You are on page 1of 72

1

Bluylq[v Qfl; anj


ejflijrk; ekYfrk; egjCkyo|lu[)k; c[fkfj.

:pjakfH ts'S')k; fs' :+JR.

fsRy c[fkfjdxlH :dlCik; >oajuk; rjyj
gj)k' ~hilrlu sspi; fkglR egjCkR
egjCkR egjCkR Kug*xjH c[fkfj.

sspialu dG\lijsRy fjgkrla\jH i'irk;
igkilrjgj)k'irk; ilq[\s/Mirldk'k. Kug
*xjH c[fkfj.

sspisa rJ egjCkrldk'k

~hilsr rJ egjCkrldk'k

agnaj#l\isr rJ egjCkrldk'k.

B*X)k Si!j dkgjCj)s/Misr B*Sxlm[
dgknsv$nsa.
sspisa rJ egjCkrldk'k

~hilsr rJ egjCkrldk'k

agnaj#l\isr rJ egjCkrldk'k.

B*X)k Si!j dkgjCj)s/Misr B*Sxlm[
dgknsv$nsa.
sspisa rJ egjCkrldk'k

~hilsr rJ egjCkrldk'k

agnaj#l\isr rJ egjCkrldk'k.

B*X)k Si!j dkgjCj)s/Misr B*Sxlm[
dgknsv$nsa.

B*xksm dG\lsi B*Sxlm[ dgkn sv$nsa

B*xksm dG\lsi d{euk!luj B*Sxlm[
dgkn sv$nsa

2
B*xksm dG\lsi B*xksm rac[)lgik;
CkYCo<uk; ssds)l![ B*Sxlm[ dgkn
sv$nsa

sspisa rjr)[ c[fkfj,

Yc{<[mlsi rjr)[ c[fkfj

elejdxlu rjsRy LmjulSglmk dgkn sv$k'
aCj|l glwlSi rjr)k c[fkfj. ~lsyd[SalG.

cIGc[Frlu B*xksm ejflSi, rjsRy fjgk
rla; egjCkal)s/mnsa. rjsRy glwU; ig
nsa. rjsRy fjgkij<[m; cIG\jshS/lsh
>oajujhk; :dnsa. B*X)[ :iCUak= L/;
T'k B*X)[ fgnsa. B*xksm dm)lSglmk
B*X aj&fkSelsh B*xksm dm*xk;
ele*xk; B*Sxlmk aj)nsa. egJujSh)[
B*sx YeSiCj/j)gksf. ejs'Sul fjs/Mi
rjHrj'[ B*sx gj&ksdl=nsa. tk
sdls!'lH glwUik; Cd[fjuk; a|fIik; tS'
u[)k; rjr)k=fldk'k. :+JR.

d{e rjy ayjusa rjr)k calPlr;, B*xksm
dG\li[ rjS'lmk dosm, rJ c[YfJdxjH
ilq[\s/ Mixldk'k, rjsRy iujsh Ehalu
B*xksm dG\lSiCkaCj|luk;
ilq[\s/Mirldk'k. sspialflilu ijCk
drUd aG\ayjusa, fkglsRy Ls+,
elejdxlu B*X)k Si!j TS/lqk; tS/lqk;
B*xksm agncau\k; sspi;
fkglSrlmSej&k sdl=nsa. :+JR.





3

SdlShl

L;scl|sp

rjR Yeju c|SplSglmk; rj'ksm rH dlpJC-
lSglmk; dksm, QlG)nSa B*X)kkS=lgl;
a{fsg, rjR ihal)j\JG\isg-|lSh- Salpj/j)

~lsyd[SalG

Ck~S|l - sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl;
QHaJrlaJR

a)X)lu[ fjgkc> rjS'lSm; pk:D\lSh SdnJ-
mkS'i;, rlFl alSalpJclulH rjs' eoS!lG
fJrgd; eodJmlsf - |lSh - Salpj)nsa

salyjSulylS|; SasshR ---- ---

S~lioscl

dgkn rjyisr - ekrgklr\jH
rj'ksm c{<[mjsurJ - ekfkfl)Jmnsa

rj'jH rjYpum - lzar; dl)k;
a{fgjH Cljun - S&dkd egj|lg;

rj'>su a{fsg - LY~l|lajc|ld[
ulS)ls~'jiG fR - amjujH elG/j)

i'irl; igkSilR - a{fsgSukS'lR
c[fkfsr'lG\Jmk; - saS$lmlf[alik;


dOal






4


fj(xlq[v cr[PU

Ck~S|l ----

~h|Jrgk; elejdxkalu B*xksm SaH, LrkYz
|*xk;, dgknuk; g!k Shld*xjhk;, t'k;
ts'S'u[)k; svlgjus/mkalyldnsa. :+JR.

Yelg;> YelGr

sspialu dG\lSi, edH caus\ LIlr*
xjH rj'[ B*xksm CgJg; ijgaj)kduk;, hOdjd
vjdxjH rj'[ B*xksm ar[ ejRil*kduk;
svu[fksdl![, TO cr[PUl cau\[ Claluj
fjgkc'jPjujH rjhsdl![, rjfU c[fkfjdxk;
fkmG&ulu c[SflYf*xk; rjr)G/j)kilrk;,
B*xksm wJisr c;gj&[ ruj)k'irk;,
B*xksm :f[al)xksm c|lujuk; gjflik
alu rjsRy d{eu[)[ c[fkfj elmkilrk; B*sx
SulzUgl)nsa. B*X rjr)[ c[fkfjuk;
c[SflYfik; dSgk'k. S|lSCl ----- :+JR

141, 142, 119, 117 c(JG\r*X

dkyjSuhlujSlR: dG\lSi rjs' BlR
ijxj&kiS#l. tS'lmk rJ K\gagkxj sv$nsa.
tsRy ivr*sx coj&k SdM[
ssds)l=kduk; sv$nsa.

tsRy YelGr fjgkaklsd Poe; Selshuk;,
tsRy ssddxjH rj'k= dlq[v, cr[PUuksm
iqjelmkSelshuk; Tgj)kalyldnsa. tsRy
|{pu; Qgk pk<[)lgU\jrk; vlulsfuk;, BlR
LrUluYdjudsx Yei{\j)lsfuk; Tgj)\)
i;, tsRy ilu[)[ Qgk dliH)lgsruk;,
5
tsRy LPg*X)[ Qgk coj/kdlgSruk;
rjuaj)nsa.

pk<[mark<USglmkdosm BlR Svgkalyldgksf.
rJfjalR ts' eAj/j)uk; Clcj)uk; sv$sM.
pk<[mlgksm t tsRy fhu[)k sdlqk/ldlfj
gj)sM. ts'lH tsRy YelGr Ligksm
Spl<s\)kyj&ldk'k. Ligksm ijPj dG\l)X
elyujR akrulH fmk)s/Mk Tak= tsRy
ivr*sx LiG SdMk.

sdlqki[ >oajsu ejxG)k'fk Selsh, Ci)oqj
uksm ilu[)gjsd Ligksm Lc[FjdX vjfyj
)s/Mk. dG\lsi, BlR tsRy dkdsx
rjsRy Lmk)Sh)[ KuG\j, rj'jH Cgns/Mk.
tsRy :f[alijsr f=j)xugksf.

trj)luj sdnjdsx ay&ksi&jMk=, YeC;c
)lgksm ssdujH rj'[ ts' dl\ksdl=nsa.
BlR dm'k Seldk'fkisg LrUlu)lG
f*xksm ihdxjH Qgkaj&k iJqsM.

tsRy :f[alik dkn[Ajfs/MS/lX, BlR
tsRy C~[p\lH dG\lijsr ijxj&k. tsRy
C~[p\lH BlR dG\lijSrlmk YelGj&k.
LisRy aklsd BlR tsRy c(m; S~lPj
/j&k. LisRy aklsd tsRy sBgk)s\
Lyjuj)uk; svu[fk. rJ tsRy KOmkiqjdsx
Lyjuk'kiS#l.

tsRy rm/kdxksm iqjujH, LiG trj)luj
sdnjdsx ay&ksi&k. BlR ihS\lMk Srl)j,,
ts' Lyjuk'iR Ts#'[ BlR d!k. cS(f
c[Fh; trj)j#lsfuluj, tsRy Sp|j)k Si!j
edg; Svlpj)k'irk; T#. dG\lSi, BlR
rjsRy Lmk)H rjhijxj&k. dG\lSi,
6
wJij&jgj)k'igksm SpC\[, tsRy :YCuik;,
tsRy Ql|gjuk;, rJuldk'k t'[ BlR eyk.

BlR ]ik; flq[\s/Mjgj)sdl![, tsRy
LSesu coj&k SdX)nsa. ts'
eJ}j/j)k'iG ts')lX ~hillglufk
sdl![, LigjH rj'[ ts' ijmkij)nsa. BlR
rjsRy rlas\ c[SflYf; svu[ilrlujM[,
tsRy :f[alijsr dlglz{|\jH rj'[ ekys/
mkij)nsa. rJ tS'lmk\gagkxj sv$kSlX,
rjsRy rJfjallG trj)luj dl\jgj)k;.

rjsRy ivr; tsRy dlhkdX)[ ijx)k;
tsRy KOmkiqjdX)[ YedlCikaldk'k. rjsRy
rJfjuk= ijPjdsx :vgj/lrlujM[, BlR
:nujMk rjC[vuj&k. BlR ]ik; Jnj&k.
dG\lSi, rjsRy ivrYedlg; ts' wJij/j
)nsa. dG\lSi, tsRy ilujsh ivr*xjH
rJ T<[ms/mnsa. rjsRy rUluYealn*xjH
rj'[ ts' eAj/j)nsa.

tsRy Sp|j t#lu[S/lqk; rjsRy ssdxjH
Tgj)k'k. rjsRy SipYealns\ BlR ay'j#.
elejdX trj)luj sdnjdsx si&k. t'lhk;
BlR rjsRy dH/rdxjH rj'k alyjS/luj#.
BlR rjsRy cljsu tS'u[)k; LidlC
aluj cIJdgj&k. ts'lH Lfk tsRy |{pu
\jrk :raldk'k. rjsRy dH/rdsx
tS'u[)k; cfUS\lsm rjiG\j/lrlujM[ /BlR
tsRy |{pus\ fjgj&k.

cdh wlfjdxkSa dG\lijsr c[fkfj/jR.
cdh wr*xkSa Lisr c[fkfj/jR.
ts'lH LisRy d{e r+ksmSaH
7
~hs/Mjgj)k'k. LiR cfUalujM[ tS'u[)k;
dG\lildk'k.

sspisa c[fkfj rjr)[ SulzUaldk'k. ~lsyd[SalG.

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; QHaJrlaJR
td[S~l

|[fjC[~C[alSul

cIGS\lmk; rjS'lmk; ejqsvu[fJ BlR Sel)j
ckf epij, dohj)grk casas'Sumjulrlu[
rjG\kd rjR iJMjH. c[fOsaR dlShlc[----

SdlShl

sef[SzlSal: c[Sr| cSaf; ijCIlcS\lsm

a{fjsu SglPjS&l - g|SglR fR Poe; Selsh
ssds)l=kd rlFl B*xnS&lgJ Poe;

~lsyd[SalG. Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal --

dG\lSi c[fkfjSf rjR c[fkfj ilrjhkaoqjujhk;
rjs' c[fkfj svu[io ilrisgl/; alrigk;

fhiR alhlD C[ShlS+l pliJpjR fru-
u[S)dj svl'lsrR rlFR f'kpu; rj'jH

wzfj gdrl; alhkajsuSulSZl<j-
S&; alrj&lX drUd ayjulal; rOd

rH rj~julSg cIGckf C[hJ|lSg
elel~[PjujhmjulG ak*lu[ilR YelGj&jmkijR

rH c|SplSg cIGlPje plclSg
pkG; cS(f; rj*sm YelGr B*X)[

sef[SzlSal: rlFR salqjdxjH ijCIc[fR

ts' ijxj/jR BlR K\gagkxl; akMkdjHBl-
Srl; ilfjH fky-s''S#l rjR ilz[plr;

dG\lijR d{e clpj/lR fgak=S/lX
8
ulvj)narjC; amjsuSrU YelGjS)n;

rlFl rjR CgSn a{fglSulG)lu[ rHdnSa
a'jH c>ujfjhk; SahoyjCjShajhkSalG+

salyjSulylS|; ---
ShlhpJSrl

sef[SzlSal: SalylSrCkaCj|l

rlFl rjR frkik; rjnik; sdlS!lG B*X
ijPjuk; YefjdlgikSaH)l-feglPa ds!\j-
/gjsvlmk rjsRy ihalu[ rjh sdl!JmnSa
|lShhk$l - akDpJe[fjsulmk;. ~lsyd[SalG:

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; QHaJrlaJR

pjCrlhjhkalglPdsg akmj vomj&, glwlil; aCj|l
c[fkfUR - puyl e=jdsx'jiujH plijpldk;
dj'gafjrlH dJG\jfrl;- |l- rlFR PrUR.

:dlC\jrkaoqj)k; fl*luJmk;, ~hilsr drUd-
Suj, ijCIlcs\lmk ijxjdoMk; elfdjdX)lu[
LiX YelGj/o fHYelGr-|l- rs+lmkdosm

tS'u[)k; rjhrjH)sM drUlfI\jH gdrl;
aCj|lr{esr seJCR fRalflilu[ ilq[ikSlxl;
drUduksm segk'lxiX fR- |l- YelGrCgn;

C[hJ|lsg ijxjS&i; Salylrgkxj, ijmkijR ekywl-
fjdxksm iqj-Caylulgksm znik;, Cle; rjyuk;
YeJClG f'keSpC; - |l - fJ!Jmgksf

c|Splsg akjgjujR dkhsu'ijP;, rUlulPje-
gjMkejqjk- gkPjg;Pgujshlqk)jus|l, ~hjul-
Sulsg akmjunjuj&Pjefj sspi;- |l- ijYCkfgl)j.

edShlR erjafjujiSu)lX a|jf; dlaU;, alG-
S\l+l rjR pkd[SylSrl-edShlR edshlxj
fodk'k erjafj glijH rJ gledH aj'Jmk'k
|l - YelGr Cgn;.
9
sef[SzlSal: dG\lSi; a|rJuR ijc[aurJuR

ihkflnlq[vujhlpU pjr; ijCIlcS\l-mfjsr elhj-
S/lR PrUR-SalylR d~yJ'S'k wlfjdx'lX
]k eyk YfjfIs\- |l- ]dR sspi;

c(JG\ras\l'jH elmj rj~jul;-pliJpgvR
cGS%Cl, tS'lmlGYpf Sfl'nSa, dqkdnsas'
ahjrf aluj&kmSulsr- |l- d{e sv$nsa.

dG\lSi d{esv$nsa ssds)l=nsa-CkYCo<-
dxk; YelGruk;, SelglM\jH c|SplG)Pjd;
iJgU;, rHdjurjRd{eB*X)k;- |l- ~hSadsM.

dG\lilaJSCl aCj|l rjR Cgn\jH, a{fjulH
ijYCaalGS'lgl; wrdY>lfl)lG)k;, rjRglwU\j-
'G|f rHdkd rjR Yejugl;- |l- ijahGs)l/;.

