Tc gi: Nguyn Nam Tin

Kin thc hnh hc THCS

************************
I. LP 6.

Du chm nh trn trang giy l hnh nh ca im( Dng cc ch ci in hoa: A

! " # $t tn cho im%

!t c& hnh no c'ng l t() h*) tt c nhng im+ ,-t im c'ng l m-t hnh

.*i ch/ c0ng th1ng m2) 3ng# cho ta hnh nh ca 45ng th1ng+ 645ng th1ng
7h8ng 39 gi:i h;n <= hai )h>a+

?hi 3a im A! " cng thu-c m-t 45ng th1ng ta n@i chAng th1ng hng

?hi 3a im A! " 7h8ng cng thu-c 3t 7 45ng th1ng no ta n@i chAng

7h8ng th1ng hng+

Bh(n C2t: Drong 3a im th1ng hng c@ m-t < ch/ m-t im nEm gia hai im
cFn l;i+

Bh(n C2t: "@ m-t 45ng th1ng < ch/ m-t 45ng th1ng i Gua hai im A < !+

"@ 3a cch gHi tn m-t 45ng th1ng: m-t ch ci th45ng hai ch ci th45ng
45ng th1ng i Gua hai ch ci in hoa( 45ng th1ng A!#%

!a <9 tr> t4Ing Ji gia hai 45ng th1ng: trng nhau cKt nhau Long Long

Mai 45ng th1ng 7h8ng trng nhau cFn 4*c gHi l hai 45ng th1ng )hNn 3iOt+
Mai 45ng th1ng )hNn 3iOt ho$c ch/ c@ m-t im chung ho$c 7h8ng c@ im
chung no+

Dia: Mnh gPm im Q < m-t )hRn 45ng th1ng 39 chia ra 3Si Q 4*c gHi l m-t
tia gJc Q ( cFn 4*c gHi l m-t nTa 45ng th1ng gJc Q%

Mai tia chung gJc QC < Qy t;o thnh 45ng th1ng Cy 4*c gHi l hai tia Ji
nhau+

Bh(n C2t: ,Ui im trn 45ng th1ng l gJc chung ca hai tia Ji nhau+

Mai tia trng nhau: Dia AC < tia A! trng nhau

6o;n th1ng A! l hnh gPm im A im ! < tt c cc im nEm gia A < !+

Mai im A ! l hai mAt (ho$c hai Ru%

Bh(n C2t: BVu im , nEm gia hai im A < ! th A, W ,! X A!+ Bg4*c l;i
nVu A, W ,! X A! th im , nEm gia hai im A < !+

Drn tia QC 3ao gi5 c'ng <Y 4*c m-t < ch/ m-t im , Lao cho Q,X a(< Zi%

Drn tia QC Q,Xa QBX3 nVu [ \ a \ 3 th im , nEm gia hai im Q < B+

Drung im , ca o;n th1ng A! l im nEm gia A ! < cch =u A ! (,A

X ,!%+ Drung im ca o;n th1ng A! cFn 4*c gHi l im ch>nh gia ca o;n
th1ng A!+

Drang giy m$t 3ng l hnh nh ca m$t )h1ng+,$t )h1ng 7h8ng 39 gi:i h;n <=
mHi )h>a+
Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc ]
C
!
A
Tc gi: Nguyn Nam Tin
Kin thc hnh hc THCS
************************

Mnh gPm 45ng th1ng a < m-t )hRn m$t )h1ng 39 chia ra 3Si a 4*c gHi l m-t
nTa m$t )h1ng 35 a+

Dia nEm gia hai tia: "ho ^ tia QC Qy Q_ chung gJc+ `y im , 3t 7 trn tia
QC ly im B 3t 7 trn tia Qy (, < B =u 7h8ng trng <:i im Q%+ BVu tia
Q_ cKt o;n th1ng ,B t;i m-t im nEm gia , < B ta n@i tia Q_ nEm gia hai
tia QC Qy+

a@c l hnh gPm hai tia chung gJc+ aJc chung ca hai tia l /nh ca g@c+ Mai tia
l hai c;nh ca g@c

a@c 3bt l g@c c@ hai c;nh l hai tia Ji nhau

6im nEm 3n trong g@c: ?hi hai tia QC Qy 7h8ng Ji nhau im , l im

nEm 3n trong g@c CQy nVu tia Q, nEm gia QC Qy

a@c c@ LJ o 3Eng c[
[
l g@c <u8ng ( hay ]<%+ a@c nh hIn g@c <u8ng l g@c
nhHn+ a@c l:n hIn g@c <u8ng nh4ng nh hIn g@c 3bt l g@c t+

Bh(n C2t: BVu tia Qy nEm gia hai tia QC < Qy th Cdy W yd_ X Cd_+ Bg4*c
l;i nVu Cdy W yd_ X Cd_ th tia Qy nEm gia hai tia QC Q_+

Mai g@c 7= nhau l hai g@c c@ m-t c;nh chung < hai c;nh cFn l;i nEm trn hai
nTa m$t )h1ng Ji nhau c@ 35 ch&a c;nh chung+

Mai g@c )he nhau l hai g@c c@ tfng LJ o 3Eng c[

[

Mai g@c 3 nhau l hai g@c c@ tfng LJ o 3Eng ]g[

[

Mai g@c <ha 7= nhau <ha 3 nhau l hai g@c 7= 3+( c@ tfng 3Eng ]g[
[
%

Bh(n C2t: CQy X m

[
CQ_Xn
[
< m
[
\n
[
nn tia Qy nEm gia hai tia QC < Q_+

Dia )hNn gic ca m-t g@c l tia nEm gia hai c;nh ca g@c < t;o <:i hai c;nh y
hai g@c 3Eng nhau+ ,Ui g@c(7h8ng )hi l g@c 3bt% ch/ c@ m-t tia )hNn gic

"hA i: 645ng th1ng ch&a tia )hNn gic ca m-t g@c l 45ng )hNn gic ca g@c
@+

645ng trFn: 645ng trFn tNm Q 3n 7>nh j l hnh gPm cc im cch Q m-t
7hong 3Eng j 7> hiOu (Qk j%+

Mnh trFn l hnh gPm cc im nEm trn 45ng trFn < cc im nEm 3n trong
45ng trFn @+

Dam gic A!" l hnh gPm 3a o;n th1ng A! !" "A 7hi 3a im A ! "
7h8ng th1ng hng+
II. LP 7.
1. Hai gc i nh

Mai g@c Ji /nh l hai g@c m mUi c;nh ca g@c ny l tia Ji ca m-t c;nh ca
g@c 7ia+

Mai g@c Ji /nh th 3Eng nhau+

2. Hai ng thng vung gc

Mai 45ng th1ng CCl yyl cKt nhau < trong cc g@c t;o thnh c@ m-t g@c <u8ng
4*c gHi l hai 45ng th1ng <u8ng g@c < 4*c 7> hiOu l CCl yyl+
Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc m
Tc gi: Nguyn Nam Tin
Kin thc hnh hc THCS
************************
Dhha nh(n t>nh cht Lau: "@ m-t < ch/ m-t 45ng th1ng al i Gua im Q < <u8ng
g@c <:i 45ng th1ng a cho tr4:c+
3. ng trung trc c!a "#n thng

645ng th1ng <u8ng g@c <:i m-t o;n th1ng t;i trung im ca n@ 4*c gHi l
45ng trung trnc ca o;n th1ng y+
* ?hi Cy l 45ng trung trnc ca o;n th1ng A! ta c'ng n@i: Mai im A < ! l
Ji C&ng <:i nhau Gua 45ng th1ng Cy+
$. %&c gc t#" '(i )*t ng thng c+t hai ng thng,
BVu 45ng th1ng c cKt hai 45ng th1ng a 3 < trong cc g@c t;o thnh c@ m-t c$)
g@c Lo lo trong 3Eng nhau th:
a+ Mai g@c Lo lo trong cFn l;i 3Eng nhau
3+ Mai g@c Png <9 3Eng nhau
-. Hai ng thng ."ng ."ng

Mai 45ng th1ng Long Long l hai 45ng th1ng 7h8ng c@ im chung+

Du hiOu nh(n 3iVt hai 45ng th1ng Long Long: BVu 45ng th1ng c cKt hai 45ng
th1ng a 3 < trong cc g@c t;o thnh c@ m-t c$) g@c Lo lo trong 3Eng nhau ( ho$c
m-t c$) g@c Png <9 3Eng nhau % th a < 3 Long Long <:i nhau+
6. /i0n 1 2 3 c4it v1 ng thng ."ng ."ng

