You are on page 1of 30

Matematik Tambahan SPM Bab 9

Pembezaan

9
1. (a) had
x 1 (3x 2) = 3(1) 2


=1

1
4
4
2. Kecerunan perentas AB =
1
2
2
1
4 +
4

=
1
2
2
15
2

=
4
5
3

=
2

5
5
=
(b) had
x 4
2x 1
2(4) 1
5

=
7

(x 3)(x + 3)
x2 9

(c) had
= had
x 3
x 3
x3

(x 3)
had

= x 3 (x + 3)


=3+3

=6
(x 1)(x 2)
x2 3x + 2
had
(d) x 1 = had
x 1

(x 1)
x1
had

= x 1 (x 2)


=12

= 1

2x

2x
x
had
had

(e) x
= x
4x 1

4x
1

1
1

x+3

= had
x 0
2

0
+
3
=
2
3
=
2

=1
4. (a)
y = 4x + 1............................. 1
y + dy = 4(x + dx) + 1.................. 2

2 1, dy = (4x + 4dx + 1) (4x + 1)
= 4dx
dy
= 4

dx

x(x + 3)
x2 + 3x
had

(f) had
x 0
2x = x 0

2x

3. Gantikan x = 2, y = a dalam y = x2 + 1,
a = 22 + 1
=5
52
Kecerunan perentas PQ =
2 (1)

= had
x
1

4
x
2
had
= x
40

2
=
4
1

=
2

dy
dy

= dhad
x 0
dx

dx

= dhad
(4)
x 0


=4

1 2

(b)
y = x2 4x............................................... 1
y + dy = (x + dx)2 4(x + dx)
y + dy = x2 + 2xdx + (dx)2 4x 4dx............ 2

2 1, dy = 2xdx + (dx)2 4dx


dy
2xdx + (dx)2 4dx
=


dx
dx
dx
dx
= 2x + dx 4
dy
dy
= dhad


x 0
dx

dx
had

= dx 0 (2x + dx 4)


= 2x 4

1 2

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Matematik Tambahan SPM Bab 9

5. (a) Biarkan y = x3 + 2x.......................................... 1



y + dy = (x + dx)3 + 2(x + dx)

= (x + dx)[x2 + 2xdx + (dx)2] + 2x + 2dx

= x3 + 2x2dx + x(dx)2 + x2dx + 2x(dx)2
+ (dx)3 + 2x + 2dx

y + dy = x 3 + 3x 2d x + 3x( d x) 2 + ( d x) 3 + 2x
+ 2dx................................................. 2

8. (a) y = 8x2
dy

dx = 16x

dy
Apabila x = 1,
dx = 16(1)
= 16
9
(b) y =
x3
= 9x3
dy
4

dx = (3)(9)x
27
=
x4
dy
27


Apabila x = 1,
dx = 14

2 1, dy = 3x2dx + 3x(dx)2 + (dx)3 + 2dx


dy
= 3x2 + 3xdx + (dx)2 + 2

dx
dy
dy

= dhad
x 0

dx
dx
= 3x2 + 2

1 2

Maka, f(x) = 3x2 + 2


= 27
1
(c) y =
2x
1 1
= x
2
dy
1 2
= (1)

x
dx
2
1
= 2
2x
dy
1


Apabila x = 2,
dx = 2(2)2
1

=
8

(b) Biarkan y = 1 2x + 3x2. .................................1


y + dy = 1 2(x + dx) + 3(x + dx)2
= 1 2x 2dx + 3[x2 + 2xdx + (dx)2]
= 1 2x 2dx + 3x2 + 6xdx + 3(dx)2
y + dy = 1 2x 2dx + 3x2 + 6xdx + 3(dx)2. ..2

2 1, dy = 2dx + 6xdx + 3(dx)2


dy
= 2 + 6x + 3dx

dx
dy
dy
= dhad


x 0
dx
dx

= 2 + 6x

1 2

Maka, f(x) = 2 + 6x

9. (a) y = 4x2 3x + 5
dy
= 8x 3

dx

6. Kecerunan garis tangen pada titik A = 2(1)



=2

3
(b) y = 5x3 +
x 4
= 5x3 + 3x1 4
dy
= 15x2 3x2

dx
3
= 15x2
x2
2
(c) y = x5 2 + 1
3x
2
= x5 x2 + 1
3
dy
2 3
4
= 5x (2)

x
dx
3
4
= 5x4 + 3
3x

7. (a) y = 2x
dy
= 6x2

dx
3
(b) y =
x2
= 3x2
dy
= (2)(3)x3

dx
6
=
x3
3

1 2

x4
(c) y =
5
3
dy
4x
=

dx
5
1
(d) y =
6x
1 1
= x
6
dy
1 2
= (1)

x
dx
6
1
= 2
6x

10. (a) f(x) = 4x2 + 5x



f(x) = 8x + 5
(b) f(x) = 5x3 1
f(x) = 15x2

1 2

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

d
11. (a) (4x2 3x + 5)
dx

= 8x 3

Matematik Tambahan SPM Bab 9

d 8
(b)
4x + 3
dx x
d

= (8x1 4x + 3)
dx

= 8x2 4
8

=
4
x2

x
14. (a) y =
2x 3
dy
(2x 3)(1) x(2)
=

dx
(2x 3)2
2x 3 2x
=
(2x 3)2
3
=
(2x 3)2

1
12. (a) y = 8x2 x + 3
4
dy
1
= 16x

dx
4

x2 + 3
(b) y =
2x 5
dy
(2x 5)(2x) (x2 + 3)(2)
=

dx
(2x 5)2
4x2 10x 2x2 6
=
(2x 5)2
2x2 10x 6
=
(2x 5)2
2(x2 5x 3)
=
(2x 5)2

1
(b) y = x3 + 2
2x
1
= x3 + x2
2
dy
= 3x2 x3

dx
1
= 3x2
x3
1
(c) f(x) = x2 8x + 1
2

f(x) = x 8

4x 1
(c) y =
x2 + 1
(x2 + 1)(4) (4x 1)(2x)
dy
=

dx
(x2 + 1)2
2
4x + 4 8x2 + 2x
=
(x2 + 1)2
2
4x + 2x + 4
=
(x2 + 1)2
2(2x2 x 2)
=
(x2 + 1)2

13. (a) y = (4x 1)(3x2)


dy
= (4x 1)(6x) + (3x2)(4)

dx
= 24x2 6x + 12x2
= 36x2 6x
= 6x(6x 1)
(b) y = (1 2x)(4x + 3)
dy
= (1 2x)(4) + (4x + 3)(2)

dx
= 4 8x 8x 6
= 2 16x
= 2(1 + 8x)

15. (a) y = (2x 1)10


dy
d
= 10(2x 1)9 (2x 1)

dx
dx
= 10(2x 1)9(2)
= 20(2x 1)9
(b) y = (1 + 4x)7
dy
= 7(1 + 4x)6(4)

dx
= 28(1 + 4x)6

1
(c) y = 2x
x + 1 (1 3x)

= (2 + 2x)(1 3x)
dy

dx = (2 + 2x)(3) + (1 3x)(2)
= 6 6x + 2 6x
= 4 12x
= 4(1 + 3x)

(c) y = 2(x3 + 4)5


dy
= 5(2)(x3 + 4)4(3x2)

dx
= 30x2(x3 + 4)4

(d) y = 4(x 4)2


= 4(x2 8x + 16)
= 4x2 32x + 64
dy
= 8x 32

dx
= 8(x 4)

3
(d) y =
(2x + 1)4
= 3(2x + 1)4
dy
= (4)(3)(2x + 1)5(2)

dx
24
=
(2x + 1)5

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Matematik Tambahan SPM Bab 9

1
(e) y =
4(x2 1)5
1
= (x2 1)5
4
dy
1
= (5) (x2 1)6(2x)

dx
4
5
= x(x2 1)6
2
5x
=
2(x2 1)6

(f) y = x3(2x 1)3


dy
= x3 3(2x 1)2(2) + (2x 1)3(3x2)

dx
= 6x3(2x 1)2 + (3x2)(2x 1)3
= 3x2(2x 1)2[2x + (2x 1)]
= 3x2(2x 1)2(4x 1)

1 2

17. (a) (i) y = 3x2 1


dy
= 6x

dx

Kecerunan garis tangen pada titik (1, 2) = 6(1)

=6

16. (a) y = 3x(1 2x)5


dy
= 3x 5(1 2x)4(2) + (1 2x)5(3)

dx
= 30x(1 2x)4 + 3(1 2x)5
= 3(1 2x)4[10x (1 2x)]
= 3(1 2x)4(12x 1)