dk)jhjSulR

h;Zrakd[fj h>j&irk; |l-
ele ijakd[frkafj PrUR

edsh#l; BlR Yehej&k |l--
Lc[Fj fxG'fjaOr; eoS!R. ~lsyd[SalG

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; QHaJrlaJR

td[S~l

tR dmele*X fjgkaklsd BlR
svl'Gj)kS'R drjunSa rlFl. c[fOsaR --

SdlShl

shlhpJSrl

arkwc[Sr|j rJ cr[PU)Y~|lajR ijxjSdMk zjgj-
Cj~jg\jH-rjs' B*X ijxj&jmkaJ-cr[PU)jR
dmSh igSn fknrHdlR- |l- d{e sv$nsa
~lsyd[SalG. Ck~S|l--- |lSh---

d{eSrmlrlulf[alik; Sp|iksal'j&j'jS/lX ijxj-
10
doMk'k SiGseMlH eles\SulGs\l'jS&i;
YelGj/lrjmuj#S#l- |l- d{e Sfl'nsa

salyjSulylS|;-----

S~lioscl

TOCl rlFl igjd fkn/lR ijxjdoMk'k
YelGr SdMjMlf[al)XSaH d{e svS$n;

a'jH cogUR fR Ye>aluk; clu; dlh;
Yc{<[mlSi rjR c[SflYf; elmlR rHdkd pJe[fj
sspifrowl rjRfjgksalqjsuR dlhjrk pJe;
cogUs'l)k; fHYe>ujH BlR rmsdlS=n;

cr[PUlSrg; ~hjulu[ rHdjR c[SflYf; rj*X
c[Sr|S\lsm p|r~hj)lu[ YelGr rHdjR
iluk; rlik; ivrikakS=lR aodfSuhk;
c{<[mjzn*X)lu[ c[fkfjelmlR~lUfukS=lR

ssdS$; svu[sfs'glijH SvG\lR cr[PU
rlFl cr[PUu[s)R dfjSglrlu[ fJSgn; rJ



SalylSrCk aCj|l, rjsRy dgknuksm ilfjH
B*xksm akD*xksm Srsg rJ Lmu[)gksf.
dG\lSi B*X elejdxldk'k t'k B*X
]k eyuk'k. B*Sxlmk dgkn sv$nsa.
dG\lSi rjsRy agn\lH B*xksm agn;
alu[)s/mkilrlujM[ rjsRy c[Sr|; rjsRy
c[Flr\krj'[ B*xksm e)Sh)[ rjs' Ty)j
s)l!k i'k. B*Sxlm[ dgkn sv$nsa.


dOal







11
fj(xlq[v ck\lyl

dOal

SdlShl

]dlf[awSpil BlR rjR, d{euksm dmhjH
Srl)kS'R, tRdmSayj ele; segkfluj, rjR
Scl/lsuSH eoCJ-sMRajqj rJglH sin[asuqlR
SdqkS'R rjR wrdc[Sr|\lH, tR ssigjdX
Salpj&Jml-frkflesaqk; elfdjujH pofcao|;
SalpjS&lfsM eC[vl\leaju-S'lsg, gl/dHilfjH
fkyS'k; |lShhk$l rlFR ilq[ikmSulR.

~lsyd[SalG.

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; QHaJrlaJR

aohUajfl fgn; ssfh; iUlelgjSulSmi; eyuk;
elejrj fsRy rlp; ~|kaPkg; rHdkd Sa\gal;
ssfh;, BlrfjshR ajqjrJG SvG\jSMdlf[awsr-
u>jS<vj)sM T/gjax ssfh\lH BlR eleij-
SalvralG'jmksas'R sspi\jH YefUlCj)kS'R
LiX ssfh; il*js&'lX, ijCIlc; pGCj&k-
mSulR, |l- elea rHdj. salyjSulylS|; --

S~lioscl


:GYpfSfl'nsarlFl- T)G+;ssds)l=nsa
Salvrik; d{euk; ilq[ik;-rj'yuJS'dJmnsa

YelGj/lR rJ rjH)kSlX-cleS\lSmdlYz;
vjdsx dmjlnjM[-vj\\jH rjG\JSmn;

rjR ilu[ Poe\jR dhC;-rj'Pg; Poe; |{fU;
sspis\ YeJnj/j)k;-rlSil CkYCo<)lgR

YelGr SdMJmkS'lsr-ulvr rHdJmkS'lsr
YelGr SdM[ rjg'RelH-ulvrsurHdJmnsa.

dkyjSuhlujSlR, dkyjSuhlujSlR, dkyjSuhlujSlR.
12
~lsyd[SalG, LfUk'fsRy ayijH Tgj)k'irk;
sspi\jsRy rjqhjH a|fIs/mk'irkalu
ark<Ul,
~lsyd[SalG, rJ dG\lijSrlm[ tsRy Cgnik;,
tsRy cS(fc[Flrik;, BlR :YCuj&jgj)k'
tsRy sspiik; rJuldk'k t'k eyd.

ts'lH LiR ijgkfuksm sdnjujHrj'k;,
iUG c;clg\jH rj'k; gj)k;

LiR fsRy foihkdX sdl![ rjs' gj)k;
fsRy vjydkdxksm dJqjH rJ ayu[)s/mk;.
LisRy cfU; rjsRy vkk; :ukPalujgj)k;

rJ glYfjujsh >u\jH rj'k;, edH ey)k'
Lc[Yf\jH rj'k;, TgkMjH cgj)k' ivr
\jH rj'k;, K&ujH KOfk' dljH rj'k;
>us/mkduj#.

rjsRy Qgk >lz\k rj'[ :ujg*xk;, rjsRy
ih\k>lz\krj'[ efjrlujg*xk; iJqk;

LiG rj(Sh)[ Lmk)kduj#, t'lShl rJ
rjsRy dkdXsdl![ fs' dlnk;, pk<[mlG
)k= Yefjedgik; rJ dlnk;

ts'lH Kug*xjH ilcc[Fhal)ju, tsRy
Cgnalu dG\li[ rJuldk'k.

Spl<; rjS'lm[ Lmk)kduj#, Cj rjsRy
domlgs\ caJej)kdukaj#.

ts'lH rjsRy cdh iqjdxjhk; rjs'
dlS)!k'fjrlujM[, LiR fsRy alhlDalSglm[
rjs')kyj&[ dh[ej)k;.

rjsRy dlhjH rjr)[ TmG&uk!ldlfjgj/l
rlujM[, LiG f*xksm >kw*xjH rjs'i|j)k;
13
szlGscl cG/S\uk; |GS+lSrl cG/S\uk;
rJ vijMk;, cj;|S\uk; segkljSruk; rJ
safj)k;

LiR ts' LSrI<j&fksdl![, BlR Lisr
gj&k ~hs/mk\k;, LiR tsRy rla;
Lyjfksdl![ ts' ijxj)k;

BlR LiSrlm[ K\g; eyuk;, sBgk)\jH
BlR LiSrlmk dosmujgj)k;. Lisr BlR
~hs/mk\kduk; ~|kalrj)kduk; sv$k;.

pJGZlukksdl![ BlR Lisr f{e[fjs/mk\k;,
tsRy g Lisr BlR dlnj)kduk; sv$k;.

BlR eG%f\jSh)[ tsRy dkdX KuG\k;,
tsRy c|lu)lgR tijsm rj'k igk;

tsRy c|lu; :dlCS\uk; >oajSuuk;
c{<[mj&, dG\lijsRy c'jPjujH rj'ldk'k.

LiR rjsRy dlH TxdkilR c+fj)kduj#.
rjsRy dliH)lgR Ky); fo*kduj#.

ts'lH TYclSuhjsRy dliH)lgR Ky);
fo*k'j#, Ky*k'kaj#.

rjsRy dliH)lgR dG\lildk'k, dG\li[
fsRy ih\k ssdsdl![ rjr)[ rjqhjmk;

edH :pjfUsr(jhk;, glYfjujH vYsr(jhk;
rjs' KeYpij)kduj#.

dG\li[ cdh Spl<*xjH rj'k; rjs' dl\k
sdl=k;, dG\li[ rjsRy :f[alijsr
dl\ksdl=k;.

LiR rjsRy zarS\uk; rjsRy :zarS\uk;
T'kakfH tS'u[)k; dl\ksdl=k;.

sspisa c[fkfj rjr)[ SulzUaldk'k. ~lsyd[SalG.
14
Ck~S|l-- |l |l |l sar[Qlhl;--

aS|l'fsRy ayijH Tgj)k'irlu dG\lSi,
rjsRy dgknujR vjydkdxksm rjqhjR dJqjH
B*sx ay&[ B*Sxlm[ dgkn sv$nsa

cdhik; SdX)k'isr, rjsRy dgknulH,
rjsRy Lmjulgksm LSesu rJ SdX)nsa

a|fIak= glwlik; B*xksm gdrkalu SuCk
aCj|l, rjg/k rjy cr[PUuk; eknUak= glik;
B*X)[ fSgnsa

B*xksm dkdX rj(Sh)[ Srl)js)l!jgj
)k'k. B*xksm dm*xk; ele*xk; egj|gj&[[,
T|ik; egikalu g![ Shld*xjhk; B*Sxlm[
dgkn sv$nsa.

dG\lSi, rjsRy dgkn B*sx ay&[, rjsRy
d{e B*xksm akjH rjH)nsa. rjsRy
c[hJ~l pk<[mrjH rj'k; LisRy
sscrU*xjH rj'k; B*sx dl\ksdl=nsa.

B*X wJiSrlmjgj)k' rlsxls)uk; rjsRy
ih\k ssd B*xksmSaH :icj/j)nsa.
rjsRy calPlr; B*xksm TmujH ilqkalyld
nsa. rjS'lmSej)k' :f[al)X)[
Cgnik; guk; rJ K!l)nsa.

rjs' Yecij& alflijSRyuk; rjsRy cdh
egjCklgkSmuk; YelGrulH, sspisa,
B*xksm dm*X)[ egj|lgak!l)J, B*Sxlm[
dgkn sv$nsa.





15
dOal

dG\lijsRy ~|kalr; fsRy c[Flr\k rj'[
tS')k; ilq[\s/Mfldk'k. dkjmn;

dG\lijsRy ~|kalr; fsRy c[Flr\k rj'[
tS')k; ilq[\s/Mfldk'k. dkjmn;

dG\lijsRy ~|kalr; fsRy c[Flr\k rj'[
t'S')k; ilq[\s/Mfldk'k. dkjmn;

ijCkjuk; a|fIikak= YfjfISa B*Sxlmk
dgkn sv$nsa

ijCkjuk; a|fIikak= YfjfISa B*Sxlmk
dgkn sv$nsa

ijCkjuk; a|fIikak= YfjfISa d{euk!luj
B*Sxlmk dgkn sv$nsa

rJ tS')k; ijCkjuk; a|fIikak=irldk'k

rJ tS')k; ijCkjuk; a|fIikak=irldk'k

rJ tS')k; ijCkjuk; a|fIikak=irk;
rjsRy fjgkrla; ilq[\s/Mfk; :dk'k

B*xksm dG\lSi rjr)k c[fkfj

B*xksm dG\lSi rjr)k c[fkfj

tS')k; B*X)k= CgnikSa rjr)k
c[fkfj. ~lsyd[SalG

cIGc[Frlu B*xksm ejflSi -- --- --

d{e rjy ayjuSa rjr)k calPlr; -- ---
ijCIlc Yealn;

cG%Cd[fjuk= ejfliluj :dlC\jSRyuk;
>oajukSmuk; dlns/mk'iuk; dlns/ml\
iukalu cdh\jSRyuk; c{<[mlilu cfU
]dsspi\jH B*X ijCIcj)k'k.
16
sspi\jsRy ]dekYfrk; cG% Shld*X)k;
aks ejflijH rj'[ wrj&irk;, YedlC\jH
rj'k= YedlCik;, cfUsspi\jH rj'k=
cfUsspiik;, wrj&irk; c{<[mju#l\irk;,
clgl;C\jH ejflijSrlm[ Q'lujgj)k'irk;,
f'lH cdhik; rjG+j)s/Mirk;, ark<Uglu
B*X)k; B*xksm gu[)k; Si!j fjgk
ij<[mYedlg; cIG\jH rj'jy*j ijCk
yo|lulH sspialflilu ijCk drUd ayjulajH
rj'k; CgJgjuluj\JG'k, ark<Urluj seljSulc[
ejhlS\lcjsRy pjic*xjH B*X)k Si!j
dkgjCjH fyu[)s/M[, d<[mfurk>ij&[ agj&[
Lm)s/M[ ao'l; pjic; KujGs\qkS'[ cIG
\jSh)k dSgyj fsRy ejflijsRy ih\k
>lz\jgj)k'irk;, wJirk=iSguk; agj&iSguk;
ijPj/lR fsRy ihju a|fIS\lsm Trjuk;
igkilrjgj)k'irk;, fsRy glwU\jr[ Liclr
aj#l\irkaluj SuCkaCj|l :u ]d
dG\lijhk; B*X ijCIcj)k'k.
cdhS\uk; wJij/j)k' dG\lik; ejflijH
rj'[ ekys/M[ ejflijSrlmk; ekYfSrlmk; dosm
ij)s/Mk c[fkfj)s/mk'irk; rj~julgk;
C[hJ|lgk; akDljg; c;clgj&irkalu wJirk;
ijCkjukak= ]d yo|lujhk;, dlSflhjdik;
C[ssh|jdikalu ]d ijCk c>ujhk; B*X
ijCIcj)k'k.
eleSalvr\jr[ alSalpJc Q'kalYfsa K=k t'k
B*X ]k ey[ agj&k Seluigksm KujG/jrk;
igkilrjgj)k' Shld\jsh ekfju wJirkaluj
B*X Srl)j/lG)k'k. :+JR

~lsyd[SalG. c[fOsaR dlShlc[ dkyjSuhlujSlR.

Poe YelGr----
17
fj(xlq[v glYfj

dOal

Ky)aj#l\ KnGik=irlu tsRy dG\lSi,
rjsRy KnG&su c[SflYf; svu[ilrlujM[ ele
akqkdhjH rj'[ B*xksm Ky)s\ KnG\
nsa. agnaj#l\ wJirk=isr, rjsRy dgkn
su B*X ij/lrlujM[, agn\jSRyuk; rlC
\jSRyuk; Ky)\jH rj'[ B*xksm agns\
wJij/j)nsa. ejflik; ekYfrk; egjCk yo|l
uksa, cIG\jhk; >oajujhk; c[fkfj)s/Mirk;
ilq[\s/Mirk; rJ :dulH rjs' c[fkfj)k
'iglu cIGJu alhlDalgksm a|fIak= doM*
Sxlsml'j&[ ijCkjSulmk domj TS/lqk; t#l
u[S/lqk; tS'u[)k; rjs' c[fkfj&[ ekdq[\k
ilR B*sx SulzUgl)nsa. :+JR

113, 119 117 c(JG\r*X

~lsyd[SalG: glYfj dlh*xjH dG\lijsRy
>ir\jH rjH)k'igluj, dG\lijsRy cdh
plclgksa, dG\lijsr c[fkfj/jR.

~lsyd[SalG: rj*X Ckc[FhS\)[ rj*xksm
ssddsx KuG\j dG\lijsr c[fkfj/jR

:dlCS\uk; >oajSuuk; c{<[mj& dG\li[,
sc|jSulrjH rj'[ rjs' LrkYz|j)k;

dG\lSi tsRy c[fkfj rjsRy aklsd
YeSiCj)sM, rjsRy ivr\lH ts'
gj)nsa. tsRy LSe rjsRy aklsd
YeSiCj)kduk;, rjsRy ivr\lH ts' gj
)kduk; sv$nsa.
18
tsRy rli[ rjsRy ivr; K&gj)k;, ts'lH
rjsRy dh[erdsx#l; rJfjSulmk domjui
uldk'k.

rjsRy dh[erdX rJ ts' eAj/j)kSlX,
tsRy LPg*X rjsRy c[fkfjdsx K&gj)k;.
BlR rjsRy dh[erdxjH T<[ms/MfjrlH,
rjsRy ssd ts' c|luj)k;.

tsRy :f[ali[ rjsRy gu[)lujM[
dl\jgk'k, rjsRy SipYealn\jH BlR
PUlrj&k, tsRy :f[ali[ wJij&[ rjs'
c[fkfj)kduk;, rjsRy rUluijPj ts'
c|luj)kduk; sv$k;.

dlnlsfSelu :mkSelsh BlR sfjS/luj.
rjsRy >{fUsr LSrI<j)nsa, ts'lH
BlR rjsRy dh[erdX Q'k; ay'j#.

cdh wlfjdxkSa dG\lijsr c[fkfj/jR.
cdh wr*xkSa Lisr c[fkfj/jR.
ts'lH LisRy d{e r+ksmSaH
~hs/Mjgj)k'k. LiR cfUalujM[ tS'u[)k;
dG\lildk'k.

sspisa c[fkfj rjr)[ SulzUaldk'k. ~lsyd[SalG.

