PoPeA-2010-2011 - Sazetci Predavanja - 2010.11.26

PROF.DR.SC.
MLADEN OBAD ITAROCI

POVIJEST PERIVOJNE ARHITEKTURE - SAETCI PREDAVANJA 2010./2011.
1

SVEUILITE U ZAGREBU UMARSKI FAKULTET
PREDDIPLOMSKI STUDIJ - URBANO UMARSTVO, ZATITA PRIRODE I OKOLIA

SVEUILITE U ZAGREBU - ARHITEKTONSKI FAKULTET
DIPLOMSKI STUDIJ - ARHITEKTURA I URBANIZAM

PROF.DR.SC. MLADEN OBAD ITAROCI, DIPL.ING.ARH.

POVIJEST PERIVOJNE ARHITEKTURE

SAETCI PREDAVANJA

ZAGREB, STUDENI 2010.
PROF.DR.SC. MLADEN OBAD ITAROCI
2

SVEUILITE U ZAGREBU UMARSKI FAKULTET
PREDDIPLOMSKI STUDIJ URBANO UMARSTVO, ZATITA PRIRODE I OKOLIA
SVEUILITE U ZAGREBU - ARHITEKTONSKI FAKULTET
DIPLOMSKI STUDIJ - ARHITEKTURA I URBANIZAM

KOLEGIJ: POVIJEST PERIVOJNE ARHITEKTURE

S A D R A J

UVOD U KOLEGIJ I PERIVOJNU ARHITEKTURU
ANTIKI VRTOVI I PERIVOJI
SREDNJOVJEKOVNI VRTOVI
ISLAMSKA PERIVOJNA TRADICIJA
TALIJANSKI RENESANSNI I MANIRISTIKI PERIVOJI
DUBROVAKI RENESANSNI PERIVOJ
FRANCUSKI RENESANSNI I BAROKNI PERIVOJ
ENGLESKI PEJSANI PERIVOJ
JAVNI GRADSKI PERIVOJI 19. STOLJEA
PERIVOJ MAKSIMIR
KINESKA PERIVOJNA TRADICIJA
JAPANSKA PERIVOJNA TRADICIJA
PERIVOJNA ARHITEKTURA SECESIJE
PERIVOJNA ARHITEKTURA MODERNE
PERIVOJNA ARHITEKTURA KRAJA 20. STOLJEA

Literatura za ispit
Popis crtea za ispit

3

UVOD U KOLEGIJ I PERIVOJNU ARHITEKTURU

SADRAJ KOLEGIJA
KOLEGIJ OBRAUJE RAZVOJ PERIVOJNE ARHITEKTURE/UMJETNOSTI U SVIJETU I HRVATSKOJ, A U
KONTEKSTU OPE POVIJESTI UMJETNOSTI
PRIKAZUJE RAZVOJ PEJSANOG OBLIKOVANJA S KULTUROLOKOGA POLAZITA TE S GLEDITA
ESTETIKE I LIKOVNE KOMPOZICIJE
PERIVOJNA ARHITEKTURA PROMATRA SE U KONTEKSTU POVIJESNOG I ARHITEKTONSKO-URBANOG
OKRUENJA U KOJEMU NASTAJE

TEMELJNA POLAZITA
PERIVOJNA ARHITEKTURA ARHITEKTURA U ORGANSKOM MATERIJALU
DJELO OVJEKA I DJELOMINO PRIRODE
KREATIVNO DJELO AUTORA OBLIKOVANI PROSTOR
NEDJELJIVOST PERIVOJA/VRTA I ZGRADE
NEDJELJIVOST ARHITEKTURE I PERIVOJNE ARHITEKTURE
NEDJELJIVOST GRADOGRADAITELJSTVA/URBANIZMA I PERIVOJNE ARHITEKTURE

GLAVNE ULOGE PERIVOJNE ARHITEKTURE
EKOLOKA
SOCIJALNA
ESTETSKA

DEFINICIJA PERIVOJA
GIULIO CARLO ARGAN:
PERIVOJ/VRT/PARK ARTIFICIJELNI PROSTOR OBLIKOVAN SA SVRHOM DA SE POSTIGNE ESTETSKI
REZULTAT. UVIJEK JE BIO SMATRAN, A TO JE JO UVIJEK I TAKO MORA OSTATI OBLIKOM
UMJETNIKE KREACIJE
REN PECHRE:
ZA ENGLEZE PERIVOJ/VRT JE PROSTOR U KOJEMU OVJEK TRAI SVOJE MJESTO U PRIRODI.
ZA MENE JE PERIVOJ/VRT PROSTOR KOJIM OVJEK OZNAAVA SVOJE MJESTO U PRIRODI

POJMOVNI NERED
PERIVOJNA ARHITEKTURA / VRTNA ARHITEKTURA / PARKOVNA ARHITEKTURA / PEJSANA
ARHITEKTURA / KRAJOBRAZNA ARHITEKTURA
HORTIKULTURA / HORTIKULTURNE POVRINE
ZELENILO / GRADSKO ZELENILO / ZELENE POVRINE / GRADSKE ZELENE POVRINE / OTVORENI
PROSTORI / SLOBODNI GRADSKI PROSTORI

HORTIKULTURA
KULTURA POVRTNJAKA, KULTURA CVIJEA
VRTLARENJE
UKRAAVANJE VANJSKIH I UNUTARNJIH PROSTORA CVIJEEM I BILJEM
4

VRT PARK PERIVOJ
SLINOZNANICE / ISTOZNANICE U SVAKODNEVNOM GOVORU, ESTO SE KORISTE KAO SINONIMI
VRT
PROJEKTIRANI PROSTOR USKO VEZAN UZ ZGRADU, MALENA POVRINA (NAJEE DO POLA
HEKTARA), UTILITARNOST (BORAVAK NA OTVORENOM), ESTETSKA VRIJEDNOST, POKAZATELJ
SOCIJALNOGA STATUSA - PONAJPRIJE VRT UZ OBITELJSKU KUU
Iznimka: BOTANIKI VRT, ZOOLOKI VRT
PARK
PRIRODNI I/ILI PLANIRAN PROSTOR, VELIKA POVRINA (DESETCI ILI STOTINE HEKTARA),
PRETEITO VISOKI AUTOHTONI NASADI; PEJSANA, EKOLOKA, BOTANIKA I GRADOTVORNA
VRIJEDNOST
NACIONALNI PARK, PARK PRIRODE / REKREACIJSKO-PORTSKI PARK / SPOMEN-PARK
vozni park, poslovni/industrijski park
PERIVOJ
PROJEKTIRAN PROSTOR, SAMOSTALAN ILI VEZAN UZ ZGRADU, PREVLADAVA KONCEPTUALNO-
KREATIVAN LIKOVNI IZRIAJ ARHITEKTURA PRETEITO U ORGANSKOM MATERIJALU;
ESTETSKA, ARHITEKTONSKA, URBANISTIKA/GRADOTVORNA, KULTURNO-DRUTVENA VRIJEDNOST
PERIVOJ MAKSIMIR, PERIVOJI RENESANSNIH LJETNIKOVACA, PERIVOJI DVORACA, GRADSKI PERIVOJI,
PERIVOJNI TRGOVI

PERIVOJNA ARHITEKTURA - LANDSCAPE/GARDEN ARCHITECTURE
PEJSANO/KRAJOBRAZNO PLANIRANJE LANDSCAPE PLANNING
PEJSANO/KRAJOBRAZNO OBLIKOVANJE LANDSCAPE DESIGN
PERIVOJNO/VRTNO PROJEKTIRANJE GARDEN DESIGN
ZATITA I OBNOVA POVIJESNIH PERIVOJA
IZVEDBA I ODRAVANJE PERIVOJA

INTERDISCIPLINARNOST PERIVOJNE ARHITEKTURE
URBANIZAM I PROSTORNO PLANIRANJE
ARHITEKTONSKO, URBANISTIKO I PERIVOJNO PROJEKTIRANJE
POVIJEST ARHITEKTURE, LIKOVNIH UMJETNOSTI I PERIVOJNE UMJETNOSTI
ZATITA GRADITELJSKOG I PRIRODNOG NASLIJEA
DENDROLOGIJA, BOTANIKA, CVJEARSTVO
FITOCENOLOGIJA, FITOKLIMATOLOGIJA
EKOLOGIJA, PEDOLOGIJA, GEOLOGIJA

ODITAVANJE PERIVOJNE ARHITEKTURE
NOSTALGINO emotivno
INENJERSKO-KOMUNALNO ZATITA OD BUKE, PRAINE, EROZIJE,
EKOLOKI ZDRAVI GRAD, UNAPRJEENJE ZATITE OKOLIA
DRUTVENO AKTIVNO KULTURNA, DRUTVENA I DRUGA ZBIVANJA
REKREACIJSKI ZABAVA, IGRA, PORT, ODMOR,
TURISTIKI KULTURNI TURIZAM, KULTURA AMBIJENTA, AMBIJENTALNI UGOAJ
KULTURNO-POVIJESNO TRADICIJA I IDENTITET
ARHITEKTONSKO-URBANISTIKI NEDJELJIVO OD ARHITEKTURE I URBANIZMA
PREPOZNATI OPA (TRAJNA) NAELA PROJEKTIRANJA PERIVOJA PRIMJENJIVA DANAS I UBUDUE
BIJEG IZ STVARNOSTI ILUZIJA BOLJEG I SRETNIJEG SVIJETA

5

ANTIKI VRTOVI I PERIVOJI
DO 5. STOLJEA

PERIVOJNA UMJETNOST ANTIKE
MEZOPOTAMIJA / EGIPAT / GRKA / RIM
PISANI IZVORI / PRIKAZ VRTOVA U LIKOVNIM UMJETNOSTIMA / ARHEOLOKA ISTRAIVANJA

VRTOVI I PERIVOJI MEZOPOTAMIJE
GEOMETRIJSKI VRT
EDENSKI VRT
VRTOVI NA TERASAMA SEMIRAMIDINI VISEI VRTOVI, 809.-780. g.p.n.e.
GAJEVI - PEJSANI PERIVOJI PERZIJE INTERPRETACIJA RAJSKOGA PERIVOJA
EDENSKI VRT ISHODITE ZA SREDNJOVJEKEOVNI KLAUSTARSKI VRT
EDENSKI VRT ISHODITE ZA TRADICIJSKI PERZIJSKI VRT CHAHAR-BAGH
TRADICIJSKI PERZIJSKI VRT CHAHAR-BAGH

EGIPATSKI PERIVOJI/VRTOVI
FARAONSKI I PLEMIKI VRTOVI/PERIVOJI
GAJEVI UZ HRAMOVE
ALEJE
GEOMETRIJSKI TLOCRT
SUSTAV KANALA I BAZENA ZA NAVODNJAVANJE
VODENA OGLEDALA
PROTOTIP EUROPSKE GEOMETRIJSKE PERIVOJNE ARHITEKTURE

PERIVOJI ANTIKE GRKE
SVETI GAJEVI
PEJSANI PROSTORI OKO JAVNIH ZGRADA
JAVNI PERIVOJI ATENE PLATONOVA AKADEMIJA I ARISTOTELOV LICEJ PERIPATETIKA KOLA
GENIUS LOCI ISHODITE PEJSANOG OBLIKOVANJA U GRKOJ; PEJSA = PERIVOJ

VRTOVI I PERIVOJI ANTIKOGA RIMA
PERIVOJ KAO SVETO MJESTO
- OBITAVALITE KUNIH BOGOVA (LARIJA)
- SVETI GAJ POSVEEN BOGOVIMA ILI POKOJNICIMA
VRT KUE ZA STANOVANJE PROSTOR BORAVKA I PROIRENJE KUE
ARHITEKTONSKI PERIVOJNI DIZAJN: HORTUS, PERISTILNI VRT (KUA VETTII, POMPEI)
PEJSANI PERIVOJNI DIZAJN: HORTI - PERIVOJI UZ VILE, VELIKI PERIVOJI S JAVNIM GRAEVINAMA
(HADRIJANOVA VILA U TIVOLIU, PERIVOJ VILE U TUSCULUMU)

GRAD RIM URBS ROMA
400 HEKTARA PERIVOJA U GRADU, 30% POVRINE GRADA
SVETE UME / VELIKI PERIVOJI CARSKIH VILA / PERIVOJI NA CAMPUS MARTIUS-u / PERIVOJI VILA U
GRADU I OKOLICI
6