Din =: pua m-t im S ngoi m-t 45ng th1ng ch/ c@ m-t 45ng th1ng Long
Long <:i 45ng th1ng @+

D>nh cht: BVu m-t 45ng th1ng cKt hai 45ng th1ng Long Long th:
a+ Mai g@c Lo lo trong 3Eng nhau
3+ Mai g@c Png <9 3Eng nhau
c+ Mai g@c trong cng )h>a 3 nhau
7. 5uan h6 gi7a t8nh vung gc v9i t8nh ."ng ."ng

Mai 45ng th1ng )hNn 3iOt cng <u8ng g@c <:i m-t 45ng th1ng th& 3a th chAng
Long Long <:i nhau+

,-t 45ng th1ng <u8ng g@c <:i m-t trong hai 45ng th1ng Long Long th n@
c'ng <u8ng g@c <:i 45ng th1ng 7ia+

Mai 45ng th1ng )hNn 3iOt cng Long Long <:i m-t 45ng th1ng th& 3a th chAng
Long Long <:i nhau+
:. /;ng 'a gc tr"ng )*t ta) gi&c

Dfng 3a g@c ca m-t tam gic 3Eng ]g[

[

Drong m-t tam gic <u8ng hai g@c nhHn )he nhau+

a@c ngoi ca m-t tam gic l g@c 7= 3 <:i m-t g@c ca tam gic y+

69nh l>: ,Ui g@c ngoi ca m-t tam gic 3Eng tfng ca hai g@c trong 7h8ng 7=
<:i n@+

Bh(n C2t: a@c ngoi ca tam gic l:n hIn mUi g@c trong 7h8ng 7= <:i n@+
Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc ^
Tc gi: Nguyn Nam Tin
Kin thc hnh hc THCS
************************
<. Hai ta) gi&c '=ng nhau

Mai tam gic 3Eng nhau l hai tam gic c@ cc c;nh t4Ing &ng 3Eng nhau cc g@c
t4Ing &ng 3Eng nhau+
A!" X Al!l"l nVu A! X Al!l A" X Al"l !" X !l"l
A X Al ! X !l " X "l+

qY tam gic 3iVt 3a c;nh

BVu 3a c;nh ca tam gic ny 3Eng 3a c;nh ca tam gic 7ia th hai tam gic @
3Eng nhau+

BVu hai c;nh < g@c Con gia ca tam gic ny 3Eng hai c;nh < g@c Con gia
ca tam gic 7ia th hai tam gic @ 3Eng nhau+
* MO Gu: BVu hai c;nh g@c <u8ng ca tam gic <u8ng ny lRn l4*t 3Eng hai c;nh
g@c <u8ng ca tam gic <u8ng 7ia th hai tam gic <u8ng @ 3Eng nhau

BVu m-t c;nh < hai g@c 7= ca tam gic ny 3Eng m-t c;nh < hai g@c 7= ca
tam gic 7ia th hai tam gic @ 3Eng nhau+
* MO Gu:

MO Gu ]: BVu m-t c;nh g@c <u8ng < m-t g@c nhHn 7= c;nh y ca tam gic
<u8ng ny 3Eng m-t c;nh g@c <u8ng < m-t g@c nhHn 7= c;nh y ca tam gic
<u8ng 7ia th hai tam gic <u8ng @ 3Eng nhau+

MO Gu m: BVu c;nh huy=n < m-t g@c nhHn ca tam gic <u8ng ny 3Eng c;nh
huy=n < m-t g@c nhHn ca tam gic <u8ng 7ia th hai tam gic <u8ng @ 3Eng
nhau+
1>. /a) gi&c c?n : Dam gic cNn l tam gic c@ hai c;nh 3Eng nhau+
* D>nh cht:

69nh l> ]: Drong m-t tam gic cNn hai g@c S y 3Eng nhau+

69nh l> m: BVu m-t tam gic c@ hai g@c 3Eng nhau th tam gic @ l tam gic cNn+
* Dam gic <u8ng cNn l tam gic <u8ng c@ hai c;nh g@c <u8ng 3Eng nhau+
* Dam gic =u l tam gic c@ 3a c;nh 3Eng nhau
* MO Gu:

Drong m-t tam gic =u mUi g@c 3Eng r[

[

BVu m-t tam gic c@ 3a g@c 3Eng nhau th tam gic @ l tam gic =u+

BVu m-t tam gic cNn c@ m-t g@c 3Eng r[

[
th tam gic @ l tam gic =u+
11. @nh 48 PAB taB g" : Drong m-t tam gic <u8ng 3nh )h4Ing ca c;nh huy=n
3Eng tfng cc 3nh )h4Ing ca hai c;nh g@c <u8ng+
* 69nh l> o: BVu m-t tam gic c@ 3nh )h4Ing ca m-t c;nh 3Eng tfng cc 3nh
)h4Ing ca hai c;nh 7ia th tam gic @ l tam gic <u8ng+
12. %&c trng hCD '=ng nhau c!a ta) gi&c vung

BVu hai c;nh g@c <u8ng ca tam gic <u8ng ny lRn l4*t 3Eng hai c;nh g@c
<u8ng ca tam gic <u8ng 7ia th hai tam gic <u8ng @ 3Eng nhau ( c+g+c%
Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc s
Tc gi: Nguyn Nam Tin
Kin thc hnh hc THCS
************************

BVu m-t c;nh g@c <u8ng < m-t g@c nhHn 7= c;nh y ca tam gic <u8ng ny
3Eng m-t c;nh g@c <u8ng < m-t g@c nhHn 7= c;nh y ca tam gic <u8ng 7ia th
hai tam gic <u8ng @ 3Eng nhau (g+c+g%

BVu c;nh huy=n < m-t g@c nhHn ca tam gic <u8ng ny 3Eng c;nh huy=n <
m-t g@c nhHn ca tam gic <u8ng 7ia th hai tam gic <u8ng @ 3Eng nhau (g+c+g%

BVu c;nh huy=n < m-t c;nh g@c <u8ng ca tam gic <u8ng ny 3Eng c;nh huy=n
< m-t c;nh g@c <u8ng ca tam gic <u8ng 7ia th hai tam gic <u8ng @ 3Eng
nhau+
13.5uan h6 gi7a gc vE c#nh i Fi6n tr"ng )*t ta) gi&c

Drong m-t tam gic g@c Ji ZiOn <:i c;nh l:n hIn l g@c l:n hIn+

Drong m-t tam gic c;nh Ji ZiOn <:i g@c l:n hIn l c;nh l:n hIn+
1$.5uan h6 gi7a ng vung gc vE ng Gi0nH ng Gi0n vE hInh chiJu

Drong cc 45ng Cin < 45ng <u8ng g@c 7t th m-t im S ngoi m-t 45ng
th1ng Vn 45ng th1ng @ 45ng <u8ng g@c l 45ng ngKn nht+

Drong hai 45ng Cin 7t th m-t im nEm ngoi m-t 45ng th1ng Vn 45ng
th1ng @:
a+ 645ng Cin no c@ hnh chiVu l:n hIn th l:n hIn
3+ 645ng Cin no l:n hIn th c@ hnh chiVu l:n hIn
c+ BVu hai 45ng Cin 3Eng nhau th hai hnh chiVu 3Eng nhau < ng4*c l;i nVu hai
hnh chiVu 3Eng nhau th hai 45ng Cin 3Eng nhau+
1-.5uan h6 gi7a 'a c#nh c!a )*t ta) gi&c. KLt ng thMc ta) gi&c

Drong m-t tam gic tfng - Zi hai c;nh 3t 7 3ao gi5 c'ng l:n hIn - Zi c;nh
cFn l;i+

MO Gu: Drong m-t tam gic hiOu - Zi hai c;nh 3t 7 3ao gi5 c'ng nh hIn -
Zi c;nh cFn l;i+

Bh(n C2t: Drong m-t tam gic - Zi m-t c;nh 3ao gi5 c'ng l:n hIn hiOu < nh
hIn tfng cc - Zi ca hai c;nh cFn l;i+
`4u i: ch/ cRn Lo Lnh - Zi l:n nht <:i tfng hai - Zi cFn l;i ho$c Lo Lnh - Zi
nh nht <:i hiOu hai - Zi cFn l;i+
16./8nh chLt 'a ng trung tuAJn c!a ta) gi&c

6o;n th1ng A, nJi /nh A ca tam gic A!" <:i trung im , ca c;nh !" gHi
l 45ng trung tuyVn ca tam gic A!"+ 68i 7hi 45ng th1ng A, c'ng 4*c gHi
l 45ng trung tuyVn ca tam gic A!"+