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; QHaJrlaJR

trjSulsrl

KmSulrl; rlFl rjR SYC<[Afsu)JG\j/lR
amjul; rjYpujH rj-s's'suqkS'H/j)nsa

Qgkrlxk; rjYp-u[)aSgl\lglaJyuGSelH
rjs' c[Sr|rjSP dJG\j/lR BlsrqkS'k

QlGS\R BlrjgijH iU; Ck; fjgkrla;
rjs' c[Sr|rjSP dJG\j/lR BlsrqkS'k

19
amjsuSrU SdMj-Mk\gagkxj dlS/lSr
dlgknU\lshR eleaSC<; Sel)nsa

sCaioR>ir\jH elejrjuksm ejqSel)juSelH
KmSulrl; rlFl tR ejquk; Sel)Jmnsa

rlFl rjR CgSn a{fglSulgl; plclG-
S)SdnaJ c>ujH SahoyjCjShajhkSalG+.

~lsyd[SalG

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; QHaJrlaJR

dlnlrJSylG SdqkSlX aNaurlpl; fR-
ssddxjH rjs'-ulSZl<j/o c[fkfj rlFl

dkyjSuhlujSlR, dkyjSuhlujSlR, dkyjSuhlujSlR.

Q'l; dOal

:S~ld[ c~[Sil

epijdSxyk; egjCk-s)slgkrla; BlRrHdk;
sspi\jR alfl-if[>kf coG
:;zU\lhJShlds\ ]HS/lsrSuH)k; cIG;


dkyjSuhlujSlR, dkyjSuhlujSlR, dkyjSuhl
ujSlR, B*xksm dG\lSi, B*Sxlmk dgkn
sv$nsa, dG\lSi, d{euk!luj B*Sxlmk dgkn
sv$nsa, dG\lSi, K\gagkxjsvu[f[ B*Sxlmk
dgkn sv$nsa, B*xksm dG\lSi rjr)k c[fkfj,
B*xksm dG\lSi rjr)k c[fkfj, tS'u[)k;
B*X)k= CgnikSa rjr)k c[fkfj. ~lsyd[SalG.

SdlShl

doS)lSul

>oefj pliJpjrk ckfulu[ wlf; svu[Sflxl;
ayjulaldk; pjiUgF; gdsrSuj
c;clgj)k;-akDvYd*sxqk;
gFaJJ&lR-pGCdsrc-)JSuH
20
dG\lSi c[fkfjsuS'i; ilq[\j/lmJmk;
ayjulaldk; gFaS#l elg; a|rJu;
|lSh - fHYelGr Cgn; ~lsyd[SalG
Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; --- |l-

iluk; rlik; salqjuksaqk; alrisg#lgk;
>lzU; >lzUlG|fuk= ayjuajSrdsM
egjSfl<\jR rHdfjgk!lu
ilq[ijR iuhl; ayjul; >lzUifj
akMkdxl; vYd*sxqk; Sfglu[ fJG'khdjR
gdsr f'kpg\jH ]SlX >lzUifj
|l-- fHYelGr Cgn;

salyjSulylS|; SasshR KOilplSyR

S~lioscl

PSrU rjR YelGrSaisM B*sxlsml'j-
&Gr SdMjSMdJmsM eknU; rlFR

c;>l<j/lsrs' ijxj&k elirdrU
alrUf dl/lrlCk> vgjf; YCj&Jml;
g!l; ilrjR amjujH elG\lR cIGlPJCR
>oajujhSlmr[Pf rJ)lrixjhkpj&lR

elis/SMlX sspickfR fR alfliluj
pkG^hShld; gjfaldlR cS\dj
cIGejflijR rjSe\lhixl; rOd
elqkhds\ stCIgU\jR >lwral)j

Qfkalc; rjs'SuSlX fR YelGrulH
sspilf[awsr Sdle\jR pn[s!lqjilS)n;.

dG\lijsRy ~|kalr; --- ---- Sew[ 14


g!l; dOal

td[S~l

21
a'jfjsh a'lsg siS'lG rj*X iJglG
aoG&suqk; ilX dogjiulh#
iJgU; rjyuk; c[hJ~lulH el<ln[}fsu
SflH/j&lR


dkyjSuhlujSlR, dkyjSuhlujSlR, dkyjSuhl
ujSlR, B*xksm dG\lSi, B*Sxlmk dgkn
sv$nsa, dG\lSi, d{euk!luj B*Sxlmk dgkn
sv$nsa, dG\lSi, K\gagkxjsvu[f[ B*Sxlmk
dgkn sv$nsa, B*xksm dG\lSi rjr)k c[fkfj,
B*xksm dG\lSi rjr)k c[fkfj, tS'u[)k;
B*X)k= CgnikSa rjr)k c[fkfj. ~lsyd[SalG.


SdlShl

doS)lSul

pGCd epij)kyijmal; SalCsu rlSalG/o
C[hJ|zn\jR fhulxl; CJSalsrukafkSelH
rJfjYejusg QlG/lR Sylal)lG-
s)qkfju Cjh[ej eOShlcjsrukSalG/o
eoGarslmk sspis\-uiglglPj&k
fHYelGrulH r+ksmSaH d{euk!ldsM
|l--fH YelGr Cgn;

~lsyd[SalG Ck~S|l--- sar[Qlh; ----|l--

cSfUlHSZl<d Sul|'lR tc[Sf/lSrlc[
KHd{<[mR SfSilSplSylc[ zJiykzJc[ c|pl
SYC<[A>mlG cGJc[ ~lS)lck;
alG dkyjulS)lc[ alfl uohj\j
]qlf[awsglmk ilq[ijuhk; alflil; C[aorj
rlH/fk rjG+h c|SplG cIJd{frl; Sfl+l
|lfHYelGr Cgn;. salyjSul---

S~lioscl

T<[mlG fR YelGrulH
22
dG\lSi d{e sv$nsa
fR YelGrulH ulvrulH
LRelf[al)xjhk!ld




rjR i{\l; yo|lulH
svlS'lgl;rj~jC[hJ|lG
c[Sr|lH a{fgl; c|SplG
YelGj)k; d{e svS$n;

dG\lij'j<[m; svu[SflG
rjG+hsg YelGj&jmkijR
B*xjH rj'k; rJ*JmlR
Sdle\j'mjuk; pn[!k;


T<[mlG fR YelGrulH
dG\lSi d{e sv$nsa
fR YelGrulH ulvrulH
LRelf[al)xjhk!ld

dOal


ao'l; dOal

td[S~l

ejRilfjH)hjgkS'i; CJSalR elg; SdSnlfj
zkgkSi BlR Cj<UR ilfjH fky'lhk;
cIG\lS)lH ssdijSMR elgk; ilrk; Sdqk'k


dkyjSuhlujSlR, dkyjSuhlujSlR, dkyjSuhl
ujSlR, B*xksm dG\lSi, B*Sxlmk dgkn
sv$nsa, dG\lSi, d{euk!luj B*Sxlmk dgkn
sv$nsa, dG\lSi, K\gagkxj svu[f[ B*Sxlmk
dgkn sv$nsa, B*xksm dG\lSi rjr)k c[fkfj,
B*xksm dG\lSi rjr)k c[fkfj, tS'u[)k;
B*X)k= CgnikSa rjr)k c[fkfj. ~lsyd[SalG.
SdlShl
23
doS)lSul

sef[Szlsal: ilq[\k; rjs' plclG |lShhk$l

sspilf[awsr rlajgijH c[SflYf; svS$n;
dG\li[ igks''lgi; glYfjujhk!ldk;
rJfjYejugk; rj~j C[hJ|lgk;
c|Splgk; i'jmksafjSgH/lR
cSl<\jR aniyujH cdhgkaS*yJ-
Mkujgk; glwUafk; Srmj c[fkfj elmk; ror;
|l-- dG\lSi c[SflYf;

~lsyd[SalG Ck~S|l--- sar[Qlh; ---- |l--


tqkS'lr'mkglijH pliJpkmSulR fR
:C[vgU; rjyuk; rUlu\JG/kdsx ilq[\lR
aJsf d!lR L;~gijgjij(H
Y>an; sv$k; SfSwlSzlx*X
t*k; egacalPlr; elgjH d!S/lX
pliJpH>kfegfYR dG\lSi rjs'
|lc[fkfjulH dJG\j&k. salyjSul-

S~lioscl


ele; svu[SflSgl - mlYpfukS=lsr
LRek!ldnSa - rjR ijPj pjic\jH

:G\lG ilrjH - akMk'k d{elShl
drjSilmGrdX - )k\gagkxnsa

ilrirl; flfl - ulvj)k'mjulG
TO CkYCo<suSu lGYpf Sfl'nsa

ilriG f'JCl - alriG fR zfjsu
TO CkYCo<suSu - lGYpf SflS'n;


24
|lShhk$l, |lShhk$l, |lShhk$l, sspisa
rjr)[ c[fkfj, |lShhk$l, |lShhk$l,
|lShhk$l, sspisa rjr)[ c[fkfj, |lShhk$l,
|lShhk$l, |lShhk$l, sspisa rjr)[ c[fkfj,

dgknuk= sspisa, rjsRy dgknulH B*
Sxlmk dgkn sv$nsa,

rl; sspi\jsRy a)xluj\JgkilR, wJij&jgk'
S/lX rs+ eAj/j&iglu, r+ksm ejfl)lsg
dkG~lrdxjhk;, YelGrdxjhk; rl; QlG)n;.
Lqjij#l\ Shldalu cIGglwU\jH
rjfjallSglmk; eknUillSglmk; dosm,
sspiekYfR Lisg :CIcj/j)k;. dG\lSi,
d{esvu[fk B*sx c|luj)nsa.

(hoS)lc[ 1: 46-55)

ayjul; eysfs'lH, tsRy Sp|j dG\l
ijsr ekdq[\k'k, tsRy :f[ali[ ts' wJij
/j)k'irlu sspi\jH cSl<j&k, ts'lH
LiR fsRy plcjuksm flq[asu Srl)j)!jgj
)k'k. d!lhk; Tfk akfH cdh i;C*xk;
trj)k >lzU; fgk;.

ts'lH Cd[fjalrk; egjCkrk; :uiR,
ihju dlgU*X t(H YeiG\j&jgj)k'k.
LisRy dgkn Lisr >us/mk'igksmSaH fh
akydxluk; i;C*xluk; K!ldk'k.

LiR fsRy >kw; sdl![ wu; K!l)j. |{pu
ijvlg\jH L|(lgjdxluisg Vj'j/j&k. LiR
~hillsg cj;|lcr*xjH rj'[ ayj&jmkduk;,
flq[auk=isg KuG\kduk; svu[fk.

LiR ijC/k=isg rRadXsdl![ c;eoGgl
)kduk; c'lsg iUGaluj Luu[)kduk;
25
svu[fk, LiR fsRy plcrlu TYclSuhjsr
c|luj)kduk;, r+ksm ejfl)lglu
LY~l|laj Srlmk;, LisRy cfjSulmk;
c;clgj& Yedlg; tS')k; fsRy dgknsu
QlG)kduk; svu[fk.

~lsyd[SalG Ck~S|l--- sar[Qlh; ---- --

Lrg; Liclr; rHdjujgj)k' alikGS~ldxjH rj'[
Lflfk pjicS\u[)k=f[ svl#n;
alikGS~l

133-l; c(JG\r;

cS|lpglG Qs\lgkaj&[ icj)k'f[, tYf
ruk;, tYf cOgUikaldk'k.

Lf[ L|SglsRy fhujShk;, LisRy
L(juksm srjRSaH iJnk djm)k' flmjulu
LisRy flmjujShk;, Qhj)k' ssfh;
Selshuk;, sc|jSulR ahSaH selqjuk',
s|GS+lR akSelshuk; :dk'k

ts'lH Lijsm dG\li[ tS'u[)k;
LrkYz|S\uk; wJisruk; dh[/j&k.

sspisa rjr)[ c[fkfj SulzUaldk'k. ~lsyd[SalG

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; QHaJrlaJR

trjSulSrl

sspialflijr[ QlG+uk;, Lixksm YelGrulH
rak)k c|lu*xk; K!ldsM.

rjfjallG)[ QlG+uk;, Ligksm YelGrdxlH
rak)k c|lu*xk; K!ldsM.

pJGZpGCjalgkSmuk;, C[hJ|lgkSmuk;, c|Spl
gkSmuk;, YelGr, rak)[ SdlMulujgj)sM.

26
dG\lSi, rjsRy c|Splgksm fkyakD\jrk;,
rjsRy c[Sr|jflgksm domlg*X)k;, B*sx
SulzUgl)nsa..

puuk=irk;, dgkn rjyjgj)k'irkalukS=l
Si, rjsRy rUlu ijc[flgpjic\jH, B*Sxlmk
dgkn sv$nsa.

fs' ijxj)k' elejdxjHrj'[ fsRy dgknsu
ijSglPj)l\iR, ilq[fs/Mirldk'k.

~lsyd[SalG Ck~S|l---

dG\lSi, ijCIlcak= c>uksm a)X)[, r#
QlG+ K!l)nsa,

sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; QHaJrlaJR

rjsRy SYC<[mf Kpj)k' pjic\jH, LiG
rjsRy ih\k >lz\k rjH)kalyldnsa.

aslgk trjSulsrl

drUdulu sspialflSi, t#l)lh\k;, t#l
Srg\k; rjsRy YelGr B*X)[ SdlMulujgj
)nsa.

dG\lSi, t#lrlqjdujhk;, B*X)luj
sdnjdX iu[)k' pk<[msr, rjsRy egjCkl
gksm YelGrulH, B*xjH rj'[ aluj&k
dxunsa.

B*xksm dG\lilu SuCk aCj|l, rjsRy
c[hJ~l B*X)[ SdlMulujgj)kduk;,
Lfjrd\[ B*X ayu[)s/mkduk; sv$nsa.

ivralu SuCk fkglSr, wJiSrlmjgj)k'isg
rjsRy c[hJ~lulH dl\ksdl=kduk;, agj&k
Seluisg rjsRy dgknulH eknUs/mk\kduk;
sv$nsa.

27
rl; wJiSrlmjgj)k' rlX Qs)uk;,
t#lu[S/lqk; ejflijSruk;, ekYfSruk;, ijCk
yo|lSuuk; c[fkfj&k ij&k a|fIs/mk\n;.

]ik; dgknuk=irlu B*xksm sspiSa, rJ
tqks'=k' pjic\jH rjsRy ih\k >lz\k
B*sx rjyk\nsa.

TO cau\[ rjr)[ c[fkfj elmkilR, B*sx
rJ SulzUgl)jujgj)sdl![, rjsRy glwU;
Lrk>ij/lrk; B*sx SulzUgl)nsa.

B*xksm agn\jSRyuk;, wJiSRyuk; rlFrlu
dG\lSi, rjsRy d{e B*xksmSaH K!luj
B*xksmuk;, B*xksm agj&k SeluigkSmuk;
:f[al)xjRSaH dgkn sv$nsa.

dG\lSi d{e svu[fk c|luj)nsa

148, 149, 150 c(JG\r*X.

Ky*juisg rj*X KnGs'qkS'[ c[fkfj/jR,
:dlC\jH rj'[ dG\lijsr c[fkfj/jR, K'f
*xjH Lisr c[fkfj/jR.

LisRy cdh pkflgkSa Lisr c[fkfj/jR,
LisRy cdhsscrU*xkSa Lisr c[fkfj/jR.

