KURNIN TRKE MEL

SUNU
Kurn Arapa aslndan okuyup anlamak ve anladklarm Trke anlatmak zere yaptm
bu almada eytnr-racmden; onun telkinlerinden, ayartmalarndan ve vesveselerinden Allaha
snyorum.
Olmas gereken niteliklerle vemesek de, bilebildiimiz ve akl edebildiimiz tm vgleri
lemlerin Rabbi, Rahmn ve Rahm Allah iin zglyor, zellikle de bu ciz, fakir ve hakir kula
Kurn Trke olarak okuyucuya sunma nimeti ve hizmetini bahettii iin Ona sonsuz
vglerimi sunuyorum.
Yce Rabbimizden, Peygamberi Muhammed As, yaknlarn ve arkadalarn destekleyip
kollad gibi, bizlerle birlikte Allahn dinine hizmet edenlerin tmn de korumasn, kollamasn
ve desteklemesini niyaz ediyorum.
Rabbimizin mesajlarn yaln olarak saptayp insanln nne koymaya gayret ettiim bu
almada, Allahn rzas dnda hibir ama gtmedim. Aczimiz ve idrakimizin snrl olmas
nedeniyle phesiz eksiklerimiz olmutur. Ancak, Rabbim hittir ki bile bile hibir yanl
yaplmamtr. Onun iin, Yce Rabbimizin beni affedeceini umuyorum.
Burada sunulan meal, kadim Arap dili [lugat, grameri, edebiyat] ile birlikte Kurnn
btnl dikkate alnarak, ok hassas bir ekilde yaplm tahlillerin sonucudur. Sunduumuz
anlamlarn kantlar, kaynaklar, gerekeleri Tebynul-Kurn adl almamzda mevcuttur.
Ayrntl bilgi edinmek, kontrol etmek ve denetlemek isteyen okurlarmz, 11 cilt hlinde
yaynlanm olan Tebynul-Kurndan veya internet sitelerimizden bunlar grebilirler.
Meali sunmazdan nce, Kurn ile ilgili birka noktay aklamay yararl grerek,
okurlarmza ksa ve z bilgiler sunmak istiyoruz.
KURN
Allahtan, elisi Muhammede (a.s) vahyedilen kitabn zel ismi olan Kurn szcnn kk
anlam, birikip dalmadr. Buradan hareketle harflerin birikerek szckleri, szcklerin
cmleyi oluturmas ve bunun aktarlmas ii [okumak] de bu szckle ifade edilmitir. Buna gre
Kurn szc de okunan anlamndadr. Biz ise, renilip retilen anlamn yeliyoruz.
Kurn szc, Allahtan, elisi Muhammed Asa vahyedilen kitabn zel ismidir.
YET
yet szc, almet/gsterge demektir. Allahn yetleri ifadesi, genel olarak, Allahn
varl ve birliinin almeti/gstergesi olan varlklar ve sistemler; Kurn yetleri de, insann
doru yolu bulmasna almet/gsterge olan Allahtan gelen cmleler demektir.
Mealde, Allahn varl ve birliinin almeti/gstergesi anlamndaki yet szckleri,
almet/gsterge, insann doru yolu bulmas iin almet/gsterge olan Allahtan gelen cmleler
anlamndaki yet szckleri sadece yet; her iki anlam ierenler ise yet/almet/gsterge
eklinde verilmitir.
SRE
Szcn ilk anlamlar artk-birikinti, duvar-kenti evreleyen sur, menzile-evin odas,
salon, mutfak gibi blmleri demektir. Kurn sresi denilince de, Kurnn blmleri; inie gre
blmler veya konu blmleri amalanr.
Para para, necm necm, blm blm inen yetler, Kurndan rendiimize gre ilk
dnemlerden balayarak sayfa sayfa yazlm ve sreler hline getirilmitir. nk, Mekke
dneminin ilk yllarnda inmi olan Resmi Mushaftaki Ynus/38, Hd/13, Abese/13. yetlerde ve
Medne dnemindeki Bakara/23; Tevbe/64, 86, 124, 127; Nr/1, Muhammed/20. yetlerde Kurn
srelerinden ve Kurn sayfalarndan sz edilmektedir. Fakat sz edilen Kurn sayfalar ne
bugn elimizdeki 605 sayfadr, ne de Kurnda sz edilen sreler 114 adettir. nk bugn
elimizdeki Kurn sayfalar, hattatlarn yazd sayfalardr. 114 adet olarak belirlenmi sreler ise
sreden sz eden yetlerin indii zamandaki sre anlay ile deil, yllar sonra toplumun bir
kesiminin gr, kavray ve anlay ile oluturulmu srelerdir. Nitekim elimizdeki kaynaklara
gre, ilk sahabe tarafndan oluturulan Mushaflarda ve srelerdeki yet saylarnda farkllklar
vardr.
Mevcut Mushaflarda yer alan sreler de ne yazk ki, hem necmleri hem de konular
bakmndan, Kurnda konu edilen sre zelliini tamaktan uzaktr. Anlamay kolaylatrmas
gereken blmler, ne yazk ki birok sre anlamay zorlatrm, hatta baz yerlerde
imknszlatrmtr.
Kanaatimize gre, Kurndaki her necm [vahiy grubu] bir sayfa, her konu da bir sre idi.
Gnl isterdi ki, her bir necmin ini sras belirlenmi olsun, sreler de Kurnn ifade ettii sre
anlayna uygun olsun.
SRE S MLER
Sreler, ilerindeki dikkat ekici bir szce veya genel ieriine gre; Bakara, Nis, Ysuf,
Ynus vb. gibi isimlerle isimlendirilmitir, ki bu isimlendirmenin Allah ve Rasl ile herhangi bir
ilikisi yoktur.
NECM
Necm, bir kerede inen yet grubu demektir. Necm, bir yetten ibaret olabilecei gibi,
onlarca, hatta yzlerce yetten de olumu olabilir.
Kurn bir defada topluca ve konulara ayrlm olarak deil, 23 seneye yakn bir zaman
diliminde, toplumdaki olaylara, gelimelere ve problemlere gre necm necm inmitir. Bir konuya
ait yetlerin hepsi bir arada deildir.
Bu fakir kul tarafndan Allahn izni ile anlam bilgisi ve teknik zellikler gerei necmler
oluturulmu, ayrca Resmi Mushaftaki hatal dzenlemeler, sralamalar dzeltilmi; birok
paragrafn yetleri yeniden dzenlenmi ve bunlar hem dipnotta hem de necmin altnda
gsterilmitir. Ancak bizim dzenlememiz da mutlak [son ve deimez] deildir. Ehl-i ilim
tarafndan tm dnya Mslmanlarnn elbirliiyle son dzenleme ve sralamann yaplmas
gerekir. Biz bu konuda ilk adm atm ve sorunu tm ehl-i insaf, ehl-i vicdan ve ehl-i imann
dikkatine sunmu bulunuyoruz.
MEKK -MEDEN SRELER ve YETLER
Kurn, Raslullaha Mekkede inmeye balad ve hicretten sonra da Mednede lmnden
ksa bir sre ncesine kadar devam etti. Sre ve yetlerin Mekk ve Meden diye ayrlmas,
indikleri mekanlar dikkate alnmakszn, sadece hicret gz nne alnarak yaplm olmasndandr.
Sreler, Mekk ve Meden eklinde ikiye ayrlmasna ramen, baz srelerin tamamnn
Mekk, baz srelerin ise tamamnn Meden olmad bilinmektedir. Yani, baz Mekk srelerin
iinde Meden, baz Meden srelerin iinde de Mekk yetler bulunmaktadr. Bu almada bunlar
da gsterilmitir.
Sre ve yetlerin kann Mekk, kann Meden veya kann kark olduu zerinde ne
yazk ki gr birlii salanm deildir ve salanacaa da benzememektedir.
YET E TLER
Kurnn, Resmi Mushafa gre l-i mrn/7. yetinde (477. necm) belirtildii zere, Kurn
yetleri muhkem ve mtebih yetler olarak gruplanmaktadr.
MUHKEM YETLER
Muhkem szc, hkm ieren demektir. Dolaysyla muhkem yetler, ierisinde
insanlar kargaadan ve yanl i yapmaktan engelleyen ilkelerin bulunduu yetler anlamna
gelir. Kurndaki tabirle bu yetler, Kitabn anasdr. Yani bu yetler, hayatta uygulanacak olan
kurallar ierir. Kitabn ini amac, bu yetlerdeki ilkeleri insanlara uygulatmaktr.
MTEB H YETLER
Tm dillerde e anlaml, seste szckler olduu gibi, szcklerin hakikat, mecz ve kinaye
anlamlar da vardr. Bu szcklerle kurulan cmlelerde birden fazla anlam oluur. Birden fazla
anlam ifade eden cmlelere ise mtebih cmle denir. Bu cmle, Kurn cmlesi ise, ona
mtebih yet denir. Bu yetlerin, bir dil ve edebiyat uzman olmayan Peygamberin azndan
ortaya konulmas, Peygamberin bunu yapacak uzmanla sahip olmay nedeniyle bu cmlelerin
ona ait olmadn gsterir. Ayrca Kurn szcklerinin ierdii bu birden ok anlamlar, Kurnn
alar boyu tazeliini korumasn salar. Al-i mrn/7ye (477. necm) gre bu yetlerin tevlini
[birka anlamdan hangisinin birinci plnda dikkate alnmas gerektiini] Allahn ve konuyla ilgili
uzmanlarn bildii-bilecei bildirilmektedir.
TEV L
Tevl szc, geriye dn eklindeki kk anlamndan deierek tedbir [arkalatrma],
yani birinci, ikinci, nc eklinde ard ardna dizmek/sralamak, ncelik srasna koymak
anlamlarnda kullanlmaktadr.
Bu anlamlara gre, mtebih yetlerin tevli, o yetlerin birbirinden gzel, birbirine
benzeyen ak-seik anlamlarnn arka arkaya sralanmas, bu anlamlarn ncelikli bir sraya tbi
tutulmas demektir. Yoksa, mtebih yetlerin tevli, Kurnda birtakm anlalmaz yetler
bulunduu, bunlarn anlamn da sadece Allah ve rsihn denilen ehil kimselerin bildii
manasna gelmez.
KURNI N TERCMES ve MEAL
Tercme, bir metni bir dilden baka bir dile evirmektir. Ne var ki diller arasndaki kltr,
gelenek farkllklar, zgn tasavvur ve tahayylden kaynaklanan farkllklar nedeniyle, nesnelerin,
hareketlerin durumlar, sembol ve duygularn birebir evirisi mmkn olamamaktadr. Bu nedenle
de evirilerde, zgn metnin zellikleri ve vurgular aktarlamayp, sadece anlam aktarmas
[zihinsel ve duygusal mesajn iletilmesi] sz konusu olmaktadr. Bu durumda herhangi bir dildeki
normal bir metnin birebir tercmesi [zgn metnin zelliklerini edeer olarak yanstmas]
mmkn deildir. Durum byle olunca, iir, roman, yk gibi sanat eserlerinin birebir tercmesi
olas deildir.
Asl Arapa ve en ileri derecede bir edebiyat mucizesi olan, birok yeti de mtebih
bulunan Kurnn, Arapadan baka bir dile birebir tercmesi [edeer ifadesi] kesinlikle mmkn
deildir. yleyse Kurnn sanatsal zellii, derin vurgular orijinalinde kalmak zere, benzeen
anlamlardan birisi tercih edilerek hedef dile mesaj aktarm yaplmak durumundadr. te bu
yntemle elde edilen anlam, meal olarak nitelendirilir.
Mealler, mutlak doru [Allahn muradnn aynyla ifadesi] olarak kabul edilemez. nk
herhangi bir kiinin hazrlad meal, meal sahibinin Kurnn zengin anlamlarndan birini, kendi
tesbitleri dorultusunda n plna karmasdr. Bu karm, kiiden kiiye dirayet llerine gre
deiir.
KURNI N TERCME ve MEAL N N ZORUNLULUU
Yce Rabbimiz, Kurndan nce gnderdii kitaplar, mesajn iletmek istedii muhatap
toplumlarn diliyle gnderdii gibi, peygamberleri de yine mesajn iletmek istedii muhatap
toplumlarn iinden semitir. nk Rabbimizin amac, mesajn muhataplar tarafndan iyice
anlalmasn salamaktr:
Ve Biz onlara, aka ortaya koysun diye, her peygamberi yalnz kendi toplumunun diliyle
gnderdik. Artk Allah dilediini/dileyeni saptrr, dilediini/dileyeni de doru yola iletir. Ve O, en
stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa
koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. (72/14, brhm/4; 318. necm)
Nitekim dem, Nh, drs, brhm, Ms, s vd. peygamberlerin getirdikleri mesajlar hep
kendi halklarnn dillerinde olmutur. Dolaysyla Kurn da, Arapa konuan bir topluma
gnderildii iin Arapa olarak inmitir. Bu ilh snnete gre eer Kurn Trklere inseydi
Trke, Rumlara inseydi Rumca, Franszlara inseydi Franszca olacakt. Zira toplumlarn mesaj
anlayabilmeleri, aldklar mesajn kendi dillerinde olmasna, doru anlamalar da kendi dillerini iyi
bilmelerine baldr. Kurn, Arapa olmasna ramen muhataplar Arapay iyi bilmiyorlarsa,
mesaj iyi anlamalar mmkn olmaz.
Kurn her ne kadar ilk olarak Arap toplumuna hitap etmi olsa da, Kurnn muhatab tm
insanlardr (bkz. Resmi Mushaf; Sd/87 (Necm;67); Nis/105 (Necm; 556), 174(Necm;571);
Ynus/57(Necm;178); brhm/52(Necm; 323)). Peygamberimiz de tm insanln, farkl diller
konuan tm halklarn peygamberidir (bkz. Resmi Mushaf; Enbiy/107(Necm;333);
Arf/158(Necm;79), Sebe/28(Necm; 224), Enm/19(Necm;204), Furkn/1(Necm;96), Cuma/2-
3(Necm;662)).
Dnya zerinde yzlerce-binlerce farkl dil kullanan topluluklar yaamaktadr. Bu durumda
insanlarn tmnn Arapa renmesi sz konusu olamayacana gre, Kurnn dier dillere
evrilmesi zorunludur. Bu zorunluluun yerine getirilmesi ve btn insanlarn Allahn mesajn
alabilmesinin salanmas, Mslmanlarn manev sorumluluudur.
Bu sorumluluu yerine getirme konusunda kendini yetkin gren ilim adamlarnn en nemli
grevi, Kurnn dili olan Arapay ve eviri yapacaklar dili ok iyi bilmeleri, eviri srasnda
anlam o dilde verilmemi tek bir szck bile brakmamalardr. nk yar Trke, yar Arapa,
yar Farsa bir eviriden ne bir Trk, ne de bir bakas bir ey anlayabilir. Eksik ve yetersiz bir
eviri ile Allahn mesajnn gerei gibi aktarlabilmesi imknszdr. Kelime ve kavramlarn, bir
baka dilin szckleriyle karlanmas da yetmez. Ayn zamanda Kurn szcklerinin de, indii
dnemdeki saflyla anlalp bugne aktarlmas gerekir. Aksi hlde, mesajn da yeterli dzeyde
anlalamamasna neden olur. O gnk ifadelerin maslahat [yarar] ve mefsedet, [zarar]
dorultusunda modernize edilerek aktarlmasnda ise bir saknca yoktur. nk kelimeler deil,
mesaj nemlidir.
Dile ve eviriye verilen nem ile aksi davranlarn sonular, Kurnda aklanmtr (bkz.
Resmi Mushaf: Bakara/75; Nis/46; Mide/13, 41).
Netice olarak Kurn, btn szcklerin tam olarak anlalmasn salayacak ekilde baka
dillere evrilmelidir. Yaplan eviride kapal, anlalmaz tek bir szck bile braklmamaldr. Eer
elinizdeki bu eviride bir kapallk, anlalmazlk varsa, bu Kurndan deil, evirenin
yetersizliindendir.
KURN MUC ZE B R K TAPTI R
Kurn, fesahat [anlatmda aklk, dzgnlk ve amaca uygunluk], belaat [bir eydeki
derin anlam ifade yetenei] ve icaz [az szle ok ey anlatma] bakmndan; tebih, hakikat, mecz,
istiare, kinaye, haber-ina cmlesi: emir, nehy, istifham, temenni, nida, kasr, vasl-fasl, icaz, itnab,
intak, tbak, mukabele, umum-husus, icmal-tafsil, musvat, zikir-hazf, cinas, seci, husnl-ibtida,
husnl-intiha, iltifat vb. birok edeb sanat asndan esiz bir kitap, edeb bir aheserdir. Oysa
Allah Elisi Muhammed Asn ne edeb bir gemii, ne de herhangi bir renimi vardr.
Dolaysyla byle bir kitab kendisi yazm olamaz.
Kurn, Araplarn en ileri olduu edebiyat alannda gereklemi bir mucizedir. Gerekten de
Arap edebiyat, bizim edebiyatmz da dahil olmak zere tm dnya edebiyatna kaynak
olmutur. Kurn tam anlamyla bir edeb mucizedir. Edeb alandaki yksek seviyesi dnyaca da
kabul edilen bir toplum iinden bir kii km ve toplumdaki edebiyatlar bata olmak zere
herkesi hayran brakan szler sylemeye balamtr. Toplumu tarafndan ok iyi tannan bu kiinin
daha nce edebiyatla hi ilgilenmemi olmas, topluma tebli ettii yet ve srelerin, birbirilerine
yardm etseler bile insanlarn meydana getiremeyecekleri lde olaanst olmas, muhataplar
byk bir aknla drmtr. Normal hayatndaki konumalar ile yine o eski Mekkeli
Muhammed olan bu kii, kendisine vahyolunduunu syleyerek okuduu Kurn ile bir mucize
sergilemitir.
Kurn, evvelki kitaplar ve elileri tasdik etmektedir. Oysa onu Eli yazm olsayd,
mutlaka tutkularna uyar, gemi kitap ve elileri onaylamak yerine kendisini n plna kararak
her eyi kendisine mal etmek isterdi.
Kurn, ierisinde fizik, kimya, biyoloji, astronom, kozmoloji, eitim, psikoloji ve sosyoloji
hakknda nice bilgiler bulunmas nedeniyle, ierii ve retisi bakmndan da esiz bir kitaptr.
Oysa Peygamberimiz, Mekkede yetimi, hayatnn her dnemi herkese bilinen, evresinde
herhangi bir okul veya retici bulunmayan bir kimsedir. Dolaysyla, Kurndaki bilgileri bilmesi
bir yana, o konular dnmesi bile mmkn deildir. Kurnn bu zelliinin kymete kadar
devam edecei de Kurnda, Onun hak olduu ortaya kncaya kadar, hem afakta [d dnyada],
hem kendi bnyelerinde almetlerimizi/gstergelerimizi onlara gstereceiz. Rabbinin phesiz her
eye tank olmu olmas da yetmedi mi? (61/41, Fusslet/53(Necm;249) eklinde bildirilir.
Kurn, birok tarih hdise iermektedir. Allahn Elisi Muhammed As. ise, byle
konulardan haberi olmayan bir kiidir. Bu hdiseleri bilmesi de, yanlsz olarak uydurmas da
imknszdr.
Kurn, gemie ait olduu kadar gelecee ait bilgiler de vermektedir. Bu bilgilerin
doruluklar zaman iinde tek tek ortaya kmtr. Bir insann kendiliinden, aynyla doru kan
bu tr haberler verebilmesi mmkn deildir.
Kurn, yapsal yn ile de birok mucize iermektedir. yle ki, geni hacmine, ieriine
ramen hibir adan eliki ve tutarszlk bulunmamaktadr. Bu husus Nis/82(Necm;548)de,
Hl Kurn gerei gibi dnmezler mi? Eer ki o, Allahtan bakas tarafndan olsayd,
kesinlikle onun iinde birok karklklar bulurlard ifadeleriyle yer almaktadr. Yetenekleri bu ie
yetmeyecei herkese bilinen bir kimse tarafndan, byle bir kitabn yazlamayaca da ortadadr.
Kurn zerinde dnen her insann saptayabilecei bu zellikler, Kurnn
Peygamberimizin eseri olmadn gsterir. Ynus/37-39(Necm;176)deki, Ve bu Kurn, Allahn
astlar tarafndan uydurulan deildir. Lkin sadece iinde konu edilenlerin tasdiki ve o
kitabn/Tevrtn ayrntl olarak aklanmasdr. Onda phe edilecek hibir ey yoktur. lemlerin
Rabbindendir ifadesi de buna iaret ederek, Kurnn Allah katndan vahiy ile indirilmi bir kitap
olduunu bildirmektedir.
MUSHAF
Mushaf szc, iki kapak arasnda toplanan sayfalardan oluan kitap demektir. Aslnda
her kitap bir mushaf olmasna ramen bu szcn Kurn iin kullanm yaygnlamtr.
Tarih kaytlarna gre, Kurna, Raslullah hayatta iken vahyin inii devam ettii ve iki
kapak arasnda toplanm tam bir kitap hline gelmedii iin Mushaf ad verilmemiti. Bu ad ona
ancak, halife Osman zamannda kitaplatktan sonra verilmitir. Bu gnk Mushaflarn, halife
Osmann nshasndan oaltld kabul edilir.
MEVCUT MUSHAFI N TERT B
Kurn yetleri tertil [dzgn dizim; cmlelerin, paragraflarn ve pasajlarn birbirine
kartrlmamas yntemi] ile ve necm necm inmitir (bkz. Furkn/32(Necm;97)). Allah, Elisine
Kurn tertil ile tebli etmesini emretmitir (bkz. Mzzemmil/4 (Necm;10)). Raslullah da bu
emre uygun olarak necm necm yazdrm ve ezberletmitir.
yetler o gn kt olmadndan deri, papirs, yass kemik, yass talar, tahta, tula/tablet
vs. zerine yazlyordu. nceleri necmler hlinde ve tertilli bir ekilde bulunan yetler, sahabe
tarafndan sreler hlinde sonradan dzenlenmitir.
Mevcut Mushafta, ne yazk ki kronoloji dikkate alnmam, tertile; dzgn, birbirine
kartrlmadan dizime riyet edilmemi, birok necmin [paragrafn veya pasajn] cmleleri yerli
yerinde tertip edilmemi ve ktiplerin yazm hatalar dzeltilmemitir. Biz bunlarn yzlercesini
sergilemi bulunuyoruz. Bunu kimin, niin byle yaptnn aklanmasn tarihilere brakyoruz.
Ama unu da belirtmek gerekir: Fusslet/26da (bizim almamzda 245. necm), Ve Kfirler;
Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler: stn gelmeniz iin bu Kurn
dinlemeyin, onun iin de anlamsz eyler yapn; anlalmasn her trl yolla engelleyin dediler
buyurularak bilgi verilmitir.
Biz, herkesin o gnden bugne bilip durduu Mushaflardaki bu gramer kurallarna aykr
yazm ve imla hatalarn (Zmer/10 ve 53 yetlerindeki fahi hatalar hari) sergilemeyi
dnmedik. Tarih ve rivyet kitaplarnda yer alan bilgileri de nakletmek istemiyoruz. Biz, imdiye
kadar kimsenin samimiyetle ve drste sylemedii ya da syleyemedii bir eyi; Kurndaki
paragraf, blm ve cmlelerin kartrldn; Kurnn anlalmaz ve yanl anlalr bir yapya
sokulduunu, mevcut Mushaf analiz ederek, iman borcu olarak ortaya koyuyoruz.
Mevcut Mushafn bu gnk dzeni, Kurnn, Arabiyyen [en mkemmel anlatm ve gramer
kurallarna eksiksiz uyum] ve mbin niteliine, tertil zelliine uymamaktadr. Paragraftaki iki
cmle arasna yzlerce, binlerce cmlenin getirildii, bir cmlenin yet hlindeki elerinin
onlarca cmle sonrasna tand grlmektedir. Mushaftaki bu olumsuzluklar nedeniyle birok
yet yanl anlalmakta, ya da anlalamamakta, birou da ekleme karma yapmadan [parantez
amadan] anlalmaz konumda bulunmaktadr.
Bylece Kurn, ilerliini, ekiciliini yitirmi; kme kme gnderilip de nne gelenleri
devirdike deviren, toplumlar canlandrdka canlandran, canlandrdka da hak ile btl
birbirinden ayran, zr veya uyar olarak t brakan bilgin ve bilgeleri yerlere kapandran,
topluma can, k olan, ikna etmedik, lmeden kendisine inanmadk insan brakmayan Kurn,
hayat kitab olmaktan karlm, mezarlk kitab, cami kitab ve efsaneler kitab konumuna
sokulmutur. Bu yzden de artk kimse Kurna bakarak slma gelmez olmutur. Dinin de artk
Kurndan anlalamaz olmas nedeniyle, dini anlatmak ve retmek iin mezhep imamlar, tarikat
eyhleri, cemaat liderleri tremitir. Bylece, slm dini yerine mezhepler-tarikatlar dinleri ortaya
kmtr.
Biz, bu almamzda imknlarmz lsnde bunlardan yzlercesini belirledik ve olmas
gereken tarzda tertip ettik, dzenlemeye altk. Bu konunun birok maddesi, zaten asrlarca
evvelki birok kitapta bulunmaktadr.
Bunun sorumlular da, yukarda da bahsettiimiz gibi ilk tertibi yapanlar ve o gn sca
scana mevcut kusurlar gidermeyenler ve daha sonra bunlar renmi olduklar hlde sessiz
kalanlardr.
Bu gerek karsnda mminlerin susmamalar, grmezden gelmemeleri, samimiyetle ve
drste bu ie eilerek Mushafta yeni bir dzenleme yapmalar bir iman borcudur.
Zikrettiimiz kusur, mevcut Mushafa ynelik olup Kurn ile alakas yoktur. Kurnn
tamam bu Mushafn iindedir; vahiy olup da darda kalm tek bir yet yoktur. Mushafta da
vahyin dnda hibir ey yoktur.
N SI RASI
ni srasna gre okumak, Kurnn daha iyi anlalmasn salar. Mesel, o gnk iktidarn
grne gre dzenlendii iin Resm Mushaf diye bilinen Halife Osman tarafndan hazrlatlan
Mushaf, sahabenin itihadyla oluturulmutur. Kurn ve slm hakknda yeterli birikimi
olmayanlarn, Kurn yeni tanyacak olanlarn ve cahiliye dnemindekine benzer bir kfr ve irk
ortamnda bulunanlarn bu Mushaftan gerei gibi yararlanamama riski vardr. Resm Mushaf
tabir edilen bugnk ekliyle Kurn bandan itibaren ilk defa okumaya balayan bir kimsenin,
ister Arapa aslndan okusun, isterse mealinden okusun, Mushafn hemen giri ksmnda bulunan
Bakara/6-7 yetlerine geldiinde kafas karacak, Kurna ve slma kar olumsuz duygular
hissedecektir. Okunan mealin yanl-kusurlu olmas durumunda ise, duyulan olumsuz tepki aktan
aa bir dmanla dnebilecektir. tenlikle belirtmek gerekirse, toplumumuzda bu yetleri
anlam insan saysnn ok az olduunu itiraf etmeliyiz. Bir de Kurn ilk defa eline alan kimseler
tarafndan okunduklar dnlrse, bu kimseler slma yaknlaacaklar yerde Kurn
anlamamalar veya yanl anlamalar sebebiyle slm kart olabileceklerdir. Mesela, phesiz u
kfirler; Allahn ilhln, rabliini bilerek reddetmi kimseler; onlar uyarsan da, uyarmasan da
onlar iin birdir; inanmazlar. Allah, onlarn kalpleri ve kulaklar zerine mhr vurmutur;
onlarn gzlerinin zerinde perdeler vardr. Ve byk azap onlar iindir. (Resmi Mushaf:
Bakara/6-7 ( 399. Necm)) yetlerini anlayabilmek iin Kurndan en az 5.000 yetin
sindirilircesine renilmi olmas gerekir. nk bu yetler ilk inen yetlerden yaklak 10-15 yl
sonra inmitir. Bakara sresindeki bu yetleri o gn duyan ve okuyanlar, gerei gibi anlayabilecek
bir alt yapya sahiptiler. Bu nedenle de onlar rahata anladlar. Ayn yetler bugn de alt yaps
olanlar iin anlalabilir niteliktedir. Ama ya Kurn ile yeni tananlar ve alt yaps olmayanlar?
Bylelerinin, Demek ki, baz kimselerin kalpleri ve kulaklar Allah tarafndan mhrlendiine ve
uyarlmalar da kendilerine yarar salamadna gre, slmn ne olduunu veya Allahn ne
istediini renmek iin bouna aba sarf etmenin de yarar yoktur diye dnmeleri ve Kurn
bir daha amamak zere terk etmeleri kuvvetle olas deil midir?
Eitim ve retim, bir sistem ve yntem gerektirir. Bugn hazrlk snfnda ngilizce
renmeye balayan bir renciye nasl hemen Shakespeare okutulmuyorsa, ilkokulda matematikle
yeni tanan ocua nasl hemen sl veya kkl saylar deil de nce doal saylar retiliyorsa,
Kurn renimine yeni balayan birine de, Peygamberimizin ancak 22. ylda ald vahiy
bilgilerinin verilmemesi gerekir. Aksi takdirde, o yetlerin gerei gibi anlalabilecei konusunda
iyimser olunmamaldr.
Gemiteki saptamalar da dikkate alarak okuyucuya sunmaya altmz Mushaf
dzenlemesi/sralamas, herkes tarafndan bu konudaki en cidd eser olarak bilinen Hattat
Kadrolunun Mushafdr. Yalnz u da iyi bilinmelidir: Meden necmler birbirine kartrlm,
Mednede 1. sre olarak gsterdiimiz Bakara sresinin nice yetleri Peygamberimizin vefatna
yakn inmitir. Yani, birok Meden sreden sonra inmitir. zetle Meden srelerde, Mekk
sreler kadar kronolojik zellik yoktur. Bunun sorumluluu, Mushaf Allahtan korkmadan bu
ekilde dzenleyenlerindir. Sayn okurlarmz necmleri dikkate alarak okumaldrlar. nallah
ileride Meden necmlerin de salkl bir kronolojik sralamas yaplabilir. Bu da mminler zerine
savsaklamamalar gereken bir bortur.
EL N ZDEK BU MEAL
Kurn, insanlarn anlayaca llerde ak, ayrntl olarak aklanm bir kitaptr. Kurn
yetlerini, okur-yazar olmayan kimselerden tutun en ileri derecedeki bilginlere kadar herkes anlar.
Bunun iin aracya [hocaya, eyhe] ihtiya olmad gibi, tefsire de ihtiya yoktur. nk Kurnn
bizzat kendisi yceler ycesi Rabbimiz tarafndan yaplm en gzel tefsirdir. Ayrca Kurnda;
ytn beyyintn, kitbn mbn, beyyeneh, mbeyyint, tibyn ve beyn gibi ayn kkten
tretilmi kavramlarla Kurn yetlerinin apak olduu bildirilmi, Kurnn kapal, mkil,
anlalmaz olmad yzlerce kez vurgulanmtr. Yce Allah, kitabndaki mesajlarnn aka
anlalabilmesini salamak iin her trl anlatm tekniini kullanm, bir anlatm arac olarak
sivrisinek gibi en basit eyleri bile rnek vermekten ekinmemitir. Bylece ilh mesajlar,
niversitedeki akademisyenden dadaki obana kadar herkes tarafndan anlalabilecek bir akla
kavuturulmutur.
Neticede de kleler ve kimi st dzey yneticiler Kurn anlam ve hemen imana gelmi;
Eb Cehl, Eb Leheb gibi niceleri de iyi anlam olmasna ramen iine gelmedii iin bile bile
gerei rtmlerdir.
Kurnn asl bu olmasna ramen, bu gn Kurn, elimizdeki Mushaflardan ve onlarn
evirilerinden, ilk dnemdeki gibi kolay ve rahat anlama imkn yoktur. Zira Kurnn tertibi ve
tertili, iniine gre yaplmam; necmler, paragraflar, blmler kartrlm, birtakm istinsah
hatalar yaplm, Arap dilinde bir yandan gelimeler olurken, dier yandan da yozlamalar olmu
ve ayrca din adna binlerce kitap yazlarak Kurn ile insan arasna engel konmutur.
te bu engelleri aabilmemiz iin senelerce yetler ve yetlerin iindeki szckler zerinde
duruldu. Bu alma sonucunda ortaya kan alma, Tebynul Kurn adyla tm insanlk ile
paylald. Burada okuduunuz mealin nasl olutuu, neden o anlamn tercih edildii Tebynul
Kurnda ayrntl bir ekilde aklanmtr. O nedenle zellikle insanln elinde mevcut olan daha
evvel yazlm tefsir ve mealler ile olan farkllarn gerekeleri hem ayrntl olarak verilmi hem de
hepsi salam kaynaklar ile delillendirilmitir. Ksacas bu ksa meale ulaabilmek iin, on bir ciltte,
on binlerce sayfalk bir alma yaplmtr.
MUSHAFTAK BESMELELER
Mevcut Mushaflarda her srenin banda bulunan besmeleler Kurndan olmayp iki sre
arasn belirtmek amacyla sonradan konulmutur. Kurnda 2 tane besmele vardr. Biri Ftiha
sresi diye adlandrlan yetlerin (14. necmde grlebilir) bandaki besmeledir. Dieri de Neml
sresinde Sleymn peygamberin Sebe melikesine yazd mektubun (144. necmde grlebilir)
bandaki besmeledir. Biz, necmleri numaralandrmak sretiyle necmleri birbirinden ayrdk.
YET NUMARALARI
lk nshalarda yet numaralar yoktu. Oysa mevcut Mushaflarda, bazen bir tek cmle, 1den
10a kadar 10 yet eklinde numaralanmakta; bazen de on cmle, bir paragraf, bir blm tek bir
yet olarak gsterilmektedir.
Bir metindeki cmlelerin numaralanarak okunuu, okurun dikkatini metinden saylara
ynlendirip metnin anlalmasna engel olaca kaygs ile biz Mealimizde numaralar yet bana
1- eklinde koymayp okurlarmz orjinalini kolay bulsunlar ve baka Mealler ile mukayese
yapabilsinler diye ayetlerin banda
2
x.. eklinde st simge halinde koyduk. Her necmin altnda
da, klasik kabuldeki Resmi Mushaf numarasn, ini srasndaki numarasn; bilinen sre adn ve
yet numaralarn gsterdik. rnein, ini srasna gre 1., Resmi Mushafta 96. sre olan Alak
sresinin 1-5. yetlerinden oluan necm, (1/96, Alak/1-5) eklinde; Resmi Mushafta 2. sre, ini
srasna gre 87. sre olan Bakara sresinin 114-115. yetlerinden oluan necm, (87/2, Bakara/114-115)
eklinde gsterilmitir. Taksimin nndeki rakam(87/?), ini srasn, yan izgiden sonraki rakam (?/2) ise
Resmi Mushaftaki sray gstermektedir.
D PNOTLAR
Yukarda da akladmz gibi Kurn, ak, apak, anlalmas kolaylatrlm, en gzel
tefsir olarak indirilmi bir kitaptr. Kimsenin amasna, aklamasna, tefsir etmesine ihtiya
duymamaktadr.
Bu mealde biz, deinilen terimleri ve tarihi olaylar dipnotta sayn okuyucularmza bildirdik.
Bizim dipnotlarmz, Kurnn aklamasna ynelik olmayp arka pln okurlarmza bildirmeye
yneliktir.
YALI N TRKE SUNUM
Bu almada, mmkn olduu lde her szce Trke karlk verilmesine gayret
gsterilmitir. Esma-i Hsna [Allahn en gzel isimleri] da dhil olmak zere, terimsel nitelii
olmayan ve Trkede de Trke diye kullanlan Arapa szckler gerek anlamlaryla
sunulmutur. Bu nedenle baz szcklerin ifadesi uzun olmutur. Ama dorusu yle olmasyd. Bu,
Esma-i Hsna aklamalarnda aka dikkat ekecektir.
Bu almada, Arapadan Trkeye gemi baz szckler, Trkede kullanld ekliyle
yazlmtr. rnein, rabb, hakk, cinn szckleri rab, hak, cin diye yazlmtr.
Bu almada, metnin daha iyi anlalmas iin, zgn metindeki zamir hlindeki zne ve
tmleler, ak isimlerle ifade edilmilerdir; yani, zamirlerin mercii ak olarak yazlmtr.
rnein, zgn metindeki, O dedi ki ifadesi, bulunduu yerdeki anlam gerei Allah dedi ki
diye yazlmtr.
KURNI N ANLAI LMASI -ANLAI LMAMASI
Tm bunlardan sonra, kiinin Kurn anlamas ve yararlanabilmesi iin Kurndan
renilen yntemler unlardr:
Kurn okuyan nce mutahhar [zihnen temizlenmi] olmaldr; yani beynindeki virslerden,
mezhep, merep, tarikat tortularndan uzak olmaldr.
Kendi eytanndan da uzak olmal; okuduu konulara objektif yaklamal; Allah adna
okumal ve Allahtan anlay, kavray istemelidir (biz buna, bilinli olarak euz besmele ekmek
diyoruz).
Kurn yetlerinin tertili [iyi bir sralan] salanmal; Kurn necm necm okunmal; iki
necm birbirine kartrlmamal; arka arkaya konmu iki necmin inii arasnda haftalar, aylar, hatta
senelerin olduu, bunlarn birbiriyle balantl olmadklar bilinmelidir.
Konu tek yetten deil, o konuyla ilgili yetlerin tamamndan imknlar lsnde ini
srasna gre bir araya getirilerek Kurnn btnl dikkate alnarak renilmelidir. Bu, doru
anlalmasnn salamas olaca gibi, konunun btnyle bilinmesini de salayacaktr. rnein,
slmdaki iddet [ei len ya da boanan kadnn evlenmeden geirmesi gereken sre] konusunu
renmek isteyen bir kii, Kurndaki bu konuya ait tm yetleri (450, 452, 514 ve 601. necmleri)
birlikte okursa, konuyu iyiye renmi olur.
Bir de, Kurndaki konu ve hdiselerin arka plnlar; terim ve hkmlerin yresellii
dikkate alnmaldr.
Mesela: Kurnda cennet ve cehennem, Arap corafyasna gre rneklenmi; cehennem o
corafyadaki en ok sknt veren scak ve ate ile; cennet de Arap corafyasnda en ok zlenen
ortamlar [yeillikler, sulak baheler, glgelikler, vs.] ile tasvir edilmitir. Elbise dnyann birok
yerinde souktan koruyan bir nesne olmasna ramen, Sizi scaktan koruyacak elbiseler ve sizi
kendi hmnzdan koruyan elbiseler kld (Nahl/81; 306. necm) diye ifade edilerek, scaktan
koruma amal bir nesne olarak zikredilmitir. Demek oluyor ki, Kurn, souk iklimli, bol yal
bir yrede yaayan bir topluma inseydi, cennet ve cehennemin tasviri farkl olacakt, elbise iin de
sizi, souktan koruyacak ifadesi kullanlacakt.
Yine Kurnda aa ve hayvanlar da, Arabistan corafyasna gre rneklenmitir. Kurnda
Arabistan halkna ynelik olan, Devenin nasl yaratldna bakmyorlar m? ifadesi, Hindli iin,
Filin nasl yaratldna bakmyorlar m? anlam ifade eder.
Yine Kurnn birok yetinde, Mekke ve Mednenin siyas, ticar ve asker durumuna
gnderme yaplmakta ve bunlara ait zel isimler ve riba, zhar, l, talk, nikah vs. gibi terimler,
Eb Leheb, Zeyd gibi isimler, bedir, Uhud, Hendek, Huneyn, Tebk savalar, Hudeybiye
antlamas yer almaktadr. Bunlarn ansiklopedik dzeyde bilinmesi, Kurnn iyi anlalmasn
salayacaktr. Biz bunlar dipnotlarla gstermeye altk.
Bu ekilde okunan Kurn, insanlarn inanmasn salayacak, rde [en salam yola; doru
yolu bulmaya, akll davranmaya, akl ve ruh bakmndan olgunlamaya, iyilikleri elde edebilecek
olgunlukta olmaya] klavuzlayacaktr. nsanlar, furkn [iyiyi-kty, gzeli/irkini ayrt etme]
bilincine ulatracak, zihinsel hastalklara ifa, skntlara, bunalmlara kurtulu reetesi,
karanlklara k, hatta ferd ve toplumun ruhu/can olacaktr. Bylece ferd ve toplumlar, her alanda
kokumuluktan kurtulacaklardr.
Tm Kurn erlerini, insanl Kurn ile tantrmaya aryorum. Bu, bir iman ve vicdan
borcudur. nanyorum ki, Kurn yaln olarak insanla sunulursa, akleden tm insanlar, akn akn,
grup grup Allahn dinine girecek ve slm dini, gerekte olduu gibi imrenilen bir din olarak tekrar
kendini gsterecektir.
Kurn tanmak, tantmak dilek ve umutlarmla
Hakk YILMAZ
RESM MUSHAFA GRE SRE FHRST
Sre ismi Shf.No Sre smi Shf.No Sre smi Shf.No
1 Alak 39 Arf 77 Mlk
2 Kalem 40 Cin 78 Hkkah
3 Mzzemil 41 Y-Sn 79 Meric
4 Mddesir 42 Furkn 80 Nebe
5 Ftiha ? 43 Ftr 81 Nzit
6 Tebbet 44 Meryem 82 nfitr
7 Tekvr 45 T-H 83 nikk
8 Al 46 Vka 84 Rm
9 Leyl 47 uar 85 Ankebt
10 Fecr 48 Neml 86 Mutaffifn
11 Duh 49 Kasas 87 Bakara
12 nirh 50 sr 88 Enfl
13 Asr 51 Ynus 89 l-i mrn
14 diyt 52 Hd 90 Ahzb
15 Kevser 53 Ysuf 91 Mmtehine
16 Teksr 54 Hicr 92 Nis
17 Mn 55 Enm 93 Zilzl
18 Kfirn 56 Sfft 94 Hadd
19 Fil 57 Lokmn 95 Muhammed
20 Felk 58 Sebe 96 Rad
21 Ns 59 Zmer 97 Rahmn
22 hls 60 Mmin 98 nsn
23 Necm, 61 Fussilet 99 Talk
24 Abese 62 r 100 Beyyine
25 Kadr 63 Zuhruf 101 Har
26 ems 64 Duhn 102 Nr
27 Buruc 65 Csiye 103 Hac
28 Tn 66 Ahkf 104 Mnfkn
29 Kurey 67 Zriyt 105 Mcdele
30 Kriah 68 iye 106 Hucurt
31 Kymet 69 Kehf 107 Tahrm
32 Humeze 70 Nahl 108 Tebn
33 Mrselt ?-? 71 Nh 109 Saff
34 Kaf 72 brhm 110 Cuma
35 Beled 73 Enbiy 111 Feth
36 Trk 74 Mmin 112 Mide
37 Kamer 75 Secde 113 Tevbe
38 Sd 76 Tr 114 Nasr ?-?
TEEKKR
Meal baslmazdan evvel teknik kontrollerin yaplmas, neri ve eletiride bulunulmas
noktasnda Meali okuyarak gerekli katkda bulunan deerli kardelerim, muhterem Dr. smet
Uma, Yasin Beyaz, Erturul zalp, Murat Tokgz, Ogan Timinci, Selim Vural, Hsamettin
Tatlpnar, len Can Evin, Ziya Demircan, Dr. Mehmet Eli, Hakan Kayl, Zafer Yaln, Halil
Ay, Sedat enermen, Naci Cepe ve isminin yazlmasn istemeyen dier kardelerime de ok
teekkr ediyorum. Allah hepsinden raz olsun.
ALAK SRES
MEKKE DNEM
Necm: 1
1
1-2
Oluturan; insan embriyondan oluturan Rabbinin
2
adna ren-ret!
3
3-5
ren -ret!
Senin Rabbin ise kendilerini stn biri sayan o kiilerden daha stn olandr. Senin Rabbin ki
kalemle retti.
4
O, insana bilmediini retti.
(1/96, Alak/1-5)
Necm: 2
5
6-8
Kesinlikle senin dndn gibi deil! Dn Rabbine olmasna ramen insan, kendisini
yeterli grdnde, kesinlikle azar.
9,10
Salt
6
ettii [ml ynden ve zihinsel adan destek olduu;
toplumu aydnlatmaya alt] zaman bir kulu engelleyen kiiyi grdn m?
11,12
Hi dndn
m, eer o salt eden kul, doru yol zerinde idiyse ya da takvy [Allahn korumas altnda
olmay]
7
emrettiyse!...
13
Hi dndn m, eer salt edeni engelleyen o kii, yalanlam ve yz
evirmi ise!...
14
Salta engel olan o kii, bilmedi mi, Allahn kesinlikle grmekte olduunu?
(1/96, Alak/6-14)
1 Yeryznde zgrlkler ortadan kaldrlarak insan onuru ayaklar altna alnp birtakm ilhlar, rabler oluturulduu, irk,
hakszlk, yanl iler ve kargaa yaygnlat, doadaki denge bozulduu dnemlerde Allah, rahmeti gerei mdahale
edip o toplumlara eli gnderip kitap indirir. Allah, rahmeti zerine bor kabul etmitir. te Mekke'de bu koullar altnda
Muhammed eli seilip vahye muhatap olmutur.
2 Rabb, terbiye edip eiten, yarattklarn belirli bir programa uygun olarak birtakm hedeflere gtren, gelimeyi
programlayp yneten demektir. Bu szck, mutlak anlamda sadece Allah iin kullanlr. nsanlar iin, evin rabbi,
iyerinin rabbi eklinde kullanlr. Bu ifadeye en yakn anlaml szck, Franszca'dan Trke'ye gemi olan patron
szcdr. Bu szck, her ne kadar yakn anlam ifade etse de, sadece ticarete zg bir ifade olmas nedeniyle rabb
kelimesinin birebir anlam saylmaz. Bu nedenle, rabb kelimesini bir iki szckle ifade imkn olmadndan Mealimizde
szc Arapa haliyle brakmak zorunda kaldk. O nedenle okurlarmz, yukardaki tanm belleklerinde iyi tutmaldrlar.
3 Bu emir, Peygamber'in ahsna ynelik olup bakasn ilgilendirmez. Bizim ren-ret! diye evirdiimiz ikra szc,
Meal ve Tefsirlerde genellikle oku diye evrilir. Burada istenen, bir kitap ve yaznn okunmas deildir. Bu okumay
insan kendi kendine de yapabilir. Szcn esas anlam, biriktir, birikimini de dat demektir. Bylece bununla
kastedilen, renip retmektir. Bu, peygamberlik grevinin zdr. Eli'nin neyi renip-retecei daha sonra
kendisine(8/87, Al/1-13; 20. necm) bildirilecektir. Biz bu nedenle szc ren-ret olarak karladk.
4 yetteki kalemle reten ifadesiyle, Allah'n Elisi'ne, iaretle kendine gelen vahiyleri yazmas, yazdrmas; bu ekilde
de koruma altna almas gerektii mesaj veriliyor.
5 nsan, zenginletiine inandnda Allah ile boy lerek, yaptklarnn hesabn vermeyeceine inanarak tutlar;
kendini Allah'n yerine geirir, sorumsuzlar.
6 Salt szc asrlardr, z anlam dnda namaz olarak anlalp evrilegelmitir. Salt szcnn gerek anlam;
destek olmak, yardm etmek, sorunlar srtlamak; sorunlarn zmn zerine almak, arka kmaktr. Kurn'da es-
salt szc, sorunlara mali ve zihni ynden destek olmak, problemlerin zmn srtlamak anlamnda zel isim
olmutur. Buradaki sorunlar, sadece bireysel sorunlar deil, ayn zamanda eitim-retim, ekonomik ve siyasal sorunlar
gibi toplumsal sorunlar da kapsamaktadr. Ksacas salt, sosyal devletin temeli ve simgesidir. Mealimizde zel isim olan
es-Salt kelimesi, hem asl hem de Trkesi'yle yer almaktadr. Trke isim salt ile ilgili ayrntl bilgi Tebynu'l-
Kurn'da verilmitir.
7 nsann kendisini Allah'n korumas altna koyarak iyiliklere sarlmas, gnahlardan uzak durmas, dolaysyla hirette
kendisine zarar ve ac verecek eylerden saknmas demek olan takv, Kurn'da ilk nce irkten kanmak ve hirete
inanmak anlamnda ortaya konmu, daha sonra da imann yansmasn tayan tm amelleri iine alacak ekilde
geniletilmi bir kavramdr. O nedenle biz takv'y, Allah'n korumas altna girmek, muttak'yi de Allah'n korumas
altna giren kii olarak aktardk.
Necm: 3
15,16
Kesinlikle senin dndn gibi deil! Eer salt edene; ml ynden ve zihinsel adan
destek olan; toplumu aydnlatmaya alan kimseye engel olan o kii, salt; ml ynden ve zihinsel
adan destek olmay; toplumu aydnlatmaya almay engellemesine son vermeyecek olursa,
andolsun, peremden; yalanc, gnahkr peremden; sandan tutup srkleyeceiz.
17
O zaman o,
meclisini/rgtn arsn.
18
Biz zebanileri; defedicileri, engelleyicileri aracaz.
19
Kesinlikle senin dndn gibi deil! Sen salt eden; ml ynden ve zihinsel adan
destek olmay; toplumu aydnlatmaya almay engelleyen o kiiye itaat etme. Sen Rabbine boyun
eip teslim ol ve yaklatrl/Rabbin seni Kendine yaklatrsn.
(1/96, Alak/15-19)
KALEM SRES
MEKKE DNEM
Necm: 4
1
Nn/50.
8
Kalemi ve onlarn satr satr yazp sylediklerini/efsaneletirdiklerini kant
gsteriyorum
9
ki;
2
Sen Rabbinin nimeti sayesinde, mecnun [gizli glerce desteklenen/deli bir
kii] deilsin.
3,4
Ve kesinlikle senin iin minnete bulamam ok mal var. Ve kesinlikle sen, ok
byk bir ahlk zerindesin.
10
(2/68, Kalem/1-4)
Necm: 5
5-8
Artk, yaknda hak dinden karak kendini atee atm olan hanginizmi greceksin, onlar
da grecekler. phesiz Rabbindir, yolundan sapan en iyi bilen. Yine Odur klavuzlanarak doru
yola ermi olanlar en iyi bilen. O hlde hiret gnn yalanlayan o kiilere itaat etme!
9-16
Onlar arzu ettiler ki, sen onlara ya ekesin, onlar da hemen sana ya eksinler. ok
yemin eden, aalk, alayc, gammaz; arkadan ekitiren, arabozucu, kovuculuk iin gezip duran,
mal ve oullar var diye hayr engelleyen, saldrgan, gnaha batm, kaba/obur, sonra da ktlkle
damgal u asalaklarn hibirine itaat etme. hireti yalanlayan o kii, yetlerimiz kendisine
okunduu zaman: Daha ncekilerin masallar dedi. Yaknda Biz onun burnunu srteceiz.
11
(2/68, Kalem/5-16)
8 Kurn'da birok srenin kesik, balantsz harfler ile balad grlr. eitli kimselerce bu harflerin mtebih, bir
ifre, bir szcn ksaltlm ekli, baz szcklerin ilk harfi veya son harfi olduu gibi grler ileri srlr. Bize gre bu
harfler, el [dikkat, gznz an] szc gibi bir uyar iaretidir ve telefon konumalarndaki alo! nlemi gibi
dikkati, okunacak yetlere ekmektedir. Ayrca Kurn'n matematiksel yapsndaki olmazsa olmaz unsurlardan birisidir.
Ayrca bu harfler, saysal bir deer de ifade ediyor olabilirler. Zira Kurn indii dnemde Araplar arasnda rakamlar
henz icat edilmemiti, rakam yerine harfler kullanlmaktayd. Rakam yerine harf kullanlmas, Ebced hesab olarak
bilinir. Biz kesik harflerin yannda saysal deerlerini de gsterdik. Saysal deerler ile neyin kastedilmi olabilecei
noktasnda da henz bir kanaatimiz olumamtr. Ebced hesabnn, Kurn'n indii dnemlerde rakam yerine
kullanlm olmasndan baka, herhangi bir nitelik ve zellii yoktur.
Bu kesik harflerle ilgili henz doyurucu bir alma yaplmam olup mevcut eserlerde de eskilerin aktarmlarndan baka bir bilgi
bulunmamaktadr. Bu meselenin tam aydnla kavumas da, dier birok mesele gibi drst, samim ve gnll
Kurn erlerini beklemektedir.
9 Arapa'da, iddia edilen tezi somut kantlar ile glendirmek iin Kasem cmlesi diye bir cmle eidi kullanlr. Yani
kasem cmlesi, ileri srlen tezlerin kantlarla ve gl bir ekilde ortaya konulmas iin kurulan cmledir. Kasem
cmlesi iki blmden oluur: Birincisi, yemin edilen [kant, tank gsterilen] kasem blm; ikincisi ise sylenmek
istenen asl tezin ileri srld kaseme cevap blmdr. Yemin blmnde, ikinci blmde ileri srlecek tezi
desteklemek zere kiiler, olaylar veya nesneler kant gsterilir. Kaseme cevap blmnde ise, asl sylenmek istenen
yarg belirtilir. Bu cmlelerin teknik yaplar da dier cmle yaplarndan farkldr. Bunlar, Tebynu'l-Kurn'da ayrntl
olarak sunulmutur.
Bu cmle eidi Kurn'da yzlerce kez kullanlr. Rabbimiz birok olaya, sisteme veya eye kasem etmekte ve bunlar belirttii
yargya kant gstermektedir.
10 Paragraftan aka anlalyor ki, Muhammed, toplumda sayg duyulan, ahlkl, akl ve zeka ynnden salkl, temiz bir
servet sahibi olmas nedeniyle peygamber seilmitir.
11 yetin lafz karl, Hortumunun zerine damga basacaz eklindedir. Bu, Araplarn bir kiiyi toplum nnde rencide
etmesini ifade eden bir deyimdir. Biz bu deyimi, Trke'deki bir deyimle ifade ettik.
Necm: 6
12
17-24
phesiz Biz, o iftlik sahiplerine bel verdiimiz gibi onlara bel vereceiz: Hani onlar,
sabah olunca kesinlikle iftliin rnlerini devireceklerine yemin etmilerdi. Bir istisna da
yapmyorlard. Ama onlar uyurken Rabbin tarafndan bir tayfun iftliin zerinden dolaverdi.
Sabaha, iftlik, biilmi/devirilmi gibi oluverdi. Sabahladklar vakit birbirlerine seslendiler:
Haydi, devirecekseniz sabahleyin erkence gidin! dediler. Hemen yola koyuldular, aralarnda
fsldayorlard: Sakn bugn aranza bir yoksul sokulmasn!
25-29
Sadece engelleme gcne sahip/iddete gleri yeten bir tavrla erkenden gittiler. Ama
iftlii grdklerinde: Biz phesiz biz armz/ yanl yere gelmiiz; yok yok, biz yoksun
braklmz; Allah bizi cezalandrm! dediler. En hayrl olanlar: Ben size Allah
noksanlklardan arndrmyor musunuz?
13
dememi miydim? dedi. Onlar: Rabbimiz Seni tenzih
ederiz, dorusu bizler yanl; kendi zararlarna i yapan, haksz davranan kimselermiiz! dediler.
30-32
Sonra dndler, birbirlerini knyorlard: Yazklar olsun bizlere! Bizler gerekten
kendini firavun gibi gren azgnlarmz, umarz ki Rabbimiz bize onun yerine daha hayrlsn
verir; gerekten biz btn midimizi Rabbimize eviriyoruz.
33
Dnyadaki azap ite byledir! Elbette hiret azab daha byktr, keke bilenlerden
olsalard!
(2/68, Kalem/17-33)
Necm: 7
34
phesiz ki Allahn korumas altna girmi kiiler iin Rableri yannda nimetleri bol
cennetler vardr.
35
Ya artk, Mslmanlar gnahkrlar gibi yapar myz?
(2/68, Kalem/34-35)
Necm: 8
36
Neyiniz var, nasl hkmediyorsunuz?
37,38
Yoksa iinde, ders aldnz eyler: Siz bu
lemde neyi seerseniz/beenirseniz o kesinlikle sizin olacak garantisi verilmi olan size ait bir
12 Rabbimiz konunun doru anlalmas, ibret alnmas ve gelecee k tutmas iin bkp usanmadan rnekler verir, kssalar
nakleder. leride yzlerce rnekleme ve kssa greceiz. Bu kssa ve rneklemeler, Kurn'n indii dnemde yaayanlarn
yakndan bildikleri, Nh, d, Semd, Lt, Ms kavmi/srloullar, Firavun'a ve onlarn kalntlar hakkndadr. Eitim ve
retimde nemli role sahip olan kssalar, uyar konusunda da ok etkili olduu iin, Kurn'da birok kssaya ve
rneklemeye yer verilmi, bu kssa ve rneklemeler birok kez tekrarlanmtr. Kurn'da yer alan kssa ve
rneklemelerin slubundan aka anlalmaktadr ki, bunlar tarih bilgisi vermek amacyla deil, t amacyla
anlatlmtr. Kurn'daki kssa ve rneklemeler, bizim tesbitlerimize gre, dn kendisine fayda verecei insanlara u
yararlar salamaktadr:
Eskiden de peygamberlerin gelip getii bilgisini vermek sretiyle peygamberlerin tredi olmadn gsterir.
Gelmi gemi btn peygamberlerin grevlerinin teblide ve tte bulunmak'tan ibaret olduunu retir.
Allah'n elilerine, gnderildikleri toplumun ileri gelenleri [mele] tarafndan daima kar kld bilgisini verir.
Peygamberimizin tebliine kar kp o'nu engellemek isteyenlere, bu tavrlarnn bedelini nasl deyecekleri konusunda
gemitenbazlarn kendilerinin de bildikleri rnekler vermek, onlarn k, yok olu nedenlerini aklamak sretiyle
hatrlatma yapar, uyarda bulunur, gelecee k tutar.
Peygamberimize ve o'nun yandalarna, kar karya bulunduklar durumun daha nceki peygamberler ve toplumlar arasnda
meydana gelenlere benzediini, hatta byk lde ayn olduunu bildirmek sretiyle onlara gven telkin eder, ayrca
Allah'n elilerinin daima galip geldiklerini bildirmek sretiyle onlara azim kazandrr ve onlarn maneviyatn
kuvvetlendirir.
Bugnn insanlar ise Ortadou dndaki ve Kurn'n indii dnemden sonra yok olan medeniyetleri, toplumlar; rnein
Anadolu, Karya, Lidya, Likya, Firikya, Hitit, Urartu, yon, Helen, Smer, Asur, Bbil, Roma, Byk skender, Bizans
hakknda da aratrmalar yapp onlarn dtkleri hata ve yanllara dmeden geleceklerini kurmaldrlar.
13 Tesbih, Allah', Kendisine yakmayan eylerden tenzih etmek/uzak tutmak, yani Allah' yceltmek, O'nun her trl
kemal sfatlarla donanm olduunu kavramak ve bunu her vesile ile yksek sesle sylemek demektir.
yazl belge mi var?
39
Ya da size kar kymet gnne kadar srecek, Siz her ne hkm verirseniz
kesinlikle yle olacak diye zerimizde yeminler/taahhtler; stlenmeler mi var?
40
Sor bakalm hireti yalanlayan o kiilere, ilerinden byle bir eyi hangisi garanti
etmektedir?
41
Yoksa onlarn ortaklar m var? O hlde ortaklarn getirsinler, eer dorulardan
iseler.
42
Gerein btn plaklyla ortaya konulup iin bymeye balad, iin ciddletii ve
boyun eip teslim olmaya davet edildikleri gn artk gleri yetmez.
43
Gzleri yere eilmi,
kendilerini bir horluk, dknlk sarm bulunur. Oysa onlar, sa-salim iken de boyun eip teslim
olmaya davet ediliyorlard.
(2/68, Kalem/36-43)
Necm: 9
44
O hlde bu sz/Kurn yalanlayanlar Bana brak! Biz onlar bilmedikleri yerden
yakalayacaz.
45
Ve Ben, onlara mhlet veririm; sre tanrm, nk Benim plnm
zordur/salamdr.
46
Yoksa sen onlardan bir cret istiyorsun da bu yzden onlar ar bor altnda m eziliyorlar?
47
Yoksa grmedikleri, bilmedikleri eyler, gelecekte olacak olaylar yanlarnda da onu onlar m
yazyorlar?
48
yleyse Rabbinin karar iin sabret, bunalan kii
14
gibi olma. Hani o, bir kez ar
bunaldnda Rabbine seslenmiti.
49
Eer Rabbinden ona bir iyilik ulamasayd, knanm bir
durumda, bo bir yere atlacakt.
50
Ancak, Rabbi onu seti, sonra da iyilerden biri yapt.
51
Kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler, o d/Kurn
iittikleri zaman az daha seni baklaryla gerekten devirecekler; sana yiyeceklermi gibi
bakacaklar ve O phesiz bir delidir/gizli glerin destekledii biridir diyecekler.
52
Hlbuki Kurn, btn lemler iin bir tten baka bir ey deildir.
(2/68, Kalem/44-52)
14 Esas anlam habsetmek, ierde tutmak olan sabr, akln ve dinin gsterdii yolda sebat etmek, kararl olmak,
gevememek; yani insann elinde olmadan bana gelen ve ona byk zntler veren musibetlere kar koymak,
onlarn stesinden gelmek iin mcdele etmektir. Sabrn ne olduunu incelerken ne olmadn da belirlemek gerekir.
yi bilinmelidir ki, haksz yere mahkmiyete boyun emek, miskinlie, uyuuklua ve aalanmaya raz olmak, zillete,
haksz tecavzlere, insan onuruna glge drecek saldrlara katlanmak, bunlara kar sessiz ve pasif kalmak, dayanmak,
diini skmak, sabretmek deildir. nk meru olmayan eylere kar sessiz kalmak, o davrana ortak olmak demektir.
Aksine sabr, bu tarz ktlklerle mcdele etmek, bunlara kar kmak, bir hakk savunmak ve korumak iin aba
gstermek, bu srete kararl olmaktr. Rabbimiz, Sabr l-i Imran/ 146da Nice peygamberler de vard ki kendileriyle
beraber birokAllah erleri savatlar; Allah yolunda kendilerine isabet eden eylerden gevemediler, zaafa dmediler ve
boyun emediler. Ve Allah, sabredenleri sever. eklinde beyan buyurmutur nsann kendi gc ve iradesiyle
stesinden gelebilecei ktlklere katlanmas ya da karlayabilecei ihtiyalar temin etme konusunda geveklik
gstermesi sabr deil, cizlik, tembellik ve korkaklktr. Tm peygamberlerin de ortak zellii olan sabrn, slm'da ok
nemli bir yeri vardr. Bunu tek kelimeyle veya birka szckle ifadeye almak szcn anlamn yanstmamaktadr. O
nedenle szc Arapa'dan Trke'ye geli ekliyle brakyoruz. Okurlarmz sabr szcnn anlamn iyi
bilmelidirler. Sabr konusu, Tebynu'l-Kurn'da ayrntl olarak sunulmutur.
Bizim bunalm diye evirdiimiz hut szcnn esas anlam, doyumsuzluun, tatminsizliin getirdii bunalm demektir.
Balklarn doyma duygusu olmadndan balk, hut diye de ifade edilir. Burada Hut sahibi ifadesi ile kastedilen, Ynus
ve Ms peygamberlerdir. Her iki peygamber de grevlerinin zorluu nedeniyle bunalma dmler ve grevden
kamaya almlardr. Kurn'da (Resmi Mushaf: Sfft/139-149 ve Kehf/61) hut szc, her ikisine de izafe edilmitir.
Ve Kurn'a (Resmi Mushaf: Sfft/139-148 veNeml/10, Kasas/31) gre her ikisi de grevden kanmtr.
MZZEMML SRES
MEKKE DNEM
Necm: 10
1-4
Ey evine kapanan kii!
15
Geceleyin ksa bir sre hari; gecenin yars veya bundan biraz
eksilt ya da buna biraz ekle kalk grev yap. Kendine indirilmekte olan Kurn da tebli ederken
dzgnce dzene koy!
5
phesiz Biz, senin zerine ok ar bir sz/Kurn brakacaz.
6
Gecenin yeni oluum etkinlii, rahat rahat alabilme bakmndan daha gl, sz
bakmndan daha etkilidir.
7
phesiz gndzde senin iin uzun bir ura vardr.
16 8
Rabbinin adn
an ve tm benliinle Ona ynel!
9
O, dounun ve batnn; tm ynlerin Rabbidir. Ondan baka,
tanr diye bir ey yoktur. Bu nedenle Onu vekil
17
et; tm varlklar belirli bir programa gre
ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan olarak tan!
10
Onlarn
sylediklerine/ syleyeceklerine de sabret. Ve gzel bir ayrlla onlardan ayrl,
11
Beni ve o nimet
sahibi yalanlayclar babaa brak! Birazck sre tan onlara.
(3/73, Mzzemmil/1-11)
Necm: 11
12
Kesinlikle Bizim yanmzda bukalar; ayaklarndan balayacamz demir halkalar ve
cehennem var.
13
Boazdan zor geen bir yiyecek, can yakc bir azap var.
14
O gnde ki; yer ve
dalar sarslr ve dalar eriyip akan bir kum ynna dnr.
(3/73, Mzzemmil/12-14)
Necm: 12
15
phesiz Biz, Firavuna bir eli gnderdiimiz gibi, size, stnze tank olan bir eli
gnderdik.
16
Ama Firavun, eliye isyan etti de Biz de onu korkun bir tutula tutuverdik.
17
Buna
ramen eer kfrederseniz; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddederseniz, ocuklar ak sal
ihtiyarlara eviren o gnden nasl korunacaksnz?
18
Gk bile o gnn iddeti ile paralanr. Onun
yerine getirmek iin verdii sz gereklemitir.
19
phesiz ki yukarda anlatlanlar, Kurn bir
t vericidir/ dndrcdr. Onun iin, dileyen Rabbine doru bir yol edinir.
(3/73, Mzzemmil/15-19)
Necm: 13
20
Hi kukun olmasn, Rabbin senin gecenin te-ikisinden daha azn, yarsn, te-birini
ayakta geirmekte olduunu biliyor. Seninle beraber olanlardan bir grup da yledir. Allah, geceyi
de gndz de lye balar. Sizin bu ii kolaylkla yapamayacanz bildi de sizin iin bu grevi
hafifletti. O hlde Kurndan kolay geleni renin-retin! Sizden hastalar olacan bildi. Bir
15 yetin orijinalindeki mzzemmil szcnn anlam, elbiseye veya herhangi bir eye brnen demektir. Deyim olarak
szck; uykuya hazrlk, i giysileri, pijamalar giyip yataa yatmak, yorgan stne rtmek, kendi hlinde yaamak,
kimsenin etlisine-stlsne karmamak demektir. Biz Mealde ikinci deyim anlamn tercih ettik.
16 Bu grev, coraf ve kltrel koullar gerei, sosyal ve kltrel hizmetlerin gece yrtld bir topluma gredir. Arap
corafyas dndaki mminler, dini hizmet vazifelerini gece-gndz demeden, bulunduklar corafyaya gre
toplumlarndaki en uygun zamanlarda yapmaldr.
17 Vekil, canl-cansz tm varlklar belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek
uygulayan demektir.
ksmnn yeryznde dolap Allahn fazlndan bir eyler isteyeceklerini, dier bir ksmnn da
Allah yolunda arpacaklarn bildi. O hlde ondan kolay geleni renin-retin! Salt [mli ve
zihinsel destek; toplumu aydnlatma kurumlarn] kurun/ayakta tutun,
18
zekat
19
verin! Gzel bir
dnle Allaha dn verin! z benlikleriniz iin nden gnderdiiniz iyiliin, Allah katnda
hayrn daha ok, dln daha byk olarak bulacaksnz. Allahtan af dileyin! Hi kukusuz
Allah ok affedici, ok merhamet edicidir.
20
(3/73, Mzzemmil/20)
18 Bkz. 121 nolu not.
19 Bkz. 116 nolu not.
20 Bu yet Medne dnemi yetlerindendir. ni zaman tam olarak bilinmiyor. Mushaf' tertip edenler bu yeti, ilk inen
yetler arasnda tertip etmilerdir. Bu yette mminlerin grevlerinin Allah Elisi ile ayn olmad, mminlerin
grevinin daha hafif olduu, ilh ilkelerin kullara yk olmayaca bildirilmektedir.
MDDESSR ve FTHA SRES
MEKKE DNEM
Necm: 14
1,2
Ey greve hazr kii!
21
Kalk! Hemen,
Fatiha 1-7
Yaratt btn canllara nimet veren,
yarattklarna ok merhametli Allah adna retiyorum, uyaryorum: Tm vgler, lemlerin
22
Rabbi,
23
yaratt btn canllara nimet veren, yarattklarna ok merhametli olan, herkesin iyi ya
da kt yapt tm edim ve eylemlerin karln grecei hiret gnnn sahibi, yneticisi
Allahadr. Yalnz Sana kulluk
24
ederiz ve yalnz Senden yardm isteriz. Bizi, zerlerine gazap
dklmlerin ve aknla saplanmlarn yolunun dndaki, kendilerine nimet verdiklerinin yolu
olan dosdoru yola ilet! diye uyar!
25 3
Ve hemen Rabbinin en byk olduunu iln et,
4-
7
kiiliini lekeleme; temiz tut, aibeden hemen uzakla, pislii hemen uzaklatr, yaptn iyilii
ok bularak baa kakma! Ve yalnz Rabbin iin sabret!
26
21 10. necmde mzzemmil szc ile hitap edilmiken, burada y eyyhe'l-mddessir [ey d giysisine brnen] ifadesi
kullanlmtr. Birok eserde mzzemmil ve mddessir szcklerine ayn anlam verilmitir. Oysa iki kelime arasnda ince
bir anlam fark vardr. Bu ayrnt dikkate alnmazsa yetin mesaj gerei gibi anlalamaz. Mzzemmil szc, elbise,
battaniye, ul-uval gibi gerelerle genel bir rtnmeyi ifade eder. Mddessir ise sadece ar-pazarda yani toplum
iinde giyilebilen bir d elbiseyle rtnmeyi ifade eder. Mddessir szcnn asl mtedessir'dir. Desar, cppe,
palto, pardes, kaftan gibi gmlein stne giyilen veya rtlen giyecek demektir.
Bu yette, Kurn'daki edeb sanatlardan biri olan kinaye sanat kullanlm. D elbisesinin giyilmesi, kinaye olarak arya-pazara,
ie-gce gitmek iin dar kma hazrlnn yaplm olmas anlamna gelir. Bu kinaye ile artk Muhammed'e
peygamberlik niformasnn giydirildii ve toplumu uyarmak iin greve hazr olduu mesaj verilmektedir.
yetin ak mesaj, Ey peygamberlik elbisesini giyinen! Ey peygamberlik niformasn giyinmi, tehizatn kuanm olan
Muhammed! eklinde olmaktadr.
22 lemler, Allah'n yaratt, Allah'n imzasn tayan ve Allah' tanma gstergesi olan her eydir.
23 Bkz. 2 nolu not.
24 bdet szc, dilimize fonetik olarak Arapa orijinaliyle girmesine ramen kk anlam olan kulluk, klelik etme
konusundaki insann tarz ve tavryla ilgili asl anlamn byk oranda kaybetmi ve sadece birtakm ritel, ayin ve
davranlar iin kullanlan bir kavram hline dnmtr. A-be-de kk fiilinin mastar olan ibdet szc, kulluk
yapmak, klelik etmek anlamna gelir. Bu anlamlar bir insann kaytsz artsz teslim olmasn, itaat etmesini, boyun
emesini ifade eder. Din terim olarak ibdet ise; kulun sahibine/yaratanna kar, sahibi/yaratan tarafndan verilen
grevleri kaytsz artsz kabullenip yerine getirmesidir. Her eyin yaratcs olan Allah, kullar iin belirledii davran ve
yaam tarzn kullarna eitli ekillerde bildirmi ve en son olarak btn bu bildirileri Kurn'da toplamtr. Bu gerekler
ndaibdet, Allah tarafndan bir talimatname [Kurn] ile kullara bildirilen grevlerin kullar tarafndan kaytsz artsz
itaat edilerek ve teslimiyet gsterilerek [boyun eilerek] yerine getirilmesidir. yleyse ibdet, halk arasnda yaygnlat
gibi sadece -be ameli yapmaktan ibaret deildir. bdet, Allah'n kulluk talimatnamesinde vermi olduu grevlerin
tmn yapmak, hepsini uygulamaktr.
25 nzar, korkutarak, bilgilendirerek ve bilinlendirerek ekindirme demektir. Biz, bu szcn emir kalbn uyar diye
aktaryoruz. Deerli okurlarmz uyar! ifadesinin, korkutarak, bilgilendirerek ve bilinlendirerek ekindir! manasnda
olduunu unutmamaldrlar.
26 Buraya kadar grdmz yetlerde Rabbimizin Muhammed b. Abdullah' muhatap ald, o'nu peygamber yapt ve
o'na Rabbi adna renip retmesini emrettii; o'nu eittii ve hizmete hazrlad; o'na niformasn giydirip tehizatn
kuandrd, burada da Kalk, hemen Tm vgler, lemlerin Rabbi, yaratt btn canllara nimet veren, yarattklarna
ok merhametli olan, iyi kt tm amellerin karlnn verilecei gnn hkmdar olan Allah'adr. Yalnz sana ibdet
ederiz ve yalnz senden yardm isteriz. Bizi, zerlerine gazap dklmlerin ve aknla saplanmlarn yolunun
dndaki, kendilerine nimet verdiklerinin yolu olan dosdoru yola ilet! diye uyar ve Rabbinin en byk olduunu iln et!
diyerek greve ard grlmektedir. Rabbimizin geen necmlerde sadece Peygamberimizi muhatap ald ve
Peygamberimizin de kendisine verilen talimatlar henz tebli amacyla kimseye sylemedii zellikle hatrlanmaldr.
Tarih kaytlarna gre Kalk, hemen Tm vgler, lemlerin Rabbi, yaratt btn canllara nimet veren, yarattklarna
ok merhametli, iyi kt tm amellerin karlnn verilecei gnn hkmdar olann Allah'adr. Yalnz sana ibdet
ederiz ve yalnz senden yardm isteriz. Bizi, zerlerine gazap dklmlerin ve aknla saplanmlarn yolunun
dndaki, kendilerine nimet verdiklerinin yolu olan dosdoru yola ilet! diye uyar! Ve Rabbinin en byk olduunu iln
et! emrini alan Peygamberimiz Safa tepesine km, insanlar evresine toplam ve topluma: Yaratt btn canllara
nimet veren, yarattklarna ok merhametli Allah adna (retiyorum, uyaryorum)... diye al yapmtr.
Grld zere Fatiha sresi olarak bilinen 7 yet, aslnda Mddessir sresi'nin 2. yetinin tmleci olup bamsz bir sre
deildir. Bu ayetlerin bamsz bir sre yaplmas ve Mushaf'n bana yerletirilmesi, adnn da Ftiha [a, giri,
8-10
nk, o boruya flendiinde,
27
ite o, o gn, ok zorlu, ok etin bir gndr. Yalnz o,
kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi kimseler iin hi de kolay deildir.
(4/74, Mddessir/1-2+Fatiha/1-7+Mddessir/3-10)
Necm: 15
11-14
Tek olarak yarattm, kendisine hesapsz bir mal verdiim, hitler olarak oullar
verdiim, kendisi iin alabildiine imknlar dediim kiiyi Benimle babaa brak!
15
Tm bunlardan sonra hrs ile Benim daha da arttrmam istiyor.
16
Kesinlikle onun
dnd gibi deil! phesiz o, Bizim yetlerimize/ almetlerimize/ gstergelerimize kar bir
inat kesildi.
17
Ben onu sarp bir yokua sardracam.
18-25
phesiz o, dnd ve l koydu.
Artk o mahvoldu. Nasl bir l koydu! Yine o mahvoldu. Nasl bir l koydu! Sonra bakt.
Sonra yzn buruturdu, kalarn att. Sonra, arkasn dnd ve bbrlendi de: Bu, sylenti
hlinde gelen bir byden baka bir ey deil. Bu, beer sznden baka bir ey deil dedi.
26-30
Ben, Kurn beer szdr diyen kimseyi yaknda Sekara yaslayacam. Bilir misin
nedir Sekar? O, ortada tutmaz, yok da etmez. O, insan/deri iin olaanst levhalar
yapandr/susayandr/uzaktan grnendir/bir gsterge olandr. Sekarn zerinedir on dokuz.
31
Biz, cehennem yrnn da hep melekler yaptk. Saylarn da, kendilerine Kitap verilen
kimseler iyice ve apak bilsinler, iman etmi olan kiilerin iman artsn, kendilerine Kitap verilmi
olan kimseler ve iman sahipleri kukuya dmesin diye ve de kalplerinde hastalk olan kimseler ve
kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedetmi kimseler, Allah bununla neyi kastetti?
desinler diye, kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler iin bir snamadan
baka ey yapmadk. te byle. Allah dilediini/dileyeni saptrr, dilediini/dileyeni de klavuzlar.
Rabbinin ordularn da ancak Kendisi bilir. Bu, beer iin bir t verici ve dndrcden baka
ey deildir.
28
32-37
Kesinlikle sizin dndnz gibi deil! Elinin durumunu, gitmekte olan cehaleti,
balam olan toplumsal aydnlanmay kant gsteriyorum
29
ki Sekar, beer iin; sizden, ne
nsz] yaplmas, Kurn'n Peygamber tarafndan derlendii veya bu yetlerin vahiy olmayp Peygamber tarafndan
yaplan bir bildirge olduu ve bu bildirgenin de Kurn'a nsz olarak konduu kanaatini dourmaktadr.
27 Borunun flenmesi ifadesi, eski devirlerde kullanlan, toplanmak veya tehlikeyi haber vermek iin kullanlan bir
yntemdir. Bu boru, genellikle bykba hayvan boynuzundan yaplrd. Borunun ttrlmesi, bir itima borusunun veya
sireninin alnacan dndrmekte ya da bir hakemin oyunu balatan ve bitiren ddnn ttrlmesini veya bir
okulda dersin baladn ve bittiini bildiren zilin alnmasn artrmaktadr. Biz bunu alarm verilmesi olarak
anlayabiliriz. Bu ifade, bu yetin dndaki yerlerde Sur'un flenmesi olarak yer alacaktr.
28 Bu yetler mtebih kabul edilmi ve doal olarak Tefsir ve Meallerde farkl yorumlar yaplmtr. Ayn nedenle
gelecekte de farkl yorumlarn yaplaca muhtemeldir. yette geen beer, sekar, levvahatn szckleri, seste
szcklerdir. Beer, sekar ve levvha szckleriyle srede birka kez cinas sanat yaplmtr. Sekar'n kk anlam,
scakln beyne ac vermesidir. Sekar, tad bu anlamlardan dolay cehennemin zel isimlerinden biri olmutur. Ama
paragrafta Rabbimiz, Bilir misinnedir Sekar? buyurarak toplumun bildii anlam kastetmediini, bununla baka bir ey
anlattn gstermitir. Ki buna benzer rnekler oktur. Demek oluyor ki sekar szcne Rabbimiz burada(15. necmde)
yeni bir anlam yklemitir: Sekar, zerine on dokuz konulmu, beer iin fevkalde levhalar yapan, srekli tutmayan,
yok da etmeyen bir eydir. Ve Kurn'n beer sz olduunu ileri sren kstahlar sekarla yzleecekler ve sekar
sayesinde Kurn'n beer sz olmadn kabulleneceklerdir. Beer szc, halk, insan demek olduu gibi, insann
zerinde kl biten yz, kafa ve vcudunun st derisi anlamna da gelir. Seste bir szck olan levvahatn'n kk szc
olan levh, tahta anlamnn yansra, imek akmas, parlamak, uzaktan grnme, yakp kavurma, deriyi siyahlatrma,
susamlk anlamlarna da gelmektedir. Okurlarmz szcklerin bu anlamlarndan hareketle deiik anlamlar karp
anlay seviyelerine gre birini kabullenebilirler.
Pasajdaki, Resmi Mushaf'a gre 31. yetinierik ve yapsal ynden bu pasaja ait olmad aktr. Mushaf' dzenleyen heyetin
duyarszlndan burada tertip edildii kanaatindeyiz. Resmi Mushaf'taki l-i mrn/7 ve Bakara/26-27. yetler ile ayn
konuyu ieren bu yetin gerek yerini kesin olarak henz tesbit edemedik. O nedenle burada bu yeti bamsz bir necm;
15. necm olarak sunmuduk. yetin n ve arkayla alakas yoktur.
29 Bu paragrafta, Kurn'n beer szc olmadna bir baka kant daha verilip sekar'n deerine deinilmektedir.
yetlerdeki szcklerin hakikat manas, Hayr, hayr! Andolsun Ay'a, srtn dndnde geceye; aarp dnda
gemek/ilerlemek veya arkaya kalmak/geride kalmak isteyen kiiler iin, bir uyarc olarak,
gerekten en byk eylerden biridir.
(4/74, Mddessir/11-37)
Necm: 16
38,39
Her benliini bulmu kimse san yaran hari kazancnn karlnda bir rehindir.
40,41
San yaran, bahelerdedirler. Sululardan soruur dururlar:
42
Sizi Sekara srkleyen
nedir?
43
Sulular, Biz, saltlardan [mli ynden ve zihinsel adan destek verenlerden; toplumu
aydnlatmaya alanlardan] deildik,
44
miskini de yiyeceklendirmiyorduk; isiz gsze de kendi
ekmeini kazanacak frsat ve imkn vermiyorduk.
45
Ve biz boa uraanlarla beraber boa
urardk.
46, 47
Ve de biz, tartlmaz ve kar klmaz olan lm, kymet bize gelene kadar Din
Gnn yalanlyorduk dediler.
48
Artk onlara yardmclarn, kayrclarn yardm, kayrmas yarar
salamaz.
49
Peki, ne oluyor onlara da t verip dndren eyden yz eviriyorlar?
50,51
Onlar, sanki
saa-sola kaan; aslandan rkm yaban eekleri gibidirler.
52
in aslnda ilerinden her kii,
kendisine alp salm sayfalar verilsin istiyor.
53
Kesinlikle onlarn dnd gibi deil!
Aslnda onlar, hiretten korkmuyorlar.
54
Kesinlikle onlarn dnd gibi deil! O, bir t
verici/dndrcdr.
55,56
yleyse dileyen onu dnr, t alr. Ve onlar, Allahn diledii
dnda, t alamazlar. O, sakndrmaya ehildir ve affetmeye ehildir.
(4/74, Mddessir/38-56)
sabaha, kasem olsun ki o [sekar], beer iin; sizden, ne gemek/ilerlemek veya arkaya kalmak/geride kalmak isteyen
kiiler iin bir uyarc olarak gerekten en byk eylerden biridir eklindedir. leriki srelerde grlecei zere, kamer
[ay] szc, meczen Eli'yi, gece szc cehaleti; sabah szc de toplumsal aydnlanmay ifde etmektedir.
O nedenle, burada dorudan doruya mecz anlamn Mealde gsterdik. Paragrafta aka, Eli Muhammed'in
kapasitesi, Kurn'n topluma yapt etki; cehaleti ortadan kaldrmas, toplumsal aydnl getirmesi dikkate alndnda,
Kurn'n beer sz olmad kesinlikle anlalr. Sekar da bunu bir baka adanisbatlamaktadr.
TEBBET SRES
MEKKE DNEM
Necm: 17
1
Eb Lehebin
30
iki gc yok oldu.
31 2
Kendisi de yok oldu. Mal ve kazand eyler kendisine
yarar salamad.
3-5
Yaknda o ve boynunda liften bir ip odun taycs olarak kars, alevli atee
atlacaklar.
(6/111, Tebbet/1-5)
30 Srede, Eb Leheb olarak zikredilen ahsn Kurey erafndan Abduluzza b. Abdulmuttalib b. Him; karsnn da mm
Cemil [Avr] olduu herkes tarafndan tartmasz kabul edilmitir. Tarih kaytlar Eb Leheb'in son derece zengin, iri
csseli, krmz suratl, abuk hiddetlenen birisi olduunu belirtmektedir. Hayatnn sonuna kadar hep slm'a kar
savam, her zaman mriklerin banda veya yannda yer almtr. Bedir sava'na bizzat itirak etmemi olsa da, kendi
yerine cretli bir asker gndermitir. Peygamberimiz Allah'tan gelen mesajlar insanlara ulatrmaya balaynca ilk kar
koyan Eb Leheb olmutur. Ftiha'nn topluma kar okunmas esnasnda, Helk olas, bizi buraya bunun iin mi
topladn? diyerek o'nu talam ve ayandan yaralamtr. Daha sonralar da Peygamberimiz, grevi gerei, pazar ve
panayrlarda dolap hakk tebli ederken Eb Leheb de o'nu bir glge gibi takip ediyor; o'nu etkisiz hle getirebilmek iin
her yolu deniyordu. Toplantlarn sabote ediyor, Bu benim yeenim mecnundur, o'na kulak asmayn diyerek herkesi
etkilemeye alyordu. Bu szl tacizlerini bazen fiil saldrya kadar gtryordu. Yaptklar bunlarla da snrl deildi.
Baz yerlerde de Eer kardeimin olunun dedikleri doru ise, oluk-ocuumu ve malm fidye olarak verip kendimi
azaptan kurtarrm diye Peygamberimizle alay ediyordu.
Eb Leheb, Peygamberimize olan dmanln szl ve fiil tacizlerle her platformda srdrrken kars da bo durmuyor,
Peygamberimizin oturduu sokaa veevinin etrafna dikenler sererek ve aleyhinde dedikodular yayarak kocasna destek
veriyordu. Bu destei o kadar iten veriyordu ki, ok sevdii ve devaml boynunda tad gerdanln bile bu uurda,
Peygamberimize yaplacak ktlklerin dl olarak harcad. Birok mfessir, 6. yette geen boynunda liften bir ip
ifadesinin bu mehur gerdanl temsil ettiini dnmektedir.
Byle bir engellemenin en yakn akrabalar tarafndan yaplmas Peygamberimizi ok zyordu. nk onlarn engellemeleri ve
menfi propagandalar nedeniyle istedii baary gsteremiyordu. Amcasnn verdii zarar, bakalarnn verdiinden kat
kat fazlayd. Baz kimseler, Kendi amcasnn bile inanmadna biz niin inanalm? diyordu.
Leheb sresi olarak bilinen bu yetler, byle bir ortamda Peygamberimizi teselli etmek, desteklemek, o'na moral ve g
vermek iin inmitir.
Daha nce inmi olan yetlerde, herhangi bir isim verilmeden, mal, mlk, evre ve g sahibi olduklarndan dolay marp azan
kimselerden bahsedilmi, hiret gnn de yalanlayan bu kiilerin Allah'a havale edilmesi gerektii, onlarn cezalarnn
Allah tarafndan verilecei bildirilmiti. O srelerde sfatlar ve karakterleri ile zikr edilenler, bu srede Eb Leheb'in
kiiliinde somutlatrlmtr.
Kurn, zaman ve meknlar st evrensel bir mesaj olduu iin, bu mesajn sadece belli bir tarih aralna ve belli bir corafyaya
ait olduunu dnmek yanltr. Allah, Kurn'da bir konu hakknda rnek verirken tarih, yer ve isim belirtmez. Ele ald
kiileri, o kiilerin davranlar, sfatlar ve karakterleri zerinden tantr. Byle yaparak verdii rnein her zaman ve her
yerde geerli olmasn salar.
Srenin dier bir mesaj da, Peygamberimizin z amcas iin bile herhangi bir kayrmasnn sz konusu olmadna gre, krallk,
klelik, zenginlik ve fakirlik gibi sosyal mevkilerin ya da seyyitlik ve eriflik gibi soy zelliklerinin insana hirette hibir
ayrcalk kazandrmayacak olduudur.
Bu yetler gelecee ynelik verdii bir haberle de ayr bir mucize sergilemektedir. Srede Eb Leheb ve karsnn iman
etmeyecekleri ve cehennemlik olduklar bildirilmitir. Srenin iniinden sonra 15 sene daha yaayan Eb Leheb,
gerekten de lnceye kadar iman etmemitir. Kurn'n inmeye devam ettii yllarda herkes tarafndan grlen bu
mucize, Muhammed'in peygamberliinin de apak delillerinden biridir.
31 Tebbet kelimesinin szck anlam, kurudu, yok oldu, helk oldu demektir. yette geen iki el ifadesinin, cziyyet
mecz- mrseli olarak anlalmas, yani iki elinzikri ile bizzat ellerin sahibinin kastedilmesi ikinci plndadr.
ki el ifadesi, Eb Leheb'in iki gcn temsil etmektedir. Nitekim necm'in 3. cmlesi bu gleri onun mal ve kazand eyler
olarak aklamaktadr. Eb Leheb'in varlkl bir kii olduu gz nnde tutulduunda, kazand eyler ile kastedilenin
de evresi, kurduu tekilt, oullar, uaklar ve yetitirdii militanlar olduu akl yoluyla karlabilir. Biz Mealde mecz
anlam tercih ettik.
TEKVR SRES
MEKKE DNEM
Necm: 18
1
Gne katlanp drldnde,
2
yldzlar bulandnda,
3
dalar yrtldnde,
4
karlar ve
en iyi gelir kaynaklar
32
ie yaramaz olduklarnda,
5
canllar yaratl zelliklerini yitirdiklerinde,
33
6
denizler kaynatldnda,
7
insanlar inan ve amellerine gre gruplandnda,
34 8,9
inim inim
inletilenlere,
35
Hangi gnahtan dolay ldrld/hayat mahvedildii? sorulduunda,
10
amel
defterleri alp yaynlandnda,
11
gk syrlp aldnda,
12
cehennem kztrldnda
13,14
ve
cennet yaklatrldnda herkes ne hazrladn anlar.
(7/81, Tekvr/1-14)
Necm: 19
15-21
Kurn dinlememek iin saklananlarn, kaanlarn durumunu, gerei rtbas etmenin-
cehaletin gidiini, aydnln- reitliin geliini
36
kant gsteririm ki kukusuz bu, gl, Arn/en
byk tahtn
37
sahibinin yannda ok deer verilen, itaat edilen, gvenilen deerli bir eli
szdr.
38 22
Arkadanz delirmi/ gizli gler tarafndan desteklenen biri deildir.
23
Andolsun O,
Onu ak ufukta grd.
24
O kimsenin grmedii, duymad, sezmedii, kendisine verilen vahiyler
hakknda cimri de deildir.
25
Bu, kendi dnce yetisinin rn olan sz de
39
deildir.
32 yetin orijinalindeki szcklerin lafz anlam, on aylk gebe develer umursanmadnda eklindedir. On aylk gebe
deve, iftlik, fabrika, maden oca, han, hamam vs. gibi o gnn insanlarnn karlarn ve sahip olduklar en iyi gelir
kaynaklarn ifade eder.
33 yetteki orijinal ifadelerin lafz manas, vah hayvanlar bir araya toplandnda eklindedir. Burada bu ifade ile
kymetin dehetiyle vahi hayvanlarn bile, koyun ve kuzu gibi bir arada toplanacaklar, dolaysyle bunlarn, kendi z
benliklerini yitirecekleri bildiriliyor.
34 yetin orijinalindeki ifadenin lafz anlam, nefisler eletirildiinde eklindedir. Vka/7'ye (127. necm) gre buradaki
eletirme, saclar, solcular ve ncler eklinde insanlarn kendi aralarndaki eletirmedir, birletirmedir, yani grup
grup toplamadr.
35 yetteki ve iza'l-mevudeti silet ifadesi, genellikle diri diri topraa gmlen kza sorulduunda diye evrilir, ki bu,
yetin mesajn daraltmaktr. fadenin gerek anlam, bask, eziyet sonucu imknlar kstlanan; eitim-retimden, i
imknlarndan ve frsatlarndan mahrum edilen, bu nedenle de skntl, seviyesiz bir hayat srmek zorunda kalan, mr
ah-vah ile inim inim inleyerek geen, kz, olan ve erikin herkes demektir.
36 yetin orijinalindeki ifadelerin hakikat manas, imdi o sinenlere, o akp akp yuvasna gidenlere, yneldii an geceye,
nefeslendii an sabaha kasem ederim ki eklindedir. Biz mecz anlamlar verdik.
37 Ar, en byk, en yksek makam koltuu/taht demektir. Kurn'da 26 kez geer. Bunlardan drd Neml sresi'nde
Sebe melikesinin taht, biri de Ysuf sresi'nde Ysuf peygamberin taht olmak zere kullar iin geerken, 21 tanesi
mecz olarak Allah'n taht olarak geer.
Burada arn, meczen Allah'a izafe edilmesi, Allah'n en yksek makam sahibi oluunun, O'ndan stn bir idarecinin
bulunmaynn beyandr.
38 Eli sz, Eli'nin, eksiltmeden, artrmadan; kendisinden bir ey katmadan muhataplara tebli ettii, kendisini eli
gnderen makama ait olan szdr.
39 yetin orijinalindeki ifade, bu, kovulmu eytann sz deildir eklindedir. eytan, szlk anlam olarak haktan uzak
olan demektir. Kavram olarak ise, hakka ve akla aykr hareket eden her trl kii, g ve kurumun ortak ve
karakteristik addr.
eytann kimler veya neler olabilecei, zellikleri ve ayrt edici nitelikleri Kurn'da ayrnyl olarak mevcuttur. Kurn'a gre
eytn; A) Haram yemeyi, haksz kazan elde etmeyi neren/emreden, B) Ktlk, hayszlk yapmamz ve Allah'a kar
bilmediimiz eyleri sylememizi telkin eden, C) Bizi fakirlikle korkutan, D) Bizi kuruntulara dren, E) Allah'n
yarattklarn deitirmeyi emreden, F) Kandrmak iin bize yaldzl szler fsldayan, G) Vesvese verip kkrtan, zihin
bulandran, H) Yaptmz amellerimizle bizi martan, I) Bizi azdran, J) ki/uyuturucu ve kumarla insanlar arasna
dmanlk ve kin sokmak isteyen, K) Bizi Allah' anmaktan ve O'na kulluk etmekten geri brakmak isteyen kii ve
glerdir.
Kovulmu eytan, inat eytan ifadeleri de Kuranda blis iin kullanlr. blis ise, insann dnme yetisidir. Kuranda
blis, gze gzkmeyen, insann zihninde vesvese veren; ham dnceler reten, insanlara etfalarndan yanaan; etkiyle
26
Durum byleyken siz nereye gidiyorsunuz?
27,28
Bu, lemler iin; sizden doru gitmek
isteyenler iin tten baka bir ey deildir.
29
lemlerin Rabbi olan Allah dilemeyince siz
dileyemezsiniz.
(7/81, Tekvr/15-29)
faaliyete geen, etkisiz alanlarda faaliyet gsteremeyen, canllardan sadece insanda bulunan, insana boyun emeyen,
enerjiden yaratlm bir g, yeti olarak tanmlanr. Kuranda bu yeti kiiletirilerek kullanlr. Ayrntl bilgi Tebynl
Kuranda grlebilir.
AL SRES
MEKKE DNEM
Necm: 20
1-5
Oluturup dzene koyan, lmlendirip sonra yol gsteren, otla karp sonra da onu
kapkara bir sel at hline getiren Rabbinin yce adn temize kar.
40
6-8
Bundan byle sende bilgi birikimi salayp onu bakalarna ulatrtacaz sonra da sen
unutmayacaksn/ terk etmeyeceksin. Ancak Allah dilerse bakadr. Kukusuz ki O, a da bilir,
gizliyi de. Ve sana En Kolay Olan/ seni en ok mutlu edecek olan eyleri kolaylatracaz.
9,10
Bundan dolay sen hemen t ver, eer t yarar salyorsa/ salayacaksa; saygs olan
t alacaktr.
11
En mutsuz olacak olan kii de ondan kanacaktr.
12
O kii, en byk atee
yaslanacaktr.
13
Sonra onun iinde ne lecek ne de hayat bulacaktr.
14-17
Arnan, Rabbinin adn anp da salt eden; ml ynden ve zihinsel adan destek olan;
toplumu aydnlatmaya alan kimse kesinlikle kendini kurtarmtr. Fakat siz u basit dnya
hayatn tercih ediyorsunuz. Oysa hiret daha hayrl ve devaml kalcdr.
18,19
phesiz bu kurtulu reetesi, ilk sahifelerde; brhm ve Msnn sahifelerinde vard.
(8/87, Al/1-19)
40 smin tesbihi/ismin temize karlmas: Bir ismi tesbih etmek [noksanlklardan uzak tutup yceltmek] demek, aslnda o
ismin sahibini tesbih etmek demektir. nk ismin sahibinin ycelii ve kutsall, ismin ycelii ve arnml ile ifade
edilir. Dolaysyla ismin tesbih edilmesinden maksat, kendisine yakmayan isim ve sfatlarnRabbimizden uzak tutulmas
ve adna srlm karalarn temizlenmesidir. Kurn'n indii dnemde Araplar arasnda; A) Meleklerin Allah'n kzlar
olduu, B) zeyr'in ve s'nn Allah'n olu olduu, C) Baz melek ve putlarn Allah'a yaklatrc olduu, D) Cinler ile Allah
arasnda bir nesep [soy ba] ilikisi bulunduu gibi yanl ve sama inanlar yaygnd. Bu nedenle; ismin tesbihi emri
ile yaplmas gereken, bu tarz inanlar yanstan isim ve sfatlarn Rabbimizin isim ve sfatlar arasndan derhal kartlp
atlmasdr.
LEYL SRES
MEKKE DNEM
Necm: 21
1-4
Kara cahillii, vahyin aydnln; bilgiyi ve genetik zellikleri kant gsteriyorum ki sizin
emek ve gayretiniz kesinlikle dank ve para paradr.
41
5-7
Bu nedenle kim maln/ kazancn verir, Allahn korumas altna girer ve en gzeli
dorularsa, Biz ona, o en kolay olan iin kolaylk salayacaz.
8-11
Kim de cimrilik ederse ve kendisini tm ihtiyalarn stnde grrse ve en gzeli
yalanlarsa, Biz ona en zor olan iin kolaylk vereceiz. Aa yuvarlanp deiime, ykma
uradnda/ldnde mal onu kurtaramayacaktr.
12
Doruya ve gzele klavuzlamak sadece Bizim zerimizedir.
13
Sonras da ncesi de sadece
Bizimdir.
14-16
te bu nedenle, yalanlayan, yz eviren, en ok mutsuz olacak olan kiiden bakasnn
girmedii, alevlendike alevlenen bir atee kar Ben sizi uyardm.
17-21
Kimseden karlk beklemeden, sadece Yce Rabbinin rzasn umarak, arnmak iin
maln veren oka Allahn korumas altna girmi kii ondan uzak tutulacaktr. Ve yaknda o kii,
kesinlikle honut olacaktr.
(9/92, Leyl/1-21)
41 yetteki szcklerin hakikat manas, bryp rtt zaman geceye, parldad zaman gndze ve erkei, diiyi
yaratan eye andolsun ki, sizin emek ve gayretiniz kesinlikle dank ve para paradr eklinde olup biz mecz
anlamlarn erdik.
FECR SRES
MEKKE DNEM
Necm: 22
1-4
Gerei rtbas etmenin, Allaha ortak kabul etmenin, cahilliin paralann, on gece
Peygamberin bilgilendiriliini, Allah-kul ilikisini ve gerei rtbas etmenin, Allaha ortak kabul
etmenin, cahilliin gitmeye yz tutuunu kant gsteririm ki phesiz ki
14
Rabbin
gzetlemektedir.
42 5
te bunlarda, akl sahibi iin gl-ikna edici, inandrc bir anlatm vardr.
43
(10/89, Fecr/1-4, 14, 5)
Necm: 23
6-13
d toplumuna, stunlarn sahibi reme ki, beldeler iinde bir benzeri oluturulmamt,
vadilerde kayalar kesen Semd toplumuna, o kazklarn sahibi
44
Firavuna Rabbinin ne yaptn
grmedin mi/dnmedin mi? Onlar ki, o lkelerde aztmlard. Dolaysyla da oralarda
bozgunculuu oaltmlard. Onun iin de Rabbin zerlerine azap kams yadrd.
(10/89, Fecr/6-13)
Necm: 24
15-16
nsana gelince, Rabbi onu her ne zaman snayp da kendisini stn klar ve nimetler
verirse: Rabbim beni stn kld der. Ama her ne zaman da snayp rzkn daraltrsa: Rabbim
beni aalad der.
17-20
Kesinlikle sizin dndnz gibi deil! Dorusu siz, yetimi, stn-saygn bir ekilde
yetitirmiyorsunuz. Yoksulun yiyecei zerine birbirinizi zendirmiyorsunuz. Oysa miras
yamalarcasna yle bir yiyile yiyorsunuz ki! Mal yle bir sevile seviyorsunuz ki, ymacasna!
21-23
Kesinlikle sizin dndnz gibi deil! Yer st ste sarsntlarla dmdz edildii
zaman, Rabbinin hesaba ektii, gnderdii vahiyler tank olarak saf saf dizildii zaman, o gn
cehennem de getirilmitir; o insann, o gn akl bana gelecektir, artk aklnn bana gelmesinin
kendisine ne yarar var ki!
24
Der ki: Keke ben bu hiret hayatm iin hazrlk yapm olsaydm!
25,26
Artk o gn Allahn ettii azab kimse edemez ve Onun vurduu ba kimse vuramaz.
(10/89, Fecr/15-26)
Necm: 25
27-30
Ey zihnindeki tm soru iaretlerini gidererek rahata kavumu kii! Dn Rabbine, sen
Rabbinden O da senden honut olarak! Hemen gir kullarmn iine! Ve gir cennetime!
42 yetlerin szck anlam, u afa, on geceyi, ifti ve teki, geip gidecei srada u geceyi kant gsteririm ki phesiz
Rabbin gzetlemektedir eklinde olup biz mecz anlamlarn tercih ettik. Resmi Mushaf'ta 14. srada olan phesiz ki
Rabbin gzetlemektedir anlamndaki yet, kasem cmlesinin cevap blmdr. Teknik olarak ve anlam bilgisi asnda
kasem cmlesinde bulunmas gerekirken, Mushaf tertip heyeti tarafndan alakasz bir yerde tertip edilmitir.
43 yetin orijinal yapsnn anlam, te bunlarda, akl sahibi iin bir gl-ikna edici bir anlatm var m? eklindedir. Bu
sorulara belaat ilminde istifhm- inkr denir. Bu soru, cmleye, Elbette vardr, aksi sylenemez anlam katar. O
nedenle Mealde edeb anlam gsterdik.
44 Kazklar sahibi ifadesi, klsik Arapa'da eski bir bedev terimidir. Deyimsel olarak, gl bir otorite yahut sarslmaz,
yklmaz bir gten mecz olarak kullanlmaktayd. Bir bedev adrn ayakta tutan kazklarn says, o adrn
byklne balyd. adrn bykl, her zaman adr sahibinin stat ve gcne gre deimekteydi. Bundan dolay
gl bir kabile reisi iin ou zaman saysz direkler stnde duran adrn sahibi tanmlamas yaplrd.
(10/89, Fecr/27-30)
DUH ve NRH SRES
MEKKE DNEM
Necm: 26
1-3
Aydnlanmann balay ve Allahn ilhln, rabliini bilerek reddediin, Allaha ortak
kabul ediin, cehaletin toplumu sarml
45
kanttr ki Rabbin seni terk etmeyecek ve sana
darlmayacak.
4,5
Sonras senin iin ncesinden elbette daha hayrl olacak. Ve Rabbin sana verecek, sen de
honut olacaksn.
6-8
O seni yetim olarak bulup barnaa kavuturmad m? Seni dosdoru yol dnda biri olarak
bulup da dosdoru yola klavuzluk etmedi mi? Seni aile geindirme zorluu iinde bulup da zengin
etmedi mi?
9,10
O hlde yetimi perian etme/ daha da ktletirme! steyeni/ soran azarlama.
11
Ve Rabbinin nimetini sz ve fiillerinle ortaya koy!
nirah 1-4
Biz, senin iin, senin gsn amadk m? Senden ar ykn indirmedik mi? Ki o,
senin belini atrdatmt. Senin ann da senin iin yceltmedik mi?
5,6
Demek ki zorluun yannda kesinlikle bir kolaylk var. Zorluun yannda bir kolaylk,
kesinlikle var.
7
O hlde bo kalr kalmaz hemen yeni bir eye bala.
8
Ve arzularn yalnzca Rabbine ynelt.
(11/93, Duh/1-11+12/94, nirh/1-8)
45 yetin orijinalindeki szckler, u kuluk vakti ve karanl bsbtn bastrd zaman gece anlamndadr. Burada da
mecz anlamlar tercih edilmitir.
ASR SRES
MEKKE DNEM
Necm: 27
1-3
Yaadnz an insanlk hli kanttr ki iman eden, dzeltmeye ynelik iler yapan, hakk
tavsiyeleen; birbirinin olmazsa olmaz sayan/ tleen ve sabr tavsiyeleenlerin; birbirinin
olmazsa olmaz sayanlarn / tleenlerin dndaki tm insanlar, kesinlikle tam bir kayp, zarar,
bunalm, ac iindedir.
(13/103, Asr/1-3)
DYT SRES
MEKKE DNEM
Necm: 28
1-5
Soluk solua koanlar, sonra ate saanlar, sonra sabahtan baskn yapanlar, derken orada
tozu dumana katanlar, sonra bir topluluun en deerli kaynaklarna, varlklarna kadar dalanlar
kanttr ki
6
kesinlikle insan, Rabbine kar ok nankrdr,
7
kendisi de buna kesinlikle tanktr.
8
phesiz o, mal sevgisinden dolay da kesinlikle ok katdr.
9-11
Peki, o vurguncu insanlar, kabirlerde olanlarn diriltilip da atld, gslerde olanlarn
derlenip toparland zaman, hi phesiz o gn, Rablerinin kendilerine gerekten haber verici
olduunu bilmezler mi?
(14/100, diyt/1-11)
KEVSER SRES
MEKKE DNEM
Necm: 29
1
phesiz Biz sana bol nimet verdik.
2
yleyse Rabbin iin salt et [ml ynden ve zihinsel
adan destek ol; toplumu aydnlatmaya al] ve karlaacan zorluklar gsle!
3
phesiz seni
horlayan, sonu olmayann; yaptklar, ie yaramayann ta kendisidir!
(15/108, Kevser/1-3)
TEKSR SRES
MEKKE DNEM
Necm: 30
1,2
oaltma yar, mezarlara girinceye kadar sizi elendirip oyalad.
3,4
Kesinlikle sizin dndnz gibi deil! Yaknda bileceksiniz. Yine; kesinlikle sizin
dndnz gibi deil! Yaknda bileceksiniz.
5,6
Kesinlikle sizin dndnz gibi deil! Eer ki kesin bilgi ile bilirseniz lgnca yanan
atei kesinlikle grrsnz.
7
Bir sre sonra, onu, gzle grrcesine, gerek olarak kesinlikle
greceksiniz.
8
Sonra, o gn siz, nimetten kesinlikle sorulacaksnz.
(16/102, Teksr/1-8)
MN SRES
MEKKE DNEM
Necm: 31
1
hirette herkesin iyi veya kt, yapt ilerin karln grmesini/ Allahn sosyal dzeni
belirleyen ilkelerini yalanlayan u kimseyi grdn m/ hi dndn m?
2,3
te odur, yetimi itip
kakan ve yoksulun yiyecei zerine tevik etmeyen kimse.
4-7
Artk, saltlarnda ilgisiz, duyarsz, gsteri olsun diye salt eden [ml ynden ve zihinsel
adan destek olan; toplumu aydnlatmaya alr gzken] ve basit bir eylerin bile bir ihtiyalya
ulamasn engelleyen kiilerin vay haline!
(17/107, Mn/1-7)
KFRN SRES
MEKKE DNEM
Necm: 32
1
De ki: Ey kfirler; Allahn ilhln, rabliini kabul etmeyen kiiler!
2
Ben sizin
taptklarnza tapmam/ ben sizin yaptnz kulluu yapmam.
3
Siz de benim taptma tapc
deilsiniz/ siz de benim yaptm kulluu
46
yapmazsnz.
4
Ve ben asla sizin taptklarnza tapacak
deilim/ ben asla sizin yapm olduunuz kulluu yapc deilim.
5
Siz de benim taptma tapacak
deilsiniz/ siz de benim yapmakta olduum kulluu yapc deilsiniz.
6
Sizin dininiz/inan ve yaam
ilkeleriniz sadece sizin iin, benim dinim/inan ve yaam ilkelerim de sadece benim iindir.
(18/109, Kfirn/1-6)
46 Bkz. 24 nolu not.
FL SRES
MEKKE DNEM
Necm: 33
1,2
Rabbin, filli orduya nasl etti grmedin mi/ hi dnmedin mi?
47
Onlarn kt plnlarn
boa karmad m?
3-5
Ve onlarn zerlerine, onlara pimi talar ile birlikte iri taneli yamur yadran bek bek
bulutlar; boran gnderdi de onlar bir yenik bitki yapra gibi yapverdi.
(19/105, Fil/1-5)
47 Fil Ashb, Kurn'a gre, kt plnlar sebebiyle Allah tarafndan helk edilmi bir topluluktur. Arap ve slm
kaynaklarna gre Ashb- Fil, Habeistan'n Yemen valisi Ebrehe'nin komuta ettii, heybetini arttrmak iin nnde
Habeistan'dan getirilmi bir filin yrtld orduya verilen isimdir.
Tarih kaynaklarna gre VI. yzyln ortalarnda Habeistan'n Yemen valisi olan Ebrehe, Araplarn Kabe'ye olan sayglarn
grm, din, siyas ve ekonomik amalarla Sana ehrinde el-Kulleys adnda gsterili bir kilise yaptrm ve yaynlad
bir bildiri ile Araplar bu kiliseyi ziyarete armtr. Bu davet Araplar tarafndan kabul grmedii gibi, Ebrehe'nin kilisesi
de bir Arap tarafndan hakaret maksadyla kirletilmitir. Buna ok fkelenen Ebrehe, Kabe'yi ykmak amacyla ordusuyla
birlikte Mekke zerine yrmtr. Ordunun banda yryen fil dolaysyla bu olaya Fil Olay, olayn vuku bulduu
seneye de Fil Senesi denmitir.
FELK SRES
MEKKE DNEM
Necm: 34
1-5
Oluturduu eylerin ktlnden ve kt zaman karanln ktlnden ve
dmlere tkrp fleyenlerin/szlemelere uymayanlarn ktlnden ve kskand zaman
kskanann ktlnden atlamalarn Rabbine;
48
skntlar ortadan kaldran Allaha snrm de!
(20/113, Felk/1-5)
48 Bkz. 2 nolu not.
NS SRES
MEKKE DNEM
Necm: 35
1-6
Gzkmeyen varlklardan, bilinen varlklardan;
49
hepsinden, insanlarn akllarnda ktlk
fsldayan sinsi dmann kt fsltlarnn ktlnden, insanlarn ilhna,
50
insanlarn
hkmdarna ve insanlarn Rabbine snrm de!
(21/114, Ns/1-6)
49 Cin ve ins szckleri Kurn'da ilk kez burada getiinden bu szcklerle ilgili ksaca bilgi vermek istiyoruz: Cin, halk
kltrnde insan gibi yiyip ien, reyen, inanan, bazen ehil insanlarca ii gibi altrlan, olaanst g ve bilgilere
sahip, insanlar arpan, istediklerine zarar veren, erdirici, yksek deerler ilham eden gizli desteki g, grnmeyen
yaratk olarak bilinmekte; bu nedenle de Kurn yanl anlalmaktadr. Cin szc, aslnda rtl varlk; insann be
duyusuyla kavrayamad, alglamaya kapal, mevcudiyeti kesin olan varlk veya g demektir. Bu szcn kart
anlamls ins [insan] de; be duyu ile hissedilebilen, bilinen, grnen, tandk, iliki kurulabilen, kaybolmayan, srekli
ortada duran demektir. Aina olduumuz u szckler de cin szcnn trevlerindendir: Cennet [topra aa
yapraklaryla saklanm yer], cinnet [akl, fikri saklanmak, delirmek], cenin (ana karnnda sakland iin bu ad almtr
), cnnet [savata kullanlan kalkan (kiiyi oktan mzraktan saklad iin bu ad verilmitir)].
Kurn'da cin szcnn; mikroorganizmalar, elektrik, mknats, n, radyasyon, ajan/casus, yabanc, kimlii belirsiz kimse
anlamlarnda kullandn greceiz. Bir de Kurn'da ins ve cin szcklerinin beraber kullanldn grrz. Bu iki zt
anlaml szck birlikte kullanldnda, szcklerin anlam farkllamakta, bakalamakta ve zenginlemektedir.
Zt anlaml iki szckten, daha kapsaml bir anlam karmak her dilde var olan bir uygulamadr. rnein: Gece-gndz, ya-kuru,
canl-cansz, kedi-kpek, sabah-akam, yer-gk, iyi-kt, ac-tatl, sa-sol, ileri-geri, aa-yukar, en-boy, ak-kara, irili-
ufakl, dnya-hiret gibi zt anlaml szcklerin beraber deyimsel kullanmnda, kalbn anlam, szcklerin zel
anlamlarndan farkllamakta ve zenginlemektedir.
Anlamlarnn birbirlerine zt olduunu grdmz ins ve cin szckleri, birlikte bir kalp hlinde kullanldklarnda, grdnz-
grmediiniz, bildiiniz-bilmediiniz, tandnz-tanmadnz, yani herkes ve her ey anlamna gelmektedir. Bunun
Kurn pek ok rnei bulunmaktadr.
50 Szlk anlam; rtnmek, gizlenmek, almak ve kulluk demek olan ilh szc, genelde ibdet edilen, tapnlan,
ululanan nesnelerin ortak ad olmutur. lh szcnn ibdet edilen varlk anlamnda kullanlmasnn sebebi olarak;
bu szce ihtiyalar gideren, ilenen amelin karln veren, huzur, rahatlk veren, ycelik, hkm altna alp koruyan,
musibet annda koruyan anlamlarnn yklenmi olmas gsterilebilir.
lh szc Kurn'da hem hak olsun btl olsun, ayrm yaplmakszn, insanlarn tapnd varlk anlamnda, hem de
gerekten ibdete lyk olan hak mabut anlamnda kullanlmtr.
HLS SRES
MEKKE DNEM
Necm: 36
1
De ki: O Rabb, bir tek olan Allahtr,
2
Samed
51
olan Allahtr,
3
dourmam ve
dourulmamtr.
4
Ve hibir ey Ona denk olmamtr.
(22/112, hls/1-4)
51 Birok anlam olan samed szcnn, tek bir kelime ile evrilebilmesi mmkn deildir. Bu anlamlar yle sralanabilir:
Btn ihtiyalar konusunda, kendisine ynelinen, bavurulan efendi, byk; iinde boluu olmayan, iine hibir ey
konamayan, hibir eye muhta olmayan; btn her eyi bilen; halm; an ve erefi zirvede olan; her eyi yaratan; arzu
edilen iler hususunda kendisine ynelinen, yalvarlan, skntl anlarda kendisinden yardm istenilen; dilediini yapan,
istedii hkm veren, verdii hkm hususunda kendisine hesap soracak ve hkmn reddedecek hi kimse
bulunmayan; yegne erefli zat; ani/zengin; kullar zerinde kahir, kendisinden yukarda hi kimse bulunmayan,
aasndakilere sayg gsterme durumunda olmayan, btn ihtiyalar kendisine arz edilen; yemeyen, imeyen, doyuran
ama doyurulmayan, yarattklar yok olduktan sonra baki kalan; ebed ve ezel olan; lmeyen, kendisine vris olunmayan;
uyumayan ve uyarlmayan; hi kimsenin nitelii ile nitelenmeyen; ayb, eksii, kusuru bulunmayan; bana bel
gelemeyen; niteliklerinde ve ilerinde en mkemmel olan; daima galip gelen, asla malp olmayan; yaratklarn,
keyfiyetine muttali olamayaca, nasl bir ey olduunu bilemeyecei; gzlerin idrak edemeyecei; eksiklikleri ve
fazlalklar bulunmayan.
Bu ifadeleri matematikilerin ifadesiyle zetlersek, varl ile ilgili olarak hibir say sistemiyle doal saylardan sanal saylara
kadar ilem yaplamayan mkemmel, kmil varlk.
Bu kadar zengin anlam olan bu szcn, Kurn'da Allah iin kullanlmadan nce tarihte baka bir ilh iin kullanlmam olmas
dikkate deer bir husustur.
NECM SRES
MEKKE DNEM
Necm: 37
1
Gurup gurup inmi yetlerin her bir iniini kant gsteririm ki
2
arkadanz sapmamtr,
azmamtr.
3
O, bo ireti arzusundan da konumuyor.
4
Onun size syledikleri; inen o ayet
guruplar, kendisine vahyedilen vahiyden baka bir ey deildir.
5
Arkadanza o konutuklarn
mthi kuvvetleri olan, stn akl sahibi, egemenlik kurmu
52
olan retti.
6,7
Ve mthi kuvvetleri olan, stn akl sahibi olan ve egemenlik kurmu olan, en yksek
ufukta idi.
8,9
Sonra yaklat ve hemen sarkt. ki yay uzunluu
53
kadar, ya da daha yakn olmutu.
10
Hemen de kuluna,
14
son kiraz aacnn yannda
15
ki yannda oturmaya deer konaklama yeri
vardr vahyettiini vahyetti.
54 16
O zaman kiraz aacn kaplayan kaplyordu.
11
Gnl, grdn
yalanlamad.
12
Onun grd eyden kuku mu duyuyorsunuz?/Onun grd ey hakknda
onunla mcdele mi ediyorsunuz?
13
Andolsun onu, baka bir inite daha grd.
17
Gz amad ve azmad.
18
Andolsun, Rabbinin
almetlerinin/gstergelerinin en byn grd.
(23/53, Necm/1-18)
Necm: 38
19,20
Buna ramen, hi dndnz m Lt ve Uzzy, dier nc Ment?
55
52 Ayetin orijinalinde geen istiva ifadesi, meczen, egemenlik kurdu, kontrol altna ald demektir. yetlerde grlecei
zere Ara istva etti ifadeleri, en byk, en yce makamda egemenlik kurdu, kontrol eline ald anlamndadr.
Mtebih olan bu kavram, yette mecz olarak kullanlmtr. stiva szc, Resmi Mushaf'n Ynus/3, Rad/2,
Furkn/59, Secde/4, T-H/5, Arf/54, Bakara/29. yetlerinde de yer alr. yetteki istiva eden ifadesi ile kastedilen de,
Allahtr. nk istiva, Allah'n sfatlarndan olup melek veya kullarn sfat deildir.
53 yette geen yay boyu, o zamanlarda kullanlan ve o gnk insanlarn bildii bir uzunluk lsdr. O dnemlerde
metre gibi kabul grm uluslararas ller henz icat edilmedii iin yresel ller kullanlmaktayd. Yay boyu da,
o zamanlarda kullanlan rumh [mzrak], sevt [denek], arn, kula, boy, isbi [parmak], hatve [adm], ibr [kar], zira
[kol], ok atm gibi bir l birimiydi. Bu l anlay o gnk Bat lkelerinde de geerliydi. Mesela, insan ayann
uzunluunu temel alan feet, insan elinin baparmann trnak dibindeki geniliini temel alan inch gibi ller
Bat'nn eski dnemlerdeki l birimleriydi. Dolaysyla Yce Allah mesajnda muhatap ald toplumun anlayabilecei
bir l kullanmtr.
54 yetteki, mthi kuvvetleri olan, stn akl sahibi olan ve arta egemenlik kuran ifadeleriyle, Allah kastedilmektedir.
Tabii szckler, hakikat anlamndan mecz anlama ekilmeli ve burada kastolunann, bizzat Allah deil O'nun tecellisi,
kudretinin yansmas olduu bilinmelidir. Nitekim Allh'n, Ms peygamberin ilk vahiy al esnasnda da dada, aata
bir ate olarak tecelli ettii Kurn'da yer almaktadr.
yette geen vahiy szcnn vaz edili [ilk konu, tretili] anlam, gizlice bilgilendirmektir. Zamanla bu anlam erevesine
uygun olarak, gizli konuma, iaret etme, emretme, ilham etme, ima etme, fsldama, mektup yazma, eli gnderme
anlamlarnda da kullanlr olmutur.
Vahy'in terim anlam ise, Allah'n arasz ve aracsz olarak emirlerini, hkmlerini gizlice ve sratlice peygamberlerine
bildirmesidir. Vahiy szc ilka szc ile anlamda olarak kullanlr.
Vahyin nasl gerekletiini bilemiyoruz, bilemeyeceiz de. Zira Allah, yoktan var etme ii gibi bu ii de, Kendi iinden biri;
kimsenin yapmad, yapamayaca bir i olarak niteler.
55 Lt, Uzz ve Ment isimlerinin yaplar ve anlamlaryla ilgili geni aklamalar yapmak mmkn ise de biz, de diil
birer szck olan bu isimler hakknda ansiklopedik dzeyde bilgi verip ayrntya girmeyeceiz. Bu isimlerin diil
olmalarnn nedeni, Araplarn bunlar birer melek, melekleri de Allah'n kzlar olarak kabul etmelerinden ileri
gelmektedir. Lt, Taif'te, kapsnda nbeti ve bakclar bulunan bir bina iindeki beyaz, ilenmi, st rtl bir kaya idi.
Taif halk [Sakif kabilesi], Kabe'den sonra en stn tapnan Lt olduuna inanr ve onunla Kurey dndaki kabilelere
kar vnrd. Uzz, Mekke ile Taif arasndaki Nahle denilen yerde, bir bina iinde bulunan bir aa idi. Ta olduu da
sylenmektedir. Kurey kabilesinin sayg gsterdii bu nesnenin zeri rtl idi. Gnmzde Kabe'nin zerine rt
rtlmesi, bize bu cahil gelenein devam ettiini dndrmektedir. Ment, Mekke ile Medne arasnda Mellel denen
21
Erkek sizin iin, dii Allah iin mi?
22
te bu, bu ekilde olursa, eksik/ haksz bir
bltrmedir.
23
Bunlar, Allah, haklarnda bir kant indirmedii hlde sizin ve atalarnzn takt
isimlerden baka eyler deildir. Andolsun, onlara, Rablerinden doru yolun klavuzluu geldii
hlde onlar, sadece zanna, bir de nefislerinin holand eylere uyuyorlar.
24
Yoksa insan iin, her zleyip hayal ettii mi var?
25
hiret de, dnya da Allahndr.
26
Ve
gklerde nice melekler
56
var ki, Allahn, diledii ve honut olduu kimse iin izin vermesinden
sonraki durum dnda, yardmlar, kayrmalar
57
hibir ie yaramaz.
27
O hirete inanmayanlar,
melekleri kesinlikle diilerin isimlendirilmesiyle isimlendiriyorlar.
28
Oysaki onlarn bu konuda
hibir bilgisi yoktur. Onlar yalnzca zanna uyuyorlar. Zan ise Haktan hibir ey kazandrmaz.
(23/53, Necm/19-28)
Necm. 39
29
Bizim dmzden/ Kurndan geri duran ve ireti dnya hayatndan baka bir ey
istemeyen kimseden hemen yz evir.
30
Onlarn bilgiden ulaacaklar ey ite budur. Kukusuz
senin Rabbin, yolundan sapm olan bakalarndan daha iyi bilendir, klavuzland doru yolda
olan da bakalarndan daha iyi bilendir.
(23/53, Necm/29-30)
Necm: 40
31,32
Gklerde ne var, yerde ne varsa; yaptklaryla ktlk sergileyenleri cezalandrmas,
iyiletiren-gzelletiren kimseleri; baz kk srmeler dnda gnahn byklerinden ve
irenliklerden ekinip kanan kimseleri de En gzel ile dllendirmesi iin Allahndr. Hi
kukusuz, senin Rabbin balamas geni olandr. Sizi, hem topraktan oluturduu zaman, hem de
annelerinizin karnnda ceninler hlinde bulunduunuz zaman, en iyi bilen Odur. O hlde
nefislerinizi temize karmayn. Allahn korumas altna girmi kimseyi O daha iyi bilir.
bir yerde bulunuyordu. Bu bir kaya [heykel] idi. Huzaa, Evs ve Hazre kabileleri bu kaya-heykele sayg gsterir, hacca
buradan balarlar ve nnde yamur dilerlerdi.
Mrikler kutsal saydklar bu putlar adna yemin ederler, ocuklarna Abdullt [Lt'n kulu], Abduluzza [Uzz'nn kulu] ve
Abdmenat [Ment'n kulu] gibi isimler takarlard.
Bunlardan baka eitli kabilelerin kendilerine zg, kapclar ve bakclar olan birok putlar ve tapnaklar vard. Kabe'ye
yaptklar gibi bunlara da kurban keserlerdi. yette zellikle bu putun adnn anlmas, Hicaz yresinde ok kimse
tarafndan ortak tapnlan birer tanr olmalarndandr.
56 Melike ve bunun tekili olan melek, seste szcklerdir. Hem eli gndermek anlamna gelen ulk kknden, hem de
kuvvet, ynetim gc anlamndaki melk kknden tremi olabilir. Eli gndermek anlamna gelen ulk kknden
tremi melek, melaike szckleri, peygamberleri, vahiy yetlerini ifade ederler. Melk kknden gelen melek, melaike
szckleri de doadaki madd ve enerjik tm gleri ifade eder. Tesbitlerimize gre Kurn'da geen bu szckler, her
iki kkten de tremi ve tredii kkn anlamna gre farkl manalarda kullanlmtr. Yani melike szc, Kurn'da
bazen birinci anlamda, bazen de ikinci anlamda kullanlmtr. Szcn Kurn'da hangi anlamda kullanld ise, yer
ald pasajn sz akndan ayrt edilmektedir.
Melek szc ile ilgili ayrntl aklama Tebynu'l-Kurn'da verilmitir.
57 efaat, szlkte bir eyi benzeri olan baka bir eye eklemek, onu desteklemek, bir eyi iftlemek ve esirgemektir.
Szck zaman ierisinde yksek mevkide bulunan birinin dkn birine yardm etmesi, onu korumas, onun
korunmasna araclk etmesi, onu yalnz brakmayp ona destek olmas anlamnda kullanlr olmutur.
Szcn terim anlam ise, bir kimsenin balanmasn istemek, bir kimseden baka biri iin iyilik yapmasn, onun zararna olan
davranlardan vazgemesini rica etmek, bakas hesabna yalvarmak, rica etmek, birinin nne dp iinin grlmesi
iin dua ve niyazda bulunmak demektir.
Ksaca efaat, arac olmak, yardm etmek ve nclk etmek anlamlarna gelir. efaat, hem dnya hem hirette sz konusudur.
Dnyada, hem Allah'n, hem meleklerin, hem peygamberlerin, hem de insanlarn birbirine efaati olabilir. hirette efaat
ise, sadece Allah'a aittir.
Halk arasnda yaygn olarak, mmetinden gnahkr olanlarn gnahlarnn affedilmesi iin Peygamberimizin Allah katnda
araclk edecei; gnahkrlara destek olup hatrn kullanarak gnahkrlarn kurtuluunu salayaca, tabir yerinde ise
Allah nezdinde torpil yapaca eklinde anlalan efaat, Kurn'a terstir.
33
Peki, o yz eviren kiiyi grdn m/ hi dndn m?
34
O, azck verdi ve inatla skca
tuttu.
35
Gemiin gelecein bilgisi onun yannda m da, o da onu gryor?
36
Ya da bilgilenmedi mi
Msnn sayfalarndakiler ile?
37
Ve de, o ok vefal brhmin sayfalarndakiler ile;
38
Gerek u
ki, hibir gnahkr bir baka gnahkrn gnahn ekmez.
39
Gerek u ki, insan iin alp
didindiinden baka ey yoktur.
40
Ve onun alp didinmesi yaknda grlecektir.
41
Sonra karl
kendisine hi eksiksiz verilecektir.
42
Hi kukusuz, son var yalnzca Rabbinedir.
43
Hi kukusuz,
gldren de Odur, alatan da
44
Hi kukusuz, ldren de Odur, dirilten de
45,46
Hi kukusuz,
Allah yaratmay plna koyduu zaman iki ifti; erkei ve diiyi bir nutfeden/spermden oluturan da
Odur.
47
Hi kukusuz, teki yaratl da sadece Onun iidir.
48
Hi kukusuz, zenginlik veren de
Odur, nimete boan da
49
Hi kukusuz, irann/bilginin, bilincin Rabbi de Odur.
(23/53, Necm/31-49)
Necm: 41
50
Hi kukusuz, senin Rabbin daha nceden gelmi olan d deiime, ykma uratt.
51
Semdu da. Bylece geriye bir ey brakmad.
52
Daha nce de Nhun toplumunu. phesiz
onlar, evet onlar, Allahn ortaklarnn olduunu kabullenerek, bakalarndan daha ok yanl
yapan, daha azgn kimselerdi.
53
Alt stne gelmi kentleri de yere O geirdi.
54
Oray kaplayan
kaplayverdi.
55
Peki, Rabbinin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisinden
kukuya dyorsun?
56
te Kurnda aklananlar, ilk uyarclar gibi bir uyarcdr.
57
Yaklaacak olan; kymet, lm yaklat.
58
Onu Allahn astlarndan kaldracak/ buna engel
olacak kimse yoktur.
59
Peki, imdi siz bu szden mi hayrete dyorsunuz?
60
Ve glyorsunuz, alamyorsunuz.
61
Ve siz, akln gerei gibi kullanmayan kimselersiniz.
62
Haydiyin, boyun eip teslimiyet gsterin Allaha ve kulluk
58
edin!
(23/53, Necm/50-62)
58 Bkz. 24 nolu not.
ABESE SRES
MEKKE DNEM
Necm: 42
1,2
Eli, kendisine, o kr adam geldi diye yzn ekitti ve srt evirdi.

3,4
Ne bilirsin, belki o da arnp temizlenecek, belki tlenir ve de t kendisine yararl
olur.
5-7
Kendini her trl ihtiyacn stnde gren o kiiye gelince de; onun arnmamasndan sana
bir sorumluluk olmad hlde sen ona yneliveriyorsun.
8-10
Amma! Bilgiyle, sevgiyle, saygyla
rpererek koa koa sana gelen var ya; sense yapmakta olduun ii daha iyi sanarak, ondan
rahatlkla uzaklayorsun.
(24/80, Abese/1-10)
Necm: 43
11-16
Kesinlikle onlarn dnd gibi deil! Kurn, deerli sayfalar iinde, yceltilmi,
tertemiz temizlenmi, saygn, iyi yazclarn ellerinde bir dndrcdr. Dileyen onu dnp
t alr.
(24/80, Abese/11-16)
Necm: 44
17
Onulmaz bir duruma dt o insan! Ne tuhafa kfir; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddeden biri oldu o insan!
18
Allah, hangi eyden oluturdu kendisini?
19
Bir spermden! Allah, oluturdu da
lmlendirip-biimlendirdi,
20
sonra, yaarken eli gndererek, kitap indirerek hak yolu kendisine
kolaylatrd,
21
sonra onu ldrd, kabre koydurdu,
22
sonra diledii zaman diriltip ortaya kard.
23
Kesinlikle kendisinin dnd gibi deil! O insan, Allahn kendisine emrettiini imdiye
kadar hi yerine getirmedi.
24
Hadi, bakversin insan kendi yiyeceine!
25
Biz suyu dktke dktk.
26
Sonra topra yardka yardk.
27-32
Bylece yeryznde, size ve hayvanlarnza geimlik olarak daneler/ hububat, zmler,
yoncalar, zeytinler, hurmalar, gr imenli, sk aal baheler, meyve ve otlak bitirdik.
33-36
Sonra, iddetle arpann kard korkun ses geldii zaman; yle bir gn ki o, kii,
kardeinden, annesinden, babasndan, einden, oullarndan kaar.
37
O gn onlardan her kii iin, kendisini bo brakmayacak bir ura vardr.
38,39
Yzler vardr o gn, prl prl; glen, mjdeleyen.
40,41
Ve yzler vardr o gn, zerlerinde toz-toprak; tozu-topra da bir is brmtr.
42
te
bunlar, evet bunlardr kfreden; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenler, din-iman
tanmayp ktle batanlar.
(24/80, Abese/17-42)
KADR SRES
MEKKE DNEM
Necm: 45
1
phesiz Biz, deerli sayfalar iindeki Kurn Kadr gecesinde indirdik.
2
Kadr gecesi nedir; sana ne bildirdi/retti?
3
Kadr gecesi bin aydan daha hayrldr.
4,5
Haberci yetler,
59
ilerindeki ruh; can katan, canl tutan gleriyle
60
Rablerinin izniyle/
bilgisi gerei, o afak skene kadar/aydnla kavuuncaya kadar iner dururlar; her bir iten.
Selm!
61
(25/97, Kadr, 1-5)
59 Bkz. 56 nolu not.
60 yette geen ruh szcnn esas anlam, candrr. Szck vcuh ifade eden, yani hakikat ve mecz olarak birok
anlamda kullanlabilen bir szcktr. Ansiklopedik anlamda ruh, genel olarak varln madd olmayan boyutu ya da z
olarak tarif edilmitir. Ruh szc, yukarda verdiimiz hem szlk hem de ansiklopedik anlamlara uygun olarak,
manev benlik ve can kavramlar ile e anlaml kabul edilmitir. Geni anlamda canllk, duygu demek olan ve ayrca
karakter anlamna da gelen ruh szc, meczen bir eyin zn, en nemli ve en can alc noktasn ifade eden bir
anlam tamaktadr. Mesel pasif kimseler hakknda kullanlan ruhsuz sfat, szcn geni anlamna, meselenin
btn ruhu buradadr eklindeki deyimlemi cmle de, mecz anlamna birer rnek tekil eder. Sonu olarak,
yukardaki anlamlar etrafnda ruh ile ilgili yzlerce deyim retilmitir.
Ruh szcnn geleneksel din terim anlam, ok genel bir ifadeyle bedensel varl yaratldktan sonra Allah tarafndan
flenmek sretiyle insana kazandrlan canllk eklinde tanmlanmaktadr.
Ruh szc Kurn'da ilh esinti, vahy/bilgi anlamnda kullanlmtr, geleneksel anlamdaki ruh ile alakas yoktur. Kurn'da
bahsedilen ruh [ilh esinti, vahiy], sadece bilerek ve isteyerek bu ruha sahip olan ve onu hayatna geiren ferd ve
toplumlara anlaml bir canllk veren, onlar kokumaktan koruyan bir eydir.
61 Buradaki selm ifadesi, cmle yaps gerei, yaasn, mutluluk, kurtulu, esenlik demektir.
EMS SRES
MEKKE DNEM
Necm: 46
1-10
Kurn ve onun yayd sosyal aydnl, Kurn izleyen Eli ve mminleri, Kurn
ile aydnlanan toplumlar, Kurn ndan yoksun kalan toplumlar, bilginleri ve bilginleri
ycelten bilgileri, kara cahilleri ve kara cahilleri bu hle getiren ilke ve anlaylar, benliini
bulmu kimseleri ve benlik bulduran etmenleri
62
ki O, ona taknlk yapma ve kendini koruma
igdlerini/gnah ileme ve Allahn korumas altnda olma yeteneklerini ilham etti kant
gsteririm ki, benliini arndran gerekten kurtulmutur. Onu bilerek reddeden de kesinlikle zarara
uramtr.
11
Semd azgnl sebebiyle yalanlad;
12
hirette en mutsuz olacak olanlar/liderleri grevi
kabul edip gittii zaman,
13
Allahn elisi onlara demiti ki:
14
Allahn devesine nem verin! ve
Onun su imesini, yaamasn salayn!
63
15,16
Fakat onlar, onu yalanladlar, bunun sonucundan korkmayarak da Allahn devesini,
inciklerini kesip ldrdler.
Rableri de gnahlar dolaysyla onlar yerlebir ediverdi.
(26/91, ems/1-15)
62 yetteki szcklerin hakikat manas yledir: Gne'e ve onun parltsna, onu izledii zaman Ay'a, ona parlaklk
verdii zaman gndze, onu sarp rterken geceye, ge ve onu yapana, yeryzne ve onu yuvarlaka deyene, nefse
ve onu dzenleyene; ki O, ona fcurunu ve takvsn ilham etti eklindedir. Biz Mealde mecz anlamlarn takdim
ettik.
63 Burada sosyal yardm ve destek kurumlar, Allah'n devesi; bu kurumlar yaatmak iin alma da devenin sulanmas
olarak nitelenmitir. Devenin inciklerinin kesilmesi de, bu kurumlarn yaamas iin gerekli olan zekat; vergi, aidat vs. gibi
gelir kaynaklarnn yok edilmesidir. Kurn gemi mmetlere ait hkmleri sembolik ifade ile verirken, kendi
muhataplarna bu konu, salt, saltn ikamesi ve zekt vermek ifadeleriyle ilkeletirilmitir.
BURUC SRES
MEKKE DNEM
Necm: 47
1-3
Kurn yetlerini renmi iyi hesap bilenleri, lm ann, deiime, ykma uratlan
toplumlarn kalntlarn ve bunlar gzlemleyenleri
64
kant gsteririm ki,
12
Rabbinin kskvrak
yakalamas gerekten ok iddetlidir.
13
Kesinlikle ilk yaratan, sonra ldrp yeniden yaratan
yalnzca Odur.
14
Ve O, ok balayandr, ok sevendir,
15
en byk tahtn
65
sahibidir, ikram ok
olandr,
16
dilediini en ileri derecede yapandr.
66
(27/85, Buruc/1-3, 12-16)
Necm: 48
17,18
O ordularn; Firavun ve Semdun haberi sana geldi mi? Elbetteki geldi!
4,5
Uhdudun/iddetli tututurulmu atein ashb ldrld:
6
Hani onlar, onun zerine
oturmular
7
ve inananlara yaptklarna tank idiler.
8,9
Mminleri cezalandrmalarnn sebebi de,
onlarn yalnz ok gl, vgye lyk, gklerin ve yerin hkmranl Kendisinin olan ve her eye
tank olan Allaha inanmalarndan baka bir ey deildi.
(27/85, Buruc/17-18, 4-9)
Necm: 49
10
phesiz ki inanan erkek ve kadnlar atelerde ikence edip sonra da tevbe etmeyenler iin
cehennem azab vardr, yangn azab da onlar iindir.
11
Kesinlikle inanan ve dzeltmeye ynelik
iler yapanlar iin altndan rmaklar akan cennetler vardr. te bu, byk kurtulutur.
19
Fakat o kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimseler hl bir
yalanlama iindedirler.
20
Oysa Allah onlar arkalarndan kuatcdr.
21,22
Aksine o, korunmu
levhada erefli bir Kurndr.
(27/85, Buruc/10-11, 19-22)
64 yetteki szcklerin hakikat anlamlarna gre yet grubunun anlam, Burlar sahibi gkyzne, sz verilmi o gne,
hitlik edene ve hitlik edilene kasem olsun ki, Rabbinin kskvrak yakalamas gerekten ok iddetlidir eklindedir. Biz
Meali, mecz anlama gre takdim ettik.
65 Bkz. 37 nolu not.
66 Bu srenin Resmi Mushaf'taki yet dizimi, teknik ve anlam bilgisi asndan hataldr. Biz gramer ve anlam bilgisi kurallar
erevesinde farkl tertip ile verdik.
TN SRES
MEKKE DNEM
Necm: 50
1-3
Ege blgesi halkn, Akdeniz blgesi halkn, Orta dou halkn ve Arabistan halkn;
dnyann her yerindeki insanlar
67
kant gsteririm ki,
4-6
gerekten Biz, insan en gzel biimde
oluturduk, sonra iman edenler ve dzeltmeye ynelik iler yapanlar hari nk onlar iin
kesintisiz bir dl var onu alaklarn en alana dndrdk.
7
yleyse, bundan sonra dini/ kymet gnn sana ne yalanlatyor?
8
Allah, hkimlerin en hkimi deil midir?
(28/95, Tn/1-8)
67 yetteki szcklerin hakikat anlamlar, ncire, zeytine, Bereketli Da'a ve bu Gvenli Belde'ye kasem olsun ki
eklinde olup biz mecz anlamlarn takdim ettik. Srede konu edilen blgeler, Kurn'n indii dnemde ilk muhatap
olan Araplarn aina olduu blgeler olup, kast ise, dnyann her yerindeki insanlardr.
KUREY SRES
MEKKE DNEM
Necm: 51
1,2
Kureyin gvenlii esenlii; k ve yaz seferlerinde gvenlik esenlikleri iin
3,4
yleyse
kendilerini alktan kurtararak beslemi olan ve her korkudan onlar gvene kavuturmu olan, bu
Beytin Rabbine
68
kulluk
69
etsinler.
(29/106, Kurey/1-4)
68 Bu Ev ifadesi ile kastedilen, Beytullah [Allah'n evi], yani Kabedir. Kurn'da Allah oras iin, evim ifadesini
kullanmtr. Allah'n evi ifadesi, Allah'tan bakasna ait olmayan ev demek olup orann kamu mlk olduu anlamna
gelir. Bu da, orada sosyal meseleler grlecek, kamusal ihtiyalara zmler retilecek, topluma ait, eitim, retim
yasama, yrtme gibi konularda kararlar alnacak demektir.
Bu Ev'in Rabbi: 2 numaral notta akladmz gibi rabb szc, terbiye edip eiten, yarattklarn belirli bir programa uygun
olarak birtakm hedeflere gtren, programlayp yneten demektir. Bu Ev'in Rabbi denilerek Rabbin eve izafe
edilmesi, Kabe'nin yaplnn ve ilevlerinin tmnn Allah tarafndan programlanp uygulandn gstermektedir.
Gerekten de o ev, Allah adna yeryznde yaplm ilk evdir, oras bereketlidir, orada bolluk vardr.
Kureyliler, Kabe'ye hac ve umre iin gelen binlerceinsana verilen hizmetleri kendi aralarnda paylamlard. Her sllenin belirli
bir grevi vard. Kabe'nin bekilii, bakcl, haclara su datm, haclara yardm, haclara para toplama, yemek
yedirme, haclarn mahkemelemesi gibi birok i Kurey tarafndan yaplmaktayd. Bu kutsal turizm, Kureylilere tarifi
zor bir stnlk ve saygnln yannda, bol kazan da salyordu. Ne var ki, Kureylilerin Mekke'de srdkleri bu sefa,
onlarn kendi gayretlerinin deil, Allah'n Kabe ile ilgili plnlarnn bir sonucuydu. Nitekim Allah'n Kabe ile ilgili bu pln
gnmzde de yrmekte ve kutsal turizm bugn Suud Arabistan devletini ihya etmektedir.
69 Bkz. 24 nolu not.
KRAH SRES
MEKKE DNEM
Necm: 52
1
Kriah!
70
2
Nedir o kriah?
3
Kriahn ne olduunu sana ne bildirdi?
4
O gn, insanlar, darmadan kelebekler gibi olurlar.
5
Dalar da atlm renkli yn gibi olur.
6
Ve hemen kimin tartlar ar basarsa,
7
ite o, honutluk veren bir yaay iindedir.
8
Tartlar
hafif gelen kimse ise,
9
ite onun anas uurumdur/derin bir ukurdur.
10
Onun ne olduunu sana ne
bildirdi?
11
Kzgn bir ate!
(30/101, Kriah/1-11)
70 Kriah szc, ok iddetle vuran, ok iddetle yklenen eyler, insanlara ok yaatan cidd felketler anlamndadr.
nsanlar, gklerin atlamas, gne ve ayn sndrlmesi, yldzlarn bulandrlmas, dalarn yrtlmesi, denizlerin
kaynatlmas, ksaca her eyin herc-mer olmas sonucunda oka girerek ne yaptklarn bilmez hlde serserice
dolaacaklardr. Evrendeki tm varlklar kontrolsz bir ekilde birbirlerine arpacaklar ve birbirlerinin felketlerini
oluturacaklardr. O gn kimse iin dn veya ka imkn bulunmayacaktr.
te bu yzden kymet, en byk felketin kaplar almas anlamnda el-Kriah olarak isimlendirilmitir.
KIYMET SRES
MEKKE DNEM
Necm: 53
1
Hayr, kymet gnne kant gsteriyorum!
2
Hayr, ok knayan o nefse de kant
gsteriyorum!
3
O insan kendisinin kemiklerini asla bir araya toplamayacamz m sanyor?
4
Evet, Biz onun
parmak ularn/ tm organlarn dzenlemeye gc yetenleriz!
5
Aslnda o insan, nn; kalan mrn din-iman tanmayp ktle batmakla geirmek
istiyor:
6
Soruyor: Kymet gn ne zamanm?
7-10
te, gz imek gibi akt, ay tutulduu ve gne ve ay bir araya getirildii zaman, ite o
gn insan, Ka nereye/kaacak yer neresi? der.
11
Kesinlikle onun dnd gibi deil! Snak diye bir ey yoktur.
12
O gn varp durmak
sadece Rabbinedir/ o gn varlp durulacak yer, sadece Rabbinin huzurudur.
13
O gn, o insan, nden yollad eyler ve geriye brakt eyler ile haberdar edilir.
14,15
Aslnda insan, tm mazeretlerini koysa da bile/tm perdelerini koysa da bile kendi
aleyhine iyi bir gzetmendir:
16
Onu abuklatrman iin dilini ona hareket ettirme!
17
Kukusuz
yaptklarnn-yapmadklarnn birletirilmesi ve toplanmas yalnzca Bizim zerimizedir.
18
O hlde
Biz yaptklarn-yapmadklarn topladmz zaman sen onun toplanmasn izle!
19
Sonra,
yaptklarnn-yapmadklarnn beyan; kantlaryla ortaya konmas da sadece Bizim zerimizedir.
71
20,21
Kesinlikle sizin dndnz gibi deil! in aslnda siz, dnyay seviyorsunuz ve hireti
brakyorsunuz.
22
Yzler var ki, o gn apaydnlktr;
23
Rablerine nazar edicidirler; Rabblerinden nimet
beklemektedirler.
24
Ve yzler de var ki, o gn asktrlar;
25
zannederler ki kendilerine Belkran yaplyor.
26-30
Kesinlikle onlarn dnd gibi deil! Kprck kemiklerine dayand, are bulan
kimdir! denildii ve can ekien kii bunun o ayrlk an olduunu anlad ve bacak bacaa
dolat zaman; ite o gn srlp gtrlmek, sadece Rabbinedir.
31
Fakat o, ne onaylad, ne destekledi.
32
Fakat o, yalanlad ve geri durdu.
33
Sonra da gerine
gerine yaknlarna gitti.
34,35
Ykm ok yakn sana, hem de ok yakn! Yine, ykm ok yakn sana, hem de ok yakn!
36
Yoksa o insan babo braklacan m sanr?
37
O, ayarlanm meniden bir nutfe deil
miydi?
38
Sonra bir embriyon idi de sonra onu oluturmu, sonra da dzene koymutur;
39
ki ondan
da iki ei; erkek ve diiyi var etmitir.
40
Peki, btn bunlar yapan, lleri diriltmeye g yetiren deil midir?
(31/75, Kymet/1-40)
71 Burada vefat an anlatlmaktadr. Vefat, tastamam verme, eksiltmeden yerine getirme demektir. Vefat, Allah'n
insanlara, lecekleri andan hemen nce yaataca, herkese yaptklarn ve yapmas gerekirken telediklerini eksiksiz-
fazlasz gsterecei, haber verecei bir sretir. Baka bir ifade ile vefat, Rabbimizin, insann hayatndaki tm kaytlar en
ince ayrnts ile tpk bir yazar-kasann Z raporu gibi, lm anndan ksa bir sre nce eksiksiz-fazlasz ortaya
koymasdr. Bu ortaya konu ise, insann yapsna yaratltan yerletirilmi olan koruyucular, bellekler, eliler, hafza
hcreleri ile salanmaktadr. Rabbimiz meselenin nemine binaen lme, ldrme demeyip lm, lm ncesinin o
esrarengiz olaylarnn adyla vermektedir. Vefat ile ilgili ayrntl bilgi Tebyinl Kuranda verilmitir.
HMEZE SRES
MEKKE DNEM
Necm: 54
1
Arkadan ekitirenlerin, ka-gz hareketleriyle alay edenlerin hepsinin vay hline!
2,3
O ki, mal toplayp ve malnn gerekten kendisini sonsuzlatrdn sanarak onu tekrar
tekrar sayandr.
4
Kesinlikle onun dnd gibi deil! Kesinlikle o, Hutameye frlatlp atlacaktr.
5
Hutamenin ne olduunu sana ne bildirdi?
6,7
O, Allahn, gnllerin zerine trmanp kan, tututurulmu bir ateidir.
8,9
O, uzatlm direkler iinde, onlarn zerine kilitlenmitir/kapatlmtr.
(32/104, Hmeze/1-9)
MRSELT SRES
MEKKE DNEM
Necm: 55
1-7
Kme kme gnderilip de nne gelenleri devirdike deviren, toplumlar canlandrdka
canlandran, canlandrdka da hakk btl ayran, zr veya uyar olarak t brakan Kurn
yetleri kanttr ki kesinlikle tehdit olunduunuz, korkutulduunuz ey, kesinlikle meydana
gelecektir.
72
8
Hani o yldzlar silindii/imha edildii/uzaklatrld zaman,
9
gk araland zaman,
10
dalar savrulduu zaman,
11-13
tanklk edecek eliler, tanklk iin bekletildikleri Ayrt etme
gn tanklk vakti belirlendii zaman,
14
Ayrt etme gnnn ne olduunu sana ne bildirdi!
15
o gn, yalanlayanlarn vay hline!
16
Biz, ncekileri deiime, ykma uratmadk m?
17
Sonra geridekileri de onlarn arkasna takarz.
18
Biz, sululara, ite byle yaparz.
19
O gn
yalanlayanlarn vay hline!
20
Biz sizi deersiz bir sudan oluturmadk m?
21,22
Sonra onu belli bir lye/vakte kadar salam bir yerin iinde tuttuk.
23
Demek ki Bizim
gcmz yetti. Ne gzel g yetirenleriz Biz.
24
O gn, yalanlayanlarn vay hline!
25,26
Yeryzn dirilere ve llere bir toplanma-tutulma yeri yapmadk m?
27
Orada sapasalam yksek dalar oluturduk ve size tatl sular iirdik.
28
O gn,
yalanlayanlarn vay hline!
29
Kendisini yalanlamakta olduunuz o eye doru gidin!
30,31
O kol-atal sahibi,
glgelendirmeyen ve alevden korumayan bir glgeye doru gidin!
32
Gerekten o, saray gibi kvlcmlar atar/yadrr;
33
sanki kvlcmlar sar erkek develer
gibidir.
34
O gn, yalanlayanlarn vay hline!
35
Bu, onlarn konumayacaklar gndr.
36
Kendilerine izin de verilmez ki, zr dilesinler.
37
O
gn, yalanlayanlarn vay hline!
38
Bu, sizi ve ncekileri topladmz Ayrma Gndr.
39
Haydi, bir sinsi plnnz varsa
hemen Bana bu sinsi pln uygulayn!
40
O gn, yalanlayanlarn vay hline!
41,42
Kukusuz Allahn korumas altna girmi kimseler glgeler, pnarlar ve canlarnn ektii
meyveler iindedirler.
43
lemi olduunuz eylere karlk afiyetle yiyin, iin!
44
te Biz gzel
davrananlar byle karlklandrrz.
45
O gn, yalanlayanlarn vay hline!
46
Yiyin, yararlann biraz, phesiz siz sulularsnz.
47
O gn, yalanlayanlarn vay hline!
48
Onlara, Allaha ortak komaktan uzak durun denildii zaman, ortak komaktan uzak durmazlar.
49
O gn, yalanlayanlarn vay hline!
50
Artk Kurndan sonra hangi sze inanacaklar?
(33/77, Mrselt/1-50)
72 yetlerdeki szcklerin hakikat manalar, Urf hlinde [yn yn, bek bek, kme kme] gnderilmilere, dolaysyla
da bkp devirenlere canlandrdka canlandranlara da dolaysyla ayrdka ayranlara ve gerek zr, gerek uyar
olmak zere bir t brakanlara kasem olsun ki, kesinlikle tehdit olunduunuz ey elbette meydana gelecektir
eklindedir. Biz Mealde mecz anlamlaryla sunduk.
KF SRES
MEKKE DNEM
Necm: 56
1
Kaf/100.
73
ok erefli/an yce Kurn kanttr ki
22
kesinlikle sen bundan duyarszlk,
bilgisizlik iinde idin. imdi senden perdeni kaldrdk. Artk bugn gzn keskindir; Kuran
sayesinde kurmay birisi oldun.
74
2,3
Ama onlar, kendilerine ilerinden uyarc geldiine ardlar da kfirler; Allahn ilhln
ve rabliini bilerek reddedenler, Bu, alacak bir eydir! ldmz ve bir toprak olduumuz
vakit mi? Bu, uzak bir dntr dediler.
4
Biz, yerin onlardan neyi eksilttiini elbette bilmiizdir. Yanmzda da ok iyi kaydedip
koruyan bir kitap vardr.
5
Aksine, gerek kendilerine geldii zaman onu yalanladlar, onun iin onlar karmakark bir
i iindedirler.
6
Peki, onlar stlerindeki ge bakmadlar m ki, onu Biz hi yar olmadan nasl bina etmiiz
ve sslemiiz!
7,8
Ve Biz, Allaha ynelen her kula gnl gzn amak ve ona t olarak yeri
yayp dedik ve ona sabit dalar braktk. Orada grn i ac-gz alc her iftten bitkiler
bitirdik,
9-11
Biz, gkten bereketli bir su indirdik. Onunla baheler ve biilecek taneler, kullara rzk
olmak zere tomurcuklar birbiri zerine dizilmi byk ve yksek hurma aalar bitirdik. Ve Biz,
onunla l bir beldeyi canlandrdk. te dirili byledir.
12
Onlardan nce Nhun toplumu, Ashb- Ress ve Semd yalanlamt.
13,14
d, Firavun ve
Ltun kardeleri, Ashb- Eyke
75
ve Tubba toplumu da. Bunlarn hepsi peygamberleri yalanladlar
da Benim azabm hak oldu.
15
Peki, Biz, ilk oluturmada cizlik mi gsterdik? Hayr, ama onlar yeni bir oluturulutan
kuku iindedirler.
16
Ve andolsun insan Biz oluturduk. Nefsinin kendisine neler fsldadn da biliriz. Ve Biz
ona ah damarndan daha yaknz.
17,18
Onun sandan ve solundan (her yanndan) yerleik iki
tesbiti onun her iini tesbit edip dururken, insan hibir sz sylemez ki yannda hazr gzetleyen
bulunmasn.
19
lmn sarholuu gerekten gerek ile gelmitir de: Ey insan! te bu, senin kap
durduun eydir.
20
Ve Sr da flenmitir.
76
te bu, korkutulan gndr.
21
Ve herkes, kendisiyle beraber bir
src ve bir hit bulunarak geldi.
23
Ve onun yat olan arkada/blis dedi ki: te yanmdaki hazr.

24,25
Haydi, blis ve tank; ikiniz, tm inat, kfir; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddeden, hayr alabildiine engelleyen, kendine hakszlk eden ve pheci olan o kiileri atn
cehenneme!
26
O ki Allah ile birlikte baka bir ilh edinmiti. Haydi, ikiniz birlikte, onu iddetli
azaba atn!
27
Onun yat olan arkada/blis dedi ki: Rabbimiz! Ben onu azdrmadm. Fakat kendisi
uzak bir sapklk iindeydi.
73 Bkz. 8 nolu not.
74 Resmi Mushaf'taki 22. yet kasem cmlesi olmasna ramen, Kurn'n tertil ve Arabiyyen zelliklerine aykr olarak
bulunmas gereken yerde tertip edilmemitir. Biz yeti olmas gereken yere koyarak mealendirdik.
75 Bkz. 87nolu not.
76 Bkz. 43 nolu not.
28
Allah dedi ki: Benim huzurumda ekimeyin! Ben size daha nce tehdit gndermitim.
29
Benim huzurumda Sz
77
deitirilmez. Ve Ben kullara asla yanl i yapan; yaptklar iyi amelleri
noksanlatran, hakszlk eden biri deilim.
30
Biz, o gn, cehenneme, Doldun mu? deriz. O da, Daha var m? der.
31
Cennet de, Allahn korumas altna girmi kiilere uzak olmayp yaklatrlmtr.
32-35
te bu, oka ynelen ve oka koruyan Rahmndan; yaratt btn canllara dnyada
oka merhamet eden Allahtan grlmedii, duyulmad; sezilmedii yerlerde bile saygyla,
sevgiyle, bilgiyle rperen ve gnlden bal olan herkes iin sz verilendir. Selm ile oraya
girin. te bu sonsuzluk gndr. Orada onlara ne isterlerse vardr. Katmzda daha fazlas da
vardr.
36
Biz onlardan nce kendilerinden daha etin gce sahip nice nesilleri deiime, ykma
urattk. yle ki onlar beldeleri delik-deik ediyorlard. Hi kap kurtulacak yer var m?
37
phesiz ki bunda akl, anlay, vicdan olan veya kendisi tank olarak kulak veren kimse
iin elbette t vardr.
38
Ve kesinlikle Biz gkleri, yeri ve ikisi arasnda olanlar alt evrede oluturduk. Ve Bize
hibir yorgunluk dokunmad.
39,40
O nedenle, sen onlarn sylediklerine kar sabret. Ve gnein domasndan nce ve
batmasndan nce ve geceden bir blmde; her frsatta Rabbinin vgs ile birlikte arndr. Ve
boyun eip teslim olularn/ikna olularn arkalarnda; inkrcya iman ettirdikten sonra da Onu
arndr.
41
Ve sen bir seslenenin yakn bir yerden seslenecei gne kulak ver;
42
o gn, o ary gerek
olarak duyarlar. te bu k, dirili gndr.
43
Gerekten Biz, evet Biz, hayat veririz ve ldrrz. Dn de yalnzca Bizedir.
44
O gn yer onlardan abuk yarlr. te bu, sadece Bize kolay bir toplamadr.
45
Biz, onlarn sylediklerini daha iyi biliriz. Ve sen, onlarn zerinde zorlayc deilsin. O
hlde sen, Benim tehdidimden korkan kimselere Kurn ile t ver.
(34/50, Kf/1-45)
77 Burada konu edilen Sz, Sd/84- 85 ve Secde/5'te konu edilen cehennemin ins ve cin [herkes] tarafndan
doldurulmasna ynelik, Rabbimiz tarafndan alnm bir ilke karardr. Rabbimizin bu karar Kurn'da bazen el-kavl,
bazen de kelimet Rabbik eklinde geer.
BELED SRES
MEKKE DNEM
Necm: 57
1-4
Dndnz gibi deil; bu kentte yaayan insanlarn tmn, ilk insandan bu yana
remi gelmi insanlarn tmn kant gsteririm ki Biz, insan gerekten bir sknt iinde
oluturduk. Sen de bu insanlardan birisin; sen de sknt iinde olacaksn.
78
(35/90, Beled/1-4)
Necm: 58
5
O, kendisine kar kimse asla g yetiremez mi sanyor;
6
Ben, yn yn mal heder ettim diyor!
7
O, kimsenin kendisini asla grmediini mi
sanyor?
8,9
Biz ona iki gz, bir dil ve iki dudak vermedik mi?
10
Ve Biz ona belirgin iki yolu gsterdik.
11
Fakat o, o sarp yokua saldrmad.
12
Ve o sarp yokuun ne olduunu sana ne bildirdi?
13
Kleyi zgrletirmektir
14,15
veya salgn bir ktlk gnnde yaknda bulunan bir yetime
16
veya topraklara dm; srnen yoksula, isize yemek yedirmektir.
17
Sonra da iman edip de
sabr tavsiyeleenlerden ve merhameti tavsiyeleenlerden olmaktr.
18
te bunlar, mutluluk, yksek mertebe sahipleridir.
19
yetlerimizi rtbas edenler de uursuzluk-omluk yrannn ta kendileridir.
20
zerlerinde
kaplar smsk kapatlm bir ate vardr.
(35/90, Beled/5-20)
78 yetteki szcklerin hakikat anlamlar ile kasem cmlesinin anlam yledir: Hayr! Bu beldeye yemin ederim ki ki sen
de bu beldeye girmektesin ve babaya ve doana (yemin ederim) ki Biz insan gerekten bir sknt iinde yarattk
(Beled/1-4). Biz Mealde, szcklerin mecz anlamn verdik.
TRIK SRES
MEKKE DNEM
Necm: 59
1-4
Bilginler ve Trk; delip geen Kurn yetleri grubu tanktr ki, kesinlikle her benliini
tamamlam varln zerinde birtakm koruyucular vardr.
79
5
Onun iin insan neden oluturulmu olduuna bir baksn;
6,7
omurga ile gs kemikleri
arasndan kan, atc bir sudan; strojen ve testosterondan balanarak oluturuldu.
8,9
phe yok ki o Yaratc, btn srlarn meydana karld gn, onun geri dndrlmesine
g yetirendir.
10
Artk onun iin ne herhangi bir g vardr, ne de herhangi bir yardmc.
11-14
ldkten sonra dirileceine inanan bilginler, cahil, inansz kfirlerin; Allahn ilhln
ve rabliini bilerek reddedenlerin durumu kanttr ki kukusuz o, ayrc bir karardr. Ve o bir aka
deildir.
80
15
phesiz onlar, olduka tuzak kuruyorlar.
16
Ben de onlar cezalandrrm.
81
17
Bu yzden sen kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere mhlet ver,
onlara azck zaman tan.
(36/86, Trk/1-17)
79 yetteki szcklerin hakikat anlam, Sem'ya ve Trk'a kasem olsun ki, ve Trk'n ne olduunu sana ne bildirdi? (O)
delip geen necmdir. Hibir nefis yoktur ki, zerinde birtakm koruyucular bulunmasn [kesinlikle her insann zerinde
birtakm koruyucular vardr] eklinde olup biz Mealde mecz anlamlarn verdik.
yette konu edilen koruyucular, insan bnyesindeki baklk sistemi, endokrin sistemi ve beyindeki dikkat fonksiyonu gibi
zihinsel fonksiyonlardr.
80 yetteki szcklerin hakikat manalar, Dn sahibi semya, yarlp atlayan arza kasem olsun ki, kukusuz o, ayrc bir
karardr. Ve o bir aka deildir eklindedir. Mealde ise mecz anlamlar verilmitir.
81 Allah kimseye tuzak kurmaz. Burada belaat ilminde mkele sanat denilen bu ifade tarz, dier dillerde de
mevcuttur. Makele sanat, iki zt eyden birinin, dierinin adyla adlandrlmas veya birinin syledii sz, dierinin,
ilk syleyenin kulland manaya zt olarak kullanmas olarak tanmlanr. Mesel, Arapa'da kullanlan, Bize sakn bir
chillik etmeyin, biz de size chillik ederiz! eklindeki tehdit ifadesinde, ikinci olarak zikredilen chillik szc aslnda
size ceza veririz, size ktlk ederiz anlamna gelir. Trke'de de benzer ifadeler vardr. Mesel, Sen beni zersen ben
de seni zerim ifadesindeki ikinci zme szc, aslnda cezalandrmak anlamndadr. rneklerde de grld
gibi, yaplan fiil [su] ile bu fiile verilecek karlk [ceza] bu tarz ifadelerde ayn szckle ifade edilmitir. Kurn'da bu
slbun kullanmna rnek olacak birok yet vardr: r/40; Har/19; l-i mrn/54; Secde/14; Nis/142; Neml/50; T-
H/126; Csiye/34; Bakara/14-15, 194; Tevbe/79; Rad/42; Neml/50; brhm/46; Enfl/30.
Buna gre, Allah'n tuzak kurduu bildirilen yette, aslnda tuzak kuranlarn Allah tarafndan cezalandrlaca, bu yetteki
uyaryla onlarn tuzaklarna kar mminlere tedbir aldrlaca ve Allah'n aldrtaca tedbir sayesinde de mriklerin
tm hilelerinin boa kaca ifade edilmi olmaktadr. Nitekim aynen byle olmu ve mriklerin nlemeye alt
aydnlk giderek yaylmtr.
KAMER SRES
MEKKE DNEM
Necm: 60
1
O saat/kymetin kopu an yaklatrld. Ve her ey aa karld.
82
2
Onlar ise bir almet/gsterge grseler hemen yz eviriyorlar ve Devam edip giden bir
bydr diyorlar.
3-5
Kurnda kendilerine verilen her emir, kararlatrlm, en stn seviyede yeterli,
hakszlk ve kargaay engellemek iin konulmu bir kanun, dstur ve ilke olduu hlde onlar
yalanladlar ve tutkularna uydular. phesiz onlara vazgeirecek haberler de gelmiti. Buna
ramen uyarlar yarar salamyor.
6-8
O hlde onlardan geri dur. O gnde arcnn, bilinmedik/ yadrganan bir eye ard
o gnde gzleri dkn dkn, o davetiye hzlca koarak kabirlerinden karlar. Sanki onlar
darmadan ekirgeler gibidirler. O, kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenler,
Bu, zor bir gndr derler.
9
Onlardan nce Nhun toplumu da yalanlamt. yle ki kulumuzu yalanladlar ve O, gizli
glerce desteklenen/deli birisidir dediler. Ve o alkonulmutu; her trl faaliyetine engel
olunmutu.
10
Bunun zerine Nh Rabbine yalvard: Ben gerekten yenik drldm, bana yardm et!
11
Biz de hemen sel gibi boalan bir su ile gn kaplarn averdik.
12
Yeri de kaynaklar hlinde fkrttk; derken sular ayarlanm bir i zerine birbirine kavutu.
13,14
Nhu da, iyilikbilmezlik edilen kiiye bir dl olmak zere, korumamz/ gzetimimiz
altnda akp giden levhalar; tahtalar ve ivileri/urganlar olan filika/ kk gemi zerinde tadk.
15
Ve andolsun Biz, bunu bir yet olarak braktk. O hlde var m ibret alp dnen?
16
Peki, Benim azabm ve uyarlarm naslm?
17
Andolsun Biz, Kurn dnme/t iin kolaylatrdk/hazrladk. O hlde var m ibret
alp dnen?
18
d da yalanlad. Peki, Benim azabm ve uyarlarm naslm?
19,20
phesiz Biz onlarn stne, uursuz, uzun bir gnde dondurucu/uultulu, insanlar
koparp atan bir rzgr gnderdik; sanki onlar kknden sklm hurma ktkleri gibiydiler.
21
Peki, Benim azabm ve uyarlarm naslm?
22
Andolsun Biz Kurn dnme/ t iin kolaylatrdk/ hazrladk. O hlde var m ibret
alp dnen?
23
Semd da o uyarlar yalanlad:
24,25
Bizden bir tek insana m, ona m uyacaz? yle
yaparsak kesinlikle bir sapklk ve lgnlk iinde oluruz, t; Kitap, aramzdan ona m brakld?
Hayr, aksine o, ok yalanc, kstahtr dediler.
26
Yarn onlar, ok yalancnn, kstahn kim olduunu bileceklerdir.
27,28
phesiz Biz onlara,
kendilerine grev olmak zere sosyal destek kurumlar kurmalarn
83
ve onlar ayakta tutmalarn
emredeceiz.
82 yetteki szcklerin hakikat anlamlar, Ay yarld/ay yarlacak eklindedir. Biz mecz anlamn gsterdik.
83 yetin orijinalindaki nk szcnn hakikat anlam, en verimli andaki dii devedir. Burada bununla sosyal destek
kurumlar kastedilmitir. Kurn'daki salt kavramnn zdeidir. Onun taksim edilen suyu ile de sosyal destek
kurumlarn ayakta tutan zekt ve infak kurumlar kastedilmektedir. yetteki inciklerini keserek ldrverdi ifadesi ile
de, vermeleri gereken zekt; aidat, vergiyi vermeyerek ve infak yapmayarak kurumlar yaatmadklar
bildirilmektedir. Biz de Mealde mecz anlamn sunduk.
Onun iin sen onlar gzetle ve sabret. Ve onlara bu kurumlar ayakta tutacak zekt; vergi ve
harcamada bulunma grevlerinin, kendi aralarnda pay edilmi olduunu haber ver; herkesin
kamuya ne miktarda katkda bulunaca da belirlenmitir.
29
Bunun zerine arkadalarna/ idarecilerine seslendiler. O da alacan alp sosyal kurumlar
ayakta tutan gelir kaynaklarn kurutarak sistemi kertiverdi.
30
Peki, azabm ve uyarlar naslm?
31
phesiz Biz onlarn zerine korkun tek bir ses gnderdik; alcnn toplad al-rp
gibi oluverdiler.
32
Andolsun Biz Kurn dnme/t iin kolaylatrdk/hazrladk. O hlde var m ibret
alp dnen?
33
Ltun toplumu, uyarlar yalanlad.
34,35
Biz onlarn zerine ufak ta yadran bir frtna
gnderdik. Ltun ailesi bundan ayr tutuldu. Onlar katmzdan bir nimet olarak seher vaktinde
kurtardk; Biz kendisine verilen nimetlerin karln deyen kimseyi byle mkftlandrrz.
36
Andolsun Lt, onlar Bizim yakalamamza kar uyarmt. Fakat onlar uyarlar kuku ile
karladlar
37
ve andolsun onun konuklarndan cinsel ynden yararlanmaya kalktlar. Biz de
onlarn gzlerini krletiriverdik/kabilelerini silip sprverdik:
38
Haydi azabm ve uyarlarm
tadn!
39
Ve andolsun sabah erkenden, onlar kararl bir azap bastrverdi: Haydi azabm ve
uyarlarm tadn!
40
Andolsun Biz Kurn dnme/ t iin kolaylatrdk/ hazrladk. O hlde var m ibret
alp dnen?
41
phesiz Firavun ailesine de uyarclar gelmiti.
42
Onlar btn yetlerimizi yalanladlar. Biz
de onlar ok kuvvetli ve kudretli birinin yakalayyla yakalayverdik.
43
Sizin kfirleriniz; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseleriniz, onlardan
hayrl m? Yoksa yaztlarda sizin iin kurtulacaklarna dair Allah tarafndan verilmi bir senet veya
ferman m var?
44
Yoksa onlar, Biz birbirine yardm eden/ intikam alabilen bir topluluuz mu
diyorlar?
45
Yaknda o topluluk bozguna urayacak ve arkalarn dnerek kaacaklardr.
46
Aslnda onlara vaat edilen, o saattir. O saat cidden daha feci ve daha acdr.
47
Kesinlikle sulular sapklk ve lgnlk iindedirler.
48
O gn yzleri zere atete srklenirler: Cehennemin beyinleri kaynatan scann
dokunuunu tadn!
(37/54, Kamer/1-48)
Necm: 61
49
phesiz ki, Biz her eyi; evet her eyi bir l, ayar ile oluturduk.
50
Ve buyruumuz, ancak gz krpmas gibi bir tekdir; anlk bir eydir.
51
Ve andolsun Biz, sizin benzerlerinizi deiime, ykma urattk. O hlde var m bir
dnen?
52
Ve onlarn iledikleri her ey, yaztlarda kayt altndadr.
53
Kn, byn, hepsi satr
satr yazlmtr.
54
Hi phesiz Allahn korumas altna girmi kimseler cennetlerdedir, rmaklardadr/
aydnlklardadr.
55
ok gl sahip, yneticinin huzurundaki doruluk oturma yerlerinde; doru
kimselere mahsus olan, yalan sylenmesi mmkn olmayan, yok olma ihtimali bulunmayan sabit
makamlardadrlar.
(37/54, Kamer/49-55)
SD SRES
MEKKE DNEM
Necm: 62
1
Sd/90.
84
t/eref sahibi Kurn kanttr ki,
3
onlardan nce nice kuaklar deiime,
ykma urattk Biz. Onlar da artlar. Ama artk kurtulu vakti deildi.
2
Aksine o kfirler;
Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimseler bir gurur ve blnme iindedirler.
85
4,5
Ve ilerinden kendilerine bir uyarc geldiine atlar da o kfirler; Allahn ilhln ve
rabliini bilerek reddeden o kimseler, Bu bir sihirbazdr, ok ok yalan syleyen birisidir. O bunca
ilh, bir tek ilh m yapm? Bu gerekten ok alacak bir ey! dediler.
6-8
Ve ilerinden ileri gelenler yrdler: lhlarnz zerinde direnin ve sznzden,
kararnzdan dnmeyin. Bu, gerekten, sizden beklenen bir eydir! Biz bunu son/baka bir dinde
iitmedik, bu ancak bir uydurmadr. t/ Kitap aramzdan onun zerine mi indirildi? Aksine
onlar Benim dmden/ Kurndan yetersiz bilgi iindeler, aksine onlar henz azabm
tatmadlar.
9-11
Yoksa ok gl ve ok ba yapan Rabbinin rahmet hazineleri onlarn yannda mdr?
Ya da btn o gklerin, yerin ve aralarnda olanlarn mlk onlarn mdr? yleyse, burada, eitli
gruplardan olumu, bozguna uram bir ordu olan onlar, her yolu deneyerek ykselsinler,
ellerinden gelen her eyi denesinler!
12,13
Onlardan nce Nhun toplumu, d, kazklar sahibi
86
Firavun, Semd, Ltun toplumu ve
Eyke ashb
87
da yalanladlar. te onlar, ayr ayr ba eken gruplardr.
14
Onlarn hepsi, sadece elileri yalanladlar. Bu sebeple azabm hak oldu.
15
Ve bunlar, gz
ap kapayacak kadar bile gecikmesi olmayan bir lktan bakasn beklemiyorlar.
16
Ve dediler ki: Rabbimiz! Hesap gnnden nce bizim azaptan paymz acele ver bize!
(38/38, Sd/1-16)
Necm: 63
17
Sen onlarn dediklerine sabret ve glerin sahibi kulumuz Dvdu hatrla. phesiz o,
Rabbine oka dnendi.
18
Gerekten Biz, dalara boyun edirdik/yapsal olarak insanlarn yararna kullanlacak
biimde yarattk. Her zaman kendisiyle birlikte Allah noksanlklardan arndrrlard.
19
Kular da
toplu olarak ona boyun edirmitik/Dvdun ve insanlarn yararlanaca biimde yaratmtk.
Hepsi ona dnc idi.
20
Biz onun mlkn de pekitirdik. Ve ona yasay ve hakk btldan ayran
sz syleme imknn verdik.
21
Ve sana u davaclarn haberi geldi mi? Hani onlar mihraba/Dvdun zel evine kp
varmlard.
22,23
Dvdun yanna girdiklerinde o, onlardan korkuvermiti. Ona, Korkma! Biz, iki
davacyz. Kimimiz, kimimize hakszlk etti. imdi sen aramzda hak ile hkm ver, hakszlk etme
ve bizi doru yolun ortasna ynelt dediler. Birisi de dedi ki: te bu benim kardeim. Onun
doksan dokuz koyunu var, benim ise bir tek koyunum var. Byle iken, Onu da bana ver dedi ve
konumada bana stn geldi/tartmada beni yendi.
84 Bkz. 8 nolu not.
85 Teknik zellik gerei, yetlerin sralan, Mealde 1, 3, 2 eklinde tertip edilerek sunulmutur.
86 Bkz. 44 nolu not.
87 Ashb- Eyke, Kzldeniz sahillerindeki Medyen kentinde yaayan toplumdur. Eyke, aalk, aalar birbirine sarma-
dola olmu bir orman demektir. Bu toplum, iklimi son derece gzel, verimli bir araz zerinde yayorlard.
24
Dvd dedi ki: Dorusu senin bir koyununu kendi koyunlarna katmak istemesiyle o sana
hakszlk etmitir. Gerekten de ortaklarn, bir toplulukta yaayanlarn ou kesinlikle birbirlerine
hakszlk ediyorlar. Ancak iman edenler ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimseler hakszlk
etmezler. Ama onlar da ne kadar azdr! Ve Dvd, Bizim kendisini birtakm skntlarla imtihan
ederek ar-duru hle getirdiimize/olgunlatrdmza kesin kanaat getirdi ve anlad. Hemen
Rabbinden balanma diledi, ortak komaktan uzak olarak yere kapand ve dnd.
25
Biz de onun iin bunu baladk/Biz de onu baladk. te byle! phesiz yanmzda
onun iin bir yaknlk ve gzel bir dn yeri vardr.
26
Ey Dvd! Gerekten Biz/biz seni bu yerde eski yneticinin yerine ynetici yaptk. O hlde
insanlar arasnda hak araclyla, hakszlk ve kargaay engelleyip adaleti sala. Keyfe, arzuya
uyma. O takdirde seni Allahn yolundan saptrr. Kesinlikle Allah yolundan sapanlar; hesap
gnn umursamadklarndan kendileri iin ok iddetli bir azap vardr.
30
Dvda Sleymn da bahettik. O ne gzel kuldu! phesiz O, Rabbine oka dnendi.
31
Hani kendisine akamst iyi cins ve rahvan atlar sunulmutu;
32
Ben, mal, servet, kar
sevgisini, Rabbimin anlmasndan dolay sevdim. Sonunda onlar perdenin arkasna girdiler.

33
Geri getirin onlar bana! dedi. Hemen onlarn bacaklarn, boyunlarn svazlamaya balad.
34,35
Andolsun ki Biz Sleymn da eitli badirelerden, skntlardan geirerek saflatrmtk/
olgunlatrmtk. Ve tahtnn zerine bir ceset brakmtk. Sonra o, dnd; Ey Rabbim! Beni
koru/bana madd ve manev pislik bulatrma ve bana, benden sonra hi kimseye yaramayan bir
mlk hibe et/ bala! phesiz ki Sen, bol bol hibe edensin/ balayansn dedi.
36-38
Bunun zerine Biz de, onun emriyle istedii yere yumuack akp giden rzgr,
eytnlar; tm dalg ve yap ustalarn ve zincirlere balanm olan dierlerini onun emrine
verdik.
-
39
te bu, Bizim hesaba gelmez ihsanmzdr. Artk sen dilersen bakalarna ver veya
vermeyip tut.-
40
phesiz ki onun iin yanmzda bir yaknlk ve gzel bir dn yeri vardr.
41
Kulumuz Eyybu da hatrla! Bir zaman o, Rabbine seslenmiti: eytn bana ac ve dert,
tasa sknt dokundurdu.

42
Hemen, hzlca, yaya olarak oradan uzakla! te ykanlacak bir yer, souk iecek!
43
Ve Biz ona, ailesini ve onlarla birlikte olanlarn bir mislini daha tarafmzdan bir rahmet ve
kavrama yetenei olanlar iin bir ibret olarak bahettik.

