VELEUILITE U VARADINU

Odjel Graditeljstvo
PETAR ESTAK
Kolegij: Protupotresno graditeljstvo
TEKTONIKA PLOA
SEMINARSKI RAD
Varadin lipanj !"#$
VELEUILITE U VARADINU
Odjel Graditeljstvo
Kolegij: Protupotresno graditeljstvo
TEKTONIKA PLOA
SEMINARSKI RAD
Pred%etni nastavni&: Student:
Mr' s(' Ivan Mu)ove( dipl' ing' gra*' Petar esta&



Varadin lipanj !"#$
Saeta&
+vaj se%inars&i rad govori o te&toni(i plo,a' Ka&o se one gi-aju &oje su naj.na,ajnije
te&tons&e plo,e te o ideja%a i. &oji) se ra.vila teorija o te&toni(i plo,a' Predstavljene su
grani(e te&tons&i) plo,a te /to one u.ro&uju'
Klju,ne rije,i
Te&tons&e plo,e litos0era su-du&(ija grani(e plo,a
Sadraj
1.Uvod.................................................................................................................... 2
2.Tektonske ploe................................................................................................... 4
3.Granice ploa...................................................................................................... 5
4. Sile koje uzrokuju kretanje ploa........................................................................8
4.1 Gravitacijsko klizanje..................................................................................... 8
4.2 Povlaenje ploe............................................................................................
5. Povijesni razvoj teorije po!icanja ploa.............................................................
5.1 Teorija tektonike ploa................................................................................. 1"
5.2 #tkri$e su%dukcije....................................................................................... 11
&. 'akljuak.......................................................................................................... 12
(.)iteratura........................................................................................................... 12
!Uvod
Te&toni&a plo,a je geolo/&a teorija &oja o-ja/njava po%i(anje 1e%ljine &ore veli&i)
ra.%jera' Teorija u&lju,uje te ujedno i .a%jenjuje staru )ipote.u po%i(anja &ontinenata &oja
datira i. prve polovi(e !"' st' te &on(ept /irenja %ors&og dna ra.vijen tije&o% #23"4i)'
Teorija te&toni&e plo,a ra.vila se tije&o% &asni) #23"4i) od &ada je univer.alno pri)va5ena
od svi) geo.nanstveni&a' Teorija je revolu(ionirala geo.nanosti .-og svoje %o5i
ujedinjavanja i o-ja/njavanja ra.li,iti) geolo/&i) pojava' 1e%lja se sastoji od &ore pla/ta
vanjs&e je.gre i unutarnje je.gre' 1e%ljina &ora se dijeli na o(eans&u i &ontinentalnu'
Prosje,na du-ina &ore ispod &ontinenata je o&o $" &% a ispod o(eana #"4#! &%' Pla/t se
dijeli na tri .one: donji pla/t ili %e.os0era srednji pla/t ili astenos0era i gornji pla/t' 6rani(a