SREDNJOVJEKOVNI VRTOVI
5.-15. STOLJEA

VRTOVI U SREDNJEM VIJEKU
VRTOVI U SREDNJEM VIJEKU
- MALENI I KORISNI/UTILITARNI VONJACI, POVRTNJACI, VRTOVI LJEKOVITOG I MIRODIJSKOG BILJA
- RASPRENI U TLOCRTNOJ SLICI GRADA
- VRTOVI-DVORITA
HORTUS CONCLUSUS - INTERPRETACIJA RAJSKOGA VRTA
KLAUSTARSKI VRT
VRTOVI SAMOSTANA MEDITATIVNI I UTILITARNI VRTOVI
VRTOVI UTVRENIH DVORACA MALENI VRTOVI UNUTAR UTVRENJA, KORISNI VRTOVI
VRT TRAVA LJEKOVITO I MIRODIJSKO BILJe
VONJAK PERIVOJ ZADOVOLJSTVA

SADRAJ KASNOSREDNJOVJEKOVNOGA VRTA
POJEDINANA STABLA / TOPIARIJ / CVJETNE GREDICE / BILJNI ORNAMENT / LABIRINT / SJENICE,
ODRINE, PERGOLE / TRAVNATI BRJEULJCI / KLUPE (OD 14. STOLJEA) / FONTANE I BAZENI /
POSUDE ZA CVIJEE

SHEMA SREDNJOVJEKOVNOGA VRTA
1- ULAZ / 2- CVJETNJACI / 3- LIVADA S PAVILJONOM I FONTANOM / 4- LABIRINT / 5- PAVILJON S
BAZENOM ZA KUPANJE / 6- VRT AROMATINOGA BILJA / 7- VONJAK / 8- POVRTNJAK / 9- RIBNJAK /
10- GAJ

BILJNE VRSTE SREDNJOVJEKOVNOGA VRTA
DRVEE
JABUKA, VINJA, BRESKVA, KRUKA, LJIVA, DUNJA, DUD, KESTEN, LJENJAK, BADEM;
BOR, JELA, EMPRES, LOVOR, MASLINA
GRMLJE
IMIR, LOVOR, EMPRES, GLOG, TISA
CVIJEE (10.-11. STOLJEE)
TULIPANI, ZUMBULI, JORGOVAN, MIMOZE, RUE, LJILJANI
MIRODIJSKO I MEDICINSKO BILJE
MENTA, KADULJA, RUMARIN, TIMIJAN, BOSILJAK, SLJEZ, ... ...

7

ISLAMSKA PERIVOJNA TRADICIJA
8.-15. STOLJEE

RASPROSTRANJENOST ISLAMSKIH PERIVOJA
ARAPSKI VRTOVI/PERIVOJI ZAPADNE AZIJE
MOGULSKI PERIVOJI INDIJE
ARAPSKI PERIVOJI U PANJOLSKOJ

VRTOVI I PERIVOJI ZAPADNE AZIJE
ISFAHAN GRAD VRTOVA I PERIVOJA
VRTOVI DAMIJA

MOGULSKI PERIVOJI U INDIJI
PERIVOJI ZADOVOLJSTVA - DOLINA KAMIRA
- NISHAT BAG (KAMIR), SHALAMAR BAGH (LAHORE), SHALAMAR BAGH (KAMIR)
PERIVOJI MAUZOLEJA
- AGRA - TAJ MAHAL (1632.-1654.)

ARAPSKI PERIVOJI U PANJOLSKOJ (8.-15. STOLJEE DO 1492.)
ARHITEKTONSKA ZAMISAO: VRT = KUA / KUA = VRT
PATIO VRTOVI-DVORITA
VODA, MIRIS, BOJA
GRANADA: ALHAMBRA, GENERALIFE
SEVILLA: DVORITE NARANI

ALHAMBRA I GENERALIFE
ALHAMBRA: DVORITE MIRTE - PATIO DE LOS ARRAYANES
ALHAMBRA: DVORITE LAVOVA - PATIO DE LOS LEONES
GENERALIFE: DVORITE KANALA - PATIO DE LA ACEQUIA
GENERALIFE: DVORITE EMPRESA - PATIO DE LOS CIPRASES

UTJECAJ ARAPSKE TRADICIJE NA PERIVOJE U ITALIJI
NAPULJ: KLAUSTAR CRKVE SANTA CHIARA
RAVELLO (NAPULJ): VILA RUFFOLO - SREDNJOVJEKOVNI VRT POD NORMANSKO-ARAPSKIM UTJECAJEM
- NADAHNUE RICHARDU WAGNERU ZA VRT KLINGSOR U OPERI PARSIFAL

8

TALIJANSKI RENESANSNI I MANIRISTIKI PERIVOJI
15.-16. STOLJEE

PERIVOJI I VRTOVI RANE RENESANSE UVOD U PERIVOJE RENESANSE
PALAZZO DUCALE - URBINO
GIARDINO PENSILE - VISEI VRT, VRT NA TERASI, 1465.
PRIJELAZ OD SREDNJOVJEKOVNOGA VRTA PREMA RENESANSNOM PERIVOJU
VILLA DI POGGIO REALE - NAPULJ
PRIJE 1494. GODINE
ISHODITE ZA RENESANSNE PERIVOJE FRANCUSKE
PALAZZO PICCOLOMINI - PIENZA
PIENZA (SIENA, TOSCANA), 1459.-1463.
PRVI PUTA POSTIGNUTA JEDNOOSNA KOMPOZICIJA VILE/PALAE I VRTA
CORTILE DI BELVEDERE - VATIKAN, RIM
1503.-1514.
AUTOR: ARH. DONATO BRAMANTE
POLAZITE ZA BUDUE TALIJANSKE RENESANSNE PERIVOJE
VILLA MADAMA - RIM
1519.
AUTOR: RAFFAELLO SANTI
POLAZITE ZA BUDUE TALIJANSKE RENESANSNE PERIVOJE
GIARDINO PENSILE VISEI VRT, VRT NA TERASI - REKONSTRUKCIJA PREMA CRTEU ARH. SERLIA
PADOVA - BOTANIKI VRT
PRVI BOTANIKI VRT U EUROPI, 1545.

USPOREDBA RANORENESANSNOG I RENESANSNOG PERIVOJA
RANORENESANSNI PERIVOJ
SREDNJOVJEKOVNI ODNOS DVORCA I VRTA - VILA - ODVOJENA OD VRTA
VRT/PERIVOJ ZASEBNA PROSTORNA CJELINA
RENESANSNI PERIVOJ
RENESANSNI ODNOS VILE I PERIVOJA - JEDNOOSNA TLOCRTNA KOMPOZICIJA
PERIVOJ PROIRENJE INTERIJERA VILE

OBILJEJA TALIJANSKIH RENESANSNIH PERIVOJA
- PERIVOJ PROIRENJE INTERIJERA, STANOVANJE NA OTVORENOM
- JEDNOOSNA SIMETRINA TLORISNA KOMPOZICIJA
- POSUENI KRAJOLIK POGLEDI IZ VILE I PERIVOJA NA OKOLNI KRAJOLIK
- SVLADAVANJE NAGIBA TERENA TERASASTIM VRTOVIMA _GIARDINO PENSILE
- PRIJELAZNI ARHITEKTONSKI ELEMENTI IZMEU VILE I PERIVOJA - TRIJEMOVI, LOE, STUBITE
- ARHITEKTONSKI ELEMENTI - SJENICE, STUPOVI, PAVILJONI, IZBOENE LOE
- NOVI PERIVOJNI SADRAJI - LABIRINTI, VIDIKOVCI, NEOBINOSTI I ALE
- PERIVOJNA OPREMA - FONTANE, SKULPTURE, BALUSTRADE, KERAMIKE POSUDE ZA CVIJEE, KLUPE
- VODA POJAVLJIVANJE NA ARHITEKTONSKI NAIN
- ALEJE DIJELE PERIVOJ NA PRAVILNE POVRINE (PARTERI I GAJEVI/BOSKETI)
- SADNJA STABALA NA GEOMETRIJSKI NAIN
- PRETEITOST VAZDAZELENIH STABALA EMPRES, CRNIKA, BOR
- TOPIARIJ PRAVILNI OBLICI IANOG GRMLJA - TISA, LOVOR, IMIR, MIRTA
- LIMUNI I NARANE U KERAMIKIM POSUDAMA NA TERASAMA
- GIARDINO SEGRETO INTIMNI OBITELJSKI VRT U KOJEMU SE UZGAJA CVIJEE

9

PALAZZO FARNESE - CAPRAROLA
CAPRAROLA (VITERBO, LAZIO), 1559.
ARH. JACOPO BAROZZI 'VIGNOLA

VILLA LANTE - BAGNAIA
BAGNAIA (VITERBO, LAZIO), 1573. - IDEALNA KOMPOZICIJA TALIJANSKOG PERIVOJA 16. STOLJEA
ARH. JACOPO BAROZZI 'VIGNOLA'
POVRINA 1,5 HA - DULJINA 240 M, IRINA 80 M - OSNOVNI MODUL 80X80 M
VIGNOLINE INOVACIJE: VODENI LANAC - CATENA DACQUA, VODENO OGLEDALO - PARTERRE DACQUA

VILLA D'ESTE - TIVOLI
TIVOLI (OKOLICA RIMA, LAZIO), 1575.
AUTOR PERIVOJA: ARH. PIRRO LIGORIO
HIDRAULIKI SUSTAV FONTANA: OLIVIERO OLIVIERI
POVRINA: 4 HA
FONTANA STOTINU VODOSKOKA - CENTO FONTANELLE
FONTANA ORGULJE - FONTANA ORGANO

VILLA BARBARO - MASER
MASER (TREVISO, VENETO), OKO 1560. - CASA DI CAMPAGNA
ARH. ANDREA PALLADIO
VENECIJANSKA INAICA RENESANSNOGA PERIVOJA

VILLA ALDOBRANDINI - FRASCATI
FRASCATI (LAZIO), 1598.-1603.
MODEL PERIVOJA 17. STOLJEA
BAROKNI MOTIV: TROKRAKA ALEJA - GUA NOGA - PATTE-DOIE
AUTORI: GIACOMO DELLA PORTA, CARLO MADERNA, GIOVANNI FONTANA
HIDRAULIKI SUSTAV: OLIVIERO OLIVIERI

GIARDINO DI BOBOLI - FIRENCA
FIRENCA/FIRENZE, 1549.-1700.
RENESANSNA, MANIRISTIKA I BAROKNA PERIVOJNA OBILJEJA

VILLA GAMBERAIA - SETTIGNANO
SETTIGNANO (FIRENCA, TOSCANA), OKO 1610.
MANIRISTIKI PERIVOJ

VILLA GARZONI - COLLODI
COLLODI (LUCCA, TOSCANA), 1650.
COLLODI - RODNO MJESTO PINOCCHIA

VILLA REALE - MARLIA
MARLIA (LUCCA, TOSCANA), 1650.
PERIVOJNO KAZALITE
10

DUBROVAKI RENESANSNI PERIVOJ
15.-18. STOLJEE

DUBROVAKI LJETNIKOVCI I PERIVOJI
NEKAD - OKO 300 LJETNIKOVACA S PERIVOJIMA
DANAS - 70-AK, OD TOGA 20-AK ZNATNIJE SAUVANO
LOE STANJE MALOBROJNIH OUVANIH PERIVOJA
- LJETNIKOVAC STJEPOVIA SKOIBUHE, DUBROVNIK
- LJETNIKOVAC RESTI, RIJEKA DUBROVAKA
- LJETNIKOVAC BUNI-GRADI, GRU
- LJETNIKOVAC STAY, RIJEKA DUBROVAKA

OBNOVA LJETNIKOVACA I PERIVOJA
MALOBROJNI OBNOVLJENI LJETNIKOVCI I PERIVOJI
- LJETNIKOVAC SORKOEVI, RIJEKA DUBROVAKA (OBNOVLJEN I PONOVNO ZAPUTEN)
- LJETNIKOVAC SORKOEVI, GRU/LAPAD
- LJETNIKOVAC SKOIBUHA, SUURA

ZAJEDNIKO TALIJANSKOM I DUBROVAKOM RENESANSNOM PERIVOJU
ISTODOBNI NASTANAK I RAZVOJ (15. I 16. ST.)
INTROVERTIRANOST I EKSTROVERTIRANOST
ARHITEKTONSKE I PERIVOJNE TERASE
NEDJELJIVOST ZGRADE I PERIVOJA
KULTURNI I DRUTVENI IVOT U PERIVOJU

TO TALIJANSKI RENESANSNI PERIVOJ IMA, A DUBROVAKI PERIVOJ NEMA
VEA POVRINA
JEDNOOSNA KOMPOZICIJA I SIMETRIJA
REPREZENTATIVNOST
VODENE IGRE I RASKONE FONTANE
SKULPTURE
UKRASNI PERIVOJNI PARTERI
TOPIARIJ
RAZNOLIKOST I BOGATSTVO SENZACIJA
SKRIVENI/INTIMNI VRT - GIARDINO SEGRETO
MONOKROMNOST

