indekiler

Web Programcl
Flash in parlayan yldz
ActionScript
Fiyat: 9.000.000 TL
(KDV ve gnderim creti dahil)
Sipari iin:
http://abone.vogel.com.tr
CHIP WORKSHOPda BU AY
CHIP Workshop
Klasrn
ayralaryla
birlikte sipari
edebilir ve
kendi arivinizi
oluturabilirsiniz.
Kesin, biriktirin,
kendi arivinizi oluturun
CHIP Workshop Klasr
>> >>
Flash Serisi
Ska sorulanlar
Photoshop Serisi
Fotoraflar zerinde Oynamak
Windows Serisi
Windows XP nin gelimi a
zellikleri
Web Programcl
59 CHIP Workshop >>
M
acromedia firmasnn 1997 yln-
da Future Splash Animator isim-
li vektrel animasyon program-
n satn alp Flash olarak yeniden isimlen-
dirmesinden bu yana, bu animasyon prog-
ram web dnyasnda ok nemli aamalar
kaydetti. Her yeni srm ile birlikte gelen
daha da gelitirilmi imkanlar sayesinde
Flash gnmz web dnyasnn resmi ol-
masa bile de facto standartlarndan biri ha-
line gelmi bulunuyor. yle ki, artk Flashin
klasik HTML sayfalarnn yerini alabilecei-
n bile tartanlar var. Bunu sylemek im-
dilik biraz topik grnse de, Flashin web
dnyasna ok renk katt tartlmaz bir
gerek. Flash ile oluturulmu birbirinden
gzel sitelerden Flash teknolojisini yaratan
Macromedia alanlarnn bile etkilendii
phesiz. Peki webde bu noktaya nasl ge-
lindi? Bu sorunun cevabn tek bir kelime ile
vermek isteseydik "ihtiya" en uygun cevap
olurdu herhalde.
imdiki grafiksel tarayclarn olmad
HTMLin ilk yllarnda ierik n planda olup
paragraf, liste gibi ierii ilgilendiren un-
surlar yer almaktayd. Zamanla HTMLe bu
ieriklerin sunulmasna yardmc olacak un-
surlar eklenmeye baland. Fontlar yatk,
kaln vs. gsterebilecek <i> <b> taklar gibi.
Grafiksel tarayclarn kmasyla beraber
tamamyla ierik zerinde olan ilgi artk ya-
va yava sunuma doru kaymaya bala-
mt. Artk ziyaretiler renkli, canl ve gr-
selliin n planda olduu web siteleri gr-
mek istiyorlard. Bu ihtiyac gidermek iin
bitmap grafik dosyalar kullanlr oldu. G-
nmzde de hala standart olarak kabul g-
ren JPEG, GIF ve PNG formatl web grafikle-
ri, dosya boylarn kltebilmek iin kendi-
lerine zg sktrma tekniklerini kullansa-
lar da, webmaster'larn ve ziyaretilerin
tm isteklerini karlamak konusunda snr-
lamalar vardr. Grsel adan zengin bir si-
teyi bitmap grafikleriyle oluturmak sonu-
ta bu siteyi grebilmek isteyen ziyaretiler
iin netten ekilmesi gereken Kbytelarca
dosya arl anlamna gelebiliyordu. Bir
bakma hala da yle. Hatta bir nceki dne-
<< <<
Flashin parlayan yldz
ActionScript
Son dnemlerin en popler web teknolojilerinden Flashn programclk dnyasna kazandrd script dili
ActionScript, zengin ierikli web siteleri programlamay mmkn klyor. Artk her baarl Flash
uygulamasnn arkasnda ActionScripti grmek mmkn.

Sun Microsystems ve Microsoftun

rnek amal gelitirdikleri ablon
uygulama evcil hayvan dkkannn
Macromedia versiyonu Flash ve
ColdFusion kullanlarak yaplm.
Dilerseniz tm uygulamann
kodlarn indirmeniz de mmkn.
Web Programcl
>> >>
<< CHIP Workshop 60
min popler animasyon yntemi olan Ani-
masyonlu GIFler bu dosya arlklarn da-
ha da katlamal arttryordu. te bu aama-
da vektrel grafiklerin webde kullanlabil-
mesi potansiyelini gren Macromedia,
Flash ile deyim yerindeyse hedefi tam
12den vurdu. Vektrel grafiklerin dosya
boylar bitmaplere gre ok daha kktr.
Bu da daha ok grsel malzemenin ziyaret-
i bilgisayarna daha ksa zamanda ulaa-
bilmesi demektir.
Bitmap grafiklerde resmin btn ken-
disini oluturan kk bileenlere ayrlm-
tr. Piksel denen bu bileenlerin says ve de-
ikenlii resmin znrln dolaysy-
la dosya bykln belirler. Vektrel
grafiklerde ise resim bilgisi matematiksel
fonksiyonlara dntrlr. Bu ilem sonu-
cunda elde edilen ey temelde metinsel bil-
gidir. Bu bilgi hangi eklin ekrann neresin-
den balayp neresinde biteceini kapsar.
Bu bakmdan vektrel grafikler yeniden bo-
yutlandrma, yani leklenebilirlik konu-
sunda olduka esnektirler. Bu u demek: Bir
bitmap grafiinin ekranda kaplad boyut-
lar artrldnda znrl der ve bil-
gi kayb oluur. Vektrel grafiklerde ise gra-
fik boyutunun artrlmas bilgi kaybna se-
bebiyet vermez. Bu bakmdan Flash ani-
masyonlar kullanlan monitrn ekran b-
yklne uygun olarak kolayca leklene-
bilirler.
Java Appletleri ve ve gelecein vektrel
grafik standart SVG (Scalable Vector Grap-
hic) gibi teknolojileri dnrsek, Flash, we-
bde vektrel grafikleri kullanan tek teknolo-
ji deil elbette. Ama Flashin baarsndaki
en byk payn onun orta halli tasarmclara
ulaabilmesi olduunu sylemek pek de
yanl olmaz. Flash sayesinde eskiden ou-
muz iin hayal olan animasyon oluturma i-
lemi hi olmad kadar kolaylamtr.
Flash da kendi iinde evrim geiriyor el-
bette. Eskiden sadece lineer animasyonlar
oluturmamza izin veren Flashin eski ver-
siyonlarndan sonra, her yeni srmle bir-
likte daha da fazla etkileime olanak tan-
yan yazlmlarla tantk. Flash 3te basit bir
oyun gibi etkileimli bir animasyon yapabil-
mek olduka zahmetli bir iken, Flash 4 ile
birlikte gelen Actionlar ile bu snrlamalar
ama yolunda ilk nemli admlar atld.
Flashta etkileimlilik asndan en nemli
gelime ise Flash 5 ile yaand. Bu srmle
birlikte Flash dier teknolojilerle ok daha
entegre bir hal ald. Flash uygulamalar ar-
tk JavaScript, XML gibi teknolojilerle ileti-
im kurabiliyordu. Ve sonrasnda video g-
mebilme yeteneiyle Flash MX geldi.
Flashin etkileimlilik yolunda geirdii
bu evrim yeni bir yldzn domasna sebep
oldu: ActionScript. Flash ieriklerine etkile-
im katmak ve animasyonu kontrol etmek
iin programlama mantn oluturmada
kullanlacak btnsel bir script dilinin te-
meli Flash 4e kadar dayanyor. Flash kulla-
nclarnn program deneyimi olmayan ta-
sarmclar da olabileceinden hareketle, Ja-
vaScript kadar baarl, gl olmasna kar-
n basit bir script dili oluturma araylar
JavaScript gibi ECMAScripti baz alan Acti-
onScriptin olumasyla sonuland. Gr-
nte JavaScripte ok benzeyen ActionSc-
ript sayesinde animasyon yaratmak, kont-
rol etmek, harici uygulama, ierik ve olay-
larla iletiim kurabilmek mmkndr. r-
nein Flash animasyonunuz istemci tarafl
script standart JavaScript ile ActionScript
sayesinde iletiim kurabilir. Web tarayc
zerinde kontrol gc olan JavaScript ile
iletiim, animasyonunuzun web tarayc ile
bizzat etkileimi anlamna gelmekte. Bir
sonraki konu balmz ve CDmizdeki Stu-
dioWeb+n bu ayki konusu bu iletiimin
nasl olaca zerine. ActionScript ile bun-
dan baka mesela Flash uygulamanzn ie-
riini harici bir kaynaktan okutturabilirsi-
niz. Bu, basit bir metin dosyas olabilecei
gibi, bir XML dosyas ya da veritaban da
olabilir. Elbette ki dinamik ierik anlamna
gelen bu uygulamalarn ounu yapabil-
mek iin sadece ActionScript yeterli olma-
yacaktr. Bunun yannda JSP, PHP, CGI,
ColdFusion ya da ASP gibi sunucu tarafl
program dillerinin herhangi birinden fay-
dalanmanz gerekecektir.
ActionScript ile neler yaplabilir?
Temelde uygulama snrlar olmamakla bir-
likte ActionScript ile yaplabileceklerden
bazlar:
Grsel ya da iitsel ieriklerin kontrol
Etkileim: Tepki veren butonlar, form
alanlarndan kullanc bilgisi alabilme yete-
nei, fare imlecine ya da klavye hareketleri-
ne duyarl uygulamalar
Dinamik ierik oluturma: Metin dosya-
s, XML ya da veritaban kkenli ierik uygu-
lamalar
Sunucu iletiimine dayal uygulamalar:
Fizik kurallarnn ActionScript yardmyla
uyarland bu Flash animasyonunda
modele doal hareketler yaptrabiliyorsunuz.
Animasyonun alan bir rneini CDdeki
StudioWeb+ blmnde bulabilirsiniz.
Neostreamin web sayfas bir Flash
animasyonun ne derece etkili olabileceini
grmek isteyenler iin ideal
Flash MX ile gelen en nemli yeniliklerden
biri de Flash swf dosyalarna video gmebilme
yetenei. Bu sayede web sayfalarnzda
kontrol edilebilir videolarnz ekleyip, Flash
destei olan ziyaretilerinize sunabilirsiniz.
Web Programcl
61 CHIP Workshop >>
<< <<