i.%e*u &ore i pla/ta na.iva se Mo)orovi,i5ev dis&ontinuitet pre%a Andriji Mo)orovi,i5u
6ornji pla/t .ajedno s &oro% tvori litos0eru' 7itos0era je je .ajedni,&i i.loena stru&turni%
8te&tons&i% pro%jena%a9 i ,esto se na.iva te&tos0era' Stru&turne pro%jene o-i,no su
i.a.vane dina%i&o% u astenos0eri' Plo,e se susre5u du grani(a plo,a &oje su o-i,no
pove.ane s geolo/&i% doga*aji%a poput potresa i stvaranja o-li&a &ao /to su planine vul&ani
i o(eans&i jar(i' Ve5ina a&tivni) vul&ana javlja se na grani(a%a plo,a a naja&tivniji i
najpo.natiji je Pa(i0i,&i vatreni prsten'
! Litos"era
1e%ljina vanjs&a ljus&a litos0era o-u)va5a &oru i pla/t do du-ine od o&o #:"4!"" &%'
Ra.lo%ljena je na dijelove nepravilna o-li&a t.v' litos0ers&e plo,e 8te&tons&e plo,e9' Postoji ;
glavni) plo,a i odre*en -roj %ali) plo,a' Ispod litos0ere nala.i se %anje &ruta gotovo
plasti,na astenos0era' 1-og svoji) elasti,ni) svojstava astenos0era do.voljava gi-anje
litos0ers&i) plo,a &oje se na svo% putu po povr/ini 1e%lje gi-aju ne&oli&o %ili%etara do
ne&oli&o (enti%etara na godinu' 7itos0era je )ladnija i &ru5a do& je astenos0era toplija i
%e)ani,&i sla-ija' Kod litos0ere toplina se gu-i &ondu&(ijo% a astenos0era prenosi toplinu
&onve&(ijo%' +dre*eni dio pla/ta %oe pripadati litos0eri ali i astenos0eri u ra.li,ito%
vre%enu ovisno o te%peraturi tla&u i pos%i,noj sna.i' +snovni je prin(ip te&toni&e plo,a taj
da litos0era postoji u o-li&u odvojeni) i .ase-ni) plo,a &oje plutaju na vis&oelasti,noj &rutoj
astenos0eri' Te&tons&e plo,e %ogu u&lju,ivati &ontinentalnu ili o(eans&u &oru ali o-i,no
jedna plo,a sadri o-je' Ra.li&a i.%e*u &ontinentalne i o(eans&e &ore .asnovana je na
gusto5i %inerala &oji i) i.gra*uju' +(eans&a &ora je gu/5a od &ontinetalne .-og ra.li,iti)
udjela ra.ni) ele%enta ponajvi/e sili(ija' +(eans&a &ora je gu/5a jer i%a %anje sili(ija i vi/e
te/&i) ele%enata od &ontinetalne &ore' Re.ultat toga je da o(eans&a &ora lei ispod ra.ine
%ora do& je &ontinetalna &ora i.-a,ena i.nad ra.ine %ora 8.-og prin(ipa i.osta.ije9'
Slika.1.Presjek Zemlje
#!Te$to%s$e &lo'e
Naj.na,ajnije te&tons&e plo,e su :
A0ri,&a plo,a po&riva A0ri&u4&ontinentalna plo,a
Antar&ti,&a plo,a po&riva Antarti&u < &ontinentalna plo,a
Euroa.ijs&a plo,a po&riva A.iju i Europu4&ontinentalna plo,a
Indoaustrals&a plo,a po&riva Australiju te Indiju4&ontinentalna plo,a
Sjevernoa%eri,&a plo,a po&riva Sjevernu A%eri&u i sjeveroisto,ni Si-ir4
&ontinentalna plo,a
=unoa%eri,&a plo,a po&riva =unu A%eri&u <&ontinentalna plo,a
Pa(i0i,&a plo,a po&riva Pa(i0i,&i o(ean4o(eans&a plo,a'
1na,ajne %anje plo,e u&lju,uju Araps&u plo,u >ilipins&u plo,u Karips&u plo,u =uan de
>u(a plo,u i S(otia plo,u'
Po%i(anje plo,a u.ro&ovalo je nastajanje i raspadanje &ontinenata &ro. vrije%e u&lju,uju5i
povre%ene nastan&e super&ontinenta &oji sadrava ve5inu ili sve &ontinente' S%atra se da je
