HUBUNGAN ETNIK

eMKAY 1
MAHYUDDIN KHALID emkay@salam.uitm.edu.my
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

PENGENALAN
2.1
KANDUNGAN BAB 2
2.2
2.3
2.4
2.5
Hasil Pembelajaran
Menjelaskan pembentukan
pluraliti Alam Melayu
Menyatakan kesan
penjajahan dan
pembentukan masyarakat
pluralistik
Menghuraikan pembentukan
masyarakat pluralistik
selepas era penjajahan
2
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

PENGENALAN
3
Konsep pluraliti alam Melayu perlu difahami sbg asas utk
memahami masyarakat plural.
Kewujudan pelbagai etnik di alam Melayu telah memberi
sumbangan terhadap pembentukan masyarakat plural yang
dapat hidup secara bersama dalam kepelbagaian.
Asia Tenggara semasa pra-Eropah merupakan tempat pertemuan
pelbagai tamadun dan budaya utama dunia yang didorong oleh
serampang tiga mata iaitu:
Ketuhanan (God/ Gospel)
Kekayaan (Gold)
Kemenangan (Glory)
Masyarakat pelbagai bangsa pada zaman sebelum kedatangan
orang Eropah terbentuk melalui proses semula jadi tanpa
sebarang rancangan pemaksaan di sebaliknya.
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

PENGENALAN
4
Kerajaan Majapahit dan Srivijaya yang mengamalkan Buddha
bertapak di Nusantara sejak tahun 700m.
Kerajaan Maritim Asia Tenggara menjadi pusat pertemuan
pelbagai bangsa pada era Zaman Perdagangan sejak abad
ke-5 M.
Melibatkan interaksi pelbagai budaya seperti Arab pra-Islam,
Hinduisme, Buddhisme, Arab Islam, dan Eropah.
Kesultanan Melayu Melaka diasaskan pada 1400m dengan
kedatangan Parameswara dari Srivijaya.
Melaka menjadi pusat kemasyarakatan dan perkembangan
Islam di Alam Melayu
Islam membawa idealogi yang rasional, radikal dan progresif
dalam aspek kehidupan pemerintahan dan pentadbiran di
Alam Melayu
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

PLURALITI & MASYARAKAT PLURALISTIK
2 konsep utama ciri-ciri masyarakat Asia Tenggara:
Pluraliti
Bercirikan semula jadi, tanpa paksaan dan
fleksibel
Masyarakat Pluralisti
Bercirikan pemaksaan dan perbezaan
Pluraliti budaya di Tanah Melayu merupakan hasil
pertemuan dan pertembungan budaya besar dunia
yang melahirkan fenomena sosial yang Istimewa di
Alam Melayu
5
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

PERBANDINGAN PLURALITI & PLURALISTIK
PERSAMAAN
Mewujudkan masyarakat pelbagai bangsa seperti Melayu,
Cina, India, Eropah dll
Pluraliti
Semula jadi tanpa paksaan
Sukarela mencari kehidupan
dan kekayaan
Disertai ahli keluarga
Menjamin ketenangan
pemikiran dan perasaan
Pluralistik
Secara paksaan
Demi kepentingan ekonomi
dan politik Inggeris
Tidak disertai keluarga
Tidak pernah melupakan
negara asal
6
HUBUNGAN ETNIK
eMKAY 2
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

KESAN PLURALITI & PLURALISTIK
PLURALITI
Mewujudkan interaksi yang
harmoni dengan penduduk, alam
sekitar dan sistem
Sanggup berkahwin dengan
penduduk tempatan
Mengamalkan budaya seharian
orang Melayu
Amalan dan adat resam pendatang
diterima oleh penduduk tempatan
PLURALISTIK
Gagal berasimilasi dengan
penduduk, alam sekitar dan sistem
Mewujudkan kelompok masyarakat
dengan sistem tersendiri
Terasing dengan kelompok lain
walaupun di tempat yang sama
Gagal mengenali antara satu sama
lain
7
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

