaylardan biri

Amerika'nn nl YMCA (Gen Hristiyan 6rkekler Birlii) adl misyoner rgtn Trkleri
Hristiyanlatrsnlar diye 1913'de kurdurtmas olmutu.

TAPINAK VALYELERi2.5. IMPARATOR HATIRlNA DEVLET KURULMU

* Bu imparatorun tac da yok taht da devleti de. Ama ona bir devlet kurulmu. Diplomasi
yapyor hatta arabuluculuk!

* Esrarengiz Baron

Baron Rudolf von Sebottendorff ok ilgin bir kimse. 1911'de ylnda Trk vatandalna
alnm olan Baron bir lokomotif srcsnn oluydu. Trkiye'de bir Yahudi ailesi
tarafndan ok karmak bnyesi olan bir Mason locasna. Memphis Locas'na, inisye
edilmiti. Oysa Baron mthi bir Yahudi dmanyd. Daha sonra bir isvirelinin
almalarndan yola karak Trk Bektailii ile Masonluk arasndaki gizli ilikileri anlatan
Almanca bir kitap yazmt. 1924 tarihti bu kitapta Baron Masonluun esasnn Trk Bektai
geleneinde bulunduunu ve Avrupal Masonlarn bu bilgileri kullanarak tahrif edilmi bir
Anayasa (1717 Anderson Yasas) yaptklarn ve Masonluu amacndan saptrdklarn iddia
etmiti. Imperial Konstantin Tarikat'nn bu esrarengiz Baronu istanbul'da Beyo-lu'ndo bir
"Occult" grubu oluturmu ve buna Thule adn vermiti. Sadece soylularn ye olabildikleri
Thule'nin Mnih'te 200, Almanya'da 1500 yesi vard. En nl yelerinden biri Thurm and
Taxis Prensi idi.

Prens Konstantin Tarikatnn da yesiydi. rgt 1919'da "Sokaktaki adam' siyasete ekmek
iin Baron Sebottendorff un isteiyle DAP adyla bir parti kurdu, Alman ii Partisi diye
bilinen bu Parti, Dietrich Echardt adl bir okltistin getirdii bir adam yine Sebotten-dorfTun
isteiyle 7-555 kayt numarasyla partinin bana getirdi. Bu adam Adolf Hitler'di. Sonras
malum...*

***

Baron Sebotteodorff ve Hitler ilikilerini renmek is Yeni Avrasya Yay. 2000. adl kitabma
bakabilirler.

Tarikat Devlet Adamlar

Konstantin Tarikat halen dnyadaki en gl dinsel ve askeri tarikatlardan biridir. Sadece

Italya'da 1000'den fazla VIP statsndeki yesi vardr. Son Italya Devlet Bakan Francesco
Cossiga bu tarikatn yesiydi. Halen Avrupa Birlii'nde ve Parlamentosu'nda grevli birok
diplomat, eski bir NATO Genel Sekreteri ile birok Lord ve Avam Kamaras yesi de yine bu
askeri tarikatn "Biraderleri" arasndadrlar. Daha sayaym m? Vatikan'daki en az 20
Kardinal, 9 Nobel dl sahibi bilim adam bu tarikatlar. Dahas Kral ve Taht Varisi,
Paleolog bata olmak zere bu tarikatlar. Ve son olarak bu ikolatal pastann stne konulan
iki de CiA Bakan var. Onlar da bu Konstantin Tarikat'nn yesidirler. Nasl beendiniz mi?

Souk Savan en scak olduu l960'l yllarda Malta, ABD ve Sovyet istihbarat rgtlerinin
sava alanyd. Bir yanda NATO ve CIA dier tarafta STASI ve KGB. Sovyet ajanlar
Malta'daki Trkiye delegasyonuna gelen tm ifreli bilgileri elde etme abasndaydlar.
NATO Malta'da ok gizli ve nemli bir blm kurmutu, Ad "Erken Uyar Sistemi" idi. Buna
gre zellikle Trkiye'ye ynelik bir Sovyet Nkleer saldrs sadece "4 Dakika" iinde Trk
Silahl Kuvvetleri'ne iletilebilecek, Trkiye'nin NATO'nun ileri karakolu olarak konumu ve
korunmas salanm olacakt. Erken uyar sisteminin bir ad da "4 Dakika Sistemiydi,
Ankara'yla Malta arasnda NATO'nun salad bu gizli istihbarat a Sovyetler'in en ok ilgi
gsterdikleri birimdi. "Sovereign Or-derOf St. John Of Jerusalem Knights Of Malta"nn ba
Kont Louis Scer-ri Montaldo de Modan Ankara-Malta arasndaki bu "Erken Uyar
Sisteminde" grevliydi. Kont Montaldo ile St. Paul's Bay'deki evinde grtm. Bu sistem
Trkiye'yi
gerekten de kurtarr myd dedim. Kont bir kahkaha att. "Ad 4 Dakika idi ama bana
sorarsanz drt saatte bile Trkiye'yi kolay kolay uyaramazd." Kont'a Masonlar'la ilgileri
olup olmadn soruyorum: "Tarkatmz Katolik ve Ortodoks arlkl "Ekmenik" bir
tarkattr, "Eklesiastik" (Kilise kurallaryla ynetilen, Kilise gibi olan) deildir. Ortodokslara
Masonluk yasaklanmamtr, Aralarnda Masonlar vardr, Ama aramzda Protestan da,
Anglikan da. Fener Patrii'ne bal Ortodokslar ve Ermeniler de vardr. 72. Byk stadmz
Prens 6delen de Burgh idi. 73. ise Perpignan Dk Don Roberto II. Bunlar Katoliktiler ama
"Grand Chancelleor" (Ba Naip) olanlardan biri. Kont Thorbjorn Wiklund isveliydi ve
Protestand. lmnde sonra 10 Eyll 1994'te Aragon Saray Kraliyet dairesi Byk Naiplie
beni getirdi."

Halen Byk stad olarak H.I.R.H. (His Imperial Royal High-ness=imparator) Prens Henri
Konstantin III. gzkyor. Kimdir bu ahs, anlatr msnz diyorum. Kont hi duraksamyor:
Btn dnyada Bizans Taht'nn yasal ve tek varisi kabul edilmitir, iskenderiye'deki
Ortodoks Patriklik tarafndan korunmu. Patrik Kipriyanu ve Patrik Nic-holas IV. tarafndan
kutsanmtr. Onlar Prensin Protector'lardr.."

Prens Henri'nin tam ve gerek ad olduka uzun: "H.I.R.H. Prens Henri Constantine III de
Vigo Aleramico Lascaris Paleologue, Bizans Imparatoru, Konstantinopol Taht'nn Yasal
Varisi, Yeni Roma, Bizans ve Teselya ile Kuds'n Yasal Byk stad halen ikinci eiyle
oturuyor, ilk ei Alman'd. ikincisi kendisinden 22 ya gen, Fransz asll Prenses Franoise.

Bu yl Kasm aynda byk bir tren yaplarak imparatorun 80. ya gn kutlanacak ve olu
olmad iin Prens Bizans Imparator-luu'nu -tasz krall- yeenine devredecek. Prens
yakn evresinde "Bebek Yzl" (Baby Face) olarak tannrm. Nedense yz hi yalanmad
diyorlar.

Kont Montaldo'ya Prens Mason mudur diye soruyorum. "Onu bana sormayn. Onun
statsnde birinin Italya'da yetimi olduu iin mason yaplm olmas normaldir." diyor.
Kont Montaldo sylemiyor ama Malta'da grtm baka kiiler Prensin birok sorunu
Mason dostlar araclyla zdn ve kendisinin de nl bir italyan Locas'na ye
olduunu sylediler. P2 mi diye sordum. Sustular...

Masonluu brakp Kont'a ne gibi hayr ileriyle uratklarn sordum. "ncelikle biz tam
anlamyla kendi bamza bir devletiz." Yani devlet iinde devlet mi demek istiyorsunuz,
diyorum. "Evet, yle" diyor. "Dolaysyla diplomatik ilikiler kurabiliriz. Nitekim 23 Haziran
1997'de Rusya'da Prens Henri'yle birlikte Rusya Naiplii'ni (Grand Priory) atk. Trene
Rusya Parlamentosunu temsilen Yeltsin'in Bakan-!k seimindeki rakibi Duma szcs
Bayan Galina Starovoitova da katld."*

Bu kadn parlamenter bir sre sonra esrarengiz bir ekilde, evinde tabancayla vurularak
ldrld.

'110'
III.BLM

VATIKAN BALANTILI GNCEL YAZILAR

Kont Montaldo konumasn srdryor. "Trkiye'nin bir Kbrs sorunu var. Biz bu konuda
baz giriimlerde bulunmak iin bir karar aldk. Getiimiz hafta Ankara'ya resmi bir mektup
ilettik. Kuzey Kbrs Trk Cumhuriyeti'ni resmen tanyacamz ve bunun da baz lkelerin
bu Cumhuriyeti resmen tanmalarna hazrlk tekil edeceini bildirdik."

Ite esas konu buydu Kant'a sormak istediim. Kont'un szn ettii mektup 18 Kasm 1997
tarihini ve Dr. Antonio Ancora imzasn tayordu. Brezilya'dan postalanmt ve zerindeki
Referans numaras da A/po/DIP 10-97 idi. Mektup KKTCnin Ankara'daki Bykelisi Nazif
Borman'a yazlmt.

"8u giriiminizden Ruslarn haberi var m? Onlar bu tanma iine ne derler?" diye soruyorum.
"Ruslarn haberi var" diyor. "Kbrs konusunda biz Trkiye, Yunanistan ve Ingiltere arasnda
arabulucu olacaz."

Bizans imparatoru Trkiye'ye "Arabuluculuk" teklif edebilecek cesareti kendinde gryor.

Duy da inanma...

TEEKKR: Malta'da kaldm sre iinde her trl yardmlarn esirgemeyen bata Turizm
Bakan Sayn Hermenu Vella olmak zere, NATO yetkililerine ve Marika Doublet'ye
teekkr ederim.

VATIKAN BALANTILI GNCEL YAZILAR

3.1. VATIKAN-ISRAIL. ANLAMASI VE TRKIYE'NIN DIKKATINE...

Vatikan ile israil arasnda 30 Aralk 1993'te tarihi bir anlama imzaland. 8u anlamann
imzalanaca geen yl temmuz aynda Vatikan tarafndan aklanmt. Vatikan szcl
geen yl yapt aklamada kesin bir tarih belirtmemiti ve sadece 31 Aralk tarihine kadar
israil'i tanyacan aklamt. Vatikan, her zamanki soukkanllyla son gne kadar
bekledi ve imzay nihayet att.

8u anlama israil asndan ok byk bir nemi haizdir. Vatikan ise anlamadan kazanl
kan taraf durumundadr. Bu anlamayla ilgili ayrntlara girmeden, baz n bilgileri
Trkiye'nin Dileri Bakanl ile zellikle islami dnceyi savunan evrelerin dikkatine
sunmak istiyorum. Vatikan ile israil arasnda imzalanan bu anlama, sadece bu iki devleti
deil, bata rdn olmak zere tm islam alemini de yakndan ilgilendirmektedir.

Anlamann zellikleri:

Vatikan-lsrail ilikileri israil devletinin kurulduu (1948) dnemden beri hep askda
tutulmutur. Vatikan, israil'i devlet olarak tanmamakta direnmitir. Yunanistan ve Ispanya da
-ve kukusuz Arap lkeleri de-israil'i uluslararas platformlarda tanmamlard, israil bu
nedenle dnyadaki en az 14 devlet iin var deildi. 8u ne demektir? Israil kurulduu zaman,
baz devletlerin bu yeni devleti tanmam, dolaysyla

varln kabullenmemi olduklar demekti. rnein; bir ispanya iin birka yl ncesine
kadar yeryznde diplomatik dzeyde varl kabul edilmi israil diye bir devlet yoktu! Ayn
durum Vatikan iin de yleydi, ite bu anlamayla Vatikan, israil diye bir devletin
varolduunu diplomatik dzeyde kabul etti. 6u bir "Pakt"tr. Trke'ye "Anlama" diye
evriliyor ama gerekte 30 Aralk tarihinde Vatikan ve Israil, "Diplomatik Pakt" imzaladlar.
Bu ayrma dikkat ekmeyi zorunlu sayyorum. nk imzalanan bu diplomatik pakt ile
Vatikan ve israil sadece ok dar bir ereve iinde birbirlerini tanmay kabullendiler. 8u bir.

ikincisi, Vatikan bylelikle israil'de bykelilik aabilecek, Ancak Vatikan, eliliini

Kuds'te amay reddetti. Bunun yerine eliliini Vafa (Jaffa) ehrinde amay kararlatrd.
Yafa, Mslman ve Yahudilerin ortak ehridir. Gerek tarihsel gerekse Biblical (Tevrat'taki
yeri ve anlam) nemi Kuds'ten farkldr. Vatikan, Kuds'te elilik amayarak Kuds'n,
israil tarafndan bakent olarak ilan edilmi olmasn da kabullenmemi oldu.

ncs, Vatikan, lkesindeki Hristiyan nfusun bask altnda tutulduunu ne srerek

rdn' de tanmamt. rdn'de 50.000 Ro-man-Katolik yayordu ama rdn anayasas
Trkiye'de olmayan Osmanl Anayasas yok ve rdn'de tatbik edilmekteydi. Vatikan, imdi
israil'den sonra rdn' de resmen tanyarak Arap aleminde de byk puan toplayacak.

En nemli hususlar:

Vatikan, israil'i tanyarak bir anlamda israil'i rekabet alannda saf d brakt. Bu husus ok
nemlidir.

Israil de, Vatikan da "Devlet" olarak kendilerinin yeryznde "Tanr Dzenini" temsil
ettiklerini ne srerler. Bu iki devlet de TEODOKSI denilen bir iddiaya sahiptirler. Buna gre
yeryznde yaayan tm halklara ve topluluklara Tanrnn Dzenl'ni tantmay kendilerine
grev saymlardr! Dier bir deyile iki tarafa gre de Tanr bunlar insanlara yol
gstermekle grevlendirmitir.
Ite imdi Vatikan, byk bir ustalkla, devlet tecrbesi ok az olan Israil'i, bu rekabette saf
d brakm oldu. Vatikan, Israil'deki buras ok nemlidir ki, DEVLET'in varln tand,
israil'in Ilahiyat'n tanmad. Dolaysyla israil'i, tanm olduu dier tm devletlerle ayn
dzeye drm oldu. Vatikan iin bundan byle, sadece -ve tpk dier devletler gibi- bir
israil devleti vardr. Bu devlet de Dnyevi (Sekler) bir devlettir, o kadar. Yani Vatikan,
imzalad anlamayla isra-Seklarize etmi oldu. Yahudilii kabul etmi olmad.

Bundan sonra neler olur?

Vatikan derhal "Din deitirme" kampanyas balatr. Israil'de ok gl bir propagandayla,

zellikle de Ekenazi kkenli Yahudileri Yahudilikten kartp Katolik yapar. Bundan sonra
Filistin-Israil anlamasna uyulmasn Araplarn lehine ister. Israil'de sahip olduu
gayrimenkullerin vergi d braklmasn salar. Pazar ayinleri dzenler. Kuds'teki
Ortodokslar etkileyerek Katolisize eder. Ksacas israil'de arln hissettirir.

Ve en nemlisi, Kuds'n statsnn nasl tespit edileceini israil'le birlikte -Ortodoks,

Protestan, Anglikan ve Mslman- cemaatleri ustaca, kendi inisiyatiflerine alr. Zaten bu
nedenle Vatikan, israil'le imzalanan diplomatik pakta Kuds' koydurmad. 6klenen bir
maddeye gre, Vatikan 1999 ylna kadar israil'in, Kuds'te neler yapaca na bakacak, Ancak
nmzdeki 5 yl iinde Vatikan, Israil'in Kuds'le ilgili giriimlerini olumlu bulursa, 30
Aralk'ta imzalanan pakt tam olarak kabullenecek.

Ortadou'da Filistin-Israil anlamasndan sonra yeni bir "Sekler" pakt imzaland. Trkiye'de
seklerlemenin (laiklik deil) ne kadar nemli olduunu hala anlamam olanlar var.
Umarm olaylar daha ayrntl tarzda izleyerek, gereken dersleri kartrlar. Bu diplomatik
pakt kabullenmeyecek pek ok Radikal-Ortodoks Yahudi ve Katolik var. Ortodokslar ise,
Moskova'da anlamann imzaland gn ilk Sinagog'un esrarengiz bir yangnda kl olduunu
grdler.

'117'

VATIKAN BALANTlLI GNCEL YAZlLAR

3.2. PAPANIN "GIZLI" KARIDINALLERI...

yl nce, 16 Nisan 1995'de Papa II. John Paul, St Peter Meydan'n dolduran 200.000
kiilik bir kalabala Paskalya mesajn okudu. Papa ilk kez bu Paskalya mesajnda siyasal
haklar edinmek iin silahl mcadele veren rgtleri bizzat dile getirdi. Papa aynen unlar
syledi:

"zellikle Krtleri, Filistinlileri ve Latin Amerika'daki gruplar siyasal haklar elde etmek iin
silahl mcadele bulunmaya son vermeye aryorum. Toplumda karlkl kabule ve saygya
dayal kullanlabilir (eauitable) zmn tek yolu vardr: Diyalog. Ben onlar bir an nce
diyalog balatmaya aryorum."

Bu Papalk arsndan sonra ilgin gelimeler oldu. ilkin Belika'da sonra da Almanya'da
"Diyalog" gruplar olutu. Hemen ardndan 1995 ylnn Eyll aynda "PKK Diyalog istiyor"
sesleri ykseltilmeye baland. Bunlar "Trkiye Diyalogdan Kayor" eklindeki Bat
Basn'nn maniple edilmi haberleri izledi. Trkiye yeniden insan Haklar rgtlerinin boy
hedefi haline getirildi.

Vatikan'n ve onun brokrasisinin Trkiye'deki siyasi gelimelerle dorudan ve aklanm

iradeyle ilgilenii ite bu 16 Nisan Paskalya konumasndan sonra hz kazand. Ne hikmetse
bu dnemde o gne dein Diyalog szcn telaffuz bile edemeyen baz evreler birdenbire
"Din" akna "Diyalog ve Hogr" toplantlar dzenlemeye baladlar.

Papa'nn ne tr bir Diyalog ars yapt ise Katolik Kilisesi tarafndan yaynlanan resmi
belge ve yaynlardan anlald. Katolik aleminde en ciddi ve en ok izlenen yayn organ olan
THE CATHOLIC WORLD REPORT (ABD tarafndan finanse ediliyor) Mays 1995
saysnda Trkiye'yi tek tarafl sulayan bir haber yaynland (ss. 13-14). Haberde Amerikal
Cumhuriyeti Senatr John Porter'n "Trkiye'de Krtlere Jenosit Uygulanyor" eklindeki
demeci verildikten sonra Mslman Trklerin elindeki Ankara Hkmeti'nin bata Krtlere,
Aramilere, Ermenilere, Sryanilere ve Rumlara bask yapmakta olduu vurguland, (Ayn
Senatr bilindii zere ABD'de Ermeni Soykrm tezini savunur, iki ay nce eiyle gelerek
Trkiye'deki baz Krt liderleriyle grmt), Ayn dergi Haziran 1995 saysnda ise tam
alt sayfalk bir yazyla Trkiye'nin AB'ye girmesini engelleyeceini duyurdu. Papann
Diyalog arsnn bylece kastl bir Anti-Trkiye kampanyasn seslendiren bir "Monolog"
olduu da

anlald.

Rastlant bu ya, 1995'den bu yana Trkiye'de Diyalogla yatp Hogryle kalkanlar, ne

hikmetse tpk Vatikan azyla konuarak Terrist bir rgtle Trkiye Cumhuriyeti'ni
"Diyalog ve Hogr" yutturmacasyla, kendi deyimleriyle, "Diplomatik" grmelerde
bulunmak zere, eit taraflar olarak "Diyalog Masas'na oturtmaya uratlar. Hala da
urayorlar...

Vatikan bu gelimeleri nasl deerlendirdi, bilinmez, Ama getiimiz hafta Papa II. John Paul,
sessiz sedasz bir atama yapt. 21 ubat 1998'de resmiyet kazanarak yrrle giren bu atama
olay ile Kardinaller Koleji'ne (Vatikan'n Senatosu) 20 yeni Kardinal atand. Bylece bu
Papann lmnden sonra yaplacak olan seimde oy kullanma hakkna sahip olan Kardinal
says 122'ye ykseltildi. (Gerekte 166 Kardinal var. Bunlardan 80 yann stndekiler oy
kullanamyorlar). Yeni Kardinallerden ikisi de Amerikalyd. Bunlardan biri Trkiye'deki
"Diyalog ve Hogrcleri" yakndan tanyan ikagolu Francis Kardinal George dieri de
eski Denver Bapiskoposu James Kardinal Stafford'du.
Ancak ilgin olan bu deildi. Papa II. John Paul neredeyse 100 yldr uygulanmayan bir
"Papalk Hakkn" da bu atamalarda kullanmt. Vatikan terminolojisinde "in pectore" diye
bilinen bu uygulamaya gre Papa 20 Kardinaline ek olarak iki de "in pectore" yani GIZLI
Kardi-

nal atamt. Sz konusu szck Latince "Kilisenin barna bast gizli evlad" anlamna
gelmektedir.

Dier bir anlatmla "in pectore" ile yllardr Vatikan'n "gizli" hizmetinde alan ve/fakat
KENDI LKESINDE KIMLIINI GIZLEYEN BAKA DINE MENSUP iki kii u anda
Vatikan'da Kardinal yaplm bulunuyorlar. Papann zel "Audiance=Grme" yapmasndan
sonra Kardinallie getirmeye uygun grd bu kiilerin kim olduklar u anda Papa dahil
sadece 7 kii tarafndan biliniyor. Gelenee gre Papann bu ahslarn kimliklerini
lmnden nce aklamas gerekiyor, yoksa bu kiilerin "in pectore" statleri kimlikleri
aklanmadan srecek.

Yllardr Vatikan'n isteklerini yerine getirerek "Gizli Katolik" olarak altklar ve bizzat
Papann dediine gre gerek kimliklerinin aklanmas halinde ihanetleri nedeniyle kendi
lkelerinde LDRL6-BILECEKLERl ihtimali bulunan bu iki kii acaba kimdir?
Bunlardan birinin in Halk Cumhuriyetindeki bir din adam olduu tahmin ediliyor. Dieri de
acaba Orta Dou'dan Mslman bir lider, kral ve/veya bir din adam mdr? Souk sava
yllarnda CIA hesabna alt bilinen Papa II. John Paul'un Vatikan'daki Mafyas OPUS
DEI'nin Orta Dou'da hangi liderlerle kol kola ve sermayesiyle i ie olduu biliniyor. Birka
yl iinde ok hazin bir "ALDANI'la karlamasnlar diye Orta Do-u'nun Mslmanlar bu
soruyu kendilerine sorsalar iyi ederler, kansndaym...

VATIKAN BAINTILI GNCEL YAZILARI

3.3. IRAN-VATlKAN YAKINLAMASI

1 Mart 1999'da iron Islam Cumhuriyetinin "liberal" grl olduu varsaylan

Cumhurbakan Muhammed Hatemi, italya'ya yapt resmi ziyaret srasnda Vatikan'a da
resmi bir ziyaret yapt. Papa 2. John Paul ile yarm saat grt ve armaanlar verdi
armaanlar ald. Baz Trk gazeteleri bu bulumay "ite Hogr", "inanlar Vatikan'da
bulutu", "iki Din Kolkola" vs. vs. gibi yanltc balklarla okurlarna duyurdular. Oysa ortada
ne iki dinin kucaklamas ne de "Halveti" vard. Olan uydu: uzun bir sredir paralel siyasal
karlar uruna ortak imzalar atmakta ve sk bir dayanma gstermekte olan iki "Devlet'in"
(Din'in deil) en st dzey temsilcileri tam anlamyla "Sekler/Dnye-vi" ilerle ilgili bir
grme gerekletirdiler, bu kadar.

Papalarn iki apkas vardr. Papalar ilkin, bilindii zere Katolik aleminin en st ruhani
nderidirler. Saniyen Papalar sekler gc temsil ederler nk minik "Sperg" Vatikan'n
Devlet bakandrlar. 6u statlerinde rnein bizim Sleyman Demirel'den hibir farklar
yoktur. Muhammed Hatemi ise iran islam Cumhuriyeti'nn gerekte sadece Sekler ilerinden
sorumlu devlet bakandr, Iran iileri'nin "Ruhani" nderi deildir. Dahas, Hatemi ilahiyat
deil. Felsefecidir.

Vatikan ile ii iran rejimi arasnda nasl bir ortak kar vardr? 6u sorunun yant ok gerilere
gider ama bunlara girmeden sadece yakn gemiten baz olaylar nakletmek yeterli olacaktr
kansndaym.

'123*

Vatikan ile iran aralarndaki flrt son alt ylda bir hayli ilerletmilerdi. Papa 2. John Paul,
Ayetullah Humeyni'den ok etkilenmi olduunu defalarca aklamt. Papa uzun sredir
"Anti-Sekler" izgiyi izlemekteydi, Humeyni de yle. Papa kendi anti-sekler
mcadelesinde iran'n liderini her zaman rnek aldn sylyordu. Dahas Papa "Vahi
Kapitalizm" ve "Emperyalizm" kavramlarn da kendi anlad ekilde -rnein bir gnlne
ziyaret ettii Arnavutluu (l 988) Dinsizlik Emperyalizmi yapmakla sulamt-
kullanmaktayd. Bu nedenle Humeyni'nin "Byk eytan" dedii ABD'ye Papa da "Krtajc
Devlet" diyordu.