Login prosedrleri, e-ticaret deme ve tran-

saksiyon, ok kullancl oyunlar, chat, fo-
rum ve ziyareti defteri uygulamalar
Web taraycsyla JavaScript yardmyla
ift ynl etkileim
ActionScript ile JavaScript arasndaki
benzerlik sayesinde bu dillerden herhangi
birinde deneyimli programclar dierini -
renmekte zorluk ekmeyeceklerdir. Hatta
bu dillerden birinde yazlm bir script'in di-
erinde kullanlmak zere paylalmas
mmkndr.
ActionScriptin Flash animasyonlarn
grntleyebilmek iin kullanc bilgisaya-
rnda ykl olmas gereken playerin (ek-
lenti dosyasnnn) dosya boyutunu kk
tutabilmek iin ECMAScriptte olup da Acti-
onScripte uyarlanamayan baz zellikler de
olmutur. Bu zelliklerin hangileri olduu-
nu tabloda grebilirsiniz.
ActionScript her ne kadar JavaScript gibi
ECMA-262 standard zerinde yaplandrl-
msa da Flash oynatcs plug-in dosyasnn
boyutunun kk tutulmas ve geriye yne-
lik versiyonlara uygunluk asndan baz
farkllklar gstermektedir.
ActionScriptin JavaScripte
(ECMA-262) gre farkllklar
Bykharf/kk harf ayrm: ActionScript
sadece anahtar kelimelerde byk harf/k-
k harf ayrm yapar. JavaScript ise byk
harf/kk harf duyarldr.
eval() fonksiyonu: ActionScript dize cinsin-
den ifadeleri ileme konmak zere komuta
eviren eval() fonksiyonunu desteklemez
Global deikenler: ActionScript kapsam
alan dokman boyutunda olan global de-
ikenleri desteklemez
undefined veritipi dnm: ActionScript
tanmsz bir deeri bo dizesine ya da 0
nmerik rakamna dntrr. JavaSc-
riptte ise tanmsz deer undefined dize-
sine ya da NaN deerine dnr.
Function konstrktr: ActionScript yeni
bir fonksiyon yaratmada kullanlan new
Function konstrksyonunu desteklemez.
Object konstrktr: ActionScript yeni bir
nesne yaratan Object konstrksyonunda
parametre kabul etmez.
Date nesnesi oluturma: ActionScript oku-
nabilir bir tarih dizesini tarihe evirmez
Obje modeli: JavaScript web taraycsnn
nesneleriyle alrken, ActionScript ise
Flash filminin nesneleriyle i grr.
Timeout zamanlayclar: ActionScript Ja-
vaScriptin kulland SetTimeout() gibi za-
manlayclar kullanmaz. Onun yerine Ti-
meline (Zaman izgisi) ile allarak ayn
sonu elde edilebilir.
Elbette Flash ile yaplm zengin ierikle-
ri kullanmann da bir bedeli var. Flash kul-
lanmann getirdii baz snrlamalar gz
nnde bulundurmanzda fayda var.
Her kullanc Flash desteine sahip ol-
mayabilir. zellikle gvenlik konusunda
ar titiz firmalarn bilgisayarlarnda plug-
inlerin olmayabileceini hatrnzdan kar-
mayn. Flash destei olmayan ziyaretiler
iin alternatif HTML sayfalar hazrlamak
salkl bir dnce olacaktr.
Flashin kullanllk (usability) konusun-
da da baz skntlar var ve bunlar henz
alabilmi deil. rnein metinsel ierikle-
rin okunabilirliklerinin zayfl, taraycn-
zn ileri geri tularnn Flash sahneleri iin
varsaylan olarak kullanlamamas, yazc-
dan kt almann yine varsaylan olarak her
zaman mmkn olmamas, dinamik ierik
oluturmann HTML sayfalarna gre daha
zor olmasn sayabiliriz.
br taraftan farkl tarayc modellerinde
ayn ekilde alacak web sayfalarnza etki-
leimli grsel ve iitsel ierikler koymak iin
en uygun yntem Flash olarak gzkyor.
JavaScript yardmyla Flash -
Websayfas etkileimi
stemci tarafl script dili JavaScript sayesin-
de Flash animasyonlarnzla web sayfanz
arasnda iletiim kurabilirsiniz. Bylece
Flash iinden web sayfanz, web sayfanz
iinden de Flash animasyonunuzu kontrol
edebilirsiniz.
Flash-JavaScript etkileimi:
Flash, oluturduunuz animasyonlarn Ja-
vaScript ile haberlemesine izin verir. Flash
animasyonlarndan JavaScript'e bilgi akta-
rm iin kullanlabilecek iki farkl Action sz
konusudur. Bunlardan biri getURL() action'
iken dieri ise fsCommand'dir. Her ikisinin
de kullanmlar ve amalar farkldr. Biz bu
ayki uygulamamzda bunlardan getURL'i
kullanacaz.
1) Flash pencerenizde bo bir sayfa an ve
bir isim vererek uygulamanz uygun bir ye-
re kaydedin. Oluturduunuz yeni sayfan-
zn iine buton yapmak iin bir ekil izin.
Bir yuvarlak olabilir mesela.
2) izmi olduunuz ekli seili hale getirin
ve Flash mensndeki INSERT > CONVERT
TO SYMBOL seeneini tklayn ya da klav-
yenizdeki [F8] tuuna basn. Alan pence-
reden Button radyo dmesini sein ve OK
tuuna basn. Artk izmi olduunuz ekil
buton haline geldi.
3) izmi olduunuz ekil seili halde iken
Action panelinden getURL() action'n ift
tklayn. Action script penceresi iinde se-
mi olduunuz action ile ilgili kodlar belire-
cektir.
4) Kodlarn stnde yer alan URL alanna
javascript:deneme() yazn, Window alann
ise listeden _self olarak sein. Sonuta
Web tabanl animasyon ve zengin ierik yaratmaya yarayan Flashtan sahip olduu gelimi
izim aralarn kullanarak izim program olarak faydalanmak da mmkn. Trace bitmap
zellii ile bitmap bir grafii vektrel hale dntrebilirsiniz.
script alannda elde edeceiniz kodlar u
ekilde olacaktr.
on (release) {
getURL("javascript:deneme()", "_self");
}
Burada deneme() Flash tarafndan tetik-
lenecek JavaScript fonksiyonumuzun ad
olacak.
5) Flash dosyanz kaydedin ve menden FI-
LE > PUBLISH seeneini tklayarak ya da
[SHIFT+F12] tularna basarak Flash dosya-
nz yaynlayn. Bu durumda .fla dosyanzn
kaytl olduu klasrde HTML ve SWF olarak
iki yeni dosya daha oluacaktr.
6) Bu noktada Flash dosyamz hazr. Artk
SWF dosyasn kullanacak olan HTML dok-
mannda Flash tarafndan tetiklenecek
olan JavaScript dosyasn oluturabiliriz.
HTML dosyanz HTML editrnzde ya da
Notepad'te an. </HEAD> taksnn hemen
stne yandaki ekilde grld gibi aa-
daki script kodlarn yazn
<script language="JavaScript">
function deneme(){
alert("Kirmiziya ne dersin?");
document.bgColor="Red";
}
</script>
7) HTML dosyanz kaydedip altrdnz-
da Flash SWF dosyanz iindeki buton
HTML sayfanzda grnecektir. Butona tk-
ladnzda ise nce bir JavaScript mesaj
belirecek.
8) OK tuuna basnca ise sayfanzn arka
plan renginin krmzya dntne ahit
olacaksnz.
Bylece bir Flash animasyonu iinden
JavaScript yardmyla HTML sayfamza m-
dahale etmi ve sayfamzn bir zelliini
deitirmi olduk.
Web Programcl
>> >>
<< CHIP Workshop 62
Nasl alyor?
getURL() Global Fonksiyonu
Bu fonksiyon Flash uygulamasnda
Bir web tarayc penceresi ya da frame'i
iine bir sayfay yklemekte
Sunucu-tarafl bir scripti altrp elde
edilen sonucu pencere ya da frame'e ta-
mada
Macromedia Director olaylarn tetikle-
mede
JavaScript kodlarn altrmada
kullanlr.
Kullanm ekli:
getURL(URL, pencere, metot)
JavaScript protokolyle kullanm
getURL("javascript: komut;")
Komut parametresi orijinal bir JavaSc-
ript komutu olabilecei gibi
getURL("javascript:alert('Merhaba')");
kendimiz tarafndan tanmlanan bir ko-
mut da olabilir. Bu durumda
getURL("javascript:deneme()", "_self");
satr HTML sayfas iindeki deneme() ja-
vascript fonksiyonunu tetikler.
JavaScript-Flash etkileimi
Biraz nce yapm olduumuz ilemin tam
tersi ynde etkileim de mmkndr. Yani
63 CHIP Workshop >>