POSEBNOST DUBROVAKOGA RENESANSNOG PERIVOJA -
TO DUBROVAKI PERIVOJ IMA, A TALIJANSKI PERIVOJ NEMA
MORE (PRIMORSKI PERIVOJI)
KAMEN (PERIVOJ-GRAEVINA)
ODRINA (PERGOLA, BRAJDA) VINOVA LOZA
KAMENI ZIDI DU ETNICA (NOSI STUPOVE ODRINE)
KORISNOST (UTILITARNOST)
POLIKROMNOST (ARAPSKO-NORMANSKI UTJECAJ)

VODA U DUBROVAKOM PERIVOJU
MORE - BAZENI I RIBNJACI, POSUENI MORSKI KRAJOLIK
ZIDNE FONTANE, BUNARI, RIJETKE SU VELIKE FONTANE
11

TLOCRT I POVRINA PERIVOJA
GEOMETRIJSKI TLOCRT
RIJETKA JEDNOOSNA KOMPOZICIJA LJETNIKOVCA I PERIVOJA
MALENA POVRINA - NAJEE 0,2-1,0 HA
IZNIMNO VEA POVRINA - TRSTENO 1,7 HA

NATPISI U PERIVOJU
NEKA SU DALEKO ZAVIST, SVAE, TATINA I BRIGE;
PILJE, VRTOVI, HRIDI NJEGUJE SPOKOJ I MIR.
NATPIS NA ULAZU U SARAKIN PERIVOJ NA PLOAMA
DIIM SE SUSJEDIMA, NO JO SE VIE PONOSIM VODOM,
ZDRAVIM PODNEBLJEM I OBRADOM SVIJETLOGA GOSPODARA.
EVO TI PUTNIE, OITIH TRAGOVA LJUDSKOGA RADA,
GDJE VALJANO UMIJEE USAVRAVA DIVLJU PRIRODU.
NATPIS U PERIVOJU U TRSTENU IZ 1502. GODINE

TRSTENO
NAJVEI (1,7 HA) I NAJZNAAJNIJI RENESANSNI DUBROVAKI PERIVOJ
JEDNOOSNA KOMPOZICIJA PERIVOJA ZAPOETA 1494. GODINE
JEDNOOSNA KOMPOZICIJA IZNIMKA MEU DUBROVAKIM RENESANSNIM PERIVOJIMA
LJETNIKOVAC I PAVILJON-VIDIKOVAC (GLORIJET) U OSI KOMPOZICIJE PERIVOJA
AKVEDUKT, RENESANSNI NIMFEJ I BAROKNA FONTANA

12

FRANCUSKI BAROKNI PERIVOJ
17.-18. STOLJEE

FRANCUSKI RENESANSNI PERIVOJ
1494. GODINA SREDINA 17. STOLJEA
NASTAJE I RAZVIJA SE IZ SREDNJOVJEKOVNIH VRTOVA UTVRENIH DVORACA POD UTJECAJEM
TALIJANSKIH RENESANSNIH PERIVOJA
BLOIS - 1499., ARH. PACELLO DA MERCOGLIANO, JEDAN OD PRVIH RENESANSNIH PERIVOJA U
FRANCUSKOJ - PREPOZNATLJIVI DETALJI TALIJANSKOGA PERIVOJA, DOJAM CJELINE JO UVIJEK JE
SREDNJOVJEKOVNI
VERNEUIL - OKO 1500., ARH. JACQUES DU CERCEAU, PRVI PUTA U FRANCUSKOJ POSTIGNUTA
JEDNOOSNA KOMPOZICIJA DVORCA I PERIVOJA
CHARLEVAL - ZAPOET 1560., MOTIVI TALIJANSKOGA RENESANSNOG PERIVOJA, NAJAVA VELIKIH
KOMPOZICIJA FRANCUSKOGA BAROKNOG PERIVOJA
VILLANDRY - POETAK 17. STOLJEA, PERIVOJ POVRTNJAK/POTAGER
RICHELIEU - 1627.-1637., ARH. JACQUES LEMERCIER, URBANISTIKO-ARHITEKTONSKO-PERIVOJNO-
PEJSANA CJELINA - GRAD, DVORAC, PERIVOJ, UMA

OBILJEJA FRANCUSKOG BAROKNOG PERIVOJA
DRUGA POLOVICA 17. STOLJEA
PERIVOJI DVORACA
PERIVOJ - DIO VELIKE PEJSANE KOMPOZICIJE
VELIKA POVRINA - NEKOLIKO STOTINA HEKTARA
PERIVOJ - METAFORA GRADA
PERIVOJ - POZORNICA I SCENOGRAFSKI PROSTOR
JEDNOOSNA SIMETRINA KOMPOZICIJA SAGLEDIVA S JEDNOGA MJESTA
BOSKETI - PERIVOJNI GAJEVI
PERIVOJNI PARTERI - TOPIJARIJ (IMIR), CVIJEE, TRAVA, PIJESAK RAZLIITIH BOJA
- PARTERRE DE BRODERIE, PARTERRE DE COMPARTIMENT, PARTERRE A LANGLOISE, PARTERRE DE
PIECES COUPEES POUR DES FLEURS, PARTERRE DORANGERIE
ALEJE - GLAVNA ALEJA - U OSI DVORCA I PERIVOJA, SPOREDNE ALEJE
PALISADE
SKULPTURE
VODA - FONTANE I BAZENI

ANDR LE NTRE (1613.-1700.)
VAUX-LE-VICOMTE, 1656.-1661.
VERSAILLES, 1661.-1708.
CHANTILLY, 1663.-1700.
MARLY, 1679.
SCEAUX, 1670.
SAINT CLOUD

VAUX-LE-VICOMTE
1656.-1661., PREDLOAK I POTICAJ ZA VERSAILLES
AUTORI: ANDRE LE NOTRE (PERIVOJ), LOUIS LE VAU (DVORAC), CHARLES LE BRUN (SKULPTURE)

13

VERSAILLES
1661.-1708.
GRAD, KRALJEVSKA REZIDENCIJA, PERIVOJ DVORCA
PREDLOAK I POTICAJ ZA EUROPSKE KRALJEVSKE I PLEMIKE DVORCE

BAROKNI PERIVOJI U EUROPI 17.-18. STOLJEE
HAMPTON COURT PALACE LONDON, ARH. CHARLES BRIDGEMAN
HET LOO, APELDOORN (NIZOZEMSKA), WWW.HETLOO.NL
LA GRANJA - PANJOLSKA
CASERTA POKRAJ NAPULJA (ITALIJA)
SANKT PETERSBURG - RUSIJA
SCHNBRUNN BE (AUSTRIJA), 1714., ISPREPLETANJE OBILJEJA TALIJANSKOG RENESANSNOG I
FRANCUSKOG BAROKNOG PERIVOJA, AUTOR DVORCA: ARH. FISCHER VON ERLACH, AUTOR PERIVOJA:
ARH. HOHENBERG
NJEMAKA:
KARLSRUHE - 1715.-1719., IDEALNI BAROKNI GRAD-REZIDENCIJA-PERIVOJ
CHARLOTENBURG (BERLIN)
SANSSOUCI (POSTDAM, BERLIN)
NYMPHENBURG (MNCHEN)
HERRENHAUSEN (HANOVER)

14

ENGLESKI PEJSANI PERIVOJ
18.-19. STOLJEE

NAJAVA PEJSANE ZAMISLI
CASTLE HOWARD, 1701., ARH. SIR JOHN VANBRUGH
STOWE, 1715.-1726., ARH. CHARLES BRIDGEMAN

PRIRODNI PEJSANI PERIVOJ - NATURAL LANDSCAPE GARDEN
1730.-1820.
IZVORI I UTJECAJI
PASTORALNI ENGLESKI KRAJOLIK
MISAO PROSVJETITELJSTVA SLAVLJENJE PRIRODE
JOSEPH ADDISON (1672.-1719.) - PRVI KRITIZIRA FORMAL GARDEN 1703.; ALEXANDER POPE (1688.-1740.)
JEAN JACQUES ROUSSEAU (1712.-1778.)
UTJECAJ SLIKARA PEJSAISTA
UTJECAJ KINESKIH PERIVOJA - KINESKO-ENGLESKI PERIVOJI / ANGLO-CHINOIS STYLE

UTJECAJ SLIKARA PEJSAISTA NA POJAVU PEJSANOGA PERIVOJA
1730. PRVI POKUAJ PODIZANJA PERIVOJA PREMA UMJETNIKOJ SLICI
CLAUDE LORRAIN (1600.-1682.), NICOLAS POUSSIN (1594.-1665.), ANTOINE WATTEAU (1684.-1721.),
JEAN-HONOR FRAGONARD, 1765.

RAZVOJNE ETAPE ENGLESKOGA PEJSANOG PERIVOJA
PREDROMANTIARSKI STIL - 1730.-1750.
PRIRODNI STIL - NATURAL STILE - 1750.-1820.
ROMANTIARSKI STIL - THE PICTURESQUE GARDEN & THE VICTORIAN GARDEN - SREDINA 19. ST.

PREDROMANTIARSKI STIL - 1730.-1750.
ARH. WILLIAM KENT (1685.-1748.)
NAGLAAVAJU SE SADRAJI U PERIVOJU: HRAMOVI, MOSTOVI, RUEVINE, PILJE
ROUSHAM (OXFORDSHIRE, ENGLESKA), ARH. WILLIAM KENT, 1738.
STOWE (BUCKINGHAMSHIRE, ENGLESKA), ARH. WILLIAM KENT, 1735., PEJSANO PREOBLIKOVANJE
BAROKNOGA PERIVOJA
STOURHEAD (WILTSHIRE, ENGLESKA), AUTOR: HENRY HOARE II., 1743.

PRIRODNI STIL - NATURAL STILE - 1750.-1820.
LANCELOT BROWN 'CAPABILITY' (1715.-1783.)
OBILJEJA PERIVOJA:
- NATURALIZACIJA PERIVOJA
- UKLANJANJE SVIH SADRAJA IZ PERIVOJA - JEDNOSTAVNOST PERIVOJNE KOMPOZICIJE
- TRI BITNA INITELJA: OBLIKOVANJE ZEMLJITA, NASADI DRVEA (BUKVA), VODA
HA-HA INOVACIJA LANCELOTA BROWNA
PETWORTH (WEST SUSSEX, ENGLESKA), AUTOR: LANCELOT BROWN 'CAPABILITY
BLENHEIM (OXFORDSHIRE, ENGLESKA), 1764., AUTORI: ARH. HENRY WISE, ARH. SIR JOHN
VANBRUGH; PEJSANO PREOBLIKOVANJE: LANCELOT BROWN

15

ROMANTIARSKI STIL - THE PICTURESQUE GARDEN & THE VICTORIAN GARDEN
SREDINA 19. STOLJEA
1794. FILOZOFI KRITIZIRAJU PRIRODNI PEJSANI PERIVOJ
RICHARD PAYNE KNIGHT
UVEDALE PRICE
ARH. HUMPHRY REPTON (1752.-1818.)
WILLIAM SAWREY GILPIN (1762.-1843.)
OBILJEJA PERIVOJA:
IZOSTANAK TEORIJA I VRSNOGA DIZAJNA
EGZOTINE BILJKE - GARDENESQUE STYLE
HISTORICIZAM - NEORENESANSNI TALIJANSKI PERIVOJI
ROMANTIZAM
SLIKOVITOST

PRVI PEJSANI PERIVOJI U EUROPI - DRUGA POLOVICA 18. STOLJEA I 19. STOLJEE
ERMENONVILLE, 1766. (MARQUIS DE GIRARDIN) - JEZERO S OTOIEM I JABLANIMA S GROBOM
JEAN JACQUES ROUSSEAU-A - PREPOZNATLJIVA SLIKA ROMANTIARSKOGA PERIVOJA
LE PETIT TRIANON / MALI TRIJANON - LE HAMEAU, VERSAILLES, 1778.-1782. MAJUR MARIJE
ANTOANETE
LA REGGIA, CASERTA, 1782. (ARH. L. VANVITELLI, BOTANIAR GRAEFER)
ENGLISCHER GARTEN, MNCHEN, 1804. (FRIEDRICH LUDWIG VON SCKELL)
NYMPHENBURG, MNCHEN, PO. 19. ST. (FRIEDRICH LUDWIG VON SCKELL) PEJSANO
PREOBLIKOVANJE BAROKNOGA PERIVOJA
MUSKAU, PRVA POLOVICA 19. ST., NARUITELJ: PRINC HERMAN PCKLER, UZOR ZA PERIVOJ
MAKSIMIR U ZAGREBU, SLIKAR SCHIRMER SLIKARSKE VIZIJE PERIVOJA

