n tt nghip

bi
Thit k mch iu khin ng
c mt chiu.















Li ni u
Chng 1 : Tng quan v ng c mt chiu
1.1. Cu to v c tnh c ca ng c mt chiu kch t c lp
1.2. Cc ch lm vic ca ng c in mt chiu kch t c lp
1.3. Cc phng php iu chnh tc ca ng c mt chiu kch t c lp
* Phng php iu chnh in p phn ng
* Phng php iu chnh t thng kch t
Chng 2 : Tng quan v b bin i xung p
2.1. Cu trc v phn loi b bin i xung p
* B bin i xung p ni tip ( xung p gim p )
* B bin i xung p song song ( xung p tng p )
* B bin i xung p tng-gim p
* La chn b bin i
2.2. Phng php iu khin b bin i xung p
* Phng php thay i rng xung
* Phng php thay i tn s bm xung
* La chn phng php iu khin
Chng 3 : Thit k mch iu khin
3.1. S mch ng lc
3.2. S cu trc mch iu khin
* Khu to in p tam gic
* Khu so snh to xung iu khin van
* Khu to xung chm
* Khu khuch i xung chm
* Bin p xung
3.3. Nguyn l hot ng ca mch iu khin

Chng 4 : M phng mch iu khin
Kt lun
Ti liu tham kho


GV hng dn SV thc hin


























Li ni u

Cng vi s pht trin ngy cng mnh m ca cc ngnh cng nghip c v
chiu rng ln chiu su,in v cc my in ng mt vai tr rt quan trng ,

khng th thiu c trong phn ln cc ngnh cng nghip v i sng sinh hot
ca con ngi. N lun i trc mt bc lm tin nhng cng l mi nhn
quyt nh s thnh cng ca c mt h thng sn xut cng nghip. Khng mt
quc gia no, mt nn sn xut no khng s dng in v my in.
Do tnh u vit ca h thng in xoay chiu: d sn xut, d truyn ti..., c my
pht v ng c in xoay chiu u c cu to n gin v cng sut ln, d vn hnh...
m my in (ng c in) xoay chiu ngy cng c s dng rng ri v ph bin.
Tuy nhin ng c in mt chiu vn gi mt v tr nht nh nh trong cng nghip
giao thng vn ti, v ni chung cc thit b cn iu khin tc quay lin tc trong
phm vi rng (nh trong my cn thp, my cng c ln, u my in...). Mc d so
vi ng c khng ng b ch to ng c in mt chiu cng c th gi thnh t
hn do s dng nhiu kim loi mu hn, ch to bo qun c gp phc tp hn ... nhng
do nhng u im ca n m my in mt chiu vn khng th thiu trong nn sn xut
hin i.
u im ca ng c in mt chiu l c th dng lm ng c in hay
my pht in trong nhng iu kin lm vic khc nhau. Song u im ln nht
ca ng c in mt chiu l iu chnh tc v kh nng qu ti. Nu nh bn
thn ng c khng ng b khng th p ng c hoc nu p ng c th
phi chi ph cc thit b bin i i km (nh b bin tn....) rt t tin th ng c in
mt chiu khng nhng c th iu chnh rng v chnh xc m cu trc mch lc, mch
iu khin n gin hn ng thi li t cht lng cao.
Ngy nay hiu sut ca ng c in mt chiu cng sut nh khong 75%
85%, ng c in cng sut trung bnh v ln khong 85% 94% .Cng sutln
nht ca ng c in mt chiu vo khong 100000kw in p vo khongvi trm cho
n 1000v. Hng pht trin l ci tin tnh nng vt liu, nng cao ch tiu kinh t ca
ng c v ch to nhng my cng sut ln hn l c mt vn rng ln v phc
tp v vy vi vn kin thc cn hn hp ca mnh trongphm vi ti ny em khng
th cp nhiu vn ln m ch cp ti vn thit k b bm xung mt chiu
iu chnh tc c o chiu ca ng c mt chiu kch t c lp theo nguyn tc
i xng . y l mt trong nhng phng php c dng ph bin nht hin nay
iu chnh ng c in mt chiu kch t c lp vi yu cu o chiu quay ng c

theo phng php i xng .y l mt phng php mang li hiu qu kinh t cao v
c s dng rng ri bi nhng tnh nng v c im ni bt

