:pjfU vYlsg Lisr c[fkfj/jR, YedlCak=
cdh rYf*xksa, Lisr c[fkfj/jR. :dlC
*xksm :dlC*xk;, :dlC*X)[ aJsfuk=
si=*xkSa, Lisr c[fkfj/jR. Li
dG\lijsr c[fkfj)sM.

ts'lH LiR eyk, Li K!luj. LiR
dH/j&k, Li c{<[mj)s/Mk. LiR Lisu
tS')kaluj c[Fjgs/mk\j, LiR Qgk rjua;
rjC[vuj&k Lf[ Lqjuk'fka#.

28
>oajujH rj'[ a|lcG/*xk;, t#l :q*xk;,
Lz[rjuk;, dHaquk;, |jaik;, Ky& si=ik;,
LisRy ivr Yedlg; YeiG\j)k' dlkdxk;
sdlmk(lkdxksa, dG\lijsr c[fkfj/jR.

eG%f*xk;, cdh dk'kdxk;, Ehi{*xk;,
cdh dlgjdjhkdxk;, a{z*xk;, cdh d'kdlhj
dxk;, Tqwk)xk;, ejdxk; eyidxkSa,
dG\lijsr c[fkfj/jR.

>oajujsh glwl)lgk;, cdh wr*xk;, >oajujsh
Ye>k)lgk; cdh rUlulPjelgk;, CjCk)xk;
drUdalgk;, i{lgk; ukil)xk;, dG\lijsRy
rlas\ c[fkfj)sM.

ts'lH LisRy rla; alYf; ihjufldk'k.
LisRy a|fI; >oajujhk; :dlC\jhkak![.
LiR fsRy wr\jsRy sdlk;, fsRy cdh
rjfjallG)k;, frj)mk\ cI; wralu
ujYclSuH a)X)k; a|fIik; KuG\k'k.

dG\lijr[ Qgk ekfju elMk;, rJfjallgksm c>
ujH LisRy c[fkfjuk; elmkijR, ujYclSuH
fsRy Yc<[mlijH cSl<j)kduk;, sc|jSul
sRy ekYflG f*xksm glwlijH :rj)kduk;
sv$sM.

LiG f/kdxlhk;, vfkg\/kdxlhk; LisRy
rlas\ c[fkfj)kduk;, iJndxlH Lir[
elmkduk; sv$sM. ts'lH dG\li[ fsRy
wr\jH T<[ms/mk'k. LiR pgjYplG)[ g
sdlmk)kduk; sv$k'k.

rJfjallG ~|kalr\jH ~hs/mk;. LiG f*xk
sm dMjhkdxjSH Lisr c[fkfj)kduk;, f*
xksm dn[A*X sdl![ sspis\ ekdq[\kduk;
sv$k;.
29

ekywlfjdX)k YefjYdjuuk;, wr*X)k Clc
ruk; sdlmk/lrk;, Ligksm glwl)lsg :hl\k
dX sdl!k;, Ligksm alrUlsg Tgkkv*h
dX sdl!k ~r[Pj/lrk;, tqkfs/Mjgj)k' rUlu
ijPj LigksmSaH rm\kilrk;, LisRy cdh
rJfjallG)k; a|fI; K!ldkilrk;, Ligksm
ssddxjH Tgkakr ilxk![.

dG\lijsr LisRy Ckc[Fh\[ c[fkfj/jR,
LisRy Cd[fjuksm :dlC\MjH Lisr
c[fkfj/jR.

LisRy i#>fI\jH Lisr c[fkfj/jR.
LisRy SYC<[Afuksm ~|kfI\jH Lisr
c[fkfj/jR. sdljsRy C~[p\lH Lisr
c[fkfj/jR. f;~kgkdxlhk; ijndxlhk; Lisr
c[fkfj/jR.

f/kdxlhk; vfkg\/kdxlhk; Lisr c[fkfj/jR.
alPkgUak= djdxlH Lisr c[fkfj/jR. rlp
ak= ssd\lx*xlH Lisr c[fkfj/jR. C~[p
\lhk; :G/kijxjulhk; Lisr c[fkfj/jR. t#l
CIlcik; dG\lijsr c[fkfj)sM.

cdh wlfjdxkSa dG\lijsr c[fkfj/jR. cdh
wr*xksa Lisr c[fkfj/jR. ts'lH
LisRy d{e r+ksmSaH ~hs/Mjgj)k'k. LiR
cfUalujM[ tS')k; dG\lildk'k.

sspisa c[fkfj rjr)[ SulzUaldk'k. ~lsyd[SalG

~lsyd[SalG Ck~S|l--- sar[Qlh; ---- --

YfjfI\jrk c[fkfj, YfjfI\jrk c[fkfj, c[fkfj)
s/Mfk;, Kn[aulufk;, :pjuk; Likaj#l\ fkalu
YfjfIs\ B*X c[fkfj)k'k. sspisa t#lSrg\k;
c[fkfj rjr)[ SulzUaldk'k.


30
dk)jhjSulR

rJfjalR erSelsh fxjG\jmksa - |l-
ixgkaiR sh~SrlR dlgdjHSelH
i{fujhkaiG fxjgjMk fq&jmksa - |l
iGj)kaiG)k fk<[mj ek<[mjdxk;. ~lsyd[SalG

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; QHaJrlaJR

QgkSelhj*k; SalG Sfl+l
KS!Sahk; rjS'lG+
KfdnSa rjR YelGr rjR
QlG+su ~|kalrjS&l)lu[. c[fOsaR -- -
-
SdlShl

doS)lSul

alGS\l+lfR segk'lxj-s's' ijxj&kmSulR
SelulShlijr SeldllH >JfjsurjS)yk;
Selsu'lshR ele*sxSulG)k;
|l Seldlu[djH BlR siykarURflR
sspickfsRy ijhlifjsh rjnsaR dmsa#l;
iJMk; dG\lSi c[fkfjsu-'lGs/lmk BlRelmk;
|l-- fH YelGr Cgn;

~lsyd[SalG Ck~S|l--- |lShhk$l


>lzU; fjgkc> alGS\l+l Srgk'S*u[)lu[
dG\ligkxjufl; >lzU; rj(hnS#l
elqkhds\ ijMj| aCj|lfR
c[Sr|s\ ssd-s)lS!lR rJ PrUR
cIG\jH ClCIf wJiR i'idlCjs)-
'kmSulrgkxk; rlp; rJ SdX)kSlX PrUR
|l-- rjR YelGr Cgn;

salyjSulylS|;----

S~likscl
31

TOCl rlFl igjd fkn/lR ijxjdoMk'k
YelGr SdMjMlf[al)X SaH d{esvS$n;

sspi\jR iR ijc[auvgjf; dJG\j&JmlR
a'R pliJp'mkglijH SvshlmknG'lR
pliJpjR c(JG\ralf[aSYegjfrluj
S~lPw[Blrj-uj'mkglijH elmkd rJuk;

rJ edH rlFl Blrfjrlsh SCl>jS)n;
rjR d{e dlnlsr'ksm ajqjdXS)dkd pJe[fj
hOdjd alG; d<[m/lmlH c(meoG;
rJ edhS#l rj'jHrmS/lrjmykduj#

Spil Spil K\gagkxj)lgknU; sv-
u[SfdJSmn; arkwlf[al)X)rkfle; rJ

alhlDalgksm c[fkfj/[

LfUk'f*xjH cIGJu alhlDalG c[fkfj
)k'fkSelsh, ~h|jrgk; aNaugkalu B*xk;
c[fkfj)k'k.

t#l)lh\k;, t#l cau\k; Kug*xjH sspi
\jrk c[fkfjuk;, >oajujH calPlrik;, rjg/k;,
ark<U a)X)[ r# Cgnik; K!ldsM.

B*X rjs' c[fkfj)kduk;, ilq[\kduk;,
ij)kduk; sv$k'k, c[fkfjuksm C~[p; rjr)[
B*X dSgk'k.

cG%Cd[fjuk= ejflik;, cIGJu glwlik;,
Yc{<[mlikalujgj)k' sspialu dG\lSi
rjS'uk;, SuCkaCj|lulu ]dekYfrldk'
sspialu dG\lSi, ijCkyo|lSulmk dosm
rjs'uk;, rjsRy c[fkfjuksm ihj/; rjaj\;
B*X c[SflYf; sv$k'k.

32
ejflijsRy ekYfrk;, ivrik;, Shld\jsRy
eles\ i|j)k'irk;, i|j&irkalu sspi
\jsRy dklmlu dG\lSi, B*Sxlmk dgkn
sv$nsa.

Shld\jsRy eles\ i|j)k'irk;, i|j&irk
alukS=lSi, rjsRy svij vluj&[ B*xksm
LSe ssds)l=nsa.

ejflijsRy ih\k>lz\[ a|fIS\lsm Tgj)k'
iSr, puSfl'j B*Sxlm[ dgkn sv$nsa.

ts'lH rJ alYf; egjCkrldk'k, ijCk
yo|lSulmkdosm, SuCkaCj|lulu rJ alYf;, ejfl
ilu sspi\jsRy a|fI\jr[, rjfUaluj dG\iU
ak=irkaldk'k.

t#l)lh\k; B*X wJiSrlmjgj)k' pjic*
sxls)uk;, rjs' B*X ilq[\kduk;, tS')k;
ilq[\s/Mfk;, rjfUfuk=fkalu rjsRy egjCk
fjgkrlas\ c[fkfj)kduk; sv$k;.

B*xksm ejfl)lgksm sspialu cG%Cd[fj
uk= dG\lSi, rJ ilq[\s/Mirldk'k, rjsRy
fjgkrla; a|fIak=fk;, rJ tS')k; a|fI
*xjH Yel~hUak=irkaldk'k.

c[fkfj rjr)[ SulzUaldk'k, a|fI; rjr)[
ukd[faldk'k, cdh\jSRyuk; sspiik;, cfU
\jsRy ejflikaluiSr, rjr)k; ]d ekYfrk;,
wJirk= ijCk yo|lu[)k;, TS/lqk; t#lca
u\k;, tS')k; ekdq[v SvG&uldk'k. :+JR


SalylSrCk aCj|l, rjsRy dgknuksm ilfjH
B*xksm akD*xksm Srsg rJ Lmu[)gksf.
dG\lSi B*X elejdxldk'k t'k B*X ]k
eyuk'k. B*Sxlmk dgkn sv$nsa. dG\lSi
33
rjsRy agn\lH B*xksm agn; alu[)
s/mkilrlujM[ rjsRy c[Sr|; rjsRy
c[Flr\krj'[ B*xksm e)Sh)[ rjs' Ty)j
s)l!k i'k. B*Sxlm[ dgkn sv$nsa.


dOal


fj(xlq[v Ye>lf rac[)lg;

dOal

Yelg;> YelGr

Ye>lf\jsRy Yc{<[mlik; Lr[Pdlgs\ aluj&k
dx[ Yc{<[mjdX)[ YedlC; rHdj cSl<j/j
)k'irkalu dG\lSi, B*xjH egjeldfuk=
rmemjdX c{<[mj&[ elelr[Pdlgs\ B*xjH
rj'[ eoGaluj rJ)j)xunsa. B*xksm
dG\lik; rjfU sspiikSa, rjsRy d{euksm
a|rJu djgn*xlH B*sx YeSCl>j/j&[
cSl<j/j)kduk; sv$nsa. SalylR ilShl--

sspisa, rjsRy d{eujR Yedlg; tS'lmk
dgknsv$nsa. rjsRy dgknuksm ~|kfI
\jRYedlg; tsRy ele*sx aluj&kdxunsa.

tsRy LrUlu\jH rj'k ts' r'luj dqkdj,
tsRy ele*xjH rj'[ ts' simj/l)nsa.
ts'lH tsRy LfjYda*X BlR Lyjuk'k
tsRy ele*X tS/lqk; tsRy Srsg
Tgj)k'k.

rjr)k ijSglPaluj\s' BlR ele; svu[fk.
fjgkakjH fjdX BlR svu[fk. Lfk rjsRy
ivr\jH rJ rJfJdgj)s/mkduk;, rjsRy rUlu
ijPjdxjH rJ wuj)kduk; svu[ilrlujM[ fs'.
ts'lH LrUlu\jH BlR Kf[>ij&k. ele*
34
xjH tsRy alfli[ ts' zG>; Pgj)kduk;
svu[fk.

t'lH rJfjujH rJ T<[ms/Mk. rjsRy w[Blr
\jsRy g|cU*X ts' Lyjuj&k, rjsRy
Scl/lsdl![ tsRy SaH fxj)nsa, BlR
simj/l)s/mk;. LfjrlH ts' sin[aul)
nsa, |jaS\)lX BlR sin[auldk;.

rjsRy :rik; cSl<ik;sdl![ ts'
f{e[fjul)nsa. Jnfuk= tsRy Lc[Fj
dX cSl<j)k;. tsRy ele*xjH rj'[
rjsRy akD; fjgj&[, tsRy LfjYda*X
Qs)uk; aluj&k dxunsa.

sspisa, simj/k= |{pu; t'jH c{<[mj)nsa
c[Fjgfuk= rjsRy :f[alijsr tsRy K=jH
ekfk)nsa. rjsRy akjH rj'[ ts'
f=j)xugksf, rjsRy ijCklf[alijsr t'jH
rj'[ tmk)kduk; Lgksf.

t'lShl rjsRy :rik; guk; trj)k
fjgj&k fgnsa, a|fIak= rjsRy :f[ali[
ts' fl*kalyldnsa. LS/lX BlR
LfjYda)lsg rjsRy iqj eAj/j)k;, elejdX
rj(Sh)[ fjgjukduk; sv$k;.

tsRy guksm sspialu sspisa, gd[f\jH
rj'[ ts' gj)nsa. tsRy rli[ rjsRy
rJfjsu c[fkfj)k;. dG\lSi, tsRy LPg*X
trj)k fky)nsa, tsRy ilu[ rjsRy
c[fkfjdsx elmk;.

ts'lH ~hjdxjH rJ T<[ms/Mj#, S|la~hj
dxjH rJ rjg/lufkaj#. sspi\jsRy ~hjdX
flq[auk= :f[alildk'k. sspi; rkyk*ju
|{pus\ rjgcj)k'j#.
35
rjsRy T<[m\lH cJSulSrlmk r sv$nsa,
KOGC[ShajsRy afjhkdsx enjunsa. LS/lX
rJfj ~hjdxjhk; S|laulz*xjhk; rJ T<[ms/mk;.
LS/lX rjsRy ~hj eJA\jSH dlxdX
~hjuluj dSgyk;.
sspisa c[fkfj rjr)k SulzUaldk'k. ~lsyd[SalG.

dgknuk= sspisa rjsRy dgknulH B*Sxlmk
dgkn sv$nsa salyjSulylS|; ---
63-l c(JG\r;

tsRy sspisa, rJ tsRy sspialdk'k, BlR
rjr)luj dl\jgj)k;

pl|j&[ ig![ si=\jrluj :Yz|j)k' >oajsu
S/lsh tsRy :f[ali[ rjr)luj pl|j&jgj)'k
tsRy w}ik; rjr)kSi!j dl\jgj)k'k.

rjsRy ~hik; rjsRy ~|kalrik; dln[alR,
TYedlg; cfUalujM[ BlR rjs' Srl)j.

ts'lH rjsRy dgkn wJiSr)lX
r#fldk'k, tsRy LPg*X rjs' c[fkfj)k;

BlR wJiSrlmjgj)kSlX TYedlg; BlR rjs'
ilq[\kduk;, rjsRy rla\jH tsRy ssddX
KuG\kduk; sv$k;

tsRy :f[ali[ sdlqk/k; Sapk; sdls!'
Selsh ek<[mjuldk;, tsRy ilu[ c[fkfjuk=
LPg*X sdl![ rjs' c[fkfj)kduk; sv$k;

tsRy djm)SaH BlR rjs' QlG\k, glYfjdlh
*xjH BlR rjs' PUlrj)kduk; svu[fk.