prvi super&ontinent nastao prije negdje o&o %ilijardu godina i da je sjedinjavao ve5inu
.e%ljini) &ontinenata' Najpo.natiji super&ontinent -ila je Pangea &oja se raspala na 7aura.iju
8 od &oje je nastala Sjeverna A%eri&a i Euroa.ija9 te 6ondvanu 8 od &oje su nastali ostali
&ontinenti9'
Slika.2.Tektonske ploe
(!Gra%i)e &lo'a
Postoje tri tipa grani(a plo,a a to su:
Trans0or%ne grani(e <javljaju se na %jesti%a gdje plo,e &li.e jedna po&raj druge du
trans0or%nog rasjeda'
Divergentne grani(e4 javljaju se na %jesti%a gdje se dvije plo,e od%i,u jedna od
druge'
Konvergentne grani(e4 javljaju se na %jesti%a gdje se dvije plo,e po%i,u jedna pre%a
drugoj o-i,no tvore5i .onu su-du&(ije 8 a&o jedna plo,a tone pod drugu9 ili
&ontinentalne &oli.ije 8a&o o-je plo,e sadre &ontinentalnu &oru9'
(! Tra%s"or*%e +ra%i)e,*i*oilae%je
1-og trenja plo,e ne %ogu jednostavno &li.iti jedna po&raj druge' To,nije pritisa& se
na&uplja u o-je plo,e sve do& ne dosegne stupanj pre&ora,enja praga de0or%a(ije stijena
&ada se a&u%ulirana poten(ijalna energija oslo-a*a u vidu de0or%a(ije na o-je strane rasjeda'
Du trans0or%ni) grani(a plo,a javljaju se potresi .-og energije otpu/tene trenutni%
pritis&o%' Pri%jer grani(e ovog tipa je rasjed San Andreas &oji se nala.i na .apadnoj o-ali
Sjeverne A%eri&e' Na toj se lo&a(iji Pa(i0i,&a i Sjevernoa%eri,&a plo,a po%i,u jedna pre%a
drugoj na na,in da se Pa(i0i,&a plo,a po%i,e pre%a sjevero.apadu u odnosu na
Sjevernoa%eri,&u' +dnosno plo,e se %i%oila.e' Drugi pri%jeri ta&vog gi-anja plo,a su
Alps&i rasjed na Novo% 1elandu te Sjevernoanatolijs&i rasjed u Turs&oj'
Slika.3. Rasjed San Andreas
(!# Diver+e%t%e +ra%i)e,ra-*i)a%je
Na divergentni% se grani(a%a dvije plo,e ra.%i,u i na taj na,in stvaraju prostor &oji se puni
novi% %aterijalo% &ore &oji potje,e od %ag%e na&upljene ispod' Divergentne grani(e u
o(eans&oj litos0eri stvaraju o(eans&e )rptove &ao /to su Srednjeatlants&i )r-at i
Isto,nopa(i0i,&o u.vi/enje' ? &ontinentalnoj litos0eri stvaraju -ra.de &ao /to je Isto,noa0ri,&a
-ra.da' Divergentne grani(e %ogu stvoriti %asivne .one rasjedanja' To su pu&otins&e .one i
glavni su i.vor pod%ors&i) potresa' Na srednjeo(eans&i% )rptovi%a na*en je jedan od
&lju,ni) prin(ipa &oji je u.ro&ovao pri)va5anje )ipote.e /irenja %ors&og dna' 1ra,na
geo%agnetna istraivanja po&a.ala su neo-i,an u.ora& si%etri,ni) pruga pro%jena
%agnetnog polariteta na suprotni% strana%a osi )rpta' 1nanstveni(i su prou,avali polarne
o-rate i napravili pove.ni(u' Magnetne su se tra&e dire&tno po&lapale sa 1e%ljini% polarni%
o-rati%a /to je potvr*eno %jerenje% starosti stijena u sva&oj tra(i' Te tra&e pruaju &artu u
vre%enu i prostoru po%o5u &oji) se %ogu odrediti -r.ina /irenja i polarni o-rati'
Slika.4.Srednjeatlantski hrbat
(!( Ko%ver+e%t%e +ra%i)e,s./d.$)ija