HTML sayfasndan JavaScript yardmyla

Flash animasyonunu da kontrol edebiliriz.
imdi de bunu kantlayan bir rnek yapa-
lm.
1) Flash pencerenizde bo bir sayfa an.
Oluturduunuz yeni sayfanzn iine yaz
arac yardmyla bir metin alan oluturun.
ine bir mesaj yazn.
2) Metin alannz seili durumda iken) Pro-
perties panelinden gerekli grsel ayarlama-
larn yansra sol tarafta bulunan metin tipi
seim listesinden Dynamic Text seeneini
iaretleyin. Ayrca Sa alt tarafta yer alan
Var deiken ismi alanna ise metin alan
iin deikeninizin adn 'isim' olarak belir-
leyin.
3) Flash dosyanz kaydedin ve menden
FILE > PUBLISH seeneini tklayarak ya da
[SHIFT+F12] tularna basarak Flash dosya-
nz yaynlayn. Bu durumda .fla dosyanzn
kaytl olduu klasrde HTML ve SWF olarak
iki yeni dosya daha oluacaktr.
4) Bu noktada Flash dosyamz hazr. Artk
SWF dosyasn kullanacak olan HTML dok-
mannda Flash'i kontrol edecek JavaScript
scriptimizi oluturabiliriz. HTML dosaynz
HTML editrnzde ya da Notepad'te an.
</HEAD> taksnn hemen stne yandaki
ekilde grld gibi aadaki script kod-
larn yazn
<script language="JavaScript">
function isimSor(){
var ad=prompt('isminizi girin ltfen','isminiz');
document.Film.SetVariable("/:isim",ad);
}
</script>
5) HTML sayfanzda <BODY> </BODY> ta-
klar arasna,
<a href="#" onclick="isimSor()">isim sor</a>
<< <<
Web Programcl
Web Programcl
>> >>
<< CHIP Workshop 64
satrn yerletirin.
6) HTML sayfanzda Flash filminizi sayfan-
za ekleyen kodlarda <OBJECT> taks iine
ID="Film"
parametresini ekleyin. <OBJECT> taks
iinde NAME isimli bir parametre olmad-
ndan emin olun. Varsa silin. Aksi takdirde
JavaScript-Flash etkileimi Netscape 6.2 ve
st versiyonlarda almayacaktr.
7) HTML sayfanzda Flash filminizi sayfan-
za ekleyen kodlarda <EMBED> taks iine,
NAME="Film" swLiveConnect="true"
parametrelerini ekleyin. <EMBED> taks
iinde ID isimli bir parametre olmadndan
emin olun. Varsa silin.
8) Sayfanz kaydedin ve web taraycda a-
ltrn. Alt tarafta yer alan linke tklad-
nzda bir prompt penceresi alacaktr. ine
bir eyler yazn ve OK tuuna basn.
9) Bizzat HTML sayfas iinde JavaScript
promp'tu ile yazm olduunuz yaznn
Flash filmi iinde yer aldna ahit olacak-
snz.
Nasl alyor?
Flash filmimizin iindeki dinamik metnin
deeri isim deikenin deeri olarak atan-
m durumdadr. HTML sayfasndaki Flash
kodlar iine eklemi olduumuz paramet-
reler sayfamzda Flash filmine bir referans
ad, baka bir deyile filmi sayfann geri ka-
lan elemanlarndan ayran bir kimlik ver-
mek iindir. Uygulamamzda semi oldu-
umuz referans deerimizin ad 'Film'dir.
JavaScript'in yapt ise bu kimlii kullana-
rak DOM yol adresi yardmyla Flash'in ilgili
isim deikeninin deerini yeniden ata-
maktr.
var ad=prompt('isminizi girin ltfen','isminiz');
document.Film.SetVariable("/:isim",ad);
Burada yeni atadmz deeri kaytl tu-
tan deikenin ad JavaScript'te ad iken,
Flash'ta ise isim olarak kullanlmtr.
Notlar:
Flash ile JavaScript iletiimini her tarayc
modelinin gerekletirmediini bilmenizde
fayda var. rendiimiz iletiim metodunu
aadaki modellerde kullanabilirsiniz.
Netscape Navigator 3.0 - 4.7x, ve
Netscape 6.2 veya st modeller
(Windows 95/98/NT/2000/XP veya
MacOS; LiveConnect ve Java destekli)
Internet Explorer 3.0 ve st
(Windows 95/98/NT/2000/XP;
ActiveX destekli)
Flash-JavaScript iletiimini aadaki ta-
rayc modelleri desteklemez:
Macintosh zerindeki tm Internet Explo-
rerlar, Netscape 2, Netscape 6 ve 6.01 ya da
Java destei olmayan tm Netscape taray-
clar
Netscape tarayclar iin Flash-JavaSc-
ript aras iletiim Netscapein LiveConnect
teknolojisi yardmyla mmkn olmaktadr.
Netscape 6 taraycsnn ilk modelleri Nets-
cape 6 ve 6.01 LiveConnect desteinden
yoksun olduklarndan metodumuzu bu ta-
rayc modelleri iin kullanamyoruz. Ancak
LiveConnect destei 6.2 modeliyle beraber
salanmaya baladndan bu ve bundan
sonraki modellerde kullanabilirsiniz.
Not: Uygulamalarn kaynak kodlarn
eCHIPteki StudioWeb+ blmnde bula-
bilirsiniz.
Numan Pekgz
numanpekgoz@chip.com.tr
Video: Flash ile popup ve tam ekran tarayc penceresi ama
Bu ay kk bir deiiklik yapp atlyemizi grsel hale getirdik. Bun-
dan sonra yeri geldike baz atlyelerimizde bu ekilde eitim film-
lerinden de faydalanma yoluna gideceiz. CDdeki StudioWeb+n
bu ayki konusu Flash-JavaScript iletiimine paralellik tekil etmek
zere Flash ile popup ve tam ekran tarayc penceresi ama.