PERIVOJI DVORACA U HRVATSKOJ OD POETKA 17. DO POETKA 20. STOLJEA
NAJVANIJI PERIVOJI DVORACA SJEVERNE HRVATSKE:
TRAKOAN, OPEKA, LUNICA, STUBIKI GOLUBOVEC, NOVI DVORI ZAPREIKI, VELIKI BUKOVEC;
VALPOVO, NAICE, DONJI MIHOLJAC
WWW.DVORCI.HR

16

JAVNI GRADSKI PERIVOJI
(18.)-19. STOLJEE

NOVA ULOGA PERIVOJNE ARHITEKTURE U 19. STOLJEU
GRADOTVORNOST PERIVOJNE ARHITEKTURE
PERIVOJI - JAVNI GRADSKI PROSTORI
PRIRODNI, TEHNIKI, ESTETSKI I SOCIJALNI ASPEKTI PERIVOJNE ARHITEKTURE
PERIVOJI - ZADOVOLJAVANJE HIGIJENSKIH, REKREACIJSKIH I EDUKACIJSKIH POTREBA GRAANA
PRVE KOLE PEJSANE ARHITEKTURE

STILSKA OBILJEJA PERIVOJNE ARHITEKTURE 19. STOLJEA
ROMANTIARSKA PERIVOJNA SCENOGRAFIJA
HISTORICISTIKA PERIVOJNA SCENOGRAFIJA
SKLONOST BOTANIKIM ZBIRKAMA I EGZOTINOM BILJU
MOTIVI KLASINE PERIVOJNE ARHITEKTURE RENESANSE I BAROKA
GEOMETRIJSKA TLORISNA KOMPOZICIJA - UTJECAJ KLASICIZMA
PEJSANA TLORISNA KOMPOZICIJA - UTJECAJ ENGLESKOG PERIVOJA
ISPREPLETANJE PEJSANOG I KLASINOG PERIVOJNOG DIZAJNA
HISTORICISTIKE PERIVOJNE GRAEVINE I OPREMA

ENGLESKA U 19. STOLJEU
1845. - ZAKON O PODIZANJU JAVNIH PERIVOJA; LONDON - 600 HEKTARA JAVNIH PERIVOJA
ENGLESKI DOPRINOS PEJSANOJ ARHITEKTURI:
- PASTORALNI UGOAJ I PEJSANA SLIKOVITOST
- SQUARE (PERIVOJNI TRG)
- CRESCENT (BATH 18. ST. - KINGS CIRCUS & ROYAL CRESCENT, LANSDOWN CRESCENT)
REGENT'S PARK, LONDON, ARH. JOHN NASH, 1812.
SEFTON PARK, LIVERPOOL, ARH. EDUARD ANDR, 1867.

FRANCUSKA/PARIZ U 19. STOLJEU
KLASICISTIKA PERIVOJNA ARHITEKTURA UZOR ZA EUROPSKE GRADOVE
URBANISTIKA PREOBRAZBA PARIZA U DRUGOJ POLOVICI 19. STOLJEA - NOSITELJI PREOBRAZBE:
NAPOLEON III. I GRADONAELNIK EUGNE HAUSMANN
GRADSKE PERIVOJNE UME PARIZA
- BOIS DE BOULOGNE (BULONJSKA UMA)
- BOIS DE VINCENNES (VENSANSKA UMA)
GRADSKI PERIVOJI
- PARC DES BUTTES-CHAUMONT
- PARC DE MONCEAU
- PARC DU CHAMP DE MARS
AVENIJE AVENUE DES CHAMPS-ELYSES
BULEVARI - SAINT GERMAINE, SEBASTOPOL, HAUSSMANN

BOIS DE BOULOGNE - BULONJSKA UMA, PARIZ
RENESANSNO-BAROKNA KRALJEVSKA LOVAKA UMA
1852.-1860. PEJSANO-ROMANTIARSKA OBNOVA
AUTORI OBNOVE: ARH. LOUIS VAR, ARH. PIERRE BARILLET-DESCHAMPS
RENESANSNO-BAROKNI PLAN PRIJE PEJSANE OBNOVE
PEJSANO ROMANTIARSKI PLAN PREOBLIKOVANJE SREDINOM 19. STOLJEA
17

PARC LE BUTTES-CHAUMONT, PARIZ, 1864.-1867.
KAMENOLOM / GRADSKO SMETLITE / ROMANTIARSKI GRADSKI PERIVOJ
AUTOR: ARH. PIERRE BARILLET-DESCHAMPS

NJEMAKA U 19. STOLJEU
SRCE EUROPSKOG ROMANTIZMA
NEUSCHWANSTEIN, DVORAC LUDWIGA II. BAVARSKOG, 1869., ARH. REIDEL
MUSKAU, PERIVOJ PRINCA HERMANNA PCKLERA, UZOR ZA MAKSIMIR
SUSTAV JAVNIH GRADSKIH PERIVOJA NA RENESANSNO-BAROKNIM UTVRENJIMA GRADOVA

AUSTRIJA U 19. STOLJEU
UZOR PERIVOJNOJ ARHITEKTURI HRVATSKE
BE, RINGSTRASSE, DRUGA POLOVICA 19. STOLJEA
UZOR ZA PREOBRAZBE POVIJESNIH SREDITA EUROPSKIH GRADOVA
LAXENBURG, POETAK 19. STOLJEA UZOR ZA PERIVOJ MAKSIMIR

BE - RINGSTRASSE JAVNE ZGRADE, PERIVOJI I PERIVOJNI TRGOVI
URBANA PREOBRAZBA POVIJESNOGA SREDITA BEA _ 1859.-1885.
RINGSTRASSE KRUNA ULICA (PRSTEN) S 4-REDNIM DRVOREDOM NA MJESTU SREDNJOVJEKOVNO-
RENESANSNIH UTVRENJA, IRINA 57 M, DULJINA 3,5 KM
JAVNE ZGRADE: SVEUILITE, GRADSKA VIJENICA, PARLAMENT, DVORSKO KAZALITE, NOVI CARSKI
DVOR, MUZEJI, OPERA, CRKVE
PERIVOJI I PERIOVJNI TRGOVI: STADTPARK, VOLKSGARTEN, BURGGARTEN, MARIATHERESIENPLATZ,
RATHAUSPARK

LAXENBURG
LJETNA CARSKA REZIDENCIJA JUNO OD BEA
LOVAKI RENESANSNO-BAROKNI DVORAC S PERIVOJEM
PEJSANO-ROMANTIARSKA OBNOVA POETKOM 19. STOLJEA
UZOR ZA PERIVOJ MAKSIMIR

SAD U 19. STOLJEU
SUSTAVI GRADSKIH PERIVOJA DOPRINOS AMERIKE PEJSANE ARHITEKTURE 19. STOLJEA
THOMAS JEFFERSON (1743.-1826.) DRUGI AMERIKI PREDSJEDNIK, OSNOVAO ZAKLADU ZA
PEJSANU UMJETNOST
ARH. PIERRE CHARLES L'ENFANT (1754.-1825.) - AUTOR PLANA WASHINGTONA; UTJECAJ: FRANCUSKI
BAROKNI PERIVOJI I URBANIZAM 18. STOLJEA
FREDERICK LAW OLMSTED (1822.-1903.)
AUTOR BROJNIH PERIVOJA AMERIKIH GRADOVA ZAJEDNO S ARHITEKTOM CALVERTOM WAUXOM
- CENTRAL PARK, NEW YORK, 1857. PRVI VELIKI JAVNI PERIVOJ U AMERICI
- PROSPECT PARK, NEW YORK, 1866.
- RIVERSIDE ESTATE, CHICAGO, 1869.
- PARKWAY, BOSTON, 1886.

18

NAJVANIJI JAVNI GRADSKI PERIVOJI U HRVATSKOJ
ZAGREB
- MAKSIMIR
- PERIVOJNA/LENUCIJEVA POTKOVA
- RIBNJAK
OSIJEK
- GRADSKI VRT
- PERIVOJ KRALJA TOMISLAVA (PUKOVNIJSKI VRT)
- ETALITE PETRAV PRERADOVIA (SAKUNTALA)
VARADIN
- ETALITE VATROSLAVA JAGIA (GRADSKO ETALITE)
SPLIT
- STROSSMAYEROV PERIVOJ (ARDIN)
- MARJAN
ZADAR
- GRADSKI PERIVOJ (PERIVOJ KRALJICE JELENE MEDIJEVKE)
- PERIVOJ BLAEKOVI (PERIVOJ VLADIMIRA NAZORA)
RIJEKA
- GRADSKI PERIVOJ (PERIVOJ MLAKA)
- PERIVOJ NIKOLE HOSTA (NADVOJVODIN PERIVOJ)
KARLOVAC
- ETALITE MARIJE VALERIJE
- VRBANIEV PERIVOJ
IBENIK
- GRADSKI PERIVOJ (ARDIN)
OPATIJA
- PERIVOJ ANGIOLINA
- PERIVOJ SV. JAKOVA
- OBALNO ETALITE FRANJE JOSIPA I.

LJEILINI PERIVOJI U HRVATSKOJ
STUBIKE TOPLICE
VARADINSKE TOPLICE
DARUVAR JULIJEVE PERIVOJ
LIPIK

19

MAKSIMIR
18.-19. STOLJEE

VRIJEDNOSTI MAKSIMIRA U KONTEKSTU EUROPSKE PERIVOJNE UMJETNOSTI
NAJVEI I NAJVRJEDNIJI PERIVOJ U HRVATSKOJ
RANO POJAVLJIVANJE JEDAN OD PRVIH JAVNIH PERIVOJA U EUROPI
VELIKA POVRINA
UMJETNIKA VRIJEDNOST

RAZLOZI ZA OSNIVANJE MAKSIMIRA
NA POMO POTREBNIMA, KOJI SE NISU ODALI NERADU,
MIRNIM GRAANIMA KAO POTICAJ ZA KORISNIJE I ISTODOBNO UGODNIJE OBRAIVANJE ZEMLJE,
NA URES METROPOLE, A ISTO TAKO ZA DIKU DOMOVINE
I DUAMA UMORNIM OD JAVNIH POSLOVA I ZBILJE IVOTNE,
DA SE OSVJEE NEDUNIM NASLADAMA PRIRODE ... 1847.
(tekst kojega je biskup Haulik dao uklesati na obelisku u perivoju, koji obrazlae razloge podizanja)

MAKSIMIR I JAVNI PERIVOJI U EUROPI
1630. HYDE PARK (LONDON), 1660.-85. / OTVOREN JAVNOSTI
1755. AUGARTEN (BE) / OTVOREN JAVNOSTI
1766. PRATER (BE) / OTVOREN JAVNOSTI
1787. BAROKNI MAKSIMIR
1806. ENGLISCHER GARTEN (MNCHEN)
1812. REGENT'S PARK (LONDON)
1843. BIRKENHEAD PARK (ENGLESKA)
1843. ROMANTIARSKI MAKSIMIR
1852. BOIS DE BOULOGNE (PARIZ) ROMANTIARSKA OBNOVA
1857. CENTRAL PARK (NEW YORK)
1863. STADTPARK (BE)
1863. PARC DES BUTTES-CHAUMONT (PARIZ)
1867. SEFTON PARK (LIVERPOOL)
1870. PARC MONTSOURIS (PARIZ)

POVRINA MAKSIMIRA
400 HEKTARA (ZAGREB 1845. GODINE OKO 15.000 STANOVNIKA)
PRIBLINO POLOVICA BULONJSKE UME U PARIZU
PRIBLINO DVOSTRUKA POVRINA REGENTS PARKA U LONDONU

AUTORI MAKSIMIRA POTVRDA UMJETNIKE VRIJEDNOSTI
BISKUP JURAJ HAULIK AUTORSKA ZASLUGA ZA OSMILJAVANJE ROMANTIARSKOGA MAKSIMIRA
AUTORSKA GRUPA PREOBLIKOVANJE KRALJEVSKOG PERIVOJA LAXENBURG JUNO OD BEA
MICHAEL RIEDEL (GLAVNI VODITELJ RADOVA)
FRANZ SCHCHT
LEOPLOD PHILIPP
FRANJO SERAFIN KRBLER (VRTLAR)
JOSEPH KSCHMANN (KIPAR)
ANTUN DOMINIK FERNKORN (KIPAR)
20