Konvegentna grani(a ovisi o tipu litos0erni) plo,a &oje se sudaraju' Na %jestu gdje se gusta
o(eans&a plo,a sudara s %anje gusto% &ontinentalno% plo,o% o(eans&a se plo,a u pravilu
podvla,i .-og ve5eg u.gona &ontinentalne litos0ere o-li&uju5i .onu su-du&(ije' Pri%jer .one
su-du&(ije o(ean4&ontinent je podru,je du .apadne o-ale =une A%eri&e gdje se o(eans&a
Pa(i0i,&a plo,a su-du(ira pod &ontinentalnu =unoa%eri,&u plo,u' Na %jesti%a gdje se dvije
&ontinentalne plo,e sudaraju plo,e se ili ispup,uju i .-ijaju ili se jedna plo,a pot&opava
ispod ili prela.i pre&o druge' Sva&o od ti) djelovanja stvara planins&e lan(e' Naj-olji pri%jer
tog pro(esa je gdje se ru- indijs&e plo,e podvla,i pod dio Euroa.ijs&e plo,e' I.di.anje%
nastaje najvi/a to,&a na 1e%lji 4 Mt Everest 8@i%alaja9 A A$A %' Kada se dvije o(eans&e
plo,e pri%i,u jedna pre%a drugoj o-i,no stvaraju oto,ni lu& &a&o se jedna plo,a su-du(ira
pod drugu' 7u& je 0or%iran vul&ani%a &oji eruptiraju &ro. nalijee5u plo,u &a&o se ispod nje
tali tonu5a plo,a' 7u,ni se o-li& pojavljuje .-og s0eri,ne povr/ine 1e%lje' Du-o&a
pod%ors&a jaruga s%je/tena je ispred ta&vog lu&a na %jestu gdje gu/5a plo,a tone' Ta&o je
nastala i najdu-lja -ra.da4 Marijans&a -ra.da 8Ti)i +(ean9 ## "!! %' Pri%jer .a ovaj tip
&onvergen(ije plo,a -ili -i =apan i Aleuti na Aljas(i'
Slika.5. Primjer zone sbdk!ije o!ean"kontinent
0! Sile $oje .-ro$.j. $reta%je &lo'a
Plo,e se %ogu &retati .-og odnosa gusto5e o(ans&e litos0ere i sla-osti astenos0ere' 6u-ita&
topline i. pla/ta pravi je i.vor energije &oja po&re,e te&toni&u plo,a' Pri)va5eno je da viso&a
gusto5a o(eans&e litos0ere &oja tone u su-du&(ijs&i% .ona%a po&re5e plo,e' ? po,et&u &ad
se 0or%ira na srednjeo(eans&i% )rptovi%a o(eans&a litos0era %anje je gusto5e od astenos0ere
u podlo.i ali s vre%eno% postaje sve gu/5a &a&o se &ondu&tivno )ladi i .ade-ljava' Ve5a
gusto5a starije litos0ereu odnosu na astenos0eru dopu/ta tonjenje u du-o&i pla/t u
su-du&(ijs&i% .ona%a' Ti%e se stvara najve5i dio po&reta,&e sile .a te&toni&u plo,a' Sla-ost
astenos0ere dopu/ta plo,a%a da se s la&o5o% &re5u pre%a .ona%a su-du&(ije' ? osnovi
postoje dva tipa sila &oje -i %ogle utje(ati na &retanje plo,a: trenje i gravita(ija'
0! Gravita)ijs$o $li-a%je
Po%i(anje plo,a po&retano je ve5i% u.vi/enje% plo,a na srednjeo(eans&i% )rptovi%a' Ka&o
se litos0era 0or%ira i. vru5eg %aterijala pla/ta na )rptovi%a &oji se /ire postepeno se )ladi i
s vre%eno% .ade-ljava' @ladna o(eans&a litos0era .na,ajno je gu/5a od vru5eg %aterijala
pla/ta od &ojeg potje,e pa s pove5anje% de-ljine postupno tone u pla/t da -i nado%jestila
ve5e optere,enje' Re.ultat je ne.natno popre,no nagnu5e s udaljenosti od osi )rpta' +vaj
pro(es na.iva se gravita(ijs&o tonjenje'
0!# Povla'e%je &lo'e
