Metode treninga

Pod metodom treninga najee se podrazumjeva nain treninga, odnosno nain primjene
odabranih sredstava i doziranje
optereenja. U strunoj literaturi, u poglavljima koja
tretiraju metode treninga, navodi se da postoji
...

Kontinuirana metoda (ravnomjerni trening) podrazumijeva srednji i dugotrajni aerobni rad
kontinuiranog tipa i sastoji se od
optereenja koja traju bez prekida ili bilo kakvih pauza. To
konkretno znai, da se rad izvodi intenzitetom koji je ispod
nivoa anaerobnog praga, u zoni kompezivne metabolike
acidoze (zoni aerobnog rada).Sredstva, kao to su duga neprekidna tranja, duga
plivanja,veslanja, hodanje ili tranje na skijama, duga vonja biciklom idr., predstavljaju osnovna
sredstva ove metode. Ustvari,pomou njih se razvija tkz. osnovna izdrljivost, odnosno faza
funkcionalnih mogunosti organizma. Pod njenim uticajem
poboljavaju se i usklauju funkcije osnovnih organskih sistema
(prije svega, kardiovaskularnog i respiratornog), stvarajui na
taj nain mogunost za poveanje specifinih optereenja
razliite vrste u razliitim sportovima
i dugotrajni aerobni rad kontinuiranog tipa i sastoji se
od optereenja koja traju bez prekida ili bilo kakvih pauza. To
konkretno znai, da se rad izvodi intenzitetom koji je ispodnivoa anaerobnog praga, u zoni
kompezivne metabolike
acidoze (zoni aerobnog rada).Sredstva, kao to su duga neprekidna tranja, duga
plivanja,veslanja, hodanje ili tranje na skijama, duga vonja biciklom i
dr., predstavljaju osnovna sredstva ove metode. Ustvari,
pomou njih se razvija tkz. osnovna izdrljivost, odnosno faza
funkcionalnih mogunosti organizma. Pod njenim ut
je
cajem
poboljavaju se i usklauju funkcije osnovnih organskih sistema
(prije svega, kardiovaskularnog i respiratornog), stvarajui na
taj nain mogunost za poveanje specifinih optereenja
razliite vrste u razliitim sportovima.

1 / 7
Metode treninga

Repetativna metoda (ponavljajui trening) se sastoji u primjeni sredstava (duini dionica, teini
tereta, vremenskog trajanja aktivnosti i
dr.) nepromjenljivih
optereenja, to znai
da se optereenja kreu oko maksimalnog rezultata (najee
su submaksimalna optereenja), tako da sportista ponavlja
odgovarajue vjebe 2 3 puta, a u daljim ponavljanjima
optereenje se mjenja, ali su zato odmori izmeu ponavljanja
relativno dui.
To konkretno znai, da se trenana sredstva izvode
tempom koji je priblian najboljem uinku sportiste, odnosno
da se trening izvodi u zoni nekompenzovane metabolike
acidoze (zoni anaerobnog rada). Dakle, klju uspjenog
anaerobnog treninga je odravanje visokog uinka sportiste,
koji ne smije da padne ispod 85 90% od njegovog najboljeg
rezultata.


Varijabilna metoda (promjenjivi trening) se sastoji u primjeni razliitih sredstava i optereenja.
Svrha trenanog rada je da se organizam
stavi u nove i sve sloenije uslove sa
poveanim zahtjevima, kako bi se podstaklo poveanje
aktivnosti kardiovaskularnog i respiratornog sistema u
situacionim uslovima. Budui da se funkcije ovih sistema
odravaju na viem nivou, nego prilikom primjene repetativne
metode i za ovu metodu je karakteristino da se trening
odvija u zoni nekompenzovane acidoze (zoni anaerobnog
rada).
To konkretno znai, da je za ovu metodu u prvom redu
vana promjena ritma, brzine, tempa, trajanja rada i
optereenja u toku treninga, tako da preteno slui za
suzbijanje stereotipnosti treninga i tkz. "brzinskih barijera" kod
sportista.


2 / 7
Metode treninga
Intervalna metoda (isprekidani trening) se karakterie smanjivanjem rada i odmora (pauze),
odnosno trenanim optereenjem sa
isprekidanim odmorima. Kod intervalnog
t
reninga u intervalima optereenja i oporavka stoji meusobni
ut
je
caj aerobnog i anaerobnog metabolikog iscrpljivanja, to
znai, da se treninzi mogu izvoditi u zoni djelimino
kompenzovane acidoze (zoni aerobno anaerobnog rada). U
toku optereenja srce treba da obavi rad koji odgovara 70
80% od VO2 max, sa frekvencijom srca od 170 180 otkucaja

u minuti, odnosno na nivou bliskom anaerobnom pragu (ANP).


Prouavanjem funkcionalne sposobnsoti sranog rada pod utjecajem odreenih optereenja
prekidanih odreenim
pauzama, odnosno
intervalnim treningom. Pojedina
ispitivanja su pokazala da u procesu
treninga dovoljna optereenja su kod
kojih se frekvencija pulsa podie do
vrijednosti 180 210 otkucaja u minuti,
a izmeu njih pauza treba da traje dok
se puls ne spusti ispod 120 140
otucaja u minuti. Na ovaj nain se
poveava volumen srca, udarni volumen
i utroak kiseonika, ime se poboljava
ekonomika rada srca. Pri tome, najvea
ekonominost nastaje za vrijeme
pauze(intervala), a ne za vrijeme optereenja.