eCHIP StudioWeb+da bu ay:

Flash Serisi
Flash sayfalarn yazdrmak (Print)
Flash sayfalarn yazdrmak iin Flash 5 ve
sonras iin kullanlan komut, Actions kate-
gorisinde yer alan Print komutudur. Print
komutu ile Flash ierisindeki herhangi bir
kareyi, tm kareleri veya herhangi bir mo-
vie clip ierisindeki tm nesneleri kada
dkebilirsiniz.
Kullanm ekli:
print (target, "bmovie");
print (target, "bmax");
print (target, "bframe");
Yukarda bir butona print komutunu
atadk. imdi print komutunun parametre-
lerini ve pf noktalarn inceleyelim.
Print: Burada iki seenek grlmektedir: As
vectors, As bitmap
As vectors: Grntnn dorudan vektrel
kts iin kullanlr, effaflk, renk geileri
gibi geler ktda tam netice vermez.
As bitmap: Bu seenek kullanldnda, ek-
randaki grnt ktda ayn ekilde yer ala-
caktr. zellikle alpha gibi efektleri kullan-
dnzda bu seenei tercih etmelisiniz.
Location: Level, Target
0Level: 0 deeri iin ana sahnedeki nesne-
ler yazdrlr. Yine daha nce bahsettiimiz
gibi Level 1-2-3.. gibi deerler alabilir ve bu
alanlara dardan yklenen swf dosyalar-
nn kts alnabilir.
Target: Instance name tanmlanm movie
clip'leri target ile belirleyerek kt alnabil-
mektedir.
Bounding: kts alnacak erevenin sei-
midir. Burada seenek yer almaktadr:
Movie, Frame, Max
Movie: Ekrandaki grnt aynen ktya
yansr ve kadn boyuna gre ayarlama ya-
plmaz.
Frame: Grnt kada tam sacak ekilde
bytlerek kts alnr.
Max: Burada yine Framedeki gibi grnt
kada sdrlr yalnz animasyon ierisinde
Tween zelliini kullanlan nesnelerin bo-
yutu ayn ekliyle kalr, bu nedenle tam so-
nu alnmayabilir.
Dorudan print komutunu kullanrsanz
sahnede yer alan tm kareler sayfa sayfa
baslacaktr. stediiniz bir karenin ktsn
almak istiyorsanz karenin Label ksmna #P
yazmal ve bunu bastrmak istediiniz tm
karelerin Label ksmna girmelisiniz.
rnein Flash ierisinde bir form uygula-
mas gerekletirdiniz ve form doldurul-
duktan sonra yazcdan kt alnmasn isti-
yorsunuz. Formun doldurulduu karenin
label ksmna #P yazp daha sonra bir buto-
nun action ksmna aadaki kodlar yaz-
malsnz.
on (release) {
printNum (0, "bmovie");
}
Ya da formun grnen ekli dnda,
farkl bir formatta yazcdan ktsnn aln-
masn istiyorsunuz. Bu sefer baka bir kare
ierisinde ve kullanclarn grmeyecei bir
karede label ksmn yine #P eklinde belir-
leyip ierisindeki text box'lar dynamic ola-
rak seebilir, bylelikle girilen deikenleri
aktarabilirsiniz. Bu oluturduunuz for-
matta kty otomatik salayabilirsiniz.
Print komutunu bir frame ierisinde kul-
lanmak yerine, butona atayp kullanmay
tercih ediniz. Yoksa frame'lerde dng so-
runu ile karlaabilirsiniz.
Bir animasyon ierisinde kt almaya a-
lyorsanz unutmayn ki Flash, print ko-
mutundan sonra animasyonu durdurmak-
tadr, bunun iin print komutundan sonra
devam eden play gibi bir komutu eklemeyi
unutmayn.
Flash ile e-posta gndermek
Flash ierisinden e-posta gnderebilmek
iin, ncelikle dosyalar ykleyeceimiz
hosting hizmetini veren sunucunun asp, cgi
ya da php scriptlerini desteklemesi gerek-
mektedir. Biz burada, daha nce de ziyaret-
i defteri rneinde olduu gibi asp kulla-
narak e-posta formunu uygulayacaz.
Flash ierisinde yaplacaklar:
lk nce adet input text alan oluturuyo-
ruz. Deiken isimlerini, srasyla isim, ema-
il, metin olarak tanmlyoruz. Hepsi iin text
options'dan Border/Bg seeneini aktif hale
getirin. isim ve email iin single line, metin
iin ise multiline ve word wrap seeneini
aktif hale getirin.
imdi bu input text alannn altna bir
tane de dynamic text alan oluturun. De-
iken ismi olarak hata yazn. Single line
olarak belirleyin.
Bir tane daha layer oluturun ve frame
iin action panel'den stop komutunu ta-
nmlayn.
Yeni bir layer ekleyip iki tane buton olu-
turun. Bu butonlardan ilkini temizle, dieri-
ni de gnder butonu olarak kullanacaz.
temizle butonu iin aadaki kodlar ac-
tion paneli'ne yazn:
on (release) {
isim = "";
email = "";
metin = "";
}
(b)gnder(b) butonu iin:
on (release) {
i = 0;
do {
set (i, i++);
trace (i);
if (email.substring(i-1,i) eq "@") {
hata = "";
if (length(isim) < 3) {
hata = "ltfen isminizi giriniz";
} else if (length(metin) < 3) {
hata = "yorum ekleyiniz";
} else {
loadVariablesNum ("email.asp", 0,
"POST");
hata = "mail gnderiliyor...";
}
} else {
hata = "ltfen email adresinizi doru
giriniz.";
}
} while (i < length(email));
}
gnder butonunda yer alan komutlar
gzden geirdiimizde genel mantk olarak
ilk nce e-posta adresinin doru olup olma-
d kontrol ettiriyoruz.
length(email)
Bunun iin length(email) komutu ile e-pos-
ta adresinin toplam karakter saysn alyo-
ruz, bununla birlikte bir i deikeni tanml-
yoruz.
email.substring(i-1,i)
Daha sonra email.substring(i-1,i) komutu ile
i deeri her arttnda emailin ieriinden
srayla @ iaretinin yer alp almadn