Po%i(anje plo,a tjerano je teino% )ladni) gusti) plo,a &oje tonu u pla/t na jaruga%a'
I.di.anje %aterijala na srednjeo(eans&i% )rptovi%a gotovo je sigurno dio ove &onve&(ije'
Ranija istraivanja te&toni&e plo,a su predvi*ala da plo,e plove na vr)u &onve&(ijs&i) polja'
Ve5ina dana/nji) .nanstveni&a s%atra da astenos0era nije dovoljno ja&a da dire&tno u.ro&uje
po%i(anje trenje% ta&vi) osnovni) sila' Povla,enje plo,e je /iro&o pri)va5eno &ao
do%inantna sila &oja djeluje na plo,e' Dana/nji %odeli upu5uju na to da usisavanje na jaru.i
ta&o*er i%a vanu ulogu' Tre-a u.eti u o-.ir da Sjevernoa%eri,&a plo,a nigdje nije
su-du(irana a ipa& se &re5e' Po&reta,&a sila .a po%i(anje plo,a i nje i.vor energije ostaju
pred%eto% daljnji) istraivanja'Stvarni ve&tor po%i(anja plo,a %ora -iti 0un&(ija svi) sila
&oje djeluju na plo,u' Ta&o ostaje upitan stupanj doprinosa pojedinog pro(esa &oji djeluje na
pojedinu te&tons&u plo,u' Ra.noli&ost geodina%i,&i) o&vira i svojstava pojedine plo,e %ora
jasno re.ultirati u ra.li&a%a stupnja .a &oji ta&vi pro(esi .apravo po&re5u plo,e' =edna
%etoda rje/avanja ovog pro-le%a je u.i%anje u o-.ir -r.ine po%i(anja pojedine plo,e i
dostupni) argu%enata .a sva&i po&reta,&u silu plo,e' =edna od naj.na,ajniji) na*eni)
&orela(ija je da se plo,e pri&a,ene na su-du(iranu plo,u po%i,u %nogo -re od oni) &oje to
nisu' Pa(i0i,&a plo,a je ve5ino% o&ruena su-du&(ijs&i% .ona%a 8Vatreni prste9 i po%i,e se
%nogo -re nego plo,e Atlants&og o(eana &oje su pri&a,ene na susjedne &ontinente u%jesto
na su-du(iranu plo,u' Stoga se s%atra da su sile pove.ane s plo,o% &oja se &re5e pre%a dolje
8guranje plo,e i usisavanje plo,e9 po&reta,&e sile &oje odre*uju po%i(anje plo,e'
1! Povijes%i ra-voj teorije &o*i)a%ja &lo'a
Po%i(anje &ontinenata je ideja da se &ontinenti slo-odno po%i,u po povr/ini 1e%lje
%ijenjaju5i %e*uso-ne po.i(ije' @ipote.a po%i(anja &ontinenata pretpostavlja da su
&ontinenti %o-ilni a o(eans&a &ora pasivna' Kod te&toni&e plo,a po%i,u se i &ontinenti i
o(eani tj' litos0erne plo,e na &oji%a se nala.e'
Po,et&o% !"' stolje5a nje%a,&i %eteorolog Al0red Begener i.dao je &njigu CPorije&lo
&ontinenata i o(eanaD' +n je pri%ijetio &a&o isto,na o-ala =une A%eri&e i .apadna o-ala
A0ri&e i.gledaju &ao da su ne&ada -ile pri,vr/5ene jedna .a drugu' To je po&rijepio ra.ni%
0osilni% paleo4topogra0s&i% i &li%atolo/&i% do&a.i%a' No %nogi geolo.i ovu ideju nisu
s)va5ali o.-iljno' #2$; g' grupa .nanstveni&a vo*eni) Mauri(eo% EEingo% potvrdila je
postojanje u.dignu5a u sredi/nje% Atlants&o% o(eanu' +t&rili su da se o(eans&o dno ispod
slojeva sedi%enata sastoji od -a.alta a ne od granita &oji je u,estao na &ontinenti%a' +t&rili
su i da je o(eans&a &ora %nogo tanja od &ontinentalne' +vi pronalas(i pota&nuli su vana
pitanja' Po,et&o% #2:"4i) .nanstveni(i su &oriste5i %agneto%etar pri%ijetili ,udne %agnetne