,Ui tam gic c@ 3a 45ng trung tuyVn

D>nh cht: !a 45ng trung tuyVn ca m-t tam gic cng i Gua m-t im+ 6im
@ cch mUi /nh m-t 7hong 3Eng
m
^
- Zi 45ng trung tuyVn i Gua /nh y+
( im @ gHi l trHng tNm%
Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc u
Tc gi: Nguyn Nam Tin
Kin thc hnh hc THCS
************************

Drong m-t tam gic cNn hai 45ng trung tuyVn &ng <:i hai c;nh 3n th 3Eng
nhau+

BVu tam gic c@ hai 45ng trung tuyVn 3Eng nhau th tam gic @ cNn+
17./8nh chLt tia Dh?n gi&c c!a )*t gc

6im nEm trn tia )+g ca m-t g@c th cch =u hai c;nh ca g@c @

6im nEm 3n trong m-t g@c < cch =u hai c;nh ca g@c th nEm trn tia )+g
ca g@c @+

D() h*) cc im nEm 3n trong m-t g@c < cch =u hai c;nh ca g@c l tia )+g
ca g@c @+
1:./8nh chLt 'a ng D.g c!a ta) gi&c

Drong tam gic A!" tia )+g ca g@c A cKt c;nh !" t;i im , 7hi @ o;n
th1ng A, gl 45ng )+g ca tam gic A!"( 8i 7hi ta c'ng gHi 45ng th1ng
A, l 45ng )+g ca tam gic%

D>nh cht: Drong m-t tam gic cNn 45ng )+g Cut )ht th /nh Png th5i l
45ng trung tuyVn &ng <:i c;nh y+

D>nh cht 3a 45ng )+g ca tam gic: !a 45ng )+g ca m-t tam gic cng i Gua
m-t im+ 6im ny cch =u 3a c;nh ca tam gic @+

BVu tam gic c@ m-t 45ng trung tuyVn Png th5i l 45ng )hNn gic th tam
gic @ l m-t tam gic cNn+
1<./8nh chLt ng trung trc c!a )*t "#n thng

6im nEm trn 45ng trung trnc ca m-t o;n th1ng th cch =u hai mAt ca
o;n th1ng @+

6im cch =u hai mAt ca m-t o;n th1ng th nEm trn 45ng trung trnc ca
o;n th1ng @+

D() h*) cc im cch =u hai mAt ca m-t o;n th1ng l 45ng trung trnc ca
o;n th1ng @+
2>. /8nh chLt 'a ng trung trc c!a ta) gi&c

Drong m-t tam gic 45ng trung trnc ca mUi c;nh gHi l 45ng trung trnc ca
tam gic @+

Drong m-t tam gic cNn 45ng trung trnc ca c;nh y Png th5i l 45ng trung
tuyVn &ng <:i c;nh ny+

D>nh cht 3a 45ng trung trnc ca tam gic: !a 45ng trung trnc ca m-t tam
gic cng i Gua m-t im+ 6im ny cch =u 3a /nh ca tam gic @+

BVu tam gic c@ m-t 45ng trung tuyVn Png th5i l 45ng trung trnc &ng <:i
cng m-t c;nh th tam gic @ l m-t tam gic cNn+
21./8nh chLt 'a ng ca" c!a ta) gi&c

645ng cao ca tam gic: Drong m-t tam gic o;n <u8ng g@c 7t th m-t /nh Vn
45ng th1ng ch&a c;nh Ji ZiOn gHi l 45ng cao ca tam gic @+ 68i 7hi ta
c'ng gHi 45ng th1ng Av l m-t 45ng cao ca tam gic
Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc r
Tc gi: Nguyn Nam Tin
Kin thc hnh hc THCS
************************

D>nh cht 3a 45ng cao ca tam gic: !a 45ng cao ca m-t tam gic cng i
Gua m-t im+ 6im ny gHi l trnc tNm ca tam gic+
`4u i: Drnc tNm ca tam gic nhHn nEm trong tam gic+ Drnc tNm ca tam gic
<u8ng trng <:i /nh g@c <u8ng < trnc tNm ca tam gic t nEm S 3n ngoi tam
gic+

D>nh cht ca tam gic cNn: Drong m-t tam gic cNn 45ng trung trnc &ng <:i
c;nh y Png th5i l 45ng )hNn gic 45ng trung tuyVn < 45ng cao cng
Cut )ht th /nh Ji ZiOn <:i c;nh @+

Bh(n C2t: Drong m-t tam gicnVu hai trong 3Jn lo;i 45ng( 45ng trung tuyVn
45ng )hNn gic 45ng cao cng Cut )ht th m-t /nh < 45ng trung trnc &ng
<:i c;nh Ji ZiOn ca /nh ny% trng nhau th tam gic @ l m-t tam gic cNn

Drong m-t tam gic =u trHng tNm trnc tNm im cch =u 3a /nh im nEm
trong tam gic < cch =u 3a c;nh l 3Jn im trng nhau+
III. LP :.
1. /M gi&c

D& gic A!"D l hnh gPm 3Jn o;n th1ng A! !" "D DA trong @ 3t 7 hai
o;n th1ng no c'ng 7h8ng cng nEm trn m-t 45ng th1ng+

D& gic lPi l t& gic lu8n nEm trong m-t nTa m$t )h1ng c@ 35 l 45ng th1ng
ch&a 3t 7 c;nh no ca tam gic+

69nh l>: Dfng cc g@c ca m-t t& gic 3Eng ^r[

[

a@c 7= 3 <:i m-t g@c ca t& gic gHi l g@c ngoi ca t& gic+ Dfng cc g@c
ngoi ca m-t t& gic 3Eng ^r[
[
2. HInh thang

Mnh thang l t& gic c@ hai c;nh Ji Long Long+

Mai g@c 7= m-t c;nh 3n ca hnh thang 3Eng ]g[

[

Bh(n C2t:
BVu m-t hnh thang c@ hai c;nh 3n Long Long th hai c;nh 3n 3Eng nhau hai
c;nh y 3Eng nhau+
BVu m-t hnh thang c@ hai c;nh y 3Eng nhau th hai c;nh 3n Long Long <
3Eng nhau+

Mnh thang <u8ng l hnh thang c@ m-t g@c <u8ng+

3. HInh thang c?n

Mnh thang cNn l hnh thang c@ hai g@c 7= m-t y 3Eng nhau+

Mai g@c Ji ca hnh thang cNn 3Eng ]g[

[

D>nh cht:
Drong hnh thang cNn hai c;nh 3n 3Eng nhau+
Drong hnh thang cNn hai 45ng ch2o 3Eng nhau+

Du hiOu nh(n C2t:

Mnh thang c@ hai g@c 7= m-t y 3Eng nhau l hnh thang cNn+
Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc w
Tc gi: Nguyn Nam Tin
Kin thc hnh hc THCS
************************
Mnh thang c@ hai 45ng ch2o 3Eng nhau l hnh thang cNn+
$. ng trung 'Inh c!a ta) gi&cH c!a hInh thang
a+ 645ng trung 3nh ca tam gic

69nh l> ]: 645ng th1ng i Gua trung im m-t c;nh ca tam gic < Long Long
<:i c;nh th& hai th i Gua trung im c;nh th& 3a+

645ng trung 3nh ca tam gic l o;n th1ng nJi trung im hai c;nh ca tam
gic+

69nh l> m: 645ng trung 3nh ca tam gic th Long Long <:i c;nh th& 3a < 3Eng
nTa c;nh y+
3+ 645ng trung 3nh ca hnh thang

69nh l> ^: 645ng th1ng i Gua trung im m-t c;nh 3n ca hnh thang < Long
Long <:i hai y th i Gua trung im c;nh 3n th& hai+

645ng trung 3nh ca hnh thang l o;n th1ng nJi trung im hai c;nh 3n ca
hnh thang+

69nh l> s: 645ng trung 3nh ca hnh thang th Long Long <:i hai y < 3Eng nTa
tfng hai y+
-. i GMng trNc

Mai im gHi l Ji C&ng <:i nhau Gua 45ng th1ng Z nVu Z l 45ng trung trnc
ca o;n th1ng nJi hai im @+

puy 4:c: BVu im ! nEm trn 45ng th1ng Z th im Ji C&ng <:i ! Gua
45ng th1ng Z c'ng l im !+

Mai hnh gHi l Ji C&ng <:i nhau Gua 45ng th1ng Z nVu mUi im thu-c hnh
ny Ji C&ng <:i m-t im thu-c hnh 7ia Gua 45ng th1ng Z < ng4*c l;i+
645ng th1ng Z gHi l trec Ji C&ng ca hai hnh @