Ska sorulanlar
20 CHIP Workshop >>
<< <<
flash ierisine yeni alanlar ekleyerek asp
ierisine ekleme yapabilirsiniz; rnein
subject ksmn flash ierisinde formu dol-
duran tarafndan konuyu belirleyecei bir
text alan oluturup asp ile balant kurabi-
lirsiniz.
Pulldown Menu
Window>Library [Ctrl+L] ile Library pence-
resini an. Insert>New symbol [Ctrl+F8] ile
yeni bir movie clip oluturun ve adn me-
nu1 olarak belirleyin.
imdi menu1 isimli movie clip'in iindeyiz.
Tools blmnden rectangle arac ile bir
dikdrtgen izin. Bu diktrtgen oluturdu-
umuz mennn ana butonunu olutura-
cak. Dikdrtgeni sein, [F8] ile ana buton
ismini verip Button' sein ve butonu olu-
turun. 5. framee kadar gelin ve [F5] ile bo
frame ekleyin.
Yeni bir layer ekleyin ve ilk kareyi seip
action panelinden stop komutunu ekle-
yin.
Tekrar yeni bir layer ekleyin. 5. framee
F6 ile bo bir keyframe ekleyin. Ana buton
ile ayn byklkte bir dikdrtgen izin, se-
in ve [F8] ile alt buton ismini verip buto-
nu oluturun.
imdi ana buton ile alt butonu tam alt
alta gelecek ekilde yerletirin. Ayn ekilde
libraryden alt butonlar tayp alt alta bir-
birine deecek ekilde boluk brakmadan,
istediiniz men seenei kadar ekleyin.
Yeni bir layer oluturun. 5. kareye gelip
[F6] ile bo keyframe ekleyin. Oluturduu-
nuz menunun boyutundan byk olacak
ekilde bir dikdrtgen izin. Bunu [F8] ile
gizli buton ismini verip butonu olutu-
kontrol ediyoruz. Substring komutu paran-
tez iindeki iki deer ile srayla balang ve
biti deerleri arasndaki karakterleri dn-
drmektedir. Burada karakterleri srayla in-
celetiyoruz.
eq ile string deerlerin eitliini kontrol
ediyoruz.
Eer email ierisinde @ iareti var ise ha-
ta deikenini sfrlyoruz ve isim kontrolne
geiyoruz, burada mantk olarak en az 3 ka-
rakter olmasn gze aldk. sim 3 karakter-
den az ise hata=ltfen isminizi giriniz diye-
rek uyaracaktr ve e-postay gndermeye-
cektir. Eer email ve isim doru ise bundan
sonra metin ksmnn kontrolne geiyoruz.
Metin ksm iin yine en az 3 karakter mesaj
girilmesini gz nnde bulundurarak kont-
rol gerekletiriyoruz. sim, email ve metin
ksm tamamen doldurulduunda ise;
loadVariablesNum ("email.asp", 0, "POST");
komutu ile deikenleri asp dosyasna gn-
deriyoruz.
loadVariables komutunda GET seenei
255 karakter ile snrldr ve url ile birlikte
gnderilmektedir Bu yzden Flash ierisin-
de POST parametresini tercih etmekteyiz.
ASP
asp dosyas iin aadaki kodlar not defte-
ri ile yazp email.asp olarak kaydedin.
Set objMail = Server.CreateObject
("CDONTS.NewMail")
objMail.To = "aliyucel@chip.com.tr" 'emailin
gnderilecei adres
objMail.From = Request.Form("email") 'flashdan
gnderilen email adresi
objMail.Subject = "web sayfasndan" 'emailde
konu olarak yer alacak ksm
objMail.Body ="isim : "&Request.Form("isim")
&VbCrLf&"Mesaj : "&Request.Form("metin")
'emaili gnderenin mesaj
objMail.Send
Yukardaki asp kodlar e-postay
CDONTS component'n kullanarak gnde-
riyor. Sunucular bu komponentler asn-
dan farkllklar gsterebilir. Request.form
komutu ile Flash ierisindeki deikenleri
alarak ilemi gerekletirmektedir. Siz de
run. imdi bu butona sa tklayp edit'i se-
in. Layer1'de up ksmnda yer alan dolu
frame'i hit blmne tayn. Sadece hit
ksm dolu olan buton sahnede gzkme-
yecektir ve gizli buton olarak yer alacaktr.
menu1 movie clipin iine girin, imdi sray-
la butonlara action komutlarn atayacaz.
ana buton:
on (rollOver) {
gotoAndStop (5);
}
alt butonlar:
on (release) {
gotoAndStop (1);
}
gizli buton:
on (rollOver) {
gotoAndStop (1);
}
alt butonlar iin tek tek istediiniz linki
get url komutu ile ekleyebilirsiniz. Yukarda
eklediimiz on (release) komutu ile butona
tklandnda men tekrar kapanacak, yani
ilk framee geri dnecektir.
alma mantna baktmzda ise ana
butonun zerine fare imleci ile geldiinizde
5. framee gidecek ve burada alt butonlar
ortaya kacaktr. Alt butonlarn zerinde
imleci ektiinizde ise imle gizli butonun
zerine gelecek ve on(rollOver) komutu i-
leyip ilk framee geri dnecek, bylece me-
n kapanacaktr.
Bu men sisteminin gelitirilmesini size
brakyoruz, alt menlerin oluumu iin
motion tween efektleri uygulanarak ho
grntler elde edilebilir.
Macromedia Flash ile ilgili her trl soru
ve isteinizi bize iletebilirsiniz. Gelecek ay
grmek zere hoa kaln.
Ali YCEL
aliyucel@chip.com.tr
Flash Serisi
>> >>
<< CHIP Workshop 21
Photoshop Serisi
21 CHIP Workshop >>
<< <<
Fotoraflar zerinde Oynamak
k grnen grafikler hazrlamak iin mutlaka plug-in paketlerini kullanmanz gerekmez.
Doru efektleri yerinde kullanarak siz de baarl almalar yapabilirsiniz.