RAZVOJNE ETAPE I KREATORI MAKSIMIRA
BAROKNI MAKSIMIR (1787.-1794.)
BISKUP MAKSIMILIJAN VRHOVAC - ZAETNIK MAKSIMIRA
MAKSIMIR MAKSIMILIJANOV MIR NAZIV PERIVOJA U AST VRHOVCA
ROMANTIARSKI MAKSIMIR (1838.-1847.)
BISKUP JURAJ HAULIK - ZASLUAN ZA ZAVRETAK MAKSIMIRA
JURJAVES RANIJI NAZIV PERIVOJA U AST HAULIKA

UZORI ZA MAKSIMIR
PERIVOJ PRINCA PCKLERA - MUSKAU (PRUSKA)
PERIVOJ KRALJEVSKOGA LJETNOG DVORCA LAXENBURG (AUSTRIJA)

SEDAM PERIVOJNIH VIDIKA
PAVILJON VIDIKOVAC - SREDINJA TOKA PERIVOJNE KOMPOZICIJE
IVAN ZASCHE, GRAFIKE U ALBUMU PARK JURJAVES, BE, 1853.
1. ULAZNA BAROKNA ALEJA
2. POGLED NA PAVILJON KIOBRAN/PARAPLUIE, DANAS MOGILA
3. POGLED NA VICARSKU DOLINU I VICARSKU KUU
4. POGLED NA DOLINU DALIJA S OBELISKOM
5. POGLED NA HAULIKOV LJETNIKOVAC IZ LJETNIKOVCA NA VIDIKOVAC
6. POGLED NA DOLINU SA SKULPTUROM ETELICE
7. POGLED NA JEZERA I SAVSKU DOLINU

MAKSIMIRSKI PAVILJONI
JEKA - LATERNE TEMPEL
KIOBRAN PARAPLUIE - NA NJEGOVU MJESTU 1925. IZGRAENA MOGILA
HRAM PRIRODE - BELLEVUE, NATUR TEMPEL
NARODNI HRAM - VOLKS TEMPEL - NA NJEGOVU MJESTU IZGRAENA KAPELA SV. JURJA
GLORIET
MAURSKI PAVILJON

GRAEVINE U PERIVOJU
VIDIKOVAC - KIOSK
VRATARSKA KUA - PORTIRNICA
VICARSKA/TIROLSKA KUA
KAPELA SV. JURJA
BISKUPSKI LJETNIKOVAC
MIRNA KOLIBA - TIHI SAN
BREZOVA KOLIBA / RIBARSKA KUA

MAKSIMIRSKE SKULPTURE
NAPULJSKI RIBAR
ETELICA - VRTLARICA
GRUPA DJEAKA
KIP SV. JURJA
OBELISK

21

MAKSIMIRSKI VRTOVI I GAJEVI
RUINJAK - ROZARIJ
VRT BISKUPSKOGA LJETNIKOVCA
VRT HORTENZIJA
VRT ZA PELE
ZVJERINJAK - JELENJI GAJ
DOLINA DALIJA
VICARSKA DOLINA
SLAVUJEV GAJ
DRUIDSKI GAJ

IZ PREDGOVORA ALBUMA PARK JURJAVES, BE, 1853.
"... SADA NAILAZIMO NA LJUPKE TRATINE, SADA NA SJENOVITE UMSKE STAZE,
SADA DOLAZIMO U SVJEE DOLINE I KLANCE, SAD SE STERU PRED NAMA DALEKE RAVNICE, A DA I NE
SLUTIMO BLIZINU PLANINE ..."
22

KINESKA PERIVOJNA TRADICIJA
10. STOLJEE PRIJE KRISTA - 19. STOLJEE

ODNOS OVJEKA I PRIRODE
OVJEK ISTOKA IDE USUSRET PRIRODI ELI UITI OD NJE, PRILAGODITI JOJ SE, STOPITI SE S
NJOM, POSTATI DIO PRIRODE
OVJEK ZAPADA STVARA U PRIRODI SVOJU ANTROPOCENTRINU ZAMISAO SVIJETA PRILAGODITI I
PODREDITI PRIRODU SEBI I SVOJIM POTREBAMA

KINESKI I JAPANSKI PERIVOJ
UTEMELJENI SU NA FILOZOFIJI DA JE OVJEK DIO PRIRODE I DA SE NE MIJENJA KAO NI PRIRODA
KADA DOSTIGNE KLIMAKS (OPTIMALAN STUPANJ PRIRODNOG RAZVOJA BILJNOGA SVIJETA)
PRIKAZUJU PRIRODU U MALOM PROSTORU NE REALISTIKIM OPONAANJEM, VE NA
SIMBOLIAN NAIN (APSTRAKCIJOM KROZ UMJETNIKU SENZIBILNOST)

KINESKI PERIVOJ
TEMELJI SE NA KINESKOJ FILOZOFIJI - KONFUCIONIZMU I TAOIZMU
VEZAN UZ SLIKARSTVO, PJESNITVO, LITERATURU, SKULPTURU I ARHITEKTURU
RAZUMIJEVANJE IZMEU OVJEKA I PRIRODE - POLAZITE KINESKOGA RAZMILJANJA I
FILOZOFIJE
POISTOVJEIVANJE VRTA/PERIVOJA I KRAJOLIKA - IDEOGRAM MU = VRT = KRAJOLIK

KINESKA FILOZOFIJA
ZAOKUPLJENA METAFIZIKIM (NADPRIRODNIM) SILAMA
TAOISTIKA KONCEPCIJA - TAO = PUT / NAIN DOLASKA DO SAVRENSTVA / SPOZNAJE
SVI LJUDI MORAJU IVJETI, RADITI I UMRIJETI PO ZAKONIMA PRIRODE
JIN-JANG KONCEPCIJA TEMELJI SE NA JEDINSTVU SUPROTNOSTI
CILJ JE POSTII SKLAD SUPROTNOSTI

IZVORI PEJSANOGA DIZAJNA
SLIKARSTVO
VJEROVANJE U BESMRTNOST (BESMRTNICI IVE U VISOKIM PLANINAMA)
OSJEAJ ZA PRIRODNU ESTETIKU
SPOSOBNOST OCJENJIVANJA PRIRODE (U STAROJ KINI NAJVEA SPOSOBNOST OVJEKA)

POVIJESNI RAZVOJ KINESKOG PERIVOJA
PRVI PERIVOJ U KINI - VRIJEME DINASTIJE ZOU (11. ST.-771. G. PR.K.)
RAZVOJ KINESKOGA PERIVOJA
POSUIVANJE PRIRODE (DO 350. G.PR.K.)
REPRODUCIRANJE PRIRODE (350. G.PR.K. 350. G.)
POKORAVANJE PRIRODI (350.-750. G.)
ASIMILACIJA S PRIRODOM (700.-1100. G.)
REFLEKTIRANJE PRIRODE (1150.-1350. G.)
INTERPRETACIJA PRIRODE I SAMOGA SEBE (OD 14. ST.)

23

VRSTE PERIVOJA U STAROJ KINI
CARSKI PERIVOJI
PERIVOJI HRAMOVA
PRIVATNI PERIVOJI INTELEKTUALNI/UENJAKI PERIVOJI

PRIVATNI INTELEKTUALNI/UENJAKI PERIVOJI
OD 14. ST. - BIJEG OD STVARNOSTI; PROSTOR ISKAZIVANJA EMOCIJA I FILOZOFSKIH IDEJA
MJESTO ZA POBOLJANJE SAMOGA SEBE
SUZHOU (SHANGHAI)
SONG DINASTIJA (907.-1279.)
PAVILJON UZBURKANIH VALOVA - CANGLANGTING
RIBAR - WANGSHI
YUAN DINASTIJA (1279.-1368.)
LAVLJA PILJA - SHIZILIN
MING DINASTIJA (1368.-1644.)
VRT SKROMNOG ADMINISTRATORA - ZHUOZHENG YUAN
VRT UMJETNOSTI I OBRTA - YIPU
QUING DINASTIJA (1644.-1912.)
VRT ZA OSTATAK IVOTA - LIU YUAN
VRT BRANOGA PARA - OU YUAN
VRT SREE I ZADOVOLJSTVA - YI YUAN

OBILJEJA KINESKOGA PERIVOJA
PERIVOJ JE NEMOGUE SAGLEDATI JEDNIM POGLEDOM - LABIRINT / IZLOBA SLIKA
KRETANJE U PERIVOJU - CIK-CAK KRETANJE, KRIVUDAVE/IZLOMLJENE ETNICE, ULAZI I IZLAZI
NE VIDI SE POETAK NI KRAJ
VELIINA PERIVOJA - VELIINA NIJE PRESUDNA ZA VRSNOU I LJEPOTU - LIJEP VRT NE MORA BITI
VEI OD MAJE KOE
ILUZIJA VELIKOG PROSTORA - SKRIVA SE POETAK I KRAJ
ILUZIJA BESKONANOGA PROSTORA - POSUIVANJE POGLEDA, ZRCALJENJE
OKVIR SLIKE LINK WINDOW - OTVOR ZA VEZU, SCENOGRAFSKI PRIZOR
KRUNI I KVADRATINI OTVORI - UPORITE U KOZMOLOGIJI STARE KINE; KRUG - SIMBOL NEBA,
KVADRAT - SIMBOL OVJEKOVA USTROJSTVA NA ZEMLJI
UGOAJ PROSTORA - PERIVOJ NAMIJENJEN MEDITACIJI, RAZGOVORU I ITANJU, NIJE PRESUDAN
TLOCRTNI IZGLED
ELEMENTI KINESKOGA PERIVOJA STIJENE, GRAEVINE, VODA, BILJKE
STIJENE- OSNOVA KINESKOGA PERIVOJA - POISTOVJEIVANJE S PRIRODOM, VRIJEDNOST
KOMPOZICIJE STIJENE OVISI O MEUSOBNOM ISPREPLETANJU
POSEBNI OBLICI STIJENA - OSJEAJ LEBDENJA
GRAEVINE/ZGRADE U PERIVOJU
NADKRIVENE ETNICE
MOSTOVI I PAVILJONI U PERIVOJU
VODA U PERIVOJU -VIZUALNO POVEANJE PROSTORA / UGOAJ / MIRIS / ZVUK
BILJKE - RAZNOLIKOST BILJNIH VRSTA, MIRIS, ZVUK - UTANJE LIA, UDARCI KAPLJICA KIE
KUA = PERIVOJ, PERIVOJ = KUA - ISPREPLETANJE VANJSKOG I UNUTARNJEG PROSTORA
PROMJENA - SVJETLO-SJENA / JUTRO-PODNE-VEER / CIK-CAK MOST / VRLUDAVO KRETANJE /
PROMJENE GODINJIH DOBA
HODNE PLOHE RAZNOLIKOST; OBLUTAK, KOMADII KAMENA, PRIRODNE BOJE
NATPISI U PERIVOJU - NEMA IH U JAPANSKOM PERIVOJU
24

JAPANSKA PERIVOJNA TRADICIJA
(8.)14.-19. STOLJEE

JAPANSKI PERIVOJ RAZVIO SE IZ KINESKE I INDIJSKE FILOZOFIJE
KYOTO - GLAVNI GRAD JAPANA 784.-1869.
NAJSTARIJI I NAJVRJEDNIJI JAPANSKI VRTOVI I PERIVOJI U KYOTU

IZVORI JAPANSKOGA VRTA/PERIVOJA
BUDIZAM
DOLAZI IZ KINE U 6. ST.
PERIVOJ INSPIRIRAN KRAJOLIKOM
GLAVNI MOTIV: JEZERO S OTOKOM - JEZERO = MORE, OTOK = SVETO BRDO
ZEN BUDIZAM
DOLAZI IZ INDIJE U 12. ST., VRHUNAC 16.-18. ST.
INTELEKTOM SE ELI DOSTII BESKRAJNOST KROZ MEDITACIJU I KONTEMPLACIJU KRAJOLIKA
IZRAAJNI OBLICI: CRNO-BIJELE SLIKE, CVJETNE KOMPOZICIJE, CEREMONIJA AJA