ts'lH rJ trj)[ c|lu)lgrluj\JG'k,
rjsRy vjydkdxksm rjqhjH BlR ayu[)s/mk;

tsRy :f[ali[ rjs' ejRfkmG'k, rjsRy
ihfk ssd ts' fl*kduk; svu[fk

36
LiG tsRy :f[alijsr rCj/j/lR LSrI<j&k,
LiG >oajuksm :q*xjSh)[ YeSiCj)k;

LiG ilxjr[ ]H/j)s/mkduk;, dkykrgjdX)[
>naluj\Jgkduk; sv$k;. glwli[ sspi\jH
cSl<j)k;

Lisr sdl![ :nujmk' ]irk; ekdq[vuk
!ldk;, ts'lH LcfU; eyuk'igksm ilu[
Lmu[)s/mk;.

sspisa c[fkfj rjr)[ SulzUaldk'k. ~lsyd[SalG

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; QHaJrlaJR

iS'R ijS&R cIG a|lglwlSi rjR
cj;|lcr cijP; eleaSC<; Sel)nSa

ulvj)kS'R BlR r#iSr rjR dgknu[)lu[
dgknlclzgSa eleaSC<; Sel)nsa

pUkfjSu pUkfjfrul pUkfjujhS|l rjicjS/lSr
TgkX fJ!l\a|l pUkfjufjshs' icj/j)

LqhlGS'lgoqj rjR sixjilsh sfxjilG'k
clr*xkalu[ c[fkfjsuS')k; elmk'k

fle; elfdj BlR eo!S/lX eduj#lsf
rJ ssds)ls!s' d{eulH elea rHd

fjgksau[ gd[f\lH dmegj|lg; BlR Srmj
ts' YelnpSr elflx\jH f=gksf

rlFl rjR CgSn a{fglSulG)lu[ rHdnsa
a'jH c>ujfjhk; SahoyjCjShajhkSalG+

~lsyd[SalG: Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal-- -

dG\lSi,c[fkfjSf rjRc[fkfj ilrjhkaoqjujhk;
rjs' c[fkfjsvu[io ilrisgl/;
alrigk;.:+JR

113-l0 c(JG\r;
37

YedlC\jsRy Yc{<[mlijr[ c[fkfj. dG\lijsRy
>{fUlsg c[fkfj elmkijR. rj*X dG\lijsRy
rlas\ c[fkfj/jR

dG\lijsRy rla; :pjakfH tS')k;
ilq[\s/Mfldk'k

cogUsRy Kpu; akfH LfjsRy Lc[far;
isguk; dG\lijsRy rla; ihjufldk'k

dG\li[ cdh wlfjdX)k; Sahluj K'frk;
LisRy a|fI; :dlC*X)k aJsfukaldk'k

Kug\jH icj)kduk; :q\jH Srl)kduk;
sv$k' r+ksm dG\lijSrlm[ cp{CUR :dlC
\jhk; >oajujhk; :gk=k ?

LiR txjuisr wr\jsRy Ye>k)lSglmkdosm
TgkS\!fjr[ dk/ujH rj'[ KuG\k'k. LiR
a&juluisx a)xksm cSl<ak= alfliluj
>ir\jH icj)kalyl)kduk; sv$k'k.

sspisa c[fkfj rjr)[ SulzUaldk'k. ~lsyd[SalG

td[S~l

rlFl pofc[fkfj rlp\lH rjR c[fkfj elmlR
ekhgjujshs'uknGS\n;, rjs' ilq[\lsr'-
Pg*sxu*k fkyS'R sv$kd d{erlFlSpil

c[fOsaR dlShlc[---

SdlShl tsYflp[s~c[sa

sef[Szlsal: dG\lSi YelGr SdMgkX |lSh--

ssds)l=na|Sglrn&fkSelsh Poeajfk;
sdl!mjulG CkYCo<su rjrkiugjR ulvrSelH
dmhfjHuOrlsr'Selsh-drjukdplclgjsh'k;
~lsyd[SalG. Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal -- ---

t'k; c[fkfjrjR drjijrk drjSiyk; gdsr
38
tYfrjyjs'*k; dlnk'k rjR plr;
rjrkiuSglmk!luSdle; rjhijxjulHrJrj)juS#l

K'f cj;|crafjhk'frlu[ ilqkSlX
PrUf Srmju drUduksm amjujH hlxjfSr
c{<[mjujsh#l>lz\k; rjhrjG\nsa rjRClj

akXagsagjulsfgJfR rmkijH d!fkSelH
vjRaur+yjulajH icj&k CgJg; eo!k
LfjrlH>;zika)rUl YifakYpu[)k!luj#

cGS%Cl rjR Yejurj~julG fR YelGrulH
rjR ckijSC<dgl; C[hJ|lG fR ulvrulH
c{<[mujsh#l>lz\k; rjhrjG\nsa rjRClj

Shld; flfcS|lgG wlfjufk; fyilmk;
:sdukSejS&Ckijrlu[ agn; c[Sr|j&
c|Splsgcpldlh; c[agn;svu[ifkrS';

sixjikrjySlgJSCl rjR sixjilH dlnk'k
sixjiJumjulgDjhlPlgafl; sixjik; rJ
dlUlB*sx rJ flfR dfjSg SCl>j/js)'k;

|lS~hjR dklmk; Srl|jrksm dlq[vufk;
LY~l|l; fR ~hjuk; ssds)l! dG\lSi
Srlk;YelGruk; ssds)l!Relhmjulsgdl)

dG\lSi rjR gd[fCgJg*X ssds)l![
>d[fgfluj agjS&lG)gkxnsa rS#lG+
rjsRya|fIakpj)k;rlX rjH)naiGih>lz\[

salyjSul----


SdlShl

~[c/sylrkdlsp;

sef[Szlsal: c'gkazfjdxk; Qgk SelH

LY~|l; ~hj rHdjuSelH, ekhGSixujH rl;
YelGj&lH igkilrks=lgk ekhgjufjH dlnl;
39
aCj|lsu, Swlhj)lSg r#iSg cIGikaqjij#l-
\kujgk; Srmlsr\kijsrS'i; rS+lmiSrlfk;

~lsyd[SalG

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; QHaJrlaJR

c[fkfj r+X)lu[ ijPjrjhSu rjhsdl=k;YfjfI-
\j'lu[ c[fkfj r+ksm ele; Sel)k;-YfjfI\jrk
rjfU; c[fkfj cG%lPJCl rj'jH ijCIlc; sdl-
S!lrjgkxjRejmjujHseMJmlsf'k;Saik;rjRYe>ujH

rju r+X)lu[ rHdj flfRrlFsr, pliJpjR
ckfg-dsr S~f[hS|; KujgjR L/afk;,
SYe<drl; flfR iUR alflil; ayjul; PrU
Yejuul; c> cO>lzUifj c[SflYf; elmk'k

>lzU; ayjulajrk rHdk'khdjH fhakyukmrJx;
cIGlPjerksm fruRfR alflilufjrlH
Kpu; svu[flR ayjulajH drUlakYpu[)qjsiSrU
>ocIG*xjhs/gk'l-xlSZl<j)k'k

ejgkssipUsg Shld\jR rlhfjgkdxjH SYe<j/j-
S&i; r+ksm dG\lil; TOSCl dH/j&lR
pk<[mlf[azns\rJ)jR cODU;Sglzl\G)gkxjR
plr; djMju rHiga-S*djR plraflu[

cIGJSuykCSh;ekgjujH c|SpG duyjs&'S/lX
yo|l igSiHs/lmk dkCh; Svlpj&kg svu[flR
ilrjR aniyfR ckfsg ClUlSclpgsgigkijR
SrmjR cIGju; glwU; vjfal; wJijfik;

a|jfvgjYfR alGS\l+l >lzU; >lzUrjSP flfl
T|Shld\jR ahjrf sflMj-MjS#fk; rjs'
ej dnS) sdnjdsxlqj-mijh>u; rJ Srmj
rjS'lG+ujflSZl<j)k-'jgkShld*xjhk;

pkgjf; rjyuk; dkqjuJ'k; rlC\jR ahjrfuJ'k;
ekysa fj*jmkajgkxJ'k; rlFl gj), ijPj pjic-
40
\jH c|SplG wuadkm; SrmJmkSlX
c[fkfj elmnaiSglsml'j-&mjulG aniyujH

ckd{fjdsx YefjuS#lG\lH elejdxrkflejd-
xldlR BlrlzfrlsuS'i; dG\likgsvu[flR
rlFR ilfjH fkyS'k; elejdSx Cgn; SfmjR
eleju[)S$l a{fjigkilrkmSulrj#j<[m;

rCIgalaJukhd\jH rs+ sspilf[awgl)lR
KeSpCj& ejfl)sx rl; egjSvlSmlGS)n;
cIG crlfr glwU\jH rJfjeglgksm rjgujH
sspilf[awrlCIlcaiG-)hjSilmgkxsM

dk)jhjSulR

tRivr*sxrlFl YCjs&RPUlr;S~lPj), |l-
tRglwlilakmSulSr tsRydg&jH SdX)nsa

BlRekhgjujhslsmlgk*j\jgkakjH dln-
s/msn, |l-
fjujhj<[msaqlS\lrl; sspi; rJ. ~lsyd[SalG

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; QHaJrlaJR
td[S~l

cIGejflij'lf[awsg-dG\{|jf; elhjS/lsg
LisrsuS')k; rj*X c[SflYf; svu[fk
ekdq[\jmkijR. c[fOsaR -- --

SdlShl

saR :S~l

dl|xrlps\lmk dlh-\jYclSuH rlFl Spil
t'lG\k, uyjS|l pkG; elsm rjefj&k
Y>lfl)lsg dlh\k&\jH c[fkfj elmjmkijR
rjDjhwrs\lmkaDjShC-'lGYpf dlMjmkilR

~lsyd[SalG Ck~S|l---


41
:plajR cfjdxksm Sipruk; SglzikallR
ilrJs'\ju cIGJuR ssipUR c;c[fkfUR
dk<[Al\lGCkfuk; dkgkmlG dlq[vukagjsd-
svS'lX elejrjele\jR egj|lgikalG'k

salyjSulylS|;----

S~lioscl

dG\lSi rj'lGYpf rjyuk; ilfjH fky'J
YelGr SdMjMlf[al)xjhk!lSdn;

rlFl rj'lH edshS'ln; ijc[aueoG%;
BlR Ye>Srmj c[SflYf; elmlsh'jhkpj)
ts'uknG\JMJekhGdlh; rjs'ilq[\lR
rlXakqkiRrjR fjgkivr\jHrJS*n;BlR

Poe; Lnu[)lrlu[ is'\j Yelf:dlh;
c[SflYf; cG%; B*xkajS/lX LG/jS)n;
rjR ivr\lH rjYpl>lg; rJ*jS/luj
ulfrSuk; eles\ rJ rJ)JSmn;

cG%\j'k; Ye> rHdJmk; Ye>ul; rlFl
rjR d{e ilq[\lsrR S~lPs\ SCl>j/j)


dG\lSi, rjs' c[SflYf; sv$k'fk;,
K'falu rjsRy fjgkrla\jr[ c[fkfj
elmk'fk;, Ye>lf cau\[ rjsRy d{euk; glYfj
dlh*xjH rjsRy ijCIlcS\uk;
Lyjuj)k'fk; tYf r#fldk'k. dG\lSi,
Ye>lfcau\[ tsRy C~[p; rj SdXS)nsa.
Ye>lfcau\[ BlR Qgk)S\lsm rjr)[
dlns/mnsa. dG\lSi, rjsRy wrS\lmk
dgkn sv$nsa. dG\lSi, B*sx#ligkSmuk;
ele*X egj|gj&[ aj)nsa.
egjCkrlukS=lSi, rjsRy ihfk ssd
B*xksmSaH :icj/j&[ fjgkrla; rjaj\;
42
B*xksm eleSglz\jH rj'[ B*sx
ckDs/mk\nsa.
dOal

fj(xlq[v ao'l; anj

cIGejflSi rjRa)X)k\gagkSxn;
fknsvu[ilR SelgkS'lrlu[ flfR aj#
fjgkik=\lH B*sx rjG+j&k
aluj)gkSf fjgkik=S)mlH
elh&*sr cHYdjuulH fjgk|jfalGw[wj/lR
rjR dH/rdsxsuRrlFl CJhj/jS)n;
|l- d{esv$kd rlFl. ~lsyd[SalG

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSalh[Qlhl; QHaJrlaJR

LPjefjulzfrldkSlX akjgj fR Sfl/jH
wlYzfSulmIlrj)k; >{fUlG PrUG
akqkedH dosm LIlrjS&lsg
LirgsdMj CkYCo<j&Jmk;
wrdrjgk\k; ej)lu[ fruR Scij)k;
:CIlcYeprl; yo|l adkm; rjG+j)k;
|l- fhdxjhnjuj)k;. salyjSul----

S~likscl

TOCl rlFl igjd fkn/lR ijxjdoMk'k
YelGr SdMjMlf[al)XSaH d{e svS$n;

rlFl rjs' SiGseMdshS/ldgksf BlR
]kd f=s/SMlsrs' d{eulhk=jH
ts'/le; rjG`usalxjijH fSaH/j&k
w[BlrJ rJsuRSiprullR CkYCo<j)

|l pk<[mlf[alsis' ihsi&S$l iJq[\j
: sdnjrlFl selMjs&s' gjS)n;
SrGiqj sfjS/lSulgws\ r#jmul rJ
Zlfdrlal pk<[mrjH rj'k; gjS)n;

43
Spil Spil K\gagkxj)lgknU; sv-
u[SfdJSmn; arkwlf[al)X)rkfle; rJ

dOal
fj(xlq[v :yl;anj

dOal

sspi\jR wJilf[awsr ssddxjShj wra-SU
rjH/o ayjul;, :;zU\lhJ Shlds\ elhjS/lsr
elhoMk'k fHYelGr |l- rS+lmk dosm.