lk olarak eklemek istediiniz yz kopyalamak

iin kaynak fotoraf an. Yz ksmn kabaca etra-
fndan seerek [CTRL]+[C] ile kopyalayn. Ayn adan
ekilmi iki fotoraf semeniz iinizi kolaylatracaktr.
Yn ve boyut deiikliklerini [CTRL]+[T] kullanarak ger-
ekletirebilirsiniz. imdi Layer penceresi altndaki New
Layer Mask simgesi ile yeni yze bir katman maskesi ek-
leyin. Ardndan srasyla [D] tuuna basn ve Brush ara-
cn sein.
nce orta bir fra seip [Z] tuu ile yeni yzn ke-
narlarna doru zum yapn ve [B] tuu ile fray
tekrar seerek yzn etrafndaki gereksiz ksmlar sil-
meye balayn. Burada yzn paralarn silmemeye
zen gsterin. Eliniz alana kadar sadece yz zerinde
uraarak daha gereki montajlar yapabilirsiniz. imdi
[V] tuu ile tama aracn sein ve yz dierinin tam
stne gelecek ekilde yerletirin. Opacity deerini d-
rerek bu ilemi kolaylatrabilirsiniz.
Yzn ekleme olduunun anlalmamas iin sa-
larn bir miktarn silmeden brakmak daha etkili
sonular ortaya koyabilir. Bunun iin salar silmeden
nce [J] tuu ile Airbrush aracn sein ve pressure dee-
rini de %53-%58 arasnda belirleyin. Yeni eklediiniz y-
zn katman seili iken salar yava yava silmeye ba-
layn. Tek bir seferde silmek yerine tek tek tklayarak iki
sa birbirine yedirin. Gerekirse yeni yzdeki kulaklar
da fotoraftan temizleyebilirsiniz.
Bu ilemlerin ardndan gerekirse Free Transform
aracn [CTRL]+[T] kullanarak hereyin tam otur-
mas iin yz tekrardan boyutlandrabilirsiniz. Bundan
sonra geriye sadece cilt tonlarnn eletirilmesi sorunu
kalacaktr. Artk yeni yzn katman hala aktifken La-
yers penceresinde yzn nizleme simgesi zerine tk-
layarak katman maskeleme modundan kabilirsiniz.
Bu durumda maskede yaptnz deiikliklerde bir de-
iiklik olmayacak, sadece gizlenecektir.
Bu noktadan sonra artk ince ayarlar yapmaya
balayabiliriz. imdi [CTRL]+[B] ksa yolunu kulla-
narak Colour Balance penceresini an. Burada krmz
ve yeil renklerde deiiklikler yaparak sorunu zebi-
lirsiniz. ncelikle krmz renk ile balayn. Bunun iin
Cyan & Red renkleri altndaki kaydrma ubuunu kul-
lanabilirsiniz. Daha sonra ayn ilemi yeil renk iin de
uygulayn. Bu ilemleri renkler arasndaki fark kaybola-
na kadar tekrarlayabilirsiniz.
Yzleri Deitirmek
Photoshop Serisi
>> >>
<< CHIP Workshop 22
Panoramik fotoraflar dierlerine gre enlemesi-
ne ok daha uzundurlar ve tek bir seferde ekilerek
deil, birden fazla resmin birletirilmesi ile oluturulur-
lar. Bu tr bir alma yapmak iin bir tripod yardmyla
fotoraflarn ard ardna, birbirine uyacak ekilde ekil-
mesi gerekir. Bunu yaparken daha sonradan problem
yaamamak iin k kaynaklarna da dikkat etmek gere-
kir. Ayrca tedbirli davranp gerekenden fazla kare ek-
menin de faydas dokunabilir.
leme baladktan sonra ilk olarak tm fotorafla-
rnz Photoshop altnda ap, katmanlar olarak s-
raya dizin. Renk problemlerini bu aamada dikkate al-
mayn. Daha sonra bunlar arasndan birini seip arkap-
lan olarak adlandrn. Dier katmanlar sralamadan
nce canvas boyutunu deitirmeniz gerekecektir. Pa-
noramik bir fotoraf oluturacamz iin enlemesine
bir geniletme yapmamz gerekir. Bunun iin Image me-
ns altndan Canvas sein.
Pencere karnza geldiinde sol ya da sa ortadaki
oklardan birine tklayn. Bu ilem fotorafn ne ta-
rafa doru geniletileceini belirleyecektir. Fotoraf bo-
yutlarna gre istediiniz deeri verebilirsiniz. Artk di-
er katmanlar da yan yana dizmeye balayabiliriz. Bu-
rada ilk olarak en st katmann blending modunu scre-
en yapn. Resimleri yerletirmeniz kolaylaacaktr. Daha
hassas ayarlar iin klavyede ok tularn kullanabilirsi-
niz.
ki resmin uyutuuna emin olduktan sonra blen-
ding modunu tekrar normal olarak deitirebilirsi-
niz. Bu ilemleri tm fotoraflar iin tekrarlayn. Ek yer-
lerini gidermek iinse Clone aracn kullanabilirsiniz. Bu
arac kullanrken srekli farkl kaynaklar kullanmay
unutmayn, yoksa tekrarlar gze batabilir. Ayrca renk
uyumazlklar iin de [CTRL]+[B] tuu yardmyla bir n-
ceki rnekte bahsettiimiz Color Balance aracn kulla-
nabilirsiniz.
Mahmut Karslolu, mkars@chip.com.tr
Panoramik Fotoraf Yaratmak
ki fotoraf birbiri zerine
montajlarken, gei yerlerinde
keskin izler olumasn engel-
lemek iin seimi yaptktan
sonra, kopyalama yapmadan
nce Select/Feather seeneini
kullanarak kopyalayacanz
seimin kenarlarn yumuata-
bilirsiniz. Eer yzleri deiti-
recekseniz gz, burun ve azn
tam olarak denk gelecek ekil-
de yerletiine emin olun. Ay-
rca yzlerin bakt aya da
dikkat edin. Yoksa kimseyi
inandramazsnz. Sakal byk
ekleme gibi ilemler iinse
kaynak olarak salardan yarar-
lanabilirsiniz. Ancak bu ilemi
kk fra darbeleri ile yap-
may unutmayn.
KISA KISA

Montajlar gereki klmak iin birka ipucu

Windows Serisi
01 CHIP Workshop >>
W
indows XP Professional, zellikle
ev alaryla uraan veya uzaktan
a balants kurarak almay
tercih eden kullanclara daha kolay ve daha
salam bir alma platformu sunmaya y-
nelik birok yenilik barndryor. Her ne kadar
Internet Connection Sharing (ICS), Internet
Connection Firewall (ICF) ve Network Brid-
ging gibi zellikler baz a yneticilerinin
yumruklarn skp dilerini gcrdatmasna
neden oluyor olsa da, bunlar evde veya yolda
almay tercih eden kullanclarn gayet ii-
ne yarayacak trden. Bu zelliklerin sahip ol-
duu potansiyeli anlayarak ve bunlar nere-
de, ne zaman, nasl kullanacanz bilerek,
organizasyonunuzun a yapsn etkileme-
den hareket halindeki kullanclarnza daha
kaliteli ve daha gvenli bir a hizmeti verebi-
lirsiniz.
Alternatif konfigrasyon seenekleri
Srekli hareket halindeki kullanclarnzn
a ihtiyalarna mantkl zmler retme
konusuna girmeden nce, XP Pro'nun Alter-
nate Configuration a yeteneklerine gz at-
makta fayda var. Alternate Configuration
ayarlar, hem i yerinden, hem de evden ba-
lant kurmak iin kullanlan ve bu nedenle iki
farkl a ortamna bir arada ihtiya duyan
sistemler iin basit ve ie yarayan zmler
sunuyor. Sistem yneticisi olarak bu ayarlar-
la oynamak yoluyla kullanclarnzn balan-
t ihtiyalarn giderebilir ve bu sayede onlar
subnet maskesi ile Batmann maskesi ara-
sndaki fark renme ihtiyacndan kurtara-
bilirsiniz.
Alternate Configuration seenekleri,
XPnin dinamik IP adresi konfigrasyonuyla
statik IP adresi konfigrasyonu arasnda ge-
i yapabilmesine izin verir. Yaptnz se-
imler, bilgisayarn a zerindeki DHCP su-
nucusundan cevap alamad durumlarda
otomatik olarak devreye girer. rnein kul-
lanc dizst bilgisayarn organizasyonun
a altyapsna baladnda, sistem mevcut
DHCP sunucusunu alglar ve seenekleri bu
ortama uygun olacak biimde ayarlar. Ancak
ayn kullanc dizst bilgisayarn eve gt-
rp altrdnda, bu kez DHCP sunucusu-
nun alglanamamas nedeniyle Alternate
Configuration ayarlar devreye girer. Varsa-
ylan Alternate Configuration seenekleri
Automatic Private IP Addressing (APIPA) ala-
nndan sisteme bir IP adresi atanmasn n-
grr (rnein 255.255.0.0 altndan
169.254.x .y gibi), ancak bu ayarlar kendi ih-
tiyalarnza gre deitirerek IP adresinizi
ikincil anza uydurabilirsiniz. Resim 1de
Internet Protocol (TCP/IP) Properties diyalog
kutusu altndaki Alternate Configuration ta-
bna dair ayarlar grebilirsiniz. Bu diyalog
kutusuna eriebilmek iin Network Connec-
tions penceresini an, ayarlamak istediiniz
a balantsna sa tklayn, alan menden
Propertiesi sein, Internet Protocol (TCP/IP)
ksmna girin, Properties butonuna basn ve
Alternate Configuration tabna girin. Ancak
unutmayn ki bu seenek, Internet Protocol
(TCP/IP) Properties blmnde General ks-
mnda yer alan Obtain an IP address auto-
matically seeneini iaretlemediiniz sre-
ce aktif hale gemez.
A balantlar klasr
Eer Alternate Configuration seenekleri ha-
reketli kullanclarnz a balantlar (Net-
work Connections) klasrnden uzak tutabi-
liyorsa, kendinizi ansl sayabilirsiniz. XP Pro,
bu klasr iinden birok a seeneinin ayar-
lanmasna izin verir. Elbette baz durumlar-
da kullanclarnzn bu seeneklere ulamas
gerekebilir, ancak tm bu seeneklerin s-
rekli ulalabilir olmasn da istemezsiniz. Bu
nedenle hangi gruba dahil kullanclarn bu-
radaki hangi seenekleri deitirebileceini
belirlemek iin, a zerinde yeni bir grup
oluturarak organizasyonunuzda bu zellie
sahip kullanclar arasnda bir planlamaya
gidebilirsiniz.
A konfigrasyonu
operatrleri grubu
XP Pro dahili olarak a konfigrasyonu yetki-
lerini belirleyebilmeniz iin Network Confi-
guration Operators (A Konfigrasyonu
Operatrleri) adl bir gruba sahiptir. Bu grup
kimlerin a seeneklerini deitirebileceini
belirlemenin yannda, baz yerel kullanclara
yerel ynetici grubuna dahil olmasalar bile
a ayarlar zerinde belli deiiklikleri yapa-
bilme olana sunar. Baz durumlarda Net-
work Configuration Operators grubuna da-
hil kullanclar, TCP/IP zelliklerini deitir-
mek yoluyla sistem zerinde btn kullan-
clara hizmet veren LAN balantlarnn ismi-
ni deitirme, hizmete ama ve kapatma
yetkisine sahiptirler. Dier durumlardaysa il-
gili deiiklikleri sadece kendi balan- tlar
iin gerekletirebilirler. Bu grubun yeleri
ayrca mevcut kullanc iin uzaktan eriim
zelliklerine dair seeneklerin silinmesi, ye-
niden isimlen- dirilmesi ve modifiye edilmesi
gibi ilemleri gerekletirebilmenin yannda,
ipconfig release ve renew komutlarn da a-
ltrabilirler.
Bu gruba yerel bir kullanc eklemek iin,
Computer Management diyalog kutusuna
gidin ve Microsoft Management Console
(MMC) Local Users and Groups eklentisini
an. Konsol aacnda Groups objesini see-
rek details ksmnda Network Configuration
Operators ksmna ift tklayn. Daha sonra
Add butonuna tklayarak kullancnn adn
girin. Eer eklemek istediiniz kullancnn
ismi veya bu ismin yazl konusunda p-
heleriniz varsa, Advanced butonuna basarak
yerel kullanc veritaban veya Active Direc-
tory (AD) kullanc veritaban zerinden
mevcut relative distinguished names (RDN)
listesinin karnza gelmesini salayabilirsi-
niz. Listeden dilediiniz kullanc ismini se-
Windows XPnin
gelimi a zellikleri
Organizasyonun a yapsna zarar vermeden uzaktaki a kullanclarnz
tatmin etmenin yollar.