Chng 1 : TNG QUAN V NG C MT CHIU

1.1. Cu to v c tnh c ca ng c mt chiu

ng c mt chiu bao gm 2 phn phn cm (phn tnh) v phn ng (phn
quay).
* Phn cm (stator)
Phn cm gi l stator, gm li thp lm bng thp c, va l mch t va l v my v
cc cc t chnh c dy qun kch t (hnh 1.1), dng in chy trong dy qun kch t
sao cho cc cc t to ra c cc tnh lin tip lun phin nhau. Cc t chnh gn vi v
my nh cc bulng. Ngoi ra my in mt chiu cn c np my, cc t ph v c cu
chi than.

Hnh 1.1 Cc t chnh
* Phn ng (rotor)
Rto gm li thp, dy qun phn ng, c gp v trc my.


Hnh 1.2 L thp rto Hnh 1.3 Dy qun phn ng my in 1 chiu
1. Li thp phn ng: Hnh tr lm bng cc l thp k thut in dy 0,5 mm,
ph sn cch in ghp li. Cc l thp c dp cc l thng gi v rnh t dy
qun phn ng (hnh 1.2).
2. Dy qun phn ng: Gm nhiu phn t mc ni tip nhau, t trong cc rnh
ca phn ng to thnh mt hoc nhiu vng kn. Phn t ca dy qun l mt bi dy

gm mt hoc nhiu vng dy, hai u ni vi hai phin gp ca vnh gp (hnh 1.3a).
hai cnh tc dng ca phn t t trong hai rnh di hai cc t khc tn (hnh 1.3b).
3. C gp (vnh gp) hay cn gi l vnh i chiu gm nhiu phin ng hnh
ui nhn c ghp thnh mt khi hnh tr, cch in vi nhau v cch in vi trc
my.
Cc b phn khc nh trc my, qut lm mt my
1.2- Nguyn l lm vic ca ng c in mt chiu
Trn hnh 1.4 khi cho in p mt chiu U vo hai chi in A v B, trong dy
qun phn ng c dng in. Cc thanh dn ab v cd mang dng in nm trong t
trng s chu lc tc dng tng h ln nhau to nn mmen tc dng ln rto, lm
quay rto. Chiu lc tc dng c xc nh theo quy tc bn tay tri (hnh 1.4a).

Hnh 1.4 M t nguyn l lm vic ca ng c in mt chiu
Khi phn ng quay c na vng, v tr thanh dn ab, cd i ch nhau (hnh
1.4b), nh c phin gp i chiu dng in, nn dng in mt chiu bin i thnh
dng in xoay chiu a vo dy qun phn ng, gi cho chiu lc tc dng khng i,
do lc tc dng ln rto cng theo mt chiu nht nh, m bo ng c c chiu
quay khng i.
Ch lm vic nh mc ca my in ni chung v ca ng c in mt chiu
ni ring l ch lm vic trong nhng iu kin m nh ch to quy nh. Ch
c c trng bng nhng i lng ghi trn nhn my gi l nhng i lng nh
mc.
1. Cng sut nh mc P
m
(kW hay W).
2. in p nh mc U
m
(V).
3. Dng in nh mc I
m
(A).
4. Tc nh mc n
m
(vng/ph).