(ii) Persamaan garis tangen ialah

y 2 = 6(x 1)

y 2 = 6x 6
y = 6x 4
1

(iii) Kecerunan garis normal =
6

Persamaan garis normal ialah
1

y 2 = (x 1)
6
1
1
= x +
6
6
1
1
y = x + + 2
6
6
1
13
y = x +
6
6

x
(b) y =
(x2 4)3
= x(x2 4)3
dy
= x(3)(x2 4)4(2x) + (x2 4)3(1)
dx
= 6x2(x2 4)4 + (x2 4)3
= (x2 4)4[6x2 + (x2 4)]
= (x2 4)4(5x2 4)
5x2 4
=
(x2 4)4
x2 + 1
(c) y =
4x
2
1
x
= +
4x
4x
1
x
= + x1
4
4
dy
1
1 2
= x

dx
4
4
1
1
= 2
4
4x

1
(b) (i) y =
+3
x2
y = x2 + 3
dy
= 2x3

dx
2
=
x3

(d) y = (4x 1)(x2 3)4


dy
= (4x 1) 4(x2 3)3(2x) + (x2 3)4(4)

dx
= 8x(4x 1)(x2 3)3 + 4(x2 3)4
= 4(x2 3)3[2x(4x 1) + (x2 3)]
= 4(x2 3)3(8x2 2x + x2 3)
= 4(x2 3)3(9x2 2x 3)


(ii) Persamaan garis tangen ialah

y 4 = 2(x + 1)
y = 2x + 2 + 4
y = 2x + 6

(iii) Persamaan garis normal ialah
1

y 4 = (x + 1)
2
1
1
y = x + 4
2
2
1
7
y = x +
2
2

x2 + 3x 4
(e) y =
x+4
(x + 4)(x 1)
=
(x + 4)
= x 1
dy
= 1
dx

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Kecerunan garis tangen pada titik (1, 4)


2
=
(1)3
=2

Matematik Tambahan SPM Bab 9

(c) (i) y = 4(2x 1)3


dy
= 12(2x 1)2(2)

dx
= 24(2x 1)2

(b)

y = 1 3x x2................... 1
dy
= 3 2x
dx
dy
= 0,
dx

3 2x = 0
3

x =
2

Kecerunan garis tangen pada titik (1, 4)


= 24[2(1) 1]2
= 24


(ii) Persamaan garis tangen ialah

y 4 = 24(x 1)
y = 24x 24 + 4
y = 24x 20

3
Gantikan x = dalam 1,
2
3
3 2

y = 1 3
2
2
9
9
= 1 +
2
4
13
=
4
3 13

Maka, titik pusingan ialah , .
2 4

(iii) Persamaan garis normal ialah


1

y 4 = (x 1)
24
1
1

y 4 = x +
24
24
1
1
y = x + + 4
24
24
1
97
y = x +
24
24

dy

dx

dy
Lakaran
dx

Kecerunan garis tangen pada titik (2, 0)


= 2(2 2)2[1 2(2)]
=0

13

ialah titik maksimum.


1 2,
4 2

(c) y = x3 2x2 + 4........................ 1


dy
= 3x2 4x

dx


(ii) Persamaan garis tangen ialah

y 0 = 0(x 2)
y = 0

(d) (i) y = x(2 x)3


dy
= x(3)(2 x)2(1) + (2 x)3(1)

dx
= 3x(2 x)2 + (2 x)3
= (2 x)2(3x + 2 x)
= (2 x)2(2 4x)
= 2(2 x)2(1 2x)


2 1

dy
Apabila = 0,
dx
3x2 4x = 0
x(3x 4) = 0
4

x = 0,
3

(iii) Persamaan garis normal ialah x = 2

18. (a) y = 3x2 6x + 1....................................1


dy
= 6x 6

dx
dy

Untuk titik pusingan, = 0
dx

6x 6 = 0

x=1


Gantikan x = 1 dalam 1,

y=36+1
= 2

Gantikan x = 0 dalam 1,
y=4
4

Gantikan x = dalam 1,
3
4 3
4 2

y = 2 + 4
3
3
64
32
= + 4
27
9
76

=
27

1 2

Maka, titik pusingan ialah (1, 2).


x

dy

dx

1 2

4 76
Titik pusingan ialah (0, 4) dan , .
3 27

dy
Lakaran
dx

(1, 2) ialah titik minimum.

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Matematik Tambahan SPM Bab 9

Untuk titik (0, 4),

dy

dx

dy

dx

18

dy
Lakaran
dx

dy
Lakaran
dx

(0, 4) ialah titik maksimum.

4 76
Untuk titik , ,
3 27

dy

dx

Luas, L = xy...................................2
Gantikan 1 dalam 2,
L = x(50 x)
= 50x x2
dL
= 50 2x
dx
0 = 50 2x
x = 25

76

ialah titik minimum.


13,
27 2

y = 25
d2L

= 2 , 0
dx2
Maka, L ialah maksimum apabila x = 25 dan y = 25.

(d)

y = 2x3 + 6x.....................1
dy
= 6x2 + 6

dx

0 = 6x2 + 6
2

6(x 1) = 0
6(x + 1)(x 1) = 0

x = 1, 1

Luas maksimum = xy

= 25 25

= 625 unit2


Gantikan x = 1 dalam 1,

y = 2(1)3 + 6(1)
= 2 6
= 4

20. Isi padu = 20 cm3


j2t = 20
20
t =
j2


Gantikan x = 1 dalam 1,

y = 2(1)3 + 6(1)
= 2 + 6
= 4

Luas permukaan, L = 2j2 + 2jt


20
= 2j2 + 2j
j2
40

= 2j2 +
j
dL
40
= 4j

j2
dj
40

0 = 4j
j2
40


= 4j
j2
40

j3 =
4
10
=

7
= 10
22
70
=
22

Titik pusingan ialah (1, 4) dan (1, 4).

Untuk titik (1, 4),


x

dy

dx

18

dy
Lakaran
dx

(1, 4) ialah titik minimum.

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

(1, 4) ialah titik maksimum.

19. x + y = 50
y = 50 x.................................1

dy
Lakaran
dx

Untuk titik (1, 4),

j = 1.471

Matematik Tambahan SPM Bab 9

20
t =
j2
7 20
= 2
22(1.471)
= 2.941

dj
dj
dI
=
dt
dI
dt

1
= 2 (9)
4j
9
= 2
4j
9
=
4 32
1
= cm s1
4

d2L
80

= 4 +
j3
dj2
80
= 4 +
.0
1.4713
Maka, luas adalah minimum apabila j = 1.471 dan
t = 2.941.

25. y = 3x 1
dy
= 3
dx
dx = 2.01 2
= 0.01 unit

dj
21. = 0.1 cm s1
dt
L = j2
dL

= 2j
dr
dL
dL
dj
=
dt
dj
dt
= 2j (0.1)
= 2(5) (0.1)
= cm2 s1

dy
dy

dx
dx
dy
dy = dx
dx
= 3(0.01)
= 0.03 unit
26. y = x2 + 4
dy
= 2x
dx

22. y = x2 2x
dy
= 2x 2
dx
dx
= 8 apabila x = 3,
dt
dy
dy
dx


=
dx
dt
dt
= (2x 2)(8)
= (2 3 2)(8)
= 32 unit s1

dx = 1.9 2
= 0.1 unit
dy
dy = dx
dx
= 2x(0.1)
= 2(2)(0.1)
= 0.4 unit

dx
3.2 3.0
23. =
2
dt
= 0.1 cm s1

2
27. y =
x
= 2x1
dy
2
=
dx
x2

y = 3x2 1
dy
= 6x
dx
dy
=
dt
=
=
=

dy = 3.001 3
= 0.001 unit

dy
dx

dx
dt
(6x)(0.1)
(6 3.1)(0.1)
1.86 cm s1

Apabila y = 3,
2
x=
y
2
=
3

dI
24. = 9 mm3 s1
dt
4
I = j3
3
dI
=
dj
=

4
3j2
3
4j2

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Matematik Tambahan SPM Bab 9

1
(b) y =
x2
dy
2
=

dx
x3

dx
dx

dy
dy
dx
dx = dy
dy
x2
= (0.001)
2
2 2

3
= (0.001)
2
= 0.00022 unit

1 2

1
1

=
+ dy
3.92
42
dy
1

= + dx
dx
16
1
1

= + (0.1)
16
32

= 0.06563

Apabila x = 3,
dy
= 2(3)
dx
=6
2
(a) 3.1 = 32 + dy
dy

= 9 + dx
dx

= 9 + (6)(0.1)

= 9.6

= x 2
1

dy
1 2
= x

dx
2
1
=
2AB
x

dx = 3.1 3
= 0.1

Apabila x = 4,
dy
1
=

dx
2AB
4
1

=
4

dx = 2.9 3

= 0.1


dx = 4.1 4
= 0.1

1
29. (a) y =
x2
y = x2
dy
2
=

dx
x3

Apabila x = 4,
dy
2
=

dx
43
1

=
32

(b)