Vatikan ve Iran arasndaki ilikiler 1993'den itibaren ivme kazand. Bu yl iinde Vatikan
beklenmedik bir ekilde israil'i devlet olarak tand, Amac Kuds'teki statsn
glendirmekti. Israil bu zokay yuttu. Vatikan birdenbire Ortadou diplomasisinde taraf
haline geldi. Bu tanmadan hemen sonra Yaser Arafat' Vatikan'da arlad, Ayn yl Papa
"Dinleraras Dialog" numarasn devreye soktu. Ibrahimi dinler ad altnda dinin birarada -
Vatikan'n gerekte Monolog olan ama Dialog diye yutturulan emsiyesi altnda
olabileceklerini aklad. Bu Vatikan'n ok uzun zamandr hazrlad Kiliseler aras
btnleme hareketinin (Ekmenikalizm) Islam alemi iin planlanm olan uzantsyd. Papa
bu giriimlerinde Humeyni'nin hocas olan Muhammed Ali Araki'yle olan dostluunu da
gndeme getirdi, onun desteini aldn hissettirdi.

Papann islam alemi iinde kendi gibi dnen baka dostlar da vard. Sudan'n nl Hasan
Turabsi bunlardan biriydi. Papa 1993'de Hartum'a giderek Turabi'y'e zel bir grme yapt.
Bir sre sonra da Turabi -ABD'ye gre en tehlikeli islam Terristi-Vatikan'a gelerek Papann
en "Deerli" konuu oldu!

Papann dier bir yakn dostu da El Ezher'in rektr eyh Fatih idi. Papa, ABD tarafndan
terrist ilan edilmi ne kadar Mslman lider varsa hepsiyle "Scak Dialog" kurmaya gayret
gstermiti. Grnrdeki amac belliydi: 1994'de Msr'da Dnya Doum Kontrol
Konferans yaplacakt. Dnya nfusunu planlamak ve krtaj yasallatrmak iin yaplan bu
konferans Papa iddetle knyordu ve engellemek iin de elinden geleni yapmaktayd.
Nitekim Konferansn Nihai Senedi ABD'nin hi istemedii bir gelimeyle noktaland.
ABD'nin terrist olarak nite-

lendirdii Sudan, iran ve Libya Papa tarafndan hazrlanm olan ve iinde Vahi Kapitalizm",
"Kontraseptif Emperyalizmi" gibi kelimelerin ska getii metni Papayla birlikte imzaladlar.
Konferans sabote edildi. ABD delegasyonu, bata da Al Gore akndlar. Neden sonra CiA,
Papann ksa bir sre nce D Ileri Bakan Bapiskopos Jean-Louis Tauran' gizlice Libya'ya
ve Iran'a gndermi olduunu aklad. Papa ne gibi vaatlerde bulunmutu da bu iki "Terrist"
Devlet onunla birlikte hareket etmilerdi, Ca bunu hibir zaman aklamad.

Uzun szn ksas: Papa ve Italya u dnemde PKK'ya aka destek karak Trkiye ile olan
ilikilerini askda tutmaktadrlar. Ortadou'da uzun bir sredir Kiliselerle iiler arasnda
"Dialog" ad altnda bir "ittifak" kurulmu bulunduunu ilk kez Cumhuriyet Gazetesi'nde Sn.
Leyla Tavanolu'nun benimle yapt bir rportajda aklamtm (3 Austos 1997). Bu
ittifakn odanda unsur vardr, l) Trkiye'nin Trkmenistan'la imzalad Trkmen
doalgaznn nakil, iletme, ina vs. ileri, 2) Iran'a uygulanan ambargonun krlmas, 3)
Vatikan'n Krtleri Hristiyanlatrma projesi erevesinde ncelikle kendi koruma altna
almas giriimleri. Ksacas, Vatikan'da iki din kol kola girmi deil, iki Devlet kol kola
siyaset yapmaya balamlardr.

>124<

VATIKAN BAGLANTILI GNCEL YAZlLAR

3.4. APO'NUN PAPA'YA MEKTUBU ZERlNE...

Bu szler blc terr rgt PKK'nn ba Abdullah calan'a aittir ve Papa II. Jean Paul'a
yazd mektupta yer almaktadr (La Republica, 23 Kasm 1998, ss. 1-3).

imdi sorumuz udur: PKK ve ayrlk Krt hareketlerinin Kiliselerle ne ilikisi var?

ilkin unu belirteyim. Kiliseler 1965'den bu yana Ortadou'daki Krtlk hareketleriyle ve

1983'den sonra da PKK ile ok yakndan ilgilenmekteydiler. Gney Dou Anadolu'daki ilk
gizli ve rgtl etnik ve dinsel ayrmcl esas alan istihbarat Faaliyetlerini 1962'de Bar
Gnllleri adyla blgeye gnderilen ounluu Katolik ve Anglikan Kiliseleri'ne kaytl
Amerikal uzmanlar balatmlard.

Bunlar yl sreyle bu blgede youn misyonerlik faaliyetlerinde bulundular, bir ok

vatandamza din deitirme telkinleri yaptlar, inanlmaz vaatlerde bulundular ve etnik ve
dinsel ayrmcl krkleyecek blgesel inan farkllklarn "Bilgi" haline dntrerek
ABD'deki eitli istihbarat birimlerine aktardlar. Bu gnlllerin hazrladklar raporlarn bir
ksm da dorudan doruya Kiliselere gitti.

1965'de II. Vatikan Konseyi sona erdi ve kararlar Yaynland. Bunlarn arasnda kavramn
dnya apnda yaygnlatrlmas da vard. Bu kavramlar Ekmenizm. Diyalog ve Hogr
idi. Ekmenizm zellikle tm Kiliseleri bir araya getirmeye ynelik bir giriimdi. Bunun
sonucu olarak Katolik ve Ortodoks Kiliseleri ortak bir ynetmelik hazrladlar ve bir ortak
eylem plan yaptlar (The Directory For the Applica-tion OF Principles and Norms on
Ecumenism, Vatikan, Pontifical Coun-cil, 1993). Kiliseler daha nce de II. Vatikan Konseyi
kararlar gerei mevcut CANON'larnda (Mer-i Hkmler Kitab) Hristiyanlar birletirici
yeni maddeler ihsas etmilerdi. Katolikler CODE of CANON LAW'da 752. maddeyi,
Ortodokslar da CODE OF CANONS OF THE EASTERN CHURCHES adl paralel
kitaplarnda 599. maddeyi yeniden dzenlemilerdi, (Ayrntl bilgi iin bkz: Congregation for
the Doctrine of Faith, Profession of Faith and Oath of Fidelity, Jan. 9, 1989, AAS 81. Vatican,
1989).

Diyalog ve Hogr toplantlarn dzenleme faaliyetleri ise daha 1960'da ilk kez gndeme
gelmiti ve taraflar Amerika'da ksaca SCO-Bfl diye bilinen (Standing Conference of
Canonical Ortodox Bishops of America) daimi bir konferans rgt kurmulard, ite bu
rgtn yllar sren abalar sonucunda dnyadaki "Komnist" hareketin gelime izgisi de
gz nnde tutularak ilk uluslararas Diyalog ve Hogr toplantlar dzenlenmeye baland.
Bu karar Lbnan'daki Balamand Manastr'nda Temmuz 1993 ylnda dzenlenen gizli bir
toplantda alnd ve ilk Hogr ve Diyalog Konferans'nn sembolik nemi de dikkate
alnarak istanbul'da yaplmasna karar verildi.

Fener Patrii Bartolomeus'un giriimiyle bu ilk toplant kutsal St. Andrew gn, 30 Kasm
1993'de Istanbul'da yapld ve nl Boazii Deklarasoynu yaynland. Katolik ve Ortodoks
Kiliseleri'ni birbirlerine balayan ahs Suriye Ortodoks Kilisesi'nin ba Mar Athanasius Yes-
hue Samuel olmutu. Bu ahs ile ondan nceki ruhani Gabriel Abdl-said bu uurda ok
almlard. Mar Athanasius naml bir Trk dmanyd. Suriye'deki Nusayriler'le de ok
sk ilikiler iindeydi. Nitekim 1989 ve 1991 yllarnda bu kilise iki kez Trkiye'yi Avrupa
Birlii'ne ikayet etti. Kilisenin ikayet mektubunda aynen yle yazlmt: Trk Silahl
Kuvvetleri Gney Dou Anadolu'daki Krt ve Sryaniler! ldrmekte, evlerini ykmakta ve
onlara ikence uygulamaktadr. Krtler ve Sryaniler TSK'nn ve Mslmanlarn
boyunduruundan kurtarlmaldrlar."

Ite PKK ile Vatikan ve dier Kiliseler arasndaki dorudan balar bu Kilise salyordu. ok
gemeden Vatikan bu Ortodoks Kilise-si'yle birlikte PKK'y savunan yaynlara balad.
Dnyadaki 900 milyon Katolik iin yayn yapan radyo, televizyon ve yazl basnnda
TSK'nn ve Trklerin Krtleri vahice yok etmekte olduklar yazlmaya baland. rnein The
World Catholic Report Mays-Haziran 1995 tarihli yaynlarnda tam sekiz sayfa Trkiye'yi
iren bir ekilde karalayan yaynlar yapt ve bata Italyanlar olmak zere tm Hristiyanlara
PKK'ya ve ayrlk Krt hareketlerine destek olmalar arsnda bulundu. Vatikan daha nce
de La Documentatlon Catholic adl resmi yayn organnda tm Trkiye topraklarnn gerekte
Hristiyan Arap ve Krtlere ait olduunu yetkili bir azdan, Cezayir Arvek'i Monsenyr
Henry Tessier tarafndan dile getirmiti (Nr. 2012).

imdi yeniden Apo'nun mektubuna dnelim, Apo mektubunda aynen yle yazm Papaya:
"Suriye'de bulunduum srada Suriye Ortodoks Kilisesi'nin Bapiskoposu Yoharna Ibrahim
Mar Gregorius ile bir ok kez grtm. Trkiye'deki rejim sadece Krtleri deil, Ermenileri,
Sryanler! ve Rumlar da imha etmitir. Ben, Krdistan topraklarnda yaayan Hristiyan
aznlklar da Trk vahetinden korumak iin savayorum. Beni bu savata yalnz
brakmayacanza eminim."
Kiliseler Apo'yu gerekten de yalnz brakmadlar. Papaln Dou Kiliseleri Birlii
Komisyonu'nun ba Achille Silvestrini, Apo'nun mektubundan iki gn sonra bir aklama
yaparak Vatikan'n PKK'y ve onun ban desteklediini aklad. Rusya'da ise Ortodoks
Kilisesinin en hareketli savunucularndan biri olan bir milletvekili Apo'yu Rusya'ya getirmek
ve ona snma hakk tantmak iin var gcyle alt. stelik bu milletvekili Komnist
deildi, tam bir Kilise taraftaryd! Nedir ki bu milletvekili ayn zamanda gizli bir tarikatn da
yesiydi. 6u Hristiyan tarikat yzlerce yllk gemii olan "ORDRE SOUVERRIN
MILITAIRE ET DVNASTIQUE DES CHEVALIERS D6 LA CROIX DE
CONSTANTINOPLE (Istanbul Ha'nn Egemen Askeri ve Hanedansal Tarikat)" idi. Bu
tarikatn banda da yasal Bizans Imparatoru olduu bata Rus, ABD, Italya, ingiltere ve
Fransa mahkemeleri tarafndan tevsik edilmi olan Prens Henry Paleolog vard. Sz konusu
milletvekili 23.6.1997'de St. Petersburg'do bu

tarikatn dzenledii ve Imparatorun hazr bulunduu Ta giyme trenine katlm ve hem

Yeltsin'i hem de Duma'y temsil etmiti.

Ite bu gizli tarikat da 1970'li yllardan bu yana zellikle Alman-ya'da Duisburg, Karlsruhe ve
Berlin'de ayrlk Krt hareketlerine ve PKK'ltara maddi ve manevi destek veriyordu. El
altndan datlan bildirilerinde aynen yle yazlmt: "Trkiye'de boyunduruk altnda
yaayan siz Krtleri ok yaknda bu barbar boyunduruundan kurtaraca-

giz.'

Szde Bizans Imparatoru'nun tarikatnn yesi, Duma milletvekili ve Bakan Yeltsin'in bir
dnem yardmcs olan bu milletvekili Bayan Galina Strovoitova idi. Ve Galina getiimiz
hafta sonunda Rusya'da-ki Monarkistleri'ni bakenti St. Petersburg da urad hain bir
saldrda ldrld. PKK ve APO, Rus, Suriye ve Yunan Ortodoks Kilisele-ri'ndeki ok gl
bir yandalarn kaybettiler, Ama ilgin olan udur ki Apo'yu Rusya'ya getirten ve ona bu
lkede kalacana dair sz vermi olan 13 kiilik milletvekillerinin ba olan bu bayan
milletvekilinin gc Apo'yu Rusya'da tutmaya yetmemiti. Ksacas Galina, Apo'ya yaplan
vaatleri yerine getiremeden ld.

Son sz: PKK ve ayrlk Krt hareketinin arkasndaki destekilerin banda Kiliseler vardr.
PKK olaynda hi dikkat edilmeyen bu husus umarm bundan sonra dikkate alnr.
Ortadou'daki Kilise ve Islami Harici fraksiyonlar ok uzun zamandr bir ittifak iindeler,
benden

uyarmas.

VATiKAN BALANTILI GNCEL YAZILAR

3.5. APO'YU KiMLER KULLANlYOR?

Ilkin u hususun belirtilmesi gerekiyor. Basnda ve baz siyasetilerin dilinde Suriye'den
kartlan Abdullah calan'n Rusya'ya ve Italya'ya gitmesiyle birlikte PKK adl d destekli
blc terr rgtnn "Siyasallama" srecine girdii ne srlmektedir. Bu sylemde,
kanmca, iki temel yanlg vardr.

1) PKK zaten "Siyasi" bir partidir, Ad stnde PKK bir "Hareket" veya "Kltrel Topluluk"
(r. DDKD gibi) deil, kendi koyduu tzk ve ynetmelii araclyla "Kongrelerini"
nceden ilan edilmi zamanlarda yapm bir partidir. Yasa-ddr, gizlidir ve yabanc
stratejistlerin, yabanc gzlemcilerin ve yabanc istihbarat uzmanlarnn denetledii ve
ynlendirdii "Yabanc Partidir", Amac tektir: Trkiye'yi blmek. Bu amala PKK;
Hristiyan Batl gler tarafndan her trl siyasi ve dinsel -PKK en az 20 Mslman din
adamn hunhara katletmitir- iddeti uygulamas iin kullanlmaktadr.

PKK "Siyasallayor" derken bu yasa d partinin Meruiyet kazanma srecine girdii kast
ediliyorsa bu ncekinden de beter bir hatadr, nk PKK yabanc gler tarafndan
"Meruiyet" kazansn veya kazanmasn diye kurdurulmu ve desteklenmi bir parti deildir.
D gler kendi uydurduklar "Krt Sorununa Meruiyet' kazandrmak iin PKK'y ortaya
srmlerdir, Amalar PKK'ya deil, Krt Sorunu'na meruiyet kazandrmaktr.

2) Ya ne oluyor? Bu sorunun yant bellidir, Avrupa Birlii ve onun lideri Almanya -ki buna
4. Reich deniyor- Trkiye'de bir "Krt Sorunu" yarattlar. 1800'l yllarda yine Almanya bir
Yahudilik Sorunu yaratmt. yle ki bir sre sonra Almanya'da yaayan Yahudiler Kilise
tarafndan krklenen bu propaganda kampanyasnn etkisinde kalp kendilerinin gerekten de
bir "SORUN" olduklarna inanmlard. En nl Yahudi aydnlar "Evet Biz Sorunuz"
eklinde kitaplar yazmlar ve belki inanmayacaksnz ama Hitler'den yaklak 100 yl nce
Ari Alman rkn'dan kendilerini Yahudilikten kurtarmasn istemilerdi. Tarihte "Jewish Self-
Hate Movement" (Yahudiliin Kendinden Nefret Hareketi) diye bilinen bu sapk akm
Holocaust'la sonulanmt.

Trkiye'de Almanya'nn yaratmaya alt gibi bir "Krt Sorunu" yoktur. nk PKK tm
Krtleri temsil etmez. Trkiye'de PKK'nn kendisi d destekli bir "SORUN"dur. imdi AB,
ite bu sorunu artk bir Trk sorunu diye deil dorudan doruya bir "Avrupa Sorunu" haline
getirmeye almaktadr. Dier bir deyile u dnemde PKK sorununu Almanya'nn ve
Kilisenin birlikte uydurduklar "Krt Sorunu" bal altnda "Avrupallatrlyor".

Bunun sonucu olarak da nmzdeki Ocak-ubat aylarnda Kuzey Irak'taki gelimelere

paralel olarak AB bnyesinde PKK artk bir Avrupa Sorunu olarak ele alnacak ve
Trkiye'den "Krtleri bir aznlk" olarak tanmas istenecektir.

Daha ilgin olan bir husus da udur:

Halen Italya'da bulunan APO'nun italya adna d ilikilerini eski Cumhurbakan Senatr
Francesco Cassiga ynetmektedir. Basn Cossiga'nn Libya'ya gizli bir ziyaret yaparak Apo
meselesini grtn yazmtr, Ama bilinmeyen taraf udur. Cossiga Libya'dan nce
Malta'ya bir ziyarette bulunmutur. 5 Aralk'ta Malta'ya gelen Cossiga burada dnyaca nl
ve gl pek ok ahsiyetle bir araya geli ve ierii gizlenen toplantlar yapmtr. Bu
toplantlar hakknda Malta'daki bir dostum bana aynen u aklamay yapt: "Cossiga durup
dururken Malta'nn AB'ye alnmas gerektiini ve bunun iinde Italya'nn OLMAZl OLURA
evirmeye hazr olduunu syledi." Malta'ya bu enite pc nereden kmt Maltal
dostum bunu bilmiyordu, Ama olayn bilinen taraflar vard.

Senatr Cossiga UDR partisinin bakan ve imdiki hkmetin en byk ortayd, Ayn
zamanda stad Mason'du ve dnyann en gl Katolik tarikatlarndan birisinin de en nde
gelen yesiydi. Malta'da ite bu tarikatn yeleriyle toplantlar yapmt. Tarikatn ad
"IMPERI-fll CONSTANTINIAN ORDER OF ST. GEORGE" idi. Alt Taht Varisi (Birisi
Bizans'n), dokuz Nobel dll bilim adam, bir NATO Genel Sekreteri, bir ok general ve st
dzey brokrat, Ingiliz Lordlar Kamaras'ndan yirmiiki ye, Vatikan'dan yirmi Kardinal ve
dikkat de ClA bakan bu tarikatn yeleri arasndadr.

Szn z: Apo Italya'dan kartlrsa bir taktik gerei olarak nce Malta'ya gnderilebilir.
Yukardaki tarikat ayn zamanda Malta valyeleri'nin de bel kemiidir. Bu valyeler Malta
zerindeki tm yasal haklarn tam 200 yl nce kaybetmilerdi, Ama Amerikallarn
bastrmasyla getiimiz ayn sonunda Malta zerindeki tm haklarn yeniden geri aldlar ve
gemite olduu gibi yine "Devlet iinde Devlet" statsne kavutular. Bu tarikat dorudan
doruya Papaya baldr ve sorumludur, hibir Devlet resmi bir konuda Papay atlayarak
onlar muhatap allamaz. Bilinsin de...

VATIKAN BALANTILI GNCEL YAZILAR

3.6. APO'NUN GVENCESI PAPA

Sunu

Strateji Uzman Yazar Aytun ALTINDAL, Trkiye'ye kar Ortodoks dnyasnn

tezgahlad planlarla ilgili olarak sunduu bilgilerle ne km bir isim. Altndal, d
dnyada olup bitenler hakknda olduu kadar, ieride olup bitenlerin arka planyla ilgili de,
ilgin grlere sahip. Altndal, Hristiyan dnyasnn Trk siyasetini etkilediini ileri
sryor. Altndal ile Trkiye'nin iinde ve dnda gelien belli bal olaylar konutuk.

* isterseniz nce Trk demokrasisini konualm? Demokratik rejimin ileyiini zorlatran

temel sknt nedir?

*Trkiye'de demokrasiden nce cumhuriyet rejiminin faziletlerinin ne olup olmadklarnn

anlatlmas gerekiyor. Trkiye'de cumhuriyet, ne yazk ki sadece bir siyasi partinin ve onun
ceberrut devletilik anlaynn bir yansmas olarak grlmektedir. Tek parti rejiminin baskc
uygulamalar cumhuriyet kavramyla birlikte zdeletirilmitir. Trkiye'de devletilie
kzanlar Devlete ve Cumhuriyete kar kyorlar. Bundan da en ok Trkiye'nin dmanlar
honut olmaktadr. Oysa, sz konusu partinin devletilik anlay ve uygulamalar bir
ideolojiydi ve Trkiye Cumhuriyeti Devleti'ni balamaktayd. Ksacas, Trkiye'de
demokrasinin ne olup olmadndan nce Cumhuriyeti olmann ne anla-

ma geldii, bir siyasi partinin tekeline braklmadan, tm siyasi partilerce tartlmal ve

gndeme getirilmelidir.

* "Apo'nun infaz tezkeresi, Cumhurbakan'na geldiinde, bence bu infaz onaylayamaz.

ekindii iin deil, yazlmas sakncal baz nedenlerle bu imzay atamaz.' Demokrasinin
olmazsa olmaz n art nedir?

* Demokrasilerde ilgin bir bileim var ki, bu Trkiye'de hibir zaman tartlmad. Bunu
yllardr gndeme getirmeye altm ama hep engellendim. Bu bileim udur: Dnyada dinsiz
demokrasi yoktur. nk demokrasi bir inan ve tercih meselesidir. Ve dinsel inan olmadan
siyasal inan ve tercihin olmad grlmtr. Batda demokrasi her lkede var olan milli
kilise realitesini yani milli dini gz nnde bulundurarak yerletirilmitir. Dier bir deyile,
Bat'da demokrasiler 1648 Westfalia Antlamas'ndan (14. Madde) bu yana lkelerin
kendilerine zg dinsel yaplar birinci elden dikkate alnarak kurulmutur.

Demokrasilerin en zorlu i sorunu ite bylelikle zlmtr. Son 300 yldr Bat Avrupa'da
Milli kiliseler olmadan, milli demokrasiler olmamtr. Bu sistemin ad da "Dnyeviliktir
(Seculer), laiklik deildir. yleyse Trkiye, Fransa'dan alnm bir devlet laisizmi
dayatmasyla ynetilmeye devam edildike demokratikleme daima kesintiye urayacaktr.
Trkiye'de hedef demokrasi ise, bunun olmazsa olmaz n art devlet zoru ile laisizmden
uzaklap, milli dini (Mslmanl) dikkate alan, kopya olmayan, Trkiye artlarna uygun
bir dnyevileme hareketini zaman yitirmeden hayata geirmeye almaktr.

* Kamuoyunda zellikle, 28 ubat srecinden sonra, insan haklarnda ve demokratiklemede

geriye doru bir gidiattan endie ediliyor. Trkiye kadar, dnyay da yakndan bilen ve
izleyen biri olarak bu gre katlyor musunuz?

* Ben ahsen 28 ubat sreci ile demokraside bir geriye gidi olduunu sanmyorum, Ama
Trkiye'nin egemenlik haklarnn d basklarla ekonomik, siyasal, toplumsal ve en nemlisi
kltrel alanlarda rselendiini ve gelecekte blnmelere kadar gidebilecek boyutlara
ulamakta olduunu zlerek gryorum. Trkiye'de kltrel karamsarlk olarak bilinen
sosyolojik olgu hi aratrlmam olduu iin, nasl bir

hzla yaylmakta olduu da ne yazk ki Fark edilemiyor. Bunun sonucunda da, bata ahlaki
deerler olmak zere, hayatmza yn veren ve geleneksel anlamlar katan tm gelimelerde
hzl ve korkutucu bir yozlama yaanyor. Ite bu anlamda 28 ubat srecinden bu yana
deil, belki de son 15 yldr giderek artan bir yozlama ve knt yaanyor, kansndaym.
* PKK'nn elebas Apo yakalanp yargland ve idama mahkum edildi, Apo olaynn bundan
sonrasn nasl gryorsunuz?

* Abdullah calan yargland ve idam cezasna arptrld. Batllar dahil hi kimse onun adil
yarglanmadn iddia edemedi. Bundan sonra ne olacak? ite soru burada balyor. Idam
cezasnn yerine getirilmesi iin daha ok uzun bir yol var. Bu uzun yolun sonunda
TBMM'den onaylanrsa idam cezasnn infaz tezkeresi Cumhurbakan Sleyman Demirel'in
nne gelecek. Tahminime gre Sleyman Demirel bu infaz onaylayamaz. Korktuu,
ekindii iin deil, ama aka yazlmas sakncal olan baz sebeplerle 'bu imzay atamaz'
diyorum. Bu durumda ne olur? Demirel yurtdna uzun bir geziye gider. Yetkile-rini ya
TBMM Bakan Yldrm Akbulut'a ya da o yoksa Meclis Bakan vekillerinin en kdemlisine
brakr. O zaman da Apo sorunu kendi mecrasnda zmlenir.

* Hadise bu kadar basit mi?

* Arada neler olur? Arada nce AB bask yapar, asmayn der. Giderek Almanya'nn, italya'nn
ve Rusya'nn ricaclar devreye girerler. I ciddiye binerse bu kez bizzat Vatikan'dan bir
mektup yollanarak, De-mirel'den infazn onaylanmamas istenir. Papaya ramen Trkiye'de
adam asmak kolay deildir. Size bir olay anlataym: 27 Mays 1960 ihtilali sonrasnda Celal
Bayar da idama mahkum edilmiti, Ama Papa 23. John eski dostu Celal Bayar' idamdan
kurtarmay baard. Bu Papa, 1935-42 yllar arasnda Trkiye'de bulunmutu. Usta bir
istihbaratyd ve gzel Trke konuurdu. Celal Boyar tarihte ilk kez Papann ayana
giderek onun Papa olmasn kutlayan ilk ve tek Mslman devlet bakanyd.