44
Ve eline bir tutam ot mesabesinde ki sermayeni/baharatlk iin nane, fesleen demeti al,
onunla hemen, rzk aramak iin sefere k ve kararsz olma, dorudan sapma, gnah ileme.
Gerekten Biz onu sabrl biri olarak bulduk. O, ne gzel kuldu! phesiz o, Rabbine oka
dnendir.
45
G ve ngr sahibi kullarmz brhmi, shk ve Yakbu da hatrla!
46
phesiz Biz onlar Yurt Dncesi/ zgr vatan hasreti saflyla saflatrdk, ar-duru
hle getirdik.
47
Ve phesiz onlar, yanmzda seilmi en hayrl kimselerdendir.
48
smli,
Elyasy, Zlkifli de an. Hepsi de hayrl kimselerdendir.
(38/38, Sd/17-26, 30-48)
Necm: 64
27
Ve Biz gkyzn, yeryzn ve aralarnda olanlar bouna oluturmadk. Bu, kfirlerin;
Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kiilerin zanndr. Cehennem ateinden dolay u
kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden u kiilerin vay hline!
28
Yoksa, iman eden ve de sliht ileyenleri Biz, yeryzndeki o bozguncular gibi mi
yaparz? Yoksa Allahn korumas altna girmi o kimseleri din-iman tanmayp ktle batanlar
gibi mi yaparz?
29
Bu, temiz akl sahipleri onun yetlerini dnsnler ve t alsnlar diye sana indirdiimiz
bereketli bir kitaptr.
88
49-52
te bu, bir ttr/ ereftir/ hatrlatmadr. phesiz ki Allahn korumas altna giren
kimseler iin gzel bir dn yeri; ilerinde yaslanarak birok meyve ve iecekler istedikleri ve de
yanlarnda hepsi de ayn yata, gzleri karlarndakinden bakasn grmeyen hizmetilerin
bulunduu, kaplar kendilerine alm olan Adn cennetleri vardr.
53
te bu, hesap gn iin size vaat edilendir.
54
Hi phesiz ki ite bu, Bizim rzkmzdr;
ona hi tkenmek yoktur.
55,56
te! phesiz azgnlar iin de en kt dn yeri; kendisine yaslandklar cehennem
vardr. O ne kt yataktr!
57
te o kaynar su ve irindir. Artk onu tadp dursunlar!
58
Ve onun eklinden ifter ifter dierleri vardr.
59
te bunlar da sizinle birlikte atlrcasna
giren bir gruptur. Onlara bir rahat yok. phesiz onlar cehenneme sallandlar.
60
Derler ki: Hayr, asl size merhaba; selam sabah yok. Cehennemi nmze siz getirdiniz. O
ne kt bir duraktr!
61
Derler ki: Rabbimiz! Bizim nmze bunu kim getirdiyse onun ateteki azabn kat kat
arttr!
62
Ve yine derler ki: Kendilerini ktlerden saydmz birtakm adamlar niye gremiyoruz?
63
Biz onlar alaya almtk/aalamtk. Yoksa gzler onlardan kayd m?
64
phesiz ki bu, ate ehlinin birbiriyle tartmas/ davalamas gerektir.
(38/38, Sd/27-29, 49-64)
Necm: 65
65,66
De ki: Ben ancak bir uyarcym. Ve O, bir tek ve kahredici, gklerin, yerin ve ikisi
arasnda olan eylerin Rabbi, ok gl, ok balayc olan Allahtan baka tanr yoktur.
67
De ki: O; Kuran, ok byk, nemli bir haberdir.
68
Siz ondan yz eviriyorsunuz.
69
Onlar
birbirleriyle tartrken, benim en stn eylerin doldurulduu; Kurna
89
dair bir bilgim yok idi.
70
Ancak ben, evet ben apak bir uyarc olduum iin bana vahyediliyor.
(38/38, Sd/65-70)
88 Resmi Mushaf'taki 27-29. yetlerden oluan paragraf, anlam btnl gerei 48. yet ile 49. yetler arasnda tertip
edildi.
89 yetteki mele szcnn esas anlam, dolu olan [depo] demektir. Zaman ierisinde reisler/bakanlar, bir toplumun
ileri gelenleri, toplumun erdemlileri iin de meczen kullanlmtr. Bu kiilere mele denilmesi, onlarn bilgi, deneyim ve
anlayla dolu olmalar sebebiyledir. Eski mfessirler, mele szcnn reisler, ileri gelenler [konsey] eklindeki mecz
anlamndan yola karak yetteki el-melei'l-al tamlamasndaki al [yce] sfatndan dolay yce konsey olarak
deerlendirmilerdir. Ancak, bu yce konseyin ne olduu hakknda ortada salam bir kant bulunmadndan, bunlarn
gklerdeki melekler, kerrbiyn/mukarrebn [Allah'a en yakn olan melekler] olduklarna dair mesnetsiz birtakm
grler ileri srmlerdir. Ama i bununla kalmam, Allah'n baucundaki meleklerin [yce konseyin] muhabbetlerini
dinlemek zere eytnlar da gklere karlm ve orada yldzlarla bombardmana tutulmulardr.
Bize gre ise, szlk anlam yce dolu, yce depo demek olan mele-i al ile kastedilen, vahiydir, Kurn yetleridir. nk
Kurn, herkesin ihtiyacn karlayaca herey ile dopdoludur; herkesin ihtiya duyduu/duyaca bilgiler, eksiksiz olarak
Kurn'da depo edilmitir. Kurn'n iindekiler vr-zvr eyler olmayp, en deerli, en yce eylerdir. Zaten 69. yetin
n ve arkas iyi anlaldnda, mele-i al ifadesi ile Kurnn kasdedildii anlalr. Zira, 70. yette vahyedildii
bildirilen ve 68. yette de kfirlerin yz evirdikleri ey Kurn'dr. imdiye kadar tahlilini yaptmz srelerde hep
grdmz ve aadaki yetlerde de greceimiz gibi, mrikler daima Kurn' tartma konusu yapmlardr. Ayrntl
bilgi Tebynu'l-Kurn'da verilmitir.
Mele-i ala ifadesi, Sfft/8'de de yer alm ve orada da yce depo anlamnda ve Kurn'n bir nitelii olarak zikredilmitir.
Necm: 66
71,72
Hani Rabbin bir zaman evrendeki glere,
90
phesiz Ben amurdan bir beer
oluturucuyum. Onu dzgnletirip bilgili hle getirdiim
91
zaman derhal ona boyun eip teslim
olun demiti.
73,74
Bunun zerine blis/ dnce yetisi
92
hari evrendeki glerin tm hep birlikte boyun
eip teslimiyet gsterdiler, blis byklk taslad ve grmezden gelenlerden oldu.
75
Allah, Ey blis! O benim iki elimle/kudretimle oluturduuma boyun eip teslim olmana
ne engel oldu? Byklendin mi? Yoksa yksek derecelerde bulunanlardan m oldun? dedi.
76
blis dedi ki: Ben ondan hayrlym. Beni enerjiden oluturdun, onu ise maddeden
93
oluturdun.
77,78
Allah, Hemen k oradan, artk sen kesinlikle kovulmusun, / katilin, aslsz sz ve
dnce retenin, karanla ta atann tekisin, Elbette hayrdan uzak tutmam da karlk gnne
kadar senin zerindedir dedi.
79
blis, Rabbim! O hlde tekrar diriltilecekleri gne kadar bana sre ver dedi.
80,81
Allah, Haydi, sen belirli bir vakte kadar sre verilenlerdensin dedi.
82,83
blis, yle ise en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan; mutlak
galip oluuna yemin ederim ki ben onlarn hepsini; ilerinden artlm kullarn hari kesinlikle
azdracam dedi.
84
Allah dedi ki: Gerek budur. Ben de u gerei sylyorum:
85
Andolsun ki cehennemi
kesinlikle senden ve onlarn sana uyanlarndan; hepinizden dolduracam.
(38/38, Sd/71-85)
Necm. 67
86
De ki: Ben Kurna kar sizden bir cret istemiyorum. Ben ykmllk getirenlerden/
kendiliinden bir eyler uyduranlardan, klfet getirenlerden, baa i karanlardan da deilim.
87
Kurn, btn lemler iin bir ttr ancak.
88
Ve onun mthi haberini bir zaman sonra
kesinlikle bileceksiniz.
(38/38, Sd/86-88)
90 Bkz. 56 nolu not.
91 Rhun frlmesi/flenmesi ifadesi, Allah'n insan bilgilendirmesi, ona vahiy gndermesi, az bir bilgi vermesi; bilgi
koklatmas anlamna gelmektedir. Burada, Hicr/29 ve Secde/9'da yaratlm insann bilgilenme; ilk vahyi alma; ilk eli
gnderme aamas konu edilmektedir. Ayrntl bilgi Tebynu'l-Kurn'da verilmitir.
92 Bkz. 39 nolu not.
93 Toprak maddeyi, ate enerjiyi temsil eder. Ayrntl bilgi Tebynu'l-Kurn'da verilmitir.
ARF SRES
MEKKE DNEM
Necm: 68
1
Elif/1, Lm/30, Mm/40, Sd/90.
94
2
O, kendisiyle uyarman ve inananlara t/ hatrlatma iin sana indirilen; iine iletilen
Kitaptr. Onun iin, ondan, gsnde hibir sknt olmasn.
3
Rabbinizden size indirilene uyun ve
Onun astlarndan, yol gsteren, yardm eden ve koruyan szde yaknlara uymayn. Ne kadar az
t alyorsunuz/hatrlyorsunuz!
4
Ve Biz nice kentleri deiime, ykma urattk. Azabmz onlar gece uyurlarken yahut
gndz dinlenirlerken onlara gelivermiti.
5
Azabmz onlara geldiinde de, Biz gerekten irk
koarak kendilerine yazk eden kimselermiiz! demelerinden baka yalvarlar olmamt.
6
Andolsun, kendilerine eli gnderilmi olanlar da sorguya ekeceiz, andolsun, gnderilen
elileri de sorguya ekeceiz.
7
Ve andolsun, onlara, bir bilgi ile anlatacaz; nk Biz uzakta olanlar deildik.
8
Ve tart, o gn haktr. Kimin terazileri/tartlar ar basarsa, ite onlar kurtulanlardr.
9
Ve kimin terazileri/ tartlar hafif kalrsa, ite onlar yetlerimize kar zlimlik etmelerinden
dolay kendilerini ziyana sokan kimselerdir.
10
Ve hi kukusuz Biz, sizi yeryznde yerletirdik ve orada size geimlikler saladk;
kendinize verilen nimetlerin karln ne kadar da az dyorsunuz!
(39/7, Arf/1-10)
Necm: 69
11
Ve hi kukusuz Biz, sizi oluturduk, sonra sizi biimlendirdik, sonra da evrendeki
glere,
95
deme/bilgilenmi, vahiy alm insana
96
boyun eip teslim olun dedik; blis/dnce
yetisi
97
hari onlar hemen boyun eip teslim oldular; o, boyun eip teslim olanlardan olmad.
12
Allah, Sana emrettiim zaman, seni boyun eip teslimiyet gstermekten ne alkoydu?
dedi. blis, Ben, ondan hayrlym; beni ateten/enerjiden oluturdun, onu da amurdan/maddeden
oluturdun dedi.
13
Allah, yleyse oradan hemen alal, senin iin orada byklk taslamak olmaz, hemen k,
sen kesinlikle aalklardansn dedi.
14
blis, Yeniden diriltilecekleri gne kadar bana sre ver dedi.
15
Allah, Sen sre verilmilerdensin dedi.
16,17
blis, yleyse, beni azgnla itmene karlk, andolsun ki ben, onlar iin Senin dosdoru
yoluna oturacam, sonra yine andolsun ki onlarn nlerinden, arkalarndan, salarndan,
sollarndan onlara sokulacam ve Sen, oklarn kendilerine verilen nimetlerin karln
deyenler bulmayacaksn dedi.
18
Allah, Haydi, sen, yerilmi ve itilmi olarak oradan k. Onlardan sana kim uyarsa,
andolsun ki sizin hepinizden cehennemi dolduracam
19
Ve, Ey dem/bilgilenmi, vahiy alm
insan! Sen ve ein cennete yerlein, dilediiniz yerden de yiyin ve girift, ekimenin kayna olan
94 Bkz. 8 nolu not.
95 Bkz. 56 nolu not.
96 yetin orjinalinde geen dem kelimesinin, Resmi Mushaf: Sd/72, Hcr/29, Secde/9, Bakara/31. yetlerden aka
anlaldna gre, bilgilendirilmi, ilk vahiy alan insan, ilk eliyi temsil ettii anlalr. dem'e gelen vahiyler, bu
necmde ve Bakara/37-39'da(403 nolu necm) aka belirtilmitir.
97 Bkz. 39 nolu not.
u eye yaklamayn; maln-mlkn, parann-pulun
98
tutkunu olmayn, yoksa yanl; kendine
zararl i yapanlardan olursunuz dedi.
20
Derken blis, onlarn kendilerinden gizli kalan irkinliklerini kendilerine gstermek iin
onlara vesvese verdi. Ve Rabbiniz, baka bir sebepten dolay deil, srf ikinizin de birer
melek/iradesiz g olmanz ya da sonsuz olarak kalclardan/gelimeyen, deimeyen birer varlk
olmanz iin sizi girift, ekimenin kayna olan u eyden; maldan-mlkten, paradan-puldan men
etti/ bunlar size yasaklad dedi.
21
Ve Elbette ben, size t verenlerdenim diye onlara yemin
etti/ kantlar ileri srd.
22
Bylece onlar aldatarak aala drd. Onlar girift, ekimenin
kayna olan eyin; maln-mlkn, parann-pulun tadna varnca, hrslar, doyumsuzluklar devreye
girdi ve mal-mlk, para-pul istifiliine baladlar. Rableri onlara seslendi: Ben, size mal-mlk,
para-pul tutkunu olmay yasaklamadm m ve size, Bu eytn, kesinlikle sizin iin apak
dmandr demedim mi?
23
Onlar/her ikisi, Ey Rabbimiz! Biz kendimize hakszlk ettik ve eer bizi balamazsan ve
bize rahmetinle ilem yapmazsan kesinlikle zarara urayacaklardan oluruz! dediler.
24
Allah, Birbirinize dman olarak alaln, sizin iin yeryznde bir sreye kadar kalmak ve
yararlanmak vardr dedi.
25
Allah, Orada yaayacaksnz, orada leceksiniz ve oradan karlacaksnz dedi.
99
(39/7, Arf/11-25)
Necm: 70
26
Ey demoullar! Size irkinliklerinizi rtecek giysi, sslenecek elbise indirdik. Ve
Allahn korumas altna girme elbisesi; o, daha hayrldr. te bu, dnp t alrlar diye
Allahn yetlerindendir.
27
Ey demoullar! eytn, ana-babanz, kendi irkinliklerini kendilerine gstermek iin
elbiselerini soyarak cennetten kard gibi, sakn sizi de fitneye drmesin; sizi hak dinden
dndrmesin! nk o ve kabilesi, sizin onlar gremeyeceiniz yerden sizi grrler. Biz,
eytnlar, inanmayanlar iin veller/yol gsteren, yardm eden kimseler yaptk.
28
Ve onlar bir irenlik yaptklar zaman, Babalarmz bu yolda bulduk, bunu bize Allah
emretti derler. De ki: Allah irenlii emretmez. Allaha kar bilmediiniz eyleri mi
sylyorsunuz?
29
De ki: Rabbim hakkaniyeti emretti. Her mescidin
100
yannda; toplum iinde yznz; tm
benliinizi Ona dorultun ve dini yalnz Kendisine has klarak Rabbinize yalvarn. lkin sizi
yaratt gibi Ona dneceksiniz.
98 Pasajda geen ecer [girift, ekimenin kayna] ve varak'l-cennet [cennet yapraklar] ifadeleri; mal, ve para demektir.
Ayrntlar iin bkz. Tebynu'l-Kurn.
Kssay anlatan yetlerdeki ifadeler ve szcklerin gerek manalar gstermektedir ki, Allah insann mal tutkusundan uzak
olmasn istedii iin dem ve eini mal dkn olmaktan menetmekte, blis de dem ve eini mal ilealdatmaktadr.
Grld gibi, yetteki ifadeler tam anlamyla hayatn gereklerini yanstmaktadr. dem ve einin, nimetlerin tadna varnca
onlarn esiri olmalar ve tutkuyla balandklar bu nimetlerden ayrlmamak iin onlara smsk sarlmalar, bugn de
karlalabilecek manzaralardr. reti dnya hayatnn sslerinden bir tanesini bile darda brakmadan hepsine sahip
olan veya olmak isteyen, faydaland ssleri deta zerine yaptrp tam anlamyla bir ss istifisi hline gelen insanlar
hi deaz deildir. O hlde, Rabbimizin szleri kesinlikle bir masal gibi alglanmamal ve bilinmelidir ki, kendisine ilham
edilmi fcuru, blis'in etkisiyle da vurmas eklinde ortaya kan irkin insan davranlar, dem ve eine kadar
dayanmaktadr.
99 Pasajn anlatm, temsili anlatm olup, Rabbimiz insann madd ve manev yapsn ve zaaflarn tiyatro sahnesi gibi
canlandrarak anlatmtr. Kesinlikle bu olay gemite yaanmamtr. Bu olay her insann ahsnda cereyan edip
gitmektedir.
100 Mescid; secede, yescd fiilinin mimli mastar [mekn ismi] olup, secde edilen/ettirtilen yer demektir ki bunun, bugn
klnan namazlardaki secde yeri ile alkas yoktur. Bu; aykr dnen, aykr hareket eden kimselerin ikna edildikleri,
30
Bir grubu doru yola iletti, bir gruba da sapklk hak oldu; onlar, eytnlar, Allahn
astlarndan, yol gsteren, yardm eden ve koruyan yaknlar edindiler ve kendilerinin de kesinlikle
klavuzlanan doru yolda olduklarn sanyorlar.
31
Ey demoullar! Her mescidin yannda; toplum iinde sslerinizi aln, yiyin-iin fakat
savurganlk etmeyin; kesinlikle Allah, savurganlar sevmez.
32
De ki: Allahn, kullar iin kard znetleri ve tertemiz rzklar kim haram etmi? De
ki: Bunlar, ireti dnya hayatnda inananlar iindir kymet gnnde yalnz onlar iin olmak
zere. te bylece Biz, yetleri bilen bir toplulua ayrntl olarak aklyoruz.
33
De ki: Rabbim, sadece irenlikleri; onun ak ve gizli olann, gnahlar, haksz yere
bakaldrmay, haklarnda hibir delil indirmedii eyleri Allaha ortak komanz ve Allah
hakknda bilmediiniz eyleri sylemenizi haram etmitir.
34
Ve her nderli toplum iin bir sre sonu vardr. Onun iin sre sonlar geldiinde, ne bir an
erteleyebilirler, ne de ne alabilirler.
35
Ey demoullar! Size, aranzdan, yetlerimi anlatan eliler geldiinde, kim Allahn
korumas altna girer ve iyiletirirse, ite onlara kayg yoktur ve onlar zlmeyecekler de.
36
yetlerimizi yalanlayanlar ve onlara kar byklk taslayanlar ise, ite onlar atein
yrandr. Onlar orada srekli kalacaklardr.
37
yleyse, Allaha kar yalan uyduran veya yetlerini
yalanlayandan daha yanl; kendi zararna i yapan kim olabilir? te onlara Kitaptan paylar
eriecektir; sonunda elilerimiz, canlarn almak zere onlara gelince, Allahn astlarndan
yakardklarnz nerede? derler. Onlar, Yakardklarmz bizden sapp ayrldlar derler ve kfirler;
Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kiiler olduklarna, bizzat kendileri tanklk ederler.
38
Allah, Sizden nce gemi tandnz-tanmadnz ate iindeki nderli toplumlarn iine
girin! der. Her toplum girdike kardeini dlayp gzden karr. Sonunda hepsi oraya
toplandnda, sonrakiler ncekiler hakknda, Rabbimiz! te unlar bizi saptrd. Onlara ateten
kat kat azap ver derler. Allah, Herkese kat kattr, fakat siz bilmiyorsunuz der.
39
ncekiler de sonrakilere, Sizin bize kar fazlalnz yoktur. O hlde yaptklarnzdan
dolay azab tadn derler.
(39/7, Arf/26-39)
Necm: 71
40
yetlerimizi yalanlayan ve onlara kar byklenen u kimselere, ite onlara gn kaplar
almayacak ve deve/halat ine deliinden gemedike onlar cennete girmeyeceklerdir. Biz
sulular ite byle cezalandrrz.
41
Onlar iin cehennemden yataklar, stlerinden de rtler vardr.
Ve Biz, zlimleri ite byle cezalandrrz.
42,43
man edenler ve dzeltmeye ynelik iler yapanlar; ki Biz hi kimseye kapasitesinin
stnde bir ey yklemeyiz ite onlar cennet yranlardr ve onlar, orada sonsuz olarak kalclardr.
Ve gslerinde kinden, hntan, kskanlktan, hileden, hainlikten, garazdan ne varsa karp
atarz. Onlarn altlarndan rmaklar akar. Onlar, Bize bunun iin klavuzluk eden Allaha sonsuz
vgler olsun. Eer Allah bize klavuzluk etmeseydi biz klavuzlandmz doru yola eriemezdik.
phesiz Rabbimizin peygamberleri bize gerek ile gelmitir derler. Ve onlara seslenilir: te
size cennet! Yapm olduklarnzla buna vris; son sahip oldunuz.
44,45
Ve cennet ashb ate ashbna, Biz, Rabbimizin bize vaat ettiini gerek bulduk. Peki,
siz Rabbinizin size vaat ettiini gerek buldunuz mu? diye seslendiler. Onlar, Evet dediler.
Aralarnda bir duyurucu, phesiz ki Allahn dlamasnn/ rahmetinden yoksun brakmasnn,
geree boyun edirildikleri, onlarn da teslim olup geree boyun edikleri yer; ksaca eitim-retim, ikna alan
demektir.
Allahn yolundan geri evirip yolun eri-brsn isteyen ve hireti bilerek reddeden zlimlerin;
yanl; kendi zararlarna i yapanlarn stne olacan duyurdu.
50,51
Ve atein ashb, cennetin ashbna, Biraz su veya Allahn sizi rzklandrd eylerden
bize aktarn diye seslendiler. Onlar da, Allah, dinlerini alaya ve elenceye alan, basit, ireti
dnya hayatna aldanan kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere ikisini de
gerekten yasaklamtr! dediler. Bu gnle karlaacaklarn umursamadklar, yetlerimizi/
almetlerimizi/ gstergelerimizi bile bile inkr ettikleri gibi, Biz de bugn onlar
umursamayacaz/ cezalandracaz.
46
Aralarnda da bir perde vardr.
Ve Kurn blmleri zerinde bilgisi olan kimseler,
101
onlarn hepsini almetlerinden tanrlar.
Ve Kurn bilgisine sahip kimseler, cenneti umup da henz girmemi olan cennet ashbna
seslenirler: Selm olsun size!
47
Gzleri ate ashbna evrilince, Rabbimiz! Bizi bu hainlerle birlikte bulundurma derler.
48,49
Kurn blmleri bilgisine sahip kimseler, almetlerinden tandklar kimselere seslenip,
Topluluunuz ve byklendiiniz eyler size yarar salamad, Allahn, rahmetine ki bu rahmet,
Allahn Girin cennete, size kayg yoktur, zlmeyeceksiniz de diye verdii szdr
erdirmeyeceine yemin ettikleriniz, unlar m? derler.
102
(39/7, Arf/40-45,50,51,46-49)
Necm: 72
52
Hi kukusuz onlara, inananlar iin bir klavuz ve rahmet olarak, tam bir bilgiyle ayrntl
olarak akladmz bir Kitap getirmitik.
53
Onun ilk plna kmasndan baka ne bekliyorlar? Onun ilk plna kaca gn geldiinde,
nceleri onu umursamayanlar, Rabbimizin elileri gerekten bize gerei getirmiti. Acaba bizim
iin araclk edecek araclar var m? Veya geri gnderilip de yaptklarmzdan bakasn yapabilir
miyiz? diyecekler. Kukusuz kendilerini kayba uratmlard. Uydurduklar eyler de
kendilerinden ayrlmtr.
54
phesiz ki sizin Rabbiniz, gkleri ve yeri alt evrede oluturan, sonra en byk taht
zerinde egemenlik kuran,
103
gndz, durmadan kovalayan gece ile bryen ve gne, ay ve
yldzlar emrine boyun emi olarak yaratan Allahtr. yi biliniz ki oluturma ve sistemler kurup
yrtme sadece Ona zgdr. lemlerin
104
Rabbi olan Allah, ne cmerttir!
(39/7, Arf/52-54)
Necm: 73
55
Rabbinize alala alala ve gizlice/ aka gstererek dua edin; namaz kln. Kesinlikle O,
snr aanlar sevmez.
56
Ve dzeltildikten sonra yeryznde bozgunculuk yapmayn. Ona,
rpererek ve rahmetini umarak dua edin. Kesinlikle Allahn rahmeti, iyiletirenlere-
gzelletirenlere ok yakndr.
105
101 Ashb- arf, bu dnyada az seviyede de olsa, Kurn hakknda bilgi sahibi olan, Kurn necmlerini bilen kimselerdir.
Bu kimseler, sahip olduklar Kurn bilgisiyle kimin cennetlik, kimin cehennemlik olduunu bilebilirler. Bize gre, Kurn'dan en az
10 necm renmi olan insanlar, bakaca bir sosyal bilgiye, tahsile gerek kalmadan, kiilerin yaam tarzlarna bakarak
cennetlikler ile cehennemlikleri ayrt edebilirler.
102 Teknik kurallar ve anlam bilgisi gerei 46-49. yetler, Resmi Mushaf'taki 50-51. yetlerin devamnda tertip edilmitir.
103 Bkz. 37 ve 52 nolu notlar.
104 Bkz. 22 nolu not.
105 Namaz szc, Hinde'den Farsa'ya, Farsa'dan da Seluklular dneminde Trke'ye gemitir. Farsa'daki ilk anlam,
ate nnde saygyla eilmektir. Sanskrite, sayg sunmak anlamna gelen namaste kelimesinin Farsa'ya gemi
ekli olmas muhtemeldir. Bu kelime de, selam vermek anlamna gelen nam kelimesinden tremi olmaldr. Hem nam
[selam] ve hem de namaste [sayg sunmak] gnmz Hind kltrnde de grlebilecei zere eilerek yaplan bir
(39/7, Arf/55-56)
Necm: 74
57
Ve O, hatrlarsnz/ tlenirsiniz diye, rahmetinin nnde rzgrlar mjdeciler/ datclar/
yayclar olmak zere gnderir. O rzgrlar, yamur ykl bulutlar yklenince, onu kurak bir
beldeye gnderir, sonra onunla suyu indiririz. Bylece onunla rnn hepsinden kartrz. te Biz,
lleri de byle karacaz.
58
Ve gzel beldenin bitkisi, Rabbinin izniyle/ bilgisiyle kar; kt
olandan ise yararsz bitkiden baka bir ey kmaz. te Biz, kendisine verilen nimetlerin karln
deyen bir toplum iin yetleri byle trl trl, tekrar tekrar aklarz.
(39/7, Arf/57-58)
Necm: 75
59
Andolsun ki Biz, Nhu toplumuna eli gnderdik de o, Ey toplumum! Allaha kulluk edin,
sizin iin Ondan baka bir ilh yoktur. Cidden ben, zararnza olan stnze gelecek byk bir
gnn azabndan korkuyorum dedi.
60
Toplumunun ileri gelenleri, Biz seni apak bir sapklk iinde gryoruz dediler.
61-63
Nh dedi ki: Ey toplumum! Bende herhangi bir sapklk yoktur. Velkin ben lemlerin
Rabbi tarafndan gnderilmi bir eliyim. Size Rabbimin gnderdii gerekleri tebli ediyorum,
size t veriyorum ve Allah tarafndan, sizin bilmediiniz eyleri biliyorum. Allahn korumas
altna girmeniz ve rahmete ulaabilmeniz iin, iinizden sizi uyaracak bir kiiye, bir t/kitap
gelmesine atnz m?
64
Bunun zerine onu yalanladlar, Biz de Nhu ve onunla beraber gemide bulunanlar
kurtardk, yetlerimizi yalanlayanlar da boduk! Gerekten onlar, kr bir topluluk idiler.
65
Andolsun ki da da kardeleri Hdu eli gnderdik. O, Ey toplumum! Allaha kulluk
edin, sizin iin Ondan baka bir ilh yoktur. Hl Allahn korumas altna girmez misiniz? dedi.
66
Toplumundan, ileri gelen kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler,
Biz seni akl hafiflii/chillik iinde gryoruz ve gerekten seni yalanclardan sanyoruz
dediler.
67-69
Hd, Ey toplumum! Bende akl hafiflii/ chillik yok, velkin ben lemlerin Rabbi
tarafndan gnderilmi bir eliyim. Size Rabbimin gnderilerini tebli ediyorum ve ben sizin iin
gvenilir bir tym. Sizi uyarmas iin iinizden bir adam zerine Rabbinizden, size bir
t/kitap gelmesine atnz m? Dnn ki O sizi, Nh toplumundan sonra, halfeler, sonradan
gelen nesiller yapt ve oluturuluta boy-pos itibariyle sizi arttrd. Kurtulmanz iin Allahn
nimetlerini hatrlayn dedi.
70
Onlar dediler ki: Demek sen Allaha; bakasn kartrmadan kulluk edelim ve atalarmzn
kulluk ettiklerini brakalm diye mi bize geldin? Eer dorulardan isen, bizi tehdit ettiin eyi bize
getir!
fiildir. Namaz szcnn Farsa'daki bu eilerek sayg ile dua etmek anlam, Arapa ve Kurn'da ed-duau bi't-tezarru
[alala alala/srekli alalarak yakarma] eklinde ifade edilir.
yetin orijinalindeki tezarruan ifadesi, d-r-a kknden tremi tefeul babndan bir szcktr. Kk szcn anlam, zillet ve
tevazu gstermektir Tazarruan szc, kalp ve cmledeki hal elii itibariyle zillet stne zillet, zillet stne
zillet [alala, alala, alala alala] demektir. yetten de aka anlalaca zere bu ibdetin kurallatrlacak bir ekli
yoktur. Mmin, Rabbine kar zilletini gnlne gre yapar. Namazda; rekat, kbleye dnme, abdest alma, rtnme,
belirli yet ve dualar okuma vs. gibi herhangi bir koul yoktur. Bunlar sonradan ihdas edilmi eylerdir. Ksacas namaz,
kalp ve kalbn birlikte Allah'a niyazdr.
yetin orjinalinde yine vav balacyla cmlede ikinci hal konumunda bulunan hufyeten szc, h-f-v kknden tremi olup
ezdd'dandr. Yani, iki zt anlam da ieren bir szck olup aka gstererek, parl parl parlatarak ve gizleyerek
demektir. Bu durumda yetten her iki mana da anlalmal ve her iki hal ile de bu grev yaplmaldr.
71
Hd dedi ki: Artk size Rabbinizden bir azap ve bir hm inmitir. Haklarnda Allahn
hibir delil indirmedii, sadece sizin ve atalarnzn takt isimler hakknda m benimle
tartyorsunuz? Bekleyin yleyse, phesiz ben de sizinle birlikte bekleyenlerdenim!
72
Bunun zerine Hdu ve onunla beraber olan kimseleri tarafmzdan bir rahmetle kurtardk
ve yetlerimizi yalanlayan ve iman etmemi olan kimselerin kkn kestik.
73
Andolsun ki Biz, Semda da kardeleri Slihi eli olarak gnderdik. O dedi ki: Ey
toplumum! Allaha kulluk edin, sizin iin Ondan baka bir ilh yoktur. Size Rabbinizden ak bir
kant geldi. te u, Allahn devesi/sosyal yardm ve destek ilkesi, sizin iin bir yettir; brakn onu
Allahn yeryznde yesin, sakn ona ktlkle dokunmayn, yoksa sizi ackl bir azap
yakalayverir.
74
Ve dnn ki ddan sonra sizi halfeler yapt. Ve yeryznde sizi yerletirdi:
Onun dzlklerinden saraylar yapyorsunuz, dalarn evler hlinde yontuyorsunuz. yleyse
Allahn nimetlerini hatrlayn ve yeryznde kargaa karanlar olarak taknlk yapmayn.
75
Toplumundan byklk taslayan ileri gelenler, ilerinden zayf grnen inanm kimselere
dediler ki: Siz, Slihin, gerekten Rabbi tarafndan gnderilmi bir eli olduunu biliyor
musunuz? Onlar, Kesinlikle biz onunla gnderilene inanyoruz! dediler.
76
Byklk taslayan o kimseler, Biz, sizin inandnz kesinlikle bilerek reddeden
kimseleriz! dediler.
77
Hemencecik de o sosyal yardm ve destek kurumlarn ayakta tutan gelir
kaynaklarn kuruttular
106
ve byklenerek Rablerinin buyruundan dar ktlar ve Ey Slih!
Eer gerekten gnderilen elilerden isen, bizi tehdit ettiini getir bize! dediler.
78
Bunun zerine hemen onlar, iddetli sarsnt yakalad da yurtlarnda diz st ke kaldlar.
79
Slih, o zaman onlara srt evirdi ve Ey toplumum! Andolsun ki ben size Rabbimin
gnderilerini tebli ettim ve size t verdim, fakat siz t verenleri sevmiyorsunuz dedi.
***
80,81
Andolsun ki Biz Ltu da eli olarak gnderdik. Hani o, toplumuna demiti ki: Siz,
sizden nce lemlerden hi birinin yapmad irenlii mi yapyorsunuz? Gerekten ve kesinlikle
siz, cinsellikte kadnlardan aa olan erkeklere ehvetle gidiyorsunuz. Aslnda siz snr aan bir
toplumsunuz.
82
Ve toplumunun cevab yalnzca, Onlar kentinizden karn, nk onlar, fazla temizlenen
insanlarm! demek oldu.
83
Bunun zerine Biz de onu ve ailesini kurtardk, yalnz karsn kurtarmadk; o, geride
kalanlardan; dnce bakmndan gnhkar toplumla beraber olanlardan idi.
84
Ve zerlerine bir
yamur yadrdk. Bak bakalm gnahkrlarn sonu nasl oldu!
***
85-87
Andolsun ki Biz, Medyene de kardeleri uayb eli gnderdik. Dedi ki: Ey
toplumum! Allaha kulluk edin, sizin iin Ondan baka bir ilh yoktur. Size Rabbinizden ak bir
delil geldi: Artk ly ve tarty tam yapn, insanlarn eyasn eksik vermeyin, dzeltildikten
sonra yeryznde bozgunculuk yapmayn; eer inanan kimseler iseniz, bu sizin iin daha
hayrldr! Tehdit ederek, inananlar Allah yolundan alkoyarak ve o yolun eriliini arayarak her
yolun banda oturmayn. Dnn ki siz az idiniz de O sizi oaltt. Ve bozguncularn sonunun
nasl olduuna bir bakn! Ve eer iinizden bir grup benimle gnderilene inanm, bir grup da
inanmamsa, o takdirde Allah aramzda hkmedinceye kadar sabredin. Ve O, hkm verenlerin en
hayrlsdr.
88,89
Toplumundan byklk taslayan ileri gelenler dediler ki: Ey uayb! Ya seni ve seninle
beraber inananlar kentimizden kesinlikle karrz, ya da bizim dinimize/ yaam tarzmza
dnersiniz! uayb, dedi ki: stemesek de mi! Allah bizi ondan kurtardktan sonra tekrar sizin
dininize/yaam tarznza dnersek, kesinlikle Allaha kar yalan uydurmu oluruz. Rabbimiz
106 Bkz. 63 ve 83 nolu notlar.
Allahn dilemesi dnda ona geri dnmemiz bizim iin olacak ey deildir. Rabbimiz bilgisi ile
her eyi kuatmtr. Biz sadece Allaha gvenip dayandk. Ey Rabbimiz! Bizimle toplumumuz
arasnda hak ile hkmet. nk Sen hkmedenlerin en hayrlssn!
90
Ve onun toplumundan, kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan ileri
gelenler dediler ki: Eer uayba uyarsanz o takdirde siz kesinlikle ziyana urayanlardan
olursunuz.
91,92
Bunun zerine o mthi sarsnt onlar yakalayverdi, yurtlarnda diz st ke kaldlar.
uayb yalanlayanlar, sanki orada hi oturmam/zenginlik srmemi gibi oldular. uayb
yalanlayanlar var ya, ite ziyana urayanlar, kendileri oldular.
93
Bunun zerine uayb, onlara srt evirdi ve: Ey toplumum! Ben size Rabbimin
gnderilerini tebli ettim ve size t verdim, durum byleyken kfirler toplumuna; Allahn
ilhln ve rabliini bilerek reddeden bir topluma nasl tasalanaym? dedi.
(39/7, Arf/59-93)
Necm: 76
94,95
Biz hangi kente bir peygamber gnderdiysek, onun halkn kesinlikle yalvarp yakarsnlar
diye yoksulluk ve darlkla yakaladk. Sonra ktln yerini iyilie deitirdik; sonunda oaldlar
ve Atalarmza da byle darlk ve sevin dokunmutu dediler. Bunun zerine onlar hemen, onlar
hi farknda deillerken anszn yakalayverdik.
96
Ve eer o kentlerin halk inansalard ve Allahn korumas altna girselerdi, elbette
zerlerine gkten ve yerden olan bolluklar aardk. Velkin onlar yalanladlar. Biz de onlar yapp
durmakta olduklarna karlk yakalayverdik.
97-99
Acaba o kentlerin halk, geceleyin uyurlarken kendilerine azabmzn gelmesinden
gvende oldular m? Yoksa o kentlerin halk, kuluk vakti anlamsz ilerle urarlarken onlara
azabmzn geleceinden gvende oldular m? yleyse Allahn ince plnndan gvende oldular m?
Ziyana uram topluluktan bakas Allahn ince plnndan kendini gvende grmez.
100
Ve nceki sahiplerinden sonra yeryzne vris; son sahip olanlara klavuz olmad m, etki
yapmadm: Eer Biz dilersek onlar da gnahlarndan dolay cezalandrrdk. Biz onlarn
kalplerinin zerine damga vururuz/mhrleriz de onlar iitmezler.
101,102
te o kentler ki, sana onlarn nemli haberlerinden bir ksmn anlatyoruz. Andolsun ki
peygamberleri onlara apak deliller ile gelmilerdi. Fakat nceden yalanladklar eylere iman
etmemi idiler. te kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimselerin
kalplerinin zerine Allah byle damga basar/ mhrler. Onlarn ounda, szde durma ilkesini
bulmadk. Gerek u ki, onlarn ounu yoldan km kimseler bulduk.
(39/7, Arf/94-102)
Necm: 77
103
Sonra o elilerin/ o toplumlarn arkasndan Msy almetlerimizle/ gstergelerimizle
Firavuna ve ileri gelenlerine gnderdik de onlar, almetlere/ gstergelere hakszlk ettiler. Hele bir
bak, o bozguncularn kbetleri nasl oldu!
104,105
Ve Ms, Ey Firavun! Ben kesinlikle lemlerin Rabbi tarafndan gnderilmi bir
eliyim. Allah hakknda haktan bakasn sylememek bana bir ykmllktr. Gerekten ben size
Rabbinizden apak bir delil ile geldim. Bu nedenle srloullarn gnder benimle dedi.
106
Firavun, Eer bir almet/gsterge ile geldiysen, getir hemen onu, tabii eer doru
kimselerden isen dedi.
107,108
Bunun zerine Ms, bilgi birikimini
107
ortaya att, o da birdenbire apak bir silip
spren
108
kesiliverdi. Gcn de syrp aa koydu; artk gc, izleyenler iin mkemmel, tam
kusursuzca idi.
109
109-112
Firavunun toplumundan ileri gelenler, Kesinlikle bu ok bilgili byleyici, etkin bir
bilgindir.
110
O, sizi yurdunuzdan karmak istiyor dediler. Firavun, O hlde siz ne emredersiniz?
dedi. Onlar: Onu ve kardeini alkoy, ehirlere de toplayclar gnder. Btn ok bilgili,
byleyici, etkin bilginleri sana getirsinler dediler.
113,114
Ve o ok bilgili, byleyici, etkin bilginler Firavuna geldiler: Eer galip gelen/ yenen
biz olursak, gerekten bizim iin byk bir dl olacak/ olacak m? dediler. Firavun, Evet dedi,
siz kesinlikle yaknlatrlmlardan olacaksnz da.
115
ok bilgili, byleyici, etkin bilginler: Ey Ms! Sen mi tezini ortaya koyacaksn, yoksa
tez ortaya atanlar biz mi olalm? dediler.
116
Ms: Siz tezinizi ortaya atn dedi. Onlar atnca da insanlarn gzlerini bylediler ve
onlar korkuttular. Ve byk bir etkin hner gsterdiler.
107 Klasik kaynaklara gre asa szcnn tam karl, birikim, sk tutulandr. Bu anlamyla da tam tamna Kurn
szcnn de karldr. Bunun bastona isim olmas da, sadece el ve parmaklarn zerinde toplanmas sebebiyle
deil, zerine dayanmak, yaprak silkelemek, silh, kazma olarak kullanmak vs. gibi birok yararn da toplanmas
sebebiyledir.
Bu szck Ms'ya izafe edildiinde, Ms'nn birikimi, Ms'nn sk/kuvvetle tuttuu anlamna gelir, ki bu da, yetlerden
anlalaca zere Ms'ya yaplan vahiyleri ve Ms'nn deneysel bilgi birikimini ifade eder. Ms'nn asasnn ne
olduu aka beyan edilmektedir. Bakara/63, 93; Arf/145, 171; Meryem/12'den de kuvvetle tutulacak eyin
kitap/ilh vahiyler olduu aka anlalr. Ayrca 181. necm'de grlecei zere Ynus sresi'nde Rabbimiz, Nihyet
etkili sz syleyen bilginler gelince, Ms onlara, Ne atacaksanz atn! dedi. Onlar ortaya atnca da Ms, Sizin
getirdiiniz ey bir gz boyama, aldatmacadr. phesiz, Allah onun bo ve aslszln ortaya karacaktr. phe yok k,
Allah kargaaclarn iini dzeltmez. Ve Allah, gnahkrlarn houna gitmese de, hakk, Kendi kelimeleriyle ortaya koyup
gerekletirir dedi eklinde aklamada bulunarak, sihirbazlarn sopayla deil, Allah'n kelimeleri ile malup edildiini
aka bildirir.
Asa szc, Kurn'da 6 kez geer. Bunlardan T-H/18'deki asa, oban asas, yani bildiimiz bastondur. Rabbimiz Ms'ya
bu asay ilk vahiy annda braktrmtr. Dierleri ise, Ms'nn vahiy ve deneysel olarak renmi olduu bilgi
birikimidir. Ms'nn Firavun'a kar, sudan gemek, ta kalpli srloullar'n adam etmek iin kulland asa, Ms'nn
bilgi birikimidir [kendisine vahyedilenler ve o zamana kadar rendikleri ve edindii deneyimlerdir].
108 Sban szc, su ve kan akmas anlamndaki seab szcnden gelir. Vadide sel yataklarnn kvrm kvrm olmas,
sevgilinin uzun salarnn kvrm kvrmolmas, airlerin gznde bu szckle ifade edilir. Bu szcn oulu da sban
eklindedir. Sban szc, tekil olarak da uzun, gl, fare avlayan ylan anlamnda kullanlr.
Demek oluyor ki sban szcnn esas anlam, selin, nne gelen her eyi iine alp srklemesi demektir. Fareleri avlayp
yutan ylana da bu ismin verilmesi, ylann ekil, uzunluk ve kvrml itibariyle dereye benzemesi ve nne kan fareyi
yutmasndandr. Ms'nn birikiminin buna benzetilmesi de ilh vahyin, her trl beer pln ve desiseleri/btl yok
edip yutmasndandr.
109 Yed-i Beyza: Genellikle el diye evrilen yed szc, meczen kuvvet, zenginlik, iktidar, saltanat, nimet, yay, elle
yaplan ilerin tm anlamnda kullanlr.
Burada konu edilen g, dier yetlerde; Resmi Mushaf: Neml/12, Kasas/32'de cebindeki/koynundaki g olarak
nitelenmektedir, ki bu g de, Hrn'dur.
Beyza szc, Trke'de kullandmz beyaz szc ile ayn kkn trevlerindendir. Bu szckle ilgili de temel lgat
kitaplarndau bilgiler verilmektedir: Bu szcn asl yumurta demektir. Beyaz szc de yumurta rengi demektir.
Bu szcn beyzae kalb, ar beyazl, parlakl ifade eder. Gnee, beyaz yzl lekesiz bayana, zerinde hi bitki
olmayan topraa, kamer aylarn 14-15. geceki grnmlerine beyza denir. Yed-i Beyza tamlamas, isbatlanm, kant
demektir. Bu aklamalara gre bu szck bembeyaz anlamna gelir, ki bu, mkemmellik ve kusursuzluun meczi
ifadesidir.
yetlerde konu edilen gn, grenlerekar bembeyaz [kusursuz, mkemmel] oluu da Hrn'un ifade ve hitabet yeteneinin
mkemmelliidir. yetlerden anlaldna gre Ms peygamberin ifade yetenei, branice'yi iyi bilemeyii yahut
dilindeki bir problem nedeniyle zayf idi. Ms'nn bu kusuru, kendisine kardei Hrn'un vezir, sekreter, szc olarak
verilmesiyle giderilmitir. Bu husus T-H sresi'ndeki pasajda aka grlmektedir.
110 Sihir, bir eyi, gz boyayarak, el abukluu yaparak veya baka taktiklerle gereinden baka bir ekilde gstermek
demek olup mutlaka gz boyama anlamnda deildir. yi bir anlatm, konferans da Bizi byledi, hayran brakt
eklinde ifade edilir. O nedenle biz, sihirbaz szcn byleyici, etkin bir bilgin olarak karladk.
117
Biz de Msya, Sen de birikimini ortaya atver diye vahyettik. Bir de ne grsnler,
onlarn uydurup dzdkleri eyleri sratle yakalayp yutuyor.
118
Bylece hak yerini buldu ve
Firavun ve ileri gelenlerin btn yaptklar boa gitti, ie yaramad.
119
Firavun ve ileri gelenler, artk orada malup oldular ve kk dm bir toplum olarak
geri dndler.
120-122
ok bilgili, byleyici, etkin bilginler ise boyun eip teslim olmu kimseler hlinde
brakldlar. lemlerin Rabbine; Msnn ve Hrnun Rabbine iman ettik dediler.
123-126
Firavun dedi ki: Ben size izin vermeden nce ona iman m ettiniz? phesiz bu, halkn
ehirden karmak iin, ehirde kurduunuz gizli bir tuzaktr. Yaknda bileceksiniz. Kesinlikle
ellerinizi ve ayaklarnz aprazlama keseceim, sonra da hepinizi kesinlikle asacam. ok
bilgili, byleyici, etkin bilginler de dediler ki: Hi phesiz biz sadece Rabbimize dnenleriz.
Senin bizi, yakalayp cezalandrman da srf Rabbimizin yetleri gelince onlara iman etmemizden
dolaydr. Ey Rabbimiz! Bize ok ok sabr ver de gevemeyelim, zaafa dmeyelim, boyun
emeyelim. Canmz da Mslmanlar olarak al!
127
Firavun toplumundan ileri gelenler de, Seni ve senin ilhlarn/ seni ilh edinmeyi terk
etsinler de yeryznde kargaa karsnlar diye mi Msy ve toplumunu serbest brakacaksn?
dediler. Firavun dedi ki: Onlarn oullarn ldreceiz, kzlarn sa brakacaz ve biz onlar
zerinde ezici bir gce sahip kimseleriz.
128
Ms, toplumuna dedi ki: Allahn yardmn isteyin ve sabredin. phesiz ki yeryz
Allahndr. Kullarndan dilediini ona miras yapar. Mutlu son da Allahn korumas altna giren
kimseler iindir.
129
Msnn toplumu dediler ki: Sen bize gelmeden nce de eziyet grdk, sen geldikten
sonra da. Ms dedi ki: Umulur ki, Rabbiniz dmanlarnz deiime, ykma uratacak ve sizi
yeryznde onlarn yerine geirecektir. Bylece de sizin nasl davranacanza bakacaktr.
130
Ve andolsun ki Biz, Firavun sllesini, dnp t alsnlar diye senelerle kuraklklarla/
senelerce ktlk ve rn noksanl ile yakaladk.
131
Sonra kendilerine iyilik geldii zaman, te bu
bize aittir dediler. Eer kendilerine bir ktlk gelirse, Ms ile yanndakilerin uursuzluu
olarak kabul ederler. yi bilin ki, onlarn uursuzluu Allah katndadr. Fakat onlarn ou
bilmezler.
132
Ve Firavunun toplumu, Sen bizi kendisiyle bylemek iin her ne almet/ gsterge
getirsen de, biz sana inananlar deiliz dediler.
133
Biz de belirli aralklarla yetler olmak zere zerlerine tufan, ekirgeleri, haereleri,
kurbaalar ve kan gnderdik. Yine byklk tasladlar ve bir sulular toplumu oldular.
134
Ve ne zaman ki, bu azap zerlerine kt: Ey Ms! Sana olan ahdi/ verdii sz nedeniyle
bizim iin Rabbine dua et, eer sen bizden bu cezay kaldrrsan sana kesinlikle iman edeceiz. Ve
kesinlikle srloullarn seninle birlikte gndereceiz dediler.
135
Ne zaman ki, ulaacaklar belli bir sreye kadar onlardan cezay kaldrdk, derhal
szlerinden cayveriyorlar.
136
Biz de, phesiz yetlerimizi yalanladklar ve onlardan gfil olmalar nedeniyle onlar
cezalandrp adaleti saladk. Ve onlar bol suda/ nehirde
111
boduk.
137
O zaafa uratla gelmi/
111 yetin orijinalinde yer alan yemm, bahr/ok su demektir. Leys bu szc, derinlii ve kylar bilinemeyen deniz
olarak tarif etmitir. Ama Kurn'da T-H/39. yette, Ms'nn annesine bebei yemm'e brakmas vahyedilip ve
Ms'nn iinde bulunduu sandn yemm'de sahile vurmas aka bildirildiine gre bu iddia doru olamaz. Zira Ms
Nil nehrine brakld ve sandk nehrin kenarna yanat.
Bu szcn Sryanice'den Arapalatrldna da inanlr.
Ayrca Kitab- Mukaddes'teki bu szcn branice'den ngilizce'ye baz evirilerde red sea [kzl deniz], baz evirilerde reed
sea [saz/kam denizi] olarak evrilmesi ok dndrcdr.
Bu szck, Arf/136, T-H/39 (iki kez); 78, 97; Kasas/7, 40 ve Zriyt/40'ta geer.
gszletirilmi olan toplumu da bereketlendirdiimiz yerin her tarafna miras yaptk. Ve
bylece Rabbinin, srloullarna olan o pek gzel sz,
112
sabretmeleri nedeniyle yerine geldi.
Biz de Firavun ile toplumunun yapageldikleri sn eserlerini ve ykseltmekte olduklar eyleri
yerlebir ettik.
(39/7, Arf/103-137)
Necm: 78
138,139
Ve srloullarn bol sudan/ nehirden
113
geirdik. Derken kendilerine ait putlara
tapmakta olan bir topluma rastladlar. Dediler ki: Ey Ms! Onlarn nasl ki tanrlar varsa, sen de
bizim iin bir tanr belirle! Ms dedi ki: Siz gerekten chillik eden bir toplumsunuz. u
grdnz halkn iinde bulunduklar din, yok olmaya mahkmdur ve btn yapmakta olduklar
da btldr.
140
Ms dedi ki: O sizi lemlere fazlalkl klmken, ben size Allahtan baka ilh m
arayaym!
141
Hani bir zaman Biz, size azabn ktsn yapan; oullarnz ldren, kzlarnz sa
brakan Firavun ailesinin elinden de sizi kurtarmtk. Bunda da sizin iin Rabbiniz tarafndan
byk snav vardr.
142
Ve Ms ile otuz geceye szletik ve sreyi bir on gece ile tamamladk. Bylece Rabbinin
tayin ettii vakit tam krk geceye tamamland. Ve Ms, kardei Hrna, Toplumum iinde benim
yerime ge, slah et ve bozguncularn yoluna uyma! dedi.
143
Ne zaman ki, Ms, belirlediimiz vakitte geldi ve Rabbi ona sz syledi. Ms, Ey
Rabbim! Gster bana Kendini de bakaym Sana! dedi. Rabbi ona dedi ki: Beni sen asla
gremezsin, velkin u daa bak, eer o yerinde durabilirse, sen de Beni greceksin. Daha sonra
Rabbi daa tecelli edince onu parampara ediverdi, Ms da baygn olarak yere yld. Aylp
kendine gelince de, Seni tenzih ederim, Sana dndm; tevbe ettim ve ben inananlarn ilkiyim
dedi.
144
Allah dedi ki: Ey Ms! Mesajlarmla ve kelmmla seni insanlar zerine setim. imdi
sana verdiimi al ve kendisine verilen nimetlerin karln deyenlerden ol!
145
Ve Biz onun iin o levhalarda her eyden, bir nasihat ve her ey iin bir ayrnt yazdk.
Haydi, bunlar kuvvetle al,
114
toplumuna da en gzel ekilde almalarn emret. Yaknda size o hak
yoldan kanlarn yurdunu gstereceim.
146
Yeryznde, btn yetleri grseler de onlara iman
etmeyen, dorunun yolunu grseler de o yolu tutup gitmeyen, eer sapkln yolunu grrlerse
onu yol edinen haksz yere byklk taslayan u kimseleri, yetlerimizden uzak tutacam. Bu,
onlarn yetlerimizi yalanlamalar ve onlardan gafil; duyarsz, ilgisiz olan kimseler
Ms'nn ailesinin ve Firavun'un yaad yerler dikkate alndnda, Ms pasajlarnda geen bahr ve yemm kelimelerini, bol
su/nehir olarak evirmek gerekir. Bu yetlere bakld zaman Firavun'un, kesinlikle bebek Ms'nn brakld suda
boulduu, denizde/Kzldeniz'de boulmad anlalmaktadr.
112 yette konu edilen gzel sz, Resmi Mushaf: Kasas/5-6, Mide/21 ve Duhn/25-28'de grlebilir.
113 Bahr, ister tatl ister tuzlu olsun ok su demektir. Bu szck, kara paras szcnn kartdr. Bu szcn asl
yarmaktr. Su, kara parasn yard iin bu isimle isimlenmitir. Eski Arap iirlerinde de Frat nehri bahr szcyle yer
almaktadr. Byk, tuzlu sulara [denizlere] bahr denmesi yaygndr. (Lisn, bhr mad.; Tc, bhr mad.)
Yine Ms'nn ailesinin ve Firavun'un yaad kent dikkate alndnda buradaki bahr szcyle de Nil nehrinin kastedildii
anlalr.
Bahr szc, Ms ile ilgili yetlerde: Resmi Mushaf: Bakara/50, Arf/138, Ynus/90, T-H/77, uar/63 ve Duhn/24'te
geer.
114 Bu pasajda, Ms'nn asa'snn ne olduu aka beyan edilmektedir. Hatrlanaca zere 85. notta bastona asa
denilmesinin, onun zerinde parmaklarn toplanmas, skca tutulmas sebebiyle olduu aklanmt. Burada sk
tutulan eylerin neler olduu uzun uzun anlatlmtr. Ayrca, Resmi Mushaf: Bakara/63, 93; Arf/145, 171;
Meryem/12'den de kuvvetle tutulacak eyin kitap/ilh vahiyler olduu aka anlalr.
olularndandr.
147
yetlerimizi ve hiretteki karlamay yalanlayanlarn amelleri boa gitmitir.
Onlar kendi yaptklarndan baka bir ey ile mi cezalandrlrlar?
148
Msnn toplumu, Msdan sonra, kendi toplumunun ss taklarn bir araya getirerek
aldatc, tuzaa drc sesi
115
olan, aslnda hi ie yaramayan bir ilh edindiler; byk bir
sermaye oluturarak ona tapndlar. Onun kendilerine bir sz sylemezliini ve bir yol
gstermezliini grmediler mi? Onu edindiler ve zlimlerden oldular.
149
Ne zaman ki, gzlerinin nne geldi ve saptm olduklarn grdler, Eer Rabbimiz bize
merhamet etmez ve bizi balamazsa, kesinlikle biz byk zarara urayanlardan olacaz dediler.
150
Ve Ms, fkeli ve zntl olarak toplumuna dndnde, Bana arkamdan ne kt bir
halef/ nesil oldunuz! Rabbinizin emrini abuklatrdnz m? dedi. Ve levhalar brakt ve kardei
Hrnu kendine ekerek bandan tuttu. Hrn: Ey anamn olu! nan ki, bu toplum beni gsz
drd, az daha beni ldreceklerdi. Onun iin bana dmanlar sevindirecek bir ey yapma. Ve
beni bu zlimler toplumu ile bir tutma dedi.
151
Ms dedi ki: Rabbim! Beni ve kardeimi bala! Bizi rahmetinin iine al. Ve Sen
merhametlilerin en merhametlisisin.
152
phesiz o altna tapanlara Rablerinden bir gazap, dnya hayatnda bir aalk
eriecektir. te Biz, uydurmaclar byle cezalandrrz da.
-
153
Ktlkleri ileyip de sonra arkasndan dnen o kimseler ve iman edenler iin de hi
phe yok ki, Rabbin bundan sonra yine de affedici ve merhamet edicidir.-
154
fkesi Msy rahat braknca da levhalar ald. Onlardaki yazda da, ancak Rablerinden
korkan kimseler iin bir klavuzluk ve rahmet vard.
155
Ve Ms, belirlediimiz vakit iin toplumuna yetmi adam seti. Ne zaman ki, bunlar o
sarsnt yakalad, ite o zaman Ms, Rabbim! dedi, Dileseydin bunlar da, beni de daha nce
deiime/ ykma uratrdn. imdi bizi, iimizdeki o akl ermezlerin yaptklar yznden deiime/
ykma m uratacaksn? O, Senin, saflamamz iin atelere atmandan baka bir ey deildir. Sen
bu saflatrma ilerinle dilediini sapklkta brakr, dilediine de klavuzluk edersin. Sen bizim
yardmcmz, klavuzluk eden yaknmzsn. Artk bizi bala, merhamet et, Sen balayanlarn en
hayrlssn. Ve bize hem bu dnyada bir iyilik yaz, hem de hirette. Biz gerekten de Sana
dndk.
(39/7, Arf/138-155)
Necm: 79
156,157
Allah diyor ki: Benim azabm var; onu dilediime dokundururum, rahmetim de var; o
ise her eyi kuatmtr. Onu da zellikle Allahn korumas altna girenlere, zektn;
116
vergisini
verenlere ve yetlerimize inananlara; kendilerine iyiyi emreden ve onlar ktlklerden alkoyan,
temiz ve ho eyleri kendilerine serbestletiren, kirli, pis ve kt eyleri de zerlerine yasaklayan,
srtlarndan ar ykleri, zerlerindeki balar ve zincirleri indiren, yanlarndaki Tevrt ve nclde
yazlm bulacaklar Anakentli/ Mekkeli Peygamber, o Eliye uyan kimselere yazacam. O hlde,
115 yetin orijinalindeki szcklerin hakikat manas, Bir buza; brts [ekici, aldatc sesi] olan bir ceset
edinmilerdi eklindedir. Biz Mealde, mecz anlamlarn verdik. Burada konu edilen husus, srloullar'nn altnn
cazibesine kaplarak altn ilh edinmeleridir. Bunu T-H ve Bakara srelerinde de greceiz. Ayrntl bilgi iin bkz.
Tebynu'l-Kurn.
116 Mzzemmil/20'de(13. necm) gemi olsa da ini srasna greKurn'da, zekt szc ilk defa burada gemektedir. O
nedenle zekt ile ilgili ksaca bilgi vermek istiyoruz: Zekt szc, temizlik, reme, oalma, bolluk ve vg anlamna
gelir. Kurn'da bu szcn fiili bu anlamlarn hepsinde kullanlmtr. ez Zekt olarak kullanlan kalb, maln
temizleniine; mal iindeki sail, mahrum ve tm kamu haklarnn karlp verilmesine isim olmutur. Biz buna ksaca,
vergi diyoruz. Yalnz bu vergi, sradan bir vergi olmayp, slm erevede belirlenen, verilen ve harcanan bir vergidir.
Kurn'a gre verginin verilme zaman kazan andr. Miktar ve oran Kurn'da belirtilmeyip kamu otoritesine
braklmtr. Kamu otoritesi denk bte yapabilmek iin gerekli oran belirler.
Ona iman eden, Ona kuvvetle sayg gsteren, Ona yardmc olan ve Onun ile birlikte indirilen
nru izleyen kimseler var ya, ite onlar, kurtulua erenlerin ta kendileridir.
158
De ki: Ey insanlar! phesiz ben, gklerin ve yerin mlk Kendisinin olan, Kendisinden
baka hibir ilh bulunmayan, hem dirilten hem ldren Allahn, size, hepinize gnderdii eliyim.
O hlde klavuzlandnz doru yolu bulmanz iin Allaha ve Onun szlerine iman eden, mm;
Anakentli; Mekkeli Peygamber olan Elisine iman edin ve ona uyun.
159
Msnn toplumundan da hakk gsteren ve hak ile adaleti uygulayan bir liderleri olan bir
topluluk vardr.
(39/7, Arf/155-159)
Necm: 80
160
Ve Biz onlar on iki torun liderleri olan oymak toplulua ayrdk. Ve toplumu kendisinden
su istedii zaman Msya, Birikimini, o ta kalpli toplumuna
117
uygula
118
diye vahyettik. Hemen
o ta kalpli toplumdan on iki toplum/ belde halk
119
oluuverdi. Halkn her biri su alaca yeri iyice
rendi. Ve bulutu da zerlerine glge yaptk. Onlara kudret helvas ve bal/ bldrcn indirdik; size
rzk olarak ihsan ettiimiz nimetlerin temizinden yiyiniz! Onlar Bize hakszlk yapmadlar, kendi
kendilerine hakszlk ediyorlard.
161
Ve bir zaman onlara, u kente yerlein ve oradan dilediiniz eyleri yiyin ve Hitta
[gnahlarmz bala]! deyin ve teslim olmu olarak kapdan girin. Biz sularnz balayacaz,
iyilere arttracaz denilmiti.
162
Sonra onlarn iinden bir ksm yanl; kendi zararlarna i yapanlar, sz, kendilerine
sylenenden baka sze deitirdiler. Biz de yanl; kendi zararlarna i yaptklarndan dolay
zerlerine gkten bir ceza gnderiverdik.
(39/7, Arf/160- 162)
117 Yukardaki yetlerde, asa'nn, Ms'nn birikimi olduunu renmitik. Burada Ms'nn birikimini kullanaca,
vuraca ta ifadesini ele alalm. Bilindii gibi ta, sertliin/katln semboldr. Rabbimiz srloullar'nn
kalplerinin talar gibi, hatta daha da kat olduunu bildirmitir. O nedenle burada ta ifadesiyle, de ta kalpli
srloullar kastedilmitir. Bu husus, Resmi Mushaf: Bakara/74'te grlebilir.
118 Darb szcnn hakikat manas, bir eyin zerinde bir ey oluturmak demektir. Bu asl anlamdan hareketle, bu
szck, vurmak, arpmak, yarmak, sktrmak, yola gitmek, kalp at, nabz vuruu, rnek vermek vs. gibi yzlerce
anlamda kullanlr. Biz bunu Tebyn'de Sd sresi kapsamnda Eyyb peygamber ile ilgili blmn tahlilinde ayrntl
olarak verdik. Bu szcn buradaki anlam, gerek anlam olan bir ey zerinde bir ey oluturmadr.
119 Bu yetteki ayn szc hakknda kadim latlarda, grme, gz, gne, pnar, yamur, mal, altn, insan, hayat, toplum,
belde halk gibi yzden ok anlam verilmitir. Bu yetlerdeki ayn szc nedense hep pnar anlamyla
evrilegelmitir. Halbuki Ms pasajndaki ayn szcklerinin toplum, belde halk anlam tercih edilmeliydi. Zira
Rabbimiz byle anlalmas gerektiine, yetin bandaki, Ve Biz onlar on iki torun liderleri olan oymak toplulua ayrdk
ifadesiyle iaret buyurmutur.
Bunu Mide; 12'de de grmekteyiz.
srloullar'nn on iki guruba/topluma ayrl ve her birinin bana bir kaymakam dikilii Kitab- Mukaddes; Saylar: 1. Bab: 1-16.
cmlede de yer alr. Bu demektir ki, Kurn, Kitab- Mukaddes'in bu blmn tasdik etmektedir.
Bu yetlerde konu edilen, Birikimini ta kalpli toplumuna vur ifadesi zerinde de durulmas gerekir. yetlerdeki, Ve kavmi
kendisinden su istedii zaman, Halkn her biri su alaca yeri iyice rendi, hani bir zamanlar Ms, kavmi iin su
istemiti de ifadelerinden aka anlaldna gre Ms'nn kavmi su sknts ekmi, su yznden aralarnda
problemler olumutur. Bu dnemde deRabbimiz Ms'ya birikimini/deneyimini kullanmasn vahyetmitir.
Su skntsnn nelere mlocan Ms daha evvel Msr'dan kap Medyen'e giderken Medyen suyunun banda yaamt. Bu
konuda tecrbesi vard. Bu konu Resmi Mushaf: Kasas/23-25'de(150. necm) ayrntl olarak aklanmtr.
Demek oluyor ki Ms, bu kadar halkn bir arada yaamasnn sorunlara yol aaca gerekesiyle srloullar'n on iki yere, on iki
toplum hlinde datmtr. Ve susuzluk problemini byle zmtr. Bilindii gibi yerleim alanlar hep su balarna,
rmak kenarlarna kurulur.
Necm: 81
163
Ve onlara, o deniz kysndaki kentten de sor. O srada onlar kullua, iyiden iyiye
dnmeye zglenmi gnde snr ayorlard. Kullua, iyiden iyiye dnmeye zglenmi
gnde ar bunalyorlard, dier gnlerde ise ok mutluydular.
120
te hak yoldan kmalar
nedeniyle Biz onlar byle bellandryoruz.
(39/7, Arf/163)
Necm: 82
164
Ve hani onlarn ilerinden bir mmet; nderli toplum, Allahn deiime/ ykma
urataca ya da etin bir azapla azap edecei bir topluma ne diye t veriyorsunuz? dedii
vakit, o uyarda bulunanlar da dediler ki: Rabbinize kar mazeret olsun, bunlar da Allahn
korumas altna girsinler diye.
165,166
Ne zaman ki onlar kendisiyle hatrlatma yaplan eyleri umursamadlar, Biz o
ktlkten sakndranlar kurtardk, o zlimleri de hak yoldan kmalarndan dolay iddetli/ fakir
dren bir azapla yakaladk. Ne zaman ki onlar kendisiyle yasaklandklar eyler konusunda
byklendiler, Biz de onlara, Aalk maymunlar olun! dedik.
167
Ve o vakit Rabbin, kymet gnne kadar zerlerine, kesinlikle kendilerini en kt azaba
uratacak kimseler gndereceini iln etti. phe yok ki, Rabbin cezay abucak verendir. Ve
kesinlikle O, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin
merhamet sahibidir.
168
Ve onlar yeryznde birok nderli toplumlara ayrdk. Onlardan bir ksm dzgn
kimselerdi, bir ksm da bundan aa idi. Ve Biz, onlar dnsnler diye iyiliklerle ve ktlklerle
snama yaptk.
169
Derken onlardan sonra bir nesil gelip onlarn yerlerine geti. Kitaba miras oldular. Onlar
bu dnyann deersiz kazanmlarn alrlar, Bize ileride mafiret olunur/ sularmz balanr
diyorlard. Kendilerine ona benzer deersiz bir mal gelirse, onu da alyorlard. Allaha kar
haktan bakasn sylemeyeceklerine dair kendilerinden o kitabn teminat alnmad m? Hlbuki
onda olan okuyup renmilerdi. hiret yurdu, Allahn korumas altna girmi kimseler iin daha
hayrldr. Hl akl etmeyecek misiniz?
170
Ve Kitaba smsk sarlanlara ve salt ikame edenlere
121
[ml ynden ve zihinsel adan
destek olma; toplumu aydnlatma kurumunu oluturanlara-ayakta tutanlara] gelince, Biz o
dzeltenlerin/iyiletirenlerin dln yitirmeyiz.
171
Hani bir zamanlar, o da glgelik/emsiye gibi iken, onlar da, da zerlerine yklacak diye
inanmlarken Biz, onlarn stn/en sekinlerini o daa ekmitik/ ykseltmitik:
122
Allahn
120 yetin orijinalindeki hut, hitan szc, klasik anlayta balk olarak alglanr. Bala, doyma duygusu olmadndan
ar doyup atlamasndan dolay hut denilmitir. Burada hut ile kastedilen, doyumsuzluun getirdii bunalmdr.
Ayrntl bilgi iin bkz. Tebynu'l-Kurn.
121 Kurn'daki, salt'n ikmesi ile ilgili emir ve haber cmlesi niteliindeki ifadeler, genellikle namaz doru kln,
namazlarn dosdoru klarlar eklinde evirilegelmitir. Bizim, szcklerin anlamlar zerinden yaptmz tahlil ise bu
evirilerin, ifadenin anlamn yanstmas bakmndan yetersiz kaldn, hatta yanl olduunu gstermektedir.
Q-v-m harflerinden oluan iqm szc, oturmak fiilinin kart olan qym szcnn ifl babndan mastardr ve lgatlerde
bu kalbn anlam; ayaa kaldrmak, dikmek, ayakta tutmak olarak belirtilmitir.
Buna gre iqmi's-salt tamlamasnn anlam da; zihn ve ml ynlerden yaplan yardm ve destekle sorunlarn stlenilerek
giderilmesi ilerinin gerekletirilmesi ve bunun srdrlmesi, yani ayakta tutulmas, iin kurumlatrlmas demektir.
Bunu somutlatrarak ifade etmek gerekirse saltn iqmesi; A) Zihn yn ile, eitim ve retimin yaplmas iin okullar,
halk evleri, halk eitim merkezleri almas ve bunlarn ayakta tutulmas, B) Ml yn ile, i alanlar almas, Emekli
Sand, Bakur, SSK gibi sosyal gvenlik sistemlerinin tekil edilmesi, yoksul ve yetimlerin desteklenerek bekr ve
dullarn evlendirilmesi de dhil sorunlarnn srtlanmas, dertlerine deva olunmas iin kurumlar oluturulmas ve
bunlarn yaatlarak ayakta tutulmas demektir. Bu konu Tebynu'l-Kurn'da ayrntl olarak sunulmutur.
korumas altnda olmanz iin size verdiimizi kuvvetle tutun ve iindekini hatrnzdan
karmayn!
(39/7, Arf/164-171)
Necm. 83
172,173
Hlbuki senin Rabbin, kymet gn, Biz, bunlardan bilgisizdik demeyesiniz yahut
Bundan nce atalarmz ortak komu, biz onlardan sonra gelen kuaklarz, btl ileyenlerin
iledikleri nedeniyle bizi mi deiime/ ykma uratacaksn? demeyesiniz diye, demoullarnn
sulbnden onlarn soylarn alr ve onlar kendi nefislerine tank eder; Ben sizin Rabbiniz deil
miyim? Derler ki: Elbette Rabbimizsin, tanklk ediyoruz.
174
Ve ite Biz, dnsnler diye yetleri byle ayrntl olarak aklyoruz.
(39/7, Arf/172-174)
Necm. 84
175
Kendisine yetlerimizi verdiimiz, sonra da onlardan syrlp kan, derken eytnn peine
takt, bylece de azgnlardan oluveren o kiinin cidd haberini onlara anlat.
176
Ve eer Biz, dileseydik onu o yetlerle yceltirdik, ama o alakla sapland kald ve
tutkusuna uydu. Artk onun durumu, stne varsan da dilini sarktp soluyan, kendi hline braksan
da dilini sarktp soluyan kpein durumuna benzer. te bu, yetlerimizi yalanlayan toplumun
durumudur. O nedenle sen iyice dnsnler diye bu kssay iyice anlat.
177
yetlerimizi yalanlayp, srf kendilerine hakszlk eden o toplumun durumu ne ktdr!
178
Allah kime yol gsterirse, ite o klavuzland doru yolu bulandr. Kimi de saptrrsa, ite
onlar zarara urayanlarn ta kendileridir.
(39/7, Arf/175-178)
Necm: 85
179
Ve andolsun ki tandklarnzdan-tanmadklarnzdan birounu cehennem iin yarattk;
onlarn kalpleri vardr, onlarla anlamazlar. Gzleri vardr, onlarla grmezler. Kulaklar vardr,
onlarla iitmezler. te onlar drt ayakl hayvanlar gibidirler. Hatta daha da sapktrlar. te onlar
duyarszlarn ta kendileridir.
180
Ve en gzel isimler Allahndr. yleyse Onu onlarla arn. Onun isimlerinde erilie
sapanlar da terk edin. Onlar yapmakta olduklarnn karln yaknda grecekler.
181
Yine Bizim oluturduklarmzdan hakka klavuzluk eden ve onunla adaleti uygulayan bir
mmet vardr.
182
Ve yetlerimizi yalanlayanlar, bilemeyecekleri ynden derece derece, yava yava
deiime/ ykma yaklatracaz.
183
Ben onlara sre de tanrm. Kesinlikle Benim plnm pek etindir.
184
Ve onlar arkadalarnda hibir deliliin/ cinlenmiliin bulunmadn dnmediler mi?
O, ancak apak bir uyarcdr.
185
Ve onlar gklerin ve yerin mlkiyeti ve ynetimine, Allahn oluturmu olduu herhangi
bir eye ve ecellerinin gerekten yaklam olmas ihtimaline hi bakmadlar m? Artk bundan
sonra baka hangi sze inanacaklar?
186
Allah, kimi saptrrsa, artk ona yol gsterecek bir kimse de yoktur. Ve O, bunlar
taknlklar iinde akn bir durumda brakr.
122 Bkz. 333. nolu not.
(39/7, Arf/179-186)
Necm: 86
187
Sana, Satten; kymetin kopu anndan soruyorlar: Ne zaman gelip atacak? De ki:
Onun bilgisi yalnzca Rabbimin katndadr. Onun vaktini Kendisinden bakas aklayamaz. Onun
vaktini bilmek, gklerde ve yerde ar basmtr/ bilinemez olmutur. O size anszn gelir.
Sanki sen onu ok iyi biliyormusun gibi onu sana soruyorlar. De ki: Onun bilgisi Allah
katndadr. Fakat insanlarn ou bilmezler.
188
De ki: Ben kendim iin Allahn dilediinden baka ne bir yarar elde etmeye, ne de bir
zarar nlemeye yetkin deilim. Ben eer grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gemii,
gelecei bilseydim, elbette ben hayrdan oaltmak isterdim. Ve bana hibir ktlk
bulamamtr. Ben ancak bir uyarc ve iman eden bir topluma mjdeleyenim.
(39/7, Arf/187-188)
Necm. 87
189
O, sizi bir candan oluturan ve ondan da, kendisine snsn diye eini yapandr. Ne zaman
ki o, onu rtp brd, o zaman o hafif bir yk yklendi. Ve bununla gidip geldi. Ne zamanki
hanm arlat, hemen o ikisi Rablerine dua ettiler: Eer bize salkl bir ocuk verirsen, andolsun
ki kesinlikle karln deyenlerden olacaz.
190
Ne zaman ki o ikisine salkl bir ocuk verdi, o ikisine verdii ey hakknda Onun iin
ortaklar edindiler. Onlarn ortak kotuu eylerden Allah arnktr, ycedir.
191
Hibir ey oluturmayan ve kendileri oluturulmu olan eyleri mi e kouyorlar?
192
Hlbuki bunlar, tapnanlar iin yardma g yetiremezler. Kendi nefislerine de yardm
edemezler.
193
Eer siz onlar doru yola arsanz, size uymazlar. Onlar arsanz da armayp
susmu olsanz da size kar hi fark etmez.
194
Allahn astlarndan yakardnz kimseler, tpk sizin gibi kullardr. Eer doru iseniz
haydi onlar arn da size karlk versinler.
195
Onlarn kendileriyle yryecek ayaklar, tutacak
elleri, grecek gzleri veya iitecek kulaklar m var?
De ki: arn ortaklarnz, sonra bana tuzak kurun ve bana zaman da tanmayn.
196
phesiz ki benim velm [yol gsterenim, yardm edenim, koruyanm], o kitab indiren Allahtr.
Ve O, dzgn kimselere vel [yol gsteren yardm eden, koruyan] olur.
197
Sizin Onun astlarndan
yakardnz kimseler ise, size yardma g yetiremezler, kendi nefislerine de yardm edemezler.
198
Siz onlar doru yola arsanz da duymazlar. Ve onlar sana bakar grrsn, hlbuki onlar
grmezler.
(39/7, Arf/189-198)
Necm: 88
199
Sen afv/ maln fazlasn al, urf [rf, Kurn yetleri bei] ile emret ve chillerden de
mesafeli dur.
200
Eer sana eytndan bir vesvese gelirse de hemen Allaha sn. Kesinlikle O, en iyi iiten,
en iyi bilendir.
201,202
Kendi kardeleri onlar sapkla srkledii ve brakmad hlde phesiz Allahn
korumas altna giren u kimseler, kendilerine eytndan bir vesvese, karanlk kuruntu, srnama
gibi bir tufan ilitii zaman, hatrlarlar/d nrler. Sonra bir de bakarsn ki onlar grp
bilmilerdir!
203
Onlara bir yet getirmediin zaman da, Kendin onu uyduruverseydin ya! derler. De ki:
Ben ancak Rabbimden bana ne vahyolunuyorsa ona uyuyorum. te bu Kurn, Rabbinizden
gelen kalp gzn aacak beyanlardr, iman eden bir toplum iin bir klavuz ve bir rahmettir.
204
Ve esirgenmeniz iin Kurn renilip-retildii zaman, hemen ona kulak verin ve susun.
205
Ve her zaman kendi iinden, korkarak ve alala alala, yksek olmayan bir sesle Rabbini
an ve umursamazlardan olma!
206
phe yok ki Rabbini iyi tanyan kiiler, Allaha kulluk etmekten byklenmezler, Onu her
trl noksanlklardan arndrrlar ve yalnzca Ona boyun eip teslim olurlar.
(39/7, Arf/199-206)
CN SRES
MEKKE DNEM
Necm: 89
123
1-15
De ki: Bana vahyedildi ki, phesiz yabanclardan bir grup Kurn dinleyip de: phesiz
biz, rde klavuzluk eden hayret verici bir Kurn dinledik. Bundan dolay, biz ona iman ettik ve
Rabbimize hibir eyi asla ortak komayacaz.
3
Gerek u ki, Rabbimizin an ok ycedir. O, bir
dii arkada ve de bir ocuk edinmemitir.
4
Ve hi phesiz bizim akl ermez, Allah zerine sama sapan eyler sylyormu.
5
Dorusu biz, bildik-bilmedik her kiinin Allaha kar asla yalan sylemeyeceine inanyorduk.
6
Gerekten de insten; ok iyi tandmz kimselerden baz kimseler, cinden; tanmadmz
yabanc kimselerden baz kiilere snrlar idi. Bylece de, o yabanc kimseler, onlarn
azgnlklarn, ahmaklklarn artrrlard.
7
Gerekten de onlar sizin inandnz gibi, Allahn asla kimseyi peygamber
gndermeyeceine/ diriltmeyeceine inanmlard.
8
Ve gerekten biz ge dokunduk da onu kuvvetli bekiler ve parlak alevlerle doldurulmu
bulduk.
9
Ve hi phesiz ki biz gkten duyum almak iin oturulan yerlere oturur idik. Peki, imdi
her kim duyum almak iin urasa, kendine, gzetleyen parlak bir alev buluyor.
10
Biz de,
yeryzndekilere ktlk m istendi, yoksa Rableri onlara bir doruluk mu diledi bilmiyoruz.
124
11
phesiz bizler; bizlerden bir ksm slihlerdendir, bizden bazlar da bunun aasndandr.
Biz, eit eit yollarda idik.
12
Ve kesinlikle, Allah yeryznde asla ciz brakamayacamz, kamakla da Onu asla ciz
brakamayacamz iyice anladk.
13
Ve biz o klavuzu/ Kurn dinlediimizde ona iman ettik.
Onun iin kim Rabbine inanrsa, o hakknn eksik verilmesinden ve hakszla uramaktan/ aptal
yerine konmaktan, kendisine ar yk yklenilmesinden korkmaz.
14
Ve gerekten bizim durumumuz ise; Mslmanlar bizdendir, yanl; kendi zararlarna i
yapanlar da bizdendir. Ama kimler Mslman olduysa, ite onlar doruya, gzele, iyiye, geree
gitmeyi arayanlardr.
15
Ama inan konusunda yanl; kendi zararlarna i yapanlara gelince, onlar
da cehennem iin odun olmulardr demilerdir.
(40/72, Cin/1-15)
123 Allah Alisi Mekke'de kendisine verilen mesajlar tebli ederken bu durumu renen Yesribliler [Medneliler], bir heyet
gndererek Mekke'de gizlice Allah Elisi ile buluurlar ve kendisinden Kurn dinlerler. Srenin giriinde bu buluma ve
bunun sonular bildirilir. Bu olay, Mslmanlarn tarihinde nemli bir nokta olan Akabe grmesidir. yette konu
edilen cin'den bir grubun halk kltrndeki folklorik cin anlayyla alakas yoktur. Cin szc ile ilgili geni aklama
daha evvel 49. notta yaplmtr.
124 Bu yetlerdeki ifadeden anlaldna gre, geldikleri yerde insanlar eitme, rde erdirme faaliyeti gsterdiini iddia
eden gizli bir rgt vardr. Kurn dinleyerek gerekleri grm ve imana gelmi olan yabanclar, z eletiri yaparak
Kurn ile tanmadan nceki durumlarn ve bu gizli rgtn sama-sapan telkinlerini ve kendilerini oyalayp
aldattklarn dile getirmektedirler. nk konumac olan cin, daha nce mneccimlik yaptklarn, umutlarn
yldzlardan alacaklar bilgilere baladklarn, bu amala srekli rasathanelere oturup beklediklerini, ama gklerin
yldzlarla ve meteorlarla dolu olduunu, bunlara bakarak istedikleri bilgileri elde edemediklerini, sonu olarak da hi
kimse iin yarnn ne getireceini renemediklerini ifade etmektedir. Bu paragrafta deifre edilen bilgiler, Dvd ve
Sleymn peygambere kadar dayandrlan gizli rgt, aklanan bilgiler de onlarn tekris/inisiye/erginletirme/iykaf
trenleridir.
Necm: 90
16,17
Ve eer onlar gerekten o yol zere dosdoru gitselerdi, elbette onlara, kendilerini saf
hle getirmek iin bol bir su verirdik. Kim Rabbinin anlmasndan/ Rabbinin dnden;
Kurndan yz evirirse, O da onu gittike ykselen bir azaba sokar.
18
Ve phesiz ki mescitler
125
kukusuz Allah iindir. O nedenle Allah ile birlikte herhangi
kimseye yalvarmayn.
19
Ve u bir gerek ki Allahn kulu/ Peygamber Ona ararak ayakland/ harekete getii
zaman o yabanclardan bir grup onun evresinde neredeyse kenetlenecekler.
20
De ki: Ben kesinlikle Rabbime dua ederim ve hibir eyi de Ona ortak komam.
21
De ki: phesiz ben, sizi bir zarara ve iyilie, ktle, gzele, doruya gtrmeye g
yetiremem.
22,23
De ki: Gerek u ki Allahtan beni, Allahtan tebliler ve Onun elilii grevleri dnda
hibir kimse hibir zaman kurtaramaz. Ben Onun astlarndan bir snak da hibir zaman bulamam.
Artk kim Allaha ve Onun Elisine kar karsa, onun iin cehennem atei vardr. Onlar orada
sonsuz olarak kalcdrlar.
24
Sonunda tehdit edildikleri eyi grdkleri zaman, kimin yardmc ynnden en zayf ve
sayca da daha az olduunu hemen bileceklerdir.
25-28
De ki: O tehdit olunduunuz ey yakn m, yoksa Rabbim onun iin uzun bir sre mi
tanyacak ben bilmiyorum. Rabbim, btn grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gemii,
gelecei bilendir. Ve de elilerden seip honut olduu kii hari, gstermediine, duyurmadna,
sezdirmediine, gemie, gelecee hibir kimseyi bilgi sahibi yapmaz. nk O, Rablerinin
gnderdiklerini gerei gibi tebli ettiklerini bilsin diye onun her tarafndan gzetleyiciler salar. O,
onlarn yannda olan her eyi kuatmtr, her eyi de says ile saymtr.
(40/72, Cin/16-28)
125 Bkz. 100 nolu not.
Y-SN SRES
MEKKE DNEM
Necm: 91
1
Y/10, Sn/60.
126
2-6
Babalar uyarlmam, bu yzden de kendileri duyarsz bir toplumu kendisiyle uyarasn
diye en stn, en gl, en erefli, yenilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olann, engin
merhamet sahibinin indirdii yasalar ieren/ bozulmas engellenmi Kurn kanttr ki sen, o
elilerdensin, hi phesiz sen dosdoru bir yol zerinesin.
7
Andolsun, onlarn ou zerine Sz
127
hak olmutur. Artk onlar inanmazlar.
8
phesiz ki Biz, onlarn boyunlarnn iinde demir halkalar geirdik. yle ki onlar
enelerine kadardr. Bylece onlar burunlar yukar kaldrlm olanlardr.
9
Ve Biz, onlarn
nlerinden bir set, arkalarndan bir set oluturduk. Bylece Biz, kendilerini sarmzdr. Artk onlar
grmezler.
10
Ve onlar uyarmsn yahut uyarmamsn onlara gre birdir, onlar inanmazlar.
11
phesiz sen o t, hatrlatma olan Kurna uyan ve grlmeyen, duyulmayan,
sezilmeyen yerlerde bile Rahmna [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden
Allaha] saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duyan kimseyi uyarrsn. Sen hemen onu bir balanma
ve ok erefli bir dl ile mjdele.
12
phesiz ki lleri ancak Biz diriltiriz Biz. Onlarn nceden yapp gnderdiklerini ve
eserlerini de yazarz. Zaten Biz her eyi bir apak nderde/ Kurnda sayp tesbit etmiizdir.
13
Sen duyarsz topluma, o kentin ashbn rnek ver. Hani oraya eliler gelmiti.
14
Hani Biz onlara iki eli gndermitik de onlar ikisini de yalanlamlard. Biz de nc ile
glendirmitik de onlar: phesiz ki biz size elileriz dediler.
15
Onlar da: Siz ancak bizim gibi bir beersiniz. Rahmn [yaratt btn canllara dnyada
oka merhamet eden Allah], hibir ey indirmedi de. Siz sadece yalan sylyorsunuz dediler.
16,17
Eliler dediler ki: Rabbimiz biliyor ki biz gerekten size gnderilmi elileriz. Bize
den de sadece apak teblidir.
18
O kentin halk dediler ki: phesiz biz sizin yznzden uursuzlua uradk. Eer
vazgemezseniz, andolsun ki sizi talayarak ldrrz ve kesinlikle bizden size ok ackl bir azap
dokunur.
19
Eliler: Sizin uursuzluunuz sizinle beraberdir. Size t verildi diye mi? Aslnda siz
snr tanmayan bir toplumsunuz dediler.
20-25
O srada o kentin en uzak yerinden bir adam koarak geldi. Dedi ki: Ey toplumum! Uyun
elilere! Uyun sizden hibir cret istemeyen o kiilere ki, onlar klavuzlanan doru yolu
bulmulardr. Bana ne oluyor da kulluk etmeyecekmiim O beni yoktan yaratana? Siz de sadece
Ona dndrleceksiniz. Ben, hi Onun astlarndan ilhlar edinir miyim? Eer Rahmn [yaratt
btn canllara dnyada oka merhamet eden], Kendisinden bana bir zarar dileyecek olsa,
ilhlarn yardm, torpili benden yana hibir yarar salamaz ve o ilhlar beni kurtaramazlar.
phesiz ki ben, ilhlar edindiim takdirde apak bir sapklk iindeyim. phesiz ki ben,
Rabbinize iman ettim. Haydi, kulak verin bana!
26,27
Denildi ki: Haydi gir cennete! O da dedi ki: Ne olurdu! Toplumum, Rabbimin beni
baladn ve beni onurlandrlanlardan yaptn bir bilselerdi.
28,29
Ve Biz arkasndan onun toplumunun zerine hibir ordu indirmedik, indirecekler de
deildik. Sadece bir lk! Bir de bakmsn ki, onlar hemen snvermilerdir.
126 Bkz. 8 nolu not.
127 Bkz. 77 nolu not.
30
Yazklar olsun o kullara ki, kendilerine gelen her bir eli ile kesinlikle alay ederlerdi.
31,32
Kendilerinden nce nice kuaklar deiime, ykma urattmz ve bunlarn kendilerine
dnmeyeceklerini grmediler mi? Onlarn hepsi de toplanp sadece Bizim huzurumuzda hazr
bulundurulacaklardr.
33
Ve l toprak, duyarsz topluma bir delildir. Biz ona hayat verdik ve ondan taneler kardk
da ondan yeyip duruyorlar.
34,35
Ve Biz onun rnnden ve kendi elleriyle yaptklarndan yesinler diye orada
hurmalklardan, zm balarndan baheler yaptk. lerinde pnarlardan sular fkrttk. Hl
kendilerine verilen nimetlerin karln demeyecekler mi?
36
Yerin bitkilerinden, kendi nefislerinden ve daha bilemeyecekleri eylerden iftleri, onun
hepsini oluturan her trl noksanlktan arnktr.
37
Gece de, duyarsz topluma bir delildir. Biz geceden gndz syrrz da onlar hemen
karanla dalverirler.
38
Kendi yolunda kendisi iin kararlatrlm olan iin akp giden gne de duyarsz toplum
iin bir delildir. te bu, ok gl ve her eyi bilen Allahn ayarlamasdr.
39
Bizim kendisi iin, eski kuru bir hurma dal gibi dnnceye dek menziller; konaklar
ayarladmz Ay da, o duyarszlam toplum iin bir delildir.
40
Gnein aya eriip atmas uygun olmaz. Gece de gndz ne geici deildir. Hepsi de bir
yrngede yzerler.
41,42
Bizim, phesiz onlarn soyunu dopdolu bir gemide tamamz ve phesiz kendileri iin
onun gibi binecekleri eyleri oluturmamz da duyarsz toplum iin bir delildir.
43,44
Ve Biz dilersek Bizden bir rahmet ve bir zamana kadar yararlanma; sre tannmas
dnda onlar suda boarz da o zaman onlarn lna hi yetien olmaz. Onlar kurtarlamazlar
da.
45,46
Ve onlara: Rahmet olunmanz iin, gemite yaptnz ve gelecekte yapacanz ilerde/
gemi ve gelecek kusurlarnzdan/ gemi toplumlarn bana gelenlerin sizin banza gelmemesi
iin, hirette banza gelecek felaketlere kar, Allahn korumas altna girin denildii zaman ve
kendilerine Rablerinin yetlerinden herhangi bir yet geldiinde, onlar sadece ondan yz evirenler
oldular.
47
Onlara: Allahn sizi rzklandrd eylerden harcamada bulunun denildii zaman da
kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi o kiiler, u iman etmi kiiler iin:
Allahn dileyince doyurabilecei kimseyi biz mi doyuracaz? Siz, ancak apak bir sapklk
iindesiniz dediler.
48
Bir de duyarsz toplum: Eer dorulardan iseniz bu sz verilen tehdit ne zaman? diyorlar.
49,50
Onlar sadece birbiriyle ekiip dururlarken, kendilerini yakalayverecek bir tek lkla
kar karya kalacaklardr. te o zaman bir vasiyette bile bulunamazlar. Ailelerine, yaknlarna da
dnemezler.
51
Ve Sra flenmitir.
128
Bir de bakmsn ki onlar kabirlerinden Rablerine doru akn
ediyorlar.
52
Onlar: Eyvah bamza gelenlere! Yatp uyuduumuz yerden bizi kim kaldrd/uyandrd?
Bu, Rahmnn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allahn] vaat ettii eydir.
Gnderilen eliler de doru sylediler. derler.
53
Sadece bir tek lk olmutur. Bir de bakmsn ki hepsi huzurumuzda hazr ola
geirilmilerdir.
54
Artk bugn kii herhangi bir ekilde hakszla uramaz. Ve sadece yapm
olduklarnz ile karlklandrlrsnz.
(41/36, Y-Sn/1-54)
128 Bkz. 27 nolu not.
Necm: 92
55
Gerekten cennetin ashb bugn gnl enlii srerek bir ura iindedirler.
56
Kendileri ve kendilerine sunulan refakat eler, glgeler iinde koltuklar zerine
kurulmulardr.
57
Yalnzca onlara, orada meyveler vardr. steyecekleri her ey de onlarndr.
58
Sz olarak onlara engin merhamet sahibi Rabbden selm vardr.
59
Ve ey gnahkrlar! Bugn siz hadi ayrln!
60-62
Ben; Ey demoullar! eytana kulluk etmeyin, kesinlikle o size apak bir dmandr
ve Bana kulluk edin, ite bu dosdoru yoldur ve andolsun ki eytan sizden birok kuaklar
saptrd diye size ahit vermedim mi? Hl akln kullananlar deil miydiniz?
63
te bu, sizin vaat
olunmu olduunuz cehennemdir.
64
Bilerek reddettiiniz/ inanmadnz eyler nedeniyle hadi bugn yaslann ona!
65
Bugn
Biz, onlarn azlarnn zerine mhr vururuz; Bize elleri konuur, ayaklar da kazandklar
eylere hitlik eder.
(41/36, Y-Sn/55-65)
Necm: 93
66
Eer Biz dileseydik, gzlerini zerinden silme kr yapardk da yola dklrlerdi. Artk
nereden grecekler ki?
67
Ve eer dileseydik, olduklar yerde klklarn deitirirdik de ileri gitmeye ve geri dnp
gelmeye g yetiremezlerdi.
68
Ve Biz kime uzun mr verirsek, oluturuluta onu tersine eviririz/ tepesi st dikeriz.
Buna ramen hl akllanmayacaklar m?
(41/36, Y-Sn/66-68)
Necm: 94
69,70
Ve Biz ona iir retmedik. Bu onun iin yaramaz da. O, sadece diri olanlar uyarmak
ve kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselerin zerine Szn
129
hak olmas
iin bir t ve apak bir Kurndr.
(41/36, Y-Sn/69-70)
Necm: 95
71
Ve onlar grmediler mi ki, Biz phesiz onlar iin kudretimizin meydana getirdiklerinden
birtakm hayvanlar oluturduk da onlar, onlara sahip bulunuyorlar.
72
Ve onlar, kendileri iin aa tutulan varlklar yaptk. Bu yzden binekleri onlardandr.
Onlardan yiyip duruyorlar da.
73
Ve onlarda daha birok menfaatler ve iecekler var. Hl kendilerine verilen nimetlerin
karln demeyip nankrlk m edecekler?
74
Bir de onlar, kendileri yardm olunmalar iin Allahn astlarndan ilhlar/ tanrlar edindiler.
75
Onlar, onlara yardma g yetiremezler. Hlbuki ilh edinenler, szde ilhlar iin hazr
askerlerdir.
76
O hlde onlarn sz seni zmesin. phesiz ki Biz, onlarn gizlediklerini ve aa
vurduklarn da biliyoruz.
129 Bkz. 77 nolu not.
77
Ve o kii, kendisini bir nutfeden/ bir damla sudan oluturduumuzu grmedi mi de imdi o
apak bir dmandr.
78
Ve kendi oluturuluunu dikkate almayarak Bize bir rnekleme yapt: Dedi ki: Kim
diriltecekmi o kemikleri? Onlar rm iken!
79,80
De ki: Onlar ilk defa oluturan onlar diriltecektir. Ve O, her oluturmay ok iyi
bilendir. O, size o yemyeil aatan bir ate/oksijen yapandr. imdi de siz oksijenden yakp
duruyorsunuz.
81
Gkleri ve yeri oluturan, onlar gibilerini de oluturmaya g yetiren deil midir? Evet,
elbette g yetirendir! Ve O, ok ok mkemmel oluturandr, ok iyi bilendir.
82
phesiz ki O, bir eyi dilediinde, Onun buyruu/ii o eye Ol! demektir; o da hemen
oluverir.
83
O hlde her eyin mlkiyet ve ynetimi Kendi elinde olan Allah, her trl noksanlklardan
arnktr. Siz de yalnz Ona dndrleceksiniz.
(41/36, Y-Sn/71-83)
FURKN SRES
MEKKE DNEM
Necm: 96
1
lemlere uyarc olsun diye kuluna Furkn
130
indiren ne cmerttir/ ne bol bol nimet
verendir!
2
Furkn indiren, gklerin ve yerin hkmranl Kendisinin olan, hi ocuk edinmeyen,
hkmranlkta orta olmayan ve her eyi oluturup sonra da onlar bir lye gre ayarlama
yapandr.
3
Kfirler ise, Onun astlarndan, bir ey oluturamayan, kendileri oluturmu olan, kendileri
iin zarar ve yarara gc olmayan, lme, hayata ve lmden sonra tekrar canlandrmaya gleri
yetmeyen ilhlar edindiler.
4
Ve kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan kimseler, Bu Kurn,
onun/ Muhammedin uydurduu yalandan baka bir ey deildir. Ona baka bir topluluk da bunun
iin yardm etmitir dediler. Bylece onlar kesinlikle hakszlk ettiler ve aslsz bir iddia getirdiler.
5
Ve O Kurn, yazl duruma getirilmi ncekilerin masallardr; imdi de o, sabah-akam/
srekli kendisine okunmaktadr dediler.
6
De ki: Onu, gklerdeki ve yerdeki srr bilen indirmitir. phesiz O, balayandr,
merhamet edendir.
7,8
Ve inkr etmi olanlar: Bu ne biim eli ki, yemek yiyor, sokaklarda yryor? Ona, bir
melek indirilseydi ya! Bylece Onunla beraber bir uyarc olur! Yahut kendisine bir hazine
braklsayd veya kendisinden yiyecei bir bahe olsayd ya! dediler. Bu irk koarak yanl; kendi
zararlarna i yapanlar: Siz, yalnzca bylenmi bir kiiye uyuyorsunuz da dediler.
9
Senin iin nasl rnekler getirdiklerine bir bak! Artk onlar sapmlardr, hibir yola da g
yetiremezler.
10
yle cmerttir ki O, dilerse sana hazineden, onlarn dedii baheden daha hayrlsn;
altndan rmaklar akan cennetleri verir, senin iin saraylar da yapar.
11
Aslnda onlar kymeti yalanladlar. Biz ise kymeti yalanlayanlara lgn alevi hazrladk.
12
O lgn alev onlar uzak bir yerden grnce, onun fkelenmesini ve uultusunu iittiler.
13
Ve elleri boyunlarna balanm olarak cehennemden dar bir yere atldklar zaman, orackta
lm isterler.

14
Bugn bir lm deil birok lm isteyin!
15
De ki: Karlk ve gidilecek bir yer olarak bu mu daha iyidir yoksa Allahn korumas altna
girmi kiilere sz verilen sonsuzluk cenneti mi?
16
Onlar iin orada temelli olmak zere diledikleri
her ey vardr. Bu, Rabbinin yerine getirilmesini stne ald bir vaattir.
17
Ve o gn Rabbin, onlar ve onlarn Allahn astlarndan taptklar eyleri toplar da, Siz mi
saptrdnz u kullarm, yoksa kendileri mi o yolu kaybettiler? der.
18
O sahte ilhlar dediler ki: Tm noksanlklardan arndrrz Seni. Senin astlarndan yardm
eden, yol, gsteren ve koruyan yaknlar edinmek bize yaramaz. Ama Sen onlar ve atalarn
ylesine nimetlendirdin ki, t/ Kitab terk ettiler ve deiime/ ykma uramaya giden bir
topluluk oldular.
130 Bu yette Kurn'n furkn zellii n plna karlmtr. Mrselt sresi'nde de akladmz gibi, Kurn'n isimlerinden
biri olan furkn, iki eyi birbirinden ayrmak anlamndaki fark kknden tremi olup frika szc ile ayn anlama
gelir. Yaygn kullanmna bakldnda, fark szcnn trevleri olan tefrik, firak, firkat, frka, tefrika, ferik szcklerinin
somut eyler [mahsusat] iin; frikt, frk ve furkn szcklerinin ise soyut eyler [makult] iin kullanld grlr.
Resmi Mushaf: Bakara/53veEnbiy/48yetlerindeMs peygambere verildii sylenen furkn, soyut eyler olan hak ile btl,
iman ile kfr, gzel ile irkini, iyi ile kty birbirinden ayrd iin Kurn'a da isim olarak verilmitir.
19
te taptklarnz sizi sylediklerinizde yalanladlar. Artk geri evirmeye ve bir yardma g
yetiremezsiniz. Ve sizden kim irk koarak yanl; kendi zararna i yaparsa, Biz ona byk bir
azab tattracaz.
20
Biz, senden evvel de sadece, kesinlikle yemek yiyen, arlarda yryen elilerden
gnderdik. Ve Biz sizin bir ksmnz bir ksmnz iin saflatrmak iin sknt malzemesi yaptk.
Sabrediyor musunuz! Ve senin Rabbin ok iyi grendir.
(42/25, Furkn,1-20)
Necm: 97
21
Bize kavumay ummayanlar da, Bizim zerimize melekler/ doal gler indirilmeliydi
ya da Rabbimizi grmeli deil miydik? dediler. Andolsun ki onlar kendi ilerinde byklklerine
inandlar ve byk bir azgnlk yapmak sretiyle azgnlatka azgnlatlar.
22
Melekleri grecekleri gn; ite o gn, gnahkrlara hibir mjde; sevinli haber yoktur. Ve
o kavumay ummayanlar Yasak edilmitir, yasak! derler.
23
Ve Biz, Bize kavumay ummayanlarn amelden her yaptklarnn nne getik de onu
salm toz zerreleri durumuna getiriverdik.
24
Cennet ashb o gn kalacak yer asndan ok iyi, dinlenecek yer bakmndan da daha
gzeldir.
25
Ve o gn gkyz bulutlar ile yarlr ve melekler [n, radyasyon ve meteorlar] ard
arkasna indirilir.
26
te o gn gerek hkmranlk, Rahmna [yaratt btn canllara dnyada oka
merhamet eden Allaha] zgdr. Kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler
iin ise o, pek etin bir gn olmutur.
27-29
Ve o gn, irk komak sretiyle yanl; kendi zararna i yapan o kimse ellerini srarak;
Eyvah, keke eli ile beraber bir yol tutsaydm! Eyvah, keke falancay iz brakan bir nder
edinmeseydim. Hi phesiz bana geldikten sonra, beni tten/Kitaptan o saptrd. Ve eytan,
insan iin bir rezil edenmi! der.
30
Eli de: Ey Rabbim! Hi phesiz benim toplumum u Kurn mehcur/ terk edilmi bir
ey edindiler dedi.
31
Ve ite byle, Biz her peygamber iin gnahkrlardan bir dman klmzdr. Ve yol
gsteren ve yardmc olarak Rabbin yeter.
32
Kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler: Kurn ona bir defada
topluca indirilmeli deil miydi? de dediler. Biz, onu senin kalbine iyice yerletirelim diye byle
para para indirdik. Ve Biz, onu tane tane/ birbirine kartrmadan vahyettik.
33
Onlarn sana getirdikleri her bir sorunda Biz kesinlikle sana hakk ve en gzel aklamay
getirmiizdir.
34
O yzleri st cehenneme toplanacak olanlar; ite onlar, yerce en kt, yolca da en sapk
olanlardr.
(42/25, Furkn/21-34)
Necm: 98
35
Ve andolsun ki Msya Kitab verdik, kardei Hrnu da onunla birlikte yardmc,
desteki verdik.
36
Sonra da, Haydi yetlerimizi yalanlayan o topluma gidin! dedik. Sonunda da onlar
paralayp yok ettik.
37
Biz Nh toplumunu da elileri yalanladklarnda suda boduk ve kendilerini insanlar iin bir
almet/gsterge yaptk. Ve Biz irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar iin ok ac veren
bir azab hazrladk.
38
d, Semdu, Ress ashbn ve bunlar arasnda daha birok kuaklar da.
39
Ve Biz onlarn hepsine rnekler verdik ve hepsini krdk geirdik.
40
Ve andolsun bunlar, bel ve fenalk yamuruna tutulmu olan beldeye gittiler. Peki, onu da
grmyorlar myd? Tam tersi, bunlar ldkten sonra dirilmeyi ummamaktaydlar.
(42/25, Furkn/35-40)
Necm. 99
41,42
Seni grdkleri zaman da, Bu mu Allahn eli olarak gnderdii? yet tanrlarmza
inanmakta direnmeseydik, gerekten de bizi neredeyse tanrlarmzdan saptracakt diye seni alaya
almaktan baka bir ey yapmyorlar. Ve onlar, yaknda azab grdkleri zaman, kimin yolca daha
sapk olduunu bilecekler!
43
Kt duygularn, tutkularn kendine tanr edinen kiiyi grdn m/hi dndn m? Peki,
onun zerine sen mi vekil oluyorsun?
44
Yoksa sen, onlarn ounun gerekten vahye kulak vereceini yahut akllarn
kullanacaklarn m sanyorsun? Onlar ancak hayvanlar gibidir. Aslnda yol bakmndan daha
sapktrlar/akndrlar/aadrlar.
(42/25, Furkn/41-44)
Necm: 100
45,46
Rabbinin o glgeyi nasl uzatm olduuna bakmadn m? Dileseydi onu elbet hareketsiz
de yapard. Sonra Biz gnei, ona delil yaptk. Sonra da onu kolay bir ekile Kendimize doru
ektik.
47
Ve O, sizin iin geceyi elbise, uykuyu da rahatlk yapandr. Ve O, gndz yayl yapandr.
48,49
Ve O, rzgrlar rahmetinin nnde mjdeci olarak gnderendir. Ve Biz l bir beldeye
can verelim, oluturduumuz nice hayvanlara ve insanlara su salayalm diye gkten tertemiz bir
su indirdik.
(42/25, Furkn/45-49)
Necm: 101
50
Ve andolsun Biz, t almalar iin her eyi, eit eit ekillerde anlattk, ama insanlarn
ou sadece iyilikbilmezlikte dayattlar.
51
yet dileseydik Biz elbette her kente bir uyarc gnderirdik.
52
yleyse kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere itaat etme ve Furkn
ile onlara kar olanca gcnle byk bir cihat yap, ura ver!
53
Ve O, iki denizi salverendir; u su, tatl ve susuzluu giderici, u da tuzlu ve acdr. Ve O,
aralarna bir engel ve yasak koyandr.
54
Ve O, sudan, bir beer oluturup sonra ona bir soy ve evlilik sebebiyle akrabalk
oluturandr. Ve senin Rabbin her eye g yetirendir.
55
Onlar da Allahn astlarndan kendisine yarar salamayan ve zarar vermeyen eylere
tapyorlar. Ve o kfir; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kii, Rabbinin aleyhine
arka kandr/kullarn saptrmak iin alandr.
56
Ve Biz seni ancak mjdeleyici ve uyarc olmak zere gnderdik.
57
De ki: Ben, buna karlk sizden herhangi bir cret istemiyorum. Sadece ve sadece Rabbine
doru bir yol tutmay dileyen kimseler istiyorum.
58
Ve sen, lmeyen daima diri olana gvenip dayan ve Onun vgs ile birlikte tm
noksanlklardan arndr. Kullarnn gnahlarndan haberdar olarak O lmeyen, daima diri olan
yeter.
59
O daima diri olan, gkleri, yeryzn ve ikisinin arasndakileri alt evrede oluturan, sonra
en byk taht zerinde egemenlik kurandr,
131
yaratt btn canllara dnyada oka merhamet
edendir. Haydi, sen bunu ok iyi bilene sor.
60
Ve onlara Rahmna [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allaha]
boyun eip teslimiyet gsterin! dendii zaman, yaratt btn canllara dnyada oka
merhamet eden Allah da neymi? Senin bize emrettiin ey iin mi boyun eip teslimiyet
gstereceiz? dediler. Ve bu boyun eip teslimiyet gsterme emri, onlarn nefretlerini artrd.
(42/25, Furkn/50-60)
Necm: 102
61
Gkte burlar yapan, onlarn iinde bir kandil ve aydnlatc bir ay oluturan Zat ne
cmerttir!
62
Ve O, t almay veya kendisine verilen nimetlerin karln demeyi dileyen kimseler
iin gece ile gndz birbiri ardnca getirendir.
63
Ve Rahmnn; yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allahn kullar yle
kimselerdir ki onlar, yeryznde alakgnlllkle yrrler ve cahil kimseler kendilerine lf att
zaman Selm! derler.
64
Rahmnn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allahn] kullar,
Rablerine teslimiyet gstererek ve kulluk grevlerini yerine getirerek gecelerler.
65,66
Ve Rahmnn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allahn] kullar,
Rabbimiz! Cehennem azabn bizden sav! Dorusu onun azab daim bir deiim ve ykma
uramaktr. Oras cidden ne kt bir karargh, ne kt bir ikametghtr! derler.
67
Ve Rahmnn kullar, harcadklarnda savurganlk etmezler, sklk da etmezler ve bu ikisi
arasnda bir denge olmutur.
68-71
Ve ite Rahmnn kullar, Allah ile beraber baka bir ilha yalvarmazlar. Allahn haram
ettii can ldrmezler. Ancak hak ile ldrrler. Zina da etmezler. Ve kim bunlar yaparsa,
gnahla karlar. Kymet gn azab kat kat olur ve orada, alaltlarak srekli olarak kalr.
Ancak tevbe eden, iman eden ve slihi ileyenler bunun dndadr. te Allah, onlarn ktlklerini
iyiliklere evirir. Ve Allah, ok balaycdr, ok merhametlidir. Ve her kim tevbe eder ve slihi
ilerse, kesinlikle o, tevbesi kabul edilmi olarak Allaha dner.
72
Ve Rahmnn kullar, yalan yere tanklk etmezler, bo bir eye rastladklar zaman saygn
bir ekilde geerler.
73
Ve Rahmnn kullar, kendilerine Rablerinin almetleri/ gstergeleri hatrlatldnda ise,
onlar zerine sarca ve krce davranmazlar.
74
Ve Rahmnn kullar, Rabbimiz! Bize elerimizden ve bizden sonraki kuaklarmzdan
gz aydnl olacak kimseler hibe et/ bala. Ve bizi Allahn korumas altna girmi kiilere nder
kl! derler.
75,76
te Rahmnn kullar, sabretmelerine karlk cennetin en yksek makamlarnda, orada
sonsuz olarak kalacaklar olarak dllendirilecekler, orada hrmet ve selmla karlanacaklardr.
Oras ne gzel bir karargh ve ne gzel bir ikametghtr!
131 Bkz. 37, 52 nolu notlar.
77
De ki: Yakarnz olmasa, Rabbim size deer verir mi ki de siz, kesinkes yakarmadnz,
yalanladnz? Artk yakarmama, yalanlama sizin ayrlmaznz olacaktr; kendinizi bu durumdan
kurtaramayacaksnz. (42/25, Furkn/61-77)
FTIR SRES
MEKKE DNEM
Necm: 103
1
Tm vgler, gkleri ve yeri yoktan yaratan, haberci yetleri ikier, er, drder anlaml/
doal gleri ikier, er, drder iddet biriminde
132
eliler yapan Allaha zgdr. O,
oluturmada diledii eyleri artrr. phesiz ki Allah her eye gc yetendir.
2
Allah, insanlara
rahmetten neyi aarsa, artk onu tutacak biri olamaz. Her neyi de tutarsa, onu da, ondan sonra
salacak biri olamaz. Ve Allah, en stn, en gl, en erefli, yenilmesi mmkn olmayan/mutlak
galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
(43/35, Ftr/1-2)
Necm: 104
3
Ey insanlar! Size gkten ve yerden rzk veren Allahn zerinizdeki nimetini hatrlayn.
Allahtan baka bir oluturucu mu var? Ondan baka ilh diye bir ey yoktur. Buna ramen nasl
dndrlyorsunuz?!
4
Ve eer onlar seni yalanlyorlarsa, kesinlikle senden nce de eliler yalanlanmt. Ve iler
yalnzca Allaha dndrlr.
5
Ey insanlar! Hi phesiz, Allahn yapmak iin verdii sz gerektir. Onun iin bu basit
dnya yaam sizi aldatmasn. Ve sakn o aldatc, sizi, Allah ile aldatmasn.
6
phesiz o eytan,
sizin iin dmandr. Onun iin siz de onu dman edinin. phesiz eytan kendi taraftarlarn
alevli atein ashbndan olmalar iin arr.
7
Kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kimseler; onlar iin iddetli
bir azap vardr. man etmi ve dzeltmeye ynelik ileri yapm kiiler; onlar iin bir balanma
ve byk bir dl vardr.
8
Onun iin, kt ameli kendisine ssl gsterilen sonra da onu gzel
gren kii mi? phe yok ki Allah dilediini/dileyeni artr, dilediine/dileyene de klavuzluk
132 MELEKLER: Yukarda belirttiimiz gibi, melek szcnn anlam tredii kke gre deimektedir. Melike ve bunun
tekili olan melek szckleri, ulk veya melk kknden tremilerdir. Buna gre, melike szc, bazen eli, bazen de
ynetim gc anlamna gelir. Szcn nerede hangi anlamda kullanld ise, yer ald pasajn sz akndan
anlalmaktadr.
KER, ER, DRDER KANATLI: Cahiliye Araplar arasnda yaygn olan inana gre Allah'n kzlar ve yardmclar olan melekler
kanatl yaratklardr ve rzgr, yamur, deprem gibi doa olaylar da onlarn eseridir. Bu cahil inanlar, ksmen
rivyetlere de girmi ve Peygamberimizin Cebrl'in kanatlarnn 600 olduunu bildirdii iddia edilmitir. Ayrca bu tr
abartlar, srfl'in her biri doudan batya uzanan tam 12.000tane kanad olduu, Allah'n Arn da bu kanatlarla tad
gibi fantezilerle de sslenmitir. zellikle Kabu'l-Ahbar rivyetlerinde meleklerin kanatlar milyonlar amaktadr.
Biz, kanat szcnn burada gten kinaye olarak kullanldn dnyoruz. yle ki: Bu kanatlar bir bakma fizik biliminde
bir g birimi olarak kullanlan HP [beygir gc] ifadesi gibidir. Meleklerdeki kanat okluu, onlarn glerinin fazlaln
ifade etmektedir. Buna gre, meleklerin kanatlar; A) Melek szc ynetimgc anlamnda kabul edildii takdirde,
meleklerin kanatlar da yamur, rzgr, sel gibi doa olaylarnn g; B) Melek szc haber verici anlamnda
kabul edildii takdirde ise, Kurn yetlerinin mtebih anlamlarnn insanlar zerinde yaratt etkiler olarak
anlalmaldr. Bu aklamalardan sonra konumuz olan yetlerin takdiri, szcklerin deiik anlamlarna gre iki trl
yaplabilir: A) Hamd, gkleri ve yeri yoktan yaratan, gnderdii yetleri ikier, er, drder anlaml eliler klan Allah'a
zgdr. O, yaratmada diledii eyleri artrr. phesiz ki Allah her eye gc yetendir. B) Hamd, gkleri ve yeri yarp
paralayacak olan, doal gleri deiik iddette eliler klan Allah'a zgdr. O, yaratmada diledii eyleri artrr.
phesizki Allah her eye gc yetendir.
Meleklerin bu yette ikier, er ve drder kanatl eli olular hakkndaki tevlimiz, indirilmi eliler olan Kurn yetlerinin
mtebih olanlarnn birden ok anlam ifade ettiklerinin bildirildii ynndedir. Bu anlam tercih etmemizin sebebi, 2.
yette geen rahmet ve hakm kelimlerinden elde ettiimiz ipucudur.
yetin son ksmndaki, Allah artrr ifadesiyle, Allah'n gcnn snrszl, her istedii eyi yarataca ve yaratmasnn
sreklilii ifade edilmektedir.
eder. Onun iin cann onlara kar hasretlerle/ zntlerle sklp gitmesin. phesiz Allah, onlarn
yapmakta olduklarn ok iyi bilir.
9
Ve Allah, rzgrlar gnderendir. Sonra onlar da bir bulutu harekete geirip yukarlara
kaldrr. Derken Biz, o bulutu lm bir beldeye srp gndermiizdir. Bylece yeryzne
lmnden sonra onunla hayat veririz. te byledir lm rm insanlara hayat vermek.
10
Her kim stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan; mutlak galip olmak
istiyorsa, bilsin ki en stn, en gl, en erefli, yenilmesi mmkn olmayan; mutlak galip olmak
tamamyla yalnzca Allahndr. Ho kelimeler yalnzca Ona ykselir. Ve dzgn i onu ykseltir.
Ktlklerin plnlarn yapan u kiiler; onlar iddetli azap kendileri iin olanlardr. Onlarn
plnlar ise; o, darmadan olur.
11
Ve Allah sizi bir topraktan, sonra nutfeden oluturdu. Sonra sizi iftler yapt. Dii ancak
Onun bilgisi ile hamile olur ve brakr [dourur/drr]. Kendisine mr verilenin de mrnden
yaad ve mrnden eksilen kesinlikle bir kitapta yazldr. phe yok ki bu, Allaha ok kolaydr.
12
ki deniz de eit olmuyor; u tatldr, hararet keser ve ierken kayar; u da tuzludur, yakar
kavurur. Her birinden de taze bir et yersiniz ve giyeceiniz bir ss karrsnz. Onun
armaanlarndan hakknz olan arayasnz ve kendinize verilen nimetlerin karln dersiniz diye
onda suyu yara yara giden gemileri de grrsn.
13,14
Allah, geceyi gndze sokuyor, gndz de geceye sokuyor. Gnei ve ay insanln
yararlanaca yap ve ileyite yaratmtr. Hepsi ad konmu bir mddet iin akp gidiyor. te bu,
mlk Kendisinin olan sizin Rabbinizdir. Onun astlarndan yakardnz kimseler bir hurma
ekirdeinin zarna bile sahip olamazlar. Onlar arrsanz, onlar arnz iitmezler; iitseler bile
size cevap veremezler, Kymet gn de ortak kotuunuzu kabul etmezler. Sana her eyden
haberdar olan Allah gibi kimse haber veremez.
15
Ey insanlar! Allaha muhta olanlar sizlersiniz. Allah ise; O, zengin ve vgye lyk olandr.
16,17
Eer O dilerse sizi yok eder ve yepyeni bir oluturmay/halk getirir. Bu, Allaha hi g
de deildir.
(43/35, Ftr/3-17)
Necm: 105
18
Ve gnhkar bir kimse, bakasnn gnahn ekmez. Eer ok gnah olan/ok zengin olan
bir kimse, gnahn ektirmek iin birini arsa da ondan hibir gnah alnp bakasna
ektirtilmeyecek. Bir akrabas olsa bile phesiz sen ancak Rablerine kar ssz yerlerde
saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duyan ve salt ikame edenleri [ml ynden ve destek olma;
toplumu aydnlatma kurumlarn oluturan-ayakta tutanlar] uyarrsn. Her kim arnrsa ancak
kendisi iin arnr. Dn de yalnzca Allahadr.
19-21
Kr ile gren, karanlklar ile aydnlk ve glge ile scaklk eit olmaz.
22
ller ve diriler de eit olmaz. phesiz Allah, her dilediine/dileyene iittirir. Sen ise
kabirlerdeki kiilere iittiren biri deilsin.
23
Sen sadece bir uyarcsn.
24
phesiz Biz, seni hak ile bir mjdeci, bir uyarc olarak gnderdik/eli yaptk. Her
mmetin de iinde bir uyarc kesinlikle gelip gemitir.
25
Ve onlar seni yalanlyorlarsa, hi
phesiz onlardan nceki kiiler de yalanlamlard; eliler onlara apak delillerle, sahifelerle ve
aydnlatc kitaplarla gelmilerdi.
26
Sonra Ben, kfirleri; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddeden o kiileri tutup yakaladm. imdi Beni tanmamak/tantmamaya yeltenmek nasl oldu?
27
Grmedin mi/ hi dnmedin mi, gerekten Allah gkten bir su indirdi? Biz onunla
renkleri baka baka meyveler/ rnler karverdik. Dalardan da yollar var; beyazl, krmzl
eitli renklerde/ renklerin deiik tonlarnda. Ve kapkara topraklar/ yollar da var.
28
nsanlardan, dier canl varlklardan ve davarlardan da byle trl trl renkte olanlar
vardr. Kullar arasnda Allahtan ancak bilginler saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperirler. Hi
phesiz Allah ok gldr, ok balaycdr.
29,30
Hi phesiz Allahn kitabn okuyan, salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel adan
destek olma; toplumu aydnlatma kurumlarn oluturan ve ayakta tutan] ve kendilerini
rzklandrdmz eylerden gizli ve ak olarak veren u kimseler, Allah, dllerini kendilerine
tastamam versin ve armaanlarndan kendilerine artrsn diye, kesinlikle batma ihtimali/ olasl
olmayan bir ticareti umarlar. Hi phesiz O, ok balayc ve karlk vericidir.
31
Ve Bizim, Kitaptan sana, sadece iinde konu edilenleri dorulayc olarak vahyettiimiz
ey, hakkn ta kendisidir. phe yok ki, Allah, kullarn hakkyla bilen ve hakkyla grendir.
(43/35, Ftr/18-31)
Necm: 106
32,33
Sonra Biz, Kitab kullarmzdan, szp setiklerimize miras braktk. imdi de onlardan
bazlar kendilerine hakszlk eden, bazlar orta yolu tutan/ikili oynayan, bazlar da Allahn
izniyle/ bilgisiyle hayrlarda nde gidenlerdir. te bu, byk armaann; Adn cennetlerinin ta
kendisidir. Onlar oraya gireceklerdir. Orada altn bileziklerle ve incilerle ssleneceklerdir. Oradaki
elbiseleri ipektir.
34,35
Onlar orada, Tm vgler, bizden o znty gideren ve bizi
armaanlarndan, kendisinde bize yorgunluk gelmeyen, kendisinde bizim iin usan olmayan,
durulacak bu yurda girdiren Allaha zgdr. Gerekten Rabbimiz ok balayc ve ok karlk
vericidir derler.
36
Ve u kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden u kiiler, cehennem atei
kendileri iin olanlardr. Onlar hakknda hkm verilmez ki lsnler. Kendilerinden, cehennem
ateinin biraz da hafifletilmez. te Biz, kfir; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden her
ar kimseyi byle cezalandrrz.
37
Ve onlar, orada feryat ederler: Rabbimiz! Bizleri kar,
yapm olduklarmzdan baka dzgn amel yapalm. Sizi, dnecek olann dnecei kadar
mrlendirmedik mi? Size uyarc da gelmiti. O hlde tadn! Artk irk koarak yanl; kendi
zararlarna i yapanlar iin bir yardmc da yoktur.
38
Kesinlikle, Allah gklerin ve yerin grlmeyenini, duyulmayann, sezilmeyenini bilendir.
Hi phesiz O, gslerin iindekini ok iyi bilendir.
39
O, sizi yeryznde halifeler yapandr. Artk kim kfrederse; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddederse, kfr; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedetmesi kendi zararnadr. Ve
kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin kfr; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddetmeleri, Rablerinin katnda kendilerine sadece buzu artrr. Ve kfirlerin; Allahn
ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin kfr; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddedetmeleri kendilerine sadece zarar artrr.
(43/35, Ftr/32-39)
Necm: 107
40
De ki: Allahn astlarndan yakarp durduunuz ortak kotuunuz kimseleri hi dndnz
m? Gsterin bana, yeryznden neyi oluturmular? Ya da onlar iin gklerde bir ortaklk m var?
Ya da Biz kendilerine bir kitap vermiiz de onlar, ondan bir delil zerinde midirler? Tam tersi,
irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan o kimseler, birbirlerine, aldatmadan baka bir vaatte
bulunmuyorlar.
41
Hi phesiz gkleri ve yeryzn yokoluvermekten, Allah tutuyor. Andolsun ki eer
gkler ve yeryz yokoluverirlerse, onlar Ondan sonra kimse tutamaz. Gerekten O, ok yumuak
davranan, ok balayandr.
42,43
Ve onlar, var gleriyle Allaha yemin etmilerdi ki, kendilerine uyarc bir peygamber
gelirse, kesinlikle nderli toplumlarn her birinden daha doru yolda olacaklard. Buna ramen ne
zaman ki kendilerine bir uyarc geldi, bu, yeryznde bir kibirlenme ve ktlk dzeni ynnden
onlarn sadece nefretlerini artrd. Hlbuki kt dzen ancak kendi dzenbazn epeevre kuatr.
O hlde ncekilerin kanunundan/ onlara uygulanandan baka ne gzetiyorlar? Onun iin sen,
Allahn uygulamasnda asla bir deime bulamazsn. Sen, Allahn uygulamasnda asla bir
bakalama da bulamazsn.
44
Ve yeryznde gezip de bir bakmadlar m, kendilerinden ncekilerin sonu nasl olmu?
Hlbuki onlar, kuvvete kendilerinden daha etin idiler. Gklerde ve yeryznde Allah ciz
brakan hibir ey yoktur. Kesinlikle O, en iyi bilendir, en gl olandr.
45
Ve eer Allah, kazanmakta olduklar eyler dolaysyla insanlar sorgulayp cezalandracak
olsayd, yeryznde kk-byk hibir canly brakmazd. Velkin onlar, ad konmu bir sreye
kadar ertelemektedir. Sonunda sre sonlar geldii zaman da artk phesiz Allah, Kendi kullarn
en iyi grendir.
(43/35, Ftr/40-45)
MERYEM SRES
MEKKE DNEM
Necm: 108
1
Kf/20, H/5, Y/10, Ayn/70, Sd/90.
133
2
Rabbinin, kulu Zekeriyyya olan rahmetini anmas!
3
Bir zamanlar o, Rabbine gizli olarak seslenmiti.
4-6
Demiti ki: Rabbim! phesiz benim
kemiim zayflayp gevedi ve bam aarm sayla alev gibi tututu. Sana dua etmekle de
Rabbim, mutsuz olmadm. Ve gerekten ben, arkamdan, yaknlarmdan/amcaoullarmdan
endiedeyim. Karm da ksrdr. Onun iin katndan bana, bana da miras olacak, Yakb ailesine
de miras olacak bir vel [yardmc, koruyucu yakn kimse] bala. Rabbim, onu rzan
kazanan/herkesin honut olaca biri kl!

7
Ey Zekeriyy! phesiz biz sana bir delikanly onun ismi Yahydr-mjdeliyoruz.
Bundan nce ona hibir ada yapmadk.
8
Zekeriyy: Rabbim! Karm ksr, ben de son derece kocamken benim nasl bir delikanlm
olabilir? dedi.
9
Allah dedi ki: yledir! Rabbin buyurdu ki, o, Bana kolaydr. Bundan nce de Ben seni, sen
hibir ey deilken oluturmutum.
10
Zekeriyy, Rabbim! Bana bir almet ver dedi. Allah, Senin almetin, sapasalam
olduun hlde, gece insanlarla konumamandr buyurdu.
11
Zekeriyy, bunun zerine mihraptan; zel makamndan toplumunun karsna kp onlara,
daima/her zaman Allah tm noksanlklardan arndrmalarn iaret etti.

12-15
Ey Yahy! Kitab kuvvetle al! O henz ocuk iken ona yasa, tarafmzdan sevecenlik
ve temizlik verdik ve o, Allahn korumas altna oka girmi biriydi. Ve anne-babasna ok iyi
davranand. Ve o bir zorba ve itaatsiz biri olmad. Ve dourulduu gn ve lecei gn ve yeniden
diri olarak kaldrlaca gn ona selm olsun!
(44/19, Meryem/1-15)
Necm: 109
16
Kitapta Meryemi de an! Hani o, ailesinden/yaknlarndan ayrlarak dou tarafnda bir yere
kap gitmiti.
17
Sonra ailesiyle/yaknlaryla kendisi arasna bir perde edinmiti de Biz ona ruhumuzu/ilh
mesajmz
134
gnderdik, sonra ruhumuzu/mesajlarmz getiren eli, Meryeme mkemmel bir
beer rnek verdi.
18
Meryem: Ben senden Rahmna [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden
Allaha] snrm. Eer sen Allahn korumas altna girmi birisi/tak isen... dedi.
19
Eli/Zekeriyy: Ben sadece, sana tertemiz bir delikanl balamam/balamak iin,
Rabbinin elisiyim dedi.
20
Meryem: Benim nasl delikanlm olabilir? Bana hibir beer dokunmamtr. Ben bir yasa
tanmaz/iffetsiz biri de deilim dedi.
21
Eli: yledir! Rabbin buyurdu ki: Babasz ocuk vermek, Bana pek kolaydr. Hem Biz,
onu nezdimizden insanlara bir almet/gsterge ve rahmet yapacaz. Ve o gerekletirilmi bir i
oldu.
133 Bkz. 8 nolu not.
134 Bkz. 60 nolu not.
22
Sonunda Meryem/delikanlya gebe kald. Sonra da Onunla uzak bir yere kat gitti.
23
Sonra doum sancs onu bir hurma dalna tutunup dayanmaya zorlad. Keke bundan nce
lseydim ve bsbtn unutulan biri olsaydm! dedi.
24-26
Sonra ona; Meryeme aasndaki kii; Zekeriyya seslendi: Sakn zlme, Rabbin alt
tarafnda bir su ark aktt. Hurma daln kendine doru silkele, zerine olgunlam taze hurmalar
dsn. Sonra ye-i, gzn aydn olsun. Sonra eer beerden birini grrsen, Ben Rahmna
[yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allaha] bir oru adadm, onun iin bugn
hibir kimseyle konumayacam de.
27-28
Sonra Meryem, ocuunu yklenerek toplumuna getirdi. Toplumu dediler ki: Ey
Meryem! Dorusu sen grlmemi bir ey yaptn. Ey Hrnun kz kardei! Senin baban kt bir
kii deildi, annen de yasa tanmaz/iffetsiz bir kadn deildi.
29
Bunun zerine Meryem ona; doum annda aasnda bulunan kiiye; Zekeriyyaya iaret
etti, ondan gelimeleri aklamasn istedi. Zekeriyya, Meryemin zina etmeden ocuu
dourduuna kefil olup ocuun mabedde yetitirilmesini istedi. Onlar, Biz, yksek mevkide
olan kiiler, henz ergenlik ana gelmemi birine nasl sz syleriz/yksek mevkide olan kiiler
henz ergenlik ana gelmemi birine nasl sz syler? dediler.
34
te bu, hak sze gre, hakknda ihtilf edip durduklar,
30
phesiz ben Allahn kuluyum.
O bana kitab verdi ve beni bir peygamber yapt.
31
Beni, ben nerede olursam olaym mbarek kld.
Hayatta bulunduum mddete bana salt [ml ynden ve zihinsel adan destek olmay; toplumu
aydnlatmay] ve zekt/vergiyi ykmllk olarak ulatrd.
32
Ve beni, anneme iyi davranan bir
kimse yapt. Ve beni bir zorba, mutsuz biri yapmad.
33
Ve dourulduum gn, leceim gn ve diri
olarak yeniden diriltileceim gn, selm benim zerimedir.
36
Ve phesiz Allah benim Rabbimdir,
sizin de Rabbinizdir. O hlde Ona kulluk edin, ite bu, dosdoru yoldur
34
diyen Meryem olu
sdr.
135
(44/19, Meryem/16-34, 36)
Necm: 110
35
Allah iin ocuk edinmek diye bir ey yoktur. O, bundan arnktr. O, bir eye hkmederse,
ona sadece Ol der, o da oluverir.
37
Sonra da kendi aralarndan kan tutarsz gruplar, ihtilfa dtler. te o byk gnn
tanklndan, durumasndan o kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden o
kiilerin vay haline!
38
Bize gelecekleri gn, neler iitecekler, neler grecekler! Fakat irk koarak yanl; kendi
zararlarna i yapan o kimseler, bugn apak bir sapklk iindedirler.
39
Ve sen onlar, kendileri bilgisizlik, duyarszlk iindeyken ve inanmyorlarken emrin yerine
getirilecei o byk pimanlk gnyle uyar!
135 Resmi Mushaf'ta s ile ilgili pasajlardaki yetler, gaflet veya ihanetten teknik ve anlam bilgisi asndan hatal olarak
tertip edilmitir. Bu tertip sonucu s, insan/beer olmaktan karlm; beikte konuturulmu, gklere ykseltilmi ve
sonrada gkten yere inecei inanc oluturulmutur.
Btn bunlar, pasajdaki cmlelerin yerini deitirmek ve oluturulan kraat farkllklarn esas alma sretiyle yaplmtr.
yetin orijinalinde Meryemin iaret ettii kimse zamir olarak; ona eklinde yer aldndan, genellikle o zamiri ile kastedilenin
Meryemin kucandaki bebek olduu kabul edilir. Bize gre ise o zamiri, o toplantda bulunan ve Meryemin
durumunu adan zye bilen, Meryem doururken onu ynlendiren, 24-26. ayetlerde konu edilen aadaki kii olan
Zekeriyye peygambere re gnderilmi olmaldr. Ayrca l-i Imrn/37deki Ve Zekeriyyay ona (Meryeme) kefil etti
beyan ile ifade edilen de budur.
Ayrca sunduumuz meal, mehd szcnn mhd; nkellim szcnn ykellim eklindeki kraaatinden ve 30. yetin banda
fa-i takbiyye olmayndan hareketle, s'nn szlerini ieren yetler, 34. yetteki Meryem olu s ifadesinin sfat
olarak deerlendirilmesi ile elde edilmitir. Ayrntl bilgi iin bkz. Tebynu'l-Kurn.
40
phesiz Biz, yeryzne ve onun zerindeki kimselere vris olacaz/onlar gidecek Biz
kalacaz. Ve onlar yalnzca Bize dndrleceklerdir.
(44/19, Meryem/35, 37-40)
Necm: 111
41
Kitapta brhmi de an/hatrlat. phesiz ki o, z-sz doru biri idi, peygamberdi.
42-45
Bir zaman o, babasna: Babacm! itmeyen, grmeyen ve sana hibir yarar olmayan
eylere niin kulluk ediyorsun? Babacm! phesiz sana gelmeyen bir bilgi bana geldi. O hlde
bana uy da, sana dosdoru bir yolu gstereyim. Babacm! eytana kulluk etme. phesiz eytan
Rahmna [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allaha] si oldu. Babacm!
phesiz ben, sana Rahmndan [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allahtan]
bir azap dokunur da eytan iin bir yol gsteren, koruyan, yardm eden bir yakn olursun diye
korkuyorum demiti.
46
Babas: Ey brhm! Sen benim ilhlarmdan yz m eviriyorsun? Eer vazgemezsen,
andolsun seni talayarak ldrrm. Haydi, uzun bir mddet bana uzak ol/defol! dedi.
47,48
brhm: Selm sana olsun, senin iin Rabbimden balanma dileyeceim. phesiz O,
bana ok armaan verendir. Ve ben, sizden ve Allahn astlarndan kulluk ettiiniz eylerden ekilip
ayrlyorum. Ve Rabbime dua edeceim. Rabbime yalvarmda mutsuz olmayacam umuyorum
dedi.
49
Sonra brhm, toplumundan ve onlarn Allahn astlarndan kulluk ettikleri eylerden
uzaklanca, Biz ona shk ve Yakbu ihsan ettik. Hepsini de peygamber yaptk.
50
Ve Biz onlara rahmetimizden armaanlarda bulunduk. Ve onlar iin yce bir doruluk dili
yaptk.
(44/19, Meryem/41-50)
Necm: 112
51
Ve Kitapta Msy da an/hatrlat. phesiz o artlarak saflatrlm idi. Ve bir eli, bir
peygamber idi.
52
Biz ona en uurlu Trun yan tarafndan seslendik ve onu zel bir konumada bulunmak
zere yaklatrdk.
53
Ve rahmetimizden ona, kardei Hrnu bir peygamber olarak ihsan eyledik.
54
Ve Kitapta smli an/hatrlat. phesiz o, vaadine sadk idi, bir eliydi, bir peygamberdi.
55
Ve o ailesine/evresine salt [ml ynden ve zihinsel adan destek olmay; toplumu
aydnlatmay] ve zekt/vergiyi emrederdi. Ve o Rabbinin katnda honutlua ermiti.
56
Ve Kitapta drisi an/hatrlat. phesiz O, z-sz doru biriydi, bir peygamberdi.
57
Ve
Biz Onu yce bir mekna ykselttik.
58
te bunlar, demin soyundan, Nh ile beraber tadklarmzdan, brhm ve srlin
soyundan, klavuzluk ettiimiz ve setiimiz peygamberlerden Allahn kendilerine nimetler
verdii kimselerdir. Onlar kendilerine Rahmnn [yaratt btn canllara dnyada oka
merhamet eden Allahn] yetleri okunduu zaman alayarak ve boyun eip teslimiyet gstererek
yere kapanrlard.
(44/19, Meryem/51-58)
Necm: 113
59-61
Sonra onlarn ardndan kt bir nesil geldi ki, salt [ml ynden ve zihinsel adan
destek olmay; toplumu aydnlatmaya almay] kaybettiler/hayatlarndan karp attlar. Ve
ehvetlerine uydular. Bundan dolay tevbe eden ve iman eden ve slihi ileyenler hari onlar
azgnlklarnn cezasyla karlaacaklardr. te tevbe eden, iman eden ve slihi ileyenler cennete;
Rahmnn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allahn] kullarna
grmedikleri hlde vaat ettii Adn cennetlerine girecekler ve hibir ekilde hakszla
uratlmayacaklardr. phesiz Onun vaadi kesinlikle yerini bulacaktr.
62
Onlar orada bo bir sz iitmezler. Ancak Selm [salk, esenlik, mutluluk]! iitirler.
Orada onlar iin her zaman rzklar da vardr.
63
te bu, kullarmzdan Allahn korumas altna girmi kiilere miras olarak/zahmetsizce
ve son sahipleri olmak zere vereceimiz cennettir.
(44/19, Meryem/59-63)
Necm: 114
64
Biz Kurn yetleri,
136
yalnzca Rabbinin emri ile ineriz. Btn gemi ve gelecek eyler ve
bunlarn arasndakiler yalnzca Onundur. Ve senin Rabbin unutmu deildir. 65O, gklerin, yerin
ve aralarndakilerin Rabbidir. yleyse, Ona kulluk et ve Ona kulluk etmekte sabret. Hi sen Onun
ismiyle isimlenen birini bilir misin?
(44/19, Meryem/64-65)
Necm: 115
66
Ve o insan: Ben ldm zaman, ileride gerekten diri olarak karlacak mym? diyor.
67
Ve o insan, daha nce o hibir ey deilken, gerekten Bizim kendisini oluturduumuzu
dnmez mi?
68
Bunun iin, Rabbine andolsun ki Biz onlar ve eytanlar kesinlikle toplayacaz. Sonra
onlar dizleri zerine km hlde cehennemin d kenarnda/toplanma alannda kesinlikle hazr
bulunduracaz.
69
Sonra her gruptan, Rahmna [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden
Allaha] kar kafa tutmada daha iddetli davrananlar her kimselerse, onlar kesinlikle ayracaz.
70
Sonra elbette ki Biz, oraya atlmaya kimlerin daha lyk olduunu daha iyi biliriz.
71
Ve Rabbinin zerine alm olduu kesinlemi bir hkm olarak, iinizden cehennemin d
kenarna/toplanma yerine uramayacak hi kimse yoktur.
72
Sonra Biz, Allahn korumas altna girmi kiileri kurtarrz. irk koarak yanl; kendi
zararlarna i yapanlar da cehennemin d kenarnda/toplanma alannda dizleri zerine km
hlde brakrz.
(44/19, Meryem/66-72)
Necm: 116
73
Ve yetlerimiz kendilerine apak okunduu zaman, o kfirler; Allahn ilhln ve
rabliini bilerek reddetmi olan o kiiler, iman etmi olan kiilere, Bu iki zmreden [mmin ve
Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerden] hangisi makam mevki bakmndan daha iyi,
dp kalkt kimseler/rgtler bakmndan daha gzeldir? dediler.
74
Hlbuki Biz, onlardan nce, mal ve gsterie daha gzel nice kuaklar/asrlar halkn
deiime/ykma urattk.
75
De ki: Kim sapklk iinde olursa, Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka
merhamet eden Allah], ona uzattka uzatr/sre tanr. Sonunda kendilerine vaat edileni [azab veya
kymetin kopuunu] grdkleri vakit, artk onlar kimin makamca-mevkice daha erli ve askerce
[desteke, kuvvete] daha zayf olduunu bilecektir.
136 Bkz. 204 nolu. not.
76
Ve Allah, klavuzlandklar doru yola girenlere klavuzu artrr. Ve kalc olan dzeltmeye
ynelik iler, Rabbinin katnda sevap bakmndan daha hayrldr, sonu bakmndan da daha
iyidir.
(44/19, Meryem/73-76)
Necm: 117
77
Peki, almetlerimizi/ gstergelerimizi, Allahn ilhln ve rabliini kabullenmeyen ve
Elbette mal ve ocuk verilecektir diyen kimseyi grdn m/hi dndn m?
78-80
O inkrc kii, bilmeyecei, aklnn ermeyecei konulara bilgi sahibi oldu; ya da
Rahmnn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allahn] katndan bir sz m
ald? Kesinlikle onun dnd gibi deil! Biz onun syledii eyleri yazarz ve onun iin,
azaptan uzattka uzatrz. Ve o syledii eylere Biz miras olacaz/son sz ve uygulama
Bizimdir ve o, Bize tek bana gelecektir.
81
Ve onlar, kendileri iin bir g, an, eref olsun diye Allahn astlarndan ilhlar edindiler.
82
Kesinlikle onlarn dnd gibi deil! O edindikleri ilhlar, onlarn kulluklarn kabul
etmeyecekler ve aleyhlerine dnp kar olacaklardr.
83
Grmedin mi/hi dnmedin mi? phesiz Biz eytanlar, kfirlerin; Allahn ilhln ve
rabliini bilerek reddeden o kimseler zerine gnderdik. Onlar kkrttka kkrtyorlar.
(44/19, Meryem/77-83)
Necm: 118
84
yleyse onlarn zarar iin acele etme. phesiz Biz, onlar iin saydka sayyoruz.
85
O gn Allahn korumas altna girmi kiileri, Rahmna [yaratt btn canllara dnyada
oka merhamet eden Allaha] binekli heyetler hlinde toplayacaz.
86
Sulular da susam olarak cehenneme sreceiz.
87
Onlar, Rahmnn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allahn]
katndan bir garanti sz alm olan kimse hari ki bu hi kimseye verilmemitir, yardma-destee
sahip olamayacaklardr.
88
Ve onlar, Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah] ocuk
edindi dediler.
89
Andolsun ki siz ok irkin bir ey sylediniz.
90,91
Az kalsn bundan; Rahmna ocuk isnat ettiler diye; gkler atlayacak, yer yarlacak ve
dalar paralanp dalacakt.
92
Hlbuki Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah] iin ocuk
edinmek yaramaz.
93
Gklerde ve yerde bulunan btn herkes, Rahmna [yaratt btn canllara
dnyada oka merhamet eden Allaha], yalnzca kul olarak gelecektir.
94
Andolsun ki Rahmn, onlarn hepsini kuatmtr ve kendilerini bir bir saymtr.
95
Hepsi de
kymet gn Rahmna tek balarna gelirler.
98
Ve Biz onlardan nce nice nesilleri deiime/ykma urattk. Onlardan herhangi bir kimse
hissediyor musun? Yahut onlara ait hafif bir ses duyuyor musun?
137
96
phesiz u iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapanlar; Rahmn [yaratt btn
canllara dnyada oka merhamet eden Allah], onlar iin sevgi var edecektir.
97
te phesiz Biz bu Kurn, kendisiyle Allahn korumas altna girmi kiileri
mjdeleyesin, inat eden toplumu da uyarasn diye senin lisann zere kolaylatrdk.
(44/19, Meryem/84-95, 98, 96-97)
137 Anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'taki 98. yet 95. yetin arkasnda tertip edilmitir.
T-H SRES
MEKKE DNEM
Necm: 119
1
T/9, H/5.
138
2-4
Biz, Kurn sana skntya desin/mutsuz olasn diye deil, ancak saygyla, sevgiyle,
bilgiyle rperti duyan kimse iin bir t olmak zere, yeryzn ve yce gkleri oluturandan bir
indirilile indirdik.
5
Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah], en byk taht
zerine egemenlik kurmutur.
139 6
Gklerde olan eyler, yeryznde olan eyler, bu ikisinin
arasnda olan eyler ve nemli topran altnda bulunan eyler yalnzca Rahmnndr.
7
Sen sesini ykseltirsen, Rahmn phesiz gizliyi ve gizlinin gizlisini bilir.
8
Allah,
kendisinden baka hibir ilh olmayandr. En gzel isimler sadece Onundur.
(45/20, T-H/1-8)
Necm: 120
140
9
Ms ile ilgili bilgiler kesinlikle sana ulat.
10
Hani o bir ate grmt de ehline [ailesine, yaknlarna]: Kesinlikle ben bir ate grdm.
Ondan size bir kor paras getirmem yahut ate zerinde bir klavuz bulmam iin siz bekleyin!
demiti.
11
Sonra onun yanna geldiinde seslenildi: Ms!
12
Ben, senin Rabbin olan Benim. Hemen
yaknlarn ve mallarn burada brak,
141
phesiz sen temizlenmi vadide, Tuvadasn/iki kere
temizlenmi bir vadidesin.
13
Ve Ben seni setim; O hlde vahyedilecek olan eye;
14
Hi phesiz
ki Ben, Allahn ta kendisiyim. lh diye bir ey yoktur Benden baka. O hlde Bana kulluk et ve
Beni anmak iin salt ikame et [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma
kurumlar olutur-ayakta tut].
15
phesiz ki o saat/kymet gelecektir. Onu Ben herkes emeinin
karln alsn diye neredeyse gizleyeceim.
16
O nedenle kymete inanmayan ve kendi bo ireti
arzusuna uyan kimse seni, kymete iman etmekten alkoymasn; sonra deiime/ykma urarsn
14
uyarsna kulak ver.
142
17
Ve sa elindeki nedir ey Ms?
18
Ms: O, benim asamdr, ona dayanrm, onunla koyunlarma yaprak silkelerim ve onda
benim iin baka yararlar da var dedi.
19
Allah: Ey Ms! Onu brak/obanl brakp yerleik hayata ge!
24
Firavuna git, phesiz
o azd dedi.
143
138 Bkz. 8 nolu not.
139 yetteki szcklerin hakikat anlamlar, Rahmn, Ar zerine istiva etmitir [egemenlik kurmutur] eklindedir. Biz
Mealde, mecz anlam gsterdik. Szcklerin ayrntl aklamas iin 34 ve 47 numaral notlara da baklabilir.
140 Dier srelerde ayrntl olarak aklanm olan Ms olgusu, T-H/9-99'da (120. necm), ksa deinilerle zet hlinde
verilmitir. Bu sredeki anlatmn hemen bir rpda oluverdii zannedilmemelidir. Burada nakledilen olaylar, bir
kronoloji de takip etmez.
141 yetin orijinalindeki szckler lafzen, iki naln kar eklindedir. Ancak bundan kast, yaknlarn ve mallarn burada
brak demektir. Bu nedenle biz Mealde, deyimin ifade ettii anlam verdik.
142 Bu paragrafta, peygamberlii dneminde Ms'ya verilen grevler zetlenmitir. Paragraftaki, Ve Ben seni setim; O
hlde vahyedilecek olan eye kulak ver. Hi phesiz ki Ben, Allah'n ta kendisiyim. lh diye bir ey yoktur Benden baka.
O hlde Bana kulluk et ve Beni anmak iin salt ikame et. phesiz ki o saat [kymet] gelecektir. Onu Ben herkes
emeinin karln alsn diye neredeyse gizleyeceim ifadeleri, yetteki vahyedilecek ey ifadesinin almdr.
143 Resmi Mushaf'taki Ms pasajnn giriinde yetlerin tertibi hataldr. O nedenle 24. yet, 19. yetin devam olarak tertip
edilmitir. Aadaki paragraf da, 20, 25-36, 21-23 srasyla dzenlenmitir.
***
20
O da onu hemen brakt/ yerleik hayata geti, bir de ne grrsn! Artk sa elindeki;
kendisine vahyedilen Kitap, koan bir candr; sosyal hayatn kaynadr.
144
25
Ms: Rabbim!
33
Seni tm noksanlklardan ok arndrmamz
34
ve Seni ok ok anmamz
iin
25
gsm a,
26
iimi bana kolaylatr.
27
Dilimden de dm z
28
ki szm iyi anlasnlar.
29
Ve ehlimden;
30
kardeim Hrnu
29
benim iin bir vezir kl,
31
onunla arkam kuvvetlendir.
32
imde onu bana ortak et.
35
phe yok ki Sen bizi grp duruyorsun
20
dedi.
36
Allah: Ey Ms! stediin sana verildi. dedi.
21
Allah:
23
Sana en byk almetlerimizden/gstergelerimizden gstermemiz iin
21
tut onu,
korkma!
145
Biz onu ilk durumuna evireceiz.
22
Dier bir almet; gsterge olmak zere de
gcn/kanadna ekle, irkinlik olmadan hi kusursuz, mkemmelce kacaksn dedi.
146
***
37
Ve andolsun Biz, sana dier bir defa daha iyilik yapmtk:
38
Hani bir vakit vahyolunan
eyleri annene vahyetmitik,
39
Msy sandk iine koy da bol suya/nehre brak, sonra da bol
su/nehir
147
onu sahile atsn. Onu Bana dman olan ve ona dman olan birisi alsn. Ve Ben
tarafmdan senin zerine bir muhabbet braktm ve Benim gzetimim altnda yetitirilmen iin,
40
hani kz kardein yryordu da Sizi onun bakmn stlenecek birine gtreyim mi? diyordu.
Bylece gz aydn olsun ve kederlenmesin diye seni annene geri dndrdk. Ve sen, bir can
ldrmtn de seni gamdan kurtarmtk. Ve Biz seni potada eritip saflatrdka saflatrdk/seni
olgunlatrdk. Bir de yllarca Medyen halk iinde kaldn. Sonra bir kader zerine geldin, ey Ms!
144 Hayye szc de, Ms pasajn doru anlamadaki kilit szcklerden biridir. Bu nedenle bu szckle ilgili ayrntlar
vermek istiyoruz: Hayat szcnden gelen hayye, bir kere yaam demektir. Araplar bu szc birok rneiyle
kullanrlar: Uzun mrl olmasndan dolay ylana hayye denir. Gz keskin olana O, hayye'den daha iyi grr derler.
Hain-sinsi olana, O hayye'den daha zalim derler. evresine, toplumuna yararl olanlara, onlar koruyanlara, O,
blgenin yeryznn hayye'si denir. Kadn-erkek uzun yaayana O hayye'nin teki derler. Kii akl, zeka ve dehada
zirvede olduu zaman O, vadinin hayye'sidir denir. Hayye, tebih olarak Byk Ay yldz kmesinin kizleri ile Alkaid
[l snk yldz] arasndaki yldzlara denir. (Lisn, hayye mad.; Tc, hayye mad.)
Tahiyye/selamlama [Allah sana mr versin] szc de ayn kktendir.
Ksacas bu szn anlam, hayat ve canllktr. Aslnda hayye, ylan deil ylann uzun mrl oluunu nitelemektedir. Burada
hayyetn tesa [koup duran tesa] denilmitir. Bunun Trke'deki tam karl, yedi canl deyimi olup bu da,
defalarca lm tehlikesiyle karlamasna ramen her seferinde sa kurtulmak demektir. Bu szck; birok
hastalktan, bela ve felaketten kurtulan kiiler iin kullanld gibi, kedi ve ylan iin de kullanlr.
Bu yetteki hayye szcn anlamak iin, Ms'nn sa elindekinin Allah tarafndan bir baka nitelemesini daha dikkate almak
gerekir. Ms'nn sa elindeki, Neml/10 ve Kasas/31'de, sanki grnmeyen bir varlk gibi, hareket ettirir diye
nitelenmitir. Yani, Ms'nn sa elindeki ey, hareket ettiren grnmez bir varla benzemektedir. Peki bu hareket
salayan grnmez varlk nedir? Bu insanlarn ve hayvanlarn candr/ruhudur.
Bu ifade de, vahyin ruh niteliidir. Kurn'n bir ad ruh olduu gibi, Ms'nn sa elindekinin [Kitabnn] ad da ruh'tur. Nitekim
uar/193'te, Onunla [apak kitapla], uyarclardan olasn diye apak bir Arapa lisan ile senin kalbine Gvenilir
Can/ilh mesajlar-gvenilir bilgi indi. Ve phesiz o [gvenilir can/gvenilir bilgi], kesinlikle ncekilerin kitaplarnda da
vard buyurularak, gemi kitaplarn da ruh/can zellikli olduunu bildirmitir.
145 27. yetteki hayye szc, ylan olarak anlalnca, 21. yetteki korkma szc de doal olarak ylandan korkma
olarak anlalacaktr. Halbuki burada konu edilen korku, bu srenin 45-46. yetleri ile uar-10-15, Neml/10 ve
Kasas/30'da konu edilen Ms'nn grevden korkmasdr, kamasdr. 22. yetetteki tahrc [kacak] filinin znesi el
deil, sendir. Burada kastedilen de, Ms'nn, kendisine yedek g olarak verilen Hrn'u devreye sokup o'nun
sayesinde ifadeleri kusursuzca, lekesizce, eksiksiz olarak tebli edecek olmasdr.
20-23. yetlerde Ms'ya verilen iki yetten bahsedilmektedir. Bu yetlerden ilki, oban asasnn yerine verilen vahiy
[kitap/Tevrt]; ikincisi de gerektii zaman gcne g katacak olan yedek gtr/Hrn'dur. Aadaki yetlerde
Ms'nn ifade yeteneinin yeterli olmadn, meramn iyi anlatmas iin kardei Hrn'u kendisine yardmc istediini
ve bu isteinin Ms'ya verildiini greceiz.
Asa [kitap] ve yed-i beyza [kusursuz g] ile ilgili Arf sresi'ndeki Ms ile ilgili pasajlarda tafsilat verilmitir.
20-23. yetlerde Ms'ya verildii zikredilen iki almet/gsterge, Furkn sresi'nde de zet olarak yle verilmitir: Ve andolsun
ki Ms'ya Kitab' verdik, kardei Hrn'u da o'nunla birlikte vezir kldk. Sonra da, Haydi yetlerimizi yalanlayan o
kavme gidin! dedik. Sonunda da paralayp yokettik. (Furkn/35-36)
146 Bu paragrafn yetleri de Resmi Mushaf'tan farkl olarak, 20, 25-36, 21-23 dzeninde tertip edilmitir.
147 Bkz. 111 nolu not.
41
Ve Ben, seni Kendim iin yetitirdim.
***
42
Sen ve kardein almetlerim/ gstergelerim ile gidin ve Beni anmakta geveklik etmeyin.
43
Her ikiniz gidin Firavuna. phesiz o azd.
44
Sonra ona t almas ve saygyla, sevgiyle,
bilgiyle rpermesi iin yumuak sz syleyin.
45
Ms ile Hrn: Rabbimiz! Onun bizim aleyhimize ar gitmesinden veya azgnlndan
korkarz dediler.
46
Allah: Korkmaynz, phesiz Ben ikinizle beraberim, iitirim ve grrm.
47
Hemen ona
gidin de ona; phesiz biz Rabbinin iki elisiyiz. Artk srloullarn bizimle gnder ve onlara
azap etme; kesinlikle biz sana Rabbinden bir almet/gsterge ile geldik. Selm klavuza
uyanlaradr.
48
phesiz biz; kesinlikle bize, kesinlikle azabn yalanlayana ve srt evirene olduu
vahyedildi deyiniz.
46
dedi
***
49
Firavun: yleyse sizin Rabbiniz kimdir ey Ms? dedi.
50
Ms: Bizim Rabbimiz her eye varlk ve zelliklerini veren, sonra yol gsterendir dedi.
51
Firavun: yleyse ilk asrlarn durumu nedir? dedi.
52
Ms: Onlarn bilgisi Rabbimin katnda bir kitaptadr. Rabbim yanl yapmaz ve
unutmaz/terk etmez.
53
O, yeryzn sizin iin bir dek yapan, oradan sizin iin yollar aan ve
gkten bir su indirendir
52
dedi. te Biz, o su ile trl trl bitkilerden iftler kardk.
54
Yiyiniz
ve hayvanlarnz otlatnz. phesiz akl sahipleri iin bunda nice almetler/gstergeler vardr!
55
Biz sizi yeryznden oluturduk, sizi ona dndreceiz ve sizi bir kere daha ondan karacaz.
56
Ve andolsun ki Biz, Firavuna almetlerimizi/gstergelerimizi; hepsini gsterdik de o yalanlad ve
dayatt.
57,58
Firavun: Ey Ms! Sen etkili bilginle bizi topraklarmzdan karmak iin mi geldin
bize? O hlde biz de senin etkili bilgin gibi bir etkili bilgi ile sana geleceiz.
148
imdi bizimle senin
aranda bir buluma zaman/yeri belirle ki; bizim ve senin kar kmayacamz dz ve geni bir
yer olsun dedi.
59
Ms: Sizinle buluma zaman, tren, enlik gn ve insanlarn toplanaca kuluk
vaktidir dedi.
***
60
Bunun zerine Firavun srt evirdi de dzenlerini-planlarn toplad, sonra geldi.
61
Ms onlara dedi ki: Yazklar olsun size! Allaha yalan uydurmayn. Sonra bir azap ile
kknz keser. Gerekten, uyduran zarar etmitir.
62
Bunun zerine etkili bilginler aralarnda ilerini tarttlar ve
63,64
Bu ikisi kesinlikle etkili
bilginlerdir; etkili bilgileriyle sizi topraklarnzdan karmak ve de en iyi rnek yolumuzu yok
etmek istiyorlar. Onun iin btn tuzaklarnz bir araya getirin, sonra sralar hlinde gelin. Bugn
stn gelen kesinlikle zafer kazanmtr dedikleri eklindeki fsldamalarn gizli tuttular.
65
Etkili bilginler: Ey Ms! Ya sen ortaya koyacaksn veyahut ilk ortaya koyan kiiler biz
olalm dediler.
66
Ms: Tam tersi, siz ortaya koyun dedi. Bir de ne grrsn! Onlarn birikimleri, eski
inanlar ve tezleri/er-pleri/eften pften bilgileri,
149
yaptklar sihirden/hnerli gsterimden
tr gznde byd.
67
Bu yzden Ms, iinde bir korku hissetti.
148 Bkz. 110 nolu not.
149 yetin orijinalindeki szcklerin hakikat anlamlar, Onlarn ipleri ve denekleri eklindedir. Yukarda, syyhim
szcnn tekili olan asa szcnn birikim demek olduunu ifade etmitik. yetin orijinalindeki hbal szc de,
habl szcnn ouludur. Habl szcnn esas anlam ise, mutlak ip olmayp balanlan iptir. Ayrca bu szck,
verilen sz-szleme anlamna da gelir. Nitekim Kurn'da (Resmi Mushaf: l-i mrn/103) hablullah [Allah'n ipi]
ifadesiyle, insanlar Allah'a balayan Kurn kastedilir. Burada konu edilen, onlarn birkimlerinin, eski inanlarnn,
68,69
Biz: Korkma, phesiz sen; en stn olan sensin: Sen sahibi olduun birikimi ortaya
koy; o, onlarn yapp rettiklerini yutsun dursun. phesiz onlarn yaptklar ancak bir gz
boyaycs hilesidir. Gz boyayp etkileyen kii ise, her nereye giderse gitsin zafer kazanamaz,
baarl olamaz dedik.
***
70
Sonunda btn etkili bilginler, Ms ile Hrnun Rabbine iman ettik demek sretiyle
boyunlarn uzatp teslim olmu durumda brakldlar.
71
Firavun: Ben size izin vermezden nce mi ona iman ettiniz? phesiz o, size etkili bilgi
reten bynzdr. Andolsun ki ellerinizi ve ayaklarnz aprazlama/arka arkaya keseceim ve
kesinlikle sizi hurma dallarna asacam. Ve hangimizin azap bakmndan daha iddetli ve daha
kalc olduunu kesinlikle bileceksiniz dedi.
72,73
Etkili bilginler: Bize gelen bu ak kantlar ve bizi yoktan yaratana kar asla seni stn
tutmayz. Ne hkm vereceksen hadi ver! Sen, ancak bu ireti dnya hayatna hkmedersin.
phesiz biz, hatalarmza ve bizi etkili bilgiden zorladn eye kar, bizi balasn diye
Rabbimize iman ettik. Ve Allah daha hayrl ve daha kalcdr dediler.
***
77
Ve andolsun, Msya Yetiilmekten korkmayarak ve saygyla, sevgiyle rpermeden/
Firavuna minnet duymadan kullarm geceleyin yrt de kendileri iin bol suda/nehirde kuru bir
yol a! diye vahyettik.
78
Firavun ordularyla hemen onlar takip etti de bol sudan/nehirden kendilerini kaplayan ey
kaplayverdi.
79
Ve Firavun toplumunu saptrd ve doru yolu gstermedi.
150
***
83
Seni toplumundan daha abuklatran nedir ey Ms?
84
Ms: Onlar, benim izim-retim zerinde olanlardr. Ben de Sen honut olasn diye Sana
acele ettim Rabbim dedi.
85
Allah: phesiz ite, Biz senden sonra toplumunu imtihan ettik. Samir de onlar saptrd
dedi.
86
Bunun zerine Ms fkeli ve zgn olarak hemen toplumuna geri dnd; Ey toplumum!
Rabbiniz size gzel bir vaat ile sz vermedi mi? imdi size bu uzun mu geldi, yoksa Rabbinizden
size bir gazap inmesini mi arzu ettiniz de bana olan vaadinizden cayverdiniz? dedi.
87
Onlar dediler ki: Biz sana verdiimiz szden kendiliimizden caymadk. Fakat biz o
toplumun znetlerinden birtakm arlklar yklenmitik. Sonra onlar frlatp attk. Sonra da ite
bylece Samir kafamza soktu.
88
Samir onlara bir aldatan, tuzaa dren cesedi/altn
151
kard da srloullar: te bu,
sizin ilhnzdr ve de Msnn ilhdr. Ama Ms onu terk ediverdi dediler.
89
Peki, onlar
bilgilerinin, tezlerinin ve tutunduklar eylerin deersizlidir. Bu szckleri, Trke'deki er-p, ipsiz-sapsz, eften-
pften deyimleri gibi de anlamak mmkndr.
150 Bu yetlerde, Ms'nn kavmini geceleri altrarak, yakalanma korkusu olmadan Nil nehrinde kuru yollar almasnn
vahyedilmesi, sonra da onlar izleyen Firavun'un ordusyla birlikte o nehirde boulmasnn safhalar nakledilmektedir.
yette dikkat edilmesi gereken nokta, bol suda alacak yolun, gece yry sayesinde yaplacadr. Bu ifade, insanlar geceleri
altrmak sretiyle, kimseye sezdirmeden, gze batmadan bu iin yava yava halledilmesi anlamna gelmektedir.
Kurn'daki ifadelere gre bu olaylar, birka dakika veya saatte deil, uzun bir srete gereklemitir.. Ms Peygamber Msr'a
dnnde Firavun mlkndeki toplumu ierisinde yllarca gven iinde faaliyet gstermitir.
yetteki, hayet de, bu yaptklarnn Firavun'a hainlik olduunu dnmemesi ynnde bir ihtardr. Nitekim uar/18-19'daki, O
[Firavun]: Biz seni ocukken iimizde terbiye etmedik mi? Hayatndan birok yllar iimizde kalmadn m? Sonunda o
yaptn ii de yaptn. Sen inkrclardan/nankrlerden birisin de... dedi eklindeki ifadelerden, Firavun'un Ms'y
nankrlk ve hainlikle suladn grmekteyiz.
151 Bkz. 115 nolu not.
grmyorlar myd ki, altn kendilerine hibir szle karlk veremiyor; onlara bir zarara ve bir
yarara g yetiremiyordu!
90
Ve andolsun ki Hrn daha nce onlara: Ey toplumum! phesiz siz bununla imtihana
ekildiniz/dinden kp kendinizi atee attnz. Ve phesiz sizin Rabbiniz Rahmndr [yaratt
btn canllara dnyada oka merhamet eden Allahtr]. Gelin bana uyun ve emrime uyun
demiti.
91
Hrnun toplumu: Ms bize dnp gelinceye kadar, biz ona tapmaktan asla
vazgemeyeceiz dediler.
92,93
Ms: Ey Hrn! Bunlarn sapkla dtn grdn vakit, seni benim yolumu takip
etmekten engelleyen ne oldu? Yoksa benim emrime kar m geldin? dedi.
94
Hrn: Ey anamn olu! Sakalm ve bam tutma. phesiz ben senin srloullar
arasnda ayrlk kardn ve benim szme bakmadn demenden korktum dedi.
95
Sonra da Ms: Ey Samir! Senin bu yaptn nedir? dedi.
96
Samir: Ben onlarn anlamadklar bir eyi anladm da elinin eserinden bir avu almtm,
sonra da onu frlatp attm. Ve bunu, bana bylece nefsim ho gsterdi dedi.
97,98
Ms: Haydi git. Artk senin iin hayat boyunca Benimle temas yok diye sylemen
var. Hem senin iin asla kar kamayacan bir buluma gn daha var. Bir de kulluk edip
durduun ilhna bak dedi. Elbette Biz onu yakacaz, sonra da kesinlikle onu bol suda kknden
ykacaz. Sizin ilhnz, ancak Kendisinden baka hibir ilh bulunmayan Allahtr. phesiz ki O
bilgi ynnden her eyi kuatmtr.
***
99
Biz, sana gemi olan eylerin nemli haberlerinden bir ksmn bylece anlatyoruz. phe
yok ki, sana katmzdan bir t/hatrlatma [Kurn] verdik.
101-102
Kim Bizim verdiimiz tten
[Kitaptan/Kurndan] yz evirirse, phesiz o, kymet gn; Sra flendii gn, srekli iinde
kalacaklar bir yk yklenecektir. Ve kymet gn onlar iin bu ne fena bir yktr! Biz sulular o
gn, gzleri gvermi olarak toplayacaz.
103
Aralarnda fsldaacaklar: Siz dnyada sadece on
gn kaldnz.
104
Biz aralarnda ne konuacaklarn daha iyi biliriz. Yolca en stn olan Siz
ancak bir gn kaldnz diyecektir.
(45/20, T-H/9-104)
Necm: 121
74
Gerek u ki, her kim Rabbine sulu olarak varrsa, phesiz ki ona cehennem vardr. Orada
lmez ve dirilmez.
75,76
Ve kim Rabbine bir mmin olarak dzeltmeye ynelik iler yapm olduu hlde varrsa,
ite onlar; en yksek dereceler, altlarndan rmaklar akan Adn cennetleri kendilerinin olacak
olanlardr. Onlar, orada sonsuz olarak kalacaklardr. Ve ite bu, arnan kimselerin karldr.
80
Ey srloullar! Sizleri dmannzdan kurtardk ve dan sa yannda size sz
verdik/dan sa yann size buluma yeri olarak belirledik. zerinize de kudret helvas ve
bldrcn/bal indirdik.
81
Sizi rzklandrdmz eylerin temizlerinden yiyin ve bunda ar
gitmeyin, sonra zerinize gazabm iner. Kimin zerine de gazabm inerse, kesinlikle o iner [der,
mahvolur].
82
Ve phe yok ki Ben, tevbe eden, iman edip slihi ileyen, sonra da klavuzland
doru yolu bulan kimse iin ok balaycym.
152
(45/20, T-H/74-76, 80-82)
152 Bu pasaj da, teknik gerekeler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip edilmitir. Tertip ekli pasajn altnda
gsterilmitir. Ayrntl aklamalar, Tebyn'de ilgili pasajn tahlilinde grlebilir.
Necm: 122
105-107
Sana dalardan soruyorlar, de ki: Rabbim onlar savurduka savuracaktr. Bylece
onlar dmdz bo bir hlde brakacak. Orada bir ukur ve bir tmsek grmeyeceksin.
108
O gn, hibir erilii olmayan o davetiye uyarlar ve Rahmn [yaratt btn canllara
dnyada oka merhamet eden Allah] iin sesler kslmtr. Artk sadece hafif bir ses duyacaksn.
109
O gn, Rahmnn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allahn]
kendisine izin verdii ve szce honut olduu kimseler hari, yardm-destek, yarar salamaz.
110
Allah, yardm grmeyenlerin nlerindeki ve arkalarndaki eyleri bilir. Onlar ise Onu
bilgice kuatamazlar.
111
Ve kiiler, diri ve btn yarattklarn gzetip duran Allah iin ba emitir. Bir irke
bulaarak yanl; kendi zararlarna i tayan kimseler gerekten zarara uramtr.
112
Ve her kim iman eden biri olarak dzeltmeye ynelik ilerden yaparsa, artk o, bir
hakszlktan ve hakknn yenileceinden korkmaz.
(45/20, T-H/105-112)
Necm: 123
113
Ve ite bylece Biz Allahn korumas altna girsinler yahut onlara yeni bir t olutursun
diye onu Arapa bir Kurn olarak indirdik. Onda tehditlerden tekrar tekrar aklama yaptk.
114
te hak olan, biricik hkmdar olan Allah ne ycedir! Onun vahyi sana tamamlanmadan
evvel, okumay/retmeyi acele etme ve Rabbim, bana bilgiyi artr! de.
(45/20, T-H/113-114)
Necm: 124
115
Ve andolsun Biz, bundan nce demden sz aldk da o aklndan kard, yapmad ve Biz,
onda bir kararllk bulmadk.
116
Ve Biz bir zaman doa glerine,
153
dem iin boyun eip teslimiyet gsterin! dedik de
blis/dnce yetisi
154
hari hepsi boyun eip teslimiyet gsterdiler, o dayatt.
117-119
Sonra da Biz, Ey dem! phesiz blis sana ve eine dmandr. Sakn sizi cennetten
karmasn, sonra bedbaht olursun, kesinlikle senin ackmaman ve plak kalmaman cennettedir.
Ve sen orada susamazsn ve gnein scanda kalmazsn dedik.
120
Sonunda eytan ona vesvese verdi. Dedi ki: Ey dem! Sana sonsuzluun aac ve
eskimez/kmez mlk/saltanat iin rehberlik edeyim mi?
121
Bunun zerine ikisi de mal-mlk, altn tutkunu oldular.
155
Hemen irkinlikleri kendilerine
alp grnverdi. Ve kendi zararlarna, cennet yaprandan rtp istifilie baladlar. dem,
Rabbine asi oldu da ard/azd.
122
Sonra Rabbi, onu seti de tevbesini kabul etti ve ona doru yolu gsterdi.
123
Allah, o ikisine: Birbirinize dman olmak zere hepiniz oradan alaln. Artk Benden
size bir klavuz geldii zaman, kim Benim klavuzuma uyarsa, ite o, sapkla dmez ve mutsuz
olmaz dedi.
(45/20, T-H/115-123)
153 Bkz. 56 nolu not.
154 Bkz. 39 nolu not.
155 Bkz. 98 nolu not.
Necm: 125
124-126
Kim Benim anlmamdan/ Benim dmden mesafeli durursa, hi phesiz onun iin
zor, skc bir geim/ yaam vardr. Kymet gn de onu kr olarak kymet gn toplant alanna
toplarz. O der ki: Rabbim ben gren biri olduum hlde beni neden kr olarak bu yere kardn?
Allah der ki: Bu byledir, yetlerimiz sana geldi de sen onlar terk etmitin; bu gn de ayn
ekilde sen terk ediliyorsun/cezalandrlyorsun.
127
Ve ite Biz, snrlar aanlar ve Rabbinin yetlerine inanmayanlar byle cezalandrrz. Ve
hiretin azab kesinlikle daha iddetli ve daha sreklidir.
128
Meskenlerinde gezip durduklar u kendilerinden nce yok ettiimiz bunca nesiller, onlar
iin klavuz olmad m? phesiz ki bunda akl sahibi olanlar iin nice deliller vardr.
129
Ve eer Rabbinden bir Sz
156
ve ad konmu bir sre sonu olmasayd, kesinlikle
kanlmaz olurdu.
(45/20, T-H/124-129)
Necm: 126
130
Artk onlarn sylediklerine sabret, honutlua erebilmen iin gnein douundan nce de
batndan nce de Rabbinin vgs ile birlikte Allah tant/noksanlklardan uzak olduunu ret!
Gecenin baz saatleriyle gndzn iki ucunda da Allah tant/noksanlklardan uzak olduunu
ret!
131
Ve kendilerini imtihan etmek iin, basit dnya hayatnn ss olarak, onlardan kimi iftleri
kendileriyle yararlandrdmz mal, mlk, evlat ve saltanata sakn gzlerini dikme/rabetle bakma.
Ve Rabbinin rzk daha iyi ve daha sreklidir.
132
Ve ehline salt [ml ynden ve zihinsel adan destek olmay; toplumu aydnlatmay]
emret, kendin de ona sabrla devam et. Biz senden bir rzk istemiyoruz. Seni Biz rzklandryoruz.
Akbet, Allahn korumas altnda olma iindir.
(45/20, T-H/130-132)
Necm: 127
133,134
Ve inkr edenler: Eliliini iddia eden bu kii, Rabbinden bize bir almet/gsterge
getirse ya! dediler. Onlara ilk sahifelerde olan apak deliller gelmedi mi? Ve eer Biz, onlar
bundan nce bir azap ile deiime/ykma uratsaydk, kesinlikle Ey Rabbimiz! Bize bir
peygamber gnderseydin de, alak ve rezil olmadan nce Senin yetlerine uysaydk! diyeceklerdi.
135
De ki: Herkes beklemektedir. Siz de bekleyiniz. phesiz dz yolun sahiplerinin kimler
olduunu ve kimlerin klavuzland doru yolu bulduunu yaknda;
Vaka 1-7
olacak o vaka olduu
zaman ki o vakann oluu iin yalan syleyen yoktur. O vaka, alaltcdr, ykselticidir yeryz
iddetle sarsldka sarsld ve dalar ufalandka ufalanp da toza dumana dnverdii zaman
ve sizler e snf olduunuz zaman
135
bileceksiniz.
(45/20, T-H/133-135+46/56, Vka/1-7)
156 Bkz.200 nolu not.
VKIA SRES
MEKKE DNEM
Necm: 128
8
te san ashb, san ashb nedir?
9
Ve solun ashb, solun ashb nedir?
10
ne geenler de, ne geenlerdir.
11
te ne geenler, yaklatrlanlardr.
12
te ne geenler, Naim cennetlerindedirler.
13,14
Birou evvelkilerdendir, ok az da sonrakilerdendir.
24
Onlar, yaptklarna karlk
olarak,
15
mcevherlerle ilenmi tahtlar zerindedirler.
16
Karlkl onlarn zerinde yaslanrlar.
17,23
evrelerinde, kaynandan doldurulmu testiler, ibrikler, kadehler ki ondan ne balar
artlr, ne de akllar giderilir beendiklerinden meyveler, canlarnn ektiinden ku eti ile; hi
bytlmeyen ocuklar, sakl inciler gibi iri gzller dolarlar.
25
Orada bo sz, samalama ve
gnaha sokan eyleri iitmezler.
26
Sadece sz olarak: Selm [salk, esenlik, mutluluk], selm
[salk, esenlik, mutluluk]!
27-34
Ve san yaran, nedir o san yaran! Onlar, dikensiz kirazlar, meyve dizili
muzlar/akasyalar, uzam glgeler, fkran su, kesilmeyen; tkenmeyen ve yasaklanmayan birok
meyveler ve ykseltilmi dekler iindedirler.
35
phesiz Biz, kiraz, muzu, glgeleri, fkran suyu yle bir yaratla yarattk.
36-38
Ki onlar,
san ashb iin albenili ve hepsi bir ayarda hi dokunulmamlar yaptk.
39,40
Bir cemaat, ou ncekilerdendir. Bir cemaat da sonrakilerdendir.
41
Ve solun ashb, nedir o solun ashb?
42-48
Onlar ilerine ileyen bir ate ve kaynar su iindedirler, serin olmayan, sevimli olmayan
kapkara dumandan bir glge iindedirler. phesiz solun ashb bundan nce varlk iinde zevk ve
elenceye dalanlar idiler. Ve byk gnah; Allaha ortak kabul etme zerine srar ediyorlard. Ve
Biz lp, toprak ve kemik yn olduktan sonra m, biz gerekten kaldrlacaz? nceki
atalarmz da m? diyorlard.
(46/56, Vka/8-48)
Necm: 129
49,50
De ki: phesiz ncekiler ve sonrakiler malm bir gnn belli vaktinde/randevu yerine
kesinlikle toplanacaklardr.
51
Sonra phesiz siz, ey sapklar, yalanlayclar!
52
Kesinlikle
zakkumdan bir aatan yiyeceksiniz
53
de karnlarnz onunla dolduracaksnz.
54
Sonra da onun
stne kaynar su ieceksiniz.
55
Hem de susuzluk illetine tutulmu develerin iii gibi ieceksiniz.

56
te bu, din gnnde onlarn ziyafetleridir.
57
Biz, sizi oluturduk; dorulamanz gerekmez mi?
58
Peki dkp durduunuz eyi [meniyi,
yumurtay] hi dndnz m?
59
Siz mi oluturuyorsunuz onu, Biz mi oluturucularz?
60,61
lm aranzda Biz ayarladk Biz. Ve Biz, sizi benzerlerinizle deitirmemiz ve sizi
bilmediiniz bir eyde ina etmemiz zerine, nne geilenler/engellenebilenler deiliz.
62
Ve andolsun, ilk yaratl bildiniz, rendiniz. Peki, dnp t almanz gerekmez mi?
63
Peki, ekip durduunuz eyi hi dndnz m?
64
Siz mi bitiriyorsunuz onu, yoksa Biz mi bitirenleriz?
65-67
Dileseydik Biz, kesinlikle onu kuru bir p yapardk da siz, phesiz biz bor altna
girmi kimseleriz! Daha dorusu, biz her eyi elinden alnm yoksun braklm kimseler imiiz!
diyerek aar kalrdnz:
68
Peki, iip durduunuz suyu hi dndnz m?
69
Siz mi buluttan indirdiniz onu, yoksa Biz mi indirenleriz?
70
Dileseydik onu tuzlu yapardk. O hlde karln demeniz gerekmez mi?
71
Peki, yakp durduunuz o atei/oksijeni hi dndnz m?
72
Siz mi atein/oksijenin aacn ina ettiniz, yoksa Biz mi ina edenleriz?
73
Biz atei/oksijeni bir ibret/hatrlatma ve l yolcularna bir yarar yaptk.
74
yleyse byk Rabbinin adn arndr/noksanlklardan uzak tut/Onun noksanlklardan uzak
olduunu ret!
(46/56, Vka/49-74)
Necm: 130
75
Artk hayr. Necmleri/her indirilmede gelen yetlerin yerlerini/zamanlarn; iniini kant
gsteririm ki
76
ve eer bilirseniz bu byk bir kant gsterimidir,
77
hi kukusuz o, erefli
Kurndr.
78
Saklanm/korunmu bir kitaptadr.
79
Ona zihinsel olarak temizlenmilerden bakas
temas edemez.
80
O, lemlerin Rabbinden indirilmedir.
81
Peki, imdi siz bu Sz/Kurn m kmsyorsunuz?
82
Ve geiminizi yalanlayarak m temin ediyorsunuz/verilen rzklara yalanlayarak m karlk
veriyorsunuz?
(46/56, Vka/75-82)
Necm: 131
83-85
Ancak can boaza gelip dayand zaman, siz de o zaman, onun karsnda bekliyorsunuz,
Biz ise ona sizden daha yaknz. Velkin siz grmezsiniz.
86,87
Peki, mademki cezalandrlmayacakmsnz, eer dorulardan iseniz boaza gelmi,
kmakta olan can geri evirmeniz gerekmez mi?
88,89
Amma eer o, yaklatrlanlardan ise, artk rahatlk, gzel kokulu rzk ve bol nimetlerin
cenneti vardr.
90,91
Ve eer o, san ashbndan ise; artk sana san ashbndan selm!
92-94
Ve ama yalanlayc solun ashbndan ise; ite kaynar sudan bir ziyafet! Ve cehenneme
atlma!
95
phesiz ite Bizim bu naklettiklerimiz, kesin bilginin, gerein ta kendisidir.
96
yle ise byk Rabbinin adn arndr/Onun noksanlklardan uzak olduunu ret!
(46/56, Vka/83-96)
UAR SRES
MEKKE DNEM
Necm: 132
1
T/9, Sn/60, Mm/40.
157
2
Bunlar, apak/aklayc kitabn yetleridir.
3
Onlar;
Hcr 91
Kurn sihir, iir, esatir (mitolojik sylentiler), uydurulmu sz gibi
birtakm paralar, kt szler kabul eden kimseler,
3
iman edenler olmuyorlar diye sen kendini
ykma uratacaksn!
4
Eer Biz dilersek,
Hcr 90
o yemincilere
158
indirdiimiz ey gibi
4
onlara gkten bir almet
[gsterge; n, radyasyon ve meteorlar, tayfun, sel] indiririz de onlarn boyunlar, ona boyun
eenler oluverirdi.
5
Ve kendilerine Rahmndan [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet
eden Allahtan] yeni bir t geldi mi, kesinlikle ondan yz eviren kimseler oldular.
6
Sonra da,
kesinlikle yalanladlar. te alay edip durduklar eyin haberleri yaknda onlara gelecektir.
Hcr
92,93
te, andolsun Rabbine ki, Biz, kesinlikle onlarn hepsini yaptklar eylerden hesaba ekeceiz.
7
Ve onlar yeryzne bakmadlar m? Biz orada her gzel eten nicelerini bitirdik.
8
phesiz
ki bunda kesinlikle almet/gsterge vardr; ama onlarn ou iman edenler olmadlar.
9
Ve phe
yok ki Rabbin, kesinlikle en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak
galip olann, engin merhamet sahibinin ta kendisidir.
(47/26, uar/1-6+54/15, Hicr/90-93)+uar/7-9)
Necm: 133
10
Bir vakit de Rabbin, Msya: Git o yanl; kendi zararlarna i yapan topluma;
11
Firavun
toplumuna, hl Allahn korumas altna girmeyecekler mi? diye nida etmiti.
12
Ms: Rabbim! phesiz ben, beni yalanlamalarndan korkarm.
13
Gsm de daralr,
dilim konumaz, onun iin Hrna da elilik ver.
14
Hem onlara ait benim zerimde bir su var.
Ondan dolay beni ldrmelerinden korkarm dedi.
15
Allah: Kesinlikle senin dndn gibi deil! Haydi, ikiniz
almetlerimizle/gstergelerimizle gidin. phesiz ki, Biz sizinle beraberiz, iitenleriz.
16,17
Haydi,
ikiniz Firavuna gidin de Biz kesinlikle, srloullarn bizimle beraber gnderesin diye
lemlerin Rabbinin elisiyiz deyin dedi.
18
Firavun: Biz seni ocukken iimizde terbiye etmedik mi? Hayatndan birok yllar
iimizde kalmadn m?
19
Sonunda o yaptn ii de yaptn. Sen nankrlerden birisin de... dedi.
20-22
Ms: Ben, o ii aknlardan olduum zaman yaptm. Sizden korkunca da hemen sizden
katm. Sonra Rabbim bana yasalar-ilkeler bahetti ve beni elilerden biri yapt. O bama kaktn
nimet de srloullarn kendine kle edinmi olmandr dedi.
23
Firavun: lemlerin Rabbi dediin de nedir ki? dedi.
157 Bkz. 8 nolu not.
158 Buradaki yeminciler, 6 numaral necmdeki (2/68, Kalem/17-33) yemincilerdir.
Resmi Mushaf: Hcr/90-93. yetleri, teknik ve anlam olarak, bulunduklar yer ile alakal deildirler.
Bu yetlerin bulunmas gereken yerin, uar sresinin giri paragraf olduu, uzun
aratrmalarmz sonucunda cizne tarafmzdan tesbit edilmitir. Dolaysyla bu yetleri uar
sresinin ilk paragraf iinde deerlendirdik.
24
Ms: Eer yakinen bilmi olsanz, O, gklerin, yerin ve ikisi arasnda bulunan eylerin
Rabbidir.
25
Firavun, yan banda bulunanlara itmiyor musunuz? dedi.
26
Ms: O, sizin Rabbiniz ve daha nceki atalarnzn da Rabbidir dedi.
27
Firavun: Size gnderilen bu eliniz kesinlikle gizli glerce desteklenen/delinin biridir
dedi.
28
Ms: yet aklnz kullansanz, O, dounun, batnn ve ikisinin arasnda bulunanlarn
Rabbidir dedi.
29
Firavun: Benden baka ilh edinirsen, andolsun ki seni zindana kapatlmlardan yaparm
dedi.
30
Ms: Sana apak bir ey getirmi olsam da m? dedi.
31
Firavun: Haydi hemen getir onu, eer dorulardan isen dedi.
32
Bunun zerine Ms, birikimini
159
ortaya koyuverdi; bir de bakmsn ki Msnn birikimi,
apak bir silip sprendir.
160
33
Gcn de ekti kard; bir de bakmsn ki o g, izleyenlere ok mkemmel, hi
kusursuzdur.
161
34,35
Firavun, yan bandaki ileri gelenlere: phesiz bu, kesinlikle ok bilgili bir etkin
bilgin! Sizi etkin bilgisiyle topraklarnzdan karmak istiyor. imdi ne buyurursunuz? dedi.
36,37
leri gelenler dediler ki: Onu ve kardeini alkoy, ehirlere de toplayclar gnder. Btn
byk ve ok etkin bilginleri sana getirsinler.
38
Bylece, etkin bilginler belli bir gnn tayin edilen vaktinde bir araya getirildi.
39
nsanlara da, Siz toplanyor musunuz? denildi.