~lsyd[SalG. Ck~S|l----

c|Splsg rj*xksm c[agnpjr\jH >ocIG-
*xjhagkS'lR, pjiUlc[Fjdxksm iJgUs\ dJG\j-
)k'k-rj*sm YelGsus''k; |l- B*X-
)>u;. sar[Qlhl; ilplSal h[Qlh; QHaJrl+JR

~lS~hjshsugjfJ)kqjujH sv'kjdsx c;g-
js&lgk erjaJ-a{fsg\Jrgd\J'k; gj-
)sM clpj)naisglmkijH |l- ClCIfwJiR

salyjSulylS|; ---

S~lioScl

wrrJ egjCk YelGrulH rlFl
eknU; B*X)k; - ijzfG)k; rHd

ayjul+jR c[agn; - igpludald
fHYelGr B*X - )lf[alijrkSdlM

egjCk C[hJ| - rj~j c|Splsg
ulvj/jR d{esu - B*X)lu[ rj*X
rjR Cgsn a{fgl; - flf cS|lpggjH
svlgjunsa Salp - erjrJsgR rlFl

ckc[a{fj wrrj)k; - ijYCkfj cjG)k;
wJiR ijzfG)k; - SvGS/lsr c[SflYf;

44
wrrJ egjCk - YelGrulH rlFl
eknU; B*X)k; - ijzfG)k; rHd


rjlflik ijCklG---

SalG ScSiyjSulcjsRy alrjcl

rjs' Yecij& alflijSRyuk; cdh egjCkl
gkSmuk; YelGrulH, cI>li Yedlg; agnaj#l
\irk;, fsRy d{eulH ark<UiG;
akqkiSRyuk; wJirk; gu[)k; Si!j,
ijCkjuk; a|fIik; simj/kak= sspialflijH
rj'k S>p; domlsf ark<Urluj\Jgkduk;,
B*X)k Si!j dkgjCjH fyu[)s/mkduk;
svu[firluj, cIGJu ejflijsRy ]d ekYfrk;
ivrikalujgj)k' glwlilu tsRy dG\lSi,
rjs' BlR ekdq[\k;. fsRy agn\lH
B*xksm agns\ vijMjs)l'irluj ijCk
YfjfI\jH Qgkirk; fsRy ejflijSrlmk; wJirk;
ijCkjukak= yo|lSulmk; dosm Q'kSelsh
ij)s/Mk c[fkfj)s/mkirkalu B*xksm
aCj|l fkglsr, B*sx#ligkSmuk;SaH
dgkn sv$nsa.


dOal

ijCIlc Yealn; Sew[ 15

Poe YelGr






45
fj(xlq[v Qfl; anj


SdlShl

|ijshlhre[sCl


c[rlr;f'jHrjs'unjj| rjRsau[gd[f*X
ssds)lS!lglu[ rj'ksmCgSna{fglSulS)lG+,
>ocIG*xjShdnsa :f[al)X)lCIlcafk;
rlFl rHdnsa. ~lsyd[SalG

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; QHaJrlaJR

:plakmSulrlpl; rrrplajRwrdR,
flq[asulmlps\ cGCj&lR elflx\jH,
a{fjsurJ)jrjrS)dk; BlSrl|gjsu'gkxjufl;
ilz[plr; Selsh.

salyjSulylS|; SasshR KOilplSyR
S~lioScl

dgkn rjyisr - ekrgklr\jH
rj'ksm c{<[mjsurJ - ekfkfl)Jmnsa

rj'jH rjYpum - lzar; dl)k;
a{fgjH Cljun - S&dkd egj|lg;

rj'>su a{fsg - LY~l|lajc|ld[
ulS)ls~'jiG fR - amjujH elG/j)

i'irl; igkSilR - a{fsgSukS'lR
c[fkfsr'lG\Jmk; - saS$lmlf[alik;

dOal






46
svl%lq[v cr[PU

dOal

Yelg;> YelGr

dG\lSi rjs' BlR ijxj&kiS#l.-------(Sew[ 4)

td[S~l

rlFld{eulH svijvlujs&R ulvr SdMJmnsa
CkYCo<dxk;YelGruk;
YeJfjsulsmssds)l=nsa. c[fOsaR dlShlc[

sef[Szlsal: cIG\jhkaj*oqjujhk;

ssds)l=nsa a{fjsu ijh)jsulg|SglR fR
Poe\jrk caalu[ TO Poes\ukakmSulsr

~lsyd[SalG Ck~S|l--- sar[Qlh; ---- --
dlpJC[ dlpJ-sC'Jsy alhlDalG dJG\j-
)kS'lsr c[fkfj ihafjhagk; frul

sspi wrjYfj elir drUd ayjulSa
tRilu[ afjuldl rjR ekdqS ijigj/lR

sspi wrjYfj elir drUd ayjulSa
SYdlS~ pofgF; Selgl rjS'lmkeaj)lR.

rj*sxsu'k; rj~jC[hJ|l c|Splsg
QlG)k'k B*X rj*X fR YelGr Cgn;

tgjfJ/lh; iqj ilrlGs'lgk c|Spsg
YelGj/jR B*X ele)mhjH ak*lu[ilR

rlFR svl'lR SfyjR SfyjR elejdsx
anilxrksal\[ aniy f'jH duyjmkilR

rHdkd >lzU; rjR dgkSnlpu pjic\jH
rjs' dJG\j/lR egjCklgksm rjgujH

rjR igij(H rjsRy ih\lu[ rjG\nsa
rlFl YfjfIs\ ]k ey a{flsg. salyjSul

47
sef[SzlSal: tR glPjerl; rlFl

sdnjiqjurjC; Sal|*xjShu[)S$l SeldkS'R
KmSulR rlFl t'lf[alijrk dliH rjH)nsa
arkwc[Sr|j ejqdxjH rjs''lf[as\ dl\gkxj
d{eulH gj). ~lsyd[SalG.

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; QHaJrlaJR

rjlr\jrk c{<[mjS&lgl; cIGJulgk;
rj'ksm goe; rHdju rggk; rjs')JG\j/o
elgk; ilrk; dmhk; rjs')JG\j)k; rJuS#l
c{<[mlil; sspi;

:f[a&jydlH elyjunj|-pofR zY~jSuH
pjiUC[ShlS+l rHdjs&l'lR-ayjulSalSmi;
rlFR rj'jH-KmSulR rj'jhkpj)kaS|l
cdh wzf[-gdrl; sspi;.

Yelu; domju dqkdsr rjG+h-dSrU rJ ses-
'lSalcjR ckfSrClrj~julG\lR rjR vgjf;
alrilrlSul-g+rkSihl; sspis\ Yecij&k
elir dSrU rJ

elnjfh\jH elir c>su c[FlejS&lR PrUR
:Plg\jrk rj~jC[hJ|lG c|Spsg rjG\j
doMjSvGS\lgk aGf{dkh; glik; edhk;
fjgkc>ujH c[fkfj elmJmk'k.

c|SplSg, gdsr Yefj |fglu[ aCj|lfR
rUlulcrcijP; Poe; SelH rjnaG/jS&lSg,
>oajujsh*k;, eoGcalPlr; ekhglR, Kmui-
SrlmGj/jR rj*X

SflalC[hJ|l rJ rRalf{d Srl)kS'lGs)#l;
plSrlHckdrl; c\arJ'k; YCJulGw[wjS)S!lR
gl/dhk=, wlzgn; SrlGrsu-'jiulH
rjR claU; SrmsM.
48
sspickfIrj dlihkrjH)k; c> rJ >lzUifj
elflx\jR ilfjhkdX)j#o; rjR akjH
>j/lR rjR a)X)lu[ frkik; elr; svu[fj-
mkilR rjnikaiR rHdj

akd[fj)lu[rjRd{euksmilfjHakMk'jS/lX BlR
glalGsarj)k ijh)J pk<[mR fY\lH
elmlR ilu[)k;, rJ*lrmjdX)k; i$l, c[Sr|-
rjSP dlMkd dlgknU;

demfsegkdjmkakhdjhjgkMjH flfR fR dfjSg
sixjsiR ajqjdX)gkxJmnsa ilq[\lR rjR
d{esu, ekhgj ayk, cr[PUuno flesarj-
)j#S$l zfjrjR d{ealYf;

Khdkhuk;emj dkgjCjhkuGs'lgk z;>Jglgli;
eoqjujH rj'la{fjzfsg ijxjs&qkS'H/j&Jmk;
LigkmSulR fR ckfgksm igijH SfwjR
ic[Yfakmks\fjSgH/lsr\k;

dk)jhjSulR

ilq[\kd rlFsr t'lf[alSi |l --
fjgkrlas\su'c[Fjdsx

Salvj&Jmk; rjR ele*X |l --
SiprdXS)dk; Car;. ~lsyd[SalG

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; QHaJrlaJR

tgjfJ)kqjujHpk<[mlG PrilSrS/lH Sdqk'k
rJG\k=j)iGulvj/o ulvrSdX)lrj#lgk;
SYC<[A; rjR d{e r#iSr, B*X fR ejqsu-
)lxk;, rlFlrjRYefjgoes\ rjfUlz[rj)lu[
simjugksf. c[fOsaR dlShlc[









SdlShl
49


CljYepal; cr[PUukajgik; fS'lrfj PrUR
enjulH Jnj&jxSiH)kS'lR fs' rjG+j&
flfsruk; dkgjClH gjs&lgk ckfSruk;
ijahlf[alijsruk; dJG\j/o

~lsyd[SalG. Ck~S|l---

ijahlf[alijR dj'gafjrlH pliJspS'ln;
tR Sclpgsg dj'gSaj c[SflYf; elmjmkijR
r#rjg/k; Cljuksa*k; rjicj/lR YelGj/jR
rlFR fS'lmlu[ salyjSulylS|;--

S~lioScl

TOCl rlFl igjd fkn/lR ijxjdoMk'k
YelGr SdMjMlf[al)XSaH d{e svS$n;

sspifrowR rUluijPj)lu[ i'Jmk'k
>JdgrlalijPjrludsrulG Semj)l
wIlhufldk; imjulH rUlu; elhj)kS'lR
fJujR rlilH rJfjYejusg Siyl)Jmk;

sels'S'ln; cG%wz\k; egjSClPj)k;
alhjrUs\ cG%; p|rR siJyl)k;
Sclpgsg rl; ekYflzr; SemjS)n;
]irkajS/lqrkfle; flr>uc[Flr;

tRalhjrU; sixjilu[dlnk; r{erl; aCj|l
rUlufJG/jR SixujshSH d{eSflS'n;


SalylSrCk aCj|l rjsRy dgknuksm ilfjH B*xksm
akD*xksm Srsg rJ Lmu[)gksf. dG\lSi B*X
elejdxldk'k t'k B*X ]k eyuk'k. B*Sxlmk
dgkn sv$nsa. dG\lSi rjsRy agn\lH B*xksm
agn; alu[) s/mkilrlujM[ rjsRy c[Sr|; rjsRy
c[Flr\krj'[ B*xksm e)Sh)[ rjs' Ty)js)l!k
i'k. B*Sxlm[ dgkn sv$nsa.

dOal

50
svl%lq[v ck\lyl rac[)lg;


:ps\uS|l sdls'lgk pk<[mR a{fjujisg
fR sdlhulsh, sdlS'lR rlFl-
ts'uaG\ju
eles\ sdl'Jmnsa rS#lgjmul iqjsfjS/lSul-
glmjsrulgl-kqyjs&S'lsr, tR rlCs\
c[YfJuksm f()lCfkSelH :glunsa rJ zfsg
)s!\kS'lR, plclsg fjgjsdigk\kS'lR
c[fkfUR, |lSh- - t-'lG)k; BlR. ~lsyd[SalG

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; QHaJrlaJR

rlFRfR |jfsas'yjukS'lR plc'k-nG%j
s#(jH rJfj dSAlg; pn[}j/j&jmksaS'i;
gdrgkxj Lyjij#lS\lR hZkpn[}rSaH)k;
K!yjsi'l-shl'k; sv$l\, B*sxuS$l
hOdjdgl; a'iSg)lX gofSulmS*H/j&k rJ
rJfj)lu[, pl-iJpjsrul COhjs'S'ln; drjilH
|lShhk$l - c;gj). salyjSul-

S~lioscl

TOCl rlFl igjd fkn/lR ijxjdoMk'k
YelGr SdMjMlf[al)XSaH d{esvS$n;

~l<[e; aoh; akDafU; e(jhal)j
ij*jS)qk; elfdj elG\lH |l, darJuR
aohU; domk; gf[rS\)lX elg; dlaU;
fle\lSh elfdj fodk; dJG fk=j

rJurkfle; vjYfafl)lR Srl)ks'(jH
iG&lu; ssds)lS=!l dJSgH)o
fle\jR iR segk'lxS#l dJG iG<;
dJglsh SalvralGw[wj&lrj)o

Spil Spil K\gagkxj)lgknU; sv-
u[SfdJSmn; arkwlf[al)X)rkfle; rJ
51
dkyjSuhlujSlR, dkyjSuhlujSlR, dkyjSuhlujSlR.

~lsyd[SalG, LfUk'fsRy ayijH Sew[ 12

ijCIlc Yealn; Sew[ 15

Poe YelGr

svl%lq[v glYfj rac[)lg;

dOal

Ky)aj#l\ KnGik=irlu tsRy dG\lSi-- Sew[ 17

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; QHaJrlaJR

elej Kngkd rJ Lrkfle\j'lu[ fgak=S/lX
dJglH srmkiJG/lH rJ alhjrU*sx aluj).

Siz; aSrml-rk!lYz|sa(jH sspica;
c(meoG%; Sdqkd rj-'eglP*sx aluj)k;.

rgsg/le\jR plcUs\ rj)j, c;gjS&lR-dG\l
SilG\lH iJgR flR cG%lPjeSf c[SflYf; Sf

aCj|l glwlSi rjR aniyilfjH cdhlPjCl
|fky)kSlX vjfal; ic[YfsarjS)dJSmn;.

QxjijHsvu[SflsgRahjrfdsxSulG\[TxdJmks'R
arkwc[Sr|J cGS%Cl drjsiSH Sfl'jSmn;

a{fjuk; ulfruk; ilqls\lgjm\jH elG/jS)nsa
rjR egjCklsgl/; a{fsg SCl>r ClhdxjH.

~lsyd[SalG. Ck~S|l - sar[Qlhl;--

rofral;c[fkfjuk;ijahc[SflYfafk;
rHdks'*X cdShClc[fkfjsuS'i;
B*xS|l SZl<j)k'k

dkyjSuhlujSlR, dkyjSuhlujSlR, dkyjSuhlujSlR















52
Q'l; dOal

S|lrli[uyS|l

fs' iGj-&Jmlsrs' drU ijxj&lX
Lf[>kf goe; vjYfjfal)lR
rHdkd rlFl Lf[>kf >li;
rjR ilq[ilshR dj'gilpU; Srmk; Sa.

dkyjSuhlujSlR, dkyjSuhlujSlR, dkyjSuhl
ujSlR, B*xksm dG\lSi, B*Sxlmk dgkn
sv$nsa, dG\lSi, d{euk!luj B*Sxlmk dgkn
sv$nsa, dG\lSi, K\gagkxjsvu[f[ B*Sxlmk
dgkn sv$nsa, B*xksm dG\lSi rjr)k c[fkfj,
B*xksm dG\lSi rjr)k c[fkfj, tS'u[)k;
B*X)k= CgnikSa rjr)k c[fkfj. ~lsyd[SalG.

SdlShl

Shld[salyjSul SdlSyrlR

sef[SzlSal: ilrjhkaoqjujShprjhk; |lShhk$l

>lzUifJ rjS'lG+pjr; egSalHd{<[m;
rjR segk'lX pjrafjSglmfjSglx; ganJu;
e=jdxjH puyldxjhk; c[fkfjukugk'k
:qjukaoqjukakXs\xjilH c[SflYf; sv$k'k
rjR segk'lX f'jH c[fkfj elmlR
KnGsi*XS)djsulgknGikS=lR
cIGPgjYfJilcjdxl-hPjd; c[fkfUR flR

~lsyd[SalG. Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal-- |l--

aoClrj~jdSrU rjs' akX\gkiluk;
|c[)JSuH ~r[Pjs&lgk dfdluk; pGCj&k
ScI<[ms\lmk ivr; sspi; dlh\jdijH
wlf; svu[fjmksa'*yjuj&lR zY~JSuH
c[fkfjSu; ijrus/SMlSr
c[fkfj arcl alrirlSulSr
gdSr c[fkfj rjRSeG)lu[ c[fkfj elmk'k c>

salyjSulylS|; --- ---
53
S~lioscl

PSrU rjR YelGrSaisM B*sxlsml'j-
&Gr SdMjSMdJmsM eknU; rlFR

TOShld\jH ekgk<lgalu[ rjH)kS'lxlG
:r[PUS\uJc{<[mjdxJ'k; SglPjS&lxlG
ayjul; fs' fkDSalG\lH SCl>leoG;
>l<j)kSlX vk!kdxJ'k; cogUrkpj/o

elgjR alGS wJiR svlgjuk; SClC/lSu
YelGsu rJ sspica\G/j&lhk;
f'kmSulrk; fRrrrk; sspiikalSulR
ulfrSuSlR d{esv$nsa'ixGj)k;

Qfkalc; rjs'SuSlX fR YelGrulH
sspilf[awSr Sdle\jR pn[s}lqjilS)n;.

g!l; dOal

S|lrli[uys|l

ijgU; PrUG c|SpGS)dju iJgR PrUR
QlG+ pjrs\ alrjs&*k;
a|jalSi; SvGS\lR PrUR
LigjH eoGc[Sr|; c;c[FlejS&lR PrUR

dkyjSuhlujSlR, dkyjSuhlujSlR, dkyjSuhl
ujSlR, B*xksm dG\lSi, B*Sxlmk dgkn
sv$nsa, dG\lSi, d{euk!luj B*Sxlmk dgkn
sv$nsa, dG\lSi, K\gagkxjsvu[f[ B*Sxlmk
dgkn sv$nsa, B*xksm dG\lSi rjr)k c[fkfj,
B*xksm dG\lSi rjr)k c[fkfj, tS'u[)k;
B*X)k= CgnikSa rjr)k c[fkfj. ~lsyd[SalG.