Benzer durum hi kimsenin kukusu olmasn ki, Apo iin de gndeme gelecektir. Vatikan'n
Dinler aras Diyalog arsnda yer alan bar Islami gruplar da benzer ricalkta Papay
aratmayacaklardr.

'136*

Herkes unu bilmelidir ki, Apo idam edilmezse en ge be yl iinde AB, Vatikan ve
yandalar onu hapisten kartrlar. Sonra da bir siyasi partinin bana geirirler.

* Trk diplomasinin gelimelere kar duyarlln nasl buluyorsunuz?

* Trk Dileri Bakanl u anda ne hikmetse arlkl olarak Israil'e endekslendirildi. Bunda
ismail Cem'in katks byk. Dileri Bakanl'nn u anda Kafkasya konusunda elle tutulur
ksa ve uzun dnemli stratejik, lojistik ve aksiyomatik hibir projesi yoktur.
* Kbrs davasnda hassas bir srecin iinde bulunuyoruz. Dayton grmeleriyle birlikte
Kbrs' Kosova benzeri bir pozisyon sayarak uluslararas gcn dikkatini buraya ekme
aray var. Bunu Ortodoks ekmenlzm glgeslyle birlikte nasl deerlendiriyorsunuz?

* Kbrs konusunda ok ar bask yaayacaz. Kbrs Trkiye iin, KKTC olsun olmasn
stratejik konumdadr. Trkiye, Kbrs iin tarihinde ilk kez masa bandan kalkmayp yaplan
diplomatik basklara direnmesini" bildi. Bu ok nemli bir kazantr. nk tarihimizde ehit
kanlaryla kazanm olduumuz topraklan en fazla iki- ay sren "diplomat masalar'nda
kaybetmitik. Ortodoks emberinin tam ortasnda yer alan Kbrs' iimizdeki baz akl evvel
"verelim kurtulalm" deseler de, masa banda kaybetmeyeceimizi artk Hristiyan-Bat
anlam durumdadr, hrnlklar da bu yzdendir.

* Kbrs erevesinde etkili olan lkelerin banda Rusya geliyor. Bu bakmdan Rusya'daki i
karklklar da nemli olmal...

* Rusya kanaatimce i savaa doru gidiyor. Haziran aynda katldm bir TV programnda
Yeltsin'in Babakan Sergei Stepain'i 15 gn iinde grevden alacan sylemitim. O srada
Stepain sadece haftalk bir babakan idi. 6u ngrm, 15 gn gecikmeyle gerekleti.
Rusya zellikle de Kafkaslardan balayacak ve Grcistan, Erme-nistan ve Azerbaycan hattna
kayacak olan uzun sreli bir istikrarszlk dnemine girmek zeredir. Trkiye'nin d
gvenlii imdi gney hattndan kuzey hattna, dolaysyla da Kafkasya-Ermenistan-
Azerbaycan-Iran eksenine dnmtr. Trkiye bu eksende en ksa zamanda aktif caydrclk
anlay erevesinde davranmal ve nlemler almaldr.

* Bosna ve Kosova olaylarndan sonra, Rusya'nn Balkanlardaki otoritesi sizce ne

durumdadr?

* Kosova olaylarnda bilindii zere barol ABD oynad. Avrupa Birlii lkeleri, bata da
Almanya, ABD'nin istei zerine harekete getiler. zellikle Almanya, 2. Dnya Sava'ndan
bu yana "Askeri Hareketlere Katlma Vaa" altnda olduu iin ilk kez Almanya dna
asker yollayabilme ansn kulland, yeniden bu hakka kavutu. ABD'nin Balkanlar'daki
roln ok ayrntl anlatmak gerekir, ancak en ksa anlatmla u sylenebilir: ABD
Ortadou'dan sonra, Balkanlar'a da yerleti. Rusya'nn sadece Srbistan k kald. O da
zamanla NATO'ya ve AB'ye Dalnarak kapatlacak. ABD, Miloevi'i Avrupa'deki Kba gibi
gryordu, o ii bitirdi.

* Son olarak zellikle vurgulamak istediiniz bir husus var m?..

Son yllarda Trkiye'de misyonerlik faaliyetleri ok hzland. Basn bu konuya ilgi gsterirse
iyi olur.

o Ekmenik tehlike byyor1

* Sayn Altndal, Ortodoks Patriklii'nln ekmenlik aray ve istanbul'u Vatlkanlatrma
planlar hala gndemde. Son gelimeler nda olayn boyutunu deerlendirir misiniz?

*Trkiye iin hayati neme haiz olan bu konu, ne yazk ki, Trkiye'deki baz evreler
tarafndan srekli olarak sabote edilmekte ve sanki 'bir komplo teorisi'ymi gibi
gsterilmektedir. Bu nedenle bir kez daha gndeme getirmekte yarar vardr.

ncelikle belirteyim ki, "Ekmenizm" ve "Ekmenik Patriklik'in brakn komplo teorisi

olmasn yaklak 1000 kadar kilise belgesiyle resmiyet kazandrlm bir olgudur. Bu belgeler
Katolik, Ortodoks ve Protestan kiliseleri tarafndan yaynlanm vesikalardr. Trkiye'de,
"Ekmenizm"!n e'sini bilen bilmeyen kalemrler, bu cehaletleri anlalmasn diye olay
komplo teorisiymi gibi yutturmaya almaktadrlar. Bu yanll dzeltmek iin ilkin
"ekmenik" nitelemesinin anlam zerinde ksaca duracam. Katolik kelimesi, anlam
itibariyle evrensel demektir, Ancak Katolik denildii Hristiyanln Katolik evrensellii, ek-

menik denildiinde de. Kilise Konsillerinin evrensellii olarak anlalr. yleyse bir taraf iin
(Vatikan) Hristiyanln Katolik yorumunun evrensel olduu iddia edilirken, br taraf
Ortodoks alemi iin kilisenin ilk konsillerinin ve broda alnm olan kararlarn (6fes 731,
Kadky, 451 vb.) evrensel olduu iddia edilir. Ortodoks kiliselerinde Papalk deil, Patriklik
bulunur. Bu Patrikler, 6. yzyla kadar (M.S. 588) kendilerine "Ekmenik Patrik"
denmiyorlard. Bu sfat onlara kendi kutsal kitaplarnca verilmi deildi, sonradan
uydurulmutu. 1993'te Papalk nl "directory"yi yani Ekmenizmin Normlarn Uygulama
Ynetmelii'ni yaynlad. 1995'te Papalk isa'nn doumunun 2000. yl mnasebetiyle
yaplacak ve be yl srecek olan "Byk Jbile" iin gereken "Dinler aras Diyalog ve
Ekmenizm" hazrlklarn balatt. Bu nedenle "Ut unum sint ve Tertio Millenio Adveniente"
adl belgeleri yaynlad.

Ekmenizm, bunca toplantdan sonra kiliselerin ortak stratejisine verilen ad oldu. Gnmzde
bu strateji ECEC (Avrupa iin Ekmenik Komisyon), WCC (Dnya Kiliseler Birlii) ve
CCREC (Avrupa ibirlii iin Hristiyan Sorumluluu) adl uluslararas kiliselerin st
rgtlen tarafndan ynlendirilmektedir.

8u gelimeler Protestan kiliselerinde de saysz toplant ile deerlendirildi.

imdi 2000 ylnn l. Advent gnnde (6er doru hesapladysam 26 Kasm 2000 Pazar'na
denk geliyor, Ama eskatoloji asndan bu 2. Advent saylr) tm kiliseler mthi bir
propaganda ile Dinler aras Diyalog araclyla Hristiyan dininin ve uygarlnn
stnln tm dnyaya ilan edecekler. Ilk i olarak da Lambeth Konferans kararlar
erevesinde baz yoksul lkelerin faiz borlarn Dnya Bankas'ndan ve G-7 lkelerinden
sildirerek Hristiyanln insan haklarna ne kadar nem verdiini ve hayrsever olduunu
gsterecekler.
Szn z, 2000 ylnda Katolik, Ortodoks ve Protestan Kiliseleri Islam Filminin karsna
birlemi tek bir g olarak kacaklar. Rusya, Belarusya ve Srbistan bu ilikilerin iindeler.
Fener Patrikhanesi WCC'nin ba planlaycs ve kurucusudur, Amerikan kiliselerinin birka
hari tm WCC'ye yedirler. Bu Hristiyan birliinin hedefi bata Islam filemi olmak zere,
tm Asya lkeleridir. Ekmenizm konusunda Trk Dileri Bakanl'nn hibir n almas
yoktur, fakat TSK iin hazrlanm alma mevcuttur.

VATIKAN BALANTILI GNCEL YAZILAR

3.7. FETIH NCESlNDE BIZANS VE PAPALIK ILIKILERI

istanbul'un Osmanl Padiah Fatih Sultan Mehmet Han tarafndan "Feth" edilmesi (29 Mays
1453) hi kukusuz Hristiyanlk aleminde derin izler brakmtr. Bu derin izler nelerdir
bunlara girmeyeceim. Bu tebliimin konusu "Feth" olaynn kendisi deil, "Feth" ncesinde
Katolik ve Ortodoks Kiliseleri'nin arasndaki ilikilerdir; bu kiliselerin karlkl konulan
tarzlardr.

Bilindii zere 1054 ylnda Konstantinopel ve Roma Kiliseleri birbirlerinden kopmular ve

karlkl "Aforoz" sulamalar ile yollarn ayrmlard. Daha sonra 1204'de Papalk 3.
Innocent'in dolayl katklaryla 4. Hal Seferi'nin Konstantinopel'i "Zapt" etmesini salad ve
burada Fransz soylusu Flanderli Baudin Bizans Imparatoru 5. Alexius'u devirerek kendisini
Latin imparatoru ilan etti.(l) Hallar Bizans imparatorluu'nun tanr ve tanmaz mlklerini
yama ettiler. En byk pay ise Venedikliler ele geirdiler. Hristiyan aleminde stn
durumda olan Bizans Uygarl ite ilk kez Avrupal bu soylularn "Vandalizm'i ile
yamaland ve ykld.(2) Latinler, Konstantinopel'de kurduklar bu Imparatorlua "Romanya"
adn verdiler.

Konstantinopel'de 1282 ylna kadar sren Latin egemenlii bu yl iinde 8. Mitchell

Paleolog'un ynlendiriciliinde yeniden Bizans Imparatorlar'nn eline geti. Ilgintir ki,
Bizans ite bu tarihten sonra bu Hanedan'n ynetiminde 150 yl sreyle Avrupal ve
Akdenizli devletlerin en gls haline geldi, uluslararas siyaseti belirleyen bir devlet
oldu.(3) Ortodoks Kilisesi'nin Hristiyanlk alemindeki yerini ve egemenliini yeniden
salamlatrd.

Ortodoks Kilisesi ile Roma Kilisesi arasnda akaid asndan olduu gibi (Filioque sorunu)(4)
siyasi planda da bir yaplan ve ynetim Farkll vardr. Konstantinopel'de Kilise,
Imparatorun ynlendiriciliindeyken (Cezaropapizm) Roma Kilisesi kendisini imparatorlarn
stnde bir g olarak grmtr. Papalarn nezdinde Imparatorlar, Kilisenin silahl
koruyucular olmaktan te anlam tamyorlard.

1400'l yllarda Papalk "Byk Konsiller Dnemi" diye bilinen ve 1389-1447 yllarn
kapsayan ok alkantl bir yap iine srklenmiti. te yandan Bizans topraklar
Osmanllarn etki alan iine girmiti. Bizans imparatoru 5. John Paleolog, henz 1368'de
Papa 5. Urban'a bavurarak bu konuda nlemler alabilmek iin Bat Hristiyan aleminin
desteine gereksinim duyduunu belirtmiti Fakat Papalk bu istei dikkate bile almamt,
Almas da beklenemezdi nk Papalk kendi iinde blnmt. Bu blnme daha sonra
1386'da rakip iki Papa, iki Papalk merkezi, iki Kardinal Koleji (Senato) ve iki farkl
"Canonic" ynetim anlay olarak ortaya kt, Avrupal Krallarn bir ksm bir Papay (7.
Clement) dierleri de br Papay (6. Urban) destekliyorlard. Ite bu kark dnemde
Kardinaller bir k yolu olarak yeni bir Fikir attlar ortaya. Bunlara gre Papa ile
Imparatorlar arasndaki ekimelere bir son verilmeli ve Papalar, Kardinallerden ve
Piskoposlarla dier nde gelen

din adamlarndan oluturduklar "Byk Konsil" kararlarna bal olmalydlar. Dier bir
anlatmla Papalar, imparatorlarn (veya tersi) deil dorudan doruya Konsil kararlarnn
emrinde olacaklard.

Bu Konsil tartmalar 1447'ye kadar srd. Bu yl iinde kavga bitti ve Papalar yeniden tm
yetkileri kendi ellerinde topladlar. 1434'de Bizans Imparatoru artk iyice artan Trk tehdidine
dikkat ekmek iin Papal bir kez daha uyarmak ihtiyacn hissetti. Bu amala Papayla
grmek istedi Fakat Papa kendisini tam yl kabul etmedi. Nihayet 1437'de Papa 4.
Cugenius (1431-47) Avignon'da bir Konsil toplad. Bu Konsil'den Trklere kar yeni bir
Hal Seferinin dzenlenmesi karar kt. 1444'de bu Hal Ordusu Macar Jan Hunyadi
ynetiminde Balkanlarda ilerlemeye balad. Nedir ki Sultan Murat Han Varna'da bu orduyu
yok etti. Papann temsilcisi Kardinal Cesarini de bu savata ld. Papalk bu tarihten sonra
Osmanl'ya bir daha saldrmama kararn ald.

1447_1453 Yllarnda Kiliseler arasnda yaanlan olaylar Istanbul'un "Fethi'ni doru biimde
anlayabilmek ve yorumlayabilmek iin ok nemlidir kansndaym.

1447'de Eugenius lnce yerine Liguryal yoksul bir hekimin olu olan Tomasso Parentucelli,
5. Nicholas adn alarak Papa seildi. (1447-1455). papa 5. Nicholas. zellikle Kilise hukuku
konusunda uzman bir din adamyd. Bu avantajn kullanarak siyasi hayatta da baarl oldu.
Kilisenin tm yetkilerinin ve gcnn yeniden Papalara getiini kantlamak iin bir
imparatora ta giydirmesi gerekiyordu. Bu Frat Konstantinopel'n "Feth"inden bir yl nce
1452'de nne geldi. Habsburg Hanedan'nn bana Frederick geince onu ta giymeye ik-
etti ve gsterili bir trenle bunu gerekletirdi. Nedir ki bu Alman imparatorlar iin tarihteki
en son talandrma treni oldu. Frederck'ten sonra hibir Alman imparatoru Papann elinden
ta giymek istemedi. 5. Nicholas komusu ve bazen de Kilisenin rakibi olan Napoli Kral
Aragon'lu Alfons ve Milano'lu Sforza ile de iyi diplomatik ilikiler kurdu, Papal bu atak
krallarn tehdidinden arndrd.

5. Nicholas, Bizans'n Trk tehdidi altnda olmasna hi nem vermedi. Bizans'n maddi
destek isteklerine yant bile vermezken Roma'ya 50 yeni kilise ina ettirdi. nl mimar Leo
Battista Alberti'yi Vatikan ve evresini yeniden dzenlemekle grevlendirdi, bu evre
dzenlemesi iin o gnn lleriyle bir servet harcad. Btn bunlar yaparken hibir vergi
de koymad. Birka yl sonra da bu kez Papalk ktphanesini yeniden dzenletti ve srf bu i
iin 30.000 Duka altn demekten kanmad.
nl Lorenzo Valla olay onun dneminde yaand. Valla, Konstantin'in vasiyeti adl en
nemli Papalk belgesinin gerekte Papalk Tarafndan dnyaya yutturulmu bir sahtekarlk
olduunu onun yzne kar syledi ve tm Hristiyanlk alemini kartrd. (5) Hmanist
Papalarn ilki olarak tannan 5. Nicholas, Bizans'a hi yardm etmemesine ramen Bizans
asll Kardinal Bessarion tarafndan bir suikaste kurban gitmekten kurtarld. Stefano Porcaro
adl bir valye Papa'y ldrmek istedi Fakat Bessarion bu komployu son anda nledi,
ilgintir ki bu hmanist Papa, Porcaro'yu af etmektense ikenceyle ldrlmesini istedi.

1447-1453 yllar arasnda, Gaston Deschamps'n dedii gibi, 5. Niholas Bizans'a ve

Kilisesine baz "gerekletiremeyeceini bildii vaatler vermekten baka hibir ey
yapmad".(6)

5. Nicholas, 1447 ve 1448'de Bizans'ta ortaya kan ve binlerce kiinin lmesine neden olan
salgn hastalklarla mcadele konusunda da kln bile kprdatmamt. Bizans salgn
hastalktan krlrken Papa Roma'ya yeni kiliseler yaptrmakla meguld. Salgn hastalklar,
siyasal istikrarszlk, yolsuzluk ve yoksulluk nedeniyle 1453'e gelindiinde Bizans terk
edilmi bir "Site Devleti" grnmn almt. Binlerce Bizansl Balkanlar zerinden ya
Rusya'ya ya da Srbistan ve Italya'ya g etmiti. Bizansl tarihilere gre ehirde 96.000'i
Bizansl, 50.000'i kle 146.000 kii kalmt.(7)

1447-53 yllar arasnda Bizans'ta Kilise tm gelirlerinden yoksun hale gelmiti. Balkanlar'n
Osmanl tarafndan zapt edilmi olmas Kilise mal varlnn ve gelirlerinin (Pronoia) kaybna
yol amt. Bizans hazinesi de ayn ekilde gelirsiz kalmt. Bizans'ta imparatorla Kiliseyi
ayr dnmek mmkn deildi. 1453'de "Feth" gerekleince Patrik Antoine, Grand Duc
Valisi Dimitreivi'e yazd mektupta, "artk Imparatorumuz yok. bundan sonra ikimize tek
Kilise kald" demiti.(8)

1448'de (31 6kim) Imparator 8. John ld. ocuu olmad iin yerine anne bir kardei
Makedon asll Konstantin Drageses 11. Konstantin adyla imparator oldu (6 Ocak 1449).
Bizans'taki bu deiiklikten iki yl sonra 2. Murat Han, ubat 1451de ld, olu 2. Mehmet
Han tahta geti. 11. Konstantin artk iyice hissedilen Trk tehdidinden kurtulmak ve Papann
gnln kazanabilmek iin ok tehlikeli bir riski gze almak zorunda kald. 12 Aralk 1452'de
fetihten be ay nce Ortodoksluun kalesi Aya Sofya'da Roma Kilisesi'nin dini ayin
dzenlemesine izin verdi. Ortodoksluun kalbinde Katolik ayini yaplmas tm Ortodoks
aleminde souk du etkisi yapt. Suna ramen Imparator istedii yardm alamad, Papa 5.
Nicholas bu diyalog arsna hi ilgi gstermedi. Ite bu olaydan sonra tarihi Dukas'n
belirttii gibi halk sokaklara dklerek, "Papalarn mor aln (Latin mitras) grmektense
Bizans'ta Trk trbann grmeyi yeleriz" diye barmaya balad.

7 Nisan 1453'te balayan Osmanl saldrlar 29 Mays'ta Konstantinopel'in 2. Mehmet

tarafndan ele geirilmesiyle sonuland. Osmanl'nn gen sultan Fatih unvann hak edecek
bir siyaset uygulam ve dmannn iinde bulunduu koullara dair tm verileri zel
istihbarat birimleri araclyla elde etmiti. (9) Fatih tam bir siyasi denge, strateji ve hesap
adamyd. Her admn dnerek ve planlayarak atmt. Bizans'la Vatikan arasndaki
anlamazlklardan sonuna kadar yararlanmt. Dikkatli ve isabetli hamlelerinin meyvasn da
toplamay bildi. 324 ylnda 1. Konstantin'le balayan ve 1453'de 11. Konstantin'le sona eren
ve tam 94 Imparator tanyan Bizans, Fatih'in oldu. Ilgintir ki Bizans' 60 yl gibi ksa bir
srede Latinlerin elinden kurtarmay baaran Bizansllar aradan yaklak 550 yl gemi
olmasna ramen Trklerden geri alamamlardr. Bu baar bizden ok dorudan doruya
Fatih'in "Dinler Stratejisine baldr. Istanbul'da Trk trbann Papaln mitrasna

tercih eden Ortodokslar hi piman olmadlar. Fatih Latinlerin yaptklar gibi Ortodoksluu
yok etmek isteseydi, ederdi. Ama o tarihten ders almasn bilen "Bilge" bir devlet adamyd.
Latinlerin yaptklarnn tam tersini uygulad:. 6er Ortodoks Kilisesi bugn varsa varln
Fatih Sultan Mehmet Han'a borludur.

Kaynaklar:

1. L'Empire Latin de Constantinople, J. longnon, Paris, 1949.

2. La Civilisation Byzantine, L. Behier, Paris, 1950.

3. Histoire De L'Etat Byzantin, G. Ostrogorsky, Paris, 1977, ss. 474-75.

4. Trkiye ve Ortodokslar, A. Altndal, Anahtar Kitaplar, 1995, ss. 162-166, is-

tanbul.

5. Lorenzo Valla iin bkz. 3. Uluslararas Istanbul'un Fethi Konferans 'na sunu-

lan tebli: Lorenzo Valla Olay ve Istanbul'un Fethine etkileri, Aytun Altn-dal, istanbul, 23-
24 May s 1998.

6. R. Constantinople, G. Deschamps, Paris, 1913. ss. 5-7.

7. L. Brehier, abk, ss. 83-84.

8. Ostorogorskv. abk., s. 575.

9. Histoire niverselle, Histoire de L'Empire Ottoman, par A. De la Jonquir, Pa-

ris, 1897.

(28 Mavi 2001, Fatih Belediye Bakanl Fatih leni Teblii)

o W'

VATIKAN BALANTILI GNCEL YAZILAR

3.8. TRKIYE'YE HIRISTIYAN KUATMA

Mensubu olmakla ne kadar vnsek az gelecek Trk milletinin tarihine baktmz zaman
dnyada belki de hibir millete nasip olmayan erdem, gzellik, izzet, eref, adalet, ecaat,
ilim. Fikir ve teknikle ssl kendine has bir medeniyet rnei oluturduunu grrz. Bu
rnek medeniyeti oluturmann hi de kolay olmayp dar geitlerden, sarp kayalklardan,
keskin virajlardan geildiini grrz. Bu medeniyet binasnn inasnda kurulan nice
tuzaklarn boa kartlmas, kapnn nne/evin iine braklan krizlerin avantaja
dntrlebilmesinin de byk rol oynadn grrz.

Yeryznde ei ve benzeri bulunmayan bir medeniyetin sahibi milletimiz bugn de keskin bir
virajn eiinde bulunuyor. Kapmz almasna ramak kalan 2000 yl milletimiz ve lkemiz
iin hayati nem tayor. Prof. Dr. Oktay Sinanolu'nun srarla zerinde durduu vehile bu
ylda Trkiye'nin iini bitirmek istiyorlar. Bunun iin de kayna tarihin derinliklerine kadar
uzanan planlar yrrle sokuluyor, senaryolar sahneye konuluyor, Bizans entrikalar
evriliyor. Bu entrikalar evirenlerin banda att her adm ile anlayana bir Bizans kurumu
olduunu hatrlatan Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi geliyor. Sadece Fener Patrikhanesi mi?
Vatikan iin iinde. Bat kavramnn artrd tm lkeler iin iinde. PKK iin iinde.
Hepsinden nemlisi ite ve dta nice dost bildiklerimiz de iin iinde, "Ibrahimi dinler", "
byk din", "Inan turizmi", "hogr" vs. gibi kavramlar ile tarif edilen faaliyetler
cmlesiyle en azndan zihinleri bulandrarak 2000 senaryosuna kar

geliecek direnci krma grevini baaryla ifa edenler nezdinde, lke-

mizin gelecei ile ilgili olarak dikkat ekilen tehlikeler bir komplo teorisinden ibaret saylyor.
Topluma byle lanse ediliyor, zihinlere byle zerk ediliyor. Mevcut ve de oluacak diren
byle savuturulmaya allyor. Btn bunlar ise bar, kardelik, hogr gibi kelimelerle
kamufle ediliyor. Trkiye'nin iini bitirmek isteyenlerin bu kelimelere ykledii mana ile
bizim literatrmzdeki manann hi de ayn olmad gerei gzlerden rak tutuluyor.
Btn bunlara ramen hem mzrak uvala smyor, hem de zor oyunu bozuyor.

Bu oyunun bozulmas iin zoru seenlerden birisi Aratrmac-Yazar Aytun Altndal ile
Trkiye'nin nndeki tuzaklar, problemleri konutuk. Kendisi ile yaptmz grmede
Altndal, Hristiyan Bat dnyasnn Trkiye zerindeki amalarna ulamak iin hangi
aralar kullandn ve zellikle Fener Rum Ortodoks Patrikhanesinin ekmeniklik ulunda
att admlarn ne anlama geldiini tahlil etti. Vatikan'n da destekledii Apo olaynn geldii
son safhay Trkiye'nin problemleri hanesinde nasl okumak gerektii konusunda bilgi verdi.
Trkiye'deki demokrasi, cumhuriyet, din ve laiklik tartmalar hakknda grlerini aklad.