1
1


=
+ dy
4.12
42
dy
1

= + dx
dx
16

31. (a)

dy
dx
1
= AB
4 + (0.1)
4
0.1
= 2
4
= 1.975

y = 5x3 + 4x + 1
dy
= 15x2 + 4
dx
d2y


= 30x
dx2

1
1
= + (0.1)
16
32
1
0.1
=
16
32
= 0.05938

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

1
= 2 + (0.1)
4
= 2.025

3.9 = AB
ABB
4 + dx


dx = 4.1 4
= 0.1

dy

4.1 = AB
ABB
4 + dx
dx

30. (a) y = AB
x

(b) 2.92 = 32 + dy
dy

= 9 + dx
dx

= 9 + (6)(0.1)

= 9 0.6

= 8.4

dx = 3.9 4.0
= 0.1

28. y = x2
dy
= 2x
dx

Apabila x = 4,
dy
1
=
dx
32

dx = 3.9 4

= 0.1

Matematik Tambahan SPM Bab 9

(b)

y = (4x2 1)5
dy
= 5(4x2 1)4(8x)
dx
= 40x(4x2 1)4
d2y

= 40x 4(4x2 1)3(8x) + (4x2 1)4(40)
dx2
= 1 280x2(4x2 1)3 + 40(4x2 1)4

(b)

y = 5 2x2 + 4x
dy
= 4x + 4
dx

4x + 4 = 0

x = 1
y = 5 2(1)2 + 4(1)
= 7
d2y


= 4 , 0
dx2

Titik pusingan (1, 7) ialah titik maksimum.

2
y =
x3
= 2x3
dy
= 3(2x4)
dx
= 6x4
d2y

= 24x5
dx2
24
=
x5
(c)

1
y = x3 2x2 + 50
3
dy
= x2 4x
dx
x2 4x = 0
x(x 4) = 0

x = 0, 4
1

Apabila x = 0, y = (0)3 2(0)2 + 50
3

= 50
1

Apabila x = 4, y = (4)3 2(4)2 + 50
3
64

= 32 + 50
3
1

= 39
3
d2y


= 2x 4
dx2
(c)

32. (a) f(x) = 4x3 1


f(x) = 12x2
f(x) = 24x
(b) f(x) = 5x2 + 4x 3

f(x) = 10x + 4
1
(c) f(x) = 3 5
2x
x3
= 5
2
3
f(x) = x4
2
12
f(x) = x5
2
6
=
x5

Untuk titik pusingan (0, 50),


d2y


= 4 , 0
dx2

Maka, (0, 50) ialah titik maksimum.
1

Untuk titik pusingan 4, 39 ,
3
d2y


= 2(4) 4
dx2

=4.0

33. (a)

y = 4x2 4x + 1
dy
= 8x 4
dx
8x 4 = 0
4

x =
8
1
=
2

1
Maka, 4, 39 ialah titik minimum.
3
1
(d)
y = x3 + x2 + 3x
3
dy
= x2 + 2x + 3

dx
x2 + 2x + 3 = 0
x2 2x 3 = 0
(x 3)(x + 1) = 0

x = 3, 1

1 2
1
y = 4 4 + 1
2
2
= 0
d2y


=8.0
dx2
1

Titik pusingan , 0 ialah titik minimum.
2

1 2

1 2

1
Apabila x = 3, y = (3)3 + 32 + 3(3)
3

= 9 + 9 + 9

=9

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Matematik Tambahan SPM Bab 9

1
Apabila x = 1, y = (1)3 + (1)2 + 3(1)
3
1


=
+13
3
2

= 1
3
5

=
3
2
d y


= 2x + 2
dx2

Untuk titik pusingan (3, 9),
d2y


= 2(3) + 2
dx2

= 4 , 0

Maka, (3, 9) ialah titik maksimum.
5

Untuk titik pusingan 1, ,
3
d2y


= 2(1) + 2
dx2

=2+2

=4>0
5

Maka, 1, ialah titik minimum.
3

Diberi kecerunan garis normal pada x = 2 ialah


1
.
12
[ Kecerunan garis tangen pada x = 2 ialah 12.
dy
= 12 apabila x = 2
dx
12 = p(2) + k
2p + k = 12......................................... 2

2 1,

2
p = 12
3
= 8

Gantikan p = 8 dalam 2,
2(8) + k = 12

k = 12 16
= 4
[ p = 8, k = 4.

1
3. f(x) =
(2 3x)4
= (2 3x)4
f(x) = 4(2 3x)5(3)
= 12(2 3x)5
f(x) = 5(12)(2 3x)6(3)
= 180(2 3x)6

34.

y = x3 2x + 1
dy
= 3x2 2

dx
d2y


= 6x
dx2
d2y
dy


+ y = x3 8
dx2
dx
6x + 3x2 2 x3 + 2x 1 = x3 8

3x2 + 8x + 5 = 0

(3x + 5)(x + 1) = 0
5

x = , 1
3

f (1) = 180(1)6
= 180
4. dx = 1.9 2
= 0.1

Soalan Mirip SPM

y = 5x + x2
dy
= 5 + 2x
dx
dy
dy = dx
dx
= (5 + 2x)dx
= [5 + 2(2)](0.1)
= (9)(0.1)
= 0.9

d
1. [2x(4 3x2)4]
dx
d
d
= 2x (4 3x2)4 + (4 3x2)4 (2x)
dx
dx
= 2x 4(4 3x2)3(6x) + (4 3x2)4(2)
= 48x2(4 3x2)3 + 2(4 3x2)4
2. Fungsi kecerunan = px + k
dy
= px + k

dx
1
Oleh sebab (, 0) ialah titik pusingan,
2
dy
1
= 0 apabila x =
dx
2
1

0 = p + k
2
p
+ k = 0........................................... 1
2

5. (a) y = x2 + 3x 5
dy
= 2x + 3

dx
dy

Apabila x = 2, = 2(2) + 3
dx

=7

1 2

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

p
2p = 12
2
4p
p
= 12
2
2
3
p = 12
2

10

Matematik Tambahan SPM Bab 9

3
8. y =
x 2x
y = 3x1 2x

(b) dx = 2 + k 2
= k
dy

dy = dx
dx
= 7k

dy
= 3x2 2
dx
3
=
2
x2

6. y = (2x 1)2
dy
= 2(2x 1)(2)
dx
= 4(2x 1)

dy
3
Apabila x = 3, = 2
dx
9
7

=
3
dy
= 5
dt
dx
dx dy
=
dt
dt
dy

1
Diberi kecerunan garis normal pada titik A ialah .
2
Maka, kecerunan garis tangen pada titik A ialah 2.
dy
= 2

dx
4(2x 1) = 2
1
2x 1 =
2
1

2x =
2
1

x =
4
1
Gantikan x = dalam y = (2x 1)2,
4
2
1
y= 2 1
4
2
1
=
2
1
=
4
1
1
Maka, titik A ialah , .
4 4

1
I = h3 + 12h
3
dI
= h2 + 12
dh
dI
Apabila h = 3, = 9 + 12
dh

= 21
dI
Diberi = 7 cm3 s1
dt
dh
dh
dI
=
dt
dI
dt
1

= 7
21
1

= cm s1
3

dy
Untuk nilai minimum y, = 0
dx
14x 21 = 0

21
x =
14
3

=
2

3 3
(b) Nilai minimum y = 7 3
2 2
3
3

=7
2
2
63

=
4

1 21
1 21

10.

7. (a) y = 7x(x 3)
= 7x2 21x
dy
= 14x 21
dx
d2y

= 14
dx2

9. y = 4kx2 + 6x
dy
= 8kx + 6
dx
8k(3) + 6 = 10
24k = 4
4
k =
24
1
=
6

31 2 4
1 2

3
= (5)
7
15
= unit per saat
7

11

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Matematik Tambahan SPM Bab 9

11.

