4

ZENBAKIAK
Adierazi zatikiak hamartar gisa. Zer hamartar mota lortu dituzu?
a) c)
b) d)
a) = 0,875 Hamartar zehatza
b) = 1,83333 Hamartar periodiko mistoa
c) = 0,18888 Hamartar periodiko mistoa
d) = 0,0121212 Hamartar periodiko mistoa
Kalkulatu.
a) b) c)
a) =
=
b)
c) =
=
Egin eragiketak eta sinplifikatu, eragiketen hierarkia kontuan hartuta.
a)
b)
c) 2
4
3
1
2
2
5
4
3
2
1
5

I

I
I
I
\
)
1
1
1
1

I

I
I
I
\
)
1
1
1
1

I
I
I
\
)
1
1
1
1

l
l
l
l
2
3
1
3
7
3
2
1
4
3 ( )
3
6
4
5
4
12
3
6

I
I
I
\
)
1
1
1
1

I

I
I
I
\
)
1
1
1
1
003
=
342
189
38
21
6
7
8
27
1
9
6
7
72
27
162 504
189
= =

= :
6
7
2
3
1
9
3

:
6
7
3
4
7
10
2
5
6
7
30
28
2
5
120 150 56
140
26
140
+ = + =
+
= : ==
13
70
32 25
100
7
100

=
2
5
8
10
1
4
16
50
1
4
8
25
1
4
= = =
2
5
3
2
7
10
1
4

6
7
2
3
1
9
3

I
I
I
\
)
1
1
1
1
:
6
7
3
4
7
10
2
5
:
2
5
3
2
7
10
1
4

I

I
I
I
\
)
1
1
1
1

002
4
330
17
90
11
6
7
8
4
330
11
6
17
90
7
8
001
Berrikusketa 0
832705 _ 0004-0011.qxd 6/11/08 17:32 Pgina 4
5
0
a)
b)
c)
Adierazi zer multzotakoa den zenbaki bakoitza.
a) 18,6777 c) 18,6777 e) 0,246810 g) 1,333
b) 63 d) 4 f) 2,25 h)
a) 18,6777 Hamartar periodiko mistoa
b) 63 Naturala
c) 18,6777 Hamartar zehatza
d) 4 Osoa
e) 0,246810 Irrazionala
f) 2,25 Hamartar zehatza
g) 1,333 Hamartar periodiko hutsa
h) Irrazionala
Idatzi hiru zenbaki hamartar periodiko soil eta hiru periodiko misto,
eta eten milarenetan.
Periodiko hutsak: 1,

3; 21,

27; 3,142

Laburtzea: 1,333; 21,272; 3,142

Periodiko mistoak: 1,1

3; 4,051

; 2,106

Laburtzea: 1,133; 4,051; 2,106

Biribildu zenbaki irrazional hauek hamarrenetara eta milarenetara, eta eten
hamarrekoetan eta milakoetan.
a) = 3,141592 b) e = 2,718281 c) = 1,618033
006
005
004
= = = = 2
4
3
9
10
10
3
1
5
2
36
30
10
15
4
30
2
15
2
4
3
1
2
2
5
4
3
2
1
5
2

\
)

\
)

=
44
3
5 4
10
4 6
3
1
5

=
=

=
12
18
47
18
59
18
=

l
l
l
l
=

\
)
2
3
1
3
14
6
33
6
2
3
1
3
47
6

\
)

=
2
3
47
18
=

\
)

l
l
l
l
=
2
3
1
3
7
3
2
11
4
2
( )
33
1
3
7
3
11
2

l
l
l
l
=

\
)

l
l
l
l
=
2
3
1
3
7
3
2
1
4
3 ( )
3
6
4
5
4
12
3
6
15 24
30

\
)

\
)