* Yeni Mesaj: Sayn Altndal, bilindii zere lkemiz Trkiye Vatikan bata olmak zere
Hristiyan Bat destekli bir Ortodoks kuatmas ile kar karya. Bu kuatmann ierde de ok
nemli bir aya var. Bu ayan ad Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi. Patrikhane, Hristiyan
Batnn Trkiye zerindeki emellerini gerekletirmek iin nemli bir ara grevi gryor. Bu
grevi grrken de ok ihtiya duyduu "ekmenlklik* konusunda byk admlar atm
durumda. Patrikhanenin bu admlar Trkiye'nin bekas konusunda hassas insanlar tararndan
dikkatle izlenir ve kamuoyu bilgilendirilirken bazlar tarafndan da bu gelimeler bir komplo
teorisi olarak sunuluyor. Bir kere daha sormak gerekirse Trkiye bu manada gerekten bir
tehlike ile mi kar karya? Yoksa Trkiye zerinde Patrikhane bata olmak zere Hristiyan
dnyann oynad oyunlar sadece bir iddiadan, bir komplo teorisinden mi ibaret?

* Aytun Altndal: Trkiye iin hayati nemi haiz bu konu ne yazk ki Trkiye'de baz
evreler tarafndan srekli olarak sabote edilmekte ve sanki bir "komplo teorisi'ymi gibi
gsterilmektedir. Bu nedenle bir kez daha gndeme getirmekte yarar vardr.

EKMENIZM KOMPLO TEORISI DEILDIR

ncelikle belirteyim ki "Ekmenizm" ve "Ekmenik Patriklik"in brakn komplo teorisi

olmasn yaklak 1000 kadar kilise belgesiyle resmiyet kazandrlm bir olgudur. Bu belgeler
Katolik, Ortodoks ve Protestan kiliseleri tarafndan resmen yaynlanm vesikalardr.
Trkiye'de "ekmenizm"in "E"sini dahi bilmeyen kalemrler bu cehaletleri anlalmasn diye
olay bir komplo teorisiymi gibi yutturmaya almaktadrlar. Bu yanll dzeltmek iin
ilkin "Ekmenik" nitelemesinin anlam zerinde ksaca duralm. Sonra da son 50 yl iinde
kiliseler tarafndan bu alanda yaplm olan faaliyetlerin ana balklarnn yorumsuz bir
dkmn verelim.

Katolik kelimesi anlam itibariyle "evrensel" demektir. Ekmenik (Yunanca oikoumene)

kelimesi de ayn anlamda kullanlr, Ancak Katolik denildiinde Hristiyanln (Katolik)
evrensellii, Ekmenik denildiinde de Kilise Konsillerinin evrensellii anlalr. yleyse bir
taraf iin (Vatikan) Hristiyanln Katolik yorumunun evrensel olduu iddia edilirken, br
taraf Ortodoks alemi iin Kilise'nin ilk konsllerinin ve burada alnm olan kararlarn (Efes
431; Kadky 451 vb.) evrensel olduu iddia edilir. Ortodoks kiliselerinde Papalk deil
Patriklik bulunur. Bu Patrikler . yy.a kadar (M.S. 588) kendilerine "Ekmenik Patrik"
demiyorlard. Bu sfat onlara kendi kutsal kitaplarnca verilmi deildi, sonradan
uydurulmutu.

Hristiyan aleminde toplantya arlan Kilise Konsillerine, Ekmenik Konsiller denilirdi.

nk bu konsillerde Hristiyanln her soydan ve boydan yorumlarnn temsilcilerinin
bulunmasna zen gsterilirdi, ite bu anlamda "evrensel"diler. Ama hibir Bizans imparatoru
Ekmenik Konsil toplad iin kendisini Ekmenik Imparator ilan etmi deildi.

1054 ylnda Katolik ve Ortodoks Kiliseleri birbirlerini aforoz ederek ayrldlar. 1204'de Papa
Istanbul'a 4. Hal Seferini dzenledi ve Istanbul Hristiyanlar Avrupa'dan gelen Hristiyanlar
tarafndan soykrma tabi tutuldular. Imparator kat. Hristiyanla ait tm kutsal emanetler
Venedik, Napoli ve Bari'ye karld. Istanbul yama edildi. Iki kilise arasndaki dmanlk
artt. Istanbul 1453'te fethedilince bu kez Rus arl Ortodoksluun merkezi oldu.

DNYA KILISELER BiRLiiNiN BA PLANLAYICISI FENER PATRIKHANESIDIR

1919'da Istanbul igal edilince Ortodoks Kilisesi Patrii tm dnya kiliselerine "Encyclkal"
denilen bir mektup yollayarak Dnya Kiliseler birliinin (WCC) kurulmasn resmen talep
etti. Bu mektupta Kilisenin yzlerce yl sren Trk-Mslman boyundurua dmemek iin
tm kiliselerin birlemesi gerektii vurgulanyordu. Ite resmi Kilise kaytlarna gre
Ekmenizm diye bilinen oluum ilk kez byle balad. Bu ar zerine toplantlar
dzenlendi, Araya 2. Dnya Sava girdi. Rusya'da Komnizm olduu iin toplantlar bir sre
askya alnd. Nihayet 1948'de Amsterdam'da Dnya Kiliseler Konseyi (WCC) kuruldu.
1954'de Katolik Papaz George Tavard ilk kez bir toplantya resmen katld. O gne kadar
sadece Ortodoks ve Protestan Kiliseleri bir araya gelmilerdi. 1957'de Vatikan bu kez
Oberlin'de toplanan Dnya Kiliseler Konseyi'ne iki st dzey yneticisini, John Murray ve
Gustav We-igel'i yollad. 1960'da Ingiliz Milli Kilisesi'nin ba Bapiskopos Geofrey Fisher,
Papa 23. John'u

Roma'da ziyaret etti. 1961'de Yeni Delhi'de toplanan 3. Asamblede Vatikan resmen temsilci
oldu. 1962'de 2. Vatikan Konsili Ekmenik ibadet artlarn kabul etti. 1963'te Katolikler
Dnya Kilise Konseyi'nin Iman ve Dzen Komisyonuna katldlar. 1964'te Papa 4. Paul ile
Istanbul Ortodoks Kilisesinin ba Patrik Athenagoras, Kuds'te bulutular. Bylece iki kilise
arasnda tam 910 yl sren dmanlk sona erdirildi ve "Birlikte alma" balatld. Bu,
birlikte alma ilkesine resmi yazmalarda "Koinonia to Ekklesion" yani "Kiliselerin
Katlmc yelii" denilir. 1965'de ilk Ekmenizm kararlar (Nostra Aetate ve Dgnitatis
Humanae) yaynland. Tm Hristiyanlar-dan bu kararlara uymalar istendi. 1965'de Papa 4.
Paul ile Athenagoras birlikte 1054 aforozunu lanetlediler ve kaldrdlar. 1966'da Papalkla
birlikte i!k ortak eylem deklarasyonu yaynland. 1967'de Papa istanbul'a gelerek Athenogoras
ile gizli bir grme yapt. 1968'de tm Hristiyanl kapsayan "Dinler Aras

Diyalog" arsn yapan rgtler kuruldu. 1969'da Papa Cenevre'deki Dnya Kiliseleri
Konseyi merkezini ziyaret etti. 1975'te Nairobi'de Kiliselerin birlemesi iin ilk toplant
yapld. 1982'de Anglikan-Vatikan daimi komisyonu kuruldu, Nihai Senet imzaland. Papa 2.
Jean Paul Ingiltere'ye gitti. 1987'de BEM diye bilinen Kilise ibadet tarzlar ile ilgili ortak
kararlar alnd. 1991'de Nihai Senet Vatikan'n resmi mhr ile yaynland. 1993'de Papalk
nl "Directoru'yi yani "Ekmenizmin Normlarn Uygulama Ynetmelii'ni

yaynlad. 1995'te Papalk, Isa'nn doumunun 2000. yl mnasebetiyle 2000 ylnda

yaplacak ve be yl srecek olan "Byk Jbile" iin gereken Dinter Aras Dialog ve
Ekmenizm hazrlklarn balatt. Bu nedenle Ut Unum Sint ve Tertiuo Millenio Adveniente
adl belgeleri yaynlad. 6kmenizm bunca toplantdan sonra Kiliselerin ortak "stratejisine
verilen ad oldu. Gnmzde bu strateji Avrupa Iin Ekmenik Komisyonu (ECEC), Dnya
Kiliseler Birlii (WCC) ve Avrupa Ibirlii Iin Hristiyan Sorumluluu (CCREC) adl
uluslararas Kiliselerin st rgtleri tarafndan ynlendirilmektedir.

HEDEF ISLAM ALEMI VE ASYA LKELERIDIR

Bu gelimeler Protestan Kiliselerinde de saysz toplant ile deerlendirildi. Bunlar

geiyorum. imdi 2000 ylnn 1. Advent gnnde -eer doru hesaplayabildiysem 26 Kasm
2000 Pazar'a denk geliyor. Ama Eskatoloji asndan bu 2. Advent saylr- tm Kiliseler
mthi bir propaganda ile Dinler Aras Dialog araclyla Hristiyan dininin ve uygarlnn
stnln tm dnyaya ilan edecekler, ilk i olarak da 18 Temmuz 1998 tarihli Lambeth
Konferans kararlar erevesinde baz yoksul lkelerin faiz borlarn Dnya Bankasndan ve
G7 lkelerinden sildirerek Hristiyanln insan haklarna ne kadar nem verdiini ve
hayrsever olduunu gsterecekler.

Sz ok uzad, ksa kesiyorum. 2000 ylnda Katolik, Ortodoks ve Protestan Kiliseleri, islam
aleminin karsna birlemi tek bir g olarak kacaklar. Rusya, Belarusya ve Srbistan bu
ilikilerin iindeler. Rusya'da Trkiye'nin izlemesi gereken iki din adam vardr. Bunlar
Piskopos Nikon ve Metropolit Sergei'dir. Bu ikili Rusya'deki 20.000 kiliseyi Mslmanlara
kar her an kkrtabilirler. Fener Patrikhanesi Dnya Kiliseler Birlii'nin ba planlaycs ve
kurucusudur, Amerikan Kiliselerinin birka hari tm Dnya Kiliseler Birlii'ne yedirler.
Bu Hristiyan Birliinin hedefi bata Islam alemi olmak zere tm Asya lkeleridir.
Ekmenizm konusunda Trk Dileri Bakanlnn hibir n almas yoktur; fakat Trk
Silahl Kuvvetleri iin hazrlanm alma mevcut-

tur.

"150*

DINLER ARASI DIALOGCULAR PAPAYI ARATMAYACAK

* Yeni Mesaj: Trkiye'nin ban artan, kann aktan, kaynaklarn emen bir problem de
helkesin bildii gibi PKK terr olaydr. PKK'nn ba Apo'nun italya ve daha sonra Kenya'da
yakalan serveni srasnda Vatikan'n ortaya koyduu tavr grdk, Apo yargland ve idama
mahkum edildi, ancak idam edilmemesi konusunda Batl lkeler Trkiye'ye bask yapyorlar,
Ayn trden bir basky Vatikan'dan da bekleyelim mi? Ne dersiniz?

l: Abdullah calan yargland ve idam cezasna arptrld. Batllar dahil hi kimse onun adil
yarglanmadn iddia edemedi. Bundan sonra neler olacak? Ite soru burada balyor. Idam
cezasnn yerine getirilmesi iin daha ok uzun bir yol var. Benim tahminim bu infazn
onaylanmas zor. Apo sorunu kendi mecrasnda zmlenir, Arada neler olur? Arada nce R6
bask yapar, "asmayn" der. Giderek Alman-ya'nn, Italya'nn ve Rusya'nn ricaclar devreye
girerler. I ciddiye binerse bu kez Vatikan'dan bir mektup yollanarak infazn
onaylanmamasn istenir. Papaya ramen Trkiye'de adam asmak kolay deildir.

*Yeni Mesaj: Neden kolay deil?

* Altndal: Size bir olay anlataym. 27 Mays 1960 ihtilali sonrasnda Celal Bayar'da idama
mahkum edilmiti ama Papa 23. John eski dostu Celal Bayar' idamdan kurtarmay baard.
Bu Papa 1935-42 yllar arasnda Trkiye'de bulunmutu. Usta bir istihbaratyd ve gzel
Trke konuurdu. Celal Bayar tarihte ilk kez Papann ayana giderek onun Papa olmasn
kutlayan tek Mslman devlet bakanyd.
Benzer durum, hi kimsenin kukusu olmasn ki Apo iin de gndeme gelecektir. Vatikan'n
Dinler Aras Dialog arsnda yer alan baz Islami gruplarda benzer ricaclkta Papay
aratmayacaklardr. Bu konuda son szm u: Apo idam edilmezse, herkes unu bilmelidir ki
en ge be yl iinde AB, Vatikan ve yandalar onu hapisten kartrlar, sonra da bir siyasi
partinin bana geirirler.

* Yenl Mesaj: Grlyor kl Trkiye'nin nnde gerekten de keskin virajlar var. Bu virajlarn
herhangi bir kazaya uramadan almas iin sorunsuz bir yolculuk ortam gerekiyor. Fakat
buna ramen lkemizde birok konuda mutabakat temin edilebilmi deil. Mesela bamz

ok artt ekliyle herkesin kendine gre bir demokrasi, kendine gre bir cumhuriyet,
kendine gre bir din, kendine gre bir laiklik anlay var. Bu neden kaynaklanyor? Byle bir
paradoksu izole etmek iin ne yapmak gerekiyor?

* Altndal: Trkiye'de Demokrasiden nce Cumhuriyet rejiminin faziletinin ne olup

olmadklarnn anlatlmas gerekiyor. Trkiye'de Cumhuriyet, ne yazk ki sadece bir siyasi
partinin ve onun ceberrut Devletilik anlaynn bir yansmas olarak grlmektedir. Tek
parti rejiminin baskc uygulamalar Cumhuriyet kavramyla zdeletirilmitir. Trkiye'de
Devletilie kzanlar Devlete ve Cumhuriyete kar kyorlar. Bundan da en ok Trkiye'nin
dmanlar honut olmaktadr. Oysa, sz konusu partinin Devletilik anlay ve uygulamalar
bir ideolojiydi ve Trkiye Cumhuriyeti Devletini balamamaktayd. Ksacas, Trkiye'de
Demokrasinin ne olup olmadndan nce Cumhuriyeti olmann ne anlama geldii, bir siyasi
partinin tekeline braklmadan, tm siyasi partilerce tartlmal ve gndeme getirilmelidir.

Dinsiz DEMOKRASI OLMAZ

Demokrasiye gelince. Demokrasilerde ilgin bir bileim var ki bu, Trkiye'de hi tartlmad.
Bunu yllardr gndeme getirmeye altm; ama hep engellendim. Bu bileim udur:
"Dnyada dinsiz demokrasi yoktur." nk Demokrasi bir inan ve tercih meselesidir. Ve
dinsel inan olmadan siyasal inan ve tercihin olmad grlmtr. Batda Demokrasi her
lkede var olan Milli Kilise realitesini yani Milli Dini gz nnde bulundurarak
yerletirilmitir. Dier bir deyile Batda Demokrasiler 1648 Westfalia Antlamasndan (14.
madde) bu yana lkelerin kendilerine zg dinsel yaplar birinci elden dikkate alnarak
kurulmulardr. Demokrasilerin en zorlu i sorunu ite bylelikle zlmtr. Son 300 yldr
Bat Avrupa'da Milli Kiliseler olmadan Milli Demokrasiler olmamtr. Bu sistemin ad da
"dnyeviliktir (secular), laiklik deildir. yleyse Trkiye Fransa'dan dn alnm bir devlet
-laisizmi dayatmasyla ynetilmeye devam edildike Demokratikleme daima kesintilere

urayacaktr. Trkiye'de hedef Demokrasi ise bunun olmazsa olmaz n koulu devlet zoru ile
laisizmden uzaklap Milletimizin Dini, Mslmanl dikkate alan, kopya olmayan, Trkiye
artlarna uygun

bir dnyevileme hareketini zaman yitirmeden hayata geirmeye almaktr.

Bu balamda 28 ubat sreci ile ilgili olarak da ksaca unu syleyebilirim. Ben, ahsen 28
ubat sreci ile Demokraside bir geriye gidi olduunu sanmyorum, Ama Trkiye'nin
"egemenlik" haklarnn d basklarla ekonomik, siyasal, toplumsal ve en nemlisi kltrel
alanlarda rselendiini ve gelecekte blnmelere kadar gidebilecek boyutlara ulamakta
olduunu zlerek gryorum. Trkiye'de "kltrel karamsarlk" diye bilinen sosyolojik olgu
hi aratrlmam olduu iin nasl bir hzla yaylmakta olduu da ne yazk ki Fark
edilemiyor. Bunun sonucunda da bata ahlaki deerler olmak zere hayatmza yn veren ve
geleneksel anlamlar katan tm gelimelerde hzl ve korkutucu bir yozlama yaanyor, ite
bu anlamda 28 ubat srecinden bu yana deil belki de son 15 yldr giderek artan "bir
yozlama ve knt" yaanyor kansndaym.

Kamil Bayraktar

* Misyonerlik faaliyetlerinde hedef kitle genler olarak tayin edildi,

Ama krsal alandaki deil zellikle kozmopolit kltrlerin egemen

olduu byk ehirlerin genlerine zel ilgi gsterilmesi plana ko

nuldu.

* Lambeth Konferans'na tm Anglikan Kiliselerinden 800 kadar pis

kopos katld. Tmnn ortak onayyla yaynlanan "On Yllk Eylem

Plan"nda, Trkiye ncelikle lke olarak Anglikan Kiliselerinin "Kap

sama Alanna alnd.

* nmzdeki on yl iinde zellikle byk ehirlerimizde Anglikan Ki-

lisesi'ne katlmak isteyecek genler kacaktr, buna hazrlkl olma

lyz. Mafya'nn, ete'nin, Kartel'in egemen olduu, tm deerlerin

inendii bugnn Trkiye'sinde "cepleri para ve vaat dolu Anglikan misyonerlerinin"

Islam dininden ve milli deerlerinden kopartl

m, yapayalnz braklm, kksz genlerimizi avladklarn zle

rek izleyeceiz.

Konferansta kapal kaplar ardnda konuulan konu ise ecinsel erkek ve kadnlarn
durumuydu. Bu insanlarla nasl diyalog kurulmas gerektii ynnde bir eylem plannn
hazrlanmasna karar verildi. "Kilise bu insanlar dlamasn, bunlar zellikle misyonerlik ve
Hristiyanlatrma kampanyalarnda kullansn" denildi.
14. Lambeth Konferans : AytunAlltndal'n bahsettii Lambeth Konferans 18 Temmuz
1998'de ingiltere'nin nl Canterbury Katedrali'nde topland. Bu toplantda alnan kararlardan
bazlarn Islam dinine ve Mslmanlara ynelik yorumuyla birlikte Altndal yle
sralad:Konferans srasnda misyonerlik faaliyetlerine zellikle hz verilmesi istendi. Kiliseler
en ykl btelerini misyonerlik faaliyetlerinin hzlandrlmas iin ayrdlar. Hedef lkeleri
ise Asya'daki Trki Cumhuriyetler ve Ortadou'daki halklar Mslman lkeler olarak
koydular. Sz konusu lkelere gidecek olan Anglikan misyonerlerinin "ierden" seilmesine
karar verildi. rnein Trkiye'de, Anglikan yaplm bu lkenin insanlar kullanlacak.

VATlKAN BALANTILI GNCEL YAZILAR

3.9. LAMBETH KONFERANSI ZERINE...

18 Temmuz 1998'de ingiltere'nin nl Canterbury Katedrali'nde bir toplant dzenlendi.

Dnyadaki tm Anglikan Kiliselerinin katlmn ngren ve her on ylda bir dzenlenen bu
toplantlar, tarihsel olarak, Lambeth Konferans Toplantlar olarak tannmaktadrlar. Bu
konferanslarn ilki gnmzden 131 yl nce 1867'de yaplmt. 1998'deki bu konferans 14.
Lambeth Toplants'dr.

Lambeth Konferanslar'na tm Anglikan Kiliseleri'nin en st dzeydeki Piskoposlar ve

onlarn denetimindeki heyetler katlrlar. zellikle de Ingiltere Milli Kilisesi (Church of
England), Amerikan Episcopal Kilisesi, Kanada ve Avusturalya'daki Anglikan Kiliseleri
ynlendirici roller stlenirler. Dnyadaki yaklak 80 milyon Anglikan'n dinsel inanlar,
duyu, dn ve davran ynlenimleri (orientation) en st dzeyde ite bu konferanslarda
ele alnr. Kilise ynetimiyle ilgili yeni gelimeler, Kiliselerin uymalar gereken yeni deiim
planlar, dier dinlerle dialog ve rekabet ile Kiliseler-aras dialog konular ele alnr. 10 yllk
eylem planlar yaplr, Anglikan Kiliseleri, her lkede bu eylem planna uygun davranrlar.
Nedir ki bu planlarn bir ak (deklerasyon mahiyetinde) bir de kapal hedefleri vardr.
Bunlara az sonra deineceiz.

Bu konferansta ortaya getirilen en nemli hususlar kapan belgesinde ylece sralanmt,

Anglikan Kilisesi en hzla gelien Hristiyan kuruluu seilmiti. Bu en nemli husustur.
Kilise gerekten de tm dnyada Katolik, Ortodoks ve Luteran Kiliselere oranla ye saysn
en ok arttran Kilise olmutu. Ilgintir ki Ingiltere'de ye says azalrken

bu Kilisenin Afrika. Orta Dou ve Asya'da yeni ye says ok hzl bir art gstermiti.

ASYA VE AFRIKA'DA ANGLIKANIZM

Konferansn ilk gnk al konumasn Tanzanyal Piskopos Simon e. Chiwanga yapt.

Piskopos, Anglikanizm'in Afrika'da byk bir hzla gelimekte olduunu vurguladktan sonra
ekledi: "Kilisemiz artk krsal kesimlerde etkili olan Pastoral Kilise olmaktan kp, kendini
da vurarak misyonerlik Faaliyetlerini en st dzeyde yerine getirebilir hale gelmitir."

Lambeth Konferans'na sunulan yllk Faaliyet raporlarnda ve delege saysnda

gzlemlediimiz baz hususlara deinmek istiyorum.

1. Konferansta Ingiltere Milli Kilisesi, 1988'de 44 delegeyle tem

sil edilmiti, 1998'de de bu say deimedi.

2. On yl nce Amerikan Episcopal Kilisesi 118 delegeyle temsil

edilmiti, bu toplantda ise Filipin ve Orta Amerika'ya bal 7 dioses'in

delegeleri ayrca temsil edildikleri iin 111 delegeyle temsil edildi.

(NOT: Bu kilise Trk dmanlyla tannr.)

3. Afrika lkelerinin delege says ise byk art gsterdi. On yl

nce Afrika lkesi, Kenya, Nijerya ve Uganda 130 delegeyle temsil

edilirken bu toplantda 228 delegeyle (+98) temsil edildiler.

4. Konferansta zellikle Afrikal din adamlar yoksul lkeleri ez

mekte olan uluslararas finans, bankaclk ve ticaret kurulularnn "in

safsz" smr planlarn gndeme getirdiler ve ilgintir ki, "Yoksul l

kelerin d borlarnn silinmesini istediler." Din adamlar bu lkelerde

insanlarn eski dinlerinden karak kitleler halinde Anglikanizm'e gir

mekte olduklarn belirttiler. Bu din adamlarna gre, Anglikan Kilisesi,

bu yoksul lkelerde "D Borlar Silme" hareketine nclk ederse,

zellikle Islam'a ynelen Afrikallar Hristiyanla kazanmak kolaylaa

cakt. Ksacas, Islam'n "Faizcilie" kar kmas Afrikal insanlar bu di

ne ekiyordu. Bunu nlemek iin ite bu "Bor Silme" eylemine vakit

geirilmeden balanmalyd.

5. Konferansta kapal kaplar ardnda konuulan konu ise, ecinsel erkek ve kadnlarn
durumuydu. Bu insanlarla nasl diyalog kurulmas gerektii ynnde bir eylem plannn
hazrlanmasna karar verildi. Kilise bu insanlar dtalamasn, bunlar zellikle misyonerlik ve
Hristiyanlatrma kampanyalarnda kullansn denildi.

MISYONERLIK ARTACAK

Lambeth Konferans'nn Islam dinine ve Mslmanlara ynelik anlay nasl yorumlanmak?

1. Konferans srasnda misyonerlik faaliyetlerine zellikle hz ve

rilmesi istendi. Kiliseler en ykl btelerini misyonerlik faaliyetlerinin

hzlandrlmas iin ayrdlar. Hedef lkeleri ise Asya'daki Trki Cumhu

riyetler ve Orta Dou'daki halklar Mslman lkeler olarak koydular.

Sz konusu lkelere gidecek olan Anglikan misyonerlerin "ierden" se

ilmesine karar verildi. Yani rnein Trkiye'de Anglikan yaplm bu l

kenin insanlar kullanlacak.

2. Misyonerlik faaliyetlerinde hedef kitle genler olarak tayin

edildi, Ama krsal alandaki deil zellikle kozmopolit kltrlerin ege

men olduu byk ehirlerin genlerine zel ilgi gsterilmesi plana ko

nuldu.