14. (a) y = x3 4x2 + 5x 7

0.4 m
0.4 m

jm
hm

Biarkan j sebagai jejari, h sebagai tinggi dan I sebagai


isi padu minyak.
dI
dh
Diberi = p, = 0.1
dt
dt
0.4
j


=
0.4
h
= 1
Maka, j = h
1 2

I = 3 j h
1 3
h
I =
3
dI
= h2

dh
dI
dI
dh
=
dt
dh
dt
2
p
=
h

0.1

Apabila h = 0.2,
p = (0.2)2(0.1)
= 0.004

d
x1
12. = = f(x)
x+3
dx
1 1

= f(x)dx
2 0
x1 1
1
=
x+3 0
2

f(x)dx

1
=
2

1
1
= 0 +
2
2

1
=
6
dL
13. = 4 cm2 s21 dengan t ialah masa.
dt
dj
Kadar perubahan jejari, = 0.2 cm s21
dt
L = 4j2
dL
[ = 8j
dj
dL
dL
dj
Guna rumus rantai, =
dt
dj
dt
4 = s8jd s0.2d
j = 2.5 cm


Pelangi Sdn. Bhd. 12
Penerbitan

Kecerunan tangen pada titik p(1,17)


= 3(1)2 8(1) + 5
= 16

1
[ Kecerunan normal pada titik P ialah .
16

(b) Persamaan tangen pada titik P

m1 m2 = 1
y y = m(x x1)

y (17) = 16(x + 1)

y + 17 = 16x + 16

y = 16x 1
dy
(c) Untuk titik pusingan, = 0,
dx



2
3x 8x + 5 = 0,


(3x 5)(x 1) = 0

5
x = , x = 1
3
5
Apabila x = ,
3
5 3
5 2
5
y = 2 4 + 5 7
3
3
3

4

= 5


27
5
4
[ B = , 5
3
27

dy
= 3x2 8x + 5
dx

11
01


1+3
0+3

dy
= 3x2 8x + 5
dx

d2y
2 = 6x 8
dx

5
d2y
Gantikan x = dalam 2 ,
3
dx

5
d2y
2 = 6 8
3
dx

= 2
d2y
Oleh sebab 2 . 0, maka titik B ialah titik
minimum. dx

s d

Matematik Tambahan SPM Bab 9

4 x2 + 2x2 2x
=
(4 x2)2

x2 2x + 4
=
(4 x2)2

x2 2x

1. had
= had
x 0
x 0 (x 2)
x


= 2

d x2 1
8.
dx x + 1

2x

2x
x
had
had

2. x 1 + x = x

1
+
x

x
2


= had
x
1

x +1
2

=
0+1

=2

1 2
1

d (x + 1)(x 1)
=
dx
(x + 1)
d

=
(x 1)
dx
=1

1
y = 5x3 + 2
x
y = 5x3 x1 + 2
dy
= 15x2 + x2
dx
d2y

= 30x 2x3
dx2
2
= 30x
x3

4. dy = 2xdx + 4dx2
dy
= 2x + 8dx
dx
dy
= dhad
x 0 (2x + 8dx)

dx
= 2x

10. f(x) = 2(3 . 4x)6


f'(x) = 6 . 2(3 4x)5(4)
= (48)(3 4x)5
f''(x) = 48 . 5(3 4x)4(4)
= 960(3 4x)4

5. y = 4x(x2 1)5
dy
d
d
= 4x (x2 1)5 + (x2 1)5 (4x)
dx
dx
dx
= 4x 5(x2 1)4(2x) + (x2 1)5(4)
= 40x2(x2 1)4 + 4(x2 1)5

f''(1) = 960(1)4
= 960
11. y = 2x(x + 3)
y = 2x2 + 6x
dy
= 4x + 6
dx

2
6. f(x) =
(1 4x)3

= 2(1 4x)3

Apabila x = 2,
dy
= 4(2) + 6
dx

= 14

f(x) = (3)(2)(1 4x)4(4)


24

=
(1 4x)4
24
f(0) =
1

= 24

12. y = 4x3 5x2 + 2x 10


dy
= 12x2 10x + 2
dx
dy
Apabila = 4,
dx
12x2 10x + 2 = 4
12x2 10x 2 = 0
6x2 5x 1 = 0
(6x + 1)(x 1) = 0
1

x = , 1
6

d x1
7.
dx 4 x2
d
d
(4 x2) (x 1) (x 1) (4 x2)
dx
dx
=
(4 x2)2

(4 x2)(1) (x 1)(2x)
=
(4 x2)2

9.

(2 x)(2 + x)
4 x2

3. had
= had
x 2
x 2

(x 2)
x2

= had
[(2
+ x)]
x 2


= 4

13

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Matematik Tambahan SPM Bab 9

7
Gantikan x = dalam y = (2x + 5)2,
2
2
7
y = 2 + 5
2
=4
7
Maka koordinat titik ialah , 4 .
2

13. y = (4 3x)5
dy
= 5(4 3x)4(3)
dx
= 15(4 3x)4

31

Fungsi kecerunan ialah 15(4 3x)4.

1
14. y =
(1 + 2x)3
y = (1 + 2x)3
dy
= 3(1 + 2x)4(2)
dx
= 6(1 + 2x)4

18. y = 3(4x 5)2 + 6


dy
= 6(4x 5)(4)
dx
= 24(4x 5)
Kecerunan garis tangen pada titik dengan kecerunan
1
garis normal ialah 2.
2

Kecerunan pada titik (1, 1)


= 6(1 2)4
6
=
1
= 6

dy
= 2
dx
24(4x 5) = 2

1
4x 5 =
12
1

4x = 5
12
59
=
12
59

x =
48

15. y = (x 1)(x + 1)
y = x2 1
dy
= 2x
dx
Kecerunan garis tangen pada titik (1, 0)
= 2(1)
=2

59
Gantikan x = dalam y = 3(4x 5)2 + 6,
48

16. y = x + 4x
dy
= 2x + 4
dx
Kecerunan garis tangen pada titik (1, 5)
= 2(1) + 4
=6
2

2
59
y = 3 4 5 + 6
48
2
59
= 3 5 + 6
12
1 2
= 3 + 6
12
1
= 3 + 6
144
1
= + 6
48
289
=
48

31 2 4
1

Maka, kecerunan garis normal pada titik (1, 5) ialah


1
.
6
17. y = (2x + 5)2
dy
= 2(2x + 5)(2)
dx
= 4(2x + 5)

59 289
Maka, titik koordinat titik ialah , .
48 48

Diberi kecerunan garis tangen ialah 8.


dy
= 8

dx
4(2x + 5) = 8
2x + 5 = 2

2x = 7
7

x =
2

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

2 4

p
19. y =
+ qx 1.......................1
x2
y = px2 + qx 1
dy
= 2px3 + q
dx
2p
=
+q
x3

14

Matematik Tambahan SPM Bab 9

Diberi kecerunan garis tangen pada titik


(1, 3) ialah 14.
2p

+ q = 14
(1)3

2p + q = 14..........................2

Maka, persamaan garis normal ialah


1
y 4 = (x 0)
24
1

y = x + 4
24

Gantikan x = 1, y = 3 dalam 1 kerana titik


(1, 3) terletak pada lengkung 1,
p
3 =
+ q(1) 1
(1)2
3 = p q 1
p q = 2......................................3

23. y = x3 6x2 + 3
dy
= 3x2 12x
dx
Untuk garis tangen selari dengan paksi-x, kecerunan
=0

2 + 3, 3p = 12

p = 4

dy
Maka, = 0
dx
3x2 12x = 0

3x(x 4) = 0

x = 0, 4

Gantikan p = 4 dalam 3,
4 q = 2
q = 6

Apabila x = 0,
y = 03 6(0)2 + 3
=3

20. y = 2x2 + ax + b........................1


dy
= 4x + a
dx

Apabila x = 4,
y = 43 6(4)2 + 3
= 64 96 + 3
= 29

Diberi kecerunan pada titik (1, 5) ialah 8.


4(1) + a = 8

a = 4

Maka, koordinat titik-titik ialah (0, 3) dan (4, 29).

Gantikan x = 1, y = 5 dan a = 4 dalam 1,


5 = 2(1)2 + 4(1) + b
b = 1

24. Gantikan y = 8 dalam y = x2 + 4x + 4,



8 = x2 + 4x + 4
x2 4x + 4 = 0
(x 2)2 = 0

x = 2

2
21. y =
x + 4x
= 2x1 + 4x
dy
2
=
+4
dx
x2

Maka, p = 2 dan q = 8.

2
Kecerunan garis tangen pada titik (1, 6) =
+4
12

=2

25. y = x2(x 3) 1
y = x3 3x2 1..........................1
dy
= 3x2 6x
dx
dy
Untuk titik pusingan, = 0
dx
3x2 6x = 0
3x(x 2) = 0
x = 0, 2

Persamaan garis tangen ialah


y 6 = 2(x 1)
y = 2x 2 + 6
y = 2x + 4
4
22. y =

(3x 1)2
= 4(3x 1)2
dy
= 8(3x 1)3(3)
dx
24
=
(3x 1)3

Gantikan x = 0 dan x = 2 masing-maasing dalam 1


Apabila x = 0, y = 1
Apabila x = 2, y = 23 3(2)2 1

= 8 12 1

= 5

Pada titik (0, 4), kecerunan garis tangen


24
=
(1)3
= 24

Maka, titik-titik pusingan ialah (0, 1) dan (2, 5).