KOMPOZICIJSKA I ARHITEKTONSKA OBILJEJA JAPANSKOGA PERIVOJA
SIMBOLIAN PRIKAZ KRAJOLIKA / ODABRANOG PRIZORA IZ KRAJOLIKA
PRAVILA ESTETIKE STILOVI VRTA OD 17. STOLJEA
ASIMETRINOST TLOCRTA
OTOK I JEZERO - JEZERO U OBLIKU DRALA, OTOK U OBLIKU KORNJAE - DVA TRADICIJSKA
SIMBOLA DUGOVJENOGA IVOTA
TEME IZVIRU IZ PRIRODNOGA KRAJOLIKA - PREVLADAVA JEDAN MOTIV: BRDA, BRJEULJCI,
VODOTOCI, STIJENE, DOLINE
POSUENI KRAJOLIK
DOJAM STAROSTI
NEDJELJIVOST KUE I VRTA/PERIVOJA - KUA SE PRILAGOAVA KOMPOZICIJI VRTA/PERIVOJA
KOMPOZICIJA KUE JE GEOMETRIJSKA, A VRTA/PERIVOJA ORGANSKA
TRIJEM OKVIR SLIKE, PROSTOR ZA GLEDANJE VRTA I MEDITIRANJE
KAMEN, STIJENA, OBLUTAK, PIJESAK SIMBOLI PRIRODE; PIJESAK SVJETLE BOJE ZA ZEN VRTOVE
VODA PRIRODNI OBLICI / ZRCALJENJE U VODI - JEZERO, POTOK, VODOPAD
BILJKE DRVEE, GRMLJE / CVIJEE / TOPIARIJ
ETNICE I HODNE PLOHE
ZGRADE, PAVILJONI, OGRADE DRVO, BAMBUS
MOSTOVI
KAMENE SVJETILJKE / LANTERNE - TACHI-GATA (SVJETILJKA NA STALKU), IKEKOMI-GATA
(SVJETILJKA BEZ STALKA), OKIDORA (POKRETNE SVJETILJKE)
TSUKUBAI - FONTANA-ESMA-VRELO KAMENA POSUDA I TEKUA VODA S PRATEOM OPREMOM -
PRANJE RUKU I USTA NA ULAZU U PERIVOJ ILI NA ULAZU U PROSTOR ZA CEREMONIJU AJA

PRAVILA ESTETIKE JAPANSKOGA PERIVOJA/VRTA STILOVI OD 17. STOLJEA
SHIN - KLASIAN
PREUZIMANJE SVIH ELEMENATA KRAJOLIKA
GYO - POLUKLASIAN
PREUZIMA NEKE DETALJE KRAJOLIKA, KOMPOZICIJA JE MANJE STROGA
SO - FANTASTIAN
PREUZIMA IZUZETKE IZ KRAJOLIKA,
SLOBODNA KOMPOZICIJA S MALO ELEMENATA
25

BILJKA DRVEE, GRMLJE, CVIJEE
TREBA STVORITI DOJAM PRIRODE U MALOM PROSTORU
PATULJASTE VRSTE I ONE KOJE SPORO RASTU
EE CRNOGORINE I ZIMZELENE BILJKE OD LISTOPADNIH
LISTOPADNE BILJKE - ZBOG CVIJETA U PROLJEE ILI BOJE LISTA U JESEN TRENJA, CRVENI JAVOR
BAMBUS
CVIJEE - AZALEJA, LOTUS, IRIS, HORTENZIJA, ...

VRSTE VRTOVA/PERIVOJA
VRTOVI UZ KUU
VRTOVI KONTEMPLACIJE
PERIVOJI ZA CEREMONIJU AJA

VRT UZ KUU
PROIRENJE INTERIJERA, MALENA POVRINA
SAGLEDIV S JEDNOGA MJESTA - PROZORA ILI TRIJEMA
MEDITACIJA

VRT KONTEMPLACIJE ZEN VRT
RAZVIO SE IZ ZEN BUDIZMA
U VRT SE NE ULAZI VE SE PROMATRA S TRIJEMA
RYOAN-JI, SAMOSTAN DAIJU-IN, KYOTO, 1488.-1499.
AUTOR: SLIKAR SOAMI
24 X 9 METARA

PERIVOJ ZA CEREMONIJU AJA
VRLUDAVI PEJSANI PERIVOJ
RAZVIO SE IZ ZEN BUDIZMA
IZVORNO PROSTOR ZA RELIGIJSKI OBRED

CARSKA PALAA KATSURA, KYOTO
PERIVOJ ZA CEREMONIJU AJA, POVRINA 4 HEKTARA
AUTOR: SLIKAR KOBORI ENSHU, 1620.
GLAVNI MOTIV: JEZERO I OTOK - DVA TRADICIJSKA SIMBOLA DUGOVJENOGA IVOTA - JEZERO U
OBLIKU DRALA (1/6 POVRINE PERIVOJA) / OTOK U OBLIKU KORNJAE
PUT OD 1760 KAMENOVA POVEZUJE RAZLIITE PAVILJONE I POJEDINE VRTOVE:
CARSKA PALAA, PLUTAJUI PAVILJON, PAVILJON ZA EKANJE, PAVILJON ZA CEREMONIJU AJA,
HRAM, VRT-SJENICA

UTJECAJI KINESKIH I JAPANSKIH PERIVOJA NA PERIVOJNU UMJETNOST EUROPE
- TOPIARIJ - UMIJEE IANJA BILJA RIMLJANI PREUZELI IZ KINE
- NATPISI U DUBROVAKOM RENESANSNOM PERIVOJU MARKO POLO DONIO IZ KINE / 13.-14. ST.
- UTJECAJ KINESKIH PERIVOJA NA RAZVOJ PEJSANOG PERIVOJA U ENGLESKOJ / 18. ST.
- UNOENJE KINESKOG I JAPANSKOG DRVEA I GRMLJA U EUROPSKE PERIVOJE EGZOTINE BILJNE
VRSTE / 18. I 19. ST. (TUJA, GINKO, HORTENZIJA, LONICERA, PITOSPORA, AZALEJA, ...
- UTJECAJ JAPANSKOG PERIVOJA NA PERIVOJNO OBLIKOVANJE U DOBA MODERNE (20. STOLJEE)
- LA VILLETTE KINESKI I JAPANSKI UTJECAJI: NADKRIVENE ETNICE, BAMBUS, ...
26

PERIVOJNA ARHITEKTURA 20. STOLJEA
SECESIJSKI VRTOVI
KRAJ 19. STOLJEA / POETAK 20. STOLJEA

SECESIJA
POKRET U UMJETNOSTI NA PRIJELOMU 19. I 20. STOLJEA
BE / MNCHEN / BERLIN
JEDINSTVO UMJETNOSTI
STILIZIRANA BILJNA DEKORACIJA
SEZESSION
JUGENDSTIL
STILE LIBERTY / STILE FLOREALE
MODERN STYLE / ART NOUVEAU
STYLE NOUILLE / STYLE GUIMARD
MODERNISIMO

UTEMELJITELJI BEKE GRUPE SEZESSION / SECESIJA 1897.
OTTO WAGNER ARHITEKT, UTEMELJITELJ BEKE ARHITEKTONSKE KOLE
JOSEF HOFFMANN ARHITEKT, AUTOR KUE STOCKLET U BRUXELLESU
JOSEF MARIA OLBRICH ARHITEKT, AUTOR ZGRADE SEZESSION U BEU
GUSTAV KLIMT SLIKAR

SECESIJSKI VRTOVI I PERIVOJI
JOSEPH AUGUST LUX, 1909.:
UMJETNOST VRTOVA JE NAJOITIJA I NAJRADOSNIJA NEGACIJA PRIRODNE PRIRODE

SECESIJSKI VRT OBITELJSKE VILE/KUE
JEDINSTVO KUE I VRTA
PROIRENJE INTERIJERA
ARHITEKTONSKA ZAMISAO VRTA
SECESIJSKI VRT GRAANSKE OBITELJSKE KUE
FUNKCIONALNA PODJELA:
ULAZNI PREDVRT (1), STAMBENI VRT (2), KUHINJSKI VRT (3) I/ILI VONJAK (4)

JAVNI GRADSKI PERIVOJI
NEOSTVARENI PROJEKTI
OTTO WAGNER, KARLSPLATZ, BE, 1909.
OTTO WAGNER, IDEALNI PLAN ZA XXII. BEZIRK, BE, 1910./11.

PARQUE GULL, BARCELONA
AUTOR: ANTON GAUD, 1900.-1914.
IZVORNA ZAMISAO: PERIVOJ VRTNOGA GRADA

27

RANA MODERNA
1920-TE 1940-TE GODINE

RANA MODERNA
IZMEU DVA SVJETSKA RATA
IZLOBA UMJETNOSTI / ESPOSITION DES ARTS DECORATIFS, PARIZ - 1925.
- DRVEE OD BETONA, AUTOR: ARH. ROBERT MALLET-STEVENS (1886.-1945.)
- VRT VODE I SVJETLA, AUTOR: GABRIEL GUEVREKIAN, VILLA NOAILLES, HYERES, FRANCUSKA, 1927.
LE CORBUSIER & F.L.WRIGHT ARHITEKTONSKI ORIJENTIRI RANE MODERNE
STOCKHOLMSKA KOLA PEJSANE ARHITEKTURE 1930-TE GODINE

IZVORI I UZORI ZA MODERNI POKRET U ARHITEKTURI
NAPUTANJE POVIJESNIH STILOVA
SOCIJALNA ULOGA ARHITEKTURE
TEHNOLOKE I INENJERSKE INOVACIJE 19. STOLJEA:
FUNKCIONALNOST, ZNANSTVENA RACIONALNOST, INENJERSKA LOGIKA
ZNANSTVENA OTKRIA
NOVI MATERIJALI U ARHITEKTURI
NAPREDAK U INDUSTRIJSKOM NAINU PROIZVODNJE
NOVA PROMETNA SREDSTVA

LE CORBUSIER & FRANK LLOYD WRIGHT
PRIRODNI ILI NOVOSTVORENI PEJSA U FUNKCIJI PERIVOJA
LE CORBUSIER: VILA SAVOYA, POISSY, FRANCUSKA, 1927.-1931.
FRANK LLOYD WRIGHT: KUA NA SLAPOVIMA, SAD, 1936.-1937.

STOCKHOLMSKA PEJSANA KOLA
1930. SVJETSKA IZLOBA U STOCKHOLMU
PERIVOJI PREPOZNATI KAO VAAN INITELJ URBANISTIKOG PLANIRANJA
1936. OSNIVANJE GRADSKOG ODJELA ZA PERIVOJE
OSWALD ALMQUIST 1936.1938. / HOLGER BLOM 1938.-1971.
PRISTUP PEJSANOJ ARHITEKTURI STOCKHOLMSKE KOLE:
ESTETIKA PROIZLAZI IZ PRIRODNOG OKOLIA KAKVOG NALAZIMO U OKOLINI
PERIVOJI SE SHVAAJU KAO PRIRODA PRIRODNA ILI STVORENA
SOCIJALNA ULOGA PEJSANE ARHITEKTURE
PERIVOJI POSTAJU NEIZOSTAVNI SADRAJ NOVIH DIJELOVA GRADA
FUNKCIONALNOST/PRAKTINOST PERIVOJA IMA PREDNOST NAD ESTETIKOM

PEJSANI PROGRAM STOCKHOLMSKE KOLE
HOLGER BLOM, 1938.
PERIVOJI SU PREKID U KONTINUIRANOM IZGRAENOM TKIVU GRADA. DONOSE ZRAK I SVJETLO.
ODREUJU GRANICE IZMEU RAZLIITIH DIJELOVA GRADA. DAJU PREPOZNATLJIVOST SVAKOJ
GRADSKOJ ETVRTI.
PERIVOJI NUDE GRAANIMA SVIH UZRASTA MOGUNOST REKREACIJE, ETNJE, ODMORA, PORTA I
IGRE. PERIVOJI SU MJESTA OKUPLJANJA, KONCERATA NA OTVORENOM, ZABAVA, PLESA, ...