Lambeth Konferans'na tm Anglikan Kiliselerinden 800 kadar piskopos katld. Tmnn

ortak onayyla yaynlanan "On Yllk Eylem Plan", Trkiye'nin ncelikli lke olarak
Anglikan Kiliseleri'nin "Kapsama Alanna" alndn gsterdi.

nmzdeki on yl iinde zellikle byk ehirlerimizde Anglikan Kilisesi'ne katlmak

isteyecek genler kacaktr, buna hazrlkl olmalyz. Mafya'nn ete'nin, Kartel'in egemen
olduu tm deerlerin inendii bugnn Trkiye'sinde "cepleri para ve vaat dolu Anglikan
misyonerlerinin" Islam dininden ve Milli deerlerinden kopartlm, yapayalnz braklm,
kksz genlerimizi avladklarn zlerek izleyeceiz. Ve eminim ki yine kendimiz hi bir
gayret gstermeyip yan gelip yatacaz ve Allah'tan bizleri bir kez daha -kim bilir kanc
kez- "Kurtarmasn" dileyeceiz.

'159-

VATIKAN BALANTILI GNCEL YAZILAR

3.10. LAMBETH KONFERANSI KARARLARI IIINDA TRKIYE'DE
HIRISTIYANLIK

* Lambeth Konferans Kararlarndaki on yllk eylem plan iinde en byk bteyi

misyonerlik faaliyetlerine ayrdlar. Yani, bundan sonraki nmzdeki on yl ierisinde
Protestan kiliseleri topluca en byk paray misyonerlik faaliyetleri iin harcayacaklar. Birinci
dereceden "kapsama alanna giren lke Trkiye olup. onu TiM Cumhuriyetler takip ediyor.

***

Bildiiniz gibi Cumhuriyetin 75. ylndayz. Kurultayn ad da "Mil-li ve Dini Btnlk

Kurultay". 75 yl nce milli ve dini btnlk saland iin bu Cumhuriyet vardr. nce
bunu bilmemiz gerekiyor. Yani Kurtulu Sava srasnda milli ve dini btnlk saland.
Saland iin de bir Kurtulu Sava verilebildi. Bu Kurtulu Savann ad stnde; Milli
Kurtulu Sava. Bu Milli Kurtulu Sava'nn sonucunda da milli ve dini btnlk olduu iin
kurulmu olan bir Cumhuriyet var. yleyse, ncelikle, bilmemiz gereken husus: Bu
Cumhuriyet bizimdir. Bizden bakasna da ait olamaz. Niin? nk, dibacesinde,
balangcnda, bunun milli ve dini btnlk ile kurulmu olmas sz konusudur. Yani
Mslman kesim askeriyle, siviliyle Cumhuriyetin kurulmasnda birinci derecede rol
oynamtr.

Cumhuriyet bizim ise, yani bir hanedanlk deil ise veya bir baka gce ait deilse, bu
Cumhuriyete sahip kmak da bizim grevimizdir. Niin bizim grevimiz? nk
Trkiye'den baka br lke yok. Buradan, Trkiye'den bizleri u veya bu ekilde dtalamak,
bizleri mmkn-

se yeniden Orta Asyalara gndermek arzusunda olanlar ok, pek oktur. Sadece Hristiyan
veya Yahudi alemi de deildir. Kendi iimizde de byle adamlar oktur. yleyse bu
mcadelenin ok boyutlu ve ok ynl olduunu hibir zaman unutmamamz gerekmektedir.

Trkiye'deki Mslmanlarn ayakta kalma mcadelesi ayn zamanda dnya Mslmanlar ve

islam dini iin de birinci derecede nem kazanyor. Niin? nk eer Trkiye kalesi
kerse, Trkiye'nin kmesi ile birlikte ortaya kacak olan boluu doldurmaya hazr gler
vardr. yleyse ncelikle Trkiye'deki Islamiyet'in ayakta kalmas, Trkiye'de Mslmanlarn
Cumhuriyete ve vatana yeniden sahip kma mcadelesi, yeni bir Kurtulu Sava'yla
mmkndr. Bu, hangi anlamda bir kurtulu savadr? zellikle de ekonomik alanda kurtulu
savadr. yleyse Trkiye'de yeniden aratrlmas gereken, yerine oturtulmas gereken ruh
"Kuvay- Milliye Ruhu"dur. Buradaki "milli" kelimesini milliyeti anlamnda deil daru'l
islam anlamnda kullanyorum. Dorusu da budur. yleyse Kuvay- Milliye ruhuyla
davranarak, yeniden mda-faa-i hukuklar tesis edilmelidir; nk Mslmanlarn hak ve
hukuklar da bugn tehlikededir. Hanmlarmzn bartsnden balayarak srekli olarak
yangnlatrlm olan
eitli yasaklar bir yanda, bir de Mslmanlarn kendi iinde, srtndan hanerleyerek, eitli
maniplas-yonlarla onlar emperyalizmin oltasna takmaya alan gler vardr. Bunlarn
banda Trkiye'de Islamiyet'i Protestanlatrma diye bilinen bir hareket var. Benim tebliim
zaten zellikle bununla ilgili.

TRKIYE'DE ISLAM'I PROTESTANLATIRMA HAREEKETI

Bu teblie gemeden nce baz n bilgiler vermek istiyorum.

Islam dininde Protestanlatrma hareketi nedir? Tarihsel olarak da ksaca nasl gelmektedir?

Bildiiniz gibi ortaya iki yeni kavram getirildi. Bunlardan biri "Siyasal Islam", dieri
"Trkiye Mslmanl". "Siyasal Islam" kavram ok ilgintir ki, 1930'larda, "Siyasal din"
diye bilinen, bir niversite ats altnda toplanm bilim adamlar tarafndan bulunmu bir
kavramdr, ilk kez Isve'te, Stockholm'de, 1939'da, "Siyasal Din" diye bir disiplin ku-

ruldu. Krs ald, Alan bu krsde siyasal bir din oluturulma abalarna gidildi. Nerede?
zellikle Almanya'da... Bu siyasal din olarak da Almanya'da, Hitler dneminde ortaya
getirildi. Buras ok mhim. Bunlar Trkiye'de ilk kez yeni, yeni ortaya getiriliyor.

Hitler dedi ki, "Biz, hem Katolik kilisesine hem de Protestan kilisesine karyz. Biz yeni bir
din getiriyoruz. Bu yeni dinin en st kavram da Fhrer kavramdr." Bu Fhrer kavram
nedir? "Yce nder" kavramdr. "Yce nder" kavram, Peygamber kavramnn bir adm
nnde, Tanrnn bir adm gerisindeki bir kavramdr. Yani bir insan alp Peygamberden bir
adm ne, Tanrdan da bir adm geriye koyma giriimidir. Dedi ki, "Bunun ad Alman
Hristiyanl olacak." Bu Alman Hristiyanlndaki temel eler neydi? Birincisi Hitler ve
arkadalar dediler ki; "Isa (bizim iin Isa Peygamber), Tevrat'ta anlatld gibi deildir. Ya
nedir? Isa, bir Almandr. Uzun boylu, sarn, mavi gzl bir Alman prensidir." Byle, byk
afiler yaptlar. Bu afilerde hiz. Isa, elinde kl, mavi gzl, sarn, uzun boylu, atletik bir
adam olarak gsterildi. Ve dediler ki; "Isa Filistin'e Alman Prensliini kurtarmak ve kurmak
amacyla gitti. Yoksa Tevrat'ta anlatld gibi Tanrnn olu vs. olmak

amacyla gitmedi. nk Yahudi bile yoktu." Ne demek Yahudi bile yoktu? u demek: Yeni
bir Incil bastlar. 10 ubat 1939'da baslan bu yeni Incil'de be kelimenin bulunmamasn
istediler. Birincisi "Yahudi" kelimesi, ikincisi "Sion" kelimesi, ncs "Kuds" kelimesi,
drdncs "Sionizm (yani sionculuk yapmak)" kelimesi, beincisi de "Judaism (yani
Yahudilik)" kelimesi... Bu kavramlardan arndrlm, temizlenmi ve Ya-hudileri hibir
ekilde konu edinmeyen yeni bir incil bastlar.

Hitler dnemindeki diktatoryal yapda "Alman Hristiyanl" diye bir olay kartlyor.
Trkiye'ye bakyoruz. Trkiye'de de "Trk Mslmanl" diye bir ey ortaya kyor. Bunun
da iinde birtakm hurafeler var. Yani bir trl Islam dinini olmas gerektii gibi yaama ans
ne hikmetse bu memlekette insanlara verilmiyor. Bakyorsunuz bir adam kyor, "Gnde be
defa namaz klmaya gerek yok. Gnde bir defa klarsnz, olur, biter" diyor. "Peki"
diyorsunuz, "Beyefendi bir kere de olsun siz namaz klacak msnz?" "Yooo!" diyor. "Bir
kere de mi klmayacaksn?" "Hayr! Klmayacam." Peki o zaman benim dinimden ne
istiyorsun?

'162'

ye istiyorsun?" "Ben isteyeyim de sen ister yap ister yapma." diyor. Veya bir bakas kyor,
Alaya, yalvara, yakara, "Barts teferruattr" diyor.

Bir eyi bilmenin alameti doru soru sormaktr. Ben size u kalemi gstersem ve soru
soruyorum diye, "Bu bir otobs mdr?" desem, benim bu sorum ne kadar zrva ise, burada
"otobs m deil mi?" tartmas da o kadar zrvadr. nk bu bir kalemdir. Otobsle hi
ilgisi yoktur, Ama Trkiye'de bugn byle bir maniplasyon yaplyor. "Cambaza bak"
diyorlar. Ne gtrmek istiyorlarsa gtryorlar.

Peki bu durumda kimlere grev dyor? Kimlere ve hangi bilinle grev dyor?
Trkiye'nin iinde bulunduu artlar belli, Islam dini de tek. Kur'an dini de btn
Mslmanlar birbirine balayan tek ve ortak dil. Hristiyanlkta byle bir olgu var m? Yok.
Mslmanlarn 1400 yldr byle bir avantajlar olduu halde bugn bu avantaj niye
kullanamyorlar? Galiba burada siyaset retememe eksiklii var. Beceriksizlik deil,
bilgisizlik de deil, Fakat doru zamanda doru siyaset retememek var. Bunun altnda bu
yatyor.

Bu konferansa btn dnyadan hepsi Protestan olmak zere 800 piskopos katld. Sadece
Amerikan delegasyonunda 111 piskopos vard. Amerika'dan katlan Episcopal Kilisesi'dir.
Presbiteryan var, bir de Episkopal var. Bunlarn ikisi birlikte hareket eden kiliselerdir,
Amerika'dan gelen delegasyon, tarihinde Trklere kar en acmasz, en gaddarca davranm
olan kiliseye mensuplar. yle ki; Lozan Anlamas Amerikan Senatosuna geldiinde ite bu
iki kilisenin basks ve "Ermenilere tehcir uygulanyor. Ermeni katliam yaplyor"
gerekesiyle, Amerikan Senatosu Lozan Anlamasn onaylayamad. Buna, bu kiliseler sebep
oldular. Gnmzde, Amerika, Lozan anlamasn kabul etmedii iindir ki bizim
bamszlmz, Amerika ile ikili anlamalar erevesinde yrmektedir. Yoksa Lozan'a
binaen deil. imdi, bu boluu grp, buradan yola karak, Trkiye'nin bana orap
rmeye hazrlanan kurulular var. Bu kurulularn zellikle kullandklar baz kavramlar var.
Lambeth Konferans

srasnda da bu kavramlar gndeme geldi. Ben bunlardan iki tanesi zerinde duracam. Bir
de kapal kaplarn arkasnda alnm olan bir baka karar zerinde duracam.

KILISENIN ON YILLIK EYLEM PLNI

1 LAMBETH KONFERANSI

imdi burada Lambeth Konferans diye bilinen bir konferansa geiyorum. Bu konferansn
nemi nereden kaynaklanyor? Nedir bu Lambeth?

Kiliseler, bildiiniz gibi hi bo durmazlar. Bo durmalar iin deil, almalar iin kiliseler
kurulur. Bunlarn arasnda Anglikan Kilisesi, yani Ingiltere'deki milli kilise, boyu-posu dier
kiliselere oranla, Katolik ve Ortodoks kiliselere oranla daha kk olmasna ramen, ok daha
aktif bir kilisedir. Bu aktif kilise tabii Protestan bir kilise. Bu kilisenin 1867'den bu yana. 131
yldr srdrd ve her on ylda bir yaplan ve on yllk dnemi nasl bir eylemle
dolduracaklarn anlatan ve bunlarn tartld bir konferanslar vardr. Bu yl 18 Temmuz
1998'de bunlarn 14.s yapld. Lambeth Konferans dediimiz bu. Lambeth Konferansnda
bazlar ak, bazlar gizli kararlar alnd.

"164*

Lambeth Konferans'nda, kilise, on yllk kendi eylem plann yapt. Ve dediler ki, "Anglikan
Kilisesi'ne ok gl bir yneli var. Nerede var? zellikle Afrika'da var. zellikle Kenya,
Uganda ve Nijerya'da, Mslmanlktan veya Animist dinden ayrlp Anglikanla geen pek
ok insan var. Biz bu Afrika'da uyguladmz eylem plann, Ortadou'ya, Trkiye'ye ve
Trki Cumhuriyetlere gtrmek zorundayz. Orada nasl baarl olduysak, ayn ekilde,
Ortadou'da, Trkiye'de ve Trki Cumhuriyetlerde de baarl olacaz."

ilgintir ki; Temmuz aynda alnan bu karar erevesinde, istanbul'a Cuma gnnden itibaren
baz turistler geliyor. Pazartesi sabah gidiyorlar, istanbul'da iki tane Anglikan kilisesi vardr.
Bunlar bo dururdu. 8u turistler her Pazar ayine gidiyorlar. Kiliseler, ok aktifmi gibi
grlyor. Gelenler kimler? Avrupal. Ingiliz. Uzun hafta sonu tatili ad altnda Istanbul'a
geliyorlar. Pazar gn sabah yal bal insanlar kiliselere gidiyorlar, Ayinlerini yapyorlar.
Ya akamst ya da ertesi sabah dnyorlar. Bunlar da organize eden bir g var Avrupa'da.
Ya-

ni birtakm yal bal insanlara, "Hadi bakalm, bu hafta sonu Trkiye'ye, Istanbul'a
gidiyorsunuz" diyorlar, Adamlar da toparlanp geliyorlar. Ondan sonra tekrar toparlayp
gtryorlar.

Lambeth Konferansnda, Mslmanlarla diyalog ad altnda bir blm vard. Bu blm 20

sene nce kurulmutu. Bu blmn hzlandrlmas, diyalog kavramnn gelitirilmesi ve
Mslman-Hristiyan diyalogunun ilerde Anglikan Kilisesinin Ortadou'daki, Trkiye'deki ve
Tr-ki Cumhuriyetlerdeki gelimesine birinci dereceden katkda bulunmas karara baland.
Tanzanyal Piskopos Simon E. Chiwanga dedi ki; "Ar-tk bizim kilisemiz pastoral bir kilise
olmaktan yani krsal alandaki cemaatleri ynlendirmek olan bir kilise olmaktan kp
dorudan doruya kendini da vuran ve misyonerlik faaliyetlerini dorua karmas gereken
kilise durumuna gelmitir."
DIYALOGU SALAYACAK ANGLIKAN OLMU TRKLER

Burada alnan kararlar syleyelim.

Birincisi, diyalog karardr. Diyalogun, zellikle Trkiye'de diyalogun tesisi.

Ikincisi ve en nemlisi; diyalogu salayacak olan ahslarn ierden temini. Ne demek ierden
temini? Yani Trkiye'de diyalogu kimler salayacak? Anglikan yaplm Trkler salayacak.
Bu diyalogu salamakla grevli olan Trkler, misyonerlik faaliyetlerini de "Trk
Protestanlar" ad altnda srdrebilirler.

Demek ki bir, diyalog olacak; iki diyalogun muhatab Trkler karsnda birtakm Ingilizleri
deil Anglikan olmu Trkleri bulacaklar. Kendi dillerinden konuan insanlar bulacaklar.

ncs, dediler ki, "Hedef kitle genlerdir. Genlerdir ama krsal alann genleri deildir.
Dorudan doruya byk ehirlerin kozmopolit kltr iindeki genler, zellikle de milli ve
dini btnlnden kopartlm genler birinci derecede av alandr." Yani lkemizde,
zellikle Trkiye'de, birinci derecede hedef alnan kitle genlerimizdir. Han-

gi genlerimizdir? Krsal alandaki genlerimiz deil, byk ehirlerimizdeki genlerimizdir.

Drdncs, belki de en nemlisi, Lambeth Konferans'nda "Islamiyet niin geliiyor?

Islamiyet'in hzla yaylmasn engelleyebilmek iin ne yapmalyz?" sorusuna on yllk
aratrmalarnn sonucunda bulduklar cevap u: "Islamiyet'in bir zellii var. Islamiyet faize
kar bir din. Faize kar olduu iin bu insanlara ok cazip geliyor. Ve Mslmanla doru
hzla bir yneli oluyor. Peki bu durum karsnda biz ne yapabiliriz?" Bakn ne buldular?
Kilise, 800 piskopos bir arada dedi ki, "Bizim faizi kaldrmamz mmkn deil. Ama bor
silmeye gidelim." Dikkat edin! Zengin Protestan lkeler, "Afrika'daki yoksul lkelerin
borlarn silerlerse Islamiyet'e ynelii durdururuz. Borcundan kurtulan lkeler yeniden bize
katlrlar." kararndalar. nmzdeki dnemde Protestan kiliselerinin giriimiyle birtakm
lkeler, "Biz bor silelim. Isa'nn 2000. yln kutluyoruz. Bakn biz ne kadar uygarz. Biz ne
kadar insanlktan yanayz" deyip, Mslmanlarn gzn boyamak iin, "bor

siliyoruz" diye bir kampanya balatacaklar. Bugnden sylyorum. Bunu yemeyin. Bu karar
Lambeth'de alnd. Bor silme diye bir ey zaten olmaz da, erteleme olur, baka klf sokarlar,
o ekilde devam eder. Ama ad bunun "bor sildim" olacak.

TRKIYE "KAPSAMA ALANINDA

Son hususa gelince, son husus u: Bu on yllk eylem plan iinde en byk bteyi
misyonerlik faaliyetlerine ayrdlar. Yani, bundan sonraki nmzdeki on yl ierisinde
Protestan kiliseleri topluca en byk paray misyonerlik faaliyetleri iin harcayacaklar. Birinci
dereceden "kapsama alan'na giren lke Trkiye ve Trki Cumhuriyetler.

Sir husus daha var. Dediler ki, "Homoseksel kadn ve erkekler bizim iin kullanlacak."
Tekrar ediyorum, Lambeth Konferans Kararlarnn sonuncusu u: "Cinsel sapklk iinde
olan kadn ve erkekleri biz dlamayalm. Tam tersine bunlar iimize alalm,
Anglikanlatrma kampanyamzda kullanalm. Nasl kullanalm? Insan haklar, diyelim.
Cinsel sapklk da bir insan hakkdr, diyelim. Bunlar lanse edelim. Basnda, yaynda,
televizyonda ne kartalm. Srekli imaj olarak bu tipler bir

memleketin en st deerleri neyse onlar temsil eder hale gelsin." Dikkat ederseniz
Trkiye'de, zellikle son be alt yldr, bu tip insanlara tannan mthi bir prim vardr. arkc
m? Maalesef yle olacak. Dergiler, gazeteler, gryorsunuz ne halde.

6u da Lambeth Konferans kararlarnn iinde yer ald. Yani zgrlk ad altnda cinsel
sapklarla Anglikanizmi yaygnlatrmak bu kararlar iinde yer ald.

yleyse sonu olarak unu sylyorum: Trkiye'de bir yanda kaset savalar, bir yanda mafya
savalar, bir yanda Anayasa var ama bir de akc'nn anayasas var. Herkes Cakc'nn
anayasasna gre davranmay Trkiye Cumhuriyeti Devleti'nin Anayasasna gre davranmaya
tercih ediyor. yleyse etelere, mafyalara, kartel basnna kar Mslmanlar, ellerinde sadece
Islam dininden baka bir silah olmadn bilerek, bununla mcehhez olarak mcadele
etmelidirler. Ne ile? Yeniden bir kuvay- milliye ruhu, yeniden bir mdafaa-i hukuk bilinci,
yeniden bir misak- milli ve istiklal-i tamlk; u drt fikirle...

GZE GZKMEYEN KILISE

Hristiyan aleminde iki tane nemli kilise kavram var. Bir tanesi bildiimiz kiliseler, ikincisi
"Invisible Church" dediimiz "gze gzkmeyen kilise"dir. Yani somut ve mevcut bir dnya
olarak grmediiniz bir kilise var. Nedir bu? Protestanlar tarafndan kurulmu olan bu kilise
der ki, "ahslarn Mslmanlktan Hristiyanla gemesi gerekmez. Olduklar yerde,
olduklar gibi kalsnlar, Ama bizim istediimiz gibi dnsnler. Yani Mslman, Mslman
gibi dnemesin. Hristiyan gibi dnsn. Mslman gibi yaadn inansn." Bu ok
mhim bir olaydr. Dolaysyla da bunun adna "Invisible Church" denir.

Bugn Trkiye'de, bir ok Mslman, maalesef Mslman gibi dndn zannederek

gerekte Hristiyanlarn kendilerinden istedii ekilde dnp Mslmanlm yerine
getiriyorum, inanc iindedirler. Ksa kesmek iin buraya bir nokta koyuyorum.

ikincisi, davet ksmn yapan ok nemli bir gizli tekilat var Katolik Kilisesi'nin. Bu kilise
tekilatnn ad "Opus Dei"dir. "Tanrnn Ileri" anlamna gelir. Bu tekilat 80 bin yesi olan
bir tekilattr. yelerinin tamam "doktor, profesr, gazeteci ve zengin iadamlardr. Hcreler
halinde alr. Hcrenin banda bir kardinal vardr. imdi dikkat edin. Kardinali Papa tayin
ediyor. Onun altndaki herkes hangi lkede ise o lkenin adamlarndan oluuyor. Ve onlar o
lkenin yasalarna tabi deildir, Dorudan doruya papaya tabidir. Yani bir lkede "Opus
Dei'nin temsilcisi olan kardinali, o lkenin yasalar yarglayamaz. Peki bu "Opus Dei ne
yapmtr? Gelelim 2. Vatikan Konslne... 2. Vatikan Konsln toplayan Papa 23. John bu
gizli tekilata bal olarak 1936-1943 yllar arasnda Trkiye'de bulundu. ok fasih Trke
konuurdu, Ayn zamanda casustu. Enteresandr, 1954'de Papa olduktan sonra, 1958 ylnda,
ilk defa bir Mslman devlet Bakan ayana giderek, tarihte

ilk defa bir Papann ayana giderek kendisini kutsad. Bu, Celal Bayar'd. Celal Bayar'da
1960'ta ihtilalle devrilince papa da onu idamdan kurtard. Bunu da byle bilin. Bunu ben
yazdm. Milliyet gazetesinde de sekiz stuna manet olarak yaynland.

Ite o Papann hazrlad ve destekledii "Opus Dei" bakn ok nemli bir giriimde bulundu.
Dedi ki, "ncelikle okullar amalyz." Ve 1962'den 1984 ylna kadar dnyann eitli
yerlerinde, 463 niversite, 2112 de ilkretim okulu atlar. Bunu da "Opus Dei"nin en
nemli giriimi olarak Papalk, misyonerliin davet blmn gerekletirdikleri gerekesiyle
kutsad. Bunu kuran ahs Loyola diye bir adamd. Getiimiz yl azizlie doru yola
kartld.