1
Maka, kecerunan garis normal ialah .
24
15

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Matematik Tambahan SPM Bab 9

26. y = px2 + qx + 4........................1


dy
= 2px + q
dx

dp
Apabila = 0,
dx
20x 3x2 = 0
x(20 3x) = 0
20

x = 0, x =
3

dy
= 0 pada titik (1, 5),
dx
2p(1) + q = 0
2p + q = 0

q = 2p.............................2

d2p
2 = 20 6x
dx

d2p
Untuk x = 0, 2 = 20 6(0)
dx
= 20 . 0
20 d2p
20
Untuk x = , 2 = 20 6
3 dx
3
= 20 40
= 20 , 0
20
Maka, untuk p maksimum, x = .
3

Gantikan x = 1, y = 5 dalam 1,
5 = p(1)2 + q(1) + 4
p q = 1........................................3

1 2

Gantikan 2 dalam 3,
p 2p = 1
p = 1

p = 1
Gantikan p = 1 dalam 2,
q = 2(1)
= 2
27. y = x3 + 6x2 9x 2...........................1
dy
= 3x2 + 12x 9
dx
dy
= 0
Untuk titik pusingan,
dx

3x2 + 12x 9 = 0
Membahagi kedua-dua belah dengan, 3,
x2 4x + 3 = 0
(x 1)(x 3) = 0
x = 1, 3

29. y = (2x 1)3


dy
= 3(2x 1)2(2)
dx
= 6(2x 1)2
dx
Diberi = 2
dt
dy
dy dx
= .
dt
dx
dt

= 6(2x 1)2(2)

= 12(2x 1)2

Apabila x = 1,
dy
= 12(1)2
dt

= 12 unit per saat

Gantikan x = 1 dan x = 3 masing-masing dalam 1.


Apabila x = 1, y = 1 + 6 9 2

= 6
Apabila x = 3, y = (3)3 + 6(3)2 9(3) 2

= 27 + 54 27 2

= 2

30. h = xy
h = (1 2t)(1 + 3t)
dh
= (1 2t)(3) + (1 + 3t)(2)
dt
= 3(1 2t) 2(1 + 3t)
= 3 6t 2 6t
= 1 12t

Titik-titik pusingan ialah (1, 6) dan (3, 2).


d2y

= 6x + 12
dx2
d2y
Untuk titik (1, 6),
= 6(1) + 12
dx2

=6.0

Apabila t = 2,
dh
= 1 12(2)
dt

= 23

d2y
Untuk titik (3, 2),
= 6(3) + 12
dx2

= 6 , 0

1
1
1v
31.
u =
7
uv
1

vu =
7
7u 7v = uv
uv + 7v = 7u
v(u + 7) = 7u
7u

v =
u+7

Maka, titik minimum ialah (1, 6).


28. p = x2y dan x + y = 10

y = 10 x......................... 1
Gantikan 1 dalam p = x2y,
p = x2(10 x)
= 10x2 x3
dp
= 20x 3x2
dx
Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

16

Matematik Tambahan SPM Bab 9

34. y = 2x2 + 3
dy
= 4x
dx

dv
(u + 7)(7) (7u)(1)
=
du
(u + 7)2
7u + 49 7u

=
(u + 7)2
49

= 2
(u + 7)
du
Diberi = 12,
dt
dv
dv du
= .
dt
du dt
49

= 2 12
(u + 7)
49

= 2 12
12
49

= unit s1
12
32. pv =
p =

Apabila x = 4,
dy
= 4(4) dan dx = 4.1 4
dx

= 16
= 0.1
dy
dy = dx
dx
= 16(0.1)
= 1.6
dy
1.6
100
100 =
y
2(4)2 + 3
1.6 100

=
35

= 4.57%

20
20

27
35. y =
x3
= 27x3
dy
= 81x4
dx
81
=
x4
Apabila x = 3,
dy
81 dan dx = 3.01 3
=
dx
34
= 0.01

= 1

= 20v1
dp
= 20v2
dv
20
=
v2
Apabila v = 2,
dp
20
=
dan dv = 2.01 2
dv
22
= 0.01

= 5
dp
dp = dv
dv
= (5)(0.01)
= 0.05

27
27 + dy
3 =
33
(3.01)
dy

= 1 + dx
dx

= 1 + (1)(0.01)

= 1 0.01

= 0.99

2
33. y =
x 5
= 2x1 5
dy
= 2x2
dx
2
= 2
x

4
36. y =
x2
= 4x2
dy
= 8x3
dx
8
=
x3

Apabila x = 2,
dy
2
=
dan dy = 1.9 2
dx
22
= 0.1
1

=
2
dx
dx

dy
dy
dx
dx = dy
dy
= (2)(0.1)
= 0.2

Apabila x = 2,
dy
8
=
dx
23

= 1

dx = 1.9 2
= 0.1

4 =
4 + dy

1.92
22
dy

= 1 + dx
dx

= 1 + (1)(0.1)

= 1 + 0.1

= 1.1
17

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Matematik Tambahan SPM Bab 9

1
37. y =
x3
= x3
dy
= 3x4
dx
3
=
x4

dy
dy = dx
dx
17
= (0.02)
2
= 0.17

39. (a) y = 2t2 + 1, x = 1 2t


dy
dx
= 2
= 4t

dt
dt
dy
dy
dt
= .

dx
dt
dx
1

= 4t
2

= 2t

Apabila x = 1,
dy
= 3
dx

dx = 1.01 1
= 0.01
3
1

= 3 3
(1.01)3
(1.01)

1
1

1 + dy
= 3
13
dy
= 3 1 + dx
dx
= 3[1 + (3)(0.01)]
= 2.91

(b) Apabila x = 3,


3 = 1 2t
2

t=
2

t = 1

dy
= 2(1)

dx

=2

38. (a) y = 4t2 + t................................1


x = 1 2t
1x

t = ...............................2
2

Gantikan 2 dalam 1,
1x 2
1x
y = 4 +
2
2
(1 x)2
1
1
= 4 + x
2
2
4
1
1
2

= (1 x) +
x
2
2
dy
1
= 2(1 x)(1)

2
dx
1
= 2 + 2x
2
5
= 2x
2

4 1

40. (a)

y = x2 4x + 1
dy
= 2x 4
dx
d2y

=2
dx2

d2y
dy 2

+ y = 2x + 1
dx2
dx

2 + (2x 4)2 (x2 4x + 1) = 2x + 1

2 + 4x2 16x + 16 x2 + 4x 1 2x 1 = 0
3x2 14x + 16 = 0
(x 2)(3x 8) = 0
8

x = 2,
3

dy
= kx 5
dx
y + 7x 5 = 0

y = 7x + 5

Kecerunan garis tangen pada titik (1, 12)
ialah 7.
(b) (i)

(b) Apabila t = 2, x = 1 2(2)



= 3

Apabila t = 2.01, x = 1 2(2.01)

= 3.02

dx = 3 (3.02)
= 0.02

dy
Maka, = 7 apabila x = 1.
dx
kx 5 = 7

k(1) 5 = 7

k = 2

k = 2

dy
5
Apabila x = 3, = 2(3)
2
dx
5

= 6
2
17

=
2

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

1 2

18

Matematik Tambahan SPM Bab 9

1
(ii) Kecerunan normal =
7

(b)

L = 2x2 10x + 25
dL
d2L
= 4x 10,
=4.0
dx
dx2
4x 10 = 0
10

x =
4
5
=
2

Persamaan normal ialah


1

y 12 = (x + 1)
7
1
1

y = x + + 12
7
7
1
85

y = x +
7
7

5 2
5
Luas minimum = 25 + 2 10
2
2
25
50

= 25 +
2
2
25

= 25
2
25

=
2

41. (a) y = 2x 3 mempunyai kecerunan 2 pada titik P.



y = x3 + 3x2 7x + 2
dy
= 3x2 + 6x 7

dx
dy
= 2

dx
3x2 + 6x 7 = 2
3x2 + 6x 9 = 0
x2 + 2x 3 = 0
(x 1)(x + 3) = 0

x = 1, 3

1 2

43. (a)
Perimeter = 120

y + y + 8x + 2(60 9x) = 120
2y + 8x + 120 18x = 120

2y = 10x

y = 5x


Apabila x = 1,

y = x3 + 3x2 7x + 2
= 13 + 3(1)2 7(1) + 2
= 1 + 3 7 + 2
= 1


Apabila x = 3,

y = x3 + 3x2 7x + 2
= (3)3 + 3(3)2 7(3) + 2
= 27 + 27 + 21 + 2
= 23

1 2

Luas rajah
= Luas segiempat tepat ABCE + Luas CDE
1
2
y2 16xB
= 8x(60 9x) + (8x)(ABBBBBB
)
2
2
2
2
25x 16x
= 480x 72x + 4xABBBBBBBB
= 480x 72x2 + 4x(3x)
= 480x 72x2 + 12x2
= 480x 60x2

(b)

L = 480x 60x2
dL
= 480 120x
dx
d2L

= 120 , 0
dx2
dL

Apabila = 0,
dx
480 120x = 0

x = 4

Maka, koordinat titik P ialah (1, 1).