40
Bizim etkin bilginlere uymamz iin, kendilerinin galip gelen kimseler olmalar
gerekir!
41
Etkin bilginler geldiklerinde Firavuna: yet biz stn gelirsek, kesinlikle bize bir cret
var m? dediler.
42
Firavun: Evet, o takdirde siz, hi phe yok ki, yaknlardan olacaksnz dedi.
43
Ms onlara, Ortaya koyun ne koyacaksanz! dedi.
44
Bunun zerine onlar, birikimlerini, eski inan ve tezlerini/er-plerini; eften pften
bilgilerini
162
ortaya koydular ve Firavunun gc hakk iin phesiz elbette bizler galip olanlarz
dediler.
45
Sonra Ms birikimini ortaya koydu; bir de ne grsnler, onlarn uydurduklarn yutuyor da
yutuyor!
46-48
Sonra etkin bilginler boyun eip teslimiyet gsterenler olarak brakldlar:
Biz, lemlerin Rabbine; Ms ve Hrnun Rabbine iman ettik dediler.
49
Firavun dedi ki: Ben size izin vermeden Ona iman m ettiniz? phesiz ki o, elbette size
sihri reten bynzdr! Peki, yaknda bileceksiniz! Andolsun, ellerinizi ve ayaklarnz
aprazlama/ardarda kestireceim ve kesinlikle hepinizi astracam!
50,51
Etkin bilginler: Zarar yok, phesiz biz Rabbimize dnenleriz. Biz mminlerin ilkleri
olduumuzdan dolay, Rabbimizin bize mafiret edeceini; sularmz balayacan umuyoruz
dediler.
63
Sonra Msya: Vur birikimini o bol suya/nehire! diye vahyettik. Sonra o bol su/nehir
yarld/barajlar yapld da, her bir para baraj, ulular ulusu bir da gibi oluverdi.
163
159 Bkz. 107 nolunot.
160 Bkz. 108 nolu not.
161 Bkz. 109 nolu not.
162 Bkz. 149 nolu not.
52
Ve Biz, Msya: Kullarm geceleyin yola kar, phesiz siz takip edilenlersiniz diye
vahyettik.
53-56
Derken Firavun da ehirlere toplayclar gnderdi: phesiz bunlar, saylar azar azar,
blk prk bir topluluktur. Ve onlar bizim iin elbette fkelidirler. Biz ise, elbette hazrlkl,
tedbirli bekleyen bir cemaatiz.
60
Sonra Firavun ve adamlar gne doarken onlarn ardna
dtler.
61
ki topluluk birbirini grnce, Msnn ashb phesiz biz, kesinlikle kstrldk dediler.
62
Ms: Kesinlikle sizin dndnz gibi deil! phesiz Rabbim benimledir, bana yol
gsterecektir dedi.
64
tekilerini de oraya yaklatrdk.
65,66
Ve Ms ve beraberindekilerin hepsini kurtardk, sonra da tekileri suda boduk.
57-59
Sonunda Biz, Firavun ve toplumunu bahelerden, pnarlardan, hazinelerden ve erefli
makamdan kardk. te byle! Ve sonra onlara srloullarn miras/son sahip yaptk.
67
phesiz bunda kesinlikle bir almet/gsterge vardr. Ama oklar iman etmi deillerdi.
68
Ve
phesiz ki Rabbin, kesinlikle en stn olann, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn
olmayan/mutlak galip olann, engin merhamet sahibinin ta kendisidir.
164
(47/26, uar/10-51, 63, 52-56, 60-66, 57-59, 67-68)
Necm: 134
69
Ve onlara brhmin haberini oku!
70
Hani o, babasna ve toplumuna Siz neye kulluk
165
ediyorsunuz? demiti.
71
Onlar: Birtakm putlara kulluk ediyoruz. Onlara kulluk etmeye devam edeceiz dediler.
72-74
brhm: Yalvarp yakardnzda onlar sizi iitiyorlar m veya size yarar salyorlar m
yahut zarar veriyorlar m? dedi. Onlar, Tam tersi, biz babalarmz byle yapar bulduk dediler.
75, 76
brhm: Peki, siz ve en eski babalarnzn nelere tapm olduunuzu hi dndnz
m?
77
te onlar benim dmanmdr; ancak lemlerin Rabbi ayr.
78-82
O, beni oluturandr. Ve bana
doru yolu O gsterir. Ve O, beni yedirenin, iirenin ta kendisidir. Hastalandm zaman O bana
ifa verir. Ve O, beni ldrecek, sonra beni diriltecektir. Ve O, din gn, kusurumu balayacan
umduumdur.
83
Rabbim! Bana hkm ver ve beni iyilere kat!
84
Ve beni, sonra gelecekler iin
dorulukla anlanlardan kl!
85
Ve beni nimeti bol cennetin miraslarndan kl!
86
Ve babam da
bala, phesiz o sapklardan oldu.
87-91
Ve yeniden diriltilen gn; mal ve oullarn salam bir
kalple/gerek imanla gelenlerden bakasna yarar salamad ve cennetin Allahn korumas altna
girenlere yaklatrld, azgnlar iin de cehennemin alp gsterildii gn beni rezil etme! dedi.
(47/26, uar/69-91)
Necm: 135
92,93
Ve onlara: Allahn astlarndan taptnz eyler nerede? Size yardm ediyorlar m veya
kendilerine yardmlar dokunuyor mu? denilmitir.
163 Burada; Ms'ya nehir zerinde, ileride yklarak Firavun ve askerlerini boacak barajlar kurmasnn vahyedildii
aklanmaktadr. Bu yetlerde Ms'ya, bilgi birikimini kullanarak Nil nehri zerinde barajlar kurmasnn vahyedildii,
sonra da suyun dalar gibi paralara ayrld; yani yksek barajlarn yapld aklanmaktadr. Bilinen en eski baraj, ..
2900-2750 yllar arasnda Nil nehri zerinde kurulmu 15 m. yksekliindeki Sadd el-Kafara denilen barajdr. Kurn'n
ak ifadesine gre baraj, birden oktur.
Barajn yklmas ve Firavun'un boulma sahneleri de Resmi Mushaf: Duhn/23-24, Kasas/40, Zriyt/40'da yer almaktadr.
164 Resmi Mushaf'taki 52-67. yetlerin bulunduu pasajdasorun vardr. Biz pasajn yetlerini, 63, 52-56, 60-66, 57-59, 67
eklinde tertip ettik.
165 Bkz. 21 nolu not.
94,95
Sonra da putlar ve azgnlar ve blisin/dnce yetisinin askerleri; iyiden iyiye
dnmeden hareket edenler toptan cehennemin iine frlatlmlardr.
96-102
Onlar, onun iinde birbirleriyle ekiirlerken dediler ki: Vallahi biz, gerekten apak
bir sapklk iinde idik. nk biz sizi, lemlerin Rabbi ile bir seviyede tutuyorduk. Ve bizi
yalnzca o gnahkrlar saptrd. Artk bizim iin yardmclardan, torpilcilerden hibir kimse ve
candan bir yardmc, yol gsterici, koruyucu yakn yoktur. Ah keke bizim iin bir geri dn
olsayd da biz de mminlerden olsaydk!
103
phesiz bunda bir almet/gsterge vardr. Ama onlarn ou iman edenler deillerdi.
104
Ve phe yok ki Rabbin, kesinlikle en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi
mmkn olmayan/mutlak galip olann, engin merhamet sahibinin ta kendisidir.
(47/26, uar/92-104)
Necm: 136
105
Nh toplumu gnderilmileri [elileri, mesajlar] yalanlad.
106-110
Bir zamanlar kardeleri Nh onlara demiti ki: Siz Allahn korumas altna girmez
misiniz? phesiz ki ben, sizin iin gvenilir bir eliyim. Artk, Allahn korumas altna girin ve
bana itaat edin. Ve buna karlk ben sizden hibir cret istemiyorum. Benim cretim ancak
lemlerin Rabbi zerinedir. Artk, Allahn korumas altna girin ve bana itaat edin!
111
Onlar: Sana ok dk kimseler uyarken, biz sana inanr myz? dediler.
112-115
Nh dedi ki: Onlarn yaptklarna dair bir bilgim yoktur. Onlarn hesab ancak
Rabbime aittir. Eer dnrseniz! Ve ben iman edenleri kovucu deilim. Ben ancak apak bir
uyarcym.
116
Onlar dediler ki: Ey Nh! Eer vazgemezsen, iyi bil ki, kesinlikle sen talanarak
ldrlenlerden olacaksn!
117,118
Nh: Rabbim! Toplumum beni yalanlad. Artk benim aramla onlarn arasnda sen
hkmet. Ve beni ve mminlerden benimle beraber olan kimseleri kurtar! dedi.
119,120
Bunun zerine Biz de onu ve beraberindekileri, o dolu geminin iinde kurtardk. Sonra
da arkalarndan arta kalanlar suda boduk.
121
phesiz ki bunda kesinlikle bir almet/gsterge vardr. Ama onlarn ou iman ediciler
deillerdi.
122
Ve phesiz ki Rabbin, kesinlikle en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi
mmkn olmayan/mutlak galip olann, engin merhamet sahibinin ta kendisidir.
(47/26, uar/105-122)
Necm: 137
123
d, gnderilmileri [elileri, mesajlar] yalanlad.
124-135
Hani kardeleri Hd onlara demiti ki: Siz Allahn korumas altna girmez misiniz?
phesiz ki ben, sizin iin gvenilir bir eliyim. Artk Allahn korumas altna girin ve bana itaat
edin. Ve buna karlk ben sizden hibir cret istemiyorum. Benim cretim lemlerin Rabbi
zerinedir. Her yksek tepeye, almet bir bina kurarak m eleniyorsunuz? Sonsuzlamanz
iin/sanki sonsuzlaacakmsnz gibi sanayi reten yerler [fabrikalar/kaleler] mi edinirsiniz?
Yakaladnz vakit de zorbaca m yakaladnz? Artk Allahn korumas altna girin ve bana itaat
edin. Size o bildiiniz eyleri verenin [davarlar, oullar, balar, baheler, pnarlar verenin]
korumas altna girin. phesiz ki ben, sizin hakknzda byk bir gnn azabndan korkuyorum.
136-138
Onlar dediler ki: Sen, t versen de yahut t verenlerden olmasan da bizim iin
deimez. Bu, sadece ncekilerin hayat tarzlardr. Ve biz azaba uratlacaklar deiliz.
139
Bunun zerine onu yalanladlar da Biz kendilerini deiime/ykma urattk. phesiz ki
bunda kesinlikle mutlak bir almet/gsterge vardr, ama onlarn ou iman ediciler deillerdi.
140
Ve phesiz ki Rabbin, kesinlikle en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn
olmayan/mutlak galip olann, engin merhamet sahibinin ta kendisidir.
(47/26, uar/123-140)
Necm: 138
141
Semd, gnderilmileri [elileri, mesajlar] yalanlad.
142-152
Hani kardeleri Slih, onlara demiti ki: Allahn korumas altna girmez misiniz?
phesiz ki ben, sizin iin gvenilir bir eliyim. Artk Allahn korumas altna girin ve bana itaat
edin. Ben sizden hibir cret istemiyorum da. Benim cretim ancak lemlerin Rabbi zerinedir. Siz
burada; bahelerde, pnarlarda ve ekinlerin, salkmlar sarkm hurmalklarn arasnda gven iinde
braklacak msnz? Ve siz, dalardan ustaca evler yontuyorsunuz. Artk Allahn korumas altna
girin ve benim dediklerimi yapn. Ve yeryznde bozgunculuk yapp slah etmeyen o ar giden
kimselerin emrine uymayn.
153,154
Onlar dediler ki: Sen, kesinlikle bylenmilerdensin! Sen de ancak bizim gibi bir
beersin. Eer doru syleyenlerden isen, haydi bize bir almet/gsterge getir.
155,156
Slih: te bu Destek Kurumudur, onun yaamas iin desteklenmesi gerekir;
kazancnzn bir blm onun iin ayrlmaldr. Onu ayakta tutun. Yoksa sizi byk bir gnn
azab yakalayverir dedi.
157
Buna ramen onlar Destek Kurumunu, gelir kaynaklarn kurutarak yok ettiler de piman
olanlar olarak sabahladlar.
166
158
Bunun zerine onlar azap yakalayverdi. Dorusu bunda, byk bir ders vardr, ama
onlarn ou iman etmediler.
159
Ve phesiz ki Rabbin, kesinlikle en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn
olmayan/mutlak galip olann, engin merhametlinin ta kendisidir.
(47/26, uar/141-159)
Necm: 139
160
Ltun toplumu, gnderilmileri [elileri, mesajlar] yalanlad.
161-166
Hani kardeleri Lt onlara demiti ki: Siz Allahn korumas altna girmez misiniz?
phesiz ki, ben sizin iin gvenilir bir eliyim. Gelin artk, Allahn korumas altna girin ve
benim dediklerimi yapn. Ve buna karlk ben sizden herhangi bir cret istemiyorum. Benim ecrim
ancak lemlerin Rabbi zerinedir. Rabbinizin sizler iin oluturduu eleri brakarak lemler
iinden erkeklere mi gidiyorsunuz? in asl siz snr aan bir toplumsunuz.
167
Onlar: Ey Lt! Vazgemezsen, kesinlikle karlanlardan olacaksn dediler.
168
Lt: phesiz ben, sizin iiniz iin buz edenlerdenim dedi.

169
Rabbim! Beni ve ailemi onlarn yapageldiklerinden kurtar!
170-172
Bunun zerine Biz de onu ve ailesinin geride kalanlarn iindeki zavall kar hari
tamamn kurtardk, sonra da geridekilerin hepsini deiime/ykma urattk.
173
Ve zerlerine yle
bir yamur yadrdk ki! Bak ite uyarlanlarn yamuru ne ktdr!
174
phesiz ki bunda bir almet/gsterge vardr. Ama onlarn ou iman ediciler deillerdi.
175
Ve phesiz ki Rabbin, kesinlikle en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn
olmayan/mutlak galip olann, engin merhamet sahibinin ta kendisidir.
166 Paragraftaki 155-157. yetlerin lfz manas, O [Slih]: te bu dii devedir; onun bir su ime hakk vardr, belli bir gnn
ime hakk da sizindir, ona bir ktlkle ilimeyin, yoksa sizi byk bir gnn azab yakalayverir dedi. Buna ramen
onlar deveyi inciklerini kesip ldrdler de piman olanlar olarak sabahladlar eklindedir. Burada, salt ve zekt,
sembolik ifadeler ile yer almtr. 66 numaral nota da baklmaldr.
(47/26, uar/160-175)
Necm: 140
176
Eyke Ashb,
167
gnderilmileri [elileri, mesajlar] yalanlad.
177-184
Hani uayb onlara demiti ki: Siz Allahn korumas altna girmeyecek misiniz?
phesiz ki, ben sizin iin gvenilir bir eliyim. Bu nedenle Allahn korumas altna girin ve
benim dediklerimi yapn. Buna karlk ben sizden herhangi bir cret istemiyorum. Benim cretim
yalnz lemlerin Rabbi zerinedir. lei tam ln ve hak yiyenlerden olmayn. Ve doru terazi
ile tartn. Halkn eyalarn deerinden drmeyin ve yeryznde bozgunculuk yaparak karklk
karmayn. Ve, sizi ve sizden nceki nesilleri oluturan o Zatn korumas altna girin.
185-187
Onlar: Sen, kesinlikle bylenmilerden birisin. Sen de bizim gibi bir beerden baka
bir ey deilsin. Biz senin kesinlikle yalanclardan biri olduundan eminiz. yet dorulardan isen,
stmze gkten bir para drver! dediler.
188
uayb: Rabbim, yaptklarnz en iyi bilendir dedi.
189
Bunun zerine onu yalanladlar da kendilerini o glge gnnn azab yakalayverdi.
phesiz o byk bir gnn azab idi.
190
phesiz bunda bir almet/gsterge vardr. Ama onlarn ou iman ediciler deillerdi.
191
Ve phesiz Rabbin, kesinlikle en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn
olmayan/mutlak galip olann, engin merhametli olann ta kendisidir.
(47/26, uar/176-191)
Necm: 141
192
Ve phesiz ki bu apak kitap, kesinlikle lemlerin Rabbinin indirmesidir.
193-195
O apak
kitapla, uyarclardan olasn diye apak bir Arapa lisan ile senin kalbine Gvenilir Can [ilhi
mesajlar, gvenilir bilgi] indi.
196
Ve phesiz Gvenilir Can [gvenilir bilgi], kesinlikle ncekilerin
kitaplarnda da vard.
197
Ve srloullar bilginlerinin kendi kitaplarnda gvenilir bilginin varln bilmesi, onlar
iin bir almet/gsterge olmad m?
198,199
Ve Biz apak kitab yabanclardan/Arapa bilmeyenlerden birine indirseydik de, bunu
o, onlara okusayd, onlar, buna iman ediciler deillerdi.
200,201
Bylece onu gnahkrlarn kalplerine soktuk. Onlar ackl azab grnceye kadar ona
iman etmezler.
(47/26, uar/192-201)
Necm: 142
202
te bu onlara, kendileri farknda olmadan, anszn geliverecektir.
203
Sonra da onlar, Biz sre tannanlardan myz? diyeceklerdir.
204
Onlar, Bizim azabmz olduka abuklatrmak m istiyorlar?
205-207
Grdn m/hi dndn m, onlara senelerce kazan salatsak, sonra kendilerine vaat
edilen gelip atverse, o kazandklar eylerin kendilerine hibir yarar olmayacaktr.
208
Ve Biz, sadece kendileri iin uyarclar olan kenti deiime/ykma urattk.
209
t! Ve Biz, hakszlk edenler deiliz.
210
Ve apak, aklayc kitab eytanlar senin kalbine sokmad.
211
Bu onlara yaramaz, onlar g yetiremezler de.
167 Bkz. 87 nolu not.
212
phesiz onlar duyumdan/vahiyden kesinlikle uzak tutulmulardr.
213
O hlde sakn Allah ile beraber baka ilha yalvarma, sonra azaplandrlmlardan olursun.
214
Ve en yakn oyman uyar.
215
Ve mminlerden sana uyan kimselere kanadn indir.
216
yet
sana isyan ederlerse, phesiz ben sizin yaptklarnzdan kesinlikle uzam de.
217-219
Ve sen
kalktn/elilik grevini yapmak iin ortaya ktn ve boyun eip teslimiyet gsterenler arasnda
dolatn zaman seni gren en stn, en gl, en erefli, yenilmesi mmkn olmayan/mutlak
galip olan, engin merhamet sahibine sonucu havale et.
220
phesiz ki O, en iyi iiten, en iyi
bilendir.
221
eytanlarn kime inip durduunu/kimlerin kafasna bir eyler soktuunu size haber vereyim
mi?
222
eytanlar, tm iftirac gnahkrlara iner dururlar/onlarn kafasna bir eyler sokarlar.
223
Onlar, duyum brakrlar, hlbuki onlarn ou yalancdr.
Neml 6
phesiz bu Kurn ise sana,
yasalar koyan ve en iyi bilen Allah tarafndan senin iine iletilmektedir.
168
224
Ve u airler, phesiz onlara azgn sapklar uyar.
225,226
Onlarn her vadide akn akn dolatklarn ve gerekten yapmadklar eyleri
sylediklerini grmedin mi/hi dnmedin mi?
227
Ancak iman edenler ve dzeltmeye ynelik iler
yapanlar, Allah ok ok ananlar ve hakszla uratldklarnda kendilerini savunanlar mstesna.
Hakszlk edenler, hangi dnme dndrleceklerini yaknda bileceklerdir.
(47/26, uar/202-223+48/27, Neml/6+uar/224-227)
168 Resmi Mushaf'taki Neml/6. yeti, aidiyeti gerei bu pasajda 223. yet ile 224. yetin arasnda tertip edilmitir.
NEML SRES
MEKKE DNEM
Necm: 143
1-3
T/9, Sn/60. Bunlar, salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel adan destek olma;
toplumu aydnlatma kurumlarn oluturan-ayakta tutan], zekt/vergiyi veren ve hirete de kesin
olarak inanan kiilerin ta kendileri olan mminler iin doru yol rehberi ve mjdeci olmak zere
Kurnn ve apak/aklayc bir kitabn yetleridir.
(48/27, Neml/1-3)
Necm: 144
4
phesiz Biz hirete inanmayan u kimselerin ilerini kendilerine ssl gsterdik de onlar
arp kalmlardr.
5
te bunlar, azabn kts kendileri iin olan kimselerdir ve bunlar, hirette en ok ziyana
urayacaklarn ta kendileridir.
169
7
Hani Ms, yaknlarna: phesiz ben bir ate grdm, ondan size bir haber getireceim
yahut snmanz iin bir kor ate getireceim demiti.
8-12
Sonra oraya geldii zaman seslenilmiti: Atein iindeki ve yan bandaki kii bolluklu
klnmtr! Ve lemlerin Rabbi olan Allah, eksikliklerden arnktr!
Ey Ms! phesiz Ben, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn
olmayan/mutlak galip olan, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapan Allahm!
Ve birikimini ortaya koy! Onu sanki grnmeyen bir varlk gibi, hareket ettirir
grverince, dnp arkasna bakmadan kat. -Ey Ms korkma! phesiz ki Ben; Benim yanmda
eliler korkmaz. Ancak, kim yanl; kendi zararlarna i yapar, sonra ktln ardnda iyilie
evirirse, phesiz Ben, ok balaycym, ok merhamet sahibiyim.
Ve koynundaki gcn devreye sok, dokuz
170
yet [almet/gsterge] iinde Firavuna ve
onun toplumuna hi kusursuz, mkemmel kacaksn. phesiz onlar yoldan km bir toplum
olmulardr.
13
Sonra da yetlerimiz/almetlerimiz/gstergelerimiz onlara parlak bir ekilde gelince, Bu
apak bir gz boyama, insan kandrmadr dediler.
14
Ve onlarn kendileri bunlara tam bir kanaat getirdii hlde, irk koarak yanl; kendi
zararlarna i yapmalar ve kibirlerinden tr onlar bile bile inkr ettiler. imdi bozguncularn
sonunun nice olduuna bir bak!***
15
Ve andolsun ki Biz Dvda ve Sleymna bilgi verdik. O
ikisi de: Bizi mmin kullarnn birouna fazlalkl klan Allaha sonsuz vgler olsun! dediler.
16
Ve Sleymn Dvda vris oldu. Ve Sleymn: Ey insanlar! Bize kularn mant
[seslerinden, davranlarndan anlam karma] retildi ve bize her eyden verildi dedi. Dorusu
bu apak bir armaandr.
17
Ve yerli ve yabanclardan ve kulardan oluturulmu ordular Sleymn iin bir araya
getirildi. Sonra onlar dzenli olarak sevk edilirler.
169 6. yet, uar/224 yeti olarak verildi.
170 Buradaki dokuz saysn iki ekilde anlamak mmkndr. A) Bu say okluktan kinayedir. Zira srloullar'na dokuzdan
daha ok yet/almet gsterilmitir. B) Burada kastedilen Tevrt'taki on emirin dokuz yette yazl olmasdr. Yahudi
Tevrt'nda, iki ayr emir cmlesi olarak zikredilen, Karmda baka ilhlarn olmayacak ifadesi ile Kendin iin oyma
put yapmayacaksn ifadelerini, Samiri Tevrt' tek emir cmlesinde toplamtr. Bylece, Komunun evine tamah
etmeyeceksin de dahil, emirlerin says, Yahudi nshasnda on, Samiri nshasnda ise dokuzdur.
18
Sonunda Karnca Vadisine geldikleri zaman, bir karnca: Ey karncalar! Evlerinize girin,
Sleymn ve ordular bilinsizce sizi krp geirmesin! dedi.
19
Sonra da Sleymn, dii karncann sznden/kararndan dolay glerek tebessm etti. Ve
Rabbim! Bana, anne-babama ltfettiin nimetinin karln dememi, honut olacan slihi
ilememi gnlme getir ve rahmetinle beni slih kullarnn iine kat dedi.
20,21
Ve Sleymn kular gzden geirdi de sonra, Hdhd niin gremiyorum? Yoksa
kayplardan m oldu? Onu kesinlikle etin bir azap ile azaplandracam yahut onu boazlayacam
yahut da bana apak bir delil/g getirecek dedi.
171
22-26
Derken, ok beklemeden Hdhd geldi de, Ben, senin bilmediin bir eyi rendim.
Sebeden
172
sana ok doru ve nemli bir haber getirdim. phesiz ki, Sebelilere hkmdarlk
eden, kendisine her eyden verilmi ve ok byk bir tahta sahip olan bir kadn buldum. Onu ve
toplumunu, Allahn astlarndan gnee boyun eip teslimiyet gsterirler/taparlar buldum. eytan
da gklerde ve yerde gizleneni aa karan, gizlediinizi ve akladnz bilen Allaha boyun
eip teslimiyet gstermesinler/kulluk etmesinler diye kendilerine yaptklarn ssl gstermi de
171 yetten anlaldna gre Sleymn'n (a.s) ordusu ins, cin ve kulardan olumutur: A) ns grubu, Sleymn'n
milletinden olan ve ordunun sava grubunu meydana getiren askerlerdir. B) Angaryaclar da denilen Cin grubu,
yabanclardan olumu olup, ordunun levazm ve donatm ilerini gren, lojistik destek salayan askerlerdir. Bu grubu
mensup kiiler, Sebe/13'te anlatld zere, kaleler ve yksek salam binalar yapmakta, aac, demiri, bakr
ilemektedirler. Bunlar, Dvd (a.s) dneminden beri lkede bulunan, komu lkelerden getirilmi zanaatkrlardr.
Sleymn'n fethettii yerlere salam bir alt yap, sanat ve kltr gtrmesinde byk paylar olan bu kiiler, i bilir ve
sanat zellikte olmalarna karlk, Sleymn hakknda kt plnlar yaptklar iin Kurn'da baz yetlerde eytanlar
olarak nitelenmilerdir. Bu konuyla ilgili ayrntlar iin bkz. Tebynu'l-Kurn. C) Kular grubu ise, iletiim ve yol
gzerghnda askerin su ihtiyacn temin iin kullanlan kulardan ve onlarn bakclarndan mteekkildir. Sleymn'n
kulardan oluan ordusu ite budur. Yoksa Sleymn dadaki kular toplayp onlar asker olarak kullanmamtr.
Kurn'da Sleymn'n (a.s) da bir peygamber olduu ve vahiy ald bildirilmi, fakat o'na vahyedilenlerin neler olduuna dair bir
bilgi verilmemitir. Kitab- Mukaddes'teki, Sleymn'n Meselleri adl blmn Sleymn'a vahyedildiini kabul etmek
bir Mslman iin sz konusu deildir.
Sleymn ile ilgili bilgiler, bu sreden baka Resmi Mushaf'taki Sd, Enbiy, Sebe ve Bakara srelerinde de yer almaktadr.
yetteki Karnca Vdisi, karncalarn bol olduu bir vdi olmayp zel bir isimdir. mm Zebid'ye gre, Karnca Vdisi, Jirben
ile Askaln arasnda bir blgenin addr. Sz konusu vdide yaayan halkn yaam biimlerindeki benzerlikten dolay
karncaya benzetildii, bundan dolay da bu isimle adlandrld anlalmaktadr. Bugn dnyann deiik blgelerinde
hem Neml/Karnca Vdisi halk gibi yaamlarndaki bir zellii isim olarak tayan birok kavim yaamakta, hem de ku,
haere, aa, kaya isimleriyle adlandrlm deiik kavimler, kabile ve oymaklar bulunmaktadr.
Burada hdhd ile malum ku deil, o kuun bakcs kastedilmitir. Nitekim doan, ahin, kartal gibi ku cinslerinin isimleri de
bugnk toplumlarda insan ismi olarak kullanlmakta, baz ku cinslerinin isimleri ise sembollemektedir. Mesel sar
kanaryalar denilince lkemizde sar renkli kanarya kular deil, bir futbol takm anlalmaktadr. Her toplumda
rastlanan bu tr isimlendirmeler; mecz, mtebih anlatmlardr. Dolaysyla, burada zikredilen hdhd'n, ordunun su
ihtiyacn gidermekle, ordunun gzerghndaki su kaynaklarn aratrmakla grevli kiinin mstear ad olmas ve bu ismi
de, hdhdden [avukuu] yararlanmas sebebiyle alm olmas mmkndr. Nitekim bir kimseye yapt ie uygun ad
koyma, lkap takma gelenei gnmz toplumlarnda da hl srmektedir. rnek olarak, ordularda ordunun su
ihtiyacn gidermekle grevli memurlara saka (asl sakk olup su getirip gtren, su ileriyle uraan kimse demektir)
ad verilir. Bu isim, aslnda bir ku cinsinin ismidir ve o kua bu ismin verilme sebebi de gagas ile evreye su
sratmasdr.
Dier taraftan, 22-26. yetlerdeki konumalarndan hdhd'n; iradeli, akll, hatta din bilgisi kuvvetli biri olduu anlalmaktadr.
Bir de, Sleymn'n Hdhd' cezalandrmak istemesi dikkate alnnca, hdhd'n bir ku olmayp bir insan olduu
kanaati kesinlemektedir.
172 Sebe, Gney Arabistan'da halk ticaretle tannm bir lke idi. Baehri de, imdiki Kuzey Yemen'in merkezi Sana'nn
kuzey-dousunda, takriben 55 mil mesafede olan Marib kenti idi. Main krallnn yklndan sonra, M.. yaklak 1100
yllarnda g kazand ve 1000 yl Arabistan'da hkmsrd. Daha sonra, M.. 115 ylnda onlarn yerini Himyerler ald.
Bunlar da Arabistan'da Yemen ve Hadramut'u, Afrika'da Habeitan' idare etmi olan Gney Arabistan'n mehur baka
bir milleti idi. Sebeliler bir taraftan Afrika kylar, Hindistan, Uzak Dou ve Arabistan'n i ksmlarnn dhil olduu
yerlerde cereyan eden tm ticar faaliyetleri, dier taraftan da Msr, Sriye, Yunanistan ve Roma'ya ynelik ticareti
ellerinde tutuyorlard. Eski alarda servet ve refahlar ile mehur olmalar bundand. Hatta yle ki, Yunan tarihilerine
gre, o devirde dnyann en zengin kimseleri bunlard. Ticaret ve al-veriin yannda, ulatklar bu refahn baka bir
nedeni de lkelerinin birok yerinde barajlar ina etmi ve sulama maksadyla yamur sularn toplam olmalaryd. Bu
tesislerle lkeyi gerek bir baheye evirmilerdi. Yunan tarihileri, Sebeliler lkesinin olaanst yeilliklerine dair
ayrntl bilgileri bize kadar ulatrmlardr. (Ansiklopediler)
onlar doru yoldan alkoymu. Bunun iin de onlar klavuzlanan doru yolu bulamyorlar. Allah,
Kendisinden baka ilh diye bir ey olmayandr, byk arn sahibidir dedi.
27,28
Sleymn dedi ki: Doru mu syledin, yoksa yalanclardan msn, bakacaz. u
mektubumu gtr, onu kendilerine brak, sonra onlardan biraz geri ekil de bak, neye dnecekler.
29-31
Sleymnn mektubunu alan Sebe melikesi: Ey ileri gelenler! phesiz ki bana
kesinlikle ok saygn/erefli bir mektup brakld. phesiz ki o mektup, Sleymndandr ve Bana
kar byklk taslamayn, teslimiyet gstererek/Mslman olarak bana gelin! diye yaratt btn
canllara dnyada oka merhamet eden, engin merhamet sahibi Allah adnadr dedi.
32
Melike dedi ki: Ey ileri gelenler! Bu iimde bana fetva verin. Siz bana tank olmadan
hibir ii kestirip atmam.
33
leri gelenler dediler ki: Biz, kuvvet sahibiyiz ve savamay ok iyi bilen kimseleriz,
buyruk ise senindir; artk ne emredeceini dn!
34,35
Melike: Hi phesiz ki krallar bir memlekete girdikleri zaman hemen oray bozarlar ve
halknn ulularn aalarlar. Onlar da byle yapacaklardr. Ben onlara bir hediye gndereyim de
bakalm eliler ne ile dnecekler! dedi.
36,37
Eli Sleymna gelince Sleymn, Siz bana mal ile yardm m etmek istiyorsunuz? te,
Allahn bana verdii, size verdiinden daha iyidir. Tersine siz, hediyenizle bbrlenirsiniz. Onlara
geri dn; iyi bilsinler ki, kendilerine asla kar koyamayacaklar ordularla gelir, onlar, kesinlikle
hor ve aalanm olarak karrz! dedi.
38
Sleymn dedi ki: leri gelenler! Onlar teslim olanlar olarak bana gelmeden nce, hanginiz
onun tahtn bana getirir?
39
Cinlerden bir ifrit, Sen makamndan
173
kalkmadan nce ben onu sana getiririm. Ve hi
phesiz ben onun zerine gl ve gvenilirim dedi.
40
Kitaptan yannda bilgi olan kimse: Ben onu sana bakn kendine dnmeden nce
getiririm
174
dedi.
Sonra Sleymn Melikenin tahtn yannda durur bir hlde grnce: Bu, kendime verilen
nimetlerin karln deyecek miyim, yoksa iyilikbilmezlik mi edeceim diye beni bellandrmak
iin Rabbimin fazlndandr. Ve kim kendisine verilen nimetlerin karln derse hi phesiz
kendisi iin karln der. Kim de iyilikbilmezlik ederse, hi phesiz ki Rabbim ok zengin ve
kermdir.
41
Sleymn dedi ki: Onun iin tahtn belirsizletirin [ona sradan bir kii muamelesi yapn],
bakalm o, klavuzlanan yolu bulanlardan m yoksa klavuzlanan doru yolu bulmayanlardan m
olacak [Mslmanlnda samimi mi deil mi grelim]!
42
Melike geldii zaman, Senin tahtn byle mi? dendi. Melike: Sanki bu, odur. Ve bize
ondan nce bilgi verilmi ve biz Mslmanlar olmu idik.
43
Ve onu, Allahn astlarndan tapt eyler alkoymutu. phesiz ki o kfirler; Allahn
ilhln ve rabliini bilerek reddedenler toplumundand.
44
Ona, kke gir! denildi. Sonra o, onu grnce derin bir su sand ve eteini ekti.
Sleymn; Bu billurdan yaplm, effaf bir zemindir dedi. Melike, Rabbim! Ben gerekten
173 Burada cinlerden bir ifritin, Sen makamndan kalkmadan eklindeki ifadesi, sen iktidar koltuundan kalkmadan, yani
sen iktidarda iken, sen iktidardan dmeden, senin iktidarn dneminde demektir. frit szc, akranlarn ezip
geen, onlar zelil klan kt adam demektir (Lisnu'l-Arab, c. 6, s. 326-331, afr mad.). srl lkesindeki yabanclardan
olan bu kiinin (Tebynu'l-Kurn; c. 2, s. 392-397) yetteki, Ve hi phesiz ben onun zerine gl ve gvenilirim
ifadesi, onu tayabilirim, hibir eyi krp dkmeden olduu gibi getirebilirim; alp kamam, ihanet etmem
anlamndadr.
174 Kitaptan bilgisi olan kiinin yette nakledilen, kable enyertedde ileyke tarfuke eklindeki ifadesi, Meal ve Tefsirlerde
olduu gibi gzn ap kapamadan demek olmayp senin bakn kendine dnmeden nce demektir. Yani, Sen bu
ii kafandan silmeden nce; sen imdi aklna Sebe melikesi ve lkesini taktn, baka bir ey dnmyorsun ve gzn
hibir ey grmyor; baka bir konuyla ilgilenmiyorsun, kendine dnp bakmyorsun ya, ite ben bunu sen kendine
bakmadan, yani bunu kafandan silmeden, gndemden drmeden sana getiririm demektir.
kendime hakszlk etmitim. Sleymn ile beraber, lemlerin Rabbi olan Allaha teslim oldum
dedi.
(48/27, Neml/4, 5,7-44)
Necm: 145
45
Andolsun ki Allaha kulluk edin diye Semda da kardeleri Slihi eli gnderdik. Hemen
birbirleriyle ekien iki gurup oluverdiler.
46
Slih dedi ki: Ey toplumum! yilikten nce niin ktl abuklatrmak istiyorsunuz?
Merhamet olunmanz iin Allahtan balanma dileseniz ne olur!
47
Onlar, Senin sebebinle ve seninle beraber olan kiiler sebebiyle bamza uursuzluk
geldi/seni ve beraberindekileri uursuzluk belirtisi sayyoruz dediler. Slih, Uursuzluunuz
Allah katndadr. Daha dorusu siz, kendini atee atan/imtihana ekilen bir topluluksunuz dedi.
48
Ve o ehirde yeryznde bozgunculuk yapan, iyiletirme yapmayan, Dokuz kiilik bir grup
vard.
49
Allaha yeminleerek, Gece ona ve ailesine baskn yapacaz, sonra da velsine/haklarn
koruyacak yaknlarna, Biz, o ailenin yok ediliine hit olmadk/olay srasnda orada deildik ve
biz kesinlikle doru olanlarz diyeceiz dediler.
50
Ve onlar, byle bir tuzak kurdular, phesiz
Biz de onlarn farknda olmad bir ceza ile cezalandrdk.
51
te bak! Onlarn tuzaklarnn kbeti nice oldu, phesiz Biz onlar ve toplumlarn toptan
yerle bir ettik.
52
te, onlarn, irk komak sretiyle iledikleri yanllar yznden atlar kp
pssz kalm evleri. Hi phesiz ki bunda, bilen bir toplum iin bir almet/gsterge vardr.
53
man eden ve Allahn korumas altna girmi olan kiileri de kurtardk.***
54,55
Ltu da eli
olarak toplumuna gnderdik. Hani o, toplumuna, Gz gre gre hl o arl/hayszl
yapacak msnz? ehvet ynnden kadnlardan aa olan erkeklere yaklaacak msnz? Aslnda
siz cahillikte devam edegelen bir toplumsunuz! demiti.
56
Sonra da toplumunun cevab sadece, Lt ailesini memleketinizden karn; baksanza onlar
temiz kalmak isteyen insanlarm! demeleri oldu.
57
Bunun zerine onu ve geride kalmasn ayarladmz kars dndaki yaknlarn kurtardk.
58
Ve onlarn zerlerine yle bir yamur yadrdk ki! Ne kt idi uyarlanlarn yamuru!
(48/27, Neml/45-58)
Necm: 146
59
De ki: Tm vgler, Allaha mahsustur. Esenlik, gvenlik de seip ar-duru hle getirdii
kullarnadr. Allah m hayrldr, yoksa onlarn ortak kotuu eyler mi?
60
Onlarn ortak kotuu eyler mi hayrldr ya da gkleri ve yeryzn oluturan, gkten
sizin iin su indiren mi? Sonra da Biz onunla, bir aacn bile bitirmenizin sz konusu olmad
gzel gzel baheler bitirmiizdir. Allahla beraber baka bir ilh m var! Aksine onlar irk komak
sretiyle yanl; kendi zararlarna ite devam eden bir toplumdur.
61
Onlarn ortak kotuu eyler mi hayrldr ya da yeryzn barnak yapan, aralarnda
nehirler oluturan, onun iin sabit dalar koyan ve iki deniz arasna engel koyan m? Allah ile
beraber bir ilh m var? Tam tersi onlarn ou bilmiyorlar.
62
Onlarn ortak kotuu eyler mi hayrldr ya da kendine yalvard zaman bunalma
karlk veren ve ktl gideren, sizi yeryznn halifeleri yapan m? Allahn yannda baka bir
ilh m var? ok az dnyorsunuz!
63
Onlarn ortak kotuu eyler mi hayrldr ya da karann ve denizin karanlklar iinde size
klavuz olan, rahmetinin nnde rzgrlar mjdeci olarak gnderen mi? Allah ile beraber bir ilh
m var? Allah onlarn kotuklar ortaklardan ok ycedir.
64
Onlarn ortak kotuu eyler mi hayrldr ya da nce oluturmay balatan, sonra onu iade
edecek olan ve sizi hem gkten, hem yerden rzklandran m? Allah ile beraber baka bir ilh m
var? De ki: Eer doru kimseler iseniz, kesin delilinizi getiriniz!
65
De ki: Gaybi; gklerde ve yerde grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gemii,
gelecei Allahtan baka kimse bilmez. Ve onlar, ne zaman diriltileceklerinin bilincine varmazlar.
66
Aslnda onlarn hiret hakknda bilgileri ardarda gelmektedir. Fakat onlar bundan bir phe
iindedirler. Daha dorusu onlar bundan krdrler.
67,68
u kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden u kimseler de, Biz ve
atalarmz toprak olduktan sonra m gerekten biz mi dirilip kartlacaz. Andolsun, bu azap ve
dirilme tehdidi, bize ve daha nce atalarmza tehdit olarak sz verilmiti. Bu, ancak gemilerin
uydurma masallarndan baka bir ey deildir dediler.
69
De ki: Yeryznde gezip dolan da sulularn sonlarnn nasl olduuna bir bakn!

70
Sen onlara kar hzne de kaplma ve onlarn kurmakta olduklar tuzaklardan dolay da
sknt iinde olma!
71
Ve onlar, Eer doru kimseler iseniz, bu tehdit olarak sylenen sz/azap ne zaman?
diyorlar.
72
De ki: Belki de abuklatrmakta olduunuzun bir ksm size yetimitir bile.
73
Ve hi phesiz, senin Rabbin, insanlara kar byk armaan sahibidir, velkin onlarn
ou sahip olduklarnn karln demiyorlar.
74
Ve phesiz ki, senin Rabbin, onlarn
gslerinin gizli tutmakta olduklarn ve aa vurduklarn kesin olarak bilmektedir.
75
Ve gkte ve yerde gizli olan hibir ey yoktur ki, apak bir kitapta olmasn.
(48/27, Neml/59-75)
Necm: 147
76
Hi phesiz ki, bu Kurn srloullarna, hakknda ayrla dtkleri eylerin birounu
aktarp anlatmaktadr.
77
Ve hi phesiz gerekten Kurn, kesinlikle mminler iin bir klavuz ve bir rahmettir.
78
phesiz ki senin Rabbin, onlarn arasnda Kendi hkmn gerekletirir. Ve Allah, en
stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, ok iyi
bilendir.
79
yleyse sen, Allaha iin sonucunu havale et, phesiz ki sen apak olan hak zerindesin.
80
phesiz ki sen, llere dinletemezsin ve arkasn dnp katklar zaman sarlara da
ary iittiremezsin.
81
Sen krleri dtkleri sapklktan ekip doru yolu gsterici de deilsin; sen ancak,
yetlerimize iman edenlere ki onlar teslim olanlardr dinletebilirsin.
(48/27, Neml/76-81)
Necm: 148
82
Ve Sz
175
zerlerine vaki olduu/gerekletii zaman onlar iin, insanlarn yetlerimize
gerektii gibi inanmadklarn onlara syleyen/anlatan, topraktan/maddeden yaplm hareket eden,
konuan bir varlk
176
kardk.
175 Bkz. 77 nolu not.
176 DBBETN MNE'L-ARZ: Debb kknden tremi olan dabbeh, hafif hafif yryen, kprdayan, debelenen, gzle takip
edilemeyecek kadar yava hareket eden veya hareketi gzle izlenemeyen eydir. Dabbeh szc Kurn'da, irili-ufakl
tm canllar iin kullanlmaktadr. Bu yetteki dabbeh szc, dier kullanmlarndan farkl olarak tamlama eklinde
dabbet'l-arz olarak gemekte, ki bu, yer canls demektir. Dolaysyla bu yetin de, dabbeh szcnn farkl bir
tamlama iinde kullanld Neml/82. yeti gibi bamsz olarak ele alnmas gerekir. Dabbeh, maherde ortaya
83
Ve her nderli topluluktan yetlerimizi/almetlerimizi/gstergelerimizi yalan sayanlardan
bir grup topladmz gn, artk onlar tutuklanp datlrlar.
84
Ve geldikleri zaman, Allah der ki: Siz Benim yetlerimi/ almetlerimi/ gstergelerimi,
bilgi bakmndan onu kavramadnz hlde yalanladnz m? Ya da ne yapyordunuz?
85
Ve irk koarak, inanmayarak yanl yapmalarna karlk, Sz
177
kendi aleyhlerine
gereklemi bulunmaktadr, artk onlar konumazlar.
(48/27, Neml/82-85)
Necm: 149
86
Onlar grmediler mi ki, dinlensinler diye geceyi yarattk, gndz de grdrc, aydnlk
yarattk. phesiz ki bunda iman eden bir toplum iin kesinlikle almetler/gstergeler vardr.
87
Ve Sra flendii
178
gn, artk Allahn diledikleri hari olmak zere gklerde ve yerde
kimler varsa hepsi dehete kaplrlar. Ve hepsi deerlerini yitirmi olarak Ona gelirler.
88
Ve sen dalar grrsn; sen onlar donuk, durgun sanrsn. Oysa onlar her eyi sapasalam
yapan Allahn yapm olarak bulutun yrmesi gibi yrmektedirler. phesiz ki O, yaptklarnza
tamamyla haberdardr:
89
Kim bir iyilik-gzellik getirirse, onun iin getirdiinden daha hayrls/getirdiinden dolay
bir hayr vardr. Ve onlar o gn korkudan gvende olanlardr.
90
Ve kim ktlkle gelirse, artk yzleri atete srtlr. Siz yaptnz amellerden bakasyla
m karl greceksiniz?
91-93
Sen, Ben ancak her eyin sahibi olan ve buray dokunulmaz klan Mekkenin Rabbine
179
kulluk etmekle emrolundum. Ve ben Mslman olmamla ve Kurn okuyup izlememle
emrolundum. Artk kim klavuzlanan doru yola derse, yalnz kendisi iin klavuzlanan doru
yola dm olur; kim de saparsa hemen Ben sadece uyarclardanm. Ve, btn vgler Allaha
mahsustur. O, yetlerini/ almetlerini/ gstergelerini size gsterecek de siz onlar tanyacaksnz
de.
Ve Rabbin, yaptklarnzdan habersiz deildir.
(48/27, Neml/86-93)
karlacak yeryz maddelerinden mamul bir eit yayn arac olup kendisine yklenmi olan insanlarn Allah'n
yetlerine gerektii gibi inanmadklar duyurusunu anons edecektir. Ayrntl bilgi iin bkz. Tebyn.
177 Bkz. 77 nolu not.
178 Bkz. 27 nolu not.
179 Bkz. 68 nolu not.
KASAS SRES
MEKKE DNEM
Necm: 150
1
T/9, Sn/60, Mm/40.
180
2
Bunlar, apak/aklayc kitabn yetleridir.
3
Biz, iman edecek bir toplum iin Ms ve Firavunun nemli haberlerinden bir ksmn sana
hak ile okuyoruz/takip ettiriyoruz.
4
phesiz ki Firavun, yeryznde yceldi ve idaresi altndaki insanlar grup grup yapt;
onlardan bir grubu gszletirmek istiyor; bunlarn oullarn boazlyor, kzlarn da sa
brakyordu. phesiz ki o, bozgunculardan idi.
5
Biz ise istiyoruz ki, yeryznde gsz drlenlere armaan verelim, onlar nderler
yapalm ve onlar miraslar yapalm.
6
Ve onlar yeryznde salamca yerletirelim, Firavun,
Haman ve bu ikisinin askerlerine, onlardan ekinmekte olduklar eyleri gsterelim.
7
Ve Biz Msnn anasna vahyettik: Onu emzir. Eer onun iin korkarsan onu nehre
brakver, korkma ve zlme. phesiz Biz onu sana dndreceiz ve kendisini elilerden biri
yapacaz.
8
Sonra da Firavun ailesi onu, kendileri iin bir dman ve znt olmak zere buluntu
olarak ald. phesiz Firavun, Haman ve bu ikisinin askerleri hata edenler idiler.
9
Ve Firavunun kars: Benim ve senin iin gz aydnl! Onu ldrmeyin, belki bize bir
yarar dokunur, ya da onu evlat ediniriz dedi. Ve onlar, iin farknda olmuyorlar.
10
Msnn anasnn yrei bombo sabahlad. Eer Biz, inananlardan olmas iin onun
kalbini pekitirmemi olsaydk, neredeyse onu aa vuracakt.
11
Ve Msnn annesi Msnn
kz kardeine, Onun izini takip et dedi. O da hemen, onlar farkna varmazken uzaktan onu
gzetledi.
12
Ve Biz daha nce, ona stanalarn haram ettik. Bunun zerine Msnn kz kardei, Size,
onun bakmn sizin adnza stlenecek ve ona t verip eitecek bir aile gstereyim mi? dedi.
13
Bylelikle Biz onu, gz aydn olsun, gam ekmesin ve Allahn verdii szn gerek
olduunu bilsin diye annesine geri verdik. Velkin onlarn pek ou bilmezler.
14
Ve Ms yiitlik ana girip oturaklanca, Biz ona yasa ve bilgi verdik. Ve Biz gzel
davrananlar ite byle karlklandrrz.
15
Ve Ms, ehir halknn habersiz olduu bir anda ehre girdi. Sonra orada, biri kendi
tarafndan, dieri dman tarafndan, birbirlerini ldrmeye alan iki adam buldu. Sonra kendi
taraf olan, dmana kar Msdan yardm diledi. Ms da tekine hemen bir yumruk indirdi, o da
hemen lverdi. Ms, Bu, eytann iindendir, phesiz o, saptrc, apak bir dmandr dedi.
16
Ms, Rabbim! phesiz kendime hakszlk ettim. Artk beni bala! dedi de Allah onu
balad. phesiz O, ok balaycnn, ok merhamet edicinin ta kendisidir.
17
Ms, Rabbim! Bana nimet olarak verdiin eylere andolsun ki artk hibir zaman
sululara arka olmayacam dedi.
18
Sonra da Ms, ehirde korku iinde, etraf kontrol ederek sabahlad. Bir de ne grsn, dn
kendisinden yardm isteyen kimse, feryat ederek ondan yardm istiyor. Ms ona: phesiz sen,
apak bir azgnsn! dedi.
19
Ms, ikisinin de dman olan adam yakalamak isteyince, o adam; Ey Ms! Dn bir
kiiyi ldrdn gibi beni de mi ldrmek istiyorsun? Sen sadece yeryznde bir zorba olmak
istiyorsun ve sen dzelticilerden olmak istemiyorsun dedi.
180 Bkz. 8 nolu not.
20
Ve ehrin br ucundan bir adam koarak geldi. Dedi ki: Ey Ms! leri gelenler seni
ldrmek iin senin hakknda grme yapyorlar. Derhal k! phesiz ki ben t
verenlerdenim.
21
Sonra da Ms korka korka, kontrol ederek oradan kt. Rabbim! Beni irk koarak yanl,
kendi zararlarna i yapanlar toplumundan kurtar! dedi.
22
Ve Ms Medyene doru yneldiinde, Rabbimin bana yolun dorusunu gstereceini
umarm dedi.
23
Ve Ms, Medyen suyuna varnca, orada hayvanlarn sulayan insanlardan bir nderli
topluluk buldu. Ve Ms, hayvan sulayanlar kadar gl olmayan, hayvanlarn geri eken iki
kadn buldu. Dedi ki: Hliniz nedir? Dediler ki: obanlar sulayp ekilmeden biz sulamayz;
babamz da ok yal bir ihtiyardr.
24
Bunun zerine Ms, ikisi iin hayvanlar sulad. Sonra glgeye ekildi de Rabbim!
phesiz ki ben, iyilikten bana indirdiin eye muhtacm dedi.
25
Derken, o iki kadndan biri utana utana yryerek Msya geldi. Dedi ki: phesiz babam,
bizim yerimize sulamann cretini karlamak iin seni aryor. Ms, kzn babasna geldi ve
kssalar ona anlatt. Kzn babas; Korkma, o irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapm
toplumdan kurtuldun dedi.
26
Onun iki kzndan biri; Babacm! Onu cretle tut. phesiz cretle tutulan kimselerin en
iyisi, gl ve gvenilir olandr dedi.
27
Kzlarn babas dedi ki: Sekiz yl bana almana karlk u iki kzmdan birini sana
nikhlamak istiyorum. Eer on yla tamamlarsan artk o kendinden; sana arlk vermek de
istemem. nallah beni slihlerden bulacaksn.
28
Ms, Bu, seninle benim aramdadr; bu iki sreden hangisinin sonunu gerekletirirsem
demek ki, bana kar dmanlk/sorumluluk yok. Ve sylediklerimize Allah vekildir [koruyarak,
destekleyerek uygulayandr] dedi.
29
Artk Ms sreyi doldurup ailesiyle/yaknlaryla yola knca, da tarafndan bir ate
hissetti. Ailesine, Benim size bir haber getirmem iin siz bekleyin; ben bir ate hissettim. Yahut
snrsnz diye o ateten bir para getiririm dedi.
30-32
Sonra oraya vardnda o bereketli toprak parasndaki vdinin sa tarafndan, bir aatan
seslenildi: Ey Ms! Hi phesiz ki Ben, lemlerin Rabbi Allahn ta kendisiyim! Ve birikimini
ortaya at! Birikimini sanki grnmeyen bir varlk gibi, hareket ettirir grnce de dnp arkasna
bakmadan kat. Ey Ms! Beri gel, korkma. Kesinlikle sen emniyette olanlardansn. Koynundaki
gcn devreye sok, kusursuz, mkemmelce kacaksn.
181
Korkudan kanadn kendine ek. te bu
ikisi Firavun ve onun adamlarna kar Rabbin tarafndan iki kesin delildir. phesiz ki onlar,
yoldan kan bir toplum olmulardr.
33,34
Ms dedi ki: Rabbim! phesiz ben onlardan bir kii ldrdm, imdi onlarn beni
ldrmelerinden korkuyorum. Kardeim Hrnu da benimle gnder; o, dil bakmndan benden
daha iyi, gzel ve etkilidir. O nedenle onu da beni dorulayan bir yardmc olarak benimle birlikte
gnder. phesiz ben, beni yalanlamalarndan korkuyorum.
35
Allah dedi ki: Seni kardeinle destekleyeceiz ve ikiniz iin bir g, iktidar oluturacaz.
Sonra da onlar almetlerimiz/gstergelerimiz sebebiyle size eriemeyecekler. Siz ikiniz ve ikinizi
izleyenler stn olanlarsnz.***
36
Ms onlara apak almetlerimiz/gstergelerimiz ile gelince, Bu, sadece uydurulmu bir
etkili bilgilerdir. Ve biz nceki babalarmzdan bunu iitmemitik dediler.
181 Bkz. 109 nolu not.
37
Ms da dedi ki: Benim Rabbim, kendi katndan kimin doru yol klavuzu ile geldiini ve
yurdun sonunun kim iin daha iyi olacan daha iyi bilendir. phesiz ki irk koarak yanl; kendi
zararlarna i yapanlar, kurtulua eremezler.
38
Firavun da, Ey ileri gelenler! Sizin iin benden baka bir ilh bilmedim. Ey Haman, benim
iin amur zerine hemen ate yak; tula imal et de Msnn ilh hakknda bilgilenmem iin bana
bir kule yap. Ve phe yok ki onun yalanclardan biri olduuna kesinlikle inanyorum dedi.
39
Firavun, kendisi ve askerleri, yeryznde haksz yere byklk tasladlar ve gerekten Bize
dndrlmeyeceklerine inandlar.
40
Biz de onu ve askerlerini yakalayp o bol suda/nehirde frlatp atverdik. imdi, irk koarak
yanl; kendi zararlarna i yapanlarn sonunun nasl olduuna bir bak!
41
Ve onlar, atee aran nderler yaptk. Kymet gn onlar yardm grmeyecekler de.
42
Ve bu dnyada arkalarna dlanma, Allahn rahmetinden yoksun olma taktk. Onlar,
kymet gnnde de ktlenmi/uzaklatrlm kimselerdendirler.
43
Ve andolsun ki Biz, ilk nesilleri deiime/ykma urattktan sonra Msya, t alrlar
diye, insanlar iin apak deliller, klavuz ve rahmet olarak Kitab/Tevrt verdik.
44
Ve Msya o emri gerekletirdiimiz srada sen bat ynnde deildin. Hazr
bulunanlardan, grenlerden de deildin.
45
Ama Biz nice nesiller var ettik de, onlarn mrleri uzadka uzad. Sen onlara yetlerimizi
okuyarak, Medyen halk arasnda bulunanlardan da deildin; Fakat Biz eli gnderenleriz.
46,47
Ve Biz, seslendiimiz zaman, Trun yannda da deildin. Tersine senden nce
kendilerine uyarc/peygamber gelmeyen bir toplumu uyarman iin ve kendi ellerinin
yaptklarndan dolay balarna bir fenalk geldiinde hemen, Rabbimiz! Ne olurdu bize bir
peygamber gnderseydin de, yetlerine uysak ve mminlerden olsak diyemesinler, onlar t
alsnlar diye Rabbinden bir rahmet olarak orada geenleri sana bildirdik, seni eli olarak
gnderdik.
48
te onlara tarafmzdan o hak gelince de, Msya verilen eyler; almetler; gstergeler
gibi ona da verilmeli deil miydi? dediler. Daha evvel Msya verileni rtbas edip
reddetmemiler miydi? Birbirine srt veren; destekleyen iki sihir; etkili bilgi dediler. Ve
phesiz biz hepsini kabul etmeyeceiz dediler.
49
De ki: Eer doru kimseler iseniz, hemen Allah katndan bana ve Msya inen kitaplardan
daha ok doruya klavuz olan bir kitap getirin de ben de ona uyaym!
50
Buna ramen eer sana cevap vermezlerse, bil ki onlar, yalnzca heveslerine uymaktadrlar.
Allahtan bir yol gsterici olmakszn kendi hevesine uyandan daha sapk [akn, aa] kim
olabilir? Kesinlikle Allah irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan topluma yol gstermez.
51
Ve andolsun Biz, Sz [vahyi/Kurn] t alrlar diye birbiri ardnca yolladk.
52
Szden [vahiyden/Kurndan] nce kendilerine Kitap verdiimiz kimseler; onlar, Sze
[vahye/Kurna] de inanrlar.
53
Ve onlara o Sz [vahy/Kurn] okunduu zaman onlar, Biz, ona inandk. phesiz o,
Rabbimizden gelen gerektir. Kesinlikle biz, ondan nce mslman olanlardk dediler.
54
te onlar; sabrettikleri iin onlarn dlleri iki kere verilecektir. Ve onlar ktl iyilikle
savarlar ve kendilerini rzklandrdmz eylerden harcamada bulunurlar.
55
Ve onlar, bo sz iittikleri zaman, ondan yz evirirler ve Bizim ilerimiz yalnzca bizim
iin, sizin ileriniz de yalnzca sizin iindir. Size selm olsun! Biz cahilleri aramyoruz derler.
56
Kesinlikle sen sevdiini klavuzlanan doru yola iletemezsin; ama Allah dilediine doru
yolu gsterir ve O, klavuzlanan doru yolu kabullenecek olanlar daha iyi bilir.
57
Ve onlar; Biz seninle beraber doru yol klavuzuna uyarsak, yurdumuzdan atlrz dediler.
Biz onlar, Kendi katmzdan bir rzk olarak, her eyin semerelerinin toplanp kendisine getirildii,
gvenli, dokunulmaz bir yere/Mekkeye
182
yerletirmedik mi? Fakat onlarn ou bilmezler.
58
Ve Biz, geimleriyle marm nice kenti deiime/ykma uratmzdr. te, onlarn
yerleri! Kendilerinden sonra pek az oturulmu olan meskenleri. Ve Biz, vrislerin ta kendisiyiz.
59
Rabbin, kendilerine yetlerimizi okuyan bir peygamberi ana kente gndermedike,
memleketleri deiime/ykma uratc deildir. Zaten Biz, halk irk koarak yanl; kendi
zararlarna i yapan kimseler olmayan memleketleri deiime/ykma uratc deiliz.
(49/28, Kasas/1-59)
Necm: 151
60
Ve size verilen eyler, basit dnya hayatnn kazanm ve onun ssdr. Allah katnda
olanlar ise, daha hayrl ve daha kalcdr. Hl akl etmeyecek misiniz?
61
u hlde, Bizim kendisine gzel bir sz verile sz verip de ona kavuan kimse, basit dnya
hayatnn kazanmn kazandrdmz ve sonra kymet gnnde huzurumuza
getirilenlerden/huzurumuzda hazrolda tutulanlardan olan kimse gibi midir?
62
Ve o gn Allah onlara seslenir de der ki: Yanl olarak inanm olduunuz Benim ortaklar
hani nerede?
63
Haklarnda Sz gerekleen kimseler; Rabbimiz! te bunlar bizim azdrdmz
kimselerdir. Biz nasl azmsak, ite bunlar da ylece biz azdrdk. Biz, Sana kar uzak olduk.
Onlar sadece bizlere tapmyorlard derler.
64
Ve Ortaklarnz arn! denir, onlar da arrlar. Sonra da onlar kendilerine cevap
vermezler ve azab grrler. Ne olurdu onlar, klavuzlanan doru yolu kabullenmi olsalard!
65
Ve o gn Allah, onlara seslenir de; Gnderilen elilere ne cevap verdiniz? der.
66
te, o gn onlara btn nemli haberler kapkaranlk olmutur; artk onlar birbirlerine de
soramazlar.
67
Fakat tevbe etmi, iman etmi ve dzeltici iler yapm kimseye gelince; o, kurtulua
erenlerden olmay umabilir.
(49/28, Kasas/60-67)
Necm: 152
68
Ve senin Rabbin, diledii eyi oluturur ve onlar iin hayrl olan eyleri seer, onlar iin ise
seim hakk yoktur. Allah, onlarn ortak kotuklarndan arnktr ve yceler ycesidir.
69
Ve senin Rabbin, onlarn, sinelerinde gizledikleri eyleri ve aa vurduklar eyleri bilir.
70
Ve O, Kendisinden baka ilh
183
diye bir ey olmayan Allahtr. lkinde ve sonuncuda tm
vgler Onundur, hkm yalnzca Onundur. Ve ancak Ona dndrleceksiniz.
(49/28, Kasas/68-70)
Necm: 153
71
De ki: Hi dndnz m, eer Allah zerinizde geceyi ta kymet gnne kadar aralksz
devam ettirse, Allahtan baka size k getirecek ilh kimdir? Hl kulak vermeyecek misiniz?
182 Bkz. 68 nolu not.
183 Bkz. 50 nolu not.
72
De ki: Hi dndnz m, eer Allah zerinizde gndz ta kymet gnne kadar
aralksz devam ettirse, Allahtan baka, istirahat edeceiniz geceyi size getirecek ilh kimdir? Hl
grmeyecek misiniz?
73
Ve Allahn rahmetindendir ki O, geceyi ve gndz; gecede dinlenesiniz ve gndzn,
Onun karlksz, fazladan verdiklerinden arayasnz ve kendinize verilen nimetlerin karln
dersiniz diye yapt.
74
Ve o gn Allah, onlara seslenip der ki: Yanl olarak inandnz Benim ortaklar hani,
nerede?
75
Ve Biz her nderli toplumdan bir hit ekip kardk da, Haydi, kesin delilinizi getirin!
dedik. Artk bildiler ki, hakikat Allaha aittir ve uydurageldikleri eyler kendilerinden ayrlp
kaybolmutur.
(49/28, Kasas/71-75)
Necm: 154
76,77
phesiz Karun, Msnn toplumundan idi de, onlara kar azgnlk etmiti. Biz ona yle
hazineler vermitik ki, phesiz onun anahtarlar gl kuvvetli bir toplulua ar gelirdi. Bir
zaman toplumu ona demiti ki: marma! phesiz ki Allah marklar sevmez. Ve Allahn sana
verdiinde hiret yurdunu iste. Dnyadan da nasibini unutma! Allahn sana ihsan ettii gibi, sen de
ihsanda bulun. Ve yeryznde bozgunculuu isteme. phesiz ki Allah, bozguncular sevmez.
78
Karun, Bu servet, bana ancak kendimdeki bilgi sayesinde verildi dedi. Bilmez miydi ki
Allah, kendinden nceki nesillerden, ondan daha gl, ondan daha ok taraftar, birikimi olan
kimseleri kesinlikle deiime/ykma uratmt. Ve bu gnahkrlar, dierlerinin gnahlarndan
sorumlu tutulmaz.
79
Derken Karun, ss, grkem iinde toplumunun karsna kt. Dnya hayatn isteyen
kimseler, Keke Karuna verilen gibi bizim de olsayd! phesiz ki o Karun, ok byk bir nasip
sahibidir dediler.
80
Ve kendilerine bilgi verilmi olan kimseler ise, Yazklar olsun size! man eden ve slihi
ileyen kimseler iin Allahn verecei dl daha hayrldr. Ona da ancak sabredenler kavuabilir
dediler.
81
Sonunda Biz onu ve evini yere geirdik. Artk Allahn astlarndan kendisine yardm edecek
bir taraftar da olmad ve o, kendini savunup kurtarabilecek kimselerden de deildi.
82
Ve daha dn onun yerinde olmay isteyenler, Demek ki Allah kullarndan dilediine rzk
geniletiyor ve daraltyor. yet Allah bize armaan vermi olmasayd, bizi de yerin dibine
geirirdi. Ve demek ki kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenler kendilerini
kurtaramyorlar diyerek sabahladlar.
(49/28, Kasas/76-82)
Necm: 155
83
te hiret yurdu! Biz onu yeryznde bbrlenmeyi ve bozgunculuu arzulamayan
kimseler iin hazrlarz. Ve kbet, Allahn korumas altna girmi kiiler iindir.
84
Kim bir iyilik getirirse, ona ondan daha hayrls/ ona ondan dolay bir hayr vardr. Ve kim
bir ktlk getirirse; ite o ktlkleri ileyenler, ancak yaptklar eyler ile karlklandrlrlar.
(49/28, Kasas/83-84)
Necm: 156
85
phesiz ki Kurn sana farz klan Allah, elbette seni dnlecek yere dndrecektir. De ki:
Benim Rabbim, kimin doru yol klavuzu ile geldiini ve kimin apak bir sapklk iinde
olduunu daha iyi bilendir.
86
Ve sen Kitabn sana vahyedileceini/indirileceini ummuyordun. O, ancak Rabbinden bir
rahmet olarak verildi. yleyse sakn kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere
arka kma/ yardmc olma.
87
Ve ortak koanlar sana indirildikten sonra, sakn seni Allahn yetlerinden alkoymasnlar.
Ve Rabbine davet et. Ve asla ortak koanlardan olma!
88
Ve Allah ile beraber baka bir tanrya yalvarma. Ondan baka hibir ilh yoktur. Onun
Zatndan baka her ey yok olacaktr. Yasa-ilke, yalnzca Onundur. Siz de ancak Ona
dndrleceksiniz.
sra1
Kulunu, bir gece, yetlerimizden/ almetlerimizden/ gstergelerimizden
gsterelim diye, Mescid-i Haramdan bir kenarn mbarek kldmz Mescid-i Aksaya
184
yrten
Zat, her trl noksan sfatlardan arnktr. phesiz O, en iyi iitenin, en iyi grenin ta kendisidir.
(49/28, Kasas/85-88+50/17, sr/1)
184 Burada ilk vahyin inii; Raslllahn peygamber yapl ve ilk vahyin indii yer konu edilmektedir. ekil ve yer itibariyle
daha evvel de Necm suresinin giri blmnde bilgi verilmiti. lk slm tarihilerinden Vkd'nin Kitb'l-Meaz ve el-
Ezrk'nin Ahbru'l-Mekke adl kitaplarndaki bilgilere gre, Mekke'de Mescid-i Haram'dan baka deiik yerlerde
mescitler vardr. Hatta baz evler Mekkeliler tarafndan mescit olarak kullanlmaktadr. Bu mescitlerden biri de Mekke'ye
9 mil mesafedeki Cirane Vdisi'nin yukarsnda olmasndan dolay Mescid-i Aksa [en uzak mescit] denilen mescittir. Bu
mescidi Kurey'ten biri yaptrmtr. Bu bilgiler nda, yetteki, bir kenarn mbarek kldmz ifadesinden, Mescid-i
Aksa'nn, haram/mbarek blgenin dnda, kenarnda bir yerde olduu anlalmaktadr. yleyse, Mescid-i Aksa,
Kuds'te deil, Mekke'deki haram/mbarek yerin kenarndadr ve Kurn'dan yaplan bu tesbit, ilk dnem tarih ve
corafya bilimcisi Vkd'in kitabndaki ile ayndr. Bukonuyla ilgili bilgi iin bkz. Tebynu'l-Kurn.
SR SRES
MEKKE DNEM
Necm: 157
2,3
Msya da Kitap verdik ve Benim astlarmdan vekil [tm varlklar belirli bir programa
gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan bir kii/ kurum] tanmaynz
diye Kitab, srloullar Nhla beraber gemiye tayarak kurtardmz kimselerin soyundan
olanlar iin bir klavuz yaptk. phesiz Nh, kredici; kendisine verilen nimetlerin karln
oka deyen bir kuldu.
4
Ve Biz srloullarna Kitapta/ yazgda unu gerekletirdik: Kesinlikle siz, yeryznde
iki defa kargaa karacaksnz/ bozguna urayacaksnz ve kesinlikle byk bir ykselile
ykseleceksiniz.
5
te o ikisinden birincisinin zaman gelince, zerinize gl kuvvetli kullarmz
gnderdik de onlar, evlerin aralarna girip aratrdlar. Ve o, yerine getirilmesi gereken bir vaat idi.
6
Sonra sizi tekrar gl kullarn zerine galip kldk ve size mallarla ve oullarla yardm ettik. Ve
sizi ie yarayanlar asndan daha ok ey sahibi yaptk.

7
Eer iyilik ettiyseniz, kendinize iyilik etmisinizdir ve eer ktlk ettiyseniz o da onun
kendisi iindir. Artk dier bozguna urama zaman gelince de size ktlk yapmalar, ilk kez
girdikleri gibi yine mescide/Beytl-Makdise girmeleri, ele geirdikleri yerleri ykp bozmalar iin
zerinize gl kullarmz tekrar gndereceiz.
8
Umulur ki Rabbiniz size merhamet eder. Ve eer
siz dndyseniz Biz de dndk. Ve Biz cehennemi, kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddedenler iin kuatc bir zindan yaptk.
(50/17, sr/2-8)
Necm: 158
9,10
phesiz ki bu Kurn, insanlar en doru ve en salam eye; rde klavuzlar ve
dzeltmeye ynelik iler yapan mminlere kendileri iin kesinlikle ve kesinlikle byk bir ecir
olduunu ve hirete inanmayan kiiler iin Bizim can yakc bir azap hazrladmz mjdeler.
(50/17, sr/9-10)
Necm: 159
11
Ve insan, hayr davet eder gibi ktl davet eder. Ve insan ok acelecidir.
12
Ve Biz, geceyi ve gndz iki almet/gsterge yaptk. Sonra Rabbinizden bir armaanlar
aramanz, yllarn saysn ve hesabn bilmeniz iin gecenin almetini/gstergesini silip, bir
grdrc aydnlk olarak gndzn almetini/gstergesini getirdik. Ve Biz, her eyi ayrntl
olarak akladk da akladk.
13,14
Ve her insann kendi yaptklarnn karlklarn, ayrlmayacak ekilde boynuna doladk.
Ve Biz, kymet gn alm bulaca kitab onun iin karrz: Oku kendi kitabn! Bugn kendi
zatn, kendine kar hesap sorucu olarak sana o yeter!
15
Kim, klavuzlanan doru yolu bulursa, srf kendi iyilii iin klavuzlanan doru yolu
bulmutur. Kim de saparsa, ancak kendi aleyhine sapm olur. Ve hibir yk tayc bakasnn
ykn ekmez. Ve Biz, bir peygamber gndermedike, azap ediciler olmadk.
16
Ve Biz, bir lkeyi deiime/ykma uratmak istediimiz zaman, onun varlk ve g sahibi
nde gelenlerine, hak yolda olmalarn, hak yolda nderlik yapmalarn emrederiz de onlar, bunun
aksine, orada hak yoldan karlar. Artk orann zerine Sz
185
hak olur da Biz oray kknden
darmadan ederiz.
17
Ve Biz Nhtan sonraki nesillerden nicelerini deiime/ ykma urattk. Ve kullarnn
gnahlarn hakkyla haberdar olan ve en iyi gren olarak Rabbin yeter.
18
Her kim arabuk geen dnyay isterse, istediimiz kimseye, dilediimiz eyi
abuklatrrz. Sonra onun iin cehennemi hazrlarz, knanm ve kovulmu olarak oraya girer.
19
Kim de hireti isterse ve mmin olarak hirete yarar bir aba ile hiret iin alrsa, ite
ylelerinin almalarnn karl verilir.
20
Hepsine; dnyay isteyenlere ve hireti isteyenlere
Rabbinin ihsanndan veririz. Rabbinin ihsan kstlanm deildir.
21
Onlarn bir ksmn bir ksm zerine fazlalkl yaptmza bir bak! Elbette hiret, dereceler
bakmndan daha byktr, fazlalk bakmndan da daha byktr.
22
Allah ile birlikte baka bir ilh edinme/ tanma! Yoksa knanm ve yalnz bana braklm
olarak oturup kalrsn.
(50/17, sr/11-22)
Necm: 160
23,24
Ve senin Rabbin kesin olarak, Kendisinden bakasna kul olmamanz, anne ve babay
iyiletirmeyi- gzelletirmeyi karar altna ald. Onlardan biri veya her ikisi senin yannda
ihtiyarla ererse, sakn onlara f deme, onlar azarlama; onlara ok duyarl davran. Ve ikisine
de onurlu, tatl ve gzel sz syle. Ve merhametinden dolay onlar iin alak gnlllk kanatlarn
indir. Ve de ki: Rabbim! Onlarn beni kkten eitip grgl biri olarak yetitirdikleri gibi,
onlara rahmet et.
25
Sizin Rabbiniz iinizdekileri ok iyi bilir. Eer slihler olursanz elbette O tam anlamyla
dnenleri balaycdr.
26,27
Yaknlk sahibine; yurtlarndan karlan fakirlere, yoksula ve yolda kalma da hakkn
ver. Ve yersiz/ ktle harcama yapma. phesiz yersiz/ ktle harcama yapanlar, eytanlarn
kardeleridir. eytan ise Rabbine kar ok nankrdr.
28
Ve eer Rabbinden umduun bir rahmeti arayarak, akraba, yoksul ve yolda kalma yardm
etmeyeceksen, o vakit de kendilerine yumuak ve tatl/onlarn arna gitmeyecek bir sz syle.
29
Ve elini boynuna balanm yapma/cimri olma, onu bsbtn de sama/savurganlk yapma.
Aksi hlde knanm ve yaptna piman olur kalrsn.
30
Gerekten senin Rabbin, kullarndan diledii iin rzk geniletir ve daraltr. phesiz ki O,
kullarndan gerekten haberdardr, hakkyla grendir.
31
Ve yoksulluk kaygsyla ocuklarnz ldrmeyin. Onlar ve sizi Biz rzklandrrz/besleriz.
Onlar ldrmek gerekten byk bir gnahtr.
32
Zinaya da yaklamayn/ zinaya yol aacak yollardan uzak olun. phesiz ki o, irenliktir
ve kt bir yoldur.
33
Ve hak ile olmadka, Allahn haram kld bir kimseyi ldrmeyin. Ve kim hakszlk
edilerek ldrlrse, Biz onun yaknlarna bir yetki vermiizdir. O da ldrmede ar gitmesin.
phesiz ldrlen/haklarn koruyacak yaknlar yardm olunmutur.
34
Ergenlik ana erinceye kadar yetimin malna da en gzel bir ekilde olmas dnda
yaklamayn. Ahdi/ verilmi sznz de yerine getirin. phesiz verilen szde sorumluluk vardr.
35
ltnz zaman tam ln ve dosdoru terazi ile tartn. Bu, hem daha hayrldr ve
sonu/uygulama olarak daha gzeldir.
36
Ve hi bilmediin bir eyin ardna dme! phesiz kulak, gz, gnl, bunlarn her biri
ondan sorumludurlar.
185 Bkz. 77 nolu not.
37
Ve yeryznde kibir ve azametle yrme! phesiz ki sen asla yeri yaramazsn ve boyca
dalara eriemezsin.
38
Kt olan btn bunlar, Rabbinin katnda holanlmayan eylerdir.
39
te yukarda belirlenen bu ilkeler/ emirler, Rabbinin sana vahyettii yanl ileri ve
kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkelerden bazlardr. Allahla beraber baka
bir ilh
186
edinme. Aksi hlde knanm ve kovulmu olarak cehenneme braklrsn.
(50/17, sr/23-39)
Necm: 161
41
Biz, bu Kurnda, onlarn akllarn balarna almalar iin trl ekillerde evirip
evirdik/farkl farkl ekillerde aklama yaptk. Ve bu aklamalar, ancak onlarn nefretini
artrmtr.
45
Kurn renip- rettiin zaman seninle hirete inanmayanlar arasnda grnmez/ gizli bir
perde yaptk.
46
Ve onlarn kalpleri zerine, onu kavrayp anlamalarn engelleyen kabuklar, kulaklarna da
bir arlk yaptk. Ve sen Kurnda sadece Rabbini bir ve tek olarak andn zaman, nefretle
kaar vaziyette gerisin geriye giderler.
47
Biz, onlarn seni dinlediklerinde ne iin dinlediklerini, gizli konumalarnda da o irk
koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimselerin, Siz, bylenmi bir adamdan bakasna
uymuyorsunuz dediklerini ok iyi biliriz.
48
Senin iin nasl rnekler verdiklerine bir bak! Bylece
sapkla dtler! Artk bir yola da gleri yetmez.
187
(50/17, sr/41, 45-48)
Necm: 162
42
De ki: Eer dedikleri gibi Allah ile birlikte birtakm ilhlar olsayd, o zaman o ilhlar en
byk tahtn
188
sahibine; Allaha bir yol ararlard.
40
Rabbiniz, oullar size zel olarak verdi de Kendisi meleklerden diiler mi edindi? phesiz
ki siz ok byk bir sz sylyorsunuz.
43
Allah, onlarn dediklerinden byk bir ycelikle arnk ve pek ycedir.
44
Tm gkler/ uzay, yeryz ve bunlarn iinde bulunanlar, Allah noksan sfatlardan
arndrrlar. Onun vgs ile birlikte noksan sfatlardan arndrmayan hibir ey yoktur. Fakat siz,
onlarn Allah noksan sfatlardan arndrmalarn iyi kavramyorsunuz. phesiz ki O, yumuak
davranandr, ok balayandr.
(50/17, sr/42, 40, 43-44)
Necm: 163
49
Ve onlar dediler ki: Biz, bir kemik yn olduumuz ve ufalanp toz olduumuz vakit mi,
gerekten biz, yeni bir oluturulula diriltilecek miyiz?
50-52
De ki: ster ta olun, ister demir. Veyahut gnlnzde byyen baka bir yaratk olun.
Sonra onlar; Bizi kim geri dndrecek? diyecekler. De ki: Sizi ilk defa yoktan yaratm olan.
Bunun zerine sana balarn sallayacaklar ve Ne zamandr bu? diyecekler. De ki: ok yakn
186 Bkz. 50 nolu not.
187 Anlam btnl iin 45-48. yetler, 41. yetin devam; 40. yet de 42. yetin devam olarak tertip edilmitir.
188 Bkz. 37 nolu not.
olmas umulur! Sizi araca/diriltileceiniz gn, Onu verek Onun arsna uyacaksnz ve
sadece pek az kaldnz zannedeceksiniz.
(50/17, sr/49-52)
Necm: 164
53
Kullarma syle de en gzel olan sylesinler. phesiz eytan aralarna kargaa sokar.
phesiz eytan, insan iin apak bir dmandr.
54
Sizin Rabbiniz sizi daha iyi bilendir. Dilerse tevbeniz sebebiyle size merhamet eder veyahut
dilerse azap eder. Seni de onlarn zerine, vekil [bir programa gre ayarlayan ve bu program
koruyarak, destekleyerek uygulayan biri] olarak gndermedik.
55
Ve Rabbin gklerde ve yerde olan kimseleri en iyi bilendir. Ve andolsun ki Biz,
peygamberlerin kimini kiminin zerine fazlalkl kldk. Biz, Dvda da Zebru verdik.
56
De ki: Allahn astlarndan, ilh olduunu iddia ettiiniz eyleri arn. Greceksiniz ki
onlar, sizden sknty kaldrmaya ve deitirmeye g yetiremezler.
57
te ilh olduunu iddia ettiiniz eyler, hangisi Rablerine daha yakn olmak iin vesile
arayarak yalvaran ve Onun merhametini uman ve Onun azabndan korkan kimselerdir. Gerekten
senin Rabbinin azab korkuntur.
58
Ve hibir ehir yoktur ki, kymet gnnden nce Biz onu deiime/ykma uratmayalm
yahut iddetli bir azap ile azaplandrmayalm. Bu, Kitapta satrlatrlmtr.
59
Ve Bizi, almetleri/gstergeleri gndermekten ancak ncekilerin onlar yalanlam olmalar
alkoydu. Ve Semda, ak, gzle grlebilir biimde sosyal destek kurumlar kurmalar
grevini
189
vermitik de onun sebep olmasyla haksz davranmlard. Ve Biz, o
almetleri/gstergeleri ancak korkutmak iin gndeririz.
60
Ve hani Biz sana, phesiz Rabbin insanlar kuatmtr demitik. Ve sana aka
gsterdiimiz o grnty ve Kurnda uzak durulmasn istediimiz altn, mal-mlk
tutkunluunu
190
da, yalnz insanlara bir imtihan iin yapmzdr. Ve Biz onlar korkutuyoruz, fakat
bu, onlara sadece byk bir azgnl arttryor.
(50/17, sr/53-60)
Necm: 165
61
Ve hani Biz bir vakit doadaki glere;
191
deme; bilgilendirilmi insana boyun eip
teslimiyet gsterin demitik de blisten; dnce yetisinden
192
baka hepsi boyun eip teslimiyet
gstermilerdi. O, Ben bir amur olarak; madde olarak oluturduun kimseye mi boyun eip
teslimiyet gstereceim? demiti.
62
blis dedi ki: u benden stn tuttuun u kiiyi grdn m? Yemin ederim ki, eer beni
kymet gnne kadar ertelersen, pek az dnda onun soyunu kendi buyruum altna alacam.
189 Bkz. 121 nolu not.
190 Peygamberimize gsterilen bu grnt, 1) Resmi Mushaf'a gre sr/1. yetinde konu edilen gecede, Peygamberimizin
ilk vahiy annda son sidre aacnda grd ve ayrntlar Necm sresi'nde anlatlan grntdr. 2) Peygamberimizin,
Mekke'ye giriini grd grntdr, ki bu Fetih/27'de yer alr. uras unutulmamaldr ki, burada sz edilen
grntler, ryada grlen grntler deil, uyank iken grlen grntlerdir.
Lnetli aa, uzak durulmas, dlanmas gereken aa anlamnda olup bu ifade ile altn, mal kastedilmitir. nk Sd
sresi'nde sylediimiz gibi (bkz. Tebynu'l-Kuran; c. 2, s. 444) lnet szc, kovmak, iyilik ve faydadan mahrum
brakmak, aile veya sllenin bir ferdinin dlanmas demektir. dem'e, yaklalmamas emredilen (Arf/19, 69. necm)
ecer [aa] de, altn, mal, mlk anlamna gelmektedir. (Bkz. Tebynu'l-Kuran; c. 2, s. 534)
Nitekim Kurn'da (Resmi Mushaf: Enfl/28, Tebn/15, Zmer/49), bunun insanlar iin bir fitne olduu ifade edilmi ve ondan
uzak durulmas emredilmi, mptels olunmamas istenmitir.
191 Bkz. 56 nolu not.
192 Bkz. 39 nolu not.
63-65
Allah dedi ki: Git! Sonra onlardan kim sana uyarsa, bilin ki, phesiz ki, cezanz yeterli
bir ceza olarak cehennemdir. Onlardan gcn yetirdiklerini sesinle sars. Ve atllarnla ve
yayalarnla onlarn zerine yaygara kopar! Mallarda ve ocuklarda onlara ortak ol!
193
Ve onlara
vaatlerde bulun. Ve eytan, onlara aldatmadan baka bir ey vaat etmez. phesiz ki, Benim
kullarm, senin iin onlar aleyhine hibir g yoktur. Tm varlklar belirli bir programa gre
ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan olarak da Rabbin yeter.
66
Sizin Rabbiniz, Kendi armaanlarndan hak ettiklerinizi arayasnz diye, sizin iin denizde
gemileri yrten Zattr. phesiz ki O, size ok merhametlidir.
67
Ve denizde size bir zarar dokunduunda, o yalvardnz kiiler kaybolup giderler, O,
kaybolmaz. Sonra O, sizi karaya kararak kurtarnca, yz dnersiniz. Ve insan, ok iyilik
bilmeyen biridir!
68
Onun sizi kara tarafndan yerin dibine geirmesinden yahut zerinize bir kasrga
gndermesinden gvende misiniz? Sonra kendinize varlklar belirli bir programa gre ayarlayan
ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan birini de bulamazsnz.
69
Ya da sizi tekrar denize dndrp de zerinize kasrgalar gndermesinden ve bylece
ettiiniz iyilikbilmezlik sebebiyle sizi bomasndan gvende misiniz? Sonra bu yaptmza kar,
Bizim aleyhimize size yardm edecek bir koruyucu bulamazsnz.
70
Ve andolsun ki Biz, insanolunu an ve eref sahibi yaptk ve karada, denizde tatlara
ykledik ve temiz-ho yiyeceklerden onlar rzklandrdk. Ve onlar oluturduklarmzn
biroundan olduka fazlalkl kldk.
71
O gn Biz, btn insanlar nderleriyle aracaz. Ki o gn, kimin kitab sa eline
verilirse, ite onlar kendi kitaplarn okuyacaklar ve onlar kandil fitili/ekirdein iplikii kadar bir
hakszla uratlmayacaklar.
72
Her kim de bu dnyada kr ise ite o, hirette de krdr. Ve yolca daha akndr.
(50/17, sr/61-72)
Necm: 166
73
Az kalsn onlar seni, sana vahyettiimizden uzaklatrarak ondan bakasn Bize
dayandrarak syleyesin diye sana yanl yaptrp seni atete yakacaklard. te o takdirde seni halil/
iz brakan bir nder edinirlerdi.
74
Ve eer Biz, seni salamlatrmam olsaydk, gerekten onlara birazck meylediverecektin.
75
O durumda sana hayatn iki katn ve lmn iki katn tattrrdk. Sonra Bize kar kendine
hibir yardmc da bulamazdn.
76,77
Ve yaknda seni bu yerden/ yurdundan karmak iin kesinlikle rahatsz edecekler. O
takdirde senden nce elilerimizden gnderdiimiz kiiler hakkndaki yasamza/uygulamamza
gre onlar da senin ardndan pek az kalacaklardr. Bizim uygulamamzda herhangi bir deime
gremezsin.
78
Gnein batmasndan/ kaybolmasndan gecenin kararmasna kadar salt ikame et [ml
ynden ve zihinsel adan destek olmay; toplumu aydnlatmay kurumlatr ve ayakta tut] ve sabah
renip-retilmesini sala.
194
nk sabah renip-retilmesi grlecek eydir.
193 blis'in mallarda ve ocuklarda insanlara ortak olmas iin hibir aba gstermesine gerek yoktur. Kiiler, blis'e hizmet
ederek, mallarn blis'in amac dorultusunda harcayarak, ocuklarn rde erdirmeyip cahil brakarak onu kendilerine,
mallarna ve ocuklarna ortak ederler. Doru yolda eitilmemi bir ocuun babas artk yar yarya blis'tir ve bu
ocuun blis'in amac dorultusunda bir fsk, bir zlim veya bir mrik olmas kanlmazdr.
Bu hususlar, Resmi Mushaf: Nis/118-119, Mide/103, Sd/82-83, Enm/136, Bakara/268, sr/31'de grlebilir.
194 Bunlar, salt [zihn ve ml destek] vakitlerini belirleyen ilk yetlerdir. Her ne kadar Mekk bir sre iinde bulunuyor iseler
de, bu yetler Medne dnemine aittir. Yukarda da vurguladmz gibi, saltn [zihn ve ml destein] amac, kiiyi
zihn ve ml ynlerden destekleyerek kendisine ve topluma yararl bir insan hline getirmektir. zellikle saltn zihn
79
Ve geceden de. Ayrca, sana zg bir fazlalk olarak sen, salt geceleri uyanp uygula!
Rabbinin, seni gzel bir makama ulatraca umulur.
80
Ve de ki: Rabbim! Beni, doruluk giriiyle girdir ve doruluk kyla kar. Ve bana
katndan yardmc bir kuvvet ver.
81
Ve de ki: Hak geldi, btl yok oldu. phesiz btl yok olup gider.
(50/17, sr/73-81)
Necm: 167
82
Ve Biz Kurndan, inananlar iin ifa ve rahmet olan eyleri indiriyoruz. Ve bu, sadece irk
koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlarn ykmn artryor.
83
Ve Biz insana nimet verdiimiz zaman, yz evirip uzaklar. Ona fenalk dokununca da
mitsizlie der.
84
De ki: Herkes bulunduu hl zerine i yapar. Bu durumda Rabbin, yol olarak kimin en
doru olduunu daha iyi bilendir.
85
Ve sana vahiyden
195
soruyorlar. De ki: Vahy, Rabbimin iindendir. Size ise az bilgiden
baka bir ey verilmemitir.
86
Ve andolsun ki dilersek sana vahyettiimizi ortadan kaldrrz; sonra Bize kar, kendine
varlklar belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan
birini bulamazsn.
87
Rabbinden bir rahmet olarak Biz bunu yapmadk. Gerekten Onun senin zerindeki
armaanlar ok byktr.
88
De ki: Andolsun ki bugnn, yarnn tm insanlar, bu Kurnn bir benzerini getirmek
zere bir araya gelseler, birbirlerine yardmc da olsalar, onun benzerini kesinlikle getiremezler.
89
Ve andolsun ki Biz bu Kurnda insanlar iin her rnekten evirip evirmiizdir. Yine de
insanlarn ou gerei rtmekten bakasndan kandlar/ inkrda srarc oldular.
90-93
Ve Bizim iin yerden bir pnar fkrtmadka sana asla inanmayacaz. Yahut senin
hurmalardan, zmlerden oluan bir bahen olmal. Onlarn aralarnda arl arl rmaklar
aktmalsn. Yahut iddia ettiin gibi g paralar hlinde zerimize drmelisin yahut Allah ve
melekleri karmza getirmelisin. Yahut senin altn sslemeli bir evin olmal yahut ge
ykselmelisin. Ancak, senin ykseliine, renip reteceimiz bir kitab bize indirmene kadar asla
inanmayz dediler. Sen de ki: Rabbim noksanlklardan arnktr. Ben, beer bir eliden baka bir
ey miyim ki!
94
Ve insanlara yol gsterimi/Kurn gelince, kendilerinin iman etmelerine, sadece Allah bir
beeri mi eli gnderdi? demeleri engel olur.
95
De ki: Eer yeryznde huzur iinde yryp duran melekler olsayd, elbette Biz onlara
gkten eli olarak bir melek indirirdik.
yn, insann rde ermesini saladndan, Rabbimiz, bu ok nemli amac gerekletirmenin yolu olan eitim ve
retime ne kadar nem verdiini, dman saldrs altnda iken bile saltn zihn ynnn terk edilmemesi gerektii
talimat ile gstermitir. Yukardaki yetlerde konu edilen, saltn zihn yndr. te bu sebeple, belirli vakitlerde saltn
ikme edilmesi istenerek, insann manev beslenmesinin sreklilii salanmtr. Saltn, mminler iin gnn belli
vakitlerinde yerine getirilecek bir grev olmas, ncelikle, insan uurunda Allah inancnn devamlln gerekletirme
gayesine yneliktir. Dolaysyla, salt ikme etmek [zihn ve ml destek oluturup ayakta tutmak] insan iin ok nemli
bir dev mahiyetindedir. Bu neminden dolay da gnn belli vakitlerinde [sabah, akam ve gece] bu devin yerine
getirilmesi istenmektedir. Salt ikme etmeyi emreden Allah, bunlarn hangi vakitlerde ikme edileceini sr/78-79 ve
Hd/114'te aka bildirmitir. Dikkat edilirse, Hd/114 ile sr/78-79'daki ifadeler ayn olup bu yetler saltn vakitlerini
belirtmektedir. Ancak bu vakitler, Kurn'n genel slbuna uygun olarak deiik slp ve zde szcklerle ifade
edilmitir. Dikkat edilmesi gereken nokta, bu farkl szcklerin hepsinin de ayn anlam tayor olmasdr. Binaenaleyh, bu
vakitleme o gnn Arabistan'nn coraf ve sosyal koullar erevesinde ngrlm olup bize gre, farkl corafya ve
sosyal ortamlarda salt iin en uygun zamanlar belirlenebilir.
195 Bkz. 54 nolu not.
96
De ki: Benimle sizin aranzda hit olarak Allah yeter. phesiz O, kullarna, her eyin i
yzn, gizli taraflarn iyi bilendir, en iyi grendir.
97,98
Ve Allah kime klavuz olursa, ite o doru yolu bulmu olandr. Kimi de saptrrsa, artk
bunlar iin Allahn astlarndan hibir yardmc, koruyucu, yol gsterici yakn kimse bulamazsn.
Ve Biz, onlar kymet gn kr, dilsiz ve sar olduklar hlde, yzleri st toplayacaz. Onlarn
varacaklar yer cehennemdir. Ne zaman ki cehennem dindi, onlara atei arttrrz. te bu, onlarn,
yetlerimizi/ almetlerimizi/ gstergelerimizi rtbas etmi olmalar ve Bizler, bir yn kemik ve
ufalanm toz olduumuz zaman m, biz yeni bir oluturulula kesinlikle diriltilmi mi olacaz?
demi olmalar nedeniyle onlarn cezasdr.
99
Onlar, gkleri ve yeri oluturan Allahn, kendilerinin ayn olan insanlar oluturmaya da
g yetiren olduunu ve onlar iin phe edilmeyen bir sre sonu belirlemi olduunu da
grmediler mi? te bu irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar, gerei rtmeden baka
eyden kandlar/ hep gerekleri rtmeye yneldiler.
100
De ki: Eer siz, Rabbimin rahmet hazinelerine sahip olsaydnz, harcanr tkenir
endiesiyle kesinlikle elinizde tutar; kimseye bir ey vermezdiniz. Ve insan ok cimridir.
(50/17, sr/82-100)
Necm: 168
101
Ve andolsun Biz, Msya apak dokuz; birok yet [almet/gsterge]
196
verdik ite
srloullarna soruver. Hani Ms, kendilerine geldi de Firavun ona, Ey Ms! Ben senin
bylenmi olduunu kesinlikle biliyorum demiti.
102
Ms dedi ki: Sen kesinlikle bildin ki, yetleri, birer ibret olmak zere, ancak gklerin ve
yerin Rabbi indirdi. Ve ben de senin ykma uramlna kesinlikle inanyorum.
103
Bunun zerine Firavun, Msy ve srloullarn Msrdan srmek istedi de Biz, onu ve
beraberindekilerin hepsini suda boduk.
104
Ve ondan sonra Biz srloullarna, Bu topraklara siz yerlein! Sonra hirete dair verilen
sz geldii vakit, sizi toplayp bir araya getireceiz dedik.
(50/17, sr/101-104)
Necm: 169
105
Ve Biz Kurn sadece hak ile indirdik, o da sadece hak ile indi. Ve Biz seni yalnzca
mjdeci ve uyarc olarak eli yaptk.
106
Ve Kurn, Biz onu insanlara ar ar renip retesin diye para para ayrdk ve Biz
onu indirdike indirdik!
107,108
De ki: Siz Kurna ister inann, ister inanmayn; u daha nce kendilerine bilgi
verilenler; Kurn onlara okunduunda onlar, boyun eip teslimiyet gstererek eneleri st
kapanrlar. Ve Rabbimiz her trl kusurdan arnktr. Rabbimizin vaadi kesinlikle
gerekleecektir derler.
109
Ve onlar, alayarak eneleri st kapanrlar. Ve Kurn, onlarn sayglarn, alak
gnlln artrr.
110
De ki: Allah diye arn veyahut Rahmn diye arn. Hangi eyle arrsanz arn
en gzel isimler Onundur. Salt [ml ynden ve zihinsel adan destek olman; toplumu
aydnlatmaya alman] aka yapma, gizli de yapma. Ve bu ikisi arasnda bir yol ara.
196 Bkz. 170 nolu not.
111
Ve de ki: Tm vgler, hibir ocuk edinmeyen, sahiplikte ve ynetimde kendisinin
herhangi bir orta bulunmayan, dknlkten dolay yardmcs olmayan Allaha zgdr. Ve
Allah ululadka ulula!
(50/17, sr/105-111)
YNUS SRES
MEKKE DNEM
Necm: 170
1
Elif/1, Lm/30, R/200.
197
te bunlar, o yasalar ieren kitabn yetleridir.
2
nsanlar uyar ve inananlara Rableri nezdinde kesinlikle kademe sdk [ho geliler, mutlu
yaamlar]
198
olduunu mjdele diye kendilerinden, olgun bir adama vahyediimiz onlara tuhaf m
geldi? Kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler, Hi phesiz bu eli/ bu
kitap, kesinlikle apak byleyici szler syleyen bir bilgindir/gz boyayan etkili bilgilerdir
dediler.
(51/10, Ynus/1-2)
Necm: 171
3
phesiz sizin Rabbiniz, gkleri ve yeri alt evrede oluturan, sonra en byk taht zerinde
egemenlik kuran,
199
ii ynetip duran Allahtr. Dnyada yardm edecek, destek olacak kii ancak
Onun izninden/ bilgisinden sonra yardm edebilir. te Bu, Rabbiniz Allahtr. O hlde Ona kulluk
ediniz! Hl dnp ibret almaz msnz?
4
Hepinizin dn sadece Onadr. Allah, bunu hak olarak vaat etmitir. phesiz O, halk ilk
batan oluturur, sonra iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimseleri nasipleri/ haklar
olan paylar ile karlk vermek iin geri dndrr. u kfirler; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddedetmi olan u kimseler, kfrleri; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddedetmeleri nedeniyle, kaynar sudan bir iki ve ackl azap kendileri iin olanlardr.
5
O, gnei bir aydnlk, ay bir k yapan ve senelerin saysn ve hesabn bilesiniz diye, aya
menziller ayarlayandr. Allah bunu ancak gerek ile oluturmutur. O, bilecek olan bir toplum iin
yetleri ayrntl olarak aklar.
6
phesiz gece ile gndzn birbiri ardnca gelmesinde ve Allahn gklerde ve yerde
oluturduu eylerde, Allahn korumas altna giren bir toplum iin nice almetler/gstergeler
vardr.
(51/10, Ynus/3-6)
Necm: 172
7,8
Bize kavumay ummayan, dnya hayatna raz olan, onunla tatmin bulan u kimseler ve
kendileri Bizim yetlerimize/ almetlerimize/ gstergelerimize duyarsz, ilgisiz olan kimseler; ite
bunlar, kendi elleriyle ettikleri yznden varacaklar yer ate olanlardr.
9
Hi phesiz iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapan u kimseler; imanlarndan dolay
Rableri kendilerine klavuz olur. Bol nimetli cennetlerinde onlarn altlarndan rmaklar akar durur.
10
Onlarn oradaki dualar, Allahm! Sen her trl eksiklikten arnksn!dr. Ve onlarn
oradaki selmlamalar, Selmdr [salk, esenlik, mutluluktur]! Dualarnn sonu da, lemlerin
Rabbi Allaha sonsuz vgler olsun!dur.
(51/10, Ynus/7-10)
197 Bkz. 8 nolu not.
198 Kadem [ayak] ve sdk [doruluk] szcklerinden meydana gelen kademe sdk tamlamas, doruluk aya demektir ve
insanlarn yaptklar amellerin karlnn hayrl, uurlu olmas anlamna gelir. Bu tamlama ile yette, inananlarn
yaptklar amellerin karlklarn eksiksiz, hatta fazlasyla alacaklar ifade edilmitir.
199 Bkz. 37 ve 52 nolu notlar.
Necm: 173
11
Ve eer Allah, insanlara, onlarn hayr arabuk istedikleri gibi, ktl alelacele verseydi,
onlara, kesinlikle kendi srelerinin sonunu gerekletirirdi. Fakat Biz, Bize kavumay
ummayanlar azgnlklar iinde bocalayanlar olarak terk ederiz.
12
Ve insana sknt dokunduu zaman, yan yatarken, otururken, dikilirken Bize kesinlikle
yalvarr. Kendisinden skntsn gideriverdik mi de sanki kendisine dokunan o sknt iin Bize hi
yalvarmam gibi aldrmadan geip gider. Snr aanlara yaptklar eyler ite byle sslenmitir.
13
Ve andolsun ki sizden nceki kuaklar, irk koarak, kfrederek yanl yaptklar zaman
deiime/ ykma urattk. Ve onlarn elileri ak belgeler ile gelmilerdi. Zaten onlar inanacak
deillerdi. te gnahkrlar topluluunu Biz byle cezalandrrz.
14
Sonra nasl amel edeceinize bakalm diye onlarn sonrasndan sizi yeryznde onlarn
yerine getirdik.
15
Ve yetlerimiz onlara aka okunduunda, Bize kavumay ummayanlar: Bundan baka
bir Kurn getir yahut bunu deitir! dediler. De ki: Onu kendimin ngrmesiyle deitirmem
benim iin sz konusu olamaz. Ben, sadece bana vahyolunana uyuyorum. Rabbime isyan edersem,
kesinlikle byk bir gnn azabndan korkarm.
16
De ki: Allah dileseydi, ben Kurn size okumazdm ve Allah, Kurn size bildirmemi
olurdu. Ben de Kurndan nce kesinlikle iinizde bir mr kalmtm. Hl aklnz
kullanmayacak msnz?
17
yleyse Allahn aleyhine bir yalan uyduran veya Onun yetlerini/ almetlerini/
gstergelerini yalanlayan kiiden daha yanl; kendi zararlarna i yapan kim olabilir? Hi phesiz
bu gnahkrlar kurtulua eremezler.
18
Onlar, Allahn astlarndan, kendilerine zarar vermeyen ve kendilerine yarar salamayan
eylere tapyorlar ve Bunlar Allah katnda bizim yardmclarmz/ destekilerimizdir diyorlar. De
ki: Siz Allaha gklerde ve yerde Kendisinin bilmedii bir eyi mi haber veriyorsunuz? Allah,
onlarn ortak kotuklar eylerin hepsinden arnktr ve ok ycedir.
19
Ve insanlar, sadece bir tek mmet idiler, sonra ihtilfa dtler ve eer Rabbinden bir
Sz
200
gememi olsa idi, ihtilf edip durduklar eyler hakknda aralarnda hkm kesinlikle
gerekletirilmiti.
20
Ve onlar, Ona Rabbinden bir almet/ gsterge indirilseydi ya! diyorlar. Grlmeyeni,
duyulmayan, sezilmeyeni, gemii, gelecei bilmek kesinlikle Allaha aittir. Hadi bekleyin.
phesiz ben sizinle birlikte bekleyenlerdenim deyiver!
21
Ve insanlara dokunan bir skntdan sonra kendilerine bir rahmet tattrdmz zaman,
yetlerimiz/ almetlerimiz/ gstergelerimiz hakknda onlarn bir pln vardr. De ki: Pln
bakmndan Allah daha abuktur. phesiz ki elilerimiz plnladnz eyleri yazp duruyorlar.
(51/10, Ynus/11-21)
Necm: 174
22
Allah, size karada ve denizde yolculuk ettirendir. Gemilerde bulunduunuzda gemiler
iindekileri tatl bir rzgrla gtrr. Yolcular neelendiklerinde, iddetli bir frtna gelip atar,
dalgalar her yerden gelir. Ve onlar, epeevre kuatldklarn anlaynca, dini Allah iin arndranlar
olarak Ona yalvarrlar: Bizi bundan kurtarrsan, hi kukusuz, karln deyenlerden oluruz.
200 RABBMZDEN GEEN SZ: yette konu edilen sz, Rabbimizin cezalar, ad konmu sreye erteleme ilkesidir. Yce
Allah, bu ilkesinden ve bu ilkeyi bozmayacandan Resmi Mushaf: r/14, Hd/110, Ftr/45, Fusslet/45 ve T-
H/129'da da bahsetmitir.
23
Sonra ne zaman ki Biz onlar oradan kurtardk, kurtulur kurtulmaz yeryznde haksz yere
taknlklar yaparlar. Ey insanlar, taknlnz u basit dnya hayatnn kazanm olarak srf kendi
zararnzadr. Sonra dnnz sadece Bizedir. Sonra Biz, yapm olduklarnz size haber
vereceiz.
(51/10, Ynus/22-23)
Necm: 175
24
Dnya hayatnn rnei, Bizim gkten indirdiimiz su gibidir. Ki gkten indirdiimiz suyla
insanlarn ve hayvanlarn yedii bitkiler birbirine karmtr. Sonunda yeryz sslerini taknp
sslendii, sahipleri de kendilerinin, ona gc yetenler olduklarna inandklar bir srada, geceleyin
veya gndz vakti, ona emrimiz gelivermitir de anszn, sanki dn orada hibir enlik yokmu
gibi, onu, ta kknden biivermitir. Biz, yetlerimizi dnecek bir toplum iin ite byle ayrntl
olarak aklarz.
25
Ve Allah, selmet [esenlik, gvenlik, mutluluk] yurduna aryor ve O, diledii/dileyen
kimseye klavuz olur.
26
Gzellik yapan kiiler iin daha gzeli ve fazlas vardr. Yzlerine kara bulamaz, aalk,
aalanma da. te bunlar, cennet ashbdrlar. Onlar, orada sonsuz olarak kalcdrlar.
27
Ktlk
kazanm olan kimseler de, ktln cezas, bir benzeri iledir. Ve onlar bir aalk kaplar. Onlar
iin Allahtan, hibir koruyucu yoktur. Sanki onlarn yzleri karanlk gecelerden bir paraya
brnm gibidir. te onlar atein ashbdrlar. Onlar orada sonsuza dek kalacaklardr.
28,29
Ve hepsini toplayacamz, sonra da o ortak koanlar iin Yerlerinize! Siz ve
ortaklarnz! diyeceimiz gn, artk kesinlikle aralarn iyice aacaz ve onlarn ortaklar, Siz
sadece bize tapmyordunuz ki! imdi bizim aramzda ve sizin aranzda hit olarak Allah yeter. Biz
sizin kulluunuzdan kesinlikle bilgisizdik/ duyarszdk diyecekler.
30
Onlar, ite burada/o zaman herkes ne gnderdiyse onun imtihann verecek. Ve kesinlikle
gerek mevllar olan Allaha dndrlecekler. ftira edip uydurduklar eyler de kesinlikle
kendilerinden uzaklap kaybolacaklar.
31,32
De ki: Sizi gkten ve yeryznden kim rzklandryor? Ya da kulaklara ve gzlere kim
sahip oluyor, bunlarn sahibi kim? Ve lden diriyi, diriden ly kim karyor? Ve ileri kim
dzenliyor? Hemen Allah diyecekler. O zaman de ki: O hlde hl Allahn korumas altna
girmeyecek misiniz? yleyse ite O, sizin gerek Rabbiniz Allahtr. Artk, gerekten sonra
sapklktan baka ne olabilir! O hlde nasl da evriliyorsunuz?
33
Hak yoldan kan kiilere Rabbinin kelimesi
201
gereklemitir: phesiz onlar imana
gelmezler.
34
De ki: Ortaklarnzdan, nce oluturup, sonra da onu evirip yeniden iade edecek/
diriltecek kimdir? De ki: Allah nce olutur, sonra da onu iade eder. O hlde nasl
dndrlyorsunuz?
35
De ki: Ortaklarnzdan doru yolu gsterecek olan kimdir? De ki: Allah, hak olan doru
yola klavuzluk eder. O hlde kim doru yola klavuz olur? O hlde doru yola klavuz olan m
kendisine uyulmaya daha lyktr, yoksa kendisine yol gsterilmeyince onu bulamayan m? O hlde
size ne oluyor? Nasl hkmediyorsunuz?
36
Ve onlarn ou, ancak bir zanna uyarlar. phesiz ki zan, haktan hibir ey kazandrmaz.
phesiz Allah, onlarn yaptklarn ok iyi bilir.
(51/10, Ynus/24-36)
201 Bkz. 77 nolu not.
Necm: 176
37
Ve bu Kurn, Allahn astlar tarafndan uydurulan deildir. Lkin sadece iinde konu
edilenlerin dorulanmas ve Tevrtn ayrntl olarak aklanmasdr. Onda phe edilecek hibir
ey yoktur. lemlerin Rabbindendir.
38
Yahut Onu kendisi uydurdu diyorlar. De ki: yleyse siz benzeri bir sre meydana
getirin, Allahn astlarndan arabileceklerinizi de arn. Eer doru kimseler iseniz.
39
Tam tersine, onlar bilgisini kavrayamadklar ve ilk olarak ortaya kmas kendilerine henz
gelmemi olan bir eyi yalanladlar. Bunlardan nceki kiiler, byle yalanlamlard. te bak irk
koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlarn kbeti nasl olmutur.
40
Onlardan Kurna inanacaklar da var, inanmayacaklar da var. Ve senin Rabbin kargaa
karanlar en iyi bilendir.
41
Ve eer seni yalanladlarsa hemen de ki: Benim amelim bana, sizin ameliniz de size aittir.
Benim yaptklarmdan siz uzaksnz, ben de sizin yaptklarnzdan uzam.
42
Ve onlardan sana kulak veren kimseler vardr. Onlar akln altrmazlarken sarlara, sen
mi dinleteceksin?
43
Onlardan sana bakanlar da var. Fakat sen, krlere, onlar grmeyenler olsalar da sen mi
klavuz olacaksn?
44
phesiz ki Allah, insanlara hibir ekil ve yolla hakszlk etmez. Velkin insanlar kendi
kendilerine yanllar; kendi zararlarna iler yaparak hakszlk ediyorlar.
45
Ve insanlar, Allahn, onlar toplayaca gnde, sanki onlar sadece gndzden bir saat
kalmlar gibi, aralarnda tanrlar. Allaha kavumay yalanlayan kiiler, klavuzlanan doru
yoldan gidenler olmadklarndan kesinlikle ziyana uramlardr.
46
Ve Biz onlara vaat ettiimizin bir ksmn sana gstersek de yahut seni vefat ettirsek;
gemite yaptklarn, yapman gerekirken yapmadklarn bir bir hatrlatrsak da, sonunda onlarn
dn yalnzca Bize olacak. Sonra Allah onlarn ne yapacaklarna hittir.
47
Ve her nderli toplum iin eli olacaktr. O elileri geldiinde de aralarnda adalet
gerekletirilmitir. Ve onlar, hakszla uratlmazlar.
48
Ve onlar; Eer dorular iseniz bu vaat ne zamandr? diyorlar.
49
De ki: Ben, Allahn dilediinin dnda kendim iin bir zarar ve bir yarara g yetiremem.
Her nderli toplum iin bir sre sonu vardr. Onlarn srelerinin sonu gelince artk ne bir an
erteleyebilirler, ne ne alabilirler.
50
De ki: Hi dndnz m? Onun azab size geceleyin uykuda veya gndzn gelecek
olsa! Sulular bundan neyi acele isterler?
51
Bu azap meydana geldikten sonra m ona iman edeceksiniz, yoksa imdi mi? Hlbuki siz
onu acele olsun istiyordunuz.
52
Sonra o irk koarak, inkr ederek yanl; kendi zararlarna i yapanlara, Tadn u
sonsuzluun azabn! denilecek. Kazanm olduunuz eylerden bakas ile mi
cezalandrlacaksnz?
53
Ve O azap gerek mi? diye senden haber almak istiyorlar. De ki: Evet. Rabbime
andolsun ki o, kesinlikle bir gerektir. Ve siz, ciz brakanlar deilsiniz.
54
Ve eer ki, irk komak sretiyle yanl; kendi zararlarna i yapm olan herkes yeryznde
ne varsa kendisinin olsa onu feda ederdi/ kurtulmalk verirdi. Ve onlar, azab grnce pimanlk
duyard. Ve aralarnda adalet kesinlikle gerekleecektir. Ve onlar, hakszla uramazlar.
(51/10, Ynus/37-54)
Necm: 177
55
Haberiniz olsun! phesiz gklerde ve yerde olan eyler Allah iindir. Haberiniz olsun!
phesiz Allahn vaadi gerektir. Velkin onlarn ou bilmiyorlar.
56
Allah, hayat verir ve ldrr. Ve siz, yalnzca Ona dndrleceksiniz.
(51/10, Ynus/55-56)
Necm: 178
57
Ey insanlar! Size Rabbinizden bir t, gslerdekine ifa, inananlara bir klavuz ve bir
rahmet gelmitir.
58
De ki: Bunlar, Allahn ihsanyla ve rahmetiyledir. te yalnzca bunlarla sevinsinler. Bu,
onlarn toplayp durduklarndan daha hayrldr.
59
De ki: Grdnz m/ hi dndnz m? Allah, sizin iin nice rzklar indirdi de siz
onlardan bir ksmn haram ve hell yaptnz. De ki: Allah m izin verdi size, yoksa siz Allah
adna yalan m uyduruyorsunuz?
60
Ve Allaha, yalan iftira atanlarn, kymet gnne dair grleri, inanlar nedir? phesiz
Allah, insanlara ltfedendir velkin onlarn ou karln demiyorlar.
61
Ve sen, hangi ii yaparsan yap, Kurndan onun hakknda ne okursan oku ve siz ne ite
alrsanz aln, unutmayn ki, siz ona dalp gitmiken, Biz, sizin zerinizde hitiz. Yerde ve
gkte zerre arlnca hibir ey Rabbinizden uzak kalmaz. Ve bundan k ve daha by
ancak apak bir kitaptadr.
(51/10, Ynus/57-61)
Necm: 179
62,63
An gznz! Allahn yaknlarna, yardmclarna ki onlar inanan ve Allahn
korumas altna girmi kimselerdir kesinlikle kayg yoktur. Onlar zlmeyecekler de.
64
Onlara dnya hayatnda ve hiret hayatnda mjde vardr. Allahn szleri iin deiiklik
diye bir ey yoktur. te bu, en byk kurtuluun ta kendisidir.
65
Ve onlarn sz seni zmesin. Kesinlikle hkimiyet, an ve eref btnyle Allaha aittir. O,
en iyi iiten, en iyi bilendir.
66
Gznz an! Gklerde olan kimseler ve yeryznde olan kimseler kesinlikle Allahndr.
Ve Allahn astlarndan istekte bulunan kimseler, e tuttuklarna tbi olmuyorlar. Onlar sadece
zanna uyuyorlar ve onlar sadece yalan sylyorlar.
67
Allah, iinde dinlenesiniz diye sizin iin geceyi, gresiniz diye de gndz var edendir.
phesiz bunda kulak verecek bir toplum iin almetler/gstergeler vardr.
(51/10, Ynus/62-67)
Necm: 180
68
Dediler ki: Allah, ocuk edindi. O, bundan arnktr. O, zengindir/ hibir eye muhta
deildir. Gklerde ve yerde olan eyler Onundur. Buna dair yannzda hibir delil yoktur. Allaha
kar bilmeyeceiniz bir eyi mi sylyorsunuz?
69
De ki: u, Allaha yalan uyduran kimseler kesinlikle kurtulamazlar.
70
O eyler, dnyada bir kazanmdr. Sonra dnleri yalnzca Bizedir. Daha sonra da
kfrettikleri; bilerek reddedip kabul etmedikleri eyler nedeniyle kendilerine o etin azab
tattracaz.
(51/10, Ynus/68-70)
Necm: 181
71,72
Bir de onlara Nhun nemli haberlerini oku: Hani o toplumuna: Ey toplumum! Eer
benim makamm; grevli oluum, size kar km ve Allahn yetleriyle t veriim size ar
geliyorsa, unu bilin ki, ben, iin sonucunu yalnzca Allaha brakmmdr. Artk siz ve ortaklarnz
her ne yapacaksanz toplanp btn gcnzle karar veriniz. Sonra bu iiniz size dert olmasn.
Sonra bana gerekletirin, bana sre de tanmayn. Sonra da eer yz evirirseniz; zaten ben sizden
bir cret istemedim! Benim cretim sadece Allahn zerinedir. Ve ben Mslmanlardan olmakla
emrolundum demiti.
73
Buna ramen yine de onu yalanladlar. Biz de onu ve gemide kendisiyle beraber olanlar
kurtardk. Ve onlar gidenlerin yerine getirdik. yetlerimizi [almetlerimizi/ gstergelerimizi]
yalanlayanlar da suda boduk. O uyarlanlarn kbetinin nasl olduuna bir bakver.
74
Sonra onun ardndan kendi toplumlarna eliler gnderdik de onlar, onlara apak belgeler
getirdiler. Ama daha nce onu yalanlamalar nedeniyle inanmadlar. te Biz, snr aanlarn
kalplerini byle damgalarz/mhrleriz.
***
75
Sonra bunlarn arkasndan Ms ve Hrnu yetlerimizle/ almetlerimizle/
gstergelerimizle Firavuna ve ileri gelenlerine gnderdik. Fakat onlar byklendiler ve gnahkr
bir toplum oldular.
76
Kendilerine tarafmzdan gerek gelince, Hi phesiz bu, kesinlikle apak bir sihirdir
dediler.
77
Ms dedi ki: Siz hak iin, o, size gelince, Bu, bir byl szdr? m diyorsunuz?
Hlbuki byl sz syleyenler, umduklarna eremezler.
78
Onlar: Sen atalarmz zerinde bulduumuz eyden bizi eviresin ve yeryznde saltanat
ikinizin olsun diye mi bize geldin? Biz ikinize de inanmayz dediler.
79
Ve Firavun, Bana en bilgili, etkili sz syleyen bilginlerin tmn getirin! dedi.
80
Sonunda etkili sz syleyen bilginler gelince, Ms onlara, Ne atacaksanz atn! dedi.
81,82
Onlar ortaya atnca da Ms, Sizin getirdiiniz ey bir gz boyama/ aldatmacadr.
phesiz, Allah onun bo ve aslszln ortaya karacaktr. phe yok ki, Allah kargaaclarn
iini dzeltmez. Ve Allah, gnahkrlarn houna gitmese de, hakk, Kendi kelimeleriyle ortaya
koyup gerekletirir dedi.
83
Sonra Firavun ve adamlarnn kendilerini atee ataca korkusundan dolay Msya kendi
toplumundan bir soydan baka kimse iman etmedi. Ve phesiz Firavun yeryznde ok stn idi
ve o kesinlikle snr aanlardand.
84
Ve Ms, Ey toplumum! Siz Allaha iman ettinizse, sadece Ona teslim olan
Mslmanlardan oldunuzsa, artk sadece Ona sonucu brakn! dedi.
85,86
Onlar da, Biz Allaha iin sonucunu braktk. Ey Rabbimiz! Bizi o irk koarak yanl;
kendi zararlarna i yapan toplum iin atelere srkleme ve bizi rahmetinle kfirler; Allahn
ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimseler toplumundan kurtar! dediler.
87
Ve Biz Ms ile kardeine, Toplumunuz iin Msrda birtakm okullar hazrlayn ve
okullarnz kble/hedef kln ve salt ikame edin [ml ynden ve zihinsel adan destek olma;
toplumu aydnlatma kurumlar oluturun, ayakta tutun] ve mminlere mjde verin! diye
vahyettik.
88
Ve Ms: Rabbimiz! phesiz Sen Firavuna ve ileri gelenlerine basit dnya hayatnda
znet ve mallar verdin. Rabbimiz! Senin yolundan saptrsnlar diye Rabbimiz! Onlarn mallarn
sil-spr ve kalplerine sknt dr. nk onlar o ackl azab grmedike iman etmeyecekler
dedi.
89
Allah Her ikinizin de duas kesinlikle kabul olundu. yleyse ikiniz doru yolda devam
edin. Ve bilmeyen kiilerin yolunu sakn izlemeyin! dedi.
90-92
Ve srloullarn bol sudan/nehirden geirdik. Ama Firavun ve askerleri azgnlk ve
dmanlkla onlar hemen izledi. Sonunda boulma ona yetiince, Gerekten, srloullarnn
inand Tanrdan baka tanr olmadna ben de inandm, ben de teslim olanlardanm dedi.
imdi mi? Hlbuki daha nce isyan etmitin ve de bozgunculardan olmutun. Artk Biz senden
sonra geleceklere ibret olasn diye, bugn seni zrhnla birlikte kurtaracaz. Ve phesiz
insanlardan birou kesinlikle Bizim yetlerimize/ almetlerimize/ gstergelerimize kar
duyarsz/ilgisizdirler.
93
Ve andolsun srloullarn ok gzel bir yurda yerletirdik ve onlar ho nimetlerden
rzklandrdk da kendilerine bilgi gelene kadar ihtilfa dmediler. phesiz Rabbin, o
anlamazla dtkleri konularda kymet gn aralarnda gerekletirecektir.
(51/10, Ynus/71-93)
Necm: 182
94,95
Artk, sana indirdiimiz eylerin bir ksmna dair kesin, yeterli bilgin yok idiyse, hemen
senden nce kitap renip reten kimselere sor! Andolsun ki sana Rabbinden hak gelmitir. O
hlde sakn phe edenlerden olma! Sakn Allahn yetlerini yalanlayanlardan da olma, sonra
zarara/kayba urayp ac ekenlerden olursun.
(51/10, Ynus/94-95)
Necm: 183
96,97
phesiz, u, aleyhlerinde Rabbinin Kelimesi
202
hak olmu olan kimseler, kendilerine
btn almetler/gstergeler hep birden gelse, yine de o ackl azab grnceye kadar iman etmezler.
98
Ne olurdu, iman edip de imanlar kendilerine yarar salam bir kent olsayd ya? Ancak
Ynusun toplumu ayrdr. Onlar iman ettikleri vakit, basit dnya yaamnda o rezillik azabn
zerlerinden kaldrdk ve onlar bir sreye kadar yararlandrdk.
99
Oysa Rabbin dileseydi, elbette yeryzndekilerin hepsi topluca inanrd. Artk, inanan
kimseler olmalar iin, insanlar sen mi zorlayacaksn?
100
Allahn izni/ bilgisi olmakszn, hi kimse iin iman etme yoktur. Ve Allah, kirlilii/azab
akln kullanmayanlarn zerine brakr.
101
De ki: Gklerde ve yerde ne var bir bakn! Ve iman etmeyecek bir toplulua apak
yetler/almetler/ gstergeler ve uyarmalar bir ey salamaz/ uyarmalar ne salar?
102
Artk onlar, sadece kendilerinden nce gelmi gemi olanlarn uradklar gnlerin
aynsn m bekliyorlar? De ki: Bekleyin, ben de sizinle beraber bekleyenlerdenim.
103
Sonra Biz, elilerimizi ve iman edenleri kurtarrz. te byle! Mminleri kurtarmak
zerimize den bir grevdir.
104-106
De ki: Ey insanlar! Eer benim dinimin ne olduunu kesin ve tam olarak
bilmiyorduysanz, iyi bilin ki, Allahn astlarndan sizin taptklarnza ben tapmam. Velkin sizin
cannz alacak olana/Allaha taparm. Ve ben mminlerden olmamla ve Tm benliini ortak
komaktan, Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmekten Hakka dnen biri olarak Dine
dndr ve sakn ortak koanlardan olma! Ve Allahn astlarndan sana yarar salamayan, zarar da
dokunmayacak olan eylere yalvarma! Buna ramen eer yaparsan, o zaman hi phesiz sen irk
koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimselerden olursun diye emrolundum.
107
Ve eer Allah, sana bir zarar dokunduracak olursa, onu Ondan baka giderecek biri yoktur.
Ve eer sana bir hayr dilerse, o zaman da Onun verdiklerini geri evirecek biri yoktur. O,
armaanlarn kullarndan dilediine isabet ettirir. Ve Allah, ok yarlgayc, ok merhametlidir.
202 Bkz. 77 nolu not.
108
De ki: Ey insanlar! Rabbinizden, elbette, size hak gelmitir. Artk klavuzlanan doru yola
giren, ancak kendisi iin girmitir ve gerekten, sapan da, kendi zararna sapmtr. Ve ben, sizin
zerinize sizi ayakta tutan; sizden sorumlu biri deilim.
109
Ve sen, sana vahyolunan eye uy! Ve Allah hkmn verinceye kadar sabret. Ve Allah,
hkm verenlerin en hayrlsdr.
(51/10, Ynus/96-109)
HD SRES
MEKKE DNEM
Necm: 184
1-4
Elif/1, Lm/30, R/200.
203
Bu Kurn, Allahtan bakasna kulluk etmeyin; sadece Allaha
kulluk edin diye, yetleri,
irk koarak yaplan yanl; kendi zararlarna ii ve kargaay engellemek iin konulmu
kanun, dstur ve ilkeler iertilmi/bozulmas engellenmi,
bir de en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapan, her eyin i yzn/gizli
taraflarn da iyi bilen tarafndan ayrntl olarak aklanm bir kitaptr: phesiz ben sizin iin
Onun tarafndan bir uyarc ve bir mjdeciyim. Ve Rabbinizden balanma isteyin, sonra Ona
tevbe edin ki, sizi ad konmu bir sre sonuna kadar gzelce yararlandrsn. Ve her fazilet sahibine
armaanlarn versin. Ve eer yz evirirseniz, ben sizin aleyhinize olan byk bir gnn
azabndan korkarm. Dnnz yalnzca Allahadr. Ve O her eye gc yetendir.
204
(52/11, Hd/1-4)
Necm: 185
5
Haberiniz olsun! phesiz onlar, Eliden/ vahiyden gizlenmek iin gslerini drp
bkerler. Haberiniz olsun! Onlar rtlerine brnrlerken, gizledikleri eyleri, aa vurduklar
eyleri Allah biliyor. phesiz Allah, gslerdekileri en iyi bilendir.
6
Ve yeryznde hibir kk-byk canl yoktur ki, rzk Allaha ait olmasn. Allah, onun
yerleik yerini de geici bulunduu yeri
205
de bilir. Hepsi apak bir kitaptadr.
7
Ve Allah, hanginizin daha gzel amel ileyeceini imtihan etmek iin gkleri ve yeri alt
evrede oluturandr. Evren, nce su hlinde idi; Onun taht
206
su zerindeydi; Allah o evrede de
egemendi, plnlayp ynetendi.
207
Ve eer onlara, Gerekten siz ldkten sonra diriltileceksiniz
203 Bkz. 8 nolu not.
204 Burada dikkat edilmesi gereken nemli noktalardan biri, 2-4. yetlerdeki, phesiz ben sizin iin O'nun tarafndan bir
uyarc ve bir mjdeciyim. Ve Rabbinize balanma isteyin, sonra ona tevbe edin ki, sizi ad konmu bir sreye kadar
gzelce yararlandrsn. Ve her fazilet sahibine ltfunu versin. Ve eer yz evirirseniz, ben sizin aleyhinize olan byk bir
gnn azabndan korkarm. Dnnz yalnzca Allah'adr. Ve O her eye gc yetendir ifadesinin Kurn tarafndan
syleniyor olmasdr. Sz konusu ifade, edebiyatta bir anlatm teknii olarak kullanlan intak [konuma yetisi olmayan
bir eyi konuturmak, dile getirmek] sanat ile Kurn'a sylettirilmitir. fade, bu husus dikkate alnmadan anlalmaya
alld takdirde, o szlerin Peygamberimize ait olduu gibi bir yanl anlamaya sebep olmaktadr. Edebiyatta sk
kullanlan bir sanat eidi olan intak, Kurn'da baka yetlerde (Resmi Mushaf: Meryem/64, Zriyt/50-51, Sfft/164-
166) de yaplmtr.
205 yetteki el-mstekarr yerleik yer, el-mstevda da geici yer demektir. Allah'n, her canlnn yerleik ve geici
yerlerini bilmesi demek, canllarn emanet edildikleri ve sonradan mekn tuttuklar yerlerin Allah tarafndan biliniyor
olmasdr. Bu yerler ne kadar deiirse deisin, Allah'n bilmesi bakmndan herhangi bir durum deiiklii oluturmaz.
Mesel: Bir kimse belli bir adreste ikamet ederken, baz sebeplerle baka ehirlere, baka lkelere gidebilir; nereye
giderse gitsin, Allah o insann nerede olduunu bilir; bir kimsenin her gn yatt yer ile lecei yer ayn olmayabilir;
ancak Allah her ikisini de bilir. Bir sperm hcresi babann vcudunda yaratlr, sonradan yeri deierek annenin yumurta
hcresine girer. Allah bu hcrenin de ne zaman, nerede olduunu tam olarak bilir. Bir bakteri belli bir yerde oluur,
sonra da deiik yollarla baka canllarn vcutlarna girer ve orada faaliyet gsterir. Allah o bakterinin de nerede ve
hangi faaliyette bulunduunu bilir.
Konumuz olan yet, yukarda saydklarmzn dnda bir baka anlam daha iermektedir. O da, insann kendisine ait bilgilerle
beraber dirili gnne kadar emanet olarak, yok olmadan durduu yerin Allah tarafndan biliniyor olmasdr. Bu konu
Tebyn'deayrntl olarak sunulmutur.
206 Bkz. 37 nolu not.
207 yetteki ifadelerin lafz karl, Ar da su stndeydi eklindedir. Ar ve istiva szckleriyle ilgili 34 ve 43. notta bilgi
verilmiti.
dersen, o kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedetmi olan o kiiler de kesinlikle
sana, Bu apak bir sihirden/sihirbazdan baka bir ey deildir diyecekler.
8
Ve eer Biz bunlardan azab belli bir nderli toplum oluana kadar erteleyecek olursak, o
zaman da, Onu engelleyen nedir ki? diyecekler. Haberiniz olsun! O azap, onlara geldii gn
kendilerinden geri evrilecek deildir. Ve o alay ettikleri ey kendilerini kuatmtr.
9-11
Ve eer, sabreden ve dzeltmeye ynelik ileri yapan kiilerin ite bunlar, balanma ve
byk dl kendileri iin olanlardr dndaki insanlara, tarafmzdan bir rahmet tattrp sonra da
onu kendisinden ekip alsak, kukusuz o umutsuzdur, ok nankrdr. Ve eer, kendisine dokunan
mutsuzluktan sonra, ona mutluluu tattrsak, elbette, Ktlkler benden gitti der. Ve kukusuz o,
marktr, bbrlenen biridir.
(52/11, Hd/5-11)
Necm: 186
12
imdi sen, Ona bir hazine indirilse ya da beraberinde bir melek gelse ya! diyorlar diye
sana vahyolunan vahyin bir ksmn terk edecek oluyorsun ve bundan dolay gsn daralr. Sen
yalnzca bir uyarcsn. Allah ise her eyi belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program
koruyarak, destekleyerek uygulayandr.
13
Aslnda onlar, Onu kendisi uydurdu diyorlar. De ki: yleyse, eer dorulardan iseniz,
uydurma olarak da olsa, benzeri on sre getirin, Allahn astlarndan gcnzn yettii kiileri de
arn.
14
Yok, eer bunun zerine onlar, size cevap vermedilerse, artk bilin ki, Kurn ancak
Allahn bilgisiyle indirilmitir. Ve Ondan baka ilh diye bir ey yoktur. Artk siz Mslman
oluyor musunuz?
35
Ya da Onu uydurdu diyorlar. De ki: Eer onu ben uydurdum ise vebali benim
zerimedir. Bense sizin ilediiniz sulardan uzam.
208
(52/11, Hd/12-14, 35)
Necm: 187
15
Her kim basit dnya hayatn ve ssn isterse, yaptklarnn karln, ona hi
eksiltmeden, burada tastamam veririz. Onlar orada hibir zarara uratlmazlar.
16
te onlar, kendileri iin, hirette ateten baka bir ey olmayanlardr. Yapp rettikleri de
orada boa gitmitir. Yaptklar eyler de kaybolup gitmeye mahkmdur.
17
Artk dnyay isteyenler, hi Rabbinden ak bir belge zere olan ve kendisini Rabbinden
bir hitin takip ettii ve de nnde bir nder ve rahmet olarak Msnn kitab bulunan kimse gibi
midir? te byle olanlar, Kurna inanrlar. Hangi kart gruptan olursa olsun kim Kurn rtbas
ederse, ona vaat edilen yer atetir. te btn bunlardan dolay sen de Kurndan phe iinde
olma. Kesinlikle o, Rabbinden bir hakktr/gerektir. Fakat insanlarn ou iman etmiyorlar.
18,19
Ve bir yalan Allaha iftira edenden daha yanl; kendi zararlarna i yapan kim olabilir?
Bunlar Rablerine arz olunacaklar, hitler de te bunlar Rablerine kar yalan syleyenlerdir
diyecekler. Haberiniz olsun! Allahn dlamas/ rahmetinden mahrum brakmas, Allah yolundan
dndrmeye alan ve o yolu eri-br yapmak isteyen ve hirete de inanmayanlarn ta kendileri
olan bu yanl; kendi zararlarna i yapan kimselerin zerinedir.
20
te onlar, yeryznde ciz brakanlar deillerdir. Kendilerinin Allahn astlarndan koruyan,
yol gsteren, yardm eden yaknlar yoktur. Onlar iin azap kat kat artrlr. Onlar vahyi iitmeye
tahamml edemiyorlard ve de grmyorlard.
21
te onlar kendilerine zarar vermi olan
208 Resmi Mushaf'taki 35. yet, teknik ve anlam bilgisi gerei burada tertip edilmitr.
kimselerdir. O uydurduklar eyler de kendilerinden uzaklap kaybolmulardr.
22
phe yok,
kesinlikle bunlar hirette de en ok zarara/kayba urayp ac ekecek olanlarn ta kendileridir.
23
phesiz iman edenler, dzeltmeye ynelik ileri yapanlar ve Rablerine derin sayg ve
alakgnlllk ile balananlar, ite bunlar da cennet ashbdrlar. Onlar orada sonsuz olarak
kalrlar.
24
Bu iki grubun rnei, kr ve sar ile gren ve iiten gibidir. Bunlar rnek olarak hi eit
olurlar m? Hl dnmeyecek misiniz/t almayacak msnz?
(52/11, Hd/15-24)
Necm: 188
25,26
Ve andolsun ki Nhu da toplumuna eli olarak gnderdik: Gerekten ben sizin iin
apak bir uyarcym. Allahtan bakasna kulluk etmeyiniz! Ben, sizin hakknzda ac bir gnn
azabndan korkarm.
27
Buna karlk, toplumunun kfirlerinin; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi
olanlarnn ileri gelenleri: Biz seni sadece bizim gibi sradan bir insan olarak gryoruz. Sana s
grl aa tabakalarmzdan/ ayak takmmzdan bakasnn uyduunu grmyoruz. Sizin bizim
aleyhimize bir fazlalnz da grmyoruz. Tam tersine biz, sizi yalanclar sanyoruz dediler.
28-31
Nh, Ey toplumum! Hi dndnz m, ben Rabbimden apak bir delil zere isem ve
O, bana Kendi tarafndan bir rahmet bahetmi de bu size sakl tutulmusa?! Biz, siz ondan
holanmadnz hlde sizi ona zorlar myz?
29
Ve Ey toplumum! Ben sizden herhangi bir mal
istemiyorum. Benim cretim ancak Allaha aittir. Ve ben iman edenleri kovacak deilim. Onlar
elbette Rablerine kavuacaklar. Velkin ben sizi cahillik eden bir toplum olarak gryorum.
30
Ve
Ey toplumum! Ben onlar kovarsam, Allaha kar bana kim yardm edecek? Peki, siz hi
dnmez misiniz?
31
Ve ben size, Allahn hazineleri benim yanmdadr demiyorum. Ve ben
grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gemii, gelecei bilmem. Ben size Ben bir meleim de
demiyorum. O sizin kendinize gre, hor grdkleriniz hakknda, Allah onlara hibir hayr vermez
de demiyorum. Allah, onlarn ilerindekini, en iyi bilendir. te asl o zaman ben kesinlikle yanl;
kendi zararlarna i yapanlardan olurum
28
dedi.
32
Onlar dediler ki: Ey Nh! Bizimle didiip durdun da mcdelemizi oalttn. Haydi artk
dorulardan isen, bizi tehdit ettiin u azab bize getir!
33,34
Nh: Onu size ancak dilerse Allah getirir. Ve siz Onu ciz brakanlar deilsiniz. Ben
size t vermek istemi olsam da, eer Allah sizi azdrmay murat ediyorsa, benim dm size
bir yarar salamaz. O, sizin Rabbinizdir ve yalnzca Ona dndrleceksiniz dedi.
36,37
Ve Nha vahyolundu: Kesinlikle toplumundan iman etmi olanlardan baka artk kimse
iman etmeyecektir. Onun iin onlarn yaptklar eylere zlme. Ve Bizim gzetimimiz altnda ve
vahyimize gre gemiyi yap. irk komak sretiyle yanl; kendi zararlarna i yapan kimseler
hakknda da Bana hitapta bulunma. Kesinlikle onlar, suda kesin boulacaklardr.
38,39
Ve o, gemiyi yapyordu, toplumundan baz ileri gelenler, ona her urayta onunla alay
ediyorlard. Nh dedi ki: Bizimle alay ediyorsunuz, biz de sizinle tpk bizimle alay ettiiniz gibi
alay edeceiz. Artk o aalatc azabn kime geleceini ve o srekli azabn kimin stne
ineceini ileride bileceksiniz.
40
Sonunda emrimiz geldii ve i kzt zaman
209
Biz dedik ki: Her cinsten birer ifti ve
aleyhlerinde hkm verilmi olanlarn dnda aileni ve iman etmi olanlar onun iine ykle.
Zaten onunla birlikte ok azndan bakas iman etmemiti.
209 Bu yette geen frn/tandr kaynad zaman tabiri, azabn yaklatn belirten temsil bir ifade olup, Araplarn savan
kzma an iin kullandklar, Frn/tandr snd/kzd tabiri ile byk benzerlik arz etmektedir.
41
Ve Nh dedi ki: erisine binin, onun ak da duruu da Allah adnadr. Kesinlikle Rabbim
gerekten ok balayc, ok merhametlidir.
42
Ve gemi onlarla, dalar gibi dalgalar iinde akp gidiyordu. Ve Nh ayr bir yere ekilmi
olan oluna seslendi: Yavrucuum! Bizimle beraber bin, kfirlerle; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddedenler ile beraber olma!
43
Nhun olu dedi ki: Ben, kendimi sudan koruyacak bir daa snacam. Nh, Bugn
Allahn merhamet ettiinden bakasn, Allahn bu emrinden koruyacak kimse yoktur dedi. Ve
dalga aralarna girdi. O da suda boulanlardan oluverdi.
44
Ve Ey yeryz suyunu yut! Ey gkyz sen de tut! denildi. Sular da ekildi. Emir de
yerine gelmi oldu. Gemi de Cudi zerine oturdu. Ve o irk koarak yanl; kendi zararlarna i
yapan topluma, Uzak olun [kahrolun, tarihten silinin]! denildi.
45
Ve Nh Rabbine seslenip de dedi ki: Rabbim! Olum benim ehlimdendi. Senin vaadin de
elbette haktr. Ve Sen, hkimlerin en hkimisin.
46
Allah: Ey Nh! phesiz o senin ehlinden deildir. phesiz o, slih olmayan bir itir/o,
slih olmayan bir i ilemitir. Hakknda bilgin olmayan bir eyi Benden isteme! phesiz Ben,
seni, cahillerden olmaktan sakndrrm dedi.
47
Nh, Ey Rabbim! Ben hakknda bilgim olmayan bir eyi istemi olmaktan dolay sana
snrm. Ve eer Sen beni balamazsan, bana merhamet etmezsen ben zarara/kayba urayp ac
ekenlerden olurum dedi.
48
Denildi ki: Ey Nh! Bizden bir selm ve seninle birlikte olanlardan gelecek mmetlere bir
selm ve bolluklarla gemiden in. Ve ilerde kendilerini birok nimetten yararlandracamz, sonra
da bu yzden kendilerine tarafmzdan ackl bir azap dokunacak nice mmetler vardr.
49
te Nh ile ilgili anlatlanlar, sana vahyettiimiz grlmeyenin, duyulmayann,
sezilmeyenin haberlerindendir. Bunlar sen ve toplumun bundan nce bilmiyordunuz. u hlde
sabret. phesiz kbet, Allahn korumas altna girmi olan kiilerindir.
(52/11, Hd/25-34, 36-49)
Necm: 189
50-52
da da kardeleri Hdu eli gnderdik. O, dedi ki: Ey toplumum! Allaha kulluk edin.
Sizin iin Ondan baka ilh yok. Siz uydurmaclardan baka bir ey deilsiniz. Ey toplumum!
Buna karlk ben sizden bir cret istemiyorum. Benim ecrim ancak beni yoktan yaratan zerinedir.
Hl akllanmayacak msnz? Ey toplumum! Rabbinizden balanma isteyin, sonra Ona tevbe
edin ki, zerinize gkten bol bol gndersin ve sizi kuvvetinize kuvvet katarak oaltsn. Ve
gnahkrlar olarak srt evirmeyin.
53-57
Onlar dediler ki: Ey Hd! Bize bir ak kant ile gelmedin. Ve biz, senin sznle
ilhlarmz terk edecek deiliz. Biz, sana inananlar da deiliz. Ancak Tanrlarmzdan bazs seni
fena arpm diyebiliriz. Hd dedi ki: phesiz ben Allah hit tutuyorum, siz de hit olun ki,
ben, Allahn astlarndan Ona ortak kotuunuz eylerden uzam. Hadi yleyse hepiniz bana tuzak
kurun, sonra beni hi bekletmeyin. phesiz ben gerekten, benim de Rabbim sizin de Rabbiniz
olan Allaha iin sonucunu havale ettim. Onun, pereminden yakalayp denetlemedii hibir irili-
ufakl hareket eden canl yoktur. phesiz ki benim Rabbim dosdoru bir yol zerinedir. Buna
ramen yine de srt evirirseniz, ben size ne ile gnderilmi isem, ite onu tebli ettim. Ve benim
Rabbim, baka bir toplumu sizin yerinize getirir. Ve siz Ona hibir ekil ve yolla zarar
veremezsiniz. Hi phesiz Rabbim, her eyi koruyup gzetendir.
58
Ve ne zaman ki emrimiz geldi, Hdu ve onunla birlikte iman etmi olan kiileri
tarafmzdan bir rahmet ile kurtardk, Biz onlar ok ar bir azaptan da kurtardk.
59,60
Ve ite bu, Rablerinin yetlerine kafa tutan, Onun elilerine isyan eden ve her inat
zorbann emrine uyan d toplumudur. Bu dnyada ve kymet gn arkalarna dlanma takld.
Haberiniz olsun! d toplumu, Rablerine inanmadlar. Haberiniz olsun! Hdun toplumu olan d
toplumuna kahrolmak/tarihten silinmek verildi.
(52/11, Hd/50-60)
Necm: 190
61,62
Semda da kardeleri Slihi eli gnderdik. O, dedi ki: Ey halkm! Allaha kulluk edin.
Sizin iin Ondan baka ilh yok. O, sizi yeryznden oluturan ve size orada mr geirtendir.
Artk Ondan balanma isteyin. Sonra Ona tevbe edin. phesiz Rabbim ok yakndr,
yakarlara cevap verendir. Dediler ki: Ey Slih! Sen, bundan nce, aramzda, aranan/mit
beslenen bir kiiydin. imdi kalkm, atalarmzn kulluk ettiklerine kulluk etmemizi mi
yasaklyorsun? Ve hi phesiz biz, bizi ardn ey hakknda kafalar kartran bir kuku
iindeyiz.
63,64
Slih dedi ki: Ey toplumum! Eer ben Rabbimden apak bir delil zerinde isem ve O
bana Kendinden bir rahmet vermise Bu durum karsnda Ona asi olursam beni Allahtan kim
korur? O zaman sizin de bana zarardan baka katknz olmaz. Ve ey toplumum! te size
almet/gsterge olarak salt [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma]
grevi. Artk onu brakn, Allahn yeryznde uygulansn. Ve ona ktlk dokundurmayn; sonra
sizi yakn bir azap yakalayverir.
65
Derken onlar, yaam kaynaklarn kurutarak ldrdler. Bunun zerine Slih dedi ki:
Yurdunuzda gn daha yararlann. te bu, yalanlanmayacak bir vaattir.
66
Artk ne zaman ki emrimiz geldi, Slihi ve onunla birlikte iman etmi olan kiileri
tarafmzdan bir rahmetle kurtardk. O gnn perianlndan da kurtardk. Hi phesiz ki senin
Rabbin, o gl, mutlak stn olandr.
67
Ve irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan o kimseleri korkun bir grlt
yakalayverdi de yurtlarnda diz st kp kaldlar.
68
Sanki orada hi zengince yaamamlard. Haberiniz olsun! Hi phesiz Semd toplumu
gerekten Rablerine inanmadlar. Haberiniz olsun! Semd iin uzaklk verildi.
(52/11, Hd/61-68)
Necm: 191
69
Ve andolsun ki brhme de elilerimiz mjde ile geldiler, Selm! dediler. O, Selm!
dedi, sonra da altn vermeye
210
gecikmedi.
70
Sonra da onlarn ona uzanmadn grnce, onlar yadrgad ve iinde onlara kar bir
korku uyand. Onlar: Korkma, phesiz biz Ltun toplumuna gnderildik dediler.
71
Ve brhmin kars ayaklanmt, glverdi.
Sonra ona shk, shkn arkasndan da Yakbu mjdeledik.
210 barenin lafz manas, saf hle getirilmi buzay getirmeye eklindedir. brhm'in (a.s) misafirlerine sunduu buza,
bu yette hanz szcyle, Zriyt/26'da ise semn szcyle nitelenmitir. Gelenekiler bu iki nitelemeyi srasyla
kzartlm ve semiz olarak aktarmlar; bylece de, koskoca buzann kzartlamayacan ve ayn buzay niteleyen
kzartlm ile ancak canl bir hayvan iin kullanlan semiz kelimesi arasndaki elikiyi dikkate almayarak bariz bir
hataya dmlerdir.
Buzann sfat olarak zikredilen bu szcklerin, yukarda belirttiimiz anlamlar birletirildiinde, buradaki buzann saf hlde
bulunan ve g veren bir buza olduu anlamna ulalmaktadr. Bundan dolay, biz bu buzann Arf sresi'ndeki
aldatc sesi olan ceset buza gibi, altn olduu kanaatindeyiz. Buna gre, brhm, mjdeci elilere mjdelik olarak
altn vermitir. Burada olayn tamam aklanmamtr. Olayn biraz daha ayrnts Hicr/51-58'de anlatlr. brhm
mjdelii, mjdeyi aldktan sonra vermi olmaldr.
72
brhmin kars dedi ki: Vay be! Ben mi douracam! Ben kocas ie yaramaz bir
zavallym, bahtsz, mutsuz bir kadnm. u kocam da yal bir adam! phesiz bu, ok tuhaf bir
ey!
73
Eliler: Sen Allahn iinden dolay m ayorsun? Allahn rahmeti ve bolluklar
zerinizdedir. Ey ev halk! phesiz ki O, vlmeye lyk olan, cmertlii bol olandr dediler.
74
Sonra brhmden korku iyice geip gidince ve kendisine mjde gelince, Bizimle Lt
toplumu hakknda mcdeleye balad.
75
phesiz brhm, ok yumuak huylu, ok ah-vah eden/yufka yrekli/ynelen biriydi.

76
Ey brhm! Bundan vazge. phesiz Rabbinin emri kesin olarak geldi ve hi phesiz
onlar; onlara geri evrilmesi mmkn olmayan bir azap gelecektir.
77
Ve ne zaman ki elilerimiz Lta geldiler, bunlar yznden o zld, bunlar hakknda eli-
kolu baland kald ve Bu, mthi bir gndr! dedi.
78
Ve onun toplumu hzlca ona geldiler. Onlar daha nce de irkinlikler yaparlard. Lt: Ey
toplumum! te bunlar kzlarm.
211
Onlar sizin iin daha temizdirler. Gelin Allahn korumas altna
girin, beni misafirlerim ile ilgili olarak rezil-rsva etmeyin. Sizden hi akl banda bir adam yok
mu? dedi.
79
Onlar: Hi phesiz sen, senin kzlarnda bizim iin herhangi bir hak olmadn bildin. Ve
phesiz ki sen bizim ne istediimizi kesinlikle biliyorsun dediler.
80
Lt: Keke size kar bir gcm olsayd, ya da ulalmaz bir blgeye/gl bir topluma
snabilseydim! dedi.
81
Misafir eliler: Ey Lt! phesiz ki, biz Rabbinin elileriyiz. Onlar sana asla
dokunamayacaklar. Sen, gecenin bir parasnda ailenle birlikte hemen yola k. Ve iinizden hi
kimse geri bakmasn [burada olanlar, eskileri dnmesin], ein baka. phesiz onlara isabet eden
ona da isabet edecektir. phesiz vaat edilenin zaman, sabah vaktidir. Sabah vakti yakn deil
mi? dediler.
82,83
Sonunda emrimiz gelince, orann stn altna getirdik. Ve zerlerine, istif edilmi pimi
amurdan Rabbinin katnda iaretlenmi talar yadrdk. Ve bunlar, irk koarak yanl, kendi
zararlarna i yapanlardan uzak deildir.
(52/11, Hd/69-83)
Necm: 192
84-86
Medyene de kardeleri uayb eli gnderdik. uayb: Ey toplumum! Allaha kulluk
edin. Sizin iin Ondan baka ilh yoktur. lei ve teraziyi eksik tutmayn. phesiz ben sizi hayr
ile gryorum. Ve ben kuatacak bir gnn azabndan sizin iin korkuyorum. Ve ey toplumum!
lerken ve tartarken adaleti yerine getirin. nsanlarn eyalarn eksiltmeyin ve yeryznde
kargaaclar olarak fenalk etmeyin. Eer mmin iseniz, Allahn brakt/hellinden size ihsan
ettii kr, sizin iin daha hayrldr. Ve ben sizin zerinize bir koruyucu deilim dedi.
87
Onlar dediler ki: Ey uayb! Atalarmzn taptklarn veya mallarmzda dilediimizi
yapmay terk etmeyi sana senin saltn m [ml ynden ve zihinsel adan destek olmay; toplumu
aydnlatmay ieren dinin mi] emrediyor? phesiz sen yumuak huylusun ve akl banda bir
adamsn.
211 78. yette geen kzlarm ve 79. yette geen senin kzlarn ifadeleri, Lt'un (a.s) kendi kzlar anlamnda deil,
toplumun kadnlar anlamnda alnmaldr. nk Lt'un kendi sulbnden olan kzlarnn sayca kavmin btn erkekleri
ile denklemesi mmkn deildir. Byle bir denklemeden ise, kzlarm ifadesi ile, kavmin btn kadnlarnn
kastedilmesi hlinde sz edilebilir. Lt, kavminin btn kadnlarn kendi kzlar olarak gryor olmal ki, yette bu
ekilde bir ifade kullanlmtr. Ayn ekilde, kavmin erkeklerinin Lt'a verdikleri, sen, senin kzlarnda bizim iin herhangi
bir hak olmadn bildin cevabnn da, senin kzlarna, yani kadnlara ihtiyacmz yok, onlara cinsel arzu duymuyor,
meyletmiyoruz, onlar istemiyor ve sevmiyoruz, onlarda gzmz yok eklinde anlalmas gerekir.
88-90
uayb: Ey toplumum! Hi dndnz m? yet ben, Rabbimden bir delil zerinde
bulunuyorsam ve yet O, bana Kendi katndan gzel bir rzk ihsan etmise!? Ve Ben, size kar
kmakla sizi menettiim eylere kendim dmek istemiyorum. Ben, sadece gcmn yettii kadar
slah etmeyi istiyorum. Baarya ulaabilmem de ancak Allah iledir. Ben, yalnzca Ona iin
sonucunu havale ettim ve ancak Ona ynelirim. Ve ey toplumum! Bana kar gelmeniz sakn sizi,
Nh toplumunun veya Hd toplumunun veya Slih toplumunun balarna gelen musibetler gibi bir
musibete uratmasn. Ve Lt toplumu sizden pek uzak deildir. Ve Rabbinizden balanma
dileyin, sonra Ona tevbe edin. phesiz ki, benim Rabbim ok merhametlidir, ok sevendir dedi.
91
uaybn toplumu dediler ki: Ey uayb! Biz senin sylediklerinin ounu iyice
anlamyoruz. Seni iimizde ok zayf olarak gryoruz. Eer senin akrabalarn/ taraftarlarn
olmasayd kesinlikle seni taa tutar ldrrdk. Ve senin bize kar hibir stn gcn/galip
gelecek durumun yoktur.
92,93
uayb: Ey toplumum! Benim akrabalarm/taraftarlarm size kar Allahtan daha m
gl/deerli? Ve Allah arkanza atlm bir ey edindiniz. phesiz ki, Rabbim btn
yaptklarnz epeevre kuatcdr. Ve ey toplumum! Var gcnzle yapacanz ne varsa yapn!
phesiz ben yapanm. Perian edecek azabn kime geleceini ve yalancnn kim olduunu yaknda
bileceksiniz. Gzetleyiniz, phesiz ben sizinle beraber gzetleyiciyim dedi.
94
Ve ne zaman ki, emrimiz geldi, uayb ve onunla birlikte inanm olan kiileri,
tarafmzdan bir rahmet ile kurtardk. Ve irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan o kiileri
korkun bir grlt yakalad da yurtlarnda kp kaldlar.
95
Sanki onlar orada hi yaamadlar.
Haberiniz olsun! Semd toplumu nasl uzaklat ise Medyene de yle kahrolmak/tarihten silinmek
vardr.
(52/11, Hd/84-95)
Necm: 193
96,97
Andolsun ki Biz Msy da yetlerimizle ve apak bir belge ile Firavun ve ileri
gelenlerine eli yaptk. Ama onlar Firavunun emrine uydular. Hlbuki Firavunun emri akl
altran/doruya ulatran deildir.
98
Firavun kymet gn, toplumunun nne der. Artk Firavun, toplumunu atee
gtrmtr. O varlan yer de ne kt bir yerdir!
99
Ve bu dnyada ve kymet gnnde dlanarak izlendiler. Verilen bu vergi ne kt
vergidir!
(52/11, Hd/96-99)
Necm: 194
100
te gemie ynelik bu anlatm, kentlerin cidd haberlerinden, nemli bilgilerindendir. Biz,
onu sana anlatyoruz; onlardan ayakta olan ve biilmi ekin olan da vardr.
101
Ve onlara Biz hakszlk etmedik; fakat onlar kendilerine hakszlk ettiler, yanl; kendi
zararlarna i yaptlar. Onun iin Rabbinin emri geldiinde, Allahn astlarndan taptklar tanrlar,
onlara hibir ey salamad ve onlara ziyandan baka bir ey arttrmadlar.
102
Ve Rabbin, halk irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimseler olan kentleri
yakaladnda, Onun yakalay ite byledir. phesiz Onun yakalamas pek ackldr, ok
etindir!
103
phesiz hiret azabndan korkan kimseler iin bunda kesinlikle bir almet/ gsterge
vardr. O, insanlarn kendisi iin topland bir gndr ve kesinlikle grlecek bir gndr.
104
Ve Biz onu sadece belli bir sreye kadar erteliyoruz.
105
O gn geldiinde Allahn izni olmadan hi kimse konumaz. te o gn insanlardan bir
ksm bedbaht ve bir ksm da mutludur.
106,107
te u bedbaht olanlar cehennem atei iindedirler. Onlara orada i ekme ve hkrma
vardr. Gkler ve yer durduka
212
onlar da o atete srekli kalacaklardr. Ancak Rabbinin diledii
mstesna. phesiz Rabbin dilediini en st seviyede yapandr.
108
Ve u mutlu olanlara gelince, onlar da gkler ve yer durduka ard arkas kesilmeyen bir
ikram olarak cennetin iinde srekli olmak zere kalacaklardr. Ancak Rabbinin diledii
mstesnadr.
109
O hlde sakn unlarn kulluk ettikleri eylerden phe iinde olma! Onlarn atalar daha
nce nasl kulluk ediyor idiyse bunlar da yle kulluk ediyorlar. phesiz Biz de kendilerine
nasiplerini kesinlikle eksiksiz deriz.
110
Ve andolsun ki Biz Msya Kitab verdik de onda ihtilfa dld. Eer Rabbinden daha
nce verilmi bir Sz
213
olmasa idi, elbette bu dnyada hemen cezalandrlrlard. Ve onlar
phesiz, Kurndan kukulu bir phe iindedirler.
111
Ve phesiz hepsi yle kimselerdir ki, onlarn yaptklarnn karln Rabbin kendilerine
tam deyecektir. phesiz O, onlarn yaptklar eylere hakkyla bilgi sahibidir.
112
te bundan dolay emrolunduun gibi dosdoru ol! Beraberindeki tevbe edenler de doru
olsunlar. Ve ar gitmeyin! Kesinlikle Allah, btn yaptklarnz hakkyla grendir.
113
Ve Allahn orta olduunu kabul ederek yanl, kendi zararlarna i yapan kimselere
meyletmeyin, sonra size ate dokunuverir. Ve sizin iin Allahn astlarndan yardm eden, yol
gsteren, koruyan yaknlar yoktur. Sonra yardm gremezsiniz.
114
Ve gndzn iki tarafnda ve gecenin yakn saatlerinde salt [ml ynden ve zihinsel
adan destek olmay; toplumu aydnlatmay olutur-ayakta tut], nk iyilikler ktlkleri giderir.
Bu, ibret alanlara bir ttr.
115
Ve sabret! nk phesiz Allah iyilik-gzellik retenlerin ecirlerini yitirmez.
116
te sizden nceki devirlerden bakyye [sz, eser, erdem] sahipleri; akll insanlar, Kitap
Ehli, yeryznde bozgunculuktan vazgeirmeye alsalard! Fakat onlarn iinden kurtardmz
pek az kimse bunu yapt. Allahn orta olduunu kabullenerek, Allahn ilahln ve rabliini
bilerek reddederek yanl; kendi zararlarna i yapan o kiiler ise, martldklar refahn ardna
dtler ve sulular oldular.
117
Ve senin Rabbin, halklar dzeltici iken, o memleketleri haksz yere deiime/ ykma
uratacak deildir.
118,119
Eer Rabbin dileseydi, insanlar elbette tek bir nderli topluluk yapard. Oysa Rabbinin
rahmet ettii kiiler hari onlar anlamazl srdrmektedirler. Onlar ite bunun iin oluturdu.
Ve Rabbinin, Andolsun, cehennemi bildiiniz-bilmediiniz, tandnz-tanmadnz
insanlardan; onlarn tmnden dolduracam Sz tamamlanmtr.
120
Ve elilerin haberlerinden kalbini yattracak olanlardan hepsini sana kssa olarak
anlatyoruz. Ve bunda sana bir hakikat, mminlere de bir t ve hatrlatma gelmitir.
121,122
Ve inanmayan o kiilere de ki: Elinizden geleni geri koymayn! phesiz biz
yapanlarz. Bekleyin! phesiz biz bekleyenleriz.
212 yetlerde geen gkler ve yer durduka ifadesi, cennetteki ikramlarn ve cehennemdeki azaplarn srekliliini
belirtmektedir. Zira klsik Arapa'da, gkler ve yer durduka ve gece-gndz pepee geldike tabirleri, sonu gelmeyen
sre [ebed] anlamnda kullanlr. Yoksa hirette, aadaki yetlerden de anlalaca zere, ne gkler vardr ne de yer;
dalar yklp yer dmdz edilecek, gk de baka bir ekle dntrlecektir: Resmi Mushaf: Kehf/47, Nebe/18-20, T-
H/105-107, Neml/88, Tr/9-10, Meric/8-9, Kriah/5, Vka/1-6, brhm/48.
Yine yetlerdeki, Ancak Rabbinin diledii mstesna ifadesi, birilerinin bu kural dnda tutulacan deil, her eyin Allah'n iradesi
ile olacana, tm yetkilerin Allah'ta olduuna dair bir vurgudur.
213 Bkz. 200 nolu not.
123
Ve gklerin ve yerin grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gemii, gelecei sadece
Allaha aittir. Ve tm i/olu yalnzca Ona dndrlr. O hlde Ona kulluk et, Ona sonucu havale
et. Ve Rabbin, sizin yapmakta olduklarnzdan habersiz, bunlara duyarsz deildir.
(52/11, Hd/100-123)
YSUF SRES
MEKKE DNEM
Necm: 195
1
Elif/1, Lm/30, R/200.
214
te bu, o apak/aklayc kitabn yetleridir.
2
phesiz ki, Biz onu akledersiniz diye Arapa bir Kurn olarak indirdik.
3
Sana bu Kurn vahyetmekle Biz, sana kssalarn en gzelini
215
anlatyoruz. Hlbuki sen,
bundan nce, kesinlikle bu konu hakknda duyarsz/ bilgisizlerdendin.
4
Hani bir zaman Ysuf, babasna: Babacm! phesiz ben onbir yldz, gne ve ay
grdm; onlar bana boyun eip teslimiyet gsterirlerken grdm
216
demiti.
5,6
Babas: Yavrucuum! Grdn kardelerine anlatma. Sonra sana bir tuzak kurarlar.
phesiz eytan insan iin apak bir dmandr. Ve ite byle, Rabbin seni seecek ve sana
olaylarn/szlerin ilk anlamlarnn ne olduuna dair bilgiler retecek. Bundan nceki iki atana;
brhme ve shka tamamlad gibi, nimetini sana ve Yakb soyuna tamamlayacaktr. phesiz
ki, Rabbin ok iyi bilendir, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr dedi.

7
Andolsun ki Ysuf ve kardelerinde soranlar/isteyenler iin nice almetler/gstergeler
vardr.
8,9
Hani Ysufun kardeleri bir zaman: Ysuf ve kardei babamza bizden daha sevgili, biz
ise gl ve tutkun bir grubuz. phesiz, babamz kesinlikle ok ak kmaz bir yoldadr. Ysufu
ldrn ya da bir yere atn ki, babanz hepten size kalsn, sonra da siz slih bir toplum olursunuz
demilerdi.
10
Onlardan bir szc, Ysufu ldrmeyin, onu o kuyunun dibine brakn da oradan geen
kafilenin biri onu bulup alsn. Eer yapacaksanz byle yapn dedi.
11,12
Onlar dediler ki: Ey babamz! Sen bize Ysuf iin neden gvenmiyorsun? Hlbuki biz
kesinlikle onun iyiliini istiyoruz. Yarn onu bizimle beraber gnder de bol bol yesin, oynasn. Ve
phesiz biz onu kesinlikle koruyucularz.
13
Babalar dedi ki: Onu gtrmeniz beni zer ve siz ona kar duyarsz/ ilgisiz iken onu kurt
yemesinden korkarm.
214 Bkz. 8 nolu not.
215 Dier kssalarn, ksa ve uzun anlatmlarla birden ok srede yer almasna karlk, Ysuf kssas sadece bu srede
anlatlmaktadr. Kssa, slup ve ierik olarak esiz bir zellik ve gzellie sahiptir. Nitekim bu husus 3. yette, Biz sana
kssalarn en gzelini aktaryoruz ifadesi ile de belirtilmitir. Tevhit, sabr, adalet, hogr, balama, yakn evre
ilikileri, iktisat, siyaset; kalenin ierden fethi konularnda insanla eskimeyen ilkelerin konulduu ve peygamber de olsa
her insann hata yapabilecei hususunun vurguland bu kssa ile Peygamberimize, Ysuf (a.s) gibi sabrl olmas,
korkmadan-ylmadan grevini srdrmesi, iin sonunun Ysuf'un kibetindeki gibi hayr olaca mesaj verilmi, ayn
zamanda, Kureylilere de Peygamberimizle girdikleri mcdeleyi eninde-sonunda kaybedecekleri, direnmelerinin
anlamsz olduu ihtar yaplmtr.
216 Ysuf kssas, Ysuf'un grd bir grnty babasna anlatt bu yetle balamaktadr. Onbir yldzn, gne ve ayn
kendisine secde ettii [teslim olup emrine girdii] eklindeki bu grnt, uykuda grlen bir rya olmayp Ysuf'un
uyankken grd bir grntdr. Bu husus, yette raeyt [grdm] fiilinin iki defa kullanlmasyla vurgulanmtr. Yani
Ysuf, grdklerini uykuda deil de uyankken grdn, Babacm! phesiz ben, onbir yldz, gne ve ay grdm;
onlar bana secde ederken [boyun eerken] grdm diyerek stne basa basa bildirmitir.
Uykuda iken grlen ve Trke'de rya szcyle ifade edilen grntler ise Kurn'da fi'l-menmi [uykuda] ifadesi
kullanlarak sz konusu edilmitir. Kurn'da uykuda grld zellikle belirtilen ryalardan biri brhm peygambere,
bir dieri de Peygamberimize aittir (bkz. Sfft/102; 210. necm, Enfl/43-44; 471. necm).
Ysuf'un uyankken grdklerine benzer grntler, Ysuf'un zindan arkadalar ve lkenin kral tarafndan da grlecektir. Yani,
kssann devamnda yer alan, iki imal etmek, ba stnde ekmek tamak ve tanan ekmekleri kularn yemesi ve yedi
clz inein yedi semiz inei yemesi ve yedi yeil baakla yedi kuru baak grntleri de rya olarak deil, gerek
grntler olarak karmza gelecektir. Aslnda bu grntler, gelecekle ilgili grntlerdir. Gelecee ait bu tr bir
grnt Peygamberimiz iin de sz konusu olmutur (bkz. Fetih/27; 670. necm).
14
Ysufun kardeleri dediler ki: Andolsun ki biz byle gl kuvvetli bir topluluk iken onu
kurt yerse, o zaman phesiz biz kesinlikle zarara/kayba urayp ac ekenlerden olmu oluruz.
15
Sonunda Ysufun kardeleri, Ysufu gtrdler ve hepbirlikte o kuyunun dibine
brakmaya karar verdiler. Biz de Ysufa vahyettik: Andolsun ki sen onlara ilerde onlar hi
farknda deilken bu ilerini haber vereceksin.
16
Ve akam vakti, alayarak babalarna geldiler.
17
Onlar dediler ki: Ey babamz! phesiz biz yar yaparak gittik. Ysufu da eyamzn
yanna brakmtk. Bir de baktk ki, onu kurt yiyivermi. Ve biz doru kimseler olsak da sen bize
inanmazsn.
18
Bir de gmleinin zerinde yalandan bir kan getirdiler. Babalar dedi ki: Tam tersine,
nefisleriniz aldatp size bir i yaptrtm. Artk gzel bir sabr! Bu anlattklarnza karlk
yardmna snlacak olan ancak Allahtr.
***
19
Ve bir yolcu kafilesi geldi de sucularn gnderdiler. O da kovasn kuyuya sald, Mjde
hey, mjde! te bir olan! dedi. Ve onu bir ticaret mal olarak gizleyip korudular. Allah ise
onlarn ne yapacaklarn biliyordu.
20
Ve onu dk bir fiyata; birka gm paraya sattlar. Onlar, Ysufun satlmasnda azla
yetinenlerden idiler.
21
Ve onu satn alan Msrl kii, karsna: Bunun yerini erefli tut. Bize yararl olabilir ya da
onu evlat ediniriz dedi. Ve Biz, Ysufu bylece yeryznde yerletirdik ve kendisine
olaylarn/ szlerin ilk anlamlarnn ne olduuna dair bilgileri retelim diye Ve Allah, emrinde
galiptir. Fakat insanlarn ou bilmezler.
22
Ve Ysuf, tam erginlik ana gelince, kendisine bilgi ve hkm verdik. Ve ite Biz,
gzelletirenlere byle karlk veririz.
***
23
Ve evinde bulunduu hanm, onun nefsinden murat alp yararlanmak istedi, kaplar
kilitledi ve Haydi beri gel! dedi. Ysuf: Allaha snrm! Kesinlikle kocan, benim efendim/
Rabbim; Allah, benim mevkiimi gzel yapt. phesiz irk koarak yanl, kendi zararlarna i
yapanlar iflah olmazlar dedi.
24
Ve andolsun o hanm, ona niyeti kurmutu. Eer Ysuf Rabbinin ak kantn grmese idi,
o kadna niyeti kurmutu. Ondan fuhu ve fenal uzak tutalm diye byledir. phesiz o, Bizim
artlm kullarmzdand.
25
Ve ikisi de kapya kotular. Hanm, onun gmleini arkadan yrtt. Ve kapnn yannda o
hanmn efendisiyle kar karya geldiler. O hanm; Senin ehline ktlk yapmak isteyen kiinin
cezas, zindana atlmaktan veya ackl bir azaptan baka ne olabilir? dedi.
26,27
Ysuf: O, benden, kendimden yararlanmak istedi dedi. Ve o hanmn yaknlarndan bir
hit hitlik etti: Eer Ysufun gmlei nden yrtlm ise hanm doru sylemitir, Ysuf da
yalanclardandr. Ve eer Ysufun gmlei arkadan yrtlm ise hanm yalan sylemitir, Ysuf
da dorulardandr.
28,29
Artk ne zaman ki Ysufun efendisi, Ysufun gmleinin arkadan yrtlm olduunu
grd, phesiz bu, siz kadnlarn fendinizdendir. Gerekten de sizin fendiniz ok byktr.
Ysuf! Sen bundan vazge. Kadn! Sen de gnahn iin balanma dile. phesiz sen hata
edenlerden oldun dedi.
***
30
ehirde kadnlar da, Azizin kars, delikanlsnn nefsinden murat almak istermi.
Kesinlikle sevgi onun yreine ilemi. phesiz biz, kesinlikle onu apak bir sapklk iinde
gryoruz dediler.
31
Sonra Azizin kars, onlarn gizliden gizliye dedikodu yaydklarn iitince, onlara eli
gnderdi ve onlara yastk/meyve; ahane bir sofra hazrlad. Ve onlardan her birine bir bak verdi.
Ve k karlarna! dedi. Ve imdi onlar Ysufu grr grmez onu gzlerinde ok byttler ve
ellerini kestiler. Ve H! Allah iin, bu bir beer deil, ancak ok erefli bir melektir./H bu
satn alnm bir kle deil ancak ok erefli bir prenstir dediler.
32
Azizin kars: te, bu grdnz, beni hakknda knadnzdr. Andolsun ki ben bunun
nefsinden yararlanmak istedim de, o namuslu davrand. Yine andolsun ki kendisine emrettiimi
yapmazsa, kesinlikle zindana atlacak ve kesinlikle itibarszla urayanlardan olacaktr dedi.
33
Ysuf: Rabbim! Zindan bana, bunlarn beni davet ettikleri eyden daha sevimlidir. Eer
Sen, bunlarn tuzaklarn benden dndrmezsen, ben onlarn tuzana derim ve cahil kimselerden
olurum dedi.
34
Bunun zerine Rabbi, ona cevap verdi de ondan onlarn tuzaklarn dndrd. phesiz O,
evet O, hakkiyle iitenin, hakkiyle bilenin ta kendisidir.
35
Sonra bu kadar delili grdkten sonra bir sre iin onu zindana atmalar aa kt.
***
36
Ve zindana onunla birlikte iki delikanl girdi. Onlardan birisi: phesiz ben, kendimi arap
skarken grdm dedi. teki de: phesiz ben bamn stnde ekmek tadm, kularn da
ondan yediini grdm. Bize bunun tevlini haber ver. phesiz biz seni iyilik/gzellik
retenlerden gryoruz dedi.
37-41
Ysuf: Size yiyecek olarak verilecek bir yemek gelmeden nce onun tevlini size
bildiririm. Bu, Rabbimin bana rettii eylerdendir. phesiz ben, Allaha inanmayan bir
toplumun ki onlar hireti bilerek reddedenlerin; inanmayanlarn ta kendileridir dinini, yaam
tarzn terk ettim. Ve atalarm brhm, shk ve Yakbun dinine, yaam ilkesine uydum. Bizim,
Allaha hibir eyi ortak tutmamz olmaz. Bu, Allahn bize ve insanlara bir armaandr. Velkin
insanlarn ou kendilerine verilen nimetlerin karln demiyorlar. Ey benim zindan
arkadalarm! Ayr ayr birok rabbler mi daha hayrl, yoksa her eye hkim ve galip olan bir tek
Allah m? Sizin, Onun astlarndan o taptklarnz, sizin ve atalarnzn uydurduu birtakm
isimlerden baka bir ey deildir. Bunlara tapmanz konusuna Allah hibir delil indirmi deildir.
Hkm ancak Allaha aittir: O, size, Kendisinden bakasna tapmamanz emretti. te bu
dosdoru/koruyan dindir. Fakat insanlarn ou bilmiyorlar. Ey benim zindan arkadalarm! Biriniz
efendisine yine arap sunacak. Dieri de aslacak da kular onu bandan yiyecekler. te hakknda
fetva istediiniz i gerekleti dedi.
42
Ve Ysuf o iki kiiden, kurtulacan kesin olarak bildii kiiye, Efendi/hkmdar
edindiin kiinin yannda beni an! dedi. Sonra benlii ona hatrlatmay terk ettirdi. Bylece Ysuf,
be-on sene zindanda kald.
***
43
Ve hkmdar dedi ki: phesiz ben yedi clz inein yedi semiz inei yediini ve yedi
yeil baakla yedi kuru baak gryorum. Ey ileri gelenler! Siz grnt/ vizyon tabir ediyorsanz
beni bu grnt hakknda ikna edip aydnlatn.
44
leri gelenler dediler ki: Karmakark grntlerdir. Biz ise byle karmakark
grntlerin tevlini bilenler deiliz.
45
Ve o ikiden kurtulmu olan kii i iten getikten sonra anarak dedi ki: Ben size o
grntnn kesin olarak neyi ifade ettiini haber veririm, hemen beni gnderin.
***

46
Ysuf! Ey doru szl! Bize, insanlara bilgilenerek dnmem ve onlarn renmesi iin
Yedi semiz inei, yedi clz inek yiyor. Ve yedi yeil baakla dier yedi kuru baak hakknda ikna
edici bilgi ver.
47-49
Ysuf dedi ki: Yedi sene det zere ziraat edeceksini; her trl gda rnn
reteceksiniz, sonra da rettiiniz rnleri yiyeceiniz miktar hari, baanda braknz;
stoklaynz. Sonra onun arkasndan yedi kurak sene gelecek. Bu kurak seneler nceki
biriktirdiklerinizin biraz saklayacanzdan bakasn yiyecek. Sonra da onun arkasndan bir sene
gelecek ki, insanlar onda yamura kavuacak ve onda skp saacaklar; zeytin ya, zm suyu,
pekmez gibi gdaya da kavuacaklar; hayat normale dnecek.
***
50
Ve o hkmdar, Onu bana getirin! dedi. Sonra ne zaman ki eli Ysufa geldi, Ysuf ona
dedi ki: Efendine geri dn de ona sor bakalm, o ellerini kesen kadnlarn zoru ne imi? Hi phe
yok ki, Rabbim, onlarn oyunlarn ok iyi bilir.
51
Hkmdar: Ysufun nefsinden murat almaya kalktnz zaman durum ne idi? dedi.
Kadnlar: H, Allah iin, biz onun aleyhinde hibir fenalk bilmedik dediler. Azizin kars da:
imdi hak ve hakikat olduu gibi ortaya kt. Onun nefsinden ben murat almak istedim. O ise
eksiz phesiz dorulardandr.
52
te bu, Ysufun, ssz bir yerde benim ona hainlik etmediimi
ve kesinlikle Allahn hainlerin hilesine klavuz olmadn bilmesi iindir.
53
Ve ben nefsimi
temize karmyorum. phesiz ki nefis, iddetle ktl emredendir. Ancak Rabbimin esirgedii
kimse mstesnadr. phesiz ki, Rabbim ok balayc ve ok merhametlidir dedi.
54
Ve hkmdar, Onu bana getirin, onu kendim iin atayaym dedi. Sonra onunla konuunca
da, phesiz sen bugn yanmzda gerekten nemli bir mevki shibisin, gvenilir birisin dedi.
55
Ysuf dedi ki: Beni yeryznn hazineleri zerine grevlendir. phesiz ben, iyi koruyan,
ok iyi bilenim.

56
Ve ite Biz bylece Ysuf iin o yerde iktidar; lke ynetimi verdik. Neresinde isterse
orada konaklard. Biz rahmetimizi dilediimize nasip ederiz. Ve iyilik edenlerin dln
kaybetmeyiz.
57
Ve iman eden ve Allahn korumas altna girmi kiiler iin elbette hiret dl
daha hayrldr.
***
58
Ysufun kardeleri geldiler de onun yanna girdiler. O, onlar hemen tand, onlar ise onu
tanyamayan kimselerdi.
59,60
Ne zaman ki onlarn tehizatlarn hazrlad, Babanzdan olan kardeinizi bana getirin.
Gryorsunuz ya, ben lei tam lyorum ve ben konuk arlayanlarn en iyisiyim. Siz eer onu
bana getirmezseniz, bir daha size hi tahl yok, yanma da yaklamayn! dedi.
61
Onlar: Onu babasndan istemeye alacaz ve phesiz biz kesinlikle yapanlarz dediler.
62
Ve Ysuf memurlarna: Ailelerinin yanna dnnce farkna varmalar iin ve yine
gelmeleri iin sermayelerini yklerinin iine koyuverin! dedi.
***
63
Bylece, babalarna dndkleri vakit, Ey babamz! Bizden tahl men edildi; bize zahire
verilmeyecek. Onun iin bu kere kardeimizi bizimle gnder ki, tahl alabilelim. Ve biz onu
kesinlikle koruyacaz dediler.
64
Babalar dedi ki: Ben onu size emanet eder miyim? Bundan nce kardeini; Ysufu
emanet ettiimde olan gibi olmas baka! te Allah en hayrl koruyandr. Ve O, merhamet
edenlerin en merhametlisidir.
65
Ve yklerini atklar zaman sermayelerini kendilerine geri verilmi olarak buldular.
Dediler ki: Ey babamz! Daha ne isteriz? te, sermayelerimiz bize iade edilmi. Bununla ailemize
zahire alr getiririz, kardeimizi de koruruz, stelik bir deve yk daha fazla zahire alrz. Bu
aldmz, ok kolay/pek az bir tahldr.
66
Babalar dedi ki: Etrafnz kuatlmadka/hepiniz aresiz kalmadka, onu bana kesinlikle
getireceinize dair Allahtan bir stlenme vermedike, onu kesinlikle sizin ile birlikte gndermem.
Onlar, babalarna teminatlarn verince, babalar, Bu sylediklerimize Allah, belirli bir programa
gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayandr dedi.
67
Ve dedi ki: Ey yavrularm! Bir kapdan girmeyin, ayr ayr kaplardan girin. Ben, Allahtan
hibir eyi sizden gideremem. Hkm yalnzca Allahndr. Ben, sadece Ona sonucu braktm.
Artk sonucu brakanlar da sadece Ona sonucu brakmaldrlar.
***
68
Ve ne zaman ki ehre vardlar, o zaman babalarnn kendilerine emrettii ekilde girdiler.
Bu, onlar hakknda Allahtan hibir eyi nleyemezdi, bu sadece Yakbun iinden geirdii bir
istein gereklemesi oldu. Ve phesiz o, ona rettiimiz iin bilgi sahibiydi. Velkin insanlarn
ou bilmezler.
69
Ve Ysufun yanna girdikleri vakit, Ysuf, kardeini yanna ald: phesiz ben, senin
kardeinin ta kendisiyim! te bundan dolay onlarn yapm olduklarna zlme!
70
Sonra Ysuf onlara nemli eyalarn, malzemelerini hazrlaynca, su kabn kardeinin
yknn iine koydu. Sonra bir mezzin; nleyici seslendi: Hey kervan! phesiz siz kesinlikle
hrszsnz!
71
Kafile onlara dnerek, Ne kaybettiniz? dediler.
72
Grevliler dediler ki: Hkmdarn su kabn kaybettik ve onu getirene bir yk zahire var.
Ben de buna kefilim.
73
Kafile: Allaha yemin ederiz ki kati srette, siz de bildiniz ki, biz yeryznde/ burada
kargaa karmak iin gelmedik. Biz hrszlar da deiliz dediler.
74
Grevliler: Eer yalanclar iseniz, hrszlk edenin cezas nedir? dediler.
75
Kafile dediler ki: Onun cezas, kimin yknde karsa, ite kendisi, onun cezasdr/o,
alkonur, bedelini kendisi der. Biz yanl; kendi zararlarna i yapanlara ite byle ceza veririz.
76
Bunun zerine Ysuf, kardeinin kabndan nce onlarn kaplarn aramaya balad. Sonra su
kabn kardeinin kabnn iinden kard. te Ysufa Biz byle bir oyun rettik.
217
Melikin
dininde/lkenin yasalarnda, kardeini alkoymasna imkn yoktu. Ancak Allah dilerse o baka.
Biz dilediimiz kiileri derecelerle ykseltiriz. Ve her bilgi sahibinin stnde bir daha iyi bilen
vardr.
77
Kafile dedi ki: Eer o almsa, andolsun daha nce bunun kardei de almt. O vakit
Ysuf bunu kendi iine att ve onlara bunu hi belli etmedi, Siz ok fena bir mevkidesiniz,
nitelediiniz eyi Allah en iyi bilendir dedi.
78
Onlar dediler ki: Ey Aziz! phesiz ki, bunun ok yal bir babas var. Onun iin onun
yerine bizim birimizi al. phesiz biz seni iyilik edenlerden gryoruz.
79
Ysuf dedi ki: Eyamz yannda bulduumuzdan bakasn yakalamaktan/ alkoymaktan
Allaha snrz. phesiz biz yle yaparsak kesinlikle yanl; kendi zararlarna i yapanlar oluruz.
80-82
Artk ne zaman ki ondan mit kestiler, o zaman fsldaarak bir yana ekildiler. Bykleri
dedi ki: Babanzn sizden Allah adna ahit aldn ve daha nce Ysuf konusunda ar gittiinizi
bilmiyor musunuz? Babam bana izin verinceye veya Allah hakkmda bir hkm verinceye kadar
ben artk buradan ayrlmam. Ve Allah, hkm verenlerin en hayrlsdr. Siz dnn de babanza
deyin ki: Ey babamz! phesiz olun hrszlk yapt/ hrszlkla suland. Biz de ancak bildiimize
hitlik ettik. Ve biz grlmeyenin, duyulmayann, sezilmeyenin bekileri deiliz. Hem iinde
bulunduumuz kente ve ilerinde geldiimiz kervana sor. Ve phesiz ki, biz kesinlikle doru
kimseleriz.
***
83
Babalar dedi ki: Aksine, nefisleriniz sizi aldatp bir ie srklemi. Artk gzel bir sabr!
Umarm ki Allah n [Ysufu, kk kardeini ve byk kardeini] birden bana getirir.
phesiz O, en iyi bilenin, hakszlk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve
ilkeleri koyann ta kendisidir.
84
Ve Yakb, onlardan yz evirdi. Ve Vah Ysufla olan hasretim vah! dedi. Ve zntden
iki gz bembeyaz oldu [sararp soldu, derbederleti]. Artk Yakb, yutkunduka yutkunan;
derdini iinde tutan biri idi.
217 76. yetteki, Melikin dininde [lkenin yasalarnda], kardeini alkoymasna imkn yoktu ifadesi, kaynaklarn bazlarnda,
kraln hrszlkla ilgili kanunu, kiinin dvlmesi ve aldnn iki mislini demeye mecbur tutulmas eklinde; bazlarnda
ise onlar o zamanlar, her hrsz, hrszl sebebiyle kle sayyorlard eklinde aklanmtr.
85
Dediler ki: Allaha yemin olsun ki sen Ysufu anp duruyorsun. Sonunda eriyip gideceksin
yahut deiime/ykma urayanlardan olacaksn.
86,87
Yakb dedi ki: Ben, iimi doldurup taan zlemimi, kederimi Allaha ikyet ediyorum.
Ve ben Allah tarafndan sizin bilmediiniz eyleri biliyorum. Ey oullarm! Gidin de Ysufu ve
kardeini aratrn. Allahn verecei ferahlktan mit kesmeyin, kesinlikle kfirler; Allahn
ilhln ve rabliini bilerek reddedenler toplumundan bakas Allahn verecei ferahlktan mit
kesmez.
***
88
Sonra Ysufun huzuruna girince, dediler ki: Ey Aziz! Bize ve ehlimize sknt dokundu.
Ve biz az bir sermaye ile geldik. Sen bize yine lek ver. Ve bize sadaka da ver. phesiz Allah
sadaka verenlere karlklar verir.
89
Ysuf dedi ki: Siz cahiller iken Ysufa ve kardeine neler yaptnz biliyor musunuz?
90
Ysufun kardeleri: Yoksa sen, sahiden Ysuf musun? dediler. Ysuf: Ben Ysufum,
bu da kardeim. Kesinlikle, Allah bizi nimetlendirdi. phesiz kim Allahn korumas altna girer
ve sabrederse, artk hi phesiz Allah, iyi-gzel iler yapanlarn dln kaybetmez dedi.
91
Onlar dediler ki: Allaha yemin olsun, Allah seni gerekten bize stn yapt. Ve biz
gerekten hatallar idik.
92,93
Ysuf dedi ki: Bugn size bir ayplama ve azarlama yoktur. Allah sizi balasn. O,
merhamet edenlerin en merhametlisidir. u gmleimi gtrn de babamn yzne koyun, o,
ayplanan/ dalga geilen hastalktan kurtulmu hle gelir/derbederlikten kurtulur. Ve btn ailenizi
bana getirin.
***
94
Ve ne zaman ki, kafile ayrld, babalar dedi ki: Eer bana bunak demezseniz, phesiz ben
Ysufun kokusunu buluyorum.
95
Dediler ki: Vallahi phesiz sen hl o eski aknlndasn.
96
Fakat ne zaman ki, gerekten mjdeci geldi, gmlei Yakbun yzne koydu, hemen
ayplanan/ dalga geilen hastalktan kurtulmu hle geldi. Ben size demedim mi, ben Allahtan
sizin bilmediklerinizi bilirim dedi.
97
Dediler ki: Ey babamz! Bizim iin gnahlarmza balama dile. phesiz biz hatallar
idik.
98
Yakb dedi ki: Sizin iin Rabbimden ilerde balanma dileyeceim. phesiz O ok
balaycnn, ok merhamet edicinin ta kendisidir.
***
99
Ne zaman ki onlar Ysufun yanna girdiler, ite o zaman Ysuf anasn ve babasn
kucaklad, barna bast, yanna ald ve Allahn dilemesiyle gven iinde Msra girin! dedi.
100
Ve anasyla babasn yksek bir taht zerine ykseltti. Ve hepsi boyun eip teslimiyet
gstererek onun iin yere kapandlar. Ve Ysuf: Babacm! te bu durum, o grdmn
tevlidir. Gerekten Rabbim onu hak kld. eytan benimle kardelerimin arasn bozduktan sonra,
beni zindandan karmakla ve sizi lden getirmekle Rabbim bana hakikaten ihsan buyurdu.
phesiz Rabbim diledii eye armaan vericidir. phesiz O, en iyi bilen, hkm koyann ta
kendisidir.