44 6
12
9
30
2
12
18
360
1
20

= =
ERANTZUNAK
Biribiltzea
Hurbiltzea hamarrenetara
Zenbakia
= 3,141592
e = 2,718281
= 1,618033
3,1
2,7
1,6
3,142
2,718
1,618
Laburtzea Biribiltzea
Hurbiltzea milarenetara
Laburtzea
3,1
2,7
1,6
3,141
2,718
1,618
832705 _ 0004-0011.qxd 6/11/08 17:32 Pgina 5
6
Jonek kable elektrikoa jarri nahi du 25 m
2
-ko azalera duen gela karratu
baten lau hormetan zehar. Kalkulatu kablearen luzera cm-tan, eta kostua,
-tan, zentimetro bat kablek 0,30 balio badu.
Gela karratua denez eta 25 m
2
-ko azalera duenez, paretaren alde bakoitza
5 m luze da.
Kablearen luzera = 5 4 = 20 m = 2.000 cm
Kablearen kostua = 2.000 0,30 = 600
EKUAZIOAK
Idatzi lau adierazpen aljebraiko.
2x + 4 2 + 5y 3z 3x y + 1 3z 10
Idatzi enuntziatuak hizkuntza aljebraikoan.
a) Zenbaki baten bikoitza.
b) Zenbaki bat ber bi.
c) Zenbaki baten erdia ken 3.
d) Zenbaki bat ken beste baten bikoitza.
e) Zenbaki baten kuboa ken bere laurdenaren hirukoitza.
f) Zenbaki baten laukoitza.
g) Bi zenbakiren batuketa.
h) Bi zenbakiren arteko kenketa ber bi.
i) Zenbaki baten bostena gehi bere hirukoitza.
a) 2x d) x 2y g) x + y
b) x
2
e) h) (x y)
2
c) f) 4x i)
Adierazi identitateak ala ekuazioak diren.
a) 5(2x 4) = 4(2x 1) + 2x 16
b) 2x + 3 = 5(x 1) 3x + 8
c) 2x 8 = 3x + 6 x + 2
d) 4(x 3) = 3(x + 4)
e) 4x + 6 x 3x = 5 + 8x 3 2x
f) (x + 2)
2
x
2
4x = 4
a) Identitatea d) Ekuazioa
b) Identitatea e) Ekuazioa
c) Ekuazioa f) Identitatea
010
x
x
5
3 +
x
2
3
x
y
3
3
4

009
008
007
Berrikusketa
832705 _ 0004-0011.qxd 19/11/08 16:31 Pgina 6
7
0
Adierazi zein diren ekuazio hauen atalak, gaiak, koefizienteak eta ezezagunak.
a) 2x + 3 = 5
b) x + 11x 7 = 5x + x 9x
c) 4x + 6 x 3x = 5 + 2x 3 2x
Ebatzi ekuazioak.
a) 3(8x 2) = 4(4x + 2) c)
b)
a) 3(8x 2) = 4(4x + 2) 24x 6 = 16x + 8 8x = 14

b) 2(7x + 1) = 14x + 2 = 70x + 10 = 30 3x

73x = 20
c) = 24(x + 1)
4x 20 9 + 9x = 24x + 24 11x = 53 x =
53
11
24
5
6
3 3
8
x x

x x
x

= +
5
6
3 1
8
1
( )

x =
20
73
6
3
5

x
3 2
5

x
x = =
14
8
7
4
2 7 1 3 2
5
( ) x
x
+ =

x x
x

= +
5
6
3 1
8
1
( )
012
011
Osagaiak Gaiak Koefizientea Ezezaguna
2x + 3
5
2x
3
5
2
3
5
x
Osagaiak
x + 11x 7
Gaiak
x
11x
7
Koefizientea Ezezaguna
1
11
7
x
5x + x 9x
5x
x
9x
5
1
9
Osagaiak
4x + 6 x 3x
Gaiak
4x
6
x
3x
Koefizientea Ezezaguna
4
6
1
3 x
5 + 2x 3 2x
5
2x
3
2x
5
2
3
2
ERANTZUNAK
a)
b)
c)
832705 _ 0004-0011.qxd 6/11/08 17:32 Pgina 7
8
5 urte barru Usoaren adina duela 9 urte zuen adinaren hirukoitza izango da.
Zer adin du Usoak?
x Idoiaren gaur egungo adina
x + 5 Idoiaren adina hemendik 5 urtera
x 9 Idoiaren adina duela 9 urte
x + 5 = 3 (x 9) x + 5 = 3x 27 2x = 32 x = 16
Idoiak 16 urte ditu.
Amaiak 7.800 ordaindu behar zituen ezkontzako gonbidatuen 150 menuak.
a) Azkenean beste 40 gonbidatu etorri baziren, zenbat ordaindu zuen guztira?
b) Oturuntzaren kostua 8.736 -koa izango balitz, zenbat gonbidatu gehiago
egon zen hasierako 150en aldean?
a) Menuak Kostua-()
150 x = 7.800 190

40 gonbidatu gehiago etorri baziren, 9.880 ordaindu zituen.

b) Menuak Kostua-()
150 8.736 = 7.800 x

Oturuntzan 18 gonbidatu gehiago egon ziren.

Kiniela egiten duen talde bateko 120 bazkideetako bakoitzak 3 jartzen ditu
astean.
a) Beste 60 kide izango balira, zenbat ekarriko luke kide bakoitzak?
b) Astean 540 jokatu nahi izango balute, zenbat ekarri beharko luke bakoitzak?
a) Kideak Ekarpena-()
120 3 = 180 x
Beste 60 kide izango balira, kide bakoitzak 2 ekarriko lituzke.
b) Apustua-() Ekarpena-()
360 x = 540 3

Astero 540 jokatu nahi izango balituzte, kide bakoitzak 4,50 ordaindu
beharko lituzke.
x = =
1 620
360
4 5
.
,
360
540
3
=
x

360 3
540 x
x = =
360
180
2
120
180 3
=
x

120 3
180 x
015
x = =
1 310 400
7 800
168
. .
.
150 7 800
8 736 x
=
.
.