(b) Titik yang lain ialah (3, 23).


42. (a) Luas kawasan berlorek

= Luas OAB Luas segiempat tepat OPQR
1

= 5 10 xy
2

= 25 xy

Kecerunan AB = Kecerunan QA
10 0 y 0
=

x5
05

y = 2(x 5)

y = 2x + 10

Maka, x = 4 untuk luas adalah maksimum.

44. (a)

cm
10
S

10

y cm

cm

R
x cm


Maka, luas kawasan berlorek,

L = 25 x(2x + 10)
= 25 + 2x2 10x

M
16 cm


Dalam ABM,
AM2 = AB2 BM2
= 102 82
= 36 cm
AM = 6 cm

19

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Matematik Tambahan SPM Bab 9

Oleh sebab ABC dan ASR adalah sama, maka


y
6x
=

16
6
16(6 x)
y =
6
8(6 x)
=
3

(b) (i)

dI
= 400 400x
dx
dI
= 0

dx

400 400x = 0

x = 1
d2I


= 400 , 0
dx2

Maka, I adalah maksimum apabila x = 1.

Luas segiempat tepat PQRS, L = xy


8
= x (6 x)
3
8
= x 16 x
3
8
= 16x x2
3

3
1

4
2


(ii) Nilai maksimum I = 400(1) 200(1)2

= 200
2x
46. (a) Tinggi kotak =
2
2x

Isi padu kotak, I = (x)(x)
2
x

= x2 1
2
1

= x2 x3
2
1
2
3
(b) I = x x
2
dI
3


= 2x x2
2
dx

8
L = 16x x2
3
dL
16
= 16 x
3
dx
d2L
16


= , 0
3
dx2
(b)

dL
Apabila = 0,
dx
16


16
x=0
3
16
x = 16

3

x = 3

8
Gantikan x = 3 dalam y = (6 x),
3
8

y = 3
3
= 8

10x cm

8x cm

4 d2I
4
Apabila x = ,
=23
3 dx2
3

= 2 , 0

1 2

Maka, isi padu adalah maksimum apabila


4
x = .
3

47. (a) Isi padu silinder = 81 cm3



j2t = 81
81

t =
j2
4j2
Jumlah luas permukaan, L = j2 + 2jt +
2

= j2 + 2jt + (2j2)

= 3j2 + 2jt
81

= 3j2 + 2j

j2


162
= 3j2 +
j

Isi padu pepejal, I


= Luas trapezium BC
1
= (8x)(10 8x + 10 2x) 5
2
= 20x(20 10x)
= 400x 200x2

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.


EM2 = EF2 MF2
= 100x2 64x2
= 36x2
EM = 6x cm
EA = 6x + 10 8x
= (10 2x) cm

dI
Apabila = 0,
dx

M
(10 8x) cm

3
2x x2 = 0
2
3

x 2 x = 0
2
4

x = 0,
3
d2I


=
2

3x
dx2
d2I

Apabila x = 0,
=2.0
dx2

Untuk luas segiempat tepat adalah maksimum,


x = 3 dan y = 8.

45. (a)

I = 400x 200x2

1 2

20

Matematik Tambahan SPM Bab 9

(b) L = 3j2 + 162j1


dL
= 6j 162j2

dj
162
= 6j
j2
dL

Apabila = 0,
dj
162
6j
=0
j2
162

6j =
j2

j3 = 27

j=3



b+8
Kecerunan PA =
a4
b+8

= 2a 8
a4
b + 8 = (a 4)(2a 8)
= 2a2 16a + 32

b = 2a2 16a + 24....................................... 1
Gantikan x = a, y = b dalam y = x2 8x + 12,
b = a2 8a + 12.................................................... 2
1 = 2, 2a2 16a + 24 = a2 8a + 12

a2 8a + 12 = 0

(a 2)(a 6) = 0

a = 2, 6

d2L
324

= 6 +
dj2
j3
Apabila j = 3,
d2L

= 18 . 0
dj2
Maka, jumlah luas permukaan adalah minimum
apabila j = 3.

Gantikan a = 2 dalam 2,
b = 4 16 + 12
=0
Gantikan a = 6 dalam 2,
b = 36 48 + 12
=0
Kecerunan tangen PA = 2(2) 8
= 4

48. (a) y = px2 4x + 1


dy
= 2px 4

dx

[ Persamaan tangen ialah


y 0 = 4(x 2)
y = 4x + 8


Apabila x = 4, kecerunan tangen ialah 0.

Maka,
0 = 2p(4) 4

8p = 4
1

p =
2

Kecerunan tangen yang satu lagi = 2(6) 8



=4
Persamaan tangen kedua ialah
y 0 = 4(x 6)
y = 4x 24

1
(b) Apabila x = 4, y = (4)2 4(4) + 1
2

= 8 16 + 1

= 7

49.

50.

y = x(x2 4)
y = x3 4x
dy
= 3x2 4
dx
d2y

= 6x
dx2
d2y
dy
x
+ = x(6x) + (3x2 4)
dx2
dx

= 9x2 4

Persamaan tangen ialah y = 7.


y

y = x 2 8x + 12

P(a, b)
0

P(a, b)

d2y
dy
x
+ , 0
dx2
dx

9x2 4 , 0
(3x 2)(3x + 2) , 0

A(4, 8)

Biarkan titik sentuhan antara tangen dengan lengkung


sebagai P(a, b).
y = x2 8x + 12
dy
= 2x 8
dx
Kecerunan tangen pada titik P ialah 2a 8.

2
2
Maka, julat ialah , x , .
3
3

21

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Matematik Tambahan SPM Bab 9

dj
51. (a) = 0.3 cm s1
dt

1
= (2) (10)
2j
10

=
j
dp
10
Apabila j = 10, =
10
dt

= cm s1

6
Masa yang diambil =
0.3

= 20 saat

(b) L = j2
dL
= 2j
dj
dL
dL
dj
=
dt
dj
dt
dj
= 2j
dt
= 2(4)(0.3)
= 2.4

Luas permukaan sfera, L = 4j2


dL
= 8j
dj
dL
dL dI
= .
dt
dI
dt
dL dj
dI


=
.
.
dj
dI
dt

Luas berkurangan dengan kadar 2.4 cm s .


2

52. (a) x2y + 1 = 3y + x


x2y 3y = x 1

y(x2 3) = x 1
x1

y =
x2 3
(x2 3)(1) (x 1)(2x)
dy
=

(x2 3)2
dx
2
x

2x2 + 2x
=
2
(x 3)2
x2 + 2x 3
=
(x2 3)2
dp
(b) Diberi = 6 unit s1
dt
p = 3x + 2
dp
= 3

dx

1
= (8j) 2 (30)
4j
60
=
j

Apabila isi padu = 36,


4 3

j = 36
3
3
j3 = 36
4
= 27

j = 3

1 2

Kadar perubahan luas permukaan


60
=
3
= 20 cm2 s1

dx
dx dp
= .
dt
dp dt
1

= (6)
3

= 2 unit s1

55. (a)

dL
= 10 cm2 s1
dt
Luas, L = j2
dL
= 2j
dj

6 cm

10 cm j cm

53.

h cm

Gunakan sifat segitiga serupa,


j
h


=
6
10
6
j = h
10
3
j = h
5

Biarkan p sebagai perimeter,


p = 2j
dp
= 2
dj
dp
dp dL
= .
dt
dL dt
dp
dj
dL

=
dj
dL
dt

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

dI
54. Diberi = 30 cm3 s1
dt
4
Isi padu sfera, I = j3
3
dI

[ = 4j2
dj

1 2

22

Matematik Tambahan SPM Bab 9

Isi padu bagi ruang tidak berisi air,

1
1
I = 62(10) j2h
3
3

1 2

1
1 3 2
= (360) h h
3
3 5

1 2

1
9
= 120 h3
3 25
3
= 120 h3
25
3
= (1 000 h3)
25

1 2


(ii) T = 2.2 2.0
= 0.2

dI
dI
9
(b) = 10 cm3 s1, = h2
25
dt
dh

Apabila T = 2.0,
dl
2
=

20
dT

= 0.1

dh
dh dI
= .
dt
dI
dt
25

=
(10)
9h2
250

=
9h2
250

= 2
9 (2)
250

=
36
125

=
18

dl
l = T
dT
= (0.1) (0.2)
= 0.02

dj
(b) = 0.5
dt

Apabila j = 10,
4

Isi padu = (10)3
3
4 000

Paras tinggi air berkurangan dengan kadar


125

cm s1.
18

56. (a)

j cm
h cm
A


5 cm
5 cm

10 7.937
Masa yang diambil =
0.5

= 4.126 saat

Luas permukaan air, L = j2


= (52 h2)
= (25 h2)
2
(b) L = 25 h
dL
= 2h
dh

2 000
Separuh daripada isi padu asal =
3
4 3
2 000

j =

3
3
3
j = 500
500
j = 3ABBB
j = 7.937


j2 + h2 = 52

j2 = 52 h2

dh


dt
dL


dt

ABBB

l
T = 20
10
l
T2 = 400
10
T2
l =
40
dl
2T


=
40
dT
T
=
20

57. (a) (i)