Ngoi ra cn ghi kiu my, phng php kch thch, dng in kch t
Ch : Cng sut nh mc ch cng sut a ra ca my in. i vi my pht
in l cng sut a ra u cc my pht, cn i vi ng c l cng sut a
ra trn u trc ng c.
1.3. Cc phng php iu chnh tc ca ng c mt chiu kch t c lp
V phng din iu khin tc ng c in mt chiu c nhiu u vit hn so
vi loi ng c khc, khng nhng n c kh nng iu chnh tc d dng m cu
trc mch lc, mch iu khin n gin hn ng thi li t cht lng iu chnh cao
trong di iu chnh tc rng.
Thc t c hai phng php c bn iu chnh tc ng c in mt
chiu ni chung v ng c mt chiu kch t c lp ni ring :
iu chnh in p cp cho phn ng ng c.
iu chnh in p cp cho mch kch t ng c.
Cu trc phn lc ca h truyn ng iu chnh tc ng c in mt chiu
bao gi cng cn c b bin i. Cc b bin i ny cp cho mch phn ng ng c
hoc mch kch t ng c. Trong cng nghip thng s dng bn loi b bin i
chnh:
B bin i my in gm: ng c s cp ko my pht mt chiu hoc
my in khuch i (KM)
B bin i in t: Khuch i t (KT)
B bin i chnh lu bn dn: Chnh lu tiristo (CLT)
B bin i xung p mt chiu: tiristo hoc tranzito (BBXA)
Tng ng vi vic s dng cc b bin i m ta c cc h truyn ng nh:
H truyn ng my pht-ng c (F-)
H truyn ng my in khuch i - ng c (MK-)
H truyn ng khuch i t - ng c (KT-)
H truyn ng chnh lu tiristor-ng c (T-)
H truyn ng xung p-ng c (XA-)
Theo cu trc mch iu khin cc h truyn ng, iu chnh tc ng c mt
chiu c loi iu khin theo mch kn (ta c h truyn ng iu chnh t ng) v loi
iu khin theo mch h (h truyn ng iu khin h). H iu chnh t ng truyn

ng in c cu trc phc tp, nhng c cht lng iu chnh cao v di iu chnh
rng hn so vi h truyn ng h. Ngoi ra cc h truyn ng iu chnh tc ng
c in mt chiu cn c phn loi theo truyn ng c o chiu quay v khng o
chiu quay. ng thi tu thuc vo cc phng php hm, o chiu m ta c truyn
ng lm vic mt gc phn t, hai gc phn t v bn gc phn t.
Nguyn l iu chnh in p phn ng:
iu chnh in p phn ng ng c mt chiu cn c thit b ngun nh my
pht in mt chiu kch t c lp, cc b chnh lu iu khin vv... Cc thit b ngun
ny c chc nng bin nng lng in xoay chiu thnh mt chiu c sc in ng Eb
iu chnh c nh tn hiu iu khin Uk.
BB
L k
Uk
Rb Ru
I
Eu Eb(Udk) U

Hnh II-1. S khi v s thay th ch xc lp.
V l ngun c cng sut hu hn so vi ng c nn cc b bin i ny c in
tr trong Rb v in cm Lb khc khng.
ch xc lp c th vit c phng trnh c tnh ca h thng nh sau:
Eb - E = I.Rb + RI
u
dm
ud b
dm
b
I
K
R R
K
E

=
(II-2-1)

M
U
dk
= ) (
0

V t thng ca ng c c gi khng i nn cng c tnh c cng khng
i, cn tc khng ti l tng th tu thuc vo gi tr in p iu khin Uk ca h
thng, do c th ni phng php iu chnh ny l trit .
xc nh gii iu chnh tc ta rng tc ln nht ca h thng b
chn bi c tnh c bn, l c tnh ng vi in p phn ng nh mc v t thng

cng c gi gi tr nh mc. Tc nh nht ca di iu chnh b gii hn bi yu
cu v sai s tc v v m men khi ng. Khi m men ti l nh mc th cc gi tr
ln nht v nh nht ca tc l:

dm
M
=
max 0 max (II-2-2)

dm
M
=
min 0 min
tho mn kh kh nng qu ti th c tnh thp nht ca di iu chnh phi
c m men ngn mch l:
Mnmmin = Mcmax = KM.Mdm
Trong KM l h s qu ti v m men. V h c tnh c l cc ng thng
song song nhau, nn theo nh ngha v cng c tnh c ta c th vit:
) 1 (
1
) (
min min
= =
M
dm
dm nm
K
M
M M


1
1
.
) 1 (
max 0
max 0

=
M
dm
dm
M
dm
K
M
M
K
M
D

(II-2-3)
Wo max
Wmax
Wmin
Wo min
Wk1
Wk1
Mnm min Mm
0
M,I
W

Hnh II-2. Xc nh phm vi iu chnh
Vi mt c cu my c th th cc gi tr 0max, Mm, KM l xc nh, v vy
phm vi iu chnh D ph thuc tuyn tnh vo gi tr ca cng ? Khi iu chnh in