28

KASNA MODERNA

MODERNA DRUGE POLOVICE 20. STOLJEA
1950-TE SOCIJALNA ULOGA PERIVOJNE ARHITEKTURE
1960-TE EKOLOKA ULOGA PERIVOJNE ARHITEKTURE
1970-TE VRAANJE GRADA PJEACIMA
1980-TE BARCELONSKI / PARIKI MODEL PERIVOJNE ARHITEKTURE
1990-TE PERIVOJI KAO ELEMENT URBANOG MARKETINGA I NATJECANJA

OBILJEJA PERIVOJNE ARHITEKTURE MODERNISTIKOG DOBA
URBANISTIKO-PROSTORNA OBILJEJA
PEJSANO PLANIRANJE NA RAZINI GRADA UMJETNO STVOREN OKOLI GRAD KAO PERIVOJ
INTEGRACIJA ZGRADA I PERIVOJA/PEJSAA STANOVANJE U PEJSANIM GAJEVIMA
MOGUNOSTI ZA REKREACIJU I RELAKSACIJU PORTSKO-REKREACIJSKI PARKOVI
SOCIJALNI, PSIHOLOKI I EKOLOKI UINCI NEGIRANJE PERIVOJA KAO UKRASA GRADA
SUNEVO SVJETLO I POGLEDI
KOMPOZICIJSKA OBILJEJA PEJSANI PRISTUP
NEGIRANJE POVIJESNIH STILOVA PEJSANOG OBLIKOVANJA OPONAANJE PRIRODE
IZBJEGAVANJE OSNE KOMPOZICIJE I MONUMENTALNOSTI OBLIKOVANA SPONTANOST
PEJSANA KOMPOZICIJA IZBJEGAVA SE GEOMETRIJSKI UZORAK
KONCEPTUALNA JEDNOSTAVNOST MANJE JE VIE / LESS IS MORE
MONOKROMNI UGOAJ - IZUZEE CVIJEA
UPORABA BILJAKA ZBOG BOTANIKIH SVOJSTAVA BILJKE KAO SKULPTURE
FUNKCIJA I UTILITARNOST PERIVOJI SU PROSTOR ZA KORITENJE A NE ZA GLEDANJE
DIZAJNERSKI PRISTUP
MODERNA UMJETNOST ISHODITE PERIVOJNOG DIZAJNA
INTERPRETACIJA PRIRODE - METAFORA I INTUICIJA LAWRENCE HALPRIN
SLIKARSKI PRINCIPI OBLIKOVANJA PERIVOJ KAO SLIKA ROBERTO BURLE MARX

PEJSANO PLANIRANJE NA RAZINI GRADA
MODERNISTIKI GRAD - UMJETNO STVOREN OKOLI GRAD KAO PERIVOJ
LE CORBUSIER, LA VILLE CONTEMPORAINE, 1922.:
MODERNO DRUTVO NAPUSTILO JE SVOJ PRIRODNI OKOLI. U UMJETNO STVORENOM OKOLIU
JEDAN OD ZADATAKA JEST I STVARANJE PRIRODNIH UVJETA ZA IVOT. PEJSANI PROSTORI NE
PROMATRAJU SE KAO UKRAS GRADA VE KAO VAAN PSIHOLOKI, SOCIJALNI I EKOLOKI/SANITARNI
INITELJ PLANIRANJA GRADA
UNWIN, 1922.:
DEVETNAESTO STOLJEE JE OD GRADOVA STVORILO UME OD KAMENA I OPEKE.
DVADESETO E STOLJEE MORATI GRAD PROMATRATI KAO PERIVOJ

INTEGRACIJA ZGRADA I PERIVOJA/PEJSAA
STANOVANJE U PEJSANIM GAJEVIMA
POSTAVLJANJE ZGRADA U SLOBODNI PEJSA TAMO GDJE ON NE POSTOJI TREBA GA UMJETNO
STVORITI TAKO DA IZGLEDA KAO PRIRODNI. LE CORBUSIER, LA VILLE RADIEUSE, 1931.
29

MOGUNOSTI ZA REKREACIJU I RELAKSACIJU
PORTSKO-REKREACIJSKI PARKOVI
BOS PARK - MODERNISTIKI PROTOTIP PORTSKO-REKREACIJSKOGA PARKA
AMSTERDAM, 1934., AUTOR: ARH. VAN EESTERN

SOCIJALNI, PSIHOLOKI I EKOLOKI UINCI
NEGIRANJE PERIVOJA KAO UKRASA GRADA
EKOLOKI PRISTUP
MODERNISTIKE GRADSKE ZELENE POVRINE - MANJE JE VIE ILI ZELENE PUSTINJE?
GRADSKE ZELENE POVRINE - KVANTITATIVNI KRITERIJ - KVADRATNI METRI ZELENILA PO
STANOVNIKU GRADA

MODERNA UMJETNOST ISHODITE PERIVOJNOG DIZAJNA
NAELA MODERNOG POKRETA KOJI JE REVOLUCIONIRAO IZGLED I PRIRODU SLIKARSTVA,
KIPARSTVA I ARHITEKTURE PRIMJENJIVA SU I U PERIVOJNOJ ARHITEKTURI
RACIONALNI PRINCIPI FUNKCIONALNOSTI, JEDNOSTAVNOSTI I APSTRAKTNA GEOMETRIJA
PROSTORNIH ODNOSA PRIMJENJUJU SE I NA PROJEKTIRANJE PERIVOJA
PIET MONDRIAN
PAUL KLEE: PERIVOJ

ROBERTO BURLE MARX (1909.-1998.)
SLIKAR, KIPAR, DIZAJNER TEKSTILA I NAKITA, SCENOGRAF, PEJSANI ARHITEKT
SLIKARSKI PRINCIPI OBLIKOVANJA PERIVOJ KAO SLIKA
PERIVOJ KAO UMJETNIKO DJELO MANJE JE DOVOLJNO
PERIVOJI - PROSTOR VIZUALNOG DOIVLJAJA / PROSTOR UGOAJA
ODABRANI PRIMJERI:
ARHITEKTONSKI FAKULTET, RIO DE JANEIRO, 1960.
BOTANIKI VRT, BRAZILIJA
VILA BURTON
IBIRAPUERA PARQUE, SAO PAOLO
SAFRA BANKA, SAO PAOLO
PLAZA SALGADO FILHO, RIO DE JANEIRO
PARQUE DEL ESTA, CARACAS, VENEZUELA
AVENIDA ATLANTICA - COPACABANA, RIO DE JANEIRO, 1970.

LAWRENCE HALPRIN (1916.-2009.)
INTERPRETACIJA PRIRODE - METAFORA I INTUICIJA
METAFORA KAO INTERPRETACIJA PRIRODE
VODA KAO OSNOVNA TEMA PERIVOJNE ARHITEKTURE
TEMELJ PERIVOJNOGA DIZAJNA NE TREBA BITI PRIRODA, VE OVJEK SA SVOJIM OSJETILIMA NE
OPONAANJE PRIRODE, NEGO OVJEKOVA INTUICIJA
ODABRANI PRIMJERI:
PLAZA AUDITORIUM, PORTLAND, OREGON, 1960.
LOVEJOY PLAZA, PORTLAND, OREGON, 1961.

30

POSTMODERNA I DEKONSTRUKTIVIZAM

POSTMODERNA I DEKONSTRUKTIVIZAM
1980-TE GODINE
KRITIKA EKOLOKOG KONCEPTA PEJSANE ARHITEKTURE
PONOVNO ROENJE PERIVOJA KAO DIZAJNIRANOG PROSTORA
BARCELONSKI MODEL PERIVOJNE ARHITEKTURE
PARIKI MODEL PERIVOJNE ARHITEKTURE LA VILLETTE, CITRON, BERCY
NJEMAKI MODEL PEJSANE ARHITEKTURE IBA EMSHER LANDSCAPE PARK
1990-TE GODINE
PERIVOJI KAO IMBENIK URBANOG MARKETINGA I URBANOG NATJECANJA

EKOLOKI PRISTUP PEJSANOJ ARHITEKTURI
IZVORI
IDEJA VRTNOGA GRADA
HISTORICISTIKA VRTLARSKA TRADICIJA
URBANIZAM MODERNE
METODE
EKOLOKI I BIOLOKI KRITERIJI
IZOSTAJANJE DIZAJNA: DIZAJN JE POSLJEDICA EKOLOGIJE
DOKAZIVANJE DA JE PEJSANA ARHITEKTURA ZNANOST
REZULTAT
IZOSTANAK PROJEKTIRANJA
OZELENJAVANJE: EKOLOKO ZELENILO - M2/STANOVNIKU

UMJETNIKI PRISTUP PEJSANOJ ARHITEKTURI
IZVOR
VIETISULJETNA TRADICIJA PERIVOJNE UMJETNOSTI: PERIVOJ = UMJETNIKO DJELO
METODE
TRAGANJE ZA IDENTITETOM
TRAENJE SIMBOLIKE I DIZAJNA
SHVAANJE PERIVOJA KAO UMJETNOSTI
REZULTAT
PONOVNO ROENJE VRTA/PERIVOJA
ZANIMANJE ZA PERIVOJNO OBLIKOVANJE
POVRATAK PROJEKTIRANJA U PERIVOJNU ARHITEKTURU ARHITEKTI, SLIKARI, DIZAJNERI

PETER WALKER 1980-IH GODINA
VIZUALNA/DIZAJNERSKA PREPOZNATLJIVOST PERIVOJNE ARHITEKTURE
PERIVOJNA ARHITEKTURA MORA BITI VIDLJIVA U PROSTORU, A TO PODRAZUMIJEVA VIZUALNO
ISTRAIVANJE ... PERIVOJ MOETE UINITI FUNKCIONALNIM I LJUDI E GA KORISTITI, ALI GA NE
E VIDJETI CILJ JE UINITI PERIVOJ VIDLJIVIM

31

MARTA SCHWARTZ 1980-IH GODINA
INSTANT PERIVOJI - SPLICE GARDEN, WHITEHEAD INSTITUTE, CAMBRIDGE, BOSTON
POP-ART I NOVI VAL U PERIVOJNOJ ARHITEKTURI
OGRANIENI SMO ONIM TO SMATRAMO PERIVOJNOM ARHITEKTUROM. PEJSANI ARHITEKTI
UMRTVILI SU PROFESIJU ZBOG POMANJKANJA IMAGINACIJE I HRABROSTI.

PARIZ VELIKI GRADSKI PROJEKTI 1980-TE GODINE
PROGRAM OBNOVE GRADSKIH ETVRTI
1983. - FRANCOIS MITTERAND, JACQUES CHIRAC, BERNARD ROCHER
STVARANJE NOVIH GRADSKIH ETVRTI
POBOLJANJE STAMBENIH UVJETA U POSTOJEIM ETVRTIMA
UREENJE POSTOJEIH I KREIRANJE NOVIH JAVNIH PROSTORA
UREENJE POSTOJEIH I KREIRANJE NOVIH PERIVOJA
OPREMANJE STAMBENIH ETVRTI JAVNIM SADRAJIMA
POBOLJANJE PROMETNE POVEZANOSTI I UNAPRJEENJE SUSTAVA JAVNOG PRIJEVOZA
UVOENJE LOKALNIH JEDINICA GRADSKE ADMINISTRACIJE I JAVNIH SLUBI
PARC LA VILLETTE, PARC CITROEN, PARC BERCY

PARC DE LA VILLETTE, PARIZ
KRONOLOGIJA NASTAJANJA:
1958. PROJEKT ZA MODERNIZACIJU STARIH KLAONICA
1964.-1970. PRIPREMNI RADOVI ZA URBANU PREOBRAZBU
1970. OBUSTAVA RADOVA
1976. MEUNARODNI NATJEAJ ZA PREUREENJE PODRUJA LA VILLETTE
1978. PRIHVAANJE NOVOG PROGRAMA ZA LA VILLETTE: MUZEJ ZNANOSTI, TEHNOLOGIJE I
INDUSTRIJE; GRADSKI PERIVOJ; GRAD GLAZBE
1980. PROJEKT PREUREENJA STARIH SKLADITA U MUZEJ
1983. NATJEAJ ZA PARC LA VILLETTE (B.TSCHUMI)
1985. NATJEAJ ZA GRAD GLAZBE (C. DE PORTZAMPARC)
1987. OTVORENJE PERIVOJA

PARC DE LA VILLETTE, PARIZ
MEUNARODNI ARHITEKTONSKI NATJEAJ:
PRVI PUTA JE PROJEKTANT VELIKOGA GRADSKOG PERIVOJA DOBIVEN MEUNARODNIM NATJEAJEM
JEDAN OD NAJVEIH PERIVOJA PARIZA - 33 HA, 55 HA S MUZEJOM I CENTROM ZA ZNANOST
472 NATJECATELJA IZ 37 ZEMALJA
1. NAGRADA: BERNARD TSCHUMI (ARHITEKT), SAD

PARC DE LA VILLETTE KULTURNO-TEHNOLOKI PERIVOJ
TEMATSKI VRTOVI
A. VRT OGLEDALA
B. VRT VJETROVA (DJEJE IGRALITE)
C. VRT MAGLE
D. VRT SJENICA (ODRINA)
E. VRT BAMBUSA
F. VRT SPOKOJA
G. VRT DJEJEGA DRUENJA
H. VRT DJEJE AKROBACIJE
I. VRT OTOKA
J. VRT ZMAJA
32

PARC DE LA VILLETTE KULTURNO-TEHNOLOKI PERIVOJ
PROGRAM KULTURNIH I ZABAVNIH SADRAJA
1. GRAD ZNANOSTI I INDUSTRIJE
2. KUA LA VILLETTE (INFORMACIJE I IZLOBA)
3. PROJEKCIJE
4. PROJEKCIJE (PANORAMSKO PLATNO)
5. PONEY KLUB
6. ZENITH KONCERTNA DVORANA
7. MEUNARODNO KAZALITE
8. IZLOBENI PROSTOR
9. VELIKA DVORANA
10. PARIS-VILLETTE KAZALITE
11. GRAD GLAZBE (KONCERTNA DVORANA, MUZEJ GLAZBE, KONZERVATORIJ)
12. KRUNA LIVADA
13. TROKUTASTA LIVADA
14. ULAZNI TRG
15. GLAZBENI PAVILJON
16. TRG FONTANE S LAVOVIMA
17. BRANA
18. PRISTAN
19. NADKRIVENA ETNICA
20. ALEJA