58. (a) x + x + y + y = 24

2x + 2y = 24

x + y = 12

y = 12 x

= 0.1 cm s

dL dh
= .
dh dt
= (2h)(0.1)
= 0.2h
dL
Apabila h = 3, = 0.6 cm2 s1.
dt

Isi padu 1 unit kuboid = t t 1


= t2 cm3

Jumlah luas permukaan kuboid = 2t2 + 4(t 1)


= 2t2 + 4t
xy
Bilangan kuboid =
=y
2t2 + 4t
x = 2t2 + 4t

23

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Matematik Tambahan SPM Bab 9

2.
4xy = y + x

4xy y = x
y(4x 1) = x
x

y =
4x 1

Jumlah isipadu kuboid, I = yt2


= (12 x)t2
= (12 2t2 4t)t2
= t2(12 2t2 4t)
= 2t2(6 t2 2t)

d
d
(4x 1)(x) x(4x 1)
dy
dx
dx
=

dx
(4x 1)2
(4x 1) x(4)
=
(4x 1)2
4x 1 4x
=
(4x 1)2
1
=
(4x 1)2

(b) I = 2t2(6 t2 2t)


= 12t2 2t4 4t3
dI
= 24t 8t3 12t2

dt
dI
Apabila = 0,
dt
24t 8t3 12t2 = 0
8t3 + 12t2 24t = 0
4t(2t2 + 3t 6) = 0

32 4(2)(6)
3 ABBBBBBBBB
t =
2(2)

y
3.
= (5 2x)4
x2
y = x2(5 2x)4
dy
d
d
= x2 (5 2x)4 + (5 2x)4 (x2)
dx
dx
dx
= x2 4(5 2x)3(2) + (5 2x)4(2x)
= 8x2(5 2x)3 + 2x(5 2x)4
= 2x(5 2x)3[4x + (5 2x)]
= 2x(5 2x)3(5 6x)

57
3 ABB
=
4
= 2.637, 1.137

Oleh sebab t . 0 untuk panjang, maka t = 1.137

d2I

= 24 24t2 24t
dt2

Apabila t = 1.137,
d2I


= 24 24(1.137)2 24(1.137)
dt2

= 24(1 1.1372 1.137)

= 34.31 , 0

dy
Apabila = 0,
dx
2x(5 2x)3(5 6x) = 0
x = 0, 5 2x = 0,
5 6x = 0
5
5

x=
x=
2
6

Maka, isi padu adalah maksimum apabila t = 1.137.

4. Diberi kecerunan normal ialah 1,


maka, kecerunan tangen ialah 1.
a
y =
x + bx
dy
a
=
+ b......................1
x2
dx
dy
Gantikan = 1 dan x = 1 dalam 1,
dx

1 = a + b
a + b = 1...............................2

1
1
1
1.
u + v =
12
1
v + u =

uv
12
12(v + u) = uv
12v + 12u = uv
uv 12v = 12u
v(u 12) = 12u
12u

v =
u 12

a
Gantikan x = 1, y = 7 dalam y =
x + bx,

7 = a + b
a + b = 7.................................3

d
d
(u 12)(12u) 12u(u 12)
dv
du
du
=

du
(u 12)2
(u 12)(12) 12u(1)
=
(u 12)2
12u 144 12u
=
(u 12)2
144
=
(u 12)2

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

2 + 3, 2b = 8

b = 4
Gantikan b = 4 dalam 3,
a + 4 = 7
a = 3

24

Matematik Tambahan SPM Bab 9

5. y = x(x 5)2
dy
d
d
= x (x 5)2 + (x 5)2 (x)
dx
dx
dx
= x 2(x 5)(1) + (x 5)2(1)
= (x 5)[2x + (x 5)]
= (x 5)(3x 5)

6. (a) Luas segiempat tepat ABCD



= (2k)(k)

= (2k2) cm2
1

Luas ABE = (2k)(x)
2

= (kx) cm2
1
= (2x)(k x)
2
= x(k x)
= (kx x2) cm2

dy
Untuk titik pusingan, = 0
dx
(x 5)(3x 5) = 0
5

x = 5,
3
Apabila x = 5,
y = 5(5 5)2
=0
5
Apabila x = ,
3
2
5
5

y =
5
3 3

5
10
=
3
3
500
=
27

(b) Biarkan luas AEF sebagai y


y = k2 kx + x2
dy
= k + 2x
dx
dy

Apabila = 0,
dx
k + 2x = 0
1

x = k
2
d2y


=2.0
dx2

Untuk (5, 0),


d2y

= 6(5) 20
dx2

= 10 . 0
Maka, (5, 0) ialah titik minimum.

Luas AEF
= 2k2 [kx + (kx x2) + (k2 kx)]
= 2k2 kx kx + x2 k2 + kx
= (k2 kx + x2) cm2

1
Maka, y adalah minimum apabila x = k.
2

1 2 1 2

1 2

7.

x cm

y cm

Apabila x = 0, y = 0(0 5)2



=0
Apabila y = 0, x = 0, 5

Lilitan bulatan = Perimeter segiempat tepat



2(7) = 2(x + y)

x + y = 7

y = 7 x.......................1

y
5 500

,
3 27 

1
= k(2k 2x)
2
= (k2 kx) cm2

(c) Luas minimum AEF


1
1 2

= k2 k k + k
2
2
1 2
1 2
2


=k k + k
2
4
3 2
2


= k cm
4

5 500
Untuk (, ),
3 27
d2y
5

= 6 20
3
dx2

= 10 20

= 10 , 0
5 500
Maka, (, ) ialah titik maksimum.
3 27

Luas ADF

5 500
Titik-titik pusingan ialah (5, 0) dan (, ).
3 27
dy
= (x 5)(3x 5)
dx
d2y

= (x 5)(3) + (3x 5)(1)


dx2
= 3x 15 + 3x 5
= 6x 20

500

27

Luas FEC

25

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Matematik Tambahan SPM Bab 9

Luas segiempat tepat, L = xy


= x(7 x)
= 7x x2
dL
= 7 2x

dx
22
= 7 2x
7
= 22 2x
dL
Apabila = 0,
dx
22 2x = 0

x = 11

1 2

1 2

Maka, A adalah maksimum apabila x = 11 dan y = 11.

Luas maksimum segiempat tepat = 11 11



= 121 cm2

30 cm3 s1
dI

dt
dj dI

dI dt
4
I = j3
3

dI
= 4j2
dr

dL
1
Maka, = 8j 2 30
4j
dt
60
=
j

(b) Luas permukaan melengkung, L = 2(5)h



L = 10h
dL
= 10

dh
dL
dL dh
=

dt
dh dt

= (10)(2)

= 20 cm2 s1

Apabila j = 4,
dL
60
=
dt
4

= 15 cm2 s1

1 000
(c) Masa yang diambil =
50

= 20 saat

dI
9. (a) Diberi = 8 cm3 s1
dt

Biarkan panjang sisi sebagai x.
I = x3
dI
= 3x2
dx
dx
1
=
3x2
dI

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

1 2

(a) I = (5)2h
= 25h
dI
= 25
dh
dI
dI dh
=

dt
dh dt
= (25)(2)
= 50

L = 4j2 dan

2
= 12(2)
3
= 16 cm2 s1

dI
10. Diberi = k cm3 s1
dt
Biarkan h sebagai tinggi paras air.
dh
Diberi = 2 cm s1
dt

8. Biarkan I = isi padu sfera, j = jejari, L = luas permukaan


t = masa dalam saat.

dL
= 8j
dj

(b) Jumlah luas permukaan, L = 6x2


dL
= 12x

dx
dL
dL dx
=

dt
dx
dt
2

= 12x
3

d2L

= 2 , 0
dx2

Apabila x = 2,
dx
8
=

3(2)2
dt
2

= cm s1
3

1 2

dL

dI
dL
=
dj

1
=
(8)
3x2
8
=
3x2

y = 7 11
22
= 7 11
7
= 11

dI
=
dt
dL
=
dt

dx
dx dI
=
dt
dI
dt

26

Matematik Tambahan SPM Bab 9

1
11. y =
x3
dy
3
=
x4
dx


Apabila x = 3, 27a + 6b + 9 = 0

9a + 2b + 3 = 0..................2

2 1,
6a = 6

a=1

Apabila x = 1,
dy
3
=
14
dx

= 3
2
1

= 2
0.993
0.993


Gantikan a = 1 dalam 2,

9(1) + 2b + 3 = 0

2b = 12

b = 6

dy
1
= 2
+ dx
13
dx

= 2[1 + (3)(0.01)]
= 2.06

(b) y = x3 6x2 + 9x

Apabila x = 1, y = 1 6 + 9
= 4

[ (1, 4)

dengan dx = 0.99 1

= 0.01


Apabila x = 3, y = 33 6(3)2 + 9(3)
= 0

[ (3, 0)

dy
12. (a) = 3x2 kx
dx

Diberi persamaan normal ialah
x 7y + 13 = 0

7y = x + 13
1
13

y = x +
7
7

Kecerunan tangen pada titik (1, 2) ialah 7.