GARIS MASA MASYARAKAT
Pluraliti
Abad 13M-15M
Kesultanan Melaka
Tanpa Paksaan
Masyarakat Plural
1824M-1957M
Penjajahan Inggeris
Paksaan
Masyarakat
Pluralistik
1957
Kemerdekaan
Pluraliti Baru
8
Kedatangan
Penjajah
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

KONSEP MASYARAKAT
Pluraliti
Kemajmukan atau pun kepelbagaian & berasimilasi
Masyarakat Plural
Mereka bergaul tetapi tidak bergabung
Setiap kelompok mempunyai agama, kebudayaan, bahasa, pemikiran dan
cara hidup masing-masing. Sebagai individu mereka bertemu tetapi hanya di
pasar iaitu semasa berjual beli
Masyarakat majmuk wujud dengan komuniti yang berlainan, tinggal sebelah
menyebelah tetapi berasingan dalam unit politik yang sama. Malahan dalam
bidang ekonomi terdapat pembahagian buruh mengikut bangsa
(J.S.Furnivall 1948)
Masyarakat Pluralistik
Kemajmukan yang bersifat paksaan
9
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

PENJAJAHAN EROPAH & INGGERIS
Portugis & Belanda
Kuasa-kuasa Eropah seperti Portugis dan Belanda
menekankan penjajahan berbentuk Imperialisme di
dalam misi-misi kedatangan mereka
Inggeris
Titik pemisah di antara pluraliti dan masyarakat plural
ialah dengan ketibaan penjajah Inggeris ke Asia Tenggara
khususnya Tanah Melayu.
Inggeris pula menggunakan senjata serampang dua
mata di dalam misi-misi kedatangan mereka iaitu
penjajahan berbetuk Imperialisme dan Kolonialisme.
10
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

IMPERIALISME & KOLONIALISME
Menjajah secara
fizikal
Kekayaan muka bumi
spt bijih timah dan
emas diambil demi
kepentingan ekonomi
negara mereka
sendiri
Menjajah secara
fizikal & mental
Memperkenalkan
sistem sosial, politik
dan agama mereka
kepada penduduk
tempatan
I
M
P
E
R
I
A
L
I
S
M
E

K
O
L
O
N
I
A
L
I
S
M
E

11
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

IMPERIALISME & KOLONIALISME INGGERIS
Bernard Cohn, pengkaji British-India berpendapat kolonialism:
Bukan hanya melibatkan penaklukan ruang, tetapi juga epistemologi atau sistem pemikiran
penduduk peribumi.
Melibatkan proses penggantian sistem pemikiran tempatan dengan sistem
pemikiran sistematik modus penyiasatan
Kolonialisme British memberi impak sangat besar terhadap masyarakat
negeri di Malaysia sama ada dalam bentuk material mahu pun non-material.
Al-Attas:
Kehadiran kolonialisme Barat membawa dasar memisahkan orang Islam daripada agama mereka 12
HUBUNGAN ETNIK
eMKAY 3
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

IMPERIALISME & KOLONIALISME INGGERIS
British mula bertapak kukuh menerusi satu campurtangan secara tidak langsung
pada tahun 1786 apabila Pulau Pinang diperolehi dari Kedah.
Bagi memastikan penaklukkan mereka berjalan lebih tersusun dan sistematik
penasihat British kemudiannya turut di tempatkan di Negeri Melayu Tidak
Bersekutu (NMTB).
Perjanjian Pangkor pada tahun 1874 merupakan titik permulaan penguasaan
British di Tanah Melayu.
Imperialisme British membawa masuk buruh dari China dan India untuk
mengusahakan lombong dan ladang getah
Kolonialisme British menjajah dan mengawal kehidupan masyarakat peribumi
yang ramai dengan jumlah mereka yang sedikit
13
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