pro%jene du o(eans&og dna' +vaj pronala.a& nije -io u potpunosti i.nena*uju5i jer je -ilo
po.nato da je -a.alt stijena -ogata elje.o% &oja i.gra*uje o(eans&o dno' Sadri viso&o
%agneti,an %ineral %agnetit &oji %oe lo&alno pore%etiti o,itanja &o%pasa' +ve ot&rivene
%agnetne pro%jene osigurale su nova sredstva .a prou,avanje o(eans&og dna jer prisutnost
%agnetita daje -a.altu %agnetna svojstva &oja se %ogu %jeriti' Kada se novonastala stijena
s&ruti %agnetni %aterijal u se-i sa,uva tada/nji %agnetni polaritet' Ka&o je sve vi/e %ors&og
dna -ilo &artirano tije&o% #2:"4i) po&a.alo se &a&o %agnetne pro%jene nisu i.olirane pojave
nego su ot&rivale prepo.natljive u.or&e' Kada su se ta&vi u.or(i &artirali na /ire% podru,ju
o(eans&o dno po&a.alo se &ao .e-rasti u.ora&' Nai.%jeni,ne pruge %agnetno ra.li,iti)
stijena pruale su se u redovi%a na sva&oj strani srednjeo(eans&og )rpta' =edna pruga s
nor%alni% polariteto% a susjedna s rever.ni%' Pruale su se si%etri,no sa sva&e strane
)rpta' Ka&o su slojevi stijena na ru-ni% dijelovi%a ra.dvojeni) &ontinenata ja&o sli,ni to je
u&a.ivalo na ,injeni(u da su te stijene nastale na isti na,in' I. toga se %oe .a&lju,iti da su u
po,et&u -ili spojeni'
1! Teorija te$to%i$e &lo'a
1na,ajan napreda& u,injen je #23"4i) &oje su o-iljeene -rojni% ot&ri5i%a pogotovo
ve.ani% .a Srednjeatlants&i )r-at' Naj.na,ajnija je -ila o-java a%eri,&og geologa @arrFa
@essa #23! g' +n je sugerirao da se o(eani i pripadaju5i i% &ontinenti po%i,u .ajedno &ao
plo,a u%jesto &ontinenata &oji se po%i,u &ro. o(eans&u &oru &a&o je -ilo predloeno u
)ipote.i po%i(anja &ontinenata iste godine' Ro-ert R' Goats opisao je glavne oso-ine
su-du&(ije oto,nog lu&a na Aleuts&i% oto(i%a' Njegov rad je -io sla-o pri%ije5en te is%ijan
u to vrije%e da -i &asnije -io na.van plodonosi% i dale&ovidni%'
+-ja/njenje %agnetne ispruganosti
+t&ri5e %agnetne ispruganosti i ,injeni(e da su pruge si%etri,ne o&o srednjeo(eans&og )rpta
u&a.uje na pove.anost ti) dviju pojava' Srednjeo(eans&i )rptovi o-iljeavaju stru&turno sla-e
.one gdje je o(eans&o dno ras(ijepljeno na dva dijela' Nova %ag%a i. du-ine 1e%lje vrlo
la&o se u.die du ovi) sla-i) .ona te ne &raju eruptira 0or%iraju5i novu &oru' +vaj pro(es je
na.van /irenje %ors&og dna' Taj pro(es djeluje %ilijuni%a godina neprestano 0or%iraju5i
novo o(eans&o dno du :"""" &% dugog sustava srednjeo(eans&og )rpta' +va teorija -ila je
potvr*ena ne&oli(ino% do&a.a :
? -li.ini )rpta stijene su vrlo %lade a postaju progresivno starije udaljavaju5i se od
)rpta'
Naj%la*e stijene na )rptu uvije& i%aju sada/nji %agnetni polaritet'
Pruge stijena paralelne )rptu i.%jenjuju se u %agnetno% polaritetu 8 nor%alni4
rever.ni4nor%alniH9 u&a.uju5i na to da se .e%ljino %agnetno polje %ijenjalo %nogo
puta'