150 7.800
x 8.736
x = =
1 482 000
150
9 880
. .
.
150
190
7 800
=
.
x

150 7.800
190 x
014
013
Berrikusketa
832705 _ 0004-0011.qxd 19/11/08 16:31 Pgina 8
Aitorrek 2 m kobrezko tutueria erosi zuen 5,20 -an. Tutueria beraren 5 m
behar baditu, zenbat ordainduko du?
Hodia (m) Kostua-()

Hodiaren 5 metroen truke 13 ordaindu beharko ditu.

Tren bat 80 km/h-ko abiaduran 3 orduan iristen da hiri batera. Zenbat denbora
behar du 60 km/h-ko abiaduran?
Abiadura (km/h) Denbora (h)

60 km/h-ko abiaduran 4 ordu beharko ditu.

Ibilaldi batean, 5 lagunentzat 8 ordurako dute ura. 2 ordu pasatutakoan 2 lagun
etxera joan badira, zenbat ordutarako izango dute ura?
Bi ordu igaro eta gero, 5 txangozaleek 6 ordurako izango dute ura.
Pertsonak Denbora (h)

Bi txangozaleak joan eta gero 10 ordurako izango dute ura.

GEOMETRIA
F F bihurtzen duen translazioan, adierazi grafikoki v

bektorea, eta F F
bihurtzen duen translazioan, w

bektorea.
019
3
5
6 30
3
10 = = =
x
x

5 6
3 x
018
60
80
3 80 3
60
4 = =

=
x
x

80 3
60 x
017
2
5
5 20 5 20 5
2
13 = =

=
, ,
x
x

2 5,20
5 x
016
F
F'
v

9
0 ERANTZUNAK
832705 _ 0004-0011.qxd 19/11/08 16:31 Pgina 9
10
Marraztu F-ren irudi simetrikoa e ardatzarekiko.
Aplikatu O zentroko eta 135-ko biraketa F irudiari. (Angelu negatiboak
erlojuaren orratzen noranzkoan neurtzen dira.)
Marraztu F-ren irudi simetrikoa O puntuarekiko.
FUNTZIOAK
Arrazoitu ea funtzioak diren erlazio hauek.
a) Pertsona baten pisua eta adina.
b) Esfera baten diametroa eta bolumena.
c) Pertsona baten NAN zenbakia eta IFZren letra.
d) Pertsona baten telefono-zenbakia eta NAN zenbakia.
a) Ez, esaterako, pertsonak batek pisu bera izan dezake berdinak ez diren bi
urtetan.
b) Bai, esfera baten bolumena bere erradioaren araberakoa da.
c) Ez, zenbakizko aldagaien arteko erlazioak bakarrik direlako funtzioak.
d) Bai, telefono-zenbaki bakoitzari NAN zenbaki bakarra dagokio.
023
022
021
020
Berrikusketa
O
F'
F
F'
F
O
1
3
5

e
F F'
832705 _ 0004-0011.qxd 6/11/08 17:32 Pgina 10
11
0
Adierazi aljebraikoki, taula baten eta grafiko baten bidez, funtzio hauek:
a) Bere erdia gehi 4 unitate lotzen ditu zenbaki batekin.
b) Kilogramotan erositako madari kopurua eta haien prezioa lotzen ditu
(1kg-k 2,25 balio du).
a)
b)
Deskribatu funtzioak, enuntziatuen bidez.
a) y = x
3
1 c) e) y = 9x 2
b) y = (x 1)
3
d) y = x(x + 1) f) y = x
2
+ x
a) Zenbaki baten kuboa ken 1.
b) Zenbaki baten kuboaren aurreko zenbakia.
c) Zenbaki baten bostena gehi 2.
d) Zenbaki baten biderkadura bider hurrengo zenbakia.
e) 9z biderkatutako zenbaki bat ken 2.
f) Zenbaki bat gehi haren karratua.
Adierazi, formula baten bidez,
CD kopurua eta prezioa lotzen
dituen funtzioa. Ondoren, egin
balio-taula bat eta adierazi
lortutako puntuak.
Elkar daitezke?
026
y
x
= +
5
2
025
024
x y
x
= +
2
4
0 4
1 9/2
2 5
4 6
x y = 2,25x
0
1
2
4
0
2,25
4,5
9
CD
1
2
3
4
8,20
16,40
24,60
32,80
10
30
50
1 2 3 4
1
Y
Y
X
X
1
Y
X
1
ERANTZUNAK
1
CD bakoitzaren prezioa: 32,80 : 4 = 8,20
Funtzioa da: y = 8,2x
Puntuak ezin dira lotu ezin dugulako erosi
CD zatirik.
832705 _ 0004-0011.qxd 6/11/08 17:32 Pgina 11