PLURALITI ALAM MELAYU
Masyarakat
Berlaku hasil penghijrahan dari
dalam wilayah (dalam kalangan
etnik Melayu sendiri) dan juga
dari luar yang melibatkan etnik
lain spt Cina, Arab,India & berlaku
asimilasi.
Menetap di Kepulauan Melayu
atau Nusantara dan berpindah-
randah dari satu pulau ke pulau
yang lain dengan bebasnya untuk
berniaga, berperang, berkahwin
dan sebagainya
Mewujudkan unsur akomodasi
dalam kehidupan bermasyarakat.
Diplomatik
Wujud hubungan peradaban
antara Alam Melayu dan China
serta India
Mencapai zaman kemuncaknya
pada waktu pemerintahan
Kesultanan Melayu Melaka
14
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

PLURALITI ALAM MELAYU
Keagamaan
Menurut al-Attas, pengaruh Hindu-
Buddha tidaklah begitu
mendominasi masyarakat di Alam
Melayu berbanding dengan
kekuatan pengaruh ajaran Islam.
Antara bukti bagi perkara ini, tiada
kitab-kitab klasik mereka yang
membincangkan secara meluas dan
mendalam aspek-aspek falsafah,
metafizik, sistem sosial dan
sebagainya.
Namun, dalam beberapa aspek
pengaruhnya agak jelas, seperti
dalam aspek kesusasteraan dan
pemerintahan
Ilmu & Pemikiran
Perubahan konsep ilmu
(epistemologi)
Sebelum penjajahan, berasaskan
metafizik (ilmu bersumberkan alam
ghaib, di luar pengalaman
pancaindera manusia- bomoh,
dukun, jampi, dll.)
Penjajahan British membawa
konsep ilmu berteraskan kaedah
rasional dan saintifik (boleh
dibuktikan menerusi pancaindera
manusia- statistik, peta, dll.)
15
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

PLURALITI ALAM MELAYU
Perdagangan
Faktor perdagangan menjadi
punca wujud hubungan dua hala
antara Cina dan India.
Alam Melayu telah menjadi
tempat utama persinggahan bagi
kedua-dua pihak.
Keadaan ini tanpa disengajakan
telah mewujudkan pluraliti di
Alam Melayu.
Kemuncaknya, Alam Melayu pada
abad ke 7M, telah menjadi pusat
pengajian dan perkembangan ilmu
pengetahuan
16
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

PLURALITI ZAMAN KESULTANAN MELAYU MELAKA
PEMERINTAHAN PERDAGANGAN
Perlembagaan Melaka dilaksana
berdasarkan Islam (Kanun Melaka &
Undang-undang Laut Melaka)
Perdagangan rancak hasil sistem
pemerintahan terbuka dan pentadbiran
pelabuhan yang sangat cekap.
Zaman keemasan dan kemuncak
keagungan kerajaan Melayu.

Panglima dan laksamana Melaka proaktif
mengawal keselamatan dari ancaman
perompak dan lanun.
Tempat pertemuan pedagang (The
Venice of The East).
Tahap keselamatan yang tinggi di Selat
Melaka.
Pemerintahan diplomasi & terbuka. Kepulauan Melayu terkenal dengan
rempah ratus yang dianggap barang
mewah.
Sultan/pembesar mempunyai misi & visi
yang hebat.
17
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

PLURALITI ZAMAN KESULTANAN MELAYU MELAKA
KEPENDUDUKAN KEBUDAYAAN
Proses penghijrahan berlaku secara
alamiah/ semulajadi tanpa ada
paksaan.
Keterbukaan pemerintah empayar Melaka
Para pedagang tidak memerlukan
pasport & visa sebagai pengenalan
diri.
Melaka maju sbg pelabuhan utama dunia,
hasil rempah ratus sebagai daya tarikan,
keselamatan Selat Melaka
Interaksi aktif di kalangan pelbagai
bangsa dan kaum di Melaka.
Melaka menjadi kota metropolitan serta
kota multi budaya
18
HUBUNGAN ETNIK
eMKAY 4
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