<< <<
EKL 1: Alternatif konfigrasyon
ayarlarnn belirlenmesi.
Aadaki admlar gerekletirirken ya-
pacanz deiikliklerin Group Policy see-
nekleri zerinde oluturaca etkileri iyice
anladnza emin olun ve organizasyonun
Group Policy kurallarn izleyin.
Win2K sistemlerinizdeki .adm dosyalar-
n gncellemek iin, sisteme ynetici yetki-
siyle giri yaparal aadaki admlar gerek-
letirmeniz gerekiyor:
1. XP Pro sisteminde yer alan \%systemro-
ot%\inf\system.adm dosyasn 3.5" diske ve-
ya farkl bir a alanna kopyalayn.
2. Kopyaladnz bu system.adm dosyasn
domain kontrolcs (DC) zerinde
\%systemroot%\inf klasrne kopyalayn.
Dahili template-handling prosedrlerinize
bal olarak Win2K system.adm dosyanz
bu dosyayla yer deitirebilir veya bu dosya-
ya system_xp.adm gibi bir isim verebilirsi-
niz.
3. MMC Active Directory Users and Compu-
ters eklentisinde yeni seenekleri uygula-
mak istediiniz DC stne sa tklayn ve
Properties blmne girin.
4. Group Policy tabna basn, GPOyu seerek
Edit seeneine tklayn.
5. Computer Configuration veya User Confi-
guration iinde yer alan Administrative
Templates objesine sa tklayarak menden
Add/Remove Templatesi sein.
6. Win2K system.adm dosyasn kaldrarak
yerine XP Pro sisteminden kopyaladnz
system.adm dosyasn koyun.
7. Add/Remove Templates diyalog kutusunu
kapatn, ardndan Administrative Templa-
tese bakarak XP seenek- lerinin orada yer
alp almadn kontrol edin.
Computer Configuration. ekil 2de XP
Pro Group Policy seeneklerinin MMC Group
Policy eklentisi altndaki Computer Configu-
ration blmne uygulanm halini grebi-
lirsiniz. Sizin de dikkatinizi ekecei zere bu
seenekler, XPnin organizasyon alarna da-
Windows Serisi
>> >>
<< CHIP Workshop 02
tikten sonra OK tuuna basarak Network
Configuration Operators Properties pence-
resini kapatn.
Kullancy Network Configuration Ope-
rators grubuna eklemenizin ardndan, ekle-
diiniz kullanc ofis dndaki bir sistemden
balansa bile XP Pro altnda basit a konfi-
grasyon ayarlarn yapma yetkisine kavu-
ur. Ancak bu gruba dahil olmak kullancla-
ra ICS, ICF veya Network Bridging konfig-
rasyonlar yapma yetkisini vermez. Bu obje-
leri ayarlayabilmek iin mutlaka ynetici
yetkisine sahip yerel kullanclar grubuna da-
hil olmak gereklidir. Peki ama kullanclarn-
za bu yetkiyi verdiinizde, kullanclarn yap-
t ayarlarn organizasyonun genel a yap-
sna zarar vermeyeceinden nasl emin ola-
caksnz? Bu sorunun cevab Group Policy
ayarlarnda ve Network Location Awareness
altnda yatyor.
A balantlar iin
Group Policy ayarlar
XP Pro ile birlikte gelen yeni bilgisayar konfi-
grasyonu ve kullanc konfigrasyonuna
ynelik Group Policy ayarlar sayesinde, ki-
min a seenekleri zerinde ne ekil bir haki-
miyet kurabilecei ayarlanabiliyor. XP Pro'-
nun bu yeni ekirdek Group Policy seenek-
lerini Windows 2000 Server AD Group Policy
Object (GPO) zerinde uygulamadan nce,
son srm XP Administrative Template
(.adm) dosyasn DC zerindeki uygun do-
main sistem container zerine yklemeniz
gerekiyor. XP .adm dosyalarn kullanarak
kark istemcilerden oluan ortamlarda
GPO ynetimi salamak genel olarak kabul
edilebilir bir davran, nk uygulanama-
yan seenekler zaten alt seviye istemciler ta-
rafndan otomatik olarak gzard ediliyorlar.
Yine de bu seenekleri organizasyonunuza
uyarlamadan nce bir uyumluluk testi yap-
manz gerekebilir.
ir domain yapsna ait byk zellii bera-
berinde getiriyor.
Bu seenekleri kullanarak, sistem yneti-
cileri de dahil olmak zere kimsenin ICS, ICF
veya Network Bridging zelliini aktif hale
geirmemesinin salayabilirsiniz. Properties
penceresindeki Explain tabnda her see-
nein ayrntl aklamas yer alyor.
Ancak bu seeneklerle ilgili bilmeniz ge-
reken bir ey var: Eer domaininize bal bir
bilgisayarda ICS, ICF veya Network Bridging
kurulumu mevcutsa, Group Policy bu see-
nekleri deitiremez. Bu durum Group Policy
seeneklerinin location aware olmasndan
kaynaklanr. Yani bu seenekler, sadece se-
enekler en son deitirildiinde bilgisayar
hangi DNS domainine balysa yine o doma-
ine balandnda geerlidir.
User Configuration. ekil 3te XP Pro Gro-
up Policy seeneklerinin kullanclara uygu-
lanm halini grebilirsiniz. Bu seenekler
MMC Group Policy eklentisinin User Confi-
guration dmnde bulunuyor. Yine bura-
da da Properties penceresindeki Explain b-
lmnden fonksiyonlarla ilgili ayrntl bilgi
alabilirsiniz.
Bu seenekler a konfigrasyonu operas-
yonlarnda paral kontrol olana salyor.
Tabii bu seenekleri karma ortamlara uygu-
lamadan nce, zellikle "Enable Windows
2000 Network Connections settings for Ad-
ministrators" poliesinin sorun karmamas
asndan gerekli ynergeleri tekrar gzden
geirmeyi unutmayn.
Kontrol sizde olsun
XP'nin yeni a olanaklar ev alar kurulumu-
nu kolaylatrrken, ayn zamanda iletme
alarn panie srkleyecek bir potansiyel
tayor. Neyse ki spesifik baz fonksiyonlar
kullanarak hangi ayarlar ne zaman ve nere-
de uygulayacanz bilerek bu durumu
avantaja evirmek elinizde.
EKL 3: Group Policy kullanc ayarlar ve a bilgileri.
EKL2: Group Policy bilgisayar ayarlar ve a bilgileri.
Windows Serisi
<< <<