BVu hai o;n th1ng ( g@c tam gic % Ji C&ng <:i nhau Gua m-t 45ng th1ng th
chAng 3Eng nhau+

645ng th1ng Z gHi l trec Ji C&ng ca hnh M nVu im Ji C&ng <:i mUi im
thu-c hnh M Gua 45ng th1ng Z c'ng thu-c hnh M+ Da n@i hnh M c@ trec Ji
C&ng

645ng th1ng i Gua trung im hai y ca hnh thang cNn l trec Ji C&ng ca
hnh thang cNn @+
6. HInh 'Inh hEnh

Mnh 3nh hnh l t& gic c@ cc c;nh Ji Long Long

Mnh 3nh hnh l m-t hnh thang $c 3iOt ( hnh 3nh hnh l hnh thang c@ hai
c;nh 3n Long Long%

D>nh cht: Drong hnh 3nh hnh:

"c c;nh Ji 3Eng nhau
"c g@c Ji 3Eng nhau
Mai 45ng ch2o cKt nhau t;i trung im ca mUi 45ng
Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc g
Tc gi: Nguyn Nam Tin
Kin thc hnh hc THCS
************************

Du hiOu nh(n 3iVt:

D& gic c@ cc c;nh Ji Long Long l hnh 3nh hnh
D& gic c@ cc c;nh Ji 3Eng nhau l hnh 3nh hnh+
D& gic c@ hai c;nh Ji Long Long < 3Eng nhau l hnh 3nh hnh+
D& gic c@ cc g@c Ji 3Eng nhau l hnh 3nh hnh+
D& gic c@ hai 45ng ch2o cKt nhau t;i trung im ca mUi 45ng l hnh 3nh
hnh+
7. i GMng t?)

Mai im gHi l Ji C&ng <:i nhau Gua im Q nVu Q l trung im ca o;n

th1ng nJi hai im @+( puy 4:c: 6im Ji C&ng <:i im Q Gua im Q c'ng l
im Q%

Mai hnh gHi l Ji C&ng <:i nhau Gua im Q nVu mUi im thu-c hnh ny Ji
C&ng <:i mUi im thu-c hnh 7ia Gua im Q < ng4*c l;i+ 6im Q gHi l tNm
Ji C&ng ca hai hnh @+

BVu hai o;n th1ng ( g@c tam gic% Ji C&ng <:i nhau Gua m-t im th chAng
3Eng nhau+

6im Q gHi l tNm Ji C&ng ca hnh M nVu im Ji C&ng <:i mUi im thu-c
hnh M Gua im Q c'ng thu-c hnh M+ Da n@i hnh M c@ tNm Ji C&ng+

aiao im hai 45ng ch2o ca hnh 3nh hnh l tNm Ji C&ng ca hnh 3nh
hnh @+
:. HInh ch7 nhOt

Mnh ch nh(t l t& gic c@ 3Jn g@c <u8ng

Dh 9nh nghxa hnh ch nh(t ta Luy ra: Mnh ch nh(t c'ng l m-t hnh 3nh
hnh m-t hnh thang cNn+

D>nh cht:
Mnh ch nh(t c@ tt c cc t>nh cht ca hnh hnh ca hnh thang cNn+
Dh t>nh cht ca hnh thang cNn < hnh 3nh hnh: Drong hnh ch nh(t hai
45ng ch2o 3Eng nhau < cKt nhau t;i trung im ca mUi 45ng+

Du hiOu nh(n 3iVt:

D& gic c@ 3a g@c <u8ng l hnh ch nh(t
Mnh thang cNn c@ m-t g@c <u8ng l hnh ch nh(t+
Mnh 3nh hnh c@ m-t g@c <u8ng l hnh ch nh(t
Mnh 3nh hnh c@ hai 45ng ch2o 3Eng nhau l hnh ch nh(t+

69nh l>:
Drong tam gic <u8ng 45ng trung tuyVn &ng <:i c;nh huy=n 3Eng nTa c;nh
huy=n+
BVu m-t tam gic c@ 45ng trung tuyVn &ng <:i m-t c;nh 3Eng nTa c;nh y th
tam gic @ l tam gic <u8ng+
Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc c
Tc gi: Nguyn Nam Tin
Kin thc hnh hc THCS
************************
<. ng thng ."ng ."ng v9i )*t ng thng ch" tr9c

?hong cch gia hai 45ng th1ng Long Long: ?hong cch gia hai 45ng
th1ng Long Long l 7hong cch th m-t im tuy i trn 45ng th1ng ny Vn
45ng th1ng 7ia+

D>nh cht: "c im cch 45ng th1ng 3 m-t 7hong 3Eng h nEm trn hai 45ng
th1ng Long Long <:i 3 < cch 3 m-t 7hong 3Eng h+

Bh(n C2t: D() h*) cc im cch m-t 45ng th1ng cJ 9nh m-t 7hong 3Eng h
7h8ng fi l hai 45ng th1ng Long Long <:i 45ng th1ng @ < cch 45ng th1ng
@ m-t 7hong 3Eng h+

"c 45ng th1ng Long Long cch =u l cc 45ng th1ng Long Long <:i nhau <
7hong cch gia cc 45ng th1ng 3Eng nhau+

69nh l>:
BVu cc 45ng th1ng Long Long cch =u cKt m-t 45ng th1ng th chAng chKn
trn 45ng th1ng @ cc o;n th1ng lin tiV) 3Eng nhau+
BVu cc 45ng th1ng Long Long cKt m-t 45ng th1ng < chAng chKn trn 45ng
th1ng Z@ cc o;n th1ng lin tiV) 3Eng nhau th chAng Long Long cch =u+
1>. HInh th"i

Mnh thoi l t& gic c@ 3Jn c;nh 3Eng nhau

Mnh thoi c'ng l m-t hnh 3nh hnh+

D>nh cht:
Mnh thoi c@ tt c cc t>nh cht ca hnh 3nh hnh
69nh l>: Drong hnh thoi:
+ Mai 45ng ch2o <u8ng g@c <:i nhau+
+ Mai 45ng ch2o l cc 45ng )hNn gic ca cc g@c ca hnh thoi+

Du hiOu nh(n 3iVt:

D& gic c@ 3Jn c;nh 3Eng nhau l hnh thoi+
Mnh 3nh hnh c@ hai c;nh 7= 3Eng nhau l hnh thoi+
Mnh 3nh hnh c@ hai 45ng ch2o <u8ng g@c <:i nhau l hnh thoi++
Mnh 3nh hnh c@ m-t 45ng ch2o l 45ng )+g ca m-t g@c l hnh thoi+
11. HInh vung

Mnh <u8ng l t& gic c@ 3Jn g@c <u8ng < c@ 3Jn c;nh 3Eng nhau+

Dh 9nh nghxa hnh <u8ng ta Luy ra:

Mnh <u8ng l hnh ch nh(t c@ 3Jn g@c <u8ng
Mnh <u8ng l hnh thoi c@ m-t g@c <u8ng
Bh4 <(y: Mnh <u8ng <ha l hnh ch nh(t <ha l hnh thoi+

D>nh cht:
Mnh <u8ng c@ tt c cc t>nh cht ca hnh ch nh(t < hnh thoi+
645ng ch2o ca hnh <u8ng <ha 3Eng nhau <ha <u8ng g@c <:i nhau
Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc ][
Tc gi: Nguyn Nam Tin
Kin thc hnh hc THCS
************************

Du hiOu nh(n 3iVt:

Mnh ch nh(t c@ hai c;nh 7= 3Eng nhau l hnh <u8ng+
Mnh ch nh(t c@ hai 45ng ch2o <u8ng g@c <:i nhau l hnh <u8ng
Mnh ch nh(t c@ m-t 45ng ch2o l 45ng )+g ca m-t g@c l hnh <u8ng
Mnh thoi c@ m-t g@c <u8ng l hnh <u8ng
Mnh thoi c@ hai 45ng ch2o 3Eng nhau l hnh <u8ng

Bh(n C2t: ,-t t& gic <ha l hnh ch nh(t <ha l hnh thoi th t& gic @ l hnh
<u8ng+
12. a gi&c

6a gic lPi l a gic lu8n nEm trong m-t nTa m$t )h1ng c@ 35 l 45ng th1ng
ch&a 3t 7 c;nh no ca a gic @+

6a gic =u l a gic c@ tt c cc c;nh 3Eng nhau < tt c cc g@c 3Eng nhau+

13. Pi6n t8ch

DiOn t>ch hnh ch nh(t 3Eng t>ch hai 7>ch th4:c ca n@:
. X a+3

DiOn t>ch hnh <u8ng 3Eng 3nh )h4Ing c;nh ca n@:

. X a
m

DiOn t>ch tam gic <u8ng 3Eng nTa t>ch hai c;nh g@c <u8ng:
. X
]
m
a+3

DiOn t>ch tam gic 3Eng nTa t>ch ca m-t c;nh <:i chi=u cao &ng <:i c;nh @:
. X
]
m
a+h

DiOn t>ch hnh thang 3Eng nTa t>ch ca tfng hai y <:i chi=u cao:
. X
]
m
(a W 3%+h

DiOn t>ch hnh 3nh hnh 3Eng t>ch ca m-t c;nh <:i chi=u cao &ng <:i c;nh @:
. X a+h

DiOn t>ch hnh thoi 3Eng nTa t>ch hai 45ng ch2o:
. X
]
m
Z
]
+Z
m
1$. @nh 48 /aB 4Qt tr"ng ta) gi&c

D/ LJ ca hai o;n th1ng l t/ LJ - Zi ca chAng thoo cng m-t In <9 o+ D/ LJ

ca hai o;n th1ng 7h8ng )he thu-c <o cch chHn In <9 o+

Mai o;n th1ng A! < "D gHi l t/ lO <:i hai o;n th1ng Al!l < "lDl nVu c@ t/ lO
th&c:
z z
z z
AB A B
CD C D
=
hay
z z z z
AB CD
A B C D
=
Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc ]]
Tc gi: Nguyn Nam Tin
Kin thc hnh hc THCS
************************

D>nh cht:
+ z z + z z
z z z z z z
z z z z
z z z z
z z z z
ABC D CD A B
AB A B AB CD A B C D
CD C D CD C D
AB A B AB A B
CD C D CD C D

= =

= =

69nh l> Da{ l2t thu(n: BVu m-t 45ng th1ng Long Long <:i m-t c;nh ca tam gic
< cKt hai c;nh cFn l;i th n@ 9nh ra trn hai c;nh @ nhng o;n th1ng t4Ing
&ng t/ lO+

69nh l> Da{ l2t o: BVu m-t 45ng th1ng cKt hai c;nh ca m-t tam gic < 9nh
ra trn hai c;nh ny nhng o;n th1ng t4Ing &ng t/ lO th 45ng th1ng @ Long
Long <:i c;nh cFn l;i ca tam gic+

MO Gu ca 9nh l> Da{ l2t: BVu m-t 45ng th1ng cKt hai c;nh ca m-t tam gic <
Long Long <:i c;nh cFn l;i th n@ t;o thnh m-t tam gic m:i c@ 3a c;nh t4Ing
&ng t/ lO <:i 3a c;nh ca tam gic | cho+
* "hA i: MO Gu trn <}n Ang cho tr45ng h*) 45ng th1ng Long Long <:i m-t
c;nh ca tam gic < cKt )hRn 72o Zi ca hai c;nh cFn l;i
1-. /8nh chLt ng D.g c!a ta) gi&c

69nh l>: Drong tam gic 45ng )+g ca m-t g@c chia c;nh Ji ZiOn thnh hai o;n
th1ng t/ lO <:i hai c;nh 7= hai o;n y+
* "hA i: 9nh l> <}n Ang Ji <:i tia )+g ca g@c ngoi ca tam gic+
16. Hai ta) gi&c Rng F#ng

69nh nghxa: Dam gic Al!l"l gHi l Png Z;ng <:i tam gic A!" nVu:
~lX ~ k !lX ! k "lX "
z z z z z z A B B C C A
AB BC CA
= =
+
+ ?> hiOu: Al!l"l A!" ( qiVt thoo th& tn c$) /nh t4Ing &ng%+ D/ LJ cc c;nh
t4Ing &ng
z z z z z z A B B C C A
k
AB BC CA
= = =
gHi l t/ LJ Png Z;ng

D>nh cht:
+ ,Ui tam gic Png Z;ng <:i ch>nh n@+
+ BVu Al!l"l A!" th A!" Al!l"l
+ BVu Al!l"l All!ll"ll < All!ll"ll A!" th Al!l"l A!"

69nh l>: BVu m-t 45ng th1ng cKt hai c;nh ca tam gic < Long Long <:i c;nh
cFn l;i th n@ t;o thnh m-t tam gic m:i Png Z;ng <:i tam gic | cho+
+ "hA i: 69nh l> c'ng Ang cho tr45ng h*) 45ng th1ng cKt )hRn 72o Zi hai c;nh
ca tam gic < Long Long <:i c;nh cFn l;i+
17. %&c trng hCD Rng F#ng c!a ta) gi&c
Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc ]m
Tc gi: Nguyn Nam Tin
Kin thc hnh hc THCS
************************
a% Dam gic th45ng

BVu 3a c;nh ca tam gic ny t/ lO <:i 3a c;nh ca tam gic 7ia th hai tam gic
@ Png Z;ng (c+c+c%

BVu hai c;nh ca tam gic ny t/ lO <:i hai c;nh ca tam gic 7ia < hai g@c t;o
3Si cc c$) c;nh @ 3Eng nhau th hai tam gic Png Z;ng (c+g+c%

BVu hai g@c ca tam gic ny lRn l4*t 3Eng hai g@c ca tam gic 7ia th hai tam
gic @ Png Z;ng <:i nhau (g+g%+
3% Dam gic <u8ng

Dam gic <u8ng ny c@ m-t g@c nhHn 3Eng g@c nhHn ca tam gic <u8ng 7ia+

Dam gic <u8ng ny c@ hai c;nh g@c <u8ng t/ lO <:i hai c;nh g@c <u8ng ca tam
gic <u8ng 7ia+

BVu c;nh huy=n < m-t c;nh g@c <u8ng ca tam gic <u8ng ny t/ lO <:i c;nh
huy=n < c;nh g@c <u8ng ca tam gic <u8ng 7ia th hai tam gic <u8ng @ Png
Z;ng+
c% D/ LJ hai 45ng cao t/ LJ ZiOn t>ch ca hai tam gic Png Z;ng

D/ LJ hai 45ng cao t4Ing &ng ca hai tam gic Png Z;ng 3Eng t/ LJ Png Z;ng+

D/ LJ ZiOn t>ch ca hai tam gic Png Z;ng 3Eng 3nh )h4Ing t/ LJ Png Z;ng+
1:. HInh 4Sng trN Mng
a+ Mnh h-) ch nh(t l hnh c@ r m$t l nhng hnh ch nh(t (c@ r m$t g /nh ]m
c;nh%

DiOn t>ch Cung Guanh: .

CG
X m(aW3%c

DiOn t>ch ton )hRn: .

t)
X m(a3WacW3c%

Dh t>ch: qX a3c+ Drong @ a 3 l hai c;nh y c l chi=u cao

3+ Mnh l() )h4Ing l hnh h-) ch nh(t c@ r m$t l nhng hnh <u8ng

DiOn t>ch Cung Guanh: .

CG
X sa
m

DiOn t>ch ton )hRn: .

t)
X ra
m

Dh t>ch: qX a
^
+ Drong @ a l c;nh hnh l() )h4Ing
c+ Mnh l0ng tre &ng: Mnh c@ cc m$t 3n l nhng hnh ch nh(t y l m-t a
gic+

DiOn t>ch Cung Guanh: .

CG
X m)+h (): nTa chu <i y h: chi=u cao%

DiOn t>ch ton )hRn: .

t)
X .
CG
Wm.

Dh t>ch: qX .+h (. l ZiOn t>ch y%

Z+ `0ng tre =u: `0ng tre &ng c@ y l a gic =u
o+ Mnh ch@) =u: l hnh ch@) c@ m$t y l m-t a gic =u cc m$t 3n l nhng
tam gic cNn 3Eng nhau c@ chung /nh+

DiOn t>ch Cung Guanh: .

CG
X )+Z (): nTa chu <i y Z: chi=u cao ca m$t 3n hay
trung o;n%

DiOn t>ch ton )hRn: .

t)
X .
CG
W.