VATIKAN BALANTlLI GNCEL YAZILAR

3.11. SIYASAL KLTR, SIYASAL DiN VE SIYASAL ISLAM I. Siyasal Kltr Nedir?

Gnmzde gndelik yazl, szl ve grsel kitle iletiim aralarnda (mass media) siyaset
bilimcileri, baz siyasetiler ve konuyu yeni renmi olan baz gazete ke yazarlarnca ska
kullanlan "Siyasal Kltr" kavramn dnyada ilk kez formlletirerek kullanan ABD'li bilim
adam Gabriel A. Almond olmutur.(l) Bu yaklam zamanla toplumbilim alannda kendine
bir yer edindi.(2) 1965'de Princeton niversitesi, Lucian W. Pye ve Sidney Verba
nclnde "Siyasal Kltr ve Siyasal Geliim" balkl bir kitap yaynlad.(3) Siyasal
Kltr yaklamyla Trkiye zelini irdeleyen ilk almalardan biri C.H. Dodd'un
"Trkiye'de Demokrasi ve Geliim" balkl kitabdr.(4)

Nedir Siyasal Kltr? Tebliimin bu ilk blmnde zellikle Almond, Verba ve Pye
lsnn bu anlay nasl tanmladklarna deineceim, Almond ve Verba Siyasal Kltr
derken ne kastettiklerini yle aklamlard: "Siyasal Kltr terimini kullanmzn iki
nedeni vardr. Ilkin eer siyasal ve siyasal-olmayan tavrlarn ve geliim rneklerinin
arasndaki ilikileri aratr yorsak, aralarndaki snr bizim terminolojimizin gsterdii kadar
keskin olmasa bile, siyasal kltr terimi mnhasran siyasal ynlenimlere (political
orientations) siyasal sisteme ve onun eitli paralar karsndaki tavrlara ve kiinin sistem
iindeki rolne ve tavrna tekabl eder. Siyasal kltrden iktisadi kltr veya bir dinsel
kltrden sz eder gibi sz ediyoruz. O, zel bir toplumsal nesneler ve sreler (processus)
dizini karsndaki ynlenimler

'171'
dizinidir, Ama baka bir zel kavram yerine siyasal kltr seiimizin bir nedeni de bunun,
antropoloji, toplumbilim ve psikolojinin yaklamlarn ve kavramsal erevelerini bize
kullandrtabilir olmasdr."(5) Bu bilim adamlar Siyasal Kltr terimini, "Ulusal Karakter"
yerine yelediklerini de ekliyorlar.(6)

Bu bilim adamlar almalarnda tip Siyasal Kltr belirlemilerdi, 1) Cemaati Siyasal

Kltr. Bu tip iin rnek gsterdikleri lkelerin banda Osmanl Imparatorluu geliyordu.
Onlara gre bu tip Siyasal Kltrde duygusal ve normatif deerler arlktayd, bilgisel
deerler dikkate alnmyordu. 2) Uyruksal Siyasal Kltr. Bu kategoriye girenlerin, lkedeki
siyasal sistemden ve onun hkmet otoritesinden tam haberdar olduklarn, bunun lehinde
ve/veya aleyhinde grler besleyebildiklerini belirtmilerdi. rnek olarak Fransa'daki
Monaristleri ele almlard. Bunlar Cumhuriyeti tanyorlar, Demokrasiyi biliyorlar ama her
ikisini de kabullenmiyorlard. 3) Katlmc Siyasal Kltr. Bu kategoride yer alanlar ise
Aktlvism (Eylemcilik) taraftarlarydlar. Belirli bir Ideolojik (Dinsel de olabilir) gr
benimseyerek kendilerine verilmi olan ideolojik Rol erevesinde ortaya eylemler koyanlar
bu gruba dahil edilmilerdi.(7)

Lucian W. Pye ise Siyasal Kltr' yle tanmlamt: "Siyasal Kltr nosyonu herhangi bir
toplumda siyasal davran yneten (govern) ve enforme eden bir dn, duygular ve
tavrlarn sadece rastlantsal bileimler olmadklarn fakat birbirlerine uyan ve birbirlerini
karlkl etkileyen ve zorlayan birleik veheler (united patterns) olduklarn kabul eder.(8)
Pye ayrntl aklamalarn yle noktalamt: "Siyasal Kltr hem bir siyasal sistemin
kolektif tarihinin hem de bu sistemi durmakszn yapan bireylerin yaam tarihlerinin bir
rndr, bylelikle de eit olarak hem kamusal olaylarda hem de zel/bireysel deneylerde
kk salmtr."(9)

Bir baka bilim adam Manchester niversitesi'nden Prof. Dennis Kavanagh, Siyasal Kltr
ile "Siyasal Din" balantsn incelemiti. Kavanagh. Siyasal Kltr araclyla Siyasal Din'in
"Deiim" istek, zorlama ve nerilerini saptamak mmkndr diyordu. Kavanagh'a gre
Siyasal Kltr'n iindeki deitirici unsurlar (agets) yle sralanmaktayd: Iletiim aralar,
ideoloji, siyasal seyyaliyet, siyasal parti, d etkenler, nsel gruplar. Kavanagh' n bulgularna
gre "Yeni devletler-

de PARTI Siyasal Kltr'n yaratlmasnda ya da deitirilmesinde en nemli rol oynayan

unsurdu."(10)

Ksacas Siyasal Kltr akademik anlamda "Gelenein Sreklilii ile adalama

zorunluluunun getirdii DEIIMlERIN ynlenim (orientation) vehelerini (patterns)
inceleyen ok zel bir toplumbilim ekol (ecole) olarak gnmzdeki en etkili Think-Tank
kurulularna yn vermektedir. Hi kukusuz Osmanl ve Trkiye Cumhuriyeti ilgin gemii
ve gnmzdeki haliyle bu aratrma ve ISTIHBARAT birimleri iin zengin bir kaynak
oluturmaktadr.
II. Siyasal Din Nedir?

Siyasal Din, yukarda ksaca aklanm olan kadro iin birinci derecede nemi haiz bir
kavramdr, ilk kez Alman toplumbilimci Eric Voegelin tarafndan 1939'da ortaya
atlmt.(11) Daha sonra Norman Cohn 1961 'de bu konuyu gndeme getirdi.(l 2) Kavram
yaygnlatran Klaus Vondung oldu. Onun 1971 'de yaynlanan ve Siyasal Din'in nasl
manple edildiini ve maniple edici bir unsur olarak kullanlabileceini inceleyen almas
akademik evrelerde ok yank yapmt. 1980'li yllarda zellikle israilli bilimadamlar
Siyasal Din kavramn -kendilerini birinci dereceden ok ilgilendirdii iin olsa gerek-
arlkl olarak ilediler, ilkin Holocaust sonra da Filistin balamnda ele aldlar. nce Uriel
Tal sonra da Nathan Rotenstrelch, Saul Friedlander ve 1990'l yllarda da Leni Yahil bu
kavram akademik tarih anlay erevesinde kurumsallatrdlar.(13)

Siyasal Din zellikle I. Dnya Sava ncesinde Almanya ve Avusturya'da ortaya kt.
Katolik Kilisesi'nden honut olmayan ve Protestanlkta da aradklarn bulamam olan kk
burjuva entelektelleri 18. yzylda ortaya kan Alman Romantizmden esinlenerek
kendilerine yeni bir "Altn a/Devri Saadet" mitolojisi yarattlar. Buna gre belirsiz bir
gemite Katolikletirilmemi olan Aryan ve Toton soylar son derece demokratik bir sistemle
ynetiliyorlar ve yayorlard. Onlar yollarndan saptran Katolik Kilisesi ve Yahudilik
olmutu, ilkin Georg Schnerer adl bir milletvekili tarafndan balatlan (1875) bu hareket
"Los von Rome/Roma'dan Kurtul" adn tayordu. Bu hareketin sadece

Avusturya'da tam 180.000 taraftar -kaytl-vard. Hem Kiliseye hem de Yahudilere kar olan
bu siyasal dinciler girdikleri seimlerde de byk oylar edinmilerdi. Bu Siyasal Dinciler,
Almanya ve Avusturya'y tm Yahudilerden arndrmay neriyorlard ve onlar bu grleri
savunurlarken Adolf Hitler'in brakn kendisini annesi bile kck bir kzd. Katolik dininin
yerine kaim edilmek iin ve antisemitizmi savunan bir ok 124 Siyasi Parti, dernek ve gizli
rgt Siyasal Din kavramna sarlmlard. Weimar Cumhuriyet dneminde Yahudilerin
"Alman'dan daha Alman" olarak tm Almanya'y ellerine geirdiklerini gren soy-Alman-lar
bu dernekler araclyla daha sonra ortaya kan tarihin en kanl soykrmn hazrlamlard.
Hatta nl Bismarck'n torunu Herbert von Bismarck niin Hitler'e destek olduunu ve Nazi
Partisi'ne katldn u szlerle aklamt: "Baksanza her eyimiz Yahudilerin eline geti.
Hatta bizim iin ok anlaml olan aile adlar (surnames) bile Doulu

Yahudiler tarafndan gaspediliyorlar. rnein Harden, Olden ve Hinrich-sen gibi gzel (nice)
Alman aile adlar bu Yahudiler tarafndan kendilerine mal edildi." Bismarck, ok yaknda
Yahudi bir Bismarck'la karlaacak olmaktan korkmutu her halde!

Siyasal Din'in en nemli kavram "Yce nder" kavramdr, Almanca Fhrer kavram ile
karlanan "Yce nder" bu haliyle Kral ve/veya Imparatordan daha kutsal Yar-Tanr birini
simgeler. Bu kavram ve onun lkesi anlamna gelen Reich kavramn bulanlar nl Alman
Romantikleriydiler (18. yzyl). Tarihte Fhrer olmak ilk kez -ve son kez-fldolf Hitler'e nasip
oldu! Fhrer, Siyasal Din'in en st Rahibi durumundayd. Yce nder olarak dedii dedikti.
Hitler bu nedenle Katolik Kilisesi'ne ve yerleik Protestan Kilisesi'ne kar ortaya yeni bir din
att. Bu Siyasal Din'in ad "Alman Hristiyanl" idi. Bu yeni ve uyduruk dinde ISA artk bir
Yahudi olarak deil dorudan doruya SAFKAN bir AR-YflN PRENSI olarak ele alnmt.
8u siyasal dinde 2000 yllk ISA sarn, mavi gzl, gl kuvvetli bir TOTON valyesi
olarak resmediliyordu. Ve Isa Filistin'e giderek Yahudilere kar Aryanlarn Pagan Kralln
yeniden kurmak iin savayordu. Ve hi kukusuz lmyordu ve bugnk

Pakistan'a giderek orada yayordu... Yce nderlik Hitler'den sonra SSCB'de Stalin, in'de
Mao, Arnavutluk'ta Enver Hoca ve Kore'de de Kim Il Sung tarafndan temsil edildi. Siyasal
Din'in en belirgin zellii Yerleik Din'in yerine Mitolojik bir SOYUN Mitolojik deerlerini
yerletirme (substitude) giriimidir. zellikle Folklorik deerleri gerek dinsel deerler ve
Vahiy olarak sunan bu Siyasal Din, Monote-izm'in balatt Medeniyet anlayna da kkten
karyd.

III. Siyasal islam Nedir?

Gnmzde zellikle Trkiye'de en sk kullanlan kavramlardan biri budur. ncelikle

belirtilmesi gerekir ki bu kavram yukarda ksaca zetlediim Siyasal Kltr ve Siyasal Din
aratrmalarndan yola kan Batl Bilimadamiar ve onlarn bulgularn kullanan siyasi
otoriteler tarafndan oluturulmu yapay (aftificial) bir tanmdr. Bu nedenle Siyasal Islam,
BU TANIMI YAPANLARA GRE -ki ou Israilli ve/veya Yahudi asll bilim adamlardr-
en az Nazizm kadar anti-semitik ve en az Sovyetizm kadar da dogmatiktir. Nazilerin Dnya
Gr (Weltansha-wng) ve Sovyetizm ne denli despotikse bu da o kadar baskcdr. (rnek:
Iran ve Taliban ile Trkiye'de Irtica). Dolaysyladr ki Siyasal Islam tezini ileyen ou
Istihbarat bilim adamlar 1970'li yllarda "Islamiyeti" nce Fundamentalizm'le sonra da
ustaca bir maniplasyonla "Terrizm"le zdeletiriverdiler.

Siyasal Islam gerekten var m? Hi kukusuz bu soruyu ciddiye almak tpk "Trk
Islamiyeti/Trkiye Islamiyeti" -Hitler'in Alman Hristiyanl- gibi bir maniplasyona dmek
olur. Nasl ki "Siyasal Islam" diye UYDURUK bir Islam, Mslmanlarn kutsal Kitabnda ve
eriat'nda yoksa, Trk/Trkiye islamiyet'i diye CORAFi bir Islamiyet'te yoktur. Islam dini
ZELLIKLE DNYEVI (SEKLER) olan her eyi ve insan ALLAH'IN ZAMAN VE
MEKAN'l kapsamnda deerlendiren bir ve TEK DINDIR.

Son Sz: Gnmzde Trkiye'de yaygnlatrlmaya ve yerletirilmeye allan Siyasal Islam

ve Trk/Trkiye Islamiyet'i gibi kavramlar, u kesinlikle sylenebilir ki, Trkiye'deki mevcut
Devlet-laisizmi'ni bir Siyasal Din olarak sunabilme abalarnn bir rndr. Belirli kii ve
kurululara bir tr "Laik Messianizm" atfettirilerek, Trkiye'de tm dnya Mslmanlarnn
ORTAK DILI OLAN KURAN DILINDEN ve kavrayndan arndrlm UYDURUK bir
Mslmanlk oluturularak 1940'lar CHP'sinin Ceberrut Devletiliini yeni bir klfla sunmak
abasdr. Trkiye Mslmanl ve Siyasal Islam gibi sylemlerin nerelerden, hangi
kaynaklardan Trkiye'ye nasl sokulduunu iyi anlayabilmek iin ncelikle Siyasal Kltr ve
Siyasal Din olgularnn tm gemiini ve tartmalarn bilmek gerektiini dnyorum.
Bunlar bilinmeden bu konularla mcadelede Mslmanlarn fazla bir ansnn olmadn
belirtmeden geemeyeceim.

(11 eyll 1998, Istanbul)

KAYNAKLAR:

1. Gabriel Almond, Comparative Political Systems, Journal of Politics Vol

18, 1956.

2. Bu terimle dnen ve yazan saysz bilim adam yetiti. En nllerinden

ikisi Samuel Beer ve Adam Ulam'dr. Bkz. Patterns of Government NY

1958.

3. Political Culture and Political Development, Ed. By Lucian LU. Pye and Sid-

ney Verba, NJ. 1965.

4. Democracy and Development in Turkey, C.H. Dodd, University of Hull

1979.

5. The Civic Culture Political attitudes and Democracy in Five Nations, by

Gabriel Almond and Sidney Verba. Princeton, 1963, p. 14.

6. Ibid., p. 13.

7. Ibid., p. 19. Srasyla Parochial Political Culture; Subject Political Culture;

Participant Political Culture.

8. Pye, o.b.k. s. 4.

9. Pye, a.b.k. s. 8.

10. Studies in Comparative Politics/Political Culture by Dennis Kavanagh, Mac

Mi ilan, 1972, pp. 32 ve 59.

11. Eric Voegelin, Die politischen Religionen, Stockholm, 1939.

12. Norman Cohn, The Pursuit of the Millenium: Revolutionary Messianism..

And Its Bearing on Modern Totalitarian Movements, NY, 1961.

13. Klaus Vondung, Magie und Manipulation: Ideologischer Kult und Politisc-

he Religion des Nationalsozialismus, Gttingen 1971; Uriel Tal, on Struc-

tures of Political Ideology; Bauer and Rotenstreich eds. Holocaust as His-

toricol Experience NY, 1981. Fredlander, Fron Anti-Semitism to termina-

tion, 1984.

14. Siyasal Kltr konusunu ayrntl olarak incelemek isteyenler A. Altndal.

Siyasal Kltr ve Yntem. HAVASS, 1982.

VATIKAN BALANTILI GNCEL YAZILAR

3.12. YENI BiR "RELIGIO" INSAN HAKLARI EVRENSEL BiLDiRiSi

Bu yl Aralk aynda insan Haklar Evrensel Bildirisi'nin (IHEB) Birlemi Milletler (BM)
tarafndan kabulnn 50. yldnm kutlanacaktr. Hi kukusuz bu Evrensel Bildirinin
ortaya k ok daha gerilere, ingilizlerin 1628 tarihli nl "Petition Of Rights" bildirisine
kadar gidiyor. Bundan sonra Avrupa'da 30 Yl Savalar diye bilinen ve 1618 -1648 yllarn
kapsayan din savalarnn sonucunda imzalanan West-falya Anlamasyla balatlan
Seklarizasyon=Dnyevileme (Laisizm deil) gayretleriyle hzlanan bir sre balyor.

Bu sre 1679 ylnda kartlan Habeas Corpus Act-Yasasyla yerletiriliyor ve bunu da 1689
tarihli Bili of Rights izliyor. 19. yzyln hemen banda 1701 'de Ret Of Settlement (Yerleim
Hakk Yasas) ortaya getiriliyor. Bundan yararlanan gen Amerika 12 Haziran 1776'da nl
Virginia Haklar Bildirisini kabul edip yaynlyor ve bunun sayesinde Ingiltere'den ayrlarak
Bamszln kazanyor. 1789'da ise Fransa ihtilali Insan ve Yurtta Haklar Bildirisi'ni
kabul ve ilan ediyor.

Bugnk IH6B ite ksaca zetlediim bu ve dier aamalardan geerek 1O Aralk 1948'de
Insan Haklar Evrensel Beyannamesi olarak BM tarafndan kabul edildi.

Tanmsal olarak (by defnition) IHEB, Evrensel bir bildiridir, evrensel olduu (Universal) iin
de hibir balaycl yoktu. Bu nedenle Batl lkeler Hristiyan kltrnn ve uygarlnn
iinde mndemi olan "Dnyevilik" esaslarna gre hazrladklar bu "Sekler Standartlar"

manzumesini Hristiyan-Olmayan lkelere de kabul ettirebilmek iin abalar gsterdiler. Bu

nedenle de IHEB'yi Evrensel'den Uluslararas'na (Universal'den International'a) ekerek tm
uluslar balayc olmasn ve bata da halklar Mslman, yneticileri "Laikletirilmi"
(Batl llere uygun hale getirilmi) lkelerin Anayasalarna koydurtmay byk lde
baardlar. Bu dnemde 1949'da kurulan AVRUPA Konseyi'nde, Insan Haklar ve Ana
Hrriyetleri Szlemesi 3 Kasm 1950'de "Balayc" olmas kaydyla kabul edildi. Bunu
1961'de imzalanan Eu-ropean Social Charter -Avrupa Sosyal Antlamas izledi. Bylelikle
"Uluslararaslatrma" ilk hedefine ulam oldu. IHEB'nin ngrd "Sekler Standartlar"
insan Haklar bal altnda ncelikle Sosyalist lkelere, S.S.C.B.'nin kmesinden sonra da
Mslman lkelere tepeden inmeci metotlarla empoze edilmeye baland.
Gnmzde IHE6 ve bu belgede ngrlm olan Sekler "Li-turgy", kendine ait bir dini
olmayan Avrupa Birlii'nin "Civic" kltrnn "Religio"su olmu durumdadr.

Religio ile Religion=Din, iki ayr kavramdr. Gnmzde Trke'ye Religion=Din diye
evrilen bu kelime, Hristiyanlk ncesi Pagan toplumlarnn mal olan bu "Religio"
kavramndan tretilmitir. Religio, ok tanrl ve Toleransl Paganistik inan sistematiinde
insanlarn "Bilinmeyen Glerle Gnll" olarak kurduklar manevi ba anlatan "Proce-
dure=Usul"e verilen add. Hristiyanlk ortaya kt bu kelimenin sonuna "n" harfini
ekleyerek, Religio'yu Religion yapt. Bu yeni haliyle Religio, artk sadece Hristiyanlara ait
"Hristiyanlarn Tarz" anlamnda kullanlmaya baland. nk Hristiyanln iinden kt
Yahudilikte ne Religio ne de Sekler kavramlar vard.

Vatikan ve papalk IHEB'yi kabul etmi ve hayata geirilmesi iin youn gayret sarfeden bir
kurumdur.(1) 1964 tarihli 2. Vatikan Ekmenik Konsili'nin "Lumen Gentium" senedinde
IHEB'ye de yer verilmitir.) Bu belgeye gre IHEB Vatikan'n amalarna aykr deil onunla
rten bir belgedir. Nitekim Vatikan, Papa II. John Paul ile birlikte 1979'da "Yeniden
Hristiyanlatrma" programn balatm ve IHEB ve

dier ilgili yasalardan sonuna kadar yararlanlmasn ngrmtr. Papa, bu amala Helsinki
Nihai Senedini imzalayan devlet ve Hkmet Bakanlar'na -bu meyanda Trkiye'ye de- 1
Eyll l980 tarihli bir mektup gndererek Vatikan'n IH6B'nin ngrd tm standartlarn
hayata geirilmesinde dorudan katksn yapacan bildirmitir.(3) Sekler kavram bizatihi
Katolik bir kavram olduu iin(4) Vatikan tm Katoliklerden IHEB'de ngrlen ilkelere
uymalarn isteyebilmektedir. Kilisenin kar kt kavram "Sekler" deil, bunu "Tanr
tanmazlk" olarak yorumlayp "Sekler Hmanizm" haline getirmi olan Felsefi-Siyasi
akmdr.(5)

Bu ksa aklamalardan sonra IHEB'nin "Constructional Kurgusal" yapsna ynelik

eletirilerimi aktararak tebliimi noktalamak istiyorum.

1) IHE8, Evrensel olduu iin Corafi snrlar, dolaysyla "Ulusal" ve "Egemen" toprak
btnln kabul etmeyen "Corafya-Ar" (Transgeographical) bir belgedir. Bu haliyle
balayc deildir ama ayn ilkeler Uluslararaslatrlarak balayc hale getirilmilerdir.
Vatikan'da "(Evrensel" bir Kilise ve daha da nemlisi "Sekler" bir Devlettir. Papa ayn anda
hem Bishop (ruhani) hem de Pontifex (Devlet) Baka-n'dr. Onun Hak ve Grevleri, IHE6'yle
deil, buras ok nemlidir ki, CIC diye bilinen Kilise Yasas'na yani "CANON JURIS
CANONlCI"nin 331-335. maddelerinde ngrlen hkmlerle tanmlanmtr. Bu tanmlara
gre Vatikan' ynlendiren Papa, hem "Vicarius Filii Dei" (Tanrnn Vekili) hem de "Latinus
rex Sacerdos" (Ruhanilerin Kral)dr. Ksacas Papalk IHEB'nin art kotuu "Dil, din, cins,
rk vs." gibi ayrmclk yaplmadan "Eit" statde olmann dndadr. Bizzat papalk, IH6B'yi
kabul etmesine ramen ona hibir ekilde uymamakta ve kendisini IHEB'nin ve ilgili
yasalarnn ok stnde grmektedir. Kald ki, Papalar bilindii zere, 1879'den beri
"lnfallibility=Yanlmazlk" imtiyazyla mcehhezdirler. Bu da IHE8'ye esastan aykr bir
imtiyazdr, Ama kimse buna dokunamamaktadr.

Mslmanlarn ise byle st bir kurumlar yoktur. Corafya tanmamazlk edemezler,

edemedikleri iin de IH6B, Batl Sekler glerin ve Vatikan'n elinde bir "Tetiki" gibi
kullanlmaktadr.(6) Vatikan da Corafya tanmaz(7) ama bu Insan Haklar Ihlali anlamna
gelmez, Mslmanlar tanmamazlk ederlerse gelir. Bu nedenle Mslmanlarn

ne oluumunda ne de uygulannda hibir katklar olmayan IHEB'nin ve ilgili senetlerinin

yeniden gzden geirilmesi ve baz deiikliklere gidilmesi zorunludur. Bu eksiklikler -ki
bata da Hristiyan-olmayan dinlerin grlerinin alnmas gelmektedir- giderilmeden
IHEB'nin Evrensel ilkelerine Mslmanlarn uyum salayabilmeleri gtr.

2) BM, dini deil, "Suprapolitical" bir kurulutur. BM, Demokrasi, Insan Haklar ve Eitlik
ilkelerinin savunucusudur ama o da tpk Vatikan gibi IHEB'yi empoze etmesine ramen bu
belgede yer alan temel ilkeleri hi benimsememitir. yle ki, bugn BM'de Gvenlik
Konseyi yesi 5 lke ne istiyorsa o olmaktadr. Gerisi "ocuklara Anlatlan Grimm
Masallar'dr"!

Szn z: Bugnk haliyle IHE6 ve ilgili uluslararas Senedler, sadece Batl Hristiyan
Kulbne hizmet eden Sekler belgelerdir. Vatikan'a misyonerlik alanlarn geniletme ve
merulatrma hak ve olanaklarn salarken, ayn zamanda da dnyada "Din ve Vicdan
zgrlklerini" kendi tekeline alabilme ansn vermektedir. Bugnk haliyle IHE6, Katolik
Hristiyan aleminin "Salvaotion=Kurtulu" ekonomisine uygundur ama, Hristiyan-Olmayan
(veya Ateist olanlarn) varlklarn tehdit eder mahiyettedir, kansndaym.

inner nature and mission, which is deeply rooted in the mysterY of the World Incarnate, and
uuwhich is realized in different forms through her mem-bers."

5. Papa'nn 21 ubat 1985 tarihli uyars. Bapiskopos Jozef Tomko tarafn

dan Piskoposlar Sinodu iin hazrlanan belge.

6. zellikle Trkiye'ye kar Vatikan, insan Haklar'n kullanarak 1995'de ken

di resmi yaynlarnda bir "Karalama" kampanyas balatmtr. Bkz. The

Word Catholic Report, Mays 1995. ss. 13-14. Ayn dergi Haziran 1995, al

t sayfalk karalama ss. 51-57. Ayrca bkz: La documentation catholique,

nr. 2012. L'islam et les chretiens quel dialogue September, 1990. Yazda

Mslmanlarn Hristiyan topraklarn igal ettikleri anlatlyor. Yazan; Mon-

seryr Henri Teissier, Cezayir Arvek. Ayrca bkz: G2W-Glaube in der 2.

Welt, Nr. II. 1984.

7. Papa John Paul ll'nin l Eyll 1980 tarihli mektubu. (8kz. Yukarda Dipnot 3,

s. 10). "The Catholic Church is not confined to a paticular territory and she

has no geographical borders".

NOTLAR ;

Die Kirche und die Menschenrechte, Dokumente 5, herausgegeben

von der Popstlichen Kommission, Justia et Pax 1976. Papa John XXIII'n ko

nuyla ilgili yorumu iin bkz. Pacemin tenis, s. 7. Ayrca bkz: Dignitatis Hu-

monea, Dec. 7, 1965.Dogmatic Constitution On The Church, Lumen Gentium Solemnly

Promulga-

ted oy His Holiness, Pope Paul VI On November 21, 1964. Documents of

Vatikan II. zellikle 36-38. maddeler.The Freedom of Conscience and of Religion, by His
Holiness Pope John Paul II, September l, 1980.

Post-Synodal Apostolic Exhortotion of John Paul II. The Loy Members of

Christ's Faithful People. "Christifideles Laici." Vatican Translation, 1988.

zellikle 35. sayfada yer alan u szlere dikkat ekmek istiyorum. "Pope

Paul VI said the Church has an authentic secular dimension, inherent to her

VATIKAN BALANTLI GNCEL YAZILAR

3.13. DNLER ARASI DIYALOG ZERINE NOTLAR

Derleyen: Hasan Erdem

Aratrmac-Yazar Aytun Altndal, Dinler aras Diyalog olaynn gereini belgelerle yle
yanstyor:
Bu tekilat, nasl bir Avrupa dini isteniyorsa, bunu diyalog yoluyla gerekletirmeyi
hedefliyor.

1958-63 yllar arasnda 2. Vatikan Konsili'nde alnan kararlar erevesinde bir diyalog
balatlyor.