MASYARAKAT PLURAL ZAMAN PENJAJAHAN
19
Masyarakat Asia Tenggara secara semula jadinya hidup dalam kepluralitian -
tanpa paksaan oleh mana-mana kuasa.
Kuasa kolonial memusnahkan ciri pluraliti dan keharmonian etnik
Penjajah memperkenalkan sistem baru yang memperkukuhkan satu komuniti
yang dikenali sebagai masyarakat plural dalam peristilahan Furnivall.
Pembentukan masyarakat terjadi secara paksaan dan perbezaan fungsi ekonomi.
Melayu - terlibat dalam sektor pentadbiran di bawah British dan menjalankan pertanian saradiri
di luar bandar mengikut keselesaan masyarakat tersebut.
Masyarakat migran China & India, dibawa masuk untuk tujuan ekonomi penjajah
Pengasingan yang terancang menyebabkan ketiga-tiga masyarakat ini lebih
selesa menjalani hidup mengikut adat resam dan tradisi etnik masing-masing.
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

MASYARAKAT PLURAL ZAMAN PENJAJAHAN
Perdebatan ilmu di Eropah, membawa kepada pemisahan besar
antara ilmu dan sains moden
Stephen Jay Goul dalam bukunya Rocks of Ages: Science and
Religion- masyarakt terbahagi kepada dua
Menyokong agama
Menyokong sains moden (diterima Eropah)
Kedatangan Inggeris ke Alam Melayu membawa konsep pemikiran
pemisahan negara dan agama, negara kolonial sekular
Agama dianggap penyumbang kepada perselisihan, manakala sains
dianggap penyumbang kepada kemajuan.
20
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

MASYARAKAT PLURAL ZAMAN PENJAJAHAN
PRINSIP
Pemisahan negara dari agama
Pentadbiran negara oleh penjajah
Hal ehwal Islam dan adat istiadat Melayu diletakkan di bawah Sultan.
Ini berbeza dengan sistem di zaman sebelum Inggeris di mana tiada
pengasingan kuasa berlaku kerana Raja dan Sultan mempunyai kuasa
mutlak.
Pengagihan kuasa
Kehakiman, Eksekutif dan Perundangan
Setiap pihak hanya menjalankan bidang kuasa masing-masing dan tidak
boleh bercampuraduk.
Sistem Federalisme
Wujud sistem persekutuan berlapis
Persekutuan Tanah Melayu dan Persekutuan Malaysia
21
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

MASYARAKAT PLURAL ZAMAN PENJAJAHAN
DASAR
Ilmu
Kerangka ilmu berasaskan metodologi nasionalisme iaitu proses pembinaan ilmu
berasaskan wilayah sesebuah negara.
Ilmu kolonial yang berasaskan sains moden yang bersifat rasional dan saintifik telah
mencorakkan dasar pentadbiran, ekonomi dan pendidikan penjajah
Pentadbiran
Sistem pentadbiran yang memisahkan di antara negara dan agama.
Ekonomi
Berubah dari pertanian sara diri kepada sistem ekonomi perindustrian dan
perdagangan (sistem ekonomi kapitalis).
Pendidikan
Dwi-sistem iaitu pendidikan agama dan pendidikan sekular.
22
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

MASYARAKAT PLURAL ZAMAN PENJAJAHAN
SISTEM DAN STRUKTUR
SEBELUM PENJAJAHAN SELEPAS PENJAJAHAN
Struktur kerajaan yang mencantumkan
aspek agama dan negara
Pemisahan di antara agama dan negara
Raja merujuk kepada penasihat agama
untuk membuat keputusan penting
negara.
Negara ditadbir oleh pentadbir sekular
Agamawan dan raja saling berperanan
di dalam sistem kerajaan tersebut.
Hal ehwal agama diletakkan di bawah
kuasa Sultan-Sultan Melayu
Kerajaan yang peranan agama dan
negara saling bertautan (KERAJAAN)
Kerajaan yang telah memisahkan di antara
negara dan agama (kerajaan) 23
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

MASYARAKAT PLURALISTIK PASCA MERDEKA
Masyarakat
Pluralistik
Masyarakat yg
terdiri daripada
pelbagai etnik,
bahasa,
kebudayaan,
kepercayaan,
adat, istiadat,
tempat tinggal
dan sebagainya.
Kesinambungan
masyarakat
plural zaman
penjajah
Merupakan
satu fenomena
sosial yang
terhasil selepas
kedatangan
Eropah ke
Tanah Melayu
24
HUBUNGAN ETNIK
eMKAY 5
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