Jarak antara dua titik pusingan


(3 1)2 + (0 4)2
= ABBBBBBBBBBBB
4 + 16
= ABBBBB
= 4.472 unit

15. (a) BD2 = x2 + y2


x2 + y2
BD = ABBBBB

dy

Maka, = 7 apabila x = 1
dx
7 = 3(1)2 k(1)
7 = 3 k
k = 10

1 x2 + y2
Jejari bulatan ialah ABBBBB
2

Luas kawasan berlorek, L


= Luas bulatan Luas segiempat tepat
1 x2 + y2 2

= ABBBBB
xy
2
1

= (x2 + y2) xy
4
1

= (x2 + y2) xy
4
1
1
(b) L = x2 + y2 xy
4
4
1
1
= x2 + (10)2 x(10)
4
4
1
2
= x + 25 10x
4
dL
1
= x 10
2
dx

1
1 2

(b) Persamaan tangen pada titik (1, 2) ialah


y 2 = 7(x 1)
y = 7x + 7 + 2
y = 7x + 9
13. y = x2 + nx + 2
dy
= 2x + n
dx
(3, 7) ialah titik minimum,
dy
Maka, = 0 apabila x = 3
dx
0 = 2(3) + n
n = 6

dL
Apabila = 0,
dx
1
x 10 = 0
2
20

x =

14. (a) y = ax3 + bx2 + 9x


dy
= 3ax2 + 2bx + 9
dx

Apabila x = 1, 3a + 2b + 9 = 0....................1

dy
Untuk titik pusingan, = 0 apabila x = 1 dan
dx
x=3

27

d2L
1

= . 0
2
dx2

20
Maka, L adalah minimum apabila x =
.

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Matematik Tambahan SPM Bab 9

16. PQ = 2x x2
Biarkan PQ = s
[ s = 2x x2
ds
= 2 2x
dx
ds
Apabila = 0,
dx
2 2x = 0

x = 1


f''(x) = 40(1 4x)3(4)

= 160(1 4x)3

f''(0) = 160(1 0)3

= 160
(b) (i) y = x(x2 12)
= x3 12x
dy
= 3x2 12

dx

d2s

= 2 , 0
dx2
[ s adalah maksimum apabila x = 1.

dx
1
=
dy
dy

dx
1
=
3x2 12

Jarak maksimum PQ = 2(1) 12


= 1 unit

dy
=
dx
3x2 12 =

3x2 =

x2 =

x =

2x + 1
17. y =
x4
(x 4)(2) (2x + 1)(1)
dy
=
dx
(x 4)2
2x 8 2x 1
=
(x 4)2
9
=
(x 4)2

0
12
4
2


Apabila x = 2, y = 2[(2)2 12]

= 16

[ y = 16
19. (a)

y = 4x2 8x + 1
dy
= 8x 8
dx
d2y

= 8
dx2

d2y
dy
18
9
[
+ =
+
dx2
dx
(x 4)3
(x 4)2
18 9(x 4)

=
(x 4)3
18 9x + 36

=
(x 4)3
54 9x

=
(x 4)3

d2y
dy
Apabila
=
dx2
dx
8 = 8x 8
8x = 16
x = 2
y = 4(2)2 8(2) + 1
= 1

d2y
dy

+ = 0
dx2
dx
54

9x

= 0
(x 4)3

dy
(b) = 0
dx
8x 8 = 0

x = 1

54 9x = 0
9x = 54
x = 6


y = 4(1)2 8(1) + 1
= 3

Maka, titik pusingannya ialah (1, 3).
d2y


=8.0
dx2

[ (1, 3) ialah titik minimum.

5
18. (a) f(x) =
1 4x

= 5(1 4x)1

f'(x) = 5(1 4x)2(4)

= 20(1 4x)2

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.


Apabila x = 2, y = 2(22 12)

= 16

dy
= 9(x 4)2
dx
d2y

= 18(x 4)3
dx2
18
=
(x 4)3

(ii)

28

Matematik Tambahan SPM Bab 9

Apabila x = 0, y = 1

21.

10 cm

Apabila y = 0,
4x2 8x + 1 = 0
64 4(4)(1)
8 ABBBBBBBBB

x =
2(4)

j cm
l cm

8 ABB
48
=
8
8 4AB
3
=
8
AB
3
= 1
2

h cm
10 cm

Biarkan h sebagai tinggi paras air dalam silinder dan


l sebagai tinggi paras air dalam kon.
j
l
=
12
10
10
j = l
12
5

= l
6

1
0


3
1
2


1 + 3
2

(1, 3)

12 cm

1
I = j2l
3
1 5 2
= l l
3 6
25 3

=
l
108

1 2

dx
20. Diberi = 0.01 cm s1
dt

dI
25
= 3l2
108
dl
25
= l2
36

16 cm

x cm
2x cm

I = 102h
= 100h
dI
= 100
dh

Jumlah luas permukaan,


L = 2(2x2) + 2(16x) + 2(2x)(16)
= 4x2 + 32x + 64x
= 4x2 + 96x

dh
=
dt
dl
=
dt

dL
= 8x + 96
dx
dL
dL dx
=
dt
dx
dt

= (8x + 96)(0.01)
Apabila isi padu = 162,
(2x)(x)16 = 162
162

x2 =
32
81
=
16
9
x.0

x =
4

0.2 cm s1
dl dh

dh dt
dl
dI
(0.2)
dI dh
36

(100)(0.2)
25l2
36

(100)(0.2)
25(6)2
0.8 cm s1

Maka, paras air dalam kon berkurangan dengan kadar


malar 0.8 cm s1.

dL
9
[ = 8 + 96 (0.01)
4
dt

= 1.14 cm2 s1

29

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Matematik Tambahan SPM Bab 9

10
dh
1
22. (a) Diberi =
t ms
dt
20
dI
= cm3 s1

t
dt
20
6
3 1

=
t 10 m s

Pada titik (1, 2),


dy
= 6(1) 4
dx

=2
(a) dy = 2.01 2
= 0.01

dI
dI
dt
=
dh
dt
dh
t
20
6

=
t (10 ) 10

dx
dx = dy
dy
1
= (0.01)
2
= 0.005

1 2

1 2

= 2 10
6

dI
(b) =
dt

=

=

=

=

dI
dh

dh
dt
(2 106 )(2)
4 106 m3 s1
4 106 106 cm3 s1
4 cm3 s1

dx
dx dy
(b) =
dt
dt
dy
1

= (0.4)
2

= 0.2 unit s1

1 2

dx
25. (a) Diberi = 0.1 cm s1
dt
1

Jejari, j = x
2
dj
1
=

2
dx
dj
dj
dx
=

dt
dx
dt

dp
23. (a) p = 3x + 2, = 6 unit per saat
dt
dp


=3
dx
dp
dx
dx
=

dt
dt
dp
1

= (6)
3

= 2 unit s1

1 2

5
(b) y =
p2

dy
= 10(3x + 2)3(3)
dx
30

=
(3x + 2)3

dL
dL dx
=
dt
dx dt
1

= 2x x (0.1)
2
1

= 2(2) (2) (0.1)
2

= (4 )(0.1)

= 0.08584 cm2 s1

dy
dy = dx
dx

30
=
dx
(3x + 2)3
30
= 3 (0.01)
[3(1) + 2]
30
=
0.01
53
= 0.0024

(c) dx = 2.1 2
= 0.1
dL
dL = dx
dx
1
= 2x x dx
2
1
= 2(2) (2) (0.1)
2
= (4 )(0.1)
= 0.08584 cm2

1
3

24. y = 3x2 4x + 3
dy
= 6x 4
dx
Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

1 21 2
1
2
3
4

(c) dx = 1.01 1
= 0.01

1 2

1 2

(b) Luas logam, L = x2 j2


1

= x2 x
2
1
2

= x x2
4
dL
1
= 2x x

2
dx

5
=
(3x + 2)2
= 5(3x + 2)2

1
= (0.1)
2
= 0.05 cm s1

30

You might also like