Avrupa topluluklar Piskoposlar Konferans Komisyonu (COMECE) bu kararlar erevesinde

almalarnda bir de Islam alma grubu birimi oluturdu. Bu komisyonda yer alan 14
piskopos, nasl bir Islam olacak, hangi Islam'la biz muhatap olacaz sorusunun cevabn
kendilerine gre verdiler ve ona gre de davran ierisine girdiler.

1995'te imzalanm olan Amsterdam anlamasndaki kutsal bildirge, bizim amzdan ve dier
dinlere mensup olanlar asndan ok nemlidir.

'183*

Bu kutsal bildirgede dier dinlerle olan ilikilerin nasl yrtlecei anlatlmaktadr. Avrupa
Insan Haklar Szlemesi'nin 9. maddesi mesela, dini ayrmclktan kanmay ngrr. 14.
madde de yle denilmektedir: "Dini tarikatlarn i zerklii, dinle ilgili olmayan dier
gruplarn i zerkliklerine nazaran daha fazla korunur."

Halbuki Trkiye'de tarikat yasak. Trkiye'de yasaklanm olan baz unsurlar Avrupa
Birliinin kendi iindeki almlarnn temin edilebilmesi iin, AB Politikasn srdrebilmek
amacyla korunmu oluyor.

Bu szlemenin 9. maddesinin bir numaral fkras ilgintir. Bu fkrada yle ifadeler var:
"Din veya kanaatleri izhar etme hrriyeti, amme gvenliinin, amme nizamnn veya umumi
ahlakn, veyahut bakalarnn hak ve hrriyetlerinin korunmas iin kstlanabilir."

Bu u anlama geliyor: Ben hrriyet verdim ama bunu gerekli grrsem, kstlayabilirim!..

Diyorlar ki, Trkiye'yi AB'ye almadan Gmrk Birlii ile ekonomik ynden kontrolmze
aldk, ama dini kontrolmzde deil. Ite bu kontrol gerekletirmek iin Dinler aras
diyalog olay ortaya karld.

Yani Trkiye AB'ye girmesin, girmeyecek, zaten almayacaklar, Ama hi deilse Trkiye'deki
Islam' biz kontrol altnda tutalm. Trkiye Islam lkeleriyle bir diyaloga ve birliktelie de
giremesin.
Ksaca Dinler aras Diyalog Avrupa 6irlii'nin belirlenmi bir politikasdr. Diyalog olaynn
bir de Vatikan boyutu var. Aslnda AB ve Vatikan ayrlmaz unsurlardr.

Hristiyanlk adna asl Dinler aras Diyalog ars yapan Vatikan'dr. Bu ar nce
Ortodokslar iin yapld. Bu ar ile btn Hristiyan teekkller 'Dnya Kiliseler Birlii' ad
altnda topland. Onlar diyalog eklinde gtrmyorlar bu ary, 'hogr' kavram ile
gtryorlar. Diyalog kavram daha ok Vatikan tarafndan kullanlyor.

Burada bir hususun daha altn izmek gerekiyor. Dinler aras Diyalog dendiinde eit taraflar
olmas lazm. Grleri itibariyle birbirlerini dengeleyebilecek taraflar olursa, bu taraflar
grlerini birbirlerine

aklayabilirlere bir diyalog olur. Ama Vatikan bu ii tek tarafl yapyor.

Bakn Kateizm kitab var Vatikan'n. Bu dnyadaki tm Katoliklerin uymak zorunda

olduklar bir kitap. Bir nevi ilmihal kitab. Bu kitabn 223'nc sayfasnda aynen unu
sylyor: "Misyonerlik, karlkl saygya dayal Dinler aras Diyalogu ngrr."

Bu, niin gerekiyor? Misyonerlik yaplabilmesi iin, karlkl bir diyalog olacak diyor. Yani
misyonerliin nkoulu diyalog!..

Bu kitabn 227. sayfasnda ayrca diyor ki, incil'i henz tanmam olan kesimlere Incil'i
vermek, okutmak..."

Kitapta bu ifadelerin getii yerde 'Incil'le tanmam kiilerin kimler olduunu aklamak
zere bir de dipnot dm. 359. maddeye bakn!' diye...

Bakyoruz o maddeye: "iki Adem vardr' diyor. Birinci Adem, bildiimiz Hz. dem'i
kastediyor, ikinci Adem de Isa Mesih1 diyor. 'Ikinci Adem birinci dem'i de yaratandr'
diyor.

stelik art kouyor: 'Siz bunu kabul etmeden diyaloga girmeyiz1 diye...

Bunun ad diyalog olur mu? Bunun ad monologdur.

Kateizm kitabyla ilgili olarak bir nemli husus da u ki, yaklak 800 sayfalk kitabn
Islam'dan sadece drt satr bahsediliyor. O drt satrda yle deniyor: "Mslmanlar da isa'nn
kurtarclk plannda yer alrlar".
Niin yer ald da yle aklanyor: nk onlar da Hz. Ibrahim'in inancna bal
bulunmaktadrlar, diyor.

Koca kitapta Hz. Muhammed'in ad gemiyor. Kur'an- Kerim gemiyor. Mslmanlar, Hz.
Muhammed'in peygamber olarak gnderilmesi sebebiyle deil, ibrahim'in soyundan geldikleri
iin Mslman'drlar, dolaysyla bu yzden bunlar kurtarmaya layk gryoruz deniyor.

'184*

Halbuki bizim dinimiz en son ve en mtekamil tek dindir. tekiler, yani Hristiyanlk ve
Yahudilik sadece bir varolu tarzdr. Allah'n bir tek dini vardr, o da islam'dr.

Ama Avrupa, bunu syleme! diyor. Bunu sylememek de yetmiyor, stelik "ikinci Adem"in,
yani "Isa Mesih'in birinci dem'i yarattn da kabul edeceksin diyalog iin" diyor.

Burada unu da hatrlatmak gerekir: Papa 20 Kasm 2000 tarihinde "1915-1923 yllar
arasnda Trkler hunharca 8 milyona yakn Hristiyan' katletmilerdir" dedi. Biz kurtulu
Sava diyoruz, Adam Hristiyanlar katledildi, soykrm yapld diyor.

Bu adamlarla hangi "Dinler Aras Diyalog"dan bahsediliyor? Ortada samimiyet yok. Ortada
siyasi bir olay var. Bu siyasi olayn ba ve ynlendiricisi de bugn Vatikan ve Vatikan'n
ilikide bulunduu Avrupa Birlii'dir.

Stokholm'da yaplan 15-17.06.1995 tarihli veToledo'da yaplan 04-07.11.1995 tarihli

konferanslarda balayc hkmler kt. Burada yle bir art ileri srlyor:

Metnin altnda Javier Solana'nn imzas var. Kim bu adam? AB Konseyi Bakan. Ondan
sonra Komisyon adna Manuel Marin'in imzas var. 15 de AB yesi lkenin dileri bakan
var. 12 de Akdeniz lkesinin dileri bakan var. Hepsi imzalamtr. Bu balayc bir unsur!..

Bunlarn hepsi de COMECE'nin sekreterliinin kurduu Avrupa'da-ki Islam konusunda

aratrma yapan alma grubunun planlad olaylar...

Avrupa diyor ki, ben bunun politikasn belirledim. Senin dileri bakann da dahil, herkese
imzay da attrdm. Trkiye'deki din AB'nin izdii Islamiyet eklinde olacaktr. Bunun dna
kamazsn. Bunun da n art olarak Islam dininin tek hak din olduunu sylemen yasak
diyor.
zetle AB'nin ald kararlar var ve bu kararlara uyum salayabilmek ve Trkiye'deki
yerleik Islami anlay ykmak amacyla dinin esaslarna ynelik polemikler ve tartmalar
yaplyor.

Bu durumda Dinleraras Diyalog bir tuzak oluyor ve Trkiye de bu tuzaa dyor

maalesef...*

Unutmamak gerekir ki, orada sadece su deil, petrol de var, belki muhtemeldir ki, baka
madenler, gazlar da var. Dolaysyla orada bulunan yeralt ve yerst zenginliklerinin rantn
Trkiye kendi kalknmasnda kullanabilecei yerde, bu gelir kaynaklar maalesef ve maalesef
Israil'in kalknmasnda kullanlr hale gelecektir.

GAP blgesinde faaliyette bulunan irketlerin saysn Ankara'dan sordurdum 81 irket

olduunu rendim.

Bu irketlerin tamamna yakn Yahudi irketi, bir ksm da paravan irket... Ne demek
paravan irket? Oradaki yaplan yatrmlarn rantn bakalarna aktarmakla grevli olan
irket... Kendileri yatrmc irket deil, Ama yatrmc irket olmadklar halde oralarda
toprak satn alma ve blgesel olarak arlklarn belirli retim alanlar zerinde
younlatrmak gibi faaliyetler! var."**

Aratrmac-Yazar Aytun Altndal'n a Radyo'da 9 Haziran 2001 tarihinde Keif Prog-

ram'ndo yapt deerlendirmelerden.

Aratrmac-Yazar Aytun Altndal'n 1998'de skdar FM'de Keif Program'nda yapt

deerlendirmeleri.

'186'

... Daha dn (1995'in son aylarnda) Ortodoks Birlii toplants yapld. Yaplan toplant
Metropolis Iyonya... Bu toplantda konuan Prof. Joharn Galtung "Niin Avrupa Birlii"
sorusunun cevabn ok ak, net ve kesin olarak belirtti.

Dedi ki: Trkiye'de Islami uyan var. Bu Islami uyann nne gemek iin,
engelleyebilmek iin bir an nce Trkiye'yi Avrupa Birlii'ne almak gerekiyor. Ikinci olarak
Helen kimliimizin yeniden ortaya kartabilmek iin, Trkiye'nin Avrupa Birlii ierisinde
yer almas gerekiyor. Bu bizim iin en byk gvencedir. Trkiye'nin Avrupa Birlii
ierisinde yer almas Patrikhane asndan yararldr' dedi.
Trkiye hem diplomatik saldr altnda, hem de bir kltrel saldr altnda."*

derece

yanlt. Israil, hibir lkeye anti-terr srlarn vermekten yana deildi.

Onlarn yeni Ortadou dzeninde Trkiye'ye siyasi danmanlk yapmaktan baka bir niyetleri
yoktu. Uzmanlar kollar svadlar ve blgeyi bir kez de ekonomik bakla taradlar. Urfa ve
Diyarbakr pilot blge seildi, projeden ok holanan ABD ise insan haklar hk-mk demeden
Urfa havaalan kredisini verdi...

Israil'de yaayan Krt Yahudi'lerinden salanacak kredi Trkiye Zirai Donatm Kurumu ve
Ziraat Bankas tarafndan organize edilecekti.

... Kibbutz Projesi'nin Israilli Krt i adamlar tarafndan finanse edilmesi ise plana gre
Krtlerin bu uygulamaya daha scak bakmalarn salayacak. Israil Devleti'nin kurulmasndan
sonra Gneydou'dan gp Israil'e yerleen Krt Yahudileri, finanse etmenin yan sra, Kib-
butz'lardan salanan rnleri pazarlama hakkn da elde etmi olacaklar. Ksacas Israil,
Gneydou zerinden dnyaya almay hedefliyor." **

* Aytun Altndal'la rportaj. Bayrak, Aralk 1995, soyu 1130. " Ate Dergisi. 10 eyll 1994.

VATIKAN BALANTILI GNCEL YAZILAR

3.14. LORENZO VALLA OLAYI VE STANBUL FETHINE ETKILERI

15. yzyl asndan bata Italya olmak zere tm Katolik alemi, uzun yllardr srmekte olan
"Byk Hizipleme" diye bilinen Papalk kurumunun varoluuyla ilgili tartmalarla
alkalanmaktayd. Bu yzyln balarnda Hristiyan dnyasnda bir deil tam Papa vard
ve her biri de kendisinin gerek Papa olduunu ne srmekteydi. eitli nedenlerle -bata da
iktisadi karlar olmak zere- bu papay da destekleyen krallar, prensler ve soylular vard
ama halk aknd. Bu papalar srasyla John XXIII adn alan Baldessare Cassa; Gregory XII
diye bilinen (1406-1415) Marco Kardinal Angelo Correr ve Alexander V adyla tannan Pietro
Philargi (1409-10) idi. Birincisi gerekte hibir dini eitimi olmayan, korsanlktan yetime,
frsat ve kadn dkn zorba bir adamd. Ikincisi dini eitim alm olmasna ramen ileri ya
nedeniyle beceriksizlemi bir asilzadeydi. ncs ise Yunan asll bir Giritliydi. Kk
yata Venedikli Fransiskanlar tarafndan eitime alnm ve Oxford

ve Paris'te okutulmutu. Bilgili bir adamd, Ama bu iki kltrl din adam gelmi gemi en
gaddar, hilebaz ve ehvetperest papa saylan XXIII John'un karsnda tutunamamlard.
Ite ilk kez bu dnemde Katolik Kilisesi'ni derinden etkileyen ve deitiren bir tartma
balad. Kkleri 13. yzyldaki "Realizm/Nominalizm" kartlndayd ve bunun uzants
olan "Hmanizm" savunucular tarafndan balatlmt. Soru uydu: "Katolik aleminde Kilise
Konsilleri'nin kararlar m yoksa Papann yaynlad Bildiriler (Bull, encuc-lical, vs.) mi en
st "otorite'dir? Sonuta "Ekmenik" Konsil kararlarnn Papalarn Bildirilerinden daha yetkin
olduklar inancna varld. Konsil

byk zorluklara ramen papay da denetim altna alabildi. Kiliseye istikrar getirildi. Bu
sonucun alnmasnda artk dayanlmaz boyutlara ulam olan papalarn saltanatlarndan
bunalm olan soylularn da byk katklar oldu, soylular papalara kar Konsil'i
desteklediler. Ve bu gelimeler sonucunda Katolik aleminde artk Papalar deil Konsil
yetkilerini dorudan Isa'dan alr hale geldi. Bylece Konsil en st "Yetkili Kurul" oldu. nl
engizisyon mahkemelerini de daha sonra hep Konsil ynetti ve ynlendirdi.

Nihayet 1417'de biri sahtekar papa Konsil tarafndan atldlar ve Konsil her Romaldan
daha Romal diye bilinen ve Romal bir senatrn torunu olan Velabro Kardinali Oda
Colonna'y, V. Martin adyla Papa seti. Bu papa tam 14 yl saltanat srd ve ilk kez onun
dneminde Papaln "Sekler Gcn" yani Krallarn stnde bir g olmad kabullenildi.
Bu papa dneminde papalk yitirdii prestijini ve onurunu yeniden kazanmann yollarn
arad. Bunun iin de ncelikle muhalif aydnlarla ilikiler kurdu, onlarn stndeki basklar
kaldrd onlara imkanlar salad. Bylece Roma'daki kltr hayat yeniden canland.

Bu dnemde Papalk kurumunun en nemli komusu Aragon Krallyd. Kral V. Alfonso o

srada Napoli zerinde hak iddia ediyordu ve sonunda da Napoli'yi mzakereler yoluyla ele
geirdi.

V. Martin 1431'de ld. Verine XII. Gregory'nin yeeni Gabriel Coldulmer IV. Eugenius
(1431-47) adyla Papa seildi. Bu yeni papann dneminde Avrupa'da Fransz-Ingiliz savalar
ve Almanya, ek ve Moldova'da da, yaklarak idam edilmi olan nl ek din adam Jan
Hus'un balatt "n-Protestanlk" savalar sryordu. Hus'un taraftarlar tm Almanya,
Avusturya, Prusya, Isvire, Polonya, ekveSlovak-ya'da gizli, yeralt rgtleri kurarak, daha
sonra Protestanlk ve Ana-baptizm diye bilinecek olan yeni bir mezhebi yayyorlard. Ve ite
ne olduysa bu papann dneminde oldu. Papalk ile Bizans arasndaki mnasebetleri radikal
olarak etkileyecek olan bir keif tm Hristiyan alemini derinden sarst; Papalk ard,
Bizans umutland. Bu kefi yapan Lorenzo Valla adnda bir din bilginiydi. Onun "inanlmaz"
diye tanmlanan bu kefiyle birlikte Avrupa'da Rnesans Papalar diye bilinen yeni bir dnem
ald (1447-1521).

l.ll. 15. Yzyln Banda Bizans:

15. yzyln banda Bizans artk hareket alann ve siyasal ve dinsel etkisini yitirmek zere
olan bir "Site-Devleti" haline gelmiti. Mslman-Trk tehdidini ve genileme hzn sezen
ilk imparator V. John Paleolog olmutu ve henz 1368'de bu tehlikeye kar direnebilmek iin
btn dinsel ayrlklar (Katolik/Ortodoks ekimesi) bir kenara brakarak Papa V. Urban'n
ayana kadar gitmi ve ondan Mslman Trklere kar yeni bir "Hal Seferi" balatmas
iin ricac olmutu. Nedir ki Bizans halk Ortodoks Imparatorun Katolik Papaya
yalvarmasndan hi honut olmamt. Papazlarn ve Keilerin kkrtmasyla ayaklanmalar
km ve Devlet bunlar glkle bastrabilmiti.

15. yzylda Bizans'ta bu kez VIII. John Paleolog imparatordu. Mslman-Trklerin ilerleyii
ve genilemesi daha da hzlanmt. Bu imparator da tpk byk dedesi gibi dnd ve
Trklere kar yeni bir "Hal Seferinin" balatlmas iin 1434'de Papala kar vurmak
zorunda kald. Nedir ki bu kez karsnda Katolik Kilisesi'nde dizginleri elinde tutan Basel
Konsili vard, Papa yoktu. Imparatorun Konsil'e yollad heyet Konsil'le grme bile
yapamadan Istanbul'a geri dnd. Katolik Konsil, aka sylenmese de Ortodoks Kilisesiyle
ve onun Imparatoruyla ve kayglaryla hi ilgilenmemiti...

Bu yz kzartc olaya ramen Imparator bizzat Papann ayana gidebileceini aklad.

Konsil, Imparatorun resmi bavurusunu tam yl beklettikten sonra 1437'de gndemine ald.
imparatora, papayla nl Avignon kentinde grme yapabileceini bildirdi. Konsil bu
kararn Papaya danmadan almt.

Nedir ki IV. Eugenius ok kurnaz ve diplomasiyi ok iyi bilen bir papayd. Kendi gyabnda
gelien bu olaylar ilkin hi ilgilenmeden pasif bir bekleyile izledi, Ama papann mthi bir
plan vard. Bizans'n Trk korkusunu kullanarak hem Ortodoks Kilisesi'nden hem de
Konsil'den kurtulmay kuruyordu. Ve plann da baaryla uygulad.

Papa nce Konsil'in kendisinden habersizce Imparatorla grme karar almasnn "Tanrnn
Buyruuna" aykr olduunu aklayan sert bir Bull (papalk fetvas) yaynlad. Burada
Imparatorla grmenin o Ruhani" deil "Sekler" bir olay olduunu, Konsil'in ise sadece

Imparator, beraberinde Patrik ve 700 din ve bilim adamndan oluan bir heyetle 1438'de
italya'ya geldi. Konsil'in gcn krm olan Papa IV. Cugenius, kendinden emin bir ekilde
imparatoru ve Patrii mthi bir bask altna ald. Onlardan "kendi otoritesinin tartlmaz
stnln kabul etmelerini" istedi. Ve ekledi: "Ite Byk Konstantin'in Vasiyeti
yzyllardr elimizdedir. Konstantin, kendi eliyle yazd bu Vasiyetnamesi'nde bata istanbul
olmak zere kendisine ait olan tm Imparatorluk haklarn ve topraklarn bize vasiyet etmitir
Istanbul, Roma'nn maldr." Trk korkusuyla titreyen Imparator ve Patrik, gerekte kendi
idam fermanlar olacak olan bu "zorlamay" da kabullendiler. Bunun zerine Papa 1438'de
resmi bir aklama yaparak Byk Konstantin'in vasiyeti gerei Bizans'n Roma tarafndan
korunacan bildirdi.

Nedir ki Dimyat'a pirince gitmekte olan Imparator elindeki bulgurdan da oldu. Bizans'ta halk,
papazlarn kkrtmasyla ayakland. Kilise papazlaryla manastr keileri isyanlar balattlar.
Ite tarihi Dukas'n yazd o nl slogan ilk kez 1438'de Bizans sokaklarnda yanklanmaya
balad: "Bizans'ta Latin mitresi (papalarn dini trenleri iin giydikleri kaftan tipi giysi)
grmektense Mslman Trklerin trbanlarn grmeyi tercih ediyoruz." Bizans'taki
ayaklanmalar yneten papazlarn sivil halk arasndan setikleri iki laik lider vard. Bunlardan
biri Marc eugenikos, dieri de Gennade Scholarios idi. Birincisi daha sonra Imparatorun
askerleri tarafndan susturuldu, dieri ise Istanbul'un Fethi'nden sonra Fatih Sultan Mehmet
tarafndan, kendisinin ilk Ortodoks Patrii yapld. Bu nedenle de imparatorluk tarafndan
Gennade'nin Sultan'n Bizans'a yerletirdii, "Kkrtc-Ajan" olduu ileri srld.

2.I. Lorenzo Valla'nn Kefi:

Lorenzo Valla -ya da Laurentius Valla- 15. yzylda yetimi en nemli din bilginlerinden
biridir. 1407'de Italya'da doan Valla ok iyi bir eitim ald. Kkl bir aileden gelen Valla
sanat, felsefe ve ilahiyat dallarnda stn dereceler elde etti. Ancak Valla'nn esas uzmanlk
alan eski metinler, belgeler ve kaynak aratrmalaryd. nl Nominalist William Occham'n
ilk kez 13. yzylda ortaya att "Tekil=Birey" vardr, "Tmel=Universal" sadece bir "Addr"
grn, Aziz Paul'un "Insan" anlayyla zdeletirdi. Hatta yazlarnda "Ben de Aziz
Paulum" diye yazd. Hmanizmi ve ilk kez "Bireycilii=ln-dividualizrrfi savundu. Bu
giriimlerinin sonucunda Kilisenin tepkisini ekti, Aforoz edilmekle tehdit edildi. Bunun
zerine Aragon Kral tarafndan korunmaya alnd, ite bu Kral'n himayesinde Lorenzo Valla,
Hristiyan alemini alt st edecek bir kefini cesaretle aklad. Yl 1440'd. Fetih'ten 13 yl
nce, Bizans'n Konstantin'in Vasiyeti'ne binaen Papann egemenliini

kabul ediinden tam bir yl sonra, Lorenzo Valla, "Konstantin'in Vasiyeti zerine Tezler" adl
kitabn yaynlad. Valla kitabnda. Kiliseyi ok edecek olan bir aklama yapt. Papazlarn
yzyllardr en gl kutsal belge olarak sunduklar Konstantin'in Vasiyeti adl belge
GEREKTE SAHTEYDI VE BIZZAT BIR PAPA TARAFINDAN YAZILMITI,
KONSTANTIN TARAFINDAN DEIL.

Valla'nn aklamas tm Hristiyan alemini sarst. Valla bilimsel, tarihsel ve mantksal

aklamalarla Papalarn elindeki bu belgenin sahte olduunu kantlad. Dahas bu sahtekarl
dorudan doruya bir Papann yaptn gsterdi. Bu durumda Papa IV. Eugenios sahte bir
belgeyle tm Hristiyanlk zerinde hak talep etmi oluyordu. Skandal Bizans' umutlandrd.
Belge sahte olduuna gre demek ki Roma'nn Istanbul zerinde deil, tam tersine
Konstantinopol'un Roma zerinde haklar vard. Papay "Kutsal" saymak artk gerekmiyordu.

2.11. Valla'nn Kefinin etkileri:

Valla'nn Konstantin'in Papalk iin byle bir Vaslyet'te bulunmam olduunu ortaya
karmas tm Avrupa'y sarst. nce krallar Papalk kurumunun ne denli "Yozlam" ve
"rm" olduunu ve bu

kurumu artk "Kutsal" sayamayacaklarn yksek sesle sylemeye baladlar. Madem ki

ortada Hristiyanl kurduu kabul edilen Byk Konstantin'in byle bir "Vasiyeti" yoktu
yleyse Roma'ya tbi olmak zorunluluu da olamazd. Nitekim Valla'nn kefiyle birlikte
Avrupa'da Papadan bamsz "Milli Kiliseler" kurma Fikri gelimeye balad. Bir sre sonra
Martin Luther Almanya'da Protestan hareketini balatt. 24 ubat 1520'de Luther yapt o
nl konumasnda aynen unlar sylemiti:
Valla'nn kefi ksa sre sonra ingiltere'de de etkili oldu. nl 8. Henry papaln etkisini
krarak Avrupa'daki ilk resmi "Milli Kiliseyi" (Anglikan Kilisesi) kurdu.

Valla'nn kefinin en yakc etkisi Bizans'ta oldu. Papalk bu skandaldan sonra, bir yl nce
Bizans'la yapt anlamaya sadk kalmak-tansa, Bizans'n Trklerin eline gemesinin kendisi
asndan daha hayrl olacan planlad. Ne olur ne olmaz ilerde Bizans glenir ve Roma
zerinde hak iddia edebilirdi, ikinci olarak Papalk sz verdii halde Trklere kar yeni bir
"Hal Seferi" dzenlenmesini engelledi. Ordu gndermek isteyenlere ise destek (Blessing)
vermedi. Dahas 1447'de Papa seilen V. Nicholas, sava teknolojisinden mahrum olan
Mslman Trklere el altndan "Teknoloji" transferi yaplmasn salad. rnein
Macaristan'daki sofu Katolik ve Papaya ballklaryla bilinen "Top Dkm" ustalar Osmanl
Ordusu'na katldlar ve tarihin tand en byk toplar dktler. Bu toplar Bizans'n sonunu
getirdi. Daha ilginci Papa V. Nicholas, yeni bir Hisar yaplmas iin (Rumelihisar) emrindeki
en sekin ve sofu Katolik mimarlarn Osmanl Ordusu'na katlmalarna yeil k

yakt. Bu italyan mimarlar bugn vndmz Rumelihisar'n ina ettiler, Osmanl ordusu
iin!