101
Rabbim! Sen bana hkmdarlk verdin ve bana olacaklarn/ szlerin ilk anlamlarnn ne
olaca bilgisinden rettin. Gkleri ve yeri yoktan var eden! Sen benim dnya ve hirette yardm
edenim, koruyanmsn, benim canm Mslman olarak al ve beni slihler arasna kat!
102
te bu, sana vahyettiimiz grmediinin, duymadnn, bilmediinin haberlerindendir.
Yoksa onlar yapacaklarna karar verip kt pln yaparlarken sen onlarn yannda deildin.
103
Sen iddetle arzulasan da, insanlarn ou iman ediciler deildir.
104
Ve sen buna karlk onlardan herhangi bir cret istemiyorsun. Kurn, lemlere sadece bir
ttr.
105
Ve gklerde ve yerde nice almetler/gstergeler var, onlar ondan yz eviren kimseler
olarak zerlerinden gelir geerler.
106
Onlarn ou, ortak komadan Allaha iman etmezler.
107
Yoksa bunlar Allahn azabndan hepsini saracak bir felaket gelmesinden veya farknda
deillerken anszn kendilerine saatin/kymetin kopu annn gelmesinden gven iinde midirler?
108
De ki: te bu, benim yolumdur; akln, bilginin, saduyunun gerei olarak Allaha davet
ediyorum. Ben ve bana uyanlar Ve Allah arnktr. Ve ben ortak koanlardan deilim.
109
Ve Biz senden nce de yalnzca, kentlerin kendi halkndan, kendilerine vahyettiimiz
birtakm olgun kiileri eli olarak gnderdik. imdi o yerlerde yle bir gezip dolamadlar m? Ki
kendilerinden nce gelip geenlerin kbetlerinin nasl olduuna bir baksalar! Elbette hiret yurdu
Allahn korumas altna giren kiiler iin daha hayrldr. Hl aklnz kullanmayacak msnz?
110
Sonunda eliler mit kesecek hle gelince ve kendilerinin yalanlandklar kanaatine
varnca, kendilerine yardmmz geldi. Sonra da dilediklerimiz kurtarld. Ve sulular
topluluundan Bizim azabmz geri evrilemez.
111
Andolsun ki Ysuf, babas, kardeleri kssalarnda kavrama yetenei olanlar iin bir ibret
vardr.
Kurn, uydurulan bir sz deildir. Ancak sadece, iinde konu edilenlerin dorulamas,
inananlar iin her eyin ayrntl aklamas, bir yol gsterme ve rahmettir.
(53/12, Ysuf/1-111)
HCR SRES
MEKKE DNEM
Necm: 196
1
Elif/1, Lm/20, R/200.
218
Bunlar, Kitabn ve apak/aklayc bir Kurnn yetleridir.
2
Zaman zaman kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan kiiler, Keke
Mslman olsaydk! temennisinde bulunacaklar.
12
Bylece Biz Kurn, sulularn kalplerine sokarz.
219
3
Brak onlar yesinler, yararlansnlar ve bo umut onlar oyalasn. Ama onlar yaknda
bileceklerdir.
4
Ve Biz hibir memleketi bilinen bir kitab olmakszn deiime/ ykma uratmadk.
5
Hibir mmet, sre sonunun nne geemez ve geciktiremezler.
6,7
Ve onlar; Ey kendisine t/Kurn indirilen kii! phesiz sen gizli glerce
desteklenen/deli birisin. Eer dorulardan isen, bize melekler ile gelmeliydin dediler.
8
Biz o doal gleri, ancak hak ile indiririz. O vakit de onlar sre tannanlardan olmazlar.
9
Hi kukusuz Biz, o t/ Kurn Biz indirdik, Biz. Ve kesinlikle Biz, onun iin
koruyucularz.
220
10
Ve andolsun ki Biz, senden nce gemi topluluklara da eliler gnderdik.
11
Ve onlara herhangi bir eli gelmeye grsn, kesinlikle onunla alay ederlerdi.
13
Onlar indirilen kitaba/gnderilen eliye inanmazlar, oysa ki evvelkiler ile ilgili
yasamz/uygulamamz gemitir, size bildirilmitir.
14,15
Ve Biz, onlarn zerlerine gkyznden bir kap asak da onlar oradan yukar ykselseler
bile, kesinlikle Gzlerimiz dndrld/bulandrld. Aslnda biz bylenmi bir topluluuz
diyeceklerdir.
(54/15, Hicr/1-15)
Necm: 197
16
Andolsun, Biz, gkte birtakm burlar oluturduk ve bakanlar iin onu ssledik.
17,18
Ve uzay, az da olsa vahye kulak veren, kendilerini alev stunu takip edenler/roketlerle
uzaya gidenler hari tm dnce yetilerinden koruduk.
221
218 Bkz. 8 nolu not.
219 Resmi Mushaf'taki 12. yet, burada tertip edilmitir.
220yetten aka anlald zere Kurann korunmasn Rabbimiz zerine almtr, koruyacaktr, bozdurtmayacaktr. Ne var ki,
Rabbimiz Kuran, mdahale etmek isteyenlerin ellerini, ayaklarn krarak, gzlerini kr ederek, . canlarn alarak ya da
Kuran ifreli elik kasalara saklayarak korumaz. Rabbimizin, Kuran korumas, u ekilde gereklemektedir:
Lafz, nazm ve ierii itibariyle bir mucize olan Kurn, Arabiyyen [en mkemmel ifadeler ve dilbilgisi kurallarna uygun] olarak
indirilmitir. Bu sebeple herhangi bir eksiltme, arttrma veya deitirme olsa deyim yerindeyse hemen
srtvermektedir: A) Mslmanlar, daha balangta Kurn'n kitaplamasn gerekletirmiler; yle ki en eski yazma
nshalar ile bugnk basklar ayndr. B) lk gnden itibaren pek ok insan, lafzlarndaki armonik zellik nedeniyle
Kurn' kolayca ezberlemi; bylece tarihin her dneminde binlerce hafz mevcut olmu, bundan dolay da Kurn'n
tahrif edilme veya nshalarnn kaybolma riski hi domamtr. C) nmeye balamasyla birlikte Kurn'n eitim ve
retimi de balamtr. Dier dinlerdekinin aksine ruhban snfnn olmad slm'da, eitim ve retim, kyl-kentli
herkese ynelik olmu; ok saydaki nshasyla Kurn her Mslman'n evine girmi, herkes tarafndan okunup
renilmitir. Bylece yaygn bir retim salanm, kt niyetli kiilerin tahrif abalar sonusuz kalmtr. D) Kurn'n
inmeye balad Mild 610 yl, dier dinlerin ortaya k zamanlarna nisbetle tarihin aydnlk bir dnemi olup olaylar
kayda geirilmeye balanmtr. Nitekim baz tarihiler, Ms ve s'nn (a.s) yaadn kabul etmezken, Peygamberimiz
hakknda hibir tereddt yoktur. Dolaysyla Peygamberimizin tek mucizesi olan Kurn da, tereddde yer vermeyen
kaytlarla gnmze gelmitir. E) slm, Ms ve s (a.s) zamanndaki gibi madur, mazlum, zavall, garip aznlklar
arasnda deil, zengin, hkim, zgr kentlerde domu ve yneten gl toplumlarn dini olmutur.
19
Yeryzn de yaydk ve oraya sabit kazklar/dalar yerletirdik. Ve yeryznde llm
her eyden bitkiler bitirdik.
20
Ve yeryznde sizin iin ve sizin rzklandrmadnz kimseler iin geim yollarn yaptk/
Ve yeryznde sizin iin birtakm geim yollar ve sizin rzklandrmadnz kimseler yaptk.
21
Ve her eyin hazineleri yalnz Bizim yanmzdadr. Ve Biz, onu ancak belli bir l ile
indiririz.
22
Ve Biz, rzgrlar alayclar olarak gnderdik de gkten bir su indirip sizi onunla suladk.
Suyu hazinelerde tutanlar/ biriktirenler de siz deilsiniz.
23
Ve yalnzca Biz, elbette diriltiriz ve Biz ldrrz! Ve Biz, son sahip olacaklarz.
24
Ve andolsun ki Biz, sizlerden ne gemek isteyenleri bilmiizdir ve andolsun ki Biz, geri
kalmak isteyenleri de bilmiizdir.
25
Ve phesiz senin Rabbin, onlar toplayacak olann ta kendisidir. phesiz O, en iyi yasa
koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr, en iyi bilendir.
(54/15, Hicr/16-25)
Necm: 198
26,27
Ve andolsun ki Biz, insan; grnen, bilinen varlklar nlayan kilden, ilenebilen
amurdan/hlden hle giren bir maddeden oluturduk. Ve cnn; grnmez varlklar
222
da daha
nce, en ince delikten bile geebilen yakc bir esintinin ateinden/engel tanmayan enerjiden
oluturmutuk.
(54/15, Hicr/26-27)
Necm: 199
28,29
Ve bir zamanlar Rabbin evrendeki glere, Ben, kuru balktan, ekil
verilmi/ilenebilen bir amurdan bir beer oluturacam. Ben, ona biim verdiimde ve onu
bilgilendirdiimde,
223
siz hemen onun iin teslimiyet gsterenler olarak yere kapann demiti.
30,31
Bunun zerine blis/dnce yetisi hari, meleklerin/evrendeki glerin hepsi topluca
boyun eip teslimiyet gsterdiler. O, boyun eip teslimiyet gsterenler ile beraber olmaya kar
kp yapmad.
32
Allah dedi ki: Ey blis! Ne oluyor sana da, boyun eip teslimiyet gsterenlerle
olmuyorsun?
33
blis cevap olarak; Kuru balktan, ekil verilmi/ilenebilen bir amurdan oluturduun
bir beere boyun eip teslimiyet gstermem iin oluturulmadm dedi.
34,35
Allah, yle ise oradan k! Sen, artk kesinlikle kovulmu, mahvolmu birisin ve
kesinlikle Din gnne kadar dlanma sadece senin zerindedir dedi.
36
blis, Rabbim! yle ise onlarn yeniden dirilecekleri gne kadar beni karnda tut/bana
sre tan! dedi.
37,38
Allah, yleyse sen kesinlikle bilinen vaktin gnne kadar karda tutulanlardansn/ sre
tannanlardansn dedi.
39,40
blis dedi ki: Rabbim! Sen beni, insanlar azdrmam iin yarattn nedenle kesinlikle
ben de yeryznde, her eyi onlara ssleyeceim ve artlm kullarn hari onlarn hepsini
kesinlikle azdracam!
221 yetteki ifadelerin lafz anlam, Ve g talanan btn eytanlardan koruduk. Ancak kulak hrszl eden eytan hari,
onu apak bir alev stunu takip eder eklindedir. Biz Mealde yetlerin tevlli anlamlarn gsterdik. Ayrntl aklama
iin bkz. Tebynu'l-Kurn.
222 Bkz. 49 nolu not.
223 Bkz. 91 nolu not.
41-44
Allah dedi ki: te bu Benim zerime aldm dosdoru bir yoldur. Sana uyan
azgnlardan baka, kullarmn zerinde hibir zorlayc gcn yoktur. phesiz ki onlarn hepsine
vaat edilen yer de cehennemdir. Onun iin yedi kap vardr. O kaplarn her biri iin onlardan bir
para ayrlmtr.
224
(54/15, Hicr/28-44)
Necm: 200
45,46
phesiz ki Allahn korumas altna giren kiiler, cennetlerde ve pnarlardadr:
Selmetle gven iinde oraya girin!
47
Ve Biz Allahn korumas altna girmi kiilerin gslerindeki kinleri karp attk. Onlar
kardeler hlinde yz yze sedirlere otururlar.
48
Cennette kendilerine hibir yorgunluk dokunmaz. Onlar oradan karlacak da deildirler.
(54/15, Hicr/45-48)
Necm: 201
49,50
Kullarma, hi phesiz Benim ok balayc ve pek merhamet edicinin ta kendisi
olduumu, Benim azabmn da, ok ackl bir azabn ta kendisi olduunu nemle haber ver!
51
Ve kullarma, brhmin misafirlerinden haber ver.
225
52
Hani brhmin misafirleri, brhmin yanna girdiler de, Selm! demilerdi. brhm,
phesiz biz sizden korkanlarz demiti.
53
brhmin misafirleri, Korkma! phesiz biz sana bilgin bir oul mjdeliyoruz dediler.
54
brhm dedi ki: Bana ihtiyarlk gelmiken mi beni mjdeliyorsunuz? Peki neye dayanarak
beni mjdeliyorsunuz?
55
brhmin misafirleri, Seni gerekle mjdeliyoruz. midini kesenlerden olma! dediler.
56
brhm dedi ki: Rabbimin rahmetinden, sapklardan baka kim mit keser?
57
brhm, Ey gnderilmi eliler! iniz nedir? dedi.
58-60
Eliler: phesiz biz sulu bir topluma gnderildik. Ancak Lt ailesi mstesnadr.
phesiz Biz, Ltun kars hari onlarn hepsini kesinlikle kurtaracaz. Biz ayarladk. phesiz o,
kesinlikle geride kalanlardan/ gz arkada olanlardandr.
61,62
Sonra eliler, Ltun ailesine gelince, Lt; Dorusu siz allmadk, kimlii belli olmayan
bir toplumsunuz dedi.
63-65
Eliler dediler ki: Tam tersine biz sana onlarn kuku duyup durduu eyi getirdik. Ve
sana gerei getirdik ve biz elbette doru olanlarz. Hemen gecenin bir blmnde aileni yola
kar, sen de arkalarndan izle. Ve sizden hi kimse oyalanmasn/ geride braklanlar dnmesin,
emrolunduunuz yere doru gein gidin.
66
Ve Biz, Lta emri gerekletirdik: phesiz sabaha karken unlarn arkalar kesilmi
olacaktr.
67
Ve ehir halk, sevinerek geldiler.
68,69
Lt, phesiz bunlar benim misafirlerimdir, o nedenle beni rsva etmeyin ve Allahn
korumas altna girin ve beni aalamayn! dedi.
70
Onlar, Biz seni lemlerden; evreyle ilikilerden alkoymam mydk? dediler.
71
Lt, te bunlar, benim kzlarm!
226
Eer yapclarsanz... dedi.

72
Sen mrnde bunlar gibi ehvet lgnl iinde bocalayp duran rezilleri hi grmedin.
224 Ayn konu Sd/71-85'de(66. necmde) de gemitir.
225 Ayn konuya Hd/69-83'de(191. necmde) de deinilmitir.
226 Bkz. 211 nolu not.
73
Gne doarken o korkun lk onlar yakalayverdi.
74
Bylece Biz, onlarn stn alt yaptk ve zerlerine balktan piirilmi talar yadrdk.
75
phesiz bunda, izden, imzadan anlayanlar; dnen keskin anlayllar iin kesinlikle
almetler/gstergeler vardr.
76
Ve phesiz Lt toplumunun bulunduu ehir harabesi, kesinlikle bir yol zerinde
durmaktadr.
77
phesiz ki, bunda iman edenler iin kesinlikle bir almet/gsterge vardr.
78,79
Eyke ashb
227
da kesinlikle irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimselerdi de
Biz kendilerinden intikam aldk/yakalayp cezalandrmak sretiyle adaleti yerine getirdik. kisi de;
Eyke ve Lt toplumu ak bir yol zerindedir.
80
Andolsun ki Hicr ashb da elileri yalanladlar.
81
Ve Biz, onlara yetlerimizi/almetlerimizi/gstergelerimizi vermitik de onlar, onlardan yz
eviriyorlard.
82
Ve onlar, dalardan emniyetli emniyetli evler yontuyorlard.
83,84
Derken onlar da sabahleyin korkun bir lk yakalayverdi. Bylece kazanmakta
olduklar eyler, kendilerinden hibir eyi savmad.
(54/15, Hicr/49-84)
Necm: 202
85
Ve Biz gkleri, yeryzn ve aralarndaki eyleri ancak hak/gerek ile oluturduk ve elbette
ki, o kymet, kesinlikle kopacaktr. imdi sen aldr etme ve gzel muamele et.
86
phesiz Rabbin hakkyla oluturandr ve iyi bilendir.
87
Andolsun ki Biz sana katmerli katmerli nice nimetleri ve byk Kurn verdik.
88,89
Sakn onlardan baz kimselere verip de kendilerini onunla yararlandrdmz eylere; mal
ve servete heveslenip gzlerini dikme. Onlar hakknda zlme de... Sen kanatlarn mminler iin
indir. Ve: phesiz ben, apak bir uyarcnn ta kendisiyim de.
228
94-96
imdi sen emrolunmakta olduun eyleri aka bildir ve ortak koanlardan mesafelen.
phesiz ki Biz, Allah ile birlikte bakasn ilh edinen u alay eden kimselere kar sana yeteriz.
Artk onlar yaknda bileceklerdir.
97
Andolsun, Biz biliyoruz ki, kesinlikle onlarn sylediklerine senin gsn daralyor.
98,99
O hlde sana yakn/kesin bilgi gelmesi iin Rabbinin vgs ile birlikte noksan
sfatlardan arndr, boyun eip teslimiyet gsterenlerden ol ve Rabbine kulluk et!
229
(54/15, Hicr/85-89, 94-99)
227 Bkz. 87 nolu not.
228 Resmi Mushaf: Hicr/90-93. yetleri, uar/3-6. yetleri ile beraber tertip edildiinden burada yer verilmemitir.
229 Bkz. 24 nolu not.
ENM SRES
MEKKE DNEM
Necm: 203
1
Tm vgler, gkleri ve yeri oluturan, karanlklar ve aydnl var eden Allaha mahsustur.
Sonra da Allahn ilhln ve Rabliini kabul etmeyen u kiiler, bir eyleri Rabblerine eit / denk
tutuyorlar.
2
O, sizi bir balktan oluturmu olandr. Sonra sre sonunuu gerekletirmitir. Ve ad
belirlenmi sre sonu, Onun katndadr. Sonra siz hl kukulanp duruyorsunuz.
3
Ve O, gklerdeki ve yerdeki Allahtr. O, gizlinizi ve anz bilir. Kazandnz eyleri de
bilir.
(55/6, Enm/1-3)
Necm: 204
230
4
Onlarsa Rablerinin yetlerinden bir yet gelmeye grsn, kesinlikle ondan mesafelenip uzak
durmulardr.
5
Sonra da onlar, kendilerine hak gelince onu kesinlikle yalanladlar. Artk alaya aldklar
eylerin nemli haberleri yaknda kendilerine gelecektir.
6
Grmediler mi ki Biz, onlardan nce yeryznde size vermediimiz btn imknlar
kendilerine verdiimiz, gkyzn zerlerine bereketlerle gnderip altlarnda rmaklar akttmz
nice nesilleri deiime/ykma urattk. Biz onlar, gnahlar sebebiyle deiime/ykma urattk ve
onlarn sonrasndan baka bir nesil oluturduk.
7
Ve Biz, eer ki sana papirste/ktta yazl bir kitap indirmi olsak, onlar da ona elleriyle
dokunsalard, kesinlikle o kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan o kiiler
Bu, apak sihirden baka bir ey deildir derlerdi.
8
Ve onlar, Bu Peygambere bir melek indirilseydi ya! dediler. Eer Biz, bir melek indirmi
olsaydk, i, kesinlikle bitirilmi olurdu. Sonra da kendilerine gz bile atrlmazd.
9
Eer Biz, Peygamberi bir melek yapsaydk, yine de onu bir adam eklinde yapardk ve onlar
yine dtkleri kukuya derlerdi.
10
Ve hi kukusuz senden nce de eliler ile alay edildi. Sonra da onlardan alay eden kiileri
alay ettikleri ey kuatverdi.
11
De ki: Yeryznde dolan, sonra da yalanlayanlarn sonu nasl olmu bakn!
12
De ki: Gklerde ve yerde olanlar kim iindir? De ki: Allah iindir. Allah, rahmeti
Kendi zt zerine yazmtr. Sizi kesinlikle, kendisinde asla phe olmayan kymet gnne
toplayacaktr. Kendi kendilerini zarara sokan kimseler, ite onlar iman etmezler.
13
Ve gecede, gndzde barnan her ey Onundur. O, en iyi iitendir, en iyi bilendir.
14
De ki: Gkleri ve yeri yoktan var eden, besleyen, fakat Kendisi beslenmeyen Allahtan
baka yardm eden, koruyan, yol gsteren bir yakn m edineyim? De ki: Ben slm kiilerin ilki
olmakla emrolundum. Ve sen sakn Allaha ortak koanlardan olma!
15
De ki: Ben kesinlikle, eer Rabbime isyan edersem, byk bir gnn azabndan korkarm.
16
Kim ki ortak komaktan/isyan etmekten dndrlrse, kukusuz Allah o gn, ona rahmet
etmitir. Ve ite bu, apak kurtulutur.
230 Enm sresi (ki 165 yettir), o gne kadar inen ilkelerin zeti konumundadr. Tebyn'de de belirttiimiz gibi, bu yetlerin
tek bir defada topluca indii de nakledildiinden tek necm hlinde sunduk.
17
Ve eer Allah, sana bir zarar dokundurursa, onu Kendisinden baka aacak yoktur. Ve eer
O, sana bir hayr dokundursa da kukusuz O, her eye gc yetendir.
18
Ve O, kullarnn stnde/daha stn olarak, isyn eden kimseleri kahredendir. Ve O, en iyi
yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr, her eyin i yzn/gizli taraflarn da iyi
bilendir.
19
De ki: Tanklk bakmndan hangi ey daha byktr? De ki: Benimle sizin aranzda
Allah tanktr. Ve sizi ve ulaan herkesi kendisiyle uyaraym diye bana bu Kurn vahyolundu.
Allahla beraber gerekten baka ilhlar olduuna siz gerekten tanklk eder misiniz? De ki: Ben
etmem. De ki: O, ancak ve ancak bir tek ilhtr ve kesinlikle ben, sizin ortak tuttuunuz
eylerden uzam.
20
Kendilerine Kitap verdiimiz u kimseler, Peygamberi, kendi oullarn bildikleri gibi
bilirler. Kendi nefislerini kayba uratan u kimseler, ite onlar iman etmezler.
21
Ve Allaha kar yalan uydurandan veya yetlerini yalanlayandan daha yanl davranan;
kendi zararlarna i yapan kim olabilir? Hi phe yok ki irk koarak yanl davranan; kendi
zararlarna i yapan bu kimseler kurtulua eremezler.
22
Ve o gn hepsini toplayacaz. Sonra Biz, ortak koan kimselere: Hani nerede o geree
aykr olarak inandnz ortaklarnz? diyeceiz.
23
Sonra, onlarn atelere atlmalar, Rabbimiz,
Allaha kasem olsun ki Biz ortak koanlardan deildik demekten baka bir ey deildi.
24
Bak, kendi aleyhlerine nasl yalan sylediler! O uydurduklar eyler de kendilerinden ayrlp
kayboldu.
25
Onlardan sana kulak verenler vardr; oysa Biz, onu kavrayp anlamalarna; kalpleri zerine
kat kat rtler ve kulaklarnda bir arlk oluturduk. Onlar, btn almetleri/gstergeleri grseler
de ona inanmazlar. yle ki, o kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimseler,
sana geldiklerinde, seninle tartmaya girerek Bu, ncekilerin uydurma masallarndan baka bir
ey deildir derler.
26
Ve onlar, ondan men ederler ve kendileri ondan uzak dururlar. Ve onlar bilinsizce,
yalnzca kendilerini deiime/ykma uramaya srklyorlar.
27
Ve onlarn, atein zerinde durdurulduklar zaman, Ah, ne olurdu dnyaya dndrlseydik,
Rabbimizin yetlerini yalanlamasaydk ve mminlerden olsaydk! deyiverdiklerini bir grsen!
28
Aksine, iin asl daha nce gizleyip durduklar aa kt. Geri evrilselerdi yine
yasaklandklar eye kesinlikle dnmlerdi. Evet onlar gerekten yalancdrlar.
29
Ve onlar, u bizim ireti dnya hayatmzdan baka bir hayat yoktur, biz diriltilecek de
deiliz demilerdi.
30
Ve Rablerinin huzurunda durdurulduklar zaman onlar bir grsen! Rableri: Bu, bir gerek
deil miymi? der. Onlar: Rabbimize yemin ederiz ki gerektir derler. Rableri: yleyse
kfretmi; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olmanz nedeniyle azab tadn! der.
31
Allaha kavumay yalanlayanlar, kesinlikle kayba/zarara urayp ac ekmilerdir. Kymet
an anszn gelince, onlar, gnahlarn srtlarna yklenmi olarak diyecekler ki: Dnyada
yaptmz kusurlardan dolay yazklar olsun bize! Dikkat edin yklenip durduklar/gnahlar ne
ktdr!
32
Ve basit dnya hayat, sadece elence ve oyundur. Son yurt/hiret yurdu ise, Allahn
korumas altna girenler iin kesinlikle daha hayrldr. Hl aklnz kullanmaz msnz?
33
Biz onlarn sylediklerinin seni kesinlikle zdn elbette biliyoruz. Ama onlar aslnda
seni yalanlamyorlar; ama irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan o kimseler Allahn
yetlerini bile bile reddediyorlar.
34
Ve elbette ki senden nce de eliler yalanlanmt da kendilerine yardmmz gelinceye
kadar yalanlanmaya ve eziyet olunmaya sabretmilerdi. Ve Allahn szlerini deitirecek hibir
kimse yoktur. Hi phesiz ki, sana, elilerin haberlerinden bir ksm gelmitir de.
35
Ve eer onlarn yz evirmesi sana ar geldiyse, haydi gcn yetiyorsa yerin iinde bir
delik, ya da gkte bir merdiven ara da onlara bir almet/gsterge getir! Allah dileseydi, kesinlikle
onlar doru yol klavuzu zerinde toplard. O hlde sakn cahillerden olma!
36
Ancak dinleyenler karlk verir. lleri; onlar da Allah diriltir. Sonra yalnzca Ona
dndrlrler.
37
Ve onlar dediler ki: Ona Rabbinden bir almet/gsterge indirilmeli deil miydi? De ki:
phesiz ki, Allah bir almet/gsterge indirmeye g yetirendir, fakat onlarn ou bilmezler.
38
Ve yeryznde hibir irili-ufakl kprdayan canl ve iki kanadyla uan hibir ku yoktur ki,
sizin gibi nderli topluluklar olmasn. Biz Kitapta hibir eyi noksan/yetersiz brakmadk. Sonra
onlar Rablerine toplanacaklardr.
39
yetlerimizi yalanlayan u kimseler de karanlklar iindeki sar ve dilsizlerdir. Her kim
dilerse Allah onu artr, kim de dilerse onu doru yol zerine brakr.
40
De ki: Kendinizi hi dndnz m, Allahn azab size gelse veya kymet vakti gelse,
Allahtan bakasna m yalvarrsnz? Eer doru kimselerseniz.
41
Aslnda yalnzca Allaha yalvarrsnz da O, dilerse ardnz eyi kaldrr ve siz ortak
kotuunuz eyleri aznza almazsnz.
42
Ve andolsun, senden nceki nderli toplumlara eliler gnderdik de onlar yalvarsnlar diye
dayanlmaz zorluk; yoksulluk ve skntlarla eviriverdik.
43
Onlara, zorlu azabmz geldii zaman yalvarmalar gerekmez miydi? Ama onlarn kalpleri
katlat ve eytan onlara yapmakta olduklar eyleri ekici gsterdi.
44
Derken kendilerine hatrlatlan terk ettiklerinde, onlarn zerlerine her eyin kaplarn
atk. yle ki, kendilerine verilen eylerle sevince kaplp marnca, onlar apansz
yakalayverdik. Artk onlar, umutlar suya denler oldular.
45
Bylece irk koarak, kfrederek yanl; kendi zararlarna i yapan topluluun kk kesildi.
Ve tm vgler, lemlerin Rabbi Allahadr.
46
De ki: Hi dndnz m, eer Allah sizin iitmenizi ve grmenizi alr ve kalplerinizi
mhrlerse, onlar size Allahtan baka getirebilecek ilh kimdir? Bak, Biz yetleri nasl
aklyoruz. Sonra da onlar srt evirip engelliyorlar?
47
De ki: Kendinizi hi dndnz m, Allahn azab size anszn veya aka gelirse, irk
koarak yanl davrananlar; kendi zararlarna i yapanlar toplumundan bakas m deiime/ykma
uratlm olur?
48
Ve Biz gnderilen elileri, ancak mjdeciler ve uyarclar olmak zere gndeririz: Artk kim
iman eder ve dzeltirse, artk onlara hi korku yoktur. Onlar mahzun olmayacaklar da.
49
yetlerimizi yalanlayanlara da, yapmakta olduklar hak yoldan klar yznden azap
dokunacaktr.
50
De ki: Ben size Allahn hazineleri benim yanmdadr demiyorum. Grlmeyeni,
duyulmayan, gemii, gelecei de bilmem ben. Size Ben bir meleim de demiyorum. Ben
yalnzca bana vahyedilene uyuyorum. De ki: Kr ile gren eit olur mu? Hl dnmyor
musunuz?
51
Ve Rablerinin huzurunda toplanlacaklarndan korkanlar, Allahn korumas altna girmeleri
iin sana vahyedilenle uyar. Onlarn, Onun astlarndan yardm eden, yol gsteren, koruyan bir
yakn kimseleri ve destekileri, kayrclar yoktur.
52
Ve Allahn rzasn dileyerek sabah-akam; srekli Rablerine dua eden kimseleri kovma!
Onlarn hesabndan sana hibir sorumluluk yoktur, senin hesabndan da onlara hibir ey yoktur. Ki
onlar kovarsan yanl; kendi zararlarna i yapanlardan olursun!
53
Ve Biz, Allah, aramzdan bunlara m iyilikte bulundu?! desinler diye, onlardan bazsn
bazs ile byle atelere srkledik, imtihan ettik. Allah, kendilerine verilen nimetlerin karln
deyenleri daha iyi bilen deil midir?
54
Ve yetlerimize inanan kimseler sana geldikleri zaman hemen: Selm olsun size! Rabbiniz
rahmeti Kendi zerine yazd. phesiz sizden her kim bilmeyerek bir ktlk ileyip de sonra
arkasndan tevbe eder ve dzeltirse; phesiz ki Allah, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar
cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir de!
55
Ve Biz yetleri ite byle ayrntl olarak aklyoruz. Ve sulularn yolu ortaya konsun/sana
belli olsun diye.
56
De ki: phesiz ki ben, sizin, Allahn astlarndan yalvardklarnza kulluk etmekten
yasaklandm. De ki: Ben, sizin bo ireti arzularnza uymam. Eer uyarsam saptm olurum ve
ben, klavuzlandm doru yola erenlerden olmam olurum.
57
De ki: Ben, Rabbimden apak bir delil zerindeyim. Siz ise o delili yalanladnz. O abuk
gelmesini istediiniz ey benim yanmda deildir, hkm ancak Allaha aittir, gerei O
anlatr/gerekletirir ve O, ayrt edenlerin en hayrlsdr.
58
De ki: Sizin abuk gelmesini istediiniz ey benim yanmda olsayd, benimle sizin
aranzdaki i kesinlikle gereklemi gitmiti. Ve Allah, yanl; kendi zararlarna i yapanlar en iyi
bilendir.
59
Grnmezin, duyulmazn, gemiin, gelecein anahtarlar da yalnzca Onun katndadr.
Ondan baka hi kimse onlar bilmez. Karada ve denizde olanlar da bilir O. O bilmeksizin bir
yaprak dahi dmez. Yerin karanlklarndaki bir tane, ya ve kuru hibir ey yoktur ki apak bir
kitapta bulunmasn.
60
Ve O, sizi geceleyin vefat
231
ettiren; gemite yaptklarnz, yapmanz gerekirken
yapmadklarnz bir bir hatrlattran, gndzn elde ettiiniz eyleri bilen, sonra ad konmu sre
sonunun gereklemesi iin sizi kaldrandr. Sonra dnnz yalnzca Onadr. Sonra O,
yaptklarnz size haber verecektir.
61
Ve Allah, kullar zerinde hkmranl srdrr ve O, sizin zerinize koruyucular
gnderir. Sonra da sizden birinize lm geldii vakit elilerimiz, hi eksik-fazla yapmadan, onu
vefat ettirirler; onlara gemite yaptklarn, yapmas gerekirken yapmadklarn bir bir hatrlatrlar.
62
Sonra kendi gerek Mevllar Allaha dndrlrler. Dikkatli olun, hkm ancak Onundur ve O,
hesap grenlerin en sratlisidir.
63
De ki: Siz, bizi bundan kurtarrsa kesinlikle karln deyenlerden olacaz diye gizli
ve yakararak Ona yalvarp dururken, karann ve denizin karanlklarndan sizi kim kurtarr?
64
De ki: Sizi ondan ve her skntdan Allah kurtarr. Sonra da siz ortak koarsnz.
114
Ve O,
size Kurn ayrntl/hak-btl ayrlm olarak indirdii hlde, Allahtan baka bir hakem mi
arayaym? Ve kendilerine Kitap verdiimiz u kiiler, Kurnn phesiz Rabbinden hak ile
indirilmi olduunu bilirler. O hlde sen onlarn bu kitabn Allah tarafndan indirildiini bildikleri
hususunda sakn phecilerden olma.
65
De ki: O, stnzden ve ayaklarnzn altndan azap gndermeye yahut sizi ayrlk
gruplara ayrp kiminizin kiminize hncn tattrmaya gc yetendir. Bak, onlar iyice anlasnlar
diye yetlerimizi nasl evirip eviriyoruz/inceden inceye aklyoruz.
66
Senin toplumun ise, azap/ Kurn/ yetlerin iyice aklanmas, hak olmasna ramen onu
yalanlad. De ki: Ben sizin zerinize, ileri belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program
koruyarak, destekleyerek uygulayan biri deilim.
67
Her nemli haberin kararlatrlm bir zaman
vardr, siz de yaknda bileceksiniz.
104
Kesinlikle size Rabbinizden gznz aacak, doru yolu
bulduracak bilgiler geldi. Artk kim hakk grrse yarar kendisine, kim de krlk ederse zarar
kendisinedir. Ben sizin zerinize bir beki deilim!
232
68
Ve yetlerimiz/ almetlerimiz/ gstergelerimiz hakknda boa uraanlar grdn zaman,
onlar ondan baka sze dalncaya kadar hemen onlardan uzak dur. Ve eer eytan bunu sana terk
231 Bkz. 71 nolu not.
232 Resmi Mushaf'taki 114. yeti, 64. yetin devam; 104. yeti de 67. yetin devam olarak tertip ettik.
ettirse de, hatrladktan sonra o irk koarak yanl davrananlar; kendi zararlarna i yapanlar
topluluu ile beraber oturma.
69
Allahn korumas altna girmi olan kiilere de o irk koarak yanl davrananlarn; kendi
zararlarna i yapanlarn hesabndan bir ey yoktur. Fakat Allahn korumas altna girmeleri iin bir
hatrlatma!
70
Ve dinlerini oyun ve elence edinmi/ oyun ve elenceyi kendilerine din edinmi, dnya
hayat kendilerini aldatm olan kimseleri brak ve Kurn ile hatrlat/t ver: Bir kii, kendi elinin
retip kazandyla deiim ve ykma derse, onun iin Allahn astlarndan bir yardm eden, yol,
gsteren koruyan bir yakn kimse ve desteki, kayrc sz konusu olmaz. Suuna kar her trl
bedeli demeyi istese de ondan alnmaz. te bunlar, kazandklar ile deiime/ykma urayan
kimselerdir. yilikbilmezlik ettiklerinden tr onlar iin kaynar sudan bir iecek ve can yakc bir
azap vardr.
71,72
De ki: Allahn astlarndan bize yarar salamayan ve zarar vermeyen eylere mi
yakaralm? Ve Allah bizi doru yola ilettikten sonra, kendisinin Bize gel! diye doruya ve gzele
aran arkadalar varken eytanlarn kendisini ayartp yeryznde akn dolar hle getirdii
kimseler gibi gerisin geri mi dndrlelim? De ki: phesiz Allahn doru yolu, gerek doru
yolun ta kendisidir. Ve biz lemlerin Rabbine teslim olmakla ve salt; ml ynden ve zihinsel
adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlarn oluturunuz-ayakta tutunuz ve Onun
korumas altna giriniz diye emrolunduk. Ve Allah, sadece Kendisine toplanacamz kimsedir.
73
Ve O, gkleri ve yeri hak ile oluturandr. Ve O, Ol! dedii gn hemen olur. Onun sz
haktr. Sra flendii gn de mlk ancak Onundur. O, gizliyi ve a bilendir. O, en iyi yasa
koyandr, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr, her eyin i yzn/gizli taraflarn da iyi
bilendir.
***
74
Ve hani brhm, babas Azere, Sen putlar tanrlar m ediniyorsun? phesiz ben seni ve
toplumunu apak bir sapklk iinde gryorum demiti.
75
Ve Biz, kant elde etmesi ve kesin inananlardan olmas iin brhme gklerin ve yerin
mlkiyeti ve ynetimini bylece gsteriyorduk.
76
Bu nedenle brhm, zerine gece bastrnca, bir yldz grd, Bu, benim rabbimdir dedi.
Sonra yldz batnca, Ben batanlar sevmem dedi.
77
Sonra ay doarken grnce de, Bu, benim rabbimdir dedi. O da batnca, Andolsun ki
Rabbim bana doru yolu gstermeseydi, kesinlikle ben sapknlar toplumundan olurum dedi.
78,79
Sonra gnei doarken grnce de, Bu benim rabbimdir, bu daha byk! dedi. Sonra o
da batnca, Ey toplumum! phesiz ben sizin ortak kotuunuz eylerden uzam. Kesinlikle ben
hanif; btl inanlardan dnm biri olarak yzm, gkleri ve yeri yoktan var edene/yok edecek
olana evirdim ve ben ortak koanlardan deilim dedi.
80-81
Ve toplumu onunla tartt. brhm; Bana doru yolu gstermiken Allah hakknda
benimle mi tartyorsunuz? Ona ortak kotuklarnzdan hi korkmuyorum. Ancak Rabbimin
diledii ey hari. Rabbim bilgice her eyi kuatmtr. Hl dnmez misiniz? Ve Allah,
haklarnda hibir g-kuvvet indirmedii hlde, siz Ona ortak komaktan korkmuyorken, ben sizin
ortak kotuunuz eylerden nasl korkarm? Bu durumda eer biliyorsanz, bu iki topluluktan
hangisi gvende olmaya daha layktr? dedi.
82
u iman edenler ve imanlarna yanl; kendi zararlarna olan i giydirmeyenler/ ortak koma
inanc kartrmayanlar, ite onlar, gven kendilerinin olanlardr. Klavuzlandklar doru yolu
bulanlar da onlardr.
83
Ve ite bunlar, toplumuna kar brhme verdiimiz kantmzdr. Biz dilediimizi
derecelerle ykseltiriz. phesiz senin Rabbin en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/ salam
yapandr, ok iyi bilendir.
84
Ve Biz ona shk ve Yakbu da baladk. Hepsine doru yolu gsterdik. Daha nce de
Nha ve onun soyundan Dvda, Sleymna, Eyyba, Ysufa, Msya ve Hrna da doru
yolu gstermitik. Ve Biz gzellik-iyilik retenlere byle karlk veririz.
85
Zekeriyy, Yahy, s ve lysa da doru yolu gsterdik. Hepsi slihlerdendir.
86
sml, Elyes, Ynus ve Lta da doru yolu gsterdik. Hepsini de Biz lemlere fazlalkl
kldk.
87
Ve bunlarn babalarndan, soylarndan ve kardelerinden de fazlalkl kldk. Ve onlar
setik, doru yola klavuzladk.
88
te bu, Allahn klavuzluudur. O, onunla kullarndan dilediine klavuzluk eder. Ve eer
onlar ortak kosalard, kesinlikle yapm olduklar eyler boa gitmiti.
89
te onlar, kendilerine kitap, hkm ve peygamberlik verdiimiz kimselerdir. imdi bunlar,
ona inanmayacak olurlarsa, Biz kesinlikle bunu rtmeyecek/ buna inanacak bir toplumu, bu
program koruyarak, destekleyerek uygulayan yapmzdr.
90
te bunlar, Allahn klavuz olduu kimselerdir. Artk sen de onlarn klavuzuna/vahye uy.
De ki: Ben ona karlk sizden bir cret istemiyorum. O, sadece lemlere bir ttr.
91
Ve onlar, Allah, hibir beere bir ey gndermemitir demekle, Allah hakkyla takdir
edemediler/gerei gibi tanyamadlar. De ki: Msnn insanlara aydnlk ve klavuz olmak zere
getirdii, sizin para para yaz malzemeleri yaptnz, bir ksmn belli ettiiniz, birounu
gizlediiniz; siz ve babalarnzn, sayesinde bilmediiniz birok eyleri rendiiniz Kitab kim
indirdi? Sen, de ki: Allah! Sonra onlar bo uralarnda oynar hlde brak.
92
te bu da Bizim Anakenti ve yan bandaki kiileri uyarman iin indirdiimiz, sadece
iinde konu edilenleri dorulayc, bolluk dolu bir Kitaptr. hirete inananlar ona da inanrlar ve
onlar saltlarna [ml ynden ve ve zihinsel adan destek olma: toplumu aydnlatma kurumlarna]
da koruyucudurlar.
93
Ve Allaha kar yalan uydurandan yahut kendisine hibir ey vahyolunmad hlde Bana
vahyolundu diyenden ve Allahn indirdii gibi ben de indireceim diyenden daha yanl; kendi
zararlarna i yapan kim olabilir? irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan o kimseleri
lmn iddetleri iindeyken, grevli gler de onlara ellerini uzatm, Canlarnz karn.
Bugn, Allaha kar gerek d eyler sylediinizden ve Onun yetlerine kar
bbrlenmenizden dolay alaltc bir azapla cezalandrlacaksnz derlerken bir grsen!
94
Ve andolsun ki siz, sizi ilk defa oluturduumuz zamanki gibi yapayalnz/ teker teker Bize
geldiniz ve size verdiimiz eyleri arkanzda braktnz. Ve iinizde kendilerinin ortaklar olduuna
inandnz szde destekilerinizi sizinle beraber grmyoruz. Andolsun aranzda
kesilme/kopukluk olmu ve yanl inandnz eyler kaybolmutur.
95
phesiz ki Allah, taneyi ve ekirdei yarp karandr: lden diriyi karr, diriden de
ly karr. te Allah! Nasl da dndrlyorsunuz?
96
Tan yerini yarp karandr. Geceyi dinlenme zaman, gne ve ay hesap ile yapmtr. Bu,
en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olann, ok iyi
bilenin belirlemesidir, ayarlamasdr.
97
Ve Allah, kara ve denizin karanlklarnda kendisiyle klavuzlandnz doru yolu bulasnz
diye yldzlar sizin iin tantandr. phesiz Biz, bilen bir toplum iin yetleri ayrntl olarak
akladk.
98
Ve O, sizi bir tek benlikten ina edendir. Sonra da bir karar yeri ve emanet yeri...
233
Biz
kesinlikle yetleri, iyi anlayan bir toplum iin ayrntl olarak akladk.
99
Ve Allah, gkten suyu indirendir. Bylece Biz onunla her eyin bitkilerini kardk. Ondan
da birbirine benzeyen ve birbirine benzemeyen birbiri zerine binmi taneler; hurmann
233 Bkz. 205 nolu not.
tomurcuundan sarkan salkmlar, zmden balar, zeytini ve nar karyoruz. Bunlar
meyvelendikleri zaman meyvelerine ve olgunlamasna bakn! te bunlarda kesinlikle inanan bir
toplum iin almetler/gstergeler vardr.
100
Ve onlar, grnmez g ve varlklar Allaha ortaklar kldlar. Hlbuki onlar O
oluturmutur. Bilgileri olmadan da oullar, kzlar uydurdular. Onun an onlarn niteledii
eylerden arnk ve ycedir.
101
O, gkleri ve yeri yoktan var edendir. Onun sahibesi/ei olmad
hlde, nasl olur da Onun ocuu olur? Ve O, her eyi oluturmutur. Ve O, her eyi en iyi
bilendir.
102
te Rabbiniz Allah! Ondan baka ilh yoktur. Her eyin oluturucusudur. yleyse, Ona
kulluk edin. O, herey zerine belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak,
destekleyerek uygulayandr.
103
Gzler Ona eriemez, O ise gzlere eriir; O, ok armaan sahibidir, her eyden haberlidir.
105
te bylece Biz, sana, Sen ders grmsn/ bunlar bir yerlerden okuyup renmisin
desinler ve aa koyalm diye yetleri evirip eviriyoruz/geni geni aklyoruz.
106,107
Sen Kendisinden baka ilh diye bir ey olmayan Rabbinden sana vahyedilene uy. Ortak
koanlardan da yz evir. Ve eer Allah dileseydi, onlar ortak komazlard. Biz, seni onlar zerine
bir beki yapmadk, sen onlar zerine ileri belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program
koruyarak, destekleyerek uygulayan biri de deilsin!
108
Ve onlarn Allahn astlarndan yalvardklar kimselere svmeyin ki, onlar da bilgisizce,
ar giderek Allaha svmesinler. Biz, her nderli topluma yaptklar ii ite byle ssledik. Sonra
da onlarn dn Rablerinedir. Sonra O, onlara ne yaptklarn haber verir.
109
Ve ortak koanlar, kendilerine bir almet/gsterge gelirse, ona kesinlikle iman edeceklerine
dair en ar yeminleriyle Allaha yemin ettiler. De ki: Almetler/ gstergeler ancak Allah
katndadr. Onlara almetler/ gstergeler geldiinde de iman etmeyeceklerini anlamyor musunuz?
110
Ve Biz, onlarn kalplerini ve gzlerini ilkin iman etmedikleri durumdaki gibi ters eviririz.
Ve Biz de onlar taknlklar ierisinde kr ve akn olarak brakrz.
111
Ve eer Biz, phesiz onlara birtakm gler indirseydik, onlara ller sz syleseydi ve
her eyi karlarna toplasaydk, Allahn dilemesi dnda yine inanmayacaklard. Velkin
onlarn ou cahillik ediyorlar.
112,113
Bylece Biz, her peygamber iin gizli-ak eytanlarn dman yaptk: Ki dnya malna
aldanmaktan dolay, hirete inanmayan kimselerin kalpleri ona kansn, ondan honut olsun ve
yapmakta olduklarn yapsnlar diye bunlarn bazs bazsna szn sslsn gizlice telkinde
bulunur/fsldar. Ve yet Rabbin dileseydi onu yapmazlard. yleyse onlar ve uydurduklar
eyleri brak!
115
Ve Rabbinin sz hem doruluka, hem de adalete tamamlanmtr. Onun szlerini
deitirebilecek biri yoktur. O, en iyi iitendir, en iyi bilendir.
116
Ve eer yeryzndekilerin ounluuna uyarsan seni Allah yolundan saptrrlar. nk
onlar sadece zanna uyuyorlar ve sadece samalyorlar.
117
phesiz ki senin Rabbin, Kendi yolundan kimlerin saptn en iyi bilenin ta kendisidir.
Ve O, klavuzlandklar doru yolda olanlar daha iyi bilendir.
124
Ve onlara bir yet geldii zaman, Allahn elilerine verilen gibi bize de verilmedike asla
inanmayacaz dediler. Allah elilik grevini nereye vereceini daha iyi bilir. Su ileyenlere,
evirdikleri hilelerinden dolay Allah katnda bir aalk ve etin bir azap dokunacaktr.
125
Ve sonra, Allah, kimi doru yola iletmek isterse, slm iin onun gsn aar. Kimi de
saptrmak isterse gsn yle skar ki, o, ge ykseliyormu gibi olur. te byle, Allah, pislii
[zarar, azap veren eyleri] iman etmeyenlerin zerine brakr/atar.
***
119
Ve size ne oluyor da, Kendisi size, mecbur kalmanzn dnda haram olan eyleri genie
aklam olduu hlde Allahn ad anlanlardan yemiyorsunuz? Ve phesiz biroklar bilmeden
keyiflerine uyarak saptryorlar. phesiz ki, senin Rabbin, snr aanlar ok iyi bilenin ta
kendisidir.
120
Gnahn an ve gizlisini terk edin! phesiz gnah kazanan kimseler, kazanm
olduklar eyler sebebiyle cezalandrlacaklardr.
121
Ve zerine Allahn ad anlmayan eylerden yemeyin. Ve phesiz o, tam bir yoldan
ktr. Ve phesiz eytanlar kendi yakn kimselerine sizinle mcdele etmeleri iin gizlice
telkinde bulunurlar. Ve eer onlara boyun eerseniz phesiz siz ortak koan kimseler oldunuz
demektir.
122
l iken kendisini dirilttiimiz ve insanlar iinde yrmesi iin kendisine bir nr
verdiimiz kimsenin durumu, karanlklarda kalp oradan bir k bulamayann durumu gibi midir?
te, kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere yapmakta olduklar byle ssl
ve ekici gsterilmitir.
123
Ve Biz bylece, her kentte ileri gelenleri, orada hileler evirsinler diye orann sulular
yaptk. Hlbuki bunlar, ktl yalnzca kendilerine yapyorlar da farkna varmyorlar.
126
Ve ite bu, dosdoru olarak Rabbinin yoludur. Kesinlikle Biz, hatrlayp t alan bir
topluluk iin yetleri geni bir ekilde akladk.
127
lemi olduklar eyler nedeniyle Rableri katndaki huzur, gvenlik ve esenlik yurdu
yalnzca onlarndr. Ve Rableri, onlarn yardmcs, yol gstericisi, koruyucusudur.
128
Ve Allah, onlarn hepsini toplad gn: Ey gizli dman topluluu! Kesinlikle bu
insanlardan oalttnz!...
nsanlardan onlarn yaknlar da, Rabbimiz! Biz birbirimizden kazan saladk. Sonunda biz,
bizim iin vakitlendirdiin sremizin sonuna ulatk derler. Allah, Ate, sizin duranzdr.
Orada, Allahn dilemesi hari, sonsuz olarak kalacaksnz der. phesiz Rabbin en iyi yasa koyan,
bozulmay iyi engelleyen/salam yapan, en iyi bilendir.
129
Ve ite Biz bylece, kazandklar gnahlardan dolay yanl; kendi zararlarna i yapanlarn
bir ksmn, dier bir ksmna yaknlatrrz.
130
Ey gizli, ikar, gelecein, bugnn insan topluluu! Size yetlerimi anlatan ve
bugnnze kavuacanz hususunda sizi uyaran kendinizden eliler gelmedi mi? Onlar, Kendi
aleyhimize hitiz dediler. Basit dnya yaam onlar aldatt ve onlar kendilerinin kesinlikle
kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin ta kendisi olduklarna hitlik ettiler.
131
te bu; Rabbinin, halk ilgisiz, bilgisiz iken, lkeleri haksz yere deitiren/ykma uratan
biri olmaydr.
132
Ve hepsi iin yaptklarna gre dereceler vardr. Ve senin Rabbin onlarn yaptklarndan
gafil/duyarsz deildir.
133
Ve senin Rabbin, ok zengindir/hibir eye muhta deildir, merhamet sahibidir. Sizi,
baka toplumlarn soyundan getirdii gibi, dilerse, sizi de yok eder ve sizden sonra yerinize
dilediini getirir.
134
phesiz sizin vaat olunduunuz eyler kesinlikle gelecektir. Ve siz, bunu engelleyecek
birileri deilsiniz.
135
De ki: Ey toplumum! Gcnz yettiince yapacanz yapn, phesiz ben de yapyorum.
Yaknda Yurtun sonunun kim iin olduunu bileceksiniz. phesiz irk koarak yanl; kendi
zararlarna i yapanlar kurtulua eremezler.
***
136
Ve onlar, Allahn yaratt ekinlerden ve hayvanlardan Allaha bir pay ayrdlar da kendi
sapk inanlarna gre, Bu, Allah iin; u da ortaklarmz iindir dediler. te, ortaklar iin olan
pay Allaha ulamaz, Allah iin olan ey ortaklarna ular. Verdikleri hkm ne ktdr!
138
Ve onlar, yanl inanlar sebebiyle, Bunlar, dokunulmaz hayvanlar ve ekinlerdir. Bunlar
bizim dilediimizden bakas yiyemez. Bunlar srtlar yasaklanm hayvanlardr dediler. Ve bir
ksm hayvanlar Allaha yalan uydurarak zerlerine Onun adn anmazlar. Allah, onlar iftira
ettikleri eyler sebebiyle cezalandracaktr.
139
Ve onlar, Bu hayvanlarn karnlarndakiler sadece erkeklerimize ait olup kadnlarmza
haramdr. Eer l olursa o zaman onlar onda ortaklardr dediler. Allah, onlarn nitelemelerini
onlara ceza olarak verecektir. phesiz O, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam
yapandr, ok iyi bilendir.
137
Ve onlarn ortaklar, kendilerini mahvetsinler ve dinlerini kartrp bozsunlar diye ortak
koanlarn ouna, yk, utan nedeni ve ilhlara kurban edilmesi gerekeleriyle, ocuklarn
ldrmeyi gzel gsterdi. Ve Allah dileseydi bunu yapmazlard. O hlde onlar ve onlarn
uydurduklar eyleri brak!
140
Bilgisizlik yznden beyinsizce ocuklarn ldrenler ve Allahn kendilerine verdii rzk,
Allaha iftira ederek haram klanlar kesinlikle zarara uradlar. Onlar, kesinlikle sapmlardr ve
onlar klavuzlandklar doru yola ermi kimseler deillerdir.
141
Ve Allah, asmal ve asmasz baheleri, hurmalar, rnleri eit eit ekinleri, zeytinleri ve
narlar, birbirine benzer ve benzemez biimde ina edendir. Meyve verince meyvesinden yiyin,
hasat gn de onun hakkn verin ve savurganlk yapmayn. phesiz Allah, savurganlk yapanlar
sevmez.
142
Ve O, hayvanlardan yk tayanlar, dek yaplanlar ina edendir. Allahn sizi
rzklandrd eylerden yiyin. eytann admlarn izlemeyin. phesiz o, sizin iin apak bir
dmandr.
143
Sekiz e: Koyundan iki, keiden de iki. De ki: Allah, iki erkei mi haram kld yoksa iki
diiyi mi, ya da iki diinin rahimlerinin sarp brdn; yavrular m? Eer dorular iseniz bana
ilme dayanarak haber verin.
144
Ve deveden iki, srdan da iki De ki: Allah, iki erkei mi haram kld yoksa iki diiyi
mi, ya da iki diinin yavrularn m? Yoksa Allahn size byle bir ykmllk ulatrdnda
Onun yannda mydnz? Byle hibir bilgiye dayanmadan, insanlar saptrmak iin, Allaha kar
yalan uyduran kimseden daha yanl; kendi zararlarna i yapan kim olabilir? phesiz Allah, irk
koarak yanl; kendi zararlarna i yapan o kimseler topluluuna klavuz olmaz.
145
De ki: Bana vahyolunanda, onlar yiyen iin, le veya aktlm kan yahut domuzun eti ki
phesiz domuzun eti kirlidir, rahatszlk vericidir yahut Allahtan bakas adna kesilmi bir hak
yol dna k gsterimi olan hari, haram edilmi bir ey bulamyorum. Artk kim aresiz kalrsa,
taknlk yapmamak ve zaruret snrn amamak zere bunlardan yiyebilir. te phesiz senin
Rabbin ok balayandr, ok merhamet edendir.
118
Artk, eer Allahn yetlerine iman edenler iseniz, zerine Allahn ad anlanlardan
yiyin.
234
146
Ve Biz Yahudilere btn trnakl hayvanlar haram kldk. Srtlarnda yahut barsaklarnda
tanan, ya da kemie karan yalar dnda, sr ve koyunun yalarn da onlara haram ettik. Bu,
saldrganlklar yznden Bizim onlar cezalandrmzdr. Ve Biz, elbette dorularz.
147
Artk eer seni yalanladlarsa, hemen de ki: Rabbiniz geni rahmet sahibidir. Ve Onun
azab sulular toplumundan geri evrilmez.
148
Allaha ortak koan kimseler diyecekler ki: Allah dileseydi biz ortak komazdk,
atalarmz da ortak komazlard, hibir eyi de haram klmazdk. Onlardan nce yalanlayanlar da
azabmz tadncaya kadar ite byleydi. De ki: Yannzda bize karabileceiniz bir bilgi mi var?
Siz, sadece zanna uyuyorsunuz ve siz sadece samalyorsunuz.
***
234 Bu pasajn yetlerini deteknik ve semantik gerekelerle Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik.
149
De ki: te, en kesin ve stn delil, Allahndr. O nedenle eer Allah dileseydi, elbette
hepinize klavuz olurdu.
150
De ki: Haydi, Allah bunu kesinlikle haram etti diye tanklk edecek hitlerinizi getirin.
Buna ramen eer onlar hitlik ederlerse de sen onlarla beraber hitlik etme. yetlerimi
yalanlayan ve hirete inanmayan kimselerin bo ireti arzularna da uyma. Ve onlar, Rablerine
denk tutmaktadrlar.
151
De ki: Geliniz, Rabbinizin size neleri tabulatrdn; dokunulmaz kldn okuyaym:
Kendisine hibir eyi ortak komamanz,
ana babaya iyilik yapmanz- gzel davranmanz,
fakirlik endiesiyle / fakirletiriliriz korkusuyla ocuklarnz ldrmemenizi, - Sizi ve onlar
Biz rzklandryoruz.-
ktlklerin ana ve gizlisine yaklamamanz,
haksz yere, Allahn haram kld nefsi ldrmemenizi, -te bunlar, aklnz kullanasnz
diye Onun size ykmllk olarak ulatrdklardr.-
152
Yetimin malna da yaklamamanz, -Yalnz erginlik ana eriinceye kadar en gzel
biimde yaklaabilir ve uygun ekilde harcayabilirsiniz.-
ly, tarty hakkaniyetle tastamam yapmanz, -Biz kimseyi gcnn yettiinden bakas
ile; kapasitesi dndaki bir eyle ykml tutmayz.-
sylediiniz zaman da, yaknnz da olsa adil olmanz
ve Allaha verdiiniz sz tastamam tutmanz. -te bunlar t alp dnesiniz diye
Allahn size ykmllk olarak ulatrdklardr.-
153
Ve phesiz ki, bu, dosdoru olarak Benim
yolumdur. Hemen ona uyun. Ve baka yollara uymayn da sizi Onun yolundan ayrmasn. te
bunlar, Allahn korumas altna girersiniz diye Allahn size ykmllk olarak ulatrdklardr.
154
Sonra Biz, Rablerine kavuacaklarna inansnlar diye iyilik-gzellik retenlere tamam
olarak, her eyi genie aklamak ve klavuz ve rahmet olmak zere Msya Kitab verdik.
155-157
Ve Kurn, Kitap, sadece bizden nceki iki toplulua; Yahudi ve Hristiyanlara
indirildi; biz ise, o kitaplar okuyamyor ve dillerini anlayamyorduk veya Eer bize kitap
indirilseydi, biz onlardan daha ok doru yolda olurduk demeyesiniz diye Bizim indirdiimiz
bereketli bir kitaptr. O nedenle, rahmet olunmanz iin ona uyun ve Allahn korumas altna girin.
te size de Rabbinizden ak delil, klavuz ve rahmet gelmitir. yleyse Allahn yetlerini
yalanlayp onlardan yz evirenden daha yanl, kendi zararlarna i yapan kim olabilir?
yetlerimizden yz evirenleri, yz evirmeleri sebebiyle azabn ktsyle cezalandracaz.
158
Meleklerin gelmesinden yahut Rabbinin gelmesinden, ya da Rabbinin baz almetlerinin/
gstergelerinin gelmesinden baka bir ey mi bekliyorlar? Rabbinin almetlerinden/
gstergelerinden bazs geldii gn, daha nce iman etmemi yahut imannda bir hayr kazanmam
kimseye, artk inanmas bir yarar salamaz. De ki: Bekleyiniz; phesiz biz de bekleyicileriz.
159
phesiz dinlerini para para edip grup grup olan u kimseler; sen hibir ekil ve
davrana onlardan deilsin. phesiz onlarn ii Allahadr. Sonra Allah, onlara yapmakta
olduklar eyleri haber verecektir.
160
Kim iyilik getirirse, artk ona getirdiinin on misli vardr. Kim de ktlk getirirse, artk o,
sadece onun misliyle cezalandrlr ve onlar hakszla uratlmazlar.
161
De ki: phesiz Rabbim, beni doru yola klavuzlad; dimdik ayakta duran bir dine,
irkten, Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmekten dnm olan brhmin dinine, yaam
tarzna. brhm, ortak koanlardan olmamt.
162,163
De ki: Benim saltm [ml ynden ve destek olmam; toplumu aydnlatmak iin
almam], kulluum, hayatm ve lmm sadece Kendisinin orta olmayan lemlerin Rabbi
Allah iindir. Ve ben byle emrolundum, ben Mslmanlarn da ilkiyim.
164,165
De ki: Allah her eyin Rabbi iken, ben Allahtan baka Rabb mi arayaym? Her kiinin
kazand yalnz kendisine aittir. Ykn tayan kimse, bir bakasnn ykn tamaz. Sonra
sadece Rabbinizedir dnnz. Bylece Allah, ayrla dtnz eyi size haber verecektir. Ve
O, sizi yeryznde gidenlerin yerine getirilenler yapan, verdikleriyle sizi snamak iin, kiminizi
kiminizin zerine derecelerle ykseltendir. phesiz Rabbin, kovuturmas abuk olandr ve
phesiz O, ok balayandr, ok merhamet edendir.
(55/6, Enm/4-165)
SFFT SRES
MEKKE DNEM
Necm: 205
1-5
O saflar hlinde dizilen/dizen, sonra da haykrp srkleyen, haykrp srkledikten sonra
da t okuyan Kurn yetleri kanttr ki sizin lhnz kesinlikle Bir Tektir. O, gklerin, yerin ve
aralarndakilerin Rabbidir. Doularn da Rabbidir.
(56/37, Sfft/1-5)
Necm: 206
6
Gerekten Biz en alt semay bir ssle; yldzlarla ssledik.
7-10
Kurndan, az da olsa
yararlanan ve roketle uzaya kanlar hari srekli gayret iinde olan, herkese dlanan ve
Kurna kulak vermeyen tm dnce yetilerinden koruduk; bunlar uzayda ie yaramaz, faaliyet
gsteremez.
235
(56/37, Sfft/6-10]
Necm: 207
11
imdi onlara sor: Oluturulua kendileri mi daha etin, yoksa Bizim oluturduumuz
kimseler mi? phesiz Biz onlar cvk-yapkan bir amurdan oluturduk.
12
Aslnda sen hayret ettin, onlar ise eleniyorlar.
13
Kendilerine t verildii zaman t
kabul etmiyorlar.
14
Ve bir yet grdkleri zaman elenceye alyorlar.
15-17
Ve onlar: Bu apak byden baka bir ey deildir. ldmz ve toprak, kemik
olduumuz zaman m, gerekten mi biz tekrar dirilecekmiiz? nceki atalarmz da m? diyorlar.
18
De ki: Evet, siz de ok aalanm olarak diriltileceksiniz...
(56/37, Sfft/11-18)
Necm: 208
19,20
Artk o zorlu bir haykrtan ibarettir. Bir de bakmsn ki, onlar karda duruverirler. Ve
Eyvah bizlere! te bu, Din Gndr! derler.

21
te bu, sizin yalanlamakta olduunuz Ayrma Gndr!
22,23
Toplayn o irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar, elerini ve Allahn
astlarndan tapm olduklar eyleri. Sonra da onlar cehennemin yoluna klavuzlayn.
24,25
Ve
durdurun onlar, phesiz onlar sorguya ekilecekler: Ne oldu sizlere de yardmlamyorsunuz?
26
Aksine, bugn onlar teslim olmulardr.
27
Ve onlarn bazs bazsna dnm/ yzyze gelmi, soruuyorlar/ birbirlerini sorumlu
tutuyorlar.
235 yetin lafz anlam, Gerekten Biz en alt semay znetlerle/yldzlarla ssledik. Ve
mele-i aldan bir krnt kapan ve kendisini ihab- sakp takip edenler hari, srekli azap iinde
olan, kovulmak iin her taraftan talanan ve mele-i alya hi kulak vermeyen eytan- maridin
tmnden koruduk. Ve asi inat eytann tmnden koruduk eklindedir. Bunun benzeri bir pasaj
da Hicr/16-18de (197. necmde) gemiti. yetteki mele-i al ifadesinin, Kurn olduunu, 89
nolu notta aklamtk.
28
Onlar: phesiz siz bize sa elden/hak yoldan/iyi konumdan/gten-kuvvetten gelir
dururdunuz derler.
29-32
Dierleri derler ki: Tam tersine, siz mminler olmamtnz. Bizim size kar bir
gcmz de yoktu. Tam tersi siz azm bir toplumdunuz. Onun iin zerimize Rabbimizin Sz
236
hak oldu. phesiz biz tadclarz. Sonra biz, sizi kkrttk. nk biz kkrtclar idik.
33
u hlde phesiz onlar, o gn azapta ortaktrlar.
34
phesiz Biz, gnahkrlara byle yaparz.
35,36
phesiz onlar, kendilerine: Allahtan baka ilh diye bir ey yoktur denildii zaman
byklk taslyorlar ve phesiz biz, gizli glerce desteklenen/ deli bir air iin ilhlarmz
brakr myz? diyorlar.
37
Tam tersi o, hak ile geldi ve btn peygamberleri dorulad.
***
38,39
phesiz siz, o ac azab tadacaksnz ve sadece yaptnz amellerinizle
cezalandrlacaksnz.
40
Allahn artlm kullar bunun dndadr.
41-49
te Allahn artlm kullar, kendileri iin belli bir rzk/meyveler olanlardr. Bol nimet
cennetlerinde karlkl olarak tahtlar zerinde ikram grenlerdir. enlere lezzet veren, pnardan
doldurulmu, kendisinde zararl bir yn olmayan, sarholuk da vermeyen bembeyaz bir kadehle
onlarn etrafnda dolalr. Yanlarnda da gzlerini kendilerine dikmi iri gzller vardr. Korunmu
yumurta gibidir onlar.
50
Sonra da bazs bazsna dnp birbirlerine sorarlar.
51-53
Onlardan bir szc der ki: phesiz benim Sen gerekten, kesinlikle dorulayanlardan
msn? ldmz ve toprak, kemik olduumuz zaman m, gerekten mi biz karlk greceiz?
diyen bir yatm/yakn arkadam vard.
54
Dedi ki: Siz onu tanyan, bilen biri misiniz?
55
Derken kendisi onu tand da onu cehennemin ta ortasnda grd.
56-59
Dedi ki: Allaha yemin ederim ki dorusu sen az daha beni deiime/ykma
uratacaktn. Rabbimin nimeti olmasayd, kesinlikle ben de bu hazr bulundurulanlardan olacaktm.
Peki, naslm bak! Biz ilk lmmzden baka bir daha lmeyecek miymiiz; bir daha
diriltilmeyecekmi miyiz? Biz, azaba uratlmayacak mymz?
60
phesiz ite bu, byk kurtuluun ta kendisidir.
61
Artk alanlar, sadece byk kurtulu gibisi iin alsnlar.
(56/37, Sfft/19- 61)
Necm: 209
62
kram olarak bu mu daha hayrl yahut zakkum aac m?
63
phesiz Biz onu irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar iin bir snav arac
yaptk.
64,65
phesiz o zakkum aac, cehennemin dibinde kan bir aatr. Tomurcuklar
boynuzlu ylanlarn balar gibidir.
66
te, kesinlikle onlar, ondan yiyecekler de karnlarn bundan dolduracaklardr.
67
Sonra
phesiz onlar iin, bunun zerine kaynar su karm bir iecek vardr.
68
Sonra da phesiz
dnecekleri yer, kesinlikle cehennemdir.
(56/37, Sfft/62-68)
236 Bkz. 77 nolu not.
Necm: 210
69
phesiz onlar, atalarn sapk kimseler olarak buldular.
70
imdi de kendileri onlarn izleri zerinde koturuyorlar.
71
Ve andolsun ki onlardan ncekilerin ou sapkt.
72
Andolsun Biz onlarn ilerinde uyarclar da gnderdik.
73,74
imdi bir bak, Allahn artlm kullar dndaki o uyarlanlarn sonu nasl oldu?
75
Ve andolsun ki Nh, Bize seslenip dua etmiti. te Biz ne gzel cevap verenleriz!
76
Biz
de onu ve ailesini, yaknlarn, inananlarn o byk skntdan kurtardk.
77
Ve onun neslini baki
kalanlarn ta kendisi yaptk.
78
Ve Biz sonradan gelenler iinde onun hakknda devaml kalacak [hayrla anlacak, rnek
alnacak] bir sz braktk.

79
lemler iinde Nha selm olsun!
80
phesiz Biz, iyilik yapanlara ite byle karlk veririz.
81
phesiz Nh, Bizim mmin kullarmzdand.
82
Sonra dierlerini suda boduk.
***
83
Hi kukusuz brhm de Nhun grubundand.
84
Hani o Rabbine selim bir kalple gelmiti.
88-89
nk brhm, yldzlara yle bir bak bakt ki! Sonra da phesiz ben sanclym/fikir
sancs ekiyorum dedi.
85-87
Hani o, babasna ve toplumuna: Siz neye kulluk ediyorsunuz? Allahn astlarndan
birtakm uydurma ilhlar m istiyorsunuz? Peki, lemlerin Rabbi hakknda kanaatiniz nedir?
demiti.
237
90
Bunun zerine babas ve toplumu, brhmden arkalarn dnerek geri durdular/onunla
ilikiyi kestiler.
91,92
Sonra da o, onlarn ilhlarna sokulup Yemez misiniz/ nasiplenmez misiniz? Neyiniz var
ki, konumuyorsunuz? dedi.
93
Hemen sa eliyle/ yemini nedeniyle bir vurula sokuldu.
94
Bir sre sonra, brhmin halk koarak brhmle yz yze geldiler.
95,96
brhm: Elinizle yonttuunuz eylere mi tapyorsunuz? Oysaki sizi ve yaptnz eyleri
Allah oluturmutur dedi.
97
Onlar: unun iin bir duvar yapn/ ambargo uygulayn da bunu lgnca yanan atein/ar
skntnn iine atn! dediler.
98
Onlar, brhme tuzak kurmak istediler de Biz onlar aalklar klverdik.
99,100
Ve brhm: Kukusuz ben Rabbime gideceim, O, bana yol gsterecek: Rabbim! Bana
slihlerden birini ltfet! demiti.
101
Bunun zerine Biz, brhme yumuak huylu bir delikanly mjdeledik.
102
Sonra ne zaman ki o mjdelenen ocuk kendisiyle birlikte koacak duruma/onunla birlikte
i tutacak aa geldi, o zaman brhm: Oulcuum! phesiz ben, uykumda; phesiz kendimi
seni perian, madur ediyor gryorum. Bak bakalm sen ne dnrsn? dedi. Olu:
Babacm! Sen emrolunacan eyleri yap! nallah beni, sen yokken bama gelecek tm
skntlara, maduriyetlere sabredenlerden bulacaksn dedi.
103-105
Sonra ne zaman ki ikisi de slmlatlar ve brhm, onu aln zere yatrd [yzst
brakt, madur etti] ve Biz ona, Ey brhm! Sen o ryay kesinlikle onayladn diye
237 Teknik nedenler ve anlam bilgisi gerei 88-89. yetleri, Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik.
seslendik
238
phesiz Biz, iyilik-gzellik retenleri ite onun gibi
karlklandrrz/dllendiririz.
106
phesiz oulu yzst brakma ii, kesinlikle apak ypratarak snamadr.
107
Ve Biz brhme, perian, madur edecei ok byk bu ey karlnda/sebebiyle
bedel/bahi verdik.
108
Ve sonradan gelenler iinde onun hakknda devaml kalacak [hayrla anlacak, rnek
alnacak] bir sz braktk.
109
Selm olsun brhme!
110
te Biz iyilik-gzellik retenleri onun gibi dllendiririz.
111
phesiz o, Bizim inanan kullarmzdandr.
112
Ve Biz ona slihlerden bir peygamber olarak shk mjdeledik.
113
brhme ve shka bereketler verdik. Her ikisinin neslinden de iyilik-gzellik reten ile
aka kendi nefsine hakszlk eden vardr.
***
114,115
Ve andolsun ki Biz, Ms ile Hrna da nimetler verdik. Ve o ikisini ve toplumlarn o
byk skntdan kurtardk.
116
Ve Biz, onlara yardm ettik de onlar galip gelenlerin ta kendileri oldular.
117
Ve Biz, kendilerine o apak gsteren Kitab verdik.
118
Ve kendilerini dosdoru yola klavuzladk.
119
Ve sonrakiler iinde o ikisine braktk.
120
Selm olsun, Ms ve Hrna!
121
phesiz Biz, iyilik-gzellik retenleri byle dllendiririz.
122
phesiz o ikisi Bizim mmin kullarmzdandr.
***
123
phesiz lys da kesinlikle gnderilen elilerdendir.
124-127
Hani o, toplumuna: Siz Allahn korumas altna girmez misiniz? Oluturucularn en
gzeli, sizin Rabbiniz ve daha nceki atalarnzn Rabbi Allah brakp da Baale mi
yalvaryorsunuz? demiti de, onlar onu yalanlamlard. Bu yzden onlar kesinlikle hazr
bulundurulacaklardr.
128
Ancak Allahn artlm kullar mstesna.
129
Ve sonradan gelenler iinde onun hakknda devaml kalacak [hayrla anlacak, rnek
alnacak] bir sz braktk.

130
Selm olsun tm lys gibi olanlara!
131
phesiz Biz, iyilik-gzellik retenleri byle dllendiririz.
132
phesiz o, Bizim mmin kullarmzdandr.
***
133
phesiz Lt da gnderilen elilerdendir.
134-136
Hani Biz, onu ve geride kalp batanlar iinde kalan bahtsz kadn hari ehlinin tamamn
kurtarmtk. Sonra dierlerini deiime/ykma uratmtk.
137,138
Ve siz elbette sabahleyin ve geceleyin onlarn zerine urayp duruyorsunuz. Hl
akletmiyor musunuz?
***
139
Elbette Ynus da gnderilen elilerdendir.
238 Burada konu edilen olaylar, brhm ve smlin deiik hayat safhalar olup bunlar
birbiri ardna hemen yaanm eyler deildir. Buradaki slmlamalar, Bakara/124-132de (420
nolu necm) konu edilen olaylardr. Konunun tafsilat iin bkz. Tebynul-Kurn.
140
Hani o, dolu bir gemiye doru kaak bir kle gibi kamt.
141
Sonra o, ok ile kura ekiti, sonra da kant iptal edilenlerden/tezi rtlenlerden oldu.
142
Sonra onu agzllk-bunalm yutmutu. O ise piman olmutu.
143,144
Sonra eer, phesiz o, Allah noksan sfatlardan arndranlardan olmasayd, kesinlikle
diriltilecekleri gne kadar bunalmn iinde kalacakt.
145
Sonra Biz, o fikir sancs ekerken onu sahile attk, onu bunalmdan kurtardk.
146
Onun
zerine geni yaprakllardan bir aa bitirdik.
147
Ve onu, yzbin hatta daha ok kiiye eli olarak
gnderdik.
148
Sonunda inandlar, bunun zerine Biz de onlar bir sreye kadar yararlandrdk.
(56/37, Sfft/69-148)
Necm: 211
149
imdi sor onlara: Kz ocuklar Rabbinin, olan ocuklar onlarn m?
150
Yoksa Biz melekleri dii oluturmuuz, onlar da hitler miymi?
151,152
Gznz an! Onlar, phesiz uydurduklar iftiralarndan dolay Kesinlikle Allah
dourdu diyorlar. Ve hi phesiz onlar, kesinlikle yalancdrlar.
153
Allah, kzlar oullara tercih mi etmi?
154
Size ne oluyor? Nasl hkm veriyorsunuz?
155
Hl dnmyor musunuz?
156
Yoksa sizin iin ak bir g m/kant m var?
157
O hlde, eer doru kimseler iseniz getirin kitabnz.
158
Ve onlar, Allah ile gizli gler arasnda bir hsmlk ba kurdular. Oysa andolsun, gizli
gler kendilerinin kesinlikle hazr edilenler/maherde toplananlar olduklarn bilirler.
159
Allah, onlarn niteledii eylerden arnktr.

160
Ancak Allahn artlm kullar Allah byle ortak kabul ile nitelemezler.
161-163
Artk siz ve taptklarnz, kendiliinden cehenneme saldran kimseden bakasn, Allaha
kar atee atamazsnz; ortak komaya bulatramazsnz.
(56/37, Sfft/149-163)
Necm: 212
164-166
Ve Bizden her birimizin kesinlikle belli bir makam vardr. Ve biz kesinlikle saf saf
dizilenlerin/ dizenlerin ta kendisiyiz. Biz, Allah noksanlklardan arndranlarn da ta
kendisiyiz.
239
(56/37, Sfft/164-166)
Necm. 213
167-169
Ve onlar kesinlikle diyorlard ki: phesiz eer yanmzda ncekilerden bir
t/kitap olsayd, elbette biz de Allahn artlm kullar olurduk.
170
imdi de o t/ kitab rtbas ettiler. Artk yaknda bileceklerdir.
171-173
Ve andolsun ki gnderilen kullarmz/ elilerimiz hakknda bizim szmz gemitir:
phesiz onlar, kesinlikle galip olanlarn ta kendisidir. phesiz Bizim ordularmz kesinlikle
galip gelenlerin ta kendisidir.
174,175
Artk sen, bir sreye kadar onlardan yz evir. Ve onlar gzetle. Onlar da yaknda
greceklerdir.
176
Ya imdi onlar, Bizim azabmz abuk gelsin mi istiyorlar?
177
Fakat azabmz, onlarn
sahasna indii zaman da uyarlanlarn sabah ne ktdr!
239 Bkz. 204 nolu not.
178,179
Yine sen, bir zamana kadar onlardan yz evir ve onlar gzetle! Onlar da yaknda
greceklerdir.
180
G, kuvvet, yenilmezlik, an ve erefin Rabbi olan senin Rabbin, onlarn niteledii
eylerden arnktr.
181
Ve selm, gnderilen elileredir!
182
Tm vgler de lemlerin Rabbi Allahadr.
(56/37, Sfft/167-182)
LOKMN SRES
MEKKE DNEM
Necm: 214
1
Elif/1, Lm/30, Mm/40.
240
2-5
te bunlar, salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu
aydnlatma kurumlar oluturan-ayakta tutan], zekt/vergiyi veren, hirete de kesin olarak
inananlarn ta kendileri olan gzellik-iyilik retenler ki ite bunlar, Rableri tarafndan bir doru
yol zeredirler. Ve onlar, kurtulua erecek olanlarn ta kendileridir iin bir doru yol klavuzu ve
rahmet olmak zere yasalar ieren o kitabn yetleridir.
(57/31, Lokmn/1-5)
Necm: 215
6
nsanlardan kimi de vardr ki, bilgisizce Allah yolundan saptrmak ve onu elence edinmek
iin laf elencesi satn alr. te onlar, kendileri iin aalayc bir azap olanlardr.
7
Ve ona yetlerimiz okunduu zaman sanki kulaklarnda bir arlk varm da onlar
iitmemi gibi, byklk taslayarak srt evirir. te ona, ok ac verecek bir azab mjdele.
8,9
phesiz u iman etmi ve dzeltmeye ynelik iler yapm olan kiiler, iinde sonsuz
olarak kalc olduklar hlde, kendileri iin nimet cennetleri olanlardr. Bu, Allahn gerek bir
vaadidir. Ve O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip
olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
(57/31, Lokmn/6-9)
Necm: 216
10
Allah, gkleri dayanak olmadan oluturmutur, bunu grmektesiniz. Yeryznde de, size
sofra hazrlasn diye sarslmaz dalar brakt ve oralarda irili-ufakl her canldan tretip yayverdi.
Ve Biz gkten su indirdik, bylelikle orada her deerli iftten bitki bitirdik.
11
te bu, Allahn oluturmasdr. Haydi, gsterin Bana! Onun astlarndan olan kimseler ne
oluturmutur? Aslnda o irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar, apak bir sapklk
iindedirler.
(57/31, Lokmn/10-11)
Necm: 217
12
Andolsun ki Biz, Lokmana Allaha, kendine verilen nimetlerin karln de! diye,
hakszlk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeler verdik. Kim kendisine
verilen nimetlerin karln derse kendisi iin der. Kim de iyilikbilmezlik ederse, phesiz ki
Allah, hibir eye muhta deildir, daima vgye en lyk olandr.
13
Ve hani bir zaman Lokmn oluna t vererek, Yavrucuum! Allaha ortak koma, hi
phesiz ki Allaha ortak komak, kesinlikle byk bir yanl davrantr; kendi zararlarna i
yapmaktr.
16
Ey oulcuum! phesiz ortak komak; ilenen ktlk bir hardal tanesi arlnda
olup da bir kayann iinde yahut gklerde ya da yerin iinde olsa, Allah onu getirecektir. phesiz
Allah, en latif, hakkyla haberdar olandr.
17
Yavrucuum! Salt ikame et [ml ynden ve zihinsel
240 Bkz. 8 nolu not.
adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar olutur-ayakta tut], iyilii emret, ktlkten
sakndr. Sana isabet edene de sabret. phesiz bunlar, ilerin kesin olanlarndandr.
18
Ve insanlara
avurdunu iirme, suratn asma ve yeryznde bbrlenerek yrme. phesiz ki Allah, btn
vnen ve kuruntu edenleri sevmez.
19
Ve yrynde mutedil ol, sesinden ks. phesiz seslerin
en anlalmaz kesinlikle eeklerin sesidir
13
demiti.
14
Ve Biz insana, anas ve babasn ykmllk olarak ulatrdk: Anas onu zayflk stne
zayflkla tad. Onun stten ayrlmas da iki yl iindedir. Bana, anana ve babana karlk de!
Dn, ancak Banadr.
15
Ve eer ki ana-baba bilmediin bir eyi Bana ortak koman zerinde seni zorlarlarsa, onlara
itaat etme. Ve dnyada onlarla iyi gein ve Bana ynelen kimselerin yolunu tut. Sonra dnnz
ancak Banadr. Sonra da Ben, size yapmakta olduunuz eyleri haber vereceim.
241
(57/31, Lokmn/12-13, 16-19, 14-15)
Necm. 218
20
Allahn, gklerde ve yeryznde ne varsa hepsini sizin iin boyun edirdiini/ sizin
yararlanacanz yap ve sistemde yarattn grmediniz mi? Ve Allah, ite ve akta olmak zere
nimetlerini zerinize yaymtr. nsanlardan kimi de var ki, bilgisiz, klavuzsuz ve aydnlatc bir
kitab olmadan Allah hakknda tartyor.
21
Ve onlara: Allahn indirdiine tbi olun! dendii zaman: Aksine, biz atalarmz
zerinde bulduumuz eye uyarz dediler. Ya eytan onlar cehennemin azabna aryor idiyse!
(57/31, Lokmn/20-21)
Necm. 219
22
Ve her kim iyilik-gzellik reterek kendini Allaha teslim ederse, ite o, gerekten en
salam kulpa yapmtr. Btn ilerin kbeti yalnzca Allaha aittir.
23
Kim de kfrederse; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddederse, artk onun kfr;
bilerek reddetmesi seni zmesin. Onlarn dn yalnzca Bizedir. O zaman Biz onlara yaptklar
eyleri haber vereceiz. Gerekten Allah, kalplerin zn ok iyi bilendir.
24
Biz onlar biraz yararlandrrz. Sonra kendilerini youn bir azaba doru zorlarz.
25
Yine andolsun ki onlara: Gkleri ve yeri kim oluturdu? diye sorsan, kesin Allah
diyeceklerdir. De ki: Allaha sonsuz vgler olsun! Aslnda onlarn ou bilmezler.
26
Gklerde ve yerde olan eyler sadece Allahndr. phesiz Allah, zengindir/ hibir eye
muhta deildir, daima vlmeye lyktr.
27
Ve eer, phesiz yeryznde aatan ne varsa kalem olsa, deniz de arkasndan yedi deniz
katlarak onun mrekkebi olsa, Allahn szleri tkenmezdi. phe yok ki Allah en stn, en gl,
en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay
iyi engelleyen/ salam yapandr.
28
Sizin oluturulmanz ve lmden sonra diriltilmeniz ancak bir tek kiininki gibidir.
phesiz Allah en iyi iiten, en iyi grendir.
29
Grmedin mi/ hi dnmedin mi ki Allah geceyi gndze sokuyor, gndz geceye
sokuyor. Gne ve ay emrine boyun edirmitir/ insanlarn yararna olacak yap ve ileyite
yaratmtr. Hepsi ad belirlenmi bir sre sonuna akp gidiyor. Ve phesiz Allah, yaptklarnza
hakkyla haberdardr.
241 Bu paragrafta da, teknik nedenler ve anlam bilgisi nedeniyle yetleri Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik.
30
Bu da undandr ki, phesiz Allah hakkn ta kendisidir. Ve onlarn, Allahn astlarndan
yakardklar kesinlikle kaybolup gitmitir. Ve phesiz ki Allah, en ycenin, en byn ta
kendisidir.
31
Almetlerini/ gstergelerini size gstermek iin, phesiz, Allahn nimetiyle geminin
denizde kayp gittiini grmedin mi/ hi dnmedin mi? phesiz bunda, tm ok sabreden ve
kendisine verilen nimetlerin karln oka deyen iin almetler/ gstergeler vardr.
32
Ve glgeler gibi bir dalga onlar brdnde, Onun iin dini arndrarak Allaha
yalvarrlar. Ama ne zaman ki karaya kararak kurtard, onlardan bir ksm orta yolu tutar [iman ile
Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetme arasnda bir yol tutar, ikili oynar]. Ve bizim
yetlerimizi ancak, tam hain ve tam nankr olan kimseler bile bile inkr eder.
33
Ey insanlar! Rabbinizin korumas altna girin. Ve babann ocuuna hibir yarar
salamad, ocuun da babasna hibir eyle yarar salamad gnden rperin. phesiz Allahn
vaadi gerektir. O hlde basit dnya yaam sizi aldatmasn. Ve sakn o ok aldatc sizi Allah ile
aldatmasn.
34
phesiz ki Allah, kymetin kopu zamannn bilgisi yannda olandr. Ve yamuru O
yadrr, rahimlerde olan eyleri O bilir. Ve kimse yarn ne kazanacan bilmez. Kimse hangi
yerde leceini de bilmez. phesiz ki Allah, en iyi bilendir, en iyi haberi olandr.
(57/31, Lokmn/22-34)
SEBE SRES
MEKKE DNEM
Necm: 220
1
Tm vgler, gklerde olan eyler, yerde olan eyler Kendisine ait olan Allah iindir.
hirette de tm vgler yalnzca Onun iindir. Ve O, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi
engelleyen/salam yapandr, her eyin i yzn, gizli taraflarn da iyi bilendir.
2
Allah, yere gireni ve ondan kan, gkten ineni ve onda ykseleni bilir. Ve O, engin
merhamet sahibidir, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr.
(58/34, Sebe/1-2)
Necm: 221
3,4
Ve kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimseler: Bize o kymetin
kopu an gelmeyecektir dediler. De ki: Evet, gelecektir. Grlmeyeni, duyulmayan,
sezilmeyeni, gemii, gelecei bilen Rabbime andolsun ki iman eden ve dzeltmeye ynelik iler
yapan o kimselere ki ite onlar kendileri iin bir balanma ve hatr saylr bir rzk olanlardr
karlklarn vermek iin size kesinlikle gelecektir. Ondan gklerde ve yerde zerre arl bir ey
kamaz. Bundan daha kk ve daha byk ne varsa, hepsi kesinlikle ak bir kitaptadr.
5
Ve u, almetlerimi/gstergelerimi saklamaya uraanlar; ite onlar, elem verici kt azaptan
bir azap kendileri iin olanlardr.
6
Kendilerine bilgi verilmi olan kimseler de gryorlar ki Rabbinden sana indirilen ey,
hakkn ta kendisidir. Ve o indirilen ey/Kurn, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi
mmkn olmayan/mutlak galip olann, vlen, vgye lyk bulunann yoluna klavuz oluyor.
7,8
Ve kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler yle dediler: Siz
ryp, didik didik paralandnz vakit, kesinlikle yeni bir oluturulu iinde bulunacaksnz
diye, size haber veren bir kiiyi size gsterelim mi? O, bir yalan Allaha uydurdu mu, yoksa
kendisinde bir delilik mi var? Tam tersi, hirete inanmayan kimseler, azap ve uzak bir sapklk
iindedirler.
9
Peki onlar, gkten ve yerden nlerinde ve arkalarnda olan eylere bir bakmazlar m? Biz
dilesek kendilerini yere geiririz. Yahut gkten zerlerine paralar drrz. phesiz bunda
ynelen/ hakka gnl veren her kul iin bir almet/gsterge vardr.
(58/34, Sebe/3-9)
Necm: 222
10,11
Ve andolsun ki Biz Dvda tarafmzdan bir fazlalk ve kular verdik; Ey dalar!
Onunla beraber dnn! Ve onun iin demiri yumuattk: Bol bol zrhlar yap ve biimlemede
llendir. Siz de slihi ileyin. Kesinlikle Ben yaptklarnz en iyi grenim.
12
Sleymn iin de, sabah gidii bir ay, akam dn bir ay olan rzgr boyun edirdik; ve
Biz erimi bakr madenini ona sel gibi akttk. Ve eli altnda Rabbinin izniyle/ bilgisiyle i
grmekte olan yabanc kiileri boyun edirdik. Ve onlardan kim Bizim emrimizden kp-sapacak
olsa, ona lgn atein azabndan tattrdk.
13
Onlar, Sleymna zel kararghlar, heykeller/ resimler ve havuzlar gibi anaklar ve sbit
kazanlardan her ne isterse yaparlar. Ey Dvd ailesi! Nimetlerin karln demek iin aln!
Ama kullarm iinde, verilen nimetlerin karln deyen de ok azdr!
14
Ne zaman ki Biz onun lmn gerekletirdik; onun lmne, onlara deneini yiyen
yeryz canlsndan baka hibir ey dellet etmedi. Onun ldn anlamalarna, onlara sadece
deneini yiyen yer canls/kurt sebep oldu. Ne zaman ki yz st yere dt, ortaya kt ki: O
yabanclar Sleymnn bilmedikleri lmn bilmi olsalard, o alaltc azap; hasret, gurbet
esaret, ar iler, zincire vurulmuluk iinde kalmazlard.
242
(58/34, Sebe/10-14)
Necm: 223
15
Andolsun ki Sebe toplumu iin yurt tuttuklar yerde bir almet/gsterge vard: Sadan ve
soldan iki bahe! Rabbinizin rzkndan yiyin ve Onun iin nimetlerin karln deyin! Ne
gzel bir belde ve ok balayc bir Rabb!
16
Fakat onlar yz evirdiler; nimetlerin karln demediler. Biz de zerlerine barajlarn
selini salverdik ve iki bahelerini onlara buruk yemili, lgnlk ve iinde biraz da sidir aac
bulunan iki baheye evirdik.
17
Bu, onlarn kfretmi; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olmalar nedeniyle
Bizim onlar cezalandrmamzdr. Ve Biz sadece ok nankr olanlar cezalandrrz.
18
Ve Biz onlarla o bereket verdiimiz memleketler arasnda, srt srta ehirler meydana
getirmitik. Ve onlara da muntazam gidi geli dzenledik: Buralarda gecelerce ve gndzlerce
emniyet iinde gidin gelin!
19
Sonra da onlar: Rabbimiz! Seferlerimizin arasn uzaklatr! dediler ve nefislerine yanl;
kendi zararlarna iler yaparak hakszlk ettiler. imdi de Biz onlar efsaneler yaptk ve tamamen
didik didik dattk. phesiz ki bunda tm kendisine verilen nimetlerin karln oka deyen
sabreden iin elbette almetler/gstergeler vardr.
20
Ve andolsun ki blis/dnce yetisi
243
onlar hakkndaki zannn tasdik etti de mminlerden
ibaret bir kesimden bakas blise uydular.
21
Hlbuki blis iin onlar zerinde hibir kudret yoktu. Fakat Biz hirete iman olan, onun
hakknda yeterli bilgisi olmayandan ayrt edecektik, bildirecektik. Ve senin Rabbin her eyi iyice
koruyandr.
(58/34, Sebe/15-21)
242 Bu yetlerde, kreden kullara rnek olarak gsterilen Sleymn (a.s) ve o'na verilen nimetler konu edilmektedir.
yetlerden anlaldna gre, Sleymn'a verilen nimetler arasnda, yelkenli gemilerde ve yel deirmenlerini
altrmakta rzgrdan yararlanmak, erittii bakrdan ara-gereler yapmak, uzak yerlere abucak gidip gelmek,
yabanc-hnerli iilerden zanaat, ustalk, istihkm ve mimarlk hususunda yararlanmak gibi iler vardr.
Bir nceki pasajda, babas Dvd'un (a.s) demiri iledii; bu pasajda ise olu Sleymn'n bakrdan yararland zikredilmektedir.
Bu iki peygamber-hkmdarn demir ve bakr gibi metalleri ileme yeteneiyle donatlm olmas, onlara verilen iktidar
nimetinin bykln gstermektedir.
yetteki, Biz erimi bakr madenini o'na sel gibi akttk sznn, Sleymn'n yaad blgede bakr madeni olmadn; bu
madeni gemilerle uzaklardan, zellikle de Kbrs'tan getirttiini ifade ediyor olmas mmkndr. Zaten Kbrs szc de
bakr anlamndan gelmektedir.
12. yetin sonunda, Ve onlardan kim Bizim emrimizden kp-sapacak olsa, ona lgn atein azabndan tattrdk ifadesi, 14.
yetin sonundan da anlalaca zere Sleymn'n onlar zerindeki mutlak hkmranln, yabanclarn o'nun iin
kerhen altklarn ifade etmektedir. Sleymn'n cinleri hakknda 171 nolu notta ksa bilgi verilmitir.
Sleymn (a.s) hakknda yalan ve iftira kampanyalar dzenleyen, iktidarn devirip o'ndan kurtulmak iin ellerinden geleni yapan
eytn nitelikli cinler, hnerli ama zoraki alan zanaatkrlardr. Sleymn, bu durumun bilincinde olarak onlardan
zoraki de olsa yararlanmay sonuna kadar srdrmtr.
243 Bu yetlerde, blis'in hibir zorlama gc olmad hlde Sebe toplumunun blis'e uyarak azdklar, mardklar ve bunun
sonucunda da cezalandrldklar bildirilmektedir. yette, daha evvel temsili anlatmlarla verilen baz mesajlara (Resmi
Mushaf: Arf/16-17, 69. necm); sr/62, 165. necm); Hicr/39-40, 199. necm) gnderme yaplmaktadr.
Bu yetlerde blisin, az bir grubu hari insanlarn tamamn azdrp kredici olmamalarn temin edecei nakledilmitir. Sebe
halknn kbeti, eytnn bu ilevine ok gzel bir rnektir. nk onlar kretmeyip nankrlk etmi ve bu hliyle de
eytn dorular bir duruma dmtr.
Necm: 224
22
De ki: Allahn astlarndan yanl inandnz kimselere yakarn. Onlar, gklerde ve
yeryznde zerre arlna malik olmazlar. Onlar iin bu ikisinde [gkler ve yeryznde] herhangi
bir ortaklk yoktur. Onun iin onlardan bir yardmc da yoktur.
23
Onun nezdinde yardm, destek, iltimas,
244
sadece Onun izin verdii kimseye yarar olur.
Sonunda kalplerinden dehet giderildii zaman: Rabbiniz ne dedi? derler. Onlar: Hakk derler.
Ve O, ok ycedir, ok byktr.
24
De ki: Sizi gklerden ve yerden kim rzklandrr? De ki: Allah! Ve phesiz ya biz, ya
da siz kesinlikle bir klavuzlanan doru yol zerindeyiz veya ak bir sapklk iindeyiz.
25
De ki: Siz bizim yaptmz gnahlardan sorumlu tutulmazsnz. Biz de sizin yapp
durduklarnzdan sorumlu olmayz.
26
De ki: Rabbimiz aramz bir araya getirecek, sonra da hak hkm ile aramz ayracaktr.
Ve O, hayr kaplarn aandr, hkm verendir, ok iyi bilendir.
27
De ki: Ona ortaklar diye taktrdklarnz bana gsterin bakaym! Kesinlikle sizin
dndnz gibi deil Hayr! Tam tersi O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi
mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/ salam
yapandr.
28
Ve Biz, seni ancak btn insanlara mjdeleyici ve uyarc olarak gnderdik, velkin
insanlarn ou bilmiyorlar.
29
Ve onlar, Eer siz dorulardan iseniz bu vaat ettiiniz ne zaman? derler.
30
De ki: Size gnn belirlenmi bir zaman vardr ki ondan ne bir saat geri kalabilirsiniz, ne
de ileri geebilirsiniz.
31
Ve u kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden u kimseler, Biz kesin
olarak, bu Kurna inanmayz, ondan ncekine de... dediler. Sen irk koarak, kfrederek yanl;
kendi zararlarna i yapan o kimseleri Rableri huzurunda tutuklanm, sz bazsnn bazsna geri
evirdiini bir grsen! Zaafa uratlan kimseler, byklk taslayan kimselere, Eer sizler
olmasaydnz, kesinlikle bizler mmin kimseler olurduk diyecekler.
32
Byklk taslayan kimseler, zayf drlen kimselere: Size klavuz geldikten sonra, sizi
ondan biz mi evirdik? Tam tersi, siz kendiniz sulular oldunuz derler.
33
O zayf drlen kimseler de o byklk taslayan kimselere: Tam tersi gecenin ve
gndzn tuza! Siz bize Allaha inanmamamz ve Ona birtakm eler edinmenizi
emrediyordunuz derler. Bunlar azab grdkleri zaman pimanlklarn gizleyeceklerdir. Biz de o
kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan o kimselerin boyunlarna demir
halkalar geirmiizdir. Onlar sadece yapm olduklarnn karln gryorlar.
34
Ve Biz herhangi bir memlekete uyarc gnderdikse, kesinlikle orann varlk ve g sahibi
mark nde gelenleri: Biz, sizin kendisiyle gnderildiiniz eyleri/ mesajlar bilerek
reddedenleriz / inanmayanlarz dediler.
35
Ve yine dediler ki: Biz malca ve evlata daha ouz ve biz azaba urayacaklardan deiliz.
36
De ki: phesiz benim Rabbim diledii kimseye rzkn geniletir ve llendirir. Fakat
insanlarn ou bilmezler.
37
Ve sizi huzurumuza yaklatracak olan, mallarnz ve evlatlarnz deildir. Ancak kim iman
eder ve dzeltmeye ynelik ileri yaparsa, ite onlar; kendileri iin yaptklarna kar kat kat
karlk olanlardr. Ve onlar, yksek kklerinde gven iindedirler.
38
Ve yetlerimiz/almetlerimiz/gstergelerimiz hakknda ciz brakmak iin yaran u
kimseler, azap iinde hazr edilenlerdir.
244 Bkz. 57. no lu not.
39
De ki: phesiz benim Rabbim kullarndan diledii kimse iin rzkn geniletir ve onun
iin llendirir. Ve siz her ne eyden harcamada bulunursanz hemen O, arkasn getirir. Ve O,
rzk verenlerin en hayrlsdr.
40
Ve o gn Allah, onlar hep birlikte toplayacak, sonra meleklere: unlar m size
tapyorlard? diyecektir.
41
Onlar: Seni tenzih ederiz. Onlara kar bizim koruyucu, yol gsterici yaknmz Sensin.
Tam tersi onlar gizli glere tapyorlard. ou onlara inananlard dediler.
42
Artk bu gn baznz baznza yarar ve zarara malik olmaz. Ve Biz, ortak koma inancna
batm o kiilere: Tadn bakalm o kendisini yalanlayp durduunuz atein azabn! deriz.
(58/34, Sebe/22-42)
Necm: 225
43
Ve kendilerine ak deliller hlinde yetlerimiz okunduu zaman onlar: Bu, baka deil,
sadece sizi atalarnzn tapt tanrlardan men etmek isteyen bir adamdr dediler. Ve: Kurn,
uydurulmu bir iftiradan baka bir ey deildir dediler. Kfirler; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddetmi olan o kimseler kendilerine hak geldii zaman: phesiz bu apak bir sihirden
baka bir ey deildir dediler.
44
Ve Biz onlara yle ders grecekleri kitaplardan vermedik. Kendilerine senden nce bir
uyarc gndermedik de.
45
Onlardan nceki kimseler de yalanlamlard. Hem bunlar, onlara verdiklerimizin onda-
birine/binde-birine bile erememilerdi. Buna ramen elilerimi yalanladlar. Peki, Beni tanmama/
tantmamaya yelteni nasl oldu?
46
De ki: Ben size sadece bir tek; Allah iin ikier ikier, er er ve teker teker kalkmanz,
sonra da arkadanz Muhammedde delilikten bir ey olmadn, onun, sadece iddetli bir azabn
nnde sizi sakndracak bir uyarc olduunu dnmenizi tlyorum.
47
De ki: Benim sizden istediim cret; ite o sizin iindir; sizin Allaha yaklamanzdr.
Benim ecrim ancak Allaha aittir. Ve O, her eye hittir.
48
De ki: phesiz benim Rabbim, hakk yerli yerine koyar. O, grlmeyeni, duyulmayan,
sezilmeyeni, gelecei, gemii en iyi bilendir.
49
De ki: Kurn/Kurnn ierdii gerekler geldi. Ve btl balatamaz ve geri getiremez;
artk hibir ey yapamaz.
50
De ki: Eer ben sapmsam, artk yalnzca kendi zararma saparm. Ve eer
klavuzlandm doru yolu bulmusam, bilinmeli ki Rabbimin bana vahiy vermesiyledir. phesiz
O, En yi itendir, ok Yakn Olandr.
(58/34, Sebe/43-50)
Necm: 226
51
Ve sen onlar korkuya kapldklar zaman bir grsen; artk kamak yoktur. Ve yakn bir
yerden yakalanmlardr.
52
Ve onlar: Ona iman ettik dediler. Fakat onlar iin uzak bir yerden el sunmak/ulaabilmek
nerede?
53
Hlbuki daha nce dnyada Onu kesin olarak bilerek reddetmilerdi/ Ona inanmamlard.
Uzak bir yerden boa atp tutuyorlard.
54
Artk tpk bundan nce benzerlerine yapld gibi, kendileriyle arzularnn arasna set
ekilmitir. phesiz onlar endie veren bir phe iinde idiler.
(58/34, Sebe/51-54)
ZMER SRES
MEKKE DNEM
Necm: 227
1
Bu kitabn indirilmesi, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan;
mutlak galip, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapan Allahtandr.
2
phesiz ki, Biz bu kitab sana gerekle indirdik. yleyse Dini sadece Onun iin arndrarak
Allaha kulluk et.
3
Dikkatli olun, halis din sadece Allaha aittir. Onun astlarndan birtakm yardmc, yol
gsterici, koruyucu yaknlar edinenler: Allahn astlarndan edindiimiz yardmc, yol gsterici,
koruyucu yaknlar, bizi Allaha daha fazla yaklatrsn diye biz onlara tapyoruz. phesiz
kendilerinin ayrla/anlamazla dp durduklar eylerde, onlarn arasnda Allah hkm
verecektir. phesiz Allah, yalanc ve ok nankrn ta kendisi olan kiilere klavuzluk etmez.
4
Eer Allah bir ocuk edinmek isteseydi, kesinlikle oluturacandan, dileyeceini seecekti.
O, bundan arnktr. O, bir tek, kahredici Allahtr.
5
Bir tek, kahredici Allah, gkleri ve yeri hak ile oluturdu, geceyi gndzn stne bryor,
gndz de gecenin stne bryor. Gnei ve ay yararnza olan yap ve ileyite yaratarak
hizmetinize sunmutur. Hepsi de ad konmu bir sre sonuna akp gitmektedir. yi bilin ki O, ok
gl ve ok balaycdr.
6
O, sizi tek bir nefisten oluturdu, sonra ondan eini yapt ve sizin iin hayvanlardan sekiz e
indirdi. Sizi annelerinizin karnlarnda karanlk iinde, oluturlutan sonra bir oluturulula
oluturuyor. te bu, sahiplik, ynetim yalnz Kendisinin olan Rabbiniz Allahtr. Ondan baka ilh
diye bir ey yoktur. yleyse, nasl oluyor da evriliyorsunuz?
7
Eer kfredecek; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedecek/ iyilikbilmezlik edecek
olursanz, biliniz ki, phesiz Allah size hibir ihtiyac olmayandr ve O, kullar iin, kfre;
Kendisinin ilhlnn ve rabliinin bilerek reddedilmesine/ nankrle rza gstermez. Ve eer
kendinize verilen nimetlerin karln derseniz, sizin iin ona raz olur. Hi bir tayc, bir
bakasnn ykn ekmez. Sonra dnnz yalnzca Rabbinizedir. Bylece yapm olduklarnz
size haber verecektir. phesiz O, sinelerin znde sakl olan iyi bilendir.
(59/39, Zmer/1-7)
Necm: 228
8
nsana bir sknt dokunduu zaman, btn gnln Ona vererek Rabbine yakarr. Sonra
kendisine tarafndan bir nimet ltfettii zaman da nceden Ona yakard hli unutur da Allahn
yolundan saptrmak iin Ona ortaklar oluturur. De ki: Kfrnle; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddediinle biraz yararlan! phesiz sen atein ashbndansn.
9
Ya da gece saatlerinde kalkan, boyun eip teslimiyet gstererek, dikelerek, ahretten
ekinerek daima saygda duran ve Rabbinin rahmetini uman o kimse, yle yapmayan gibi midir?
De ki: Hi bilen kimseler ve bilmeyen kimseler eit olur mu? Kesinlikle sadece temiz akl sahibi
olanlar t alrlar/gerei gibi dnrler.
10
De ki: Ey iman etmi olan kullar!
245
Rabbinizin korumas altna girin. Bu dnyada iyilik-
gzellik yapanlara bir gzellik vardr. phesiz Allahn yeryz genitir. Ancak sabredenler,
dllerini hesapsz tastamam alacaklardr.
245 Zmer/10 ve 53. yetin yazl ve okunuunda kopyalama hatas yaplmtr. Kullar diye evirdiimiz szck,
Mushaf'taki yazma gre kullarm eklindedir. Mushaf'taki bu katip hatas, asrlardan beri grmezden gelinmitir.
11,12
De ki: Ben, kesinlikle dini yalnzca Kendisine zg klarak Allaha kulluk etmekle
emrolundum. Ve bana Mslmanlarn ilki olmam iin emir verildi.
13
De ki: phesiz Rabbime kar gelirsem byk gnn azabndan korkarm.
14-16
De ki, Dinimi yalnz Kendisine arndrarak Allaha kulluk ediyorum. Buna ramen siz,
Onun astlarndan dilediinize kulluk yapnz. De ki: phesiz asl kaybedenler, kymet gnnde
kendilerini ve ailelerini ve yaknlarn kayba uratanlardr. Dikkatli olun! te bu, apak bir
kaybn ta kendisidir. Onlarn stlerinden ateten tabakalar, altlarndan da tabakalar vardr. te
Allah, kullarn bununla korkutuyor: Ey kullarm! Benim korumam altna girin.
17,18
Ve tauta
246
kulluk etmekten kanan ve Allaha ynelen kimseler, kendileri iin mjde
olanlardr. Haydi, mjdele, sz dinleyip de en gzeline uyan kullarm! te onlar, Allahn
kendilerine doru yol klavuzu verdii kimselerdir. Ve ite onlar, kavrama yetenei/temiz akl
sahibi olanlarn ta kendileridir.
19
Peki, zerine azap kelimesi hak olmu kimse de mi? Artk ateteki o kimseyi sen mi
kurtaracaksn?
20
Lkin Rablerinin korumas altna girmi olan o kiiler, kendileri iin Allahn vaadi olarak
altlarndan rmaklar akan, kat kat kkler olanlardr. Allah vaadinden caymaz.
21
Sen, phesiz Allahn gkten bir su indirip de onu bir yoluyla yeryzndeki pnarlara
koyduunu, sonra onunla renkleri deiik bir ekin kardn, sonra onun olgunlap da senin onu
sararm grdn, sonra da onu bir pe evirdiini grmedin mi/ hi dnmedin mi? phesiz,
bunda kavrama yetenei olanlar; temiz akl sahipleri iin kesinlikle bir t/ hatrlatma vardr.
22
Peki, Allah kimin gsn slma aarsa, o zaman o, Rabbinden bir k zerinde olmaz
m? yleyse Allah anmaya kar kalpleri katlam olanlara yazklar olsun! te onlar, apak bir
sapklk iindedirler.
23
Allah, szn en gzelini benzeen anlaml olarak, ikierli
247
bir kitap hlinde indirmitir.
Ondan, Rablerine saygs olanlarn tyleri rperir.
248
Sonra derileri ve kalpleri Allahn anlmasna
kar yumuar. te bu, Allahn rehberidir. Allah, onunla dilediini klavuzlar. Her kimi de Allah
artrsa, artk ona doru yolu gsteren biri yoktur.
24
Peki, kymet gn irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlara: Kazanm
olduunuzun karln tadn! denilmiken, kendini azabn ktlnden korumaya alan kimse
mi daha hayrldr, yoksa kymet gn gven iinde gelecek kii mi?
249
25,26
Onlardan nceki kimseler yalanladlar da kendilerine dnemedikleri ynden azap
geliverdi. Sonra da Allah, onlara basit dnya hayatnda rsval tattrd. hiret azab ise elbette
daha byktr. Keke bilir olsalard!
27,28
Ve andolsun ki Biz, dnp t alsnlar diye przsz Arapa bir okuma olarak;
Allahn korumas altna girsinler diye bu Kurnda insanlar iin her trlsnden rnek verdik.
29
Allah, ekiip duran birtakm ortaklar olan bir adam ile yalnz bir kiiye bal selmet
iinde olan bir adam rnek verdi. Bu ikisinin hli hi eit olur mu? Tm vgler Allahndr.
Aksine olarak onlarn ou bilmezler.
30
phesiz sen kesinlikle leceksin, phesiz onlar da kesinlikle leceklerdir.
31
Sonra phesiz siz kymet gnnde Rabbinizin huzurunda tartacaksnz.
nsanlar Muhammed'e kul yapan, slm inanlaryla elien bu kusurun mutlaka giderilmesi gerekir (meselenin
ayrntlar iin bkz. Tebyn).
246 Tt, azgn, sapk, ktlk ve sapklk nderi, zorba, eytn, put, puthane, khin, sihirbaz, Allah'n hkmlerine srt
eviren kii ve kurulu anlamlarna gelir.
247 Mesn szc, ikierli, katmerli demektir. Kurn'n mesn [ikierlilik ve katmerlilik] zelliini ksaca yle aklamak
mmkndr: A) Kartlk Metodu: Kurn'da, Zmer/22-23'dede grld zere pozitif ve negatif olgular daima bir
arada kartlk metoduyla verilmektedir. Ebrr-fccr, iyiler-ktler, yer-gk, ins-cin, hak-btl, cennet-cehennem, uyar-
mjde gibi... B) letilenmesajn mutlaka ikinci bir vurgusunun bulunmas.
248 yetteki derileri rperir ifadesi, Trke'deki tyleri rperir ifadesinin karldr.
249 yetin yklemi hazfedilmitir. Fusslet/40'n yol gsterimi ile Meale yklem konulmutur.
32
yleyse Allaha kar yalan syleyen ve doru kendisine geldii zaman onu yalanlayandan
daha yanl; kendi zararlarna i yapan kim olabilir? O kfirler; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddedenler iin cehennemde bir snak yok mu!?
33
Ve doruyu getiren ve onu tasdik eden kii; ite onlar, Allahn korumas altna girmi olan
kiilerin ta kendileridir.
34,35
Onlar iin Rableri nezdinde diledikleri eyler vardr. te bu, Allahn, onlarn nceden
yaptklarnn en ktsn rtmesi, ilemekte bulunduklarnn en gzeline, ecirlerini karlk olarak
vermesi iin iyilik-gzellik retenlerin karldr.
36
Allah, kuluna kfi deil midir? Onlar ise seni, Onun astlarndan kimseler ile korkutuyorlar.
Ve Allah kimi artrsa, artk ona klavuz olan biri yoktur.
37
Kime de Allah klavuz olursa, artk onu da artan biri yoktur. Allah, ok gl, suluyu
yakalayp, cezalandrarak adalet salayan deil midir?
38
Ve sen, gerekten onlara: O gkleri ve yeri kim oluturdu? diye sormu olsan, kesinlikle
Allah! diyeceklerdir. De ki: yleyse Allahn astlarndan ardklarnz hi dndnz m?
Eer Allah, bana bir zarar vermek istediyse, onlar Onun zararn giderebilen kimseler midirler?
Yahut bana bir rahmet dilediyse, onlar Onun rahmetini engelleyebilen kimseler midirler? De ki:
Allah, bana yeter. Sonucu brakanlar, yalnzca Ona sonucu braksnlar.
39,40
De ki: Ey toplumum! Siz bulunduunuz yer zere aln. phesiz ben de alan
biriyim. Artk kendisini rsva edecek azabn kime geleceini ve kalc bir azabn kimin zerine
yerleeceini yaknda bileceksiniz.
41
phesiz Biz bu kitab sana, insanlar iin hak ile indirdik. O hlde kim klavuzland doru
yolu bulduysa artk kendi lehinedir. Kim de saptysa artk o, srf kendi aleyhine olarak sapar. Ve
sen onlarn zerine onlar ayakta tutan bir sorumlu deilsin.
42
Allah, o nefisleri, lmeleri srasnda, onlara gemite yaptklarn ve yapmas gerekirken
yapmadklarn bir bir hatrlatrr. lmeyenleri de uyuduklarnda; artk haklarnda lm
gerekletirdiklerini alkoyar, dierlerini de ad konmu bir sre sonuna kadar salverir. phesiz
bunda dnen bir toplum iin nice almetler/gstergeler vardr.
43
Yoksa onlar, Allahn astlarndan birtakm desteki, yardmc, torpilciler mi edindiler? De
ki: Onlar hibir eye g yetiremez ve akl erdiremezse de mi byle yapacaksnz?
44
De ki: Btn yardm, destek, kayrma Allahndr. Gklerin ve yerin mlk yalnzca
Onundur. Sonra yalnzca Ona dndrlrsnz.
45
Ve Allah, bir tek olarak anld zaman hirete inanmayan kiilerin yrekleri burkulur da,
Onun astlarndan olan kimseler anld zaman derhal yzleri glverir.
46
De ki: Ey gklerin ve yerin yoktan yaratcs/paralaycs, grlmeyeni, duyulmayan,
sezilmeyeni, gemii, gelecei ve varlklarn akl ve duyularla gzlenenlerini bilen Allahm!
Kullarn arasnda, ekiip durduklar o eyler hakknda Sen hkm vereceksin.
47
Ve eer btn yeryzndekiler ve onunla birlikte bir o kadar da irk koarak yanl; kendi
zararlarna i yapan o kiilerin olsayd, kymet gn azabn ktlnden kurtulmak iin onu
kesinlikle kurtulmalk verirlerdi. Ve onlarn hi hesaba katmadklar eyler, Allah tarafndan onlar
iin meydana karlr.
48
Ve kazandklarnn ktlkleri onlar iin meydana km ve kendisiyle alay edip durduklar
eyler, kendilerini epeevre sarmtr.
49
te, insana bir sknt dokunuverince Bize yalvarr, sonra kendisine tarafmzdan bir nimet
bahettiimiz zaman da: O, bana bir bilgi zerine verildi der. Aslnda verilen nimetler, bir
imtihan aracdr. Velkin onlarn ou bilmezler.
50
Gerekten O bana bir bilgi zerine verildi szn, bunlardan nceki kimseler de syledi
de o kazandklar eyler, kendilerine yarar salamad.
51
Sonunda kazandklar eylerin ktlkleri, kendilerine isabet etti. unlardan irk koarak
yanl; kendi zararlarna i yapm olan o kimseler; onlarn da kazandklar eylerin ktlkleri
kendilerine isabet edecektir. Ve onlar ciz brakanlar deildir.
52
Hl, phesiz Allahn, rzk dilediine yaydn ve llendirdiini bilmediler mi?
phesiz bunda iman edecek bir toplum iin kesinlikle nice almetler/gstergeler vardr.
53
De ki: Ey nefislerine kar snr am olan kullar!
250
Allahn rahmetinden mit kesmeyin.
phesiz Allah, gnahlar tmden balar. phesiz O, ok balaycdr, ok merhamet edicidir.
54
Ve size azap gelmeden nce Rabbinize ynelin ve Ona teslim olun. Sonra yardm
edilmezsiniz.
55-58
Ve anszn azap gelmeden,
kiinin, Allahn yannda, yaptm lszlklerden dolay yazk bana! Dorusu ben alay
edenlerdendim demesinden
yahut Allah, bana doru yolu gsterseydi, her hlde ben Allahn korumas altna girmi
kimselerden olurdum demesinden
veya azab grd zaman, Bana bir geri dn olsayd da ben de o iyilik-gzellik
retenlerden olsaydm demesinden nce Rabbinizden size indirilenin en gzelini izleyin.
59
Tam tersi, sana yetlerim geldi de sen onlar hemen yalanladn, byklk tasladn ve
kfirlerden; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerden oldun.
60
Ve o kymet gn, Allaha kar yalan syleyen kiileri yzleri kararm olarak greceksin.
-Kibirlenenler iin cehennemde yer yok mu?-
61
Allahn korumas altna girmi olan kiileri de Allah baarlar sebebiyle/korunaklarnda
kurtarr. Onlara fenalk dokunmaz ve onlar zlmezler de.
62
Allah, her eyin oluturucusudur. O, her eyin belirli bir programa gre ayarlayan ve bu
program koruyarak, destekleyerek uygulayandr.
63
Btn gklerin ve yerin anahtarlar yalnzca Onundur. Allahn yetlerini rtbas eden
kimseler; ite onlar, zarara urayanlarn ta kendileridir.
64
De ki: Buna ramen siz, bana Allahtan bakasna kulluk etmemi mi emrediyorsunuz, ey
cahiller!
65,66
Ve andolsun ki sana ve senden ncekilere yle vahyedildi: Andolsun ki eer ortak
koarsan amelin kesinlikle boa gidecek ve kesinlikle kaybedenlerden olacaksn. Onun iin, tam
aksine, yalnz Allaha kulluk et ve sahip olduu nimetlerin karln deyenlerden ol.
67
Ve onlar Allah hakkyla takdir etmediler/deerlendirme yapamadlar. Ve yeryz, kymet
gn Onun avucundadr. Gkler de Onun kudretiyle drlmtr. O, onlarn ortak kotuklarndan
arnk ve ok ycedir.
68
Ve sra flenmitir
251
de Allahn diledii hari, gklerde kim var, yerde kim varsa arplp
yklvermitir. Sonra ona baka bir daha flenmitir de onlar kalkmlar karda bakp duruyorlar.
69
Ve yeryz Rabbinin nruyla aydnlanm, kitap konulmu, peygamberler ve tanklar
getirilmi ve aralarnda hak ile karar verilmitir. Ve onlara hakszlk edilmez.
70
Ve Allah, ne amel yaptysa herkese karln kesinlikle tam olarak deyecek. Ve Allah,
onlarn yaptklarn en iyi ekilde bilendir.
71
Ve kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olanlar, kesinlikle blk blk
cehenneme sevk olunacak. Sonunda oraya vardklarnda kaplar alacak. Ve onun bekileri
onlara: inizden size Rabbinizin yetlerini okuyan, bu gnnzle karlaacanza dair sizi
uyaran eliler gelmedi mi? diyecekler. Onlar: Evet geldi diyecekler. Velkin kfirler; Allahn
ilhln ve rabliini bilerek reddeden zerine azap kelimesi hak oldu.
250 Bkz. 245 nolu not.
251 Bkz. 27 nolu not.

72
Srekli olarak iinde kalmak zere girin cehennemin kaplarndan denildi. Byklk
taslayanlarn yeri ne ktdr!
73
Rablerine kar Allahn korumas altna girmi olan kiiler de kesinlikle cennete blk
blk sevk edilecek. Sonunda oraya vardklar, kaplar ald ve bekileri onlara: Selm sizlere,
tertemiz geldiniz! dedii zaman Sonsuz olarak iinde kalmak zere haydi girin oraya!
denilecek.
74
Onlar da: Bize vaadini doru karan ve bizi bu arza vris yapan ve cennette bizi
istediimiz yerde konup grten o Allaha sonsuz vgler olsun dediler. te, alanlarn dl
ne gzeldir!
75
Ve sen, evrendeki tm gleri
252
en byk tahtn
253
bir kenarndan dolaanlar
254
olarak,
Rablerinin vgsyle birlikte Allah noksan sfatlardan arndrdklarn grrsn. Ve onlarn
aralarnda dl, ceza hak ile gerekletirilmitir. Ve lemlerin Rabbi Allaha sonsuz vgler
olsun denilmektedir.
(59/39, Zmer/8-75)
252 Bkz. 56 nolu not.
253 Bkz. 37 nolu not.
254 Bu yette, cennet ehline Allah'n tecellisi olarak Allah'n azamet ve kibriyasnn gsterilecei bildirilmektedir.
Gsterilecei bildirilen bu ilh tecelli, ok sanatsal bir benzetme ile ifade edilmitir: Allah iktidar tahtnda oturmakta,
tm gler ise O'nu arndrarak ve vgleyerek etrafnda dolamaktadr. Burada konu edilen melekler, Bakara/30-34'den
oluan pasajda geen meleklere benzemektedir. Allah'n yaratt tm gler, sistemler cennette de Allah' tesbih ve
takdis etmektedirler.
MMN SRES
MEKKE DNEM
Necm: 229

1
H/8, Mm/40.
255
2,3
Bu kitabn indirilii, ok Gl, En yi Bilen, gnah balayan, tevbeyi kabul eden, azab
ok etin olan, bol nimet; ikram sahibi Allah tarafndandr. Ondan baka ilh diye bir ey yoktur.
Dn yalnzca Onadr.
4
Allahn yetleri hakknda sadece, kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi
kimseler tartr. O hlde onlarn beldeler iinde dnp dolamalar seni aldatmasn.
5
Onlardan nce Nh toplumu ve onlardan sonraki birtakm kart grup yalanlad. Her mmet,
kendi elilerini yakalamak iin giriimde bulundu; onunla hakk btlla iptal etmek iin mcdele
ettiler. Ben de onlar yakalayverdim. te, azabm nasl oldu?
6
Ve ite bylece kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan o kimseler
zerine Rabbinin phesiz onlar atein ashbdr sz hak oldu.
(60/40, Mmin/1-6)
Necm: 230
7-9
En byk taht
256
tayan, bir de en byk tahtn d kenarndan olan kimseler,
257
Rablerinin
vgsyle birlikte Kendisini noksan sfatlardan arndrrlar ve Ona inanrlar. man etmi kimseler
iin balanma dilerler: Rabbimiz! Sen rahmet ve bilgice her eyi kuattn. Onun iin tevbe eden
ve Senin yoluna uyan kimseleri bala ve onlar cehennemin azabndan koru! Rabbimiz! Onlar ve
onlarn atalarndan, zevcelerinden ve soylarndan slih olan kimseleri kendilerine vaat ettiin Adn
cennetlerine girdir. phesiz Sen en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn
olmayan/mutlak galip olan ve en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapann ta
kendisisin. Onlar ktlklerden de koru. Ve Sen her kimi ktlklerden korursan, artk o gn
elbette ona rahmet etmisindir. te bu, byk kurtuluun ta kendisidir.
(60/40, Mmin/7-9)
Necm: 231
10
phesiz kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan o kimselere
seslenilir: Elbette Allahn buzu, kendinize buzunuzdan daha byktr. Zira siz imana davet
olunurdunuz da kfrederdiniz; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeder dururdunuz.
11
Kfirler dediler ki: Rabbimiz! Sen, bizi iki kere ldrdn, iki kere dirilttin. Artk
gnahlarmz itiraf ettik. imdi ka bir yol var m?
12
te bu, u sebeptendir: Siz, bir ve tek olarak Allaha davet edildiiniz zaman kfrettiniz;
inanmadnz. Ona ortak koulunca da inandnz. Artk hkm, o ok yce ve ok byk
Allahndr.
(60/40, Mmin/10-12)
255 Bkz. 8 nolu not.
256 Bkz. 37 nolu not.
257 Ar tayanlar'dan kast, Allah ile ilgili bilgileri tayanlardr. Bunlar, Allah'n varlna, birliine, ilhlna ve rabliine
gsterge olan tm varlklar ve Ar'n sahibi tarafndan grevlendirilmek sretiyle Allah bilgisini, tevhidi bir yerden bir
yere gtrenler, Allah' tantp reten peygamberlerdir.
Necm: 232
13
Allah, size almetlerini/gstergelerini gsteren, sizin iin gkten bir rzk indirendir. Ve
ancak gnlden ynelenler t alrlar.
14
yleyse, kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenler holanmasa da dini
sadece Kendisine ait klarak Allaha dua edin.
15
O, dereceleri ykseltendir, en byk tahtn/en yksek mevkiin sahibidir: O, buluma gn
hakknda uyarmak iin Kendi emrinden/ Kendi iinden olan vahyi kullarndan dilediine brakr.
16
O buluma gn, onlar, meydana karlar. Kendilerinden hibir ey Allaha kar gizli
kalmaz. Bugn mlk kimindir?, Sadece tek ve kahredici olan Allahndr!
17
Bugn her kii kazandnn karln alacaktr. Bugn hakszlk diye bir ey yoktur.
phesiz Allah, hesab ok abuk grendir.
18
Yaklaan gn hakknda da onlar uyar. O zaman kalpler yutkunarak; dehetten rpererek
grtlaklara dayanmtr. irk komak suretiyle yanl; kendi zararlarna i yapan kimse iin ne scak
bir dost vardr, ne de itaat edilecek bir desteki, yardmc, iltimas...
19
Allah, gzlerin hainliini ve gslerin gizlediini bilir.
20
Ve Allah hakk gerekletirir. Onlarn Onun astlarndan yalvardklar kimseler hibir eyi
gerekletiremezler. phesiz Allah, en iyi iitenin, en iyi grenin ta kendisidir.
(60/40, Mmin/13-20)
Necm: 233
21
Onlar yeryznde gezmediler mi ki kendilerinden nceki kiilerin sonlar nasl olmu
grsnler. Onlar, yeryznde kuvvete ve eserce kendilerinden daha etin idiler. Yine de Allah
onlar gnahlar sebebiyle alverdi. Ve kendileri iin Allahtan koruyan biri olmad.
22
te bu, u sebepledir: Kendilerine elileri apak delillerle geliyorlard da onlar kfrettiler;
inanmadlar. Bunun zerine Allah da kendilerini alverdi. phesiz O, gldr, cezalandrmas
ok etindir.
(60/40, Mmin/21-22)
Necm: 234
23,24
Andolsun Msy Firavuna, Hmna ve Karuna yetlerimizle ve ak bir delil ile eli
olarak gnderdik de onlar: Bu bir sihirbaz, byk bir yalancdr dediler.
25
Bylece Ms, katmzdan kendilerine bir hak ile geldii zaman onlar: Ms ile birlikte
iman etmi kiilerin oullarn ldrn; kadnlarn ise sa brakn dediler. Kfirlerin; Allahn
ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin dzeni, boa kmakta olandan bakas da deildir.
26
Ve Firavun: Brakn beni, ldreyim Msy, o da Rabbini arsn. phesiz ben onun,
sizin dininizi deitirmesinden veyahut yeryznde kargaa karmasndan korkuyorum dedi.
27
Ms da: phesiz ben hesap gnne inanmayan her kibirliden, benim Rabbim ve sizin
Rabbinize snrm dedi.
28,29
Ve Firavun ailesinden imann saklayan bir babayiit adam: Bir adam, Rabbim Allah
dedii iin ldrecek misiniz? Hlbuki o, kesinlikle size Rabbinizden delillerle gelmitir. Ve eer
o, bir yalanc ise bir bakarsn ki onun yalan kendi aleyhine oluvermitir. Ve eer doru ise size
yapt tehditlerin bir ksm size isabet eder. phesiz Allah, ar giden bir yalanc kiiye klavuz
olmaz. Ey toplumum! Yeryznde aa km olarak bugn ynetim sizindir. Peki, eer gelecek
olursa Allahn hmndan bizi kim yardm edip kurtarr? dedi.
Firavun: Ben size grmden bakasn gstermiyorum ve ben sadece size reitliin/akll
olmann yoluna klavuzluk ediyorum dedi.
30-35
Yine o iman etmi olan kimse: Ey toplumum! phesiz ben, sizin hakknzda Ahzbn
gn benzerinden; Nh toplumunun, dn, Semdun ve daha sonrakilerin maceralarnn
benzerinden korkuyorum. Ve Allah, kullar iin bir hakszlk, yanllk istemez. Ey toplumum!
phesiz ben, size gelecek o arma-barma/ kama gnnden; arkanza dnp kaacanz
gnden korkuyorum. Sizin iin Allahtan koruyan biri yoktur. Her kimi de Allah artrsa, artk
onun iin bir yol gsterici yoktur. Ve andolsun ki, bundan nce size Ysuf delillerle gelmiti. O
zaman da onun size getirdii eylerde phe edip durmutunuz. Sonunda o ldnde de, Bundan
sonra Allah, asla eli gndermez dediniz. Allah, u kendilerine gelmi bir g olmakszn, Allahn
yetleri/almetleri/gstergeleri hakknda mcdele eden, ar giden, pheci olan kiileri ite byle
artr. Bu durum, Allah katnda ve iman edenler yannda buz olarak byktr. te Allah, her
bbrlenen zorbann kalbi zerine damga basar dedi.
36,37
Ve Firavun: Ey Hmn! Sebeplere; gklerin sebeplerine ulamam iin bana bir kule yap
da Msnn ilhnn ne olduunu anlayaym. Ve phesiz ben onun yalanc olduu kansndaym
dedi. te bylece Firavuna amelinin ktl ssl gsterildi ve yoldan karld. Ve Firavun
dzeni, yalnzca kayba/ zarara uratp ac ekme iindedir.
38-44
Yine iman etmi olan o kimse: Ey toplumum! Bana uyun ki size akll olmann yoluna
klavuzluk edeyim. Ey toplumum! Bu baya hayat ancak geici bir kazanmdr. hiret ise
kesinlikle durulacak yurdun ta kendisidir. Her kim bir ktlk yaparsa, ona ancak yaptnn bir
misli ile ceza verilir. Ve erkek veya kadn, her kim mmin olarak dzeltmeye ynelik i ilerse,
artk onlar, orada hesapszca rzklanmak zere cennete girerler. Yine: Ey toplumum! Bana ne
oluyor ki, siz beni atee davet ediyorken ben sizi kurtulua davet ediyorum! Siz, beni, Allaha
inanmamaya ve benim iin hi bilgi olmayan eyleri Ona ortak komaya davet ediyorsunuz. Ben
ise sizi o ok gl ve ok balayc olan Allaha davet ediyorum. Hi inkr edilemez ki,
gerekten sizin beni kendisine davet ettiiniz ey, dnya ve hirette kendisine bir ar olmayan
eydir. Ve phesiz dnmz Allahadr. Ve phesiz snr aanlar, cehennem ashbnn ta
kendileridir. Artk siz benim, sizin iin sylediklerimi yaknda hatrlayacaksnz. Ve ben iimi
Allaha havale ediyorum. phesiz Allah, kullarn en iyi grendir dedi.
45,46
Sonra Allah o mmini onlarn kurduklar tuzaklarn ktlklerinden korudu. Firavunun
yaknlarn ise, azabn kts; ate kuatt. Onlar srekli olarak atee arz olunurlar. Kymet
kopaca gn ise: Firavunun yaknlarn azabn en iddetlisine sokun!
(60/40, Mmin/23-46)
Necm: 235
47
Ve onlar, ate iinde birbirleriyle tartrlarken, zayf olanlar, byklk taslayanlara:
phesiz bizler size uyan kimseler idik. imdi siz bizden, ateten bir blm savabiliyor
musunuz? derler.
48
Byklk taslayanlar: phesiz hep onun iindeyiz. phesiz Allah, kullar arasnda
hkmn vermitir dediler.
49
Ve ate iindeki kimseler, cehennem bekilerine: Rabbinize dua edin de bir gn olsun
bizden azaptan biraz hafifletsin dediler.
50
Bekiler: Size elileriniz ak kantlar getirmediler miydi? diye sorarlar. Onlar: Evet,
getirmilerdi derler. Bekiler: yle ise kendiniz yakarn derler. Kfirlerin; Allahn ilhln ve
rabliini bilerek reddedenlerin yakarmas sadece aknlktadr/ boa kmtr.
(60/40, Mmin/47-50)
Necm: 236
51
phesiz Biz, elilerimize ve iman etmi kiilere u basit dnya yaamnda ve hitlerin
kalkt/hitlik edecekleri gnde kesinlikle yardm ederiz.
52
O gn irk koarak yanl, kendi zararlarna i yapan kimselere zr dilemeleri yarar
salamaz. Ve onlara dlanarak mahrum braklma vardr, yurdun en kts de onlar iindir.
53,54
Ve andolsun ki Biz, temiz akl sahiplerine bir yol gsterici ve bir hatrlatma olmak zere
Msya yol gsterme verdik ve srloullarna o kitab miras braktk.
55
O hlde sabret. phesiz Allahn vaadi haktr. Gnahn iin affedilme iste, srekli olarak
Rabbinin vgsyle birlikte Kendisini tm noksanlklardan arndr.
56
phesiz kendilerine gelmi kesin bir delil olmakszn, Allahn
yetleri/almetleri/gstergeleri hakknda mcdele edenler; onlarn gslerinde ancak
yetiemeyecekleri bir kibir vardr. Sen hemen Allaha sn. phesiz O, en iyi iiten ve en iyi
grendir.
57
Elbette gklerin ve yerin oluturulmas, insanlarn oluturulmasndan daha byktr. Ama
insanlarn ou bilmiyorlar.
58
Ve kr ile gren eit olmaz. man etmi ve dzeltmeye ynelik iler yapm olanlar ve
ktlk yapanlar da eit deildir. Ne kadar da az dnyorsunuz!
59
phesiz o kymet kopu an, elbette gelecektir. Onda hi phe yoktur. Fakat insanlarn
ou inanmyorlar.
60
Ve sizin Rabbiniz: Bana yalvarn, dua edin ki size karlk vereyim. phesiz Bana kulluk
etmekten byklenen kimseler yaknda horlanm olarak cehenneme gireceklerdir dedi.
61
Allah, iinde dinlenesiniz diye geceyi, gz ac bir aydnlk olarak da gndz sizin iin
ayarlayandr. phesiz Allah insanlara kar bir armaan sahibidir. Velkin insanlarn ou verilen
nimetlerin karln demezler.
62
te, her eyin oluturucusu Rabbiniz Allah budur. Ondan baka ilh diye bir ey yoktur. O
hlde nasl oluyor da dndrlyorsunuz!
63
te Allahn yetlerini bile bile inkr eden kimseler byle evriliyorlar.
64
Allah, sizin iin yeryzn bir karargh, g de bir bina yapan, size ekil veren, ki
ekillerinizi ne de gzel vermitir ve sizi temiz eylerden rzklandrandr. te O, Rabbiniz
Allahtr. te, lemlerin Rabbi olan Allah ne cmerttir!
65
O, diridir, Ondan baka ilh diye bir ey yoktur. Bu nedenle, dini sadece Onun iin
arndranlardan olarak Ona dua edin. Tm vgler yalnz lemlerin Rabbi Allahadr.
66
De ki: Bana Rabbimden apak deliller geldii zaman, phesiz ben, sizin Allah brakp o
taptklarnza kulluk yapmaktan kesinlikle men edildim ve ben lemlerin Rabbine teslim olmamla
emrolundum.
67
O, sonra gl kuvvetli bir aa erimeniz, sonra da ihtiyarlar olmanz, ad konmu
bir sreye ermeniz ve de aklnz kullanmanz iin sizi bir topraktan, sonra bir nutfeden, sonra bir
embriyodan oluturandr. Sonra O, sizi zayf, ufak-tefek bir ocuk olarak karr. Sizden kimi de,
daha nce vefat
258
ettiriliyor; gemite yaptklarnz ve yapmanz gerekirken yapmadklarnz bir
bir hatrlatlyor.
68
O, yaatr ve ldrr. Artk O, bir emir gerekletirince artk ona sadece Ol!
der de o, hemen olur.
(60/40, Mmin/51-68)
Necm: 237
69-76
Allahn yetleri zerinde tartanlar grmedin mi/hi dnmedin mi? Nasl da
dndrlyorlar? Kitab ve elilerimize gnderdiklerimizi yalanlayanlar elbette ileride,
258 Bkz. 71 nolu not.
boyunlarnda halkalar ve zincirler olarak kaynar suya srlp, sonra atete yaklrlarken
bileceklerdir. Sonra onlara: Allahn astlarndan ortaklar kotuunuz eyler nerededir? denir.
Onlar: Bizden kaybolup gittiler; aslnda biz zaten nceleri hibir eye yakarmyorduk derler. te
Allah, kfirleri; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddedenleri byle saptrr: te bu,
yeryznde haksz yere marmanz ve bbrlenmenizden trdr. Orada srekli kalmak zere
cehennem kaplarna girin! te, byklenenlerin dura ne de ktdr!
(60/40, Mmin/69-76)
Necm: 238
77
Artk sen sabret, phesiz Allahn vaadi haktr. Artk onlara yapp durduumuz tehdidin bir
ksmn sana gstersek de veya seni vefat ettirsek; gemite yaptklarn ve yapman gerekirken
yapmadklarn bir bir hatrlattrsak da onlar, yalnzca Bize dndrleceklerdir.
78
Ve andolsun ki Biz senin nnden nice eliler gnderdik. Onlardan kimini sana anlattk,
onlardan kimini de anlatmadk. Hibir eli, Allahn izni/ bilgisi olmakszn bir almet/ gsterge
getiremez. Artk Allahn emri gelince de hak ile gerekletirilir. Btlclar, ite burada kayba,
zarara urayp ac ektiler.
(60/40, Mmin/77-78)
Necm: 239
79,80
Allah, onlardan bir ksmna binesiniz diye sizin iin hayvanlar yaratan, ayarlayandr.
Onlarn bir ksmndan da yiyorsunuz. Ve sizin iin onlarda daha nice menfaatler vardr. Ve Allah
onlarn zerinde gnllerinizdeki bir arzuya erersiniz diye hayvanlar yaratandr, ayarlayandr. Ve
siz, onlar zerinde ve gemiler zerinde tanrsnz.
81
Ve Allah size almetlerini/ gstergelerini gsteriyor. Peki, imdi Allahn almetlerinin/
gstergelerinin hangisini tannmaz hle getirirsiniz?
(60/40, Mmin/79-81)
Necm: 240
82
Daha yeryznde gezip de kendilerinden ncekilerin sonu nasl olmu bir bakmazlar m?
Onlar kendilerinden hem daha ok, hem de kuvvete ve yeryzndeki eserlerinin salaml
bakmndan daha etin idiler. yle iken o kazandklar eyler, kendilerine yarar salamad.
83
Ne zaman ki elileri onlara ak delillerle geldi, kendilerinde bulunan bilgiden dolay
marklk etmilerdi. Hlbuki o, alay ettikleri ey onlar kuatmt.
84
Sonra da ne zaman hmmz grdler: Allahn birliine inandk ve Ona ortak
kotuumuz eyleri kabul etmedik dediler.
85
Ama hmmz grdkleri zamanki imanlar kendilerine yarar salayacak deildi. Allahn,
kullar hakkndaki srp giden tutumu... te kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddeden o kimseler burada kaybettiler, zarara uradlar.
(60/40, Mmin/82-85)
FUSSILET SRES
MEKKE DNEM
Necm: 241
1
H/8, Mm/40.
259
2-4
Arapa bir Kurn, mjdeleyici ve uyarc olarak, bilen bir toplum iin yetleri ayrntl
olarak aklanm/ blm blm ayrlm, yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden,
engin merhamet sahibi Allahtan indirilmi bir kitap! Buna ramen onlarn ou yz evirmilerdir.
Artk onlar kulak vermezler.
5
Ve onlar: Bizi kendisine ardn eye kar kalplerimiz bir rt/zrh iindedir,
kulaklarmzda bir arlk, bizimle senin aranda da bir perde vardr. Artk sen, yapabileceini yap,
biz de gerekten yapyoruz dediler.
6,7
De ki: Ben sadece sizin gibi bir beerim. Bana, Sizin ilhnzn bir tek ilh olduu
vahyediliyor. O nedenle Ona dosdoru ynelin ve Ondan balanma dileyin. Ve zekt/vergiyi
vermeyen ve hireti bilerek reddeden o kimselerin/ inanmayanlarn ta kendileri olan ortak
koanlarn vay haline!

8
phesiz ki, iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapanlar, kendileri iin bitmez
tkenmez/baa kaklmaz ecir olanlardr.
(61/41, Fusslet/1-8)
Necm: 242
9
De ki: Siz yeryzn iki evrede oluturan gerekten rtp duracak msnz/ inanmayacak
msnz? Bir de Ona eler kouyorsunuz! O, lemlerin Rabbidir.
10
Ve O, yeryznn iinde sabit dalar yerletirdi. Orada bereketler meydana getirdi. Orada
aratrp isteyenler iin eit olarak/ayrm yaplmadan rzklar drt evrede ayarlad.
11
Sonra duman hlinde bulunan ge yerleti/ egemenlik kurdu
260
da ona ve yeryzne,
steyerek veya istemeyerek gelin! dedi. kisi de, Biz isteyerek geldik dediler.
12
Bylece Allah, onlar iki evrede yedi gk olmak zere gerekletirdi ve her gn kendi
iini iine ykledi. Biz en yakn g kandillerle ve korumayla ssledik. te bu, en stn, en
gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olann, ok iyi bilenin
ayarlamasdr.
(61/41, Fusslet/9-12)
Necm: 243
13
Buna ramen onlar, yine yz evirirlerse hemen de ki: Ben sizi d ve Semdun
yldrmnn benzeri bir yldrma kar uyardm.
14
Hani onlara, Allahtan bakasna kulluk etmeyin! diye nlerinden-arkalarndan [her
yanlarndan] eliler gelmiti. Onlar: Eer Rabbimiz isteseydi, kesinlikle melekler indirirdi. Bu
yzden biz kendisiyle gnderilmi olduunuz eyleri kesinlikle bilerek reddedenleriz/
inanmayanlarz dediler.
15
da gelince de onlar, yeryznde haksz yere byklk tasladlar ve: G bakmndan
bizden daha etin kim vardr? dediler. Onlar phesiz kendilerini oluturan Allahn g olarak
259 Bkz. 8 nolu not.
260 Bkz. 52 nolu not.
kendilerinden daha etin olduunu grmediler mi? Ve onlar Bizim yetlerimizi bile bile inkr
ediyorlard.
16
Bu yzden Biz de onlara bu en basit dnya hayatnda rezillik azabn tattrmak iin o
uursuz gnlerde dondurucu bir kasrga gnderdik. hiret azab ise elbette daha ok rezil edicidir.
Onlara yardm da edilmez.
17
Semda gelince; ite, Biz onlara doru yolu gsterdik. Fakat onlar krl doru yol
zerine sevip tercih ettiler. Bunun zerine kazandklar eyler sebebiyle alaltc azabn yldrm
onlar yakalayverdi.
18
Ve Biz iman etmi kimseleri ve Allahn korumas altna girmi olan kimseleri kurtardk.
(61/41, Fusslet/13-18)
Necm: 244
19
Ve Allahn dmanlarnn bir araya getirilip toplandklar gn, artk onlar, atee datlrlar.
20
Sonunda oraya geldiklerinde, onlarn iitme, grme duyular ve derileri yaptklar eyler ile
ilgili kendi aleyhlerinde hitlik ederler.
21-23
Ve onlar kendi derilerine, Niye aleyhimize hitlik ettiniz? dediler. Onlar dediler ki.
Her eyi konuturan Allah, bizi konuturdu ve sizi ilk defa O oluturdu ve Ona
dndrlmektesiniz. Siz, iitme, grme duyularnz ve derileriniz aleyhinize hitlik eder diye
gizlenmiyordunuz. Velkin yapmakta olduklarnzdan birounu Allahn bilmeyeceine inandnz.
te sizin bu inancnz; Rabbiniz hakknda beslediiniz inancnz, sizi bir ykma uratt, bylelikle
zarara, kayba urayp ac ekenlerden oldunuz.
24
imdi eer onlar direterek ortak koma inancn, yalanlamay srdrrlerse, artk onlar iin
konaklama yeri atetir. Ve eer zr bildirmeye alsalar, onlar, zr kabul edilecek kimseler
deildirler.
25
Ve Biz onlara birtakm yadalarn/blislerini kabuk gibi zerlerine kaplattk, onlar da,
nlerinde ve arkalarnda [tm evrelerinde] olanlar kendilerine ssl gsterdiler. Gelmi gemi
herkesten, kendilerinden nce gelip-gemi mmetlerde yrrlkte olan Sz
261
onlarn zerine
hak oldu. phesiz onlar, zarara/kayba urayp ac eken kimseler idiler.
(61/41, Fusslet/19-25)
Necm: 245
26
Ve kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler: stn gelmeniz iin
bu Kurn dinlemeyin, onun iinde anlamsz eyler yapn/ anlalmasn her trl yolla
engelleyin dediler.
262
27
Artk Biz, kesinlikle, kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedetmi kimselere
iddetli bir azap tattracaz. Ve kesinlikle onlara yaptklar amellerin en ktsn karlk olarak
vereceiz.
28
te bu, Allahn dmanlarnn cezasdr; atetir. yetlerimizi bile bile inkr eden kimseler
olduklarna ceza olarak, onlar iin orada sonsuzluk yurdu vardr.
261 Bkz. 77 nolu not.
262 Burada Mekke mriklerinin yapmak istedikleri, insanlarn dikkatinin Kurn'dan baka alanlara kaydrlmas,
dinleyenlerin dikkatinin datlmas, fark ettirtilmeyerek ieriinin anlalmasnn engellenmesidir.
Bu pln, Kurn'n, Mushaf'taki tertilinin bozulmas, rivyetlerle gerek anlamnn saptrlmas, parantezlerle kiisel grlere
malzeme yaplmas, anlamadan okunup bunun sevap saylmas, herkes tarafndan anlalamayaca iddias, abdestsiz
okunamayaca fetvas, sosyal ve siyasal ieriinin saklanmas, dinin tek kayna olduunun kabul edilmemesi gibi
anlaylarla srp gelmektedir.
29
Ve o kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan o kiiler: Rabbimiz!
Bildiimiz-bilmediimiz herkesten bizi doru yoldan saptranlar bize gster. Onlar en
aadakilerden olsunlar diye biz onlar ayaklarmzn altnda tutalm dediler.
(61/41, Fusslet/26-29)
Necm: 246
30-32
phesiz, Rabbimiz Allahtr deyip sonra dosdoru olanlar; onlarn zerine, haberci
yetler srekli iner; Korkmayn, zlmeyin. Size vaat edilen cennetle sevinin. Biz, dnya
hayatnda ve hirette sizin yol gsterenleriniz, yardmclarnz, koruyanlarnzz. Cennette,
kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olan, engin merhamet
sahibinden bir ikram olarak sizin iin nefislerinizin arzulad her ey var. Orada istediiniz eyler
de sizin iindir.
33,34
Ve Allaha arp/ yakarp slihi ileyen ve Ben, Mslmanlardanm diyen kimseden
daha gzel szl kim vardr? Ve gzellikle irkinlik/ iyilikle ktlk bir olmaz. Ktl en gzel
eyle sav. O zaman, seninle arasnda dmanlk bulunan kimse, sanki smscak bir yakndr.
35
Bu olgun davrana ancak sabredenler kavuturulur, buna ancak byk bir pay sahibi olan
kavuturulur.
36
Ve eer eytandan gelen kt bir dnce seni drtecek olursa hemen Allaha sn.
phesiz ki O, en iyi duyann ve en ok bilenin ta kendisidir.
(61/41, Fusslet/30-36)
Necm: 247
37
Ve gece, gndz, gne ve ay Onun almetlerinden/ gstergelerindendir. Gnee ve aya
boyun eip teslimiyet gstermeyin. Ve eer sadece Allaha kulluk yapyorsanz, onlar oluturmu
olan Allaha boyun eip teslimiyet gsterin.
38
Buna ramen onlar eer byklk taslarlarsa bilsinler ki, Rabbini iyi tanyan kiiler her
zaman Onun iin Allah noksan sfatlardan arndrrlar ve onlar hi usanmazlar.
39
phesiz senin yeryzn boynu bkk grp de Bizim onun zerine suyu indirdiimiz
zaman, onun titremesi ve kabarmas da Onun almetlerinden/ gstergelerindendir. phesiz ki
ona hayat veren, kesinlikle lleri de diriltir. phesiz O, her eye gc yetendir.
40
phesiz almetlerimiz/ gstergelerimiz hakknda doruluktan ayrlp inkra sapan kimseler
Bize gizli kalmazlar. O hlde atee atlacak olan kii mi daha hayrldr, yoksa kymet gn gven
iinde gelecek kii mi? stediinizi yapn. phesiz ki Allah, yaptnz eyleri en iyi grendir.
(61/41, Fusslet/37-40)
Necm: 248
41,42
phesiz t/Kurn kendilerine geldiinde onu bilerek reddeden kimseler... Ve
phesiz o t/Kitap, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapan, vlen, vgye
lyk bulunan tarafndan indirilmedir. nnden ve ardndan/ hibir tarafndan kendisine btln
gelmedii ok erefli bir kitaptr.
43
Senin iin senden nceki elilere sylenenden baka bir ey sylenmiyor. phesiz senin
Rabbin kesinlikle balama sahibidir ve ac veren bir azabn sahibidir.
44
Ve eer Biz o d/Kurn yabanc dilde bir okuma yapsaydk, elbette onlar: yetleri
ayrntl olarak verilmeli deil miydi? Yabanc dil mi, Arapa m! diyeceklerdi. De ki: O, iman
eden kimseler iin bir klavuz ve bir ifadr. nanmayanlara gelince, onlarn kulaklarnda bir
arlk vardr. Ve o t/ Kurn, onlar zerine bir krlktr. Onlara ok uzak bir mekndan
seslenilmektedir.
45
Ve andolsun ki Biz Msya Kitab vermitik de onda anlamazla dld. Eer Rabbin
tarafndan gemi Sz
263
olmasayd kesinlikle aralarnda gerekletirilmiti. Ve phesiz onlar,
bundan [Kurndan] kesinlikle pheci bir yetersiz bilgi iindedirler.
(61/41, Fusslet/41-45)
Necm: 249
46
Her kim slihi ilerse artk kendi iin yapm olur. Kim de bir ktlk yaparsa, artk kendi
aleyhinedir. Ve senin Rabbin kullara hi mi hi hakszlk eden biri deildir.
47
O saatin bilgisi sadece Allaha braklr. Onun bilgisi dnda hibir meyve kabuundan
kmaz, hibir dii gebe kalmaz ve dourmaz, dk yapmaz. Ve Allah, onlara: Benim ortaklarm
nerede? diye seslendii gn, onlar: Bizden hibir hit olmadn Sana arz ederiz derler.
48
nceden tapmakta olduklar eyler de kendilerinden uzaklap kayboldu. Onlar kendileri
iin kaacak bir yer olmadn da iyice anladlar.
49
nsan, hayr istemekten usanmaz, kendisine bir ktlk dokununca da hemen, zgndr,
mitsizdir.
50
Ve eer kendisine dokunan skntdan sonra, kendisine tarafmzdan bir rahmet tattrsak, hi
kukusuz Bu benim hakkmdr. Ve kymetin kopu annn geleceini sanmyorum. Ve eer
Rabbime dndrlrsem, Onun katnda hi phesiz, benim iin en gzeli vardr der. Bu nedenle
kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselere, yaptklarn kesin bildireceiz
ve onlara, kesinlikle kaba bir cezadan tattracaz.
51
Ve Biz insana nimet verdiimiz zaman o yz evirir, yan izer. Kendisine bir ktlk
dokunduu zaman da geni geni dua sahibidir; yalvarr da yalvarr.
52
De ki: Hi dndnz m? Eer Kurn, Allah katndan olup da sonra siz bu gerei
rtbas etmiseniz Kendisi uzak bir ayrln iinde bulunan kimseden daha sapk kim olabilir?
53
Onun hak olduu ortaya kncaya kadar, hem d dnyada, hem kendi bnyelerinde
264
almetlerimizi/ gstergelerimizi onlara gstereceiz. Rabbinin phesiz her eye tank olmu
olmas da yetmedi mi?
54
Gznz an! phesiz onlar Rablerine kavumaktan bir phe iindedirler. Gznz
an! phesiz Allah, her eyi kuatandr.
(61/41, Fusslet/46-54)
263 Bkz. 200 nolu not.
264 Gnmz itibariyle, Kurn'da ortaya konan enfs ve fk mucizelerden bir ksm unlardr: Enfs mucizeler: Her
insanda koruyucu hcrelerin varl, eler hlinde yaratlma, meninin bir karm olduu, cinsiyetin belirlenmesi, rahim
duvarnda asl olma, bir inemlik et paras olma, kemiklerin oluumu ve etle kaplanmas, karanlkta yaratlma...
fk mucizeler: Evrenin srekli genilemesi, yokluktan yaratlma, evrenin gaz aamas, evrendeki mkemmel
yrngeler, gnein akp gitmesi, gne ve ayn fark, ayn yrngesi, gn ve yerin tabakalar, gn korunmuluu,
gn geri evirdikleri, gn direksiz ykselii, dnyann geoit [devekuu yumurtasna benzeyen, tam kre olmayan,
kutuplardan bask, kremsi] ekli, dnyann ve uzayn aplar, dndke kutuplarn basklamas, dnyann dn,
alayc rzgrlar, yamurdaki l, suyun evrimi, kazk eklindeki dalar, petroln oluumu, solunum ve fotosentez,
ge ykselmenin zorluu, bitkilerdeki erkeklik ve diilik... Saydmz bu biyolojik, fiziksel ve kevn olgular, Kurn'n
indii dnemde bilinmeyen eylerdir. Bu nedenledir ki, bilimin yeni kefettii sistemlerin Kurn'da yer almas, Kurn'n
Allah'tan geldiine ak ve kesin bir kanttr.
R SRES
MEKKE DNEM
Necm: 250
1,2
H/8, Mm/40, Ayn/70, Sn/60, Kf/100.
265
3
En stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olan, en iyi
yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapan Allah, sana ve senden ncekilere ite byle
vahyeder.
4
Gklerde ve yerde olan eyler sadece Onundur. O, ok ycedir, ok byktr.
5
Gkler stlerinden neredeyse atlayacaklar. Tm gler ise Rablerinin vgsyle birlikte
noksan sfatlardan arndryorlar ve yeryznde bulunan kimseler iin balanma diliyorlar.
Gznz an! phesiz Allah, ok balaycdr, ok merhamet edicidir.
6
Ve Onun astlarndan yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar edinen kimseler; Allah
onlarn zerinde yaptklarn kayda almaktadr. Ve sen onlarn zerinde canl-cansz tm varlklar
belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan biri
deilsin.
7
te bylece Biz, kentlerin anasn ve onun kysndaki kiileri uyarasn ve kendisinde hi
phe olmayan toplanma gn ile uyarasn diye sana Arapa bir Kurn vahyettik.
Bir grup cennettedir, bir grup da cehennemdedir.
8
Ve eer Allah dileseydi kesinlikle onlar bir tek nderli toplum yapard. Fakat O, dileyeni
rahmetinin iine girdirir. irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar da, kendileri iin bir
koruyucu, yol gsterici yakn ve bir yardmc olmayanlardr.
9
Yoksa Onun astlarndan birtakm yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar m
kabulleniyorlar? te Allah, yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknn ta kendisidir. Ve O, lleri
diriltir ve O, her eye gc yetendir.
11
te O, gklerin ve yerin yoktan yaratcsdr/paralaycsdr.
O sizin iin kendinizden eler ve hayvanlardan iftler yaratmtr. O, sizi bu dzenin ierisinde
retip oaltyor. Onun benzeri hibir ey yoktur. Ve O, en iyi iitendir, en iyi grendir.
12
Gklerin
ve yeryznn kilitleri yalnzca Onundur. O, diledii kimse iin rzk geniletir ve ayarlar.
phesiz ki O, her eyi en iyi bilendir.
13
Allah, dinden Nuha ykmllk olarak ulatrd eyi, sana vahyettiimizi, brahime,
Msya ve saya ykmllk olarak ulatrdmz eyi yaam yolu yapt: Dini hayata geirin,
ayakta tutun ve onda ayrla dmeyin. Senin kendilerini davet ettiin ey, ortak koan kimselere
ar geldi. Allah, dilediini kendine seer ve kalpten yneleni de o davet edilene klavuzlar.
14
Ve onlar, ancak kendilerine bilgi geldikten sonra, aralarndaki taknlk yznden ayrla
dtler. Eer Rabbin tarafndan ad konmu bir sre sonuna kadar sz gememi olsayd
aralarnda kesinlikle gerekletirilirdi. Ve phesiz kendilerinden sonra Kitaba vris klnan kiiler,
Kurndan kesinlikle kararszla gtren bir kuku iindedirler.
15,10
te bunun iin sen, davet et ve sana emredildii gibi dosdoru ol. Onlarn bo ireti
arzularna uyma ve de ki: Ben, Allahn kitaptan indirdiine inandm ve ben, aranzda adaleti
gerekletirme grevi ile emrolundum. Allah, bizim Rabbimizdir sizin de Rabbinizdir. Bizim
yaptklarmz yalnzca bize, sizin yaptklarnz da yalnzca size aittir. Sizinle bizim aramzda hibir
delile yer yoktur. Allah, bizi bir araya toplayacaktr. Dn de yalnz Onadr. Ve hakknda ihtilfa
dtnz herhangi bir ey; artk onun hkm Allaha aittir. te bu, benim Rabbim Allahtr. Ben,
yalnz Ona iin sonucunu havale ettim ve ben, yalnz Ona yneliyorum.
266
265 Bkz. 8 nolu not.
266 Resmi Mushaf'taki 10. yeti, teknik ve anlam bilgisi gerei 15. yetten sonra tertip ettik.
(62/42, r/1-9, 11-15, 10)
Necm: 251
16
Ve kendisine karlk verildikten sonra Allah hakknda tartanlar; onlarn kantlar Rableri
katnda iptal edilmitir. Ve onlarn zerinde bir gazap vardr, etin azap da onlar iindir.
17
Allah, bu kitab ve teraziyi/ ly hakla indiren Zattr. Ve sana ne bildirir ki, belki de o
kymetin kopu zaman ok yakndr!
18
Ona inanmayan kimseler kymetin abuk gelmesini istiyorlar. nananlar ise ondan
korkuyla titrerler ve onun gerek olduunu bilirler. yi bilin ki kymetin kopu zaman hakknda
tartanlar kesinlikle geri dn olmayan bir sapklk iindedirler.
19
Allah kullarna ok armaan verendir. Dilediini/ dileyeni rzklandrr. Ve O, her eye gc
yetendir, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olandr.
20
Her kim hiret ekinini isterse, Biz onun ekininde, onun iin arttrrz. Ve her kim dnya
tarlasn isterse ona da ondan veririz. Ve onun iin hirette hibir nasip yoktur.
(62/42, r/16-20)
Necm: 252
21
Yoksa onlarn, Allahn dinde izin vermedii eyi kendileri iin meru klm ortaklar m
vardr? Eer Fasl Sz
267
olmasayd, aralarnda kesinlikle ileri bitirilmiti. Ve phesiz irk
koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar; kendileri iin ac bir azap olanlardr.
22
Kendilerine vaki olduunda kazandklar eylerden dolay irk koarak yanl; kendi
zararlarna i yapan o kimselerin rktklerini grrsn. man etmi, dzeltmeye ynelik ileri
yapm kimseler de cennetlerin bahelerindedirler. Rablerinin yannda onlar iin istedikleri eyler
vardr. te bu, byk armaann ta kendisidir.
23
te bu, Allahn, iman eden, dzeltmeye ynelik iler yapan kullarna mjdeledii eydir.
De ki: Ben bu tebliime kar sizden yaknlkta sevgiden baka hibir cret istemiyorum. Ve
her kim bir iyilik-gzellik yaparsa, Biz onun iin onda iyilii-gzellii artrrz. phesiz ki Allah
ok balaycdr, karln verendir.
24
Ya da onlar, Allaha kar yalan uydurdu mu diyorlar? te eer Allah dilerse senin de
kalbini mhrler; btl yok eder ve szleriyle hakk gerekletirir. phesiz ki O, gslerde
bulunan eyleri ok iyi bilendir.
(62/42, r/21-24)
Necm: 253
25
Ve O, kullarnn tevbesini kabul eder, ktlklerden affeder ve sizin ilemekte olduunuz
eyleri bilir.
26
Ve O, iman etmi ve dzeltmeye ynelik iler yapanlara karlk verir ve onlara
armaanlarndan daha fazlasn verir. Kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenler
ise, iddetli bir azap onlar iindir.
27
Ve eer Allah rzk kullarna yaysayd/ deseydi [bol bol verseydi], kesinlikle yeryznde
azgnlk ederlerdi. Velkin Allah dilediini belli bir lye gre indiriyor. phesiz ki O,
kullarndan en ok haberi olandr, en iyi grendir.
28
Ve O, insanlar mitlerini kestikten sonra yamuru indiren ve rahmetini yayandr. Ve O,
vlmeye lyk olandr, yardmc, yol gsterici, koruyucu yakndr.
267 Bkz. 200 nolu not.
29
Ve gklerin, yeryznn oluturulmas ve gklerde ve yerde her dbbehden/canldan tretip
yaymas, Onun almetlerinden/ gstergelerindendir. Ve O, diledii zaman onlarn hepsini
toplamaya gc yetendir.
30
Ve size musibetten isabet eden eyler, ite kendi ellerinizle kazandklarnz yzndendir. O
da ounu affediyor.
31
Ve siz yeryznde ciz brakclar deilsiniz. Ve sizin, Allahn astlarndan, bir yaknnz
yoktur, yardmcnz da yoktur.
32-35
Denizde dalar gibi akp gidenler de Onun almetlerinden/ gstergelerindendir. Eer O
dilerse rzgr durdurur da giden gemiler denizin srtnda duruverirler. phesiz bunda tm ok
sabreden ve kendisine verilen nimetlerin karln ok ok deyen kimseler iin nice almetler/
gstergeler vardr. Yahut Allah, onlarn kazandklar eyler sebebiyle o gemileri deiime/ ykma
uratr. Birounu da balar. Ve yetlerimiz/ almetlerimiz/ gstergelerimiz hakknda mcdele
edenler kendileri iin kaacak bir yer olmadn bilirler.
36-39
te, verilen herhangi bir ey basit dnya hayatnn kazanmdr. Sadece dnya hayatnn
geici bir menfaatidir. Allah katnda bulunanlar [nimetler, dller] ise;
iman etmi ve sadece Rablerine iin sonucunu havale eden kimseler iin,
gnahn byklerinden ve hayszlktan kanan ve fkelendikleri zaman balayan kimseler
iin,
Rablerinin arsna cevap veren, salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel adan destek
olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturan-ayakta tutan], ileri de kendi aralarnda grme,
danma olan, kendilerini rzklandrdmz eylerden harcamada bulunan kimseler iin
ve kendilerine bir hakszlk ve saldr isabet ettii zaman birbirleriyle yardmlaan/ intikam
alan kimseler iin daha hayrl ve daha kalcdr.
(62/42, r/25-39)
Necm: 254
40
Ve bir ktln cezas, onun gibi bir ktlktr. Ama kim affeder ve dzeltirse, artk onun
creti Allaha aittir. phesiz ki O, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar sevmez.
41
Kim de hakszla uradktan sonra hakkn alrsa, ite onlarn aleyhine bir yol yoktur.
42
Yol ancak, insanlara hakszlk eden ve yeryznde haksz yere taknlk eden kimseler
aleyhinedir. te onlar, kendileri iin ac bir azap olanlardr.
43
Her kim de sabreder ve kusuru balarsa, phesiz ite bu, kesinlikle ilerin azmindendir.
44
Ve Allah her kimi saptrrsa artk bundan sonra onun iin hibir yardmc, yol gsterici,
koruyucu yakn yoktur. Ve sen, azab grdklerinde irk koarak yanl; kendi zararlarna i
yapanlarn: Geri dn yerine bir yol var mdr? dediklerini grrsn.
45
Ve sen, onlar aalktan dolay balar ne eilmi, gz ucuyla gizli gizli etrafa
bakarlarken atee sunulduklarn greceksin. man etmi kimseler de: phesiz zarara urayanlar,
kendilerini ve ailelerini, yaknlarn kymet gn zarara uratm olan kimselerdir dediler.
Gznz an! phesiz irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar devaml bir azap
ierisindedirler.
46
Onlar iin Allahn astlarndan kendilerine yardm edecek hibir yardmc, yol gsterici,
koruyucu yakn yoktur. Allah kimi de saptrrsa, artk onun iin herhangi bir yol yoktur.
47
Allahtan, kendileri iin dn yeri olmayan geri evrilemeyecek gn gelmeden nce,
Rabbinizin arlarna karlk veriniz. O gn, sizin iin snacak bir yer yoktur, sizin iin
tanmayacak hle getirmek/ tannmamak da yoktur.
48
Buna ramen eer onlar yz evirirlerse bilsinler ki, Biz, seni onlarn zerine bir beki
olarak gndermedik. Sana den sadece teblidir. Ve Biz, phesiz insana tarafmzdan bir rahmet
tattrdmz zaman ona sevindi; eer elleriyle yaptklar yznden kendilerine bir ktlk isabet
ederse de, o zaman grrsn ki phesiz o insan ok nankrdr.
(62/42, r/40-48)
Necm: 255
49,50
Gklerin ve yeryznn hkmranl yalnz Allahndr. O, dilediini oluturur,
dilediine kz ocuk baheder, dilediine de erkek ocuk baheder.
Yahut Allah onlar erkek ve kz olmak zere eletirir. Dilediini de ksr yapar. phesiz O,
en iyi bilendir, ok gl olandr.
51
Ve bir beer iin, bir vahiy
268
ile veya perde arkasndan yahut bir eli gnderip de izniyle/
bilgisiyle dilediini vahyetmesi dnda Allahn kendisine sz sylemesi olmaz. phesiz O, ok
yce ve ycelticidir, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/ salam yapandr.
52,53
te bylece Biz, sana da Kendi emrimizden/Kendi iimizden olan ruhu/ Kurn
vahyettik. Sen, kitap nedir, iman nedir bilmezdin. Fakat Biz onu, kullarmzdan dilediimizi
kendisiyle klavuzladmz bir nr/k yaptk. Hi kukusuz sen de dosdoru bir yola; gklerde ve
yerde bulunanlar Kendisi iin olan Allahn yoluna klavuzluk etmektesin. Gznz an, btn
iler yalnz Allaha dner.
(62/42, r/49-53)
268 Bkz. 54 nolu not.
ZUHRUF SRES
MEKKE DNEM
Necm: 256
1
H/8, Mm/40.
2692,3
Apak/aklayan kitap kanttr ki Biz onu aklnz kullanasnz diye
Arapa bir okuma yaptk.
4
Ve phesiz Kurn, Bizim nezdimizdeki ana kitapta gerekten ok ycedir ve yasalar
iermektedir, salamdr/ bozulmas engellenmitir.
5
Peki, Biz, siz snr aan bir toplum oldunuz diye o t/ Kurn size gndermekten vaz
m geelim?
60
Ve eer Biz, dileseydik, sizden, yeryznde yerinize geecek melekler yapardk.
270
6-8
Ve Biz ncekilere de nice peygamberler gndermitik. Onlar, kendilerine gelen her
peygamberi kesinlikle alaya alyorlard da Biz, kuvvete onlardan daha gl olanlar deiime/
ykma uratverdik. ncekilerin rnei de geti.
(63/43, Zuhruf/1-5, 60, 6-8)
Necm: 257
9
Ve hi kukusuz eer sen onlara: Gkleri ve yeri kim oluturdu? diye sorsan, kesinlikle:
Onlar en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olan, ok
iyi bilen oluturdu diyeceklerdir.
10
O Allah ki, yeryzn sizin iin bir beik yapt. Orada klavuzlandnz doru yolda
gidesiniz diye birtakm yollar da yapt.
11
Ve O Allah ki, suyu gkten belli bir l ile indirdi. Sonra Biz, onunla l bir beldeyi
canlandrdk. te siz, byle karlacaksnz.
12-14
Ve O, btn eleri oluturdu ve siz onlarn srtna binip zerlerine yerleirsiniz. Sonra
onun zerine yerletiiniz zaman, Rabbinizin nimetini anarak: Bunlar bizim hizmetimize veren/
bunlar yararlanacamz zelliklerde yaratan Allah eksikliklerden arnktr. Yoksa bizim bunlara
gcmz yetmezdi. phesiz biz de yalnzca Rabbimize dneceiz diyesiniz diye sizin iin
gemilerden ve hayvanlardan bineceiniz eyleri var etti.
15
Ve onlar, Onun iin Kendi kullarndan bir para kabllendiler. phesiz u insan kesinlikle
apak bir nankrdr.
16
Yoksa O, oluturduklarndan kzlar edindi de oullar size mi seti?
17
Onlardan biri, Rahmna [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allaha]
yaktrd/ kz ile mjdelendii zaman yz simsiyah kesilir. Ve o, yutkunup duran biridir.
18
Ve yoksa onlar, mcevherler ierisinde yetitirilip de mcdelede apak olmayan m tercih
ediyorlar?
19
Onlar Rahmnn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allahn]
kullarnn ta kendisi olan melekleri de dii saydlar. Onlar, onlarn oluturuluuna tank m oldular?
Onlarn tanklklar yazlacak ve onlar sorguya ekileceklerdir.
20
Ve onlar: Eer Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah]
dileseydi, biz onlara tapmazdk dediler. Onlarn buna dair hibir bilgileri yoktur. Onlar sadece
uyduruyorlar.
21
Yoksa Biz kendilerine bundan nce bir kitap verdik de imdi onlar, ona m tutunuyorlar?
269 Bkz. 8 nolu not.
270 Resmi Mushaf'taki 60. yeti, burada tertip ettik.
22
Aksine, onlar: phesiz biz babalarmz bu nderli toplum zerinde bulduk, biz de onlarn
izleri zerinde klavuzlandmz doruya erdirilmi kimseleriz dediler.
(63/43, Zuhruf/9-22)
Necm: 258
23
Ve ite byle Biz, senden nce de hangi kente bir uyarc gndermisek, kesinlikle orann
mark varlkl kimseleri: phesiz biz, babalarmz bir nderli toplum zerinde bulduk. Biz de
kesinlikle onlarn izlerine uyanlarz demilerdi.
24
Gnderilen uyarc; Eer size babalarnz zerinde bulduunuz eyden daha dorusunu
getirmisem de mi? dedi. Onlar: phesiz biz, sizin kendisiyle gnderildiiniz eyi bilerek
reddedenleriz/ inanmayanlarz dediler.
25
Bunun zerine Biz de onlar yakaladk, cezalandrmak sretiyle adaleti saladk. Hadi,
yalanlayanlarn sonu nasl oldu bir bak!
26,27
Ve hani bir zamanlar brhm babasna ve
toplumuna: phesiz ben sizin taptnz eylerden uzam. Beni yoktan yaratan ayr. phesiz
ki artk O, beni doru yola iletecektir dedi.
28
brhm bu sz, onlarn dnmesi iin ardndan
gelecek olanlara devaml kalacak bir sz yapt.
29
Tam tersi, Ben bunlar da babalarn da kendilerine hak/gerek ve aklayc bir eli
gelinceye kadar kazanlandrdm.
30
Ve hak/ gerek kendilerine geldii zaman onlar: Bu, bir bydr ve phesiz biz onu
bilerek reddedenleriz/ inanmayanlarz dediler.
31
Yine onlar: Bu Kurn, u iki ehirden bir byk adama indirilmeli deil miydi? dediler.
32
Rabbinin rahmetini onlar m paylatryorlar? u basit dnya hayatnda, onlarn
geimliklerini aralarnda Biz paylatrdk Biz. Birbirlerine ilerini grdrsnler diye Biz, onlarn
bir ksmn bir ksmnn zerine derecelerle ykselttik. Ve Rabbinin rahmeti onlarn biriktirdikleri
eylerden daha hayrldr.
33-35
Ve eer insanlar, bir tek nderli, gerei bilerek reddeden toplum olmayacak olsalard,
Biz, Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah] bilerek reddeden /
inanmayan kimselerin evlerine gmten tavanlar ve zerine kacaklar merdivenler, onlarn evleri
iin kaplar, zerine yaslanacaklar koltuklar ve altndan ss eyalar yapardk. Bunlarn hepsi basit
dnya hayatnn kazanmndan baka bir ey deildir. hiret ise Rabbinin katnda, Allahn
korumas altna girmi olan kiiler iindir.
36,37
Ve her kim Rahmnn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allahn]
dnden, anlmasndan krleirse Biz ona bir eytan musallat ederiz de artk o, onun iin
akrandr/ yandatr; ve phesiz ki yandalar/ akranlar, krleenleri Yoldan karrlar. Onlar da
kendilerinin klavuzlandklar doru yolda olduklarn sanrlar.
38
Sonunda Bize gelince: Keke seninle benim aramda dou ile bat arasndaki kadar bir
uzaklk olsayd der. yleyse bu ne kt bir akrandr/ yandatr!
39
Ve bugn pimanlk duymanz size hibir yarar salamayacak. Siz irk koarak yanl;
kendi zararlarna i yaptnz zaman kesinlikle azapta ortaklarsnz.
(63/43, Zuhruf/23-39)
Necm: 259
40
O hlde sarlara sen mi iittireceksin? Yahut krlere ve apak bir sapklk iinde
bulunanlara sen mi klavuzluk edeceksin?
41
Artk eer Biz, seni alp gtrsek bile phesiz Biz, onlar cezalandrarak adaleti salarz.
42
Yahut da onlara vaat ettiimiz azab sana gsteririz. nk Biz, onlarn aleyhlerine g
yetirenleriz.
43
yleyse sen, sana vahyedilene sarl. phesiz ki sen dosdoru bir yol zerindesin.
44
Ve phesiz sana vahyedilen [Kurn], senin iin de, toplumun iin de gerekten bir
ttr/an-ereftir siz ondan sorgulanacaksnz.
61,62
Ve phesiz sana vahyedilen [Kurn], o kymetin kopuu iin kesinlikle bir bilgidir:
Sakn kymetin kopuu hakknda pheye dmeyin ve bana uyun. Bu, doru yoldur. Ve sakn
eytan sizi alkoymasn. phesiz o, sizin iin apak bir dmandr.
271
45
Ve sen, elilerimizden senden nce gnderdiimiz kiilere sor, Biz Rahmnn [yaratt
btn canllara dnyada oka merhamet eden Allahn] astlarndan kulluk edilecek ilhlar tanm
myz?
(63/43, Zuhruf/40-44, 61-62, 45)
Necm: 260
46
Ve hi kukusuz Biz, Msy yetlerimizle/ almetlerimizle/ gstergelerimizle Firavuna ve
onun ileri gelenlerine eli gnderdik de o: Gerekten ben lemlerin Rabbinin elisiyim demiti.
47
Sonra da Ms yetlerimizi/ almetlerimizi/ gstergelerimizi onlara getirince, onlar hemen
yetlere glverdiler.
48
Ve Bizim onlara gsterdiimiz her bir almet/ gsterge bir nceki almetten/ gstergeden
kesinlikle daha byktr. Ve onlar dnerler diye Biz onlar azapla yakaladk.
49
Onlar da: Ey byc! Sende olan ahdi/ sana verdii sz hrmetine, bizim iin Rabbine dua
et. phesiz biz kesinlikle klavuzlandmz doru yola gireceiz dediler.
50
Fakat ne zaman ki azab kendilerinden kaldrdk, o zaman onlar szlerinden dnverirler.
51-53
Ve Firavun, toplumunun iinde seslendi: Ey toplumum! Msr hkmdarl ve altmdan
akp giden u rmaklar benim deil mi? Hl grmyor musunuz? Yahut ben, u zavallnn ta
kendisi olan; nerede ise meramn anlatamayan kiiden daha hayrl deil miyim? Hem onun
zerine altn bilezikler atlmal veya kendisiyle beraber smsk saflar hlinde melekler gelmeli
deil miydi? dedi.
54
Firavun kendi toplumunu etkisizletirdi de onlar da ona itaat ettiler. phesiz onlar, hak
yoldan km kimseler toplumu idiler.
55,56
Sonunda onlar Bizi gazaplandrdklar zaman onlar cezalandrarak adaleti saladk. Sonra
da onlar topluca suda boduk. Sonra da onlar sonradan gelecekler iin selef ve rnek yaptk.
***
57
Meryem olu s bir rnek olarak anlatlnca da, senin toplumun, ondan mesafelenip
giderler.
58
Ve senin toplumun: Bizim ilhlarmz m daha hayrldr, yoksa o mu Muhammed mi/ s
m? dediler. Bu rnei srf seninle tartmak iin ortaya attlar. Aslnda onlar, ar dmanlk eden
bir toplumdur.
59
s, sadece Bizim kendisine nimet verdiimiz ve kendisini srloullarna rnek yaptmz
bir kuldur.
63,64
s apak delillerle geldii zaman dedi ki: Ben size hakszlk ve kargaay engellemek
iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri getirdim ve hakknda ihtilfa dtnz eylerin bir
ksmn size aklayaym diye geldim. O hlde Allahn korumas altna girin ve bana itaat edin.
phesiz ki Allah; O, benim Rabbimdir ve sizin Rabbinizdir. yle ise Ona kulluk edin. te bu,
doru bir yoldur.
65
Fakat gruplar, s hakknda kendi aralarnda anlamazla dtler. Artk ac bir gnn
azabndan dolay, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlarn vay hline!
271 Resmi Mushaf'taki 61-62. yetleri bu paragrafta tertip ettik.
66
Onlar kendileri farkna varmadan, anszn, kymet annn kendilerine gelmesinden baka
bir ey mi bekliyorlar?
67
O gn Allahn korumas altna girmi kiiler hari tm nderler/ birbirinin izinden gidenler,
birbirlerine dmandrlar.
(63/43, Zuhruf/46-59, 63-67)
Necm: 261

68-70
Ey yetlerimize iman etmi ve Mslmanlar olmu olan kullarm! Bugn size korku
yoktur ve siz zlmeyeceksiniz. Siz ve eleriniz arlanm olanlar olarak girin cennete!
71-73
-
Allahn korumas altna girmi kiilerin evrelerinde altn tepsiler, kadehler dolatrlr. Orada
nefislerin arzu duyaca, gzlerin zevklenecei her ey vardr. Ve siz, orada srekli kalacaksnz.
Ve ite bu, yapagelmi olduunuz eyler sebebiyle, kendisine son sahip edildiiniz cennettir. Orada
sizin iin birok meyveler vardr. Onlardan yiyeceksiniz.
74-76
phesiz ki gnahkrlar cehennem azabnda sreklidirler. Kendilerinden
hafifletilmeyecektir. Onlar, orada da mitsizlerdir. Ve Biz, onlara hakszlk etmedik, fakat onlar,
irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimselerin ta kendileri idiler.
77
Ve onlar seslenirler: Ey Mlik! Rabbin bizim iimizi bitirsin. Mlik: phesiz siz, byle
kalacaksnz dedi.
(63/43, Zuhruf/68-77)
Necm: 262
78
Andolsun ki Biz size hakk getirdik. Velkin sizin ounuz hakk irkin gryorsunuz.
79
Yoksa onlar ii salama m almlar/garantiye mi balamlar? te Biz, phesiz
salamclarz.
80
Yoksa onlar, phesiz Bizim, onlarn srlarn ve fsltlarn iitmediimizi mi sanyorlar?
Evet! itiriz, yanlarnda bulunan elilerimiz de yazyorlar.
81
De ki: Eer Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah] iin
bir ocuk olsayd, o takdirde kulluk edenlerin ilki ben olurdum.
82
Gklerin ve yerin Rabbi, en byk tahtn
272
Rabbi onlarn niteledikleri eylerden arnktr.
83
Sen hemen brak onlar, kendilerine sz verilen gnlerine kavuuncaya kadar boa
urasnlar ve oynayadursunlar.
84
Ve O, gkteki ilh olandr ve yeryznde ilh olandr. Ve O, en iyi yasa koyan, bozulmay
iyi engelleyen/ salam yapandr, ok iyi bilendir.
85
Ve gklerin, yeryznn ve her ikisi arasndakilerin mlk sadece Kendisine ait olan Allah
ne cmerttir. Kymet annn bilgisi de yalnzca Onun yanndadr. Ve siz sadece Ona
dndrleceksiniz.
86
Ve onlarn, Onun astlarndan yalvarp durduklar kimseler yardma, destee, iltimasa mlik
olamazlar. Ancak hakka hit olan Zat bunun dndadr. Onlar da biliyorlar.
87
Yine andolsun ki, onlara kendilerini kimin oluturduunu sorsan, kesinlikle: Allah derler.
O hlde nasl evriliyorlar!
88
Ve onun, Ey Rabbim! Bunlar phesiz imana gelmez bir toplumdur demesi kanttr ki...
89
Artk sen onlardan vazge ve Selm! de. Artk onlar yaknda bileceklerdir.
(63/43, Zuhruf/78-89)
272 Bkz.37 nolu not.
DUHN SRES
MEKKE DNEM
Necm: 263
1
H/8. Mm/40.
273
2-7
Apak/aklayan Kitaba yemin olsun ki phesiz Biz, Kendi katmzdan bir i olarak, onu,
hakszlk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeler ile dolu/ salam, her iin/
oluun kendisinde ayrt edildii, her eyin bol bol verildii, kazancn bol olduu bir gecede
indirdik. phesiz Biz uyarclarz. phesiz Biz, Rabbinden, gklerin, yeryznn ve ikisi
arasndakilerin Rabbinden eer kesin inanan kimseler iseniz bir rahmet olarak eli gnderenleriz.
phesiz O, en iyi duyann, en iyi grenin ta kendisidir.
8
Ondan baka ilh diye bir ey yoktur. O, yaatr ve ldrr, sizin Rabbinizdir, sizden nceki
atalarnzn da Rabbidir.
9
Tersine onlar, yetersiz bilgi iinde oynayp duruyorlar.
(64/44, Duhn/1-9)
Necm: 264
10,11
imdi sen, gn, apak bir ktlk getirecei gn gzetle. O ktlk insanlar sarp
sarmalar. Bu, elem verici bir azaptr.
274
12
Rabbimiz! Bizden azab kaldr. phesiz biz artk kesinlikle inananlarz.
23,14
Nerede onlarda t almak? Hlbuki kendilerine aklayc bir eli gelmiti. Sonra ondan
yz evirdiler ve retilmi bir deli/ gizli glerce desteklenen biri! dediler.
15
phesiz Biz azab birazck kaldrrz, siz kesinlikle dnenlersiniz.
16
En byk bir yakalayla yakalayacamz gn, phesiz Biz, suluyu yakalayp ceza
vererek adaleti salayanlarz.
(64/44, Duhn/10-16)
Necm: 265
17-21
Ve andolsun ki Biz onlardan nce Firavun toplumunu imtihan ettik. Ve onlara ok saygn
bir eli gelmiti: Allahn kullarn bana geri verin. phesiz ben sizin iin gnderilmi gvenilir
bir eliyim. Allaha kar stnlk taslamayn. phesiz ki ben size apak bir g getiriyorum. Ve
phesiz ben, beni talayarak ldrmenizden benim Rabbime, sizin Rabbinize sndm. Ve eer
siz bana inanmazsanz hemen yanmdan uzaklan.
22
Sonra da Ms: phesiz ki bunlar, sulu bir toplumdur diyerek Rabbine yalvard.

23,24
Hadi kullarm geceleyin yrt. phesiz siz izlenen kimselersiniz, tedbirli olun. Bol
suyu/ nehiri ok hzl brak. phesiz onlar suda boulmu bir ordudur.
25-27
Onlar, bahelerden, pnarlardan, ekinlerden, saygn makamlardan ve iinde safalar
srdkleri nice nimetlerden nicelerini braktlar.
28
te byle! Biz onlar baka baka toplumlara miras braktk.
29
te, gk ve yeryz onlarn zerine alamad. Onlar, sre tannanlar da olmad.
273 Bkz. 8 nolu not.
274 Siyer ve Meaz kitaplarna gre, bisetin ilk yllarnda Mekke cidd bir ktlk dnemi geirmitir. Ktln had safhaya
vard gnlerde Eb Sfyn Raslullah'n yanna gelmi ve akrabalk hatrn ortaya koyarak o'ndan ktlk belasn
kaldrmas iin Allah'a dua etmesini istemi; Allah'n o bely zerlerinden kaldrmas hlinde Peygamberimize iman
edecekleri vaadinde bulunmutur. Ne var ki, Allah onlardan ktl kaldrm, fakat mrikler szlerinde durmayarak
irklerine devam etmilerdir.
30,31
Andolsun ki Biz srloullarn o horlayc azaptan, Firavundan kurtardk. phesiz o,
snr aanlardan, stnlk taslayanlardan biriydi.
32
Andolsun ki Biz srloullarn bilerek lemler zerine sekin klmtk.
33
Biz onlara iinde apak bir bel bulunan almetlerden/ gstergelerden de vermitik.
34-36
phesiz Mekkeli ortak koanlar diyorlar ki: Bizim sadece ilk lmmz var. Biz, tekrar
diriltilecek deiliz. Eer siz doru kimselerseniz, sznzn eri iseniz haydi atalarmz bize
getirin.
37
Onlar m daha hayrldr, yoksa Tubba toplumu ve onlardan nceki kimseler mi? Biz, onlar
deiime/ ykma urattk. phesiz onlar, gnahkrlar idiler.
(64/44, Duhn/17-37)
Necm: 266
38
Ve Biz gkleri, yeryzn ve ikisi arasndakileri oyun oynayanlar olarak oluturmadk.
39
Biz, o ikisini sadece hak/ gerek ile oluturduk. Fakat onlarn ou bilmiyorlar.
40
phesiz ki, Ayrma Gn onlarn hepsinin buluma yeridir/ kararlatrlm buluma
vaktidir.
41,42
O gn Allahn merhamet ettii kimseler hari, hibir yaknn yakna hibir ekilde yarar
olmaz. Onlar yardm da olunmazlar. phesiz ki Allah, en stn, en gl, en erefli, malp
edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olann, engin merhamet sahibinin ta kendisidir.
43-46
phesiz zakkum aac, ar gnahkrlarn yiyeceidir. O, erimi maden gibidir, kzgn
bir svnn kaynamas gibi karnlarda kaynar.

47,48
Tutun unu da lgnca yanan atein ortasna srkleyin. Sonra onun bann stne
kaynar su azabndan dkn.