03 CHIP Workshop >>

W
indows XP iletmeler arasnda
daha yaygn kullanm alanlar
bulduka, XPnin sahip olduu
zelliklerden en iyi biimde yararlanmak
hem sizin, hem de kulanclarnzn verimlili-
inin artmasnda byk rol oynuyor. te si-
ze Windows XP ile alrken verimliliinizi
artracak pf noktalar:
1. Remote Assistance over Network Add-
ress Translation (NAT) zelliini kullann. Re-
mote Assistance XPnin gzel zellikleri ara-
snda olmasna ramen, Universal Plug and
Play (UPnP) zellii olan bir ynlendirici kul-
lanmadnz srece NAT balants zerin-
den dzgn almyor. Remote Assistance
zelliini NAT balants zerinden altra-
bilmek iin, nce uzaktaki kullancnn size
uzaktan yardm istei gndermesini sala-
yn. Bu istek elinize ulatnda bu istee ait
RAInvitation.msrcincident dosyasn an ve
RCTICKET= yazl satr bulun. Burada yn-
lendirilemeyen bir IP adresi, 3389 port nu-
marasyla birlikte belirecektir
(192.168.0.100:3389 gibi). Buradaki IP adre-
sini kullancnn ak IP adresiyle deitirin.
Eer 3389 numaral port aksa ve istemciye
dair ynlendirici zel IP adresine 3389 nolu
porttan trafik akna izin veriyorsa, artk bu
yntemle uzaktaki kullancnn sistemine
balant kurabilirsiniz.
2. CD-ROMa yedekleme zelliini kullann.
XP'nin Ntbackup aracnn en byk snrla-
mas, depolama aygtlar arasnda sistemde
mevcut olsa bile CD-RW srcsnn liste-
lenmemesidir. Bu iin stesinden gelebil-
mek iin Ntbackup an, yedekleyeceiniz
dosyalar sein ve yedekleme noktas olarak
C:\documents and settings\username\local
settings\application data\microsoft\cd bur-
ning\backup.bkf konumunu gsterin. Ye-
dekleme ilemi bittiinde, XP size dosyalar
CD-ROMa yazmak isteyip istemediinizi so-
racaktr.
3. Alternatif IP adres desteini ayarlayn.
Eer dizst bilgisayarnz sabit IP adresi ge-
rektiren ve DHCP kullanan alar arasnda sk-
a gezintiye karyorsanz, bunlarn her biri-
ne zg alternatif sabit IP adresi, gei yolu
ve DNS sunucu adresi tanmlayabilirsiniz.
Bunun iin Network and Dial-Up Connecti-
ons klasrnde Local Area Connection see-
neine sa tklayn, Propertiesi sein, Inter-
net Protocol (TCP/IP) blmne gelin ve tek-
rar Propertiese tklayn. Eer sisteminiz
DHCP kullanmak zere ayarlysa, Alternate
Configuration tab karnzda belirecektir.
4. Windows Messengeri sistemden kald-
rn. Windows Messenger kullananlar iin
gzel bir ara olabilir, ancak kullanmayanlar
iin tam bir ba belasdr. Windows Messen-
geri XPden kaldrmak iin ncelikle \win-
dows\inf klasrnde bulunan sysoc.inf dos-
yasn an ve aadaki satr bulun:
msmsgs=msgrocm.dll,OcEntry,msmsgs.inf,hide,7
Daha sonra bu satrdaki hide kelimesini
silerek dosyay kaydedin ve kapatn. Control
Panel altndaki Add/Remove Windows
Components blmnde kaldrlabilecek
programlar listesinde artk Windows Mes-
sengerin ad da grntlenecektir.
5. Al zelliklerini Msconfig ile kontrol al-
tna aln. Windows XPye Win9x serisinden
kalan en gzel zellikler arasnda mscon-
fig.exe arac bulunuyor. Msconfig.exe aracn
altrarak sisteminizin alnda gerekle-
en btn sreleri izleyebilir ve dilediiniz
sreleri aktif veya pasif hale getirebilirsiniz.
6. ClearType zelliini an. ClearType LCD
monitrlerde metinlerin daha iyi grnt-
lenmesini salayan bir zelliktir, ancak ou
zaman bu zellik yeni XP kurulumlarnda
ak halde bulunmaz. Dizst bilgisayarnz
veya masast LCD monitrnz ClearType
teknolojisinin avantajlarndan faydalanabi-
lecek zellie sahipse ve XP altnda bu zelli-
in aktif olduundan emin olmak istiyorsa-
nz masastnde herhangi bir yere sa tkla-
yn, Propertiesi sein ve Appearance tabna
gein. Burada Effects yazl yere tkladktan
sonra Use the following method to smooth
edges of screen fonts yazan yerdeki alr
menden ClearType opsiyonunu sein.
7. Yeniden kurulumlarda yeniden aktivas-
yonla uramayn. Windows Product Acti-
vation (WPA), phesiz XP'nin en rahatsz
edici zelliklerinden biri. Bununla birlikte
yenilenen Windows XP kurulumlarnda bu
sreci bertaraf etmenin bir yolu var. Bunun
iin ilk kurulumdan sonra system32 klas-
rnde yer alan wpa.dbl dosyasn bir kenara
kopyalayn ve XPyi yeniden kurduunuzda
bu dosyay tekrar eski yerine yerletirin.
8. MS-DOS al disketi oluturun. XPde
olup Win2Kda olmayan en gzel zellikler-
den biri, XPnin MS-DOS al disketleri
oluturabilmesi. Bunun iin disket src-
nze 3.5" floppy disk yerletirin, My Compu-
teri an ve src listesindeki floppy-disk
simgesine sa tklayn. Alan menden For-
mat sein ve pencereden Create an MS-
DOS startup disk seeneini iaretleyin.
9. Klasik Windows Start mensn ve ma-
sastn kullann. XPye yeni geen kulla-
nclar, arabirimdeki deiiklikler nedeniyle
bir sre bu yeni iletim sistemine uyum sa-
lamada zorluk ekebilirler. Start mensn
alldk Win2K dzenine dndrmek ve My
Documents, My Computer, My Network
Places, Microsoft Internet Explorer simgele-
rini yeniden masastnde grebilmek iin
nce Start dmesi zerine sa tklayn, a-
lan menden Propertiesi sein ve karnza
gelen seenekler arasndan Classic Start
menu seeneini iaretleyin. XP masast-
n Win2K masastne benzetmek iin de
masastnde herhangi bir noktaya sa tk-
layn, Propertiesi sein, alan pencereden
Appearance tabna girin ve Windows and
buttons listesinden Windows Classici se-
in.
10. Alta ynetici giri ekrannn grn-
tlenmesini salayn. XPde dikkatinizi e-
ken eylerden ilki, sisteme ynetici olarak
giri yapmak iin ek bir aba harcamak zo-
runda kaldnz grmek olacaktr. Win-
dows 2000 tarz sistem giri penceresini g-
rntleyebilmek iin, kullanc seimi ekra-
nnda Ctrl+Alt+Del tularna iki kez basma-
nz yeterli.
Windows XP pf noktalar