Papalarn Valla'nn ortaya kard skandalden sonra Osmanl sultanlaryla ilikileri, gizli
yazmalar eklinde srd. 1458'de Papalkla Fatih arasndaki dostane ilikiler o boyuta
ulamt ki Papa II. Pius, Fatih'e bir mektup yazarak onu Byk Konstantin ve Franklarn
Hristiyan dinine intisab ederse onun imparatorluk tacn bizzat kendisinin elleriyle bana
oturtacan syledi. II. Beyazd dneminde ise tm Avrupa Papa VIII. Innocent'in, Sultan'n
paral memuru (pansiyoner) olduunu konuuyordu.

Ilgintir ki Katolikliin kalesi Viyana'nn kuatlmasna kadar Os

manl hibir ekilde Papaya bal kalm olan Katolik Krallara ve do

rudan doruya Roma'ya saldrmamtr. Papalarla Sultanlar arasndaki

zorunlu "Dostluk" hep srmtr. o

Lorenzo Valla'ya gelince Erasmus'un vgler yadrd bu drst, cesur ve inanl din bilgini
istanbul'un fethinden 4 yl sonra 1457'de henz 50 yandayken beklenmedik bir ekilde ld.
Katolik Kilisesi'ni sarsan bu yrekli aydn himayesinde olduu Aragon Kralnn gerek
niyetini nereye kadar biliyordu, bunu bilemiyoruz. Valla'nn cesur kn Aragon Kral
desteklemiti. 8u Kral, daha nce Napoli zerinde hak iddia etmiti ama asl amac Bizans'a
"imparator" olmakt. Gelenek gerei Hristiyan bir Imparatoru yine Hristiyan (Katolik) bir
Kral olarak dzenlenecek olan bir "Hal Seferiyle" imparatorlua yryeceini hesaplamt,
Ama hibiri olmad! Gen Fatih usta bir diplomasiyle Bizans'n tek hakimi oldu. Bizans'n
fethinden sonraki diplomatik gelimeler Fatih'i yceltti.
Katolik Kilisesi 1590'a kadar Valla'nn kefini onaylamad ve istanbul zerindeki haklarndan
vazgemedi, Ancak 1592'de iddiay kabullendi ve bu sahte belgenin Ecclesiastical
Annales'den (Kilise Belgeleri) kartlmasn onaylad. Bylece Katolik Kilisesi yaklak 600
yl kulland belgenin SAHTE olduunu kabullendi ve istanbul zerindeki dinsel ve
teritoryal tm haklarndan vazgemi oldu.

KAYNAKLAR:

1. R History Of The Popes, by NicolAs Cheethom, 1982. (Papalarn tarihiyle

ilgili yetkili bir kaynak iin bkz.)

2. Histoire de l'Etat Byzantin, par Georges Ostrogorsky, 1977 (Bizans'n si

yasi, iktisadi, kltrel ve dinsel yaplan iin)

3. Fatih ve dier Osmanl Sultanlaryla Papalar arasndaki gizli yazmalar ha

len Vatikan arivlerindedir. ilk kez transliteration 1946'da yaplmtr ve

Hans Pfeffermarn ile Prof. Fritz Blance tarafndan 1947'de "die Zusamme-

narbeit Der Renaissancepapste mit den Trken" balyla yaynlanmtr.

4. L'homme selon l'opotre Paul, par Herrade Melh-Koehrilein, Cahiers Theolo-

giques 28, 1951. (Aziz Paul'un insan anlayn aklayan Kilise gr)

5. Byzantine Theology, Doctrinal Themes, by John Meyendorff, 1974-1983.

(Ortodoks-Kilise karlatrmas. Teknik)

6. Die Geburt einer Gross macht-Die Osmanen, Ernst Werner, Graz, 1985.

(Fatih. Patrikhane ilikisi iin.)

7. Luther'in szleri iin bkz: The Art of Renaissance Rome, by Loren Partridge,

1996, p. 159.

8. istanbul'un fethiyle ilgili az bilinen iki kaynak iin bkz: 6. Pears, "The Dest-

ruction of the Greek Empire and the Story of the Capture of Constantinop-

le by the Turks", 1903, G. Schlumberger, "Le Siege, la prise et la sac de

Constantinople par les Turcs en 1453", 1915.

EK: Konstantin'in Sahte Vasiyeti ingilizce.- The Treatise of Lorenzo Val-la on the Donation
of Constantine, by Christopher Coleman Yale, 1922.

VATIKAN BALANTILI GNCEL YAZILAR

3.15. TARIH BOYUNCA TRK ERMENi ILIKlLERl SEMPOZYUMU

imdi, sz srada, Aratrmac Yazar Sayn Aytun Altndal Beyefendide: Buyurun efendim.

AYTUN ALTINDAL: Teekkr ederim Sayn Bakan. Sayn Bakan, deerli konuklar;
Yce Meclisin ats altnda, ERMENi meselesini konumak iin buradayz. Ne mutlu ki,
Meclisimiz de, nihayet bu konuya el attlar. Parlamenterler Birlii sayesinde, bu olay Meclise
tadlar. Gnl isterdi ki, Trkiye Byk Millet Meclisi, bir genel grme asn ve bunu,
bizzat parlamenterlerimiz kendi aralarnda bir kere daha tartsn isterdi; ama, biz bununla da
kifafnefs edelim.

Deerli konuklar, ben, ne oldu, neler oldu zerinde deil, ne yapmalyz zerinde durmak
istiyorum. Olaya, hangi bak asyla baktm anlatmak istiyorum ve arivleme ve
belgeleme almalar hakknda sizlere baz lojistik bilgiler aktarmak istiyorum. Olaya bak
asnda, ncelikle, Trkiye'nin son elli ylda bir devlet politikas yoktur, olmamtr ve de
zellikle oluturulmamtr. Trkiye'nin Ermeni meselesine nasl bakmas gerektii, maalesef,
hibir zaman ele alnmam ve devlet politikas olarak belirlenmemitir. Bu, ilk saptamamz-
dr.

Bildiimiz gibi, 1948'den bu yana, bize empoze edilmi olan "bu olay, siz tarihilere brakn"
anlay egemen olmutur; ama, gnmz-

>196-

de, bata Israil olmak zere, hi kimse, kendi mill meselesini, tarihilere brakp, srtst
yatmamtr, maalesef, bir tek Trkiye'deki iktidarlar, srtst yatmlardr. 1950'lerden
itibaren gelinen bak asnda, Trkiye'nin Ermeni meselesinde, hemen hemen hi yol
alamam olduu, bir gerektir. Dolaysyla, olay tarihilere brakalm anlaynn, ben,
karsndaym. Bu olay siyas", diplomatik ve hukuki" bir olaydr. Bize, bunu ok ac bir
ekilde, Washington'da kongreye gittiimiz zaman, eitli faaliyetleri engellemek iin
gittiimiz zaman, son be yl iinde, her seferinde "buras kongre binas, tarih kurumu deil"
dediler bize, fakat biz bunu, maalesef, bir trl Dileri Bakanlmza anlatamadk. Onlar,
hl "bu ii tarihilere brakalm" dediler.

Ikinci husus, ortada bir Ermeni sorunu var m? Trkiye'nin yurtiinde ve dndaki
Ermenilerle, en ufak bir sorunu yoktur; fakat, Osmanl dneminden, 1850'lerde balayarak,
bugnk cumhuriyetimize kadar ve bugnlerimize kadar ynelmi olan, bir Ermeni terr
sorunu vardr. unu hi unutmayalm ki, Osmanl dnemindeki olay, Ermeni terr olayyd,
burada bir maniplasyon yaplyor, buna dikkat etmemiz gerekir. eitli metinlerde, bugn
karmza getirilen metinlerde "Efendim, siz, Osmanl'nn devam deilsiniz, doru, siz
cumhuriyetsiniz" diyorlar; fakat, af buyurun zr dilerim terimden, iin iinde bir
ktlk var. Ne diyorlar: "Trk Ordusu yapt bunu." Neyi Trk Ordusu yapt; Osmanl yapt
demiyor, Trk Ordusu ldrd diyor. Dolaysyladr ki, Trk Ordusu o gnde var, bugn de
var, demek ki bugnk Trk Ordusu da suludur diyor ve buradan yola karak, Trk Silahl
Kuvvetlerine ynelik ok ar ve de Trk Silahl Kuvvetlerini kendi iinde blmeye ynelik
faaliyetler

dzenliyorlar. Bunlarn hepsini, biz, birebir yayoruz, iinde bulunuyoruz, Aramzda,

bunlarla birebir yzlememi olanlar vardr; fakat, biz iinden geliyoruz ve biliyoruz bunlar.
Yurt-dnda gryoruz bu olaylar.

nc husus, uluslararas mahkemeler bizi hakl grr. Bu da, ok tatl bir Batclk hayali.
Yani, uluslararas mahkemelerde, bizim hakl kabileceimizi mit etmek mmkn deil.
Ben, biraz da sert bir ifadeyle, baz konumalarmda yle bir ey syledim. Hz. Isa'y gittii
yerden geri getirip, bizim lehimize tank olarak dinletsek, adamlar istemiyorlar. Kardeim,
kabul etmiyorum diyor, ben seni bir defa mahkm ettim; mahkm ettim ve seni tazminat ve
toprak demeye mahkm edeceim diyor. Yani, biz, ne yaparsak yapalm, ister belge

koyalm, ister arivlerimizi aalm -ki hepsi ak- isterseniz hepimiz amuda kalkp, biz byle
bir ey yapmadk diyelim, adamlar dinlemiyor, adamlar bitirmi bu meseleyi. Bu, nc
husus.

imdi, bu arivleme ve belgeleme almalarn yaparken, belirli bir strateji izlemek

gerekiyor. Ben, byle bir teklif getiriyorum, kabul edilir edilmez ayr meseledir; ama, dilerim
ki, bu iin bir metodolojisi olur, bir metotla bakmamz lazm. Ondan sonra da, Trkiye
Cumhuriyet Devleti'nin bir stratejisini oluturmak lazm.

Birinci husus -burada alt tane husus var, ok ksa, bunlar hemen geeceim- bu olayn
psikolojik boyutu var. Yani, Ermenilere baktmz zaman, kendilerinin Ermeni milliyetilii
denilen olayn, temelde, bildiimiz milliyetilik kategorisiyle aklanamadni; fakat, ok
ilgin bir olay, kurban felsefesi dediimiz, kurban olma psikolojisi dediimiz, psikolojiyle
aklandn gryoruz. Ermeniler, kendilerinin victimails edildiini, dolaysyla da iki bin
yl iinde Hristiyan aleminin tek kurban edilmi milleti olduunu, tpk isa gibi, onlarn da,
Mslmanlar tarafndan armha gerilip ldrldklerini ne sren bir felsefeleri var. Yani,
milliyetilikleri, biz kurban edilmi Hristiyanlarz felsefesi zerine oturuyor.

Dolaysyladr ki, geenlerde bir toplantda deerli kardeimiz Mim Kemal ke'de gzel bir
ekilde deindi, biz, bu genosit olayn, soykrm reddettike, adamlarn altndaki haly
ekiyoruz; ama, bize den grev, bunun hastalkl bir bnye olduunu gstermektir
psikolojik boyutunda. Yani, kendini durmadan kurban kabul ederek, efendim, ben
Hristiyanla ite, byle katkda bulundum demenin, hastalkl bir ruh halinden baka bir
anlam tamadn, bunun milliyetilik de olmadn anlatmak zorundayz. Bu, iin
psikolojik taraf.
Ikinci husus, yine psikolojik bir olay, Hristiyan aleminde, biliyorsunuz, kiliselerin, zellikle
Vatikan'n, bugn Vatikan dediimiz Katolik kilisesinin byk katliamlar var; fakat, islam
aleminde, dnya tarihine mal olmu byk katliam yok. Yani, islam dini, hogr dini olarak
gelirken, Hristiyanlk, hogrszlk dini olarak ortada. Dolaysyladr ki, 2000 ylna
gelindiinde, adamlar dediler ki, artk Hristiyanln zerindeki bu sulamay istemiyoruz,
ite Trkler Mslman'dr. Onlar da Hristiyanlar! kestiler, kym yaptlar, dolaysyla bir
milyarlk Ms-

lman alemi de hi kukunuz olmasn ki, katliamc bir dinin temsilcileridir. Bir boyutu da bu.

Dier bir husus, iin sosyolojik boyutu var. Sosyolojik boyuta bakarken, bir ayrm yapmamz
gerekiyor. nce, Diaspore Ermenilerini ayrmak, sonra Trkiye'de yaayan Ermenileri
ayrmak, sonra terrist Ermeniler, sonra Ermenistan Cumhuriyeti'nde yaayan insanlar ayr
ayr kategorilerde ele almamz gerekiyor. Topluca, Ermeniler yledir, Ermeniler byledir
demekten ve sulamaktan kanmalyz.

imdi, burada devreye, uzun zamandr sokulmu olan Yahudilerin bana gelen, Ermeniler
bana gelen karlatrmas var; ama, dikkatten kaan bir husus, Nrenberg yasalar.
Nrenberg Mahkemeleri deil, Nrenberg Yasalar, yani, Hitler'in 1933'ten sonra iktidara tam
olarak geldikten sonra srayla kard 23 yasadan oluan blm. Burada, dikkat edilirse, ok
mhim bir olay var. Yahudilere ilk defa Avrupa'da vatanda olma hakk.... Burada bir
parantez ap bir noktay vereyim, Avrupa'da Yahudilere vatanda olma hakk verilmeden
nce, Yahudiler, toplumda af buyurun ite iziyorlard, prensler, papazlar, tccarlar vesaire
sokak kadnlar, altna bir izgi Yahudi diye yazyorlard. Yani, sralamada, toplumsal
hiyerarideki yerleri buydu. Ilk defa 1850'lerde, 1800'l yllarn balarnda ama, 1820'lerden
itibaren, vatanda olma hakk verildi; ama, ayn dnemde, dikkat ederseniz, Osmanl
devletinde, birok Ermeni devleti ynetiyordu. Yani devletin iinde etkin grevdeydi, mal
mlk

sahibiydi, zengindi vesaireydi. Nrenberg Dnemine gelindiinde ise, genoist kavramnn ilk
ayan oluturan husus gerekletirildi, neydi o, Nrenberg yasalarndan Hitler dedi ki,
Yahudiler, birinci snf vatanda deildirler, insan olarak ikinci snf vatandala drm
bunlar vatanda deil, nasyoneldir dedir. Dolaysyla ikinci snf vatandala drm
olacaksnz. Trkiye'deki tehcir vesaire veya genosit gibi sulamalarda, bir ikinci snf
vatandala drme yaand m, byle bir tek kanun gsterebilir mi kimse; hi kimse
gsteremez. Dolaysyla, bizim dikkat etmemiz gereken hususlardan bir de, Nrenberg
Yasalarnn topluca ele alnarak, hukukularmz tarafndan yeniden getirilmesidir.

Kltrel boyutu var, burada, kiliseleri, zellikle de Vatikan' dikkate almamz gerekiyor.
Ermeni kiliselerinin faaliyetleri ile Vatikan'n ekmenizm faaliyeti bir ve ayn paralellik
gstermektedir. Ynlendiren
Vatikan'dr. Nitekim Papa II. Jean Paul, 20 Kasm 2000 tarihinde yapt tarihi aklamada
"Trkler 1915-1923 yllar arasnda 8 milyon Hristiyan' kurban etmilerdir" dedi. Burada,
demin Sayn Perinek'te dikkati ekti, bizim Kurtulu savamz bir katliam olarak
yorumlad. Kim yapyor bu ii; Papa yapyor, artk bunun zerinde bir otoritesi yok Hristiyan
aleminin, Katolikler iin. O zaman, dikkatimizi yneltmemiz gereken unsurlardan bir de,
kiliseler, kiliselerin faaliyetleri ve Vatikan.

Burada, drdnc boyut, tarih boyutu. Osmanl'daki isyanlar ve tehcir diye baktmz zaman,
eer tehcir olay mutlaka genosit olarak sulanacaksa, ilk tehciri yapanlar, biliyorsunuz,
ingilizlerdir. Ingilizler, Avustralya ve Yeni Zelanda'ya tam 2 milyon insan atmlardr ve
inanr msnz ki, bakn bunlar, maalesef Trkiye'de gndeme gelemiyor, anlatlamyor.
Televole kltr -kltr demek bile ayp da- yani televole anlay erevesinde, u
sylediklerimiz, buralarda kalyor ve geecek. O Ingiltere, demokrasinin beii olduunu ne
sren Ingiltere, 2 milyon insan ki, bir rnek vereceim hepimiz gleceiz, 2 milyon insan
eitli gerekelerle Avustralya ve Yeni Zelanda'ya gndermi ve 1986 ylna kadar, 15 sene
ncesine kadar Avustralya ve Yeni Zelanda'ya ingiltere'ye girmek isteyen drdnc nesil
insanlarn zel izin almas gerekmitir. Izin, vize deil. zel izinle girebilmilerdir
ingiltere'ye. Yani, 2 milyon insan bandan atm ve o srada, bu tehcir olay srasnda

28.000 kii de yollarda lmtr. Dolaysyladr ki, eer, Osmanl'daki tehcir, genosit kabul
ediliyorsa, ncelikle Ingiltere'nin Avustralya ve Yeni Zelanda'ya yapt tehcir de genosit
kavram iine alnmaldr diyoruz; nk, l says, Ingiltere'nin verdii rakamlarla 28.000,
Yeni Zelanda ve Avustralya 60.000 veriyor. Buna gre, burada dikkat etmemiz gereken,
demek ki, tehcir bizim kefimiz deil, bizden nce Avrupallarn kefi olduu meselesidir.

Tabii", bunlarn arasnda, bildiiniz gibi Rusya'dan Kafkaslardan Balkanlardan 1,5-2 milyona
yakn Mslman'da topraklarn reddettirilerek, maalesef, bizim topraklarmza, Anadolu'ya
gnderilmitir. Bu tehcir deil midir? Bunu da kim yapmtr; Fransz ve Ingilizler yapmtr.
Balkanlardan Mslmanlar srmler, yzyllardr yaadklar topraklardan kopartp,
Anadolu'nun barna itmilerdir. Bu da tehcirdir.

Beinci boyut siyas" boyutu. Osmanl Devleti ile Trkiye Cumhuriyeti Devleti arasnda
kurduklarm meselede, bu olayn siyasi"

'201'

tarafn biz, hibir zaman gremedik. Yani, efendim, bunlar aslnda bir Ermeni meselesi var
ya, yok, ite biz bunu yle yapalm, stn rtelim, gzlerimizi kapayalm, eklinde bakld.
Bu olayn, z itibariyle siyas" olduunu unutmamz gerekiyor. Yani, biz de siyasi"
mcadele yapmalyz, bu siyas" mcadeleyi yaparken de, son nokta hukuki boyut. Sizim
hukukularmz, tabii" ki tarihilerimiz, siyas" mcadeleyi ynlendirecek olan kiilere,
yeterli malzemeyi salamaldrlar. Burada da, tarihi ve hukukularmza grev dyor.
Uluslararas hukuku ok iyi bilen ve tarih konusunda da uzmanlam olan ok deerli
tarihilerimiz var, onlarda buralarda, zaten ortaya koydular, vermek gerekiyor. Ben, size bir
rnek olarak, kendim ortaya getirdiim bir noktadan deinerek bitireceim szm.
Ayn dnemde, Trkiye topraklar zerinde doktorluk yapm olan yabanclar var. Bu adamlar
isvireli hatta Venezellal hatta Norveli, ingiliz, Fransz insanlar var. Bunlarn hazrladklar
raporlar. Bunlarn bir ksmn grdk, baktk, inceledik, ok ilgin sonular var. rnein,
defin ruhsatlarna gre, silahl darp yoluyla len Mslman says, 6r-meni'den fazla. Onlarn
kendi yazdklar 1915 ve daha sonrasyla ilgili. imdi, bunu da aldk World Health
Organizationa gittik, bunlar, acaba kabul edilebilir mi, siz bunlar belge olarak kabul edebilir
misiniz diye sordum, "Evet, bunlar doktor raporlardr, bu belgeleri kabul ediyoruz" dediler;
fakat, ne yazktr ki, Trkiye'den belge gtrdnz zaman "Trkiye'nin belgesini kabul
etmiyorum" diyor. Niye kabul etmiyorsun diyorsun, "Sizin mahkemelerinizi kabul etmiyoruz
ki, bunu, belgesini kabul edeyim" diyor.

Neden bu byle oluyor, inann, Trkiye'nin kendi gc, Trkiye ok gl bir devlet bu kesin;
fakat, bu devletin gcn kullanamayan siyasilerimiz ve de maalesef, burada serzenite
bulunmak zorundaym, bir Dileri Bakanlmz var. Umarm, bir an nce Trkiye silkinir,
bu konu, PKK konusu vesaire gibi deil, bu konu, bir barts sorunu da deil, aka
sylemek lazm, bu konu Trkiye iin inanlmayacak kadar nemli bir konu; fakat hl bu
konuda bir gayret gremiyorum ben.

Dinlediiniz iin sayglar sunuyorum, Allah'a emanet olun. Sa

olun.

Kitaplarda yer alan yaz, makale, rportaj ve teblilerin yayn tarihleri yledir:

Blm: Vatikan 1-2

19 Aralk 2000-30 Aralk 2000/Yeni Mesaj Gazetesi

2. Blm: Tapnak valyeleri 1-5 W ubat 7993-74 ubat 1998/Yeni Yzyl Gazetesi

3. Blm: VATiKAN BALANTILI GNCEL YAZILAR

1. 4 Ocak 1994-Gnaydn Gazetesi

2. 14 nisan 1998-Cumhuriyet Gazetesi, Aydnlk. Sabah Gazetesi.

3. 19 Mart 1999-Cumhuriyet Gazetesi.

4. 3 Aralk 1998-Cumhuriyet Gazetesi.

5. 9 Aralk 1999-Yeni Yzyl Gazetesi.

6. 15Eyll 1999-Ayyldz Gazetesi.

7. 28 Mays 2001 -Fatih Belediye Bakanl Fetih Sempozyumu.

8. l Austos 1999-Yeni Mesaj Gazetesi.

9. 18 Eyll 1998- Urfa Sempozyumu Tebli.

10. Aralk 1998-ICMAL DERGISI, ss. 86-90.

3.7 7. 18-20 Eyll 1998-Medeniyetler Dialogu Sempozyum, D.Bakr.

3.12. 8 Mart 1998-Uluslararas Diyalog Konferans, II. Oturum, istanbul.

3.73. 23-24 Mays 1998-111. Uluslararas Fetih Sempozyumu, istanbul. Bu tebli 29 Mays
1998'de Yeni afak Gazetesi'nde ve 30 Mays 1998'de Cumhuriyet Gazetesi'nde
yaynlanmtr.

14. Radyo Konumalar ve Ate Dergisi. 10 Eyll 1994. Ayrca bkz: Bar Ka

panlar, Hasan Erden. Bayrak Yay., Austos, 2001.

15. 13-14 Nisan 2001-Tarih Boyunca Trk Ermeni ilikileri Sempozyumu.

TRK PARLAMENTLER BIRLII/TBMM, III. Oturum.

BAKAN: Sayn Altndal'a ben de teekkr ediyorum.

AYTUN ALTlNDAL'n Dier Kitaplar:

Uyuturucu Maddeler Sorunu (Toplu alma), Hastrk Yay., (Tkendi)

Partizan (iirler), Ycel Yay., 1975 (Yasakland)

Trkiye'de Kadn, Birlik Yay., 1975. (7. Basm: Anahtar Vay., 1985)

Dinmeyen (iirler), 1. Bask Paris, 2. Bask Havass Yay., 1978 (Yasakland)

Haha ve emperyalizm, Havass Yay., 1979.

Siyasal Kltr ve Yntem, Havass Yay., 1982.

Anlan (iirler), Havass Yay., 1982 (Yasakland)

Niin Eit ie Eit cret Deil?, Sre Yay., 1984.

ihanet iirleri, Sre Vay., 1984.

Elvedasz. Kendi Sesinden iirler, 1992, isvire.

Three Faces of Jesus, Sussex, 1992.

Laiklik, l. Bask Sre, 2. Bask Anahtar Kitaplar Vay., 1994.

Trkiye ve Ortodokslar, Anahtar Kitaplar 1995.

Elvedasz, Sarmal Vay., 3. Bask Yeni Avrasya, 1998.

Bilinmeyen Hitler, Yeni Avrasya Yay., 8. Bask, 2001.

eviriler:

inli Papaan, E.S. Gardner, Akba Yay., 1972. (Tkendi)

Parababalar, Ferdinand Lundberg, 6 Yay., 1973 (2 Cilt). (Tkendi)

Kertenkele, Moris West, E Yay., 1974 (7. Bask)

Kapitalizmden Sosyalizme Gei Sreci zerine, P. Sweezy-C. Bettelheim, May Vay., 1974
(Beraat etti)

Ermi, Halil Cibran, E Vay.. (2. ve 3. basm: Havass Yay.) 1974. 9. Basm Anahtar Kitaplar
1993.
Gece Ana, Kurt Vonnegut Jr., E Yay., 1975.

Sava ve iiler, Lenin, Ycel Yay., 1976. (Yasakland)

Barbarlk Kys, Norman Mailer, Havass Yay., 1980.

Szler, Halil Cibran, Sre Yay., 1984, 5. Basm, Anahtar Yay., 1993.