49,50
Tat bakalm! phesiz sen, ok gl ve ok stn biri idin! phesiz ite bu, sizin
kendisine kuku duyup durduunuz eydir.
(64/44, Duhn/38-50)
Necm: 267
51-57
phesiz ki Allahn korumas altna girmi kiiler, Rabbinden bir armaan olarak gvenli
bir makamdadrlar; bahelerde ve pnarlardadrlar. Onlar, karlkl oturarak ince ipekten ve parlak
atlastan elbiseler giyerler. te byle! Biz, onlar iri siyah gzllerle/ en ideal tiplerle eletirdik.
Onlar, orada gven iinde her eit meyveyi isteyebilirler. Onlar orada ilk lmden baka bir lm
tatmazlar. Ve Allah onlar cehennem azabndan korumutur. te bu, byk kurtuluun ta
kendisidir.
58
te, Biz Kurn onlar t alsnlar diye senin dilinle kolaylatrdk.
59
Artk sen gzetle. phesiz onlar gzetleyenlerdirler.
(64/44, Duhn/51-59)
CSYE SRES
MEKKE DNEM
Necm: 268
1
H/8, Mm/40.
275
2
Bu Kitabn indirilmesi, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/
mutlak galip olan, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/ salam yapan Allahtandr.
3-5
phesiz gklerde ve yeryznde mminler iin almetler/gstergeler vardr. Ve sizin
oluturuluunuzda ve tretip yayd kk-byk tm canllarda da kesin bilgiyle inanan bir
toplum iin almetler/ gstergeler vardr. Ve gece ile gndzn birbiri ardnca geliinde ve Allahn
gkten bir rzktan indirip de onunla yeryzn lmnden sonra dirilttii eyde ve rzgrlar
evirip evirmesinde akln altran bir toplum iin almetler/ gstergeler vardr.
6
te bunlar, Bizim sana hak ile okumakta olduumuz Allahn yetleridir. Sana onlar
hakkyla okuyoruz. Artk onlar, Allahtan ve Onun yetlerinden sonra, hangi sze/ hangi olguya
inanacaklar?
(65/45, Csiye/1-6)
Necm: 269
7
ok yalanc, ok gnahkr kiilerin hepsinin vay haline!
8
O, Allahn kendisine okunan yetlerini iitir, sonra da sanki kibrinden onu hi iitmemi gibi
yine bildiini okur. Artk sen ona, can yakc bir azab mjdele!
9,10
Ve o, yetlerimizden bir ey rendii zaman, onu alaya alyor. te onlar iin horlayc bir
azap; telerinde cehennem vardr. Kazandklar eyler ve Allahn astlarndan edindikleri koruyucu,
yol gsterici yaknlar, kendilerine hibir ekilde yararl olmaz. Ve onlar iin byk bir azap vardr.
11
Bu uyarlar, bir yol gsterimidir. Rablerinin yetlerini bilerek reddeden kimseler de, onlar
iin en pisinden ackl bir azap vardr.
(65/45, Csiye/7-11)
Necm: 270
12
Allah, ii olarak iinde gemilerin seyretmesi, sizin de Onun armaanlarndan rzk aramanz
ve kendinize verilen nimetlerin karln demeniz iin denizi emrinize veren/ yararlanacanz
yap ve zelliklerde yaratan Zattr.
13
Ve O, gklerde ve yeryznde bulunan her eyi Kendinden
sizin hizmetinize vermitir. phesiz bunda dnen bir topluluk iin almetler/ gstergeler vardr.
(65/45, Csiye/12-13)
Necm: 271
14,15
man etmi kiilere syle: Allahn her toplumu, kazandklaryla cezalandrmas iin,
Allahn ciddi boyutta cezalandraca gnleri ummayan; hirete inanmayan kimseleri balasnlar,
kendileri cezalandrmaya kalkmasnlar, Allaha braksnlar. Her kim slihi ilerse ite kendi
lehinedir. Kim de ktlk yaparsa ite kendi aleyhinedir. Sonra Rabbinize dndrleceksiniz.
(65/45, Csiye/14-15)
275 Bkz. 8 nolu not.
Necm: 272
16
Ve andolsun ki Biz, srloullarna kitap, hkm; yasa ve peygamberlik verdik. Ve onlar
temiz ho olanlardan rzklandrdk. Ve onlar lemler zerine fazlalkl kldk.
17
Ve onlara Allahn Kendine zg ilerine dair apak deliller verdik. Sonra onlar, yalnzca,
kendilerine bilgi geldikten sonra aralarndaki ekememezlik yznden ayrla dtler. phesiz
Rabbin, ayrla dtkleri eylerde kymet gn aralarnda karar verecektir.
18
Sonra da seni Allahn Kendine zg ilerinden apak bir yol haritas/ toplu yaam ilkeleri
sahibi yaptk. Artk sen, ona uy, bilmeyen kimselerin bo-ireti arzularna uyma.
(65/45, Csiye/16-18)
Necm: 273
19
phesiz onlar, Allah karsnda sana hibir ekilde yarar salayamazlar. Ve phesiz irk
koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlarn bazs bazsnn yardmc, yol gsterici, koruyucu
yaknlardrlar, Allah ise Kendisinin korumas altna girmi kiilerin yardmc, yol gsterici,
koruyucu yakndr.
20
Kurn, insanlar iin kalb idrakler, kesin inanan toplum iin bir yol gsterme ve rahmettir.
21
Yoksa ktlkleri ileyen o kimseler, kendilerini, hayatlarnda ve lmlerinde, iman eden
ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimseler gibi yapacamz m zannettiler? Ne kt hkm
veriyorlar!
22
Ve Allah, gkleri ve yeryzn gerek ile ve de her kiiyi yapt ile karlklandrmak iin
oluturdu. Ve onlar hakszla uratlmazlar.
23
Peki sen, kendi bo-ireti arzusunu ilh edinen ve Allahn bir bilgi zere kendisini
saptrd, kula ve kalbini mhrledii ve gz stne bir perde ektii kimseyi grdn m/ hi
dndn m? Artk Allahtan sonra ona kim doru yol klavuzluu yapacaktr? Yine de t alp
dnmyor musunuz?
24
Yine onlar, Hayat, ancak bu dnya hayatmzdan ibarettir. lrz ve yaarz. Bizi ancak
geen uzun zaman deiime/ ykma uratr dediler. Hlbuki onlarn buna dair hibir bilgileri
yoktur. Onlar, sadece zan yrtyorlar.
25
Kendilerine yetlerimiz apak okunduu zaman da, Eer doru kimseler iseniz atalarmz
getirin demekten baka delilleri yoktu.
(65/45, Csiye/19-25)
Necm. 274
26,27
De ki: Allah, sizi diriltir. Sonra sizi O ldrr, sonra da kendisinde phe olmayan
kymet gnnde bir araya toplayacaktr. Fakat insanlarn ou bilmiyorlar. Gklerin ve
yeryznn mlk de sadece Allahndr. Kymet annn gelecei gn; ite o gn, btla sapanlar
zarara urayacaklardr.
28,29
Ve her nderli toplumu, diz km grrsn. Her nderli toplum, kendi kitabna
arlr: Bugn, yapm olduunuz amellerin karl size verilecektir. te bu, yznze kar
hakk konuan kitabnzdr. phesiz Biz, sizin yaptklarnz yazdryorduk.
30
man eden ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimseler de, artk Rableri onlar rahmeti iine
koyacaktr. te bu, apak kurtuluun ta kendisidir.
31,32
u kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kimselere gelince de,
Peki size yetlerim okunmad m da siz byklk tasladnz ve gnah ileyen bir toplum oldunuz?
Ve Allahn sz kesinlikle gerektir; ve kymet anna gelince, onda kuku yoktur denildiinde,
Kymet annn ne olduunu bilmiyoruz, yalnzca biz, sadece zannediyoruz, kesin bir bilgi
edinmi deiliz dediniz.
33
Ve iledikleri eylerin ktlkleri kendilerine belli oldu ve onlar, kendisiyle alaya aldklar
eyler kuatverdi.
34,35
Ve denilmitir ki: Bugn Biz sizi, sizin bu gnnze kavumay unuttuunuz gibi
unuturuz/ terk ederiz/ cezalandrrz. Yeriniz de atetir. Sizin iin yardmclardan herhangi biri de
yoktur. te bunlar, sizin Allahn yetlerini alaya almanz ve basit dnya yaamnn sizi aldatmas
sebebiyledir. Artk bugn onlar, ateten karlmaz ve zr dilemeleri de kabul edilmez/ Allah
honut etmeleri de istenmez.
36
Artk, tm vgler, gklerin Rabbi, yeryznn Rabbi ve lemlerin Rabbi Allaha
mahsustur.
37
Gklerde ve yeryznde de byklk ve hkimiyet yalnzca Onundur. Ve O, en stn, en
gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan,
bozulmay iyi engelleyen/ salam yapandr.
(65/45, Csiye/26-37)
AHKF SRES
MEKKE DNEM
Necm: 275
1
H/8, Mm/40.
276
2
Bu kitabn indirilii, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn
olmayan/mutlak galip olan, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapan Allahtandr.
3
Biz gkleri, yeryzn ve ikisi arasndakileri ancak hak ile ve ad konmu bir sre sonu
ile oluturduk. u kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler ise uyarldklar
eylerden/ uyarlmaktan yz evirenlerdir.
4
De ki: Allahn astlarndan yakardnz eyleri grdnz m/ hi dndnz m? Onlar,
yeryznden neyi oluturmular, bana gsterin. Yoksa onlarn gklerde bir ortaklklar m var?
Eer siz doru kimseler iseniz bana Kurndan nce bir kitap veya bilgiden bir kalnt getirin.
5
Ve Allahn astlarndan kymet gnne kadar kendisine hibir cevap veremeyecek olan
kimselere dua eden kimseden daha sapk kim olabilir? stelik taplan kimseler, o kimselerin
yalvarlarndan habersizler de.
6
nsanlar bir araya topland zaman da taptklar kimseler kendilerine dmanlar oldular. Ve
onlarn kendilerine tapmalarn kabul etmeyenler idiler.
7
Ve Bizim yetlerimiz kendilerine apak okunduu zaman kfirler; Allahn ilhln ve
rabliini bilerek reddeden u kimseler, kendilerine gelen hak iin: Bu apak bir bydr
dediler.
8
Ya da onlar, Kurn, Muhammed uydurdu diyorlar. De ki: Eer onu ben uydurmusam
bana Allahtan olacak eye g yetiremezsiniz; beni Allah gibi cezalandramazsnz. O, sizin neyin
iine atldnz daha iyi bilir. Sizinle benim aramda tank olarak O yeter. Ve O, ok balaycdr,
ok merhamet edicidir.
9
De ki: Ben elilerden ilk ortaya kan biri deilim. Ve ben, bana ve size ne yaplacan
bilmiyorum. Ben sadece bana vahyedilene tbi oluyorum. Ve ben sadece apak bir uyarcym.
10
De ki: Hi dndnz m? Eer Kurn, Allah tarafndan ise ve siz de onu bilerek
reddetmiseniz, bununla birlikte srloullarndan bir hit de onun bir benzeri zerine tank olup
da inanmsa, siz de byklk tasladysanz phesiz ki, Allah irk koarak yanl, kendi
zararlarna i yapanlar topluluuna klavuzluk etmez.
11
Ve kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan kiiler, iman etmi kiiler
iin: Eer bir hayr, kar olsayd, onlar, ona bizim nmze geemezlerdi; nce biz mmin olur
kar biz alrdk dediler. Bununla klavuzlandklar doru yola girmeyince de: Bu eski bir
uydurmadr diyeceklerdir.
12
Kurndan nce de bir nder ve rahmet olarak Msnn kitab vard. te bu Kurn da, irk
koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimseleri uyarmak, iyilik-gzellik retenleri mjdelemek
iin Arap lisan zerine/ en mkemmel ifade diliyle dorulayan bir kitaptr.
(66/46, Ahkf/1-12)
Necm: 276
13
phesiz ite u: Rabbimiz Allahtr deyip, sonra da dosdoru olan kiiler zerine hibir
korku yoktur ve onlar zlmeyeceklerdir.
276 Bkz. 8 nolu not.
14
te onlar cennet ashbdrlar. lemekte olduklarna karlk orada sonsuz olarak
kalacaklardr.
15
Ve Biz insana, ana ve babasna iyiletirmeyi-gzelletirmeyi ykmllk olarak ulatrdk.
Anas onu zahmetle tad ve zahmetle brakt/ dourdu. Ve onun tanmas ve ayrlmas otuz aydr.
Sonunda insan, olgunluk ana ulat ve krk seneye geldiinde: Rabbim! Bana ve anama-
babama ihsan ettiin nimetlerine karlk dememi ve Senin honut olacan slihi ilememi sala.
Benim iin soyumun iinde dzeltmeler yap/s lih kimseler ver. phesiz ben Sana yneldim. Ve
ben phesiz mslmanlardanm dedi.
16
te bilgelemi, bilinlenmi bu kimseler, vaat olunup durduklar doru bir vaat olarak ve
kendileri hakszla uratlmadan, Allahn onlara amellerini tam olarak demesi iin
kendilerinden, yaptklarnn en gzelini kabul edeceimiz ve cennet ashb iinde ktlklerden
koruyacamz kimselerdir.
17
Ve anasna-babasna: f size! Siz beni, benden nce nice nesiller gelip gemi iken
karlmakla/ ldkten sonra dirilmekle mi tehdit ediyorsunuz? diyen kimse Ve anas-babas,
Allaha yalvararak: Yazk sana! Gel iman et, phesiz ki, Allahn vaadi gerektir der. Sonra da o:
Bu Kurn, ncekilerin masallarndan baka bir ey deildir der.
18
te anas-babas ile inan atmas olan, hirete inanmayan ocuklar, kendilerinden nce
gelip gemi olan bilinen-bilinmeyen tm kesimden
277
nderli toplumlar ierisinde aleyhlerinde
Sz
278
hak olmu kimselerdir. phesiz onlar, gerekten kayba/ zarara urayp ac eken kimseler
idiler.
19
Ve herkes iin iledikleri eylerden, birtakm dereceler vardr. Ve onlar hakszla
uratlmadan, Allahn onlara amellerini tam olarak demesi iindir.
20
Ve kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi kiiler ate zerinde
yaylacaklar gn: Siz ireti dnya hayatnzda btn gzel eylerinizi giderdiniz, onlar ile
yararlandnz, artk yeryznde haksz yere byklk taslamanz ve hak yoldan kclk edip
durduunuzdan dolay bu gn alaltc bir azap ile karlk greceksiniz!
(66/46, Ahkf/13-20)
Necm: 277
21
dn kardei Hdu da an! Hani o, Ahkfta toplumunu uyarmt. Kesinlikle onun nnde
ve ardnda [her yannda], Allahtan bakasna kulluk etmeyin. phesiz ben sizin iin byk bir
gnn azabndan korkuyorum diyen uyarclar gemiti.
22
Onlar: Sen bizi ilhlarmzdan evirmek iin mi geldin? Eer dorulardan isen, hadi o bizi
tehdit edip durduun azab hemen getir dediler.
23
dn kardei; Hd: phesiz o azabn ne zaman geleceine dair bilgi Allah katndadr.
Ben ise size benimle gnderileni tebli ediyorum. Velkin ben sizi cahillik edip duran bir toplum
olarak gryorum dedi.
24,25
Sonunda onu, vadilerine doru gelen geni bir bulut hlinde grdklerinde: Ha ite! Bu,
bize yamur getirecek bir bulut! dediler, Hayr, aksine o, abuklatrmaya altnz eyin ta
kendisi; Rabbinin emriyle her eyi yerle bir eden, iinde ackl bir azap olan rzgr... Sonunda o
hle geldiler ki, konutlarndan baka hibir ey grnmyordu. Biz, gnahkrlar topluluunu ite
byle cezalandrrz.
26
Ve andolsun ki Biz, sizi gl klmadmz eylerde onlar gl klmtk; size
vermediimiz imknlar onlara vermitik. Onlara da kulaklar, gzler ve duygular vermitik. Buna
ramen kulaklar, gzleri ve duygular onlara hibir yarar salamad/ kendilerinden hibir eyi
277 Bkz. 49 nolu not.
278 Bkz. 77 nolu not.
uzaklatramad. nk onlar, Allahn yetlerini bile bile inkr ediyorlard. Alay etmekte olduklar
ey de onlar sarp kuatverdi.
27,28
Kesinlikle, Biz kendi komularnz olan memleketleri deiime/ ykma urattk. yetleri,
onlar dnsnler diye tekrar tekrar akladk. yleyse Allahn astlarndan gya Ona yaknla
vesile edindikleri dzme tanrlar, onlarn azabn savmaya yardm etmeli deil miydi? Tersine o
dzme tanrlar kendilerinden ayrlp kayboldular. Bu, onlarn yalanlardr/ uydurmakta olduklar
eydir.
(66/46, Ahkf/21-28)
Necm: 278
29
Hani Biz gizli ajanlardan Kurn dinlemek isteyen bir grubu sana yneltmitik. Onlar,
Kurna hazr olduklar zaman, Susun! dediler. Sonra Kurn dinleyince de birer uyarc olarak
toplumlarna dndler.
30-32
Onlar: Ey toplumumuz! phesiz biz Msdan sonra indirilen ve sadece iinde konu
edilenleri tasdik eden, hakka ve dosdoru yola klavuz olan bir kitap dinledik. Ey toplumumuz!
Allahn davetisine karlk verin ve Ona iman edin ki, Allah gnahlarnz balasn ve sizi ac
bir azaptan kurtarsn. Her kim Allahn davetisine karlk vermezsee, bilsin ki, yeryznde Allah
ciz brakacak deildir. Onun iin Allahn astlarndan yardmc, yol gsterici, koruyucu yakn
kimseler de yoktur. te onlar, apak bir sapklk ierisindedirler dediler.
(66/46, Ahkf/29-32)
Necm: 279
33
Onlar, phesiz gkleri ve yeryzn oluturan ve onlar oluturmakla yorulmam olan
Allahn lleri diriltmeye de g yetiren olduunu grmediler mi/ dnemediler mi? Evet
phesiz ki, O, her eye gc yetendir.
34
Kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden u kimselerin ate zerine
yaylacaklar gn: Bu, gerek deil miymi? Onlar da: Evet; gerekmi. Rabbimize andolsun!
dediler. Allah: O hlde bilerek reddedip durduunuzdan/ inanmadnzdan dolay imdi tadn
azab! dedi.
(66/46, Ahkf/33-34)
Necm: 280
35
Artk elilerden azim sahiplerinin sabrettikleri gibi sen de sabret! Onlar iin aceleci olma.
Sanki onlar kendilerine vaat edilen eyi grdkleri gn dnyada sadece gndzn bir saati kadar
kalm gibidirler. Bu, bir teblidir. Artk hak yoldan kanlar topluluundan bakas
deiime/ykma uratlr m?
(66/46, Ahkf/35)
ZRYT SRES
MEKKE DNEM
Necm: 281
1-6
O tozuttuka tozutanlar, arkasndan arl tayanlar, sonra kolaylkla akanlar, sonra da
bir emri paylatranlar
279
kanttr ki phesiz tehdit olunduunuz o ey, kesinlikle dorudur.
phesiz yaplanlarn karlklarn verilmesi de kesinlikle gerekleecektir.
7-9
Gzel yollara sahip bilginler
280
kanttr ki phesiz siz kesinlikle deiik karar iindesiniz.
Deiik karardan evrilen kii, evrilir.
(67/51, Zriyt/1-9)
Necm: 282
10-12
Mahvoldu bir sarholuk ve bilinsizlik iindeki Din Gn ne zaman? diyen o ar
yalanclar!
13,14
O gn, atete/cehennemde akllar balarna getirilir: Tadn kendi atete eriyiinizi! te
bu, sizin kendisini acele istediiniz eydir!
15-19
phesiz Allahn korumas altna girmi kiiler, Rablerinin kendilerine verdii eyleri
alm olarak bahelerde ve pnarlardadrlar. phesiz onlar, bundan nce iyilik-gzellik retenler
idiler. Onlar geceleyin pek az uyurlard. Onlar, seherlerde balanma dilerlerdi ve onlarn
mallarnda isteyen ve isteyemeyen iin bir hak vard.
20-22
Ve hi tereddtsz, kesin inanacaklar iin, yeryznde ve kendi iinizde nice
almetler/gstergeler. Ve sizin rzknz/ sizin rzk vereniniz, sizin vaat olunduunuz eyler
gktedir. Hl grmyor musunuz?
23
yleyse gk ve yeryznn Rabbine kasem olsun ki size edilen o vaat, kesinlikle, tpk
sizin konumanz gibi gerektir.
(67/51, Zriyt,10-23)
Necm: 283
24
brhmin saygnlatrlm misafirlerinin haberi sana geldi mi?
279 Sre, kasem cmlesi ile balamtr. 6 yetten oluan pasajda, pepee getirilen birtakm olgulara kasem edilmi, bylece
bu olgular referans gsterilerek vaat olunanlarn [yeniden yaradl, dirilme, hair ve hesap grme tehdidinin] doruluu
kantlanmtr. Bunagre, kesinlikle kymet kopacak, herkes ettiini bulacak ve amellerinin karln alacaktr. Pasajda
arka arkaya gelen ifadelerin Allah'n evrendeki yetlerini mi, yoksa Kurn yetlerini mi niteledii konusundaki
kanaatimiz, her ikisinin de kast edilmi olabilecei ynndedir. Bu nedenle, sz konusu ifadeler iki adan da
deerlendirilmelidir: 1) NTELEYC FADELERN EVRENDEK OLAYLARLA LKS: Rabbimiz, suyun tabiattaki dngsne
dikkat ekmektedir. Deniz, gl, akarsu ve en bynden en kne kadar tm su birikintilerinden s nedeniyle
kalkan buharlar ve karalardaki toprak paracklar rzgrlar vastasyla srklenip milyonlarca tonluk yk [yamur
bulutu] hline getirilmekte, sonra da deiik yerlere paylatrlarak yeryzne indirtilmektedir. Yamur olarak yeryzne
inen bu suyla da l toprak yeniden canlandrlmaktadr. Bu dngnn l tabiata salad yeniden canlanma olgusu,
len insanlarn da yeniden dirilmelerinin mmkn olduunu gsteren en byk kantlardandr (Rm/46-50, Fusslet/39,
Ftr/9, Bakara/164, Arf/57, Hicr/22-23). 2) NTELEYC FADELERN KURN YETLERYLE LKS: Pasajdaki niteleyici
szcklerle Kurn yetlerinin kast edilmi olmas da mmkndr. Buna gre, yetteki tozutanlar ve onun arkasndan
gelen niteleyici ifadelerden kast, Kurn yetleridir. nk Kurn yetleri, nne ne gelirse hepsini bertaraf etmekte,
nnde hibir btl fikir ve eylem barnamamakta, ierdii mesajlar gyet ar szlerden olumakta; elden ele, dilden
dile, gnlden gnle ya gibi akarak herkesin her iini grmekte ve problemlerini zmektedir. Kurn'n bir ad da rh
olup l mesabesindeki kfirlere ve toplumlara hayat vermektedir.
Kurn, bu srede de olduu gibi, sre balarnda birok kez mecz ifadeler ile tantlmtr: Mrselt/1-7(55. necm), Sfft/1-
5(205. Necm), Nzit/1-3, 26(369. necm).
280 Sema szc, meczen bilginleri ifade eder.
25
Hani onlar, brhmin zerine girmilerdi de Selm! demilerdi. brhm: Selm,
allmadk, kimlii belli olmayan topluluk! dedi.
26
brhm, sonra ehline gitti de altn
281
ile geldi.
27
Sonra altn onlara yaklatrd:
Nasiplenmez misiniz? dedi.
28
Sonra onlardan ekindi. Onlar: Korkma! dediler ve onu ok bilgili bir oul ile
mjdelediler.
29
Bunun zerine kars bararak ne geldi de elini yzne vurarak: Bir bahtsz, bir ksr!
dedi.
30
Misafirler: Rabbin ite byle buyurdu. phesiz Rabbin, hakszlk ve kargaay
engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeler koyandr. En iyi bilenin ta kendisidir dediler.
31
Bunun zerine brhm, Sizin nemli iiniz nedir ey eliler? dedi.
32-34
Eliler: phesiz biz, Rabbinin katndan, ar gidenler iin iaretlenmi, amurdan
piirilmi sert talar zerlerine yadrmamz iin gnahkr bir topluma gnderildik dediler.
35
Bunun zerine Biz mminlerden orada bulunan kimseleri kardk.
36
Fakat Biz orada
Mslmanlardan bir evden bakasn bulmadk.
37
Ve Biz orada ac bir azaptan korkan kimseler iin
bir almet/gsterge braktk.
38,39
Msda da almetler/gstergeler vardr. Bir zaman Biz, onu apak bir delille Firavuna
gnderdik de Firavun, ordusu, tm g kaynaklar ile birlikte yz evirdi. Ve Bu, bir sihirbazdr,
hatta gizli glerce desteklenen/ deli birisidir dedi.
40
Sonra da Biz, onu ve ordularn yakalayverdik de onlar bol suda/nehirde frlatp atverdik.
O ise ayplanan/ knayan biridir.
41,42
dda da almetler/ gstergeler vardr. Bir zaman Biz onlarn zerine, urad her eyi
brakmayan, sadece onu kl gibi yapan, sonsuz brakan bir rzgr gnderdik.
43,44
Semdda da almetler/ gstergeler vardr. Bir zaman onlara: Belirli bir sreye kadar
yararlann! denmiti. Sonra onlar Rablerinin emrinden ktlar da kendilerini, bakp dururlarken
yldrm yakalayverdi.
45
Artk onlar, kendilerini toparlayacak herhangi bir gce sahip olmadlar. Yardm grenler de
olmadlar.
46
Daha nce de Nh toplumunu deiime/ ykma uratmtk. phesiz onlar, hak yoldan
kanlar toplumu idiler.
(67/51, Zriyt/24-46)
Necm: 284
47
Ve sema; Biz onu kudretle/ salamca bina ettik. Hi phesiz Biz, genileticileriz.
48
Ve yeryz; onu Biz dedik. te, ne gzel deyenleriz!
49
Ve Biz, siz iyice dnrsnz/ t alrsnz diye her eyden iki e oluturduk.
(67/51, Zriyt/47-49)
Necm: 285
50
yleyse Allaha kan, Allaha kan!!! phesiz ki ben, sizin iin Ondan apak bir
uyarcym.
51
Ve Allah ile beraber baka bir tanr oluturmayn. phesiz ben, sizin iin Ondan apak bir
uyarcym.
282
281 yetteki semin kelimesi, lafzen g veren buza demektir. Bu ise, 210 nolu notta belirttiimiz gibi altn ifade
etmektedir.
282 Bkz. 204 nolu not.
(67/51, Zriyt/50-51)
Necm: 286
52
te byle, onlardan ncekilere herhangi bir eli gelince, onun hakknda da kesinlikle onlar:
Bir sihirbazdr! veya Bir gizli glerce desteklenen/ deli birisidir! dediler.
53
Onlar, bunu birbirlerine ykmllk olarak ulatrdlar m? Tersine onlar, azgn bir
toplumdur.
54,55
Artk sen onlardan yz evir. Artk sen knanacak deilsin. Ve sen t ver/hatrlat.
nk phesiz t/ hatrlatmak, mminlere yarar salar.
(67/51, Zriyt/52-55)
Necm: 287
56,57
Ben, bilmediiniz ve bildiiniz, gelmi gemi herkesi yalnzca, Bana kulluk etsinler diye
oluturdum. Ben, onlardan herhangi bir rzk istemiyorum. Ben, onlarn Beni yedirmelerini de
istemiyorum.
58
phesiz Allah, ok rzk verenin ta kendisidir, ok etin kuvvetin sahibidir.
59
Artk phesiz, irk koarak yanl, kendi zararlarna i yapan kimseler iin arkadalarnn
pay gibi bir pay vardr. Artk acele etmesinler.
60
Artk kendilerine vaat edilen gnlerinden dolay vay kfirlerin; Allahn ilhln ve
rabliini bilerek reddeden kiilere!
(67/51, Zriyt/56-60)
YE SRES
MEKKE DNEM
Necm: 288
1
Kuatann haberi sana geldi mi?
2,3
Kiiler var ki, o gn alm, yorulmu olmasna ramen eilmi, aala dmtr,
4,5
onlar kzm bir atee yaslanrlar, kzgn bir kaynaktan sulanrlar.
6,7
Onlar iin g vermeyen ve al gidermeyen kuru bir dikenden baka yiyecek yoktur.
8-16
Kiiler de var ki, o gn nimetler iindedirler, almalar iin honutturlar, yksek bir
cennettedirler, orada bo bir sz iitmezler. Orada akan bir kaynak vardr; orada ykseltilmi
divanlar, konulmu kadehler, dizilmi yastklar, yaylm hallar vardr.
(68/88, iye/1-16)
Necm: 289
17
Peki yeniden dirilmeye inanmayanlar, develere/ yamur ykl bulutlara bakmyorlar m,
onlar nasl oluturulmu?
18
Ve gkyzne bakmyorlar m, o nasl ykseltilmi?
19
Ve dalara bakmyorlar m, onlar nasl dikilmi?
20
Ve yeryzne bakmyorlar m, o nasl yaylm?
(68/88, iye/17-20)
Necm: 290
21,22
Haydi, t ver/ hatrlat, phesiz sen, sadece bir tsn/hatrlatcsn. Sen, onlarn
zerinde bir zorba deilsin.
(68/88, iye/21-22)
Necm: 291
23,24
Ancak/ Gznz an, kim yz evirir ve kfrederse;nAllahn ilhln ve rabliini
bilerek reddederse artk Allah, ona en byk azap ile azap edecek.
25
phesiz onlarn dnleri yalnzca Bizedir.
26
Sonra, phesiz onlarn hesab da yalnzca Bizim zerimizedir.
(68/88, iye/23-26)
KEHF SRES
MEKKE DNEM
Necm: 292
1-4
Tm vgler, katndan iddetli azaba kar uyarmak, dzeltmeye ynelik iler yapan
mminlere, phesiz kendileri iin, iinde srekli kalclar olarak gzel bir dl bulunduunu
mjdelemek ve Allah ocuk edindi diyenleri uyarmak iin, kuluna, gzetici olarak, kendisi iin
hibir prz oluturmad Kitab indiren Allah iindir.
5
Kendilerinin ve atalarnn Allahn ocuk edinmiliine dair hibir bilgileri yoktur.
Azlarndan kan sz ne kadar byk! Onlar, sadece yalan sylyorlar.
6
Sonra da sen onlar bu Kurna inanmazlarsa, onlarn yaptklarndan dolay, zntden
neredeyse kendini harap edeceksin!
(69/18, Kehf/1-6)
Necm: 293
7
phesiz Biz yeryzndeki, ona ss olan eyleri insanlarn hangisinin daha gzel amel
edeceini snamamz iin yaptk.
8
Ve phesiz Biz, yeryznde olanlar kupkuru bir toprak yapacaz.
32
Ve onlara, iki adam rnek ver: Biz bunlardan birine her trl zmlerden iki ba verdik ve
iki ban etrafn hurmalarla donattk. Aralarnda da bir ekinlik yaptk.
33
Her iki bahe de, hibir eyi eksik brakmakszn, rnlerini verdiler. Aralarnda da rmak
yardk/akttk.
34
Bu iki ban sahibi iin ayrca baka gelir de vard. Bundan dolay bu adam arkadana
konuarak: Ben, malca senden daha ok, insan says bakmndan da senden daha glym dedi.
35,36
Ve bu adam, kendine hakszlk ederek bana girdi: Ben, bunun hi yok olacan
sanmyorum. Ben Saatin kopacan da zannetmiyorum. Var sayalm ki Rabbime geri gtrldm,
kesinlikle orada bundan daha iyi bir sonu bulurum dedi.
37-41
Arkada konuarak ona, Seni topraktan, sonra bir damla sudan oluturan, daha sonra da
seni olgun insan hline getirene mi inanmyorsun? Fakat ben; O, benim Rabbim Allahtr. Ve ben
Rabbime kimseyi ortak komam. Kendi bana girdiin zaman: Maallah, l kuvvete illa billh
[Allah ne isterse o olur. Allahtan baka hibir g yoktur] deseydin ya! Sen her ne kadar beni,
malca ve evlata kendinden az gryorsan da, belki Rabbim bana, senin bandan daha hayrlsn
verir. Seninkinin stne de gkten felaketler gnderir de senin ba, kaygan bir toprak hline
geliverir. Yahut bann suyu yerin dibine ekilir de bir daha onu aramaya g yetiremezsin dedi.
42,43
Ve o iki ba sahibi kii, serveti ile kuatma altna alnd/ bitirildi. Bunun zerine banda
yapt harcamalara kar ellerini ovuturmaya balad. Bahe, ardaklar zerine yklm kalmt,
o da Ah ne olaydm! Rabbime hibir eyi ortak komasaydm diyordu. O kii iin Allahn
astlarndan yardm edecek bir topluluk olmad. Ve kendisi de alacak/kendi kendine yardm
edecek biri deildi.
44
te burada egemenlik/yardmclk, koruyuculuk, yol gstericilik ancak hak olan Allaha
aittir. O, dllendirme bakmndan en iyi ve kovuturma ynnden de en iyi olandr.
45
Ve sen, onlara basit dnya hayatnn misalini ver: O basit dnya hayat, gkten indirdiimiz
bir su gibidir ki, bu su sebebiyle yeryznn bitkileri birbirine karm, sonra da rzgrn savurup
durduu bir p krnts oluvermitir. Ve Allah, her eye gcn kabul ettirendir.
46
Mal ve oullar, basit dnya hayatnn ssdr. Kalc dzeltmeye ynelik iler ise, Rabbinin
katnda, sevapa daha hayrldr, mit balama ynnden de daha hayrldr.
47
Ve Bizim dalar yrttmz gn; ve sen yeryzn rlplak/ dmdz greceksin. Ve
Biz onlar bir araya topladk. Bylece onlardan hibir kimseyi brakmadk.
48
Ve onlar, saf hlinde Rabbine yaylmlardr: phesiz sizi ilk nce oluturduumuz gibi
Bize geldiniz. Aslnda siz, sizin iin buluma zaman gerekletirmeyeceimize btlca
inanyordunuz.
49
Ve Kitap/ amel defteri konulmutur. Sulularn ondan korktuunu greceksin. Ve Eyvah
bize! Bu nasl kitapm ki, byk-kk hibir ey brakmadan hepsini saym derler. Ve onlar,
yaptklarn hazr bulurlar. Ve senin Rabbin hi kimseye hakszlk etmez.
27
Ve sen Rabbinin kitabndan sana vahyolunan oku/ izle! Rabbinin szlerini deitirecek
kimse yoktur. Ve sen Onun astlarndan bir snak bulamazsn.
28
Ve kendini, srekli olarak Rablerinin rzasn isteyerek Rablerine yalvaran kiiler ile beraber
sabreden biri kl. Basit dnya hayatnn ssn isteyerek onlardan gzlerini de ayrma. Ve de sen,
Bizim anlmamzdan kalbini ilgisiz/ duyarsz kldmz, bo-ireti arzusuna uymu ve de ii
arlk olan kimseye uyma.
29
Ve de ki: O gerek, Rabbinizdendir. O nedenle dileyen iman etsin, dileyen bilerek
reddetsin / inanmasn. phesiz Biz, irk koarak yanl, kendi zararlarna i yapanlar iin
duvarlar, epeevre onlar iine alm bir ate hazrladk. Ve eer yamur yasn isterlerse, erimi
maden gibi yzleri halayan bir su yadrlr. O, ne kt bir iecektir! Dayanma/ snma yeri
olarak da ne kadar ktdr!
30
phesiz iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapanlar; phe yok ki Biz, ii gzel
yapanlarn karln kaybetmeyiz.
31
te onlar, altlarndan rmaklar akan Adn cennetleri kendilerinin olanlardr. Onlar, orada
koltuklarna yaslanm olarak altndan bileziklerle sslenecekler, ince ve kaln ipekliden yeil
elbiseler giyecekler. O ne gzel karlktr! Ve ne gzel kalma yeri!
283
(69/18, Kehf/7-8, 32-49, 27-31)
Necm: 294
2849
Yoksa sen, Byk Maara ve Rakim/Yazt Ashbnn alacak almetlerimizden/
gstergelerimizden olduklarn m sandn?
10
O yiitler, Byk Maaraya snnca: Rabbimiz! Bize katndan bir rahmet ver ve bizim
iin u iimizden akl gelimilii hazrla dediler.
11
Bunun zerine Biz, onlarn kulaklar zerine o byk maarada nice yllar vurduk.
12
Sonra da iki grubun hangisinin, onlarn bekledikleri sreyi daha iyi hesapladn bildirelim
diye Rakim/Yazt Ashbn gnderdik.
13,16
Biz sana Kehf ve Rakim Ashblarnn nemli haberlerini gerek olarak kssalatracaz.
phesiz onlar, Rablerine iman etmi birka gen yiitler idi. Biz de onlara klavuzluu arttrdk:
Mademki siz, onlardan ve Allahtan baka taptklar eylerden ayrldnz, o hlde o byk
maaraya snn ki, Rabbiniz size rahmetinden yayversin ve iinizden size rast getirip yararl
olan hazrlasn.
283 Resmi Mushaf'ta 18. srada bulunan Kehf sresi'nin bu yetlerini, farkl tertip ettik.
284 Kehf ve Rakim ashb kssalar hiret hayatnn kesin isbat iin bir bilimsel deneydir. Pasaj okumaya balamadan nce
dikkat edilmesi gereken bir dier nokta da, kssada sadece Ashb- Kehf'ten deil, Ashb- Kehf ile beraber Ashb-
Rakim'den de bahsedilmi olmasdr. Bu nedenle, pasajdaki zamirlerin bir blm Ashb- Kehf'e, bir blm de Ashb-
Rakim'e racidir. yetlerin metninden aka anlald zere, srenin bu blmnde, Kurn'n indii dnemde henz
gereklememi olup asrlarca sonra gerekleecek olan bir duruma; insanlarn yok olmad, zaman gelince sada-solda
dank olarak bulunan hcrelerin emaneten durduklar yerlerden alnp birletirilecei gereine ve hiretin kesin
varln bilimsel olarak ortaya koyacak kii ve olaylara deinilmitir. Konunun tafsilat iin bkz. Tebyn.
14,15
Ve Biz onlar ayaklanp da: Bizim Rabbimiz, gklerin ve yerin Rabbidir. Biz, Onun
astlarna ilh olarak yalvarmayz, yoksa kesinlikle sama-sapan konumu oluruz. unlar, Allahn
astlarndan ilhlar edinen bizim toplumumuzdur. Edindikleri ilhlara dair ak bir delil getirselerdi
ya! Allaha kar yalan uydurandan daha yanl davranan; kendi zararlarna i yapan kim olabilir?
dediklerinde onlarn kalplerini salamlatrdk.
17
Ve sen, doduu zaman, gnei, onlarn o byk maaralarndan sa yana yneldiini,
batt zaman da onlar sol yandan keser-geer greceksin. Kendileri de ondan geni bir
boluktadrlar. Bu, Allahn almetlerinden/gstergelerindendir. Allah kime klavuzluk ettiyse artk
o, klavuzlanan doru yolu bulmutur. Allah kimi arttysa da, artk sen ona yol gsteren bir
Yakn Kimseyi asla bulamazsn.
18
Ve sen Ashb- Rakimi grseydin uyank sanrdn. Hlbuki onlar uykudadrlar. Ve Biz
onlar sa yana ve sol yana eviririz. Kpekleri de girite n ayaklarn ileri doru uzatmt. Eer
sen onlarn durumunu iyice bilseydin, kesinlikle, kaarak onlardan uzaklardn ve onlardan
rpertiyle dolardn.
19,20
Ve bylece kendi aralarnda soruturma yapsnlar diye yazt ashbn gnderdik. Onlardan
bir szc: Ne kadar durup kaldnz? dedi. Dierleri: Bir gn ya da gnn bir paras kadar
kaldk dediler. Yazt ashbndan dierleri: Ne kadar durduunuzu, Rabbiniz daha iyi bilir. imdi
siz birinizi, bu gm paranzla ehre gnderin de baksn, hangi yiyecek daha temiz ise, ondan size
yiyecek getirsin. Ve ok nazik davransn ve sizi kimseye sezdirmesin. phesiz ehir halk, sizin
zerinize galip gelirlerse sizi talayarak ldrrler veya sizi kendi dinlerine/yaam tarzlarna
dndrrler. O zaman da siz, sonsuz olarak asla kurtulua eremezsiniz.
21
Bylece, Allahn vaadinin hak olduunu ve kymet gnnde hi phe olmadn
bilmeleri iin, onlar zerine haberdar yaptk. Hani onlar aralarnda ilerini tartyorlard. Dediler
ki: stlerine basit bir bina yapn. Rableri onlar daha iyi bilir. Onlarn ileri zerine galip olanlar:
zerlerine kesinlikle bir mescit [ikna yerleri/hiretin varln isbat edecek okullar] yapacaz
dediler.

22-25
Onlar, kiidir, drdncleri kpekleridir diyecekler, Onlar, ssz alan talamak
olarak [isabetsiz, dayanaksz, kafadan atma olarak], Be kiidir, altnclar kpekleridir
diyecekler, Onlar, yedi kiidir; sekizincisi kpekleridir ve onlar, Onlar, onlarn o byk
maaralarnda yz yl kaldlar derler. Ve dokuza arttrdlar. De ki: Onlarn saylarn Rabbim
daha iyi bilir. Onlar ancak pek az kimse bilir. Bu sebeple onlar hakknda ortada olan eyden
bakas ile bir mnakaaya girime ve bunlar hakknda onlardan kimseye de bir ey sorma! Ve
hibir ey iin, Allahn dilemesi dnda, phesiz ben yarn onu yapacam deme. Ve terk
ettiin vakit Allah an ve Umarm Rabbim beni, doruya bundan daha yakn olana eritirir de!
26
De ki: Allah, yazt ashbnn ne kadar kaldklarn en iyi bilendir. Gklerin ve yerin
grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gemii, gelecei yalnzca Onun iindir. O, ne gzel
grr, O ne gzel iitir! Onlar iin, Onun astlarndan bir yardm eden, yol gsteren, koruyan bir
yakn kii yoktur. Allah, Kendi hkmranlna kimseyi ortak etmez.
(69/18, Kehf/9-13, 16, 14-26)
Necm: 295
50
Ve hani Biz doal glere, deme boyun eip teslimiyet gsterin demitik de blis/
dnce yetisi dnda hepsi boyun eip teslimiyet gsterdi. blis, grnmez varlklardand/
enerjidendi. Sonra da kendi Rabbinin emrine ters dt. imdi siz, Benim astlarmdan onu ve onun
soyunu yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar m ediniyorsunuz? Hem de onlar sizin
dmannzken. irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar iin ne kt bir deitirmedir bu!
51
Ben onlar, gklerin ve yeryznn oluturuluuna ve kendilerinin oluturuuna hit
tutmadm ve Ben hibir zaman saptranlar yardmc edinmi deilim.
52
Ve o gn Allah: Yanl olarak inandnz Benim ortaklarm hadi arn der. Sonra onlar
da onlar ardlar da onlar kendilerine cevap vermediler. Ve Biz, onlarn arasna ateten bir engel
koymuuzdur.
53
Ve gnahkrlar atei grmler de artk kendilerinin ona deceklerine kesin inanmlardr.
Ondan kap snacak bir yer de bulamadlar.
54
Ve phesiz Biz, bu Kurnda insanlar iin her rnekten geni geni akladk. nsan ise,
tartma ynnden her eyden daha ok olandr.
55
Ve kendilerine doru yol [kitap, eli] geldii zaman, insanlarn iman etmelerine ve
Rablerinden gnahlarnn balanmasn istemelerine sadece evvelkiler ile ilgili uygulamalarn
kendilerine gelmesi ya da nlerine azabn gelmesi konusu engel oldu.
56
Ve Biz, elileri ancak mjdeciler ve uyarclar olarak gndeririz. Kfirler; Allahn ilhln
ve rabliini bilerek reddetmi olan kiiler de hakk, btlla iptal etmek/ortadan kaldrmak iin
mcdele ediyorlar. Ve onlar, yetlerimizi ve korkutulduklar eyleri alaya aldlar.
57
Ve Rabbinin yetleriyle t verilip/hatrlatma yaplp da onlardan mesafelenip uzaklaan
ve iki elinin nden gnderdiklerini/ yaptklarn unutan [terk eden, dikkate almayan] kimseden daha
yanl; kendi zararlarna i yapan kim olabilir? phesiz Biz onlarn kalpleri zerine, Kurn iyice
anlamalarna engel perdeler, kulaklarna da arlk oluturduk. Sen onlar doru yola arsan da,
onlar bu durumda asla klavuzlandklar doru yola girmezler.
58
Bununla beraber senin rahmet sahibi Rabbin ok balaycdr. Eer senin rahmet sahibi
Rabbin, iledikleri gnahlar yznden onlar hemen yakalayacak olsayd, onlara azab kesinlikle
acele verirdi. Aksine onlara vaat edilen bir zaman vardr. Onlar, Onun astlarndan bir snak asla
bulamazlar.
59
Ve ite, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yaptklar zaman deiime/ ykma
urattmz kentler! Biz onlarn deiime/ ykma uramalar iin de belirli bir zaman tayin
etmitik.
(69/18, Kehf/50-59)
Necm: 296
60
Ve bir vakit Ms, delikanlsna: Ben iki bilgin kiinin topland yere varncaya kadar
durmayacam yahut senelerce gideceim demiti.
61
Bunun zerine iki bilgin kiinin topland yere vardklarnda ikisi de
bunalmlarn/skntlarn
285
terk etti. O zaman bunalm/sknt, bilgin kimse yardmyla yok olup
gitti.
62
Bu ekilde getikleri zaman Ms, delikanlsna: Getir kuluk yemeimizi, gerekten biz
bu yolculuumuzda yorulduk dedi.
63
Delikanl: Grdn m/ hi dndn m? O Kayaya sndmz vakit dorusu ben
bunalmdan/ skntdan kurtuldum, onu sylememi de kesinlikle bencilliim engelledi. Bunalm/
sknt, alacak bir ekilde bilgin insanda kaybolup gitti dedi.
64
Ms, te bu, aradmzd! dedi. Hemen izlerini takip ederek gerisin geri dndler.
65
Derken kullarmzdan bir kul buldular ki, Biz ona katmzdan bir rahmet vermi ve
tarafmzdan bir bilgi retmitik.
66
Ms ona: Doru yol konusundaki sana retilenden bana da retmen iin sana tbi
olabilir miyim? dedi.
285 yette geen hut szc ile ilgili 14 nolu notta bilgi vermi, hut'un bunalm/sknty ifade ettiini belirtmitik.
Ms'nn bunalm, kendisine Firavun'u ldrerek srloullar'n Msr'dan karma grevi verildii zaman bunu nasl
baaraca konusundaki endieleridir. Ms bu kssada bunu nasl baaracan ve Allah'a sava aanlarn ldrlmesi
gerektiini; dolaysyla da Firavun'u neden ldreceini renecektir.
67,68
lim ve rahmete mazhar kul: phesiz sen benimle beraber sabretmeye takat
yetiremezsin. Ve kavrayamadn bilgiye nasl sabredeceksin! dedi.
69
Ms: nallah beni sabreden biri bulacaksn ve senin hibir iine kar gelmem dedi.
70
lim ve rahmete mazhar kul: O hlde eer bana uyacaksan, bana hibir ey hakknda soru
sorma, ta ki ben sana t olarak ondan sz ancaya kadar.
71
Bunun zerine ikisi yrdler; sonunda gemiye bindiklerinde lim ve rahmete mazhar kul
gemide kusurlar oluturdu. Ms: indekileri boman iin mi onu yrttn/kusurlar oluturdun?
Kesinlikle sen, alacak bir ey yaptn! dedi.
72
lim ve rahmete mazhar kul: Ben, phesiz sen benimle beraber olmaya sabredemezsin
demedim mi? dedi.
73
Ms: Unuttuum eyle beni cezalandrma ve iimden dolay bana glk karma! dedi.
74
Yine gittiler. Sonunda bir delikanlya rast geldiler; lim ve rahmete mazhar kul onu
ldrverdi. Ms: Bir nefis karl olmakszn tertemiz bir nefsi mi ldrdn? Kesinlikle ok
anlalmaz bir ey yaptn! dedi.
75
lim ve rahmete mazhar kul: Ben sana Kesinlikle sen benimle birlikte asla
sabredemezsin demedim mi? dedi.
76
Ms: Eer bundan sonra sana bir ey sorarsam, artk benimle arkadalk etme! Kesinlikle
kovarsan darlmam dedi.
77
Bunun zerine yine gittiler. Sonunda bir ky halkna varnca onlardan yemek istediler.
Bunun zerine onlar da, kendilerini misafir etmekten kandlar. Derken orada yklmak zere olan
bir duvar buldular. lim ve rahmete mazhar kul, onu dorultuverdi. Ms: steseydin bunun
karlnda kesinlikle bir cret alrdn dedi.
78-82
lim ve rahmete mazhar kul: te bu, aramzn ayrlmasdr. imdi sana o, zerine
sabretmeye g yetiremediin eylerin birinci anlamlarn haber vereyim:
Gemi olayna gelince; o, denizde alan birtakm miskinlerindi. te o nedenle ben onu
kusurlu hle getirmek istedim. telerinde de btn gemileri gasp edip alan bir kral vard.
Delikanlya da gelince; onun anne-babas mmin kimselerdi. te o nedenle biz, onun, anne-
babasn azdrmasndan ve kfre; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmeye
srklemesinden korktuk. Sonra da Rableri onun yerine kendilerine temizlike daha hayrl ve
merhamet bakmndan daha yaknn versin istedik.
Duvara da gelince; o, ehirdeki iki yetim olannd ve onun altnda onlar iin bir define vard.
Babalar da iyi bir zat idi. te onun iin, Rabbinden bir rahmet olmak zere Rabbin onlarn
erginlik ana ermelerini, definelerini karmalarn diledi. Ve ben onu [duvar dorultma iini]
kendi grmle yapmadm. te senin, zerine sabretmeye takat getiremediin eylerin ilk
plndaki anlam!
(69/18, Kehf/60-82)
Necm: 297
28683
Ve sana iki a sahibinden
287
soruyorlar. De ki: Size ondan, bir hatrlatma/t
okuyacam:
286 Bu pasajda ileri lde edeb sanatlar kullanlarak Raslullah Muhammed farkl bir anlatmda tantlmtr. Burada konu
edilen olaylar, bu yetler indii zaman henz yaanmamt. Zihinlerindeki mitolojik Zlkarneyn'i soranlara, tarih bir
Zlkarneyn anlatm ile cevap verilmitir. Bu pasaj, bu ynyle de mucizedir. Konuyu Tebyn'de ayrntl olarak irdeledik.
Pasajn meali lafzen yledir: Ve sana Zlkarneyn'den soruyorlar. De ki: Size ondan, bir hatrlatma/t okuyacam:
phesiz Biz onun [Zlkarneyn] iin yeryznde iktidar saladk ve ona her eyden bir sebep verdik. Sonra o, bir sebebe
tbi oldu. Nihyet o, gnein batt yere vard zaman, onu [gnei], kara bir balkta batyor buldu. Bir de bunun
yannda bir kavim buldu. Biz dedik ki: Ey Zlkarneyn! Onlar ya cezalandrrsn veya onlarn hakknda iyi-gzel
davranrsn. O dedi ki: Kim zalimlik ederse kesinlikle ona azap edeceiz; Sonra Rabbine geri dndrlecek, sonra O da
84
phesiz Biz iki a sahibi iin yeryznde iktidar saladk ve ona her eyden bir sebep
verdik.
85
Sonra o, bir sebebe tbi oldu.
86
Sonunda o, vahyin batt yere vard zaman, vahyi, kara bir balkta batyor buldu [orada
ilhi ilkeler hayattan karlmt]. Bir de bunun yannda bir toplum buldu. Biz dedik ki: Ey
Zlkarneyn! Onlar ya cezalandrrsn veya onlarn hakknda iyi-gzel davranrsn.
87,88
O dedi ki: Kim irk koarak yanl; kendi zararlarna i yaparsa kesinlikle ona azap
edeceiz; Sonra Rabbine geri dndrlecek, sonra O da onu grlmemi bir azapla azaplandrr.
Amma her kim de iman eder ve slihi ilerse artk buna da en gzel karlk vardr. Ve Biz onun
iin emrimizden kolay olan syleyeceiz.
288
89
Sonra iki a sahibi, bir sebebe uydu.
90
Sonunda, vahyin doduu yere vard. Vahyi bir toplum zerine douyor buldu. yle ki Biz
onlar iin, vahiy olmayan bilgilerle bir siper yapmtk.
91
te byle! Ve Biz onun yannda olan eyleri bilgi ynnden kuatmtk.
289
92
Sonra iki a sahibi, bir sebebe uydu.
93
Sonunda iki szleme arasna ulatnda iki toplumun [Medne ve Mekke toplumlarnn]
astlarndan, hemen hemen hi sz anlamayan bir toplum [Hayber Yahudilerini] buldu.
94
Sz anlamaz toplum [Hayber Yahudileri] dediler ki: Ey iki an sahibi! phesiz
aknclar
290
ve komutan [Muhammed ve ordusu] bu topraklarda bozguncudur [ziraattan
onu grlmemi bir azapla azaplandrr. Amma her kim de iman eder ve slihi ilerse artk buna da en gzel karlk
vardr. Ve Biz onun iin emrimizden kolay olan syleyeceiz. Sonra o [Zlkarneyn], bir sebebe uydu. Nihyet, gnein
doduu yere vard. Onu [gnei] bir toplum zerine douyor buldu. yle ki Biz onlar iin, onun [gnein] astndan bir
siper klmtk. te byle! Ve Biz onun yannda olan eyleri ilimce kuatmtk. Sonra o [Zlkarneyn], bir sebebe uydu.
Nihyet iki sed arasna ulatndaiki kavmin astlarndan, hemen hemen hi sz anlamayan bir kavim buldu. Onlar [sz
anlamaz kavim] dediler ki: Ey Zlkarneyn! phesiz Yecuc ve Mecuc bu topraklarda bozgunculardr. Onun iin, bizimle
onlar arasnda bir sed klman zere [artyla] sana bir vergi versek olur mu? O [Zlkarneyn] dedi ki: Rabbimin beni
iinde bulundurduu imknlar daha hayrldr. Haydin siz bana kuvvetle yardm edin de sizinle onlarn arasnda ok
salam bir sed klaym. Bana, demir ktleleri getirin/ince zeknzla hazrladnz teklif metinlerini bana getirin. Nihyet
iki tepe/hedef eitletii zaman: frn! dedi. Nihyet onu [demiri] bir ate hline getirince, Getirin bana zerine su
boaltaym dedi. Artk onlar [o sz anlamaz kavim], onu [salamca yaplan szlemeyi] amaya g yetiremediler, onu
delmeye de g yetiremediler. O [Zlkarneyn] dedi ki: Bu [salamca yaplan szleme] Rabbimden bir rahmettir. Artk
Rabbimin vaadi geldii vakit de onu dmdz yapacaktr. Rabbimin vaadi de haktr.
Meal'de de tevlli anlamlar direkt olarak verdik.
287 Muhammed'in (a.s) iki a sahibi olmasn, iki ekilde izah etmek mmkndr: A) Mekke'den Medne'ye g edii takvim
balangc yaplm olmasndandr. O nedenle hayatnn bir blm, hicretten ncedir bir blm de hicretten
sonradr. Tpk milattan nce, milattan sonra denilii gibi. B) Gnein [vahyin] doduu yer olan Mekke ile pasajdaki
ifadeye gre gnein batt yer olan Medne'nin sahibi.
288 Burada, Muhammed'in Medne'de devlet bakan oluu ve yerli hakla yapt szleme [Medne Vesikas] konu
edilmektedir.
289 Bu paragrafta, Muhammed'in kendisine vahyedilen kente [Mekke'ye-Hudeybiye'ye] gidii ve orada yapt anlama konu
edilmektedir.
290 Yecc ve mecc szcklerinin Arapa olmad ifade edilmitir. Kurn'daki Arapa olmayan kelimelerin tesbiti hakknda
yaplan almalardan, bu szcklerin de, harut ve marut szckleri gibi yabanc [Yunanca] olduu, sonradan
Arapalatrldklar anlalmaktadr. Dikkat eken bir dier nokta da, bu szcklerin yakp ykma, atp sama
szcklerini artran kelimelerle Arapalam olmalardr.
Gerek Kitab- Mukaddes ve ncl'deki, gerekse Kurn'daki anlatma gre yecc ve mecc'un ortak zellii aknclk ve istilaclktr.
Dolaysyla, bu iki szcn artrd g, bir ordunun gcdr. Bu durumda yecc ordu komutan, mecc de
onun askerleridir.
Bu aklamalardan hareketle, Hayber'i istila eden komutann [Muhammed'in] ve askerlerinin [sahabenin] de Hayberliler iin
yecc ve mecc olduunu syleyebiliriz.
94. yette, szcklerin hakikat anlamlarna gre, laf anlamaz, kanun-nizam dinlemez toplum'dan, sanki nc ahslardan
bahseder gibi Zlkarneyn'e, Ey Zlkarneyn! phesiz yecc ve mecc bu topraklarda bozgunculardr eklinde hitap
edildii grlmektedir. zerinde yeterince tefekkr edilmedii iin yette nakledilen bu konuma yanl
deerlendirilmektedir. Hlbuki sz edilen laf anlamaz, kanun-nizam dinlemez toplum, Zlkarneyn'e dorudan Sen ve
ordun, bu topraklarda bozguncularsnz demeyip nazik ve diplomatik bir slupla Ey Zlkarneyn! phesiz yecc ve
mecc bu topraklarda bozgunculardr eklinde kinayeli bir lisnla seslenmektedirler.
anlamyorlar, araziye yazk ediyorlar]. Onun iin, bizimle onlar arasnda bir vesika yapman artyla
sana bir vergi versek olur mu?
95
ki a sahibi dedi ki: Rabbimin beni iinde bulundurduu imknlar daha hayrldr.
Haydin siz bana kuvvetle yardm edin de sizinle onlarn arasnda ok salam bir szleme/ vesika
yapaym. Bana, ince zeknzla hazrladnz teklif metinlerini getirin.
96
Sonunda hedef eitletii zaman: Hazrlayn szlemeyi! dedi. Sonunda szleme
hazrlannca, Getirin ben de imzalayaym dedi.
97
Artk sz anlamaz o toplum, salamca yaplan szlemeyi amaya g yetiremediler, onu
delmeye de g yetiremediler.
291
98
ki a sahibi dedi ki: Salamca yaplan bu szleme Rabbimden bir rahmettir. Artk
Rabbimin vaadi geldii vakit de onu dmdz yapacaktr. Rabbimin vaadi de haktr.
(69/18, Kehf/83-98)
Necm: 298
99
Ve Biz, kymet gn ortak koan kimseleri dalgalar hlinde birbirlerine girer hlde
brakvermiizdir. Sra da flenmitir. Bylece ortak koan kimselerin hepsini bir araya
toplayvermiizdir.
100,101
Ve Biz, cehennemi o gn, Beni hatrlatan almetlerimden/ gstergelerimden gzleri bir
rt iinde olan ve vahye kulak vermeye gleri olmayan kfirler; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddedenler iin genilettike genilettik.
102
Peki, o kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimseler, Benim
astlarmdan birtakm yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar edineceklerini mi sandlar?
phesiz Biz cehennemi, kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimselere bir
konuk ziyafeti (!) olarak hazrladk.
103
De ki: Ameller bakmndan en ok zarara urayanlar haber verelim mi?
104
Onlar, yapay
olarak, gzellik rettiklerini sanrken, dnyadaki almalar da boa gitmi olan kimselerdir.
105
te onlar, Rablerinin yetlerini ve Ona ulamay bilerek reddetmi/ inanmam kimselerdi
de bu yzden yaptklar btn amelleri boa gitti. Artk kymet gn onlar iin hibir l
tutturmayz/ hi bir deer vermeyiz.
106
te, kfrleri; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddemeleri, Benim yetlerimi ve
elilerimi alaya almalar sebebiyle, onlarn cezalar cehennemdir.
107,108
phesiz iman etmi ve dzeltmeye ynelik iler yapm u kimseler, ilerinde srekli
kalmak zere Firdevs baheleri onlar iin ikram olunmutur. Onlar, oradan hi ayrlmak istemezler.
109
De ki: Rabbimin szleri iin, deniz mrekkep olsa Rabbimin szleri bitmeden nce deniz
tkenirdi, hatta bir o kadarn daha getirsek bile.
110
De ki: Ben ancak sizin gibi bir beerim. Bana ilhnzn ancak bir ilh olduu
vahyolunuyor. Onun iin her kim Rabbine kavumay umuyorsa slih ameli ilesin ve Rabbine
kullukta, hi kimseyi ortak etmesin.
(69/18, Kehf/99-110)
291 Burada Hayber szlemesinin hazrlanmas ve ieriine deinilmitir. Ayrntl bilgi iin tarih kitaparna ve Tebynu'l-
Kurn'a baklabilir.
NAHL SRES
MEKKE DNEM
Necm: 299
,
1
Allahn emri kesinlikle gelecek. Artk onu acele edip istemeyiniz. Allah, onlarn ortak
kotuklar eylerden arnktr ve ycedir.
2
Allah, kullarndan dilediine, haberci yetleri/ vahyi, Kendisine zg bir i olarak ruh/ can
ile birlikte: phesiz Benden baka ilh yok, o hlde Benim korumam altna girin diye uyarn
diye indirir.
3
Allah, gkleri ve yeryzn hak ile oluturdu. O, onlarn ortak kotuklar eylerden ycedir.
4
Allah, insan bir nutfeden oluturdu. Bir de bakarsn ki, o apak bir dmandr.
5
Hayvanlar O oluturmutur. Onlarda sizi stacak eyler ve birok yararlar vardr. Siz,
onlardan bir ksmn da yersiniz.
6
Ve hayvanlarda, akam vakti getirdiinizde ve sabahleyin saldnzda sizin iin bir gzellik
vardr.
7
Ve hayvanlar, ancak cannzn bir paras tkenerek/ ok yorularak ulaabileceiniz bir
memlekete yklerinizi tarlar. phesiz sizin Rabbiniz, kesinlikle ok efkatlidir, ok
merhametlidir.
8
Ve Allah, kendilerine binesiniz, hem de znet olsun diye, atlar, katrlar ve eekleri
oluturdu. Bilmediiniz eyleri de O oluturuyor.
9
Yolun dorusu yalnzca Allaha bortur. Yolun erisi de vardr. Ve eer Allah dileseydi, sizi
topluca doru yola klavuzlard.
10,11
O, sizin iin gkten bir su indirdi. ecekleriniz ondandr. Hayvanlar otlattnz aalar-
bitkiler de ondandr. Allah, su ile sizin iin ekin, zeytin, hurmalklar, zmler ve tm meyvelerden
bitiriyor. phesiz bunda iyiden iyiye dnen bir toplum iin kesinlikle birer almet/gsterge
vardr.
12
Ve Allah, geceyi, gndz, gnei ve ay sizin emrinize verdi/sizin yararlanacanz
zelliklerde yaratt. Btn yldzlar da Onun emrine boyun emilerdir. phesiz ki bunda akln
kullanan bir toplum iin almetler/gstergeler vardr.
13
Yeryznde sizin iin renklerini deiik olarak yaratt eyleri de sizin hizmetinize
sunmutur. phesiz bunda t alan bir toplum iin kesinlikle bir almet/gsterge vardr.
14
Ve O, denizden taze et yiyesiniz ve ondan takndnz ss eyasn karasnz diye
armaanlarndan rzk aramanz iin ve kendinize verilen nimetlerin karln demeniz iin
denizi sizin emrinize verendir. Gemilerin denizde suyu yararak gittiklerini gryorsun.
15,16
Ve Allah size sofra olmas iin yeryznn iinde sabit-salam dalar, rmaklar ve siz
klavuzlandnz doru yolu bulasnz diye yollar ve daha nice lametler brakt. Ve Onlar
yldzlarla/ Kurn yetleri bekleriyle yollarn bulurlar.
17
yleyse yaratan/ Allah, yaratamayan szde ilhlar gibi olur mu? Hl dnmeyecek
misiniz?
18
Ve eer Allahn nimetlerini sayacak olsanz, onlar sayamazsnz. phesiz ki Allah
kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet
sahibidir.
19
Ve Allah, gizlediinizi ve akladnz bilir.
(70/16, Nahl/1-19)
Necm: 300
20,21
Ve onlarn Allahn astlarndan yakardklar eyler herhangi bir ey oluturamazlar,
kendileri oluturulmulardr, llerdir, diri deildirler. Ne zaman dirileceklerini de tam bilemezler.
22
Sizin ilhnz tek bir ilhtr. Artk hirete inanmayan u kimseler; onlarn kalpleri,
tantmamaya almaktadr ve onlar, kendilerinin byk olduuna inanan kimselerdir.
23
Allahn, onlarn gizlediklerini ve aa vurduklarn bildiine hi phe yoktur. phesiz
Allah, kendilerinin byk olduuna inananlar sevmez.
24,25
Ve onlara: Rabbiniz ne indirdi? denildii zaman, onlar, kymet gn, kendi
gnahlarn tam olarak yklenmek ve bilgisizlikleri yznden saptrmakta olduklar kimselerin
gnahlarndan bir ksmn da yklenmeleri iin, ncekilerin efsaneleri dediler. Dikkat edin,
yklendikleri ey ne ktdr!
26
phesiz onlardan nceki kimseler tuzak kurdular da Allah, onlarn duvarlarna
temellerinden vurdu. Sonra da at tepelerinden zerlerine kt. Ve onlara azap akledemedikleri
bir ynden geldi.
27
Sonra kymet gn Allah, onlar rezil-rsva edecek ve Hani urunda dmanlk ettiiniz
ortaklarm nerede? diyecektir. Kendilerine bilgi verilmi olan kimseler: phesiz ki bugn
rezillik-rsvalk ve ktlk, kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenler zerinedir
diyecekler.
(70/16, Nahl/20-27)
Necm: 301
28
Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimseler, kendilerine hakszlk etmi
kimseler olarak, meleklerin, gemite yaptklarn ve yapmalar gerekirken yapmadklarn bir bir
hatrlattrdklar kimselerdir. Artk teslimiyeti koyarlar: Biz, hibir ktlkten yapmyorduk. Tam
tersi, phesiz Allah, sizin yapmakta olduklarnz ok iyi bilendir.

29
O hlde iinde srekli kalanlar olarak cehennemin kaplarna girin! denir. te, byklk
taslayanlarn yeri ne ktdr!
30-32
Ve Allahn korumas altna girmi kimselere: Rabbiniz ne indirdi? denilince onlar:
Hayr derler. Bu dnyada gzelletirenlere-iyiletirenlere iyilik-gzellik vardr. hiret yurdu ise
kesinlikle daha hayrldr. Ve Allahn korumas altna girmi kimselerin yurdu; Adn cennetleri ne
gzeldir! Onlar, oraya girecekler. Onun altndan rmaklar akar. Orada, onlar iin diledikleri eyler
vardr. Allah, Kendisinin korumas altna girmi kiileri ite byle karlklandrr. Allahn
korumas altna girmi kiiler o kimselerdir ki, melekler onlar ho ve rahat ettirerek onlara
gemite yaptklarn ve yapmalar gerekirken yapmadklarn bir bir hatrlattrrlar. Selm size,
yapm olduunuz ilerin karl olarak girin cennete! derler.
(70/16, Nahl/28-32)
Necm: 302
33,34
Onlar kendilerine, doal glerin gelmesinden veya Rabbinin emrinin gelmesinden baka
bir ey mi bekliyorlar! Kendilerinden ncekiler de byle yapmlard. Ve Allah onlara hakszlk
etmedi, fakat onlar irk koarak kendilerine hakszlk etmilerdi, yanl; kendi zararlarna i
yapmlard. Bunun iin, sonunda yaptklarnn cezas kendilerine isabet etti. Alay edip durduklar
ey de kendilerini kuatt.
35
Ve Allaha ortak koan u kimseler: Allah dileseydi biz ve atalarmz Kendisinin
astlarndan hibir eye tapmazdk ve Onun astlarndan hibir eyden haram klmazdk dediler.
Kendilerinden nceki kimseler byle yaptlar. te eliler zerine, ancak ak-seik bir tebliden
baka ne olur?
36
Ve andolsun ki Biz her mmete, Allaha kulluk edin ve tauttan
292
saknn diye bir eli
gnderdik. Artk Allah, bu mmetlerden bir ksmna doru yolu gsterdi, bir ksmna da sapklk
hak olmutur. imdi yeryznde bir gezip dolan da bakn yalanlayanlarn sonu nasl olmu?
37
Sen, onlarn doru yolda olmalar iin hrs gstersen de, artk Allah, saptrd kimseyi
doru yola klavuzlamaz. Onlar iin yardmclardan da kimse yoktur.
38,39
Ve kfirler, Allah, len kimseyi diriltmez diye en kuvvetli yeminleriyle Allaha yemin
ettiler. Hayr, Allah lleri, zerine ald gerek bir vaat olarak, onlarn, hakknda anlamazla
dtkleri eyi onlara aa koymak ve gerekleri rtbas eden kimselerin, yalanclarn ta kendisi
olduklarn bildirmek iin diriltecektir.
40
Biz bir eyi dilediimiz zaman, Bizim ona szmz sadece Ol! dememizdir. O da hemen
oluverir.
(70/16, Nahl/33-40)
Necm: 303
41,42
Ve hakszla uradklarndan sonra Allah yolunda hicret eden kiiler, kesinlikle Biz
onlar, sabretmi ve sadece Rablerine iin sonucunu havale eden u kimseleri bu dnyada gzel bir
ekilde yerletireceiz. tekinin/hiretin creti ise daha byktr. Keke bilselerdi!
43,44
Ve Biz, senden nce de, sadece kendilerine vahyettiimiz olgun insanlar ak kantlarla
ve yazl belgelerle eli olarak gnderdik. Eer bilmiyorsanz, haydiyin Tevrt ve ncli bilen
bilginlere sorun. Biz sana da o d/Kurn, kendilerine indirilmi olan ortaya koyman iin,
onlarn da iyiden iyiye dnmeleri iin indirdik.
45-47
Peki sinsice ktlkleri plnlayanlar, Allahn kendilerini yere batrmayacandan yahut
bilemeyecekleri bir yerden azabn gelmeyeceinden yahut onlar dolap dururlarken Allahn,
kendilerini yakalayvermesinden, stelik onlar, ciz brakanlar da deillerdir yahut da
kendilerini azar azar/korku iinde yakalamasndan emin mi oldular? te, phesiz sizin Rabbiniz,
kesinlikle ok efkatlidir, ok merhametlidir.
48
Onlar, glgeleri Allaha boyun eerek, klenlerin ta kendisi olarak sadan sola dnen,
Allahn oluturduu birtakm eyleri grmediler mi/bunlar hi mi dnmediler?
49,50
Ve gklerde ve yeryznde bulunan canllar ve doal gler, kibirlenmeden Allaha
boyun eerler. Kendilerinin stndeki Rablerinden korkarlar ve emrolunduklar eyleri yaparlar.
(70/16, Nahl/41-50)
Necm: 304
51
Ve Allah, buyurdu: ki ilh edinmeyin. O, ancak tek bir ilhtr. O hlde yalnz Benden
korkun/yalnz Bana kulluk edin.
52
Gklerde ve yeryznde olan eyler de yalnz Onundur. Din de daima Onundur. Byle
iken, siz Allahtan bakasna m kendinizi koruma altna aldrtyorsunuz?
53
Ve iyilik olarak sahip olduunuz ne varsa, ite Allahtandr. Sonra size bir zarar
dokunduunda, hemen yalnz Ona snrsnz.
54,55
Sonra, zarar sizden giderince, sizden bir grup, kfretmek; kendilerine verdiklerimizi
rtbas etmek/verdiklerimize iyilikbilmezlik etmek iin Rablerine ortak koarlar. Hadi imdi
yararlann! Fakat yaknda bileceksiniz.
56
Ve ortak koanlar, kendilerine rzk olarak verdiimiz eylerden bilmedikleri eylere pay
ayryorlar. Allaha andolsun ki siz uydurageldiiniz bu eylerden kesinlikle sorgulanacaksnz.
292 Bkz. 246 nolu not.
57
Ve onlar, Allaha kzlar isnat ediyorlar. Allah, bundan arnktr. Kendileri iin de
itahlandklar olan ocuklar vardr.
58
Ve onlardan biri kz doum haberi ile mjdelendii zaman ii fkeyle dolarak yz kapkara
kesilir.
59
Kendisine verilen haberin ktl dolaysyla toplumundan gizlenir; aalk ve horlua
ramen kz yannda m tutsun yoksa topraa m gmsn! Dikkat edin, onlarn verdikleri
hkm/treleri ne ktdr!
62
Ve beenmediklerini Allah iin ayrrlar. Ve dilleri, en gzelin kendilerine ait olduunu,
yalan yere syler durur. Hi phesiz onlar iin ancak ate vardr ve onlar, nden itileceklerdir.
60
hirete iman etmeyen kimseler iin ktln ayns vardr. En yce rnek ise, Allahndr.
O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olandr, en iyi
yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
61
Ve eer Allah, yanl ileri nedeniyle insanlar sorgulayp cezalandracak olsayd,
yeryznn stnde irili-ufakl tm canllardan hibir ey brakmazd. Velkin onlar ad konulmu
bir sreye kadar erteler. Artk onlarn srelerinin sonu gelince de ne bir saat ertelenebilirler, ne de
ne alnabilirler.
63
Allaha yemin olsun ki Biz kesinlikle senden nce birtakm mmetlere eliler gnderdik de
eytan onlara amellerini bezeyip ssl gsterdi. te o eytan, bu gn onlarn koruyucu, yol
gsterici yakndr. Ve onlar iin ac bir azap vardr.
64
Ve Biz, sana Kurn srf hakknda anlamazla dtkleri eyleri onlar iin aa koyasn
diye ve iman edecek bir topluma bir klavuz, bir rahmet olarak indirdik.
(70/16, Nahl/51-59, 62, 60-61, 63-64)
Necm: 305
65
Ve Allah gkten bir su indirdi de onunla yeryzn lmnden sonra diriltti. phesiz ki
bunda dinleyen bir toplum iin kesinlikle bir almet/gsterge vardr.
66
phesiz sizin iin kei, koyun, deve srda da size bir ibret vardr. Biz, size onlarn
karnndaki dk ile kan arasndaki eylerden, ienlerin boazndan kolaylkla geen halis st
iiriyoruz.
67
Ve hurma aalarnn meyvelerinden ve zmlerden ki, siz ondan iki ve gzel rzk
edinirsiniz size iiririz. phesiz bunda akln kullanan bir toplum iin kesinlikle bir
almet/gsterge vardr.
68,69
Ve Rabbin bal arsna dalarda, aalarda ve yapacaklar ardaklarda evler/ yuvalar
edinmesini, sonra Meyvelerin hepsinden ye de, Rabbinin kolaylatrd yollara gir diye vahyetti.
Onlarn karnlarndan renkleri eitli bir iecek kar ki, onda insanlar iin ifa vardr. phesiz ki
bunda iyiden iyiye dnen bir toplum iin, kesinlikle bir almet/gsterge vardr.
70
Ve sizi Allah oluturdu, sonra da sizi vefat
293
ettirecektir; size gemite yaptklarnz ve
yapmanz gerekirken yapmadklarnz bir bir hatrlattracaktr. inizden kimi de, bilgiden sonra
herhangi bir ey bilmesin diye, mrn en kt zamanna ulatrlr. phesiz ki Allah ok bilgili ve
ok kudretlidir.
71
Ve Allah rzk konusunda kiminizi kiminize fazlalkl klmtr. Kendilerine fazlalk
verilenler, kendi rzklarn; yiyip ieceklerini, servetlerini, szlemeler gerei himayelerinde
bulundurduklar kimselere,
294
hepsi rzkta eit olmak zere vermezler. O hlde bunlar Allahn
nimetini bilerek rtbas m ediyorlar?
293 Bkz. 71 nolu not.
294 Allah baz kiileri mal, evlat, mr ve akl bakmndan fazlalkl klmtr. Malca fazlal sahip olanlar, sahip olduklarndan
ellerinin altndakilere, iilerine, memurlarna, alanlarna eit vermezler; baz gerekelerle farkl farkl verirler.
72
Ve Allah, sizin iin kendinizden eler yapt, o elerinizden de oullar ve torunlar verdi. Sizi
ho, gzel, yararl eylerden de rzklandrd. imdi onlar, btla inanyorlar ve Allahn nimetini
rtbas m ediyorlar?
73
Ve onlar, Allahn astlarndan, gklerden ve yeryznden kendileri iin rzk olarak
herhangi bir eye mlik olmayan ve g yetiremeyen eylere tapyorlar.
74
Artk Allah iin rnekler vurmayn. phesiz Allah bilir, siz bilmezsiniz.
75
Allah, hibir eye gc yetmeyen, bakasnn mal olmu bir kle ile Bizim kendisine gzel
bir rzk verip de ondan gizli ve ak olarak harcayan bir kimseyi rnek verdi: Bunlar eit olurlar
m? Btn vgler Allaha mahsustur. Tersine insanlarn ou bilmezler.
76
Allah iki adam da rnekletirdi: Bunlardan biri dilsizdir, hibir eye gc yetmez;
koruyucusuna bir yktr. Onu nereye gnderse bir hayr getiremez. imdi, bu adamla, adaletle
emreden ve doru yolda bulunan adam eit olur mu?
(70/16, Nahl/65-76)
Necm: 306
77
Ve gklerin ve yerin grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni sadece Allaha aittir.
Kymetin koparlmas da yalnzca gz ap kapama gibidir veya o, daha yakndr. phesiz Allah
her eye g yetirendir.
78
Ve Allah, sizi annelerinizin karnndan hibir ey bilmezken kard ve sahip olduunuz
nimetlerin karln deyesiniz diye iitme, grme duyularn ve gnller verdi.
79
Gk boluunda, bir emre boyun edirilmi olan kulara/bulutlara bakmadlar m? Onlar
Allahtan bakas tutmuyor. Bunda, inanan bir toplum iin elbette ki almetler/gstergeler vardr.
80
Ve Allah, size evlerinizden bir huzur ve dinlenme yapt. Ve hayvanlarn derilerinden
yolculuk ve konaklama gnlerinizde evler ve ynlerinden, yapalarndan ve kllarndan bir sreye
kadar deme eyas ve kazan salatt.
81
Ve Allah, oluturduklarndan sizin iin glgeler yapt ve sizin iin dalardan barnaklar
yapt. Sizi scaktan-souktan koruyacak elbiseler ve sizi kendi hmnzdan koruyan elbiseler var
etti. te bylece Allah, Mslman olasnz diye zerinize nimetini tamamlamaktadr.
82
Buna ramen eer yz evirirlerse, artk sana den sadece apak bir teblidir.
83
Onlar, Allahn nimetini bilirler, sonra onu tannmaz hle getirirler. Onlarn ou
kfirlerdir; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselerdir.
(70/16, Nahl/77-83)
Necm: 307
84
Ve her mmetten bir hit getireceimiz gn, artk kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddedenlere izin verilmez. Onlardan zr dilemeleri de istenmez.
Onlardan hi birini kendisiyle ayn seviyede tutmaz, onlarla paylamazlar. Rabbimiz burada u mesaj veriyor: Siz bile
alanlarnz [kle, ii, memur] kendinize ortak [erik] kabul etmiyor; efendi ile kle, ii ile patron arasndaki ayrm
kabul ediyorken, Allah ile yaratklar arasnda fark olmas gerektiini neden kabul etmiyorsunuz? Allah, kullarn
Kendisine hi ortak [erik] kabul eder mi?!
Allah'n nimetlerini kullarna farkl llerde vermesi ve bundan dolay da bazlarnn bazlarndan fazlalkl olmas, sosyal dzenin
yrmesi iindir: Hayattaki ast-st ilikisi, toplumsal yaama konulan ve insanlarn birbirleriyle eitli sosyal ilikiler
kurmasn salayan, bylece insanlarn bu iliki kurma biimleriyle snandklar ilah bir yasadr. Burada konu edilen
derecelerle ykseltme, keramet, stnlk, saygnlk bakmndan deil, ekonomik g, akl, zek, anlay, bilgi-bilgisizlik
bakmndan oluan farkllklardr. Herkesin ekonomikg, zek ve anlay bakmndan eit olduu bir toplumda insanlarn
birbirlerine i grdrmeleri demek olan istihdam ve i retme mmkn olmaz; istihdam ve i retme'nin olmad
ortamlarda ise hayat durur. Bu konu ile ilgili olarak bkz. Resmi Mushaf: Zuhruf/32(258. necm), Rm/28(379. necm).
85
Ve o irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimseler, azab grdkleri zaman, artk
onlardan hafifletilmez ve onlara sre verilmez.
86
Ve ortak koan o kimseler, ortak kotuklar eyleri grdkleri zaman: Rabbimiz! te
bunlar, Senin astlarndan bizim kendilerine yakardmz ortaklarmz olan kimselerdir dediler.
Kotuklar ortaklar da hemen onlara, phesiz siz kesinlikle yalanclarsnz diye sz attlar.
87Ve onlar, o gn, Allaha teslim oldular. Uydurmu olduklar eyler de kendilerinden
uzaklap gitti.
88
Kfreden; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden ve Allah yolundan eviren u
kimseler, Biz yaptklar bozgunculuk nedeniyle onlara azap stne azap artrdk.
89
Ve Biz o gn, her mmet iinde, kendilerinden kendi aleyhlerine bir hit gndereceiz.
Seni de onlarn zerine hit getireceiz. Biz bu kitab da, her eyi aklayan ve Mslmanlara bir
klavuz, bir rahmet ve bir mjde olarak sana indirdik.
(70/16, Nahl/84-89)
Necm: 308
90
phesiz Allah, adaleti, iyiletirmeyi-gzelletirmeyi ve yaknlara vermeyi emreder;
hayszlktan, ktlkten ve azgnlktan nehyeder. O, dnp t alrsnz diye size t verir.
91
Ve szleme yaptnzda Allahn ahdini/Allaha verdiiniz szleri yerine getirin.
Yeminlerinizi/ szlemelerinizi salama aldktan ve Allah kendinize kesin olarak kefil kldktan
sonra da onlar bozmayn. phesiz ki Allah, ilediiniz eyleri bilir.
92
Bir mmet, dier bir mmetten daha oktur diye, yeminlerinizi aranzda aldatma arac
edinerek, ipliini salamca eirdikten sonra, onu skp bozan kadn
295
gibi de olmayn. phesiz
Allah, sizi bununla snyor. Hakknda anlamazla dtnz eyleri kymet gn size kesinlikle
aklayacaktr.
93
Ve Allah dileseydi elbette hepinizi tek bir mmet yapard. Fakat Allah dilediini saptrr ve
dilediine de doru yolu klavuzlar/ dileyeni saptrr, dileyene klavuzluk eder. Ve phesiz ki siz,
btn yaptklarnzdan sorulacaksnz/sorumlu tutulacaksnz.
94
Ve yeminlerinizi aranzda aldatma ve bozgunculua/ kargaaya ara edinmeyin. Sonra ayak
salam bastktan sonra kayverir ve Allah yolundan saptnz iin, ktl tadarsnz. Byk
azap da sizin iindir.
95
Ve Allahn ahdini/ Allaha verilen szleri az bir bedel karlnda satmayn. Eer bilirseniz
kesinlikle Allah katndaki; o, sizin iin daha hayrldr.
96
Sizin yannzdaki tkenir, Allahn katndaki ise kalcdr. Ve Biz kesinlikle sabredenlere
ecirlerini, yaptklarnn daha gzeli olarak karlk vereceiz.
97
Erkek-dii, mmin olarak kim iyi amel ilerse kesinlikle onu gzel bir hayat ile yaatrz.
Ve kesinlikle onlarn cretlerini, yapm olduklar amellerin daha gzeliyle dllendireceiz.
98
yleyse Kurn renip rettiin zaman Racim eytandan; [aklnza hemen geliveren,
iyiden iyiye dnme sonucu olmayan, sizi mahvedecek mesnetsiz dnceler reten yetiden]
Allaha sn.
99,100
phesiz ki iman etmi ve Rablerine iin sonucunu havale eden kimseler zerinde
eytan- Racimin hibir zorlayc gc yoktur. Onun zorlayc gc, ancak kendisini, yardmc, yol
295 yette, szlemelerini bozan kimseler, ynn eirip salam bir ekilde bktkten sonra onu tekrar zen bir kadnn
durumuna benzetilmektedir. Bir kadnn kendi eirip bkt yn tekrar zmeye kalkmas, ahitlerini bozanlar
karakterize etmek iin yaplan bir tasvirdir. Arap rfne gre yaplan bu benzetmenin belirli bir kadn iaret ettii
nakillerde yer alsa bile, ayette karakterize edilen kiiliin, ahitlerini bozan tm erkek ve kadnlar kapsad aktr.
gsterici, koruyucu yakn edinenler ve Allaha ortak koanlarn ta kendileri olan kimseler
zerinedir.
(70/16, Nahl/90-100)
Necm: 309
101
Ve Biz bir yet yerine baka bir yet getirdiimiz zaman Allah ne indirdiini daha iyi
bilen olmasna ramen onlar, Sen, ancak bir uydurucusun dediler. in dorusu onlarn ou
bilmiyorlar.
102
De ki: man etmi kimseleri glendirip kkletirmek/tutundurmak iin ve Mslmanlara
bir mjde ve klavuz olmak zere, senin Rabbinden ona, Allahn birok can katan yeti hak ile
inmitir.
103
Ve kesinlikle Biz biliyoruz ki, onlar Sadece, ona bir beer retiyor diyorlar.
Peygambere retiyor zannnda bulunduklar kimsenin dili yabancdr. Kurn ise apak bir
Arapadr.
104
phesiz Allahn yetlerine inanmayan kimseler; Allah onlara klavuz olmaz ve onlar iin
pek ac bir azap vardr.
105
Yalan, yalnzca Allahn yetlerine inanmayan kimseler uydurur. Ve ite onlar,
yalanclarn ta kendileridir.
106
Her kim imanndan sonra kfreder; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeder, kalbi
iman ile yatm hlde iken, baskyla zorlanan hari olmak zere ve de kfre; inanmamaya
gsn aarsa, artk kendilerinin zerine Allahtan bir gazap vardr. Bunlar iin byk bir azap da
vardr.
107
Bu, onlarn dnya hayatn hirete gre daha sevimli bulmalarndan ve phesiz Allahn da
kfirler toplumuna; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddeden bir toplulua doru yolu
gstermemesi nedeniyledir.
108
Onlar, Allahn, kalplerini, kulaklarn ve gzlerini damgalad/mhrledii kimselerdir.
lgisiz, bilgisiz, duyarsz olanlar, onlarn ta kendileridir.
109
phesiz, onlar hirette ziyana urayanlarn ta kendileridir.
(70/16, Nahl/101-109)
Necm: 310
110
Sonra phesiz senin Rabbin, eziyet edildikten sonra hicret eden, sonra aba harcayan ve
sabreden kimseler iindir. phesiz senin Rabbin bundan sonra kesinlikle ok balaycdr, ok
merhametlidir.
111
O gn, herkes kendi nefsi iin uraarak gelecek ve herkes yapt eyleri tastamam alacak.
Ve onlar hakszla uratlmayacak.
(70/16, Nahl/110-111)
Necm: 311
112
Ve Allah bir kenti
296
misal olarak verdi: Bu kent, gvenli, huzurlu idi ve oraya her bir
yerden rzk bol bol gelirdi. Ne var ki, onlar Allahn nimetlerine kar iyilikbilmezlik ettiler. Allah
da onlara, yapp rettikleri eyler yznden alk ve korku elbisesini/felketini tattrverdi.
296 Burada konu edilen kent, 58/34, Sebe/5-21de (223. necm) konu edilen Sebe olmaldr.
113
Ve andolsun ki, onlara ilerinden bir eli gelmiti de onu yalanladlar. Bunun zerine, onlar
irk koarak yanl, kendi zararlarna i yaparlarken azap onlar yakalayverdi.
(70/16, Nahl/112-113)
Necm: 312
114
Artk Allahn size rzk olarak verdii eylerden helal ve temiz olarak yiyin. Allahn
nimetine karln deyin; eer sadece Ona kulluk edecekseniz.
115
Allah, size ancak lei, kan, domuzun etini ve Allahtan bakas adna kesilenleri haram
kld. Artk her kim saldrmadan ve ar gitmeden zorlanrsa, bilsin ki, phesiz Allah, kullarnn
gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir.
116
Ve kendi dillerinizin yalan nitelemesi ile Allaha yalan uydurmak iin, u helaldir, u
haramdr demeyin. phesiz Allaha yalan uyduran kimseler iflah olmazlar.
117
Onlarn dnyalklar pek az bir kazanmdr. Ve onlar iin ok ackl bir azap vardr.
118
Biz sana anlattklarmz [le, kan, domuzun etini], daha nce Yahudilere de haram
klmtk. Ve Biz onlara hakszlk etmedik. Ama onlar irk koarak kendilerine hakszlk
ediyorlard.
(70/16, Nahl/114-118)
Necm: 313
119
Sonra phesiz senin Rabbin, bir cahillikle gnah ileyen, sonra bunun ardndan tevbe eden
ve dzelten kimseler iindir. phesiz ki senin Rabbin, bundan sonra kesinlikle ok balayan ve
ok merhamet edendir.
120,121
phesiz brhm itenlikle Allaha boyun een, ortak koma inancndan dnm,
Allahn nimetlerine karlk deyen bal bana bir mmet idi. Ve o, ortak koanlardan olmad. Ve
Allah, onu seti ve dosdoru yola klavuzlad.
122
Ve Biz brhme dnyada iyilik-gzellik verdik. Ve phesiz O, hirette de kesinlikle
slihlerdendir.
123
Sonra sana: Kfrden; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmekten, ortak
komakdan dnm bir kii olan ve ortak koanlardan olmayan brhmin dinine/yaam tarzna
tbi ol diye vahyettik.
(70/16, Nahl/119-123)
Necm: 314
124
Sebt; Dnp tanma gn,
297
ancak, Sebt/dnp tanma gn konusunda
anlamazla den kimseler zerine klnd. Ve phesiz senin Rabbin onlarn iinde anlamazla
dp durduklar eyler hakknda kymet gn aralarnda kesinlikle hkm verecektir.
(70/16, Nahl/124)
Necm: 315
125
Rabbinin yoluna, hakszlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun,
dstur ve ilkelerle ve gzel tle ar! Ve onlarla en gzel ekilde mcdele et. phesiz Rabbin
297 Halk arasnda cumartesi gn olarak bilinen sebt gn, insanlarn gnlk yaamlar ile ilgili [dnyev] ilerini bir tarafa
brakp bunlar hi dnmeden, sadece Tanr'nn szlerini dinledikleri ve bunlar derin derin dnmeye vakit ayrdklar,
dolaysyla hem bedenlerini hem de ruhlarn dinlendirdikleri gndr.
Kendi yolundan sapanlar en iyi bilendir ve O, klavuzlandklar doru yolda olanlar da en iyi
bilendir.
(70/16, Nahl/125)
Necm: 316
126
Ve eer ceza verecek olursanz da, sizin cezalandrldnzn misli ile ceza verin. Ve eer
sabrederseniz, elbette o, sabredenler iin daha hayrldr.
127
Sen sabrl ol! Senin sabretmen de ancak Allah iledir. Onlar iin zlme! Onlarn
kurduklar tuzaklardan skntya dme!
128
phesiz ki Allah, Kendisinin korumas altna girmi kiiler ve kendilerini iyiletiren-
gzelletiren kiilerin ta kendisi olanlar ile birliktedir.
(70/16, Nahl/126-128)
NH SRES
MEKKE DNEM
Necm: 317
1
phesiz Biz, kendilerine ok ackl bir azap gelmezden nce, toplumunu uyar diye Nhu
toplumuna eli gnderdik.
2-4
Nh, dedi ki: Ey toplumum! phesiz ben, sizin iin apak bir uyarcym. Allaha kulluk
edin, Onun korumas altna girin ve bana itaat edin ki, gnahlarnzdan sizi yarlgasn ve sizi ad
konmu bir srenin sonuna kadar ertelesin. phesiz Allahn ayarlad/belirledii srenin sonu,
gelince ertelenmez. Eer bilseydiniz.
5-12
Nh dedi ki: Rabbim! phesiz ben, toplumumu gece-gndz/srekli olarak davet ettim.
Fakat benim armam, onlarn sadece kamalarn artrd. Ve phesiz ben, onlar, Senin onlar
balaman iin her davet ettiimde, onlar parmaklarn kulaklarna tkadlar, elbiselerine
brndler, srar ettiler, kibirlendike de kibirlendiler. Sonra phesiz ben onlar yksek sesle
ardm. Sonra phesiz onlar iin ilan ettim. Onlar iin gizli gizli de syledim. Sonra dedim ki:
Rabbinizin sizi balamasn isteyin. Kesinlikle O, ok balaycdr. zerinize gkten bol
yamur yadrsn. Size mallar ve oullar ile yardmda bulunsun, sizin iin baheler klsn, rmaklar
klsn.
13
Size ne oluyor ki, Allah iin ar davran ummuyorsunuz?

14
Oysa O, sizi gerekten tavr tavr/ aama aama oluturmutur.
15,16
Allahn yedi g
tabakalar hlinde nasl oluturduunu ve ay onlarn iinde bir k yaptn, gnei de bir lamba
yaptn grmediniz mi?
17
Ve Allah, sizi yeryznden bir bitki olarak bitirdi.
18
Sonra sizi oraya
geri evirecek ve sizi bir kla karacaktr.
19,20
Ve Allah sizin iin yeryzn, yeryznden geni
geni yollarda gidesiniz diye bir yayg klmtr.
21-24
Nh: Rabbim! phesiz toplumum bana isyan etti. Mal ve evlad kendisine zarardan
baka bir ey vermeyen kimseye uydular. Ve onlar byk tuzaklar kurdular. Ve Sakn ilhlarnz
brakmayn. Ve sakn Vedd, Suv, Yags, Yek ve Nesri
298
brakmayn dediler. Kesinlikle
biroklarn da saptrdlar. Sen de o irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlara sadece
sapkl arttr dedi.
26-28
Ve Nh dedi ki: Bu yerde dolaan kfirlerden; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddedenlerden bir tek kii brakma. phesiz ki Sen onlar brakrsan, kullarn yoldan karrlar ve
sadece din-iman tanmayp ktle batan ve kfir; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden
ocuklar doururlar. Rabbim! Benim iin, anam-babam iin, mmin olarak evime giren kiiler iin
ve mmin erkekler ve mmin kadnlar iin mafiret et/bala hepimizi! irk koarak yanl;
kendi zararlarna i yapanlara da sadece yok oluu arttr.
25
Onlar, hatalarndan dolay suda bouldular, sonra da atee sokuldular. Sonra da kendileri
iin Allahn astlarndan yardmclar bulamadlar.
299
(71/71, Nh/1-24, 26-28, 25)
298 Burada isimleri bildirilen putlar, Nh'un toplumunun szde ilhlaryd. Raslullah dneminde Arabistan corafyasnda da
bu isimle anlan putlar vard.
299 Teknik nedenler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'taki 25. yeti, 28. yetin sonunda tertip ettik.
BRHM SRES
MEKKE DNEM
Necm: 318
1-3
Elif/1, Lm/30, R/200.
300
Bu Bizim, insanlar Rablerinin izni/ bilgisi ile karanlklardan
aydnla; en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olann,
vlen, vgye lyk bulunann; gklerde olan eyler, yeryznde olan eyler Kendisinin olan
Allahn yoluna karman iin sana indirdiimiz bir kitaptr. Ve dnya hayatn hirete tercih eden,
Allahn yolundan eviren ve onun eriliini isteyen kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddeden u kimselerin, iddetli bir azaptan dolay vay haline! te bunlar, ok uzak bir
sapklk iindedirler.
4
Ve Biz onlara, aka ortaya koysun diye, her peygamberi yalnz kendi toplumunun diliyle
gnderdik. Artk Allah dilediini/ dileyeni saptrr, dilediini/ dileyeni de doru yola iletir. Ve O,
en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa
koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
5
Ve andolsun ki Msy, Toplumunu karanlklardan aydnla kar, onlara Allahn gnleri
ile t ver diye yetlerimizle eli gnderdik. phe yok ki bunda ok sabreden ve kendisine
verilen nimetlerin karln ok ok deyen herkes iin nice almetler/gstergeler vardr.
6,7
Ve hani Ms toplumuna demiti ki: Allahn zerinizdeki nimetini hatrlayn; hani O, sizi
ikencenin ktsne arptran, oullarnz boazlayan ve kadnlarnz sa brakan Firavun
ailesinden kurtard. Ve ite bunda Rabbinizden size ok byk ypranarak bir snav vermek vardr.
Ve hani Rabbiniz ilan etmiti: Andolsun ki sahip olduunuz nimetlerin karln derseniz,
elbette size artrrm ve eer iyilikbilmezlik ederseniz hi phesiz azabm ok etindir.
8
Yine Ms dedi ki: Eer kfreferseniz; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddederseniz/
iyilikbilmezlik ederseniz; siz ve yeryzndeki kimseler, topluca hepiniz iyi biliniz ki Allah
kesinlikle ok zengin, hibir eye muhta olmayandr, vlen, vgye lyk bulunandr.
9
Sizden ncekilerin; Nh toplumunun, d, Semd ve onlardan sonra gelenlerin haberleri size
gelmedi mi? Onlar Allahtan bakas bilmez. Elileri onlara apak kantlarla geldi de onlar,
ellerini, elilerin azlarna gtrdler. Ve: Biz sizin kendisiyle gnderildiiniz eyi bilerek
reddettik/ inanmadk ve phesiz biz, bizi ardnz ey hakknda yetersiz bilgi ve endie
iindeyiz dediler.
10
Elileri dedi ki: Gkleri ve yeri yoktan yaratan, sizi gnahlarnz balamak iin aran
ve belirlenmi bir sre sonuna kadar sizi erteleyen Allah hakknda yetersiz bilgi mi var? Onlar:
Siz sadece bizim gibi bir beersiniz, bizi babalarmzn taptklarndan alkoymak istiyorsunuz. O
hlde bize apak bir delil getirin! dediler.
11,12
Elileri onlara dediler ki: Biz, ancak sizin gibi bir beeriz. Velkin Allah, kullarndan
dilediini nimetlendirir. Ve Allahn izni/ bilgisi olmadka bizim iin size bir delil getirmemiz
olacak ey deildir. Onun iin de inananlar sadece Allaha iin sonucunu havale etsinler. Ve bize
yollarmz gstermiken, neden biz Allaha sonucu brakmayalm! Ve elbette biz, bize yaptnz
eziyetlere sabredeceiz. Sonucu brakanlar da yalnz Allaha sonucu braksnlar.
13,14
Ve kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler, elilerine: Ya sizi
kesinlikle yurdumuzdan karacaz, ya da kesinlikle bizim dinimize/ yaam tarzmza
dneceksiniz! dediler. Rableri de elilerine: Biz irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar
kesinlikle deiime/ ykma uratacaz ve onlardan sonra sizi kesinlikle o yere yerletireceiz. Bu,
makammdan ve tehdidimden korkan iindir diye vahyetti.
300 Bkz. 8 nolu not.
15-17
Eliler, fetih istediler. Tm inat zorba da kayba, zarara urayp ac ekti. Ardndan
cehennem vardr. Ve kendisine irinli sudan iirilecektir. rinli suyu yudum yudum iecek,
yutamayacak. Ve her yandan kendisine lm gelecek, fakat o hi lmeyecek. Arkasndan da ok
kaba bir azap gelecektir.
18
Kfirlerin; Rablerini bilerek reddeden/ inanmayan kimselerin durumu, onlarn yaptklar
tpk frtnal bir gnde rzgrn iddetle savurduu bir kl gibidir. Kazandklarndan hibir eyi
elde tutamazlar. te bu, uzak sapkln ta kendisidir.
19,20
Gkleri ve yeryzn Allahn gerek ile oluturduunu grmedin mi/ hi dnmedin
mi? O dilerse sizi giderir ve yepyeni bir halk/ oluturulu getirir. Bu, Allaha gre zor deildir.
(72/14, brhm/ 1-20)
Necm: 319
21
Onlar, toplu olarak Allah iin ortaya ktlar. Sonra da zayf olan kiiler, byklk taslayan
kiilere: phesiz bizler, sizlere uyan kimseler idik. Peki, imdi siz, Allahn azabndan bir eyi
bizden savar msnz? dediler. O byklk taslayanlar: Allah, bize klavuz olsayd biz kesinlikle
size klavuz olurduk. Bizler szlansak ya da sabretsek bizim iin birdir. Bizim iin kaacak
herhangi bir yer yoktur dediler
22
Ve i bitince eytan [blis/dnce yetisi] onlara, phesiz ki Allah size gerek vaadi vaat
etti, ben de size vaat ettim, hemen de caydm. Zaten benim size kar zorlayc bir gcm yoktu.
Ancak ben sizi ardm siz de bana karlk verdiniz. O nedenle beni knamayn, kendi kendinizi
knayn! Ben sizi kurtaramam, siz de benim kurtarcm deilsiniz! phesiz ben, nceden beni
Allaha ortak komanz da kabul etmemitim dedi. phesiz irk koarak yanl; kendi
zararlarna i yapanlar, kendileri iin ac bir azap olanlardr!
23
man eden ve dzeltmeye ynelik
iler yapanlar da, Rablerinin izniyle/ bilgisiyle iinde srekli kalmak zere altndan rmaklar akan
cennetlere girdirilirler. Oradaki selmlama karlamalar, Selmdr.
(72/14, brhm/21-23)
Necm: 320
24,25
Grmedin mi; hi dnmedin mi, Allah nasl bir rnek verdi? Gzel bir sz, kk, sabit,
dal-buda gkte olan, Rabbinin izniyle/ bilgisiyle her an rn veren gzel bir aa gibidir. Ve
onlar t alsnlar diye Allah, insanlara byle rnekler verir.
26
Kt bir szn durumu da, yerden koparlm, sabit kalma imkn olmayan kt bir aaca
benzer.
27
Allah, iman edenleri, basit dnya yaamnda ve hirette sabit bir sze/imana sabitler. Allah,
irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar da saptrr. Ve Allah, diledii eyi yapar.
28,29
Allahn nimetlerini iyilikbilmezlie deitiren ve toplumlarn deiime/ykma urama
yurduna/cehenneme sokanlar grmedin mi? Onlar, cehenneme girecekler. O ne kt bir
kararghtr!
30
Ve nankrler, Onun yolundan saptrmak iin Allaha eler oluturdular. De ki:
Yararlannz, artk, phesiz dnnz ateedir.
(72/14, brhm/24-30)
Necm: 321
31
man eden kullarma syle: Salt ikame etsinler [ml ynden ve zihinsel adan destek
olma; toplumu aydnlatma kurumlar olutursunlar-ayakta tutsunlar] ve al-veri ve dostluun
olmad bir gnn gelmesinden nce, kendilerini rzklandrdmz eylerden ak ve gizli olarak
harcamada bulunsunlar.
32-34
Allah, gkleri ve yeri oluturan, gkten su indirip de onunla size rzk olarak eitli
meyveler karandr. Ve Allah, emri gereince denizde yzp gitmeleri iin gemileri emrinize
verdi/ sizin yararlanacanz zelliklerde yaratt, rmaklar da emrinize verdi. Srekli olarak dn
hlinde olan gnei ve ay da emrinize verdi/ onlar da yararlanacanz zelliklerde yaratt. Geceyi
ve gndz de sizin emrinize verdi. Ve O, Kendisinden istediiniz her eyden size verdi. Allahn
nimetini saymak isterseniz de sayamazsnz! phesiz insan kesinlikle ok yanl; kendi zararna i
yapan, ok iyilikbilmez biridir.
35-41
Ve hani bir zaman brhm: Rabbim! Bu ehri gvenli kl! Beni ve oullarm putlara
tapmamzdan uzak tut! Rabbim! phesiz putlar insanlardan birounu saptrdlar. imdi kim bana
uyarsa, artk o, phesiz bendendir; kim bana kar gelirse Artk Sen phesiz ok balayan ve
ok merhamet edensin. Rabbimiz! phesiz ben ocuklarmdan bir blmn salt ikame etmeleri
[ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturmalar-ayakta
tutmalar] iin, Senin dokunulmazlam Evinin yannda, ekinsiz bir vadiye yerletirdim.
Rabbimiz! Verdiin nimetlerin karln demeleri iin artk Sen de insanlardan bir ksmnn
gnllerini onlara meylettir. Ve onlar baz meyvelerden rzklandr. Rabbimiz! phesiz Sen bizim
gizlediimiz eyleri ve aa vurduumuz eyleri bilirsin. Ve yerde ve gkte, hibir ey Allaha
gizli kalmaz. htiyarlk hlimde bana smli ve shk ltfeden Allaha sonsuz vgler olsun.
phesiz ki Rabbim duam ok iyi iitendir. Rabbim! Beni salt ikame eden [ml ynden ve
zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturan-ayakta tutan] biri kl!
Soyumdan da. Rabbimiz! Duam da kabul et! Rabbimiz! Hesabn kurulduu gnde benim iin,
anam-babam iin ve mminler iin balamada bulun! demiti.
(72/14, brhm/31- 41)
Necm: 322
42,43
Sakn irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlarn yaptklarndan Allahn
duyarsz/bilgisiz olduunu sanma! Ancak O, onlar, balarn dikerek koacaklar, gzlerin da
frlayaca bir gn iin erteliyor. Onlarn baklar kendilerine dnmez ve onlarn gnlleri
bombotur.
44,45
Ve sen insanlar, azabn gelecei gn ile uyar. Artk irk koarak yanl; kendi zararlarna
i yapan o kimseler, Ey Rabbimiz! Bizi yakn bir sreye kadar ertele de senin davetine uyalm ve
elilere tbi olalm. derler. Daha nce siz, sizin iin bitiin/tkeniin/yok oluun olmadna dair
yemin etmemi miydiniz? Hem siz, irk koarak kendilerine hakszlk edenlerin yurtlarnda
oturdunuz. Onlara nasl yaptmz size apak belli olmutu. Ve size rnekler de vermitik.
46
Ve gerekten onlar, tuzaklarn kurdular. Onlarn tuzaklar, Allah katndadr. Tuzaklar,
dalar yerinden oynatacak olsa bile
47
O hlde sakn Allahn, elilerine olan vaadinden cayacan sanma! phesiz Allah, en
stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, suluyu
yakalayp cezalandrarak adaleti salama ilkesi sahibidir.
48-51
O gn, Allahn, her nefsi kazand ile karlklandrmas iin, yeryz bir baka
yeryzyle deitirilecek, gkler de. Ve onlar, Bir ve gcne kar durulmaz olan Allah iin ortaya
kacaklardr. O gn, sulular zincire vurulmu olarak grrsn. Onlarn gmlekleri katrandandr,
yzlerini de ate kaplayacaktr. phesiz Allah, hesab ok abuk grendir.
(72/14, brhm/42-51)
Necm: 323
52
te sana indirilen bu Kitap, kendisiyle uyarlsnlar, Allahn ancak bir tek ilh olduunu
bilsinler ve temiz akl sahipleri; kavrama yetenei olanlar t alsnlar diye insanlara bir
duyurudur.
(72/14, brhm/52)
ENBY SRES
MEKKE DNEM
Necm: 324
1
nsanlar iin hesaplar yaklat. Onlar ise aldrmazlk iinde, mesafeli duran kimselerdir.
2,3
Rablerinden kendilerine gelen her yeni d/hatrlatmay ancak oyun yaparak ve kalpleri
elenerek dinlerler. Ve irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan o kimseler, aralarnda u
fslty gizlediler: Bu, sizin gibi bir insandan baka bir ey midir? Artk grp dururken byye
mi gidiyorsunuz?
4
De ki: Benim Rabbim gkte ve yerde her sz bilir. Ve O, en iyi iiten, en iyi bilendir.
5
Aksine onlar: Bunlar, karmakark dlerdir; yok yok onu kendisi uydurdu; yok yok o bir
airdir. Hadi yleyse ncekilerin gnderildii gibi bize bir almet/gsterge getirsin dediler.
6
Onlardan nce yok ettiimiz hibir memleket iman etmemiti. imdi bunlar m iman
edecekler?
7
Ve Biz, senden nce de ancak kendilerine vahyettiimiz olgun kimseleri gnderdik/eli
yaptk.
Haydi, siz bilmiyorsanz t/Kitap Ehli olanlara/vahiy bilgisi olanlara soruverin.
8
Ve Biz o elileri yemek yemez birer ceset yapmadk. Onlar srekli kalclar/ lmsz de
deillerdi.
9
Sonra Biz onlara, verdiimiz o sz yerine getirdik. Bylece onlar ve dilediimiz kimseleri
kurtardk. Ar gidenleri de deiime/ykma urattk.
10
Hi kukusuz Biz size, dnz/an erefiniz iinde olan bir kitap indirdik. Buna ramen
hl akllanmayacak msnz?
11
Biz, irk komak sretiyle yanl; kendi zararlarna i yapan nice kentleri de krp geirdik.
Onlardan sonra da baka toplumlar var ettik.
12
yle ki onlar azabmzn iddetini hissettikleri zaman ondan hzla uzaklap kayorlard.
13
Hzla uzaklap kamayn, sorgulanmanz iin, iinde marp azdnz eylere ve evlerinize
dnn.
14
Onlar: Yazklar olsun bizlere! phesiz biz gerekten yanl davrananlar; kendi zararlarna
i yapanlar imiiz dediler.
15
te onlarn bu arlar, onlar biilmi bir ekin ve snm ocak/kl hline getirinceye
kadar son bulmad.
(73/21, Enbiy/1-15)
Necm: 325
16
Ve Biz g, yeryzn ve aralarndaki eyleri, oyun oynayanlar olarak oluturmadk.
17
Eer Biz, bir elence edinmek isteseydik, elbette onu Kendi katmzdan edinirdik, eer Biz,
yapanlar olsaydk.
18
Tam tersi Biz, hakk btln bana arparz da onun beynini paralar. Bir de bakarsn btl
yok olup gitmitir. Ve Allaha yaktrdnz niteliklerden dolay size yazklar olsun!
19,20
Gklerde ve yeryznde olan kimseler de yalnzca Onundur. Onun katnda olan kimseler
de Onun kulluundan byklenmezler ve usanmazlar, gece-gndz ara vermeyerek Kendisini
noksan sfatlardan arndrrlar.
21
Yoksa onlar, yeryznden birtakm ilhlar edindiler de onlar, kendilerini mi
canlandracaklar/ diriltecekler?
22
Eer yer ile gkte Allahtan baka ilhlar olsayd, bunlarn ikisi de kesinlikle kargaa iinde
olurdu/dzenleri bozulurdu. O hlde en byk tahtn
301
Rabbi olan Allah, onlarn nitelemekte
olduklar eylerden arnktr.
23
Arn Rabbi Allah, yaptndan sorumlu olmaz, onlar ise sorumlu olacaklardr.
24
Yoksa onlar, Onun astlarndan birtakm ilhlar m edindiler? De ki: Kesin delilinizi
getirin. te u, benimle beraber olanlarn ddr ve benden ncekilerin ddr. Tam tersi,
onlarn ou gerei bilmezler. Artk onlar, yz evirenlerdirler.
(73/21, Enbiy/16-24)
Necm: 326
25
Ve Biz senden nce hibir eli gndermedik ki ona: Gerek u ki, Benden baka ilh diye
bir ey yoktur. Onun iin Bana kulluk edin diye vahyetmi olmayalm.
26-28
Ve onlar: Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah],
ocuk edindi dediler. Rahmn, bundan arnktr. Aksine onlar armaanlar verilmi kullardr.
Onlar, Onun sznn nne geemezler; onlar, yalnz Onun emriyle i yaparlar. O, Rahmnn
ocuklar saydklar eylerin nlerinde olan ve arkalarnda olan bilir. Ve onlar, Onun honut
olduu kimselerden bakasna yardmda/destekte bulunmazlar. Bununla birlikte onlar Ona
duyduklar derin sayg ve sevgiden dolay ondan uzaklama korkusundan tir tir titrerler.
29
Ve onlardan her kim: Ben, phesiz Onun astlarndan bir ilhm derse, artk Biz onu
cehennemle cezalandrrz. te irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar Biz byle
cezalandrrz.
(73/21, Enbiy/25-29)
Necm: 327
30
Ve u kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kimseler, gkler ve
yer bitiik bir hlde idi de Bizim o ikisini ayrdmz ve hayat olan her eyi sudan
oluturduumuzu grmediler mi? Buna ramen hl inanmyorlar m?
31
Ve Biz, yeryznn iinde, size sofra olsun diye salam kazklar yaptk. Ve orada
klavuzlandklar yollarn bulsunlar diye bol bol yollar oluturduk.
32
Ve Biz, gkyzn korunmu bir tavan yaptk. Onlar ise, gkyznn yetlerinden yz
evirenlerdirler.
33
Ve O, geceyi, gndz, gnei ve ay oluturandr. Hepsi bir yrngede yzmektedir.
34
Biz, senden nce de hibir beer iin sonsuzluk tanmadk. Peki, sen ldn de onlar srekli
kalanlar mdrlar?
35
Her kimlii olan varlk lm tadcdr. Ve eritip saflatrmak zere, sizi Biz, er ve hayr
ile snarz. Ve siz, yalnz Bize dndrleceksiniz.
(73/21, Enbiy/30-35)
Necm: 328
36
Ve u kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kiiler, seni grdkleri
zaman, sadece, seni alaya alyorlar; lhlarnz anp duran bu mudur? Hlbuki onlar Rahmnn
[yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allahn] anlmasn, dn, Kitab,
Kurn bilerek reddedenlerin ta kendileridir.
301 Bkz. 37 nolu not.
37
nsan, ok aceleci zellikle oluturulmutur. Size yaknda almetlerimi gstereceim. imdi
siz Benden acele istemeyin.
38
Ve inkr eden kiiler, Eer dorular iseniz, bu vaat ne zamandr? diyorlar.
39
u kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kiiler atei yzlerinden
ve srtlarndan men edemeyecekleri ve kesinlikle yardm da olunmayacaklar zaman bir bilseler!
40
Aslnda bu azap, onlara anszn gelecek de kendilerini artacaktr. Artk onu geri
evirmeye gleri yetmeyecek ve onlara sre tannmayacak.
41
Ve hi kukusuz senden nce birok eliyle alay edildi de ilerinden alay edenleri, o alay
ettikleri ey kuatverdi.
42
De ki: Geceleyin ve gndzn sizi Rahmndan [yaratt btn canllara dnyada oka
merhamet eden Allahtan] kim koruyabilir? Aslnda onlar, Rablerinin anlmasndan, dnden
yz evirenlerdir.
43
Yoksa onlar iin, Bizim astlarmzdan, onlara engel olan birtakm tanrlar m var? O szde
tanrlar kendilerine yardma g yetiremezler. Onlar tarafmzdan desteklenmezler de.
44
Aslnda Biz, o kfirleri ve atalarn kendilerine mr uzun gelinceye dek yararlandrdk.
Peki, imdi Bizim yeryzne gelip onu etrafndan eksilttiimizi grmyorlar m? O hlde stn
gelen onlar mdr?
45
De ki: Ben sizi ancak vahiyle uyaryorum. Uyarldklar zaman sarlar arya kulak
vermezler.
46
Ve phesiz, Rabbinin azabndan bir esinti onlara dokunursa, kesinlikle Eyvah bizlere!
phesiz biz yanl; kendi zararlarna i yapanlarmz diyeceklerdir.
47
Biz kymet gn iin hak edilen pay terazileri koyarz; hibir kimse, hibir ekilde
hakszla uratlmaz. O ey bir hardal tanesi arlnca da olsa, onu getiririz. Ve hesap grenler
olarak Biz yeteriz.
(73/21, Enbiy/36-47)
Necm: 329
48,49
Ve andolsun ki Ms ve Hrna Furkn ve grlmeyen, duyulmayan, sezilmeyen ssz
yerde Rablerine saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duyan, kymetin kopmasndan ileri titreyen,
Allahn korumas altna girmi kiiler iin bir ve d verdik.
50
te bu Kurn da Bizim indirdiimiz mbarek bir ttr. imdi siz bunu tantmayan,
tannmasn engelleyen kimseler misiniz?
51
Ve andolsun ki Biz, daha nce brhme rdn vermitik. Ve Biz onu bilenler idik.
52
Hani brhm, babasna ve toplumuna: Israrla kendisine tapnp durduunuz heykeller nedir?
demiti.
53
Onlar: Biz atalarmz bunlara tapanlar olarak bulduk dediler.
54
brhm: Andolsun ki sizler ve atalarnz apak bir sapklk iindesiniz dedi.
55
Onlar: Sen bize hakk m getirdin, yoksa sen oyun oynayanlardan msn? dediler.
56,57
brhm dedi ki: Tam tersi, Rabbiniz gklerin ve yerin Rabbidir ki, onlar O, yoktan
yaratmtr. Ben de buna hitlik edenlerdenim. Allaha yemin ederim ki siz arkanz dnp
gittikten sonra, ben putlarnza kesinlikle bir tuzak kuracam.
58
Sonra da brhm, ona mracaat etsinler diye kendilerine ait bykleri dnda bunlar para
para etti.
59
Toplumu, Bizim tanrlarmza bunu kim yapt? phesiz o, kesinlikle yanl, kendi
zararlarna i yapanlardandr dediler.
60
Bazlar, Onlar anp duran bir gen duyduk. Onun iin brhm deniliyor dediler.
61
Onlar, O hlde ona tank olmalar iin brhmi insanlarn gzleri nne getirin dediler.
62
Onlar, Ey brhm! Bunu tanrlarmza sen mi yaptn? dediler.
63
brhm: Aksine, onu u bykleri yapt. Konuabiliyorlarsa haydi kendilerine sorun dedi.
64
Bunun zerine kendi vicdanlarna dndler de: phesiz siz, yanl; kendi zararlarna i
yapanlarn ta kendisisiniz dediler.
65
Sonra onlar yine kendi kafalarna dndler: Andolsun ki bunlarn konumayacan
bilirdin dediler.
66,67
brhm: O hlde, Allahn astlarndan size hibir ekilde fayda vermeyen ve size zarar
vermeyen eylere mi tapyorsunuz? Size de, Allahn astlarndan taptklarnza da yazklar olsun!
Siz hl akllanmayacak msnz? dedi.
68
Toplumu: Eer yapanlarsanz, unu yandrn [atee verin, skntya sokun] ve tanrlarnza
yardm edin dediler.
69
Biz: Ey ate! brhme kar souk ve gvenli ol dedik.
70
Ve ona bir dzen kurmak istediler de Biz kendilerini daha fazla zarara/kayba urayp ac
eken kimseler yaptk.
71
brhmi de, Ltu da, lemler iin, iinde bolluklar bulunan topraklara kurtardk.
72
Ve Biz ona shk, ilave olarak da Yakbu baladk. Ve hepsini iyi kimseler yaptk.
73
Ve Biz onlar, Bizim emrimizle klavuzluk yapan nderler yaptk. Ve Biz onlara hayrlar
ilemeyi, salt ikame etmeyi [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma
kurumlarn oluturma-ayakta tutmay], zekt/vergiyi vermeyi vahyettik. Ve onlar, sadece Bize
kulluk yapanlar idiler.
74
Ve Lt; Biz ona bir hkm, bir bilgi verdik. Onu irkin iler ileyen kentten kurtardk.
phesiz onlar, kt bir toplumdular, hak yoldan km kimselerdiler.
75
Ve Biz Ltu rahmetimizin iine girdirdik. phesiz o, slihlerdendir.
76
Ve Nhu; hani o daha nce nida etmiti de Biz de ona cevap vermitik. Sonra da Biz
kendisini ve ailesini, yaknlarn, inananlarn byk skntdan kurtardk.
77
Ve yetlerimizi yalanlayan toplumuna kar ona yardm ettik. phesiz onlar kt bir
toplumdular da Biz onlar topluca suda boduk.
78
Dvd ve Sleymn da; hani onlar, toplumun koyunlarnn, iinde geceleyin yayld ekin
hakknda hkm veriyorlard. Biz de, toplumun yasalarnn ne olduunu biliyorduk.
79
Sonra da Biz, onu Sleymna hemen iyice kavrattk. Ve hepsine yasa ve bilgi verdik.
Dvdla beraber Allah noksan sfatlardan arndrsnlar diye, dalar ve kular buyruk altna
aldk/onlar insanlarn yararlanaca ller iinde yarattk. Ve Biz yapanlarz.
80
Ve Biz, sizin ktlnzden sizi korumak iin, sizin iin zrh yapmn ona rettik. Artk
siz kendinize verilen nimetlerin karln deyenler misiniz?
81
Ve Sleymna, iinde bolluklar oluturduumuz topraa doru onun emriyle akp giden
kasrga hlindeki rzgr boyun edirdik. Ve Biz her eyi bilenleriz.
82
Ve eytanlardan, kendisi iin dalglk eden ve bundan daha dk i yapan eytanlar da
boyun edirdik. Ve Biz onlar iin koruyucular idik
83,84
Ve Eyyb; hani o: phesiz bana zarar dokundu. Sen merhametlilerin en
merhametlisisin diye Rabbine nida etmiti de Biz, onun iin karlk vermitik. Sonra ondan
zararl olan eyleri kaldrdk. Ve katmzdan bir rahmet ve kulluk edenlere bir t olmak zere,
kendisine ailesini, yaknlarn ve kaybettikleriyle bir mislini daha verdik.
85
Ve sml, drs ve Zlkifl, hepsi sabreden kimselerdendi.
86
Onlar da rahmetimizin iine girdirdik. phesiz onlar slih kiilerden idiler.
87
Ve Znnnu [kl sahibini, Ninovaly], hani fkelenerek gitmiti de kendisini skntya
sokmayacamz sanmt. Sonra da karanlklar iinde, Senden baka ilh diye bir ey yoktur!
Seni tenzih ederim. phesiz ben yanl; kendi zararlarna i yapanlardan oldum! diye seslenmiti.
88
Sonra da Biz, ona cevap verdik ve onu, gamdan/zntden kurtardk. Ve ite, inananlar
Biz byle kurtarrz.
89,90
Ve Zekeriyy; hani o, Rabbine: Rabbim! Beni tek bama brakma, Sen varislerin en
hayrlssn diye seslenmiti de Biz, onun iin karlk vermitik. Ve kendisine Yahyy ihsan
ettik. Ve onun iin eini dzelttik/doum yapmaya elverili hle getirdik. phesiz onlar hayrlarda
yaryorlar, umarak ve korkarak Bize yalvaryorlard. Ve Bize kar derin sayg duyuyorlard.
91
Ve o, rzn titizlikle koruyan kadn; ite Biz, onu gvenli bilgimizle bilgilendirdik. Ve
kendisini ve olunu lemler iin bir almet/gsterge yaptk.
92
phesiz bu, bir tek mmet olarak sizin mmetinizdir. Ben de sizin Rabbinizim. O hlde
Bana kulluk edin.
93
Hlbuki ortak koanlar, ilerini aralarnda parampara ettiler. Hepsi yalnzca Bize
dnclerdir.
94
yleyse kim inanm olarak dzeltmeye ynelik iler yaparsa onun emei iin
iyilikbilmezlik edilmeyecektir. Biz, hi phesiz onu yazanlarz da.
95
Ve deiime/ ykma urattmz bir kent zerine yasak konmutur: phesiz bunlar,
dnmeyecekler!
96
Hatta aknclar ve komutan
302
ald zaman, onlar, yksek tepeden akn edip karlar.
97
Ve gerek vaat yaklat zaman kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi
olan o kiilerin gzleri dnverir: Eyvah bizlere! Kesinlikle biz bundan bilgisizlik/duyarszlk
iindeydik. Aslnda biz yanl; kendi zararlarna i yapan kimseler idik.
(73/21, Enbiy/48-97)
Necm: 330
98
Kesinlikle siz ve Allahn astlarndan taptklarnz, cehennemin odunusunuz/ yaktsnz; siz
oraya gireceksiniz.
99,100
Eer Allahn astlarndan tapnlan eyler ilh olsalard, oraya girmezlerdi. Ve hepsi
orada temelli kalacaktr. Orada onlarn bir inlemeleri vardr. Bunlar orada bir ey iitemezler de.
(73/21, Enbiy/98-100)
Necm: 331
101,102
phesiz tarafmzdan kendilerine En Gzel hazrlanan kimseler; ite onlar,
cehennemden uzaklatrlmlardr. Onlar, cehennemin uultusunu duymazlar. Onlar, nefislerinin
istedii eyler iinde srekli kalcdrlar.
103
O en byk korku onlar zmez ve kendilerine haberciler: te bu, size sz verilmi olan
gnnzdr diye akllarna getirirler.
(73/21, Enbiy/101-103)
Necm: 332
104
Biz, g, kitaplarn drld gibi drdmz zaman, oluturmaya ilk baladmz gibi
katmzdan verilmi bir sz olarak onu yeniden var edeceiz. phesiz Biz yapanlarz.
(73/21, Enbiy/104)
Necm: 333
105
Ve andolsun ki Biz, tten/Tevrttan sonra, Zebrda da phesiz yeryzne ancak
Benim slih kullarm miras olacak diye yazdk.
302 Bkz. 290 nolu not.
106
phesiz Kurnda, kulluk eden toplum iin kesinlikle bir iletilen mesaj vardr.
107
Biz, seni de ancak, lemler iin bir rahmet olarak/ rahmet iin gnderdik.
108
De ki: Bana lhnz ancak tek bir ilhtr diye vahyolunuyor. imdi siz Mslmanlar
msnz?
109-111
Buna ramen eer yz evirirlerse: Size dosdoru/ eit/tarafsz olarak akladm ve
tehdit olunduunuz ey yakn m, uzak m bilmiyorum. phesiz Allah, szden aa vurulan bilir,
gizlediiniz eyleri de bilir. Ve Belki bu gecikme sizi denemek ve bir sreye kadar yararlandrmak
iindir ben bilmiyorum de.
112
De ki: Rabbim! Aramzda gerekle hkmet ve Bizim Rabbimiz, o yaratt btn
canllara dnyada oka merhamet eden Allahtr, sizin nitelemeleriniz zerine yardm istenendir.
(73/21, Enbiy/105-112)
MMNN SRES
MEKKE DNEM
Necm: 334
1
Kesinlikle, inananlar durumlarn korudular/ zafer kazandlar.
2
Onlar, saltlarnda [ml ynden ve zihinsel adan destek olmalarnda; toplumu
aydnlatmaya almalarnda] gsterisiz/ samimi olan kimselerdir.
3
Ve onlar, bo eylerden yz eviren kimselerdir,
4
Ve onlar, zekt ileyen/vergiyi veren kimselerdir,
5-7
Ve onlar, iffetlerini koruyan kimselerdir, eleri veya szlemelerinin sahip olduklar
303
ayr, nk bundan dolay knanamazlar, oysa bunun tesine gitmek isteyenler, ite onlar, snrlar
aanlarn ta kendileridir.
8
Ve onlar, emanetlerine ve antlamalarna riyet eden kimselerdir.
9
Ve onlar, saltlarn [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma
kurumlarn] koruyan kimselerdir.
10,11
te onlar, iinde temelli kalacaklar Firdevs cennetine son sahip olan son sahiplerin ta
kendileridir.
(74/23, Mminn/1-11)
Necm: 335
12-16
Ve andolsun ki Biz, insan seilmi bir amurdan oluturduk. Sonra onu ok dayankl bir
kararghta bir nutfe yaptk. Sonra o nutfeyi bir embriyon oluturduk. Sonra o embriyoyu bir et
paras oluturduk. Sonra o bir et parasn kemikler olarak oluturdukk. Sonunda o kemiklere de
bir et giydirdik. Sonra onu bir baka oluumda yeniden kurduk. te, oluturanlarn en gzeli Allah
303 yetlerde geen m meleket eymanhm [szlemelerinin sahip olduklar] ifadesi, genelde cariyeler olarak
anlalagelmitir. Cariyelerle ilgili say snrlamas olmad gibi onlarla nikh da gerekmedii anlay hkim olmutur. O
hlde m meleket eymanhm [szlemelerinin sahip olduklar] ifadesiyle kimlerin kast edildiinin tahlil edilmesi
gerekir: slm geldiinde dnyann her tarafnda olduu gibi Arabistan corafyasnda da klelik messesesi mevcut olup
satn alma, miras kalma, karma, harp esirlerinin kleletirilmesi gibi yollarla devamediyordu. slm, scak sava dnda
esir almay ve savata alnan esirlerin kleletirilmesini yasaklad (Enfl/62 ve Muhammed/4) ve bylece de, klelik
messesini tedric bir metotla tamamen yasaklad. 19. yzylda ngiltere bata olmak zere dier devletler de klelii
yasaklayarak bu messeseyi ortadan kaldrdlar. Ne yazk ki, bir slm devleti olan Osmanl Devleti, zenci kle ticaretini
1857'de, beyaz kle ticaretini ise ancak 1909'da yasaklamtr. Geni aklama iin bkz. Tebynu'l-Kurn; c. 2, s. 167.
Klelik messesesinin devam ettii srete, yerel ve uluslar aras treler gerei kadn ve erkek kleler belirli koullar, szlemeler
erevesinde koruyucu ailelerin himayelerine verilirler, bu hami aileler onlarn i gcnden yararlanr ve onlar himaye
ederlerdi. Kleler din ve vicdan zgrlne sahip olmalarna ramen, ekonomik ve siyas adan zgr deillerdi. Miras
ve gasp yoluyla kle edinme ortadan kalktktan sonra harp esirlerinden deiime tbi tutulmayan, fidye verilmeyen ve
ailesinden himaye edecek kimsesi bulunmayan hanmlar yine belirli koullar erevesinde birilerinin himayesine verilirdi.
Bazen de kleliin kalkmad komu bir lkeden hediye olarak kleler gnderilirdi.
Pasajdaki m meleket eymanhm [szlemelerinin sahip olduklar] ile, bu artlar erevesinde himaye altnda olan kadnlar
kast edilmitir. Bunlarla cinsel ilikiye girebilmek iin mutlaka yaknlarndan izin alnmas ve rfe gre mehirlerinin
verilmesi sretiyle nikhlanmalar arttr (Nis/24). slm, nikhsz cinsel ilikiyi tasvip etmez; nikhsz gnll ilikiyi
zina, nikhsz ve gnlsz ilikiyi ise tecavz sayar.
yette bu kadnlarn, veya ifadesiyle ikinci bir grup saylmas, gemilerindeki bilinmez noktalar ve o gnn rfnde mehir
asndan asl hemehrileriyle eit olmamalarndan kaynaklanmaktadr. Nikhn temeli bir olmasna ramen, detayda
farkllk sz konusudur. Bu tr hanmlara somut rnek olarak u isimler verilebilir: Peygamberimizin elerinden Safiye
bir sava esiridir; Mariye de kendisine hediyedir. Peygamberimiz her ikisi ile de nikhlanmtr. Ayrca bu iki kadn
Kurn'da [Tahrm ve Ahzb srelerinde] Raslullah'n eleri olarak nitelenmitir.
Bugn klelik messesi kaldrlm, trelerin yerini yerel ve evrensel hukuk almtr. Bugn bu kavramn, toplama kamplarndaki,
snma evlerindeki ve esirgeme kurumlarndaki kadnlar olarak ele alnmas gerekir.
ne cmerttir! Sonra phesiz sizler, bunlarn ardndan kesinlikle leceksiniz. Sonra phesiz siz,
kymet gnnde diriltileceksiniz.
(74/23, Mminn/12-16)
Necm: 336
17
Ve andolsun ki Biz, sizin stnzde yedi yol oluturduk. Ve Biz, oluturmaya kar bilgisiz,
ilgisiz, duyarsz deiliz.
18
Ve Biz gkten bir lde su indirdik de onu yeryznde durgunlatrdk. Ve phesiz Biz,
onu gidermeye de kesinlikle g yetirenleriz.
19
Sonra da Biz, onun sayesinde sizin iin hurmadan ve zmden baheler meydana getirdik.
Bunlarda sizin iin birok meyveler vardr ve siz onlardan yersiniz.
20
Ve Tr- Sindan kan, ya bitiren, yiyenlere katk olan bir aa meydana getirdik.
21,22
Drt bacakl, iki trnakl gevi getiren ve ot yiyen hayvanlarda da sizin iin kesinlikle bir
ibret vardr. Onlarn karnlarndaki eylerden size iiririz. Onlarda sizin iin birtakm yararlar daha
vardr. Ve siz, onlardan yersiniz, onlarn zerinde ve gemilerin zerinde tanrsnz/yklenirsiniz.
(74/23, Mminn/17-22)
Necm: 337
23
Andolsun ki Biz, Nhu toplumuna eli gnderdik de o, Ey toplumum! Allaha kulluk edin.
Sizin iin Ondan baka ilh yoktur. Hl Allahn korumas altna girmeyecek misiniz? dedi.
24,25
Bunun zerine, toplumundan kfir; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden ileri
gelenler, Bu, sizin gibi bir beerden baka bir ey deildir. Size fazlalk salamak istiyor. Eer
Allah isteseydi, kesinlikle melekleri indirirdi. Biz evvelki atalarmzda bunu duymadk. Bu,
yalnzca kendisinde delilik bulunan bir adamdr. yle ise, bir sreye kadar onu umutla bekleyin
dediler.
26
Nh: Rabbim! Beni yalanlamalarna kar bana yardm et! dedi.
27-29
Bunun zerine Biz ona: Bizim gzetimimiz ve vahyimiz ile gemiyi yap. Sonra Bizim
emrimiz gelip de tandr kaynaynca, her cinsten eler hlinde iki tane ve bir de onlardan, daha nce
kendisi aleyhinde Sz
304
gemi olanlarn dndaki aileni, yaknlarn, inananlarn gemiye sok.
irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapm olanlar konusunda Bana bavurma. phesiz onlar
boulmulardr; kesin olarak suda boulup leceklerdir. Sonra sen ve beraberindeki kiiler gemiye
yerletiinde de: Tm vgler, bizi irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar
topluluundan kurtaran Allah iindir de! Ve: Rabbim! Beni bolluk olan bir yere indir/bana bolca
ikramda bulun. Sen, indirenlerin/ikramda bulunanlarn en iyisisin de diye vahyettik.
30
phesiz bunda kesinlikle birtakm almetler/gstergeler vardr. Ve Biz, kesinlikle
snayanlarz.
31
Sonra, Biz onlarn ardndan baka bir nesil var ettik.
32
Sonra da onlarn iinde, Allaha kulluk edin, sizin iin Ondan baka bir ilh yoktur. Hl
Allahn korumas altna girmeyecek misiniz? diye uyaran, kendilerinden bir eli gnderdik.
33-38
Ve elinin toplumundan, kfretmi; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi,
hirete ulamay yalanlam ve u basit dnya yaamnda kendilerine refah verdiimiz kodaman
kiiler: Bu, sadece sizin gibi bir beerdir, sizin yediiniz eylerden yiyor, sizin itiiniz eylerden
iiyor. Ve eer, kendiniz gibi bir beere itaat ederseniz, phesiz o zaman siz, kesinlikle ziyan
edenlersiniz. Size, gerekten siz ldnz, toprak ve kemik olduunuzda, mutlak srette sizin
karlacanz m vaat ediyor? Tehdit olunduunuz ey, hi olmayacak bir eydir! Sadece basit
304 Bkz. 77 nolu not.
dnya hayatmz! Biz, lrz, yaarz. Ve biz, diriltilecekler deiliz. Eli, sadece Allah hakknda
yalan uyduran bir adamdr ve biz ona inanmyoruz dediler.
39
Eli: Rabbim, beni yalanlamalarna kar bana yardm et! dedi.
40
Allah: ok az bir zaman sonra onlar kesinlikle piman olacaklar! dedi.
41
Sonra da lk onlar hak ile yakalayverdi. Bylece kendilerini sprnt yaptk. Artk
uzaklk, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar topluluunadr.
42
Sonra Biz onlarn ardndan baka nesiller var ettik.
43
Hibir nderli toplum, kendi ecelini ne alamaz, erteleyemez de.
44
Sonra Biz birbiri ardndan elilerimizi gnderdik. Her ne zaman bir mmete elileri geldi,
onlar bu eliyi yalanladlar da Biz onlarn bir ksmn bir ksmna izlettirdik ve onlar ykler
yaptk. Artk iman etmeyen toplum iin uzaklk; can cehenneme!
45,46
Sonra da Ms ve kardei Hrnu yetlerimizle/ almetlerimizle/ gstergelerimizle ve
apak bir g ile Firavuna ve ileri gelenlerine gnderdik/eli yaptk. Bunun zerine kendilerinin
byklne inandlar ve ululuk taslayan bir toplum oldular.
47
Sonra da: Bu ikisinin toplumlar bize kulluk ederken biz, bizim benzerimiz olan bu iki
beere inanacak myz? dediler.
48
Bylece ikisini yalanladlar da onlar, deiime/ ykma urayanlardan oldular.
49
Ve andolsun Biz, Msya onlar klavuzlandklar doru yola girsinler diye o kitab verdik.
50
Ve Biz, Meryemin olunu ve snn annesini bir almet/ gsterge yaptk ve ikisini,
yerlemeye uygun, suyu olan bir tepeye yerletirdik.
51
Ey eliler! Temiz, ho, yararl eylerden yiyin ve slihi ileyin. phesiz Ben sizin
yaptklarnz ok iyi bilenim.
52
Ve ite bu, bir tek mmet olarak sizin mmetinizdir. Ben de sizin Rabbinizim. O hlde
Benim korumam altna girin.
53
Sonra insanlar kendi aralarndaki ilerini para para bldler. Her grup, kendinde bulunan
ile sevinip bbrlenmektedir.
54
Sen, imdi onlar bir zamana kadar sapknlklar ile babaa brak!
55,56
Onlar, kendilerini hayrlarda koturalm diye, kendilerine maldan ve oullardan bir eyler
vermekte olduumuzu mu sanyorlar? Tam tersi, iin farkna varamyorlar.
(74/23, Mminn/23-56)
Necm: 338
57-61
phesiz Rablerine duyduklar derin hayranlk ve sayg sonucu Ondan uzaklama
korkusundan tir tir titreyen u kimseler, Rablerinin yetlerine inanan kimseler, Rablerine ortak
tanmayan kimseler, phesiz kendileri, Rablerine dnecekler diye verdiklerini kalpleri rpererek
veren kimseler; ite onlar, iyiliklerde yaranlardr ve iyilikler iin nde gidenlerdir.
(74/23, Mminn/57-61)
Necm: 339
62
Ve Biz hi kimseyi, gcnn yettiinden bakas ile; kapasitesi dndaki bir eyle ykml
tutmayz. Nezdimizde de hakk konuan bir kitap vardr ve onlar, hakszla uratlmazlar.
63
Tam tersi, onlarn kalpleri bu hususta rt iindedir. Ve onlarn bundan aa birtakm kt
ileri vardr ki, onlar kt ileri yapar dururlar.
64
Sonunda, onlarn konfor iinde olanlarn azapla yakaladmzda hemen feryad
basverirler.
65-67
Bugn feryat etmeyin! phesiz siz, Bizden yardm gremezsiniz. phesiz yetlerimiz
size okunurdu da, buna kar siz kibirlenerek ve geceleyin hezeyanlar savurarak arkanz dnp
gidiyordunuz.
(74/23, Mminn/62-67)
Necm: 340
68
Onlar, Kurn hi dnmediler mi? Yoksa kendilerine, daha nce gemiteki atalarna
gelmeyen bir ey mi geldi?
69
Ya da onlar, elilerini tanmadlar m da kendilerine gelen eli iin tantmamaya yeltenen
kimselerdir?
70
Yoksa Onda bir delilik var m diyorlar? Aksine elileri, kendilerine hakk getirmitir.
Onlarn ou da hak iin holanmayan kimselerdir.
71
Ve eer hak onlarn tutkularna uysayd; kesinlikle gkler, yeryz ve bunlarda bulunan
kimseler bozulup giderdi. Aslnda, Biz onlarn ann/tlerini getirdik; sonra da onlar, kendi
anlarndan/tlerinden yz evirenlerdir.
72
Yoksa sen onlardan bir vergi mi istiyorsun? te, Rabbinin vergisi daha hayrldr. Ve
Rabbin, rzk verenlerin en hayrlsdr.
73,74
Ve phesiz sen, kesinlikle onlar dosdoru bir yola aryorsun. hirete inanmayan u
kimseler ise, bu yoldan kesinlikle sapanlardr.
75
Ve eer onlara acyp da iinde bulunduklar sknty giderseydik, kesinlikle iyice
krleerek azgnlklarnda bsbtn direnirlerdi.
76
Ve andolsun, Biz onlar azap ile yakaladk; buna ramen Rablerine boyun emediler ve
Allaha kar zeliller olduklarn hi gstermediler.
77
Ta ki zerlerine, azab ok iddetli bir kap atmz zaman, bir de bakarsn ki onlar orada
mitsiz kalmlardr!
78
Ve Allah, sizin iin duymay, gzleri ve kalpleri ina edendir. Kendinize verilen nimetlerin
karln ne de az dyorsunuz!
79
Ve Allah, sizi yeryznde yaratp tretendir. Ve sadece Ona toplanacaksnz.
80
Ve Allah, diriltir ve ldrr. Gece ile gndzn birbirini takip etmesi de yalnzca Onun
iindir. Hl aklnz kullanmyor musunuz?
(74/23, Mminn/68-80)
Necm: 341
81
Aslnda onlar, ncekilerin sylediklerinin benzerini sylediler.
82,83
Onlar: Biz, lp de bir toprak ve kemikler olunca m, kesinlikle diriltileceiz? Andolsun
ki biz ve atalarmz bundan nce bununla korkutulmutuk. Bu, evvelkilerin masallarndan baka bir
ey deildir! dediler.
84
De ki: Eer biliyorsanz, bu yeryz ve onun iindeki kimseler kime aittir?
85
Onlar: Allaha aittir diyecekler. yle ise siz dnp tanmaz msnz? de.
86
De ki: Yedi gklerin Rabbi ve ok byk tahtn
305
Rabbi kimdir?
87
Onlar, Allahndr/Allahtr diyecekler. Sen: yleyse Allahn korumas altna girmeyecek
misiniz? de.
88
De ki: Eer biliyorsanz; her eyin mlkiyeti ve ynetimi Kendisinin elinde olan ve
Kendisi her eyi koruyup kollayan; fakat Kendisi korunmayan kimdir?
89
Onlar, Allahndr/Allahtr diyecekler. Sen: yle ise nasl bylenirsiniz? de.
305 Bkz. 37 nolu not.
90
Aslnda Biz onlara hakk getirdik, onlar ise kesinlikle yalancdrlar.
(74/23, Mminn/81-90)
Necm: 342
91,92
Allah, ocuk diye bir ey edinmemitir; Onunla beraber hibir ilh da yoktur. Aksi
takdirde her ilh kesinlikle kendi oluturduu eyle birlikte gider ve kesinlikle dierleri zerine
stn olurdu. Grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni ve a bilen Allah, onlarn niteledikleri
eylerden arnktr. O, onlarn ortak kotuklar eylerden de ok ycedir.
(74/23, Mminn/91-92)
Necm: 343
93,94
De ki: Rabbim! Onlarn tehdit olunduklar eyleri bana kesinlikle gstereceksen,
Rabbim! Bu durumda beni, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan o kimseler topluluu
iinde tutma.
95
Ve phesiz Biz, onlara vaat ettiimiz eyleri sana gstermeye elbette ki g yetirenleriz.
96
Sen, ktl en gzel bir eyle sav. Biz onlarn yaktrmakta olduklar eyleri ok iyi
biliriz.
97,98
Ve de ki: Rabbim! eytanlarn kkrtmalarndan sana snrm! Ve Rabbim! Onlarn
yanmda bulunmalarndan da sana snrm.
(74/23, Mminn/93-98)
Necm: 344
99,100
Sonunda onlardan birine lm geldiinde, Rabbim, terk ettiim eylerde slihi ilemem
iin beni geri dndr dedi. Kesinlikle onun dnd gibi deil! Bu, phesiz onun syledii bir
szdr. Onlarn tekrar diriltilecekleri gne kadar onlarn arkalarnda bir engel vardr.
101Artk Sra flendii
306
zaman, ite o gn aralarnda soy-sop ilikisi yoktur, kimse
kimseden bir ey isteyemez de.
102
Bylece kimlerin tartlar ar basarsa, ite onlar asl kurtulua erenlerdir.
103
Kimlerin de tartlar hafif gelirse, artk bunlar da kendilerine yazk etmilerdir; cehennemde
srekli kalcdrlar.
104
Orada onlar, dileri srtr hlde iken ate yzlerini yalar.
105
Benim yetlerim size okunmad m? Siz de onlar yalanlyor muydunuz?
106,107
Dediler ki: Rabbimiz! Azgnlmz bizi yendi ve biz, bir sapklar topluluu olduk.
Rabbimiz! Bizi buradan kar. Eer bir daha aynsn yaparsak ite o zaman gerekten biz yanl;
kendi zararlarna i yapanlarz.
108
Allah dedi ki: Sinin oraya! Bana konumayn da.
109
phesiz Benim kullarmdan bir grup:
Rabbimiz! Biz iman ettik; artk bizi bala, bize merhamet et, Sen merhametlilerin en iyisisin
diyorlard.
110
te siz onlar alaya aldnz; sonunda da onlar, size Benim anlmam, dm
unutturdu/terk ettirdi. Ve siz onlara glyordunuz.
111
phesiz ki bugn Ben, sabretmelerine
karlk, onlar dllendirdim; onlar, kazanl kanlarn ta kendileridir.
112
Allah: Yeryznde yl says olarak ka yl kaldnz? dedi.
113
Onlar: Bir gn veya gnn bir ksm kadar kaldk. Haydi, sayanlara sor dediler.
114
Allah: Siz sadece pek az bir sre kaldnz; keke siz bilmi olsaydnz! dedi.
(74/23, Mminn/99-114)
306 Bkz. 27 nolu not.
Necm: 345
115
Peki siz, Bizim sizi sadece bo yere oluturduumuzu ve phesiz sizin yalnzca Bize
dndrlmeyeceinizi mi sandnz?
116
te gerek sahip, ynetici Allah, yceler ycesidir. Ondan baka ilh diye bir ey yoktur.
O, saygn, en byk ynetim makamnn
307
Rabbidir.
117
Her kim, hibir delili olmad hlde, Allah ile birlikte dier bir ilha yakarrsa, bilsin ki o
kimsenin hesab ancak Rabbinin nezdindedir. phesiz kfirler; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddetmi olanlar, durumlarn koruyamazlar, zafer kazanamazlar.
(74/23, Mminn/115-117)
Necm: 346
118
Ve de ki: Rabbim! Bala ve merhamet et! Ve Sen merhametlilerin en hayrlssn.
(74/23, Mminn/118)
307 Bkz. 37 nolu not.
SECDE SRES
MEKKE DNEM
Necm. 347
1
Elif/1, Lm/30, Mm/40.
308
2
Kendisinde phe olmayan bu kitabn indirilii, lemlerin Rabbindendir.
3
Yoksa onlar, Onu kendisi uydurdu mu diyorlar. Tam tersi Kurn, klavuzlandklar doru
yola ularlar diye, senden evvel kendilerine bir uyarc gelmemi olan toplumu uyarasn diye
Rabbinden gelen gerektir.
(75/32, Secde/1-3)
Necm: 348
4
Allah, gkleri, yeri ve ikisi arasndakileri alt evrede oluturan ve de en byk taht zerinde
egemenlik kurandr.
309
Onun astlarndan size bir yardmc, yol gsterici, koruyucu yakn ve bir
desteki, iltimas yoktur. Hl dnp ibret almayacak msnz?
5
Allah, gkten yere, sistemleri dzenler, sonra da sistemler, ls, sizin saydklarnzdan bin
yl olan bir gnde Allaha ykselir; geri dner, sistem ker, bozulur.
6
te Allah, alglanabilenleri ve alglanamayanlar, gemii, gelecei bilendir; en stn, en
gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, engin merhamet
sahibidir.
7
Ki O, oluturduu her eyi en gzel yapan ve insan oluturmaya bir amurdan balayandr.
8
Sonra onun soyunu bir zden, basbaya bir sudan yapmtr.
9
Sonra onu dzeltip bir biime soktu
ve onu bilgilendirdi.
310
Sizin iin de kulak, gzler ve gnller var etti. Sahip olduunuz nimetlerin
karln ne de az dyorsunuz?
(75/32, Secde/4-9)
Necm: 349
10
Ve onlar: Biz, yeryznn iinde kaybolduumuzda m, gerekten biz mi yeni bir
oluturuluta olacaz? dediler. Aslnda onlar, Rablerine kavumay; Onun huzuruna varmay
bilerek reddeden /inanmayan kimselerdir.
11
De ki: Size lmle grevlendirilmi grevli g, sizi vefat
311
ettirecek; size gemite
yaptklarnz ve yapmanz gerekirken yapmadklarnz bir bir hatrlattracak, sonra Rabbinize
dndrleceksiniz.
12
Sulular, Rablerinin huzurunda balar ne eilmi olarak: Ey Rabbimiz! Grdk ve
dinledik, imdi bizi geri evir de slih bir amel ileyelim, biz artk kesin bir ekilde inanyoruz
derlerken bir grsen!
13
Ve eer Biz, dileseydik her kiiye doru yolu verirdik. Velkin Benden: Btn bilinen,
bilinmeyen, gemiten, gelecekten
312
herkesten cehennemi elbette tamamen dolduracam sz
hak olmutur.
308 Bkz. 8 nolu not.
309 Bkz. 37, 52 nolu notlar.
310 Bkz. 91 nolunot.
311 Bkz. 71 nolu not.
312 Bkz. 49 nolu not.

14
yleyse bu gnnzle karlamay unuttuunuzdan/ terk ettiinizden dolay tadn azab!
Hi phesiz ki Biz cezalandrdk sizi. Ve yapm olduunuza karlk sonsuzluk azabn tadn!
(75/32, Secde/10-14)
Necm: 350
15
Gerekten Bizim yetlerimize ancak, kendilerine t verildii zaman boyun eip
teslimiyet gstererek yerlere kapanan ve Rablerinin vgsyle birlikte noksan sfatlardan arndran
ve byklk taslamayan kimseler inanrlar.
16
Onlarn yanlar, yan gelip yattklar yerlerden uzaklar; onlar keyfetmezler, onlar korku ve
mit iinde Rablerine dua ederler ve kendilerine verdiimiz rzklardan balarlar.
(75/32, Secde/15-16)
Necm: 351
17
te, kii, kendisi iin, yaptklarna karlk gzler aydnl olacak eylerden gizlenmi olan
eyleri bilmiyor!
18
Peki, inanm kimse, yoldan kan kimse gibi midir? Bunlar, ayn olmazlar.
19
man etmi ve dzeltmeye ynelik iler yapm kimselere gelince; artk yaptklarna
karlk, bir arlanma olarak, barnak baheleri yalnzca onlar iindir.
20,21
Ve yoldan kanlara gelince, onlarn varaca yer de Atetir. Her kmak istediklerinde
oraya yeniden evrilecekler ve onlara, Yalanlayp durduunuz Atein azabn tadn denilecektir.
Hi kukusuz, dnerler diye onlara, byk cezann biraz hafifinden, en yakn cezadan da
tattracaz.
22
Ve Rabbinin yetleriyle kendisi tlendirilen, sonra onlardan yz eviren kimseden daha
yanl; kendi zararna i i yapan kimdir? phesiz Biz, gnahkrlar yakalayp cezalandrarak
adaleti salayanlarz.
(75/32, Secde/17-22)
Necm: 352
23
Ve andolsun ki Biz, vaktiyle Msya o kitab verdik. imdi sen ona kavumaktan kuku
iinde olma. Ve Biz, onu srloullar iin bir klavuz yaptk.
24
Ve onlardan, sabrettikleri zaman, Bizim emrimizle klavuzluk eden nderler yaptk. Ve
onlar, Bizim yetlerimize/almetlerimize/gstergelerimize kesin bir ekilde inanyorlard.
25
phesiz senin Rabbin; Allah, onlarn anlamazla dtkleri eyler hakknda kymet
gn aralarnda hkmedecektir.
(75/32, Secde/23-25)
Necm: 353
26
Yurtlarnda gezip dolamakta olduklar kendilerinden nceki nice kuaklar
deiime/ykma uratm olmamz da, onlara klavuz olmad m? phesiz bunda nice
almetler/gstergeler vardr. Hl kulak vermeyecekler mi?
27
Ya da, Bizim kr-kurak yere suyu salverip de onunla hayvanlarn ve kendilerinin yedii bir
ekin karmamz da m grmediler? Hl grmezler mi?
28
Bir de onlar, Ne zaman o yarg, eer doru kimseler iseniz? diyorlar.
29
De ki: Kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselere, o yarg gn
iman etmeleri yarar salamaz ve onlara sre tannmaz.
30
Artk sen onlardan mesfelen ve gzetle. phesiz onlar gzetleyenlerdir.(75/32, Secde/26-
30)
TR SRES
MEKKE DNEM
Necm: 354
1-8
Trun kaldrl, yaylm ince deri zerine satrlatrlm Allahn indirdii tm kitaplar,
Allahn mamur evi; Kabeyi, Fil ashbna yktrmay,
d ve Semd toplumlarnn deiime/ ykma uratllar,
Nh toplumunun suya bodurulmas, Firavun ve yaknlarnn suda boulmas, Sebe halknn
sel felaketiyle cezalandrlmas,
Semd lkesi gibi nice memleketlerin kuraklkla, gllerinin, nehirlerinin kurutulup her
yannn llemesi ile cezalandrlmas kanttr ki phesiz Rabbinin azab, kesinlikle vuku
bulacaktr, ona engel olacak yoktur.
313
9,10
O gn gk, sarsldka sarslr, dalar da yrdke yrr.
11,12
yleyse, o gn bo ura iinde oynayp duran yalanlayclarn vay haline!
13-16
O gn yalanlayclar, cehennem ateine itildike itilirler. te bu, yalanlayp durduunuz
atetir! Peki, bu da m bir sihir? Yoksa siz grmyor musunuz? Yaslann oraya! ster sabredin ister
sabretmeyin, artk sizin iin birdir. Siz, sadece yaptklarnzn karln alacaksnz!
(76/52, Tr/1-16)
Necm: 355
17-20
phesiz Allahn korumas altna girmi kiiler, Rablerinin kendilerine verdii ile sra
sra dizilmi koltuklara yaslanarak, zevk sef srerek cennetlerdedirler, nimetler iindedirler. Ve
Rableri onlar cehennem azabndan korumutur. Biz onlar iri gzllerle eletirdik de.
Yaptklarnza karlk afiyetle yiyin, iin!
21
Ve iman eden, soylar da iman ile kendilerine uyan kimseler; ite Biz, onlarn soylarn da
kendilerine kattk. Kendilerinin amellerinden bir ey eksiltmedik. Herkes kendi kazandyla
rehindir.
22
Onlara canlarnn istedii meyvelar ve etlerden bol bol sergiledik.
23
Orada, kendisinde bo sz, samalama ve gnaha sokma olmayan bir kadehi kaprlar.
24
Ve kendilerine ait birtakm delikanllar onlarn etrafnda dnerler; sanki onlar sedefleri iine
gizlenmi inci gibidirler.
25-28
Birbirlerinin yzne dnp soruyorlar: Gerekte biz daha nce ailemiz iinde
korkanlardan idik. Allah bizi kayrd ve bizi ie ileyen azaptan korudu. phesiz biz daha nce,
Ona yalvaryor idik. phesiz O, iyilik yapann, acyann ta kendisidir.
29
Hadi sen t ver! Artk sen Rabbinin nimeti sayesinde khin ve gizli glerce
desteklenen/deli birisi deilsin.
30
Yahut onlar: Bir irdir, zamann felaketlerine arplmasn gzetliyoruz mu diyorlar?
31
Sen de ki: Bekleyin, ite ben de sizinle beraber bekleyenlerdenim.
32
Onlarn akllar m bunu emrediyor yoksa onlar azgn bir topluluk mudur?
33,34
Yahut vahyedilenleri, Kendi uydurup syledi mi diyorlar? Aslnda onlar inanmyorlar.
Peki, onun gibi bir sz onlar getirsinler, eer doru kimseler iseler.
35
Yoksa onlar, hibir eysiz mi oluturuldular? Yoksa kendileri mi oluturuculardr?
313 yetin lafz karl, Tr, yaylm ince deri [parmen] zerine satrlatrlm kitap, mamur ev, ykseltilmi tavan,
doldurulmu/tututurulmu deniz kanttr ki, phesiz Rabbinin azab, kesinlikle vuku bulacaktr, ona engel olacak
yoktur eklindedir.
36
Yoksa gkleri ve yeryzn kendileri mi oluturdular? Aslnda, onlar kesin bilgi sahibi
deildirler.
37
Yoksa Rabbinin hazineleri onlarn yannda mdr? Yahut kendileri egemenlik srenler
midirler?
38
Yoksa kendileri iin dinleyecekleri bir merdivenleri mi var? yleyse dinleyenleri, ak bir
delil getirsin.
39
Ya da kzlar Ona, oullar size mi?
40
Yoksa sen kendilerinden bir cret istiyorsun da, bu yzden onlar, bortan dolay ar bir yk
altna m girdiler?
41
Yoksa grlmeyen, duyulmayan, sezilmeyen, gemi, gelecek kendilerinin yanndadr da
onlar m yazyorlar?
42
Yoksa bir sinsi pln m yapmak istiyorlar? Fakat kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddeden o kimselerin kendileri sinsi plna denlerdir.
43
Yoksa onlar iin Allahtan baka bir ilh m var? Allah, onlarn ortak kotuklar eylerden
arnktr.
44
Ve gkten dmekte olan bir para grseler, st ste ylm bulutlardr derler.
45
Artk onlar, baygn dp yklacaklar gnlerine kavuuncaya kadar brak.
46
O gn sinsi plnlar, kendilerine hibir ekilde yarar salamaz ve onlar yardm olunmazlar.
47
Evet, phesiz irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimselere, bundan aa bir
azap var, ama onlarn ou bilmiyor.
48,49
Ve sen Rabbinin hkm iin sabret. Artk phesiz sen Bizim gzlerimizin nndesin.
Kalktn zamanda, gecenin bir ksmnda ve yldzlarn batnda Rabbinin vgs ile birlikte
Kendisini noksan sfatlardan arndr. Hadi Onu tm noksan sfatlardan arndr!
(76/52, Tr/17-49)
MLK SRES
MEKKE DNEM
Necm: 356
1
Hkmranlk elinde bulunan Allah, ne cmerttir! Ve O, her eye g yetirendir.
2
O, hanginizin amelce daha iyi-gzel olduunu snamak iin lm ve hayat oluturdu. O, en
stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, kullarnn
gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr.
3,4
O, yedi g, birbiri zerine uyumlu olarak oluturandr. Rahmnn [yaratt btn
canllara dnyada oka merhamet eden Allahn] oluturmasnda bir atlaklk-uygunsuzluk
grmezsin. Haydi, gzn dndr, bir bozukluk gryor musun? Sonra gzn iki kere daha
dndr. Gzn, ciz olarak ve ok bitkin olduu hlde sana dnecektir.
5
Ve andolsun ki Biz, en yakn g kandillerle ssledik ve onlar, khinlere palavra
malzemesi [meteorlarn yeryzne dmesiyle, insanlarn uzaydaki varlklar tanmalaryla
eytanlarn; khinlerin, falclarn sahtekrlklarnn ortaya kmasna malzeme] yaptk. Ve onlar
iin alevli ate azabn hazrladk.
(77/67, Mlk/1-5)
Necm: 357
6
Kfirler; Rablerini bilerek reddedenler /inanmayanlar iin de cehennem azab vardr. Ve o,
ne kt dn yeridir!
7
Oraya atldklarnda, o kaynarken, onun korkun sesini iitirler.
8
O, az daha fkeden atlayacak. Her ne zaman oraya bir topluluk atlsa, onun bekileri onlara
sorar: Size bir uyarc gelmedi mi?
9
Onlar derler ki: Evet, bize uyarc geldi de biz yalanladk ve Allah hibir ey indirmedi, siz
ancak byk bir sapklk iindesiniz dedik.
10
Ve onlar derler ki: Eer biz dinlemi olsaydk yahut akletmi olsaydk u lgn atein
ashb iinde olmazdk.
11
Bylece gnahlarn itiraf ettiler. Artk, un-ufak, toz-duman olmak, lgn ate ashb
iindir.
(77/67, Mlk/6-11)
Necm: 358
12
phesiz ki grlmeyen, duyulmayan, sezilmeyen ssz yerde Rablerine saygyla, sevgiyle
bilgiyle rperti duyanlar; balanma ve byk bir dl, onlar iindir.
13
Ve sznz ister gizleyin, ister onu aa vurun; phesiz ki Allah, gslerin zn en iyi
bilendir.
14
Oluturan bilmez mi/ O, oluturduunu bilmez mi? Ve O, oka lutfeden, gizlileri bilendir,
her eyin i yzn, gizli taraflarn da iyi bilendir.
15
Allah, size yeryzn boyun eer yapandr. Haydi onun omuzlarnda; tepelerinde/iinize
yarar yerlerinde yryn ve Allahn rzkndan yiyin. Ve dirili, ancak Onadr.
(77/67, Mlk/12-15)
Necm: 359
16
Gkte
314
olan/yceler ycesi olan Allahn sizi yere batrmasndan gvende misiniz? Bir de
bakarsn ki alkalanvermitir.
17
Ya da siz, gkte olan Zatn zerinize ta yadran bir kasrga gndermeyeceinden gvende
misiniz? Artk uyarmn nasl olduunu yaknda bileceksiniz.
18
Ve andolsun, onlardan ncekiler de yalanladlar. Peki, Beni tanmamak/ tantmamaya
yeltenmek nasl oldu?
19
Ve onlar, stlerindeki sra sra sralanm ve drlm uan eylere gz atmyorlar m?
Onlar Rahmndan [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allahtan] bakas
tutmuyor. phesiz O, her eyi en iyi grendir.
20
Rahmnn yaratt btn canllara, dnyada oka merhamet eden Allahn astlarndan size
yardm edecek u askerleriniz kimlerdir? Kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddedenler, sadece bir aldan ierisindedirler.
21
Veya Allah, rzkn kesiverse, size rzk verecek o kimse kimdir? Aslnda onlar azgnlk ve
nefrette direnip durmaktadrlar.
22
imdi yz st kapanarak yryen mi daha doru gider, yoksa dosdoru yolda dmdz
yryen mi?
23
De ki: O, sizi ina eden, size kulak, gzler ve gnller oluturandr. Sahip olduunuz
nimetlerin karln ne de az dyorsunuz?
24
De ki: O, sizi yeryznde datp yayandr ve siz Ona toplanp gtrleceksiniz.
25
Bir de onlar: Eer doru kimselerden iseniz bu tehdit ne zaman? diyorlar.
26
De ki: Kesinlikle bu tehdidin bilgisi, Allahn yanndadr. Ben ise yalnzca apak bir
uyarcym.
27
Artk onlar, onu yaknlam grnce, kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddeden kimselerin yzleri ktleti. Ve: te bu, arp durduunuz eydir! dendi.
28
De ki: Hi dndnz m? Eer Allah beni ve benimle beraber olanlar deiime/ykma
uratsa yahut bize merhamet etse, peki, kfirleri; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden bu
kimseleri ackl bir azaptan kim koruyacak?
29
De ki: O, yaratt btn canllara dnyada oka merhamet edendir. Biz, Ona inandk ve
sadece Ona sonucu havale ettik. Artk kimin apak bir sapklk iinde olduunu yaknda
bileceksiniz.
30
De ki: Hi dndnz m? Eer suyunuz yerin dibine ektiriliverse, size kim bir pnar
suyu getirebilir?
(77/67, Mlk/16-30)
314 Bu ifadedeki sem szc ile, evrenin/tm varlk leminin tesi, en st nokta kastedilmitir (sema szc iin bkz.
Tebynu'l-Kurn; c. 1, s. 526-527). Zira insan, tabiat gerei Allah' dnrken gkyzne bakar. Nitekim dua edilirken
eller havaya doru kaldrlr. Kii, skntya dtnde yzn semya evirerek Allah'a yalvarr. rfte de, olaan d
olaylar iin gkten dt tabiri kullanlr. Allah'tan gelen kitaplara semav kitaplar denilir. Demek oluyor ki, insan ne
zaman Allah' dnecek olsa, doasndan gelen bir gdyle yere deil, ge bakmaktadr.
HKKA SRES
MEKKE DNEM
Necm: 360
1
Gerekleecek olan!

2
Gerekleecek olan nedir?

3
Gerekleecek olan nedir, sana ne bildirdi?
13-17
Sra bir tek fleme flendii,
315
yeryz ve dalar yerlerinden kaldrlp bir arpla
birbirine arplarak darmadan olduu zaman, ite o gn, o olay olmutur. Ve gk yarlmtr,
artk o, o gn dayanakszdr. Tm gler, semann evresindedirler. O gn Rabbinin byk
tahtn;
316
varln birliini, yceliini, en yksek makamn sahibi olduunu, yok edilen eski
varlklarn yerine yaratlan, daha iyi, daha mkemmel yeni varlklar yanstrlar.
18
O gn siz genie yaylrsnz, sizden hibir gizli eyiniz gizli kalmayacak.
19-24
te kitab sandan verilen kiiye gelince; ite o, Aln, okuyun kitabm. phesiz ben,
hesabma kavuacama inanyordum/ kesinlikle biliyordum der. Artk o, meyveleri sarkm
yksek bir cennette honut bir yaamdadr. Gemi gnlerde yaptnz ilerden tr afiyetle
yiyin, iin!
25-29
Ve kitab solundan verilen kimseye gelince; ite o: Keke kitabm bana verilmeseydi,
hesabmn ne olduunu da bilmeseydim. Ne olurdu o i bitmi olsayd. Malm bana hi yarar
salamad. Gcm/otoritem de benden yok olup gitti der.

30-37
Onu yakalayn sonra da balayn. Sonra cehenneme yaslayn onu. Sonra da onu yetmi
arn zincir ierisinde cehenneme sokun! phesiz o, ok byk Allaha inanmyordu. Miskinin
yiyecei zerine tevik de etmiyordu. Bu sebeple bugn burada onun iin hibir samimi dost
yoktur. Sadece hata edenlerin yiyecei olan bir irinden baka yiyecek de yok.
(78/69, Hkka/1-3, 13-37)
Necm: 361
4
Semd ve d, felaket kapsn iddetli alan, ok edeni yalanladlar.
5
Sonra, Semda gelince; onlar korkun bir sesle deiime/ykma uratldlar.
6
da gelince; onlar grltl ve azgn bir frtna ile deiime/ykma uratlverdiler.
7
Allah, o frtnay zerlerine yedi gece sekiz gndz pepee musallat etmiti. yle ki, o
toplumu, frtnann iinde, ii bo hurma ktkleri gibi yere serilmi hlde grrsn.
8
Bak imdi grebilir misin onlara ait herhangi bir kalnt?
9
Firavun, ondan ncekiler ve alt stne getirilenler, o hata ile geldiler.
10
Sonra da onlar Rablerinin elisine kar geldiler de Rableri, onlar pek iddetli bir
yakalayla yakalayverdi.
11,12
phesiz Biz, onu size bir ibret yapalm ve belleyici kulaklar bellesin diye sular kabarnca
sizi gemide Biz tadk.
317
(78/69, Hkka/4-12)
315 Bkz. 27 nolu not.
316 Bkz. 37 nolu not.
317 Bu pasaj (4-12. yetleri), gerekleecek olann daha iyi anlalmas iin, ana pasajn sonunda tertip ettik.
Necm: 362
38-43
Artk grdklerinize ve grmediklerinize kasem olsun ki phesiz Kurn, erefli bir Eli
szdr. Ve o, bir air sz deildir. Siz ne az inanyorsunuz! Bir khin sz de deildir. Siz ne
az dnyorsunuz/tleniyorsunuz! Kurn, lemlerin Rabbinden indirilmedir.
44-47
Eer Eli/Muhammed, baz szleri Bizim szlerimiz olarak ortaya srseydi, kesinlikle
Ondan tm gcn alrdk. Sonra Ondan can damarn kesinlikle keserdik. Artk sizden hi biriniz
Ona siper de olamazdnz.
48
Ve phesiz Kurn, Allahn korumas altna girmi kiiler iin bir ttr.
49
Ve Biz kesinlikle sizden yalanlayanlarn varln biliyoruz.
50
Ve phesiz Kurn, kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenler iin bir
hasrettir.
51
Ve phesiz Kurn, kesin bilginin gereidir.
52
O hlde, ok byk Rabbinin ismini temize kar!
(78/69, Hkka/38-52)
MERC SRES
MEKKE DNEM
Necm: 363
1-3
Bir isteyen, ykselme zamanlar sahibi Allahtan, kendisini savacak kimsenin olmad;
engellenemeyen, kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselere zg, olacak
azab istedi.
4
Haberci yetler ve vahiy, miktar elli bin yl olan bir gn iinde Ona ykselir/ yeryznden
ekilir.
5
O hlde sen, gzel bir sabr ile sabret.
6,7
phesiz Biz, olacak azab ok yakn grrken, onlar onu ok uzak gryorlar.
8-10
O gn gk erimi bir maden gibi olur. Dalar da atlm renkli yn gibi olur. Ve bir scak;
yakn dost bir scak; yakn dosta sormaz.
11-14
Birbirlerine gsterilmi olduklar hlde sulu, o gnn azabndan kurtulmak iin
oullarn, eini ve kardeini, kendisini barndran, iinde yetitii tm ailesini ve yeryznde
bulunanlarn hepsini fidye/kurtulmalk versin sonra da kendini kurtarabilsin ister.
15-18
Kesinlikle o sulunun dnd gibi deil! O, srtn dnen ve yz evireni, toplayp da
kasada yan aran, kavurup soyan, alevlenen bir atetir.
(79/70, Meric/1-18)
Necm: 364
19-21
phesiz insan dayanksz ve huysuz oluturulmutur; kendisine ktlk dokundu mu
szlanr. Kendisine hayr dokundu mu/ kendisi varlkl klndnda da kk bir yardm bile
engeller.
22
Ancak saltlar [ml ynden ve zihinsel adan destek olmay; toplumu aydnlatmay
ilkeletirmiler] bunun dndadr.
23
Saltlar ki saltlarn [ml ynden ve zihinsel adan destek olmalarn; toplumu
aydnlatmay] srdrenlerdir.
24,25
Ve saltlar, kendi mallarnda, isteyen ve istemekten utanan yoksullar iin belli bir hak
olan kimselerdir.
26
Ve saltlar, ceza gnn tasdik ederler.
27
Ve saltlar, Rablerinin azabndan korkanlardr.

28
phesiz Rablerinin azabndan gvende olunmaz.
29-31
Ve saltlar, rzlarn koruyanlardr. Ancak eleri ve szlemelerinin sahip olduklar
318
haritir. nk onlara yaklatklarnda knanmazlar. Artk tesini isteyenler; ite onlar snr
aanlarn ta kendileridir.
32
Ve saltlar, emanetlerine ve ahitlerine riyet ederler.
33
Ve saltlar, hitliklerini yerine getirirler.
34
Ve saltlar, saltlar [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma
ilkeleri] zerine korumacdrlar.
35
te bu saltlar, cennetlerde arlanrlar.
(79/70, Meric/19-35)
318 Bkz. 303 nolu not.
Necm: 365
36,37
imdi kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimselere ne oluyor da,
her yandan, grup grup boyunlarn uzatarak sana doru kouyorlar?
38
Onlardan her biri, bir nimet cennetine girdirileceini mi umuyor?
39
Kesinlikle onlarn dnd gibi deil! Biz, onlar bildikleri eyden oluturduk.
40,41
Artk hayr. Doularn ve batlarn Rabbine kasem ederim ki Biz, onlarn yerine
kendilerinden daha hayrl olanlar getirmeye kesinlikle g yetirenleriz. Ve Biz, nne geilenler
deiliz.
42
Sen onlar hemen brak da, vaat edilen gnlerine kavuuncaya dek boa urasnlar ve
oynayadursunlar.
43
O gn onlar, kabirlerinden frlaya frlaya karlar. Sanki dikili bir eye kouyorlar gibi.
44
Gzleri horluktan aa dm ve kendileri aala brnm bir hlde. te bu, onlarn
tehdit edilegeldikleri gndr!
(79/70, Meric/36-44)
NEBE SRES
MEKKE DNEM
Necm: 366
1-3
Hangi eyden; kendilerinin, hakknda ayr ayr inanca sahip olduklar byk, nemli o
haberden mi soruuyorlar?
4
Kesinlikle onlarn dnd gibi deil! Onlar, yaknda bilecekler.
5
Yine, kesinlikle onlarn dnd gibi deil! Onlar, yaknda bilecekler.
6,7
Biz yeryzn bir beik, dalar da birer direk yapmadk m?
8
Ve Biz, sizi ift ift oluturduk.
9
Ve Biz, sizin uykunuzu bir dinlenme yaptk.
10
Ve Biz, geceyi bir elbise yaptk.
11
Ve Biz, gndz bir geim zaman yaptk.
12
Ve sizin stnze yedi salam bina ettik.
13
Ve k saan bir kandil yaptk.
(80/78, Nebe/1-13)
Necm: 367
14-16
Ve Biz, sktrlm bulutlardan, kendisiyle taneler, otlar, sarma-dola balar ve baheler
karalm diye arl arl bir su indirdik.
17
Kukusuz Ayrma gn kararlatrlm bir buluma vakti olmutur.
18
O gn Sra flenir;
319
siz de hemen blkler hlinde gelirsiniz.
19
Gkyz de alp kap kap oluvermitir.
20
Dalar da yrtlp serap oluvermitir.
21,22
Kukusuz cehennem, azgnlar iin son varlacak yer olarak, gzetleme/pusu yeri
olmutur.
23
Orada darlk/ktlk iinde kalacaklardr.
24
Orada bir serinlik ve iecek bir ey tatmazlar.
25,26
Ancak yaptklarna uygun bir ceza olarak bir kaynar su ve irin tadarlar.
27
phesiz onlar, hesab ummazlard.
28
Ve yetlerimizi/almetlerimizi/gstergelerimizi yalanladka yalanladlar.
29
Oysa Biz her eyi yazarak saydk, dktk.