SdlShl

Shld[salyjSul SdlSyrlR

dlgknUrjSP rlFl PlG+jdgmjulG
ulfrSuH/fk d!j| rJ siyksf rjH)kdSul
]Clul Sul|'llG |fglu[ pliJ-SplR
eJ@dX plrJSuhjsr iJq[\j dkqjujH
54
cDyjul :huafjH ~hjulu[
ijPjrjhSu C[aorjukalf[awgk;
eJ@jfGfR ijPjrlFl B*smSaH drjunsa.

~lsyd[SalG. Ck~S|l - sar[Qlhl;-- |l --

rUlulPjeajgalGS'lgl-c|SplG
YdoCjfrjH rj'lukPalf[aJu; Yelej&k
ijCIlc c[ssFgU\lhl-p{@vj\lG
pn[}raS d!jMk; rj'o rjG>uglu[
>kijwuik; pjij a|jaukalG'lG
r+ksmulf[al)X)iG SdlM
LiG fR vjydjH SvG)kd
B*sxuJSCld{eulH

salyjSulylS|;--

S~lioscl

T<[mlG fR YelGrulH
dG\lSi d{e sv$nsa
fR YelGrulH ulvrulH
LRelf[al)xjhk!ld

rjR i{\l; yo|lulH
svlS'lgl;rj~jC[hJ|lG
c[Sr|lH a{fgl; c|SplG
YelGj)k; d{e svS$n;

dG\lij'j<[m; svu[SflG
rjG+hsg YelGj&jmkijR
B*xjH rj'k; rJ*JmlR
Sdle\j'mjuk; pn[!k;

T<[mlG fR YelGrulH
dG\lSi d{e sv$nsa
fR YelGrulH ulvrulH
LRelf[al)xjhk!ld

55
ao'l; dOal

rJfjeglG aSU d<[m; BlR fknuSlR
clG; BlR CJhj&j#
|l BlrrUR fHs/gk'lxjH
tR pk<[d{fU; eluj&Jmk'igJs's'

dkyjSuhlujSlR, dkyjSuhlujSlR, dkyjSuhl
ujSlR, B*xksm dG\lSi, B*Sxlmk dgkn
sv$nsa, dG\lSi, d{euk!luj B*Sxlmk dgkn
sv$nsa, dG\lSi, K\gagkxjsvu[f[ B*Sxlmk
dgkn sv$nsa, B*xksm dG\lSi rjr)k c[fkfj,
B*xksm dG\lSi rjr)k c[fkfj, tS'u[)k;
B*X)k= CgnikSa rjr)k c[fkfj. ~lsyd[SalG.

SdlShl

Shld[salyjSul SdlSyrlR

sef[SzlSal: yo|l fR dj'galSulR |lShhk$l

pliJplCluj ckfR c[fkfj zJf\lH
ts'uknG\jsuqkS'H/j&kgsvu[flSri;
alriSr tjrky*ks'qkS'H)kd rJ
dlq[vsdlmk/fk ijPjrlFrk glijR rmkijH flR
YelGrulH SalvraGj)
rlFrk dJgjH YeJfjeg;
gl/dH ilfjH fkyS'jmkakmSulR pk:Djfsg
~lsyd[SalG. Ck~S|l - sar[Qlhl;-- |l--

tR vjsu glijhknG\kd sspifrowl
rjRdgknu[)k; Ye>kfu[)k;c[SflYf;svu[fjmkilR
elel~[pjujshs'uaG\lR dgkfk; pk<[mR
c[fkfj elmlu[ilR ak)ks's'uS|l rjYpufjH
Kjfrlu[ c[SflYf; svu[fjmkilR
rfjsulmkrjR dgknl Cgn\jH
sfxjsilmkrlFl c[fkfjsu'lG\jmkilR
fgjd~h; salyjSulylS|;--

56
S~lioscl

ele; svu[SflSgl - mlYpfukS=lsr
LRek!ldnSa - rjR ijPj pjic\jH

:G\lG ilrjH - akMk'k d{elShl
drjSilmGrdX - )k\gagkxnsa

ilrirl; flfl - ulvj)k'mjulG
TO CkYCo<suSu - lGYpf SflS'n;

ilriG f'JCl - alriG fR zfjsu
TO CkYCo<suSu - lGYpf SflS'n;

|lShhk$l |lShhk$l |lShhk$l-- Sew[ 22 akfH

YfjfI\jrk c[fkfj---- Sew[ 28.

dk)jhjSulR

rJfjalR erSelsh fxjG\jmksa - |l-
ixgkaiR sh~SrlR dlgdjHSelH
i{fujhkaiG fxjgjMk fq&jmksa - |l
iGj)kaiG)k fk<[mj ek<[mjdxk;. ~lsyd[SalG
Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; QHaJrlaJR

td[S~l

QgkSelhj*k; SalG Sfl+l
KS!Sahk; rjS'lG+
KfdnSa rjR YelGr rjR
QlG+su ~|kalrjS&lG)lu[

c[fOsaR dlShlc[ dkyjSuhlujSlR

SdlShl

Shld[salyjSul SdlSyrlR

alGS\l+l en[}jfssipUl SglzlG\G)lu[
cODUajujmkilrPjdlg; Sf rHdj egR
elG\lH rj'c[FjdxsYf B*X)>u;
B*sm ulvr rjR YelGrulH rHdJmsM
57
:SglzU; iUlPjYzc[FG)k;
ijYCla; eJ}jf wrfu[)k;
a B*X)k; YefUlzar; pogc[FG)k;

~lsyd[SalG. Ck~S|l---- |l---



alugksf dG\lSi rjR igikisg
c>uksm a)xjH alGS\l+l C[hJ|l fS'lG+
Spilhu puyldxjh'G/jS)n;
SpC; Sflyk; rlrlpjCdxjhk; c[fkfj SaSH
ijigl; TOSylglhk;
rgglhk; dJG\jfaldsM
cIlglPdgjH segka ixG\k; rjjgk rla;.salyjSul--

S~lioscl

:GYpfSfl'nsa rlFl T)G+; ssds)l=nsa
Salvrik; d{euk; ilq[ik; rj'yuJS'dJSmnsa

SahkS=lsgl'j&jgijH dJqkS=lG c[fkfj elmsM
rjYpl|JrfSulmknGi*kS=lsr dJG\j)sM

rjYpujshS'ln; Yejusg ele\jH ak*Jsml#l
dlrkalu[ aniySuylR Srl)j/lG)jRilfjH)H

YelGrSdMJmkS'lSr ulvr rHdJmkS'lsr
YelGrujH YeJfUl cpu; ulvrsu rHdJmnsa.

LfUk'f*xjH cIGJualhlDalG-- Sew[ 30

SalylSrCk aCj|l, rjsRy dgknuksm ilfjH
B*xksm akD*xksm Srsg rJ Lmu[)gksf.
dG\lSi B*X elejdxldk'k t'k B*X ]k
eyuk'k. B*Sxlmk dgkn sv$nsa. dG\lSi
rjsRy agn\lH B*xksm agn; alu[)
s/mkilrlujM[ rjsRy c[Sr|; rjsRy
c[Flr\krj'[ B*xksm e)Sh)[ rjs'
Ty)js)l!k i'k. B*Sxlm[ dgkn sv$nsa.

dOal
58
svl%lq[v Ye>lf rac[)lg;

dOal

Yelg;> YelGr --- Sew[. 32

sspisa rjsRy d{eujR Yedlg;----- Sew[. 34

dgknuk= sspisa ----- Sew[ 36

tsRy sspisa rJ tsRy sspialdk'k -- Sew[ 36

trjSulsrl

wzfJ pJe[fj sspifrowl
rjRakR iS'R d{e svS$n;

flfR fR dfjgl; aCj|lul; rlFl
rjRakR iS'R d{e svS$n;

>Jdga|rJul Lf[>kfdgSpil
rjRakR iS'R d{e svS$n;

Lw[BfulhS$l dh[er h;ZjS&R
rjRakR iS'R d{e svS$n;

elejujhhjSilSr flejwr YeJfl
rjRakR iS'R d{e svS$n;

ilrigkmSulSr arowG)lYCuSa
rjRakR iS'R d{e svS$n;

YelnYepSpil a{fgksm YefUlSC
rjRakR iS'R d{e svS$n;
~lsyd[SalG. Ck~S|l sar[Qlhl;--

YfjSfIeowjfrl; ]dR cGS%Cl
rjRakR iS'R d{e svS$n;. :+JR

113-l0 c(JG\r;

YedlC\jsRy Yc{<[mlijr[ c[fkfj. ---Sew[ 37



59
td[S~l

~[s|Ork|sylzlsul

Ck>SfwjH alhlDalG rjs'CkYCo<j/o
ekhgjukpjs) c{<[mjdsx#l; :pU; rjs' ij/o

c[fOsaR dlShlc[ --- ---

Sdlshl

p|s\lShlsr|s\

Sef[SzlSal: SdX)nsa ekhgjujshR rlp; |l--

Yelf)lh\jH Poe; iu[)kSlX
poflG ilrjH c[SflYf; elmk'k
ele; eoS!lG)lu[ Salvj/jR Poe;
eM)lgJC'G/j&Jmk'k, |lShhk$l K |lShhk$l
rlFlulvj/jR clEhU; rHd. ~lsyd[SalG.

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; QhaJrlaJR

Kk(H sv'[ rJgj'Gj&[
Caylu c[YfJsu iJS!lsr c[SflYf;
rJg*Gj&k c[YfJ f'jS#fk;
pjiU; elrJu; rJ plr; svu[fk, |lSh- K |lSh
rjR gd[f; aoh; Shld; rJ iJ!k

PSrU alflSi rjS'lmk=RelH
ele\jR >lg; rlFR rJ)sM
rUlu\JG/j(H eluj)lfS+
YelGjS)n; rJ rjR ekYfR akjH, |l- K
|l-
rjR ulvjs/'k; B*X)lh;~;

drUlSaZ;>o-ShlSdCR fs'
t%; eos!s'S'lSmlSfnsa
alhlDlakR zY~jSuH svl'lR
ShlSdCR rlFR ilq[io rj'k=jH, |l- K |l-
flR fs' cfU; ijCIs\ iJS!lR
60

f'k=; ssd$jH e=j)k=jHrH
eJA; rjG+jS&lR aCj|lsu c[SflYf;
rj~juG C[hJ|lG c|SpG cjlG
t'J rjSe; coj&lrk=jH, |l- K |l-
TO pjiUlzlg; c[FlejS&lR PrUR

tS'lSmlSfn; c|SplSg SdX
tSlG\j)<[m/lsm#lSak
: >lzU; SrYf; pGCj&jMj#
SdMjMjS# dl-fk=lG'jMj#, |lSh- K |lSh-
>d[flG)JCR rHdJmk; c[Flr;

alGS\l+l C[hJ|l rjs'SulG+jS&l-
glMjR doMs\ dG\R dl)k'k
d!lhk; rjs' sdl!lmk; doM;
rjs' rj)k; aCj|lsu ilq[\k;, |l- K |l-
rjR ulvjs/'k; B*X)lh;~;

siM; iJnS/lX pliJplSalplH
Spilzlg\jH YelGj/lR Seluj
Shld; iJS!lSr rlFl tR ildU;
PUlr; dJsg'ji ssds)lS=nSa |l- K |l-
rJ rHdJSmn; ele\jR Clj

ele; sv$lu[ilR ilfk)H rJfj
SeSgmk; Seyj dliH rjH)k'k
fR ssdS/rlulH SvG)k; Yzr[F\jH
aGfUlG d{fU; |l rjG`ljnU; |l- K |l-
cG%lSipJ dlgknU; svu[d

dG\lSi B*X ilfjH akMk'k
rJuS#l rHdks'#lsa#lG)k;
Svlpj&lH djMk; SfmkSlX dlnk;
akMkSlX elfjH ~r[P; rJ*k'k, |l- K |l-
ilfjH SdqkS'lG-S)dkS'lR PrUR

61
ijCIlc\lsh il*jS/lSulsg
YelGj&JmkSl-SxlG\JSmn; rl;
:CIlc; rjfU; Yelej&Jmlrlu[
SYflSnlcjSH Se-SglG\JSmn; rl;, |l- K |l
wJij/j)kS'lR rlFl c[SflYf; Sf.

salylSulylS|;----

C[ShlS+plS~l

sef[SzlSal: sspi\jR fjgkij<[m; SelH

YelGrdX)lu[ ilr\jR ilfjH fky)k;-
ekhGdlsh, CkYCodSxkmSulSr,
ulvrdX)k-\gagkxj, :f[al)XS)dJmnsa
Cgnafk; c;gufk;. ~lsyd[SalG
Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; QhaJrlaJR

TgkX a{fj cl\lsr'jisu dH/rulH
elsmrJ)j, jfjsu SpUfj/jS&lSr,
ih>lSzSaik; frul, Yelf:)lh\jgkShldG
c[fkfj rjR SeG)luG/j/o

flfR C[ShlS+l zY~JSuH aoh; SahJ'lPrU
ayjulajrk rHds/Mk, fJ eoS!lG ilujH fj*k;
C[ShlS+l svl'lR rlFR rjR
dosm f'kpu; rj'jH

plcU\jR rj~j |c[)JSuH pGCd-
rur\lH d!lR, pliJpjR adX drUdsu
dG\lij'f[>kfdgal;, sspijd pGCr rjgulh-
+|jf; goe; ijgvj&lR

C[ShlS +lul'j~julG)k;, C[ShlS+lulC[hJ-
|lG)k;, C[ShlS+l fR rl-FR fs'
c[Sr|jS&lgl; c|SpG)k;, C[ShlS+l fR c-
lr*X agkik; c>ulX)k; C[ShlS+l.

62
c|Splsg cag\jH c|>mrlu[ rj'kf[cl|;
rj*X)gkxjsulglrlFR cfU-c[Sr|; f{)N-
elG\lpg eoG%; ihkfl)j
rj*X fR segk'lxkdsx.

alGS\l+l rJulGw[wj&k Siz; domk; e*X
ilr\jH elyjs/l*j, Yefjplr; rJ ssds)l=k;
rjR ckd{f\lhkmSulsr
tfjSgH/lR rJ svs'\k;

rlFl ign; rjR glwU; ilrfjShS/lH fjgkij<[m;
>oShld\jhkaldnsa, dmele*X Sel)nsa
pk<[megJdsx rJ)j gj)nSa B*sx rJ.