@ipote.a /irenja %ors&og dna predstavlja .na,ajan napreda& u ra.voju teorije te&toni&e plo,a'
+(eans&a &ora se po,ela (ijeniti &ao prirodni sni%atelj povijesti o-rata 1e%ljinog %agnetnog
polja'
1!# Ot$ri2e s./d.$)ije
Posljedi(a /irenja %ors&og dna -ila je da se nova &ora &ontinuirano proi.vodi du o(eans&i)
)rptova' Ideju su -r.o pri)vatili ne&i .nanstveni(i' S Barren GareF je tvrdio da se po%i(anje
&ontinenata jednostavno %oe o-jasniti veli&i% pove5anje% 1e%ljine veli,ine' Ta teorija je
-ila ne.adovoljavaju5a jer nje.ini .agovaratelji nisu %ogli ponuditi niti jedan do&a. &oji -i to
u.ro&ovao' Postavljalo se pitanje &a&o novo o(eans&a &ora %oe -iti &ontinuirano
nadodavana du o(eans&i) )rptova -e. pove5anja veli,ine 1e%lje' To pitanje .ainteresiralo je
@arrFa @essa i Ro-erta Diet.a' @ess je prosudio da u&oli&o se 1e%ljina &ora /iri du
o(eans&i) )rptova negdje %ora i tonuti' Pretpostavio je da se nova o(eans&a &ora
&ontinuirano od%i,e od )rptova &ao te&u5a vrp(a' Milijuni%a godina &asnije o(eans&a &ora
na &raju potone u o(eans&e jaruge < vrlo du-o&e us&e &anjone du ru-ova Pa(i0i,&og -a.ena'
Po @essu Atlants&i o(ean se /iri do& se Pa(i0i,&i o(ean suuje' Ka&o se )ladna o(eans&a
&ora &on.u%ira u jaruga%a nova %ag%a se i.die i eru%pira du /ire5i) )rptova da -i
0or%irala novu &oru' Kao re.ultat o(eans&i -a.eni se neprestano Ire(i&lirajuI nastan&o%
nove &ore i uni/tavanje% stare /to se doga*a istovre%eno' Ta&o je @ess jasno o-jsnio .a/to
1e%lja ne postaje sve ve5a &a&o se %ors&o dno /iri .-og ,ega se ja&o %alo sedi%enta taloi
na o(eans&o% dnu te .a/to su o(eans&e stijene puno %la*e od &ontinentalni)'
3! 4a$lj.'a$
Ra.u%ijevanje pro(esa te&tons&i) plo,a ra.vilo se u vrlo &rat&o% vre%enu' ? #23"4i% veli&a
revolu(ija u ra.%i/ljanju geologa' Do prije !"" g' geolo.i su podupirali ra.li,ite teorije o
i.gradnji planina vul&ani%a i drugi% 0eno%eni%a na 1e%lji' Nije -ilo teorije &oja -i
o-jasnila (ijeli ni. geolo/&i) pro(esa' Ra.voje% te)nologije i teorije o te&toni(i plo,a %nogi
pro(esi su na% postali jasniji' +t&ri5e po%i(anja &ontinenata pruilo je -iolo.i%a %ogu5nost
.a o-ja/njenje ra.li,itog -iogeogra0s&og rasporeda dana/nji) -ilja&a i ivotinja &oje i%aju
iste pret&e a nala.e se na ra.li,iti% &ontinenti%a' Sve stijene su se %ogle opisati i dati
o-ja/njenje .-og ,ega se nala.e ta%o gdje jesu' Ra.lo.i ,udnog postavljanja o(eans&i) jaruga
to,no ispred oto,ni) lu&ova ili &ontinenata te nji)ova pove.anost s vul&ani%a postala je jasna
&ada se s)vatio pro(es su-du&(ije na grani(i &onvergiraju5i) plo,a' S)va5anje% te&tons&i)
plo,a sve te pojave su postale jasne &ao i s)va5anje .a/to su &ontinenti -a/ tu gdje jesu'
5!Literat.ra
#'>i.i&a 1e%lje Davor&a @era&
!' StanleF Steven M' 8#2229 Eart) SFste% @istorF
J'Bi&ipedija
$' EEE'p%0'uni.g')r'te&toni&a plo,a