30
Haydi tadn! Bundan byle size azaptan baka bir ey artrmayacaz.
31-37
Kesinlikle Allahn korumas altna girmi kiiler iin, Rabbinden; gklerin, yerin ve bu
ikisi arasndakilerin Rabbinden; Rahmndan [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet
eden Allahtan] bir karlk ve yeterli bir ba olarak korunaklar/ kurtulu meknlar; sulak balar-
baheler, zmler, hepsi bir seviyede tomurcuklar; iek baheleri, dolu dolu su kaplar vardr.
Onlar, orada bo bir sz ve yalan duymazlar. Onlar, Onun huzurunda sz sylemeye g
yetiremezler.
(80/78, Nebe/14-37)
319 Bkz. 27 nolu not.
Necm: 368
38-40
ndirilmi yetler ve vahiy, tank olarak saf saf dikildikleri gn, Rahmnn [yaratt
btn canllara dnyada oka merhamet eden Allahn] izin verdikleri dnda hi kimse
konuamaz. Ve o izin verilen, doruyu syler: te bu, hak gndr. Artk dileyen Rabbine bir
snak edinir. phesiz Biz sizi yakn bir azap ile uyardk. O gn, kii iki gcnn/mal ve
evresinin ne takdim ettiine bakar/yaptklaryla yz yze gelir ve kfir; Allahn ilhln ve
rabliini bilerek reddeden kii: Ah ne olayd, ben bir toprak olsaydm der.
(80/78, Nebe/38-40)
NZT SRES
MEKKE DNEM
Necm: 369
1-5
Evrendeki ekim kuvveti, evrendeki itme kuvveti,
yldzlar; galaksiler; gne, ay ve bunlarn kendi eksenlerinde ve bal olduu yldz
evresindeki yrngelerde yzmesi, bu sayede gece, gndz ve dier yaam koullarnn, med-
cezirin, gece-gndzn, mevsimlerin olumas,
tm canl trlerinin ve bitkilerin yaam koullarnn ayarlanmas kanttr ki
Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenler iin srekli sknt, bunalm ve vicdan azab
vesilesi olan,
mminlere hem kolay, hem de kolaylatran, onlara mjdeler veren, onlarn mutlu olmalarn
salayan,
elden ele, dilden dile, gnlden gnle dolap duran, hep ne geen, nemseten ve kiisel ve
sosyal tm ileri ayarlayan, her ie ait emirlerinin, yasaklarnn olmas; ilkeler koyan Kurn
yetleri kanttr ki,
320
26
phesiz bunda; o gn, kiinin iki gcnn/mal ve evresinin ne takdim ettiine
bakp/yaptklaryla yz yze gelip ve kfir; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kiinin,
Ah ne olayd, ben bir toprak olsaydm demesinde, saygyla, sevgiyle bilgiyle rperti duyacak
kimseler iin bir ibret vardr.
321
(81/79, Nzit/1-5, 26)
Necm: 370
10,11
Onlar, Biz tekrar eski hlimize mi dndrlecekmiiz? Biz, rm kemikler olduktan
sonra m diyorlar.
12
Dediler ki: yleyse bu ok zararl bir dntr.
27-33
Oluturulua siz mi daha etinsiniz yoksa gk m? G, Allah yapt; boyunu ykseltti,
sonra da onu dzene koydu, gecesini karartt ve n parlakln kartt. Ve ondan sonra, sizin ve
hayvanlarnz iin bir yararlanma olmak zere yeryzn dedi/ yeryznden suyunu ve otlan
kard, dalar da demirledi/salam bir ekilde yerletirdi.
6
O gn, sarsan sarsacak.
7
Onu ikinci bir sarsnt izleyecek.
8
Yrekler o gn titreyerek arpar.
9
Onlarn gzleri saygldr.
13
te o, bir tek haykrtr.
14
Bir de bakmsn onlar meydandadr.
34
Artk o en byk felaket geldii vakit,
35
O gn, insan ne yaptn iyice anlayacak.
36
Gren kimseler iin cehennem apak gsterilecek.
37-39
Artk her azm ve dnya hayatn tercih etmi kimseye gelince, ite phesiz
cahm/cehennem, varlacak yerin ta kendisidir.
40,41
Rabbinin makamndan korkan ve kendini bo-ireti arzudan meneden kimseye gelince;
artk, hi phesiz cennet, barnan ta kendisidir.
320 yetin lafz anlam, O, suya batrrcasna/batrarak skp ekenler; o, zorlamadan yumuaklkla ekenler ve o, yzdke
yzp gidenler; derken ne getike geip de bir i evirenler kanttr ki eklindedir. Biz Meal mecz anlamn verdik.
321 Resmi Mushaf'taki Nzit sresi yetleri, teknik nedenler ve anlam bilgisi gerei farkl tertip ettik.
(81/79, Nzit/10-12, 27-33, 6-9, 13-14, 34-41)
Necm: 371
42
Sana o kymetin kopu zamanndan soruyorlar; onun demir atmas ne zaman?
43
Onun anlmasndan sende ne var ki?
44
Onun sonucu sadece senin Rabbine aittir.
45
Sen, ancak kymetin kopu zamanna, saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duyan kiilerin
uyarcssn.
46
Sonra onlar onu grecekleri gn, dnyada bir akam veya kuluundan baka durmam
gibidirler.
(81/79, Nzit/42-46)
Necm: 372
15
Msnn haberi sana geldi mi?
16,17
Hani, Rabbi ona mukaddes Tuv vadisinde/iki kez temizlenmi vadide seslenmiti:
Firavuna git! phesiz o azd.
18,19
Sonra de ki: Arnmaya var msn? Ve de seni Rabbine klavuzlayaym da Ona saygyla,
sevgiyle, bilgiyle rperti duyasn!
20
Sonra da Ms, Firavuna o en byk almeti/gstergeyi gsterdi.
21-24
Sonra da Firavun, yalanlad ve kar geldi. Sonra abucak arka dnd. Sonra toplayp
seslendi de: Ben, sizin en yce Rabbinizim! dedi.
35
Allah da, dnya ve hiret azabyla yakalayverdi.
(81/79, Nzit/15-25)
NFTR ve NKK SRELER
MEKKE DNEM
Necm: 373
1-5
Gk atlad zaman, yldzlar dklp dald zaman, denizler yarlp aktld zaman,
kabirler altst edildii zaman; kii, nnden gnderdii ve geri brakt eyleri renmitir.
(82/82, nfitr/1-5)
Necm: 374
6-8
Ey insan! stn kerem sahibi olan, seni oluturan, sonra da sana bir dzen iinde biim
veren, sonra da seni dengeleyen, diledii bir srette seni tertip eden Rabbine kar seni aldatan ey
nedir?
9-12
Kesinlikle sizin dndnz gibi deil! Aslnda siz, phesiz zerinizde, yaptnz
eyleri ezberleyen, saygn yazclar olmasna ramen, Dini yalanlyorsunuz.
13
phesiz ki ebrar/iyi adamlar, elbette bol nimet, mutluluk cennetinin iindedirler.
14-16
Din-iman tanmayp ktle batm olanlar da kesinlikle cehennemdedirler. Din Gn
ondan kaybolmamak zere oraya yaslanacaklardr.
17
Din Gnnn ne olduunu sana ne bildirdi?
18
Sonra bir kere daha, Din Gnnn ne
olduunu sana ne bildirdi?
19
Din Gn, kimse kimseye efendilik yapamaz. Ve o gn;
nikak 1-5
gk
yarld, Rabbine kulak verdii ve gerekletirildii zaman; yeryz de dmdz olduu, iinde ne
varsa att, boald ve Rabbine kulak verdii ve gerekletirildii zaman
19
buyruk, Allaha aittir.
6
Ey insan! phesiz sen Rabbine doru kotuka koan birisin. Sonunda da Ona
kavuacaksn.
7-9
Artk, kitab sa eline verilen kiiye gelince; o, kolay bir hesapla hesaba ekilecek ve o,
sevinli olarak yaknlarna dnecektir.
10-14
Kitab kendisine arkasndan verilen kiiye gelince de o, lm aracak ve alevli atee
girecektir. phesiz o, yaknlar iinde sevinli idi. phesiz o, asla dnmeyeceine kani idi.
15
Hayr, phesiz Rabbi onu ok iyi grendi.
16-19
O hlde, o afak, gece ve iinde barndrd eyler derlendii zaman o ay kanttr ki, siz
kesinlikle hlden hle biniyorsunuz [srekli deieceksiniz, asla yok olup gitmeyeceksiniz].
20,21
O hlde onlara ne oluyor? man etmiyorlar ve kendilerine Kurn okunduu vakit boyun
eip teslimiyet gstermiyorlar/ikna olmuyorlar?
22
Aksine kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan o kimseler
yalanlyorlar.
23
Hlbuki Allah, ilerinde sakladklarn en iyi bilendir.
24
Artk sen onlara elem verici bir azab mjdele.
25
Ancak iman etmi ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimseler bunun dndadr, onlar iin
tkenmez bir cret/dl vardr.
(82/82, nfitr/6-19+83/84, nikk/1-25)
RM SRES
MEKKE DNEM
Necm: 375
1
Elif/1, Lm/30, Mm/40.
322
2-6
Rmlar/ Bizansllar, yeryznn en alak/ ukur yerinde yenildiler. Onlar, bu yenilgilerinin
ardndan da birka yl iinde galip geleceklerdir. Bundan nce ve sonra emir Allahndr. Ve o gn
mminler, Allahn yardmyla sevineceklerdir. Allah, Kendisinin bir vaadi olarak dilediine
yardm eder, galip klar. Allah, vaadinden dnmez. Ama insanlarn ou bilmezler. O, en stn, en
gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, engin merhamet
sahibidir.
7
nsanlarn ou, basit dnya yaamndan grneni bilirler. Ve onlar, hireti
nemsemeyenlerin ta kendileridirler.
(84/30, Rm/1-7)
Necm: 376
8
Kendi ilerinde hi dnmediler mi ki, Allah gklerde, yerde ve bu ikisi arasnda bulunan
her eyi ancak hak ile ve belirlenmi bir sre iin oluturmutur? Ve phesiz insanlardan ou,
Rablerine kavumay kesinlikle bilerek reddedenlerdir/ inanmayanlardr.
9
Onlar, yeryznde gezip de kendilerinden ncekilerin kbetlerinin nasl olduuna
bakmadlar m? Onlar, kendilerinden daha gl idiler; yeryzn kazp altst etmiler, onu
bunlarn imar ettiklerinden daha ok imar etmilerdi. Elileri de onlara nice ak delilleri
getirmilerdi. O hlde Allah onlara hakszlk edecek deildi, fakat onlar irk koarak kendilerine
hakszlk etmekteydiler.
10
Sonra Allahn yetlerini/ almetlerini/ gstergelerini yalanladklar iin, ktlk eden o
kimselerin kbetleri, en kt oldu. Onlar alay da ediyorlard.
(84/30, Rm/8-10)
Necm: 377
11,12
Allah, oluturmay ilkin yapar, sonra onu iade eder. Sonra da Ona dndrlrsnz.
Kyametin kopu annda da sulular, midi keserler.
13
Onlar iin ortak kotuklarndan, efaat; yardm, kayrma yapacaklar da bulunmaz. Ve onlar,
ortaklarn reddettiler/ kabul etmeyenler oldular.
14
Ve Saatin dikildii gnde de, ite o gn onlar
ayrlrlar.
15
imdi iman etmi ve dzeltmeye ynelik iler yapm kimselere gelince; artk onlar, bir
bahe iinde neelendirilirler.
16
Kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden, yetlerimizi ve hiret
bulumasn yalanlayan u kimselere de gelince, ite onlar azap iinde hazr bulundurulurlar.
17,18
O hlde, yapmanz gereken, akama erdiinizde, sabaha erdiinizde, gece srasnda,
leye erdiinizde; her zaman Allahn tm noksan sfatlardan arndrlmasdr! Gklerde ve yerde
de tm vgler sadece Ona aittir.
19
O, lden diriyi karr, diriden de ly karr ve yeryzne lmnden sonra hayat verir.
Sizler de ite yle karlacaksnz.
322 Bkz. 8 nolu not.
(84/30, Rm/11-19)
Necm: 378
20
Onun, sizi bir topraktan oluturmas da Kendisinin almetlerinden/ gstergelerindendir.
Sonra da siz, imdi, dalp-yaylan bir beersiniz.
21
Yine Onun almetlerinden/ gstergelerindendir ki, sizin iin nefislerinizden kendilerine
snrsnz diye eler oluturmu, aranza bir sevgi ve merhamet koymutur. phesiz ki bunda
iyiden iyiye dnecek bir toplum iin nice almetler/ gstergeler vardr.
22
Yine gklerin ve yerin oluturuluu, dillerinizin ve renklerinizin deiiklii Onun
almetlerinden/ gstergelerindendir. phesiz bunda bilginler iin nice almetler/ gstergeler
vardr.
23
Yine gecede ve gndzde uyumanz ve armaanlarndan rzk aramanz Onun
almetlerinden/ gstergelerindendir. phesiz bunda kulak verecek bir toplum iin nice almetler/
gstergeler vardr.
24
Yine Onun yetlerindendir ki, size hem korku ve hem de umut vermek iin imei
gsteriyor. Ve gkten bir su indiriyor da onunla yeryzne lmnden sonra hayat veriyor.
phesiz ki bunda akln kullanacak bir toplum iin nice almetler/ gstergeler vardr.
25
Gn ve yeryznn Kendi emriyle durmas yine Onun almetlerinden/
gstergelerindendir. Sonra sizi yeryznden bir tek arla ard zaman bir de bakarsnz ki
siz karlyorsunuz.
46
Size rahmetinden tattrsn, emriyle gemiler akp gitsin ve sahip olduunuz nimetlerin
karln dersiniz diye armaanlarndan rzk aramanz iin rzgrlar mjdeciler olarak
gndermesi de Onun almetlerinden/ gstergelerindendir.
26
Gklerde ve yerde kim varsa hepsi de Onundur. Hepsi de Ona sayg duyanlardr.
27
Ve O, oluturmay balatan, sonra onu evirip yeniden yapandr. Ve bu Ona ok kolaydr.
Ve gklerde ve yerde en yce rnek Onundur. Ve O, en stn, en gl, en erefli, malp
edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/
salam yapandr.
323
(84/30, Rm/20-25-46, 26-27)
Necm: 379
28
Allah, size kendinizden bir rnek veriyor: Hi size rzk olarak verdiimiz eylerde yasa ile
size teslim edilen kiilerden
324
ortaklarnz bulunur da onlarla siz eit olur ve kendinize
ekindiiniz/ deer verdiiniz gibi onlarla da karlkl ekinir misiniz/ birbirinize ayn deeri verir
misiniz, eit olur musunuz? te Biz, akln kullanan bir toplum iin yetleri byle aklarz.
29
Tam tersi, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapm kimseler, bilgisizce bo-ireti
arzularna uydular. Peki, Allahn arttn kim yola getirebilir? Onlar iin yardmclardan da
yoktur.
(84/30, Rm/28-29)
323 Resmi Mushaf'ta 46. srada yer alan bu yeti, aidiyeti gerei burada tertip ettik.
324 Bkz. 303 nolu not.
Necm: 380
30
O hlde sen yzn, eski inanlarn terk eden biri olarak dine, insanlar zerine ilk olarak
yoktan yaratm olduu Allahn ftratna dorult. Allahn oluturuunda deiiklik sz konusu
deildir. Dosdoru/ ayakta tutan din, budur. Fakat insanlarn ou bilmiyorlar.
31,32
Kalben Ona ynelenler olarak, Allahn korumas altna girin, salt ikame edin [ml
ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturun-ayakta tutun],
ortak koanlardan; dinlerini para para blm, ayrlk gruplara ayrlm kimselerden de
olmayn. Her ayrlk grup kendi yanlarndaki eylerle bbrlenmektedir.
(84/30, Rm/30-32)
Necm: 381
33,34
nsanlara bir sknt dokununca da, Rablerine ynelerek Ona yalvarrlar. Sonra, onlara
Kendinden bir rahmet tattrnca, bir de bakarsn ki, ilerinden bir grup, kendilerine verdiimiz
nimetlere iyilikbilmezlik etmek iin Rablerinin ortaklar olduunu kabul ederler. Haydi,
yararlann bakalm! Yaknda bileceksiniz.
35
Yoksa Biz, onlara bir delil indirmiiz de o delil, onlarn Allaha ortak kotuklar eyleri mi
sylyor?
36
Biz insanlara bir rahmet tattrdmz zaman da, onunla marrlar. Ellerinin nceden yapt
eyler sebebiyle kendilerine bir ktlk isabet ederse, hemen onlar umutsuzlua derler.
37
Onlar, phesiz Allahn diledii kimseye rzk serdiini ve llendirdiini de mi
grmediler? phesiz bunda iman edecek bir toplum iin almetler/ gstergeler vardr.
38
yleyse, yaknlk sahibine; yurtlarndan karlan fakirlere, miskine ve yolcuya hakkn ver.
Bu, Allahn rzasn dileyenler iin daha hayrldr. Ve bunlar durumunu koruyan, zafer kazanan
kimselerin ta kendileridir.
39
Ve insanlarn mallar iinde artsnlar diye ribadan verdikleriniz, Allah yannda artmaz.
Allahn rzasn dileyerek zekttan/ vergilerinizden verdikleriniz te o kimseler, kat kat
arttranlarn ta kendileridir.
(84/30, Rm/33-39)
Necm: 382
40
Allah, sizi oluturan, sonra size rzk veren, sonra sizi ldren ve sizi diriltendir. Hi sizin
ortak kotuklarnzdan, bunlardan birini yapacak kimse var m? Allah, onlarn ortak kotuklarndan
arnk ve ok ycedir.
41
nsanlar dnerler diye; kendilerinin elleriyle kazandklar eyler yznden, yaptklarnn bir
ksmn onlara tattrmak iin karada ve denizde kargaa ortaya kt.
42
De ki: Yeryznde gezin de bundan ncekilerin kbeti nasl olmu bir bakn. Onlarn ou
ortak koanlar idiler.
43-45
yleyse, Allahtan, geri evrilmesi olmayan bir gn gelmeden nce yzn
dosdoru/koruyan dine evir. O gn onlar, Allahn, iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapan
kimselere armaanlarndan karlk vermesi iin blk blk ayrlrlar. phesiz O, kfirleri;
Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddedenleri sevmez. Kim kfrederse; Allahn ilhln
ve rabliini bilerek reddederse, artk bu reddi/ inanmay kendi aleyhinedir. Kim de slihi ilerse,
artk onlar da kendileri iin dek/ rahat bir yer hazrlam olurlar.
48
Allah, rzgrlar gnderendir. Sonra rzgrlar, bir bulutu savururlar. Sonra Allah, onu
gkyznde nasl dilerse yle yayar ve onu para para yapar. Sonra da sen, onun derinliklerinde
yamur kar grrsn. te Allah, onu kullarndan diledii kimselere isabet ettirdii vakit, onlar
mjdelenirler, mutlu olurlar.
49
Hlbuki onlar, nceden; daha nce zerlerine indirilmeden evvel kesinlikle mit
kesenlerdirler.
50
yleyse Allahn rahmetinin eserlerine bir bak; yeryzn lmnden sonra nasl diriltiyor?
phe yok ki O, kesinlikle lleri diriltir ve O, her eye gc yetendir.
51
Ve andolsun ki Biz, bir rzgr gndersek de ekini sararm grseler, kesinlikle onun
arkasndan kfretmeye; Bizim ilhlmz ve rabliimizi bilerek reddetmeye balarlar.
52
Bu nedenle sen llere iittiremezsin. O daveti, arkalarn dnm giderlerken sarlara da
dinletemezsin.
53
Sen krleri de sapklklarndan doru yola gtremezsin. Sen ancak yetlerimizi, iman
edeceklere duyurursun; artk onlar Mslmanlardr.
54
Allah, sizi gsz olarak oluturandr. Sonra gszln arkasndan kuvvet getirdi. Sonra
kuvvetin arkasndan gszlk ve ihtiyarlk getirdi. O, dilediini oluturur. Ve O, en iyi bilendir,
en iyi g yetirendir.
(84/30, Rm/40-45, 48-54)
Necm: 383
55
Ve kymetin kopaca gn gnahkarlar bir saatten fazla durmadklarna yemin ederler.
Onlar ite byle dndrlyorlard.
56
Kendilerine bilgi ve iman verilen kimseler de diyecekler ki: Andolsun ki Allahn
yazsnda, dirilme gnne kadar kaldnz. te bu, lmden sonra dirilme gndr. Fakat siz bunu
bilmiyordunuz.
57
Artk o gn irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlara mazeretleri yarar salamaz.
Onlar, balanmazlar da.
(84/30, Rm/55-57)
Necm: 384
58
Ve andolsun ki Biz, insanlar iin bu Kurnda tm rneklerden kesinlikle rnekler getirdik.
Ve andolsun ki sen, onlara bir yet de getirsen o kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddetmi olan o kimseler: Siz, sadece, btl eyleri ortaya koyanlarsnz diyeceklerdir.
59
te, bilmeyen kimselerin kalpleri zerine Allah byle damga vurur.
47
Ve andolsun ki Biz, senden nce birtakm elileri toplumlarna gnderdik de, onlar onlara,
apak delilleri getirdiler. Sonra Biz, gnah ileyen kimseleri yakalayp cezalandrarak adaleti
saladk. Mminlere yardm da, Bizim zerimize bir hak idi.
325
60
imdi sen sabrl ol. phesiz Allahn vaadi haktr. Sakn kesin inanmam kimseler, seni
hafifletirmesinler.
(84/30, Rm/58-59, 47, 60)
325 Resmi Mushaf'taki 47. yeti, aidiyeti gerei burada tertip ettik.
ANKEBT SRES
MEKKE DNEM
Necm: 385
1Elif/1, Lm/30, Mm/40.
326
2,3
nsanlar, denenmeden, man ettik demeleriyle braklvereceklerini mi sandlar? Ve
andolsun ki Biz, onlardan ncekileri de saflatrlmalar iin atelere/ skntlara sokmutuk. Artk
elbette Allah, doru kimseleri bildirecektir ve elbette yalanclar da kesinlikle bildirecektir.
4-6
Yoksa ktlk yapanlar, Bizi ne geebileceklerini/ Bizden kaabileceklerini mi
sanyorlar? lke olarak benimsedikleri ey, ne ktdr! Kim Allaha kavumay umuyorsa, hi
phesiz ki Allahn belirledii zaman kesinlikle gelicidir. Ve O, en iyi duyandr, en iyi bilendir. Ve
kim gayret gsterirse, ancak kendisi iin gayret gsterir. phesiz Allah, kesinlikle lemlerden
zengindir.
7
Ve inanan ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimseler, onlarn ktlklerini, elbette
rteceiz ve kesinlikle onlara yaptklarnn daha gzeli ile karlk vereceiz.
8
Ve Biz, insana, ana-babasna iyi davranmasn ykmllk olarak ulatrdk. Eer o ikisi,
seni, hakknda bilgin olmayan bir eyi Bana ortak koman iin zora koarlarsa, artk o ikisine itaat
etme. Dnnz ancak Banadr. O zaman, size yapm olduklarnz haber vereceim.
9
man eden ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimseleri de, kesinlikle onlar slih kiiler iine
katacaz.
10
nsanlardan kimi de vardr ki, Allaha inandk der, sonra da Allah urunda eziyet olunduu
zaman, insanlarn verdii sknty Allahn azab gibi tutar. Ve eer Rabbinden bir yardm gelecek
olsa, kesinlikle, phesiz biz sizinle beraber idik diyeceklerdir. Hlbuki Allah, onlarn
gslerindekileri en iyi bilen deil midir?
11
Ve Allah, elbette iman etmi kiileri bilir/ bildirir, elbette ikiyzlleri de bilir/ bildirir.
(85/29, Ankebt/1-11)
Necm: 386
12
Ve kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenler, mminlere: Bizim
yolumuza uyun, kesinlikle sizin hatalarnz/ gnahlarnz biz yklenelim dediler. Oysa onlarn
hatalarndan, ne olursa olsun hibir eyi onlar tayc deillerdir. Onlar, kesinlikle yalancdrlar.
13
Onlar, elbette kendi yklerini ve kendi ykleriyle birlikte nice ykleri de tayacaklar. Ve
uydurup durduklar eylerden kymet gn kesinlikle sorgulanacaklardr.
18
Ve eer siz yalanlarsanz bilin ki, sizden nceki birtakm mmetler de yalanlamt. Eliye
den de apak tebliden baka bir ey deildir.
327
(85/29, Ankebt/12-13, 18)
Necm: 387
19
Onlar, Allahn oluturmay nasl balattn, sonra da bunu tekrarladn da m
grmediler? phesiz bu, Allaha gre ok kolaydr.
20-22
De ki: Yeryznde gezip dolan da, Onun oluturmaya nasl baladna bir bakn.
Sonra Allah, son yapy ina edecektir. phesiz Allah, her eye g yetirendir. O, diledii kimseye
azap eder, diledii kimseye de rahmet eder. Ve siz yalnzca Ona dndrleceksiniz. Ve siz
326 Bkz. 8 nolu not.
327 Resmi Mushaf'taki 14-17. yetleri, 23-24. yetler arasnda tertip ettik.
yeryznde ve gkte ciz brakanlar deilsiniz. Ve sizin iin Allahn astlarndan bir koruyucu, yol
gsterici yakn ve yardmc yoktur.
23
Ve Allahn yetlerini/ almetlerini/ gstergelerini ve Ona kavumay bilerek reddeden/
inanmayan kimseler, ite onlar Benim rahmetimden mitlerini kesmilerdir ve onlar, kendileri iin
ackl bir azap olanlardr.
(85/29, Ankebt/19-23)
Necm: 388
14
Ve andolsun ki Biz, Nhu kendi toplumuna eli gnderdik de, ilerinde elli yl skntsz
nice uzun skntl seneler kald. Sonunda, onlar irk koarak yanl; kendi zararlarna ilerini
srdrrken tufan kendilerini yakalayverdi.
15B
ylece Biz, onu ve gemi halkn kurtardk ve gemiyi/ cezay/ kurtuluu lemlere bir
almet/gsterge yaptk.
16,17
brhmi de eli gnderdik/kurtardk. Hani o, toplumuna: Allaha kulluk edin ve Onun
korumas altna girin. Eer bilirseniz bu sizin iin daha hayrldr. phesiz siz Allahn astlarndan
birtakm putlara tapyorsunuz ve yalan uyduruyorsunuz. Haberiniz olsun ki sizin Allahn
astlarndan mabut diye o taptklarnz, sizin iin bir rzk vermeye g yetiremezler. Onun iin rzk
Allah yannda arayn ve Ona kulluk edin ve Ona sahip olduunuz nimetlerin karln deyin.
Yalnzca Ona dndrleceksiniz demiti.
24
Sonra brhmin toplumunun cevab, yalnzca: Onu ldrn veya yandrn/ ileri derecede
skntya sokun demeleri oldu. Sonra da Allah onu ateten/ skntdan kurtard. phesiz bunda,
iman edecek bir toplum iin almetler/ gstergeler vardr.
25
Ve brhm dedi ki: Siz, srf aranzdaki dnya hayatnda sevgi iin Allahn astlarndan
birtakm putlar edindiniz. Sonra kymet gn, kiminiz kiminizi tanmayacak, kiminiz kiminizi
dlayp gzden karacaktr. Varacanz yer de cehennemdir. Ve sizin iin yardmclardan da
yoktur.
26
Bunun zerine ona Lt inand. Ve brhm dedi ki: Ben Rabbime hicret ediciyim.
phesiz O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olann,
en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/ salam yapann ta kendisidir.
27
Ve Biz ona shk ve Yakbu baladk. Ve soyu iinde peygamberlik ve Kitap verdik.
Ve Biz ona dnyada cretini verdik. phesiz o, hirette de slihlerdendir.
28,29
Ltu da gnderdik. Hani o toplumuna: phesiz siz, kesinlikle lemlerden sizden nce
gemi olanlarn yapmad bir hayszl yapyorsunuz! Siz phesiz, kesinlikle erkeklere
gidecek, yol kesecek ve toplantlarnzda edepsizlik yapacak msnz? demiti. Bunun zerine
toplumunun cevab, sadece, Doru syleyenlerden isen Allahn azabn bize getir! demeleri oldu.
30
Lt: Rabbim! u bozguncular toplumuna kar bana yardm et! dedi.
31
Ve elilerimiz brhme mjdeyi getirdiklerinde: Biz bu kentin halkn ykma
uratacaz dediler. phesiz orann halk irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan
kimseler idiler.
32
brhm: phesiz orada Lt var! dedi. Onlar: Biz orada kimlerin bulunduunu ok iyi
biliyoruz. Onu ve geride kalanlardan biri olan kars dndaki ailesini elbette kurtaracaz dediler.
33,34
Elilerimiz Lta geldiklerinde de o, onlar hakknda tasaland. Ve onlar sebebiyle eli-kolu
baland kald. Ve eliler: Korkma, tasalanma! phesiz biz, seni ve geride kalanlardan olan karn
hari yaknlarn kurtaracaz. phesiz biz, bu kent halknn zerine, hak yoldan kclk yapp
durmalar nedeniyle semadan bir azap indirteceiz dediler.
35
Ve andolsun ki Biz, akln kullanacak bir toplum iin oradan apak bir almet/ gsterge
braktk.
36
Medyene de kardeleri uayb gnderdik. Sonra uayb, Ey toplumum! Allaha kulluk
edin, hiret gnn mit edin, yeryznde bozguncular olarak karklk karmayn! dedi.
37
Bunun zerine onu yalanladlar, sonra da kendilerini bir sarsnt yakalayverdi ve
yurtlarnda diz st kekaldlar.
38
d ve Semd toplumlarn deiime/ ykma urattk. Onlarn deiime/ ykma uramalar,
onlarn yurtlarndan size kesinlikle besbelli olmutur. Ve eytan onlara, yaptklarn ssledi de
onlar yoldan alkoydu. Hlbuki onlar grp anlayan kimselerdi.
39
Karunu, Firavunu ve Hmn da ykma urattk. Andolsun ki Ms onlara apak deliller
ile gelmiti de onlar yeryznde byklk taslamlard. Hlbuki onlar, geiciler deillerdi.
40
te hepsini gnahlar sebebiyle yakaladk: Onlardan kiminin zerine talar savuran
rzgrlar gnderdik, onlardan kimini korkun bir ses yakalad, onlardan kimini yerin dibine
geirdik, onlardan kimini de suda boduk. Ve Allah onlara hakszlk etmiyordu velkin onlar irk
komak sretiyle kendilerine hakszlk ediyorlard.
(85/29, Ankebt/14-17, 24-40)
Necm: 389
41
Allahn astlarndan yardmc, yol gsterici, koruyucu yakn edinenlerin durumu, ev edinen
dii rmcein durumu gibidir. phesiz evlerin en r de kesinlikle dii rmcek evidir.
Keke onlar, bilselerdi.
42
phesiz Allah, onlarn, Kendisinin astlarndan hangi eye yalvardklarn bilir. Ve O, en
stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olandr, en iyi yasa
koyan, bozulmay iyi engelleyen/ salam yapandr.
43
Ve Biz, bu rnekleri insanlara veriyoruz. Onlara da bilginlerden bakas akl erdiremez.
44
Allah, gkleri ve yeri hak ile oluturdu. phesiz bunda, iman edenler iin kesinlikle bir
almet/ gsterge vardr.
(85/29, Ankebt/41-44)
Necm: 390
45
Sen, sana kitaptan vahyedileni oku/ izle ve salt ikame et [ml ynden ve zihinsel adan
destek olma; toplumu aydnlatma kurumu olutur-ayakta tut]. Kesinlikle salt [ml ynden ve
zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumu], arlktan, ktlkten alkoyar. Ve
Allahn anlmas, elbette daha byktr. Ve Allah, yapp rettiiniz eyleri bilir.
46
Kendilerinden, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar hari, Kitap Ehli ile ancak
en gzel bir yolla mcdele ediniz ve: Biz, bize indirilene ve size indirilene inandk. Bizim
ilhmz ve sizin ilhnz birdir. Biz, sadece Allah iin islamlatran kimseleriz deyiniz.
(85/29, Ankebt/45-46)
Necm: 391
47
Ve ite bylece Biz, sana Kitab indirdik de kendilerine Kitap verdiklerimiz Kurna
inanyorlar. Ve ehli kitabn dndakilerden/ Araplardan da ona inananlar vardr. Ve Bizim
yetlerimizi ancak, kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek rtbas eden kimseler bile bile
reddeder.
48
Ve sen bundan evvel herhangi bir kitaptan okumuyordun; sen Kurn kendiliinden
yazmyorsun. Eer byle olsayd, btla inananlar kesinlikle kuku duyacaklard.
49
Tam tersi Kurn, kendilerine bilgi verilenlerin sinelerinde apak yetlerdir. Bizim
yetlerimizi de ancak yanl; kendi zararlarna i yapanlar bile bile reddederler.
50
Ve onlar, Ona Rabbinden almetler/ gstergeler indirilmeli deil miydi? dediler. De ki:
Almetler/ gstergeler ancak Allahn katndadr. Ben ise ancak apak bir uyarcym.
51
Kendilerine okunan Kitab phesiz Bizim sana indirmi olmamz onlara yetmedi mi?
Bunda, inanan bir toplum iin elbette ki bir rahmet ve bir t vardr.
52
De ki: Benimle sizin aranzda hit olarak Allah yeter. O, gklerde ve yerde olan eyleri
bilir. Btla inanan ve Allah bilerek reddeden/ inanmayan kimseler, ite onlar, zarara/ kayba
urayp ac ekenlerin ta kendileridir.
(85/29, Ankebt/47-52)
Necm: 392
53
Ve senden azab arabuk istiyorlar. Eer belirlenmi/ ad konmu bir sre sonu olmasayd,
azap onlara elbette gelmiti. Ve o azap, hi farknda olmadklar bir srada kendilerine anszn
elbette gelecektir.
54,55
Senden azab arabuk istiyorlar. phesiz cehennem de kesinlikle, kendilerini
stlerinden ve ayaklarnn altndan brd gnde kfirleri; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddedenleri kuatcdr. Ve O, Yapm olduklarnz tadn! der.
(85/29, Ankebt/53-55)
Necm: 393
56
Ey iman etmi kullarm! phesiz Benim yeryzm genitir. O hlde yalnz Bana kulluk
edin.
57
Her kimlii olan varlk lm tadcdr. Sonra da yalnzca Bize dndrleceksiniz.
58,59
Ve iman etmi, dzeltmeye ynelik iler yapm kimseler, elbette Biz onlar, iinde
srekli kalacaklar cennette, altlarndan rmaklar akan kklere yerletireceiz. alanlarn,
sabretmi olan ve sadece Rablerine iin sonucunu havale etmi olan kiilerin dl ne gzeldir!
(85/29, Ankebt/56-59)
Necm: 394
60
Kendi rzkn tayamayan nice kk-byk canl da vardr ki onlar da, sizi de Allah
rzklandrr. Ve O, en iyi iitendir, en iyi bilendir.
61
Yine andolsun ki onlara sorsan: Gkleri ve yeri kim oluturt, gnei ve ay kim kontrol
altna ald/ kullarn yararlanaca yap ve zellikte kim yaratt? Kesinlikle, Allah diyeceklerdir.
O hlde nasl evriliyorlar?
62
Allah, kullarndan dilediine rzk geniletir ve onun iin ayarlar. phesiz Allah, her eyi
en iyi bilendir.
63
Ve andolsun, eer onlara sorsan: Kim gkten suyu indirip de onunla yeryzn lmnden
sonra diriltti? Kesinlikle, Allah diyeceklerdir. De ki: Tm vgler, Allaha zgdr. Tersine
onlarn ou akllarn kullanmazlar.
64
Ve bu ireti dnya yaam, sadece bir elence ve oyundur. phesiz son yurt ise kesinlikle
hayatn ta kendisidir. Keke onlar, bilmi olsalard.
65,66
te onlar, gemiye bindiklerinde, dini yalnz Allaha zg klarak Ona yalvarrlar. Sonra
ne zaman ki onlar karaya karp kurtard, bir de bakarsn ki onlar, kendilerine verdiklerimize
iyilikbilmezlik etmek ve kazanl kmak iin Allahn ortaklar olduunu kabul ediyorlar. Artk
onlar, yaknda bilecekler.
(85/29, Ankebt/60-66)
Necm. 395
67
Yoksa kylarnda insanlarn zorla kaplp gtrlmesine ramen Mekkeyi, gvenli,
dokunulmaz yaptmz da grmediler mi? Hl btla m inanyorlar ve Allahn nimetine
iyilikbilmezlik mi ediyorlar?
68
Ve Allaha kar yalan uyduran yahut kendisine geldiinde, hakk yalanlayandan daha
yanl; kendi zararlarna i yapan kim olabilir? Kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddedenler iin cehennemde bir yer mi yok!
69
Ve Biz, Bizim urumuzda gayret gsterenleri, elbette Kendi yollarmza klavuzlayacaz.
Ve phesiz Allah, iyilik-gzellik retenlerle beraberdir.
(85/29, Ankebt/67-69)
MUTAFFFN SRES
MEKKE DNEM
Necm: 396
1-3
Yazklar olsun, insanlardan kendilerine bir ey aldklar zaman tam len, kendileri
ltkleri veya tarttklar zaman eksik len hilebazlara!
4-6
Onlar, byk bir gn iin; insanlarn lemlerin Rabbi iin ayakta dikilecekleri gn iin
tekrar diriltileceklerini bilmiyorlar m?
7-13
Kesinlikle onlarn dnd gibi deil! phesiz, din-iman tanmayp ktle
batanlarn kayd, kesinlikle, Siccindedir. Ve Siccinin ne olduunu sana ne bildirdi? -O,
rakamlanm/ yazlm bir kayttr! O gn, yalanlayanlarn; karlk gnn yalanlayanlarn vay
haline! Ve karlk gnn, kendisine yetlerimiz okunduu zaman, Eskilerin masallar demi
olan tm snrlar aan gnahkrlardan bakas yalanlamaz.
14
Kesinlikle onlarn dnd gibi deil! Onlarn kazandklar, kalpleri zerine pas
olmutur.
15
Kesinlikle onlarn dnd gibi deil! phesiz onlar, o gn Rablerinden kesinlikle
perdelenmilerdir.
16
Sonra onlar, hi phesiz cehenneme girecekler.
17
Sonra da: te bu, kendisini yalanlayp durduunuz eydir denilir.
18-21
Kesinlikle onlarn dnd gibi deil! Ebrarn/iyi adamlarn kayd, kesinlikle
Illyyindedir. Illyyinin ne olduunu sana ne bildirdi? Yaklatrlmlarn tank olduu
rakamlanm/ yazlm bir kayttr!
22-28
phesiz ki Ebrar/iyi adamlar, elbette, Naimin iindedirler, tahtlar zerinde beklenti
iindedirler. Yzlerinde nimetin aydnln grrsn. Onlar, mhrl saf bir ikiden sulanrlar. Ki
onun mhr/ neticesi misktir. Karm Tesnimdendir. Yaklatrlmlarn iecekleri bir
pnardandr. Artk yaranlar, ite bunda yarmaldrlar.
(86/83, Mutaffifn/1-28)
Necm: 397
29
phesiz su ileyen o kimseler, inanan kimselerden bir ksmna/ elilere glyorlard.
30
Onlara uradklar zaman da birbirlerine ka-gz iareti yapyorlard.
31
Kendi yaknlarna
dndkleri zaman da zevklenenler olarak dnyorlard.
32
Ve mminlerin bir ksmn/elileri
grdkleri zaman; phesiz ite bunlar, kesinlikle sapklardr diyorlard.
33
Hlbuki mminlerin bir ksm/ eliler, bu su ileyenlerin zerine beki olarak
gnderilmemilerdi/ eli yaplmamlard.
328
34-36
te bugn de inanm kimseler, koltuklar zerinde Kfirler; Allahn ilhln ve
rabliini bilerek reddeden bu kimseler ileyip durduklarnn cezasn buldular m? diye bakarak,
kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere glecek.
(86/83, Mutaffifn/29-36)
328 33. yet, Mealci ve Tefsirciler tarafndan, Oysa onlar mminler zerine beki olarak gnderilmemilerdi eklinde
anlalmtr. Bu anlam, yetin teknik yapsna uymaz. Ayrca, Resmi Mushaf: Nis/80; sr/54; r/48; Enm/104, 107;
Hd/86; Arf/60-61, Y-Sn/47; Mlk/9, 29 ve Zuhruf/47'nin yol gsterimi ile, beki olarak gnderilmeyen/eli
yaplmayan, sapklkla itham edilen ve almalarna glnen mminlerin bir ksm olan kiiler, yani Allah'n elileridir.
BAKARA SRES
MEDNE DNEM
Necm: 398
329
1
Elif/1, Lm/30, Mm/40.
330
2-4
te bu kitap; kendisinde hi kuku yoktur, ssz yerlerde iman eden, salt ikame eden [ml
ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlarn oluturan-ayakta tutan],
kendilerini rzklandrdmz eylerden Allah yolunda harcama yapan, sana indirilene ve senden
nce indirilene iman eden Allahn korumas altna girmi kiiler ki bunlar, hirete de kesinlikle
inanrlar iin bir klavuzdur.
5
te bunlar, Rablerinden bir klavuz zerindedirler. Yine ite bunlar, kurtulanlarn, kazanl
kanlarn ta kendileridir.
(87/2, Bakara/1-5)
Necm: 399
6
phesiz u kfirler; Allahn ilhln, rabliini bilerek reddetmi u kimseler; onlar
uyarsan da, uyarmasan da onlar iin birdir: onlar inanmazlar.
7
Allah, onlarn kalpleri ve kulaklar zerine mhr vurmutur; onlarn gzlerinin zerinde
perdeler vardr. Ve byk azap onlar iindir.
8,9
nsanlardan bir ksm da, inanan kiiler olmamalarna ramen Allaha ve hiret gnne
inandk derler. Allah ve inanm kimseleri aldatmaya alrlar. Hlbuki onlar, sadece kendilerini
aldatrlar da bilincine ermezler.
10
Onlarn kalplerinde hastalk vardr da Allah, onlara hastal artrd. Yalan sylemekte
olduklarndan dolay da onlar iin ac bir azap vardr.
11
Onlara, Yeryznde kargaa karmayn denildiinde de, Biz ancak dzelten kiileriz
derler.
12
Dikkatli olun! phesiz onlar, kargaa/karklk karanlarn ta kendileridir, fakat bilincine
ermiyorlar.
13
Ve onlara, nsanlarn inand gibi inann denilince, Biz, o akl ermezlerin inand gibi
mi inanacaz! derler. Dikkatli olun! phesiz onlar, akl ermezlerin ta kendileridir. Velkin
bilmiyorlar.
14
Onlar, inanm kimselere rastladklar zaman da, nandk dediler. Kt niyetli
elebalaryla babaa kaldklarnda ise, phesiz biz sizinle beraberiz, biz sadece alay edenleriz
dediler.
15
Allah, onlarla alay eder ve tuyanlar iinde serserice dolamalarna sre tanr/izin verir.
16
te onlar, doru yol karlnda sapkl satn alan kimselerdir de onlarn ticaretleri kr
etmedi ve onlar klavuzlandklar doru yolu bulan kimseler olmadlar.
17
Onlarn durumu, bir ate yakmak isteyen kimsenin durumu gibidir. Ate, ate yakan
kimsenin kenarn aydnlatnca, Allah, onlarn nrlarn giderdi ve onlar karanlklar iinde grmez
olarak brakt. -
18
Sardrlar, dilsizdirler, krdrler! Artk onlar dnmezler.-
329 Kurn'n bundan sonraki yetleri, Medne'de indii kabul edilen yetlerdir. Allah Elisi, Mekke'den Medne'ye g etmi
ve Medneliler kendisini devlet bakan yapmlardr. Raslullah'n buradaki hedef kitlesi, birinci plnda mnfklar ile
Medne ve evresinde yaayan Yahudilerdir. Bundan sonraki yetlerde genellikle bu mnfklar ve Yahudilere ynelik
tebliler ile slm devletinin temel ilkeleri yer alacaktr.
330 Bkz. 8 nolu not.
19
Yahut onlarn durumu; iinde karanlklar, gk grlts ve imek olan, gkten boanan bir
yamur gibidir. Onlar, lm korkusuyla yldrmlardan parmaklarn kulaklarna tkyorlar. Oysa
Allah, kfirleri; Kendisinin ilhln, rabliini bilerek reddedenleri epeevre kuatandr.
20
O imek nerdeyse gzlerini kapverecek. imek nlerini aydnlatt m aydnln iinde
yrrler, karanlk zerlerine kt m de dikilip kalrlar. Allah dilemi olsayd iitmelerini de,
grmelerini de giderirdi. phesiz Allah, her eye en ok g yetirendir.
(87/2, Bakara/6-20)
Necm: 400
21,22
Ey insanlar! Allahn korumas altna giresiniz diye, sizi ve sizden ncekileri oluturan,
yeryzn sizin iin bir dek, g de bir bina yapan, gkten su indirip de onunla sizin iin rzk
olarak rnlerden karan Rabbinize kulluk edin. Artk siz de, bile bile Allaha ortaklar komayn.
23
Ve eer kulumuza indirdiimizden kuku iinde iseniz, haydi onun mislinden bir sre siz
getirin, Allahn astlarndan tm tanklarnz da arn. Eer doru kimseler iseniz.
24
Sonra, eer bunu yapmadysanz ve asla yapamayacaksnz; yleyse kfirler; Allahn
ilhln, rabliini bilerek reddeden kimseler iin hazrlanm, yakt insanlar ve talar olan ateten
korunun.
(87/2, Bakara/21-24)
Necm: 401
25
nanm ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimselere de, phesiz kendileri iin
altlarndan rmaklar akan cennetlerin olduunu mjdele. Onlar, oradaki herhangi bir meyveden
her rzklandrllarnda, Bu, bizim daha nce rzklandmz eydir derler. Ve onlara onun
benzeenleri verildi. Orada ok temiz eler de yalnzca onlarndr. Ve onlar, orada srekli
kalanlardr.
(87/2, Bakara/25)
Necm: 402
26,27
phesiz Allah, bir sivrisinei, hatta daha daha kk olan bir eyi rnek vermekten
ekinmez. te iman eden kimseler bilirler ki, phesiz o hakktr, Rablerindendir. Kfirler; Allahn
ilhln, rabliini bilerek reddetmi olan o kimseler de artk, Allah byle bir rnek ile ne demek
istedi? derler. Allah, verdii rneklerle biroklarn artr, onunla biroklarn klavuzlar. Allah,
onunla sadece, sz verip antlatktan sonra Allaha verdikleri sz bozan, Allahn birletirmesini
emrettii eyi; iman-amel ayrlmazln bozan ve yeryznde bozgunculuk yapan hak yoldan
km kimseleri artr. te bunlar, zarara urayanlarn ta kendileridir.
28
Siz, nasl kfredersiniz; Allahn ilhln, rabliini nasl bilerek reddedersiniz? Oysa siz,
ller idiniz de sizlere O hayat verdi. Sonra O, sizleri ldrecek, sonra canlandracaktr. Sonra da
Kendisine dndrleceksiniz.
29
O, yeryznde ne varsa hepsini sizin iin oluturandr. Sonra da O, semaya egemenlik
kurdu;
331
onlar yedi gk olarak dzenledi. O, her eyi en iyi bilendir.
(87/2, Bakara/26-29)
331 Bkz. 52 nolu not.
Necm: 403
30
Ve bir zaman Rabbin, doadaki glere, phesiz Ben, yeryznde bir halfe getiren
Zatm demiti. Doadaki gler, Orada bozgunculuk yapan, kan dken birisini mi yapacaksn?
Oysa biz, Senin vgnle birlikte tm noksanlklardan arndryoruz ve Senin tertemiz; her trl
ktlk ve eksiklikten uzak olduunu haykryoruz demilerdi. Senin Rabbin, Ben sizin
bilmediiniz eyleri ok iyi bilirim demiti.
31
Ve senin Rabbin, deme o isimlerin tmn retti. Sonra hepsini doadaki glere sundu
ve Hadi, haber verin Bana unlarn isimlerini, eer doru kimseler iseniz dedi.
32
Doadaki gler, dediler ki: Sen her trl noksanlktan arnksn! Senin, bize retmi
olduunun dnda bizim iin bilgi diye bir ey yoktur. phesiz Sen, en iyi bilenin, en iyi yasa
koyann ta kendisisin.
33
Senin Rabbin dedi ki: Ey dem! Haber ver onlara, onlarn adlarn. Sonra da dem
onlara, onlarn adlarn haber verince, senin Rabbin, Dememi miydim Ben size! phesiz Ben,
gklerin ve yerin grlmeyenini, duyulmayann, sezilmeyenini, gemii, gelecei bilirim. Ve Ben,
sizin aa vurduklarnz ve sakladklarnz bilirim dedi.
34
Ve hani Biz, doadaki glere, deme boyun eip teslimiyet gsterin demitik de
blis/dnce yetisi dnda doadaki gler hemen boyun eip teslimiyet gstermiti. blis yan
izdi, byklendi. Ve o, her eyi bilerek reddedenlerden idi.
35
Ve Biz, Ey dem! Sen ve ein cennette iskn ediniz/buray yurt tutunuz, ikiniz de ondan
dilediiniz yerde bol bol nasiplenin ve u girift eye yaklamayn; mal/altn-gm tutkunu
olmayn, yoksa kendi benliine hakszlk edenlerden olursunuz dedik.
36
Bunun zerine eytn; blis/dnce yetisi onlar oradan kaydrd, iinde bulunduklar
ortamdan kard. Ve Biz, Birbirinize dman olarak inin, orada belirli bir vakte kadar sizin iin
bir karar yeri ve bir yararlanma vardr dedik.
37-39
Sonra da dem, Rabbinden birtakm kelimeler ald/kendine vahyedildi; Biz dedik ki:
Hepiniz oradan inin. Artk size Benim tarafmdan bir klavuz geldiinde, kim klavuzuma uyarsa,
onlar iin hibir korku yoktur; onlar mahzun da olmayacaklardr. Ve kfretmi; Allahn ilhln,
rabliini bilerek reddetmi ve yetlerimizi yalanlam kimseler; ite onlar, atein ashbdr. Onlar,
orada temelli kalcdrlar.
332
Sonra da Allah, onun tevbesini kabul etti. Kesinlikle O, tevbeleri
oka kabul eden, ok tevbe frsat verenin, ok merhametli olann ta kendisidir.
(87/2, Bakara/30-39)
Necm: 404
40
Ey srloullar! Size nimet olarak verdiim nimetimi hatrlayn, Benim ahdime/Bana
verdiiniz sze vefa gsterin ki, Ben de sizin ahdinize vefa gstereyim. Ve sadece Benden korkun/
sadece Bana ibdet edin.
41
Sizinle beraber olan Tevrt dorulayc olarak indirdiim Kurna
iman edin, Onun hak kitap olduunu bilerek reddedenlerin ilki siz olmayn. Benim yetlerimi ok
az bir bedelle satmayn. Ve sadece Benim korumam altna giriniz.
42
Ve siz bile bile hakk btla
kartrmaynz, hakk gizlemeyiniz.
43
Salt ikame ediniz [ml ynden ve zihinsel adan destek
olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturunuz-ayakta tutunuz], zekt/vergiyi veriniz, Allah
birleyenler ile birlikte siz de Allah birleyiniz.
44
Siz, insanlara birri/iyi adam olmay buyuracaksnz da kendinizi umursamayacak msnz?
Oysaki Kitab okuyup duruyorsunuz. Hl akletmeyecek misiniz?
45,46
Bir de sabretmekle, saltla [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu
aydnlatma ile] yardm isteyin. phesiz salt ve sabrla yardm isteme, saygl olanlardan;
332 Bkz. 96 nolu not.
gerekten Rablerine kavuacaklarna ve gerekten kendilerinin Ona dnc olduklarna inanan
kimselerden bakasna ok ar gelir.
***
47
Ey srloullar! Size verdiim nimeti ve phesiz Benim sizi lemlere fazlalkl kldm
hatrlayn.
48
Ve hibir kimsenin baka bir kimseye herhangi bir ey iin karlk demedii, hibir
kimseden yardmn, adam kayrmann kabul edilmedii, kimseden fidyenin/kurtulmaln
alnmad ve hibir kimsenin yardm olunmad gne kar Allahn korumas altna girin.
49
Ve hani Biz, bir zaman sizi, sizi azabn en ktsne arptran, oullarnz boazlayan,
kadnlarnz sa brakan Firavunun yaknlarndan kurtarmtk. Ve bunda size Rabbiniz
tarafndan byk bir bela vard.
***
50
Hani bir zamanlar da Biz, bol suyu/nehiri sizin iin yarp da sizi kurtarm, siz bakp
dururken Firavunun yaknlarn da suda bomutuk.
***
51
Ve hani Biz Msya krk geceyi vaat vermi, sonra da siz, kendi benliinize hakszlk
ederek, onun arkasndan altn ilh edinmitiniz.
52
Sonra Biz, sahip olduunuz nimetlerin karln dersiniz diye bundan sonra sizi
affetmitik.
53
Ve hani Biz, klavuzlandnz doru yolu bulursunuz diye, Msya, o kitab ve Furkn
vermitik.
54
Hani bir zamanlar Ms toplumuna, Ey toplumum! phesiz siz altna tapmakla kendi
kendinize hakszlk ettiniz. Gelin hemen Yaratcnza tevbe edin de benliklerinizi deitirin.
Bylesi, Yaratcnz nezdinde sizin iin hayrldr demiti. Sonra da Yaratcnz tevbenizi kabul
etti. phesiz Yaratcnz, tevbeleri oka kabul eden, ok tevbe frsat verenin, engin merhamet
sahibinin ta kendisidir.
***
55
Hani bir zamanlar da siz, Ey Ms! Biz, Allah aka grmedike sana asla
inanmayacaz demitiniz de bunun zerine siz bakp dururken sizi yldrm arpvermiti.
56
Sonra Biz, kendinize verilen nimetlerin karln dersiniz diye sizi lmnzn ardndan
dirilttik/zilletten kurtarp onurlu duruma getirdik.
57
Ve stnze o bulutu glge yaptk ve zerinize kudret helvas ve bldrcn/bal indirdik. Ve
size verdiimiz rzklarn ho olanlarndan yiyin. Onlar, Bize kar hakszlk etmediler, lkin onlar
irk komak sretiyle kendi benliklerine hakszlk ediyorlard.
***
58
Ve hani bir zamanlar Biz, u kente girin de onun nimetlerinden dilediiniz ekilde bol bol
yiyin. O kapdan da boyun eip teslimiyet gstererek; onlara teb/uyruk olarak, taknlk, yanl;
kendi zararlarna i yapmadan girin ve Htta [bizi bala]! deyin. Ki size, hatalarnz
balayverelim, iyilik-gzellik yapanlara nimetlerimizi daha da arttracaz demi idik.
59
Bunun zerine o irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimseler, sz, kendilerine
sylenildiinden baka bir ekle deitirdiler. Biz de yapm olduklar hak yoldan k karlnda
o irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimselerin stne gkten bir azap indirdik.
***
60
Ve hani bir zamanlar Ms, toplumu iin su istemiti de, Biz, Birikimini ta kalpli
toplumuna uygula! demitik. Bunun zerine o ta kalpli toplumdan on iki toplum-belde halk
ayrmt. Oluan her beldenin halk, kendi su alaca yeri kesinlikle rendi. Allahn rzkndan
yiyin, iin ve bozgunculuk yaparak yeryznde taknlk yapmayn.
***
61
Ve hani bir zamanlar siz, Ey Ms! Biz, tek yemee asla dayanamayz, artk bizim iin
Rabbine dua et de bize yerin yetitirdii eylerden; sebzesinden, acurundan, sarmsandan,
mercimeinden ve soanndan karsn demitiniz. Ms da size, O, stn olan daha aa
olanla deitirmek mi istiyorsunuz? Bir kasabaya/ Msra inin, o vakit istediiniz eyler sizin
olacaktr demiti. Ve zerlerine aalk ve meskenet damgaland ve sonunda Allahtan bir gazaba
uradlar. te bu, kfretmi; Allahn yetlerini bilerek reddetmi olmalar ve peygamberleri haksz
yere ldrm olmalar nedeniyledir. te bu, isyan etmeleri ve ar gitmeleri nedeniyledir.
(87/2, Bakara/40-61)
Necm: 405
63
Hani bir zamanlar Biz, sizden, Allahn korumas altna girmeniz iin verdiimiz eyi
kuvvetle tutun ve iindekileri hatrnzdan karmayn! diye salam bir sz almtk ve sizin
stnz; sekininiz Msy Tra/daa ykseltmitik/karmtk.
333
64
Bir de siz, bundan sonra yz evirdiniz. te eer zerinizde Allahn armaan ve rahmeti
olmasa idi kesinlikle siz zarara urayanlardan olmutunuz.
65
Ve siz iinizden sebtte/dnme gnnde snrlar aan kimseleri de elbette bilirsiniz. te
bundan dolay onlara, Sefil maymunlar olun! dedik.
66
Sonra da aalk maymunluu, adalarna ve sonrakilere mthi bir ders ve Allahn
korumas altna girmi kiiler iin bir nasihat/t yaptk.
***
67
Ve hani Ms toplumuna, phesiz ki Allah, size bir sr boazlamanz emrediyor
demiti. Onlar, Sen, bizi alaya m alyorsun? dediler. Ms, Ben, chillerden biri olmaktan
Allaha snrm dedi.
68
Onlar, Bizim iin Rabbine dua et, o sr her ne ise onu bizim iin aa koysun dediler.
Ms, Rabbim diyor ki: phesiz o sr, pek yal deil, pek krpe de deil, ikisi aras dintir.
Haydi, emrolunduunuz eyi yapnz dedi.
69
Onlar, Bizim iin Rabbine dua et, onun rengi ne ise onu bizim iin aa koysun dediler.
Ms, phesiz Rabbim diyor ki: phesiz o sr, rengi bakanlara nee saan, sapsar bir
inektir dedi.
70
Onlar, Bizim iin Rabbine dua et, o, nedir; bizim iin aa koysun, phesiz ki o sr,
bize mtebih geldi ve biz phesiz Allah dilerse kesinlikle klavuzlandmz doru yolu
bulmularz dediler.
71
Ms, phesiz Rabbim diyor ki: O sr, zelil olmayan/ifte koulmayan, arazi
srmeyen, ekin sulamayan, salma gezen ve hi alacas olmayan bir srdr. Onlar, te tam imdi
gerei getirdin dediler. Sonunda onu boazladlar. Ama neredeyse yapmayacaklard.
334
***
72
Ve hani siz
335
bir kiiyi ldrmtnz de onun hakknda birbirinizle atmtnz. Hlbuki
Allah, saklam olduunuzu karandr.
333 Buradaki olaylar, Arf/138-155 ve T-H/80-98'de(120 nolu necm'de) konu edilen olaylardr. yetin orijinalindeki fevk
szc, hem alt szcnn kart olan st edatdr, hem de eref ve fazilet asndan bakasnn stne kma
anlamndaki fke fiilinin mastardr. Ayrca fevk szc, genelde manev stnl ifade iin kullanlr. Bkz. Resmi
Mushaf: Zuhruf/32, Bakara/212, l-i mrn/55, Enm/18 ve Arf/127. Burada srloullar ast, Ms ise st'tr.
334 Bu pasajda, mtebih ifadelerin nasl tevl edildii bizzat Allah tarafndan gsterilmitir. yetlerde geen sr szc
ile altnn kastedildii anlalmaktadtr. Dolaysyla burada srn zoraki de olsa boazlan, srloullar'nn
istemeyerek de olsa altna tapmaktan vazgetiklerini ifade etmektedir.
335 Liderin yaptklar daima toplumuna mal edilir. Zira lider, yaptn toplumu adna yapar. Semd kavminde de nkay
inciklerinden bir kii kesmi (salt grevini uygulamadan kaldrm) olmasna ramen, baz yetlerde oul olarak
topluma mal edilmitir.
73
Sonra Biz, ldrlen kiiden gelecek sknt sebebiyle Msy yola karn dedik. Allah,
lleri ite byle diriltir, bitmi tkenmilere yol gsterir ve akll davranasnz diye size
lametlerini/gstergelerini gsterir.
74
Sonra da kalpleriniz katlat; ite onlar, ta gibidir, hatta daha katdr. Ve phesiz talardan
yleleri vardr ki, onlardan rmaklar fkrr, yleleri vardr ki yarlr da ondan su kar, yleleri
vardr ki Allahn saygyla, sevgiyle, bilgiyle rpertisinden derler. Allah yaptklarnzdan
habersiz, duyarsz deildir.
(87/2, Bakara/63-74)
Necm: 406
75
Peki siz, onlarn size inanacaklarn m umuyorsunuz? Oysaki onlardan bir zmre, Allahn
kelmna kulak verirler, sonra, onu iyice anladktan sonra, bile bile onu deitirip bozarlar.
76
Ve onlar, iman etmi kimselere rastladklarnda, nandk derler, birbirleriyle babaa
kaldklar zaman da, Allahn sizin aleyhinizde hkm verdii eyleri Rabbinizin nezdinde
aleyhinize delil olarak kullansnlar diye mi onlara sylyorsunuz? Hl akllanmayacak msnz?
dediler.
77
Onlar, phesiz Allahn, kendilerinin sr olarak sakladklar eyleri ve aa vurduklar
eyleri bildiini bilmiyorlar m?
78
Bunlardan bir ksm da, kuruntu dnda Kitab bilmeyen, okuma-yazma
bilmeyen/analarndan doduklar gibi kalm kimselerdir. Bunlar, sadece zannediyorlar.
(87/2, Bakara/75-78)
Necm: 407
62
phesiz u, iman etmi kiiler, Yahdilemi kiiler, Nasrniler ve Sabiler/doal
dindarlar; her kim Allaha ve hiret gnne iman eder ve slihi ilerse, artk Rableri katnda bunlar
iin ecirleri vardr. Bunlara bir korku yoktur. Bunlar mahzun da olmayacaklar.
336
(87/2, Bakara/62)
Necm: 408
79
Artk yazklar olsun o kimselere ki, kendi elleriyle kitap yazarlar da sonra biraz paraya
satmak iin, Bu, Allah katndandr derler. Artk o elleriyle yazdklar yznden onlara yazklar
olsun! O kazandklar eyler yznden kendilerine yazklar olsun!
80
Ve onlar dediler ki: Sayl birka gn dnda ate bize asla dokunmayacaktr. De ki:
Allahtan garanti ieren bir sz m aldnz? Allah, verdii sze asla ters dmez. Yoksa siz,
Allaha kar bilmediiniz eyleri mi sylyorsunuz?
81
Evet, kim bir ktlk kazandysa ve hatas kendisini kuattysa, ite bunlar ate ashbdr.
Onlar, orada srekli kalcdrlar.
82
man etmi ve dzeltmeye ynelik iler yapm kimseler de; ite onlar, cennet ashbdr.
Onlar, orada srekli kalcdrlar.
(87/2, Bakara/79-82)
336 Resmi Mushaf'ta bamsz necm olan 62. yeti, anlam bilgisi gerei srloullar'yla ilgili pasajdan sonra tertip ettik.
Necm: 409
83
Ve hani Biz, srloullarnn kesin szn almtk: Allahtan bakasna kulluk
etmeyeceksiniz, ana-babaya, yaknl olanlara, yetimlere, miskinlere de iyilik yapacaksnz,
insanlara gzellii syleyiniz, salt ikame ediniz [ml ynden ve zihinsel adan destek olma;
toplumu aydnlatma kurumlar oluturunuz-ayakta tutunuz] ve zekt/vergiyi veriniz. Sonra ok
aznz mstesn olmak zere yz evirdiniz. Ve siz yz eviren kimselersiniz.
84,85
Ve hani Biz, sizin kesin sznz almtk: Kanlarnz dkmeyeceksiniz, kendilerinizi
yurtlarnzdan karmayacaksnz. Sonra siz, tanklk ederek ikrar verdiniz. Sonra, siz, ite o
kimselersiniz; kendi kendinizi ldryorsunuz ve sizden bir grubu yurtlarndan karyorsunuz.
Onlarn aleyhinde gnah ve dmanlkta yardmlayorsunuz. Eer onlar size esir olarak gelirlerse
de onlar iin fidye/kurtarmalk almaya alrsnz. Hlbuki o; onlarn karlmalar, size
harmlatrlmtr. Peki, siz Kitabn bir blmne inanp da bir blmne inanmyor musunuz? u
hlde iinizden byle yapanlarn alaca karlk dnya hayatnda bir rsvlktan baka nedir?
Kymet gn de azabn en iddetlisine uratlrlar. Allah, yaptklarnzdan bilgisiz, duyarsz
deildir.
86
te onlar, hiret karlnda basit dnya yaamn satn alm kimselerdir. Artk bunlardan
azap hafifletilmez, onlar yardm da olunmazlar.
87
Ve andolsun ki Msya Kitab verdik. Ve ondan sonra birbiri ard sra eliler gnderdik.
Meryem olu sya da ak ak deliller verdik ve kendisini Allahn vahyi ile glendirdik. Peki
siz, bir elinin size, nefislerinizin holanmad bir ey getirdii her seferinde byklk tasladnz
m?! Sonra da bir ksmn yalanladnz, bir ksmn da ldryorsunuz.
(87/2, Bakara/83-87)
Necm: 410
88
Ve onlar, Bizim kalplerimiz klfldr/hibir ey ilemez dediler. Aksine; Allah, gerei
bilerek reddetmelerinden dolay onlar dlam/ rahmetinden mahrum brakmtr. Bundan dolay
pek az iman eder!
89
Onlara Allah katndan kendileri ile birlikte olan dorulayan bir kitap; Kuran gelince de ki
bunlar daha nceleri kfirlere; Allahn ilhln, rabliini bilerek reddeden kimselere kar zafer
kazanmak istemilerdi de o tandklar kendilerine gelmiti onu kendileri rttler. Artk Allahn
dlamas/ rahmetinden mahrum brakmas, Allahn ilhln ve rabliini rtenler zerinedir.
90
Onlarn, kendilerini karlnda sattklar ey; Allahn kullarndan dilediine Kendi
armaanlarndan indirmesini kskanarak, Allahn indirdii eyleri; Kuran bilerek reddetmeleri ne
irkindir! te bu yzden gazap stne gazaba uradlar. Kltc azap da yalnzca gerekleri
bilerek reddedenler iindir.
91
Ve onlara, Allahn indirdiine iman edin denildii zaman; onlar, Biz, kendimize
indirilene iman ederiz dediler. Ve onlar, Allahn indirdii, kendilerinin beraberindeki olan eyi
dorulayan bir hak olmasna ramen, kendilerine indirilenlerden tesini bilerek reddedip atyorlar.
De ki: Peki eer mminler idiyseniz, niin daha nce Allahn peygamberlerini ldryorsunuz?
(87/2, Bakara/88-91)
Necm: 411
92
Ve andolsun ki Ms size ak-seik kantlarla gelmiti. Sonra siz, kendi benliinize
hakszlk eden kimseler olarak arkasndan, altn ilhlatrdnz.
93
Ve hani Biz sizden, Size verdiimiz Kitab kuvvetlice aln ve dinleyin diye salam sz
alm ve sizin stnnz/ sekininiz Msy Tra ykseltmitik/ karmtk. Demilerdi ki:
Dinledik ve isyan ettik/iyice sarldk. Ve gerei bilerek reddetmeleri yznden altnn ilhl
kalplerine iirilmiti. De ki: Eer inananlar iseniz, inancnzn size emrettii ey ne irkindir!
337
94
De ki: Allah yannda son yurt bakalarnn deil de yalnzca sizin iin ise, eer
dorulardan iseniz haydi hemen lm temenni ediniz.
95
Hlbuki elleriyle iledikleri yznden lm sonsuz olarak temenni etmezler. Allah ise
kendi benliklerine hakszlk eden o kimseleri ok iyi bilendir.
96
Ve sen, kesinlikle onlar, insanlarn yaamaya en hrsls, Allahn orta olduunu kabul
etmi olan kimselerden de daha hrsl bulacaksn. Onlarn her biri bin sene mrlendirilmeyi
arzular; oysa mrlenmek/ ok uzun yaamak kendisini azaptan uzaklatrc deildir. Allah,
onlarn yapmakta olduklar eyleri ok iyi grcdr.
97
De ki: Kim Cibrle/Kurna dmansa, bilsin ki phesiz Allah Cibrli/Kurn,
Kendisinin bilgisi gerei, iki eli arasndakileri/ iindekileri dorulayc, inananlar iin bir yol
gsterme ve mjde olarak, senin kalbine indirmitir.
98
Kim ki Allaha, meleklerine, elilerine, Cibrle/Kurna, Mkle/Eli Muhammede
338
dman olursa, bilsin ki phesiz Allah da kfirlere; Kendisinin ilhln, rabliini bilerek
reddedenlere dmandr.
(87/2, Bakara/92-98)
Necm: 412
99
Ve andolsun ki Biz, sana ak ak yetler indirdik. Bunlar da hak yoldan kanlardan
bakas bilerek reddedip grmezlikten gelmez.
100
Hak yoldan kanlar, ne zaman bir ahit zerine antlama yapsalar, onlardan bir grup onu
atvermedi mi? Aslnda onlarn ou iman etmiyorlar.
101
Ve ne zaman Allah tarafndan onlara, yanlarndaki kitab tasdik edici bir eli geldi, daha
nce kendilerine Kitap verilen kimselerden bir grup, sanki bilmezlermi gibi Allahn kitabn
srtlarnn arkasna attlar.
102
Ve kendilerine Kitap verilenler, Sleymn mlkne dair eytnlarn okuyup durduklar
eylere uydular. Hlbuki kfretmemiti; Sleymn Allahn ilhln, rabliini bilerek
reddetmemiti, ama o eytanlar kfretmiti; bilerek reddetmilerdi; insanlara sihri ve Bbilde iki
peygambere/ iki krala; Hrt ve Mrta indirileni retiyorlard. Hlbuki Hrt ve Mrt, Biz
saflamanz iin bir ateten malzemeyiz, sakn kfretme; gerei bilerek reddetme! demedike hi
kimseye hibir ey retmezlerdi. Sonra herkes, o ikisinden erkekle einin arasn aan eyleri
reniyorlard. Ne var ki onlar onunla Allahn bilgisi olmadan hi kimseye zarar veremezler.
Herkes, kendilerine zarar vereni, yarar vermeyeni reniyorlard. Andolsun ki onu satn alann
hirette hibir nasibi olmayacan da kesinlikle biliyorlard. Ve o, benliklerini karlnda
sattklar o ey, ne irkin bir eydi! Keke biliyor olsalard!
103
Ve onlar eer inansalard ve Allahn korumas altna girselerdi, kesinlikle Allahtan bir
dl, daha iyi olacakt. Keke biliyor olsalard!
(87/2, Bakara/99-103)
337 Bkz. 329 nolu not.
338 Allah'n onarmas, tamir etmesi anlamnda olan Cibrl [Cebrl], Kurn yetlerinin bir niteliidir. Halk anlayndaki
gibi, Allah'tan elilere vahiy getiren bir melek yoktur. Allah vahyi, aracsz olarak elilerinin beynine yerletirir.
Cibrl/Cebrl indiren deil, inendir. Aksi yndeki eviri ve yorumlar yanl olup Kurn ile eliir. branice'den Arapa'ya
geen ve koruyan, gzeten byk ef demek olan Mkl'de, Raslullah'n (Tevbe/128'deki tantlan) zellikleridir.
Ksaca Kurn'da konu edilen Mkl/Mkl, Raslullah Muhammeddir. Tafsilat iin bkz. Tebyn.
Necm: 413
104
Ey iman etmi kimseler! Rin [sen bizim obanmzsn/sen bizi gt biz seni gdelim]
demeyin, Unzurn [bizi gzet] deyin ve kulak verin. ok ackl azap da yalnz kfirler; Allahn
ilhln, rabliini bilerek reddeden kimseler iindir.
105
Kitap Ehlinden, kfreden; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden u kimseler ve
ortak koanlar, Rabbinizden size bir hayr indirilmesini istemezler. Allah ise, rahmetini diledii
kimseye mahsus klar. Ve Allah, ok byk armaan sahibidir.
(87/2, Bakara/104-105)
Necm: 414
106
Biz, bir yetten/almetten/gstergeden her neyi kaldrr veya sylettirmezsek, ondan daha
iyisini yahut benzerini getiririz. Sen, Allahn phesiz her eye en iyi g yetiren olduunu
bilmedin mi?
107
Gklerin ve yerin egemenliinin phesiz yalnz Allaha ait olduunu ve sizin iin Allahn
astlarndan bir yakn ve bir yardmc olmadn bilmedin mi?
(87/2, Bakara/106-107)
Necm: 415
108
Yoksa siz Elimizi, bundan nce Msnn sorguland gibi, sorguya ekmek mi
istiyorsunuz? Ve her kim iman, kfrle deitirirse, artk o, dz yolun ortasn kaybetmi olur.
109
Kitap Ehlinden birou, gerek kendileri iin ortaya konduu hlde, benliklerindeki
kskanlktan dolay sizi imannzdan sonra kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden
kimseler olmaya evirmek isterler. Buna ramen siz, Allahn emri gelinceye kadar af ile,
hogryle davrann. phesiz Allah, her eye en iyi g yetirendir.
110
Ve siz, salt ikame edin [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma
kurumlar oluturun-ayakta tutun] ve zekt/vergiyi verin! Kendiniz iin nceden her ne iyilik
yaparsanz, Allah katnda onu bulursunuz. phesiz Allah, yaptklarnz en iyi grendir.
(87/2, Bakara/108-110)
Necm: 416
111
Bir de inananlar Yahdiletirmek, Hristiyanlatrmak isteyenler, Yahdi ve
Hristiyanlardan bakas asla cennete giremeyecek dediler. Bu, onlarn kendi kuruntulardr. De ki:
Eer doru kimseler iseniz, delilinizi getirin.
112
Hayr, aksine kim iyiletiren-gzelletiren biri olarak kendisini Allah iin islmlatrrsa,
ite onun, Rabbi katnda dl vardr. Onlara hibir korku da yoktur ve onlar zlmezler de.
113
Ve Yahdiler, Hristiyanlar, bir ey zerinde deillerdir/ onlarn kayda deer bir yanlar
yoktur dediler. Hristiyanlar da, Yahdiler, bir ey zerinde deillerdir/ onlarn kayda deer bir
yanlar yoktur dediler. Oysa onlar, kitab okuyorlar. Bilmeyen kimseler de onlarn sz gibisini
dediler. Artk iinde anlamazlk edip durduklar eylerde, kymet gn aralarnda Allah hkm
verecektir.
(87/2, Bakara/111-113)
Necm: 417
114
Ve Allahn tantld-retildii okullarn, ilerinde Allahn ad anlmasn diye
engelleyen ve onlarn ykm iin uraan kiiden daha kendi benliine hakszlk eden kim
olabilir?!.. Bylelerinin, Allahn tantld-retildii o okullara girmeleri ancak korka korka
olacaktr. Onlar iin dnyada bir rezillik vardr. Bunlar iin hirette de byk bir azap vardr.
115
Ve dou-bat [her yn] yalnzca Allahndr. yleyse her nereye ynelirseniz, artk oras
Allahn yzdr. phesiz Allah, bilgisi ve rahmeti geni ve snrsz olandr, en iyi bilendir.
(87/2, Bakara/114-115)
Necm: 418
116
Bir de onlar, Allah ocuk edindi dediler. O, onlarn yaktrdklar tm noksanlklardan
arnktr. Aksine gklerde ve yeryznde ne varsa yalnzca Onundur. Hepsi Onun iin srekli
saygda duranlardr.
117
Gklerin ve yerin yoktan var edicisidir. Ve O, bir iin olmasna karar verdii zaman, artk
ona yalnzca Ol! der, o da hemen oluverir.
118
Ve bilmeyen kimseler, Allah bizimle konumal yahut bize de bir almet/ gsterge
gelmeli deil miydi! dediler. Bunlardan ncekiler de tpk byle, bunlarn dedikleri gibi
demilerdi. Onlarn kalpleri benzemi. Biz kesinlikle, kesin bilgi ile bilgilenmek isteyen toplum
iin yetleri apak ortaya koyduk.
119
phesiz Biz, seni gerek ile mjdeci ve uyarc olarak gnderdik. Sen, cehennem
ashbndan sorumlu da tutulmazsn.
120
Ve sen onlarn dinlerine/yaam tarzlarna uymadka Yahdiler ve Nasara/ Hristiyanlar
senden asla honut olmazlar. De ki: phesiz Allahn klavuzluu, klavuzluun ta kendisidir.
Ve eer bilgiden sana ulaan eyden sonra bunlarn bo ve ireti arzularna uyarsan, senin iin
Allah katndan herhangi bir yakn olmaz, herhangi bir yardmc da olmaz.
121
Kendilerine kitab verdiimiz kimseler onu, okumasnn-izlemesinin hakkn vererek
okurlar-izlerler. te onlar, ona iman ederler. Her kim de Kitab bilerek reddederse, ite onlar zarara
urayanlarn ta kendileridir.
(87/2, Bakara/116-121)
Necm: 419
122
Ey srloullar! Sizlere ihsan ettiim nimetimi ve phesiz sizi lemlere fazlalkl
kldm hatrlayn!
123
Kimsenin kimse yerine bir ey demeyecei, kimseden kurtulmalk kabul edilmeyecei,
yardmn, iltimasn hi kimseye yarar salamayaca ve sulularn yardm olunmad gne kar
Allahn korumas altna girin.
(87/2, Bakara/122-123)
Necm: 420
124
Ve hani Rabbi brhmi, birtakm kelimeler ile snam, o da onlar tam olarak yerine
getirmiti. Rabbi, Ben, seni insanlara nder yapanm demiti. brhm, Soyumdan da nderler
yap! dedi. Rabbi, Benim ahdim/ tutulmak zere verdiim sz, kendi benliine hakszlk eden
kimselere ulamaz! dedi.
125
Ve Biz, bir zaman bu Beyti/ilk yaplan okulu, insanlar iin bir sevap kazanma/ dn yeri
ve bir gven yeri yapmtk. Siz de brhmin grev yapt yerden bir salt yeri [ml ynden ve
zihinsel adan destein; toplumun aydnlatlmasnn gerekletirilecei bir yer] edinin. Ve Biz,
brhm ile smle, Beytimi, dolaanlar, ibdete kapananlar ve boyun eip teslimiyet gsterenler,
Allah birleyenler iin tertemiz tutun diye ahit almtk.
126
Ve bir zaman brhm, Rabbim! Burasn gvenli bir belde kl, halkn; onlardan Allaha
ve son gne inananlar meyvelerle rzklandr demiti. Allah dedi ki: Kfiri; ilhlm, rabliimi
bilerek reddeden kimseyi dahi ok az kazanlandrrm, sonra da onu atein azabna srklerim. Ve
ne kt varlacak yerdir!
127-129
Ve hani brhm ve sml Beytten temelleri ykseltirler: Rabbimiz! Bizden kabul
buyur, phesiz Sen en iyi iitenin, en iyi bilenin ta kendisisin. Rabbimiz! Bizim ikimizi Senin iin
salamlatran [esenlik, mutluluk kazandran, insanlarn slm dinine girmesini salayan] biri kl.
Soyumuzdan da Senin iin salamlatran [esenlik, mutluluk kazandran, insanlarn slm dinine
girmesini salayan] bir nderli toplum getir. Ve bize kulluk yntemlerini gster, tevbemizi de
kabul et. phesiz Sen sutan dnleri oka kabul edenin ve ok merhametli olann ta kendisisin.
Rabbimiz! Bir de onlara ilerinden bir peygamber gnder ki onlara Senin yetlerini okusun, onlara
kitab ve hakszlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri
retsin, onlar arndrsn. Hi phesiz Sen, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi
mmkn olmayan/ mutlak galip olann, en iyi yasa koyann, bozulmay iyi engelleyenin; salam
yapann ta kendisisin.
130
Ve brhmin dininden/yaam tarzndan, kendini aklszlatran kimseden baka kim yz
evirir? Ve Biz onu dnyada semitik. Hi phesiz o, hirette de iyilerden biridir.
131
Rabbi ona, Salamlatran [esenlik, mutluluk kazandran] biri ol! dedii zaman brhm,
Ben lemlerin Rabbi iin salamlatran [esenlik, mutluluk kazandran, insanlarn slm dinine
girmesini salayan] biri oldum dedi.
132
brhm de mslim olmay, kendi oullarna ve Yakba, Ey oullarm! phesiz ki bu
dini size Allah seti. Onun iin yalnzca Salamlatran [esenlik, mutluluk kazandran, insanlarn
slm dinine girmesini salayan] kiiler olarak ln! diye vasiyet etti.
(87/2, Bakara/124-132)
Necm: 421
142
nsanlardan akl ermeyenler, Bunlar, mevcut hedeften/stratejiden eviren nedir?
diyecekler. De ki: Dou ve bat [tm ynler] yalnz Allahndr. O, diledii/ dileyen kimseyi
dosdoru yola klavuzlar.
143
Ve ite byle Biz, siz, insanlar zerine hitler olasnz, Eli de sizin zerinize hit olsun
diye sizi hayrl bir nderli toplum yaptk. zerinde olduun bu hedefi/stratejiyi belirlememiz de
yalnzca, Eliye uyan kimseleri, iki kesi zerinde geri dneceklerden ayralm/ bildirelim
diyedir. Tesbit ettiimiz bu hedef/strateji, elbette, Allahn klavuzluk ettii kimselerin dndakilere
ok byktr. Ve Allah, imannz kaybedecek deildir. Hi phesiz Allah, btn insanlara ok
efkatlidir, ok merhametlidir.
144
Biz, senin Bizden ne beklemekte olduunu kesinlikle gryoruz. Artk seni honut
olacan bir hedefe/stratejiye evireceiz. Haydi, yzn Mescid-i Harma/dokunulmaz eitim-
retim kurumuna evir; akln fikrin hep eitim-retimde olsun. Siz de, nerede olursanz olun,
yznz onun tarafna evirin! Kendilerine Kitap verilmi olan kimseler de kesinlikle, phesiz
onun, Rabbinden gelen bir gerek olduunu bilirler. Ve Allah, onlarn yapp durduklarndan
habersiz, bilgisiz deildir.
145
Ve andolsun ki sen, o Kitap verilmi olan kimselere, btn yetleri de getirsen, yine de
senin hedefine/stratejine uymazlar. Sen de onlarn hedefine/stratejisine uyan biri deilsin. Zaten
onlar da birbirlerinin hedeflerine/stratejilerine tbi deiller. Yine andolsun ki sana gelen bunca
bilgiden sonra, sen onlarn bo-ireti arzularna uyacak olursan, o zaman hi phesiz sen, kendi
benliine hakszlk eden kimselerden olursun.
146
Kendilerine Kitap verdiimiz u kimseler, Peygamberi kendi oullarn tandklar gibi
tanrlar. phesiz onlardan bir kesim de bilip durmalarna ramen, kesinlikle hakk gizliyorlar.
147
Hak, Rabbindendir. O hlde, pheye denlerden olma sakn!
148
Ve herkes iin bir yn vardr; o, ona ynelendir. O nedenle hep hayrlara koun, yarn/
hayrlar ne getirin. Her nerede olsanz Allah, tmnz bir araya getirir. phesiz Allah, her eye
en iyi g yetirendir.
149
Ve her nereden karsan hemen yzn Mescid-i Harm/ dokunulmaz eitim-retim
kurumu tarafna evir. phesiz bu, Rabbinden gelen bir haktr. Ve Allah, yaptklarnza ilgisiz,
bilgisiz deildir.
150,151
Ve her nereden karsan hemen yzn Mescid-i Haram/ dokunulmaz eitim-retim
kurumu tarafna evir. Ve siz, her nerede olsanz, insanlardan, onlardan irk koarak yanl; kendi
zararlarna i yapan kimseler hari sizin aleyhinizde bir delil olmamas iin, Benim size,
iinizden, size yetlerimizi okuyan, sizi arndran, size kitab ve hakszlk, bozgunculuk ve
kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri reten ve size bilmediiniz eyleri
reten bir eli gndermem gibi, size olan nimetimi tamamlamam iin ve doru yolu bulabilmeniz
iin hemen yznz onun tarafna evirin. Artk onlara saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti
duymayn, Bana saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duyun.
152
yleyse Beni ann ki, Ben de sizi anaym. Ve Bana, verdiim nimetlerin karln deyin,
Bana iyilikbilmezlik etmeyin/ verdiim nimetleri grmemezlikten gelmeyin.
(87/2, Bakara/142-152)
Necm: 422
339
196
Ve hac/programl ilhiyat eitimi ve umreyi/seminer, sempozyum gibi ksa sreli
eitimleri Allah iin tamamlayn. Buna ramen, eer siz alkonursanz/ engellenirseniz, o zaman
ilhiyat eitimi grenlere kolaynza gelen eylerle destek olun! Bununla beraber bu ilhiyat
eitimi grenlere hediye; vereceiniz destek, yerine varncaya kadar balarnz tra etmeyin.
340
339 Bu pasajda da yetleri, anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik.
340 Hacc pasajnn iyi anlailmas iin pasajda geen baz noktalar:
Bilinen aylar
Geleneksel aklamalarda, ayetteki bilinen aylar ifadesi hakknda; evval, Zlkade ve Zlhicce aylardr, evval, Zlkade ve
Zlhicce'nin ilk on gndr. tarznda farkl anlaylar ortaya konmutur. Bu anlaylar, bir bakma Kuran inmeden
nceki anlayn devamdr. Uzun yllardan beri de hacc, maalesef sadece zilhicce aynda uygulanmaktadr.
Rabbimiz, Bakara/ 197. ayetten (422. necm)ak olarak anlald gibi, hacc iin aylar (en az ay) kapsayan bir sre
ngrmtr. Bu demektir ki, Mslmanlar bir Hacc organize komitesi veya Hacc emiri oluturacaklar, bu kurum Hacc
dnemlerini belirleyerek ilan edip herkese bildirecek, herkes de ilan edilen dnemlerde gidip Komiteye veya Emire
teslim olacaktr.
Hedy
Hedy, hacc yapanlarn yiyeceini karlamak iin Kabeye sevk edilen (hediye olarak gnderilen) canl hayvan demektir.
Kurann indii ada Arabistan corafyasnda en uygunu canl hayvandr.
hram
Hem Bakara/ 196. Ayetinin (422. necm) ifadelerinden, hem de Maide; 1,2, 95, 96. Ayetlerinden (672 ve 690. No.lu necmler)
anlaldna gre; hacc yapan kimse, ban tra etmeyecek, refesten (kt, irkin sz, cinsel iliki), kk su-byk su
ilemek, kavga-dmanlk gibi davranlardan uzak duracak ve de avlanmayacaktr.
te bu hkmler literatre ihram (yasaklama) adyla girmitir. Ama ihram ayn zamanda ekilsel olarak da bir anlam
kazanm, dikisiz, kefen benzeri bir giysinin de ad olmutur. Bunun sebebi; haccaniyet etmi, gelip hacc emirine teslim
olmu, brahim eitim alan kiilerin; i, mevki, sosyal snf, rk, cinsiyet, mal, mlk, oluk ocuk gibi varlklarn, ksaca
bundan nceki hayatlarn; mal ve evlatlarn geride brakp brahim peygamber gibi Ben Rabbime; Rabbime hizmete
gidiyorum demeyi sembolize eder.
Arafat ve el Mearil Haram (mzdelife)
Rabbimiz Bakara/ 198. Ayette (422. necm); hacc grevini yerine getiren mminlere Artk Arafattan ayrlp akn ettiinizde,
Mear-i Haramda hemen Allah ann buyurmaktadr. Bu emri uygulayabilmek iin de, Arafat ile Mear-i Haram
ifadelerini iyi anlamak gerekmektedir.
Arafat
Artk iinizden hasta olana veya bandan traa bir rahatszl bulunana oru veya sadaka yahut da
ibdetten bir fidye/ karlk! Artk emin olduunuz zaman da her kim umrede/ksa sreli eitimde
hacca; programl ilhiyat eitimine kadar kazan saladysa, artk hediyeden; eitime destekten
kolayna geleni! Fakat kim bulamazsa artk gn hacda; programl ilhiyat eitimi sresi iinde,
yedi de dndnzde oru tutmas! Bu, tam ondur. Bu hkm, ailesi Mescid-i Harmda;
dokunulmaz ilhiyat eitim merkezinde hazr olmayanlar iindir. Allahn korumas altna girin ve
phesiz Allahn cezasnn ok iddetli olduunu bilin.
197
Hac/programl ilhiyat eitimi, bilinen aylardr. Artk her kim o aylarda hacc; programl
ilhiyat eitimini, balayp kendisine farz ederse/mutlaka yapacam derse, artk hac; programl
ilhiyat eitimi sresince kadna yaklamak, irkin sz sylemek, gnah ilemek ve kavga etmek
yoktur. Siz hayrdan ne ilerseniz de Allah onu bilir. Ve azk edinin. phesiz ki azklarn en
hayrls Allahn korumas altna girmedir. Ve ey kavrama yetenekleri olanlar! Benim korumam
altna girin!
198
Rabbinizden bir armaan istemenizde hibir saknca yoktur. Artk Arafattan; eitim
birimlerinden ayrlp akn ettiinizde, Mear-i Harmda; dokunulmaz bilinlenme merkezinde
hemen Allah ann. Ve Onu, Onun size gsterdii gibi ann. Ve siz bundan nce gerekten
sapklardan idiniz.
200-203
Sonra da Allaha kar grevlerinizi gerekletirdiinizde, tpk babalarnz andnz
gibi, hatta daha kuvvetli bir anla Allah ann. Ve Allah sayl gnlerde ann. Artk kim iki gn
iinde acele ederse ona gnah yoktur. Kim de ertelerse ona da gnah yoktur. Bu, Allahn korumas
altna girmi kimseler iindir. Allahn korumas altna girin ve phesiz kendinizin Ona
toplanacanz bilin.
199
Sonra da insanlarn akp geldii yerden siz de akp gelin ve Allahtan
Arafat szc bilgi, irfan anlamndaki arf szcnn trevlerindendir. Bilindii gibi Arafat, Mekke civarnda bir blgenin
ad olarak mehurlamtr. Aslnda Kurada Arafat, retmen ve rencilerin bulunduklar yerler; eitim retim
merkezleridir. hacc dneminde, Mekke civarnda sabit veya seyyar olarak oluturulan ve oluturulacak olan tm eitim-
retim merkezlerini kapsar.
Mear-i Haram
Ayetteki Mear-i Haram ifadesi el Mearil Harami diye marife (belirtili) olarak gelmitir, sanki zel isim hkmndedir.
Anlam, dokunulmaz, bilgilenilen-bilinlenilen yer demektir. Buras, Arafat blgesi ile Mina blgesi arasndaki blgenin
addr (bazlar bir blmnn ad olabilir demilerdir).
Rabbimizin Artk Arafattan ayrlp akn ettiinizde, Mear-i Haramda hemen Allah ann emrinin gerei; Mekke civarnda
oluturulmu olan okullardaki mminlerin, belirlenmi sayl gnlerde akn akn MEAR- HARAMa gelmeleri ve orada
topluca Allah Anma merasimi yapmalardr.
Allahn zikri
Zikrullah =Allah'n anlmas, halk arasnda uyguland ekliyle elde tespih, dil ile "Allah, Allah " demek deildir. Zikrullah =
Allah'n anlmas; Allah'n, biz kullar zerindeki haklarn ve bize sunduu nimetleri dnmek, O'na kar
sorumluluklarmz yerine getirip getirmediimizi ikide bir kontrol etmek, verdii grevleri eksiksiz yerine getirmek,
nimetlerine kar kredip (karlk deyip) nankrlk etmemek ve daima bu bilin ierisinde olmaktr.
Sayl gnler
Rabbimiz Bakara/ 203. ayette(422. necm) Ve Allah sayl gnlerde ann. diye buyurmaktadr. Rabbimizin burada konu ettii
sayl gnler ifadesi hemoul hem de nekredir (belirtisizdir). Dolaysyla, bu gnlerin hangi gnler olaca, yine Hacc
Organize Komitesi tarafndan, Hacc Emirii tarafndan belirlenecektir.
Barae (ltimatom); sonu bildirgesi
Bilindii zere Raslllah, hicri 10. ylda bizzat kendisinin de katlm ile hacc yapm ve onun katlmas sebebiyle bu hacca Hacc-
ekber (En byk hacc) ad verilmitir. Nakillere gre bu hacca, saylar yz on drt bin civarnda Mslman katlmtr.
Bu haccn sonu bildirgesini ise bizzat Rabbimiz, Tevbe suresinin ilk on dokuz ayetini (695. Nolu necm) indirerek
yapmtr.
Hacc konusu ile ilgili daha ayrntl bilgi TebyinlKuranda verilmitir.
balanma isteyin. phesiz Allah ok balaycdr, ok merhamet edicidir. te insanlardan
bazs, Ey Rabbimiz! Bize dnyada ver! diyen kimselerdir. Onun iin de hirette hak edilmi bir
pay yoktur.
201
Yine onlardan, Rabbimiz! Bize dnyada bir gzellik-iyilik ve hirette de bir gzellik-
iyilik ver ve bizi atein azabndan koru! diyenler vardr.
202
te onlar, kendileri iin kazandklarndan hak edilmi bir pay olanlardr. Ve Allah, hesab
ok abuk grendir.
204
nsanlardan kimi de vardr ki, onun basit dnya yaam hakkndaki sz senin houna gider
ve o, kalbindekine Allah hit tutar. Ve o, dmanl en yaman olandr.
205
O, dnp gitti mi/yetkilendi mi de yeryznde bozgunculuk karmak,
ekini/kltr/kadnlar ve nesli deiime/ykma uratmak iin alr. Allah ise bozgunculuu
sevmez.
206
Ona, Allahn korumas altna gir! dendii zaman da byklk, g, kendisini gnah
ilemeye srkler. te ylesine cehennem yeter. O, ne kt bir dektir!
207
nsanlardan kimi de vardr ki, Allahn rzasna ermek iin kendini satar [Allah yolunda
maln-mlkn harcar, cann ortaya koyar]. Ve Allah, kullarna ok efkatlidir.
158
phesiz Saf ve Merve Allahn almetlerinden birkadr. Onun iin her kim
Beyti/lhiyat eitim merkezi olan Kabeyi kasdedip Beyte gider veya umre/ksa sreli eitim
yaptrlrsa, buralarda dolamasnda kendisine bir saknca yoktur. Her kim de gnlnden koparak
bir hayr ilerse, phesiz Allah karlk verendir, en iyi bilendir.
341
(87/2, Bakara/196-198, 200-203, 199, 201-202, 204-207, 158)
Necm: 423
133
Yoksa siz Yakba lm hli gelip att zaman, oullarna, Benden sonra neye kulluk
edeceksiniz? dedii zaman, onlarn; Biz, bir tek ilh olarak senin ilhna ve atalarn brhm,
sml ve shkn ilhna kulluk edeceiz. Ve biz, sadece Onun iin islmlatranlarz dediklerine
tanklar m idiniz?!
134
Onlar, gelip geen bir nderli toplumdur. Onlarn kazandklar kendilerinedir, sizin
kazandklarnz da kendinizedir. Siz, onlarn yaptklarndan sorumlu olmazsnz.
135
Ve onlar, Yahdi veya Hristiyan olunuz ki klavuzlandnz doru yolu bulasnz
dediler. Sen de ki: Tam tersi, kfrden, Allaha ortak komaktan dnen biri olarak Allahn
ortaklarnn olacan kabul etmemi olan brhmin dinine/yaam tarzna!
136
Deyin ki: Biz Allaha, bize indirilene, brhme ve smle ve shka ve Yakba ve
torunlarna indirilene, Msya ve sya verilene ve peygamberlere Rablerinden verilene iman
ettik; onlardan hi birini dierinden ayrmayz ve biz ancak Onun iin islmlatranlarz
[salamlatran/ esenlik-mutluluk kazandran birileriyiz].
137
Artk, eer mminleri Yahdiletirmek, Hristiyanlatrmak isteyenler, sizin iman ettiiniz
gibi iman ederlerse, artk kesinlikle klavuzlandklar doru yolu buldular. Yok eer yz
evirirlerse, onlar sadece paralanmlk iindedirler. te onlara kar sana Allah yeter. Ve O, en
iyi iitendir, en iyi bilendir.
138
Allahn dinine! Din ortaya koymak konusunda Allahtan daha gzel olan kimdir? Ve biz,
sadece Ona kulluk edenleriz.
139,140
De ki: Allah, sizin Rabbiniz ve bizim Rabbimiz olmasna ramen, Onun hakknda m
bizimle ekiiyorsunuz? Bir de bizim amellerimiz yalnzca bize, sizin amelleriniz de yalnzca
sizedir. Ve biz sadece Onun iin Kendisini tm noksanlklardan arndran kimseleriz. Yoksa siz,
phesiz brhm, sml, shk, Yakb ve torunlar da hep Yahdi veya Hristiyan idiler mi
341 Bu pasajda da yetleri, anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik.
diyorsunuz? De ki: Siz mi daha iyi bilirsiniz, yoksa Allah m? Kendi yanndaki, Allahtan gelen
bir hitlii saklayandan kendisine daha hakszlk eden kim olabilir? Allah, yaptklarnza bilgisiz,
duyarsz da deildir.
141
Onlar, gelip geen bir nderli toplumdurlar. Onlarn kendi kazandklar kendilerinedir,
sizin kazandklarnz da kendinizedir. Siz, onlarn yaptklarndan sorumlu olmazsnz.
(87/2, Bakara/133-141)
Necm: 424
153
Ey iman etmi kimseler! Sabretmekle ve saltla [ml ynden ve zihinsel adan destek
olma; toplumu aydnlatma ile] yardm isteyin. phesiz Allah, sabredenlerle beraberdir.
154
Ve Allah yolunda ldrlenlere, ller demeyin. Aslnda onlar diridirler. Fakat siz
bilincine ermiyorsunuz.
155,156
Ve de kesinlikle Biz, korkudan, alktan bir eylerle ve mallardan, canlardan ve
rnlerden eksiltme ile sizi zayf dreceiz/ imtihan edeceiz. Kendilerine bir musibet geldii
zaman, Biz phesiz Allaha aidiz ve yalnz Ona dneceiz diyen u sabredenlere de mjdele!
157
te onlar; Rablerinden, birtakm destekler ve rahmet kendilerinedir. te onlar,
klavuzlandklar doru yolu bulanlarn da ta kendisidir.
(87/2, Bakara/153-157)
Necm: 425
159,160
phesiz indirdiimiz ak delilleri ve doru yol klavuzunu, Biz, kitapta insanlara
apak gsterdikten sonra gizleyen kimseler; ite onlar; onlar Allah ve dlayanlar, dlayp gzden
karr. Ancak gnahtan dn yapan ve dzeltenler ve ak delilleri ve doru yol klavuzunu
aka ortaya koyanlar bakadr. te onlar, Ben onlarn tevbelerini kabul ederim. Ve Ben tevbeleri
oka kabul eden, ok tevbe frsat veren, oka merhamet edenim.
(87/2, Bakara/159-160)
Necm: 426
161,162
Kfredip; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedip de bu hl zerine len u
kimseler; ite onlar; Allahn, doal glerin/vahiylerin, insanlarn hepsinin dlamas onlaradr.
Onlar dlanta temelli kalcdrlar. Onlardan azap hafifletilmez ve onlara baklmayacaktr da.
163
Ve sizin ilhnz, bir tek ilhtr. Ondan baka ilh diye bir bir ey yoktur. O, yaratt btn
canllara dnyada oka merhamet edendir, engin merhamet sahibidir.
164
phesiz ki gklerin ve yerin oluturuluunda, gece ve gndzn birbiri ardnca geliinde,
insanlara yarayan eylerle denizde akp giden gemide,
Allahn semadan bir su indirip de onunla yeryzn lmnden sonra diriltmesinde,
yeryznde her deprenen canllardan yaymasnda,
rzgrlar evirip evirmesinde,
gk ile yeryz arasnda emre hazr olan bulutta, phesiz akllarn altran bir toplum iin
elbette almetler/gstergeler vardr.
165,166
nsanlardan kimi de Allahn astlarndan birtakm eler tutan kimselerdir. Onlar, Allah
sever gibi seviyorlar. Oysa iman etmi kimseler, Allaha sevgi ynnden daha kuvvetlidir. Ve irk
koarak yanl; kendi zararlarna i yapan o kimseler, azab grecekleri zaman; kendilerine uyulan
kimseler, azab grerek kendilerine uyanlardan kap uzaklatklar ve azab grdkleri ve
kendileriyle balar kesildii zaman, btn kuvvetin Allaha ait olduunu ve Allahn azabnn
gerekten ok iddetli bulunduunu keke grselerdi.
167
Onlara uyanlar da, Ah, bizim iin dnyaya bir dn olsayd da onlarn bizden
uzaklatklar gibi biz de onlardan uzaklasaydk! derler. te bylece Allah onlara btn
amellerini, zerlerine ylm pimanlk ve zntler hlinde gsterecektir. Onlar bu ateten
kanlar da deillerdir.
(87/2, Bakara/161-167)
Necm: 427
168
Ey insanlar! Yeryzndeki hell ve temiz, ho, yararl eylerden yiyin ve eytnn
admlarn izlemeyin. phesiz o, sizin iin apak bir dmandr.
169
O, size yalnzca ktl, arl; irkinlii-hayszl ve Allah zerine bilmediiniz
eyleri sylemenizi emreder.
170
Ve onlara, Allahn indirdiine uyun dendii vakit, Aksine biz, atalarmz neyin
zerinde bulduysak ona uyarz dediler. Atalar bir eye akl erdirmez ve klavuzlandklar doru
yolu bulmaz idiyseler de mi?
(87/2, Bakara/168-170)
Necm: 428
171
Ve kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan kiilerin hli, sadece bir
arma veya barmadan bakasn iitmeyen eylere oban haykr/ karga haykr yapan
kimsenin hli gibidir; sardrlar, dilsizdirler, krdrler. Bu yzden onlar akl da etmezler.
259
Veya kfretmi; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan o kiilerin hli,
evlerinin atlar km bir kente urayan kimse gibidir: O kimse, Bunu, bu lmnden sonra
Allah nasl diriltecek?! diyerek inanszln ortaya koydu. Bunun zerine Allah onu yz sene
ldrd, sonra diriltti. Allah, Ne kadar kaldn? dedi. O, Bir gn yahut bir gnn bir ksm
kaldm dedi. Allah, Tam tersi, sen yz sene kaldn, yle iken bak yiyeceine-ieceine henz
bozulmam, eeine de bak. Ve seni insanlar iin bir yet klalm diye O kemiklere de bak,
onlar nasl yksekletiriyoruz. Sonra onlara nasl et giydiriyoruz? dedi. Bylece ona aka belli
olunca, phesiz Allahn her eye g yetiren olduunu daha iyi biliyorum dedi.
(87/2, Bakara/171, 259)
Necm: 429
172
Ey iman etmi kiiler! Eer siz yalnzca Ona kulluk ediyorsanz, sizi rzklandrdmz
eylerin ho, temiz ve yararl olanlarndan yiyin ve verdii nimetlerin karln Allaha deyin.
173
O size, sadece l hayvan, kan, domuzun etini ve Allahtan bakas adna kesilen
hayvanlar harm kld. Sonra kim bunlardan yemeye mecbur kalrsa, bakasnn hakkna tecavz
etmemek ve zaruret lsn gememek zere ona bir gnah yoktur. phesiz Allah ok
balaycdr, ok merhametlidir.
(87/2, Bakara/172-173)
Necm: 430
174
phesiz Allahn kitaptan indirdii bir eyi gizleyen ve gizledii eyi ok az bir bedelle
satanlar; ite onlar, karnlarna ateten baka bir ey yemezler. Ve kymet gn Allah, onlara
konumaz ve kendilerini temize karmaz ve onlara ac veren bir azap vardr.
175
te onlar, doru yol karl sapkl, balanma karl azap satn alan kimselerdir.
Bunlar, atee kar ne kadar da dayankldrlar!
176
te bu, phesiz Allahn Kitab hak ile indirmesi sebebi iledir. Ve phesiz Kitap
hakknda anlamazla den u kimseler kesinlikle ok uzak bir paralanma iindedirler.
(87/2, Bakara/174-176)
Necm: 431
177
Yzlerinizi dou ve bat ynne evirmeniz iyi adamlk deildir. Ama iyi adamlar,
Allaha, hiret Gnne/Son Gne, meleklere, Kitaba, peygamberlere inanan; maln akrabalara,
yetimlere, miskinlere, yolcuya ve dilenenlere ve zgrl olmayanlara, Allaha/mala/vermeye
sevgisi olmasna ramen veren ve salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel adan destek olma;
toplumu aydnlatma kurumlar oluturan-ayakta tutan], zekt/vergiyi veren kimselerdir. Ve de
szletiklerinde, szlerini tastamam yerine getiren, sknt, hastalk ve sava zamanlarnda sabreden
kimselerdir. te onlar, z-sz doru olanlardr. Ve ite onlar, Allahn korumas altna girmi
kiilerin ta kendileridir.
(87/2, Bakara/177)
Necm: 432
178
Ey iman etmi kiiler! lml olaylarda ksas; dil karlk size farz klnd. Hre hr,
kleye kle, kadna kadn Ama her kim, lenin kardei tarafndan bir ey karl balanrsa, o
zaman rfe uymal, ona gzellikle demelidir. Bu, Rabbiniz tarafndan bir hafifletme ve bir
rahmettir. Artk kim snrlar aarsa, artk ac veren azap onun iindir.
179
Ey kavrama yetenekleri olanlar! Allahn korumas altna girersiniz diye bu dil karlk
ilkesinde sizin iin hayat vardr.
(87/2, Bakara/178-179)
Necm: 433
180
Sizden birinize lm hazr olduu vakit, eer bir hayr/mal braktysa, Allahn korumas
altna girmi kiiler zerine bir hak olarak, babas-anas ve en yakn akrabas iin, rfe uygun;
herkese kabul gren bir ekilde vasiyet etmek zorunlu grev klnd.
181
Artk her kim, bunu duyduktan sonra onu deitirirse, onun gnah ancak onu
deitirenlerin zerinedir. phesiz Allah en iyi iitendir, en iyi bilendir.
182
Artk her kim vasiyet edenin, bir hata ilemesinden veya bir gnaha girmesinden korkar da
onlarn arasn dzeltirse, ona hibir gnah yoktur. phesiz Allah ok balaycdr, ok
merhamet edicidir.
(87/2, Bakara/180-182)
Necm: 434
183,184
Ey iman etmi kimseler! Oru tutmak,
342
Allahn korumas altna giresiniz diye, sizden
ncekilere, sayl gnlerde, o nedenle sizden her kim hasta olursa veyahut iftilik, ticaret,
askerlik, eitim- retim gibi gidi gelili; hareketli bir i zere olursa dier gnlerden saysncadr.
Oruca gcn kaybetmi olanlar/gc yetenler zerine ise bir yoksulun yiyecei, kurtulmalk
olarak bortur. Kim de gnll hayr-iyilik yaparsa bu kendisi iin ok hayrldr/yararldr. Ve eer
342 Oru, yemeyi, imeyi, konumay ve cinsel ilikiyi brakmak demektir. Konumama maddesi dikkate alnmadan
tutulan oru, slm dininde, insan takvya/Allah'n korumas altna ulatrmak iin ngrlen oru deildir. Zorunlu ii
olanlar ve hastalar oru tutmak zorunda deildir; ama tutanlar doru drst tutmaldrlar.
bilirseniz oru tutmanz sizin iin hayrldr/yararldr eklinde farz klnd gibi, size de farz
klnd.
185
Ramazn ay ki, Kurn, bir klavuz olarak ve furkndan, yol gstermeden ak seik
aklamalar olarak kendisinde indirilmitir. Bu nedenle sizden her kim bu aya hit olursa hemen
onda oru tutsun. Kim de hasta veya iftilik, ticaret, askerlik, eitim- retim gibi gidi gelili;
hareketli bir i zerinde ise dier gnlerden saysncadr. Allah, size kolaylk diler, size zorluk
dilemez. Bu kolaylk, Allahn korumas altna girmeniz ve sayy tamamlamanz, size yol
gsterdiinden dolay Allah byklemeniz ve Allahn verdii nimetlerin karln deyesiniz
diyedir.
187
Oru tutma gecesinde kadnlarnza cinsellikle ilgili szler, cinsel iliki, size hell klnd.
Onlar, sizin iin bir giysidir, siz de onlar iin bir giysisiniz. Allah, sizin kendinize hinlik ettiinizi
bildi de tevbenizi kabul etti ve sizi balad. Artk kadnlarnza yaklan ve Allahn sizler iin
yazd eylerden arayn. Ve fecrden, beyaz iplik siyah iplikten iyiden iyiye sizin iin aa
kncaya kadar yiyin-iin. Ve geceye kadar orucu tamamlayn. Ve siz ilhiyat eitim
merkezlerinde programl ibdet hlinde iken onlara yaklamayn. Bunlar, Allahn snrlardr, artk
Allahn snrlarna yaklamayn. Allah, Kendisinin korumas altna girsinler diye yetlerini
insanlara ite byle aka ortaya koyar.
186
Ve kullarm sana Benden sorduklar zaman, biliniz ki phesiz Ben ok yaknmdr. Bana
yakarnca, yakarann yakarna cevap veririm. O hlde rte ermeleri iin, onlar da Bana karlk
versinler ve Bana inansnlar.
343
(87/2, Bakara/183-185, 187, 186)
Necm: 435
188
Aranzda mallarnz da btl sebeplerle yemeyin. nsanlarn mallarndan bir ksmn,
bilerek ve gnah ile yemek iin hkimlere aktarmayn.
(87/2, Bakara/188)
Necm: 436
189
Sana hilallerden soruyorlar. De ki: Onlar, insanlar ve hac/programl ilhiyat eitim
dnemleri iin zaman lleridir. Evlerinize arka taraflarndan girmeniz/dinde Allahn
ilkelerinden baka ilkeler benimsemeniz, iyi adamlk deildir. Ama iyi adamlk, Allahn
korumas altna girmektir. yleyse, evlerinize kaplarndan girin; dini, din sahibi Allahn izdii
erevede yaayn. Ve baarya erenlerden, kurtulanlardan olmanz iin Allahn korumas altna
girin.
(87/2, Bakara/189)
Necm: 437
190
Ve sizinle savaan kimselerle Allah yolunda savan; ln, ldrn. Ve snr amayn.
phesiz Allah, snr aanlar sevmez.
191
Ve onlar nerede yakalarsanz ldrn, kardklar yerden siz de onlar karn. Ve
insanlar dinden karmak; ortak komaya, Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmeye
srklemek, ldrmeden daha iddetlidir. Mescid-i Harm; dokunulmaz ilhiyat eitim merkezi
yannda onlar, orada sizinle savamadka da onlarla savamayn. Buna ramen onlar, sizinle
343 Bu pasajda da yetleri, anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik.
savarlarsa, hemen onlar ldrn. kfirlerin; Allahn ilhln, rabliini bilerek reddedenlerin
cezas ite byledir.
192
Bununla beraber, eer vazgeerlerse, biliniz ki phesiz Allah ok balaycdr, ok
merhamet edicidir.
193
Ve de insanlar dinden karmak; ortak komaya, Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddetmeye srklemek faaliyeti kalmayp din yalnz Allahn oluncaya kadar onlarla savan. Artk
eer vazgeerlerse, dmanlk, kendi benliklerine hakszlk edenlerden bakasna yoktur.
194
Dokunulmazlk ay, harm aya karlktr. Ve btn dokunulmazlklar/ balayc hkmler,
birbirine karlktr. O hlde kim size saldrdysa, siz de ona yapt saldrnn aynyla saldrn. Ve
Allahn korumas altna girin. Ve bilin ki Allah, Kendi korumas altna girmi kiiler ile beraberdir.
195
Ve Allah yolunda malnz harcayn, kendinizi ellerinizle tehlikeye brakmayn ve
iyiletirin-gzelletirin. phesiz Allah, iyiletirenleri-gzelletirenleri sever.
(87/2, Bakara/190-195)
Necm: 438
208
Ey iman etmi kiiler! Hepiniz, topluca slma-bara-gvenlie-salamla girin ve
eytann admlarn izlemeyin. phesiz o, sizin iin apak bir dmandr.
209
Buna ramen, eer siz apak deliller geldikten sonra yine kayarsanz, artk bilin ki
phesiz Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip
olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
(87/2, Bakara/208-209)
Necm: 439
210
Onlar, sadece Allahn buluttan glgeler iinde gelmesini, doal glerin [n, radyasyon
ve meteorlarn] gelmesini ve iin bitirilivermesini mi bekliyorlar? Hlbuki btn iler, yalnzca
Allaha dndrlyor.
211
srloullarna, Bizim, onlara ak almetten/ gstergeden ka tane verdiimizi sor.
Allahn nimetini her kim kendisine geldikten sonra deitirirse, artk phesiz Allah azab ok
iddetli olandr.
212
Basit dnya hayat, kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kiiler iin
ssl gsterildi. Onlar, iman edenlerle eleniyorlar. Hlbuki Allahn korumas altna girmi kiiler,
kymet gn onlarn stndedir. Allah, diledii kimseye hesapsz rzk verir.
(87/2, Bakara/210-212)
Necm: 440
213
nsanlar tek bir nderli toplum idi de Allah mjdeciler ve uyarclar olmak zere
peygamberler gnderdi ve anlamazlk ettikleri konularda insanlar arasnda hkmetsinler diye
onlarn beraberinde hak ile kitap indirdi. Ve srf o Kitap verilenler, kendilerine bunca deliller
geldikten sonra aralarndaki azgnlk yznden anlamazla dtler. Bunun zerine Allah, Kendi
bilgisi gerei, iman edenlere, onlarn hakknda anlamazla dtkleri hakka klavuz oldu. Ve
Allah, diledii kimseyi/dileyen kimseyi dosdoru yola klavuzlar.
(87/2, Bakara/213)
Necm: 441
214
Yoksa siz, kendinizden nce gelip geenlerin hli size gelmeden cennete gireceinizi mi
sandnz? Onlara yoksulluklar, skntlar dokundu ve sarsldlar; hatta eli ve beraberinde iman
edenler, Allahn yardm ne zaman? derlerdi. Dikkat edin! Gerekten Allahn yardm pek
yakndr.
(87/2, Bakara/214)
Necm: 442
215
Onlar, sana neyi Allah yolunda harcayacaklarn soruyorlar. De ki: Hayrdan/maldan;
zamandan, bilgiden verdiiniz eyler, ana-baba, en yaknlar, yetimler, miskinler ve yolda kalmlar
iindir. Ve hayrdan ne ilerseniz, artk phesiz Allah, onu en iyi bilendir.
216
Ve sava sizin iin ho olmayan bir ey olmasna ramen, size zorunlu grev olarak verildi.
Olabilir ki siz, sizin iin hayrl olan bir eyden holanmazsnz. Yine olabilir ki, siz, sizin iin kt,
zararl olan bir eyi seversiniz. Ve Allah bilir, siz bilmezsiniz.
(87/2, Bakara/215-216)
Necm. 443
217
Sana dokunulmaz olan aydan ve o dokunulmaz olan ayda savamaktan soruyorlar. De ki:
Onda savamak, byk sutur. Ve Allah yolundan alkoymak, Onu ve Mescid-i Harm/ilhyat
eitim merkezini bilerek reddetmek/ grmezlikten gelmek ve Mescid-i Harmn halkn; orada
eitim-retim yapanlar ve ksa sreli eitime katlanlar oradan karmak, Allah yannda daha
byktr. Ve insanlar dinden karmak; ortak komaya, Allahn ilhln ve rabliini rtmeye
srklemek, ldrmekten daha byktr. Onlar, eer g yetirirlerse, sizi dininizden dndrmek
iin sizinle savamaktan hibir zaman geri durmazlar. Sizden de her kim dininden dner ve kfir;
Allahn ilhln, rabliini bilerek reddeden biri olarak can verirse, artk onlarn btn amelleri,
dnyada ve hirette boa gitmitir. Ve ite onlar, atein ashbdr. Onlar orada srekli kalanlardr.
218
phesiz ki iman eden kimseler, yurtlarndan baka yurtlara gen kimseler ve Allah
yolunda gayret gsteren kimseler, Allahn rahmetini umarlar. Ve Allah, ok balaycdr, ok
merhamet edicidir.
(87/2, Bakara/217-218)
Necm. 444
219,220
Sana akl kartran/rten eylerden ve ans oyunlarndan soruyorlar. De ki: Bu ikisinde
byk bir gnah, bir de insanlar iin baz menfaatler vardr. Fakat dnya ve hirette gnahlar,
menfaatlerinden daha byktr. Yine sana neyi Allah yolunda harcayacaklarn soruyorlar. De ki:
htiyatan fazlasn harcayn. Allah, iyiden iyiye dnrsnz diye yetlerini ite byle sizin
iin ortaya koyuyor. Sana yetimlerden de soruyorlar. De ki: Onlar iin, iyiletirme, en iyisidir.
Eer onlara karrsanz, artk onlar sizin kardelerinizdir. Allah, bozguncuyla iyiletiriciyi
birbirinden ayrt eder. Eer Allah dileseydi, sizi zora koard. phesiz Allah, en stn, en gl,
en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay
iyi engelleyen/salam yapandr.
(87/2, Bakara/219-220)
Necm: 445
221
Ve ortak koan kadnlar, iman edinceye kadar nikhlamayn. man etmi, kfirlerin
himayesindeki bir kle kadn, sizin ok hounuza gitmi olsa da ortak koan bir kadndan daha
hayrldr. Ortak koan erkekleri de iman edinceye kadar nikhlamayn; iman etmi bir erkek kle,
sizin ok hounuza gitmi olsa da ortak koan bir erkekten daha hayrldr. Ortak koanlar atee
arrlar, Allah ise Kendi bilgisi ile cennete ve balanmaya arr. O, t alp dnrler diye
insanlara yetlerini ortaya koyar.
(87/2, Bakara/221)
Necm: 446
222
Sana kadnlarn ayba hlinden de soruyorlar. De ki: O, bir eziyettir. Onun iin ayba
hlinde kadnlardan ekilin ve temizleninceye kadar onlarla cinsel ilikide bulunmayn. Artk iyice
temizlendikleri zaman da Allahn emrettii yerden onlara varn. phesiz Allah, hatadan iyice
dnenleri sever ve ok temizlenenleri sever.
(87/2, Bakara/222)
Necm: 447
223
Kadnlarnz, sizin iin bir tarladr/kltrdr. yleyse tarlanza/kltrnze dilediiniz gibi
varn. Kendiniz iin de nceden gnderin ve Allahn korumas altna girin. phesiz Ona
kavuacanz da bilin. Ve mminlere mjdele!
(87/2, Bakara/223)
Necm: 448
224
Ve iyilerden olmanza, Allahn korumas altna girmenize, insanlar arasn dzeltmenize,
Allah, yeminleriniz iin engel yapmayn; Yapardm ya Allaha yemin ettim, artk yeminimi
bozamam demeyin. Ve Allah, en iyi iitendir, en iyi bilendir.
225
Allah, sizleri yeminlerinizdeki bo szlerden sorumlu tutmaz; ama bilinli yaplm
eylemleriniz nedeniyle sorumlu tutar. Allah, ok balaycdr, ok yumuak davranandr.
(87/2, Bakara/224-225)
Necm: 449
344
226
Kadnlarndan l edenler/onlara yaklamamaya yemin edenler iin, drt ay beklemek
vardr. Sonra eer dnerlerse, artk phesiz Allah, ok balaycdr, ok merhamet edicidir.
227
Eer boamaya karar vermilerse de, phesiz Allah, en iyi iitendir, en iyi bilendir.
(87/2, Bakara/226-227)
Necm: 450
228
Boanm kadnlar da, kendi kendilerine det dnemi sresi beklerler. Eer Allaha ve
hiret gnne inanyorlarsa Allahn rahimlerinde oluturduunu gizlemeleri, kendilerine hell
olmaz. Ve onlarn kocalar, barmak isterlerse o sre iersinde onlar geri almaya daha ok hak
sahibidirler. Ve onlarn zararlarna olanlar gibi, rfe uygun/herkese kabul gren bir ekilde kendi
344 Kocann, yemin, adak veya arta balayarak, belirli veya belirsiz bir sre kendisini eiyle cinsel ilikiden menetmesi
anlamnda bir terim olan l, evlilik akdinin sona ermesine yol aabilen bir yemin trdr. Elerine kzan erkekler bu yolla
kadna eziyet ederlerdi.
slm'dan nce Hicaz yresi Araplar tarafndan bir boama yntemi olarak da uygulanan l, genellikle uzun vadeli veya sresiz
olmas nedeniyle, kadn bask altna almak, ona sknt ve zarar vermek iin kullanlmaktayd. nk karsna l yapan
erkek kocalk grevini yapmaz, l sresinin sonuna kadar evlilik akdi devam ettii iin kadn boanm da saylmaz,
bunalm iinde gnlerini geirirdi. Kurn bu zulme son vererek, l'y drt ay ile snrlad. Koca bu sre iinde ya kefret
vererek eine dnecek, ya da drt aylk sre dolunca evlilik sona erecektir. slm dini, aile hukukuyla ilgili bu ve benzeri
birok hususta yeni ilkeler ve kkl zmler getirmi, erkein ailedeki mutlak hkimiyetini ortadan kaldrmtr.
yararlarna olanlar da vardr. Erkekler iin de, onlarn zerinde bir derece vardr. Ve Allah, en
stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa
koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
229
Boamak iki defadr. Bundan sonras ya rfe uygun/herkese kabul gren bir ekil ile
tutmak veya iyiletirmekle salmaktr. Onlara verdiklerinizden bir ey almanz da sizin iin hell
olmaz. Ancak ikisinin de Allahn snrlarn yapamamaktan korkmalar bakadr. Artk eer siz
kamu grevlileri, bunlarn, Allahn snrlarn yapamayacaklarndan korkarsanz, kadnn
fidye/ayrlma bedeli vermesinde ikisine de vebal yoktur. te bunlar, Allahn snrlardr. Artk
bunlar amayn. Her kim de Allahn snrlarn aarsa, artk ite onlar, kendi benliklerine hakszlk
edenlerin ta kendisidir.
230
Eer o, kadn boarsa, artk bundan sonra o kadn, ondan baka bir koca ile
nikhlanmadka ona hell olmaz. Sonra eer ikinci koca onu boarsa, Allahn snrlarn
yapabileceklerini zannettilerse, birbirlerine dnmelerinde her ikisine de vebal yoktur. Allahn, bilip
duran bir toplum iin ortaya koyduu snrlar, ite bunlardr.
231
Kadnlar boadnz zaman iddetlerini de bitirdiklerinde, artk onlar ya marf ile tutun
veya marf ile saln, haklarna tecavz iin zararlarna olarak onlar tutmayn. Her kim bunu
yaparsa kendi benliine hakszlk etmi olur. Allahn yetlerini oyuncak da edinmeyin, Allahn
zerinizdeki nimetini, size kendisiyle t vermek zere indirdii kitab ve hakszlk, bozgunculuk
ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri hatrlayp dnn. Hem de
Allahn korumas altna girin ve phesiz Allahn her eyi en iyi bilen olduunu bilin.
232
Ve siz kadnlar boayp da onlar, srelerinin sonuna geldikleri zaman, eleriyle aralarnda
rfe uygun/ herkese kabul gren bir ekil ile rzalatklar zaman, kendilerini kocalaryla
nikhlanacaklar diye sktrp engellemeyin. te bu, sizden Allaha ve hiret gnne iman eden
kimselerin kendisi ile tleneceidir. te bu, sizin iin daha uygun ve daha nezihtir. Ve Allah
bilir, siz bilmezsiniz.
(87/2, Bakara/228-232)
Necm: 451
233
Anneler, ocuklarn, emzirmenin tamamlanmasn isteyenler iin tam iki yl emzirirler.
ocuk kendisine ait olan babaya da emzirenlerin yiyecekleri ve giyecekleri rfe uygun/ herkese
kabul gren ekilde bir bortur. Kii sadece gcne; kapasitesine gre ykml olur. Ve ocuu
sebebiyle bir anne, ocuu sebebiyle bir baba da zarara sokulmasn. Vrise de bunun ayns
bortur. Eer ana ve baba birbirleriyle istire edip, kendi rzalaryla ocuu stten ayrmak
isterlerse kendilerine bir vebal yoktur. Eer ocuklarnz emzirtmek isterseniz, vereceinizi rfe
uygun/ herkese kabul gren bir ekil ile teslim ettiiniz zaman, bunda da size bir vebal yoktur. Ve
Allahn korumas altna girin ve phesiz Allahn yaptklarnz ok iyi gren olduunu bilin.
(87/2, Bakara/233)
Necm: 452
234
inizden gemite yaptklarn ve yapmas gerekirken yapmadklarn bir bir
hatrlattrlanlar; lenler ve geride eler brakan kimselerin hanmlar da, kendiliklerinden drt ay
ve on gn beklerler. Sonra sreleri sona erdii zaman, artk kendileri hakknda rfe uygun/
herkese kabul gren bir ekil ile yaptklarnda sizin [bunu yapanlar ve bunu izleyenler] iin bir
vebal yoktur. Ve Allah, yaptklarnza haberdardr.
235
Ve bu kadnlara evlenme isteinizi st kapal biimde tlatmanzda veya iinizde
tutmanzda size bir gnah yoktur. Allah, phesiz sizin onlar anacanz bilir. Fakat rfe uygun/
herkese kabul gren bir ekilde bir sz sylemekten baka bir ekilde kendileriyle gizlice
szlemeyin. Farz olan sre sona erinceye kadar da nikh akdine kesin karar vermeyin. Bilin ki
phesiz Allah iinizdekini bilir. yle ise Ondan saknn. Yine bilin ki phesiz Allah kullarnn
gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr, ok yumuak davranandr.
236
Eer kadnlar, kendilerine dokunmadan veya onlara bir mehir
345
ayarlamadan/belirlemeden boarsanz size bir vebal yoktur. Ve onlar kazanlandrn. Geni olan
hline gre, eli dar olan da hline gredir. rfe uygun/herkese kabul gren bir ekle gre kazan,
iyilik-gzellik retenler zerine bir bortur.
237
Ve eer onlar, kendilerine dokunmadan nce boar ve mehri de kesmi bulunursanz, o
zaman bor, o kestiiniz miktarn yarsdr. Ancak kadnlar veya nikh akdini elinde bulunduran
kimse/velisi balarsa baka. Ve balamanz, Allahn korumas altna girmeye daha yakndr.
Aranzdaki fazlal da unutmayn. phesiz Allah, yaptklarnz en iyi grendir.
(87/2, Bakara/234-237)
Necm: 453
238,239
Saltlar [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlarn]
ve en hayrl salt [ml ynden ve zihinsel adan destek olmann; toplumu aydnlatmann en
yararl olan; haftalk toplant gn saltn]
346
elbirlii ile koruyun. Ve Allah iin srekli saygda
durarak kalkn; ie koyulun; eitim-retim ve sosyal yardm kurumunu iletin. Ama eer korkulu
bir ortamda bulunuyorsanz, o zaman yaya veya binekli olarak giderken; hareket hlinde koruyun,
yerine getirin. Sonra da gvene erdiinizde bilmediiniz eyleri size rettii gibi Allah hemen
ann.
(87/2, Bakara/238-239)
Necm: 454
240
Ve sizden eler brakarak lecek olanlar, eleri iin senesine kadar evlerinden
karlmakszn kendilerine yetecek bir mal vasiyet ederler. Artk onlar, karlarsa, rfe
uygun/herkese kabul gren bir ekil ile kendilerinin yaptklarnda sizin iin bir vebal yoktur. Ve
Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en
iyi yasa koyandr, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
241
Boanm kadnlar iin de Allahn korumas altna girmi kiiler zerine bir grev olmak
zere, rfe uygun/ herkese kabul gren bir ekilde bir yararlanma/nafaka alma vardr.
242
te Allah, akllarnz ersin diye yetlerini size byle aa koyar.
(87/2, Bakara/240-242)
Necm: 455
243
Kendileri binlerce kii iken lm korkusuyla yurtlarndan kan, sonra da Allahn
kendilerine ln/cannz ksn! deyip, sonra da kendilerine bir hayat verdii kimseleri grmedin
mi/hi dnmedin mi? phesiz Allah, insanlara kar bir armaan sahibidir. Velkin insanlarn
pek ou kendilerine verilen nimetlerin karln demiyorlar.
345 Kurn'a gre mehir; kadnn geim sigortasdr. Bu kural, kadnn zayflndan deil, onun sosyal ve kltrel ynden
nemine binaen korunmas gerektiindendir. Dul kalmas durumunda iddet sresince geinebilecei bir mal ya da
parann kadna verilmesi, onun geimini salamak iin uramasna, yuvasndan uzaklap skntlara katlanmasna gerek
brakmayacaktr. Bylece kadn, taciz, tecavz ve sarkntya uramak riskinden uzak olacaktr. Ksacas Allah, kadn
onurlandrmak, korumak ve maduriyetini engellemek iin ona mehir verilmesini emretmitir. Konunun ayrntlar iin
bkz. Tebyn.
346 Bu yetle, es-saltu'l-vusta olarak zikredilen salt, Cuma/toplant gn yaplan salttr. Ayrntl aklama iin bkz.
Tebyn.
244
Ve Allah yolunda savan. phesiz Allahn en iyi iiten ve en iyi bilen olduunu da bilin.
245
Kimdir o kii ki Allaha gzel bir dn versin de Allah da ona birok katlarn
katlayversin. Allah darlk da verir, genilik de verir. Ve yalnz Ona dndrleceksiniz.
246
srloullarnn Msdan sonra ileri gelenlerini grmedin mi/hi dnmedin mi? Hani
onlar, kendi peygamberlerinden birine, Bize bir hkmdar gnder de Allah yolunda savaalm
demilerdi. Peygamber, Size sava farz klnrsa, acaba yapmamazlk eder misiniz? dedi.
srloullarnn ileri gelenleri, Bize ne oldu da yurtlarmzdan ve ocuklarmzdan karlmken
Allah yolunda savamayalm? dediler. Sonra da sava kendilerine grev olarak verilince de
onlardan pek az hari, yz evirdiler. Ve Allah, o kendi benliklerine hakszlk edenleri en iyi
bilendir.
247
Peygamberleri de onlara, phesiz Allah, size hkmdar olarak Tltu gnderdi demiti.
srloullar, O, bizim zerimize nasl hkmdar olur, oysa hkmdar olmaya biz ondan daha
ok hak sahibiyiz, ona maldan bir genilik, bir bolluk da verilmemitir dediler. Peygamberleri,
Onu sizin banza Allah semi ve onu bilgi ve vcut bakmndan fazlalkl klmtr dedi. Allah
da, mlkn diledii kimseye verir. Ve Allah, bilgisi ve rahmeti geni ve snrsz olandr, ok iyi
bilendir.
248
Peygamberleri de, phesiz onun hkmdarlnn almeti/gstergesi, size, gl
varlklarn tad, iinde Rabbinizden kalbi teskin eden gven ve yatma duygusu/moral, Ms
ve Hrn ailelerinin braktklarndan bir gl varlklarn tad, kalnt bulunan o tabutun
gelmesi olacaktr. Eer iman etmi kimseler iseniz, phesiz bunda sizin iin kesinlikle bir
almet/gsterge vardr dedi.
249
Sonra Tlt, ordu ile ayrlnca dedi ki: phesiz Allah sizi kesinlikle bir nehirle imtihan
edecek. Artk kim ondan ierse, benden deildir. Kim de, ancak eliyle bir avu alan baka onu
tatmaz ise, ite o bendendir. Sonra da ilerinden pek az hari, ondan itiler. Tlt ve
beraberindeki iman eden kimseler nehri getiklerinde srloullar, Bizim bugn, Clt ile
ordusuna kar duracak gcmz yok dediler. Allaha kavuacaklarna kesinlikle inananlar, Nice
az topluluklar, Allahn izniyle nice ok topluluklara glip gelmilerdir. Allah, sabredenlerle
beraberdir dediler.
250
Ve onlar, Clt ve ordusu iin ortaya ktklar zaman, Rabbimiz! Bize ok ok sabr ver
de gevemeyelim, zaafa dmeyelim, boyun emeyelim, ayaklarmz sbit tut ve kfirler
toplumuna; senin ilhln, rabliini bilerek reddedenler topluluuna kar bize yardm et!
dediler.
251
Sonra da, Allahn izniyle/ bilgisiyle Clt ve ordusunu bozguna urattlar. Dvd da
Cltu ldrd ve Allah, kendisine hkmdarlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin
konulmu kanun, dstur ve ilkeleri verdi. Ona diledii eylerden de retti. Eer Allahn,
insanlarn bir ksmn dier bir ksmyla savmas olmasayd, yeryz kesinlikle bozulur giderdi.
Fakat Allah, lemler zerinde byk bir armaan sahibidir.
252
te bunlar, Allahn yetleridir. Biz, onlar sana hak ile okuyoruz. phesiz sen de
kesinlikle gnderilenlerdensin.
253
te eliler; Biz onlarn bazsn bazs zerine fazlalkl kldk. Onlardan bir ksm Allahn
tek tarafl olarak sz syledii ve bazsnn derecelerini fazlalkl kld kimselerdir. Ve Meryem
olu sya ak kantlar verdik ve onu Allahn vahyi ile glendirdik. Ve eer Allah dileseydi
onlarn ardndan gelenler, ak mesajlar kendilerine ulatktan sonra birbirlerini ldrmezlerdi.
Velkin ayrla dtler de onlardan bazs iman etti, bazs kfretti; Allahn ilhln, rabliini
bilerek reddetti. Ve eer Allah dileseydi birbirlerini ldrmezlerdi. Velkin, Allah dilediini yapar.
(87/2, Bakara/243-253)
Necm: 456
254
Ey iman etmi kimseler! Kendisinde hibir al-veriin, hibir dostluun ve hibir
yardmn, iltimasn bulunmad bir gn gelmeden nce, size verdiimiz rzklardan harcamada
bulunun. Ve kfirler; Allahn ilhln, rabliini bilerek reddedenler, kendi benliklerine hakszlk
edenlerin ta kendileridir.
(87/2, Bakara/254)
Necm: 457
255
Allah, Kendisinden baka ilh diye bir ey olmayandr, her zaman diridir, her eyi ayakta
tutan, koruyan, diri ve btn kinatn idaresini bizzat yrtendir. Kendisini uyuklama ve uyku
yakalamaz. Gklerde olan eyler ve yeryznde olan eyler yalnzca Onun iindir. Kendisinin izni/
bilgisi olmadan yannda yardm, kayrma yapacak olan kimmi? O, onlarn nlerinde ve
arkalarnda olan eyleri bilir. Onlar ise, Onun dilediinden baka bilgisinden hibir eyi
kavrayamazlar. Onun krss, gkleri ve yeryzn kucaklamtr. Onlarn ikisinin de korunmas
Ona zor gelmez. Ve O, ok ycedir, ycelticidir, sonsuz byktr.
(87/2, Bakara/255)
Necm: 458
256
Dinde zorlamak/tiksindirmek yoktur; iman, Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddetmekten; iyi ktden, gzel irkinden, doruluk sapklktan kesinlikle iyice ayrlmtr. O
hlde kim tta
347
kfreder; onu tanmaz Allaha inanrsa, kopmak bilmeyen sapasalam bir kulpa
yapmtr. Allah, en iyi iitendir, en iyi bilendir.
257
Allah, inananlarn yardmc, yol gsterici, koruyucu yakndr; onlar karanlklardan
aydnla karr. Kfirlere; Allahn ilhln, rabliini bilerek reddeden kimselere gelince; onlarn
yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar tttur ki kendilerini aydnlktan karanlklara karr.
Bunlar, cehennem ashbdr. Onlar, orada srekli kalcdrlar.
(87/2, Bakara/256-257)
Necm: 459
258
Allah, kendisine hkmdarlk verdi diye, Rabbi hakknda brhmle tartan kimseyi
grmedin mi/hi dnmedin mi? Hani brhm, Benim Rabbim dirilten ve ldrendir demiti.
O, Ben diriltir ve ldrrm demiti. brhm, yleyse, phesiz Allah, gnei doudan
getiriyor, haydi sen onu batdan getir! deyince o kfir; Allahn ilhln, rabliini bilerek
reddeden kii arp kald. Ve Allah kendi benliklerine hakszlk edenler toplumuna doru yolu
gstermez.
(87/2, Bakara/258)
Necm: 460
260
Bir zamanlar brhm de, Ey Rabbim! lleri nasl dirilttiini bana gster! demiti.
Allah, nanmadn m ki? dedi. brhm, nandm, fakat kalbim tm soru iaretlerini gidererek
rahata kavusun diye dedi. Allah, Hemen kulardan drdn tut da onlar kendine altr. Sonra
her dan zerine onlardan bir para brak. Sonra da kular ar, koa koa sana gelecekler. Ve bil
347 Bkz. 246 nolu not.
ki, Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr,
en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr dedi.
(87/2, Bakara/260)
Necm: 461
261
Mallarn Allah yolunda harcayan kimselerin rnei, yedi baak bitiren ve her baanda
yz adet tane bulunan tane rnei gibidir. Allah dilediine katlar. Ve Allah, bilgisi ve rahmeti geni
ve snrsz olandr, ok iyi bilendir.
262
Allah yolunda mallarn balayan, sonra verdiklerinin arkasndan baa kakmayan ve
incitmeyen u kimselerin mkftlar Rablerinin yanndadr. Onlar zerine hibir korku yoktur ve
onlar zlmeyeceklerdir.
263
rfe uygun/herkese kabul gren bir ekildeki sz ve balamak, kendisini incitme, baa
kakma izleyen bir sadakadan daha hayrldr. Allah zengindir/hibir eye muhta deildir, yumuak
davranandr.
264
Ey iman etmi kimseler! Allaha ve son gne inanmad hlde maln insanlara gsteri
iin balayan kimse gibi, sadakalarnz baa kakarak ve eziyet ederek boa karmayn. te onun
durumu, zerinde biraz toprak bulunup da zerine bir sanak isbet ettii zaman, saanan
cascavlak olarak brakt kayann durumu gibidir. Onlar, kazandklarndan hibir ey elde
edemezler. Ve Allah, kfirler toplumuna; Kendisinin ilhln, rabliini bilerek reddedenler
topluluuna klavuzluk etmez.
265
Allahn rzasn kazanmak ve kendilerini salamlatrmak iin harcamada bulunanlarn
durumu da kendisine bol yamur isbet edip de rnn iki kat veren, verimli topraklardaki bir
bahenin durumuna benzer. Byle bir baheye bol yamur dmese de bir isinti Allah,
yapmakta olduklarnz en iyi grendir.
266
Hi biriniz ister mi ki kendisinin hurmalk ve zmlklerden bir bahesi olsun, altnda
rmaklar aksn, iinde her trl rn bulunsun da, kendi zerine de ihtiyarlk km ve zayf
soyu olsun. Derken ona ateli bir bora isbet ediversin de o bahe yanversin. te Allah, iyiden
iyiye dnrsnz diye yetlerini size bylece aa koyuyor.
267
Ey iman etmi kimseler! Kazandklarnzdan, sizin iin yerden kardklarmzn
temizlerinden Allah yolunda harcayn. Kendinizin gz yummadan alcs olamayacanz pis
eyleri vermeye yeltenmeyin. Ve phesiz Allahn ok zengin/hibir eye muhta olmayan,
vlen/vgye lyk bulunan olduunu bilin.
268
eytn, sizi fakirlikle korkutur ve size irkinlii-hayszl emreder. Allah ise, size
Kendisinden balama ve bol ihsan vaat eder. Ve Allah, bilgisi ve rahmeti sonsuz geni olandr, en
iyi bilendir.
269
Allah, dilediine hakszlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun,
dstur ve ilkeler verir. Ve kime hakszlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu
kanun, dstur ve ilkeler verilirse, gerekten ona pek ok hayr verilmitir. Kavrama yetenekleri
olanlardan bakas da iyice dnmez.
270
Nafaka cinsinden neyi harcamada bulunduysanz veya adak trnden ne adadysanz
phesiz Allah onu bilir. Ve kendi benliklerine hakszlk eden kimseler iin herhangi bir yardmc
yoktur.
271
Sadakalar aka verirseniz, artk o, ne iyi olur; eer onlar gizlerseniz, fakirlere verirseniz
de artk bu, sizin iin daha hayrldr ve gnahlarnzdan bir ksmn kapattrr. Ve Allah, ilemi
olduunuz eylere haberdardr.
272
Onlar doru yola getirmek senin boynuna bor deildir, ancak Allah diledii kimseyi
doru yola getirir. Ve hayrdan harcamada bulunduunuz eyler srf kendiniz iindir. Ve siz
yalnzca Allah rzasn gzetmenin dnda harcamada bulunmazsnz. Ve hayrdan ne harcamada
bulunursanz, o, size tastamam denecektir. Ve siz, hakszla uratlmayacaksnz.
273
Allah yolunda harcamanz, yeryznde gezip dolamaya g yetiremeyen kendilerini Allah
yoluna adam olan fakirler iin olsun. Utangalklarndan, bilmeyenler, onlar zengin sanrlar.
Sen onlar iaretlerinden tanrsn. Yzszlk ederek insanlardan istemezler. Ve siz, hayrdan neyi
harcarsanz, biliniz ki, phesiz Allah, onu ok iyi bilendir.
274
Mallarn her zaman, gizlice ve aka Allah yolunda harcayan kimseler; ite onlarn,
Rableri nezdinde dlleri vardr. Ve onlara herhangi bir korku yoktur, onlar zlmezler de.
(87/2, Bakara/261-274)
Necm: 462
275
O ribay [emeksiz, risksiz, alp abalamadan kolayca elde edilen kazanlar]
348
yiyen u
kiiler, eytnn bir dokunuuyla arpt kiinin kalkndan baka trl kalkamazlar. Bu, phesiz
onlarn, Al-veri, riba gibidir demeleriyledir. Oysa ki Allah, al-verii hell, bu ribay harm
klmtr. Kendisine Rabbinden bir t gelip de yaptndan vazgeenin gemii kendisine, ii
Allahadr. Ve kim ki yeniden dnerse, ite onlar atein dostlardr. Onlar orada srekli
kalacaklardr.
276
Allah, ribay yok eder, sadakalar da artrr. Allah, tm ar nankr ve gnahkr kimseleri
sevmez.
277
phesiz iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapan, salt ikame eden [ml ynden ve
zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlarn oluturan-ayakta tutan] ve
zekt/vergiyi veren kiilerin Rableri katnda mkftlar vardr. Ve onlar zerine hibir korku
yoktur, onlar zlmezler de.
278
Ey iman etmi kimseler! Eer mminler iseniz, Allahn korumas altna girin ve ribadan
kalan brakn.
279
Artk byle yapmazsanz, o zaman Allah ve Elisinden size sava olduunu/ bozuma
uratacanz; perian edileceinizi bilin. Eer tevbe ederseniz, artk sermayeleriniz sizindir.
Hakszlk etmezsiniz, hakszla da uramazsnz.
280
Eer borlu, darlk iindeyse, kolaylna kadar sre tannmaldr! Eer biliyorsanz,
sadaka olarak vermeniz, sizin iin daha hayrldr.
281
Ve kendisinde Allaha dndrleceiniz gne kar Allahn korumas altna girin. Sonra da
herkes kazancn tastamam alr. Ve onlar hakszla uratlmazlar.
(87/2, Bakara/275-281)
Necm: 463
282
Ey iman etmi kimseler! Ad konmu bir sreye borla borlatnz zaman onu hemen
yazn. Aranzda bir ktip de adaletle yazsn. Ve o ktip, Allahn, kendisine rettii gibi
yazmaktan kanmasn da yazsn. Hak kendi zerinde olan kii de syleyip yazdrsn ve Rabbi olan
Allahn korumas altna girsin ve haktan bir ey eksiltmesin. yet hak kendi aleyhine olan
kii/borlu bir akl ermez veya zayf biri veya bizzat syleyip yazdrmaya g yetiremeyen biri ise,
yetkilendirilmi yakn adaletle syleyip yazdrsn. Erkeklerinizden iki de hit yapn. yet iki
erkek hit olmazsa, o zaman raz olacanz hitlerden bir erkekle iki kadn bunlardan birisi
348 Riba kelimesi; artma, oalma, ime demektir. Riba, Trke'deki faiz anlamna geldii gibi, bir hukuk terimi olarak,
dei-tokutaki karlksz fazlalk anlamnda kullanlmaktadr. Yani riba, sadece parasal ilemlerdeki fazlalklar deil,
mal takas ilemlerindeki fazlalklar da kapsar. Allah'n yasaklad er-riba, herhangi bir masraf veya hizmet karl
olmadan alnan, yani deyenin kazancna risksiz bir ekilde ortak olmak anlamna gelen ribadr. Baka bir deyile Allah,
karlksz ve risksiz olan fazlay yasaklamtr. Riba ile ilgili ayrntl bilgi iin bkz. Tebynu'l-Kurn.
yanlrsa-arrsa, br hatrlatsn diye olsun. hitler de arldklarnda kanmasnlar. Siz,
kk veya byk, onu vdesine kadar yazmaktan enmeyin. Bu, Allah nezdinde daha
hakkaniyetlidir, hitlik iin daha salam ve pheye dmemenize daha elverilidir. Aranzda
hemen devredeceiniz bir ticaret haritir; o zaman bunu yazmamanzda sizin iin bir saknca
yoktur. Alm-satm yaptnz vakit yine hitlendirin. Yazan ve hitlik eden bir zarar grmesin.
Eer onlara zarar verirseniz, phesiz o, size dokunacak bir hak yoldan k olur. Allahn
korumas altna girin. Allah, size retiyor ve Allah, her eyi en iyi bilendir.
283
Ve eer siz, bir yolculuk zere olur da bir ktip de bulamazsanz, o vakit alnm bir rehin!
Yok, eer birbirinize gveniyorsanz, kendisine gvenilen adam zerindeki emaneti desin. Ve
Rabbi olan Allahn korumas altna girsin. hitlii de gizlemeyin. Onu kim gizlerse, artk
phesiz onun kalbi gnahkrdr. Ve Allah, yaptklarnz ok iyi bilendir.
284
Gklerde olan eyler ve yeryznde olan eyler Allahndr. Siz iinizdekileri aa
vursanz da gizli tutsanz da Allah onunla sizi hesaba eker. Sonra diledii kimseyi balar,
diledii kimseyi de azaplandrr. Ve Allah, her eye en iyi g yetirendir.
(87/2, Bakara/282-284)
Necm: 464
285,286
Eli, kendi Rabbinden kendisine indirilene iman etti, mminler de. Hepsi Allaha, doal
glerine/haberci yetlerine, kitaplarna ve elilerine iman ettiler: Biz Allahn elileri arasnda
ayrm yapmayz. Ve Biz duyduk ve itaat ettik. Rabbimiz! Balaman dileriz, dn ancak
Sanadr. Ey Rabbimiz! Eer terk ettiysek ya da yanldysak bizi tutup sorguya ekme! Ey Rabbimiz!
Bize bizden ncekilere yklediin gibi ar sorumluluk/skntya sokacak eyler ykleme! Ey
Rabbimiz! Bize gcmzn yetmeyecei yk de ykleme! Ve affet bizi, bala bizi, merhamet et
bize! Sen bizim yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknmzsn. Ve de kfirler toplumuna; Senin
ilhln, rabliini bilerek reddeden toplumlara kar yardm et bize dediler.
Allah, hi kimseye gcnn yeteceinden baka; kapasitesi dnda yk yklemez. Herkesin
kazand kendi yararna ve kendi yapt zararnadr.
(87/2, Bakara/285-286)
ENFL SRES
MEDNE DNEM
Necm: 465
1
Sana, savan bahilerinden soruyorlar. De ki: Enfl/sava bahileri Allah ve Elisi/ kamu
iindir. Onun iin siz, mminler iseniz, Allahn korumas altna girin, birbirinizle aranz dzeltin
ve de Allaha ve Elisine itaat edin.
2-4
Hi phesiz mminler ancak, Allah anld zaman yrekleri rperen,
Onun yetleri kendilerine okunduu zaman, iman asndan g kazanan ve yalnzca
Rablerine sonucu havale eden,
salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma
kurumlarn oluturan, ayakta tutan]
ve Bizim kendilerine rzk olarak verdiimiz eylerden Allah yolunda harcayan kimselerdir.
te bunlar, gerekten inananlarn ta kendisidir. Onlara Rableri katnda dereceler, balama ve
saygn bir rzk vardr.
(88/8, Enfl/1-4)
Necm: 466
349
5,6
Ve onlar, gerek aa konduktan sonra, sanki gz gre gre Rabbinin seni, gerek ile
evinden kard gibi, ki phesiz mminlerden bir kesim de kesinlikle holanmyorlard
kendileri lme srkleniyorlarmasna, gerek hakknda seninle tartyorlard.
7,8
Ve hani Allah, size, iki tifeden birinin kesinlikle sizin olacan vaat ediyordu. Siz ise an
ve erefi olmayan eyin/apulun kendinizin olmasn istiyordunuz. Allah da, kelimeleriyle hakk
yerine oturtmak ve sulularn houna gitmese de gerei ortaya karmak ve btl yok etmek iin
349 Burada konu edilecek sava ve sava esanasndaki olaylar, Bedir sava'yla ilgilidir. Medne'nin gney-batsnda,
Medne'ye 120, Kzldeniz'e ise 20 km. mesafede bulunan Bedir, baharat yolu konak yerlerinden biridir.
Mekke mrikleri, Medne'ye yerleen Raslullah ve arkadalarnn tekrar geleceklerinden korktuklar iin zaman zaman baz
eteler yollayp onlara zarar vermekteydiler. Ayrca Medne'de, Raslullah ve mminlerin Medne'ye geliinden
rahatszlk duyan bir kesim; bunlarn banda da o gnlerde ta giyip kral olmak zere olan, Raslullah'n geliiyle
unutulan Abdullah b. bey b. Sell vard. Zira Medne halk, Abdullah b. bey b. Sell yerine Raslullah' devlet bakan
yapmlard.
Halkn bu tercihi ve akrabalarndan birounun Mslman olmas nedeniyle Abdullah b. bey b. Sell, Mslmanlara katlmann
kendisi ve arkadalar iin daha uygun olacana karar vererek grnrde Mslman oldular. Bylece Medne'de
mnfklk hareketi balad.
Mekke ynetimindeki kinci mrikler, Medne'deki dostlar Abdullah b. Sell ile ibirlii yaparak Raslullah ve arkadalarn
Medne'den karmay, hatta onlar yok etmeyi plnladlar ve Abdullah b. bey b. Sell'e u mektubu yazdlar: Siz
bizimkileri barndrdnz. Siz ya Muhammed'i ldrr veya yurdunuzdan karrsnz; yahut da biz topluca zerinize
saldrr, erkeklerinizi ldrp kadnlarnz esir alrz.
Bu mektuptan sonra Mekke mrikleri ile Medne mnfklar ibirlii yaptlar. Buna gre Raslullah ve mminler ldrlecek
veya Medne'den srleceklerdi.
Raslullah ve mminler bu pln rendiler ve kar tedbir almaya baladlar. te bu dnemde Allah mminler iin yeni strateji
belirliyor; fitne, hakszlk ve yeryznde kargaann ortadan kalkmas iin gerektiinde savamalar [lmeleri ve
ldrmeleri] gerektiini bildiriyordu. Artk mminler, dinlerini, canlarn ve yurtlarn korumak iin savamak
zorundaydlar.
Bu esnada Mekkeli mrikler Mslmanlar tehdit ediyor, Medne yaknlarna kadar gnderdikleri apulcu birlikler yoluyla onlara
zararlar veriyorlard. Son olarak da Mekke mriklerinin ortaklyla oluturulan ve Eb Sfyn tarafndan idare edilen bir
ticaret kervann Sriye'ye gnderdiler; amalar bundan elde edilen kr ile sava hazrl yapmak ve Mslmanlara son
darbeyi indirmekti.
Bunu haber alan Raslullah (s.a), durumu ashbyla istiare etti. Szkonusu ervann Mekke'ye ulamasna engel olunmas
kararlatrlp 83' Muhcirlerden, 61'i Evs'den, geri kalanlar da Hazrec'den olmak zere toplam 305 kiilik bir ordu
hazrland. 3 atlar ve 70 develeri vard.
kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin arkasn kesmek; hak dini
gelitirmek istiyordu.
9
Hani siz, Rabbinizden yardm diliyordunuz da Rabbiniz, phesiz Ben, ite ardarda bin
haberci yetle size yardm ediyorum diye karlk vermiti.
10
Bunu da Allah, srf size bir mjde olsun ve bununla kalpleriniz yatsn diye yapmt. Ve
yardm ancak Allah katndandr. phesiz Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi
mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam
yapandr.
11
Hani Rabbiniz, yine Kendi katndan bir gven olarak bir uyku sardryordu. Sizi kendisiyle
temizlemek, kt niyetli kiinin pisliini/zararn sizden gidermek, yreklerinize kuvvet vermek ve
ayaklarnz salam durdurmak iin gkten zerinize bir su indiriyordu.
12
Ve hani, Rabbin doal gleri programlyordu: phesiz Ben, sizinle beraberim, haydin
inanm kimselere sebat verin. Ben, kfirlerin; Kendimin ilhln ve rabliini bilerek reddetmi
olan kimselerin yreine korku salacam, hemen boyunlarn stne vurun, onlardan tm parmak
ularna/eklemlerine de!
13
te kfirlerin bu cezalandrl, Allaha ve Elisine kar gelmeleri nedeniyledir. Ve kim
Allaha ve Elisine kar gelirse, bilsin ki Allah, azab ok etin olandr.
14
te artk, bunu tadn. phesiz ki hirette kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddedenler iin atein azab da vardr.
(88/8, Enfl/5-14)
Necm: 467
15
Ey iman etmi kimseler! Toplu olarak kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddedenler ile karlatnz zaman, hemen onlara arkalarnz dnmeyin.
16
Ve byle bir gnde her kim onlara, tekrar dnp arpmak iin geri ekilmek veya dier
bir safta yeniden mevzilenmek hlleri hari arkasn dnerse, kesinlikle Allahtan bir gazaba
uram olur ve onun varaca yer cehennemdir. Oras da ne kt bir dn yeridir.
17
Artk, onlar siz ldrmediniz, lkin onlar Allah ldrd. Attn zaman da sen atmadn,
lkin Allah att. Ve mminleri bundan gzel bir bela ile bellandrmak/gzelce snamak iindi.
phesiz Allah, en iyi iitendir, en iyi bilendir.
18
te! phesiz Allah, kfirlerin; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin
tuzan zayflatandr.
19
Fetih istiyorsanz, ite size fetih gelmitir. Ve eer son verirseniz, bu da sizin iin daha
iyidir. Yok eer dnerseniz, Biz de dneriz. Her ne kadar toplumunuz ok olsa da size hibir
ekilde, hibir zaman yarar salamayacak. Ve phesiz Allah, mminlerle beraberdir.
(88/8, Enfl/15-19)
Necm: 468
20
Ey iman etmi kimseler! Allaha ve Elisine itaat edin. itip dururken ondan yz
evirmeyin!
21
Vahye kulak asmadklar hlde ittik/vahye kulak verdik diyenler gibi de
olmayn!
22
phesiz yeryznde dolaan canllarn Allah katnda en kts, akln kullanmayan u
sarlardr, dilsizlerdir.
23
Ve eer Allah, onlarda hayr olduunu bilseydi kesinlikle onlara iittirirdi. Ve eer
iittirseydi yine de onlar, geri duranlarn ta kendisi olarak srt dnerlerdi.
24
Ey iman etmi kimseler! Eli sizi, size hayat verecek eylere ard zaman, Allaha ve
Eliye karlk verin. Ve bilin ki Allah, kii ile kalbi arasna girer. Ve siz, kesinkes Onun
huzurunda toplanacaksnz.
25
Ve sadece sizden kendi benliklerine hakszlk edenlere isbet etmeyen toplumsal atelerden
korunun ve hi phesiz Allahn, azab etin olan olduunu bilin.
26
Ve hatrlayn; hani sizler sayca azdnz, yeryznde zayf braklmtnz, insanlarn sizi
kapp yakalamasndan korkuyordunuz da Allah, kendinize verilen nimetlerin karln dersiniz
diye barndrmt, sizi yardmyla glendirmiti ve size temiz-ho eylerden rzklar vermiti.
27,28
Ey iman etmi kimseler! Allaha ve Eliye ihnet etmeyin. Bile bile kendi emanetlerinize
de ihnet etmeyin. phesiz mallarnzn ve evlatlarnzn, kesinlikle imtihan arac; sizi dinden
karacak birer varlk olduunu ve kesinlikle de Allah katnda ok byk ecir olduunu bilin.
29
Ey iman etmi kimseler! Allahn korumas altna girerseniz, O, size hakk btldan
ayrdedecek bir anlay verir ve sizden ktlklerinizi rter ve sizi balar. Allah ok byk
armaan sahibidir.
(88/8, Enfl/20-29)
Necm: 469
30
Ve hani bir zaman, u kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u
kimseler, seni tutup balamak veya ldrmek veya srp karmak iin sana tuzak kuruyorlard. Ve
onlar tuzak kurarken Allah da cezalandryordu. Ve Allah, cezalandranlarn en hayrlsdr.
31
Onlara yetlerimiz okunduu zaman da, ittik, dilersek bunun gibisini biz de syleriz, bu,
gemi toplumlarn efsanelerinden baka bir ey deildir demilerdi.
32
Bir vakit de onlar, Ey Allahm! Eer bu, Senin katndan gelmi bir hakkn/gerein ta
kendisi ise, hi durma stmze gkten talar yadr veya bize ok ac veren bir azap ver
demilerdi.
33
Hlbuki sen ilerinde iken Allah onlara azap edecek deildi. Balanma diledikleri srece
de Allah onlara azap edici deildir.
(88/8, Enfl/30-33)
Necm: 470
34
Ve onlarn, kendileri Mescid-i Harmn/dokunulmaz klnm ilhiyat eitimi merkezinin
ayakta tutan mtevellileri/vakf yneticileri olmadklar hlde ondan menedip dururlarken Allahn
kendilerine azap etmemesi iin neleri var? Onun ayakta tutan mtevellileri/vakf yneticileri sadece
Allahn korumas altna girmi kimselerdir. Velkin onlarn ou bilmiyorlar.
35
Ve onlarn Beytin/Kabenin yanndaki destek vermeleri, sadece, slk almak ve el
rpmaktr, bir gsteritir. yleyse kfrettiinizden; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddetmi olduunuzdan dolay bu azab tadnz!
36,37
phesiz, mallarn Allah yolundan alkoymak iin harcayan, kfirler; Allahn ilhln
ve rabliini rtm olan o kiiler; yine onu sarf edeceklerdir. Sonra onlara, bir pimanlk olacak,
sonra da onlar, Allahn, murdar temizden ayrt etmesi iin ve bir de murdar ksmn birbiri zerine
bindirip hepsini bir araya getirmesi, sonra da topunu birden cehenneme koymas iin
yenileceklerdir. Ve kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan kiiler
cehenneme toplanacaklar. te bunlar, kayba, zarara urayp ac eken o kimselerin iinde
kalanlarn ta kendileridir.
38
Kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kimselere de ki: Eer bu
ie son verirlerse daha nce yaptklar balanacak. Yine de dnerlerse, kesinlikle nceki nderli
toplumlara uygulanan kurallar devam etmi olur.
(88/8, Enfl/34-38)
Necm: 471
39
Ve insanlar dinden karma faaliyeti kalmayp din tamamyla Allahn oluncaya kadar
onlarla savan. Artk vazgeerlerse bilinsin ki, phesiz Allah, onlarn yaptklarn en iyi grendir.
40
Ve eer onlar geri dururlarsa, artk siz, phesiz Allahn yardmc, yol gsterici, koruyucu
yaknnz olduunu bilin. O, ne gzel yardmc, yol gsterici, koruyucu yakn, ne gzel
yardmcdr!
41
Yine, biliniz ki eer siz Allaha, hak ile btln ayrld o gn; iki ordunun kar karya
geldii Bedir gn, kulumuza indirdiimiz yetlere iman etmi iseniz, herhangi bir eyden ganimet
olarak elinize geirttiimiz eyler; artk onlarn bete-biri, Allah, Eli, yaknl olanlar;
yurtlarndan karlan fakirler, yetimler, miskinler ve yolda kalmlar iindir. Ve Allah, her eye
g yetirendir.
42
Hani siz, vdinin yakn bir yamacnda idiniz, onlar da uzak yamacnda idiler. Kervan da
sizden daha aada idi. yet onlarla szlemi olsaydnz da, buluma yerinde kesinlikle
anlamazlk karrdnz. Fakat olmas gereken ii Allahn gerekletirmesi iin; deiime/ykma
urayan apak bir delil grdkten sonra ykma urasn, sa kalanlar da yine apak bir delilden
sonra yaasn diye... phesiz Allah, en iyi iitendir, en iyi bilendir.
43
Hani o vakitler Allah sana uykunda onlar az gsteriyordu. Eer Allah, onlar sana ok
gsterseydi kesinlikle korkmutunuz ve sava konusunda anlamazla dmtnz. Fakat Allah
gvenlik salad. phesiz O, gnllerde olan en iyi bilendir.
44
Ve hani olmas gereken bir eyi gerekletirmek iin, onlarla karlatnz vakit onlar
sizin gznze az gsteriyordu. Sizi de onlarn gzlerinde azaltyordu. Ve btn iler yalnzca
Allaha dndrlr.
(88/8, Enfl/39-44)
Necm: 472
45
Ey iman etmi kimseler! Baarmanz/zafer kazanmanz iin, bir topluluk ile karlatnz
zaman sebat edin ve Allah oka ann.
46
Yine Allaha ve Onun Elisine itaat edin, birbirinizle ekimeyin. Sonra korkuya
kaplrsnz ve gcnz-cannz gider. Ve sabredin. phesiz Allah, sabredenlerle beraberdir.
47
alm satarak ve insanlara gsteri yaparak yurtlarndan kan ve Allah yoluna engel koyan
kimseler gibi de olmayn. Ve Allah, onlarn yaptklarn epeevre kuatandr.
(88/8, Enfl/45-47)
Necm: 473
48,49
Hani o mnfklar ve kalplerinde hastalk bulunan kimseler, u adamlar dinleri aldatt
dedikleri srada, o kt niyetli komutan, onlara amellerini ekici gstermi ve onlara, Bugn sizi
insanlardan bozguna uratacak kimse yoktur ve ben de sizin yardmcnzm demiti. Sonra da, ne
zaman ki iki topluluk birbirini grr oldu, o, iki topuu stnde geri dnd ve: phesiz ben
sizden uzam. phesiz ben, sizin grmediinizi grmekteyim, phesiz ben, Allahtan
korkmaktaym dedi. Ve Allah, sonulandrmas/ cezalandrmas pek iddetli olandr. Ve her kim
Allaha iin sonucunu havale ederse bilsin ki phesiz Allah, en stn, en gl, en erefli, malp
edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi
engelleyen/salam yapandr.
50,51
Ve sen, grevli glerin, kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden o
kimselerin yzlerine ve srtlarna vurarak, Tadn bakalm kzgn atein azabn! te bu, sizin kendi
ellerinizle meydana getirdiiniz eyler sebebiyledir. Ve phesiz Allah, kullara hibir ekilde
hakszlk eden biri deildir diye onlar gemite yaptklarn ve yapmalar gerekirken
yapmadklarn bir bir hatrlattrrken bir grseydin.
52
Tpk Firavunun yaknlar ve onlardan ncekilerin gidii gibi onlar da Allahn yetlerini/
almetlerini/ gstergelerini tanmadlar da Allah, kendilerini gnahlar yznden yakalayverdi.
phesiz ki Allah, ok gldr, cezas/ sonulandrmas ok iddetli olandr.
53
Bu, phesiz bir toplum, kendinde olan deitirinceye kadar, Allahn, o topluma nimet
olarak baladn deitirici olmay ve phesiz Allahn en iyi iiten, en iyi bilen olmas
nedeniyledir.
54
Tpk Firavunun yaknlar ve onlardan ncekilerin gidii gibi, onlar da Rablerinin yetlerini/
almetlerini/ gstergelerini yalanladlar. Biz, onlar gnahlar yznden deiime/ykma urattk;
Firavunun yaknlarn suda boduk. Hepsi de kendi benliklerine hakszlk eden kimseler idiler.
55,56
phesiz, Allah katnda canllarn en kts, kfirler; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddedip de iman etmeyen kimseler; kendileriyle antlama yaptn hlde her defasnda
antlamalarn bozan kimselerdir. Onlar Allahn korumas altna girmezler.
(88/8, Enfl/48-56)
Necm: 474
57
Artk onlar harpte; bozuma uratma iinde yakalarsan, ibret almalar iin onlarla birlikte
arkalarndaki kiileri dat.
58
Eer bir toplumdan; hinlik yapmasndan korkarsan, ayn ekilde antlamay bozduunu
kendilerine bildir. phesiz Allah, hin kimseleri sevmez.
59
Kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan o kimseler, kendilerinin ne
getiklerini de sanmasnlar. phesiz onlar ciz brakamazlar.
(88/8, Enfl/57-59)
Necm: 475
60
Ve siz de gcnzn yettii kadar onlara kar her eitten kuvvet biriktirin ve sava
atlar
350
hazrlayn ki onlarla, Allaha dman olanlar, kendi dmanlarnz ve Allahn bilip de
sizin bilmediiniz, bunlardan aa daha bakalarn korkutasnz. Ve Allah yolunda her ne
harcarsanz o size eksiksiz denir ve siz hakszla uratlmazsnz.
61
Ve eer onlar bar iin yanarlarsa, sen de bara yana! Ve Allaha iin sonucunu havale
et. phesiz Allah, en iyi iitenin, en iyi bilenin ta kendisidir.
62,63
Ve eer onlar, sana hile yapmak isterlerse, bil ki phesiz sana Allah yeter. O, seni Kendi
yardmyla ve mminlerle glendirendir ve mminlerin gnllerini kaynatrandr. Sen
yeryznde ne varsa hepsini topluca harcasaydn yine de onlarn gnllerini kaynatramazdn.
Ama Allah, aralarn kaynatrd. phesiz O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi
mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam
yapandr.
64
Ey Peygamber! Sana ve mminlerden sana uyan kimselere Allah yeter!
65
Ey Peygamber! Mminleri savaa tevik et. Eer sizden sabreden yirmi kii olursa ikiyze
glip gelirler. Ve eer sizden yz olursa, phesiz bunlar, anlaysz bir toplum olduklarndan
dolay, kfirlerden; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kiilerden bin kiiyi
yenerler.
350 Kurn indii dnemin en mkemmel sava aralar olan atlar, bugn, hava filololar, uak gemileri, ktalar aras
fzeler, nkleer silhlar vs. olarak anlamak gerekir.
66
imdi Allah, sizden hafifletti ve sizde phesiz bir zaaf olduunu bildi. O hlde sizden
sabreden yz kii olursa ikiyz yenerler. Ve sizden bin olursa Allahn izniyle/ bilgisiyle ikibini
yenerler. Ve Allah sabredenlerle beraberdir.
67
Yeryznde ar basmadka; savata kesin ve tam stnlk salamadka, kendisi iin
esirler oluturmas hibir peygambere uygun deildir. Siz, dnya geniliini istersiniz, Allah da
hireti ister. Ve Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak
galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
68
Eer Allahtan bir yaz olmasa idi, kesinlikle aldnz eylerden dolay size byk bir azap
dokunurdu.
69
Artk elde ettiiniz ganimetten hell ve ho olarak yiyin ve Allahn korumas altna girin.
phesiz Allah, ok balaycdr, ok merhamet edicidir.
70
Ey Nebi! Esirlerden elinizde olan kimselere de ki: Eer Allah sizin kalplerinizde bir hayr
bilirse, sizden alnandan daha hayrlsn size verir ve gnahlarnz balar. Ve Allah, ok
balayandr, ok merhamet edendir.
71
Ve eer sana hyanet etmek isterlerse iyi bilsinler ki bundan nce onlar, Allaha hinlik
ettiler de Allah, mminlere onlardan fazla imkn verdi. Ve Allah, ok iyi bilendir, en iyi yasa
koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
(88/8, Enfl/60-71)
Necm: 476
72
Kukusuz iman etmi, yurtlarndan g etmi, Allah yolunda mallaryla, canlaryla savaan
ve barndrp yardm eden u kimseler; evet ite bunlar, bazs bazsnn yardmc, yol gsterici,
koruyucu yakn olanlardr. nanan ve hicret etmeyen kimselere gelince, hicret edene kadar, onlara
yaknlk sz konusu deildir. Ve din urunda yardm isterlerse, aranzda antlama bulunan bir halk
zararna olmakszn, onlara yardm etmeniz gerekir. Ve Allah, yaptklarnz ok iyi grendir.
73
Kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kimseler de, birbirlerinin
yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlardr. Eer siz de onu yapmazsanz; mminler olarak
birbirinizin velsi [yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar] olmazsanz, yeryznde byk bir
kargaa ve insanlar dinden dndrme ileri ortaya kar.
74
Ve iman eden, hicret eden ve Allah yolunda var gcyle gayret eden o kimseler ile
barndran ve yardm eden kimseler; ite bunlar, gerek mminlerin ta kendileridir. Bunlar iin bir
balanma ve saygn bir rzk vardr.
75
Ve bundan sonra, inanan ve yurtlarndan g eden ve var gcyle gayret eden kimseler;
artk onlar da sizdendirler. Akraba olanlar da, Allahn kitabna gre, birbirlerine daha yakndrlar.
phesiz Allah, her eyi en iyi bilendir.
(88/8, Enfl/72-75)
L- MRN SRES
MEDNE DNEM
Necm: 477
1
Elif/1, Lm/30, Mm/40.
351
2
Allah, Kendisinden baka tanr diye bir ey olmayandr, her zaman diridir, kayymdur [her
eyi ayakta tutandr, koruyandr].
3,4
Allah, sana, sadece iinde konu edilenleri dorulayc olarak bu kitab hak ile indirdi. O,
daha nce insanlara doru yol klavuzu olarak Tevrt ve ncli de indirmiti. Furkn da O
indirdi. phesiz kfirler; Allahn yetlerini bilerek reddeden u kimseler, etin bir azap kendileri
iin olanlardr. Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak
galip olandr, sulular yakalayp cezalandrmak sretiyle adaleti salayandr.
5
phesiz Allah, yeryznde ve gkte hibir ey Kendisine gizli kalmayandr.
6
O, sizi, rahimlerde diledii gibi ekillendirendir. Kendisinden baka ilh diye bir ey yoktur.
O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi
yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
7-9
Allah, sana bu kitab indirendir. Bu kitaptan bir ksm yasa ieren yetlerdir ki bunlar,
kitabn anasdr. Dierleri de benzeen anlamllardr. Amma, durum bu iken, kalplerinde
kaypaklk/tutarszlk olan kimseler,
insanlar dinden karmak,
ortak komaya srklemek
ve onun anlamlarndan en uygununun tesbitine yeltenmek iin hemen ondan benzeen
anlaml olanlarnn peine derler. Hlbuki onun anlamlarndan en uygun olannn tesbitini ancak
Allah ve Biz buna inandk, hepsi Rabbimiz katndandr. Rabbimiz! Bize klavuzluk ettikten sonra
kalplerimizi evirme! Bize Kendi nezdinden rahmet ltfet! phesiz Sen, bol bol ltfedenin ta
kendisisin. Rabbimiz! phesiz Sen, insanlar, kendisinde hibir phe olmayan gn iin
toplayansn. phesiz Allah, verdii szden dnmez diyen o bilgide uzman olanlar bilirler. Ve
sadece kavrama yetenekleri olanlar t alrlar.
(89/3, l-i mrn/1-9)
Necm: 478
10,11
phesiz kfirler; Allahn ilhln, rabliini bilerek reddetmi olan u kimseler; onlarn
mallar ve evlatlar, ayn Firavunun yaknlarnn ve onlardan ncekilerinki gibi Allahtan hibir
eyi savamaz. Ve onlar Atein yaktdrlar. Firavunun yaknlar ve onlardan ncekiler, yetlerimizi
yalanladlar da Allah, onlar gnahlar yznden yakalayverdi. Ve Allah, cezas/yakalamas ok
etin olandr.
12
Kfirlere; Allahn ilhln, rabliini bilerek reddetmi olan u kimselere: Siz, yaknda
yenilgiye urayacak ve cehenneme toplanacaksnz de. Ve o, ne kt bir dektir!
(89/3, l-i mrn/10-12)
Necm: 479
13
Karlaan iki birlikte sizin iin kesinlikle bir almet/gsterge vardr; birliin biri, Allah
yolunda savayordu; dieri de kfirdi; Allahn ilhln ve rabliini en/inanmayand. Onlar, gz
351 Bkz. 8 nolu not.
gryle kendilerinin iki misli gryorlard. Ve Allah, dilediini yardmyla glendirir. phesiz
bunda basiret sahipleri; saduyulu kimseler iin kesinlikle bir ibret vardr.
(89/3, l-i mrn/13)
Necm: 480
14
Kadnlara, oullara, kantar kantar ylm altn ve gme, salma gzel atlara, etinden ve
stnden yararlanlan hayvanlara ve ekinlere duyulan tutkulu ar istek, insanlara ssl/ekici
klnd. Bunlar, basit dnya hayatnn kazanmdr. Ve Allah, varlacak gzel yer Kendi katnda
olandr.
15-17
De ki: Size bundan daha hayrl olan bildireyim mi? Allahn korumas altna girmi;
Rabbimiz! phesiz biz inandk, artk bizim sularmz bala ve bizi Atein azabndan koru!
diyen, sabreden; diren gsteren, doru olan, srekli saygda duran, Allah yolunda harcamada
bulunan ve seherlerde balanma dileyen kiiler iin Rablerinin katnda, iinde temelli kalacaklar,
altndan rmaklar akan cennetler, tertemiz eler ve Allahtan honutluk vardr. Ve Allah, kullar en
iyi grendir.
(89/3, l-i mrn/14-17)
Necm: 481
18
Allah, doadaki gler/haberci yetler ve hakkaniyeti ayakta tutan bilgi sahipleri, phesiz
Allahtan baka ilh diye bir eyin olmadna tanklk etti. O, en stn, en gl, en erefli, malp
edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandan, en iyi yasa koyandan baka ilh diye bir ey
yoktur.
19
phesiz Allah nezdinde din, slmdr. Kendisine Kitap verilen kimseler de, ancak,
kendilerine o bilgi geldikten sonra aralarndaki kskanlktan dolay ayrla dtler. Kim de
Allahn yetlerini rtbas ederse; artk phesiz Allah, hesab abuklatrandr.
20
Buna ramen eer seninle tartrlarsa de ki: Ben tm benliimi Allah iin
slmlatrdm/ben Mslman oldum. Bana uyanlar da Mslman oldular. Kitap verilenlere ve
Anakentlilere: Siz de salamlatrdnz m/slm kabul ettiniz mi? de. Eer
salamlatrrlarsa/slma girerlerse, artk klavuzlandklar doru yola ermilerdir. Ve eer srt
evirirlerse sana den sadece mesaj iletmektir. Ve Allah, kullarn en iyi grendir.
21
phesiz Allahn yetlerini rtbas eden, haksz yere peygamberleri ldren ve insanlardan
hakkaniyeti emreden kimseleri ldren kiiler; sen hemen bunlar ackl bir azapla mjdele!
22
te bunlar, dnyada ve hirette amelleri boa gitmi kimselerdir. Onlar iin yardmclardan
da bir ey yoktur.
23
Kendilerine Kitaptan bir nasip verilmi olan u kimseleri grmedin mi/hi dnmedin mi?
Onlar, aralarnda hkm vermek iin Allahn kitabna arlyorlar, sonra onlardan bir ksm,
mesafelenerek geri duruyorlar.
24,25
Bu, onlarn, Ate bize sayl birka gn dnda asla dokunmayacaktr demeleri
nedeniyledir. Onlarn uydurmu olduklar eyler de dinlerinde kendilerini aldatmaktadr. Peki,
kendisinde hi phe olmayan o gnde onlar bir araya topladmz ve hi kimseye hakszlk
edilmeden herkese kazandklar eyler tamamen dendii zaman nasl olacaktr?
(89/3, l-i mrn/18-25)
Necm: 482
26,27
De ki: Ey hkmranln hkmran Allahm! Sen hkmranl dilediin kimseye
verirsin, dilediin kimseden de hkmranl eker alrsn, dilediin kimseyi gl yaparsn,
dilediin kimseyi de alak, rezil edersin. Hayr Senin elindedir. phesiz Sen, her eye g
yetirensin! Sen, geceyi gndzn iine sokarsn, gndz gecenin iine sokarsn; Sen, lden diri
karrsn, diriden l karrsn. Sen, dilediine de hesapsz rzk verirsin.
(89/3, l-i mrn/26-27)
Necm: 483
28
Mminler, kendilerinden seviyesiz, kfirleri; Allahn ilhln, rabliini bilerek reddeden
kimseleri yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar edinmesinler/ynetici yapmasnlar,
yaamlarn onlarn ellerine teslim etmesinler. Artk onu her kim yaparsa, Allahtan hibir eyi
yoktur. Ancak onlardan bir korunma yapmanz bakadr. Allah sizi Kendisinden sakndryor. Ve
olu/var yalnzca Allahadr.
29
De ki: Gslerinizdeki eyleri gizleseniz de, aa vursanz da Allah onu bilir. Ve Allah,
gklerde olan eyleri ve yerde olan eyleri bilir. Ve Allah, her eye gc yetendir.
30
O gn her kii, hayrdan iledii eyleri, ktlkten iledii eyleri hazrlanm bulur.
Kendisi ile yapt ktlkler arasnda phesiz ok uzak bir mesafe bulunmasn ister. Allah, sizi
Kendisinden sakndryor. phesiz Allah, kullarna ok efkatlidir.
31
De ki: Eer siz Allah seviyorsanz o zaman bana uyun ki, Allah sizi sevsin ve
gnahlarnz sizin iin balasn. Ve Allah, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar
cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir.
32
De ki: Allaha ve Eliye itaat edin! Artk yz evirirlerse, biliniz ki, phesiz Allah,
kfirleri; Kendisinin ilhln, rabliini bilerek reddeden kimseleri sevmez.
(89/3, l-i mrn/28-32)
Necm: 484
352
33,34
phesiz Allah, demi, Nhu, brhm ailesini ve mrn ailesini birbirinin soyundan
olmak zere lemler zerine sekin kld. Ve Allah, en iyi iitendir, en iyi bilendir.
35
Hani bir zaman mrnn kars: Rabbim! Kesinlikle ben, karnmdakini tam hr olarak
senin iin adadm. Sen de benden kabul et, phesiz Sen en iyi iitensin, en iyi bilensin demiti.
36
Onu dourunca da: Rabbim, phesiz ben, onu kz dourdum; - Hlbuki Allah onun
dourduu eyi daha iyi bilir- erkek, kz gibi deildir. Ve phesiz ona Meryem adn verdim. Ve
phesiz ben, onu ve soyunu eytan- racimden; kovulmu/ katil, aslsz sz ve dnce reten,
karanla ta atan eytandan sana sndrrm dedi.
37
Bunun zerine Rabbi Meryemi gzel bir kabul ile kabul etti. Ve onu gzel bir bitki olarak
bitirdi ve ona; Meryeme, say gayri meru ekilde dourmayp Allahn iradesi erevesinde
babasz douruuna Zekeriyyy kefil kld. Zekeriyy ne zaman onun zerine/zel odaya girse,
onun yannda bir rzk bulurdu. Zekeriyy, Ey Meryem! Bu sana nereden? dedi. Meryem de: O,
Allah katndandr dedi. phesiz Allah, dilediini hesapsz rzklandrr.
***

38
Orada Zekeriyy, Rabbine yakard: Rabbim! Bana katndan temiz bir nesil ver. phesiz
Sen, duay en iyi iitensin dedi.
39
Sonra Zekeriyy, zel krsde dikilmi salt ederken [eitim-retim yaptrrken] haberci
yetler ona: phesiz Allah sana, Allahtan bir kelimeyi dorulayc, efendi/ bir nder, iffetli bir
peygamber olarak, slihlerden Yahyy mjdeliyor diye seslendiler.
40
Zekeriyy: Rabbim! Bana ihtiyarlk gelip atmken, karm da ksr iken benim iin bir
delikanl nasl olabilir? dedi. Allah: yledir, Allah dilediini yapar dedi.
352 Hristiyanln yanl inanlarnn deifre edildii bu pasaj, Necran'dan Medne'ye gelip Raslullah ile tartan bir heyet
hakknda inmitir.
41
Zekeriyy: Rabbim! Benim iin bir almet/gsterge gster dedi. Allah: Senin almetin/
gstergen, iaretle hari, insanlara gn, konumamandr. Ve Rabbini ok an, her zaman noksan
sfatlardan arndr dedi.
42,43
Ve hani haberci yetler. Ey Meryem! phesiz Allah seni seti, seni tertemiz biri yapt
ve seni lemlerin kadnlarna seti. Ey Meryem! Rabbine saygl ol, Ona boyun eip teslimiyet
gster ve Allah birleyen erkeklerle beraber sen de Allah birle! demilerdi.
44
te bu, alglama imknnn olmad, gemiin nemli haberlerinden sana
vahyettiklerimizdir. Ve Meryeme hangisi kefil olacana kalemlerini atarlarken sen yanlarnda
deildin. Onlar tartrlarken de sen yanlarnda deildin.
45-46
Hani bir zaman haberci yetler: Ey
Meryem! Allah seni, Kendisinden bir kelimeyle mjdeliyor. Onun ad, Meryem olu s Mesihtir.
Dnya ve hirette saygndr. Ve O, yaklatrlanlardan ve slihlerdendir. Yksek mevkide
bulunarak ve yetikin biri olarak insanlarla konuacaktr da.
48
Ve Allah, Ona kitab, hakszlk,
bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri ve Tevrt ile ncli
retecek.
49-51
Ve onu srloullarna; u bir gerek ki, ben size Rabbinizden bir almet /gsterge
getirdim/ gsterge ile geldim; phesiz ben, sizin iin, amurdan; kilden; seramikten ku ekli gibi
bir ey; buhurdan (ttslk) tasarlarm. Sonra onun iine flerim; aerosol olutururum da Allahn
izniyle hastalk yapan eyler ku oluverir/uar gider. Ben, kr ve abra iyiletirir, sosyal lleri
Allahn izniyle diriltirim. Yiyeceklerinizi ve evlerinizde zahire yapacaklarnz; biriktirip sonra
yiyeceklerinizi size haber veririm. -Eer inananlarsanz bunda sizin iin kesinlikle bir
almet/gsterge vardr.- Tevrttan sadece nclde yer alanlar dorulaycym. Size yasaklanm
olanlarn bir ksmn serbest edeceim. Rabbinizden bir almet/gsterge de getirdim size. Artk
Allahn korumas altna girin ve bana itaat edin. phesiz Allah, benim Rabbimdir ve sizin
Rabbinizdir. Onun iin Ona kulluk edin! te bu, doru yoldur diye bir eli yapacak demilerdi.
47
Meryem: Rabbim! Bana bir beer dokunmamken benim iin ocuk nasl olur? dedi.
Allah: yledir! Allah diledii eyi oluturur; O, bir ie karar verdii zaman onun iin Ol! der, o
da hemen olur dedi.
353
52,53
Sonra s, onlardan kfr: Allahn ilhln, rabliini bilerek reddetmeyi sezince: Allah
yolunda benim yardmclarm kimlerdir? dedi. Havariler: Allahn yardmclar biziz, biz Allaha
353 Bu pasaj, teknik ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik.
Burada sa peygamberin israiloullarna gnderilii ve gnderili nedenleri aklanyor. Musa ve Harun peygamberler, hem
israiloullarna vahyi, tevhidi retmek hem de israiloullarn Msrdaki esaretten kurtarmak iin gnderilmilerdi.
Buradaki pasajda sa peygamberin vahyi tebli etmesiyle birlikte israiloullarn salgn halde kuatm olan hastalklardan
kurtarmak, onlara kar nceden nlem almak ve onlara rahat bir geim salatmak iin; koruyucu hekimlik, gz
hekimlii, cilt hekimlii ve salkl gda tketimi ve konserve, turu, pekmez, salamura yapm, arpa, buday, kuru
bakliyat stoklamas ve bunlarn nem ve haereden korunmasnn retilmesi gibi grevlerle gnderildii zet olarak
aklanmaktadr.
Bizim "phesiz ben, sizin iin, amurdan; kilden; seramikten ku ekli gibi bir ey; "buhurdan (ttslk") tasarlarm" diye
evirdiimiz ayetteki "tasarlarm" fiilinin tmleci ayetin orijinalinde yer almam bu paragrafn sz ak iinde okurun
takdirine braklmtr. Ayette "ku figr", " ku maketi" yaparm denilmeyip "ku ekli, ku figr, ku maketi gibi bir
ey" yaparm denilmektedir. Ki burada sann ku eklinde kilden buhurdanlk yapp, ierisine koyduu baharata
fleyerek, kan duman ve koku ile gz hastal vs.ye neden olan sivrisinek, karasinek gibi bcekleri evreden
uzaklatrd aklanmaktadr. Bu gn mevcut olan seramik buhurdanlarn ounun ku eklinde olduu aikardr.
Yine ayette "feyekn (oluverir)" fiilinin znesi de yer almam bu da sz akndan anlalmaya braklmtr.
Ayetlerin lafzi manalarndan anlalan bu gerekler yakn zamanda deifre edilen Essenilere ait Kumran yaztlaryla da teyit
edilmektedir. Anlalan o ki, sa doduu toplumdan ayrlm, esensiler arasnda tp ve gda retim ve korunmasna
ynelik eitim alm ve olgunluk anda israiloullarna peygamber olarak gnderilmitir. (KUMRAN YAZITLARI: Cilt
Hastalnn Tehisi:[4Q266, bl. 6 i (4Q272 1, 273 4 ii, 269 7), 4Q266, bl. 6], Hasat Toplama ve Har le lgili Kurallar
:[4Q271, bl. 2(4Q269, bl. 8 i-ii; 270, 3 iii)], Savan Kitab: [4Q285, 8. bl.], Savan Kitab: (11Q14), Tapnak Parmeni:
[(11QT=11Q19-21, 4Q365a, 4Q524), XLVI, XLVIII, XLIX], Tohorot (Saflklar): (4Q274 3 i-ii), Hasat Toplama: [(4Q284a)
Blm 1]l Deniz Parmenleri Kumran Yaztlar Geza VERMES ev. Nurfer ELEBOLU)
iman ettik, bizim phesiz mslimler olduumuza tank ol. Rabbimiz! Biz, senin indirdiine iman
ettik, eliye de uyduk. Artk bizi hitlerle beraber yaz dediler.
54
Ve inanmayanlar kt pln yaptlar, Allah da onlarn kt plnlarn boa kard. Ve Allah,
kt plnlar boa karanlarn en hayrlsdr.
55-57
Hani Allah: Ey s! phesiz ki Ben seni gemite yaptklarn ve yapman gerekirken
yapmadklarn bir bir hatrlattrcym/ldrcym, seni Kendime ykselticiyim ve seni
kfirlerden; Benim ilhlm ve rabliimi bilerek reddeden kimselerden temizleyiciyim. Ve de
sana uyan kimseleri, kymete kadar kfirlerin; Benim ilhlm, rabliimi bilerek reddeden o
kiilerin stnde tutucuyum. Sonra dnnz yalnzca Banadr. Sonra da ayrla dtnz
eylerde aranzda hkmedeceim. Kfirlere; Benim ilhlm ve rabliimi bilerek reddeden u
kimselere gelince de, onlara dnyada ve hirette iddetli bir azapla azap edeceim. Onlar iin
yardmclardan bir ey de olmayacaktr. man eden ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimselere
gelince de, Allah, onlarn dllerini tastamam deyecektir. Ve Allah, irk koarak yanl; kendi
zararlarna i yapanlar sevmez demiti.
58
te bu, Biz bunu sana, yetlerden ve yasalar ieren hatrlatmalardan/ tlerden/
Kurndan okuyoruz.
59
phesiz Allah katnda snn durumu, demin/her insann durumu gibidir; O, onu
topraktan oluturdu, sonra ona Ol! dedi, o da hemen oldu.
60
Bu gerek, senin Rabbindendir, yleyse phecilerden olma.
61
Sana bilgiden geldikten
sonra artk kim bu konuda seninle tartrsa hemen: Gelin, oullarmz ve oullarnz,
kadnlarmz ve kadnlarnz, kendimizi ve kendinizi aralm, sonra da birbirimizi dlayp
gzden karalm da Allahn dlayp gzden karmasn yalanclar zerine klalm de.
62
phesiz bu, kesinlikle gerek kssann ta kendisidir. Allahtan baka hibir tanr da yoktur.
Ve phesiz Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip
olann, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapann ta kendisidir.
63
Artk yz evirirlerse, bilinsin ki Allah, bozguncular en iyi bilendir.
(89/3, l-i mrn/33-46, 48-51, 47, 52-63)
Necm: 485
64
De ki: Ey Kitap Ehli! Sizinle bizim aramzda ortak olan bir sze; Allahtan bakasna
kulluk etmeyelim, Ona hibir eyi e tutmayalm ve Allahn astlarndan bazmz bazmz rabler
edinmeyelim ilkesine geliniz. Buna ramen eer Kitap Ehli, yz evirirlerse, artk phesiz
bizim mslimler olduumuza hit olun deyin.
65
Ey Kitap Ehli! Tevrt ve ncl kendisinden sonra indirildii hlde brhm hakknda niin
tartyorsunuz? Hl aklnz kullanmayacak msnz?
66
te siz bunlarsnz. Biraz bilginiz olan ey hakknda tarttnz, peki, hi bilginiz olmayan
ey hakknda niin tartyorsunuz? Ve Allah bilir, siz bilmezsiniz.
67
brhm, Yahudi ve Nasrani/ Hristiyan deildi. Ama o, hakka dnm bir
mslimdi/slmlatran kiiydi. O, ortak koanlardan da deildi.
68
phesiz, insanlarn brhme en yakn olanlar, elbette ona uyanlar, bu Peygamber ve u
iman eden kimselerdir. Allah, mminlerin yardmc, yol gsterici, koruyucu yakndr.
***
69
Kitap Ehlinden bir taife sizi saptrmak istedi. Hlbuki onlar, sadece kendilerini saptryorlar,
farkna da varmyorlar.
70
Ey Kitap Ehli! Sizler tank olup dururken, niin Allahn yetlerini bilerek reddedip
duruyorsunuz?
71
Ey Kitap Ehli! Sizler bilip dururken, niin hakk btla kartryor ve gerei
gizliyorsunuz?
72-74
Kitap Ehlinden bir grup da, mminlerin dnmeleri iin, ndirilene gnn balangcnda
inann, sonunda da bilerek reddedin /inanmayn. Ve size verilenin benzerinin bir kimseye verilmi
olduuna yahut Rabbinizin nezdinde sizin aleyhinize deliller getirecekleri hususunda kendi
dininize uyanlardan bakasna inanmayn dediler. De ki: phesiz klavuzluk, Allahn
klavuzluudur. De ki: phesiz ltuf, Allahn elindedir, onu dilediine verir. Ve Allah, bilgisi
ve rahmeti geni ve snrsz olandr, ok iyi bilendir. Rahmetini dilediine zelletirir. Ve Allah,
byk ltuf sahibidir.
75
Ve Kitap Ehlinden ylesi vardr ki, eer onlara yklerle emanet teslim etsen onu sana geri
der. Onlardan yleleri de vardr ki ona bir tek altn para emanet etsen, zerine dikilmeden onu
sana geri vermez. Bu, onlarn: mmilerin/Anakentlilerin bizim aleyhimize yol bulmalar mmkn
deildir demelerinden dolaydr. Onlar, bilip durduklar hlde, Allah hakknda yalan da sylerler.
76
Hayr, kim Onun ahdine/ Ona verdii sze vefal olursa ve Allahn korumas altna girerse,
bilsin ki phesiz Allah, Kendisinin korumas altna girmi kiileri sever.
77
phesiz Allahn ahdini/Allaha verdikleri szleri ve yeminlerini az bir paraya satan u
kimseler; ite onlar, hirette kendilerine hibir pay olmayanlardr. Ve Allah kymet gn onlarla
konumayacak, onlara bakmayacak ve onlar temize karmayacaktr. ok ackl azap da onlar
iindir.
78
Ve Kitap Ehlinden, baz sz ve ilkeleri, kitaptan olmamasna ramen, siz onu kitaptan
sanasnz diye, dillerini kitaba doru eip bken aklsz, serseri bir gurup vardr. O, Allah katndan
olmad hlde, Bu, Allah katndandr derler. Kendileri bilip dururken, Allaha kar yalan da
sylerler.
(89/3, l-i mrn/64-78)
Necm: 486
79
Allahn lml kimselerden, kendisine kitap, yasama-yrtme ve peygamberlik verdii
hibir kimse iin, insanlara: Allahn astlarndan olan bana, kul/kle olun demek yakmaz. Fakat:
rettiiniz ve ders aldnz/okuduunuz kitap gereince Rabbe itenlikli kullar olunuz demesi
yarar.
80
Ve Allah size, doal gleri ve peygamberleri Rabler edinmenizi emretmez. Siz Mslman
olduktan sonra, size kfr; Kendisinin ilhln, rabliini bilerek reddetmeyi emreder mi?!
(89/3, l-i mrn/79-80)
Necm: 487
81
Ve hani Allah, peygamberlerden: Andolsun ki size kitaptan ve hakszlk, bozgunculuk ve
kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkelerden verdim, sonra yannzda bulunan
dorulayc bir eli geldiinde ona kesinlikle inanacak ve ona yardm edeceksiniz! salam szn
almt. Allah, Bunu ikrar edip de kabul ettiniz mi? Ve bu hususta ar ahdimi zerinize aldnz
m/verdiniz sz kesinlikle yerine getirecek misiniz? dedi. Onlar: krar ettik dediler. Allah:
yleyse hit olun, Ben de sizinle beraber hit olanlardanm dedi.
82
Artk bundan sonra her kim dnerse, artk ite onlar hak yoldan kanlarn ta kendileridir
(89/3, l-i mrn/81-82)
Necm: 488
83
Peki onlar, gklerde ve yerde olan herkes, ister istemez Onun iin slmlam iken ve
kendileri de sadece Ona dndrleceklerken Allahn dininden bakasn m aryorlar?
84
De ki: Biz, Allaha, bize indirilen Kurna, brhme, smle, shka, Yakba ve
torunlara indirilene, Msya, sya ve peygamberlere Rablerinden verilenlere inandk. Onlardan
hi biri arasnda ayrm yapmayz. Ve biz, yalnz Onun iin slmlaanlarz.
85
Ve kim slmdan baka bir din ararsa, o takdirde hibir zaman ondan kabul edilmeyecektir.
Ve slmdan baka din arayan kimse, hirette zarar edenlerden olacaktr.
86
manlarndan ve phesiz elinin hak olduuna tank olduktan ve kendilerine ak deliller
geldikten sonra, kfreden; Allahn ilhln, rabliini bilerek reddeden bir topluma Allah nasl
klavuzluk eder? Ve Allah, irk koarak yanl, kendi zararlarna i yapanlar toplumuna klavuzluk
etmez.
(89/3, l-i mrn/83-86)
Necm: 489
87,88
te onlarn cezalar, Allahn, doal glerin/haberci yetlerin, insanlarn hepsinin
dlayp gzden karmas, srekli iinde kalmak zere phesiz onlarn zerlerindedir.
Kendilerinden bu azap hafifletilmez ve kendilerine sre tannmaz.
89
Ancak bundan sonra bilinlenerek hatalarndan dnen ve dzeltenler baka. Artk, phesiz
Allah, ok balayan ve ok merhamet edendir.
90
phesiz imanlarnn arkasndan, kfreden; Allahn ilhln, rabliini bilerek reddeden,
sonra da kfr; gerei rtme iini artrm olan u kimseler; onlarn hatalardan dnleri asla
kabul olunmayacaktr. Ve ite onlar sapklarn ta kendileridir.
91
phesiz ki kfretmi; Allahn ilhln, rabliini bilerek reddetmi ve bu durumda
olduklar hlde de len u kiilerin hi birinden, yeryz dolusu altn onu fidye/kurtulmalk
verseler bile asla kabul edilmeyecektir. te onlar, dayanlmaz azap kendileri iin olanlardr. Onlar
iin yardmclardan da yoktur.
(89/3, l-i mrn/87-91)
Necm: 490
92
Sevdiiniz eylerden Allah yolunda harcamadka asla iyi adamlk mertebesine
eremezsiniz. Ve siz, her neyi balarsanz kesinlikle Allah, onu en iyi bilendir.
(89/3, l-i mrn/92)
Necm: 491
93,94
Tevrt indirilmeden nce, srlin/Yakbun kendisine haram kld dnda,
yiyeceklerin hepsi srloullar iin helal idi. De ki: Eer doru kimseler iseniz, hemen Tevrt
getirip de onu okuyun. Artk kim bundan sonra Allaha kar yalan uydurursa, artk ite onlar
yanl, kendi zararlarna i yapanlarn ta kendileridir.
95
De ki: Allah doru sylemitir. yle ise ortak komaktan, Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddetmekten vaz geen biri olarak brhmin dinine uyun. Ve o, ortak koanlardan
deildi.
(89/3, l-i mrn/93-95)
Necm: 492
96,97
phesiz, insanlar iin bereketli ve lemlere yol gsterme olarak konulan ilk ev,
Mekkedekidir. Onda apak almetler/gstergeler; brhmin grev yapt yer [eitilip, yetitirilip
ortak komaya kar ayakland yer] vardr. Ve oraya kim girerse gvende olmutur. Ve yoluna
gc yeten herkesin Beyti/ilhiyat eitim merkezini kastetmesi, ilhiyat eitimi iin oraya gitmesi
Allahn insanlar zerinde bir hakkdr. Kim de gerei rtbas ederse, bilsin ki, phesiz Allah
btn lemlerden zengindir.
(89/3, l-i mrn/96-97)
Necm: 493
98
De ki: Ey Kitap Ehli! Allah, yaptklarnza tank iken, niin Allahn yetlerini rtp
duruyorsunuz?
99
De ki: Ey Kitap Ehli! Siz tank olduunuz hlde niin Allahn yolunu eri gstermeye
yeltenerek inanan kimseleri Allahn yolundan eviriyorsunuz? Allah yaptklarnza duyarsz
deildir.
(89/3, l-i mrn/98-99)
Necm: 494
100
Ey iman etmi kimseler! Kendilerine Kitap verilenlerden herhangi bir zmreye itaat
ederseniz, imannzdan sonra sizi, kfirler; Allahn ilhln, rabliini bilerek reddeden kimseler
olarak dndrrler.
101
Size Allahn yetleri okunup dururken ve Onun Elisi de aranzda iken nasl olur da
kfredersiniz; Allahn ilhln, rabliini bilerek reddedip durursunuz? Kim de Allaha smsk
balanrsa, kesinlikle o, dosdoru klavuzlanmtr.
102
Ey iman etmi kimseler! Allahn korumas altna girmi kiiler olmanz iin nasl koruma
altna alnmanz gerekiyorsa kendinizi yle Allahn korumas altna aln ve ancak mslimler olarak
can verin.
103
Ve hep birlikte Allahn ipine skca sarln/Allahn ipi ile korunun, ayrlmayn ve Allahn
zerinizdeki nimetini hatrlayn: Hani siz, birbirinize dmanlar idiniz de, Allah, kalpleriniz
arasnda lfet oluturdu. Sonra da siz, Onun nimeti sayesinde kardeler olmutunuz. Siz, bir ate
ukurunun tam kenarnda idiniz de oradan sizi O kurtarmt. te Allah, klavuzlandnz doru
yolu bulasnz diye almetlerini/ gstergelerini sizin iin byle ortaya koyar.
104
Ve iinizden hayra aran, herkese kabul gren iyi eyleri emreden, vahiy ve ortak akl
ile ktl-irkinlii kabul edilen eyleri engelleyen bir nderli toplum bulunsun. Ve ite onlar,
kurtulua erenlerin ta kendileridir.
105-107
Kendilerine apak deliller geldikten sonra paralanan ve ayrla den kimseler gibi de
olmayn. te bunlar, birtakm yzlerin beyazlat, birtakm yzlerin siyahlat gnde byk bir
azap kendileri iin olanlardr. Artk yzleri kararan kimselere: Siz inandktan sonra yeniden kfir;
Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden biri mi oldunuz? yleyse, kfretmenizden; Allahn
ilhln, rabliini bilerek reddetmenizden dolay tadn cezay! Yzleri aaran kimseler de, biliniz
ki, Allahn rahmeti iindedirler. Onlar orada srekli kalanlardr.
108
Bunlar, Allahn yetleridir. Biz, sana gerek olarak okuyoruz. Allah lemlere hibir
hakszl, yanl yapmay istemez.
109
Ve gklerde ve yeryznde olan eyler Allahndr. Ve btn iler yalnzca Allaha
dndrlr.
110
Siz, insanlar iin karlm en hayrl mmetsiniz. Herkese iyi kabul edilen eyleri
emreder, vahiy ve ortak akl ile ktl, irkinlii kabul edilen eyleri engeller ve Allaha
inanrsnz. Kitap Ehli de inansayd kendileri iin elbette daha hayrl olurdu. Onlarn bazlar
mmindirler, pek ou da yoldan km kimsedirler.
111
Onlar size eziyetten baka bir zarar veremezler. Eer sizinle savarlarsa, size arkalarn
dnp kaarlar. Sonra onlar, yardm olunmazlar.
112
Onlar nerede bulunurlarsa bulunsunlar, zerlerine alaklk damgas vurulmutur. Ve
Allahn szlemesine ve insanlarn szlemesine bal kalanlar hari onlar Allahn hmna
uradlar ve zerlerine de miskinlik vurulmutur. Bu, onlarn Allahn yetlerini rtbas etmi
olmalar ve haksz yere peygamberleri ldrmeleri sebebiyledir. Bu, isyan etmi ve snr da am
olmalar nedeniyledir.
113,114
Hepsi bir deildirler. Kitap Ehli iinde doruluk zere bulunan bir nderli topluluk
vardr ki onlar, gecenin saatlerinde boyun eip teslimiyet gstererek Allahn yetlerini okurlar.
Allaha ve hiret gnne inanrlar, herkese iyi kabul edilen eyleri emrederler, herkese ktl
kabul edilen eylerden vazgeirmeye alrlar, hayrlarda da birbirleriyle yarrlar. Ve ite onlar,
iyi insanlardandrlar.
115
Ve onlar hayrdan ne ilerlerse asla saklanmayacaktr/ karlksz braklmayacaklardr. Ve
Allah, Kendisinin korumas altna girmi kiileri en iyi bilendir.
116
Kfirlerin; Allahn ilhln, rabliini bilerek reddeden u kimselerin mallar ve ocuklar,
Allahn katnda, onlara asla bir fayda vermeyecektir. Ve ite onlar, ate ashbdrlar. Onlar orada
srekli kalcdrlar.
117
Onlarn bu basit dnya hayatnda harcadklarnn durumu, irk komak sretiyle
kendilerine hakszlk eden bir toplumun ekinlerine isabet edip de onlar deiime/ykma uratan,
iinde kavurucu souu olan rzgrn durumu gibidir. Ve Allah, onlara hakszlk etmedi. Fakat
onlar, irk komak sretiyle kendilerine hakszlk ediyorlar.
118
Ey iman etmi kimseler! Kendi seviyenizde olmayanlardan srda/sk arkada edinmeyin.
Onlar, size fenalk etmekten geri kalmazlar. Onlar, skntya dmenizi istediler. Kesinlikle kinleri
azlarndan da vurmutur. Gslerinde gizledikleri eyler de daha byktr. Eer siz, aklnz
kullanacaksanz, Biz, sizin iin yetleri/almetleri/gstergeleri kesinlikle aa koymuuzdur.
119
te siz yle kimselersiniz ki onlar seversiniz, oysa onlar sizi sevmezler, siz kitabn
hepsine inanrsnz, onlarsa sizinle bulutuklar zaman nandk derler, babaa kaldklar zaman
da size olan kinlerinden dolay parmaklarnn ularn srrlar. De ki: Kininizle ln/ geberin!
phesiz ki Allah, gslerin zn/gnlleri en iyi bilendir.
120
Size bir iyilik dokunsa fenalarna gider ve eer size bir ktlk isabet etse onunla
sevinirler. Ve eer sabreder ve Allahn korumas altna girerseniz, onlarn hileleri size hibir
ekilde zarar vermez. phesiz Allah onlar kendi yaptklar eylerle kuatmtr.
(89/3, l-i mrn/100-120)
Necm: 495
354
121
Ve hani sen, sabah erkenden mminleri sava mevzilerine yerletirmek iin ehlinden
ayrlmtn. Ve Allah, en iyi iitendir, en iyi bilendir.
122
O zaman sizden iki grup, Allah
kendilerinin yardmc, yol gsterici, koruyucu yakn olmasna ramen bozulmaya yz tutmutu.
Artk inananlar, yalnzca Allaha iin sonucunu havale etsinler!
123-127
Ve andolsun, sizler gsz iken, Allah, kendinize verilen nimetlerin karln dersiniz
diye size Bedirde yardm etti: Hani sen inananlara, Rabbinizin, indirilen/ hull ettirilen bin
haberci yetle size yardm etmesi size yetmez mi? diyordun. Eer sabreder ve Allahn korumas
altna girerseniz, evet sizi Rabbiniz destekler. Ve eer onlar, anszn zerinize gelseler, Rabbiniz
size iaretlenmi /eiten/ gnderilmi be bin haberci yetle yardm eder. Ve Allah, bu yardm size
srf bir mjde olsun ve kalpleriniz bununla yatsn diye yapt. Ve bu yardm, srf Allah,
354 Burada (121-122, 140-144, 155-157, 165-168. yetler,) Uhud savann nedenleri ve
sonular ile ilgili ksa bilgiler verilir. Konuya dair ansiklopedik dzeyde bilgi yararl olur.
kfirlerden; Kendisinin ilhln, rabliini bilerek reddetmi olan kimselerden bir ksmnn kkn
kessin yahut onlar perian etsin de kaybeden kimseler olarak dnp gitsinler diye, en stn, en
gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olan ve en iyi yasa koyan,
bozulmay iyi engelleyen/salam yapan Allah katndandr. yleyse Allahn korumas altna girin.
128
Bu iten sana hibir ey yoktur. Allah, ya onlarn tevbesini kabul eder yahut onlara azap
eder. Artk, phesiz onlar yanl; kendi zararlarna i yapanlardr.
129
Gklerde olan eyler ve yeryznde olan eyler Allahndr. O, dilediini balar,
dilediine azap eder. Ve Allah, ok balayan, ok merhamet edendir.
(89/3, l-i mrn/121-129)
Necm: 496
130
Ey iman etmi kimseler! Kat kat artrlm olarak ribay [emeksiz, hizmetsiz, risksiz
kazanc] yemeyin. Kurtulua ermeniz iin Allahn korumas altna girin.
131
Kfirler; Allahn
ilhln, rabliini bilerek reddeden kimseler iin hazrlanm olan ateten de saknn.
132
Merhamet
olunmanz iin Allaha ve Eliye itaat edin.
133-135
Ve Rabbinizden balanmaya, bollukta ve darlkta Allah yolunda harcama yapan,
fkelerini yutan, insanlar affeden, irkin bir hayszlk iledikleri ya da kendi kendilerine hakszlk
ettikleri zaman, Allah hatrlayp hemen gnahlarndan dolay balanma isteyen, Allahtan
baka gnahlar balayan kimdir? yaptklar kt eylerde bile bile srar etmeyen, Allahn
korumas altna girmi kiiler iin hazrlanm eni gklerle yer kadar olan cennete kouun. Ve
Allah, iyilik, gzellik retenleri sever.
136
te bunlarn karl, Rablerinden balanma ve iinde sonsuza dek kalacaklar altndan
rmaklar akan cennetlerdir. Yapp edenlerin karl/dl ne gzeldir!
137
Kesinlikle sizden nce uygulamalar gelip geti. Hadi, yeryznde gezin de yalanlayclarn
kbetinin nasl olduunu bir grn.
138
Bu emirler, insanlar iin bir aklama ve Allahn korumas altna girmi kiiler iin bir yol
gsterme ve bir ttr.
139
Ve gevemeyin, zlmeyin! Ve eer inananlar iseniz, en stn olan sizsiniz.
140,141
Eer size bir yara demise, o topluma da benzeri bir yara dokunmutu. Ve ite o
gnler; Biz onlar, Allahn sizden iman eden kimseleri bilmesi ve sizden hitler edinmesi, Allahn
iman eden kimseleri arndrmas, kfirleri; Kendisinin ilhln, rabliini bilerek reddedenleri de
mahvetmesi iin insanlar arasnda dndrr dururuz. Ve Allah, irk koarak yanl; kendi
zararlarna i yapanlar sevmez.
142
Yoksa Allah, iinizden aba harcayanlar bildirmeden, sabredenleri de bildirmeden cennete
gireceinizi mi sandnz?
143
Andolsun ki siz lmle karlamadan nce onu arzuluyordunuz. te bakp duruyorken
onu gerekten grdnz.
144
Ve Muhammed, ancak bir elidir. Kesinlikle ondan nce eliler gelip gemitir. imdi
eer o lr veya ldrlrse gerisin geriye mi dneceksiniz? Kim ki de geri dnerse, bilsin ki
Allaha hibir ekilde zarar veremez. Ve Allah, sahip olduu nimetlerin karln deyenleri
karlklandracaktr.
145
Ve herkes sadece Allahn bilgisiyle vakitlendirilmi bir yazg olarak lr. Ve kim dnya
karln dilerse, kendisine ondan veririz. Kim de hiret karln isterse ona da ondan veririz.
Ve Biz, sahip olduu nimetlerin karln deyenleri karlklandracaz.
146
Nice peygamberler de vard ki kendileriyle beraber birok Allah erleri savatlar; Allah
yolunda kendilerine isabet eden eylerden gevemediler, zaafa dmediler ve boyun emediler. Ve
Allah, sabredenleri sever.
147
Onlarn szleri de sadece: Rabbimiz! Bizim gnahlarmz ve ilerimizdeki arlklarmz
bala ve ayaklarmz sabitle, kfirler; Senin ilhln, rabliini bilerek reddedenler toplumuna
kar bize yardm et! idi.
148
Bu yzden Allah, onlara dnya karln ve hiret karlnn gzelliini verdi. Ve Allah,
gzelletirenleri-iyiletirenleri sever.
149
Ey iman etmi kimseler! Eer siz kfirlere; Allahn ilhln, rabliini bilerek reddetmi
olan u kimselere uyarsanz, onlar sizi topuklarnz stnde gerisin geriye evirirler de siz
kaybedenlerden oluverirsiniz.
150
Aslnda Allah, sizin yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknnzdr. Ve O, yardm edenlerin
en hayrlsdr.
151
Biz, Allahn, hakknda hibir delil indirmedii eyleri Ona ortak komalarndan dolay,
kfirlerin; Allahn ilhln, rabliini bilerek reddetmi olan u kimselerin kalplerine korku
salacaz. Onlarn varacaklar yer Atetir. irk koarak yanl, kendi zararlarna i yapanlarn
barna da ne ktdr!
152
Ve siz, Allahn bilgisi ile dmanlarnz dorarken Allah, size olan vaadini doru olarak
gerekletirdi. Allah, size sevdiiniz eyleri gsterdikten sonra zaafa dtnz, o i hakknda
ekitiniz ve isyan ettiniz. Sizden kimi dnyay istiyordu, kiminiz de hireti istiyordu. Sonra Allah
sizi, denemek iin onlardan geri evirdi ve kesinlikle sizi balad. Ve Allah, mminlere kar ok
armaan sahibidir.
153
Ve hani siz yukar kayordunuz hi kimseye bakmyordunuz. Eli de tenizden sizi
aryordu. Bundan dolay Allah, elinizden gidene ve kendinize isabet edene zlmeyesiniz diye
size keder stne keder ile karlk verdi. Allah, yaptklarnza haberdardr.
154
Sonra Allah, o kederin ardndan zerinize bir gven, sizden bir grubu rtp bryen bir
uyku indirdi. Bir grup da nefislerinin sevdasna dt; Allaha kar gerek d cahiliyet zann
olarak, zan retiyorlard. Onlar, Bu iten bize bir ey var m? diyorlard. De ki: Btn i
Allaha aittir. Onlar, sana aklamayacaklar eyleri ilerinde saklyorlard. Onlar, Bize bu iten
bir ey olsayd burada ldrlmezdik diyorlard. De ki: Eer siz, evlerinizde olsaydnz bile,
zerlerine ldrlme yazlm olanlar kesinlikle yan gelip yatacaklar [ldrlecekleri] yerlere
kp gidecekti. Ve o, Allahn gslerinizdekini snamas ve kalplerinizdekini temizlemesi
iindir. Ve Allah, gslerinizdekini ok iyi bilendir.
155
phesiz iki toplumun karlat gn, sizden yz evirip giden kimseler, eytan onlarn
kazandklar eylerin acsyla ayaklarn kaydrmak istedi. Yine de Allah, onlar kesinlikle affetti.
phesiz Allah, ok balayandr, ok yumuak davranandr.
156
Ey iman etmi kiiler! Allahn ilhln, rabliini tanmayan ve yeryznde dolaan yahut
gazaya kan kardeleri iin Yanmzda olsalard lmezlerdi, ldrlmezlerdi diyen u kiiler
gibi olmayn. Kesinlikle Allah, bunu, onlarn kalplerinde bir yara yapacaktr. Ve Allah, hayat
verir ve ldrr. Ve Allah, yaptklarnz en iyi grendir.
157
Eer Allah yolunda ldrlr veya lrseniz de, Allahtan bir balanma ve rahmet,
kesinlikle onlarn topladklarndan daha hayrldr.
158
Andolsun, lseniz veya ldrlseniz de
kesinlikle Allaha toplanacaksnz.
159
te sen, srf Allahn rahmeti sebebiyle onlara kar yumuak davrandn. Eer kaba, kat
yrekli olsaydn, onlar senin etrafndan dalp giderlerdi. Artk onlar bala, onlar iin
balanma dile. lerde onlara da dan, bir kere de azmettin mi, artk Allaha iin sonucunu havale
et. phesiz Allah, iin sonucunu Kendisine havale edenleri sever.
160
Allah size yardm ederse, sizi yenecek hi kimse yoktur. Eer sizi yardmsz brakrsa, artk
ondan sonra size kim yardm edebilir? yleyse mminler sadece Allaha, iin sonucunu havale
etsinler.
161
Ve hibir peygamber iin, hyanet olur ey deildir. Ve kim ihanette bulunursa kymet
gn hainlik ettii ey ile gelir. Sonra da herkese kazandnn karl tastamam denir. Ve onlar,
hakszla uramazlar.
162
Peki, Allahn rzasna uyan kimse, Allahn hmna urayan ve varaca yer cehennem
olan kimse gibi midir? O, ne kt dn yeridir!
163
Onlar, Allah nezdinde derece derecedirler. Allah, onlarn yaptklarn en iyi grendir.
164
Andolsun ki Allah, mminlere kendilerinden, onlara Kendi yetlerini okuyan, onlar
arndran ve onlara kitap ve hakszlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun,
dstur ve ilkeleri reten bir peygamber gndermekle byk bir iyilikte bulunmutur. Oysa onlar,
daha nce apak bir sapklk iinde idiler.
165
ki katn isabet ettirdiiniz bir musibet, kendinize isabet edince mi, Bu hezimet
nereden!? dediniz. De ki: Banza gelen bu hezimet, kendi nezdinizdendir. phesiz Allah, her
eye en iyi g yetirendir.
166-168
ki topluluun karlat gnde size dokunan eyler de Allahn izniyledir/
bilgisiyledir. Ve mminleri bilsin ve mnfklk yapan kimseleri kendileri oturup dururken
kardeleri iin: Eer bize itaat etselerdi ldrlmezlerdi diyen kimseleri bilsin diyedir. Ve
onlara: Geliniz, Allah yolunda savanz veya savunma yapnz denilmiti. Onlar: Biz, sava
bilseydik kesinlikle size uyardk dediler. Onlar o gn, imandan ok Allahn ilhln, rabliini
rmeye yakndlar. Onlar, kalplerinde olmayan eyleri azlaryla sylyorlar. Allah, gizledikleri
eyleri daha iyi bilendir. De ki: Eer doru kimseler iseniz, haydi kendinizden lm
uzaklatrnz.
169-171
Allah yolunda ldrlenleri de sakn ller sanma. Tam tersi onlar diridirler, Allahn
armaanlarndan verdii eylerle sevinli olarak Rableri katnda rzklanmaktadrlar. Arkalarndan
kendilerine henz ulamayan kimselere, kendileri iin hibir korku olmayacan ve
zlmeyeceklerini mjdelemek isterler. Onlar, Allahtan bir nimeti, armaan ve Allahn phesiz,
mminlerin ecrini kaybetmeyeceini mjdelemek isterler.
172,173
Kendilerine yara dokunduktan sonra Allah ve Elinin davetine katlan kimseler;
insanlar kendilerine: phesiz insanlar size kar birlik oldular, onlardan rperin dediklerinde,
bunun, kendilerini inan ynnden artrd ve: Allah bize yeter. O, ne gzel tm varlklar belirli
bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayandr! diyen
kimseler; onlardan iyiletiren, gzelletiren ve Allahn korumas altna girmi kimselere byk bir
dl vardr.
174
Sonra da onlar, kendilerine hibir ktlk dokunmadan Allahn nimeti ve armaanyla geri
dndler ve Allahn rzasna uydular. Ve Allah, ok byk ltfun sahibidir.
175
phesiz ki o eytan/kt niyetli insan, kendi yaknlarn korkutur. Onlardan korkmayn,
eer mmin iseniz Benden korkun.
176
Kfrde Allahn ilhln, rabliini bilerek reddetmekte yaran u kiiler de seni zmesin.
Onlar, Allaha hibir ekilde asla zarar vermezler. Allah onlara hirette herhangi bir pay vermemeyi
istiyor. Ve onlar iin ok byk bir azap vardr.
(89/3, l-i mrn/130-176)
Necm: 497
177
phesiz iman karlnda kfr; Allahn ilhln, rabliini bilerek reddetmeyi satn alan
kimseler, Allaha hibir ekilde asla zarar vermezler. Ve onlar iin ok ackl bir azap vardr.
178
Allahn ilhln rabliini tanmayan u kimseler, phesiz Bizim kendilerine sre
tanymzn, kendileri iin hayrl olduunu sanmasnlar. phesiz Biz, onlara daha ok gnaha
girsinler diye sre tanyoruz. Ve onlar iin alaltc bir azap vardr.
179
Allah, murdar olan temiz olandan ayrt edinceye kadar mminleri, sizin kendisi zerinde
bulunduunuz ey zerinde brakacak deildir. Allah sizleri grlmeyen, duyulmayan, sezilmeyen,
gemi, gelecek zerine bilgilenen biri yapacak da deildir. Velkin Allah, elilerinden dilediini
seer. yleyse Allaha ve Elisine iman edin. Ve eer iman eder ve Allahn korumas altna
girerseniz, ite o zaman sizin iin ok byk bir karlk vardr.
180
Ve Allahn, kendilerine fazlndan verdii nimetlere kar cimrilik edenler, bunun kendileri
iin hayrl olduunu sanmasnlar. Tam tersi o kendileri iin zarardr. Cimrilik ettikleri ey,
kymet gnnde boyunlarna dolanacaktr. Gklerin ve yerin miras yalnzca Allaha aittir. Ve
Allah, yaptklarnza bilgi sahibidir.
(89/3, l-i mrn/177-180)
Necm: 498
181,182
Allah, phesiz Allah fakirdir, biz zenginiz diyen kimselerin szn kesinlikle duydu.
Onlarn syledikleri eyleri ve peygamberleri haksz yere ldrmelerini yazacaz. Ve Biz: Tadn
o yakcnn azabn! Bu, kendi ellerinizin nden gnderdiklerinin karldr diyeceiz. Ve
phesiz Allah, kullara asla hakszlk eden biri deildir.