Sal<[mlSi rJ eykpJcjR SYC<[mfakk;
sixjil)j
dlMj\gSn wJifgk wlzgn; YelGrSrlslmk
rJfjsuqk; dlq[vdsx'J akRel;
EhalGw[wj)sM

sspif[awG rlaluJmlR rs+ CJhj/jS&lgl;
flflsgSulGS)n; eknU; svu[SflSglsml/;
rHdk; sspi\jR fruR cIG\hiG)lCIlc;

dk)jhjSulR

rJvlgjhcou rjr)k!ldgkSf |l ---
pk<[)G+jdxjH ssigafk;

sspi\jH YefUlCsulsm sv$kd r |l ---
KOqjujH agkij\jgukd rJ ijCIlc;. ~lsyd[SalG.
Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; QhaJrlaJR

td[S~l

Yelf:)lh-\lpU; c{<[mjdxr[Pfsu alujS&lsr
ijS&i; dJG\j/o c[SflYf; Sf SpSiCl.

c[fOsaR dlShlc[ --- ---- ---
63


Sdlshl

YelijsrijMk ekhgjujh Yexu\jR rjhuyjulrlu[
rJfj Yejurldk; Srl| - ega calPlrdkyjulu[
ssc\jhSeyj sdl!k fjgjs&\j emifjh/yi
~lsyd[SalG Ck~S|l----

ekhGSixufjHYelGj&lR aoClrj~jzjgjC{;z\jH
sspi; YefUk\gagkxj saSYc;dlgksm plcU\J-
'jYclSuhUsg gj/lR imjuk; LPjdlgikSadj

salyjSulylS|; SasshR --- ---

S~lioscl

aljmkaJ Yelf:)lh-s\R rlFl d{esv$nsa
Lual; Yelf:)lSh-rjG\nsa ihalujisg

LRekmSulSr rj'yuJ-'Rek; Salvrik; SrmlR
Shld; glijsh rjR d{eujR-ilfjH)H akMk'lpU;

rlXakqkiRrjRgu[)lu[-
aGfUc[Sr|JBlRelG\k
rjRigijRiRekhgjufjH
B*sxrjG\nSaihalu[

ssc\jhuk;Seyj\jgjsd Srl|j(HYelsi\juSelH
dlgknU; Srmj\jgjsd B*sm ulvr SvgsM


dG\lSi, rjs' c[SflYf; sv$k'fk;, K'falu
rjsRy fjgkrla\jr[ c[fkfj elmk'fk;, Ye>lf
cau\[ rjsRy d{eSuuk; glYfj dlh*xjH rjsRy
ijCIlcS\uk; Lyjuj)k'fk; tYf r#fldk'k.
dG\lSi, Ye>lfcau\[ tsRy C~[p; rj
SdXS)nsa. Ye>lfcau\[ BlR Qgk)S\lsm
rjr)[ dlns/mnsa. dG\lSi, rjsRy wrS\lmk
dgkn sv$nsa. dG\lSi, B*sx#ligkSmuk;
ele*X egj|gj&[ aj)nsa. egjCkrlukS=lSi,
64
rjsRy ihfk ssd B*xksmSaH :icj/j&[
fjgkrla; rjaj\; B*xksm eleSglz\jH rj'[
B*sx ckDs/mk\nsa.

dOal
svl%lq[v ao'l; anj

dOal


a[CJs|lrl\lSy|[

c;clgj&lrkedxlH wzfJ gdrl; rlFR
dlR fs')lsulm-s*fjSgH/lR pJe;Seyj
rjGfglSulgk drUdsxl-
sml/;elG\lH cIG a|lglwU;
ak*J rjYpujsh#lgk; sel*J LS/lqlgli;
i'o anilxR LyjikS=lgyujH duyj
LyjiSlglilfjH)HSf*jS\*jYehej&$S$lrj'k

~lsyd[SalG. Ck~S|l-- sar[Qlhl; ilplSal---

]dR ekYfR ejf{ivr; p{<[mlsx rjG+j&lR
elg; PrakS=lSrdR ilnlR akqkdjSa\jH
sdlk dqj/lR sdlfj eoS!lR
ega pgjYpR aslgkiR hlcG
a{fjujHilrigY~l|l;flfR fRamjujHSvG\lR
wJiRijMS/lX pn[}rSaH/lRSelu[PrilR
LrUgjhlYpf dlMlS\lR-rgd; f'jH
ulfrSulsrS'u[)k;. salyjSulylS|; --

S~lioScl

TOCl rlFl igjd fkn/lR ijxjdoMk'k
YelGr SdMjMlf[al)X SaH d{esvS$n;

alShlmlf[a; svl#kS'i; ele; sv$k;
akkS=lglscOgUsarj)lgjS'dj
LRekmSulrlakmSulsrs' f=k'ldjH
tR scOgU; fjgjsd\gkilrlgk!kdk;

65
glw[BJgoe; selu[S/lulxlalf[alSi il
rjR scOgU; gjfaS#l rjR rlF(H
rJsu\kSlX ilz[p\; SelH rHdk; rlFR
iJ!k; rjs' >gSaH/j/lR dl)k'JCR
Spil Spil K\gagkxj)lgknU; sv-
u[SfdJSmn; arkwlf[al)X)rkfle; Rj

dOal

svl%lq[v :yl; anj

dOal

SdlshldX

C[ShlSaplS~l

dmkaj'Hejngjs'l/; d!lX alhlDsu ayjul;
svl'lRa{pkilu[ayjulSa C[Shl;rlFRrjs'lmkdosm
LfUk'fragk; rj'jH-ilqk; rj'jH yo|[)kpjCl

~lsyd[SalG. Ck~S|l---

pk<[m/muJ'k; dl)k; SdlMdxldsM rj*X
rj~jC[hJ|l c|SplSg Lc[Fjdsx ~|kalrjS&lG
YelGraoharkYz|Sa-idlCj)nsa glwU;

sar[Qlhl; ilplSal---

ijzfGS)lG+ >ij)sM Cgn; wJijfwrfu[)k;
drjSiyk; flfRsspi; c;c[fkfUR~|kalrlG|R
dG\lil; r+ksmukmSulR Cgn; g!khd*X)k;

salyjsulylS|;----


wrrJ egjCk YelGrulH rlFl
eknU; B*X)k; ijzfG)k; rHd

ayjul+jR c[agn; igpludald
fHYelGr B*X)lf[alijrk SdlM

egjCk C[hJ|l rj~j c|Splsg
66
ulvj/jR d{esu B*X)lu[ rj*X

rjR CgSn a{fgl; flf cS|lpggjH
svlgjunSa Salp/rjrJsgR rlFl

ckc[a{fj wrrj)k; ijYCkfj cjG)k;
wJiR ijzfG)k; SvGS/lsr c[SflYf;

wrrJ egjCk YelGrulH rlFl
eknU; B*X)k; ijzfG)k; rHd

ijCkdkG~lruk= pjic*xjH flsq
sdlmk\jgj)k' >lz*X svlS#!fj#

rjs' Yecij& alflijSRyuk;----- Sew[ 45

dOal

***ijCIlcYealn;*** Poe YelGr



alikGS~l I

Shd[ pJssc)[ Ck~S|lsyl

ssp-i\jR alflSi, >oShld\jR
c[fkfjfR >lwral;
rj'jH rj'k; ivrafl;
sspi; |jfsalmk w}Sak
ega ijCkjsuqk; dSrU
ilq[\k'k rjs' B*X.

Bl-R SaikS'ms\R CkYCo<dgk;
Saijmksa-'kS=lglrjR salqjulH ClCIfal;
wJijfalGw[wj/lR c|SpG
rCIgalufk ssdijMlG
ilq[\k'k rjs' B*X

dG\lSi eliral; rjjgksa$k;
eknUfal; rjnik;
ssds)l! eSgfGs)#l;
67
drjsilmk Cgn; rHdnsa
rjsRy a|fIakpj)k; rlX
ih>lz\iG rjHS)nsa. ~lsyd[SalG

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; Qh[aJrlaJR

d[ro+l ao'luJmk; cssfUSdCR
flfR fs' rl;
ilq[S\n; ckfsr in*j
dJG\jS)n; yo|lsu
sspi\jR d{e r+ksm SaH
K!ldsM'S'u[)k;. :+JR


II s|lu[p[saR C[alSulsr
ilri pofG alrj)kS'lsx - ilrigrjC;
ilq[\JmkS'lsx - sspi wrjYfj C[ShlS+l Sf

aCj|lfRYejugl; egjCklsg-C[ShlS+l SC;
eoS!lsg >lzU; - YelGj)nsa B*X)lu[

TOyu c|jf; ekrgklr\j-s'\kSlX ij-
CIlcjdxl; a{fgjH - d{e sv$nsa dG\lSi.

~lsyd[SalG

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; Qh[aJrlaJR

:pU ij|JrR flfsr ilq[\Jml; dkgjClH
iJS!lR ckfsr ij)l; yo|[dkpjClsu
dJG\j)l;. :+JR.


III shd[p[)jScl Kc|juc[

LxiSlrl; sspis\ zG>lCual; anjuyujH
ijc[adgakX sdlS!lxl; elirdSrU sspi\jR
alflSi rjs' B*X cff; ilq[\k'k.

68
LfUiCfsulmk alGSfl+l
rjs'ijxj)k'kB*X
ulvrdsx rjySinsa cGS%legj rjs' rlFR
c[Sr|j/o rjR YelGruJ-B*X)lh;~;

fjgksa$k;fjgkgd[fafk;ssds)ls!lgkijCIlcjdsx
wJij/j&jmksaS'i; rofr wJijf ilz[p\;
Srmju ijzflG PrUG YelnprlnJCR

~lsyd[SalG.

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; Qh[aJrlaJR

cssfUSdCR wrd'k; ckfrk; ijahlf[alij'k;
YCkfj aPkg; SalpYepal; ijahc[fkfjuG/j)k'k
YfjfIlf[awsr B*xka-*rjC; dJG\j/o :+JR.


IV shd[elSul pRdlShlc[

sspi\jR-alflSi, dSrU rJ aoh; sspi;
alri iGs\lmk Sulwj&fjrlshS')k;
rJ dJG\jfuldlR SulzU.

cG%l-PJCl rlFl rjs'lsmqk; c[Sr|; aoh;
ulfrSuSlgl/gjCklgGj)k;
elejdxldk;-B*X)lu[

KmSulrl; aCj|lsu-Klr\lhlCIlc;
SrmlR rjR igij'lu[ a{fSg; dl;j/o
LiG rjs'-)JG\j-)sM. ~lsyd[SalG.

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; Qh[aJrlaJR


cIGafjH ilq[Silsr, fjgkc>f'jH eknU\jR
fjgk~hj eJAs\ c[FlejS&lsr, tS')k;
K'fSr egjCkR rJ. :+JR.



69
V ]Clsr pkc[dp[S|lsp
drUd zG>jnjulufjrlH
:rj)kd rj~julSaClul
L+rkSihlalpUwsrs/k drUdulX
Kpu; sspijd sspi;, dfjsg'ji
rj~j svl#ju fR rla*X
Lisr)JG\j&l wrrj)rjC;
>lzU; Srgk'J B*X.

flflsg en[}jfgl;
aH/llsg elg; Salpj/jR
ivrafldk; ij\kixGS'iRSzShUlrjH
rlFR SrglugkxjuSelH
ak/fkaykefksalgkroyk; Sarj
ijCIlcafldk' Eh;
ShldG)gkxjuSflG\lhlC[vgU;.

cGS%Cl aCj|l ijYCljuk-
alrafk; plcG)gkXd
agn; ssds)lS!lrl; rJ-elflxc[Fjfsg
rlC; fJGs\qkS'H/j/lR
cll\l; wJSillr*X
ilz[p\; svu[SflfjuSelH
:CIlcaiG)klSr rHd. ~lsyd[SalG.

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; Qh[aJrlaJR

iJnkin*j)JG\j)kd
elir c>su rj'lf[awsgl/;
YfjfIg|cUafl; flfl-f[aw yo|[)kpjClsu
wrdR cfU Ye> fruR
rjfUafldk; djgn\j'kpu;
yo|lulCIlc Yeprl;
]dR sspis\ ilq[\ks'*X. :+JR.

70
VI dlp[ a[dp[aJrlR
sspi\jR al-flSi dSrU-ilq[\k'k rjs' B*X
B*X in*j)JG\j/o-rj'jH rj'k ejyS'lsr

rj~jC[hJ|lc|Spsg B*Xrj*sxSu;ilq[\k'k
:G)lu[ elSmk rj*X-Lisr raj&k ekdq[\k'k

ijCIlcjdxl;ijzflsg rj*sxSulG)k'k B*X
YelnYepsrlmk ulvj/oeknU; rj*XS)dJmlR.

~lsyd[SalG. Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSa---

SpilPjerl; aCj|l rlFl-ilq[\k'k rjs' B*X
flfsruk; ijahlf[aS\uk;
B*X raj&k ekdq[\k'k. :+JR.


VII h[|O SpcJShp[ zh[SuluJc[
egjnusaSrU drUduJ'kpu;
svu[Sflsr ilq[\lR i'JmkijR
drUlzG>\J'kpu;-svu[Sflgk
rJfja|lG)sr rlsa#lu[S/lqk;
ijYCasaSrU c[fkfjsvu[flglPjS)n;

iJgU; fR SelglM)l-GS)dj-
sulgkmSulsr ilq[\lR i'JmkijR
cag\jH wualGS'lG)lu[-adkm;
rHdju rlFsr rlsa#lu[S/lqk;
ijYCasaSrU c[fkfjsvu[flglPjS)n;


Yejurl; hlcyjsr d~yJ-s'qkS'H-
/jS&lsr ilq[\lR i'JmkijR
a{fj elC\J'k; ijPil-ckfsr
ijmkijS&lsr rlsa#lu[S/lqk;
ijYCasaSrU c[fkfjsvu[flglPjS)n;
~lsyd[SalG. Ck~S|l-- sar[Qlhl; ilplSal---
71
flfsruk; fH ckfSruk;-yo|[dkpj-
Clsuuk; ilq[\lR i'JmkijR
elir YfjfI g|cUs\-c;Z;-SvG-
's*l'lu[ rlsaS'g\k;
ijYCasaSrU c[fkfjsvu[flglPjS)n;. :+jR


VIII h[s|OuHsplz[rJscl
ijCIlcjdX rs+ gj/lR
zjgj S|lSg~jR wIlhufjH
pGCj/js&lgSzlvgrl;-ssefhjsr)JG\j&Jml;
Lfk elG\lH-Lf[>kf drUl covrul;
foh; c[fkfj cff; r+X)G/j)l;

ShldfUlzjdxl; C[hJ|lG
ijwulukPalu[ aCj|lsu
rjfUanj(; siMj - d!lhk; r+Xs)#l;
LigjS/lX-Lfk'fal; SdlMdxl;
foh; c[fkfj cff; r+X)G/j)l;

dlgknU dmhl; dG\lSi,rjR CgnafjH
rjYpjfgl;
plclsgurigf;-Salpj)k;,
CklG fR >ir\jH, SCl>ral; domlg\jH
elG/jS&dJmnSa SaShlCIlc;. ~lsyd[SalG

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; Qh[aJrlaJR

elir ekYfR fR SYe<drl;
flfR flR c[fkfUR ijCIlc;
eoS!lG rl; gjfglilR
rjG+halakpg; f'jH
rjG+halu[-i'Pjilc; svu[ffjrlH
:f[awsrurjC; rl; dJG\j&JSmn;. :+JR


72
c[hJ~l - dk)jhjSulR

si#k; CYfk)sx rj'lH B*X - |l---
SpI<jdsx safj&Jmk; rjR rla\jH

ssigjdxjH rj'k; dls\*sx rJ - |l---
CYfk)sx hw[wj/j&k. ~lsyd[SalG

Ck~S|l: sar[Qlh; ilplSal h[Qlhl; QHaJrlaJR

td[S~l

c[hJ~l si'k si#k'k
c[hJ~l ijSpI<jsu si'k
c[hJ~lsu cljS&lG)lu[
c[hJ~luldsM SdlM. c[fOsaR dlShlc[---

SdlShl

rlFR doMluk=fjrlH - pk<[msr rl; Semj)j#
fRpjiUlukP Plgjdxl; - r+X)k'fjuk!ldk;.

~lsyd[SalG Ck~S|l---

c[hJ~lsu SflxjH fl*j
cJSulrjH rj'k; SelSulR
a{fG fR Lc[FjdxjR aJsf
svlgjusM dgkn erjrJG

salyjSulylS|; SasshR KOilplSyR
S~lioscl

c[hJ~lilqkd cIG\jH-c[hJ~l ilqkd >oajujhk;
c[hJ~l e=jdX puyldX-s)#laldsM SdlM.

or

SuykCSh; SzlzkH\lujH
YdoCjfrlaJSCl c[SflYf;
ely ejxG'k fR PIrjulH
a{fSgyj c[SflYf; elmj.

You might also like