3 / 7
Metode treninga
Kombinovana metoda (kombinovani trening) se karakterie primjenom raznih sredstava, pri
emu treba imati u vidu redosljed
realizacije pojedinih vrsta aktivnosti i optereenja.Tako, na primjer, kombinovani trening moe
da se sprovodi u
uslovima variranja tempa tranja i/ili m
i
jenjanja terena na
kome se odvija tranje. To trka moe da postigne tranjem
na brdovitom terenu, to e imati posljedicu dostizanje skoro
maksimalne potronje kiseonika (VO2 max). Periodi u kojima
kod ovih tranja nema dovoljno kiseonika pospjeuju
adaptaciju organizma na aerobni sistem (zonu kompenzovane
metabolike acidoze).


Meutim, u nekim situacijuma, kombinovani trening moe izazvati i negativne efekte, koji se
mogu dobiti ako na pojedinanom
treningu primjene prvo vjebe snage
,
a potom
se radi na tehnici, ili ako se prvo radi na izdrljivosti a zatim na
brzini i sl. U principu, vjebama snage i izdrljivosti treba da
predhode vjebe koordinacije ili brzine. U kasnijim fazama
treninga mogue su i obratne kombinacije, kako ne bi dolo do
steretipa, ve do prilagoavanja sportista na razliite situacije,
kakve su mogue na takmienjima.


Situaciona metoda (imitacioni trening) se primjenjuje kada je sadraj treninga priblian ili
istovjetan sa ciljem koji se eli po
stii na takmienju, odnosno, kada se trenani proces odvija u
uslovima slinim stvarnom takmienju. To konkretno znai, da
se primjenjuju trenana optereenja u zoni nekompenzovane
metabolike acidoze (zona anaeronog rada).
Situacioni trening se sastoji u tome, da se definitivno pitanje
informacija prenese u fazi imitacije igre ili borbe, odnosno
4 / 7
Metode treninga
takmienja uopte. to je ta imitacija blia stvarnosti, to je
efekat situaciong treninga bolji. Shodno tome, potrobno je
nastojati da se u procesu treninga takmienje imitira u
potpunosti, pri emu se obino moraju imati u vidu opti uslovi
takmienja, vrijeme, satnica, protivnici, klimatski uslovi, ureaji
na takmienju, oprema i drugi mogui uslovi.


Cirkularna metoda (kruni trening) se karakterie time, da svi uesnici serijski ponavljaju
odreene vjebe, koje su objedinjen
e u jedan kompleks, a rasporeene su utvrenoj
emi, odnsno simbolu krunog treninga. Na svakoj stanici se
ponavljau unaprijed utvrene vjebe, preteno jednostavne
strukture (inae ranije nauene), a broj ponavljnja na svakoj
stanici utvruje se u jedinici vremena (najee jedan minut).Kruni metod treninga koristi se u
razliitim varijantama,
preteno u radu sa mlaim kategorijama sportista, sa ciljem da
se trenana optereenja odvi
j
aju u granicama koja odgovaraju
pragu, odnosno uslovima visoke stimulacije aerobnog
metabolizma, pri samo malom angaovanju anaerobnih
procesa. Meutim, to je vii ANP sportiste, to je vii
ekstenzitet i intezitet optereenja, vren u toku dueg vremena,
bez narastanja koncentracije laktata u krvi i time ulaska u zonu
nekompenzovane acidoze (zonu anaerobnog rada).



Metoda takmienja zahtijeva stanovitu psihofiziku stabilnost. Primjenjiva je u svim uzrastima.
Kod primjene treba paziti da ne doe
negativnih pojava (osje aj
manje
5 / 7
Metode treninga
vrijednosti, nesigurnost, omalovaavanje itd.).
Takmiarska
metoda sastoji se u suprostavljanju
sposobnosti u borbi za pobjedom i dokazivanjem. U
slovi takmienja
stvaraju poseb
an
emocionalni i psiholoki ton.
Ispitivanja u bivem SSSR u pokazala su da isto vanjsko
optere

enje daje razliiti efekat i to

zavisno
o tome da li se
vri u
uslovima
takmienja
ili u u
slovima
vjebanja. Iz tih
razloga
takmiarski
metod je vrlo efikasan u procesu
obuavanja tehnike, jer stvara posebne odnose saradnje s
jedne strane i rivalstvo s druge strane.


Metoda igre koristi veliki izbor mogunosti i naina pri realizaciji odreenog cilja. Ova metoda
ima zajednikih osobina sa takmiarsko
m metodom.
Metoda igre nema stroge
pravilnosti kao metodi vjebanja. Koristi se u tehnikoj,
taktikoj i psiholokoj pripremi. Igre imaju mnogobrojne
varijante to omoguava raznolikost rada na treningu, a uz to
pozitivno djeluje na interes i motiviranost igraa i njihovu veu
angairanost. Iz tih razloga, metoda igre je takoe vrlo
uestala u samoj metodici obuavanja pojedinih tehnika.Iako se analizirane metode svestrano
opisuju i analiziraju u
strunoj literaturi, praksa pokazajuje da se oni teko mogu
univerzalno primjenjivati. Iz toga proizilazi da se metode
treninga moraju formirati i primjenjivati specifino za svaku
6 / 7
Metode treninga
sportsku granu ili disciplinu, to predstavlja veliki potencijal u
razvoju i usavravanju metoda treninga u pojedinim
sportovima.


Gledajui openito, metode su naini rada, a kako se pojavljuju u svim pojavnim oblicima i
etapama trenanog procesa, metode
treninga su ujedno i sastavni dio rada.Izbor metoda treninga zavisi od (prema Milanoviu,
1993.):


- specifinosti kompletne sportske grane ili discipline,
- postavljenih ciljeva i zadataka sportske pripreme,
- stupnja treniranosti i sportske forme,
- razvojnih znaajki u pojedinim dobnim kategorijama,
- uvjeta i mogunosti u kojima se trenani proces izvodi.



7 / 7