MASYARAKAT PLURALISTIK PASCA MERDEKA
Malaysia dianggap sebagai sebuah negara yang berupaya
melaksanakan sistem demokrasi dengan berkesan.
Demokrasi di negara ini telah berjalan lancar terutamanya
semenjak pilihan raya umum pertama tahun 1955, di mana
tiga kumpulan etnik utama, iaitu Melayu, Cina dan India telah
bersatu untuk mendesak British memberikan kemerdekaan
Selepas era 1960an perjalanan politik terus berkembang
dinamik. Kerjasama parti-parti politik dalam pakatan parti
pemerintah telah berkembang dengan peningkatan
keahliannya, cth penubuhan Barisan Nasional 1974.
Dasar-dasar kerajaan berkaitan HE melalui formula tolak
ansur telah berjaya mengekalkan keharmonian masyarakat di
Malaysia.
Politik
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

MASYARAKAT PLURALISTIK PASCA MERDEKA
Kontrak sosial merupakan satu kesepakatan yang
telah dirunding,pembentukan parti-parti politik
etnik dan coalition sebagai model
permuafakatan politik (Parti Perikatan, Barisan
Sosialis, Barisan Nasional, Barisan Alternatif).
Perlembagaan merupakan panduan asas kepada
perlaksanaan sistem politik di negara ini.
Perlembagaan mencatatkan kontrak sosial
dipersetujui bersama antara kaum di negara ini.
Perlembagaan
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

MASYARAKAT PLURALISTIK PASCA MERDEKA
Dari segi sejarah terdapat dua peringkat kontrak sosial di Alam Melayu.
Pertama, berlaku pada zaman pluraliti iaitu janji taat setia dan saling menghormati
antara rakyat dan raja. Janji taat setia dan saling menghormati ini diistilahkan
sebagai waad.
Sosial kedua berlaku dalam konteks masyarakat plural hasil daripada syarat
dikenakan oleh pihak British untuk memberikan kemerdekaan kepada Malaysia.
Kontrak sosial pertama- Demang Lebar Daun mewakili rakyat, Sang Sapurba mewakili
raja atau pemerintah.
Kontrak sosial kedua- hasil daripada syarat British untuk kemerdekaan Tanah Melayu:
Orang Melayu bersetuju memberi taraf kerakyatan kepada orang bukan Melayu
Orang bukan Melayu bersetuju ke atas peruntukan hak-hak istimewa orang Melayu
Setiap etnik mempunyai wakil dalam bentuk parti politik dan mencapai persepakatan
untuk hidup dalam aman dan damai.
Dengan itu terbentuklah CLC (Communities Liaison Committee/Perhubungan Antara
Kaum) pada tahun 1949, usaha Tan Cheng Lock dan Dato Onn Jaafar.
Perlembagaan
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

MASYARAKAT PLURALISTIK PASCA MERDEKA
Sebelum Penyata Razak, ada 4 aliran sistem pendidikan, iaitu aliran-aliran IMCI.
Semasa penjajahan dibahagikan kepada 3 peringkat:
Pendidikan British rendah dan menengah (elit MCI)
Sekolah Melayu peringkat rendah (dibantu oleh British, untuk jadi petani yang
pandai sikit. Terdapat juga sekolah agama/Quran
Sekolah vernakular Cina dan India.
Sistem pendidikan kebangsaan telah dibentuk berasaskan keseragaman
kurikulum, sukatan mata pelajaran dan orientasi.
Laporan Razak 1956
Laporan Rahman Talib 1960.
Matlamat utama dasar pendidikan menurut kedua-dua laporan tersebut ialah
untuk menyatukan kanak-kanak daripada berbilang etnik di bawah satu sistem
pendidikan kebangsaan dengan menggunakan satu bahasa pengantar tunggal
iaitu bahasa Melayu (Wan Hashim, 1983).
Bahasa Melayu dijadikan bahasa kebangsaan dalam Perlembagaan 1957, BI
masih bahasa rasmi.
Pendidikan
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