PARC DE LA VILLETTE - PERIVOJ ZA 21. STOLJEE
PLAN TOAKA - LA FOLIES
PLAN LINIJA ETNICE: NADKRIVENE, PODIGNUTE, NA TERENU
PLAN POVRINA

PARC ANDR CITRON, PARIZ, 1985.-1992.
ARHITEKTI: PATRICK BERGER, LAURENCE FEVEILE, JANINE GALIANO
PEJSANI ARHITEKTI: GILLES CLEMENT, JEAN-FRANCOIS JODRY, ALAIN PROVOST
POVRINA = 13 HA
1. JARDIN BLANC / 2. JARDIN NOIR / 3. STAKLENICI / 4. PERISTIL S FONTANAMA / 5. DVORITE /
6. PERISTIL S BILJKAMA / 7. TEMATSKI VRTOVI / 8. PARTERRE / 9. KANAL I PILJA / 10. DIJAGONALA /
11. VRT MAHOVINE / 12. VODENA BARIJERA / 13. VRT PREOBRAZBI / 14. PORTE DU TERME / 15. VRT
POKRETA / 16. VRT STIJENA / 17. VIADUKT

BARCELONSKI MODEL OBNOVE JAVNIH PROSTORA 1980-1990-IH GODINA
URBANA OBNOVA BARCELONE POINJE NAKON DIKTATURE GENERALA FRANCA
1979. ORIOL BOHIGAS IMENOVAN GRADSKIM VIJENIKOM ZA URBANIZAM
CILJ: POKAZATI GRAANIMA POBOLJANJA U UPRAVLJANJU GRADOM, REVITALIZIRATI POJEDINE
ETVRTI, PRIVUI INVESTICIJE - AKTIVNA GRADSKA POLITIKA - ULAGANJE U OBNOVU JAVNIH
PROSTORA
PROGRAM: SVAKA GRADSKA ETVRT TREBA DOBITI SVOJU DNEVNU SOBU
1980-TE URBAN DESIGN OFFICES ZA POJEDINE GRADSKE ETVRTI
1992. NEKOLIKO UREDA KOJI SU KOORDINIRALI IZVEDBU PROSTORA ZA OLIMPIJKE IGRE
OD 1992. GRADSKI UREDI KOORDINIRAJU IZVEDBU, PROJEKTIRANJEM SE BAVE PRIVATNI
ARHITEKTONSKI/URBANISTIKI UREDI

33

BARCELONSKI MODEL - VRSTE JAVNIH PROSTORA
KAMENE SOBE
DNEVNA SOBA ZA DIO GRADA, ZA SASTANKE I SLUAJNE SUSRETE - TRG S NAMJETAJEM
LJUNANI TRGOVI
NAGLASAK NA PROSTORIMA ZA ODMOR I DJEJU IGRU
URBANE OAZE
NOVI PERIVOJI RASPRENI PO GRADU - UVIJEK SADRE VODU I PROSTOR ZA IGRU DJECE
ETALITA / PROMENADE
MJESTA ZA ODMOR I PREDAH U SREDINI VELIKIH AVENIJA I BULEVARA
PJEAKE ULICE
ISKLJUIVO PJEAKI PROSTORI
ODABRANI PRIMJERI
PARC DE JOAN MIRO, 1985.
PARC DE LESPANYA INDUSTRIAL, 1985.
PARC DEL CLOT, 1988.
PARC DE LESTACIO DEL NORD, 1992.
PLAZA HARRY WALKER, 1999.

IBA EMSCHER LANDSCHAFT PARK, NJEMAKA, 1989.-1999.
SAVEZNA DRAVA SJEVERNA RAJNA-WESTFALIA
RUDARSKO-INDUSTRIJSKO PODRUJE RUHR U NJEMAKOJ
1960-TE - POETAK ZATVARANJA RUDNIKA I POETAK PADA GOSPODARSTVA
1961. - NJEMAKI KANCELAR WILLY BRANDT: "NEBO IZNAD RUHRA MORA PONOVNO POSTATI PLAVO"
IBA = DRAVNI PROGRAM ZA GOSPODARSKU, URBANU, ARHITEKTONSKU, SOCIJALNU I
KULTURALNU REORGANIZACIJU RUHRSKE REGIJE, ALI I PRIVATNA TVRTKA S OGRANIENIM
DJELOVANJEM, 35 MILIJUNA DM KAPITALA I 30 ZAPOSLENIH(OGRANIENOG TRAJANJA NA 10
GODINA: "TO GET THINGS GOING AND THEN LEAVE THE STAGE")
- PRETVORBA IZ INDUSTRIJSKOG U USLUNO GOSPODARSTVO
- PODRUJE OBUHVAA 17 GRADOVA U RUHRSKOJ REGIJI
- 10 GODINA (1989.-1999.)
- 100 POJEDINANIH PROJEKATA
- 5 MILIJARDI DM (PRIVATNI I JAVNI NOVAC)
- PREKO 60 MEUNARODNIH NATJEAJA
- OKO 4000 LJUDI UKLJUENIH U PROJEKT
ZA RAZLIKU OD FRANCUSKIH DRAVNIH PROJEKATA OVDJE JE VRLO MALI UDJEL DRAVNOG NOVCA

IBA EMSCHER LANDSCHAFT PARK
CILJEVI URBANA I SOCIJALNA OBNOVA
- REKONSTRUIRATI KRAJOLIK OTEEN INTENZIVNOM INDUSTRIJALIZACIJOM DA BI SE STVORILE
NOVE MOGUNOSTI ZA RAZVOJ REGIJE EMSCHER PRENAMJENA PODRUJA U PEJSANE POVRINE
- OUVANJE PREOSTALOG NEIZGRAENOG PROSTORA
- METODOLOGIJA: ZAHVATI NA ODABRANE TOKE KOJE ONDA POSTAJU ARITA NOVOG RAZVOJA
(POPUT AKUPUNKTURE)
- NE SAMO FIZIKA PROMJENA KRAJOLIKA, VE POTICANJE STRUKTURALNIH PROMJENA IREG
PODRUJA REGIJE
- KONTINUIRANI KRAJOLIK/PARK NAINJEN LJUDSKOM RUKOM - 75 X 15 KM PEJSANI PARK,
KONURBACIJA OD 5 MILIJUNA STANOVNIKA
- POVEZIVANJE RAZMRVLJENIH NEIZGRAENIH PROSTORA - SVE UJEDINJENO PUTOVIMA I
BICIKLISTIKIM STAZAMA, UZ OSIGURANJE OZNAKA, PARKIRALITA I SL.
- REGIONALNI I LOKALNI POJEDINANI DUGORONI PROJEKTI - 16 GOSPODARSKIH LOKACIJA NA
UKUPNOJ POVRINI OD 500 HA - "RAD U PARKU"

34

LITERATURA ZA ISPIT

OBVEZNA LITERATURA ZA ISPIT
1. PERIVOJNA ARHITEKTURA - PREDAVANJA KOLEGIJA, digitalna skriptarnica umarskoga
fakulteta
2. POVIJEST PERIVOJNE ARHITEKTURE - SAETCI PREDAVANJA, 2010.
3. Bojani Obad itaroci, Bojana; Obad itaroci, Mladen (2004.) GRADSKI PERIVOJI
HRVATSKE U 19. STOLJEU JAVNA PERIVOJNA ARHITEKTURA HRVATSKIH GRADOVA U EUROPSKOM
KONTEKSTU, Zagreb: itaroci i Arhitektonski fakultet Sveuilita u Zagrebu, ISBN 953-
97121-3-0
4. Obad itaroci, Mladen (1997.) VRTOVI, PERIVOJI I PARKOVI, Tehnika enciklopedija, sv.
13, str. 566-577, Zagreb: Leksikografski zavod Miroslav Krlea
DOPUNSKA LITERATURA ZA ISPIT
5. Jellicoe, Geoffrey and Susan (1987.) THE LANDSCAPE OF MAN, London: Thames and Hudson
6. Kneevi, Snjeka (1996.) Zagrebaka zelena potkova, Zagreb: kolska knjiga, ISBN 953-0-
60-524-2
7. Maruevski, Olga. Jurkovi, Sonja (1992.) MAKSIMIR, Zagreb: kolska knjiga, ISBN 86-03-
00523-0
8. Obad itaroci, Mladen (1991., 1993., 2005.) DVORCI I PERIVOJI HRVATSKOGA ZAGORJA, Zagreb:
kolska knjiga, ISBN 953-0-60525-0
9. Obad itaroci, Mladen (1992.) HRVATSKA PARKOVNA BATINA - ZATITA I OBNOVA, Zagreb:
kolska knjiga, ISBN 86-03-00085-9
10. Obad itaroci, Mladen; Bojani Obad itaroci, Bojana (1998.) DVORCI I PERIVOJI U SLAVONIJI
OD ZAGREBA DO ILOKA, Zagreb: itaroci, ISBN 953-97121-0-6
11. Obad itaroci, Mladen; Bojani Obad itaroci, Bojana (2003.) VRBANIEV PERIVOJ U
KARLOVCU STUDIJA ZATITE I OBNOVE PERIVOJA, Zagreb: itaroci i Arhitektonski fakultet
Sveuilita u Zagrebu, ISBN 953-97121-2-2
12. Ogrin, Duan (1993.) THE WORLD HERITAGE OF GARDENS, London: Thames and Hudson
(slovenski prijevod: SVETOVNA DEDIINA VRTNE UMETNOSTI, Ljubljana: EWO Ltd.)
13. ASOPISI (izbor): TOPOS, LANDSCAPE ARCHITECTURE, GARTEN+LANDSCHAFT
14. INTERNET (izbor):
* Virtual Landscape Gallery: 1100 european parks and gardens - www.vilar.com
* European Landscape Architecture News - www.elanews.com
* Ren Pechere Virtual Library, Multimedia Garden Library - www.bvrp.net
* GA-LA-NET: Das Fachforum fr Landschaftsarchitektur und Garten-und Landschaftsbau,
www.ga-la-net.de
* Project for Public Spaces - www.pps.org

Navedena literatura nalazi se u Studijskom arhivu Arhitektonskog fakulteta, Kaieva 26, 5. kat, te u
knjinici umarskoga fakulteta
(E-mail: studijski.arhiv@arhitekt.hr, radno vrijeme: 11:00-16:00 sati, tel. 4639-107)
35

TLOCRTI PERIVOJA
KOJE TREBA ZNATI NARISATI NA PISANOM I USMENOM ISPITU

VRTOVI I PERIVOJI ANTIKE I SREDNJEGA VIJEKA
Edenski vrt, Chahar bagh / Peristilni vrt rimske kue / Hadrijanova vila / Klaustarski
vrt / Shema srednjovjekovnoga vrta

ISLAMSKI PERIVOJI
Taj-Mahal / Shalamar bagh / Alhambra dvorite mirte, dvorite lavova / Generalife
dvorite kanala, dvorite empresa

RENESANSNI PERIVOJI
Botaniki vrt u Padovi / Cortile di Belvedere / Villa Madama / Palazzo Farnese / Villa
Lante / Villa D'Este / Villa Aldobrandini / Giardino di Boboli / Trsteno /
Sorkoeviev ljetnikovac Rijeka Dubrovaka

BAROJNI PERIVOJI
Vaux-le-Vicomte / Versailles / Bulonjska uma

ENGLESKI PEJSANI PERIVOJI 18. STOLJEA
Rousham / Stourhead / Petworth

JAVNI GRADSKI PERIVOJI 19. STOLJEA
Regent's Park / Sefton Park / Avenue des Champs Elyses / Ringstrasse / Maksimir
/ Lenucijeva perivojna potkova

KINESKI I JAPANSKI PERIVOJI
Zhuo Zheng Yuan / Ryoan-ji / Katsura

PERIVOJI 20. STOLJEA
Secesijski vrt-perivoj / Gell Park / Boss Park / Roberto Burle Marx - primjer po
izboru /
La Villette / Parc Andr Citron

PoPeA-2010-2011 - Sazetci Predavanja - 2010.11.26

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

PoPeA-2010-2011 - Sazetci Predavanja - 2010.11.26

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PROF.DR.SC.

MLADEN OBAD ITAROCI

You might also like