Dh t>ch: qX .+h (. l ZiOn t>ch y < h l chi=u cao%

Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc ]^
Tc gi: Nguyn Nam Tin
Kin thc hnh hc THCS
************************
+ Mai 45ng th1ng Long Long trong 7h8ng gian: Drong 7h8ng gian hai 45ng th1ng
a < 3 gHi l Long Long <:i nhau nVu chAng nEm trong cng m-t m$t )h1ng <
7h8ng c@ im chung+

Mai 45ng th1ng trong 7h8ng gian c@ 3a <9 tr> t4Ing Ji: "Kt nhau Long Long
ch2o nhau+

Mai 45ng th1ng )hNn 3iOt cng Long Long <:i m-t 45ng th1ng th& 3a th Long
Long <:i nhau+
g+ 645ng th1ng Long Long <:i m$t )h1ng+ Mai m$t )h1ng Long Long
a m)(%
a 3 a m)(%
3 m)(%
a m)(%
3 m)(%
a 3 X Q
al m)(p% m)(% m)(p%
3l m)(p%
al 3lX Ql
a al
3 3l

BVu m-t 45ng th1ng Long Long <:i m-t m$t )h1ng th chAng 7h8ng c@ im
chung+

Mai m$t )h1ng Long Long th 7h8ng c@ im chung

Mai m$t )h1ng )hNn 3iOt c@ m-t im chung th chAng c@ chung m-t 45ng th1ng
i Gua im @+ Da n@i hai m$t )h1ng ny cKt nhau+
h+ 645ng th1ng <u8ng g@c <:i m$t )h1ng+ Mai m$t )h1ng <u8ng g@c
a 3
a c
3 m)(% a m)(%
c m)(%
3 c X Q

Bh(n C2t: BVu m-t 45ng th1ng <u8ng g@c <:i m-t m$t )h1ng t;i im A th n@
<u8ng g@c <:i mHi 45ng th1ng i Gua A < nEm trong m$t )h1ng @+
a m)(%
m)(% m)(p%
a m)(p%
Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc ]s
Tc gi: Nguyn Nam Tin
Kin thc hnh hc THCS
************************
IT. LP <.
I. H6 thMc 4Cng tr"ng ta) gi&c vung
1. U*t . h6 thMc v1 c#nh vE ng ca" tr"ng ta) gi&c vung
a+ MO th&c gia c;nh g@c <u8ng < hnh chiVu ca n@ trn c;nh huy=n

69nh l> ]: Drong m-t tam gic <u8ng 3nh )h4Ing mUi c;nh g@c <u8ng 3Eng t>ch
ca c;nh huy=n < hnh chiVu ca c;nh g@c <u8ng @ trn c;nh huy=n+( ho$c
Drong m-t tam gic <u8ng mUi c;nh g@c <u8ng l trung 3nh nhNn ca c;nh
huy=n < hnh chiVu ca c;nh g@c <u8ng @ trn c;nh huy=n+%
m m
+ z + z b a b c a c = =

69nh l> m: Drong m-t tam gic <u8ng 3nh )h4Ing 45ng cao &ng <:i c;nh
huy=n 3Eng t>ch hai hnh chiVu ca hai c;nh g@c <u8ng trn c;nh huy=n+( ho$c
Drong m-t tam gic <u8ng 45ng cao &ng <:i c;nh huy=n l trung 3nh nhNn ca
hai o;n th1ng m n@ 9nh ra trn c;nh huy=n+%
m
z+ z h b c =

69nh l> ^: Drong m-t tam gic <u8ng t>ch hai c;nh g@c <u8ng 3Eng t>ch ca c;nh
huy=n < 45ng cao t4Ing &ng+
+ + b c a h =

69nh l> s: Drong m-t tam gic <u8ng ngh9ch o ca 3nh )h4Ing 45ng cao &ng
<:i c;nh huy=n 3Eng tfng cc ngh9ch o ca 3nh )h4Ing hai c;nh g@c <u8ng+
m m m
] ] ]
h b c
= +

69nh l> y{ ta{ go: Drong m-t tam gic <u8ng 3nh )h4Ing ca c;nh huy=n 3Eng
tfng cc 3nh )h4Ing ca hai c;nh g@c <u8ng+
m m m
a b c = +
Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc ]u
cz
A
!
"
M
a
c
3
h
3l
Tc gi: Nguyn Nam Tin
Kin thc hnh hc THCS
************************
2. / . 4Cng gi&c c!a gc nhVn
a+ ?hi niOm t/ LJ l4*ng gic ca g@c nhHn

D/ LJ gia c;nh Ji < c;nh huy=n 4*c gHi l Lin ca g@c 7> hiOu Lin +

D/ LJ gia c;nh 7= < c;nh huy=n 4*c gHi l c8Lin ca g@c 7> hiOu coL +

D/ LJ gia c;nh Ji < c;nh 7= 4*c gHi l tang ca g@c 7> hiOu tg(hay tan %+

D/ LJ gia c;nh 7= < c;nh Ji 4*c gHi l c8tang ca g@c 7> hiOu cotg(hay
cot %+
Bh(n C2t: "c t/ LJ l4*ng gic ca m-t g@c nhHn lu8n lu8n Z4Ing+ MIn na ta c@:
Lin \ ] coL \ ]
"hA i: BVu hai g@c nhHn < c@ Lin = Lin (ho$c coL = coL ho$c
tg =tg ho$c cotg = cotg % th = < chAng l hai g@c t4Ing &ng ca hai
tam gic <u8ng Png Z;ng+
3+ D/ LJ l4*ng gic ca hai g@c )he nhau
69nh l>: BVu hai g@c )he nhau th Lin goc ny 3Eng c8Lin g@c 7ia tang g@c ny
3Eng c8tang g@c 7ia+

D/ LJ l4*ng gic
^[
[
su
[
r[
[
.in
]
m
m
m
^
m
"oL
^
m
m
m
]
m
Dg
^
^
] ^
"otg
^ ]
^
^
"hA i: Dh nay 7hi <iVt cc t/ LJ l4*ng gic ca m-t g@c nhHn trong tam gic ta 3 7>
hiOu i+ "h1ng h;n <iVt Lin A thay cho Lin ~ +++
3. U*t . h6 thMc v1 c#nh vE gc tr"ng ta) gi&c vung.
Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc ]r
A
!
"
a
3
c
Tc gi: Nguyn Nam Tin
Kin thc hnh hc THCS
************************

69nh l>: Drong tam gic <u8ng mUi c;nh g@c <u8ng 3Eng:
a+ ";nh huy=n nhNn <:i Lin g@c Ji ho$c nhNn <:i c8Lin g@c 7=
3+ ";nh g@c <u8ng 7ia nhNn <:i tang g@c Ji ho$c nhNn <:i c8tang g@c 7=+
II. ng trWn
1. X G&c @nh ng trWn. /8nh chLt i GMng c!a ng trWn.

,-t 45ng trFn 4*c Cc 9nh 7hi 3iVt tNm < 3n 7>nh ca 45ng trFn @ ho$c
7hi 3iVt m-t o;n th1ng l 45ng 7>nh ca 45ng trFn @

"@ <8 LJ 45ng trFn i Gua hai im+ DNm ca chAng nEm trn 45ng trung trnc
ca o;n th1ng nJi hai im @+

pua 3a im 7h8ng th1ng hng ta <Y 4*c m-t < ch/ m-t 45ng trFn+
"hA i: ?h8ng <Y 4*c 45ng trFn no i Gua 3a im th1ng hng+

645ng trFn i Gua 3a /nh ca tam gic gHi l 45ng trFn ngo;i tiV) tam gic
tam gic gHi l tam gic n-i tiV) 45ng trFn+

645ng trFn l hnh c@ tNm Ji C&ng+ DNm ca 45ng trFn l tNm Ji C&ng ca
45ng trFn @+

645ng trFn l hnh c@ trec Ji C&ng+ !t 7 45ng 7>nh no c'ng l trec Ji C&ng
ca 45ng trFn

DNm ca 45ng trFn ngo;i tiV) tam gic <u8ng l trung im ca c;nh huy=n

BVu m-t tam gic c@ m-t c;nh l 45ng 7>nh ca 45ng trFn ngo;i tiV) th tam
gic @ l tam gic <u8ng+
2. ng Y8nh vE F?A c!a ng trWn

69nh l> ]: Drong cc ZNy ca m-t 45ng trFn ZNy l:n nht l 45ng 7>nh+

69nh l> m: Drong m-t 45ng trFn 45ng 7>nh <u8ng g@c <:i m-t ZNy th i Gua
trung im ca ZNy y+

69nh l> ^: Drong m-t 45ng trFn 45ng 7>nh i Gua trung im ca m-t ZNy
7h8ng i Gua tNm th <u8ng g@c <:i ZNy y+
3. Li0n h6 gi7a F?A vE Yh"Zng c&ch t[ t?) Jn F?A

69nh l> ]:Drong m-t 45ng trFn:

Mai ZNy 3Eng nhau th cch =u tNm
Mai ZNy cch =u tNm th 3Eng nhau

69nh l> m: Drong hai ZNy ca m-t 45ng trFn

DNy no l:n hIn th ZNy @ gRn tNm hIn
DNy no gRn tNm hIn th ZNy @ l:n hIn
$. T@ tr8 t\ng i c!a ng thng vE ng trWn, F 4E Yh"Zng c&ch t[ t?)
c!a ng trWn Jn ng thngH ] 4E '&n Y8nh
Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc ]w
Tc gi: Nguyn Nam Tin
Kin thc hnh hc THCS
************************
q9 tr> t4Ing Ji
ca 45ng th1ng < 45ng trFn
.J
im chung
MO th&c
gia Z < j
645ng th1ng < 45ng trFn cKt nhau
645ng th1ng < 45ng trFn tiV) CAc nhau
645ng th1ng < 45ng trFn 7h8ng giao nhau
m
]
[
Z \ j
Z X j
Z j

69nh l>: BVu m-t 45ng th1ng l tiV) tuyVn ca m-t 45ng trFn th n@ <u8ng g@c
<:i 3n 7>nh i Gua tiV) im+
-. PLu hi6u nhOn 'iJt tiJD tuAJn c!a ng trWn

BVu m-t 45ng th1ng < m-t 45ng trFn ch/ c@ m-t im chung th 45ng th1ng
@ l tiV) tuyVn ca 45ng trFn

BVu 7hong cch th tNm ca m-t 45ng trFn Vn 45ng th1ng 3Eng 3n 7>nh ca
45ng trFn th 45ng th1ng @ l tiV) tuyVn ca 45ng trFn+ Du hiOu ny cFn
4*c )ht 3iu thnh 9nh l>:
BVu m-t 45ng th1ng i Gua m-t im ca 45ng trFn < <u8ng g@c <:i 3n 7>nh
i Gua im @ th 45ng th1ng y l m-t tiV) tuyVn ca 45ng trFn+
6. /8nh chLt c!a hai tiJD tuAJn c+t nhau

69nh l>: BVu hai tiV) tuyVn ca m-t 45ng trFn cKt nhau t;i m-t im th:
6im @ cch =u hai tiV) im
Dia 7t th im @ i Gua tNm l tia )+g ca g@c t;o 3Si hai tiV) tuyVn
Dia 7t th tNm i Gua im @ l tia )+g ca g@c t;o 3Si hai 3n 7>nh i Gua cc
tiV) im+

645ng trFn n-i tiV) tam gic: 645ng trFn tiV) CAc <:i 3a c;nh ca m-t tam gic
gHi l 45ng trFn n-i tiV) tam gic cFn tam gic gHi l ngo;i tiV) 45ng trFn+
( DNm ca 45ng trFn n-i tiV) tam gic l giao im ca cc 45ng )+g cc g@c
trong ca tam gic%

645ng trFn 3ng tiV) tam gic: 645ng trFn tiV) CAc <:i m-t c;nh ca m-t tam
gic < tiV) CAc <:i cc )hRn 72o Zi ca hai c;nh 7ia gHi l 45ng trFn 3ng tiV)
tam gic+ DNm ca 45ng trFn 3ng tiV) tam gic trong g@c A l giao im ca
hai 45ng )+g cc g@c ngoi t;i ! < " ho$c l giao im ca 45ng )+g g@c A <
45ng )+g g@c ngoi t;i !(ho$c "%
7. T@ tr8 t\ng i c!a hai ng trWn
a+ !a <9 tr> t4Ing Ji

Mai 45ng trFn c@ hai im chung 4*c gHi l hai 45ng trFn cKt nhau hai im
chung gHi l hai giao im+ 6o;n th1ng nJi hai im @ gHi l ZNy chung

Mai 45ng trFn ch/ c@ m-t im chung 4*c gHi l hai 45ng trFn tiV) CAc nhau+
6im chung @ gHi l tiV) im+

Mai 45ng trFn 7h8ng c@ im chung 4*c gHi l hai 45ng trFn 7h8ng giao
nhau+
3+ D>nh cht 45ng nJi tNm
Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc ]g
Tc gi: Nguyn Nam Tin
Kin thc hnh hc THCS
************************

"ho hai 45ng trFn (Q% < (Ql% c@ tNm 7h8ng trng nhau+ 645ng th1ng QQl gHi
l 45ng nJi tNm o;n th1ng QQl gHi l o;n nJi tNm+

69nh l>:
BVu hai 45ng trFn cKt nhau th hai giao im Ji C&ng <:i nhau Gua 45ng nJi
tNm t&c l 45ng nJi tNm l 45ng trung trnc ca ZNy chung+
BVu hai 45ng trFn tiV) CAc nhau th tiV) im nEm trn 45ng nJi tNm+
c+ MO th&c gia o;n nJi tNm < cc 3n 7>nh
q9 tr> t4Ing Ji ca hai 45ng
trFn (Q k j% < (Ql k r% (j r%
.J im
chung
MO th&c gia QQl <:i
j < r
Mai 45ng trFn cKt nhau
m j r \ QQl\ j W r
Mai 45ng trFn tiV) CAc nhau:

DiV) CAc ngoi

DiV) CAc trong

] QQl X j W r
QQl X j r [
Mai 45ng trFn 7h8ng giao nhau:

(Q% < (Ql% S ngoi nhau

(Q% nng (Ql%

[ QQl j W r
QQl \ j r

DiV) tuyVn chung ca hai 45ng trFn: DiV) tuyVn chung ca hai 45ng trFn l
45ng th1ng tiV) CAc <:i c hai 45ng trFn @+
III. ^_% TI `ab^ /]cb
1. ^c ( t?). X " cung

a@c S tNm l g@c c@ /nh trng <:i tNm 45ng trFn 4*c gHi l g@c S tNm
Mai c;nh ca g@c S tNm cKt 45ng trFn t;i hai im Zo @ chia 45ng trFn thnh
hai cung+ q:i cc g@c ([
[
\ \ ]g[
[
% th cung nEm 3n trong g@c 4*c gHi l
cung nh < cung nEm 3n ngoi g@c 4*c gHi l cung l:n + q:i \ ]g[
[
th
mUi cung l m-t nTa 45ng trFn
"ung nEm 3n trong g@c gHi l cung 39 chKn+( qD:

AmB
l cung 39 chKn 3Si g@c
AQ! ho$c g@c AQ! chKn cung nh Am!+ BVu l g@c 3bt ta n@i g@c 3bt chKn nTa
45ng trFn

.J o ca cung nh 3Eng LJ o ca g@c S tNm chKn cung @+

.J o ca cung l:n 3Eng hiOu gia ^r[

[
< LJ o ca cung nh (c@ chung hai mAt
<:i cung l:n%

.J o ca nTa 45ng trFn 3Eng]g[

[

.J o ca cung A! 7> hiOu l L

AB
"hA i:
Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc ]c
Tc gi: Nguyn Nam Tin
Kin thc hnh hc THCS
************************

"ung nh c@ LJ o nh hIn ]g[

[

"ung l:n c@ LJ o l:n hIn ]g[

[

?hi hai mAt trng nhau ta c@ cung 7h8ng <:i LJ o [

[
< cung c 45ng trFn c@
LJ o ^r[
[

Mai cung 4*c gHi l 3Eng nhau nVu chAng c@ LJ o 3Eng nhau

Drong hai cung cung no c@ LJ o l:n hIn 4*c gHi l cung l:n hIn

Mai cung 3Eng nhau 7> hiOu l

( k % AB CD AB CD AB CD = > <

69nh l>: BVu " l m-t im nEm trn cung A! th: L

AB
= L

AC
W L

CB
2. Li0n h6 gi7a cung vE F?A

69nh l> ]: q:i hai cung nh trong m-t 45ng trFn hay trong hai 45ng trFn 3Eng
nhau:
Mai cung 3Eng nhau c0ng hai ZNy 3Eng nhau
Mai ZNy 3Eng nhau c0ng hai cung 3Eng nhau

69nh l> m: q:i hai cung nh trong m-t 45ng trFn hay trong hai 45ng trFn 3Eng
nhau:
"ung l:n hIn c0ng ZNy l:n hIn
DNy l:n hIn c0ng cung l:n hIn
3. ^c n*i tiJD

a@c n-i tiV) l g@c c@ /nh nEm trn 45ng trFn < hai c;nh ch&a hai ZNy cung
ca 45ng trFn @+ "ung nEm 3n trong g@c 4*c gHi l cung 39 chKn

69nh l>: Drong m-t 45ng trFn LJ o ca g@c n-i tiV) 3Eng nTa LJ o ca cung 39
chKn

MO Gu: Drong m-t 45ng trFn:

"c g@c n-i tiV) 3Eng nhau chKn cc cung 3Eng nhau+
"c g@c n-i tiV) cng chKn m-t cung ho$c chKn cc cung 3Eng nhau th 3Eng
nhau+
a@c n-i tiV) (nh hIn ho$c 3Eng c[
[
% c@ LJ o 3Eng nTa LJ o ca g@c S tNm
cng chKn m-t cung+
a@c n-i tiV) chKn nTa 45ng trFn l g@c <u8ng+
$. ^c t#" '(i tia tiJD tuAJn vE F?A cung

a@c t;o 3Si tia tiV) tuyVn < ZNy cung l g@c c@ /nh t;i tiV) im m-t c;nh l tia
tiV) tuyVn < c;nh 7ia ch&a ZNy cung+

69nh l>: .J o ca g@c t;o 3Si tia tiV) tuyVn < ZNy cung 3Eng nTa LJ o ca cung
39 chKn+

MO Gu: Drong m-t 45ng trFn g@c t;o 3Si tia tiV) tuyVn < ZNy cung < g@c n-i
tiV) cng chKn m-t cung th 3Eng nhau+
Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc m[
Tc gi: Nguyn Nam Tin
Kin thc hnh hc THCS
************************
-. ^c c nh ( '0n tr"ng ng trWn 4E gc c nh n=) '0n tr"ng ng
trWn+ Da Guy 4:c rEng mUi g@c c@ /nh S 3n trong 45ng trFn chKn hai cung
m-t cung nEm 3n trong g@c < cung 7ia nEm 3n trong g@c Ji /nh ca n@+

69nh l>: .J o ca g@c c@ /nh S 3n trong 45ng trFn 3Eng nTa tfng LJ o hai
cung 39 chKn+

a@c c@ /nh S 3n ngoi 45ng trFn l g@c c@ /nh nEm ngoi 45ng trFn cc
c;nh =u c@ im chung <:i 45ng trFn+

69nh l>: .J o ca g@c c@ /nh S 3n ngoi 45ng trFn 3Eng nTa hiOu LJ o hai
cung 39 chKn+
6. %ung chMa gc

q:i o;n th1ng A! < g@c ([

[
\ \ ]g[
[
% cho tr4:c th Gu t>ch cc im ,
tho m|n A,! X l hai cung ch&a g@c Znng trn o;n A!+

"hA i:
Mai cung ch&a g@c n@i trn l hai cung trFn Ji C&ng <:i nhau Gua A!
Mai im A ! 4*c coi l thu-c Gu t>ch
?hi = c[
[
th hai cung Am! < Aml! l hai nTa 45ng trFn 45ng 7>nh A!+
Bh4 <(y ta c@: pu t>ch cc im nhn o;n th1ng A! cho tr4:c Z4:i m-t g@c
<u8ng l 45ng trFn 45ng 7>nh A!+

"ch <Y cung ch&a g@c:

qY 45ng trung trnc Z ca o;n th1ng A!+
qY tia AC t;o <:i A! g@c
qY 45ng th1ng Ay <u8ng g@c <:i AC+ aHi Q l giao im ca Ay <:i Z
qY cung Am! tNm Q 3n 7>nh QA Lao cho cung ny nEm S nTa m$t )h1ng 35
A! 7h8ng ch&a tia AC+

"ch gii 3i ton Gu t>ch: ,uJn ch&ng minh Gu t>ch ( t() h*)% cc im ,
tho m|n t>nh cht l m-t hnh M no @ ta )hi ch&ng minh hai )hRn:
hRn thu(n: ,Hi im c@ t>nh cht =u thu-c hnh M
hRn o: ,Hi im thu-c hnh M =u c@ t>nh cht
?Vt lu(n: pu t>ch (t() h*)% cc im , c@ t>ch cht l hnh M
(Dh8ng th45ng <:i 3i ton Dm Gu t>ch+++ ta nn Zn on hnh M tr4:c 7hi ch&ng
minh%+
7. /M gi&c n*i tiJD

,-t t& gic c@ 3Jn /nh nEm trn m-t 45ng trFn 4*c gHi l t& gic n-i tiV)
45ng trFn( gHi tKt l t& gic n-i tiV)%

69nh l>: Drong m-t t& gic n-i tiV) tfng LJ o hai g@c Ji ZiOn 3Eng ]g[
[

Du hiOu nh(n 3iVt t& gic n-i tiV):

Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc m]
Tc gi: Nguyn Nam Tin
Kin thc hnh hc THCS
************************

D& gic c@ tfng hai g@c Ji ZiOn 3Eng ]g[

[

D& gic c@ g@c ngoi t;i m-t /nh 3Eng g@c trong ca /nh Ji ZiOn

D& gic c@ 3Jn /nh cch =u m-t im ( m ta c@ th Cc 9nh 4*c%+ 6im @ l

tNm ca 45ng trFn ngo;i tiV) t& gic

D& gic c@ hai /nh 7= nhau cng nhn c;nh ch&a hai /nh cFn l;i Z4:i m-t g@c

Mnh thang n-i tiV) 4*c 45ng trFn l hnh thang cNn < ng4*c l;i
:. ng trWn ng"#i tiJDH ng trWn n*i tiJD

645ng trFn i Gua tt c cc /nh ca m-t a gic 4*c gHi l 45ng trFn ngo;i
tiV) a gic < a gic 4*c gHi l a gic n-i tiV) 45ng trFn

645ng trFn tiV) CAc <:i tt c cc c;nh ca m-t a gic 4*c gHi l 45ng trFn
n-i tiV) a gic < a gic 4*c gHi l a gic ngo;i tiV) 45ng trFn+

69nh l>: !t 7 a gic =u no c'ng c@ m-t < ch/ m-t 45ng trFn ngo;i tiV) c@
m-t < ch/ m-t 45ng trFn n-i tiV)
<. %&c cng thMc

"8ng th&c t>nh - Zi 45ng trFn: " X mj = Z ( ^]s%

"8ng th&c t>nh - Zi cung trFn:

]g[
Rn
l
p
=

DiOn t>ch hnh trFn: . = j

m

DiOn t>ch hnh Gu;t trFn:

m
^r[ m
R n lR
S
p
= =
Drong @: j l 3n 7>nh l l - Zi ca m-t cung n
[
IT. HdbH /]e B HdbH b_b 3 HdbH %fg
]+ HInh trN: ?hi Guay hnh ch nh(t m-t <Fng Guanh m-t c;nh cJ 9nh ta 4*c
m-t hnh tre

DiOn t>ch Cung Guanh: .

CG
X mrh

DiOn t>ch ton )hRn: .

t)
X mrh W mr
m

Dh t>ch: q X .+h X r
m
h
Drong @: . l ZiOn t>ch y h l chi=u cao r l 3n 7>nh y
m+ HInh nn: ?hi Guay tam gic <u8ng m-t <Fng Guanh m-t c;nh g@c <u8ng cJ
9nh th 4*c m-t hnh n@n

DiOn t>ch Cung Guanh: .

CG
X rl

DiOn t>ch ton )hRn: .

t)
X rl W r
m

Dh t>ch: q X
]
^
r
m
h
Drong @: h l chi=u cao r l 3n 7>nh y l l 45ng Linh
^+ HInh nn cNt: ?hi cKt hnh n@n 3Si m-t m$t )h1ng Long Long <:i y th )hRn
m$t )h1ng nEm trong hnh n@n l m-t hnh trFn+ hRn hnh n@n nEm gia m$t
)h1ng n@i trn < m$t y 4*c gHi l m-t hnh n@n cet+
Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc mm
Tc gi: Nguyn Nam Tin
Kin thc hnh hc THCS
************************

DiOn t>ch Cung Guanh: .

CG
X (r
]
W r
m
%l

Dh t>ch: q X
]
^
h(r
]
m
W r
m
m
Wr
]
r
m
%
Drong @: h l chi=u cao r
]
r
m
l hai 3n 7>nh y l l 45ng Linh
s+ HInh chu: ?hi Guay nTa hnh trFn tNm Q 3n 7>nh j m-t <Fng Guanh 45ng
7>nh A! cJ 9nh th 4*c m-t hnh cRu+ BTa 45ng trFn trong )h2) Guay n@i trn
t;o nn m$t cRu+

DiOn t>ch : . X sj
m
X Z
m

Dh t>ch: q X
s
^
j
^
Drong @: j l 3n 7>nh ca m$t cRu Z l 45ng 7>nh m$t cRu
Nghim cm cc c nhn ch bn, pht di mi hnh thc m^