183
Allah fakir, biz zenginiz diyenler, Atein yiyecei bir kurban bize getirmedike hibir
eliye iman etmeyeceimize dair Allah, bize kesinlikle ahitte bulundu diye samalayan
kimselerdir. De ki: Kesinlikle benden nce, size kimi eliler ak belgelerle ve sizin dediiniz
eyle geldiler de, peki, eer doru kimseler iseniz onlar niin ldrdnz?
184
Eer imdi seni yalanladlarsa, bil ki senden nce ak deliller, sayfalar ve aydnlatc kitap
ile gelen eliler de yalanlanmt.
(89/3, l-i mrn/181-184)
Necm: 499
185
Her benlii olan varlk, lm tadcdr. Ve phesiz kymet gn ecirleriniz size eksiksiz
verilecektir. Kim ateten uzaklatrlp cennete girdirilirse bilsin ki o, gerekten kurtulua ermitir.
Ve basit dnya hayat, aldatc bir yararlanmadan baka bir ey deildir.
186
Hi kukusuz siz, mallarnz ve canlarnz konusunda ypranacaksnz/imtihan
olunacaksnz. Sizden nce kendilerine Kitap verilen kimselerden ve ortak koan kimselerden
birok eza; can sk, sinir bozucu eyler de iiteceksiniz. Eer sabreder ve Allahn korumas
altna girerseniz, phesiz ite bu azmi gerektiren ilerdendir.
(89/3, l-i mrn/185-186)
Necm: 500
187
Ve hani Allah, kendilerine Kitap verilen kimselerden salam szn almt: Kitab
kesinlikle insanlarn nne apak koyacaksnz, onu gizlemeyeceksiniz. Onlar ise bunu srtlarnn
tesine attlar ve onu az bir bedel karl sattlar. te, satn aldklar eyler ne ktdr!
(89/3, l-i mrn/187)
Necm: 501
188
O yaptklar eylerle sevinen ve yapmadklar eylerle de vlmek isteyenleri sakn hesaba
katma! Onlarn azaptan kurtulacak bir yerde olacaklarn da sanma! Ve onlar iin ok ackl bir
azap vardr.
189
Gklerin ve yeryznn ynetimi Allahndr. Ve Allah her eye en iyi g yetirendir.
(89/3, l-i mrn/188-189)
Necm: 502
190-194
Gklerin ve yeryznn oluturuluunda, gecenin ve gndzn ardarda geliinde,
elbette, ayaktayken, otururken ve yanlar zerine yatarken Allah anan; gklerin ve yerin
oluturuluu zerinde: Rabbimiz! Sen, bunu bo yere oluturmadn, Sen, tm noksanlklardan
arnksn. Artk bizi Atein azabndan koru! Rabbimiz! phesiz Sen, kimi o atee girdirirsen artk
onu kesinlikle rezil etmisindir. irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar iin
yardmclardan da hi kimse yoktur. Rabbimiz! phesiz ki biz, Rabbinize inann! diye aran
bir nidacy duyduk ve hemen inandk. Rabbimiz! Artk bizim gnahlarmz bala, ktlklerimizi
rt ve bizi iyi adamlar ile birlikte, gemite yaptklarmz ve yapmamz gerekirken
yapmadklarmz bir bir hatrlattr/ldr. Rabbimiz! Ve bize, elilerin zerine vaat ettiin eyleri
ver, kymet gn bizi rezil etme. phesiz Sen, verdiin szden dnmezsin diye iyiden iyiye
dnen kavrama yetenekleri olanlar iin nice almetler/gstergeler vardr.
195
Bunun zerine Rableri onlara karlk verdi: phesiz Ben, sizden erkek olsun, kadn
olsun ki hepiniz aynsnzdr alann amelini kaybetmem. O nedenle, g edenler, yurtlarndan
karlanlar, Benim yolumda eziyet edilenler, savaanlar ve ldrlenler; elbette onlardan
ktlklerini rteceim ve Allah katndan bir sevap olarak, onlar altndan rmaklar akan cennetlere
koyacam. Ve Allah, sevabn gzeli Kendi katnda olandr.
(89/3, l-i mrn/190-195)
Necm: 503
196,197
Kfirlerin; Allahn ilhln, rabliini bilerek reddetmi olan u kiilerin beldelerde
dolamalar, ok az bir kazanm, sakn seni aldatmasn. Sonra onlarn varacaklar yer cehennemdir
ve o, ne kt bir yataktr!
198
Ama, Rablerinin korumas altna girmi kiilere gelince, onlar iin, Allah katndan bir
yolcu ikram olarak, altlarndan rmaklar akan, iinde temelli kalacaklar cennetler vardr. Ve Allah
katndaki, iyi adamlar iin daha iyidir.
199
phesiz ki Kitap Ehlinden, Allaha inananlar, size indirilene ve kendilerine indirilene
Allaha samimiyetle sayg duyanlar olarak inananlar da vardr. Onlar, Allahn yetlerini az bir
deere deimezler. te onlar, cretleri Rableri katnda olanlardr. phesiz Allah, hesab abuk
grendir.
200
Ey iman etmi kimseler! Kurtulmanz, baar kazanmanz iin sabredin ve birbirinizin
sabrl olmasn salayn, birbirinize balann ve Allahn korumas altna girin.
(89/3, l-i mrn/196-200)
AHZB SRES
MEDNE DNEM
Necm: 504
1
Ey Peygamber! Allahn korumas altna gir, kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddedenlere ve mnfklara da itaat etme. phesiz Allah, en iyi bilendir, en iyi yasa koyandr.
2
Ve Rabbinden sana vahyedilen eylere uy. phesiz Allah, sizin ne yapp durduunuza
oka bilgi sahibidir.
3
Ve Allaha iin sonucunu havale et, tm varlklar belirli bir programa gre ayarlayan ve bu
program koruyarak, destekleyerek uygulayan olarak da Allah yeter.
(90/33, Ahzb/1-3)
Necm: 505
4
Allah, bir er kiinin gs boluu iinde iki kalp yapmad; insan hem mmin hem kfir
olmaz, mutlaka bundan biridir. Ve Zharda bulunduunuz;
355
kendilerini annelerinize benzeterek
yemin konusu yaptnz elerinizi de sizin anneleriniz olarak kabul etmedi. Evltlklarnz da sizin
z ocuklarnz saymad. Bu, sizin aznzla sylemenizdir. Allah ise hakk syler. Ve Yola
klavuzlar.
5
Evltlklar kendi babalarna nisbet ederek arn; bu, Allah katnda daha hakkaniyetlidir.
Artk, eer babalarn bilmiyorsanz artk onlar, dinde sizin kardeleriniz ve szlemeyle yaknlk
kurduklarnzdr. Kalplerinizin kast gstererek yaptklar; bilinli, planl- programl yaptnz
eyler dnda hata olarak yaptklarnzda ise, sizin iin bir vebal yoktur. Ve Allah, ok
balayandr, ok merhamet edendir.
(90/33, Ahzb/4-5)
Necm: 506
6
Peygamber, mminlere kendi nefislerinden daha yakn, Peygamberin eleri, mminlerin
analardr. Ve akrabalar, Allahn yazgsnda hepsi ayn derecededir, koruyucu, yaknlarnza
herkese kabul gren davran yapmanz dnda mminlerden ve muhacirlerden daha
nceliklidirler. Bu, Kitapta yazlmtr.
(90/33, Ahzb/6)
Necm: 507
7,8
Ve hani Biz, doru kimselere doruluklarndan sormak iin peygamberlerden; Nhtan,
brhmden, Msdan ve Meryem olu sdan kesin szlerini almtk. Senden de kesin sz
aldk. Biz, onlardan ar bir kesin sz aldk. Ve Allah, kfirler; Kendisinin ilhln ve rabliini
bilerek reddedenler iin ac verecek bir azab hazrlad.
(90/33, Ahzb/7-8)
355 Bu yetle, Arap chil rfndeki bir uygulama [zhar] ortadan kaldrlmaktadr. Arap rfne gre bir erkek, karsnn
herhangi bir davranna kzd zaman, ona, Sen bana anamn srt gibisin derdi. Bunun zerine aralarndaki aile balar
kopmasa bile hell kabul edilmezdi. Ancak tam anlamyla boanm da saylmad iin kadn, baka bir yol seemez,
ileye mahkum olurdu. Buna Mcdele/1-4'de(641. necm) deinilmitir.
Necm: 508
356
9
Ey iman etmi kimseler! Allahn zerinizdeki nimetini hatrlayn. Hani size ordular gelmiti
de Biz, onlarn zerlerine bir rzgr ve sizin grmediiniz ordular gndermitik. Ve Allah, ilemi
olduklarnz ok iyi grendir.
10
Hani onlar, st tarafnzdan ve sizden daha aadan size gelmilerdi. Ve hani gzler
kaymt, yrekler grtlaklara ulamt. Ve siz Allah hakknda zan yaptka zan yapyordunuz.
11
te burada mminler ypratlmak sretiyle imtihan edilmi ve ok iddetli bir sarsnt ile
sarslmlard.
12
Ve o vakit mnfklar ve kalplerinde bir hastalk bulunanlar: Allah ve Elisi bize bir
aldantan baka bir vaat yapmam diyorlard.
13
Ve hani bunlardan bir grup: Ey Yesrib/Medne halk! Sizin iin duracak yer yok, hemen
dnn diyorlard. Onlardan bir ksm da, Evlerimiz gerekten savunmaszdr diyerek
Peygamberden izin istiyorlard. Hlbuki evleri savunmasz deildi. Onlar, sadece kamak
istiyorlard.
14
Eer onlarn zerine, evlerinin her bir bucandan girilseydi, sonra da sosyal yangn
karmalar istenilseydi, kesinlikle bunu yerine getirirlerdi. Buna fazla da beklemezlerdi.
15
Ve hi kukusuz onlar, bundan nce, arkalarn dnp kamayacaklarna Allaha yeminle
kesin sz vermilerdi. Ve Allahn ahdi/Allaha kar verilen szler sorumluluk getirir.
16
De ki: Eer lmekten veya ldrmekten kayorsanz, kamak hibir zaman size yarar
salamaz. Ve o zaman sadece, ok az bir ey kazandrlrsnz.
17
De ki: Eer Allah, size bir ktlk dilediyse veya size bir rahmet dilediyse, sizi Allahtan
kim korur? Hem onlar kendilerine Allahn astlarndan bir yol gsterici, koruyucu yakn
bulamazlar, bir yardmc da.
18,19
phesiz Allah, sizden o engelleyenleri, savsaklayanlar ve sizi kskanarak, kardelerine:
Bize gelin! diyenleri biliyor. Ve onlar, skntya ancak, pek az geliyorlar. Derken o korku gelince,
sen onlar, lmden baygnlk sarm kimse gibi gzleri dnerek sana bakyorlarken grdn. Sonra
o korku gidince, iyilie kskanlk ederek size keskin keskin diller syrdlar. te bunlar iman
etmediler de Allah amellerini boa kard. Ve bu, Allah zerine ok kolaydr.
20
Onlar, birleik dman birliklerini gitmedi sanyorlard. Eer dman birlikleri gelecek
olursa, lde bedevi Araplar iinde yer alp sizin haberlerinizden sormay isterler. Ve eer onlar
iinizde olsalard ancak pek az savarlard.
21
Andolsun ki Allah Elisinde, sizin; Allah ve son gn uman ve Allah oka anan
kimseler iin gzel bir rnek vardr.
22
Mminler, birleik dman birliklerini grdkleri zaman da: te bu, Allahn ve Elisinin
bize vaat ettii eydir. Allah ve Elisi doru syledi dediler. Bu, onlara sadece iman ve gvenlik
salamada art salad.
23,24
Mminlerden yle kimseler vardr ki, Allaha, imanlar gerei yapmalar gereken eylere
sadakat gsterdiler. te onlardan kimisi adan gerekletiren/ cann veren kimsedir, kimi de
bekleyen kimsedir. Onlar, Allahn doru kimseleri doruluklar sebebiyle dllendirecei,
dilerse mnfklara da azap edecei veya tevbe nasip edecei iin, zgrce davranp
davranlarnda deiiklik yapmadlar. phesiz Allah, ok balaycdr, ok merhamet edicidir.
356 Bu yetler, H. 5. ylda meydana gelen Hendek sava'na deinmektedir. Bedir savanda olduu gibi bu savata da Allah
ak mucizeler yaratmtr. Bu pasajda, Hendek ve Ben Kurayza savalarnn baz sahnelerine deinilmitir. Hem pasaj
doru anlamak, hem de olayn ayrntlarn renmek asndan Hendek sava ile ilgili ansiklopedik bilgi sahibi olunmas
ok iyi olur.
Ahzb, hizipler [kart gruplar, partiler] demek olup bununla, Mslmanlarla savamak iin birleen Mekke, Gatafan, Ben
Kurayza ve dier Arap kabileleri (birleik mrik gruplar) kastedilmitir.
25
Ve Allah, kfirleri; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddeden kiileri herhangi bir
hayra ulamadan kinleriyle geri evirdi. Ve Allah, mminlere savata kfi geldi. Ve Allah ok
gldr, mutlak stn olandr.
26,27
Hem de Allah, Kitap Ehlinden kfirlerle yardmlaanlar kalelerinden indirdi. Ve
kalplerine korku sald: Siz onlarn bir ksmn katlediyordunuz, bir ksmn da esir alyordunuz. Ve
Allah, onlarn arazilerine, yurtlarna, mallarna ve henz ayak basmadnz bir yere sizi son sahip
yapt. Ve Allah, her eye en iyi g yetirendir.
(90/33, Ahzb/9-27)
Necm: 509
28,29
Ey Peygamber! Elerine syle: Eer siz basit dnya hayatn ve onun ssl ekiciliini
istiyorsanz, gelin size boanma bedeli deyeyim ve gzel bir salma tarzyla sizi salvereyim. Eer
siz Allah, Elisini ve son yurdu istiyorsanz, artk hi phesiz Allah, sizden iyiletirenler-
gzelletirenler iin ok byk bir ecir hazrlamtr.
30,31
Ey Peygamberin kadnlar! Sizden kim ak, bir irkin utanmazlkta bulunursa, suun
cezas iki kat olarak artrlr. Bu da Allaha gre pek kolaydr. Sizden kim de Allaha ve Elisine
srekli saygda bulunursa ve slihi ilerse, ona da ecrini iki kere veririz. Ve Biz ona stn bir rzk
da hazrlamzdr.
32-34
Ey Peygamberin kadnlar! Siz kadnlardan herhangi biri deilsiniz; eer Allahn
korumas altna giriyorsanz, artk sz ekicilikle sylemeyin ki sonra kalbinde hastalk bulunan
kimse tamah eder. Sz rfe uygun/ herkese kabul gren bir ekilde syleyin. Evlerinizde vakarl
olun, ilk cahiliyet gsterii hlinde gsteri yapmayn, salt ikame edin [ml ynden ve zihinsel
adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturun-ayakta tutun], zekt/vergiyi verin,
Allaha ve Elisine itaat edin. Ey ehli beyt! Gerekten Allah, sizden kiri gidermek ve sizi
temizlemek ister. Ve evlerinizde okunmakta olan Allahn yetlerini ve hakszlk, bozgunculuk ve
kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri hatrlayn. Hi phesiz Allah, ok
ltfedicidir, gizliyi bilendir, her eyin i yzn, gizli taraflarn da iyi bilendir.
(90/33, Ahzb/28-34)
Necm: 510
35
phe yok ki slm dinine giren erkekler ve slm dinine giren kadnlar, mmin erkekler ve
mmin kadnlar, saygda duran erkekler ve saygda duran kadnlar, doru erkekler ve doru
kadnlar, sabreden erkekler ve sabreden kadnlar, huulu erkekler ve huulu kadnlar, sadaka veren
erkekler ve sadaka veren kadnlar, oru tutan erkekler ve oru tutan kadnlar, rzlarn muhafaza
eden erkekler ve rzlarn muhafaza eden kadnlar, Allah ok anan erkekler ve Allah ok anan
kadnlar; Allah, onlar iin bir balanma ve ok byk bir dl hazrlamtr.
(90/33, Ahzb/35)
Necm: 511
36
Ve Allah ve Elisi bir ite hkm verdiklerinde, hibir mmin erkek ve mmin kadn iin
kendi ilerinde serbestlik yoktur. Ve kim Allaha ve Elisine isyan ederse o, ak bir sapklkla
sapmtr.
37
Hani sen, Allahn kendisine nimet verdii ve senin de kendisine nimet verdiin kiiye:
Eini yannda tut ve Allahn korumas altna gir! diyordun da insanlardan ekinerek Allahn
aa vuraca eyi kendi iinde sakl tutuyordun. Oysa Allah, Kendisine saygyla, sevgiyle,
bilgiyle rperti duymana ok daha lykt. Artk Zeyd,
357
Zeynebten ilikisini kesince, Biz Zeynebi
seninle evlendirdik. Ki bylelikle evlatlklarnn kendilerinden ilikilerini kestikleri zaman,
evlatlklardan ayrlan kadnla evlenme konusunda mminler zerine bir glk olmasn. Allahn
emri yerine getirilmitir.
38,39
Allahn kendisine farz kld eyde Peygamber zerine, daha nce gelip geen
kimselerde; Allahn verdii elilik grevini tebli eden, Ona saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti
duyan ve Allahtan baka kimseye saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duymayan kimselerle ilgili
Allahn uygulamas olarak bir glk yoktur. Allahn emri, ayarlanm, belirlenmi bir kaderdir.
Hesap grc olarak Allah yeter.
40
Muhammed, sizin er kiilerinizden hi birinin babas deildir. Ancak O, Allahn elisi ve
peygamberlerin sonuncusudur.
358
Ve Allah, her eyi en iyi bilendir.
(90/33, Ahzb/36-40)
Necm: 512
41,42
Ey iman eden kiiler! Allah annz, oka anmak olmak zere ann. Ve Onu her
zaman noksan sfatlardan arndrn.
43,44
O, sizleri karanlklardan aydnla karmak iin size destek verendir. Onun doadaki
gleri/ indirdii haberci yetleri destek verirler. Ve O, mminlere ok merhametlidir. Ona
kavuacaklar gn onlarn selmlamalar, Selmdr. Allah, da onlar iin saygn bir dl
hazrlamtr.
(90/33, Ahzb/41-44)
Necm: 513
45-48
Ey Peygamber! phesiz Biz, seni, bir hit, bir mjdeci, bir uyarc, Kendi izniyle/
bilgisiyle Allaha bir daveti ve k saan bir kandil olarak gnderdik/eli yaptk. Sen de
inananlara, phesiz kendileri iin Allahtan byk bir armaan olduunu mjdele. Kfirlere;
Allahn ilhln, rabliini bilerek reddeden kimselere ve mnfklara itaat etme, onlarn verdii
357 Zeyd, Kelb kabilesindendir. ocuk yata kabile savalarnda esir alnp Ukaz pazarnda kle olarak satld. Hatice'nin
yeenlerinden Hkim b. Hizm Zeyd'i satn alp Mekke'ye getirdi ve halasna hediye etti. Raslullah Hatice ile
evlendiinde Zeyd'i einin hizmetinde buldu. yi davranlarndan ve hlinden holand iin onu einden istedi. Bylece
bu ansl ocuk bir ka yl sonra kendisine peygamberlik verilecek olan bu mkemmel insann hizmetine girdi. Zeyd o
srada 15 yandayd. Sonralar babas ve amcas onun Mekke'de olduunu rendiklerinde, Muhammed'e geldiler ve
fidye karl oullarn geri almak istediler. Muhammed, ocua soracam; sizinle mi gidecek, yoksa benimle mi
kalacak, buna kendisi karar verecek. Eer benimle kalmay tercih ederse, ben benimle kalmay seen birini geri
gndermem dedi. Onlar da, buna raz oldular. Zeyd Raslullah'n yannda kalmay tercih etti. Muhammed hemen Zeyd'i
azat etti ve Kabe'de bir grup Kureyli nnde, hit olun, u andan itibaren Zeyd benim olumdur. Ben ona vrisim, o
da bana vristir diye ilan edip Zeydi evlat edindi. Bundan sonra o, Zeyd b. Muhammed diye arlmaya baland. Tm
bunlar Muhammed'e peygamberlik gelmeden nce olmutu. Daha sonra Muhammed elilik ile grevlendirilince o'na
inanan ilk drt kiiden biri oldu. Zeyd o sralarda 30 yandayd ve 15 yl boyunca Raslullah'a hizmet etmiti. H. 4. ylda
Raslullah onu halasnn kz Zeyneb'leevlendirdi.
358 Kurn' koruyarak, korutarak bundan sonra yeni bir kitap indirmeyecektir. Yeni bir kitap indirilmeyeceine gre, yeni bir
eli de gnderilmeyecektir demektir.
Allah, Muahammedi (a.s) son peygamber yapm ve bylece eli gnderme uygulamasna
son vermitir. Ancak elinin grevi olan, uyar, mjdeleme, t verme, marfu emretme,
mnkerden nehyetme grevlerini, Bakara/143 (421. necm), l-i mrn/104, 110 (494. necm) ve
Hacc/78den (638. necm ) aka anlalaca zere bu mmete vermitir.
eziyetleri brak, nemseme. Ve sen, Allaha iin sonucunu havale et. Ve tm varlklar belirli bir
programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan olarak Allah yeter.
(90/33, Ahzb/45-48)
Necm: 514
49
Ey iman etmi kimseler! Mmin kadnlar nikh edip, sonra onlara dokunmadan
boadnz zaman, artk sizin iin zerlerinde sayacanz bir bekleme sresi yoktur. Derhal onlar
kazanlandrn ve onlar gzel bir ekilde salverin.
(90/33, Ahzb/49)
Necm: 515
50
Ey Peygamber! phesiz Biz, mehirlerini
359
verdiin elerini,
Allahn ganimet olarak sana verdiklerinden, szleme ile malik olduunu/sava esirlerinden
himayene verilmi bayanlar,
amcann, halann, daynn ve teyzenin kzlarndan seninle birlikte hicret etmi olanlar
ve kendisini Peygambere hibe eden Peygamberin de nikhlamak istedii Mslman kadn
mminlerin seviyesinden aa olmak zere ve sadece sana zg olarak sana helal kldk. Biz
kendi eleri ve szlemelerinin malik olduklar eyler
360
konusunda senin dndaki mminlere
neyi farz kldmz kesinlikle bildik, daha nce akladk. Bu durum; sana zg olarak getirilen
ok elilik ve dier zel maddeler, senin iin bir glk olmasn diyedir. Ve Allah, kullarnn
gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir.
51
Onlardan dilediini geri brakr, dilediini de yanna alabilirsin. Ayrldklarndan, istek
duyduklarna dnmende artk senin iin bir saknca yoktur. Onlarn gzlerinin aydnlanp hzne
kaplmamalarna ve kendilerine verdiinle hepsinin honut olmalarna en yakn olan budur. Allah,
kalplerinizde olan bilmektedir. Allah, her eyi bilendir, ok yumuak davranandr.
52
Bundan sonra kadnlar ve bunlar baka kadnlar ile deitirmek gzellikleri houna gitse
bile sana helal olmaz. Ancak yemininin malik olduu/harp esiri olup da senin himayene verilen
baka; onu nikhlayabilirsin. Allah, her eyi gzetleyip denetleyendir.
(90/33, Ahzb/50-52)
Necm: 516
63
Ey iman eden kimseler! Peygamberin evlerine sadece vaktine bakmaksznyemee izin
verilince girin. Ama arldnz vakit hemen girin. Artk yemei yediinizde de hemen daln.
Sz iin de beklemeyin. phesiz bu hliniz, Peygambere eziyet veriyor sonra da O, sizden
ekiniyor. Allah ise haktan/gerekten ekinmez. Onun hanmlarndan bir kazanm istediiniz
zaman da perde arkasndan/odalarna girmeden isteyin. Byle yapmanz, sizin kalpleriniz ve
onlarn kalpleri iin daha temizdir. Ve sizin Allahn Elisine eziyet etmeniz ve kendisinden sonra
hanmlarn da, sonsuza dek nikh etmeniz olacak bir ey deildir. Bu, Allah katnda ok byktr.
54
Siz bir eyi aa vursanz yahut onu gizleseniz biliniz ki, phesiz Allah, her eyi en iyi
bilendir.
55
Peygamber elerinin zerine, babalar, oullar, kardeleri, erkek kardelerinin oullar, kz
kardelerinin oullar, kadnlar ve szlemelerinin sahip olduu kimseler
361
hakknda bir gnah
359 Bkz. 345 nolu not.
360 Bkz. 303 nolu not.
361 Bkz. 303 nolu not.
yoktur. Ve siz/Peygamberin eleri, Allahn korumas altna girin. phesiz Allah, her eye en
iyi tanktr.
56
phesiz Allah ve doadaki gleri/indirdii Kurn yetleri Peygamberi
destekliyorlar/yardm ediyorlar/arka kyorlar. Ey iman etmi kimseler! Siz de Peygambere destek
olun/Ona yardm edin/arka kn ve Onun gvenliini tam bir gvenlikle salayn!
57
phesiz Allaha ve Elisine eziyet verenler; Allah onlar dnyada ve hirette dlamtr.
Ve onlara aalayc bir azap hazrlamtr.
58
Mmin erkeklere ve mmin kadnlara yapmadklar bir ey sebebiyle eziyet eden kimseler
de kesinlikle, artk bir iftira ve apak bir vebal yklenmilerdir.
(90/33, Ahzb/53-58)
Necm: 517
59
Ey Peygamber! Elerine, kzlarna ve mminlerin kadnlarna syle, zerlerine d
giysilerinden rtsnler. Tannp da eziyet edilmemeleri iin, bu daha uygundur. Allah ok
balayandr ve ok merhamet edendir.
(90/33, Ahzb/59)
Necm: 518
60-62
Andolsun ki eer o mnfklar ve kalplerinde bir hastalk olan u kimseler ve Mednede
ortal kartranlar, bu yaptklarndan vaz gemezlerse, kesinlikle seni onlara, onlar dlanarak
musallat ederiz. Sonra onlar, seninle orada az bir zamandan fazla komu kalamazlar; Allahn
nceki geen kimseler hakkndaki uygulamas olarak nerede bulunurlarsa yakalanrlar ve
acmadan, kyasya ldrlrler. Ve sen Allahn yasas/uygulamas iin asla bir deiiklik
bulmayacaksn!
(90/33, Ahzb/60-62)
Necm: 519
63,73
nsanlar sana kymetin kopu vaktinden soruyorlar. De ki: Onun bilgisi, Allahn;
mnfk erkekleri, mnfk kadnlar, ortak koan erkekleri, ortak koan kadnlar azap etmesi; ve
Allahn, mmin erkeklerin ve mmin kadnlarn tevbelerini kabul etmesi iin ancak Allahn
nezdindedir. Ne bilirsin belki kymetin kopu vakti yaknda olur. Ve Allah ok balaycdr, ok
merhamet edicidir.
362
(90/33, Ahzb/63, 73)
Necm: 520
64-66
Kesinlikle Allah, kfirleri; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseleri
dlayp gzden karm ve iinde sonsuz olarak kalmalar iin, onlara lgn bir ate hazrlamtr.
Onlar orada, bir koruyucu yakn ve yardmc bulamazlar. Yzleri ate iinde evrilip evrildii gn,
Ah keke Allaha itaat etseydik, eliye itaat etseydik! diyecekler.
67,68
Ve dediler ki: Ey Rabbimiz! phesiz biz efendilerimize ve byklerimize itaat ettik de
bizi onlar yoldan saptrdlar. Ey Rabbimiz! Onlara azaptan iki kat ver ve kendilerini tam anlamyla
dla/rahmetinden mahrum brak.
(90/33, Ahzb/64-68)
362 Resmi Mushaf'taki 73. yeti, teknik ve anlam bilgisi gerei 63. yet ile birletirdik. Ayrntlar iin bkz. Tebyn.
Necm: 521
69
Ey iman etmi kiiler! Sizler Msya eziyet eden kimseler gibi olmayn. te, Allah
Msy, eziyet edenlerin sylediklerinden temize kard. Ve o, Allah katnda mevki sahibi/deerli
biri idi.
70,71
Ey iman etmi kimseler! Allahn korumas altna girin ve salam belgeli sz syleyin. Ki
Allah, ilerinizi lehinize dzeltsin, gnahlarnz da balasn. Her kim Allaha ve Elisine itaat
ederse, artk o, gerekten ok byk bir zafer ile kurtulmu olur.
(90/33, Ahzb/69-71)
Necm: 522
72
phesiz Biz, emaneti [btnl, kusursuzluu, mkemmellii] gklerin, yerin ve dalarn
zerine yaydk, yaygnlatrdk da, onlar, onu tamaya yanamadlar, btnln, kusursuzluun,
mkemmelliin alp gtrlmesinden korktular. Ve onu insan tad [onu ald gtrd, ona ihanet
etti]. phesiz insan, ok yanl davranan; kendi zararlarna i yapan ve ok cahildir.
(90/33, Ahzb/72)
MMTEHNE SRES
MEDNE DNEM
Necm: 523
1
Ey iman etmi kimseler! Eer Benim yolumda aba harcamak ve Benim rzam kazanmak
iin ktnzsa, size haktan gelen eyleri bilerek reddetdikleri /inanmadklar hlde, onlara sevgi
ulatrarak/onlara sevgiyi gizleyerek Bana dman olanlar ve kendinizin dmann yardmc, yol
gsterici, koruyucu yaknlar edinmeyin/onlar ynetici yapmayn. Onlar, Rabbiniz Allaha
inandnzdan dolay Eliyi ve sizi yurdunuzdan karyorlar. Oysa Ben, sizin gizlediiniz eyleri
ve aa vurduunuz eyleri en iyi bilenim. Ve sizden kim bunu yaparsa artk o, kesinlikle yolun ta
ortasndan sapmtr.
2
Eer onlar sizi ele geirirlerse, sizin iin dman olacaklardr, ellerini ve dillerini ktlkle
size uzatacaklardr. Ve onlar, Keke kfretseniz; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddederseniz/ inanmasanz diye arzu etmektedirler.
3
Kymet gn akrabalarnz ve ocuklarnz size asla yarar salamazlar. Allah aranz ayrr.
Ve Allah, yaptklarnz en iyi grendir.
(91/60, Mmtehine/1-3)
Necm: 524
4,5
brhmde ve onunla beraber bulunanlarda brhmin babas iin, Senin iin kesinlikle
balanma dileyeceim. Ve Allahtan olan hibir eye gcm yetmez demesi hari kesinlikle
sizin iin gzel bir rnek vardr. Hani brhm ve brhm ile beraber olanlar, toplumlarna, Biz,
sizden ve sizin Allahn astlarndan taptklarnzdan uzaz. Biz, sizi silip attk. Ve siz, bir tek
olarak Allaha inanncaya kadar sizinle bizim aramzda sonsuza dek bir dmanlk ve buz
belirmitir. Rabbimiz! Yalnz Sana dayandk, Sana yneldik. Ve dn ancak Sanadr. Rabbimiz!
Bizi, kfirler; Senin ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler iin bir atee atlma/imtihan
arac yapma! Bizi bala! Rabbimiz! phesiz Sen, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi
mmkn olmayan/mutlak galip olann, en iyi yasa yapann, en salam yapann ta kendisisin!
demilerdi.
6
Andolsun, onlarda sizin iin; Allah ve hiret gnn uman kimseler iin gzel bir rnek
vardr. Kim yz evirirse bilsin ki phesiz Allah, zenginin, vgye layk olann ta kendisidir.
(91/60, Mmtehine/4-6)
Necm: 525
7
Belki Allah, sizlerle onlardan kendilerine kar dmanlk beslemekte olduunuz kimseler
arasnda bir sevgi oluturur. Allah, en iyi g yetirendir. Ve Allah, ok balayandr, ok
merhamet edendir.
8
Allah, sizi, din hakknda sizinle savamayan ve sizi yurtlarnzdan karmayan kimselere
iyilik etmekten, onlara hakkaniyetle davranmaktan men etmez. phesiz ki Allah, hakkaniyetle
davrananlar sever.
9
Allah, ancak sizi, sizinle din hakknda savaan, sizi yurtlarnzdan karan ve karlmanz
iin yardmlaan kimseleri velletirmenizi [koruyucu, gzetici, ynetici yapmanz] yasaklar. Kim
onlar velletirirse, ite onlar, yanl; kendi zararlarna i yapanlarn ta kendileridir.
(91/60, Mmtehine/7-9)
Necm: 526
10
Ey iman etmi kimseler! Mmin kadnlar gmenler olarak size geldii zaman, hemen
onlar sorgulayn. Allah onlarn imanlarn daha iyi bilir. Artk, eer siz de onlarn inanm
kadnlar olduunu renirseniz, artk onlar kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddedenlere geri dndrmeyin. G eden mmin kadnlar, onlara helal deildir. Onlar da bunlara
helal olmazlar. nanmam eski kocalarna sarfettiklerini verin. Mehirlerini
363
kendilerine
verdiiniz zaman onlarla evlenmenizde size bir gnah yoktur. Kfir; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddeden kadnlar nikhnzda tutmayn, sarfettiinizi/ dediiniz mehiri geri isteyin. Onlar
da sarfettiklerini/ size harcadklarn geri istesinler. te bu, Allahn hkmdr. Ki aranzda O
hkmeder, Allah, ok bilendir, ok iyi yasa koyandr.
11
Eer elerinizden biri, sizden, kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere
kaar da siz de misillemede bulunursanz, eleri gitmi olanlara, harcadklar kadar verin. Ve siz,
kendisine inandnz Allahn korumas altna girin.
(91/60, Mmtehine/10-11)
Necm: 527
12
Ey Peygamber! nanm kadnlar sana, Allaha hibir eyi ortak komamalar, hrszlk
etmemeleri, zina etmemeleri, ocuklarn ldrmemeleri, elleri ile ayaklar arasnda bir iftira
uydurup getirmemeleri, herkese kabul gren/vahye uygun hususlarda sana isyan etmemeleri
zerine ballk yemini ederek gelirlerse, hemen onlarn ballk yeminlerini al ve onlar iin
Allahtan balanma dile. phesiz Allah, ok balayan, ok merhamet edendir.
(91/60, Mmtehine/12)
Necm: 528
13
Ey iman etmi kimseler! Allahn gazap ettii toplumu velletirmeyin [ynetici, gzetici
yapmayn]. Kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin mezarlk halkndan mit
kestii gibi, kesinlikle onlar, hiretten mit kesmilerdir.
(91/60, Mmtehine/13)
363 Bkz. 345 nolu not.
NS ve ZLZAL SRELER
MEDNE DNEM
Necm: 529
1
Ey insanlar! Sizi tek bir nefisten oluturan, ondan eini oluturan ve her ikisinden birok
erkek ve kadn tretip yayan Rabbinizin korumas altna girin. Ve kendisiyle birbirinizle
dilekletiiniz Allahn ve akrabaln korumas altna girin. phesiz Allah, sizin zerinizde
gzeticidir.
2
Ve yetimlerinize mallarn verin. Temizi pise deimeyin. Onlarn mallarn kendi
mallarnza katarak yemeyin. Bunu yapmak kesinlikle byk bir sutur.
3
Ve eer ki yetimleriniz konusunda hakkaniyetsizlikten korktuysanz; o takdirde yetimlerin
kadnlarndan/ yetimlere bakmak zorunda kalm kadnlardan, sizin iin ho olanlarndan ikier
ikier, er er, drder drder nikhlayn. yet o takdirde de adaleti gzetemeyeceinizden
korktuysanz, bir tanesini ya da yasalar erevesinde himayenizde bulunan kadn
364
nikhlayn.
Bu, hakszla sapmamanz iin en uygunudur.
4
Ve yetimlerin kadnlarna mehirlerini
365
seve seve veriniz. Artk kendileri alacaklarndan bir
ksmn size ho ederlerse/ikramda bulunurlarsa da onu afiyetle, ekinmeden yiyiniz.
5
Ve Allahn, ayakta kalmanz iin size vermi olduu mallarnz bu akl ermezlere/ henz
reit olmam yetimlere vermeyiniz. Ve onlar o mallarda rzklandrn ve onlar giyindirin. Ve
onlara rfe uygun/herkese iyi olduu kabul edilen sz syleyin.
6
Ve bu yetimlerinizi nikha ulancaya kadar sk bir eitim vererek olgunlatrnz. Sonra da
eer kendilerinde rt/erginlik ana ulamlk hissederseniz, mallarn kendilerine hemen teslim
ediniz. Onlar byyecekler diye onlarn mallarn sap savurup yemeyin de. Ve kim zengin ise
artk o iffetli davransn. Kim de fakir ise artk o da rfe uygun/ herkese kabul gren bir ekilde
yesin. Sonra da yetimlerin mallarn kendilerine teslim ettiiniz zaman onlar zerine hit tutunuz.
Hesap sorucu olarak da Allah yeter.
7
Ana-baba ve akrabalarn lp de geride braktklar eylerde erkek yetimlere bir pay vardr.
Ana-baba ve akrabalarn lp de geriye braktklarndan az olsa da ok olsa da farz klnm bir
nasip olarak kz yetimlere de bir pay vardr.
8
Miras bllmesine yaknlar, yetimler ve miskinler hazr bulunduu zaman da onlar ondan
rzklandrn ve onlara rfe uygun/ herkese iyi olduu kabul edilen sz syleyin.
9
Ve kendileri arkalarnda zayf soy braktklar takdirde endie edecek olanlar, rpersinler! Ve
de Allahn korumas altna girsinler ve belgelenmi sz sylesinler.
10
Kesinlikle, yetimlerin mallarn haksz yere yiyen kimseler, kesinlikle karnlarnn iinde
ate yerler. Ve yaknda atei alevli cehenneme yaslanacaklardr.
(92/4, Nis/1-10)
Necm: 530
33
Ve Biz, anne, baba ve akrabalarn braktklar herey iin miraslar belirledik.
Yeminlerinizin balad kimseler; szl, senetli, yasal borlu olduunuz kimseler ve vasiyetle hak
sahibi klnm kimseler onlarn nasiplerini de hemen verin. phesiz Allah, her eye en iyi hittir.
11
Allah, size evlatlarnz hakknda Allahtan bir taksim olarak ykmllk ulatrr: Erkek
iin, iki kadn pay kadardr. Eer hepsi kadn olmak zere ikiden fazla iseler, o zaman geride
364 Bkz. 303 nolu not.
365 Bkz. 242 nolu not.
braklm eylerin te-ikisidir. Ve eer bir tek kadn ise o zaman ona yarsdr. Eer len, ana ve
baba ile birlikte ocuklar da brakmsa ana-babann her birine altda-bir; yet lenin ocuu yok
da, miras olarak ana ve babas kalmsa, o zaman anas iin te-birdir. Eer lenin kardeleri
varsa anas iin altda-birdir. Bu paylar, lenin yapt vasiyet ve borlardan sonradr. Babalarnz
ve ocuklarnz; hangisinin size yarar bakmndan daha yakn olduunu, siz bilemezsiniz. phesiz
Allah, en iyi bilendir, en iyi yasa koyandr.
176
Senden kelle/birinci derecede mirass olmayan kiiler hakknda fetva istiyorlar. Deki:
Allah, size fetva verecektir. ocuu olmayan, kz kardei bulunan bir kii lrse, brakt eyin
yars kz kardeinindir. Ve olan karde, kz kardein ocuu yoksa ona miras olur. Eer
ocuksuz olan kardee miras olan kz kardeler, iki kii iseler ocuksuz len olan kardein
braktnn te-ikisi onlarndr. Eer ocuksuz len kiinin kardeleri erkek ve kadn kardeler
iseler, o zaman erkek iin iki kadnn pay vardr. Allah, sapmayasnz diye aa koyuyor ve Allah,
her eyi en iyi bilendir.
12
Eer hanmlarnzn ocuklar yoksa braktklarnn yars sizindir. yet bir ocuklar varsa
o zaman yapm olduu vasiyet ve bortan sonra mirasn drtte-biri sizindir. Eer siz ocuk
brakmadan lrseniz, geriye braktnzn drtte-biri hanmlarnzndr. yet ocuklarnz varsa o
zaman braktnzn, yapm olduunuz vasiyet ve bortan sonra sekizde-biri hanmlarnzndr.
Eer len bir erkek veya kadn, birinci dereceden mirass; ei, ocuu ve ana-babas olmadan
miras brakyor ve kendisinin bir erkek veya kz kardei bulunuyorsa, bunlardan her birine, yapm
olduu vasiyet ve bortan sonra, zarara uratlmadan altda-biridir. Eer mevcut olan kardeler
bundan daha ok iseler, bu takdirde kardeler, te-birde ortaktrlar. Bunlar, Allah tarafndan bir
ulatrlm ykmllktr. Ve Allah, en iyi bilen ve ok yumuak davranandr.
366
(92/4, Nis/33, 11, 176, 12)
Necm: 531
29
Ey iman etmi kiiler! Mallarnz kendi rzanzla yaptnz ticaret ekli hari olmak
zere aranzda haksz yolla yemeyin, kendinizi ldrmeyin. phesiz Allah, size ok
merhametlidir.
30
Ve kim, dmanlk ve irk komak sretiyle yanl; kendi zararlarna i olarak bu yasaklar
ilerse, yaknda Biz, onu atee sokarz. Ve onu atee atmak, Allaha ok kolaydr.
31
Eer siz, yasaklandnz eylerin byklerinden saknrsanz, ktlklerinizi sizden rteriz.
Ve sizi saygn giri yerine girdiririz.
32
Ve Allahn baznza, dierlerinizden fazla verdii eyleri temenni etmeyin. Erkeklere
kazandklarndan bir pay vardr. Kadnlara da kazandklarndan bir pay vardr. Ve Allahn
fazlndan isteyin. phesiz Allah, her eyi en iyi bilendir.
13
te bunlar, Allahn snrlardr. Kim Allaha ve Elisine itat ederse Allah onu, iinde
srekli kalanlar olarak altlarndan rmaklar akan cennetlere girdirir. te bu da, ok byk
kurtulutur.
14
Ve kim Allaha ve Onun Elisine kar gelir ve Onun snrlarn aarsa, Allah onu, iinde
srekli kalmak zere cehenneme girdirir. Ve alaltc azap onun iindir.
(92/4, Nis/29-32, 13-14)
366 Bu pasaj, teknik gerekeler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Ayrntl aklamalar iin bkz.
Tebyn.
Necm: 532
15
Kadnlarnzdan arla gidenlere/ cinsel sapklk edenlere, kendinizden onlarn aleyhine
hemen drt hit getirin; yet onlar hitlik ederlerse, artk o kadnlar, lm onlara gemite
yaptklarn ve yapmas gerekirken yapmadklarn bir bir hatrlattrncaya ya da Allah onlara bir
yol klncaya kadar evlerde tutun.
16
Sizlerden cinsel sapklk eden iki er kii, hemen her ikisine de eziyet edin. Eer tevbe
ederler de dzeltirlerse artk onlardan mesafeli durun. phesiz Allah, tevbeleri oka kabul eden,
ok tevbe frsat verendir, ok merhamet edendir.
(92/4, Nis/15-16)
Necm: 533
17
Allahn zerine ald tevbe, ancak cehalet nedeniyle ktlk yapanlarn, sonra hemencecik
tevbe edenlerinkidir. te bunlar, Allahn tevbelerini kabul ettikleridir. Allah, en iyi bilendir, en iyi
hkm koyandr.
18
Ve tevbe, ktlkleri yapp edip de onlardan birine lm atnca: Ben, imdi gerekten
tevbe ettim diyenler ve de kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden birileri olarak
lenler iin deildir. te bunlar, Bizim, kendileri iin ac bir azap hazrladklarmzdr.
(92/4, Nis/17-18)
Necm: 534
19
Ey iman etmi kiiler! Kadnlara zorla miras olmanz/ mallarndan istifade etmek
amacyla onlarn sizden ayrlmasn engellemeniz size helal olmaz. Ve onlara verdiinizin bir
ksmn gtrmeniz iin, ak bir fahie [irkin bir hayszlk/zina] getirmedikleri srece onlar
sktrmaynz. Ve onlarla rfe uygun/herkese iyi olduu kabul edilen yollarla ilikide bulununuz.
Ve eer kendilerinden holanmadnzsa, siz bir eyden holanmasanz da Allah, sizin
holanmadnz eyde birok hayr oluturacak olabilir.
20
Ve eer bir ein yerine bir e deitirmek istediyseniz, onlardan birine yklerle vermi de
bulunsanz, artk ondan bir ey geri almaynz. Onu bir iftira ve ak bir gnah olarak alr msnz?
21
Ve birbirinizle kaynap babaa kalmken ve onlar sizden kuvvetli bir sz almken
verdiinizi nasl alrsnz?
22
Ve kadnlardan babalarnzn nikhladklarn nikhlamayn. Ancak geen gemitir.
phesiz bu, irkin bir hayszlktr ve fke duyulan bir irenliktir. Ne kt bir yoldu o!
23,24
Size, anneleriniz, kzlarnz, kz kardeleriniz, teyzeleriniz, halalarnz, erkek kardeinizin
kzlar, kz kardeinizin kzlar, sizi emzirmi olan anneleriniz, stten kz kardeleriniz,
kadnlarnzn anneleri, birleme yaptnz kadnlarnzn eski kocalarndan doup evinizde
bulunan vey kzlarnz birleme yapmadysanz size bir saknca yoktur, kendi sulbnzden olan
oullarnzn hanmlar ve iki kz kardein arasn birletirmeniz eski yaplp geenler hari,
yeminlerinizin sahip olduklar hari, muhsan/nikhl kadnlar da haram klnd. Allah ok affedici,
ok merhametlidir. Bunlar, Allahn zerinize yazddr.
Bunlarn dnda, iffetlerinizi koruyup fuhuta bulunmamak zere mallarnzla,
muhsnlaacak/evlenecek kadn aramanz size helal klnd. yleyse onlardan ne ile
yararlandysanz, zorunlu bir grev olarak mehirlerini deyiniz. Zorunlu demenizden sonra,
rzalatnz eyde size bir sorumluluk yoktur. phesiz Allah, en iyi bilen ve hakszlk,
bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeler koyandr.
25
Ve sizden her kim hr mmin kadnlar nikh edecek bir zenginlie gc yetmiyorsa, ona
da, yasal erevede himayenize verilen, mmin gen kzlarnzdan/hizmetilerinizden nikhlamak
var. Ve Allah, sizin imannz daha iyi bilir. Sizin baznz, baznzdandr. O hlde fuhuta
bulunmayan, gizli dost edinmeyen sahiplenilmi kadnlar olmak zere yaknlarnn izniyle/ bilgileri
ile yasal erevede himayenize verilen kadnlar
367
nikhlayn ve rfe uygun/herkese kabul gren
bir ekilde mehirlerini
368
verin. Sahiplenildiklerinde fahie ilerlerse, o zaman onlara hr kadnlara
verilen azabn yars verilir. te bu sizden gnah ilemekten rperen kimseleredir. Ve eer
sabrederseniz sizin iin daha hayrldr. Ve Allah, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar
cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir.
26
Allah, sizin iin aa koymak, sizi, sizden ncekilerin uygulamalarna klavuzlamak ve
hatalardan dnnz kabul etmek istiyor. Ve Allah, ok iyi bilendir, en iyi yasa koyan,
bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
27
Ve Allah, sizin tevbenizi kabul etmek istiyor. ehvetlerine uyan kimseler de, sizin doru
yoldan byk bir meyil ile eilmenizi istiyorlar.
28
Allah, sizden hafifletmek istiyor. Ve phesiz insan ok zayf oluturulmutur.
(92/4, Nis/19-28)
Necm: 535
34
Allahn, baz eyleri bazsna fazla klmas ve erkeklerin mallarndan harcamalar nedeniyle
erkekler, kadnlar zerine iyi koruyup iyi gzeticidirler. Hl byle olunca, slih kadnlar, Allaha
itaat edicidirler; Allahn koyduu kurala uyanlardr, Allahn koruduu ey nedeniyle henz
gelmedii hlde balarna gelebilecek felaketler iin koruyucudurlar. Dik kafallk yaparak
kendisini taciz ve tecavz riskine atmasndan korktuunuz kadnlara da, t verin ve yan gelip
yattklar yerlerde; kendi lkeniz snrlar ierisinde g ettirin ve de bask yapn. Bunun zerine
size saygl davranrlarsa, artk onlar aleyhine baka bir yol aramayn. Allah, ok ycedir, ok
byktr.
35
Ve eer kar-kocann arasnn almasndan korktuysanz, o zaman bir hakem erkein
yaknlarndan, bir hakem de kadnn yaknlarndan kendilerine gnderin. Bu kar-koca gerekten
barmak isterlerse, Allah kar-kocann arasnda geim verir. phesiz Allah, ok iyi bilendir, her
eyin i yzn, gizli taraflarn da iyi bilendir.
128-130
Ve eer bir kadn, kocasnn hlinden; diklenmesinden veyahut kendisinden
uzaklamasndan korkarsa, artk aralarnda bir bar yapmalarnda, onlara bir gnah yoktur. Ve
bar hayrldr. Ve nefisler kskanla hazr klnmtr. Eer iyiletirir-gzelletirirseniz ve
Allahn korumas altna girerseniz, artk phesiz Allah, yapm olduunuz eylere haberdardr. Ve
kadnlarnz arasnda adaletli davranmaya ne kadar urasanz da asla g yetiremezsiniz. yleyse
birisine tamamen kaplp da dierini askya alnm gibi brakmayn. Ve eer dzeltirseniz ve
Allahn korumas altna girerseniz artk phesiz Allah, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar
cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir. Eer onlardan kar-koca
ayrlrlarsa, Allah, hepsini geni armaanlarndan zenginletirir. Ve Allah, ilmi ve rahmeti geni ve
snrsz olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
369
(92/4, Nis/34-35, 128-130)
Necm: 536
36-38
Ve Allaha kulluk edin ve Ona hibir eyi ortak komayn. Ve de anaya-babaya,
akrabaya, yetimlere, yoksullara, akraba olan komulara, uzaktan komulara, yannda bulunan
367 Bkz. 303 nolu not.
368 Bkz. 345 nolu not.
369 Bu pasaj, teknik gerekeler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Ayrntl aklama iin bkz. Tebyn.
arkadaa, yolda kalanlara, yasalar erevesinde himayenize verilmi kimselere
370
iyilik edin.
phesiz Allah, kibirlenen ve vnen; cimrilik eden, insanlara cimrilii emreden ve Allahn
kendilerine armaanlarndan verdiklerini gizleyen kimseleri ve Allaha ve hiret gnne iman
etmedikleri hlde mallarn, insanlara gsteri yapmak iin harcayan kimseleri sevmez. Ve Biz,
kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere alaltc bir azab hazrladk. Ve
eytan kimin iin akran/yakn arkada olursa, o ne kt bir arkadatr!
39
Bir de bunlar, Allaha ve hiret gnne iman etselerdi ve Allahn kendilerini rzklandrd
eylerden Allah yolunda harcasalard, zarar m grrlerdi? Ve Allah, onlar ok iyi bilendir.
40
phesiz Allah, zerre kadar hakszlk etmez. Ve eer iyilik ise onu kat kat artrr. Ve Kendi
katndan byk bir ecir verir.
41
Her mmetten bir tank getirdiimiz ve seni de ite onlarn zerine bir tank olarak
getirdiimiz zaman bak nasl?
42
nkr eden ve Eliye isyan eden kimseler, o gn topraa karp gitmeyi isterler. Allahtan
hibir sz gizleyemezler de.
(92/4, Nis/36-42)
Necm: 537
43
Ey iman etmi kiiler! Sarho iken ne sylediinizi bilinceye kadar, cnb
371
iken de yolcu
olanlar bu hkmn dndadr ykandrlncaya kadar, salta [ml ynden ve zihinsel adan
destek olma; toplumu aydnlatma kurumlarna] yaklamayn/ toplum iine kmayn. Eer hasta
iseniz veya yolculukta bulunursanz veyahut biriniz tuvaletten geldiyse veya kadnlarla
temaslatysa, su da bulamamsanz o zaman, hemen tertemiz bir topraa ynelin. Sonra da
yzlerinizi ve ellerinizi el ile silin. phesiz Allah ok affedicidir, ok balaycdr.
(92/4, Nis/43)
Necm: 538
44
Kendilerine Kitaptan bir nasip verilmi olan kimseleri grmyor musun? Onlar, sapkl
satn alyorlar ve sizin hak yoldan sapmanz istiyorlar.
45
Ve Allah, sizin dmanlarnz daha iyi bilir. Ve yol gsterici, koruyucu yakn olarak, Allah
yeter. Yardmc olarak da Allah yeter.
46
Yahudilemilerden bir ksm kelimelerin yerlerini/ z anlamlarn deitirirler, dillerini
eerek-bkerek ve dine saldrarak Peygambere kar, ittik ve kar geldik/iyice sarldk, Dinle,
dinlemez olas, raina [gdelim, bizim obanmz] derler. Eer onlar, ittik, itaat ettik, dinle
ve bizi gzet deselerdi phesiz kendileri iin daha hayrl ve daha salam/doru olacakt; fakat
bile bile gerei kabul etmemeleri sebebiyle Allah, onlar dlayp gzden karmtr. Artk pek az
inanrlar.
(92/4, Nis/44-46)
370 Bkz. 303 nolu not.
371 Cnb szc, uzak olan/kopuk anlamna gelir. Nis/43 ve Mide 6 yetleri nda deerlendirildiinde bu
szcn, ehvetin kabarmas, nefsin uyanmas sebebiyle hayattan kopuk olan, dengesini yitirmi, saduyulu
davranamayan demek olduu anlalr. Zira bu hldeki insan; hayattan, dnyadan kopuk olur, saduyusunu yitirir.
Buradan anlalan odur ki cnplk; meninin gelmesi ile ykanma arasndaki hl deil, ehvetin kabarmas ile meninin
inmesi arasndaki gergin hldir.
Necm: 539
47
Ey Kitap verilmi kimseler! Biz, birtakm yzleri silip de enselerine evirmeden yahut Sebt
halkn
372
dlayp gzden kardmz gibi onlar dlamadan nce yannzda bulunan dorulamak
zere indirdiimiz bu kitaba iman edin. Ve Allahn emri yerine gelecektir.
48
phesiz Allah, Kendisine ortak kabul edilmesini asla balamaz. Bunun altndaki
gnahlar diledii kimseler iin balar. Kim Allaha ortak tanrsa, phesiz pek byk bir gnah
ilemi olur.
(92/4, Nis/47-48)
Necm: 540
49
Kendilerini temize karanlar grmyor musun? Tam tersi Allah, diledii kimseyi temize
karr. Onlara kl kadar hakszlk edilmez.
50
Bak Allahn aleyhine nasl yalan uyduruyorlar. Apak bir gnah olarak bu yeter.
51
Kendilerine Kitaptan bir nasip verilmi olan u kimseleri grmyor musun?! Onlar, puta ve
tauta
373
inanyorlar. Ve Allaha inanmayan kimseler iin, Bunlar, mminlerden daha doru bir
yoldadr diyorlar.
52
te onlar, Allahn dlad kimselerdir. Allah kimi dlayp gzden karrsa, artk ona asla
bir yardmc bulamazsn.
53
Yoksa onlar iin dnya ynetiminden bir pay m vardr. Eer yle olsayd, insanlara bir
hurma ekirdeinin oyuunu bile vermezlerdi.
54
Yoksa onlar insanlar, Allahn onlara armaan olarak verdii ey iin kskanyorlar m?
Bakn, phesiz Biz, brhm soyuna da kitap ve hakszlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek
iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri vermitik. Hem de onlara byk bir hkmranlk verdik.
55
te Yahudilerden bir ksm ona iman etti. Bir ksm da ondan yz evirdi. Ve lgn alevli
ate olarak cehennem yeter.
(92/4, Nis/49-55)
Necm: 541
56
phesiz ki yetlerimize inanmam u kiileri Biz, yaknda atee atacaz. Derileri pitike,
azab tatsnlar diye, derilerini baka deriler ile deitireceiz. phesiz Allah, ok gldr, en iyi
yasa koyandr.
57
Ve iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapanlar, iinde sonsuz olarak kalmak zere,
altlarndan rmaklar akan cennetlere koyacaz. Onlara orada tertemiz [kin gtmeyen, kskanlk
duymayan] eler vardr. Ve onlar, koyu bir glgelie girdireceiz.
(92/4, Nis/56-57)
Necm: 542
58
phesiz Allah, size, emanetleri ehline vermenizi ve insanlar arasnda hkmettiiniz zaman
adaletle hkmetmenizi emrediyor. phesiz Allah, bununla size ne gzel t veriyor. phesiz
Allah, en iyi iiten, en iyi grendir.
59
Ey iman etmi kimseler! Allaha itaat edin, Eliye ve sizden olan emir sahiplerine/
anayneticiye itaat edin. Sonra, eer herhangi bir eyde anlamazla derseniz; Allaha ve hiret
372 Yahudilerden tefekkr gn nedeniyle imtihana ekilen toplum, Arf sresi'nde konu edilmitir.
373 Bkz. 246 nolu not.
gnne inanan kimseler iseniz, onu Allah ve Eliye havale edin. Bu, daha iyidir ve en uygun
zm bulmak bakmndan daha gzeldir.
(92/4, Nis/58-59)
Necm: 543
60
Kesin olarak, inanmamakla emrolunduklar tutu
374
aralarnda hakem yapmak isteyerek
kendilerinin, sana indirilene ve senden nce indirilene inandklarn ileri sren u kiileri grmedin
mi/hi dnmedin mi? eytan da onlar uzak/geri dnlmez bir sapklkla sapttrmak istiyor.
61
Ve onlara: Allahn indirdiine ve Eliye gelin! denince, o mnfklarn senden
uzaklatka uzaklatklarn grrsn.
62
Elleriyle yaptklar yznden kendilerine bir musibet isabet ettii zaman bak nasl oldu!
63
Sonra, Biz, sadece iyilik etmek ve uzlatrmak istedik diye Allaha yemin ederek sana
geldiler. te onlar, Allahn, kalplerindekini bildii kimselerdir; artk sen, onlardan mesafelen ve
onlara t ver. Ve onlara, kendileri hakknda, derinden etkileyecek gzel sz syle!
(92/4, Nis/60-63)
Necm: 544
64
Ve Biz, her eliyi sadece, Allahn izniyle/ bilgisi ile itaat olunsun diye gnderdik. Ve eer
onlar irk komak sretiyle kendilerine hakszlk ettikleri zaman sana gelseler de Allahtan
balanmalarn isteselerdi, sen de onlar iin balanma isteseydin, kesinlikle Allah tevbeleri
oka kabul eden, ok tevbe frsat veren, ok merhamet eden olarak bulurlard.
65
Artk, hayr! Rabbine andolsun ki onlar aralarnda kan ekimeli ilerde seni hakem yapp
sonra da senin verdiin hkme kar ilerinde hibir sknt duymadka ve tam bir gvenlikle
gvenlik salamadka iman etmi olamazlar.
66
Eer Biz, onlara: Kendinizi ldrn veya yurtlarnzdan kn diye yazm olsaydk,
ilerinden pek az hari, bunu yapmazlard. Ve eer onlar, tlendikleri eyleri yapsalard, elbette
kendileri iin daha hayrl ve sebat etmede daha kuvvetli olurdu.
67,68
Ve o zaman kesinlikle
kendilerine nezdimizden ok byk bir dl verirdik. Ve onlar kesinlikle doru yola klavuzlardk.
69
Kim de Allaha ve Eliye itaat ederse artk onlar, Allahn, peygamberlerden, dosdoru
kimselerden, ehitlerden ve slihlerden kendilerine nimet verdii kiilerle beraberdir. Ve bunlar
arkada olarak ne gzeldir!
70
Bu, Allahtan bir armaandr. En iyi bilen olarak Allah yeter.
(92/4, Nis/64-70)
Necm: 545
71
Ey iman etmi kiiler! nleminizi aln, sonra da onlara kar ya kk birlikler hlinde
sefere kn veya topluca sefere kn.
72
phesiz sizden bir ksm da kesinlikle ar davranr. Sonra size bir musibet isabet edince:
Kesinlikle Allah bana lutfetti de onlarla beraber tank olarak bulunmadm der.
73
Ve eer size Allahtan bir armaan isabet ederse, kesinlikle, sanki sizinle kendisi arasnda
hi sevgi yokmu gibi, phesiz: Ah ne olurdu, onlarla beraber olaydm da ok byk baarya
erseydim! diyecektir.
74
O hlde basit dnya hayatn, hiret karlnda satacak kimseler, Allah yolunda
savasnlar. Her kim, Allah yolunda savar da ldrlr veya galip gelirse, artk Biz, ona ok
byk bir dl vereceiz.
374 Bkz. 246 nolu not.
75
Size ne oluyor da, Allah yolunda ve Ey Rabbimiz! Bizleri bu halk kendi benliklerine
hakszlk eden kimseler olan memleketten kar, nezdinden bize bir koruyucu, yol gsterici yakn,
nezdinden iyi bir yardmc kl diyen zayf drlm erkekler, kadnlar ve ocuklar urunda
savamyorsunuz?
76
man etmi kimseler, Allah yolunda savarlar. Kfirler; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddetmi kiiler de tut yolunda savarlar. O hlde siz eytann yaknlar, yardmclar ile
savan. phesiz eytann tuza ok zayftr.
(92/4, Nis/71-76)
Necm: 546
77,78
Kendilerine, Elinizi ekin, salt ikame edin [ml ynden ve zihinsel adan destek
olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturun, ayakta tutun], zekt/vergiyi verin denilenleri
grmedin mi/ hi dnmedin mi? Sonra sava zerlerine yazldnda, onlardan bir grup, Allaha
duyduklar saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti gibi yahut daha iddetli olarak insanlara saygyla,
sevgiyle, bilgiyle rperti duyarlar. Ve Rabbimiz, ne diye sava zerimize yazdn, bizi yakn bir
zamana ertelemeli deil miydin? dediler. De ki: Dnyann kazanm, ok azdr. hiret ise
Allahn korumas altna girmi kiiler iin daha hayrldr ve siz bir hurma ekirdeindeki ipince
bir iplik kadar bile hakszla uratlmayacaksnz. Her nerede olursanz olun lm size yetiir,
son derece salam kaleler iinde bulunsanz bile. Ve onlara bir iyilik isabet ederse, Bu
Allahtandr derler, bir ktle urarlarsa, Bu sendendir derler. De ki: Hepsi Allahtandr.
Bunlara ramen bu topluma ne oluyor ki, neredeyse hepten sz anlamayacaklar?
(92/4, Nis/77-78)
Necm: 547
79
Sana iyilikten-gzellikten isabet eden eyler, ite Allahtandr. Sana ktlkten isabet eden
eyler de senin kendindendir. Ve Biz seni insanlara bir eli olarak gnderdik. yi bir tank olarak da
Allah yeter.
80
Kim, Eliye itaat ederse, artk o, Allaha itaat etmi olur. Kim de yz evirirse, artk Biz,
seni o yz evirenlere koruyucu/beki olarak gndermedik.
81
Ve onlar sana, Ba stne! derler. Fakat senin yanndan ktklarnda, ilerinden
birtakm, geceleyin, senin dediinden bakasn kurarlar. Ama Allah, onlarn geceleyin
kurduklarn yazyor. Artk sen, onlardan mesafelen. Ve Allaha iin sonucunu havale et. Tm
varlklar belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan
olarak da Allah yeter.
(92/4, Nis/79-81)
Necm: 548
82
Onlar hl, Kurn gerei gibi dnmezler mi? Eer ki o, Allahtan bakas tarafndan
olsayd, kesinlikle onun iinde birok karklklar bulurlard.
83
Ve kendilerine gvenden veya korkudan bir emir geldiinde onu hemen yayverirler.
Hlbuki onu Eliye ve kendilerinden olan yetkili kimselere gtrselerdi, onlardan sonu karmaya
gc yeten kimseler, onu bilirlerdi. Ve eer Allahn zerinizdeki armaanlar ve rahmeti
olmasayd, pek aznz hari kesinlikle eytana uymutunuz.
(92/4, Nis/82-83)
Necm: 549
84
Artk Allah yolunda sava! Sen ancak kendinden sorumlusun. Mminleri de tevik et.
Umulur ki Allah, kfirlerin; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin basksn krar.
Ve Allah, bask kurma ynnden daha etindir, caydrmada da daha etindir.
(92/4, Nis/84)
Necm: 550
85
Kim hayr ve iyiliklere arac olmakla yardmc olursa, bundan kendisine bir pay vardr. Kim
de ktle delil olmak ve yardm etmekle veya ktlk rn amakla yardmda bulunursa,
ondan kendisine bir gnah pay vardr. Allah her eye g yetirendir.
86
Siz bir selm ile selmlatnz zaman da, hemen ondan daha gzeliyle selm verin veya
verilen selm aynyla iade edin. phesiz Allah, her eyin hesbn en iyi yapandr.
(92/4, Nis/85-86)
Necm: 551
87
Allah, Kendisinden baka ilh diye bir ey olmayandr. O, kesinlikle sizi, kendisinde phe
olmayan kymet gnnde toplayacaktr. Ve Allahtan daha doru szl kimdir?
88
Peki, Allah onlar kazandklar gnah yznden terslerine dndrd hlde, siz, ne oluyor
da mnfklar hakknda iki gruba ayrlyorsunuz? Allahn saptrd kimselere klavuzluk etmek mi
istiyorsunuz? Ve Allah, kimi saptrrsa, artk sen onun iin asla bir yol bulamazsn.
89,90
Mnfklar, kendileri Allahn ilhlna ve rabliine inanmadklar gibi, sizin de
inanmamanz, bylece onlarla eit olmanz arzu ettiler. Onun iin, onlar Allah yolunda
yurtlarndan g edinceye kadar onlardan yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar edinmeyin.
Eer bundan yz evirirlerse, sizinle aralarnda anlama olan bir topluma snan kimseler yahut
sizinle ve kendi toplumlaryla savamaktan gsleri daralarak size gelenler hari onlar yakalayn
ve bulduunuz yerde ldrn; onlardan bir yakn ve bir yardmc edinmeyin. Sonra, eer Allah
dileseydi onlar size musallat ederdi de onlar sizinle savarlard. Artk eer onlar sizden
mesafelenip de sizinle savamaz ve size bar teklif ederlerse, Allah sizin iin onlar aleyhine bir yol
tanmamtr.
91
Sizden gvende olmak ve kendi toplumlarndan gvende olmak isteyen dierlerini
bulacaksnz. Bunlar, ne zaman dinsizlie, ortak komaya geri dndrrlerse, onun iine ba aa
dalarlar/ hemen atlrlar. yleyse bunlar, eer sizden uzak durmazlarsa ve size bar teklif
etmezlerse ve glerini ekmezlerse hemen kendilerini bulduunuz yerde yakalayn ve ldrn. Ve
ite bunlar, onlarn aleyhinde size tandmz apak bir yetkidir.
(92/4, Nis/87-91)
Necm: 552
92
Ve hata dnda bir mminin, dier bir mmini ldrmesi sz konusu deildir. Ve kim bir
mmini, kastsz/kaza ile ldrrse, mmin bir kleyi zgrle kavuturmal ve lenin
ailesine/varislerine teslim edilecek bir diyet vermelidir. Ancak lnn ailesinin balamas
mstesnadr. Eer ldrlen, mmin olmakla beraber size dman bir toplumdan ise, o zaman
ldrenin, mmin bir kleyi zgr brakmas gerekir. Eer ldrlen sizinle aralarnda antlama
olan bir toplumdan ise ldrenin, lenin ailesine diyet vermesi ve mmin bir kleyi zgrlne
kavuturmas gerekir. Bunlara gc yetmeyenin de Allah tarafndan tevbesinin kabul iin arka
arkaya iki ay oru tutmas gerekir. Allah, en iyi bilendir, en iyi yasa koyandr.
93
Ve kim bir mmini kasten [bile bile, isteyerek] ldrrse, ite onun cezas, iinde srekli
kalmak zere cehennemdir. Ve Allah, ona gazap etmi, onu dlam, rahmetinden mahrum
brakm ve onun iin ok byk bir azap hazrlamtr.
(92/4, Nis/92-93)
Necm: 553
94
Ey iman etmi kimseler! Allah yolunda sefere ktnz zaman, hemen iyice aratrn. Ve
size selm veren kimseye, dnya hayatnn menfaatini gzeterek, Sen mmin deilsin demeyin.
Artk Allah nezdinde ok ganimetler vardr. nce siz de yle idiniz de Allah, size ltufta bulundu.
Onun iin iyice aratrn. phesiz Allah, yaptklarnza haberdardr.
95,96
Mminlerden zr sahibi olmakszn oturanlarla Allah yolunda mallaryla, canlaryla
aba harcayanlar eit olamazlar. Allah, mallaryla, canlaryla aba harcayanlar, derece itibariyle
oturanlara fazlalkl kld. Ve Allah, onlarn hepsine en gzeli vaat etmitir. Ve Allah, gayret
gsterenlere, oturanlarn zerine byk bir ecir; Kendi katndan dereceler, bir balama ve
merhamet fazlalatrmtr. Ve Allah, ok balayc, ok merhamet edicidir.
(92/4, Nis/94-96)
Necm: 554
97,98
Kesinlikle grevli glerin, kendilerine hakszlk ederlerken, gemite yaptklarn ve
yapmas gerekirken yapmadklarn bir bir hatrlattrdklar u kimselerin durumuna gelince; grevli
gler, Ne ite idiniz? derler. Onlar: Biz, yeryznde gszletirilmi kimselerdik derler.
Grevli gler: Allahn yeryz geni deil miydi, siz, orada hicret etseydiniz ya? derler. Artk,
erkeklerden, kadnlardan ve ocuklardan ge g yetiremeyen, klavuzlandklar doru yolu
bulamayan kimseler hari ite bunlarn varacaklar yer cehennemdir. Ve o ne kt gidi yeridir!
99
te onlar, Allahn bu kimseleri affetmesi umulur. Allah, ok affedici, ok balaycdr.
100
Kim de Allah yolunda yurdundan g ederse, yeryznde barnacak ok yer ve genilik
bulur. Kim Allaha ve Elisine katlmak zere evinden kar, sonra kendisine lm gelirse, o
kiinin ecri/dl phesiz Allaha dmtr. Allah ok balaycdr, ok merhamet edendir.
(92/4, Nis/97-100)
Necm: 555
101
Ve yeryznde sefere ktnz zaman, kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddeden kimselerin size bir ktlk yapacandan korkarsanz salttan [ml ynden ve zihinsel
adan destek olma; toplumu aydnlatma almanzdan] ksaltmanzda [eitimi-retimi ksa
kesmenizde] sizin iin bir saknca yoktur. phesiz kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddeden kimseler, sizin iin apak dmandrlar.
102
Ve sen seferde olanlarn iinde bulunup da onlar iin eitim-retim verdiin zaman
ilerinden bir ksm seninle beraber dikilsinler/eitime katlsnlar. Silhlarn da yanlarna alsnlar.
Bunlar, yeterli bilgi alp ikna olduklarnda arka tarafnza gesinler. Sonra eitim-retim almam
dier bir ksm gelsin seninle beraber eitim-retim yapsnlar ve tedbirlerini ve silhlarn alsnlar.
Kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler, silhlarnzdan ve eyanzdan
habersiz durumda olsanz da size ani bir baskn yapsnlar isterler. Eer size yamurdan bir eziyet
eriir veya hasta olursanz, silhlarnz brakmanzda sizin iin bir saknca yoktur. Tedbirinizi de
aln. phesiz Allah, kfirler; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselere alaltc
bir azap hazrlamtr.
103
Sonra eitim-retimi tamamlaynca, artk Allah ayakta, oturarak, yan yatmken ann.
Sknet bulduunuzda/ gvene erdiinizde, salt ikame edin [ml ynden ve zihinsel adan
destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturun, ayakta tutun]. Hi phesiz salt [ml
ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma grevi], eskiden beri mminler
zerine vakti belirlenmi bir yazgdr.
104
Ve o dman toplumu takip etmede geveklik gstermeyin. Eer siz ac ekiyor idiyseniz,
artk phesiz onlar da sizin ac ektiiniz gibi ac ekiyorlar. Ve siz, Allahtan onlarn mit
edemeyecekleri eyleri umuyorsunuz. Ve Allah, en iyi bilendir, en iyi yasa koyandr.
(92/4, Nis/101-104)
Necm: 556
105
phesiz Biz, Allahn sana gsterdii gibi insanlar arasnda hkmedesin diye Kitab hak
olarak indirdik. Sen de hainler iin savunucu olma!
106
Ve Allahtan balanma dile. phesiz,
Allah ok balaycdr, ok merhamet edendir.
107
Kendilerine hainlik edenleri de savunma.
phesiz Allah, ar derecede hainlik eden gnahkrlar sevmez.
(92/4, Nis/105-107)
Necm: 557
108
Onlar, insanlardan gizlemek isterler de Allahtan gizlemek istemezler. Hlbuki Allah, sz
olarak/ karar olarak Kendisinin raz olmad eyleri onlar gece plnlarlarken kendileriyle
beraberdir. Ve Allah, onlarn yaptklarn kuatcdr.
109
Haydi, siz basit dnya yaamnda onlar savundunuz. Peki, kymet gnnde Allaha kar
onlar kim savunacaktr? Yahut kim onlara ilerini bir programa gre ayarlayan ve bu program
koruyarak, destekleyerek uygulayan olacaktr?
110
Kim bir ktlk iler yahut kendi kendine hakszlk eder, sonra da Allahtan balanma
dilerse, Allah ok balayc ve ok merhametli bulur.
111
Kim de bir gnah kazanrsa, kendi aleyhine kazanm olur. Ve Allah, en iyi bilendir, en iyi
yasa koyandr.
112
Kim de bir hata veya bir gnah kazanr da sonra onu bir susuzun zerine atarsa, o zaman
kesinlikle bir iftira ve apak bir gnah yklenmi olur.
(92/4, Nis/108-112)
Necm: 558
113
Ve eer senin zerinde Allahn armaanlar ve merhameti olmasayd, kesinlikle onlardan
bir aklsz, beyinsiz kesim seni saptrmaya almt. Hlbuki onlar, kendilerinden bakasn
saptrmazlar ve sana hibir zarar veremezler. Allah, sana Kitab ve hakszlk, bozgunculuk ve
kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri indirmi ve sana bilmediin eyleri
retmitir. Allahn senin zerindeki armaan ok byktr.
(92/4, Nis/113)
Necm: 559
114
Bir sadakay yahut rfe uygun/herkese kabul gren eyleri veyahut da insanlar arasn
dzeltmeyi emreden kiininki hari, onlarn fsldamalarndan ounda hayr diye bir ey yoktur.
Kim bunlar Allahn rzasn gzeterek yaparsa, Biz, yaknda ona ok byk bir dl vereceiz.
115
Ve kim kendisine doru yol apak ortaya ktktan sonra Eliye kar kar ve
mminlerin yolundan bakasn izlerse, Biz, onu dnd eye dndrrz ve onu cehenneme
sokarz. O da ne kt bir gidi yeridir!
116
Hi phesiz, Allah, Kendisine ortak kabul edenleri balamaz. Bunun aasnda
kalanlar ise, onlardan dilediini balar. Kim, Allaha ortak kabul ederse elbette o uzak bir
sapklkla sapmtr.
117
Onlar, Allahn astlarndan, yalnzca diilere yakarrlar. Ve onlar ancak inat eytana
yakarrlar.
118,119
Allah blisi dlad. Ve blis, Elbette Senin kullarndan belirli bir pay alacam, onlar
kesinlikle saptracam, onlar bo kuruntulara sokacam ve onlara emredeceim de etinden-
stnden yararlanlan hayvanlarn kulaklarn yaracaklar, onlara emredeceim de Allahn
oluturuunu/llendirdiini bozacaklar
375
dedi. Ve her kim Allahn astndan eytan yol
gsterici, koruyucu yakn edinirse, o zaman phesiz o, apak bir ziyan ile ziyana urar.
120
blis, onlara vaatte bulunur ve onlar kuruntulandrr. Oysa eytan onlara aldatmadan baka
bir ey vaat etmez.
121
te bunlar, varacaklar yer cehennem olanlardr. Onlar oradan kaacak bir yer de
bulamazlar.
122
Ve iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimseler de; Biz onlar, Allahn gerek
bir vaadi olmak zere, iinde sonsuz kalclar olarak, altlarndan rmaklar akan cennetlere
sokacaz. Ve szce Allahtan daha doru kim olabilir?
123
Bu i, sizin kuruntularnzla ve Kitap Ehlinin kuruntularyla deildir. Kim ktlk yaparsa
onunla cezalandrlr. Ve o kendisi iin Allahn astlarndan bir yol gsterici, koruyucu yakn ve iyi
bir yardmc bulamaz.
124
Ve erkekten veya kadndan, kim mmin olarak dzeltmeye ynelik iler yaparsa, artk ite
onlar, cennete girerler. Ve hurma ekirdeinin srtndaki ukur kadar hakszla uratlmazlar.
125
Ve din bakmndan, iyiletiren-gzelletiren biri olarak, kendisini Allah iin
slmlatrandan ve hanif; eski inanlarndan dnen biri olarak, brhmin dinine uyan kimseden
daha iyi-gzel kim olabilir? Ve Allah, brhmi r aan-iz brakan; imam-nder edindi.
126
Ve gklerde olan eyler ve yeryznde olan eyler, yalnzca Allahndr. Ve Allah, her eyi
iyice kuatcdr.
(92/4, Nis/114-126)
Necm: 560
127
Senden o kadnlar [yetimlere bakmakla ykml kadnlar] hakknda fetva istiyorlar. De ki:
Onlar hakknda fetvay Allah ve kendilerine farz klnm olan vermediiniz ve kendilerini
nikhlamaya rabet etmediiniz kadnlarn yetimleri hakkndaki ve ezilmek istenen ocuklar
hakknda ve yetimler iin hakkaniyeti ayakta tutmanz hakknda, Kitapta/Kurnda size okunanlar
verir. Ve hayrdan ne ilerseniz, biliniz ki, phesiz Allah, onu en iyi bilendir.
(92/4, Nis/127)
Necm: 561
131
Gklerde olan eyler ve yeryznde olan eyler yalnzca Allahndr. Andolsun Biz, sizden
nce kendilerine Kitap verilen kimselere ve size Allahn korumas altna girmenizi ykmllk
olarak ulatrdk. Eer kfrederseniz; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddederseniz/
375 Bu ifadeler, genellikle hayvanlar burmak, insanlar idi etmek vs. eklinde anlalmtr. Ama burada konu edilen
bozma'nn, varlklarn genleriyle oynamak, insanlarn yararlanmas iin yaratlm ay, gne, ta, toprak vs. gibi varlklar
kutsallatrarak ilhlatrmak, srtlarna binilsin, etleri yenilsin diye yaratlan hayvanlar haramlatrmak, Bahire, Sibe,
Vasle ve Ham gibi hayvanlar kutsallatrmak, meru cinsel snrn dna karak homoseksellik ve lezbiyenlik yapmak,
mzeretsiz hitan/snnet yapmak, ksacas doay, doadaki dengeyi bozmak eklinde geni manada anlalmas daha
uygun olur.
inanmazsanz da, biliniz ki, gklerde olan eyler ve yeryznde olan eyler yalnzca Allahndr.
Allah, hibir eye muhta olmayandr, her trl vgye ziyadesiyle layk olandr.
132
Gklerde olan eyler ve yeryznde olan eyler yalnzca Allahndr. Tm varlklar belirli
bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan olarak da Allah
yeter.
133
Eer Allah, dilerse sizi giderir ey insanlar! Ve bakalarn getirir. Ve Allah, buna en iyi g
yetirendir.
134
Kim, dnya sevabn istiyor idiyse; bilsin ki dnya ve hiret sevab yalnzca Allah
katndadr. Ve Allah, ok iyi iiten ve ok iyi grendir.
(92/4, Nis/131-134)
Necm: 562
135
Ey iman etmi kimseler! Kendiniz, ana-babanz ve yakn akrabanz aleyhine de olsa, Allah
iin tanklk eden kimseler olarak hakkaniyeti tmden ayakta tutanlar/ gzetenler olun. ster zengin
olsun, ister fakir olsun, bilin ki Allah, ikisine de daha yakndr. Artk adaleti yerine getirebilmek
iin bo-ireti arzunuza uymayn. Eer eip bkerseniz veya geri durursanz, biliniz ki phesiz
Allah yaptklarnzdan haberdardr.
136
Ey iman etmi kiiler! Allaha, Elisine, Elisine indirdii Kitaba ve daha nce indirdii
kitaba iman edin. Ve kim Allah, meleklerini, kitaplarn, elilerini ve son gn bilerek reddederse/
inanmazsa, kesinlikle o ok uzak bir sapkla sapmtr.
(92/4, Nis/135-136)
Necm: 563
137
phesiz iman edip sonra kfreden; bilerek reddeden /inanmayan, sonra iman edip tekrar
kfreden; bilerek reddeden /inanmayan, sonra da Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddedilerini artrm u kimseler; Allah onlar balayacak ve onlar bir yola klavuzlayacak
deildir.
138,139
Mminlerin astlarndan, kfre; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmeye
sapanlar yol gsterici, koruyucu yakn edinen u mnfklara, phesiz, ok ackl bir azabn
kendileri iin olduunu mjdele! Onlarn yannda an ve eref mi aryorlar? Oysa an ve erefin
tm Allahndr.
(92/4, Nis/137-139)
Necm: 564
140,141
Ve Allah, size Kurnda: Allahn yetlerinin bilerek reddedildiini ve onlarla alay
edildiini iittiiniz zaman, baka bir sze dalmadklar srece onlarla beraber oturmayn. Aksi
hlde siz de onlar gibi olursunuz diye indirdi. phesiz Allah, sizi gzetleyip duran
kimselerin/mnfklarn ve kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin hepsini
cehennemde toplayandr. Artk Allah tarafndan size bir zafer olursa onlar: Biz, sizinle beraber
deil miydik? derler. Kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenler iin bir pay
olunca da: Size stnlk salamadk m, sizi mminlerden korumadk m? derler. Artk Allah,
kymet gnnde aranzda hkmn verecektir. Allah, mminlerin aleyhine kfirlere; Allahn
ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere asla bir yol vermeyecektir.
142,143
phesiz ki mnfklar, Allah aldatmaya alrlar. Hlbuki O, onlarn aldatcsdr. Ve
onlar, salta [ml ynden ve zihinsel adan destek olmaya; toplumu aydnlatmaya]
kalktklar/toplum iine ktklar zaman, ikisi arasnda gidip gelen kararszlar olarak, tembel
tembel kalkarlar, mminlerle ve kfirlerle olmazlar, insanlara gsteri yaparlar. Ve Allah ancak,
pek az olarak anarlar. Ve Allah, kimi saptrrsa, sen artk ona bir yol bulamazsn.
(92/4, Nis/140-143)
Necm: 565
144
Ey iman etmi kimseler! Kendinizden seviyece dk olan, kfirleri; Allahn ilhln ve
rabliini bilerek reddeden kimseleri yol gsterici, koruyucu yaknlar edinmeyin/ynetici yapmayn.
Kendi aleyhinizde Allaha apak bir kant vermek mi istiyorsunuz?
145,146
phesiz ki mnfklar tevbe edenler, dzeltenler, Allaha skca sarlanlar ve dinlerini
Allah iin artan kimseler mstesna; artk bunlar, mminlerle beraberdirler ve Allah, mminlere
byk bir ecir verecektir , Ateten, en aa tabakadadrlar. Sen de onlara bir yardm edici
bulamazsn.
147
Eer kendinize verilen nimetlerin karln dediyseniz ve iman etmiseniz Allah, size
azab ne yapacak? Allah, yaplanlarn karln verendir ve en iyi bilendir.
(92/4, Nis/144-147)
Necm: 566
148
Allah, hakszla urayanlarn dnda, kt szn aka sylenmesini sevmez. Ve Allah,
en iyi iiten, en iyi bilendir.
149
Eer bir hayr aa vurur yahut onu gizlerseniz yahut da bir ktl affederseniz, biliniz
ki phesiz Allah, ok balaycdr, en iyi g yetirendir.
150,151
Allaha ve elilerine inanmayarak kfreden; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddeden, Biz, bir ksmna inanrz, bir ksmna inanmayz diyerek Allah ve Elisinin arasn
ayrmay isteyen ve bylece imanla kfr; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetme arasnda
bir yol tutmaya alan kimseler; ite onlar, kfirlerin; gerek Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddedenlerin ta kendileridir. Ve Biz, kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden o
kimselere alaltc bir azap hazrlamzdr.
152
Allaha ve elilerine inananlar ve onlar arasnda ayrm yapmayan kimseler; ite onlar,
Allahn pek yaknda dllerini verecei kimselerdir. Ve Allah, ok balaycdr, ok merhamet
edendir.
(92/4, Nis/148-152)
Necm: 567
153
Kitap Ehli, senden, kendilerine gkten bir kitap indirmeni istiyorlar. Ve kesinlikle onlar
Msdan bundan daha byn istemilerdi de: Allah bize aka gster demilerdi. Sonra da
hakszlklar sebebiyle onlar yldrm arpt. Sonra da kendilerine ak deliller geldii hlde altn
ilh edinmilerdi. Sonra Biz onlar bundan dolay da affettik. Ve Biz, Msya apak bir kant
verdik.
154-158
Ve sz vermeleri ile birlikte stlerini/ en deerlilerini/Msy Tra ykselttik.
376
Ve
onlara: O kapdan boyun eip teslimiyet gstererek girin dedik. Yine onlara: Tefekkr/kulluk
gnnde snrlar amayn dedik. Sonra da onlarn kendi szlerini bozmalar, Allahn yetlerine
inanmamalar, peygamberleri haksz yere ldrmeleri ve: Kalplerimiz rtldr/ snnetsizdir
demeleri aksine Allah, kfretmeleri; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddetmeleri
nedeniyle kalplerine damga vurmutur. Onlarn az dnda, inanmazlar ve Allahn ilhlna ve
376 Bkz. 333 nolu not.
rabliine inanmamalar ve Meryemin aleyhinde byk bhtanlar sylemeleri; Biz, Allahn
Rasl Meryem olu Mesih sy gerekten ldrdk demeleri nedeniyle onlardan salam bir sz
aldk. Oysa Onu ldrmediler ve Onu asmadlar. Ama onlar iin, s, benzetildi. Gerekten Onun
hakknda anlamazla denler, kesin bir yetersiz bilgi iindedirler. Onlarn zanna uymaktan baka
buna ilikin hibir bilgileri yoktur. Onu kesin olarak ldrmediler. Aksine Allah Onu, Kendine
ykseltti/ derecesini artrd. Ve Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn
olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
(92/4, Nis/153-158)
Necm: 568
160,161
Sonra da Yahudileen kimselerden olan haksz davranlar, onlarn birok kimseleri
Allah yolundan alkoymalar, yasaklandklar hlde riba almalar [emeksiz, hizmetsiz, risksiz
kazan salamalar] ve insanlarn mallarn haksz yere yemeleri sebebiyle kendilerine hell
klnm temiz eyleri haram kldk. Ve Yahudileenlerden kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddetmi olanlara can yakc bir azap hazrladk.
162
Fakat bu Yahudileenlerden bilgide derinlemi olanlar ve iman edenler, sana indirilene ve
senden nce indirilenlere iman ederler. Onlar, salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel adan
destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturan, ayakta tutan], vergiyi veren, Allaha ve
hiret gnne iman edenlerdir. te onlar, Bizim byk bir dl vereceklerimizdir.
(92/4, Nis/160-162)
Necm: 569
163
-165phesiz Biz, Nha ve Ondan sonraki peygamberlere vahyettiimiz gibi, sana da
vahyettik. brhme, smle, shka, Yakba, torunlarna, sya, Eyyba, Ynusa, Hrna ve
Sleymna, daha nce kendilerini sana anlattmz elilere, kendilerini sana anlatmadmz
elilere, elilerden sonra insanlarn Allaha kar bir delilleri olmasn diye, mjdeciler ve uyarclar
olarak vahyetmitik. Dvda da Zeburu verdik. Ve Allah, Msya sz syledike syledi. Ve
Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en
iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
166
Fakat Allah, sana indirdiine ki onu Kendi bilgisiyle indirmitir hitlik eder. Tm
yetler de hitlik ederler. hit olarak da Allah yeter.
159
Andolsun, Kitap Ehlinden, lmeden nce sana indirilene/Kurna inanmayacak kimse
yoktur. Kymet gn de, sana indirilen/Kurn, onlarn aleyhine iyi bir hit olacaktr.
377
(92/4, Nis/163-166, 159)
Necm: 570
167
phesiz kfretmi; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi ve Allah yolundan
alkoyan u kimseler, kesinlikle uzak bir sapkla dmlerdir.
168,169
phesiz kfreden; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden ve irk komak
sretiyle yanl; kendi zararlarna i yapan u kimseler; Allah, onlar balayacak deildir. Onlar
iinde temelli ve sonsuza dek kalacaklar cehennem yolundan baka bir yola da klavuzlayacak
deildir. Ve bu, Allaha ok kolaydr.
(92/4, Nis/167-169)
377 Bu pasaj, teknik gerekeler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Ayrntl aklama iin bkz. Tebyn.
Necm: 571
170
Ey insanlar! phesiz Eli, size, Rabbinizden hakk getirdi. yleyse kendi yararnza
olarak hakka inann. Eer inanmazsanz, bilin ki gklerde ve yeryznde olan eyler Allahndr.
Allah, en iyi bilendir, en iyi yasa koyandr.
174
Ey insanlar! Kesinlikle Rabbinizden size apak bir kant geldi. Ve Biz size
apak/aklayan bir k indirdik.
175
Artk Allaha inanan ve apak a smsk sarlan kimseler; Allah, onlar, Kendisinden bir
rahmete ve fazladan bir armaan olarak bol nimete sokacak ve dosdoru yol olarak Kendisine
klavuzlayacaktr.
378
(92/4, Nis/170, 174-175)
Necm: 572
171
Ey Kitap Ehli! Dininizde arla gitmeyin. Ve Allah hakknda gerek d bir ey
sylemeyin. Meryem olu s Mesih, sadece Allahn elisi ve Meryeme ilka ettii/ulatrd
kelimesi ve Kendisinden bir ruhtur, vahiy aracl ile domu biridir. Artk Allaha ve elilerine
inann. Ve tr demeyin. Son verin, sizin iin daha iyi olur. Allah, ancak bir tek ilhtr. O,
Kendisi iin bir ocuk olmasndan arnmtr. Gklerde olan eyler ve yeryznde olan eyler
yalnzca Onundur. Tm varlklar belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak,
destekleyerek uygulayan olarak Allah yeter.
172
Mesih ve yaknlatrlm melekler [sya inananlarn sya yardm ettiine inandklar
gler], Allahn bir kulu olmaktan asla ekinmezler. Ve kim Ona kulluk etmekten ekinir ve
byklk taslarsa bilsin ki O, onlarn hepsini yaknda;
Zilzal 1-3
yeryz, kendi sarsntsyla sarsld,
yeryz, arlklarn kard ve insann, Bu yeryzne ne oluyor! dedii zaman
172
Kendisine
toplar.
Zilzal 4-6
te o gn yeryz, phesiz Rabbinin kendisine vahyetmesi sebebiyle tm haberlerini
bir bir syler. O gn insanlar, amelleri gsterilsin/amellerini grsnler diye blk blk ortaya
kacaklar.
Zilzal 7,8
Artk her kim, zerre miktar bir hayr ilerse onu grecek, her kim de zerre miktar bir
er ilerse onu grecektir.
173
Artk inanan ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimseler; Allah, onlarn dllerini tam
verecek ve armaanlarndan onlara fazlalklar da balayacaktr; kulluktan ekinip byklk
taslayan kimseler de; onlara ok ackl bir azapla azap edecektir. Onlar, kendileri iin Allahn
astlarndan bir koruyucu, yol gsterici yakn ve bir iyi yardmc bulamazlar.
379
(92/4, Nis/171-172+(93/99, Zilzl/1-8;),173)
378 Bu pasaj, teknik gerekeler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Ayrntl aklamalar iin bkz.
Tebyn.
379 Bu pasajn yetlerini, teknik ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Ayrca Resmi Mushaf'taki Zilzl
sresi'ni de, 172. yetin durum zarf olarak verdik. Ayrntlar iin bkz. Tebyn.
HADD SRES
MEDNE DNEM
Necm: 573
1
Gklerde ve yeryznde bulunan eyler, Allah her trl noksanlktan arndrdlar. Ve O, en
stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa
koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
2
Gklerin ve yeryznn ynetimi sadece Onundur. O, diriltir ve ldrr. O, her eye en iyi
g yetirendir.
3
O, lktir, Sondur, Aktadr, tedir ve O, her eyi en iyi bilendir.
4
O, gkleri ve yeri alt evrede oluturan sonra en byk taht zerinde egemenlik kuran,
yeryzne gireni, ondan kan, gkten ineni, ona kan bilendir. Ve nerede olursanz olun O,
sizinle beraberdir. Ve Allah yaptklarnz en iyi grendir.
5
Gklerin ve yeryznn ynetimi yalnzca Onundur. Ve btn iler yalnzca Allaha
dndrlr.
6
O, geceyi gndzn iine sokar, gndz de gecenin iine sokar. O, gslerin zn en iyi
bilendir.
(94/57, Hadd/1-6)
Necm: 574
7
Allaha ve Elisine inann. Sizi, kendisine sonradan sahip yapt eylerden harcayn. Artk
sizden, inanan ve harcayan kimseler; kendileri iin ok byk karlk vardr.
8
Size ne oldu da, Eli sizi Rabbinize inanmanz iin davet ettii hlde Allaha
inanmyorsunuz? Oysa O, eer siz inananlar iseniz sizden inanacanza kesin sz almt.
9
Allah, sizi karanlklardan aydnla karmak iin kuluna apak yetleri indirendir. Ve
phesiz Allah, size ok efkatli, ok merhametlidir.
(94/57, Hadd/7-9)
Necm: 575
10
Gklerin ve yerin son sahiplii Allahn olmasna ramen neden siz Allah yolunda
harcamyorsunuz? Sizden, fetihten nce harcayan ve savaan kimse eit olmaz. Onlar, derece
bakmndan, sonradan Allah yolunda harcayan ve savaan kimselerden daha byktr. Bununla
beraber Allah hepsine de en gzeli vaat etmitir. Ve Allah, yaptklarnza haberdardr.
11
Kimdir o, Allaha gzel bir dn verecek olan kii ki Allah da onun iin kat kat artrsn!
Onun iin erefli bir dl de vardr.
(94/57, Hadd/10-11)
Necm: 576
12
O gn, inanan erkekleri ve inanan kadnlar, ellerinin arasnda ve salarnda klar olduu
hlde koar greceksin. Bugn mjdeniz, altlarndan rmaklar akan, ilerinde sonsuza dek
kalacanz cennetlerdir. te bu, ok byk kurtuluun ta kendisidir!
13
O gn mnfk erkekler ve mnfk kadnlar, o iman eden kimselere: Bize bakn da sizin
nzdan alalm? derler. Denildi ki: Arkanza dnn de k arayn! Sonra da aralarna iinde
rahmet, dnda da kendi ynnden azap olan kapl bir sur ekilir.
14,15
Onlara: Biz, sizinle beraber deil miydik? diye seslenirler. Mminler: Evet ama, siz
kendi canlarnz atee attnz, gzlediniz, kukuya dtnz ve kuruntular sizi aldatt. Sonunda
Allahn emri gelip att. O, ok aldatan da sizi, Allah ile aldatt. Bugn artk sizden kurtulmalk
alnmaz, kfirlerden; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerden de. Sizin varacanz
yer atetir. O, size yaraandr. O, ne kt bir dn yeridir!
(94/57, Hadd/12-15)
Necm: 577
16
nananlar iin hl vakti gelmedi mi ki kalpleri Allah anmak ve haktan gelen iin rpersin
de, daha nce kendilerine Kitap verilmi, sonra zerlerinden uzun zaman gemi, dolaysyla
kalpleri katlam kimseler gibi olmasnlar. Onlarn ou da yoldan kmtr.
17
Allahn, yeryzn, lmnden sonra dirilttiini biliniz. Belki aklnz kullanrsnz diye
Biz, sizin iin yetleri aka ortaya koyduk.
18
phesiz sadaka veren erkekler, sadaka veren kadnlar ve Allaha gzel bir dn verenler;
kendilerine kat kat artrlacaktr. Onlar iin ok erefli bir dl de vardr.
19
Allaha ve Elisine inanan kimseler; ite onlar, Rableri nezdinde dosdoru kimselerin ve
ehitlerin ta kendileridir. Onlar iin karlklar ve klar vardr. nkr eden ve yetlerimizi
yalanlayan kimseler de, onlar cehennemin ashbdrlar.
20
Bilin ki ireti dnya yaam, ancak bir oyun, tutkulu bir oyalama, bir ss, kendi aranzda bir
vn, mal ve ocuklar konusunda bir oaltma yardr. Bir yamur rnei gibi; onun bitirdii
ekin ekicilerin houna gitmitir, sonra kuruyuverir, bir de bakarsn ki sapsar kesilmi, sonra o, bir
er-p oluvermitir. hirette ise iddetli bir azap; Allahtan bir balama ve bir honutluk vardr.
Dnyadaki ireti yaam, aldan malndan, malzemesinden baka bir ey deildir.
21
Rabbinizden bir balanmaya, Allaha ve elilerine inananlar iin hazrlanm, genilii
gkle yerin genilii gibi olan cennete yar yapnz. te bu, Allahn, dilediine verdii
armaandr. Onu dilediine verir. Ve Allah, byk armaan sahibidir.
22-24
Yeryznde ve kendilerinin iinde musibetten isabet eden eyler, elinizden kana
zlmeyesiniz ve Allahn size verdii eylerle marmayasnz diye Bizim onu yaratmamzdan
nce, kesinlikle bir kitaptadr. phesiz bu, Allaha gre ok kolaydr. Ve Allah, cimrilik eden ve
insanlara da cimrilii emreden kendini beenip bbrlenen kimseleri sevmez. Kim yz evirirse
de, biliniz ki phesiz Allah, ok zengin, hibir eye muhta olmayann, vlen, vgye lyk
bulunann ta kendisidir.
(94/57, Hadd/16-24)
Necm: 578
25
Andolsun ki Biz, elilerimizi ak delillerle gnderdik ve insanlarn hakkaniyeti ayakta
tutmalar ve Allahn, dinine ve elilerine, kimse kendilerini grmedii ve tanmad yerlerde
yardm edenleri belirlemesi iin beraberlerinde kitab ve ly indirdik. Biz, kendisinde byk bir
kuvvet ve insanlar iin yararlar bulunan demiri de indirdik. phesiz Allah, ok kuvvetlidir, mutlak
stndr.
26
Ve andolsun Nhu ve brhmi eli gnderdik, peygamberlii ve kitab bu ikisinin soylar
iinde devam ettirdik. Sonra da onlardan bir ksm doru yolu bulan, onlardan birou da hak
yoldan km kimselerdir.
27
Sonra, bunlarn izinden ardarda elilerimizi gnderdik. Meryem olu sy da arkalarndan
gnderdik; kendisine ncli verdik ve ona uyan kimselerin kalplerine bir efkat ve merhamet
koyduk. Uydurduklar ruhbanlk; onu, onlarn zerine Biz yazmadk. Sadece Allah rzasn
kazanmak iin ortaya kardlar. Sonra da buna gerei gibi riyet etmediler. Sonra da Biz, onlardan
iman eden kimselere karlklarn verdik. Onlardan pek ou da hak yoldan km olanlardr.
(94/57, Hadd/25-27)
Necm: 579
28,29
Ey iman etmi kimseler! Allahn korumas altna girin, Onun Elisine inann ki Kitap
Ehli, Allahn armaanlarndan hibir ey elde edemeyeceklerini ve phesiz armaanlarn Allahn
elinde olduunu, onu dilediine verdiini bilsinler diyeAllah size rahmetinden iki pay versin,
sizin iin nda yryeceiniz bir k yapsn ve sizi balasn. Allah, ok balayan, ok
merhamet edendir. Ve Allah, byk armaan sahibidir.
(94/57, Hadd/28-29)
MUHAMMED SRES
MEDNE DNEM
Necm: 580
1
nkr eden ve Allahn yolundan alkoyan kimseler; Allah, onlarn ilerini saptrtt.
2
Ve iman eden, dzeltmeye ynelik iler yapan ve Rableri tarafndan bir gerek olarak
Muhammede indirilene inanan kimseler; Allah, onlarn ktlklerini rtt ve durumlarn dzeltti.
3
Allahn byle yapmas, phesiz kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddeden/inanmayan kimselerin btla uymalar, phesiz iman eden kimselerin de Rablerinden
gelen geree uymalar sebebiyledir. te Allah insanlara, onlarn rneklerini byle verir.
(95/47, Muhammed/1-3)
Necm: 581
4-6
Artk Allahn ilhlna ve rabliine inanmayan kimselerle karlatnz/ savatnz
zaman, hemen boyunlar vuru /lmne savan. Sonra onlara stn geldiiniz zaman, hemen
ba sk balayn/salam kararlar aln. Sonra harp; bozum yapma ii arlklarn atp sava bitince
de onlar ya karlksz olarak, ya da kurtulmalk karl salverin. te! Eer Allah dileseydi
elbette onlar cezalandrp adaleti salard. Fakat byle olmas, sizi birbirinizle denemek iindir.
Allah yolunda ldrlen/ldren/savaan kimselere gelince; artk Allah, onlarn amellerini asla
boa karmaz. Allah onlar klavuzlayacak, durumlarn dzeltecek ve onlar, kendilerine tantt
cennete girdirecektir.
(95/47, Muhammed/4-6)
Necm: 582
7
Ey iman etmi kimseler! Eer siz, Allaha yardm ederseniz, O da size yardm eder ve
ayaklarnz sabit tutar.
8
nkr eden kiiler ise, artk ykm onlara! Ve Allah, onlarn ilerini
saptrtmtr.
9
Bu, phesiz onlarn, Allahn indirdiklerini beenmediklerinden dolaydr. Artk
Allah da onlarn amellerini boa karmtr.
10
Peki onlar, yeryznde yolculuk etmediler mi? Bylece kendilerinden ncekilerin kbeti
nasl olmu bir grsnler. Allah, onlar yerle bir etti. Bu kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddedenlere de onlarn benzerleri vardr.
13
Ve kuvvete, seni karan kentten daha iddetli nice kentler; onlar deiime/ykma
urattk. yle ki kendileri iin yardmc diye bir ey olmad.
12
phesiz Allah, iman edip slih amellerde bulunan kimseleri, altndan rmaklar akan
cennetlere girdirir. nkr eden kimseler ise, kazanlanrlar ve etinden, stnden yararlanlan
hayvanlarn yemesi gibi yerler, Ate de onlar iin bir konaklama yeridir.
11
te mminlerin bahtiyarl, kfirlerin perianl, phesiz Allahn iman eden kimselerin
yardmc, yol gsterici, koruyucu yakn olmas, kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddeden /inanmayanlar iin yardmc, yol gsterici, koruyucu yakn diye bir eyin
olmamasndandr.
380
(95/47, Muhammed/7-10, 13, 12, 11)
380 Bkz. 353 nolu not.
Necm: 583
14,15
Peki, Rabbi tarafndan apak bir delil zerinde bulunan kimse, iinin ktl kendisine
ssl gsterilen ve bo-ireti arzularna uyan kimseler gibi; Atete sonsuz olarak kalacak olan ve
kaynar su iirilip de barsaklar parampara olan kimseler gibi midir? Allahn korumas altna
girmi kiilere vaat edilen cennetin rnei: Orada bozulmayan temiz sudan rmaklar, tad
deimeyen stten rmaklar, ienlere lezzet veren araptan rmaklar ve szme baldan rmaklar
vardr. Onlar iin cennette her eit meyve ve Rablerinden bir balanma vardr.
(95/47, Muhammed/14-15)
Necm: 584
16
Onlardan sana kulak verenler de vardr. yle ki onlar, senin yanndan ktklar zaman,
kendilerine bilgi verilen kimselere: O, demin ne dedi? dediler. te onlar, Allahn kalplerini
damgalad ve kendi bo-ireti arzularna uyan kimselerdir.
17
Ve klavuzlandklar doru yola girmi kimseler; Allah, onlara doru yollarn pekitirmi
ve onlara Allahn korumas altna girmeyi vermitir.
18
Artk onlar, kymetin kopu annn kendilerine anszn gelmesinden bakasn m
gzlyorlar? te, phesiz o kymetin almetleri gelmitir. Artk o, kendilerine geldii zaman,
kendilerinin t almas, onlar iin ne ifade eder ki!
19
yleyse, phesiz Allahtan baka ilh diye bir eyin olmadn bil! Kendi gnahn iin,
mmin erkekler ve mmin kadnlar iin balanma dile. Ve Allah, sizin gezip dolatnz yeri
ve durduunuz yeri bilir.
(95/47, Muhammed/16-19)
Necm: 585
20,21
man eden kimseler: Keke bir sre indirilse derler. Ama yasalarla donatlm bir sre
indirildii ve ierisinde sava anld zaman, kalplerinde hastalk olanlarn, lm korkusuyla
baygnlk geiren bir kimsenin bak gibi sana baktn grrsn. Artk itaat ve rfe
uygun/herkese iyi olduu kabul edilen sz onlara daha yakndr. Sonra i kesinleince artk Allaha
sadakat gsterselerdi, kesinlikle kendileri iin daha hayrl olurdu.
22
Peki siz, ynetimi ele geirirseniz, yeryznde kargaa karmay ve akrabalk balarnz
parampara etmeyi mi umdunuz?
23
te onlar, Allahn kendilerini dlad, sonra kulaklarn sar, gzlerini kr ettii
kimselerdir.
24
Peki onlar, Kurn dnmyorlar m? Yoksa kalpleri zerinde kilitleri mi var?
25
phesiz doru yol kendilerine aka belli olduktan sonra gerisin geri kfre; Allahn
ilhln ve rabliini bilerek reddetmeye dnen kimseler, eytan onlara ho gstermi ve onlar
uzun emellere drmtr.
26
Bu, onlarn, Allahn indirdiini beenmeyen kimselere: Baz ilerde biz, size itaat
edeceiz demeleri sebebiyledir. Oysa Allah, onlarn gizlediklerini biliyor.
27
Peki, grevli gler onlarn yzlerine ve arkalarna vurarak onlara gemite yaptklarn ve
yapmas gerekirken yapmadklarn bir bir hatrlattrrken nasl olacak!
28
Bu, onlarn Allah gazaplandran eylere uymalar ve Onun rzasn beenmemelerinden
dolaydr. Artk Allah, onlarn amellerini boa karmtr.
29
Yoksa kalplerinde hastalk olan kimseler, Allahn, kendilerinin kinlerini asla ortaya
karmayacan m sandlar?
30
Eer Biz dileseydik, kesinlikle onlar sana gsterirdik de. Sonra da sen onlar nianlarndan
tanrdn. Yine de sen, onlar szlerinin slubundan kesinlikle tanrsn. Allah ise ilerinizi bilir.
31
Ve kesinlikle Biz, iinizden aba gsterenleri ve sabredenleri bildirmemiz/ ortaya
karmamz iin sizi yprandracaz/ denemeye tbi tutacaz. Haberlerinizi de
yprandracaz/denemeye tbi tutacaz.
32
phesiz ki Allahn ilhlna ve rabliine inanmayan, Allahn yolundan alkoyan ve
kendilerine doru yol aka belli olduktan sonra Eliye kar gelen u kiiler; onlar, Allaha hibir
ekilde zarar veremezler. Ve Allah, onlarn ilerini boa karacaktr.
(95/47, Muhammed/20-32)
Necm: 586
33
Ey iman etmi kimseler! Allaha itaat edin, Eliye itaat edin ve amellerinizi boa
karmayn.
34
phesiz ki, kfreden; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden /inanmayan, Allahn
yolundan saptran, sonra da kfreden; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden biri olarak
len kimseler, artk asla Allah onlara mafiret etmeyecektir/ onlar balamayacaktr.
35
yleyse gevemeyin ve siz stn iken bara armayn. Allah da sizinle beraberdir. Ve
Allah, sizin amellerinizi asla eksiltmeyecektir.
36
phesiz u dnyadaki basit hayat, ancak bir oyun ve elencedir. Eer iman eder ve Allahn
korumas altna girerseniz, Allah size dllerinizi verir, sizden mallarnz da istemez.
37
Eer Allah, sizden mallarnz isteyip de sizi zorlasayd cimrilik ederdiniz. Sizin kinlerinizi
de karrd.
38
te sizler, Allah yolunda harcamaya arlan kimselersiniz. yleyken sizden kimileri
cimrilik ediyor. Ve kim cimrilik ederse, artk kendi benliinden cimrilik ediyordur. Ve Allah
zengindir, siz ise fakirlersiniz. Eer siz, yz evirirseniz, Allah yerinize sizden baka bir toplum
getirir. Sonra onlar, sizin benzerleriniz olmazlar.
(95/47, Muhammed/33-38)
RAD SRES
MEDNE DNEM
Necm: 587
1
Elif/1, Lm/30, Mm/40, R/200.
381
te bunlar, Kitabn yetleridir. Sana Rabbinden
indirilen ey haktr/gerektir. Lkin insanlarn ou inanmyorlar.
2-4
Allah, gkleri grdnz ekilde, direkler olmadan ykselten, sonra en byk taht
zerinde egemenlik kuran,
382
gnee ve aya boyun ediren/varlklarn yararlanaca zelliklerde
yaratan Zattr. Hepsi ad konmu bir sre sonuna akp gidiyor. O, ii ynetir, Rabbinize
kavuacanz gne kani olursunuz diye yetleri ayrntl olarak aklar. Ve O, arz uzatan, orada
sabit dalar ve rmaklar oluturandr. Ve O, orada btn meyvelerden iki e yapt. O, geceyi
gndzn zerine rtyor. phesiz bunda iyiden iyiye dnen bir toplum iin almetler/
gstergeler vardr. Ve O, yeryznde bir tek su ile sulanan birbirine komu ktalar, zmlerden
baheler, ekinler, atall ve atalsz hurmalklar oluturandr. Ve Biz, meyvelerinde, kokularnda,
tatlarnda onlarn bazsn bazs zerine fazlalkl klyoruz. phesiz akln kullanan bir toplum
iin bunda birtakm almetler/ gstergeler vardr.
(96/13, Rad/1-4)
Necm: 588
5
Ve eer sen ayorsan, asl artc olan, onlarn: Biz toprak olunca m, biz gerekten yeni
bir oluturuluta myz? szleridir. te bunlar, Rablerine inanmam kimselerdir. Ve ite bunlar,
boyunlarnda demir halkalar bulunanlardr. Ve ite bunlar, Atein yrandrlar, onlar orada srekli
kalcdrlar.
6
Ve onlar senden, iyilikten nce ktl abuklatrman isterler. Hlbuki onlardan nce
onlara iz brakan cezalar gelip gemitir. Ve gerekten senin Rabbin, yanl ilerine karlk
insanlar iin cidden balama sahibidir. Ve kesinlikle senin Rabbin, azab/ kovuturmas cidden
ok etin olandr.
7
Ve kfreden; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden /inanmayan u
kimseler: Rabbinden ona bir almet/gsterge indirilmeli deil miydi? diyorlar. Sen ancak bir
uyarcsn. Ve her toplum iin bir yol gsteren vardr.
(96/13, Rad/5-7)
Necm: 589
8
Allah, Her diinin neyi tadn ve rahimler neyi eksiltir ve neyi artrr bilir. Ve her ey,
Onun katnda bir l iledir.
9
Allah, grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gemii, gelecei ve akta olan bilendir,
pek byktr, yceler ycesidir.
10
Sizden, sz gizleyen kimse ve onu aa vuran kimse, gece gizlenenle gndz aa kan
kimse eittir.
11
Her kii iin, iki elinin arasndan ve arkasndan Allahn iinden olarak, onu gzetip
koruyan izleyiciler vardr. Gerekte, bir halk, kendi benliklerinde olan deitirmedike, Allah
hibir eyi deitirmez. Ve Allah, bir toplulua ktlk istedi mi, artk onun geri evrilmesi sz
konusu deildir. Onlar iin Onun astlarndan bir yardm eden, koruyan, yol gsteren bir yakn da
yoktur.
381 Bkz. 8 nolu not.
382 Bkz. 37 ve 52 nolu notlar.
12
O, size korku ve mit iinde imei gsteren ve o yamur ykl bulutlar ortaya karandr.
13
Gk grlts, Onun vgsyle birlikte, doal gler de Onun korkusundan dolay Onu
noksan sfatlardan arndrrlar. Ve O, yldrmlar gnderir de onunla dilediini arpar. Onlar ise
Allah hakknda mcdele edip duruyorlar. Oysa Allah, arpmas pek etin olandr.
14
Gerein daveti yalnzca Onadr. Ortak koanlarn, Onun astlarndan yalvarp durduklar
kimseler; onlar, kendilerine hibir eyle cevap veremezler. Onlar, ancak azna gelmemesine
ramen azna su gelsin diye iki avucunu aan gibidir. Ve kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddedenlerin duas sadece bir sapklk iindedir.
15
Ve yerde ve gklerde olan kimseler ve glgeleri, ister istemez her zaman yalnzca Allaha
boyun eip teslimiyet gsterirler.
(96/13, Rad/8-15)
Necm: 590
16
De ki: Gklerin ve yerin Rabbi kimdir? De ki: Allahtr. De ki: Allahn astlarndan o
kendi kendilerine yarar salamaya ve zarar vermeye gc olmayanlar yardmc, yol gsterici,
koruyucu yaknlar m ediniyorsunuz? De ki: Hi kr ile gren bir olur mu? Ya da karanlklarla
aydnlk bir olur mu? Ya da Allaha, Onun gibi oluturan birtakm ortaklar buldular da, bu
oluturma kendilerince birbirine benzer mi grnd? De ki: Allah, her eyin oluturucusudur. Ve
O, birdir, her eye stn ve kahredicidir.
17
Allah, gkten bir su indirdi de vadiler, kendi lsnde sel olup aktlar. Sonra da sel, suyun
yzne kan bir kpk yklendi. Bir znet eyas veya bir yarar salamak iin, atete erittiklerinin
zerinde de benzeri bir kpk vardr. Allah, hak ve btl byle rnekler. Sonra kpk atlr
gider, insanlara yarar olan ise yerde kalr. te Allah, rnekleri byle verir.
18
Rablerine uyanlar iin en gzel vardr. Ona uymayanlar ise, yeryznde bulunan ne varsa
hepsi ve onunla birlikte bir misli daha kendilerinin olsa, onu kurtulu fidyesi olarak verirlerdi. te
onlar, hesabn kts kendileri iin olanlardr. Varacaklar yer de cehennemdir. Oras da ne fena
yataktr!
19-24
Peki, phesiz Rabbinden sana indirilenin gerek olduunu bilen kimse, kr olan kimse
gibi midir? phesiz ancak kavrama yetenekleri olan kiiler;
Allaha verdii szleri yerine getiren ve antlamay bozmayan,
Allahn birletirilmesini istedii eyi; iman ve ameli birletiren,
Rablerine saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duyan ve hesabn ktlnden korkan kiiler,
Rablerinin rzasn kazanmak arzusuyla sabretmi,
salt ikame etmi [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma
kurumlar oluturmu, ayakta tutmu],
kendilerine verdiimiz rzklardan gizli ve ak Allah yolunda harcam
ve irkinlikleri gzelliklerle ortadan kaldran kiiler t alp dnrler. te onlar, bu
yurdun kbeti; adn cennetleri kendilerinin olanlardr. Onlar, atalarndan, elerinden ve soylarndan
slih olanlar Adn cennetlerine gireceklerdir. Grevli gler/ haberci yetler de her kapdan
yanlarna girerler: Sabretmi olduunuz eylere karlk size selm olsun! Bu yurdun sonu ne
gzeldir!
25
Allaha yeminle kesin sz verdikten sonra bozan ve Allahn birletirilmesini emrettii
eyleri; iman ve ameli kesen/ birbirinden ayran ve yeryznde kargaa karan kimseler; ite onlar,
dlanma kendileri iin olanlardr. Yurdun kts de onlar iindir.
26
Ve Allah, diledii kimseye rzk geniletir de llendirir de. Onlar ise basit dnya hayat
ile ferahladlar. Oysa basit dnya hayat, hirette sadece bir kazanmdr.
27-29,31
Yine o kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan o kimseler: Ona
Rabbinden bir almet/gsterge indirilmeli deil miydi, eer kendisiyle dalarn yrtld, yerin
paraland veya llerin konuturulduu bir Kurn olsayd diyorlar. De ki: phesiz Allah,
dilediini artr ve gnlden balanan kimseleri; inanan ve kalpleri Allah anmakla zihnindeki
tm soru iaretlerini gidererek rahata kavumu kiileri Kendisine klavuzlar. Gznz an!
Kalpler, yalnz ve yalnz Allah anmakla; zihnindeki tm soru iaretlerini gidermekle rahata
kavuur. man etmi ve dzeltmeye ynelik iler yapm kimseler; tuba; gzellikler, mjdeler ve
gzel dn yeri sadece onlar iindir. Aslnda emrin tm Allahndr. man edenler hl
anlamadlar m ki eer Allah dilemi olsayd, kesinlikle insanlarn tmne klavuzluk ederdi. nkr
eden kimseler, Allahn vaadi gelinceye kadar, yaptklar dolaysyla ya balarna etin bir bela
atacak veya yurtlarnn yaknna inecek. phesiz Allah, verdii szden dnmez/miadn
armaz.
383
(96/13, Rad/16-29, 31)
Necm: 591
30
te byle, seni, onlar Rahmna [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden
Allaha] inanmazlarken, sana vahyettiklerimizi onlara okuyasn diye, kendilerinden nce nice
nderli toplumlar gelip gemi olan bir nderli toplum iinde eli yaptk. De ki: Rahmn [yaratt
btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah], benim Rabbimdir, Ondan baka ilh diye bir
ey yoktur. Ben, yalnzca Ona iin sonucunu havale ettim, dnm de yalnzca Onadr.
32
Andolsun ki senden nceki elilerle de alay edildi. Ve Ben, kfirlere; Benim ilhlm ve
rabliimi bilerek reddeden /inanmayan kiilere sre verdim. Sonra da onlar yakalayverdim,
haydin bakalm Benim azabm naslm!
38
Andolsun ki Biz senden nce de peygamberler gnderdik. Onlara da eler ve nesil [olan-
kz ocuklar] verdik. Hi bir peygamber iin Allahn izni/ bilgisi olmadan herhangi bir almet/
gsterge getirmek de yoktur. Her sre sonu iin bir yaz vardr.
39
Allah, dilediini imha eder, dilediini de yerinde brakr. Kitabn anas da yalnzca Onun
katndadr.
384
(96/13, Rad/30, 32, 38-39)
Necm: 592
33
Peki, o, kazand eyler ile birlikte her bir kiinin zerinde dikilen/grp gzeten kimdir?
Onlar ise Allaha ortaklar edindiler. De ki: Onlar isimlendirin! Yoksa siz, Ona yeryznde
bilmedii bir ey mi ya da szden ak olan m haber vereceksiniz? Aslnda kfirlere; Allahn
ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kiilere plnlar gzel gsterildi de Yoldan
saptrldlar. Allah, kimi saptrrsa, artk onun iin yol gsteren kimse yoktur.
34
Onlar iin u basit dnya hayatnda bir azap vardr. hiret azab ise kesinlikle daha ezicidir.
Onlar Allahtan koruyacak biri de yoktur.
(96/13, Rad/33-34)
Necm: 593
35
Allahn korumas altna girmi kiilere sz verilen cennetin rnei yledir: Onun altndan
rmaklar akar, nasiplikleri; meyveleri, renkleri, tatlar ve glgeleri sreklidir. te bu, Allahn
korumas altna girmi kiilerin kbetidir. Kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddedenlerin kbeti de Atetir.
383 Bu pasaj, teknik gerekeler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Ayrntl aklama iin bkz. Tebyn.
384 Bkz. 353 nolu not.
(96/13, Rad/35)
Necm: 594
36
Ve kendilerine Kitap verdiimiz kimseler, sana indirilen ile sevinirler. Kart grup
oluturanlardan, onlarn bir ksmn tannmaz hle getiren kiiler de vardr. De ki: Ben, ancak
Allaha kulluk etmekle ve Ona ortak kabul etmemekle emrolundum. Ben yalnzca Ona davet
ediyorum, dnm de yalnz Onadr.
37
Ve Biz, bylece Kurn Arapa; mkemmel bir yasa olarak indirdik. Ve eer sana gelen
bilgiden sonra onlarn bo-ireti arzularna uyarsan, Allahtan sana bir yardmc, yol gsterici
yakn ve bir koruyucu yoktur.
40
Ve onlara vaat ettiimizin bir blmn sana gstersek yahut sana gemite yaptklarn ve
yapman gerekirken yapmadklarn bir bir hatrlattrsak, phesiz yine de sana den sadece tebli
etmektir. Bize den de hesap grmektir.
385
(96/13, Rad/36-37, 40)
Necm: 595
41
Ve onlar, phesiz Bizim yeryzne geldiimizi, onu etrafndan noksanlatrdmz
grmediler mi? Allah hkmeder. Onun hkmn engelleyecek hibir kimse yoktur. Ve O, hesab
ok hzl grendir.
42
Onlardan nceki kimseler de hileler yapmlard. Fakat btn hileleri bozup cezalandrmak
Allaha aittir. O, her kiinin ne kazandn bilir. Bu yurdun kbetinin kim iin olduunu, kfirler;
Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenler de yaknda bilecekler.
43
Ve kfretmi; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kiiler: Sen eli
deilsin diyorlar. De ki: Benimle sizin aranzda en iyi tank olarak Allah ve yannda Kitabn
bilgisi bulunan kii yeter.
(96/13, Rad/41-43)
385 Bkz. 353 nolu not.
RAHMN SRES
MEDNE DNEM
Necm: 596
1-4
Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah], Kurn retti,
insan oluturdu, ona hayr ve erri, iyiyi, kty ayrmay retti.
5
Gne ve ay bir hesap ile akp gitmektedir.
6
Gvdesiz bitkiler ve aalar da boyun eip teslimiyet gstermektedirler.
7-9Ve semay da oluturdu, onu ykseltti ve terazide/lde/dengede taknlk etmeyesiniz
diye teraziyi/ly/dengeyi koydu. ly hakkaniyetle dikin/ayakta tutun,
teraziye/lye/dengeye zarar vermeyin.
(97/55, Rahmn/1-9)
Necm: 597
33
Ey cin ve ins
386
topluluklar! Eer gklerin ve yerin kenarlarndan ap gemeye g
yetirebilirseniz, hemen an, ancak stn bir g olmadan aamazsnz.
34
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
31
Ey iki grup! Yaknda sizin hesabnza bakacaz.
32
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
35
kinizin de zerine ateten alev ve duman gnderilir de siz yardmlanamazsnz.
35
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
10-12Ve kendisinde, meyvelar ve salkml hurma aalar, yaprakl taneler ve ho kokulu
bitkiler olan yeryzn oluturdu, onu orann yaratklar iin alaltt.
13
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
14,15
O, grnen, bilinen varlklar pimi amur gibi kuru balktan/deiken bir maddeden
oluturdu. Grnmez varlklar, gleri de atein dumanszndan/enerjiden oluturdu.
16
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
17
Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah], iki dounun Rabbi
ve iki batnn Rabbidir.
18
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
19
ki denizi birbirine kavumak zere salverdi.
20
Aralarnda bir engel vardr, birbirlerine
geip karmyorlar.
21
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
22
kisinden inci ve mercan kar.
23
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
24
Denizde koca dalar gibi ykseltilen gemiler de Onundur.
386 Bkz. 49 nolu not.
25
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
26,27
Yeryznn zerindeki her kii gelip geicidir. Ve o celal ve ikram sahibi Rabbinin bizzat
Kendisi baki kalr.
28
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
29
Gklerde ve yerde bulunan kimseler, Ondan istekte bulunurlar. O, her an bir itedir.
30
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
37
Sonra da gk yarlp zeytinya gibi bir gl olduu zaman...
38
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
39
Artk ite o gn, bildik-bilmedik, gelmi-gelecek hi kimse, bir bakasnn gnahndan
sorumlu tutulmaz.
40
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
41
Sulular, nianlarndan tannr da alnlarndan ve ayaklarndan tutuluverirler.
42
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
43
te bu, sulularn yalanlad cehennemdir.
44
Onlar, onunla kaynar su arasnda dolar
dururlar.
45
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
46
Ve Rabbinin makamndan korkan kimseler iin iki cennet vardr.
47
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
48
kisinin de dallar vardr.
49
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
50
kisinde de akp giden iki pnar vardr.
51
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
52
kisinde de her meyvedan ift ift vardr.
53
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
54
Astarlar kaln ipekten/atlastan yataklara yaslanm kimseler olarak, iki cennetin de
devirmesi yakndr.
55
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
56
Oralarda, daha nce bildik, bilmedik, gemi, gelecek hi kimse tarafndan dokunulmam;
el ve gz dememi, baklarn dikenler vardr.
57
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
58
Sanki onlar ykut ve mercandrlar.
59
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
60
yililetirmenin-gzelletirmenin karl, iyiletirme-gzelletirmeden baka olabilir mi?
61
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
62
Bu ikisinin astndan iki cennet daha vardr.
63
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
64
Bunlar yemyeildirler.
65
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
66
kisinde durmakszn coan iki pnar vardr.
67
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
68
kisinde de meyve, hurma ve nar vardr.
69
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
70
O meyvelerin ilerinde iyilikler-gzellikler vardr.
71
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
72
adrlara kapanm parlak gzller vardr.
73
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
74
Bunlardan nce onlara bildik-bilinmedik hi kimse dokunmamtr.
75
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
76
Yeil yastklara ve Abkari sergilere; hrikulde gzel ilemeli deklere yaslananlar
olarak
77
Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini
yalanlyorsunuz?
78
Azamet ve byklk sahibi, emir ve yasak koyma hakkna sahip, saygnlatrma sahibi
Rabbinin ad, ne cmerttir!
387
(97/55, Rahmn/33-34, 31-32, 35-36, 10-30, 37-78)
387 Bu pasaj, teknik gerekeler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Ayrntl aklama iin bkz. Tebyn.
NSN SRES
MEDNE DNEM
Necm: 598
1
nsan zerine, henz kendisi anlabilecek bir ey deilken, dehrden/milyarca yldan bir sre
geti mi? Elbette ki geti!
2,3
phesiz Biz, insan kark bir nutfeden oluturduk. Onu ypratacaz/ykmllkler
vereceiz. Bu nedenle onu ok iyi iitici, ok iyi grc yaptk; iyiyi kty ayracak bilgileri
yollayarak bilgilendirdik. phesiz Biz, ona yolu gsterdik, ister kendisine verilen nimetlerin
karln deyen biri olsun, ister nankr.
4
phesiz Biz, kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler iin zincirler,
tasmalar ve alevli bir ate hazrladk.
5-22
phesiz, iyi adamlar, kfur katlm bir tastan ierler, fkrtldka fkrtlacak bir
pnardan ki ondan, verdikleri szleri yerine getiren, ktl yaylan bir gnden korkan ve Biz
sizi, ancak Allah rzas iin doyuruyoruz ve sizden bir karlk ve teekkr beklemiyoruz; evet, biz
ask suratl ve atk kal bir gnde Rabbimizden korkarz diyerek Allah sevgisi iin/sevmesine
ramen yiyecei, yoksula ve ksze ve tutsaa veren Allahn kullar ierler.
Allah da, bu yzden onlar, o gnn ktlnden korur; onlara aydnlk ve sevin
rastlayacak, sabretmelerine karlk onlara cenneti ve ipekleri verecek; orada tahtlara kurulmu
olarak kalacaklar; orada bir gne de, dondurucu bir souk da grmeyecekler ve bahenin glgeleri
onlarn zerlerine sarkacak ve alaltldka alaltlacak. Ve aralarnda gm bir kap ve billr
kseler dolatrlacak, -kendilerinin ayarlad billrlar gmtendir-. Ve orada onlar, karm
zencefil olan bir tastan sulanrlar, orada Selsebil denilen bir pnardan... Ve aralarnda bymez,
yalanmaz ocuklar dolar; onlar grdnde, salm birer inci sanacaksn! Oray grdnde,
mutluluk ve byk bir mlk ve ynetim greceksin; zerlerinde ince, yeil ipekli, parlak atlastan
giysiler olacak; gm bileziklerle sslenmi olacaklar; Rableri onlara tertemiz bir iecek iirecek.
phesiz ki bu, sizin iin karlktr. almalarnz da karlk denecek niteliktedir.
(98/76, nsn/1-22)
Necm: 599
23
phesiz Biz, evet Biz, Kurn sana indirdike indirdik.
24-26
O hlde Rabbinin hkm iin sabret. Onlardan gnahkra yahut hatta ok nankre itaat
etme ve daima/her zaman Rabbinin ismini an. Gecenin bir blmnde de Ona boyun eip
teslimiyet gster. Ve Onu uzun gecede her trl noksanlktan arndr.