MASYARAKAT PLURALISTIK PASCA MERDEKA
Pucuk pimpinan Parti Perikatan telah mencapai
kesepakatan pada tahun 1956 dan bersetuju dengan Akta
Pendidikan 1957 di atas prinsip:
Sekolah berbagai aliran dibenarkan dan pengajaran
dalam bahasa ibunda masing-masing dibenarkan
Oleh kerana Bahasa Melayu adalah merupakan bahasa
kebangsaan, maka sekolah Cina dan Tamil wajib
mengajar Bahasa Melayu sebagai salah satu daripada
mata pelajaran
Pendekatan dalam mata pelajaran sejarah, geografi dan
buku-buku teks yang lain mestilah berteraskan Malaysia,
dan bukan lagi berteraskan negara Cina dan India
Akta Pendidikan 1957
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

MASYARAKAT PLURALISTIK PASCA MERDEKA
Pada tahun 1957 kerajaan telah menggiatkan usaha untuk
mengatasi pelbagai masalah sosio-ekonomi dan sosio-politik.
Rancangan pembangunan ekonomi negara dibahagikan kepada
empat peringkat;
Rancangan pramerdeka iaitu meliputi Rangka Pembangunan
Persekutuan Tanah Melayu (1950-1955) dan Rancangan
Persekutuan Tanah Melayu Pertama (1956-1960)
Perancangan selepas merdeka, merangkumi Rancangan
Persekutuan Tanah Melayu Kedua (1961-1965) dan
sebahagian daripada Rancangan Malaysia Pertama (1966-
1970)
Perancangan dalam era Dasar Ekonomi Baru.
Dasar Pembangunan Negara
Ekonomi
HUBUNGAN ETNIK
eMKAY 6
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

3.6.4 Ekonomi
Sistem ekonomi dualisme ini merujuk kepada dua orientasi dan tumpuan
yang berbeza namun bergerak seiringan dengan garis etnik:
Pertama, sistem ekonomi moden yang mendominasi keseluruhan
organisasi pengeluaran (cth getah, bijih timah).
Kedua, sistem ekonomi tradisional yang diidentifikasikan dengan sektor
ekonomi pertanian. Komoditi utamanya ialah padi dan perikanan. Teknik
pengeluarannya, pemasaran, tenaga kerja serta modal adalah didominasi
oleh etnik Melayu. Ia bercirikan budaya luar bandar (Ness, 1967).
Isu yang berkaitan dengan ekonomi memerlukan iltizam yang kuat daripada
semua pihak untuk merapatkan jurang yang sedia ada.
Keperluan untuk memperbetulkan kedudukan dimensi ekonomi ini amat
mendesak kerana ia menjadi sebagai salah satu asas utama dalam
memupuk kerjasama antara etnik.
Ketidakseimbangan kedudukan ekonomi berdasarkan etnik juga harus
diatasi kerana ia dapat menjadi sumber pencetus konflik (cth peristiwa 13
Mei 1969).
Ekonomi
H
U
B
U
N
G
A
N

E
T
N
I
K

PENGUKUHAN
Jelaskan TIGA (3) bentuk proses asimilasi pelbagai etnik dalam
masyarakat Melayu Islam di Melaka.
Bincangkan TIGA (3) faktor utama menjadikan Melaka sebagai kota
metropolitan.
Huraikan EMPAT (4) elemen utama yang membuktikan Kerajaan
Melayu Melaka sebagai sebuah kerajaan Islam.
Huraikan EMPAT (4) elemen penting yang berkait rapat dengan
pembentukan masyarakat pluralistik selepas merdeka.
Huraikan EMPAT (4) faktor penyumbang kepada pluraliti di Zaman
Kesultanan Melayu Melaka pada abad ke-15M.
Jelaskan TIGA (3) faktor pembentukan pluraliti di Malaysia.
Huraikan TIGA (3) bentuk asimililasi antara golongan imigran dengan
masyarakat Malaysia.
Bincangkan EMPAT (4) langkah yang perlu di ambil bagi menangani
krisis masyrakat pluralistik di Malaysia
32