27
Sen eli deilsin diyenler, arabuk geen dnyay seviyorlar ve ar bir gn arkalarna
atyorlar.
28
Biz, onlar Biz oluturduk. Bedenlerini Biz salam yaptk. Dilediimizde de benzerleriyle
deitirdike deitiririz.
29
phesiz bu, bir ttr. Artk dileyen kii Rabbine doru yol edinir.
30,31
Ve siz, Allah dilemedike dileyemezsiniz. phesiz Allah, en iyi bilendir, en iyi yasa
koyandr, dilediini rahmetine sokar. irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlara da, ackl
bir azap hazrlamtr.
(98/76, nsn/23-31)
TALK SRES
MEDNE DNEM
Necm: 600
1
Ey Peygamber! Kadnlar boadnz zaman onlar iddetleri
388
iin boayn ve iddeti sayn.
Ve Rabbiniz Allahn korumas altna girin. Apak bir arlk, iffetsizlik yapmalar hli dnda,
onlar evlerinden karmayn, kendileri de kmasnlar. Bunlar, Allahn snrlardr. Artk kim
Allahn snrlarn aarsa, kesinlikle kendine hakszlk etmi olur. Bilmezsin, olur ki Allah, bundan
sonra bir i ortaya karverir.
2,3
Artk srelerinin sonuna vardklarnda onlar rfe uygun/ herkese kabul gren bir ekilde
tutun yahut rfe uygun/herkese kabul gren bir ekilde onlardan ayrln. Ve sizden adalet sahibi
iki kiiyi hit tutun. hitlii de Allah iin ayakta tutun. te bu, Allaha ve son gne inanan
kimseye tlenendir. Ve kim Allahn korumas altna girerse, Allah ona bir k yolu salar ve
onu hesaba katmad bir ynden rzklandrr. Kim de Allaha iin sonucunu havale ederse, O ona
yeter. phesiz Allah, Kendi emrini yerine getirip gerekletirendir. Allah, kesinlikle her ey iin
bir l koymutur, belirlemitir.
(99/65, Talk/1-3)
Necm: 601
4
Ve kadnlarnzdan aybandan kesilenler ve ay hli olmayanlar; eer phe ederseniz,
onlarn bekleme sresi aydr. Gebe olanlarn da bekleme sresi, yklerini brakmalar; doum
yapmalar veya dk yapmalardr. Kim Allahn korumas altna girerse, Allah ona iinde bir
kolaylk salar.
(99/65, Talk/4)
Necm: 602
5
te bu, Allahn size indirdii buyruudur. Kim de Allahn korumas altna girerse, Allah
onun ktlklerini rter ve onun iin dl bytr.
6
O kadnlar, gcnz lsnde oturduunuz yerin bir blmnde oturtun ve onlar
sktrmak iin onlarla birbirinizin zararna olacak herhangi bir ey yapmayn. yet gebe iseler,
yklerini brakncaya kadar onlara harcama yapn/nafaka verin. Sonra sizin iin emzirirlerse, onlara
cretlerini verin ve aranzda rfe uygun/ herkese kabul gren bir ekilde mavere yapn. Ve eer
glk ekerseniz, artk creti babaya ait olmak zere, baka bir kadn emzirecektir.
7
Geni imknlar olanlar, geni imknlarna gre harcasnlar/ nafaka versinler. Rzk kstl
tutulan da, artk Allahn kendisine verdiinden versin. Allah, hibir kiiye ona verdiinden
bakasyla ykmllk koymaz. Allah, bir gln ardndan bir kolaylk salayacaktr.
(99/65, Talk/5-7)
Necm: 603
8
Kentlerden niceleri var ki Rablerinin ve Onun elilerinin emrine bakaldrd da Biz, onlar
etin bir hesaba ektik ve onlara grlmemi, duyulmam bir azapla azap ettik.
388 Bkz. 450, 452, 514 ve 601 nolu necmler.
9
Bylece onlar, ilerinin vebalini tattlar. lerinin sonucu da tam bir zarara/ kayba urayarak
ac ekmek olmutur.
10,11
Allah, onlara iddetli bir azap hazrlamtr. O hlde, ey kavrama yetenekleri olan iman
etmi kimseler! Allahn korumas altna girin. Kesinlikle Allah, iman etmi ve dzeltmeye ynelik
iler yapm kimseleri, karanlklardan aydnla karmak iin, size bir t, size Allahn ak ak
yetlerini/ almetlerini/ gstergelerini okuyan bir eli indirdi. Ve her kim, Allaha inanr ve slihi
ilerse, Allah onu, altlarndan rmaklar akan, iinde sonsuza dek kalacaklar cennetlere girdirir.
Allah, onun iin rzk gzelletirmitir.
12
Allah, yedi g ve yerden de onlar kadarn oluturandr. Allahn her eye kdir olduunu
ve Allahn bilgisinin, her eyi kuattn bilesiniz diye buyruk gkler ve yer arasnda iner durur.
(99/65, Talk/8-12)
BEYYNE SRES
MEDNE DNEM
Necm: 604
1-3
Kitap Ehlinden ve ortak koanlardan kfretmi; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddetmi olan u kimseler, kendilerine ak delil; iinde tertemiz/sapasalam yazglar bulunan,
tertemiz sayfalar okuyan, Allah tarafndan gnderilmi bir eli gelinceye kadar serbest
braklmadlar, gzden karlmadlar.
4
Ve o, Kitap verilen kiiler, ancak kendilerine ak kant geldikten sonra ayrla dtler.
5
Oysa ki onlara sadece, dini yalnz Allah iin arndran kiiler hlinde sadece Allaha kulluk
etmeleri, salt ikame etmeleri [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma
kurumlar oluturmalar, ayakta tutmalar], zekt/vergiyi vermeleri emredilmiti. Ve ite bu,
doru/eksiksiz/anmaz dindir.
6
phesiz Kitap Ehlinden ve mriklerden kfretmi olan u kiiler, iinde srekli kalanlar
olarak cehennemin atei iindedirler. te onlar, yaratlanlarn en erlilerinin ta kendileridir.
7
phesiz inanan ve sliht ileyen kimseler, yaratlanlarn en hayrllarnn ta kendileridir.
8
Onlarn, Rableri katndaki dlleri, iinde srekli kalanlar olarak altlarndan rmaklar akan Adn
cennetleridir. Allah, onlardan raz olmu, onlar da Ondan raz olmulardr. te bu mkfat,
Rabbine bilgiyle, sevgiyle, saygyla rperti duyan kimseler iindir.
(100/98, Beyyine/1-8)
HAR SRES
MEDNE DNEM
Necm: 605
3891
Gklerde ve yeryznde olan eyler, Allah her trl noksanlktan arndrdlar. Ve O, en
stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa
koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
2
Allah, Kitap Ehlinden Allahn ilhlna ve rabliine inanmayan kimseleri, toplanmann ilki
iin yurtlarndan karandr. Siz, onlarn kacaklarn sanmamtnz. Onlar da, phesiz
kalelerinin, kendilerini Allahtan koruyacana kesinkes inanyorlard da Allahn azab, onlara
hesaba katmadklar yerden geliverdi. Ve Allah, onlarn yreklerine, evlerini kendi elleriyle ve
mminlerin elleriyle harap edilecei korkusunu drd. Ey saduyu sahipleri! Artk ibret aln!
3
Ve eer Allah, onlarn hakknda srgn yazmam olsayd, kesinlikle, onlar dnyada
azaplandrrd. hirette de onlar iin Atein azab vardr.
4
te dnyada srgn, hirette ate cezas, onlarn Allaha ve Elisine kar kp srt
dnmeleri nedeniyledir. Ve kim Allaha kar kp srt dnerse, bilsin ki, phesiz Allah,
azab/kovuturmas pek etin olandr.
5
Hurma aalarndan herhangi bir ey kesmeniz veya onlar kkleri zerinde brakmanz hep
Allahn izniyle/ bilgisiyle ve Onun, hak yoldan kan kimseleri rezil-rsva etmesi iindir.
(101/59, Har/1-5)
Necm: 606
6
Ve Allahn, onlardan Elisine verdii feyler [savamadan zahmetsizce elde edilen gelirler];
siz, o gelirler iin at oynatmadnz, deve de srmediniz; hi zahmet ekmediniz. Fakat Allah,
elilerini, diledii kimselerin zerine musallat eder. Ve Allah, her eye en iyi g yetirendir.
7,8
Allahn, o kent halkndan, Elisine verdii feyler [savamadan zahmetsizce elde edilen
gelirler], iinizden yalnz zenginler arasnda devlet; gcn getirdii refah olmasn diye Allaha,
Eliye, yaknlk sahiplerine; g eden fakirlere ki onlar, Allahn armaan ve rzasn ararken
yurtlarndan ve mallarndan karlmlardr, Allaha ve Elisine yardm ederler. te onlar,
dorularn ta kendileridir, yetimlere, miskinlere, yolcuya aittir. Eli, size ne verdiyse onu hemen
aln. Sizi neden alkoyduysa ondan geri durun. Allahn korumas altna da girin. phesiz Allah,
kovuturmas/azab ok etin olandr.
9
Onlardan nce o yurda ve imana yerleen kimseler de, kendilerine g edenleri severler ve
onlara verilenlerden tr gslerinde bir ihtiya duymazlar. Kendilerinin ihtiyalar olsa dahi,
onlar kendilerine tercih ederler. Kim de nefsinin cimriliinden korunursa, ite onlar, baarya
erenlerin ta kendileridir.
10
Ve Peygamber dnemindeki inananlardan sonra gelen kimseler, Rabbimiz! Bizi ve iman
ile bizi ne gemi kardelerimizi bala, kalplerimizde iman etmi kimseler iin kin oluturma!
Rabbimiz! phesiz Sen ok efkat ve merhamet gsteren, ok esirgeyen, kolaylk salayansn,
engin merhamet sahibisin! derler.
(101/59, Har/6-10)
389 Bu pasajda, mminlerle yaptklar antlamalara ihanet eden, Mekkeli mrikler ve yerli mnfklar ile ibirlii yapan
Yahudi kabilelerinin Medne'den srgn edilileri konu edilmektedir. Pasaj okurken bu tarihi arka pln dikkate alnmal
ve ansiklopedik dzeyde de olsa bu olaya ait bilgi sahibi olunmaldr.
Necm: 607
11
Kitap Ehlinden Allahn ilhlna ve rabliine inanmayan kardelerine: Andolsun, eer siz
yurdunuzdan karlrsanz, kesinlikle biz de sizinle beraber karz, sizin aleyhinizde kimseye
sonsuza dek itaat etmeyiz. Eer sizinle savalrsa, kesinlikle size yardm ederiz demekte olan,
mnfklaan kimseleri grmedin mi/hi dnmedin mi? Ve Allah, hitlik eder ki phesiz onlar
kesinlikle yalanclardr.
12
Andolsun eer onlar karlrlarsa, onlarla beraber kmazlar. Yine andolsun eer onlarla
savalrsa, onlara yardm etmezler; andolsun eer yardm etseler bile kesinlikle arkalarn dnp
kaarlar. Sonra da kendilerine yardm olunmaz.
13
Kesinlikle siz, onlarn kalplerinde korku ynnden, Allahtan daha etinsiniz. Onlarn,
Allahtan ok sizden korkmalar, phesiz bunlarn iyi anlamayan bir toplum olmasndandr.
14-16
Onlar, toplu olarak sizinle savaamazlar, ancak, mstahkem ehirlerde yahut duvarlarn
ardndan savarlar. Kendi aralarndaki ekimeleri, kendilerinden az nce, ilerinin gnahn tatm
olan, hirette de kendileri iin ac bir azap bulunan kimselerin durumu gibi pek etindir. Sen onlar
toplu sanrsn, oysa onlarn kalpleri, tpk, hani insana Kfret; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddet deyip de kfredince; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedince de
Kesinlikle ben, senden uzam; phesiz ben, lemlerin Rabbi olan Allahtan korkarm diyen o
eytann rneinde olduu gibi darmadanktr. Byledir, nk onlar, akln kullanmayan bir
topluluktur.
17
Sonunda ikisinin de kbeti, ikisinin de, iinde srekli kalanlar olarak Atein iinde
olmaktr. Ve ite bu, irk koarak, kfrederek yanl, kendi zararlarna i yapanlarn cezasdr.
(101/59, Har/11-17)
Necm: 608
18,19
Ey inanm olan kiiler! Allahn korumas altna girin; her kii yarn iin ne hazrladna
bir baksn. Ve Allahn korumas altna girin. phesiz Allah, ilediklerinize haberdardr. Ve Allah
umursamayan kimseler gibi olmayn: Bylece Allah, onlara kendilerini umursatmaz. te onlar,
yoldan km kimselerin ta kendileridir.
20
Atein ashb ve cennetin ashb eit olmaz. Cennet ashb kurtulanlarn ta kendileridir.
21
Eer Biz, bu Kurn bir daa/ok iri csseli bir ykml varla indirseydik, Allaha olan
saygyla, sevgiyle ve bilgiyle rpertiden onu samimiyetle sayg duyar, ba eer ve para para
olmu grrdn. Ve Biz, bu rnekleri iyiden iyiye dnrler diye insanlara veriyoruz.
(101/59, Har/18-21)
Necm: 609
22
O, kendisinden baka ilh diye bir ey olmayan Allahtr. Grlmeyeni ve grleni bilendir.
O, yaratt btn canllara dnyada oka merhamet edendir, engin merhamet sahibidir.
23
O, Kendisinden baka ilh diye bir ey olmayan Allahtr. O, btn kinatn hkmdr,
tertemiz, her trl ktlk ve eksiklikten uzak, her trl kusurdan uzak; sapasalam, gven veren,
gzetici, koruyucu, dorulayc ve gvenilir, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi
mmkn olmayan/mutlak galip olan, dilediini zorla yaptran, ulalmaz, azametli, ihtiyalar
gideren, ileri dzelten, derman veren, byklk ve ululukta tek olan; her eyde ve her hdisede
bykln gsterendir. Allah, onlarn ortak kotuklar eylerden arnktr.
24
O, oluturan, kusursuz yaratan, her eye ekil ve sret veren Allahtr. En gzel isimler
Onun iindir. Gklerde ve yeryznde olanlar Onu noksan sfatlardan arndrrlar. Ve O, en stn,
en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan,
bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
(101/59, Har/22-24)
NR SRES
MEDNE DNEM
Necm: 610
1
ndirdiimiz ve para para ayrdmz bir sre! t alasnz diye onda apak yetler de
indirdik.
2
Zina eden kadn ve zina eden erkek, hemen her birini yz kam ile kamlayn, Allaha ve
hiret gnne inanyorsanz, Allah dininde sizi, onlara acma duygusu tutmasn! Ve mminlerden
bir grup onlarn cezalandrlmasna tank olsun.
4
Ve evli, hr kadnlara zina isnadnda bulunup, sonra drt tank getiremeyen kimseler; hemen
bunlar seksen kam ile kamlayn ve onlarn tankln mrleri boyu kabul etmeyin. Ve onlar,
yoldan kmlarn ta kendileridir.
6,7
Elerine zina isnadnda bulunup da kendilerinden baka hitleri olmayanlar; onlarn her
birinin hitlii, kendisinin doru syleyenlerden olduuna dair drt defa, beincide de, eer yalan
syleyenlerden ise, Allahn dlayp gzden karmasnn kendi zerine olmasna Allah hit
tutmasdr.
8,9
Kadnn, kocasnn yalan syleyenlerden olduuna dair drt defa, beincide de, eer kocas
doru syleyenlerden ise, Allahn gazabnn kendi zerine olmasna Allah hit tutmas,
kendisinden cezay savar.
5
Ancak iftira attktan sonra tevbe eden; iftiracln itiraf ve bir daha yapmayacana sz
veren ve dzelten kimseler haritir. Artk, phesiz Allah, ok balayandr, ok merhametlidir.
10
Ya Allahn size armaanlar ve rahmeti olmasayd!... Ve phesiz Allah, tevbeleri oka
kabul eden, ok tevbe frsat veren, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapan
olmasayd
3
Zina eden erkek, zina eden veya ortak koan bir kadndan bakas ile evlenmiyor; zina eden
bir kadnla da ancak zina eden veya ortak koan erkek evleniyor. Ve bu; byle bir evlilik kural,
mminlere haram klnmt.
390
(102/24, Nr/1-2, 4, 6-9, 5, 10, 3)
Necm: 611
391
11
phesiz bu ar iftiray getirenler, sizden bir gruptur. Bunu kendiniz iin bir ktlk
saymayn; tersine o, sizin iin bir iyiliktir. Onlardan, her bir kiiye, gnahtan kazand vardr.
Onlardan gnahn byn syleyen kimse iin de ok byk bir azap vardr.
12
Bunu duyduunuz zaman, erkek ve kadn mminler, bu iftiray iittiklerinde kendilerine
hayr olduunu zannetmeleri ve Bu, apak bir iftiradr demeleri gerekmez miydi?
13
Bu iddiay ortaya atanlarn, buna dair drt hit getirmeleri gerekmez miydi? Madem ki
hitler getirmediler, yle ise onlar, Allah nezdinde yalanclarn ta kendisidirler.
14
Eer dnyada ve hirette Allahn armaan ve merhameti olmasayd, iine dtnz
eylerde kesinlikle size byk bir azap isabet ederdi.
390 Bu pasaj, teknik gerekeler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Ayrntl aklamalar iin bkz.
Tebyn.
391 fk hdisesi, mnfklarn Raslullah' ve mminleri ypratmak, slm toplumunu paralamak, bata Eb Bekr olmak
zere Raslullah ile yakn arkadalarnn arasn amak, Muhcirler ile Ensr' birbirine drmek amacyla Raslullah'n
aile mahremiyetini hedef alarak, blge ve kabile taassubunu kullanmak sretiyle bavurduklar bir menf propaganda ve
karalama hareketidir. Bu hareket baarl olmu, iki Mslman grubu birbirlerine kar klca sarlacak hle getirmitir.
Olaylar Raslullah'n mdahalesi ile nlenmitir. Konunun ayrntlar iin bkz. Tebyn.
15
Hani siz bu iftiray, birbirinizin dilinden alyor ve kendisi hakknda bilgi sahibi olmadnz
bu uydurma haberi azlarnzla sylyorsunuz ve bunun nemsiz olduunu sanyorsunuz. Hlbuki
bu, Allah katnda ok byktr.
16
Ve onu duyduunuz zaman, Bunu konuup durmamz bize yakmaz. Sbhaneke! Allahm
sen arnksn, bu, ok byk bir iftiradr... deseydiniz ya!
17
Eer siz inanm kimseler iseniz, onun bir benzerini sonsuz olarak bir kez daha
tekrarlamamanz Allah size tler.
18
Ve Allah, yetlerini sizin iin aa koyuyor ve Allah, en iyi bilendir, en iyi yasa koyandr.
(102/24, Nr/11-18)
Necm: 612
19
phesiz, inanan kimseler iinde arln, iffetsizliin yaylmasn seven kimseler,
dnyada ve hirette ac veren bir azap onlar iindir. Ve Allah bilir, siz bilmezsiniz.
20
Ve sizin stnze Allahn armaan ve merhameti ve phesiz Allah, ok efkatli ve ok
merhametli olmasayd!...
21
Ey iman etmi kimseler! eytann admlarn izlemeyin. Ve kim eytann admlarn izlerse,
unu bilsin ki o, arlklar, iffetsizlikleri ve tm irkinlikleri emreder. Ve eer stnzde Allahn
armaan ve merhameti olmasayd, sizden hibir kimse sonsuza dek temize kmazd. Fakat Allah,
dilediini temize karr. Allah, en iyi iitendir, en iyi bilendir.
23
phesiz hr, evli, hibir eyden haberi olmayan mmin kadnlara zina isnat eden
kimseler, dnya ve hirette dlanmlardr. Ve onlar iin ok byk bir azap vardr.
24
O gn onlarn dilleri, elleri ve ayaklar, yapm olduklar ilere kendi aleyhlerinde hitlik
edecektir.
25
O gn Allah, onlara gerek karlklarn tastamam verecektir. Onlar da Allahn, apak
hakkn ta kendisi olduunu bileceklerdir.
26
Kt kadnlar kt erkekler, kt erkekler de kt kadnlar iindir; temiz kadnlar temiz
erkekler, temiz erkekler de temiz kadnlar iindir/ pis szler, irkin iler pis kimselere yakr. yi-
gzel sz ve iler de, iyi-gzel kimselere yakr. te onlar, iftiraclarn sylediklerinden ok uzak
olanlardr. Kendileri iin balanma ve saygn bir rzk vardr.
22
Ve sizden fazlalk ve genilik sahibi kimseler akrabaya, miskinlere, Allah yolunda g
edenlere vermemeye yemin etmesinler; balasnlar, ho grsnler. Allahn sizi balamasn
sevmez misiniz? Allah, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol
olandr, engin merhamet sahibidir.
392
(102/24, Nr/19-21, 23-26, 22)
Necm: 613
27
Ey iman etmi kimseler! Kendi evinizden baka evlere, geldiinizi fark ettirip ev halkna
selm vermedike girmeyin. Bu, dnp tlenmeniz iin, sizin iin daha iyidir.
28
Sonra da orada kimseyi bulamazsanz, artk size izin verilinceye kadar oraya girmeyin. Ve
eer size, Geri dnn! denilirse, hemen dnn; bu, sizin iin daha arndrcdr. Ve Allah,
yaptnz eyleri en iyi bilendir.
29
inde size ait herhangi bir deerli ey bulunan, oturulmayan evlere girmenizde zerinize
bir saknca yoktur. Ve Allah, sizin aa vurduunuz eyleri ve gizlediiniz eyleri bilir.
(102/24, Nr/27-29)
392 Bkz. 353 nolu not.
Necm: 614
30
Mmin erkeklere, baklarndan bir blmn ksmalarn ve rzlarn korumalarn syle.
Bu, onlar iin daha arndrcdr. Kukusuz Allah, onlarn yapp rettiklerine derin bilgi sahibidir.
31
Mmin kadnlara da, baklarndan bir blmn ksmalarn ve rzlarn korumalarn
syle. Znetlerini de akta olanlar hari belli etmesinler. rtlerini de gs yrtmalarnn
zerine sarktsnlar. Ve sslerini, kocalar, babalar, kocalarnn babalar, oullar, kocalarnn
oullar, erkek kardeleri, erkek kardelerinin oullar, kz kardelerinin oullar, kadnlar,
yeminlerinin sahip olduklar,
393
kadna ihtiya duymaz olmu erkeklerden kendilerinin hizmetinde
bulunanlar ve kadnlarn savunmasz yerlerini [dbr ve cinsel organlarn] henz anlayacak yaa
gelmemi ocuklar dndakiler iin belli etmesinler. Sslerinden gizlemi olduklarnn bilinmesi
iin ayaklarn vurmasnlar. Ve ey mminler! Baarya ermeniz iin hepiniz topluca hatnzdan
Allaha dn yapn!
(102/24, Nr/30-31)
Necm: 615
32
Ve sizden ei olmayanlar, erkek klelerinizden ve kadn klelerinizden iyi olanlar
evlendirin. Eer bunlar, fakir iseler, Allah Kendi fazlndan onlar zenginletirir. phesiz ki Allah,
bilgisi ve rahmeti geni ve snrsz olandr, en iyi bilendir.
3
Ve evlenmeye imkn bulamayanlar; Allah, Kendi fazlndan kendilerini varlkl klncaya
kadar iffetlerini korusunlar. Yasalar erevesinde himayenize verilmi olanlardan zgrlk
yazmas/ szlemesi yapmak isteyenlerle, eer kendilerinde bir iyilik gryorsanz, hemen
yazma/szleme yapn. Allahn size vermi olduu Allahn malndan siz de onlara verin. Ve
basit dnya hayatnn geici menfaatlerini elde edeceksiniz diye, bamszlamak, evlenmek
isteyen genlerinizi taknla/ ba kaldrmaya zorlamayn, onlar kesinlikle zgrlklerine
kavuturun. Kim onlar buna zorlarsa, bilinmelidir ki hi phesiz Allah, onlarn zorlanmalarndan
sonra ok balayc ve merhametlidir.
34
Ve andolsun ki Biz, size ak ak bildiren yetler, sizden nce geen kiilerden rnekler ve
Allahn korumas altna girmi kiiler iin tler indirdik.
(102/24, Nr/32-34)
Necm: 616
35
Allah, gkleri ve yeryzn; evreni aydnlatan tek zattr, bakasnn aydnlatmas mmkn
deildir. Onun nrunun; Kurann rnei, iinde kandil bulunan bir kandil yuvas gibidir; o
kandil, bir cam iindedir; o cam, sanki inciye benzer bir yldz gibidir ki, douya, batya nisbet
edilemeyen; dnyann her yerinde var olan bereketli bir zeytin aacndandr. O aacn ya,
neredeyse kendisine ate dokunmasa bile k verir. Nr stne nrdur. Allah, dileyen kimseyi
nruna klavuzluk eder. Allah, insanlar iin rnekler verir ve Allah, her eyi en iyi bilendir.
(102/24, Nr/35)
Necm: 617
36-38
Allahn, ykseltilmesine, iersinde Kendi isminin anlmasna izin verdii evlerde,
devaml olarak Kendisini arndran yle er kiiler vardr ki, ticaret ve al-veri onlar, Allah
anmaktan, salt ikame etmekten [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma
393 Bkz. 303 nolu not.
kurumlar oluturmaktan, ayakta tutmaktan] ve zekt/vergilerini vermekten alkoymaz. Onlar,
Allah, kendilerine iledikleri amellerin en gzeli ile karlk versin ve kendilerine armaanlarndan
artrsn diye kalplerin ve gzlerin ters dnd bir gnden korkarlar. Ve Allah, diledii kiileri
hesapsz rzklandrr.
39,40
Ve kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kiiler; onlarn
amelleri, ssz llerdeki serap gibidir ki susayan onu su zanneder, ona vardnda da orada
herhangi bir ey bulamaz. Yannda Allah bulmutur. Sonra da Allah ise onun hesabn tastamam
demitir. Allah, hesab ok abuk grr. Yahut ok derin, engin bir denizdeki youn karanlklar
gibidir; onu dalga stne dalga kaplamakta; stnde de bulut vardr. Birbiri stne karanlklar...
Kime, elini karp uzatsa, nerdeyse onu dahi gremez. Ve Allah, kime nr vermemise, artk o
kimse iin nrdan herhangi bir ey yoktur.
(102/24, Nr/36-40)
Necm: 618
41
Gklerde ve yeryznde bulunanlarn, dizi dizi uanlarn [kularn, arlarn, bulutlarn,
boranlarn] Allah her trl noksanlktan arndrdklarn grmedin mi/hi dnmedin mi? Hepsi
kendi arndrmasn ve desteini/doaya yapaca katky kesinlikle bilmektedir. Allah da, onlarn
ilemekte olduklarn en iyi bilendir.
42
Gklerin ve yeryznn hkmranl yalnzca Allaha aittir. Dn de ancak Allahadr.
43
phesiz Allahn, bulutlar srklediini, sonra onlar bir araya getirdiini, sonra da stste
ydn grmedin mi/ hi dnmedin mi? te gryorsun ki bunlarn arasndan yamuru
karyor. Ve O, gkten, iinde dolu bulunan da gibi bulutlar indirir de onu dilediine isabet
ettirir, dilediinden de onu uzak tutar. imein parlts nerdeyse gzleri alr!
44
Allah, geceyi ve gndz evirir durur. phesiz saduyu sahipleri iin kesinlikle bir ibret
vardr.
45
Ve Allah, her canly sudan oluturdu. te bunlardan kimi karn zerinde yrmekte,
kimileri iki ayak zerinde yrmekte, kimi de drt ayak zerinde yrmektedir. Allah, dilediini
oluturur. Hi phesiz Allah, her eye en iyi g yetirendir.
46
Andolsun ki Biz, aka ortaya koyan yetler indirdik. Ve Allah, dileyen kimseyi dosdoru
yola iletir.
(102/24, Nr/41-46)
Necm: 619
47
Ve onlar, Allaha ve Eliye inandk ve itaat ettik diyorlar. Sonra da onlardan bir grup,
arkasndan geri duruyorlar ve bunlar, mminler deildir.
48
Ve aralarnda hkmetmesi iin Allaha ve Elisine arldklar zaman, bakarsn ki,
onlardan bir grup mesafelenmiler.
49
Ama eer hak kendi lehlerine ise, ona, gnlden bal
kimseler olarak gelirler.
50
Peki, onlarn kalplerinde bir hastalk m var? Yoksa pheye mi dtler? Yoksa Allah ve
Elisinin kendilerine hakszlk edeceinden mi korkuyorlar? Tam tersine onlar, yanl
davrananlarn; kendi zararlarna i yapanlarn ta kendileridir!
51
Aralarnda hkm vermesi iin Allaha ve Elisine davet edildiklerinde mminlerin sz
ancak ittik ve itaat ettik demeleri oldu. te bunlar, kurtulua erenlerin ta kendileridir.
52
Ve kim Allaha ve Elisine itaat eder, Allaha sayg, sevgi ve bilgiyle rperti duyar ve Onun
korumas altna girerse, ite onlar baarya ulaanlarn ta kendileridir.
53
Ve o mnfklar, sen hakikaten kendilerine emrettiin takdirde kesinlikle savaa
kacaklarna dair, en ar yeminleri ile Allaha yemin ettiler. De ki: Yemin etmeyin. taat, rfe
uygun/herkese iyi olduu kabul edilen ekildir! phesiz Allah, yaptklarnza haberdardr.
54
De ki: Allaha itaat edin, Eliye de itaat edin. Artk, eer yz evirirseniz unu bilin ki
onun zerine olan, sadece kendisinin yklendiidir. Sizin zerinize de, size yklenendir. Eer
Eliye itaat ederseniz, klavuzlandnz doru yola girersiniz. Elinin zerine olan da, sadece
apak mesaj iletmektir.
(102/24, Nr/47-54)
Necm: 620
55
Ve Allah, sizlerden iman etmi ve dzeltmeye ynelik iler yapm olan kimselere,
kendilerinden ncekileri bakalarnn yerine getirdii gibi, yeryznde onlar da bakalarnn yerine
geireceini, onlar iin beenip setii dini onlar iin kesinlikle tutunduracan ve korkularndan
sonra, onlar kesinlikle gvene deitireceini vaat etti. Onlar Bana kulluk ederler, Bana hibir eyi
ortak komazlar. Bundan sonra da kim kfrederse; Benim ilhlm ve rabliimi bilerek
reddederse /inanmazsa, artk ite onlar, yoldan kanlarn ta kendileridir.
56
Ve rahmet olunmanz iin salt ikame edin [ml ynden ve zihinsel adan destek olma;
toplumu aydnlatma kurumlar oluturun, ayakta tutun], zekt/vergiyi verin ve o Eliye itaat edin.
57
Sakn, kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi u kimselerin, yeryznde
ciz brakacaklarn sanma/sakn sanmasnlar! Onlarn da varaca yer Atetir. Kesinlikle de o, ne
kt bir var yeridir!
(102/24, Nr/55-57)
Necm: 621
58
Ey iman etmi kimseler! Yasalar erevesinde himayenizde bulunanlar
394
ve sizden erginlik
yana gelmemi olanlarnz durumda; sabah eitim-retiminden nce, le vaktinde elbisenizi
kardnzda, gece eitim-retiminden sonra izin istesinler. Bunlar, sizin iin ak ve korumasz
zamandr. Bunlar dnda ne size ne de onlara bir gnah yoktur. Aranzda dolarlar, baznz
baznz zerindedir. Allah, yetleri size ite byle aa koyuyor. Allah, ok iyi bilendir, en iyi yasa
koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
59
Ve sizden olan ocuklar, ergenlik ana geldikleri zaman, artk kendilerinden nceki
kiiler; aabeyleri, ablalar izin istedikleri gibi izin istesinler. Allah, Kendi yetlerini size ite byle
aa koyar ve Allah, ok iyi bilendir, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam
yapandr.
60
Ve nikh midi kalmayan yalanm kadnlar, artk znetlerini da vurmadan d elbiselerini
karmalarnda kendilerine bir saknca yoktur. Ve iffetli olmalar kendileri iin daha hayrldr. Ve
Allah, en iyi iitendir, en iyi bilendir.
61
mya su yoktur; topala su yoktur; hastaya su yoktur; sizin iin de kendi evlerinizden
veya babalarnzn evlerinden veya annelerinizin evlerinden veya erkek kardelerinizin evlerinden
veya kz kardelerinizin evlerinden veya amcalarnzn evlerinden veya halalarnzn evlerinden
veya daylarnzn evlerinden veya teyzelerinizin evlerinden veya anahtarlarna malik olduunuz
yerlerden yahut dostunuzun evlerinden yemenizde bir saknca yoktur. Toplu hlde veya ayr ayr
yemenizde de bir saknca yoktur. Artk evlere girdiiniz zaman Allah tarafndan bereketli ve gzel
bir yaama dilei olarak kendinize gvenlik oluturun. te Allah, aklnz kullanasnz diye size
yetlerini byle ortaya koyar.
394 Bkz. 303 nolu not.
(102/24, Nr/58-61)
Necm: 622
62
Mminler ancak, Allaha ve Elisine inanm, Eli ile birlikte sosyal bir ile megul iken
ondan izin istemedike ekip gitmeyen kimselerdir. phesiz senden izin isteyen u kimseler; ite
onlar, Allaha ve Elisine iman etmi kimselerdir. yle ise, baz ileri iin senden izin
istediklerinde, sen de onlardan dilediine izin ver, onlar iin Allahtan balanma dile. phesiz
Allah, ok balayandr, ok merhamet edendir.
63
Aranzda Eliyi armay, baznzn baznz ar gibi yapmayn. Saklanarak svp
gidenleri Allah kesinlikle bilmektedir. Bu sebeple, Onun emrine aykr davrananlar, kendilerine bir
sosyal yangnn isabet etmesinden veya kendilerine ok ackl bir azabn isabet etmesinden
saknsnlar.
64
Gznz an! phesiz gklerde ve yeryznde olan eyler Allahndr. O, sizin ne
zerinde olduunuzu kesinlikle bilir. Kendisine dndrlecekleri gnde de, yapm olduklarn
hemen kendilerine haber verecektir. Ve Allah, her eyi en iyi bilendir.
(102/24, Nr/62-64)
HAC SRES
MEDNE DNEM
Necm: 623
1,2
Ey insanlar! Rabbinizin korumas altna girin, phesiz kyametin kopu annn sarsnts
ok byk bir eydir. Onu greceiniz gn, her emzikli kadn emzirdiinden vaz geer. Ve her
hamile kadn tadn brakr. Ve sen, insanlar sarho olmadklar hlde sarho grrsn. Velkin
Allahn azab ok iddetlidir.
3,4
nsanlardan bazlar da Allah hakknda bilgisizce tartyor ve her azl eytan izliyor.
Azl eytan hakknda: phesiz kim eytan yol gsterici, gzetici bir yakn yaparsa artk o,
kesinlikle eytan kendine velletireni saptrr ve onu cehennemin azabna klavuzlar diye
yazld.
5
Ey insanlar! Eer ldkten sonra dirilmekten kukuda iseniz, bilin ki ne olduunuzu size
ortaya koymak iin, phesiz Biz, sizi topraktan, sonra nutfeden, sonra bir embriyondan, sonra
yaps belli belirsiz bir et parasndan oluturmuuzdur. Ve Biz, dilediimizi belli bir sreye kadar
rahimlerde tutarz. Sonra sizi bir ocuk olarak, sonra da olgunluk ana erimeniz iin kartrz.
Bununla beraber kiminiz gemite yaptklar ve yapmas gerekirken yapmadklarn bir bir
hatrlattrlr/ldrlr. Kiminiz de nceki bilgisinden sonra, hibir ey bilmemek zere, mrnn
en rezil zamanna ulatrlr. Bir de yeryzn grrsn ki snmtr; sonra Biz, onun zerine su
indirdiimiz zaman harekete geer, kabarr ve her gzel iftten bitkiler bitirir.
6
te bu, phesiz ki Allahn hak olmas, phesiz sadece Onun, lleri diriltmesi ve phesiz
sadece Onun her eye en iyi g yetiren olmas nedeniyledir.
7
Kymet ise phesiz gelicidir. Kesinlikle onda phe yoktur. Ve phesiz ki Allah,
kabirlerde olan kimseleri diriltecektir.
(103/22, Hac/1-7)
Necm: 624
8
nsanlardan bazlar da Allah hakknda bilgisizce; klavuz olmadan, aydnlatc bir kitap
olmadan tartrlar.
9Onun belini eip bkmesi/alm satmas, Allah yolundan saptrmak iindir. Bu dnyada ona
bir rsvalk vardr. Ve Biz, kymet gnnde ona yakc cehennemin azabn tattracaz.
10
te bu, kendi iki elinin ne kard eyler ve phesiz Allahn, iyi kulluk edenlere
hakszlk eden biri olmay sebebiyledir.
11-13
nsanlardan kimi de Allaha belirsiz bir taraf zerinde/ kararsz, net izgisiz bir ekilde
kulluk eder. O nedenle eer kendisine bir iyilik gelirse, onunla zihnindeki tm soru iaretlerini
gidererek rahata kavumu olur. Ve eer kendisine bir sosyal yangn/ sknt gelirse yz st
dnverir. O, dnyay da hireti de kaybetti. te bu, apak kaybn ta kendisidir. O, Allahn
astlarndan kendine zarar ve menfaat veremeyecek eylere yalvarr. te bu, ok uzak sapkln ta
kendisidir. O, zarar yararndan daha yakn olana yalvaryor. Yalvard o ey ne kt yardmc,
koruyucu ve ne kt yoldatr.
14
phesiz Allah, iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapanlar altndan rmaklar akan
cennetlere girdirir. phesiz Allah, diledii eyleri yapar.
15
Kim, Allahn, kendisine dnyada ve hirette yardm etmeyeceini sanyor idiyse, hemen
samimiyetle Bize ynelsin, bir de Allahn astlarndan kendine zarar ve menfaat veremeyecek o
eyler ile ilikisini kessin. Sonra da baksn bakalm bu pln, kendisini fkelendiren
eyi/kafasndaki taknty giderecek mi?
395
16
Ve ite Biz, Kurn bylece apak yetler hlinde indirdik. Ve phesiz Allah, diledii
kimselere/dileyen kimselere klavuzluk eder.
(103/22, Hac/8-16)
Necm: 625
17
phesiz o iman etmi kimseler, Yahudi olmu kimseler, Sabiler/doal dindarlar,
Hristiyanlar, Mecusiler ve e komu olanlar; phesiz Allah, kymet gn bunlarn arasn
ayracaktr. phesiz Allah, her eye en iyi tanktr.
(103/22, Hac/17)
Necm: 626
18
Gklerde ve yeryznde olan kimselerin, gne, ay, yldzlar, dalar, aalar, kprdayan
canllar ve insanlarn ounun Allaha boyun eip teslimiyet gsterdiklerini grmedin mi/ hi
dnmedin mi? Birou da zerlerine azap hak olmu olanlardr. Ve Allah, kimi hor klarsa artk
onun iin bir ycelten yoktur. phesiz Allah, dilediini iler.
(103/22, Hac/18)
Necm: 627
19-22
u ikisi; mmin ile kfir; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kii, Rableri
hakknda tartmaya girmi iki hasmdr. Artk kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddetmi olan kimseler, kendileri iin ateten elbiseler biilmitir. Balarnn stnden kaynar su
dklr. Bununla karnlarndaki eyler ve derileri eritilir. Ve onlar iin demirden topuzlar vardr.
Gamdan dolay, oradan ne zaman kmak isteseler, oraya geri evrilirler ve: Yakc azab tadn!
23
phesiz Allah, iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapanlar, altndan rmaklar akan
cennetlere girdirecek. Onlar, orada altndan bilezikler ve inciler ile sslenirler. Oradaki elbiseleri de
ipektir.
24
Ve onlar szden, gzel/ ho olana klavuzlanmlardr. Hem de vlmeye layk olan
Allahn yoluna klavuzlanmlardr.
(103/22, Hac/19-24)
Necm: 628
25
phesiz kfreden; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden, Allahn yolundan,
insanlar orada ibdete kapanan veya dardan gelen eit olmak zere iin klnan Mescid-i
Haramdan [dokunulmazl olan ilhiyat okulundan] alkoyan kimseler ve orada hakszlkla yanl
yola sapmak isteyen kimse; Biz, ona pek ackl bir azaptan tattrrz.
26-29
Ve hani Biz bir zamanlar, Sakn Bana hibir eyi ortak koma; dolaanlar, orada
hakszla ba kaldranlar, Allah birleyenler, boyun eip teslimiyet gsterenler iin evimi tertemiz
et, kendilerine ait birtakm menfaatlere tank olmalar ve Allahn kendilerine rzk olarak verdii
hayvanlar zerinde, belli gnlerde Onun adn anmalar iin insanlar arasnda ilhiyat eitim-
retimi verileceini duyur. Yryerek veya yorgun dm binekler stnde her derin vadiyi
395 yetin lafz evirisi, Kim, Allah'n, kendisine dnyada ve hirette yardm etmeyeceini sanyor idiyse, hemen semaya bir
sebep uzatsn, sonra, kessin. Sonra da baksn bakalm bu pln, kendisini fkelendiren eyi [kafasndaki taknty]
giderecek mi? eklindedir. Kurn yetleri dikkate alndnda, semaya ynelme'nin, Allah'n rahmetini beklemek
olduu ve Allah'n gklerden iyilik yadrd anlalr. Konunun ayrntl incelemesi iin bkz. Tebyn.
aarak sana gelsinler! Sonra kirlerini giderip temizlensinler. Adaklarn yerine getirsinler. Eski
evde/zgr evde/Kabede dolasnlar diye, o evin/Kabenin yerini, brhm iin hazrlamtk.
Siz de onlardan yiyin ve zorluk eken fakiri doyurun.
30,31
te byle! Ve kim, Allahn dokunulmaz kldklarna sayg gsterirse, artk bu, kendisi
iin Rabbinin katnda hayrdr. Size bildirilegelenden baka btn hayvanlar size helal klnmtr.
O hlde Allaha ynelmiler olarak, Ona ortak kabul edenler olmayarak o putlardan olan kirlilikten
kann, yalan szden de kann. Allaha kim ortak koarsa artk o kimse, gkten dp de kularn
kapt veya rzgrn kendisini ssz bir yere srkledii ey gibidir.
(103/22, Hac/25-31)
Necm: 629
36
Bykba hayvanlar da; Biz, onlar sizin iin Allahn varlnn iaretlerinden yaptk. Sizin
iin onlarda hayr vardr. O nedenle n ayaklarnn biri bal hlde keserken/ saf hlindelerken
zerlerine Allahn adn ann. Sonra yanlar yere yasland vakit de onlardan yiyin, ihtiyacn
gizleyene ve isteyene de yedirin. Bylece Biz, onlar kendinize verilen nimetlerin karln
deyesiniz diye size boyun edirdik.
32,33
te byle! Her kim Allahn varlna iaret olan eylere sayg gsterirse, ki phesiz bu
sayg gsterme, kalplerin Allahn korumas altna girmesindendir sizin iin onlarda belli bir
sreye kadar birtakm yararlar vardr. Sonra, bunlarn var yeri; Beyt-i Atike/eski eve/zgr
eve/Kabeyedir.
396
(103/22, Hac/36, 32-33)
Necm: 630
34,35
Ve Biz, her nderli toplum iin, Allahn kendilerine hayvanlarn kusursuzlarndan rzk
olarak verdikleri zerine Onun adn ansnlar diye bir kulluk gsteri yeri/ kulluk biimi yaptk. te,
sizin ilhnz, bir tek ilhtr. O nedenle, yalnz Onun iin Mslman olun. Allah anld vakit
kalpleri titreyen, kendilerine isabet edene sabreden, salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel
adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlarn oluturan, ayakta tutan] ve kendilerini
rzklandrdmz eylerden Allah yolunda harcayan, Allaha itenlikle boyun een o kimselere
mjdele.
37
Onlarn etleri ve kanlar kesinlikle Allaha ulamayacaktr. Ancak, Ona, sizden Allahn
korumas altna girme ular. Size klavuzluk ettii zere Allah bykleyesiniz diye, o bykba
hayvanlar, size ite byle boyun edirdi [hi deimeden, gelimeden size boyun eecek
zelliklerde yaratt]. Ve iyilik, gzellik retenleri mjdele.
38
phesiz Allah, inanan kimseleri savunur. phesiz Allah, ar hin ve son derece
nankrlerin hibirini sevmez.
(103/22, Hac/34-35, 37-38)
Necm: 631
39-41
Kendilerine sava alan kimselere, kendileri hakszla uramalar; onlar, baka deil srf
Rabbimiz Allahtr dedikleri iin haksz yere yurtlarndan karlmalar nedeniyle savamalarna
izin verildi.
396 Bu pasaj, teknik gerekeler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Ayrntl aklamalar iin bkz.
Tebyn.
Ve phesiz ki Allah, onlar zafere ulatrmaya en iyi gc yetendir. Eer Allah, bir ksm
insanlar dier bir ksm ile defedip nlemeseydi, mutlak srette, ilerinde Allahn ismi bol bol
anlan manastrlar, kiliseler, havralar ve mescitler yerle bir edilirdi.
Allah, Kendisine yardm edenlere kendilerini yurtlandrp glendirirsek salt ikame eden
[ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturan, ayakta
tutan], zekt/vergilerini veren, rfe uygun/herkese kabul gren iyi eyleri emreden ve vahiy ve
ortak akl ile ktl, irkinlii kabul edilen eylerden alkoyan kimselere kesinlikle yardm
eder. Hi phesiz Allah, ok gldr, mutlak galiptir. lerin sonucu da sadece Allaha ittir.
(103/22, Hac/39-41)
Necm: 632
42-44
Ve eer onlar, seni yalanlyorlarsa bil ki onlardan nce Nhun toplumu, d, Semd,
brhmin toplumu, Ltun toplumu, Medyen ashb da yalanlamlard. Ms da yalanland da
Ben, kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimselere bir sre verdim. Sonra
da onlar yakalayverdim. Peki, Beni tanmamak naslm!
45
Sonra nice kentler de vard ki irk komak sretiyle yanl; kendi zararlarna i yaparlarken
Biz, onlar deiime/ ykma urattk. Artk damlar km, duvarlar zerine yklmtr; nice terk
edilmi kuyularla bombo kalm yksek saraylar!
46
Peki onlar, yeryznde dolamadlar m ki kendilerinin, akl edecekleri kalpleri ve
iitecekleri kulaklar olsun. te, phe yok ki, gzler kr olmaz, fakat gslerin iindeki kalpler
kr olur.
47
Ve senden azab abuklatrman istiyorlar. Hlbuki Allah, sznden asla caymayacaktr.
Ve phesiz Rabbinin katnda bir gn, sizin sayacaklarnzdan bin sene gibidir.
48
Ve irk komak sretiyle yanl; kendi zararlarna i yapp duran nice kentler; Ben,
kendilerine sre tandm, sonunda onlar yakalayverdim. Dn, sadece Banadr.
49,50
De ki: Ey insanlar! Ben, sizin iin sadece apak/ aklayan anlatan bir uyarcym. Artk,
iman etmi olanlar ve dzeltmeye ynelik iler yapanlar; balanma ve hatr saylr rzk sadece
onlar iindir.
51
cizletirme yar yaparak yetlerimiz hakknda koan kimseler; ite onlar, cehennemin
yrndr.
(103/22, Hac/42-51)
Necm: 633
52-54
Ve Biz, senden nce hibir eli ve hibir peygamber gndermedik ki o bir ey arzulad
zaman, eytan onun arzusuna bir eyler atm olmasn. Bunun zerine Allah, eytann/blisin att
eyleri giderir. Sonra da Allah,
eytann braktn, kalplerinde hastalk bulunan ve kalpleri kaskat olan kimseler iin dinden
karmak iin, phesiz irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar da kesinlikle uzak bir
ayrlk iindedirler,
kendilerine bilgi verilmi olan kimseler, Kurnn phesiz Rabbinden gelen bir gerek
olduunu bilsinler de ona iman etsinler, sonra da kalpleri ona sayg duysun diye yetlerini
glendirir, korur. Ve Allah, ok iyi bilendir, en iyi yasalar koyan, glendirendir. Ve phesiz
Allah, iman eden kimseleri dosdoru yola klavuzlayandr.
(103/22, Hac/52-54)
Necm: 634
55
Kfretmi; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kiiler de, kendilerine
anszn kymetin kopu an veya ksr [yararsz, verimsiz] bir gnn azab gelinceye kadar,
Kurndan kuku duymaya devam edeceklerdir.
56
O gn hkmranlk Allahndr. Aralarnda O, hkm verir. Artk iman eden ve dzeltmeye
ynelik iler yapan kimseler, nimet cennetlerindedirler.
57
Ve Kfreden; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden ve yetlerimizi yalanlayan
kimseler; artk ite bunlar, alaltc azap kendileri iin olanlardr.
58,59
Ve Allah yolunda hicret eden, sonra ldrlm veya lm olanlar; kesinlikle Allah,
onlar gzel bir rzkla rzklandracaktr. Ve phesiz Allah, kesinlikle rzk verenlerin en
hayrlsnn ta kendisidir. Kesinlikle onlar honut olacaklar bir yere girdirecektir. Ve phesiz
Allah, kesinlikle ok iyi bilendir, ok yumuak davranandr.
60
te byle! Ve kim kendisine yaplan cezaya ayn ile karlk verirse, sonra yine kendisine
hakszlk yaplrsa, kesinlikle Allah, ona yardm eder. phesiz Allah, kesinlikle ok af edicidir,
ok balaycdr.
61
te bu, phesiz Allahn, geceyi gndzn iine sokmas, gndz de gecenin iine
sokmas sebebiyledir. phesiz Allah, ok iyi iitendir, ok iyi grendir.
62
te bu, phesiz Allahn, hakkn ta kendisi olmas ve ortak koanlarn Onun astndan
yaptklar eylerin btln ta kendisi olmas ve phesiz Allahn yceler ycesi olmas, en byn
Kendisi olmas nedeniyledir.
(103/22, Hac/55-62)
Necm: 635
63
phesiz Allahn, gkten su indirip de yeryznn yemyeil oluverdiini grmedin mi/hi
dnmedin mi? phesiz Allah, ok armaan verendir, en iyi haberi olandr.
64
Gklerde ve yeryznde olan eyler, yalnzca Onundur. Ve phesiz Allah, muhta
olmayandr, vlmeye en ok layk olandr.
65
Sen, Allahn yeryzndekileri size boyun edirdiini [hep sizin yararlanacanz llerde
yarattn] ve Kendisinin emriyle denizlerde akp giden gemileri grmedin mi/hi dnmedin mi?
G de Kendi izni/ bilgisi olmakszn yere dmekten O tutuyor. phesiz Allah, insanlara ok
efkatlidir, ok merhametlidir.
66
Ve O, size hayat vermi olan, sonra ldrecek olan, sonra da diriltecek olandr. phesiz
insan, kesinlikle ok nankrdr.
(103/22, Hac/63-66)
Necm: 636
67
Biz, her nderli toplum iin bir kulluk yolu tayin ettik. Onlar, ona gre kulluk yapsnlar. O
hlde bu ite seninle hibir zaman ekimesinler. Sen de Rabbine ar. phesiz sen, dosdoru bir
klavuz zeresin.
68,69
Ve eer seninle tartrlarsa, hemen de ki: Allah, yapmakta olduunuz eyleri, en iyi
bilendir. Allah, ayrla dtnz eyler ile ilgili kymet gn aranzda hkm verecektir.
70
Gkte ve yeryznde olan eyleri Allahn kesinlikle bildiini bilmez misin? phesiz bu,
bir kitaptadr. phesiz bu, Allaha ok kolaydr.
71
Ve onlar, Allahn, haklarnda hibir delil indirmedii ve kendilerinde de onlara dair bilgiler
bulunmayan Allahn astlarndan bir eylere tapyorlar. Ve irk koarak yanl; kendi zararlarna i
yapanlar iin hibir yardmc yoktur.
72
Ve kendilerine yetlerimiz apak olarak okunduu zaman, Allahn ilhln ve kfretmi;
rabliini bilerek reddetmi olan o kimselerin yzlerinde, vahiy ve ortak kabul ile ktl,
irkinlii kabul edilen eyleri tanrsn. Neredeyse, kendilerine yetlerimizi okuyan kimselere
saldracaklar. De ki: Peki, size ondan daha kt olann haber vereyim mi? Ate! Allah Atei
kfirlere; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselere vaat etti. O, ne kt bir
dn yeridir!
(103/22, Hac/67-72)
Necm: 637
73
Ey insanlar! Bir rnek verilmektedir, imdi ona kulak verin: Sizin Allahn astlarndan u
yakardklarnz bir araya gelseler bile, bir sinei asla oluturamazlar. Ve sinek onlardan bir ey
kapsa onu kurtaramazlar. steyen ve istenen gszdr.
74
Allah gerei gibi deerlendirip bilemediler. phesiz ki Allah ok kuvvetlidir, her eye
stndr.
75,76
Allah, haberci yetlerden eliler seer, insanlardan da eliler seer. phesiz Allah, en iyi
iiten, en iyi grendir, ellerinin arasnda olan ve arkalarnda olan bilir. Ve iler, yalnzca Allaha
dndrlr.
(103/22, Hac/73-76)
Necm: 638
77,78
Ey iman etmi kimseler! Zafer kazanmanz, durumunuzu korumanz iin, Allah birleyin,
boyun eip teslimiyet gsterin, Rabbinize kulluk edin, iyilik yapn ve Allah urunda gerektii gibi
gayret gsterin. O, sizi seti ve dinde; babanz brhmin dininde/yaam tarznda sizin iin bir
zorluk oluturmad. O, daha nce ve ite Kurnda, Elinin size hit olmas, sizin de insanlara
hit olmanz iin, sizi Mslmanlar olarak isimledi. yleyse, salt ikame edin [ml ynden ve
zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturun, ayakta tutun],
zekt/verginizi verin ve Allaha sarln. O, sizin mevlnz; yol gsteren, yardm eden, koruyan
yaknnzdr. O, ne gzel mevl ve ne gzel yardmcdr!
(103/22, Hac/77-78)
MNFIKN SRES
MEDNE DNEM
Necm: 639
1
Mnfklar sana geldikleri zaman: Biz, gerekten tanklk ederiz ki, phesiz sen, Allahn
elisisin dediler. Allah da bilir ki phesiz sen Onun elisisin. Ve Allah tanklk eder ki phesiz
mnfklar, kesinlikle yalanclardr.
2
Onlar, yeminlerini bir kalkan edinip Allahn yolundan alkoydular. phesiz onlar,
yaptklar eyler kt olan kimselerdir.
3
Bu, onlarn iman etmeleri, sonra iman etmemeleri nedeniyledir. Bylece kalplerinin zerine
damga vurulmutur, artk onlar iyice kavrayamazlar.
4
Onlar grdn zaman da csseli yaplar sanki onlar, dayandrlm/yar giydirilmi
ahap ktkler gibidirler beenini kazanmaktadr. Syledikleri zaman da kulak verirsin. Her
feryad kendileri aleyhinde sanrlar. Onlar dmandrlar, bu yzden onlardan kanp saknn.
Allah onlar kahretti; nasl da evriliyorlar!
5,6
Ve onlara: Gelin Allahn Elisi sizin iin balanma dilesin denildii zaman, balarn
yana evirdiler. Sen, onlarn byklk taslayanlar olarak yz evirmekte olduklarn da grrsn.
Senin onlar iin balanma dilemen ile dilememen, onlar iin birdir. Allah, onlara kesin olarak
mafiret etmeyecektir; onlar balamayacaktr. phesiz Allah, hak yolundan km bir topluma
klavuzluk etmez.
7
Onlar: Allahn Elisi yannda bulunanlara hibir harcamada, ml destekte bulunmayn,
sonunda dalp gitsinler derler. Oysa gklerin ve yeryznn hazineleri Allahndr. Ancak
mnfklar iyice kavramyorlar.
8
Diyorlar ki: Andolsun, Medneye bir dnecek olursak, gc ve onuru ok olan, dkn ve
zayf olan elbette oradan srp karacaktr. Oysa g, onur ve stnlk Allahn, Onun Elisinin
ve mminlerindir. Ancak mnfklar bilmiyorlar.
(104/63, Mnfkn/1-8)
Necm: 640
9
Ey iman etmi kimseler! Mallarnz ve ocuklarnz sizi Allah anmaktan alkoymasn. Byle
bir eyi kim yaparsa, artk ite onlar, zarara, kayba urayp ac ekenlerin ta kendileridir.
10
Ve sizden birinize lm gelip de, Rabbim! Beni yakn bir sre sonuna kadar geciktirsen,
ben de bylece sadaka versem ve slihlerden olsam demezden nce, size rzk olarak
verdiklerimizden harcamada bulunun.
11
Allah, kendi sresinin sonu gelmi bulunan hibir kimseyi asla ertelemez de. Ve Allah,
yaptklarnza haberdardr.
(104/63, Mnfkn/9-11)
MCDELE SRES
MEDNE DNEM
Necm: 641
1
Kocas hakknda seninle tartan ve Allaha ikyette bulunan kadnn szn Allah
kesinlikle iitmitir. Allah, ikinizin konumasn da iitir. phesiz Allah, en iyi iitendir, en iyi
bilendir.
2
Sizden, kadnlarnza Zhar
397
yapan kimseler; zhar yaplan kadnlar, kendilerinin analar
deildir. Onlarn analar, ancak kendilerini douran kadnlardr. Ve phesiz onlar, szden irkin
olan ve yalan sylyorlar. Ve phesiz Allah, ok affedici, ok balaycdr.
3
Ve kadnlarna zhar yapp sonra da sylediklerinden dnenlerin, birbiriyle
temastan/ilikiden nce bir kleyi hrriyete kavuturmalar gerekir. te siz, bununla
tleniyorsunuz. Allah, yaptklarnzdan ok iyi haberi olandr.
4
Artk, kim ki bu imkn bulamazsa, cinsel birleme yapmalarndan nce, hemen aralksz
olarak iki ay oru tutmaldr. Artk kim ki g yetiremedi, altm miskini doyurmaldr. Bu, Allaha
ve Elisine inanmanz iindir. Ve bunlar, Allahn snrlardr. Kfirler; Allahn ilhln ve
rabliini bilerek reddeden kimseler iin de ok ackl bir azap vardr.
(105/58, Mcdele/1-4)
Necm: 642
5
phesiz Allaha ve Elisine snr amaya kalkan kimseler, kendilerinden ncekilerin
alaltld gibi alaltlmlardr. Hlbuki kesinlikle Biz, apak yetler indirmiizdir. Ve kfirler;
Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler iin kk drc bir azap vardr.
6
Artk Allah, onlarn hepsini diriltecei gn yaptklar eyleri kendilerine haber verecektir.
Allah onlarn yaptklar eyleri bir bir saymtr, onlar ise unutmulardr. Ve Allah, her eye en iyi
hittir.
(105/58, Mcdele/5-6)
Necm: 643
7
Gklerde olan eyleri ve yeryznde olan eyleri, Allahn bildiini grmedin mi/hi
dnmedin mi? kiinin gizli konutuu yerde O, kesinlikle drdncleridir. Bete de O,
kesinlikle altnclardr. Bunlardan az veya ok olsunlar ve nerede bulunurlarsa bulunsunlar O,
kesinlikle onlarla beraberdir. Sonra kymet gn onlara yaptklar eyleri haber verecektir.
phesiz Allah, her eyi en iyi bilendir.
8
Fsldamaktan yasaklandktan sonra yine o yasaklanan yapmaya kalkanlar ve gnah,
dmanlk ve Eliye kar gelmek hususunda fsldaanlar grmedin mi? Onlar, sana geldikleri
zaman seni, Allahn selmlamad ile selmlyorlar. Kendi ilerinden de: Bu sylediklerimiz
yznden Allahn bize azap etmesi gerekmez miydi? derler. Cehennem onlara yeter. Oraya
yaslanacaklardr. Ne kt dn yeridir!
9
Ey iman etmi kimseler! Fsldatnz zaman gnah, dmanl ve Eliye kar gelmeyi
fsldamayn. yi adam olmay ve Allahn korumas altna girmeyi fsldan. Kendisine
toplanacanz Allahn korumas altna girin.
397 Bkz. 355 nolu not.
10
phesiz bu fsldamalar, iman eden kimseleri zmek iin eytandandr. Oysa eytan,
Allahn izni/ bilgisi olmadka, mminlere hibir zarar veremez. Ve yleyse mminler, yalnzca
Allaha iin sonucunu havale etsinler.
11
Ey iman etmi kimseler! Size: Meclislerde yer an/bakalarna da katlm hakk tanyn
denilince hemen yer averin ki Allah da yer asn/size genilik versin. Ve size: Kendinizi
olduunuzdan daha byk gsterin denilince de kendinizi olduunuzdan daha byk gsterin.
398
Bylece Allah, sizden inanm olan kimseleri ve kendilerine bilgi verilenleri derecelerle ykseltsin.
Ve Allah, yaptklarnza iyice haberi olandr.
12
Ey iman etmi kiiler! Eli ile fsldaacanz [babaa konuacanz, zel hizmet
alacanz] zaman, bu fsldamanzdan nce hemen bir sadaka veriniz. Bu, sizin iin daha hayrl
ve daha temizdir. Byle olmasna ramen eer bir ey bulamazsanz, artk phesiz Allah, ok
balayan ve ok merhamet edendir.
13
Babaa konumanzdan nce sadakalar vermekten korktunuz mu? te, yapmadnz. Ve
Allah, sizin bilinle hatadan dnnz kabul etti. Artk salt ikame edin [ml ynden ve
zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturun, ayakta tutun],
zekt/verginizi verin, Allaha ve Elisine itaat edin. Ve Allah, yaptklarnza en ok haberi olandr.
(105/58, Mcdele/7-13)
Necm: 644
14
Allahn kendilerine gazap ettii bir topluluu yardmc, koruyucu; ynetici yapanlar
grmedin mi/hi dnmedin mi? Onlar ne sizdendirler, ne de onlardan. Ve onlar bilerek yalan
yere yemin ediyorlar.
15
Allah, onlara ok etin bir azap hazrlamtr. phesiz onlar, yapm olduklar ok kt
olanlardr!
16
Yeminlerini kalkan edindiler de Allahn yolundan evirdiler. Artk onlar iin kk
drc bir azap vardr.
17
Onlarn mallar ve evlatlar, kendilerine, Allaha kar hibir ekilde asla yarar olmaz.
Onlar, Atein ashbdrlar. Onlar, orada srekli kalanlardr.
18
Artk Allah, onlarn hepsini tekrar dirilttii gn, size yemin ettikleri gibi Ona da yemin
edecekler ve kendilerinin bir ey zerinde bulunduklarn sanacaklardr. Gznz an! phesiz
onlar, yalanclarn ta kendileridir.
19
eytan, onlar istil etmiti de onlara Allah anmay terk ettirmiti. Onlar, eytann
grubudur. Gznz an! eytann grubu kesinlikle kaybedenlerin ta kendisidir.
(105/58, Mcdele/14-19)
Necm: 645
20
Allaha ve Elisine snr amaya uraanlar; onlar, en aalk kiiler arasndadrlar.
21
Allah: Elbette, Ben ve elilerim galip geleceiz diye yazmtr. phesiz Allah, her eye
gc yetendir, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip
olandr.
(105/58, Mcdele/20-21)
398 Buradaki, kendilerini olduklarndan daha byk gstermelerinin istenmesi, sava vs. gibi olaand durumlarda
hasmlara korku verebilmek iin uygulanacak bir stratejidir. Yoksa bulunduklar yerden kalkp gitmek deildir.
Necm: 646
22
Allaha ve hiret gnne inanan bir topluluu, Allaha ve Elisine snr amaya uraanlarla
karlkl sevgi ba kurmu hlde bulamazsn. Bunlar, onlarn ister babalar olsun, ister ocuklar
olsun, ister kardeleri olsun, ister akrabalar olsun. Onlar, Allahn, kalplerine iman yazd ve
kendilerini Kendisinden olan vahiy ile destekledii kimselerdir. Ve Allah onlar, srekli kalanlar
olarak altlarndan rmaklar akan cennetlere koyacaktr. Allah, onlardan honut olmutur, onlar da
Ondan honut olmulardr. te bunlar, Allahn taraftarlardr. Gznz an! Allahn taraftarlar,
baarya ulaanlarn ta kendileridir.
(105/58, Mcdele/22)
HUCURT SRES
MEDNE DNEM
Necm: 647
1
Ey iman etmi kimseler! Allahn ve Elisinin iki eli arasnda ne gemeyin/ dinde kendi
grlerinizi ne karmayn. Ve Allahn korumas altna girin. phesiz Allah en iyi iitendir, en
iyi bilendir.
2
Ey iman etmi kimseler! Seslerinizi Peygamberin sesinin stne ykseltmeyin. Birbirinize
yksek sesle bardnz gibi, Peygambere yksek sesle barmayn; yoksa siz bilincinde
olmadan, saygszlkta ileri gidersiniz de amelleriniz boa gidiverir.
3
phesiz Allah Elisinin huzurunda seslerini ksan kimseler; ite onlar, Allahn, kalplerini
Kendisinin korumas altna girmesi iin imtihan ettii kimselerdir. Onlara balanmlk,
korunmuluk ve byk bir dl vardr.
4
phesiz sana odalarn arka tarafndan seslenen kimseler; onlarn ou akll davranmyorlar.
6
Ve eer onlar, sen yanlarna kncaya kadar sabretselerdi, elbette kendileri iin daha iyi
olurdu. Ve Allah, kullarnn gnahlarn ok bilerek reddeden, onlar cezalandrmayan ve ba bol
olandr, engin merhamet sahibidir.
6
Ey iman etmi kimseler! Eer hak yoldan kmn biri size bir haber getirirse hemen
aratrn/tesbit edin. Yoksa bilmeden bir toplulua satarsnz/zarar getirirsiniz de yaptnza
piman olan kimseler olursunuz.
7,8
Ve phesiz iinizde Allahn Elisinin varln bilin. yet o, birok ilerde size uysayd,
kesinlikle skntya derdiniz. Fakat Allah, Kendisinin bir ltuf ve nimeti olarak, size iman
sevdirdi ve onu kalplerinize znet yapt. Kfr; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmeyi,
hak yoldan kmay ve isyan da size irkin gsterdi. te bunlar, rde/akl erginliine sahip
kimselerin ta kendileridir. Ve Allah, en iyi bilendir, en iyi yasa koyandr, en ok salam yapandr.
9
Ve eer mminlerden iki grup birbirleriyle savatrlrlarsa, hemen onlarn arasn dzeltin.
yet biri tekinin zerine saldrrsa, Allahn buyruuna dnnceye kadar saldran tarafla savan.
Sonra da eer dnerse aralarnda adaletle bar yapn ve hakkaniyetle davrann. phesiz ki Allah,
hakkaniyetle davrananlar sever.
10
Mminler ancak kardetirler. yleyse rahmete ermeniz iin kardelerinizin arasn dzeltin
ve Allahn korumas altna girin.
11
Ey iman etmi kimseler! Bir topluluk bir topluluu alaya almasn. Olabilir ki alay ettikleri
topluluk kendilerinden hayrldr. Kadnlar da baka kadnlar alaya almasn. Belki de alay ettikleri
kadnlar, kendilerinden hayrldr. Kendinizi de frlatp atmayn; ayplamayn, kk drmeyin;
birbirlerinizi lakaplar ile frlatp atmayn; kk drmeyin, kmsemeyin. mandan sonra hak
yoldan k ile adlanmak ne kt eydir! Ve kim hatadan dnmezse, ite onlar yanl; kendi
zararlarna i yapanlarn ta kendileridir.
12
Ey iman etmi kimseler! Zannn biroundan saknn. phesiz zannn bir ksm gnahtr.
Birbirinizin kusurunu aratrmayn. Bir blmnz bir blmnzn gybetini yapmasn/ onun
yokluunda ileri-geri konumasn. Sizden biriniz lm kardeinin etini yemeyi sever mi? te,
bunu irkin buldunuz. Ve Allahn korumas altna girin. phesiz Allah, tevbeleri oka kabul
eden, ok tevbe frsat verendir, ok merhamet sahibidir.
(106/49, Hucurt/1-12)
Necm: 648
13
Ey insanlar! Biz sizi, bir erkek ile bir diiden oluturduk, birbirinizle tanasnz diye sizi
uluslar ve oymaklar yaptk. phesiz ki, Allah katnda en deerliniz, en ok Allahn korumas
altna girmi olannzdr. Gerekten Allah, en iyi bilendir, en ok haber alandr.
(106/49, Hucurt/13)
Necm: 649
14
Bedevi Araplar, nandk! dediler. De ki: Siz nanmadnz, ama Eslemna
[salamlatrdk/kendimizi salama aldk]! deyin; iman henz kalplerinize girmedi. Ve eer
Allaha ve Elisine itaat ederseniz, O, yaptklarnzdan hibir eyi size eksiltmez. Gerekten
Allah, ok balaycdr, ok merhametlidir!
15
Mminler ancak, Allaha ve Onun Elisine iman eden sonra da pheye dmeyen ve
mallar ve canlar ile Allah yolunda aba harcayan kimseledir. te bunlar sadklarn ta kendisidir.
16
De ki: Siz, dininizi Allaha m retiyorsunuz? Oysa Allah, gklerde olanlar da, yerde
olanlar da bilir. Ve Allah, her eyi ok iyi bilir.
17
Onlar, slma girdikleri iin senden minnet duyman bekliyorlar. De ki: slma girmeniz
zerine benden minnet beklemeyin. Tam tersi, eer doru kimseler iseniz, sizi imana erdirdii iin,
siz Allaha minnet duygusu besleyin.
18
phesiz Allah, gklerin ve yeryznn grlmeyenini, duyulmayann, sezilmeyenini bilir.
Ve Allah, yapm olduunuz eyleri ok iyi grendir.
(106/49, Hucurt/14-18)
TAHRM SRES
MEDNE DNEM
Necm: 650
1
Ey Peygamber! Elerinin rzalarn arayarak Allahn hell kld eyi niin sen kendine
haramlatryorsun? Ve Allah, ok balayan, ok merhamet edendir.
2
Allah, kefaretini deyerek yeminlerinizi zmeyi kesinlikle size mer klmtr. Ve Allah,
sizin mevlanz; yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknnzdr. Ve O, en iyi bilen, en iyi yasa
koyandr.
3
Bir de hani Peygamber, elerinden bazlarna bir sz/ olay srlatrmt. Sonra elerinden
biri bunu haber yapnca ve Allah, Peygambere bunu aa vurunca, Peygamber bir olayn ksmn
belirlemi, bir ksmndan mesafelenmiti/ vazgemiti. Sonunda o ee, bunu kendisi haber verince
o e: Bunu sana kim haber verdi? dedi. Peygamber, Bana iyi bilen, iyi haber alan haber verdi
demiti.
4
Ey Peygamberin iki ei, hatalarnzdan Allaha dnerseniz sizin iin iyi olur. nk
kesinlikle ikinizin kalpleri kayd; inanlarnz bozuldu, sapkla dtnz. Yok eer Peygambere
kar dayanmaya girerseniz hi kukusuz bizzat Allah, ona mevladr; yardmcdr, destekidir,
koruyucudur, yol gstericidir. Cibrl/Kurn ve iman edenlerin slihleri de. Ve bunlardan sonra
inecek yetler de ona arka karlar.
5
Eer o sizi boarsa, Rabbinin, kendisine sizden daha hayrl, mslime, mmine, srekli
sayg duyan, tevbe eden, oru tutan/seyahat eden dul ve bakire eler vermesi umulur.
(107/66, Tahrm/1-5)
Necm: 651
6,7
Ey iman etmi kimseler! Kendinizi ve yaknlarnz, yakt insanlar ve talar olacak bir
Ateten koruyun. Atein zerinde, Allaha kar gelmeyen, kendilerine emredilenleri yapan etin ve
kaba grevli gler vardr. Ey kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi kimseler!
Bugn zr dilemeyin. Siz ancak ilediklerinizin cezasn ekeceksiniz!
8
Ey iman etmi kimseler! Saf, katksz/ samimi bir hatadan dn ile Allaha dnn. Umulur
ki Rabbiniz, Peygamberi ve onunla birlikte iman edenleri utandrmayaca, klarnn nlerinde
ve salarnda koaca, Rabbimiz! Imz tamamla, bizi bala, nk Sen her eye g
yetirensin diyecekleri gnde sizin ktlklerinizi rter ve sizi, ilerinden rmaklar akan cennetlere
sokar.
(107/66, Tahrm/6-8)
Necm: 652
9
Ey Peygamber! Kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselere ve
mnfklara kar gayretli ol, onlara kar sert davran. Onlarn varaca yer de cehennemdir. Ve o,
ne kt dn yeridir.
(107/66, Tahrm/9)
Necm: 653
10
Allah, kfirlere; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselere, Nhun kars
ile Ltun karsn rnek verdi. Bu ikisi, kullarmzdan iki slih kulun nikh altnda idiler. Sonra
onlara hainlik ettiler. kisinin kocas da, peygamber olmalarna ramen Allahtan hibir eyi
onlardan savamad. Ve, Girenlerle birlikte siz ikiniz de atee girin! denildi.
11
Allah, inanan kimselere de Firavunun karsn rnek gsterdi. Hani o, Rabbim! Bana
nezdinde cennetin iinde bir ev yap, beni Firavundan ve onun iinden kurtar. Ve beni u irk
koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar toplumundan kurtar! demiti.
12
Ve Allah, rzn bir kale gibi koruyan mrn kz Meryemi de rnek verdi. te Biz onu
vahyimizle az da olsa bilgilendirdik.
399
O da Rabbinin kelimelerini ve kitaplarn dorulayp
uygulad ve srekli saygda duranlardan oldu.
(107/66, Tahrm/10-12)
399 Bkz. 91 nolu not.
TEBN SRES
MEDNE DNEM
Necm: 654
1
Gklerde ve yeryznde olan eyler, Allah her trl noksanlktan arndrr. Mlk yalnzca
Onundur, tm vgler de sadece Onadr. Ve O, her eye en iyi g yetirendir.
2
O, sizi oluturandr. Artk, kiminiz kfir; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden
biridir, kiminiz mmindir. Ve Allah, yaptklarnz en iyi grendir.
3
Allah gkleri ve yeri hak ile oluturdu ve sizi biimlendirdi. Biimlerinizi de ne gzel
yapt! Ve dn yalnzca Onadr.
4
O, gklerde ve yeryzndeki eyleri bilir, gizlediiniz ve aa vurduunuz eyleri de bilir.
Allah, gslerin zn de en iyi bilendir.
(108/64, Tebn/1-4)
Necm: 655
5
nceden kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselerin haberi size
gelmedi mi? te onlar, ilerinin vebalini tattlar. Onlar iin ac bir azap da vardr.
6
Bu cezalandrma, kendilerine elileri ak deliller ile geldiinde: Bir beer mi bize yol
gsterecek? deyip de kfretmeleri; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmeye almalar
ve srt evirmeleri nedeniyledir. Allah, muhta olmadn gsterdi. Allah zengindir, vlmeye en
iyi lyk olandr.
(108/64, Tebn/5-6)
Necm: 656
7
u kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden u kimseler, kesinlikle
diriltilmeyeceklerine yanla inandlar. De ki: Aksine, Rabbime kasem olsun ki kesinlikle
diriltileceksiniz, sonra kesinlikle yapm olduunuz eyler size haber verilecektir. Ve bu, Allaha
gre ok kolaydr.
8
yleyse, Allaha, Elisine ve Bizim indirdiimiz a/Kurna inann. Ve Allah,
yaptklarnza haberdardr.
9
Toplanma gn iin sizi toplayaca gn; ite o gn, karlkl aldatma/aldanma gn;
kimin kimi aldattnn ortaya kt gndr kim Allaha inanr ve slihi ilerse Allah, onun
ktlklerini rter ve onu, iinde sonsuza dek kalclar olarak altlarndan rmaklar akan cennetlere
sokar. te bu, byk kurtulutur.
10
nkr eden ve yetlerimizi yalanlayan kimseler; ite onlar, iinde srekli kalanlar olarak
Atein ashbdrlar. O, ne kt dn yeridir!
11
sabet eden her musibet, sadece Allahn bilgisi erevesinde isabet eder. Kim Allaha
inanrsa, Allah, onun kalbini klavuzlar. Ve Allah her eyi en iyi bilendir.
12
Ve Allaha itaat edin, Eliye de itaat edin. Artk yz evirirseniz bilin ki Elimize den
apak bir teblidir.
13
Allah, Kendisinden baka ilh diye bir ey olmayandr. Artk mminler, sadece Allaha iin
sonucunu havale etsinler.
(108/64, Tebn/7-13)
Necm: 657
14
Ey iman etmi kimseler! phesiz elerinizden ve ocuklarnzdan size dman olanlar da
vardr. O nedenle, onlardan saknn. Ve eer affeder, kusurlarn balarna kakmaz, ho grr ve
balarsanz, bilin ki phesiz Allah, ok balayan ok merhamet edendir.
15
Kesinlikle mallarnz ve ocuklarnz, sizi atee atabilecek imtihan aracdr. Allah ise, byk
dl Kendi katnda olandr.
16
O nedenle gcnz yettiince Allahn korumas altna girin, dinleyin ve itaat edin. Ve
mallarnzdan, kendinizin iyiliine olarak balayn. Kim de benliinin agzllnden
korunursa ite onlar, baarya ulaanlarn ta kendileridir.
17,18
Eer Allaha gzel bir dn verirseniz, O, onu sizin iin kat kat artrr ve sizi balar. Ve
Allah, en iyi karlk deyen, ok yumuak davranan, grleni ve grlmeyeni bilendir, en stn,
en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan,
bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
(108/64, Tebn/14-18)
SAFF SRES
MEDNE DNEM
Necm: 658
1
Gklerde ve yeryzndeki eyler, Allah noksan sfatlardan arndrdlar. Allah, en stn, en
gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan,
bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
2,3
Ey iman etmi kimseler! Yapmayacanz eyleri niin sylyorsunuz? Yapmayacanz
eyleri sylemeniz, Allah katnda cezay gerektiren byk bir su/ gnah olarak belirlendi.
4
phesiz Allah, Kendi yolunda kenetlenmi bir duvar gibi saf saf olarak savaan kimseleri
sever.
(109/61, Saff/1-4)
Necm: 659
5
Ve hani Ms, toplumuna: Ey toplumum! phesiz benim, sizin iin Allahtan gnderilmi
bir eli olduumu bildiiniz hlde, niin bana eziyet ediyorsunuz? demiti. Ne zaman ki onlar
erilip saptlar Allah da onlarn kalplerini eriltip saptrd. Ve Allah, hak yoldan km bir topluma
klavuzluk etmez.
6
Ve hani Meryem olu s: Ey srloullar! phesiz ben, Tevrttan iki elimin
arasndakileri dorulayan ve benden sonra gelecek, ad, Ahmed/vgye bakalarndan daha layk
bir eliyi mjdeleyen, Allahn bir elisiyim demiti. Sonra s, onlara apak delillerle gelince
Bu, apak bir bydr dediler.
(109/61, Saff/5-6)
Necm: 660
7
Ve slma davet olunduu hlde Allah zerine yalan uydurandan daha yanl; kendi
zararlarna i yapan kimdir? Ve Allah, irk koarak, kfrederek yanl; kendi zararlarna i yapanlar
toplumuna klavuzluk etmez.
8
Onlar, azlaryla Allahn n/ gnderdii dini sndrmek iin irade kullanyorlar.
Hlbuki kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenler ho grmese de Allah, n/
dinini tamamlayandr.
9
Allah, ortak koanlar ho grmese de Elisini, hak dini btn dinlerin zerine karmas iin
doru yol klavuzu ve hak dinle gnderendir.
(109/61, Saff/7-9)
Necm: 661
10-13
Ey iman etmi kimseler! Size, sizi can yakc bir cezadan kurtaracak, kazanl bir ticaret
gstereyim mi? Allaha ve Onun eElisine inanacaksnz; Allah yolunda canlarnzla, mallarnzla
aba harcayacaksnz. te bu, eer bilirseniz, sizin iin daha iyidir: Sizin gnahlarnz balar ve
sizi altlarndan rmaklar akan cennetlere ve Adn cennetlerindeki ho meskenlere girdirir. te bu,
byk kurtulutur. Ve sizin seveceiniz baka bir ey daha: Allahtan yardm ve yakn bir fetih
Ve inananlara mjde ver.
14
Ey iman etmi kiiler! Allahn yardmclar olun; nitekim Meryem olu s, havarilere:
Allaha benim yardmclarm kimdir? demiti. Havariler: Allahn yardmclar biziz dediler.
Sonra srloullarndan bir zmre inand, bir zmre inanmad. Sonra da Biz, inanm kimseleri,
dmanlarna kar glendirdik de onlar stn geldiler.
(109/61, Saff/10-14)
CUMA SRES
MEDNE DNEM
Necm: 662
1
Gklerde ve yeryznde olan eyler, btn evrenin hkmdar, tertemiz, her trl ktlk ve
eksiklikten uzak olan, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak
galip olan, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapan Allah noksan sfatlardan
arndrrlar.
2,3
O, Anakentliler/Mekkeliler iinde, kendilerinden olan ve Anakentlilere ve henz onlara
katlmam olan onlardan bakalarna Allahn yetlerini okuyan, onlar arndran, onlara kitab ve
hakszlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri reten
bir eli gnderendir. Onlar, nceden apak bir sapklk iinde olsalar da. Ve O, en stn, en
gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan,
bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
4
Eli gndermek, Allahn diledii kiilere verdii armaandr. Ve Allah, byk armaan
sahibidir.
(110/62, Cuma/1-4)
Necm: 663
5
Kendilerine Tevrt ykletilip de sonra onu tamayan kimselerin durumu, kitaplar tayan
eein durumu gibidir. Allahn yetlerini yalanlayan toplumun rnei ne ktdr! Ve Allah, irk
koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar toplumuna doru yolu gstermez.
6
De ki: Ey Yahudilemi kimseler! Eer insanlar arasnda yalnz kendinizin, Allahn
yaknlar/ yardmclar olduuna inanyorsanz, eer doru kimseler iseniz hemen lm isteyin.
7
Oysa onlar, ellerinin nden gnderdii eyler/ iledikleri sular yznden, lm asla
istemezler. Ve Allah, yanl; kendi zararlarna i yapanlar ok iyi bilendir.
8
De ki: phesiz sizin kendisinden katnz lm, kesinlikle size kavuacaktr. Sonra
grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gemii, gelecei ve alglanabilen her eyi bilene
dndrleceksiniz. O, size yapm olduunuz eyleri haber verecektir.
(110/62, Cuma/5-8)
Necm: 664
9
Ey iman etmi kiiler! Toplant gn salt iin [ml ynden ve zihinsel adan destek olma;
toplumu aydnlatma iin] seslenildii zaman, Allahn anlmasna hemen koun, al-verii brakn.
Eer bilirseniz, ite bu, sizin iin daha hayrldr.
10
Sonra da salt [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma]
gerekletirildiinde, hemen yeryznde daln ve Allahn armaanlarndan arayn. Ve zafer
kazanmanz, durumunuzu korumanz iin Allah ok ann.
(110/62, Cuma/9-10)
Necm: 665
11
Ve onlar, bir ticaret ve elence grdkleri zaman ona gittiler ve seni ayakta braktlar. De
ki: Allahn yannda bulunan eyler, elenceden ve ticaretten hayrldr. Ve Allah, rzk verenlerin
en hayrlsdr.
(110/62, Cuma/11)
FETH SRES
MEDNE DNEM
Necm: 666
1-3
phesiz Biz, Allah, senin gnahlarndan gemi ve gelecek olanlar balasn, sana olan
nimetini tamamlasn, seni dosdoru yola klavuzlasn ve Allah, sana ok gl bir zaferle yardm
etsin diye, sana apak bir fethi atk.
400
4
O, kendi imanlar ile birlikte, imanca fazlalasnlar diye mminlerin kalplerine kalbi teskin
eden gven ve yatma duygusu/moral indirendir. Gklerin ve yerin ordular da yalnzca
Allahndr. Ve Allah, en iyi bilendir, en iyi yasa koyandr.
(111/48, Fetih/1-4)
Necm: 667
7
Gklerin ve yeryznn ordular da Allahndr. Allah, en stn, en gl, en erefli, malp
edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi
engelleyen/salam yapandr.
8,9,5,6
phesiz Biz, Allaha ve Elisine iman etmeniz, Ona yardm etmeniz, Ona sayg
gstermeniz ve her zaman Onu her trl noksanlktan arndrmanz iin;
400 Burada Hudeybiye Bar Antlamas ve Rdvan Bitati'nden bahsedilmektedir. Hicretin zerinden 6 yl gemi ve bu sre
ierisinde kimse z yurdu ve akrabalar ile temas kuramamt. Muhcirlerde hasret ve gurbet duygular kabarm,
Ensr'da da Kabe'ye kar zlem olumutu. Bu nedenle Raslullah, Mekke'ye gitmek isteyenlerin hazrlanmasn istedi.
Zilkde'nin ilk Pazartesi gn [13 Mart 628] 1.400 kii ile Mekke'ye doru hareket edildi. Amacn bar olduunu
gstermek iin yanlarna, yolcu klc denilen kltan baka silah almadlar. Durumu renen Mekkeli mrikler, ne
pahasna olursa olsun Raslullah' Mekke'ye sokmama karar aldlar ve o'nun Mekke'ye daha fazla yaklamasna engel
olmak iin de Hlid b. Veld komutasnda 200 atldan oluan bir birlik gnderdiler. Bu arada Raslullah ile mminler
Mekke yaknlarndaki Hudeybiye mevkiine gelmilerdi. Raslullah, amalarn bildirmek, Mekke mriklerinin tutumunu
renmek iin Mekke'ye, savamak niyetinde olmayp yalnzca Kabe'yi ziyaret iin geldiklerini ve umre yapp
dneceklerini bildiren bir eli gnderdi. Buna ramen mrikler devesine vurup eliyi yere drerek ldrmek istediler.
Mekkeli olmayan baz kimseler araya girip eliyi kurtardlar. Eli geri dnerek durumu Raslullah'a anlatt. Mekkeli
mrikler, Mslmanlarn Mekke'ye girmesini kendileri iin byk onursuzluk sayyor ve Araplarn gznden
deceklerini dnyorlard. Mekke'de hl hatr saylan ve etkin birok akrabas bulunan Osman'n eli olarak
gnderilmesi nerisi zerine Raslullah Osman' Kurey'e gnderdi. Osman, nce Raslullah'n mesajn iletti ve, Biz
muharebeye gelmedik, yalnzca umre yapmak iin geldik dedi. Kureyliler Osman'a, stersen Kabe'yi tavaf et; ancak
hepinizin Mekke'ye girmesine ve Kabe'yi tavaf etmesine izin veremeyiz dediler. Reddetmesi zerine de Osman'
Mekke'de alkoyup gz hapsinde tuttular. Mslmanlar arasnda, Osman'n ldrld ayiasnn kmas zerine
Raslullah, mminleri biata davet etti. Btn mminler, lm pahasna da olsa savatan kamamak zere o'na biat
ettiler. Bu konu, srenin 10, 18 ve 19. yetlerinde yer almaktadr. Bu yetlerden hareketle bu biata, Biatu'r-Rdvn
[razlk biat] ve biat esnasnda altnda durulan aaca da eceretu'r-Rdvn [razlk aac] ad verilmitir. Sonra, Osman
ile ilgili lm haberinin aslsz olduu anlald. Bu arada karlkl eliler gidip geliyor, bir uzlama yolu aranyordu.
Mrikler Mslmanlar Mekke'ye sokmamaya kararl gzkyorlard. Raslullah ise, Biz savamak iin gelmedik.
Amacmz Kabe'yi ziyarettir, umre yapmaktr. Kureyliler savalarda zayf dmlerdir. Dilerlerse onlarla bir anlama
yapmak isterim. Kabul ederlerse ne l, aksi takdirde lnceye kadar onlarla savarm diyerek bar neriyordu.
Mekkeli mrikler, Allah Rasl'nn kararll yznden sava gze alamayarak; Osman' ve Mekke'deki bir ksm
Mslman serbest braktlar. Arkasndan, Suheyl b. Amr'n bakanlnda bir heyeti anlama yapmak zere Raslullah'a
gnderdiler. Burada Hudeybiye Andlamas yapld. Buna gre; 1) Mslmanlarla mrikler 10 yl savamayacaklar. 2)
Mslmanlar bu yl Kabe'yi ziyaretten vazgeerek geri dnecekler, ancak gelecek yl umre yapacaklar, mriklerin
boaltaca Mekke'de gn kalacaklar ve yanlarnda yolcu kllarndan baka silh tamayacaklar. 3) Mekke'den birisi
Mslman olarak Medne'ye snd zaman iade edilecek; fakat Medne'den Mekke'ye snanlar iade edilmeyecek. 4)
Arap kabileleri istedikleri taraflaanlama yapmakta serbest olacaklar.
artlarnn, grnte Mslmanlarn aleyhine olmas sebebiyle Mslmanlar byk bir hayal krklna uradlar ve Raslullah'a,
Sen Allah'n Rasl deil misin? Davamz hak dava deil mi? Bu zilleti neden kabul ediyoruz? diye serzenite
bulundular. Hudeybiye'de 19 gn kalndktan sonra Medne'ye doru yola kld. Yolda, bu sre indi.
mmin erkekler ve mmin kadnlar, iinde srekli kalanlar olarak, altlarndan rmaklar
akan cennetlere girdirmesi ve onlarn ktlklerini rtmesi iin ite bu, Allah katnda byk bir
kurtulutur;
ve Allah hakknda kt zanda bulunan o mnfk erkekler ve mnfk kadnlar, Allaha ortak
koan erkekleri ve ortak koan kadnlar azaplandrmas iin ktlk onlarn zerine olmutur.
Allah onlara gazap etmi, onlar dlam; rahmetinden mahrum brakm ve kendileri iin
cehennemi hazrlamtr. Oras ne kt bir yerdir!; seni, hit, mjdeleyici ve uyarc olmak zere
eli yaptk.
401
(111/48, Fetih/7-9, 5-6)
Necm: 668
10
phesiz sana ballk yemini eden u kimseler, gerekte Allaha ballk yemini
etmektedirler. Allahn gc; nimetleri, yardmlar onlarn glerinin; yardmlarnn, hizmetlerinin
zerindedir. O nedenle kim sznden dnerse, artk sadece kendisi aleyhine olmak zere
dnmtr. Kim de Allaha verdii sze vefa gsterirse, Allah ona hemen byk bir dl
verecektir.
11
Bedevi Araplardan geri braklm; sizinle gelmemi olanlar, sana yaknda, Mallarmz ve
ailelerimiz bizi megul etti/alkoydu. Hadi Allahtan bizim balanmamz dile diyeceklerdir.
Onlar, kalplerinde olmayan dilleriyle sylerler. De ki: Allah, size bir zarar dilediyse veya bir
yarar dilediyse Ona kar kimin bir eye gc yetebilir? Tam tersi Allah, yaptklarnzdan
haberdardr.
12
Aslnda siz, Eli ve mminlerin, ailelerine/yaknlarna sonsuza dek geri dnmeyeceklerini
sanmtnz. Bu sizin gnllerinize de gzel grnd. Ve siz, kt zanda bulundunuz ve
deiime/ykma uram bir toplum oldunuz.
13
Ve kim Allaha ve Elisine iman etmezse, bilsin ki phesiz Biz, kfirler; Allahn ilhln
ve rabliini bilerek reddeden kimseler iin lgn bir atei hazrlamzdr.
14
Ve gklerin ve yeryznn hkmranl Allahndr. O, dilediini balar dilediini
azaplandrr. Ve Allah, ok balayandr, ok merhamet edendir.
15
Siz, ganimetleri almak iin gittiinizde o geri kalanlar: Brakn bizi de sizi izleyelim
diyeceklerdir. Onlar, Allahn szn deitirmek isterler. De ki: Siz, asla bizimle
gelemeyeceksiniz. Allah, daha nce byle buyurmutur. Sonra onlar: Tam tersi, siz, bizi
kskanyorsunuz diyeceklerdir. Tam tersi onlar, pek az ey dnda anlamazlar.
16
Bedevi Araplardan, geri braklm olanlara de ki: Siz, yaknda ok kuvvetli bir topluma
kar arlacaksnz, onlarla savarsnz veya onlar Mslman olurlar. Artk, eer itaat ederseniz,
Allah size gzel bir dl verir. Ama nceden yan izdiiniz gibi yine yan izecek olursanz sizi
ackl bir azap ile azaplandrr.
17
Kr iin bir vebal yoktur, topal iin de bir vebal yoktur, hasta iin de bir vebal yoktur.
Bununla beraber kim Allaha ve Elisine itat ederse, Allah onu, altndan rmaklar akan cennetlere
girdirir. Kim de yan izerse, onu ackl bir azap ile azaplandrr.
(111/48, Fetih/10-17)
Necm: 669
18,19
Andolsun o aacn altnda sana ballk yemini ederlerken Allah, mminlerden raz
olmutur. te kalplerinde olan bilmi, onlara kalbi teskin eden, gven ve yatma duygusu/ moral
401 Bu pasaj, teknik gerekeler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Ayrntl aklamalar iin bkz.
Tebyn.
indirmi ve onlar pek yakn bir fetih ve alacaklar birok ganimetler ile dllendirmitir. Ve Allah,
en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olandr, en iyi yasa
koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
20,21
Ve Allah size, alacanz birok ganimetleri ve sizin g yetiremediiniz, ama Allahn
sizin iin kuatt baka eyleri, siz yararlanasnz ve mminlere bir almet olsun, Allah sizi
dosdoru yola klavuzlasn diye vaat etmitir. te Allah, bunu size hemen vermi ve insanlarn
ellerini sizden ekmitir. Ve Allah, her eye en iyi g yetirendir.
22,23
Ve eer kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi kimseler, sizinle
savasalard kesinlikle Allahn teden beri gelen kanunu/ uygulamas olarak arkalarna dnp
kaarlard. Allahn kanununda asla bir deiiklik bulamazsn. Sonra bir yol gsteren, koruyan
yakn ve yardmc da bulamazlard.
24,25
Ve Allah, sizi onlara kar muzaffer kldktan sonra Mekkenin vadisinde; Hudeybiyede,
Allahn diledii kimseyi rahmetine girdirmesi iin, onlarn ellerini sizden, sizin ellerinizi de
onlardan ekendir. Ve Allah, yaptklarnz en iyi grendir. Onlar, Allahn ilhln ve rabliini
kabul etmeyen ve sizi Mescid-i Haramdan ve ayarlanm hedylerin/ hac yapanlara gnderilen
yiyeceklerin yerlerine ulamasn engelleyen kimselerdir. Eer kendilerini henz tanmadnz,
bilmeyerek ezmek sretiyle kendilerinden sorumluluunuz olacak mmin erkekler, mmin
kadnlar olmasayd, eer onlar, birbirinden ayrlm olsalard kesinlikle onlardan Allahn ilhlna
ve rabliine inanmayan kimseleri ackl bir azapla azaplandrrdk.
26
Hani kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimseler, cahiliye kalnts
gurur ve soy asabiyetini, tutuculuu kendi kalplerinde alevlendirip kkrttklar zaman, hemen
Allah, Elisinin ve mminlerin zerine kalbi teskin eden gven ve yatma duygusunu/ morali
indirmi ve o mminlerin takv/Allahn korumas altna girme szne ilzam etmiti/sadk
kalmalarn salamt. Zaten onlar, buna lyk ve ehil idiler. Allah, her eyi en iyi bilendir.
(111/48, Fetih/18-26)
Necm: 670
27
Andolsun ki Allah, Elisine o grnty; Siz, Allah dilerse kesinlikle, gven iinde
balarnz tra etmi ve ksaltm kiiler olarak, korkmadan Mescid-i Harama gireceksiniz
vizyonunu hak ile doru kard. yleyse Allah, sizin bilmediinizi bilir. Sonra da size bundan
ast/yakn bir fetih kld.
28
Allah, hak dini btn dinlere stn klmak iin, Elisini doru yol klavuzu Kurn ve hak
din ile gnderendir. hit olarak da Allah yeter.
(111/48, Fetih/27-28)
Necm: 671
29
Muhammed, Allahn elisidir./Allahn elisi Muhammed ve onunla beraber olan kimseler
de, Allahn, kendileriyle dmanlar fkelendirmesi iin kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddeden kimselere kar etin, kendi aralarnda merhametlidirler. Sen onlar, Allahn
fazlndan ve bir honutluk isteyerek Allahn birliini retenler, boyun eip teslimiyet gsterenler
olarak grrsn. Onlarn Allaha teslimiyetlerinden nianlar, tm varlklarnda/ her taraflarnda
belli olur. Bu, onlarn Tevrttaki rnekleridir. Onlarn ncldeki rnekleri de, filizini yarp
karm, sonra onu kuvvetlendirerek kalnlam, sonra da gvdesi zerine dikilmi bir ekin
gibidir. Bu, ziraatlarn da houna gider. Allah, onlardan iman eden ve dzeltmeye ynelik iler
yapan kimselere balama ve byk bir dl sz vermitir.
(111/48, Fetih/29)
MDE SRES
MEDNE DNEM
Necm: 672
1
Ey iman etmi kimseler! Szlemeleri yerine getirin. Siz, dokunulmaz iken [hac/yksek
ilhyat eitimini srdrrken] avlanmay helal grmeksizin, size okunacaklar hari, drt bacakl,
iki trnakl, gevi getiren ve ot yiyen hayvanlarn kusursuzlar/gerdanlkszlar size helal klnd.
phesiz Allah, dilediini hkmeder; diledii yasay koyar.
2
Ey iman etmi kimseler! Allahn almetlerine, haram aya, hedye/hac yapanlara yiyecek
yollamaya, hediye etmeye, gerdanlklarna [hac yapanlarn/orada yksek ilhyat eitimi iin
bulunanlarn yemesi iin gnderilen hayvanlara konulan iaretlerine] ve Rablerinden ltuf ve rza
bekleyerek Beytl-Harama/hac grevi yapmak isteyenlere saygszlk etmeyin. Dokunulmazlnz
kalktnda/hac greviniz bittiinde de avlann. Sizi Mescid-i Haramdan evirdiklerinden dolay
bir topluma kar olan kininiz, sizi saldrya da sevk etmesin. Ve iyi adamlk ve Allahn
korumas altna girme zerinde yardmlan, gnah ve dmanlk zerinde yardmlamayn. Ve
Allahn korumas altna girin. Hi phesiz Allah, azab/kovuturmas ok etin olandr.
3
Size le, kan, domuzun eti, Allahtan bakasnn ad anlarak kesilen, boulmu, vurulmu,
yukardan dm, boynuzlanm, yrtc hayvanlarn yiyip de canl iken kesmedikleriniz, dikili
talar zerine boazlananlar ve fal oklaryla ksmet aramanz haram klnd. Bunlarn hepsi doru
yoldan kmaktr. Bugn u kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u
kimseler, sizin dininizden mitsizlie dmlerdir. yleyse onlara saygyla, sevgiyle, bilgiyle
rperti duymayn. Bana saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duyun. Bugn dininizi sizin iin kemale
erdirdim, size nimetimi tamamladm. Size din olarak da slma raz oldum. Artk kim son derece
alk iinde, gnaha istekle ynelmeden zorda kalrsa, bilsin ki phesiz Allah, kullarnn
gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir.
(112/5, Mide/1-3)
Necm: 673
4
Sana, kendilerine neyin helal klndn soruyorlar. De ki: Size iyi ve temiz eyler ve
Allahn size rettiinden reterek yetitirdiiniz avc hayvanlarn avlar helal klnd. Artk
onlarn sizin iin tuttuklarndan yiyin ve zerine Allahn adn ann ve Allahn korumas altna
girin. phesiz Allah, hesab pek abuk grendir.
5
Bugn size iyi ve temiz eyler helal klnd. Kitap verilenlerin yemei size helal, sizin de
yemeiniz onlara helaldir. Mminlerden zgr kadnlar ile sizden nce kendilerine Kitap
verilenlerden zgr kadnlar da, nikhlayarak koruma altna alnm biri yapmak, zina etmemek
ve gizlice dostlar edinmemek artyla kendilerine mehirlerini
402
dediiniz durumlarda size helal
klnd. Kim iman tanmayp kfrederse; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddederse, artk
kesinlikle onun yapt boa gitmitir ve o, hirette kayba/zarara urayp ac eken kimselerdendir.
(112/5, Mide/4,5)
Necm: 674
6
Ey iman etmi kiiler! Salta [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu
aydnlatma kurumlarna] doru kalktnz/toplum iine ktnz zaman, hemen yzlerinizi ve
402 Bkz. 345 nolu not.
dirseklere kadar ellerinizi ykayn. Balarnz ve iki topua kadar ayaklarnz el ile silin. Ve eer
cnp/ar ehvet nedeniyle aklnz banda olmayacak durumda iseniz temizlik stne temizlik
yapn [cinsel ilikiye girin, orgazm olun ve ykann]. Ve eer hasta iseniz yahut yolculukta iseniz
yahut sizden birisi tuvaletten gelmise yahut kadnlarla temaslatysanz/cinsel ilikiye girdiyseniz,
sonra da su bulamamsanz, hemen temiz bir topraa ynelin. Sonra da temiz topraktan yzlerinizi
ve ellerinizi el ile silin. Allah, size herhangi bir glk karmak istemez, fakat sizi temizlemek ve
kendinize verilen nimetlerin karln demeniz iin zerinizdeki nimetini tamamlamak ister.
7
Ve Allahn, zerinizdeki nimetini ve ittik, itaat ettik dediinizde sizden ald,
Kendisiyle szletiiniz, kesin szlemesini hatrlayn. Ve Allahn korumas altna girin.
phesiz Allah, gslerin iindekini ok iyi bilendir.
8
Ey iman etmi kiiler! Allah iin, hakkaniyeti ayakta tutan tanklar olunuz. Ve bir topluma
olan kininiz, sizi adaletsizlik yapmaya srklemesin. Adaletli olun, adaletli olmak, Allahn
korumas altna girmeye daha yakndr. Allahn korumas altna girin. phesiz Allah,
yaptklarnza haberdardr.
9
Allah, iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimselere vaat etmitir: Balanma ve
byk dl yalnzca onlaradr.
10
nkr eden ve yetlerimizi yalanlayan kimseler de; ite onlar, cehennemin ashbdr.
11
Ey iman etmi kimseler! Allahn sizin zerinizde olan nimetini hatrlayn. Hani bir topluluk
size el uzatmaya yeltenmiti de, Allah onlarn ellerini sizden ekmiti. Ve Allahn korumas altna
girin. Artk mminler de yalnzca Allaha iin sonunu havale etsinler.
(112/5, Mide/6-11)
Necm: 675
12
Ve andolsun ki Allah, srloullarnn salam szn almt. Ve Biz, kendilerinden on iki
mfetti/bakan gndermitik. Ve Allah demiti ki: Ben, kesinlikle sizinle beraberim. Salt ikame
eder [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturur, ayakta
tutar], zekt/verginizi verir, elilerime iman eder, onlar destekler ve Allaha gzelce dn
verirseniz, andolsun ki sizden ktlklerinizi rteceim ve sizi altndan rmaklar akan cennetlere
girdireceim. te sizden her kim de, bundan sonra kfrederse; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddederse, artk kesinlikle yolun dorusunu kaybetmi olur.
13
Sonra da szlerini bozmalar sebebiyle onlar dladk ve kalplerine katlk koyduk. Onlar
kelimeyi/ szc yerlerinden/ z anlamlarndan deitirirler. tlendiklerinin nemli bir
blmn de terk ettiler. lerinden pek az hari, onlardan daima bir hainlik grrsn. Yine de sen,
onlar affet ve aldr etme. phesiz Allah, iyilik-gzellik retenleri sever.

14
Biz, Nasarayz/Hristiyanz diyenlerden de salam szlerini almtk. Onlar da kendilerine
hatrlatlan eylerin ounu terk ediverdiler. Biz de onlarn arasna, kymete kadar srecek kin ve
dmanlk yerletirdik. Allah, yaknda yapp retmi olduklarn onlara haber verecektir.
(112/5, Mide/12-14)
Necm: 676
15,16
Ey Kitap Ehli! Kesinlikle, Kitaptan gizlemi olduunuz eylerin ounu aa koyan,
oundan da vazgeen Bizim Elimiz size geldi. Kesinlikle size, Allahtan bir k ve apak bir
Kitap geldi. Allah, o Kitabla kendi rzasna uyanlar selmet yollarna klavuzlar. Onlar Kendi
bilgisi ile karanlklardan aydnla karr ve onlar dosdoru yola klavuzlar.
17
Andolsun ki phesiz Allah, Meryem olu Mesihin ta kendisidir diyen kimseler kfir;
Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler olmulardr. De ki: Peki, Allah, Meryem
olu Mesihi, anasn ve btn yeryzndeki kimseleri deiime/ ykma uratmak istese, Ona kar
kim bir ey yapabilir. Gklerin, yeryznn ve ikisi arasndakilerin mlkiyeti de sadece Allaha
aittir. O, dilediini oluturandr. Ve Allah, her eye en iyi g yetirendir.
18
Ve Yahudiler, Hristiyanlar, Biz, Allahn oullaryz ve Onun sevgilileriyiz dediler. De
ki: Madem yle niin gnahlarnz sebebiyle Allah size azap ediyor? Tam tersi, siz, Onun
oluturduklarndan birer beersiniz. O diledii kiiyi balar, dilediine azap eder. Gklerin, yerin
ve ikisi arasnda bulunan her eyin sahiplii, ynetimi de Allahndr. Dn de yalnzca Onadr.
19
Ey Kitap Ehli! Elilerin arasnn kesildii bir srada, Bize bir mjdeleyici ve uyarc
gelmedi demeyiniz diye, size tebyn yapan/ aka ortaya koyan Elimiz geldi. te kesinlikle
mjdeleyici ve uyarc size geldi. Allah, her eye en ok gc yetendir.
20,21
Ve hani Ms, toplumuna: Ey toplumum! Allahn zerinizdeki nimetini hatrlayn. Hani
Allah, iinizden peygamberler gnderdi. Sizi de hkmdarlar kld. Ve lemlerden hibir kimseye
vermediini size verdi. Ey toplumum! Allahn size yazd temizlenmi topraa girin, geriye
dnmeyin, yoksa kayba urayanlar olarak dnersiniz dedi.
22
Onlar, Ey Ms! phesiz orada zorba bir toplum var. Onlar oradan kmadka da biz
oraya asla girmeyiz. yet onlar, oradan karlarsa, phesiz biz de artk girenleriz dediler.
23
Korkanlardan ve Allahn kendilerine nimet verdii iki adam dedi ki: Onlarn zerlerine
kapdan girin. te, oradan girerseniz phesiz siz, galip olanlarsnz. Eer inanyorsanz da artk
yalnzca Allaha iin sonucunu havale edin.
24
Msnn toplumu: Ey Ms! phesiz biz, onlar orada olduu srece biz oraya asla
girmeyiz. Artk sen ve Rabbin gidin de savan. phesiz biz, burada oturanlarz dediler.
25
Ms: Rabbim! Ben, kendimle kardeimden bakasna sz geiremiyorum. Artk bizimle
bu hak yoldan kmlar toplumunun arasn ayr dedi.
26
Allah dedi ki: Artk temizlenmi topraklar onlara krk sene haram klnmtr. Yeryznde
akn akn dolaacaklar. O nedenle sen, hak yoldan km o toplum iin tasalanma!
(112/5, Mide/15-26)
Necm: 677
27-29
Onlara iki demolunun haberini de hakkyla oku. Hani her ikisi birer kurban
sunmulard da birinden kabul edilmi, dierinden kabul edilmemiti. O: Seni kesinlikle
ldreceim dedi. Dieri: Allah, yalnz Kendisinin korumas altna girmi kiilerden kabul eder.
Sen, beni ldrmek iin elini bana uzatsan da, ben, elimi, seni ldrmek iin uzatacak deilim
[ben, elimi seni etkisiz klmak iin uzatrm]. phesiz ben, lemlerin Rabbi Allahtan korkarm.
phesiz ben, isterim ki sen, beni ldrmen nedeniyle oluacak gnah ve kendi gnahn yklenip
de Atein ashbndan olasn! irk koarak, kfrederek yanl; kendi zararlarna i yapanlarn da
cezas budur! dedi.
30
Bunun zerine kurban kabul edilmeyenin egosu kendisine, kardeini ldrmeyi kolay
gsterdi, sonra da onu ldrd. Kendisi de zarara urayanlardan oluverdi.
31
Sonra Allah, hemen ona kardeinin cesedini nasl gmmekte olduunu gstermek iin
topra eeleyen bir karga gnderdi. O, Yazklar olsun bana, ben, u karga gibi olmaklmla ciz
mi oldum da kardeimin cesedini gmyorum. dedi. Sonra da piman olanlardan oldu.
32
te bunun iin Biz, srloullarna: phesiz her kim bir zat veya yeryznde
bozgunculuk karl olmadan bir zat ldrrse artk btn insanlar ldrm gibi olur. Kim de
bir zatn yaamasna sebep olursa, btn insanlar yaatm gibi olur eklinde farz kldk. Ve
kesinlikle onlara elilerimiz ak deliller ile geldiler. Sonra da phesiz onlarn birou, kesinlikle
yeryznde ar davranan kimselerdir.
(112/5, Mide/27-32)
Necm: 678
33,34
Allaha ve Elisine kar savaan; bozum yapmaya teebbs etmi olan ve yeryznde
kargaa karmaya alanlarn siz onlar zerine gl olmazdan/onlar yakalayp denetim altna
almazdan nce hatalarndan dnenler hari karl, ancak ldrlmeleri veya aslmalar yahut
ayak ve ellerinin aprazlama/ arka arkaya kesilmesi, ya da bulunduklar yerden srgn
edilmeleridir. Bu, onlar iin dnyada bir aalktr. hirette de onlar iin byk bir azap vardr.
Artk iyi bilin ki Allah, ok balayan ve ok merhamet edendir.
(112/5, Mide/33-34)
Necm: 679
35
Ey iman etmi olan kiiler! Kurtulmanz, zafer kazanmanz iin, Allahn korumas altna
girin, Ona, yaklatracak/ ulatracak eyleri arayn ve Onun yolunda gayret gsterin.
36
phesiz, kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kimseler; btn
yeryzndekiler ve onunla birlikte bir o kadar daha, kymet gnnn azabndan kurtulmalk
vermek iin kendilerinin olsa, onlardan kabul edilmez. Ve onlar iin can yakc bir azap vardr.
37
Onlar, Ateten kmak isterler. Ama oradan kanlar deillerdir. Ve onlar iin devaml bir
azap vardr.
(112/5, Mide/35-37)
Necm: 680
38
Hrsz erkek ve hrsz kadn; bunlarn yaptklarna karlk, Allahtan bir engelleyici
uygulama olarak hemen ikisinin de gcn/glerini kesin. Ve Allah, en stn, en gl, en erefli,
malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi
engelleyen/salam yapandr.
39
Sonra kim yapt hakszlktan sonra tevbe eder ve dzeltirse, bilsin ki phesiz Allah, onun
tevbesini kabul eder. phesiz Allah, ok balayandr, ok merhamet edendir.
40
Gklerin ve yerin
sahipliinin, ynetiminin Allaha ait olduunu bilmedin mi? O, dilediine azap eder, dilediini de
balar? Ve Allah, her eye en iyi g yetirendir.
(112/5, Mide/38-40)
Necm: 681
41
Ey Eli! Kalpleri iman etmedii hlde azlaryla nandk diyen kimseler ve
Yahudilemilerden, durmadan yalana kulak veren ve sana gelmeyen kimseler iin dinleyen/
casusluk eden, kfr; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedi iinde kouan u kimseler
seni zmesin. Onlar, kelimeyi yerlerinden kaydrp deitirirler. Eer size u verilirse hemen aln,
o verilmezse saknn! derler. Allah, bir kimseyi dinden kma ateine drmek isterse, sen
Allaha kar, onun lehine hibir ey yapamazsn. Onlar, Allahn kalplerini temizlemek istemedii
kimselerdir. Onlar iin dnyada rezillik vardr ve hirette onlara ok byk bir azap vardr.
42
Yalana ok kulak verenler, haram ok yiyenler; artk onlar, eer sana gelirlerse, aralarnda
hkmet ya da onlara mesafeli dur. Ve eer onlara mesafeli durursan, artk sana hibir zaman zarar
veremezler. Ve eer hkmedersen, o zaman aralarnda hakkaniyetle hkmet. phesiz Allah,
hakkaniyetle davrananlar sever.
43
inde Allahn hkm bulunan Tevrt yanlarnda iken seni nasl hakem yapyorlar da ondan
sonra da geri duruyorlar? Onlar, inanan kimseler deillerdir.
44
inde doru yol rehberi ve k bulunan Tevrt, phesiz Biz indirdik. Mslmanlam
kiiler olan peygamberler onunla Yahudilere hkmederler, kendilerini Allaha adam kiiler ve
hahamlar da, Allahn kitabndan kendilerinden korumalar istenilen ve kendilerinin de zerine
tanklk ettikleri eylerle hkmederler. nsanlara sayg duyup rpermeyin, Bana sayg duyup
rperin. Benim yetlerimi de az bir paraya satmayn. Ve kim Allahn indirdiiyle hkmetmezse,
ite onlar kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselerin ta kendileridir.
45
Ve Biz, Tevrtta onlara, zata zat, gze gz, buruna burun, kulaa kulak, die di yazdk.
Yaralara ksas vardr. Bununla beraber kim ksas hakkn balarsa, bu kendisi iin kefaret olur.
Ve kim Allahn indirdiiyle hkmetmezse, ite onlar yanl; kendi zararlarna i yapanlarn ta
kendileridir.
46
Ve Biz o peygamberlerin izleri zerine, yanlarndaki Tevrttan iinde konu edilenleri
dorulayc olarak Meryem olu snn gelmesini saladk. Ve ona Tevrttan iinde konu
edilenleri dorulamak, Allahn korumas altna girmi kiilere yol gsterme ve t olmak zere
iinde yol gsterme olan ncli verdik.
47
ncl ehli de Allahn onda indirdikleriyle hkmetsinler. Kim, Allahn indirdii ile
hkmetmezse, artk ite onlar, hak yoldan kanlarn ta kendileridir.
48
Sana da Tevrtn bir blmnden kendisinin iinde konu edilenleri dorulayan ve onlar
kollayp koruyan olarak hak ile Kitab/Kurn indirdik. yleyse onlarn aralarnda Allahn
indirdii ile hkmet. Sana gelen haktan saparak onlarn arzu ve heveslerine uyma. Ve Biz, sizden
hepiniz iin bir yol haritas/ toplu yaam ilkeleri ve yol belirledik. Ve eer Allah dileseydi sizi tek
bir nderli toplum yapard, fakat size verdiklerinde sizi ypratmak/ denemek iin byle yapmad.
yleyse iyiliklere yarn. Hepinizin dn yalnzca Allahadr. Sonra O, kendisi hakknda
anlamazla dtnz eyleri size haber verecektir.
49
Sen, yine aralarnda Allahn indirdiiyle hkmet, onlarn tutkularna uyma. Allahn sana
indirdiinin bir ksmndan seni davandan vazgeirerek atee atmalarndan sakn. Artk srt
evirirlerse, artk bil ki phesiz Allah, bir ksm gnahlar sebebiyle/ gnahlarnn acsyla onlar
musibete uratmak istiyor. Ve phesiz insanlardan pek ou kesinlikle hak yoldan kan
kimselerdir.
50
Yoksa cahiliyye hkmn m aryorlar? Kesinlikle bilen bir toplum iin, hkm ynnden
Allahtan daha gzel kim olabilir?
(112/5, Mide/41-50)
Necm: 682
51
Ey iman etmi kimseler! Yahudileri ve Nasaray/Hristiyanlar yardmc, yol gsterici,
koruyucu yaknlar edinmeyin. Onlar birbirlerinin koruyucu, yol gsterici yakndrlar. Sizden kim
onlar mtevelli [koruyucu, gzetici, ynetici] yaparsa, artk o, phesiz onlardandr. phesiz
Allah, irk koarak, kfrederek yanl; kendi zararlarna i yapanlar topluluunu klavuzlamaz.
(112/5, Mide/51)
Necm: 683
52
Bundan sonra kalplerinde hastalk bulunan kimselerin: Bize bir felaket gelmesinden
rperiyoruz diyerek, onlarn iinde koutuklarn greceksin. Artk umulur ki Allah, bir fetih
veya katndan bir emir getirir de ilerinde gizlediklerine piman olan kimseler olurlar.
53
Ve iman etmi kiiler: Kesinlikle, sizinle beraber olduklarna dair, Allaha btn gleriyle
yemin edenler bunlar m? derler. Onlarn amelleri boa gitmitir ve onlar kaybedenler olmulardr.
(112/5, Mide/52-53)
Necm: 684
54
Ey iman etmi kimseler! Sizden kim dininden dnerse, bilsin ki Allah yaknda mminlere
kar yumuak, kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselere kar da onurlu
ve iddetli bir toplum getirir ki Allah, onlar sever, onlar da Onu severler; onlar, Allah yolunda
aba harcarlar ve hibir knaycnn knamasndan korkmazlar. Bu, Allahn dilediine verdii bir
armaandr. Allah, bilgisi ve rahmeti geni ve snrsz olandr, ok iyi bilendir.
55
Sizin yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknnz, sadece Allahtr, Onun Elisidir, bir de
Allah birleyerek salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu
aydnlatma kurumlar oluturan, ayakta tutan], zekt/vergiyi veren iman etmi kimselerdir.
56
Allah, Onun Elisini ve iman edenleri kendine yardmc, yol gsterici, koruyucu yakn
kabul edenler bilsinler ki, kesinlikle Allahn taraftarlar, galip olanlarn ta kendileridir.
(112/5, Mide/54-56)
Necm: 685
57
Ey iman etmi kimseler! Sizden nce kendilerine Kitap verilmi olanlardan ve kfirlerden;
Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerden, dininizi alay ve elence edinen kimseleri
yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar edinmeyin. Eer mminler iseniz de Allahn korumas
altna girin.
58
Ve siz, onlar salta [ml ynden ve zihinsel adan destek olmaya; toplumu aydnlatmaya]
ardnz zaman, onlar, onu alay ve elence edinirler. Bu, onlarn, akllarn kullanmayan bir
toplum olmalarndandr.
59
De ki: Ey Kitap Ehli! Bizim, sadece Allaha, bize indirilene ve daha nce indirilene
inanmamz ve phesiz sizin ounuzun hak yoldan km kimse olmas yznden mi bizden
holanmyorsunuz?
60
De ki: Allah katnda cezaya arptrlma bakmndan bunlardan daha ktsn size haber
vereyim mi? Allah, kimleri dlam ve gazabna uratmsa; kimlerden maymunlar, domuzlar ve
eytana tapanlar yapmsa, ite bunlar, meknca ktdr ve yolun dorusundan daha ok
kaybolmulardr.
61
Onlar, size geldikleri zaman da, man ettik dediler. Hlbuki kfr; Allahn ilhln ve
rabliini bilerek reddedi ile girdiler ve onlar kesinlikle kfrle kmlardr. Ve Allah, onlarn
gizlemi olduklarn en iyi bilendir.
62
Onlardan pek ounun, gnah ilemede, dmanlkta ve haram yemede yartklarn
grrsn. Bu yaptklar eyler ne kadar da ktdr!
63
Kendilerini Allaha adam kiilerin ve din bilginlerinin onlar, gnah sylemekten ve
haram yemekten men etmeleri gerekmez miydi? Yapp rettikleri eyler ne ktdr!
64
Ve Yahudiler, Allahn eli skdr dediler. Syledikleri eyler nedeniyle kendi elleri
baland ve onlar dland. Tam tersi Allahn iki eli aktr; diledii gibi harcar. Ve andolsun ki
Rabbinden sana indirilen, onlarn ounda azgnlk ve kfr; Allahn ilhln ve rabliini bilerek
reddetme asndan art yapar. Ve Biz, o Yahudilerin aralarna kymete kadar dmanlk ve kin
attk. Ne zaman sava/ bozum yapmak iin bir ate yakmlarsa, Allah onu sndrmtr. Ve onlar,
yeryznde bozgunculua koarlar. Oysa Allah, bozguncular sevmez.
65
Ve eer Kitap Ehli iman etmi ve Allahn korumas altna girmi olsalard, kesinlikle
onlarn ktlklerini rter ve kesinlikle nimeti bol olan cennetlere koyardk.
66
Ve hi kukusuz eer onlar Tevrt, ncli ve kendilerine Rablerinden indirilen Kurn
ayakta tutsalard, elbette stlerinden ve ayaklarnn altndan [her ynden] besleneceklerdi.
Onlardan bir ksm orta yol tutan; bazsna inanp bazsna inanmayan, inanmad hlde inanm
gzken nderli bir toplumdur. Ve onlardan ounun yapmakta olduklar ne ktdr!
(112/5, Mide/57-66)
Necm: 686
67
Ey Rasl! Rabbinden sana indirileni tebli et. Ve eer bunu yapmazsan, o zaman Onun
verdii elilik grevini yerine getirmemi olursun. Allah da seni insanlardan koruyacaktr.
phesiz Allah, kfirler; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddedenler toplumuna
klavuzluk etmez.
68
De ki: Ey Kitap Ehli! Tevrt, ncli ve Rabbinizden size indirilen kurallar hayata
geirmedike hibir ey zerinde deilsiniz. phesiz ki Rabbinden sana indirilenler, onlarn
ounda azgnl ve kfr; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmeyi artryor. yleyse
kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedenler toplumu iin zlme!
(112/5, Mide/67-68)
Necm: 687
69
phesiz u iman etmi kiiler, Yahudilemi kiiler, Sabiler/doal dindarlar ve Nasraniler;
kim Allaha ve hiret gnne iman eder ve slihi ilerse, artk onlar iin bir korku yoktur, onlar
mahzun da olmayacaklardr.
(112/5, Mide/69)
Necm: 688
70,71
Andolsun ki Biz, srloullarnn szlemesini aldk ve kendilerine eliler gnderdik; ne
zaman ki onlara eli, nefislerinin holanmad bir eyi getirdi, bir ksmn yalanladlar, bir ksmn
da ldryorlar.
Ve onlar, bir sosyal yangn olmayacan sandlar da krletiler ve sarlatlar. Sonra Allah,
onlarn tevbesini kabul etti. Sonra yine onlardan ou krleti, sarlat. Ve Allah, onlarn
yaptklar eyleri en iyi grendir.
(112/5, Mide/70-71)
Necm: 689
72
Andolsun, Allah, Meryem olu Mesihin kendisidir diyen kimseler kesinlikle kfir;
Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden birileri olmulardr. Hlbuki Mesih, Ey
srloullar! Benim Rabbim ve sizin Rabbiniz Allaha kulluk edin. phesiz kim Allaha ortak
koarsa kesinlikle Allah ona cenneti haram eder, onun barna da Atetir. Ve irk koarak,
kfrederek yanl; kendi zararlarna i yapanlar iin yardmclardan kimse yoktur demiti.
73
Andolsun, Allah n ncsdr diyen kimseler kesinlikle kfir; Allahn ilhln ve
rabliini bilerek reddeden birileri olmulardr. Oysa tek ilhtan baka ilh yoktur. Eer
sylediklerinden vazgemezlerse, kesinlikle onlardan kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddetmi olan kimselere ac veren bir azap dokunacaktr.
74
Hl onlar, Allaha hatalardan dn yapmaz ve Ondan af dilemezler mi? Allah ok
balayandr, ok merhamet edendir.
75
Meryemin olu Mesih, sadece bir elidir. Ondan nce de eliler gelip gemitir. Anas da
dosdoru bir kadndr. Her ikisi de yemek yerlerdi. Bak, onlara yetleri nasl aa koyuyoruz.
Sonra yine bak, onlar nasl dndrlyorlar!
76
De ki: Allahn astlarndan sizin iin zarar vermeye ve yarar salamaya gc yetmeyen
eylere mi kulluk ediyorsunuz? Oysa Allah, ok iyi iitendir, ok iyi bilendir.
77
De ki: Ey Kitap Ehli! Dininizde hakkn dnda arla gitmeyin. Daha evvel sapm,
biroklarn saptrm ve hak yolun ortasndan sapm bir toplumun tutkularna da uymayn.
78
srloullarndan u kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden u kimseler,
Dvd ve Meryemin olu s diliyle dlanmlardr. Bu, onlarn isyan etmeleri ve ar gitmeleri
sebebiyledir.
79
Onlar, yaptklar ktlklerde birbirlerine engel olmuyorlard. Elbette, yapp durduklar ey
ne kt idi!
80
Onlardan birounu, kfirleri; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kiileri;
kollayc, gzetici, ynetici yaptklarn grrsn. Benliklerinin kendilerinin nne getirdii ey;
Allahn kendilerine gazap etmesi ne kadar ktdr! Onlar, azap iinde de srekli kalcdrlar.
81
Ve eer onlar, Allaha, Peygambere ve Ona indirilene inanm olsalard, onlar koruyucu,
yol gsterici yaknlar edinmezlerdi. Velkin onlardan birou yoldan km kimselerdir.
82
Sen, kesinlikle iman eden kiilere kar dmanlk ynnden insanlarn en iddetlisi olarak,
o Yahudileri ve o ortak koan kimseleri bulursun. Ve kesinlikle iman eden kimselere sevgi
bakmndan en yakn olarak da, phesiz biz, Nasraniyiz/Hristiyanlarz diyen kimseleri bulursun.
Bu, kendi ilerinde keiler ve rahipler olduundan ve onlar byklk taslamadklarndan
dolaydr.
83,84
Ve onlar, Eliye indirilen Kurn dinledikleri zaman, onun hak olduunu
rendiklerinden dolay gzlerinin yala dolduunu grrsn. Onlar: Rabbimiz! Biz iman ettik,
bizi hitler ile birlikte yaz! ve Biz, Rabbimizin bizi slihler toplumu ile birlikte girdirmesini
umarken, Allaha ve haktan bize gelen eylere neden inanmayalm! derler.
85,86
Allah da, onlarn byle demeleri nedeniyle, onlar, iinde srekli kalanlar olarak,
altlarndan rmaklar akan cennetler ile dllendirmitir. Ve ite bu, iyilik-gzellik retenlerin
karldr. nkr eden ve yetlerimizi yalanlayan kimseler; ite onlar, cehennemin ashbdr.
(112/5, Mide/72-86)
Necm: 690
87
Ey iman eden kimseler! Allahn size helal kld temiz-nefis-gzel eyleri haram
saymayn. Ve ar gitmeyin. phesiz Allah, ar gidenleri sevmez.
88
Ve Allahn size verdii rzklardan helal ve temiz olarak yiyin ve siz, inandnz Allahn
korumas altna girin.
89
Allah, sizi, kastsz olarak yaptnz/az alkanl yeminlerinizden sorumlu tutmaz. Fakat
kastl yaptnz/szlemeler oluturduunuz yeminlerinizden sizi sorumlu tutar; onun kefareti,
ehlinize yedirdiinizin en hayrlsndan/en iyisinden on miskini yedirmek veya giydirmektir.
Veyahut da bir kleyi zgrletirmektir. Verecek bir ey bulamayan kimse iin de gn oru
tutmaktr. Bu, bozduunuz zaman yeminlerinizin kefaretidir. Ve yeminlerinizi koruyun. te Allah,
karln dersiniz diye yetlerini sizin iin byle aa koyar.
90
Ey iman etmi kiiler! Hamr [iki/herhangi bir yolla akl rtmek], kumar; her trl kolay
kazan amal ans oyunu, kulluk edilen nesneleri, kiileri temsil eden iaretler; emboller ve fal
oklar; tm kehanet ara ve gereleri ancak eytan iinden zarar veren eylerdir. yleyse
durumunuzu korumanz, kurtulmanz iin bu eytan iinden kann.
91
Gerekten eytan, hamr ve kumarda sizin aranza dmanlk ve kin sokmak ve sizi, Allahn
anlmasndan, dnden ve salttan [ml ynden ve zihinsel adan destek olmakdan; toplumu
aydnlatmaktan] alkoymak ister. yleyse sona erdirmi kiiler/vazgemi kiiler misiniz?
92
Ve Allaha itaat edin, Eliye itaat edin ve saknp tedbirli olun. Artk eer uzak durursanz,
biliniz ki, Elimize den sadece apak teblidir.
93
nanan ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimselere, Allahn korumas altna girdikleri,
inandklar, dzeltmeye ynelik iler yaptklar, sonra Allahn korumas altna girdikleri,
inandklar ve sonra Allahn korumas altna girdikleri ve iyilik-gzellik rettikleri zaman, tatm
olduklarndan dolay bir sorumluluk yoktur. Ve Allah, iyilik-gzellik retenleri sever.
94
Ey iman etmi kimseler! Kesinlikle Allah, ssz yerlerde kimin Kendisinden korktuunu
bildirmek iin sizi bir eyle; ellerinizin ve mzraklarnzn eriecei bir avla snar. yleyse kim
bundan sonra snr aarsa artk ackl azap onun iindir.
95
Ey iman etmi kimseler! Siz, dokunulmaz iken/ hac grevini srdrrken av hayvan
ldrmeyin. inizden kim kasten onu ldrrse, yapt iin vebalini tatmas iin, Kabeye
ulaacak bir hedy/ yiyecek olarak hediye edilen hayvan olmak zere ldrd hayvann benzeri
ona ceza olacak, buna iinizden iki adaletli kii hkmeder yahut kefaret olarak miskinleri
doyurmak yahut onun dengi oru tutmaktr. Allah gemii affetmitir. Fakat kim de tekrarlarsa,
Allah yakalayp cezalandrarak adaleti salar. Ve Allah, en stn, en gl, en erefli, malp
edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, suluyu yakalayp cezalandrarak adaleti salama
ilkesi sahibidir.
96
Su av ve onun yenilmesi, size ve yolculara yarar olmak zere size helal klnd. Kara av
ise, siz hac grevi srdrr olduunuz mddete size haram edilmitir. Ve Kendisine
toplanacanz Allahn korumas altna girin.
97
Allah, Kabeyi; o Beyt-i Haram, haram ay, hac yapanlara yiyecek olarak hayvan hediye
etmeyi ve gerdanlklar/hac yapanlarn yemesi iin gnderilen hayvanlara konulan iaretleri
insanlar iin bir ayaa kalk; silkini, kendilerini kurtar yapt. Bu, Allahn gklerde ve yerde
olan her eyi bildiini ve Allahn her eyi hakkyla bilici olduunu sizin de bilmeniz iindir.
98
phesiz Allahn cezasnn ok iddetli olduunu ve phesiz Allahn ok balayc, ok
merhametli olduunu bilin.
99
Eliye den sadece teblidir. Ve Allah, aa vurduunuz eyleri ve gizlediiniz eyleri
bilir.
100
De ki: Her ne kadar pisliin [ktnn, ktln, kt eylerin] okluu hounuza gitse
de, pis olan eyle temiz olan ey bir olmaz. yleyse, ey kavrama yetenekleri olanlar! Kurtulmanz
iin Allahn korumas altna girin.
101
Ey iman etmi kimseler! Akland zaman hounuza gitmeyecek olan eylerden
sormayn/ istemeyin. Eer onlardan Kurn indirilirken sorarsanz/ isterseniz de size aklanr.
Allah, onlardan gemitir, onlar balamtr. Ve Allah, ok balayan ve ok yumuak
davranandr.
102
phesiz sizden nce gelen bir toplum bunlar sormutu/istemiti, sonra da onlar Allahn
ilhln ve rabliini kabul etmeyen kimseler oldular.
(112/5, Mide/87-102)
Necm: 691
103
Allah, bahreden sibeden vasleden ve hmdan
403
hi birini ngrmemitir. Ancak
kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler, Allaha kar yalan dzp
uyduruyorlar. Ve onlarn pek ou akl erdirmez.
403 103. yetteki, Allah bahre'den, sibe'den, vasle'den ve hm'dan hi birini klmamtr. Ancak inkr eden kimseler,
Allah'a kar yalan dzp uyduruyorlar. Ve onlarn pek ou akl erdirmez ifadesiyle, chiliye Araplarnn baz din
inanlar reddedilmektedir. Chiliye Araplarnn hayvanlar ile ilgili birok btl inanlar bulunuyordu: yle ki: BAHRE:
Araplar, dii deve be kez dourduu zaman, ona binmeyi ve srtna yk yklemeyi haram sayarlar; ynlerini de
kesmezlerdi Beinci yavrusu erkek olursa kurban ederler, dii olursa kulaklarn yararlard. Bu onun adandn gsterirdi.
SBE: lerinden biri hastalandnda, ya da bir eyi kaybolduunda veya ac bir durum ba gsterdiinde bir deveyi
salvermeyi adarlard. Hasta iyiletiinde veya kayp olan ey bulunduunda yahut ackl durumdan kurtulduklarnda
deveyi azat eder; ona yk vurmazlar, srtna binmezler ve onu kesmezlerdi. Onu babo salverirlerdi. VASLE: Koyun, biri
erkek biri dii olmak zere ikiz dourduunda erkeini boazlamazlar, Kz kardei ona ulat derlerdi. Bu tr koyunlara
da vasle derlerdi. HM: Bir erkek devenin sulbnden on tane deve dnyaya geldiinde ya da bu deve, yavrusunun
104
Ve onlara: Allahn indirdiine ve Eliye gelin dendii zaman: Atalarmz zerinde
bulduumuz ey bize yeter dediler. Atalar bir ey bilmeyen ve klavuzlanan doru yolu bulmayan
kimseler olsa da m?
(112/5, Mide/103-104)
Necm: 692
105
Ey iman eden kimseler! Herkes kendinden sorumludur. Siz, klavuzlandnz doru yola
girdiiniz zaman, sapan kimseler size zarar veremezler. Hepinizin dn Allahadr. Sonra da O,
yapm olduunuz eyleri size haber verecektir.
(112/5, Mide/105)
Necm: 693
106
Ey iman etmi kiiler! inizden birine lm hazr olduu zaman, vasiyet srasnda
aranzdaki hitlik, kendi iinizden adalet sahibi iki kiidir. Yahut yeryznde yolculua km
iseniz, sonra da lmn musibeti size gelip atmsa, sizden olmayan iki kiidir. Eer pheye
derseniz, salttan [ml ynden ve zihinsel adan destek olmadan; toplumu aydnlatman] sonra
onlar bekletirsiniz. Sonra da onlar, Akraba bile olsa, yemini bir kar karl satmayacaz,
Allahn hitliini gizlemeyeceiz. Aksi hlde gnahkrlardan oluruz diye Allaha yemin
ettirirsiniz.
107
Sonra da eer o iki hitin bir gnah iledikleri anlalrsa, lene daha yakn olan hak
sahiplerinden dier iki kii onlarn yerine geerler de: Bizim hitliimiz, o nceki iki kiinin
hitliinden daha dorudur ve biz kimsenin hakkna tecavz etmedik. Aksi hlde biz, yanl
davrananlardan; kendi zararlarna i yapanlardan olurduk diye Allaha yemin ederler.
108
te byle bir yemin, hitliklerini usulne gre yapmalar yahut yeminlerinden sonra
yeminlerinin kabul edilmemesinden korkmalar iin en yakn/en iyi yoldur. Allahn korumas
altna girin ve kulak verin. Ve Allah, hak yoldan kanlar topluluuna klavuzluk etmez.
(112/5, Mide/106-108)
Necm: 694
109
Allah, elileri toplayaca gn yle diyecek: Size verilen cevap nedir? Onlar: Bizim
hibir bilgimiz yoktur; phesiz ki Sen, grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gemii, gelecei
en iyi bilenin ta kendisisin dediler.
110
Hani Allah demiti ki: Ey Meryem olu s! Senin zerinde ve annenin zerinde olan
nimetimi hatrla! Hani Ben, seni Allahn vahyi ile glendirmitim. Yksek mevkide olan biri
olarak ve yetikin biri olarak insanlara konuuyordun. Hani sana Kitab, hakszlk, bozgunculuk ve
kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri, Tevrt ve ncli retmitim.
Hani Benim iznimle/ bilgimle amurdan; kilden (seramikten) ku ekli gibi bir ey
(Buhurdan) yapyordun. Sonra da onun iine flyordun; aerosol oluturuyordun, onlar da (hastalk
yayan; alayan haereler) Benim iznimle ku oluveriyordu/abucak gidiyorlard. Anadan doma
kr olan ve alaca hastalna yakalanm kimseyi iznimle/ bilgimle iyiletiriyordun. Yine Benim
iznimle/ bilgimle sosyal lleri karyordun/ canlandryordun. Ve hani srloullarna apak
kantlarla gelip de onlardan Allahn ilhlna ve rabliine inanmayanlarn: Bu, ancak apak bir
sihirdir dedikleri zaman seni onlardan korumutum.
yavrusunu grdnde (yani, dede olduunda), ona yk vurmazlar ve onun srtna binmez, Kendini korudu [himaye
etti] derlerdi.
111
Ve hani havarilere: Bana ve Elime inann diye vahyetmitim. Onlar, nandk! ve
Bizim gerekten Mslmanlar olduumuza tank ol demilerdi.
112
Hani havariler: Ey Meryem olu s! Rabbin bize gkten bir sofra indirebilir mi?
demilerdi. s: Eer iman edenler iseniz Allahn korumas altna girin demiti.
113
Havriler: Biz istiyoruz ki ondan yiyelim, kalplerimiz iyice yatsn, senin bize doru
sylediini bilelim ve biz de buna tanklardan olalm dediler.
114
Meryem olu s: Allahm, Rabbmiz! Bizim zerimize, bizim iin, ncekilerimiz ve
sonrakilerimiz iin bir bayram ve Senden bir almet/gsterge olarak gkten bir sofra indir. Ve bizi
rzklandr. Ve Sen, rzk verenlerin en hayrlssn! dedi.
115
Allah dedi ki: phesiz Ben, onun size indiricisiyim. Artk bundan sonra sizden kim
inanmazsa, Ben onu lemlerden hi kimseye yapmayacam bir azapla azaplandracam.
116-118
Ve hani Allah demiti ki: Ey Meryem olu s! Sen mi insanlara: Beni ve annemi,
Allahn astlarndan iki tanr edinin dedin? s: Sen arnksn, benim iin gerek olmayan bir eyi
sylemem bana yakmaz. Eer ben onu demi olsam, Sen, bunu kesinlikle bilmitin. Sen, benim
iimde/zmde olan bilirsin, ben ise Senin zatnda olan bilmem. phesiz Sen; grlmeyeni,
duyulmayan, sezilmeyeni, gemii, gelecei en iyi bilenin ta kendisisin! Ben, onlara sadece, Senin
bana emrettiklerini; Benim ve sizin Rabbiniz olan Allaha kulluk edin dedim. Ve ben, ilerinde
olduum mddete onlar zerine tanktm. Ne zaman ki Sen, beni vefat ettirdin; gemite
yaptklarm ve yapmam gerekirken yapmadklarm bir bir hatrlattrdn/ beni ldrdn, Sen, onlar
gzetleyenin ta kendisi oldun. Ve phesiz Sen, her eye en iyi tank olansn. Eer onlara azap
edersen, phesiz onlar, senin kullarndr ve eer onlar balarsan, phesiz Sen, en stn, en
gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olann, en iyi yasa koyan,
bozulmay iyi engelleyen/salam yapann ta kendisisin dedi.
119
Allah dedi ki: Bu, doru kimselere doruluklarnn yarar salad gndr. Onlar iin,
iinde sonsuz kalclar olarak altlarndan rmaklar akan cennetler vardr. Allah, onlardan raz
olmu, onlar da Ondan raz olmulardr. te bu, en byk kurtulutur.
120
Gklerin, yeryznn ve bunlarn iinde bulunan eyin sahiplii, ynetimi yalnzca
Allahndr. Ve O, her eye en iyi g yetirendir.
(112/5, Mide/109-120)
TEVBE SRES
MEDNE DNEM
Necm: 695
1,2
Allahtan ve Elisinden ahitletiiniz ortak koanlara bir ltmatom, kesin uyar:
Artk yeryznde drt ay daha rahat dolan. Ve kesinlikle kendinizin, Allah ciz brakan
olmadn ve kesinlikle Allahn, kfirleri; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddeden
kimseleri rezil-rsva eden olduunu bilin.
3,4
Ve en byk hac gn,
404
ortak koanlardan antlama yaptnz, size hibir eksiklik
yapmam ve sizin aleyhinize hibir kimseyle yardmlamam kimseler hari, phesiz Allahn ve
Onun Elisinin ortak koan kimselerden iliiksiz olduuna dair Allahtan ve Elisinden insanlara
bir bildiri: Artk eer hatadan dnerseniz, bu sizin iin hayrldr. Ve eer srt evirirseniz o zaman
phesiz kendinizin, Allah cizletiren olmadn biliniz. Kfirlere; Allahn ilhln ve
rabliini bilerek reddeden u kiilere de ackl bir azab mjdele! Artk siz de mddetlerine kadar
kendilerine verdiiniz szlerinizi tamamlayn. phesiz Allah, Kendisinin korumas altna girmi
kiileri sever.
5
u dokunulmaz klnm aylar/hac aylar kt zaman da o ortak koanlar nerede
bulursanz ldrn, onlar yakalayn, hapsedin ve her gzetleme yerinde onlar iin oturun. Artk,
eer tevbe ederlerse, salt ikame ederlerse [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu
aydnlatma kurumlar oluturur, ayakta tutarlarsa] ve zekt/vergilerini verirlerse artk onlarn
yollarn serbest brakn. phesiz Allah, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan
ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir.
6
Eer ortak koanlardan herhangi biri aman dilerse, Allahn kelmn dinlemesi iin ona
aman ver. Sonra onu gvenli yerine ulatr. Bu, phesiz onlarn bilmeyen bir toplum olmalar
nedeniyledir.
7
Mescid-i Haram yannda antlama yaptklarnz hari, o ortak koan kimseler iin Allah
katnda ve Elisi katnda herhangi bir antlama nasl olabilir? Artk onlar size kar doru durduka
siz de onlara kar doru olun. phesiz Allah, Kendisinin korumas altna girmi kiileri sever.
8-10
Nasl olabilir ki? Ve eer onlar, size stnlk salarlarsa, sizin hakknzda bir yemin ve
antlama gzetmezler. Azlaryla sizi honut etmeye alrlar, kalpleri ise dayatr. Ve onlarn
ou hak yoldan km kimselerdir: Onlar, Allahn yetlerini ok az bir bedelle sattlar da Allahn
yolundan alkoydular. phesiz onlar, yapm olduklar kt olanlardr. Onlar, herhangi bir mmin
hakknda yemin ve antlama gzetmezler. Ve ite bunlar, snr aanlarn ta kendileridir.
11
Bundan sonra eer tevbe ederlerse, salt ikame ederlerse [ml ynden ve zihinsel adan
destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturur, ayakta tutarlarsa] ve zekt/vergilerini
verirlerse, artk onlar dinde kardelerinizdirler. Ve Biz yetleri, bilen bir toplum iin ayrntl olarak
aklyoruz.
12
Ve eer verdikleri szden sonra yeminlerini bozar ve dininize dil uzatrlarsa, vazgemeleri
iin o, kfr; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetme ncleriyle hemen savan. phesiz
onlar iin szlemeler diye bir ey yoktur.
13
Yeminlerini bozan, Eliyi yurdundan karmaya azmeden ve stelik ilk nce size kar
savaa kendileri balayan bir toplumla savamaz msnz? Yoksa onlara saygyla, sevgiyle, bilgiyle
rperti mi duyuyorsunuz? Artk, eer mmin iseniz, Allah, Kendisine saygyla, sevgiyle, bilgiyle
rperti duymaya daha layk olandr.
404 En byk hac, Peygamber'in de katlp bizzat ynettii hacdr.
14,15
Onlarla savan ki, Allah, sizin ellerinizle onlar cezalandrsn ve onlar rezil-rsva etsin.
Sizi de, onlara kar muzaffer klsn ve mmin bir toplumun gslerine ifa versin, gslerinin
kinini gidersin. Allah, dilediinin tevbesini de kabul eder. Ve Allah, ok iyi bilendir, en iyi yasa
koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.
16
Sizden aba harcayanlar, Allahn Elisinden ve inananlarn astlarndan srda/ can dostu
edinmeyenleri Allah ortaya karmadan braklacanz m sandnz? Ve Allah, yaptklarnzdan
ok iyi haberi olandr.
17
Ortak koanlar, kendilerinin kfrne; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedilerine
kendileri hit olup dururlarken Allahn mescitlerini imar etmeleri sz konusu olamaz. te onlar,
ileri boa gitmi kimselerdir. Ve onlar, Ate iinde srekli kalacaklardr.
18
Allahn mescitlerini, ancak Allaha ve hiret gnne inanan, salt ikame eden [ml ynden
ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturan-ayakta tutan],
zekt/vergisini veren ve sadece Allaha saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duyan kimseler aar ve
yaatrlar. Artk ite onlarn, klavuzlandklar doru yol zere olan kimselerden olmalar beklenir.
19
Siz, hac yapann sularnn tedarik edilmesini ve Mescid-i Haramn imar edilmesini, Allaha
ve hiret gnne iman eden ve Allah yolunda aba gsteren kimse gibi mi yapyorsunuz? Bunlar,
Allah katnda eit olamazlar. Ve Allah, irk koarak, kfrederek yanl; kendi zararlarna i
yapanlar toplumuna klavuzluk etmez.
(113/9, Tevbe/1-19)
Necm: 696
28
Ey iman eden kimseler! Ortak koan bu kimseler sadece bir pisliktirler. Artk bu yllarndan
sonra Mescid-i Harama yaklamasnlar. Eer yoksulluktan/onlarn uzaklamasyla kazan kaybna
uramaktan korktuysanz da Allah sizi dilediinde armaanlar ile yaknda zenginletirecektir.
phesiz Allah en iyi bilen, en iyi yasa koyandr.
29
Kendilerine Kitap verilenlerden, Allaha ve hiret gnne inanmayan, Allahn ve Elisinin
haram kldn haram tanmayan ve hak dini din edinmeyen kimseler ile, alalm olduklar hlde
cizye verene kadar savan.
31
Onlar, Allahn astlarndan bilginlerini, rahiplerini ve Meryem olu sy kendilerine rabler
edindiler. Oysa onlar sadece bir tek olan ilha kulluk etmekle emrolunmulard. Allahtan baka
ilh diye bir ey yoktur. O, ortak koanlarn ortak kotuu eylerden de arnktr.
32
Onlar, Allahn nrunu azlaryla sndrmek istiyorlar. Hlbuki Allah, sadece, kfirler;
Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler ho grmeseler de Kendi nrunu
tamamlamaya dayatyor.
20
man eden, hicret eden ve mallaryla, canlaryla Allah yolunda aba gsterenler, Allah
katnda derece bakmndan daha byktr. te bunlar, kurtulanlarn ta kendileridir.
21,22
Onlarn Rabbi, onlar Kendi katndan bir rahmet, bir rza ve iinde sonsuz olarak kalmak
zere, iinde tkenmez nimetler bulunan kendilerine ait cennetlerle mjdeler. phesiz Allah,
katnda ok byk dl olandr.
405
(113/9, Tevbe/28-29, 31, 32, 20-22)
Necm: 697
23
Ey iman etmi kimseler! Eer babalarnz ve kardeleriniz imana karlk kfr; Allahn
ilhln ve rabliini bilerek reddetmeyi seviyorlarsa, onlar yardmc, yol gsterici, koruyucu
405 Bu pasaj, teknik gerekeler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Ayrntl aklama iin bkz. Tebyn.
yaknlar edinmeyiniz. Sizden her kim de onlar yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar kabul
ederse, artk ite onlar, yanl davrananlarn; kendi zararlarna i yapanlarn ta kendileridir.
25
Andolsun ki Allah, birok yerde ve Huneyn Gn
406
size yardm etti. Hani okluunuz size
gven vermiti de onun size bir yarar olmam ve yeryz btn geniliine ramen size dar
gelmiti. Sonra da arkanz dnp kamtnz.
26
Sonra Allah, Elisinin zerine ve mminlerin zerine kalbi teskin eden gven ve yatma
duygularn/ morallerini ilerinde oluturdu ve sizin grmediiniz ordular indirdi. Kfirleri;
Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseleri de azaba uratt. Ve ite bu, kfirlerin;
Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimselerin cezasdr.
27
Sonra, btn bu olup bitenlerin arkasndan Allah, diledii kimseye dn nasip eder. Ve
Allah, ok balaycdr, ok merhamet edicidir.
(113/9, Tevbe/23, 25-27)
Necm: 698
30
Ve Yahudiler; Uzeyr Allahn oludur dediler. Hristiyanlar da, Mesih Allahn oludur
dediler. Bu, onlarn azlaryla geveledikleri szler olup, gya bununla, daha nce yaayan
kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselerin szlerini taklit ediyorlar.
Allah, onlarla savamtr. Nasl da dndrlyorlar!
33
Allah, ortak koanlar holanmasa da, kendisini, Dinin; hepsinin zerine karmas iin
Elisini, doru yol klavuzu ve hak din ile gnderendir.
(113/9, Tevbe/30, 33)
Necm: 699
34
Ey iman etmi kiiler! phesiz, hahamlardan, rahiplerden birou kesinlikle insanlarn
mallarn haksz yere yerler ve Allah yolundan saptrrlar. Ve altn ve gm yp da onlar Allah
yolunda harcamayan kimseler, hemen onlara ackl bir azab mjdele!
35
O gn, biriktirdikleri altn ve gmlerin st cehennem ateinde kzdrlacak da bunlarla
alnlar, yanlar ve srtlar dalanacak: te bu kendi cannz iin saklayp biriktirdiiniz eydir.
Haydi, imdi tadn u biriktirmi olduunuz eyleri!
(113/9, Tevbe/34-35)
Necm: 700
24
De ki: Eer babalarnz, oullarnz, kardeleriniz, eleriniz, akrabalarnz, kabileniz, elde
ettiiniz mallar, durgunlua uramasndan rperdiiniz ticaret, holandnz meskenler, size
Allahtan, Onun Elisinden ve Onun yolunda aba harcamaktan daha sevimli ise, artk Allah,
emrini getirinceye kadar bekleyiniz. Ve Allah, hak yoldan kmlar toplumuna klavuzluk etmez.
(113/9, Tevbe/24)
Necm: 701
36
phesiz Allah katnda; gkleri ve yeri oluturduu gnk Allahn yazsnda aylarn says,
ay olarak on ikidir. Bunlardan drd dokunulmaz klnmtr. te bu koruyan dindir. Bu nedenle
dokunulmaz aylarda kendinize hakszlk etmeyiniz. Ve sizinle toptan savaan ortak koanlarla siz
406 Huneyn, Mekke ile Tif arasnda, Tihame blgesinde geni bir vdidir. Mekke'nin fethinden sonra Mslmanlarla
Havazin mrikleri burada savamt.
de toptan savan. Ve phesiz Allahn, Kendisinin korumas altna girmi kiiler ile beraber
olduunu bilin.
37
O Nesi,
407
ancak kfre; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddedite fazlalktr ki,
onunla kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi kimseler artlr; Allahn haram
kldnn saysna uydursunlar da Allahn haram kldn hell klsnlar diye, onu bir yl hell, bir
yl haram sayarlar. Kendilerine amellerin ktl sslenip gzel gsterildi. Ve Allah, kfirler;
Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddedenler toplumuna klavuzluk etmez.
(113/9, Tevbe/36-37)
Necm: 702
408
38
Ey iman etmi kiiler! Ne oldu ki size, Allah yolunda savaa kn denildii zaman yere
arlap kaldnz/aklp kaldnz. hiretten cayp basit dnya hayatna m raz oldunuz? Ama
hrettekine gre, bu basit dnya hayatnn kazanm pek azdr.
39
Eer savaa kmazsanz, Allah sizi ackl bir azap ile azaplandrr ve yerinize baka bir
toplumu getirir ve siz Ona zarar diye bir ey veremezsiniz. Ve Allah, her eye en iyi g yetirendir.
40
Eer siz, Eliye yardm etmezseniz, bilin ki Allah Ona kesinlikle yardm etmitir. Hani o
kfirler; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmi kiiler, onu ikinin ikincisi olarak
karmlard. Hani ikisi maarada idiler. Hani O, arkadana zlme, phesiz Allah bizimle
beraberdir diyordu. Bunun zerine Allah, Onun zerine kalbi teskin eden gven ve yatma
duygularn/morallerini ilerine koymu, Onu sizin grmediiniz askerlerle glendirmi ve
kfirlerin; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden kiilerin szn en alak yapmt.
Allahn kelimesi de en ycenin ta kendisidir. Ve Allah, en stn, en gl, en erefli, malp
edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi
engelleyen/salam yapandr.
41
Hafif tehizatla ve arlkl olarak savaa kn ve mallarnzla, canlarnzla Allah yolunda
gayret gsterin. Eer bilirseniz bu sizin iin daha hayrldr.
(113/9, Tevbe/38-41)
Necm: 703
42
Eer sefer, yakn bir kazan ve sradan bir sefer olsayd, onlar kesinlikle seni izlerlerdi.
Fakat o yaplmas zor olan i kendilerine uzak geldi. Bununla beraber, Bizim de gcmz
yetseydi, kesinlikle sizinle beraber elbette kardk diye Allaha yemin edecekler kendilerini
ykma uratyorlar ve Allah biliyor ki onlar, kesinlikle yalanc kimselerdir.
43
Allah, seni affetti. Doru kimseler, sana iyice belli oluncaya ve sen yalanclar bilinceye
kadar, niin onlara izin verdin?
44
Allaha ve hiret gnne inanan kimseler, mallaryla ve canlaryla aba harcamaya senden
izin istemezler. Ve Allah, o Kendi korumas altna girmi kimseleri en iyi bilendir.
45
Senden izin isteyenler, sadece Allaha ve hiret gnne inanmayan ve kalpleri pheye
dp de phelerinin iinde bocalayp duran kiilerdir.
407 Erteleme, geciktirme demek olan nes, Araplarn haram aylara riyet etmekten kanmalarn, yozlatrma abalarn
ifade eder.
408 Bu yetlerde mminlere sitem edilmekte, mnfklarn ve keyif dkn kimselerin davranlar knanmakta ve
Mslmanlara; herhangi bir zr beyn etmeden ar ve hafif olarak her artta Allah yolunda mallar ve canlaryla aba
harcamalar etmeleri emredilmektedir.
Bu pasajda konu edilen Tebk seferi, (Tebk, Medne ile am arasnda, suyu ve hurmalklar bol olan bir yerin addr) hicr 9.
ylda, am'da toplanan 40.000 kiilik Bizans ordusuna kar arpmak zere Medne'den am'a doru dzenlenen asker
bir harekettir. Konunun iyi anlalmas iin Tebk seferi ile ilgili ansiklopedik dzeyde bilgi sahibi olunmas gerekir.
46
Ve eer k isteselerdi, kesinlikle k iin birtakm hazrlk yaparlard. Fakat Allah,
onlarn gnderilmelerini ho grmedi de onlar yoldan alkoydu. Ve Oturun oturanlarla
beraber! denildi.
47
Eer sizin iinizde km olsalard, sadece bozgunculuu artracaklard ve kesinlikle
aranza sosyal yangn sokmak iin koacaklard. inizde onlara kulak verecekler de vard. Ve
Allah, o yanl davrananlar; kendi zararlarna i yapanlar ok iyi bilendir.
48
Andolsun ki onlar, bundan nce de insanlar dinden karmak istediler ve sana trl iler
evirdiler. Sonunda hak geldi ve onlar istemedikleri hlde Allahn emri aa kt.
49
Onlardan baz kimseler, Bana izin ver, beni sosyal yangna drme/bam belaya
sokma! derler. Gznz an! Onlar sosyal yangnn iine dtler. Cehennem de kfirleri;
Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimseleri epeevre kuatcdr.
50
Eer sana bir iyilik dokunursa fenalarna gider. Eer sana bir musibet dokunursa, Biz
kesinlikle tedbirimizi nceden almtk derler. Ve onlar, sevinenler olarak yan izip giderler.
51
De ki: Hibir zaman bize Allahn bizim iin yazdndan bakas dokunmaz. O, bizim
mevlamzdr. Onun iin mminler, yalnzca Allaha iin sonucunu havale etsinler.
52
De ki: Siz, bize iki gzelliin birinden bakasn m gzetirsiniz? Biz ise size, Allahn
Kendi katndan veya bizim elimizle bir azap indirmesini gzetiyoruz. Haydi, siz gzetedurun,
phesiz biz de sizinle beraber gzetenleriz.
53
De ki: steyerek veya istemeyerek Allah yolunda harcama yapn; sizden hibir zaman
kabul edilmeyecektir. phesiz siz, hak yoldan kanlarn toplumu oldunuz.
54
Ve onlarn yaptklar harcamalarn kendilerinden kabul olunmasna, sadece, onlarn
kfretmesi; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmeleri, Onun Elisinin gerek eli oluunu
bilerek reddetmeleri ve salta [ml ynden ve zihinsel adan destek olmaya; toplumu
aydnlatmaya] sadece tembel tembel gitmeleri, Allah yolunda harcamalarn da ancak istemeyerek
yapmalar engel oldu.
55
yleyse onlarn mallar ve evlatlar seni imrendirmesin. Ancak Allah, bunlarla, onlar basit
dnya yaamnda cezalandrmak, onlar kfir; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden
birileri iken canlarn karmak istiyor.
56
Sizden olmadklar hlde, phesiz kendilerinin kesinlikle sizden olduuna dair Allaha
yemin de ederler. Velkin onlar, korkup duran bir topluluktur.
57
Eer onlar, snacak bir yer veya barnacak maaralar veyahut girilecek bir delik
bulsalard, kesinlikle balarn dikerek o tarafa doru ynelirlerdi.
58
Onlardan bazlar da, sadakalar hakknda sana dil uzatan kimselerdir. Ki, o sadakalardan
kendilerine verilmise honut olurlar, verilmemise hemen fkeleniverirler.
59
Ve keke onlar, Allah ve Elisinin kendilerine verdiine raz olsalard. Ve Bize Allah
yeter. Allah, yaknda bize armaanlar verecektir, Elisi de. phesiz biz, sadece Allaha rabet
edenleriz deselerdi.
60
Kesinlikle, Allah tarafndan bir taksim/zorunlu grev olarak sadakalar/ kamunun gelirleri
ancak fakirler, miskinler/ yoksullar, isizler, o i zerine alan grevliler/ kamu grevlileri,
kalpleri slma sndrlacaklar, zgrl olmayan kleler, ar bor altndakiler, Allah
yolundakiler [askerler, renci ve retmenler], yolda kalmlar iindir. Allah, her eyi en iyi
bilendir ve en iyi yasa koyandr.
61
Yine onlardan bazlar, Peygamberi inciten ve O, kendisine sylenen her eyi dinleyip
tasdik eden biridir! diyen kimselerdir. De ki: Sizin iin bir hayr kuladr; Allaha inanr,
mminlere inanr ve sizden iman edenlere de bir rahmettir. Ve Allahn Elisini inciten kimseler,
ackl bir azap kendileri iin olanlardr.
62
Sizi honut etmek iin, sizin iin Allaha yemin ederler. Bunlar, eer mmin iseler Allah
ve Elisini raz etmeleri daha dorudur.
63
phesiz kim Allah ve Elisiyle boy lmeye kalkarsa, phesiz onun iin iinde sonsuza
dek kalanlar olarak cehennem atei olduunu bilmediler mi? te bu, en byk rsvalktr.
(113/9, Tevbe/42-63)
Necm: 704
64
Mnfklar, kalplerindeki eyleri kendilerine haber verecek bir srenin zerlerine
indirilmesinden ekinirler. De ki: Siz alay edin! phesiz Allah, sizin ekindiiniz eyi ortaya
karandr.
65
Ve eer onlara sorsaydn, kesinlikle, Biz, sadece dalmtk, oyun oynuyorduk diyecekler.
De ki: Allah, yetleri ve Elisi ile mi alay ediyordunuz?
66
zr dilemeyin, siz man ettik dedikten sonra kesinlikle kfrettiniz; Allahn ilhln ve
rabliini bilerek reddettiniz. Sizden bir ksmn affetsek bile, phesiz kendileri gnah ileyen
kimseler olduklar iin azaplandracaz.
(113/9, Tevbe/64-66)
Necm: 705
67
Mnfk erkekler ve mnfk kadnlar birbirlerindendir; ktl emreder, iyilikten
sakndrrlar ve ellerini sk tutarlar/ cimrilik ederler. Allah terk ederler de, Allah da onlar terk
ediverir. Gerekten de mnfklar, hak yoldan km kimselerin ta kendileridir.
68
Allah, mnfk erkek ve mnfk kadnlara ve kfirlere; Kendisinin ilhln ve rabliini
bilerek reddedenlere/ inanmayanlara, iinde temelli kalanlar olarak cehennem ateini vaat etmitir.
O, onlara yeter. Ve Allah, onlar dlayp rahmetinden mahrum brakmtr! Ve onlara kalc bir
azap vardr.
69
Siz de tpk kendinizden nceki, sizden daha gl-kuvvetli, mal ve evlata sizden daha
varlkl ve de paylarna den kadar yararlanan kimseler gibisiniz. te siz de, sizden ncekiler
paylarna den kadaryla nasl yararlanmak istedilerse siz de onlar gibi paynza den kadaryla
yararlanmak istediniz. Siz de dalanlar gibi daldnz. te bunlarn, dnyada ve hirette amelleri boa
gitti ve ite bunlar, kayba/zarara urayp ac eken kimselerin ta kendileridir.
70
Onlara, kendilerinden nceki kiilerin; Nhun toplumunun, dn, Semdun, brhmin
toplumunun, Medyen ashbnn ve alt-st olmu kentlerin haberi gelmedi mi? Onlara elileri ak
delillerle gelmilerdi. Ve sonra Allah, onlara hakszlk eden biri deildi. Velkin onlar, irk komak
sretiyle kendilerine hakszlk ediyorlard.
(113/9, Tevbe/67-70)
Necm: 706
71
nanan erkekler ve inanan kadnlar; bunlarn bazs bazlarnn koruyucu, yol gsterici
yaknlardrlar. Bunlar herkese kabul gren iyi eyleri emrederler, tm kt eylerden
vazgeirirler, salt ikame ederler [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu
aydnlatma kurumlar oluturur, ayakta tutarlar], zekt/vergiyi verirler, Allaha ve Onun Elisine
itaat ederler. te bunlar, Allah onlara rahmet edecektir. phesiz Allah, en stn, en gl, en
erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, iyi yasa koyan, bozulmay iyi
engelleyen/salam yapandr.
72
Allah, mmin erkeklere ve mmin kadnlara, iinde srekli kalanlar olarak altlarndan
rmaklar akan cennetler ve Adn cennetlerinde ho meskenler vaat etti. Allahn rzas ise daha
byktr. te bu, ok byk kurtuluun ta kendisidir.
(113/9, Tevbe/71-72)
Necm: 707
73
Ey Peygamber! nkrclar ve mnfklar ile aba gster. Ve onlara kar sert ol. Onlarn
barnma yerleri de cehennemdir. Ve o, ne kt bir olu yeridir!
74
Onlar, sylemediklerine, Allaha yemin ederler. Hlbuki onlar, kfr; Allahn ilhln ve
rabliini bilerek reddetme szn kesinlikle sylediler. slmlamalarndan sonra da kfir; Allahn
ilhln ve rabliini bilerek reddeden birileri oldular. Ve ulaamadklar, sahip olamadklar
eyleri ok istediler. Onlar sadece, Allahn ve Elisinin mminleri Allahn armaanlarndan
zenginletirmi olmasndan kinlendiler. Artk, eer hatalarndan dnerlerse kendileri iin hayrl
olur. Eer geri dururlarsa da Allah, onlar dnyada ve hirette ok ackl bir azap ile
azaplandracaktr. Yeryznde onlar iin bir koruyucu, yol gsterici yakn ve iyi bir yardmc da
yoktur.
75
Ve onlardan bazlar, Eer Allah armaanlarndan bize verirse, kesinlikle bata
bulunacaz ve kesinlikle iyilerden olacaz diye Allaha sz veren kimselerdir.
76
Sonra, ne zaman ki Allah, onlara armaanlarndan verir, onda cimrilik ederler ve yz
evirerek geri dururlar.
77
Sonunda Allaha vaat ettikleri eylerde szlerini tutmadklar ve yalan syledikleri iin, O
da Kendisiyle karlaacaklar gne kadar kalplerinde srp gidecek bir mnfklk yerletirerek
onlar cezalandrd.
78,79
phesiz onlar; mminlerden, sadakalardan kendi gnlleriyle bata bulunanlara ve
glerinin yettiinden fazlasn bulamayanlara dil uzatan, sonra da onlarla alay eden kimseler,
Allahn, onlarn srlarn ve fsltlarn bilip durduunu ve phesiz Allahn btn bilinmeyenlerin
ok iyi bilicisi olduunu bilmediler mi? Allah, onlar maskaraya evirmitir. Ve onlar iin ok
ackl bir azap vardr.
80
Onlar iin ister balanma dile, ister dileme. Onlar iin yetmi kere balanma dilesen de
yine Allah, onlar balamayacaktr. Bu, onlarn Allah ve Rasln kabul etmemeleri
nedeniyledir. Allah, hak yoldan kmlar toplumuna klavuzluk etmez.
(113/9, Tevbe/73-80)
Necm: 708
81
O geri braklanlar/savaa katlmayanlar, Allahn Elisine kart olarak oturmalaryla
ferahladlar ve mallaryla, canlaryla Allah yolunda aba harcamaktan holanmadlar, bir de Bu
scakta savaa kmayn dediler. De ki: Cehennem atei daha scaktr. Keke iyice kavrayp
anlayabilselerdi.
82
Artk kazandklar gnahn cezas olarak, ok az glsnler, ok ok alasnlar.
(113/9, Tevbe/81-82)
Necm: 709
83
Eer Allah seni onlardan bir taifenin yanna dndrr de onlar kmak iin senden izin
isterlerse, de ki: Artk siz, hibir zaman benimle beraber asla kmayacaksnz. Ve hibir zaman
benimle birlikte dmanla savamayacaksnz. phesiz siz, ilkinde oturup kalmaktan
holanyordunuz. Artk geride kalanlarla beraber oturup kaln!
84
Ve onlardan len biri iin destek olma, onun kabrinin zerine dikilme. phesiz onlar, kfir;
Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden, Onun Elisinin gerek eli olduunu bilerek
reddedenlerdir. Ve onlar, hak yoldan km olarak lmlerdir.
85
Onlarn mallar ve evlatlar da seni imrendirmesin. Allah, ancak onlar dnyada bunlarla
cezalandrmay ve onlar kfir; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden biri iken canlarnn
glkle kmasn istiyor.
(113/9, Tevbe/83-85)
Necm: 710
86,87
Ve Allaha iman edin ve Elisi ile birlikte aba harcayn diye bir sre indirildii zaman,
onlardan g [mal, mlk, evlat] sahibi olanlar senden izin istediler ve Brak bizi oturanlarla
beraber olalm dediler. Geri kalanlarla birlikte olmay setiler. Onlarn kalpleri de damgaland/
mhrlendi. Artk onlar iyice kavrayp anlamazlar.
88
Fakat Eli ve Onunla beraber olan inanm kimseler mallaryla, canlaryla aba harcadlar.
Ve ite onlar, btn hayrlar kendilerinin olanlardr. Ve ite onlar, durumu bozulmayan, kazanl
kanlarn ta kendileridir.
89
Allah, onlar iin, iinde srekli kalanlar olarak, altndan rmaklar akan cennetler hazrlad.
te bu, o ok byk kurtulutur.
(113/9, Tevbe/86-89)
Necm: 711
90
Bedevi Araplardan zr beyan edenler, kendilerine izin verilmesi iin geldiler. Allaha ve
Elisine yalan syleyenler de oturup kaldlar. Bunlardan Kfirlere; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddeden biri olan kimselere, yaknda ok ackl bir azap dokunacaktr.
91,92
Allah ve Elisi iin samimi olduklar takdirde, zayflara, hastalara ve de harcamada
bulunacak bir ey bulamayan kimselere, bir de kendilerini bindiresin diye sana geldiklerinde, Sizi
zerine bindirecek bir ey bulamyorum dediin zaman, Allah yolunda harcayacaklar bir ey
bulamadklarndan dolay zlp gzlerinden ya dke dke geri dnp giden kimselere bir gnah
yoktur. yilik-gzellik retenler aleyhine bir yol yoktur. Allah, ok balayandr, ok merhamet
edendir.
93
Yol, ancak zengin olduklar hlde senden izin isteyen o kimselerin aleyhinedir. Bunlar,
geride kalanlarla birlikte olmaya raz oldular. Allah da onlarn kalpleri zerine damga/mhr bast.
Bundan dolay onlar bilmezler.
94
Kendilerine dndnz zaman size zr beyan edecekler. De ki: zr beyan etmeyin.
Size kesinlikle inanmayz. Allah bize, sizin haberlerinizden nemli haberler verdi. Bundan sonra
da Allah ve Elisi iinizi grecektir. Daha sonra da grnmeyeni ve grneni bilen Allaha
dndrleceksiniz. Sonra da O, size yapm olduklarnz haber verecektir.
95
Kendilerine dndnz zaman, onlardan mesafelenmeniz iin, size Allaha yemin
edecekler. Siz de onlardan hemen mesafelenin. phesiz onlar kirlidir, pislenmitir.
Kazandklarnn cezas olarak varacaklar yer de cehennemdir.
96
Kendilerinden raz olasnz diye size yemin ederler. Artk eer siz, onlardan raz olursanz
da, bilin ki Allah phesiz hak yoldan km o kimseler toplumundan raz olmaz.
97
Bedevi Araplar, Allahn ilhlna ve rabliine inanmama ve mnfklk bakmndan daha
etin; Allahn, Elisine indirdiklerinin snrlarn bilmemeye/ renmemeye daha yatkndrlar.
Allah da, en iyi bilen, en iyi ilke koyandr.
98
Bedevi Araplardan kimi de var ki, kamu yararna harcadn zorla denmi bor sayar ve
size belalar gelmesini bekler. O irkin bela kendi zerlerine! Ve Allah, en iyi iitendir, en iyi
bilendir.
99
Yine bedevi Araplardan kimi de vardr ki onlar, Allaha ve hiret gnne inanr
409
ve
harcadn Allah katnda yaknlklar ve Elinin destekleri sayar. Gznz an! phesiz bu,
onlar iin bir yaknlktr. Allah, onlar yaknda rahmetine girdirecektir. phesiz Allah, kullarnn
gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir.
(113/9, Tevbe/90-99)
Necm: 712
100
Muhacir ve Ensardan ilk nce ne geenler ve iyiletirme-gzelletirme ile onlar izleyen
kimseler; Allah onlardan raz oldu, onlar da Ondan raz oldular. Ve Allah onlara, ilerinde temelli
kalclar olarak altlarndan rmaklar akan cennetler hazrlad. te bu, byk bir kurtulutur.
101
Ve yannzda bedevi Araplardan mnfklar var. Medne halkndan da mnfkla iyice
alm olanlar var. Onlar sen bilmezsin. Biz biliriz onlar. ki kez azap edeceiz onlara, sonra da
ok byk bir azaba dndrleceklerdir.
102
Dierleri de gnahlarn itiraf ettiler. Slih bir amelle dier kty kartrdlar. Olur ki
Allah, onlarn tevbelerini kabul eder. phesiz Allah, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar
cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir.
103
Onlarn mallarndan sadaka al ki, sadaka ile kendilerini temizlersin ve arndrrsn. Bir de
onlara destek ol. phesiz senin destein onlar iin bir huzurdur. Allah en iyi iitendir, en iyi
bilendir.
104
Onlar Allahn, kullarndan tevbeyi kabul ettiini, sadakalar aldn ve Allahn tevbeleri
oka kabul eden, ok tevbe frsat verenin, ok merhamet edenin ta kendisi olduunu bilmediler
mi?
105
Ve de ki: Elinizden geleni yapn! Artk Allah, Elisi ve mminler ilerinizi grecektir.
Ve siz, grnmeyeni ve grneni bilen Allaha dndrleceksiniz. Sonra O, ilemi olduklarnz
size haber verecektir.
106
Ve dierleri, Allahn emrine braklm olanlardr. O, ya kendilerini azaplandrr ya da
tevbelerini kabul eder. Ve Allah en iyi bilendir, en iyi yasa koyandr.
(113/9, Tevbe/100-106)
Necm: 713
107
Ve zarar vermek, kfr; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddetmek, Mslmanlarn
arasna ayrlk sokmak ve daha nce Allah ve Elisine kar sava am; bozum yapmaya teebbs
etmi olanlara gzclk etmek iin mescit yapan u kimseler, Biz, en gzelden baka bir ey
istemedik diye yemin de ederler. Allah da tanklk eder ki phesiz bunlar, kesinlikle
yalanclardr.
108
Sen, o mescidin iinde sonsuza dek dikilme/grev yapma! lk gnnde Allahn korumas
altna girme zerine kurulan mescit, elbette iinde grev yapmana daha layktr. Onun iinde
arnmay seven er kiiler vardr. Allah da arnan kimseleri sever.
109
Peki, temelini Allahn korumas altna girme ve honutluk zerine kurmu olan kimse mi
hayrldr, yoksa temelini yklmak zere olan bir uurumun kenarna kurup da onunla birlikte
cehennemin ateine yuvarlanan m? Ve Allah, irk koarak, kfrederek yanl davrananlar; kendi
zararlarna i yapanlar toplumuna klavuz olmaz.
110
Onlarn kalpleri para para olmadka, o kurduklar temelleri, kalplerinde bir kuku olarak
kalp kaybolmayacaktr. Ve Allah, en iyi bilendir, en iyi yasa koyandr.
409
(113/9, Tevbe/107-110)
Necm: 714
111,112
phesiz Allah, tevbe eden, kulluk eden, vgde bulunan, seyahat eden, Allah
birleyen, boyun eip teslimiyet gsteren, herkese kabul gren iyi eyleri emreden, kt olan her
eyden vazgeiren, Allahn hududunu koruyan inananlardan, canlarn ve mallarn phesiz
cenneti onlara verme karlnda satn almtr: Onlar, Allah yolunda savarlar; sonra ldrrler
ve ldrlrler. Bu, Allahn Tevrt, ncl ve Kurndaki gerek bir vaadidir Ve szn, Allahtan
daha ok tutan kim vardr? yleyse, yaptnz al-verile sevinin. Ve ite bu, byk kurtuluun ta
kendisidir. Ve mminlere mjde ver!
(113/9, Tevbe/111-112)
Necm: 715
113,114
Kendilerine, cehennem ashb olduklar iyice belli olduktan sonra Peygambere ve iman
etmi kiilere, akraba bile olsalar, ortak koanlar iin balanma dilemek yoktur. brhmin babas
iin balanma dilemesi de yalnzca ona vermi olduu bir szden dolay idi. Sonra onun, Allah
iin bir dman olduu kendisine aka belli olunca ondan uzaklat. phesiz brhm, ok ili,
ok halim birisi idi.
115
Allah, bir topluma doru yolu gsterdikten sonra, Kendisinin korumas altna girdirecek
eyleri kendilerine ortaya koymadka onlar saptrmaz. phesiz Allah, her eyi en iyi bilendir.
116
Hi phesiz Allah, gklerin ve yeryznn mlk yalnzca Kendisinin olandr. O, diriltir
ve ldrr. Sizin iin Onun astlarndan bir yol gsterici, koruyucu yakn ve bir yardmc yoktur.
(113/9, Tevbe/113-116)
Necm: 716
117
Andolsun ki Allah, Peygambere ve en zor saatinde Ona uyan Muhacirlere ve Ensara,
kendilerinden bir ksmnn kalpleri az kalsn kayacak gibi olmuken, tevbe nasip etti. Sonra da
onlarn tevbelerini kabul etti. phesiz O, onlara ok efkatlidir, ok merhametlidir.
118
Geri braklanlardan o kiinin de tevbelerini kabul etti. yle ki, yeryz btn
geniliine ramen onlara dar gelmeye balamt, benlikleri de kendilerini skntya sokmutu.
Allahtan kurtuluun, ancak Allaha snmakta olduuna da iyice inanmlard. Sonra Allah, onlara
dnmeleri iin tevbe nasip etti de tevbelerini kabul etti. phesiz ki Allah, tevbeleri oka kabul
eden, ok tevbe frsat verenin, ok merhametli olann ta kendisidir.
119
Ey iman etmi kimseler! Allahn korumas altna girin ve doru kimselerle birlikte olun.
(113/9, Tevbe/117-119)
Necm: 717
120,121
Medne halk ve bedevi Araplardan civardakiler iin, Allahn Elisinden geri kalmalar
ve Onun canndan evvel kendi canlarn dnmeleri olacak ey deildir. te bu, Allah yolunda
isabet eden her susuzluk, her yorgunluk ve her alk, kfirleri; Allahn ilhln ve rabliini
bilerek reddedenleri fkelendirecek olmas,
ayak bastklar her yer ve dmana kar elde ettikleri her baar karlnda kendilerine
kesinlikle slih bir amel yazlm olmas,
yaptklar kk ve byk her harcama ve getikleri her vadi karlnda, kesinlikle kendileri
iin, yaptklar iin daha gzeliyle Allahn kendilerini dllendirmesi yazlm olmas sebebiyledir.
phesiz Allah, iyilik-gzellik retenlerin dln kaybetmez.
122
Mminlerin, nlem almalar iin, hepsinin birden topyekn ayrlmalar/ seferber olmalar
da olmazd. yleyse, dinde derin bilgi elde etmeleri, toplumlar kendilerine dndkleri zaman
onlar uyarmalar iin onlarn her kesiminden bir grubun ayrlmamas gerekmez miydi?
(113/9, Tevbe/120-122)
Necm: 718
123
Ey iman etmi kimseler! nkrclardan tehlike oluturan kiiler ile savan ve sizde bir
sertlik bulsunlar. Ve phesiz Allahn, Kendi korumas altna girmi kimseler ile birlikte olduunu
biliniz.
(113/9, Tevbe/123)
Necm: 719
124
Ve bir sre indirildii zaman, ilerinden bir kimse, O indirilmi sre hanginizi iman
asndan glendirdi? der. Fakat iman etmi kimselere gelince, o inen sre, onlar iman asndan
ziyadeletirmitir; glendirmitir ve onlar srekli olarak mjdelenip duruyorlar.
125
Kalplerinde bir hastalk olanlara gelince de; onlarn da pisliklerinin iine pislik ilave
etmitir. Ve onlar, kfir; Allahn ilhln ve rabliini bilerek reddeden birileri olarak lmlerdir.
126
Onlar, her yl bir veya iki kere phesiz kendilerinin ac olaylar ile denendiklerini
grmyorlar m? Sonra da tevbe etmiyor ve t almyorlar.
127
Bir sre indirildiinde, bazs bazsna bakar: Sizi bir kimse gryor mu? Sonra srt
evirir giderler. Gerekten onlar, iyice anlayp kavramayan bir topluluk olmalar dolaysyla, Allah
onlarn kalplerini evirmitir.
(113/9, Tevbe/124-127)
Necm: 720
128
Andolsun, iinizden size, skntya uramanz kendisine ar gelen, size dkn, sadece
inananlara ok efkatli, kolaylk salayan, ok merhametli bir eli gelmitir.
(113/9, Tevbe/128)
Necm: 721
129
Buna ramen eer uzaklarlarsa hemen de ki: Bana Allah yeter. Ondan baka ilh diye
bir ey yoktur. Ben, sadece Ona iin sonucunu havale ettim O, ok byk tahtn Rabbidir.
(113/9, Tevbe/129)
NASR SRES
MEDNE DNEM
Necm: 722
1,2
Allahn yardm ve fetih geldii ve sen, insanlarn, blk blk, Allahn dinine girdiklerini
grdn zaman,
3
hemen Rabbinin vgsyle birlikte her trl noksanlktan Kendisini arndr ve
Ondan balanma dile. phesiz O, ezelden beri tevbeleri oka kabul eden, ok tevbe frsat
verendir.
(114/110, Nasr/1-3)
Allah, dorusunu ve Kendi muradn en iyi bilendir.
Kusursuzluk da sadece Allaha mahsustur.
F HR ST
(Saylar Necm numarasn gsterir)
A
d toplumu, Hd peygamber 189.
Adalet 308.
Adil karlk: Ksas 432.
Af, dmanl nler 195, 496, 484, 102, 253, 246, 525, 657.
Ahde vefa 308.
hiret halleri 367.
hiret ile uyar 383.
hiret inanc caydrcdr 171.
hirete inanmayanlara uyarlar 392.
hirete yolculuk 367.
hirette durum 368.
Ahlak-grg kurallar 614, 621, 643.
hiret haliyle uyar 298.
hiret ile ekindirme-zendirme 244, 288.
hiret sahneleri ile uyarlar 56, 208, 235, 319.
hirete ait bilgiler 122.
hireti inkr nedeni 588.
hirette fidye kabul edilmez 176, 228, 489, 576, 590, 679.
hirette zr dilemenin yarar olmaz 651.
hiretteki snf 128.
hiretten pimanlk sahneleri 231.
Aile hukuku ile ilgili bilgiler 602.
Aile hukuku; evlilik-miras 534.
Aile hukukundan la 449.
Aile ii olabileceklere gemiten rnekler 653.
Akl kullanmaya ar 351, 355, 357, 400.
Akll davranmaya ar 175.
Akll kimselerin davran 350.
Akll olmaya ar 480, 53, 590.
Akl sahiplerine vg 502.
Akl sahiplerine verilen karlk 502.
Akllarn kullanmayanlara uyarlar 180.
Akln kullanmaya gstergeler 587.
Akraba haklar 529.
Akraba haklarna riyet 529.
Akrabaln ncelii 506.
Aldanmamaa ar 386.
Allah her canly sudan yaratmtr 618.
Allah her zaman kullarn gzetler 22.
Allah iin harcama 574, 575.
Allah ile aldatma 104, 219, 408, 485.
Allah ile ilgili gzlem yapmaya ar 153.
Allah kendinize lazm olan mal istemez 586.
Allah kimseyi zorlamaz 590.
Allah kontrolsz brakmaz 507.
Allah-Kurn-bilginler ilikisi 477.
Allah mazlumlarn yardmcsdr 634.
Allah ve elileri mutlaka galip geleceklerdir 645.
Allah ve Elinin ald karara itiraz edilmez 511.
Allah ve Elisine kar haddi amak 642.
Allah ve Kurn ilikisi 263, 268, 275.
Allah yolunda harcama ile ilgili bilgiler 442.
Allah yolunda harcamaya ar 321, 575.
Allah yolunda len ve ldrlenlerin durumu 634.
Allah yolunda lenler lm deildirler 424, 496.
Allaha fakirlik isnat eden sapklar 498.
Allaha itaatin karl 544.
Allaha dn vermek 455, 575, 577, 657, 675.
Allaha ve hiret gnne inananlar, Allah dmanlar ile aralarnda sevgi ba kuramazlar
646.
Allaha yardmc olmak 661, 582.
Allaha, Kurna ar 156.
Allah tantarak uyar, gzlem yapmaya ar 233.
Allahn anmak ve arndrmak 512.
Allahn evrendeki inkr edilemeyen gstergeleri 597.
Allahn evrene mdahalesinin amac 40.
Allahn evreni kontrol 197.
Allahn gazap ettikleri ynetici yapanlarn hli 644.
Allahn haklarna riyet 529.
Allahn insanlar gzden karmamas 604.
Allahn mescitlerinin imar 695.
Allahn mminlere verdii gvence 620.
Allahn nitelikleri 103, 171, 185, 36, 609.
Allahn saptrdna klavuz bulunmaz 592.
Allahn tanklar 587.
Allahn tantm 634.
Allahn tantm 662.
Allahn tevbeleri kabul edeceinin ilan 712.
Allahn toplumlara mdahalesi 119.
Allahn verecei nimetlerin elence ve ticaretten daha hayrl olduu 665.
Allahn yaknlar 179.
Allahn yardm edip etmeyecei denenebilir 624.
Allahn yardm ve fetih 722.
Allahn yardm; ibretlik olaylar 479.
Allahn yardmnn somut rnei 469, 697.
Allahtan baka veli olmamal 68.
Allahtan kalamaz 47.
Allahtan kurtulmak imknszdr 196.
Allah sevmenin iareti eliyi izlemektir 483.
Allahn gstergeleri 629.
Allahn inkr edilemez gstergeleri 247.
Allahn kullarna ilgisi 604.
Allahn kuatclnn somut rnei 473.
Allahn mdahalesi 255.
Allahn mminlere savata yardm 495, 508.
Allahn mminlere yardm 479.
Allahn nitelikleri 177, 220.
Allahn rzas ve yardm 669.
Allahn tantm 203, 216, 239, 253, 257, 457, 573, 609, 654, 477.
Allahn vaadi ve ars 303.
Allahn yardm 666.
Allah ne gzel mevladr 638.
Altn ve gm saklayanlar 699.
Amellerin karl 175.
Amelsiz imann olmayaca 590.
Anaya-babaya sayg 160, 385, 217, 276.
Anlamazlklar Kurn ile zmlenmeli 542.
Antlamay bozan mriklere kesin uyar 695.
Arkeolojik aratrmalar 223, 388.
Ashb- kehf 294.
Ashb- rakim 294.
Asilere mhlet 322.
Askerlikten muaf olanlar 668.
Atalar dini 218, 210, 181, 428.
Aybal dnemde cinsel iliki 447.
Aybandan kesilenlerin, ayba olmayanlarn ve gebe kadnlarn iddeti 601.
Azgn inkrclara uyar ve tehdit 3.
B
Bamsz yurt sahibi olmadan gerek kulluk yaplamaz 393.
Balama 566, 498.
Banazlktan kurtulmaya ar, 210.
Banazlara uyar 211.
Bakaldranlar tehdit 603.
Bakasnn evine izinsiz ve selamsz girilmez 613.
Bedevilerin iddetli kfr 711.
Bedir sava 466.
Bekrlar ve dullar kamu evlendirmeli 615.
Bilgi inanmay salar 481.
Bilgi ve birikimin gerei 296.
Bilginlere danmak gerek 548.
Bilginleri-bilgelerin tavr 230.
Bilginlerin tankl 59.
Bir tartma rnei 459.
Bitkiler de gne de Allaha boyun eer 597.
Bitmeyen k-kaybolmayan klavuz 616.
Borlama ilkeleri 463.
Bo sorulara uyarlar 258.
Boanan kadnlarn korunmas 454.
Boanan kadnlarn nafakas 602.
Boanan kadnlarn iskan 602.
Boanma 600.
Boanma-iddet 450, 452.
Boanma kolay olmal 535.
Bozguncu mnfklara tehdit 708.
Bu mmetin grevi 494.
Bunalm amann yollar 296.
Buza (altn) 403, 411, 567, 78 190, 120, 283.
Bykba hayvanlarn Allahn almetlerinden oluu 629.
C-
Cehennemde ikence aralar 360, 129, 131, 209, 266.
Cehennemden kandrma 261.
Cennet iin yar 577.
Cennet ile zendirme 267.
Cennet ucuz deil 441.
Cennet ve cehennemden sahne rnekleri 71.
Cennet ve cehennemin durumu 583.
Cennete ar 583.
Cennete zendirme 261.
Cennetin bedeli 661, 714.
Cennetin bir rnekleme oluu 593.
Cennetin rneklendirilmesi 583, 593.
Cennetlikler ile cehennemlikler bir olmazlar 608.
Cezalandrmay hak edenler 605.
Cinsel sapklk 532.
Cuma gn salt 664.
Cnplk 537.
ekindirme-zendirme ile uyar 282, 301.
evresel ilikiler 525.
evreye dikkat 538.
oaltma yar dnyay cehenneme evirir 30.
ounlua uyulmaz 203.
ok elilik konusu 529.
D
Danma 253, 496.
Dedikoduculara ceza 612.
Demirin indirilmesi 578.
Denizler ve suyun dnm 597.
Devlet adaml 63.
Din kardelii ve kfirler 476.
Din uyduranlar 691.
Dinde arla gitmeme 572.
Dinin tamamlanmas 672.
Dirilie kant 460.
Dirilmeye rnekler 577.
Doadaki denge bozukluu Allahn uyarsdr 388.
Dorularn imrenilecek durumu 246.
Doruya klavuzluk eliye deil Kurna aittir 89, 90, 150.
Duada arac koymak 228, 232, 236, 604.
Dul kadnlarla evlenmek 452.
Dul ve bekarlarn evlendirilmesi 615.
Duyarsz kimselere sitem 44.
Duyulan haberleri iyice aratrmak 647.
Dnya geici hiret ebedidir 204, 234, 253, 258, 293, 393, 590.
Dnya hayat bitkiye benzer 175.
Dnyann oyun elence oluu 577.
Dnyann rnei 175.
Drstle ar 658.
Dman ierde olabilir uyars 657.
Dmanlardan ynetici yaplmaz 525, 528.
Dnce yetisinin insan hayatndaki yeri 199.
Dncesizlere tehdit 237.
Dnme yetisi-uzay ilikisi 206.
Dnmeye ar 151,187, 209, 218,325, 360, 378, 379, 382, 389, 402,488, 548.
Dnmeye ar basit hayat 293.
Dnmeye ar: iki arkada rnei 293.
E
Eb Leheb ve kars 17.
Eitimin nemi 701.
Ehl-i Kitaba uyarlar 681, 481, 540, 543.
Ehl-i Kitaba elinin takdimi 674.
Ehl-i Kitaba sesleni 572.
Ehl-i Kitaba yaplan ar 539.
Ehl-i Kitabn yalanlarnn yzlerine vurulmas 491.
Ehl-i Kitap hakknda bilgiler 481.
Ehl-i Kitap ile ilgili bilgiler ve sitemler 685.
Ehl-i Kitaptan hainler 500.
Eli aracl ile uyar 105, 107, 322, 328.
Eli gndermenin-kitap indirmenin nedeni 440.
Eli Kurn ilikisi 65, 67.
Eli Muhammedin farkl bir tantm 297.
Eli Muhammedin nitelikleri 720.
Eli sadece vahye uyar 203, 88, 173, 275.
Eli toplum iin bir nimettir 662.
Eli tm zamanlara gnderilmitir 662.
Eli uyarcdr 632.
Eli cret alamaz 67, 101, 181, 188, 136, 137, 251, 136-140, 195, 9, 101, 67, 355, 181, 225,
91, 186, 189.
Eli ve kitap gndermenin nedeni 578.
Eliler arasnda ayrm yaplmamas 566.
Eliler de hesap verecek 68.
Eliler kendiliklerinden bir gsterge koyamazlar 591.
Elilerin grevi 20, 333, 588, 290, 362, 513, 686, 504.
Elilerle hep alay edilmitir 591.
Elinin aile ii sorunlar 650.
Elinin bilgilendirilmesi 63.
Elinin eitimi 126.
Elinin gnderilme nedeni 667.
Elinin grevi tebli etmektir 594.
Elinin kazanc toplumun slahdr 101, 225, 252.
Elinin tankl hiretten bir sahne ile uyar 694.
Elinin Tevrt ve nclde yer almas 79.
Elinin mmilii 79.
Eliye ok elilik ayrcal 515.
Eliye destek 238.
Eliye destek vermek, gvenliini salamak 516.
Eliye emirler 556.
Eliye evlilik konusunda tannan ayrcalk 515.
Eliye Kurn ile ilgili tler 599.
Eliye t 414, 547, 558, 259, 315, 343, 384, 501, 584, 588, 636, 650, 652, 681, 703, 721.
Eliye saygl olmaya ar 622.
Eliye son grev 722.
Eliye teselli 118, 132,186, 632, 9, 29.
Eliye teselli, Ehl-i Kitaba sitem 412.
Eliye uyar 57, 713, 166, 182, 591, 594, 88.
Eliye verilen gvence 26.
Eliye yaplan itirazlar ve verilen cevaplar 97,.
Emzirme 451.
En deerli insan kendini Allaha en iyi teslim edendir 648.
En kk iyilik-en kk ktlk bile karlksz kalmaz 536, 572.
Esarettekiler zgrletirilmeli 615.
Esas znet 480.
Esirlere muamele 581.
Evlatlk konusu 505.
Evlatlk Zeydin evlendirilmesi 511.
Evlilik hukuku 534.
Evren ile ilgili tefekkr 502.
Evrende l-denge 596.
Evreni yneten Allahtr 587.
Evrenin dengesi ile ilgili uyarlar 522.
Evrenin dengesini, gvenliini korumak 522.
Evrensel aklama 40, 623, 251, 253, 304, 597.
Evrensel ar 287, 291.
Evrensel ilkeler 217, 308.
Evrensel ilkeler 316.
Evrensel mesaj 201, 202, 249.
Evrensel uyar 16, 125.
F
Fakirleri-garipleri sahiplenme 136, 188, 205.
Farkl dine mensup olanlar 407, 625, 687.
Fey taksimi 606, Fsldamak 643.
Fidye iin esir alnmaz 475.
Fikir ve inan zgrl 458.
Fil olay 33.
G
Gaybi yalnzca Allah bilir 86.
Gayret gstermeye ar 310.
Geimsizliklerde hakem atanmas 535.
Gemi ile uyar 655, 659, 201, 23, 41, 66, 60, 62, 68, 75, 194, 337.
Gemiin zeti 204.
Gemiteki felaket haberleri ile uyar, 6, 33.
Gemiten ders almaya ar 361.
Gemiten ibret almak 98, 352.
Gemiten ibret sahneleri ile uyar 329, 188, 234, 243, 222, 265, 277.
Gemiten ibretli rnekler 181, 272, 578, 283, 388.
Gemiten Ms rnei ile uyar 372.
Gelecee ynelik bilgiler 363.
Gelecekten haber: Bizans yenilecek 375.
Genel aklama 104, 106, 110, 121, 129, 236, 345, 358, 377, 393, 486, 497, 499, 490, 492,
510, 544, 557, 566,559, 561, 570, 582, 625, 637, 645, 648, 671, 687, 79, 85, 90, 219, 550, 612,
620, 720.
Genel bilgiler 589, 634.
Genel direktifler 536.
Genel tler 167.
Genel uyar 131, 262, 359, 363, 577.
Genel uyar ve dnmeye ar 228.
Geree ar 186, genel ilkeler 187.
Gerei kabule ar 250.
Gerein tanklar 281.
Gerek iman sahipleri 649.
Gerek inanma 649.
Gerek kazan 155.
Gerek mminler 668.
Gerek mminlerin durumu 706.
Gerek mminlerin nitelii 465.
Gerek tanr Allahtr 152.
Gereksiz davranlardan kanma 436.
Grevi ehline verme 542.
Grg kurallar 613, 647.
Grne aldanmama 503.
Gstergelere kar gelenin durumu 84.
Gsteriilere dikkat 31.
Gzlem yapmaya aratrmaya ar 582, 100, 129, 132, 218, 270, 284, 289, 305, 306, 320,
327, 352, 376, 381, 387, 394, 59, 595, 618, 626, 635, 643, 95, 240, 242.
Gzlem yapmaya-dnmeye ar 149, 340.
Gzlemle uyar 72, 74.
H
Hacca ar 492.
Hacca engel olanlar tehdit 628.
Haccn anlam 628.
Hacda dikkat edilecek eylemler 672.
Hacda hedef 690.
Hacda yenilecek etler 672.
Hacda yiyecekler 672.
Haddi aanlar tehdit 642.
Haham ve rahiplerin sapkl 699.
Hak dinde sentez olmaz 32.
Haksz kazanca kar uyar 462.
Haksz kazan yememe 496, 531.
Haktan baka yol yoktur 487.
Haram: dokunulmazlatrlm aylarda sava 443.
Harcamann deerli olan 575.
Helal etler 673.
Hendek sava 508.
Hep Allahn dedii olur 195, 204, 213, 236, 277, 328, 582, 645.
Her insan gzeten grevliler vardr 589.
Her ey ll yaratlmtr 61.
Her toplumun bir eceli vardr 176.
Her varln doaya bir katks vardr 618.
Her varlk Allah arndrr 618.
Herkes lecek ve Allaha dndrlecektir 663.
Herkes lecek yaptklarnn karln eksiksiz alacak 499.
Herkesin kazanc ya lehine ya da aleyhinedir 557.
Hristiyanlarn durumu 689.
Hristiyanlarn sofra istei 694.
Hrszla kar tedbir 680.
Hicr toplumu 201.
Hicret 554.
Hicret edenleri durumu 696.
Hibir g Allaha kar koyduramaz 478.
Himayedeki kadnlarla nikhsz iliki kurulmaz 534.
Hdun tevhid mcdelesi 137.
Hudeybiye ve Mekkenin fethi 666.
I-
blise kar uyarlar 295.
blisin insana etkisi ve etki yollar 69.
blisten korunma yollar 88.
brhm peygamber 191.
brhm ve Msnn kitaplarnn ierii 40.
brhmin dini, 485.
brhmin misafirleri 201.
brhmin rneklii 524.
brhmin tevhid mcdelesi 134.
brhmin toplumu irkten kurtarma abas 111.
bret tablosu; Sebe toplumu, ki-kumar 444, 690.
ddet 514, 601.
fk olay 611.
ftira atmak 557.
kiyzller sadece kendilerini aldatrlar 564.
kiyzllere kar uyarlar 619.
kiyzllere kesin uyar 381.
kiyzller ve mminler ile ilgili bilgiler 688,.
lh davete kimse engel olamaz 17.
liklere ileyen ate ile uyar 54.
lk su; stifilik 69.
lkel anlaylardan kadnn kmsenmesi 257, 304.
lkel yasalarn kaldrlmas 641.
lkelliin Allaha ikyeti 641.
man amel ilikisi 385, man erleri ve inkrclar 617.
man ve kfrn sonular 276.
mkan sahipleri evrelerindeki ihtiyallara yardm etmelidirler, onlar ho grmelidirler 612.
nanalar ile eker 48.
nanan cennete, inanmayan cehenneme 627.
nanan ve slihat ileyenlerin sonu 624.
nananlar hirette saltanat srecekler 597.
nananlar kesinlikle dllendirilir 331, 355.
nananlara mjdeler 401.
nananlara uyarlar 407.
nananlarn nitelikleri 334.
nancn getirisi 334.
nan dzeltmeye ar 95.
nan zgrl 203, 458, 183, 654, 293, 227, 247, 598, 299, 308, 349, 681, 159, 251, 187,
590.
nanszlar vurguncu olur 28.
nanszlarn ynetici yaplmamas 523.
nanlacak tek ilke 488.
nanlara en etin dman 689.
nsanla uyar 12.
nanmann yararlar 579.
nanmann ve inkrn karlklar 172.
nfak maln en iyisinden yaplmaldr 461, 490.
nfak ve kr konusunda rnek insan: brhm 321.
nfaka tevik 461.
nkrclar ile ilgili bilgilendirme 418.
nkrclar kesin cezalandrlacaktr 354.
nkrclara bildiri 656.
nkrclara tehdit 269, 279, 365, 439, 632.
nkrclara uyar; kurtulu yolu 58.
nkrclara uyarlar 478.
nkrclara kesin uyar 366.
nkrclara verilen cevaplar 96, 99.
nkrclar tehdit 470.
nkrclar tehditle uyar 207.
nkrclarn kbeti 520.
nkrclarn kbeti ile uyar 254.
nkrclarn durumu ve uyarlar 428,60, 302, 324, 341.
nkrclarn itirazlar ve onlara verilen cevaplar 163.
nkrclarn kanlmaz kbetleri 226.
nkrclarn Kurn ile ilgili talepleri 590.
nkrclarn kurana kar tavr ve onlara yaplan uyarlar 309, 349, 353, 370.
nkrclarn siyaseti ve onlara yaplan uyar 245, 252, 264, 273.
nkrclarn yanlglar ve onlara verilen cevaplar 300.
nkrclarn yanlglar ve onlara yaplan uyarlar 221, 225.
nkrclarn yanl dncelerine cevaplar 116, 127.
nkrdan dnmeye ar 489.
nsan davrann etkileyen faktrler 21.
nsan karakteri 24, 173.
nsan nankrdr, vefaszdr 174.
nsan ldrme 552.
nsan ldrmekle ilgili iki demolu kssas 677.
nsan skntlar iinde yaratlmtr 57.
nsan tipleri 215, 364.
nsan tipleri ve uyarlar 624.
nsana verilen ilk ykmllk 403.
nsan aldatan unsurlar 480, 53.
nsann enerjik boyutu 199.
nsann fizksel ve zihinsel yaps ile ilgili bilgilendirme 66, 69.
nsann ve toplumlarn tahlili 159, nsann yaratl sreci 623.
nsann yeryz egemenliinin temsili anlatm 403.
nsann yok olmayacann isbat 53.
nsann zaaf noktalarnn temsili anlatm 69, 165.
nsann zaaflarna kar uyar 124.
nsanlar bir sinei bile yaratamazlar 637.
nsanlar deimezse Allah deitirmez 589.
nsanlara genel uyarlar 183.
nsanlara sunulmu nimetler 336.
nsanlardan beklenenler 183.
nsanlarn aldanma nedeni 144.
nsanlarn Allahtan bilgi alma yollar 255.
nsanlarn zaaflar; tutarszlklar 87.
nsanlarla alay etmemek 647.
nsanla ak bildiri 61, 64.
nsanla genel ar 70.
nsanln felaketi ile uyar 113.
nsan rabbini kendinden tanyabilir 83.
s da kuldur, s-Meryem ile ilgili gerekler 484.
s n ncsdr diyenler 689.
s peygamberin kendisinden sonra gelecek eliyi haber vermesi 659.
snn misyonu 484.
sy Allah sayanlar 674.
snn doumu 109.
slm dinini yaamak kolaydr 638.
srloullarna arlar 404.
srloullar ile ilgili gemiin hatrlatlmas 675.
srloullarna uyarlar 419.
srloullarna verilen ykmllkler ve onlara yaplan uyarlar 409.
srloullarndan akll davrananlarn vlmesi 688.
srloullarndan zel bir grup; kazanmadklar zaman bunalanlar 81.
srloullarndan sz aln 405.
srloullarnn gemii ile uyar 157.
stiare 253, 496.
yi adam olmak 490.
yi adamlarn hiretteki durumlar 598.
yi insan olmann lleri 431.
yi kiiler iyilik retirler 612.
yiler daima kazanr 200.
yiler her zaman az olur 63, 203.
yilerin dllendirilmesi 7.
yilie engel klnmamal 448.
yiliin karl, iyilik 597.
yiliklerin-ktlklerin sonu 344.
yiye ktye rnek, arac olmann sonucu 550.
zlenmesi gereken yol 380.
K
Kabul edilecek tevbe 533.
Kadn erkek kullukta eittir 559.
Kadn-erkek ecirde eittir 510.
Kadnn yeri 447, 535.
Kadnlar kskantr 536.
Kadnlara sayg, deer vermek 535.
Kadir gecesi 45.
Kafadan atanlar 624.
Kfirin ameli 318.
Kfirler baba karde de olsalar veli edinilmez 697.
Kfirler iin istifar 715.
Kfirlere balanma yoktur 586.
Kfirlere frsat verilir 49.
Kfirlere tehdit 595.
Kfirlere uyarlar 660, 93.
Kamu hizmetlerinin yrmesi iin vergi arttr 643.
Kamu gelirlerinin harcanaca yerler 703.
Kamudan hizmet alanlara hizmet bedeli 643.
Kart gruplar 627.
Kastsz yeminler sakncasz 690.
Katmerli inkrclarn hli 399.
Katmerli kfirlere tehdit 563.
Kaybedenler-kazananlar a tarihi rnekler 144.
Kazanl ticaret teklifi 661.
Kendi den alamaz 339.
Kevser 29.
Kble 421.
Kskanmama 531.
Kymet bilgisi 371.
Kymet gnnde akraba ve ocuklarn yardm olmayaca 523.
Kymet gnnden pimanlk sahneleri 231.
Kymet her eyi retir 373.
Kymet ile uyar 266, 274, 623.
Kymet kesindir 354, 332.
Kymet sahneleri ile uyar 18, 52, 55.
Kymet vaktinin gizli tutulmasnn nedeni 519.
Kymetin deheti 623.
Kymetin isbat iin bilimsel deney 294.
Kymetin kopuu 122.
Kimse Allaha kar koyamaz 595.
Kin yznden haktan sapmama 674.
Kirli, gergin olarak topluma klmaz 537.
Kiisel sorumluluk 692.
Kiisel ve toplumsal ilkeler 160.
Kitap Ehlinden cezay hak edenler-kurtulanlar 568.
Kitap Ehline ar 676.
Kitap Ehline arlar 485.
Kitap Ehline dair bilgiler 567.
Kitap Ehlinin kfirlerinin durumu 607.
Kitap Ehline uyarlar 485, 493.
Kitap Ehlinin dmanl 538.
Kitap indirmenin amac 574.
Kitap, yaanmas iin indirilir 556.
Kontrolsz, yersiz, ktye harcama 160.
Korkutma-mitlendirme 541.
Kt bir rnekle uyar 84.
Kt kiilerden ktlk doar 612.
Kt szden kanma 566.
Ktlerin ktl Allahtan deildir 50.
Ktle iyilikle karlk vermek 150, 246, 343, 566, 590.
Kul-kle edinilemez 486.
Kulluk biimleri 630.
Kulluk yapmaya ar 73.
Kulluktan kaanlar hesap vermekten kaamazlar 572.
Kurn-Allah ilikisi 184.
Kurn Allahn cmertliinin eseridir 96.
Kurn-Eli ilikisi 195.
Kurn engel tanmaz 55.
Kurn gemiten rnekler ve tler ile doludur 615.
Kurn gerein ta kendisidir 571.
Kurn ile ilgili dnmeye ar 548.
Kurn ile ilgili dnmeye, aratrma yapmaya ar 362.
Kurn kolay anlalr 60.
Kurn konuuyor: ntak 285, 114, 212.
Kurn koruma altndadr 49.
Kurn Muhammedin eliliinin kantdr 91.
Kurn reddedilemeyen bir kanttr 571.
Kurn Ruhtur 45.
Kurn ve Elinin ilevi 147.
Kurn ve inanszlar 161.
Kurn ve insanlar 178.
Kurn ve ilevi 94.
Kurn ve Mekkeli mrikler 176.
Kurn yeterlidir 391.
Kurna ar 158.
Kurnda iki eit yet olduu 477.
Kurndan baka klavuz olmamal 68.
Kurndan kalmaz 132, 196.
Kurndan yararlanabilme 130, 123.
Kurndan yz dnmenin sonucu 125.
Kurnn Allah kelam olduunun kantlanmas 19, 37.
Kurnn ayrntl oluu 101.
Kurnn etkisi 141, 46, 89.
Kurnn indirili amac 119.
Kurnn kayna 347.
Kurnn kime klavuz olduu 143.
Kurnn nitelikleri 184, 167.
Kurnn zellii 114, 170.
Kurnn tatm 43, 45, 59, 62.
Kurnn ycelii 608.
Kurna sarlmann sonucu 571.
Kurnn etkisi 169.
Kurnn rol 369.
Kurn ve aklszlarn durumu 318.
Kurn gizlice dinleyenler 278.
Kurnn gc 205.
Kurnn ilevi 323.
Kurnn nitelikleri 214.
Kurnn tantm 229, 241, 248, 256.
Kurtulu Kurna topluca sarlmaktadr 494.
Kurtulu Kurnn klavuzluu iledir 398.
Kurtulua ar 164.
Kurtulua rnekler 210.
Kfre irke balanma yok 570.
Kfr sevenleri sevmek felaket getirir 700.
L
Lt peygamber ve toplumu 191.
Ltun tevhid mcdelesi 139.
M
Madde ve enerjiden yaratlan varlklar Allah tantrlar 597.
Maher sahneleri ile uyar 55, 92.
Makbul tevbe 533.
Mal ve evlat Allaha kar insan koruyamaz 644.
Mal ve evlat Allah anmamaya engel olmamal 640.
lmeden evvel yatrm yapmak gerekir 640.
Mal ve evlat imtihan aracdr 657.
Masum kadnlara iftira atanlarn cezalandrlmas 612.
Mazerete frsat verilmez 83.
Medne halk ve civardakilere sitem 717.
Medne Yahudilerinin knanmas 663.
Mednedeki Yahudilerin tantm 410.
Mehir 452.
Mekke kfirlerine uyar; ka yok 115.
Mekkeli inkrclara uyarlar 142.
Mekkeli Muhammed eli yaplyor 1.
Mekkelilere uyarlar 91.
Merhamet kuca hep aktr 346.
Meryem olgusu 109.
Meryemin doumu 484.
Mescid-i aksa 156.
Miras hukuku 530.
Muhacir-Ensar ilikisi 606.
Muhammed de Kurn sonradan rendi 56.
Muhammed tm insanla elidir 622, 204, 79, 333, 96, 221.
Muhammedin eitilmesi 5, 10, 14, 39, 42.
Muhammedin eli seili nedeni 4.
Muhammedin eliliinin kant, Kurndr 91.
Muhkem-mtebih yetler 477.
Ms-bilgin kul kssas 296.
Ms-Firavun olgular 133, 77.
Ms-sml-idris hatrlatmas 112.
Ms srloullar olgular 78, 80.
Ms olgular; detayl 120.
Ms rnei 181.
Ms peygamber-Msr halk 193.
Msnn peygamberlie hazrlan 150.
Msya verilen dokuz yet 168.
Mminlere zel mesaj, onurlandrma 25.
Mminlere uyar 13.
Muhacir ve Ensarn nde gidenleri 712.
Mhlete aldanmamaldr 632.
Mmin-mnfk fark 710, 719.
Mminler toplum iinde klk kyafetlerine dikkat etmelidirler 614.
Mminler tm insanla tank olmakla ykmldr 638.
Mminlerden bir ksmnn knanmas 665.
Mminlere ar 579.
Mminlere emirler 532, 549, 551, 638, 718, 471, 516, 664, 696.
Mminlere grevler; anma-arndrma 512.
Mminlere mesaj 700.
Mminlere tler 424, 503, 562, 564, 586, 640, 647, 651, 657, 672, 684, 690.
Mminlere nemli grevler 475.
Mminlere neriler 271.
Mminlere sitem 415, 551, 611, 702.
Mminlere uyarlar 494, 496, 416, 438, 456, 468, 472, 483, 517, 521, 608, 679, 682, 697,
699.
Mminleri bilgilendirme 413.
Mminleri cennete ar 661.
Mminleri zendirme-mnfklar korkutma 667.
Mminlerin bahtiyarlnn, kfirlerin perianlnn nedeni 582.
Mminlerin apul peinde olamayaca 605.
Mminlerin nitelii 464.
Mminler Allaha teslim olurlar 619.
Mnfk mant 643.
Mnfklar cehennemliktir 652.
Mnfklar hep yalan sylerler 639.
Mnfklar ile ilgili bilgiler 639, 668.
Mnfklar ile ilgili Eliye emirler 707.
Mnfklara kar cihat 707.
Mnfklara kar gayretli olma 652.
Mnfklara kar nlemler 705.
Mnfklara lmlerinde destek vermeme 713, 709.
Mnfklarn balanmasn dilemek ie yaramaz 707.
Mnfklarn genel politikalar 639.
Mnfklarn hilesi 701.
Mnfklarn savaa kar tavrlar 703.
Mnfklarn saygszl 703.
Mnfklarn tedirginlii 704.
Mnfklarsn d grnne aldanmamal 639.
Mrikler tm dnyay fidye vermeyi isterler 590.
Mriklere azar 8, 28.
Mriklere kar elinin taknmas gereken tavr 213.
Mriklere tehdit 307, 592, 330.
Mriklere uyar 241.
Mriklerin tutumlarna kar Eliye moral 292.
Mriklerle evlenilmez 445.
N
Namaz 73.
Nankrlere ceza 311.
Nankrlere kar Eliye t 101.
Nankrlere uyar, nankrln sonu 223.
Neden eli gnderilir 2.
Nefsi artma 20, 21, 24, 46, 370, 461, 605, 713.
Neyin infak edilecei 444.
Nimetlerin karln demeye ar 321.
Nh kavmi ile uyar 317.
Nh rnei 181.
Nh peygamber-Muhammed peygamber benzerlii 188.
Nhun tevhit mcdelesi, 136.
O
Organlarn tankl 612.
Ortak koanlara uyarlar 117, 118.
Ortak noktada; tevhide buluma 485.
Ortak payda tevhid 485.
Ortal kartran ikiyzllere tehditler 518.
Oru 434.

devler ve amac 574.

dl ve cezann nedeni 580.
ll yaratma 61.
ldrmeye izin yok, lm hak edenler 678.
rnek kullar 102.
rneklenen kadnlar 653.
rtlemeyen gerekler 257.
vgnn gerekleri 292.
vgye layk kimseler 338.
vgye layk mminler 646.
P
Peygamberin kadnlarna sitemler 509.
R
Rahat, rabbi unutturur 146, 185, 707, 174, 304, 219, 381, 394, 165, 228.
Rahmn sfatnn insandaki tecellisi 586, 598.
Rahmnn insan rahmetiyle yaratmas 598.
Rahmnn rahmetinin yansmas 596.
Rahmet kuca ve kbetler ile uyar 576.
Rdvan biat 669.
Riskli iler erkeklere aittir 535.
Ruhbanlk 578.
Ruhbanlk yoktur 578.
Rvet 435.
S
Sabredenlerin sonu 590.
Saduyulu olmaya ar 146.
Sahtekrlara tehdit 430.
Salt ihmal edilmez 555.
Salta katlm artlar 537.
Salta katlmann artlar 674.
Saltn korunmas 453.
Saltn yok edilmesinin sonucu 113.
Slih peygamberin tevhid mcdelesi 138.
Sapk inkrclara uyarlar 117.
Sapklara uyarlar 498.
Saptmann ve balanmann nedeni 580.
Sava 437.
Savata ama 465.
Sava alacak kimseler 696.
Sava hukuku 581.
Sava ilkeleri 467, 474.
Sava izni 631.
Sava ortamnda aile hukuku 526.
Savaa kma 545.
Savaa hazrlk 702.
Savan akllca yaplmas 455.
Savata dikkat 553.
Savata gevememe ve stn iken bar yapmama 586.
Savatan kaanlara sitem 702.
Saysz nimetler 299.
Sebe toplumu 223.
Sebt gn 314.
Sekar 15.
Semd toplumu da kaybetti 145.
Semd toplumu Slih peygamber 190.
Sr [altn] 405.
Skntlarn nedeni 585.
Snav geneldir 76.
Son glen iyi gler 397.
Son pimanlk fayda vermez 519.
Sorumlu tutulmayanlar 711.
Sorumluluun kiisellii 40, 464, 203, 44, 419, 321, 219, 159, 227, 40.
Sosyal grevler 390.
Sosyal-siyasal hedef 421.
Szlemelere uymak 672.

eytana kar uyarlar 427.

eytana uymama 612.
eytann etkiledii kimseler 623.
eytann insana ortakl 165.
mark alayc kimselere uyar 54.
mark Karunun sonu ile uyar 154.
irk koanlara balanma yok 539.
irk koanlara bir hiret sahnesi ile uyar 135.
irk su stndeki kpe benzer 590, irke geit yok 260, irke kar uyar 87, 227, 268,
275, 426, irkin mahiyeti 696, ayb peygamber-Medyen halk 192, ayb peygamberin tevhid
mcdelesi 140.
T
Tacize, sarkntla kar nlem 517.
Taklitilere kar uyarlar 427.
Tanklktaki duyarllk 562.
Tarihi bir hatrlatma 420, 168.
Tatl dille davet 10, 120, 164, 315, 390, 409, 529, 566.
Tehdit-mjde 425.
Tek snlacak, Allahtr 34, 35.
Temiz gdalar yemek serbesttir 690.
Temiz gdalarn yenilmesi 429.
Terbiyeli, saygl konuma 647.
Tevbe kaps aktr 716.
Tevbeye ar 229, 313.
Tevhid-irk konusunda iyi dnmeye ar 38.
Tevhidden taviz verilmedi 326.
Ticaret ve al-veri Allah anmaktan al koymamal 617.
Toplum iine kma kurallar 537.
Topluma uyarlar 224.
Toplum ile ilgili bilgiler 594.
Toplum yaam kurallar 516.
Topluma kurtulu-mutluluk reetesi 27.
Toplumda kimseyi rahatsz etmemek 614.
Tuzaa dmemeye ar 494.
Tm insanlar eittir 648.
Tm insanla sesleni 571.
U-
Uhudda Bedirde Allahn yardm 495.
Uyarc bir hiret sahnesi 148.
Uyarnn amac insanlar kurtarmaktr 14.
Uyarsz olmaz 82.
Uyulacak din brhmin dini 491.
ltimatom 374, 395, 396.
stn g ile evrendeki dier gezegen, yldzlara gidebilme 597.
V
Vahiy Allaha zg bir itir, vahiyde arac yoktur 167, 232, 255, 263, 299.
Vahyin birlii 40.
Vahyin ilk geldii yer 156.
Vahyin ilk gelii ve geli yeri 37.
Vahyin inkr edilemeyii 569.
Vahyin korunmuluu 633.
Varlklarn yaratl 198.
Vasiyet 433, 693.
Vefat; lmezden evvel gemiin eksiksiz hatrlanmas 53.
Velyet 483, 565, 644, 682.
Velyet hukuku 523, 528.
Vizyonun gereklemesi 670.Y
Yabanclarn Kurndan etkilenmeleri 89.
Yahudi ve Hristiyanlara uyarlar 698.
Yahudi ve Hristiyanlar ynetici yapmama onlara velyet vermeme 682.
Yahudi ve Hristiyanlarn taklit inanlar 698.
Yahudilere eletiriler 408.
Yahudilere sitem 423.
Yahudilere kesin uyar 411.
Yahudilerin ilk srgn 605.
Yahudilerin Msya saygszlklar 676.
Yahynn doumu 108.
Yakn evrede bulunanlarn durumu 712.
Yaknlarla iliki konusunda rnek: brhm 524.
Yalanlayclara uyar, 11, 15.
Yanl al-veri 497.
Yanl anlaylara reddiye 342.
Yaratan ve yarat nedeni 356.
Yaratl evreleri 335.
Yaratlla ilgili gzlem yapmaya ar 348.
Yaratltan ciz varlklara bel balanmaz 590.
Yaratltan hayr bekleyenin durumu 589.
Yasa koyma sadece Allaha zgdr 650.
Yasa koymadan cezalandrma olmaz 83, 142, 150, 159, 203, 228, 576.
Yeni kblenin hayata geirilmesi 422.
Yeni stratejinin uygulanmas 422.
Yeniden dirili iin gzlem yapmaya ar 56.
Yeniden yaratma daha kolaydr 56, 95, 163, 219, 236, 370.
Yenilecek-yenilmeyecek nimetler 312, 429.
Yeryznn insan kontrolne verilmesi 403.
Yeryznn klmesi 328, 595.
Yeil aatan oksijen karl 95.
Yetim ocuklarn mirasta eitlii 529.
Yetim hakk 560.
Yetim haklar ile ilgili evrensel duyurular 529.
Yetim hukuku 529.
Yetim kadnlarn himayeye alnmas 529.
Yetim mal yemenin sonucu 529.
Yetimleri korumann nemi 529.
Yetki Allaha aittir 482.
Ynetici kendinizden olmal 542.
Yneticiye itaat 542.
Yurttalk ba 527.
Ysuf kssas 195.
Z
Zalimleri tehdit 417.
Zandan, gybetten kanmak 647.
Zaruret durumunda, yasak yiyeceklerden yemek 672.
Zayf imanllar 546.
Zayf imanllara sitemler 585.
Zekeriyy 484, 484.
Zerre karar bile amelin karl alnacak 572.
Zhar 505, 64.
Zihinsel deiim olmadan toplum deimez 473, 589.
Zina iftiras ve cezas 610.
Zina-zina iftirasnn hukuku 610.
Zina, zinann cezas 610.
Zoraki iman 240, 181, 183, 533, 204, 428.
Zorbalk ahirate inanmamadan kaynaklanr 31.
Zlkarneyn 297.