INFORMACIONI

SISTEMI
Osnovni pojmovi


ta je to
informacioni sistem?
Sistem koji barata informacijama
ta je to informacija?
Zato su informacije vane?
Informacija
Informacija je koristan podatak
Podaci su nizovi injenica
koje reprezentuju neke
dogaaje koji su se desili.
Oni obino nisu
organizovani u formu koja je
ljudima razumljiva i korisna.
Informacije su podaci koji
su predstavljeni u formi
koja je ljudima smislena,
razumljiva i korisna.
Organizaciji su potrebne
informacije...
da donosi odluke
da kontrolira svoje operacije
da planira aktivnosti
da analizira probleme
da stvara nove proizvode i usluge
da analizira trite
...
Kako imati potrebne
informacije?
Potrebno je
prikupljati
podatke
Podatke treba
memorisati i
obraditi
(klasificirati,
aranirati,
preraunati, ...)
podaci
Dobijene
informacije
treba
distribuirati
informacije
Informacioni sistem...
...je skup meupovezanih elemenata koji rade zajedno u cilju
prikupljanja, memorisanja, obrade i distribucije informacija...
...da bi podrali analizu, odluivanje, koordinaciju i kontrolu
u organizaciji.
Potrebno je
prikupljati
podatke
Podatke treba
memorisati i
obraditi
(klasificirati,
aranirati,
preraunati, ...)
podaci
Dobijene
informacije
treba
distribuirati
informacije
Informacioni sistem...
ulaz
procesiranje
i
memorisanje
podaci
izlaz
informacije
...ima ulaz
koji prikuplja
podatke iz
organizacije i
njenog okruenja...
...ima komponente
memorisanja i
procesiranja
koje memoriu prikupljene
podatke i transformiraju ih u vie
smislene i razumljive forme...
...i ima izlaz
koji procesirane
informacije
transferira ljudima ili
aktivnostima kojima
su one potrebne.
povratna
sprega
Informacioni sistemi zahtijevaju i povratnu spregu koja
predstavlja izlaz na osnovu kojeg ljudi koriguju ulaz.
...ima interakciju sa OKRUENJEM organizacije
KUPCI DOBAVLJA
I
DRAV
A
DIONIARI
KONKURENCI
JA
TRIT
A
...
...je sastavni dio ORGANIZACIJE
Informacioni sistem...
ulaz
procesiranje
i
memorisanje
podaci
izlaz
informacije
povratna
sprega
Informacioni sistem ne
mora biti kompjuteriziran
Moe biti i MANUELAN
KBIS Kompjuterski
baziran informacioni sistem
Informacioni sistem ije je prikupljanje,
procesiranje i dostribucija informacija bazirano
na komjuterskom hardveru i softveru.
Mo KBIS-a
Dnevnice I plate
Podaci knjige
potraivanja
Podaci dnevnica
I plata
Nabavne
narudbe
Ispunjene
narudbe
Fakture
dobavljaa
Kupeve
transakcije
Podaci knjige
zaliha
Kupovne
obaveze
Kupovne
narudbe Fakture
Ispunjene
narudbe
Potvrene narudbe
Fakture/liste pakovanja
Narudbe
KUPCI Isporuka
Zalihe
Unos
narudzbi
Nabavka
Primanje
Racuni
za
isplatu
Fakturis
anje
Racuni
potraiv
anja
Glavna
knjiga
Platna lista
Zaposleni
Dobavljaci
Fakture/liste pakovanja
Podaci o
kupovini
Fakture
dobavljaa
Plaanje
dobavljaa
Podaci knjige
placanja
Pristizanje robe
Izvjetaji
dobavljaa
Obrada mnogo
informacija i
podrka za
mnogo procesa
Mo KBIS-a
Podrka za
mnogo
(udaljenih)
organizacionih
jedinica
Organizacione jednice i
neke od veza meu njima
(Philips, 1990.)
Sa poslovne take gledita
IS je organizaciono i
menadersko rjeenje
bazirano na
informacionim
tehnologijama.
TEHNOLOGIJA
INFORMACIONI
SISTEM
Da bi menader
razumio IS, on/ona
mora razumjeti njegovu
menadersku, organizacijsku i
tehnoloku dimenziju.
Funkcionalni pogled na
organizaciju
ORG.
F
i
n
a
n
s
i
j
e

Proizvodnja
Marketing
R
a
z
v
o
j

Budet
Raunovods
tvo
Investicij
e
Novi
proizvod
i
Pobolja
nje
Istraiva
nje
Narudb
e
Kontrola
Radni
nalozi
Prodaja
Reklamiranj
e i
promocija
Odreiva
nje
cijena
Organizacijski pogled na IS:
Podrka poslovnim funkcijama
DIREKTOR
F
i
n
a
n
s
i
j
e

Proizvodnja
Marketing
R
a
z
v
o
j

Informacioni sistem za
upravljanje proizvodnjom
Tipini IS: Prodaja i marketing
Sistem Opis
Procesiranje
narudbi
Unos narudbi, njihovo procesiranje i
praenje
Analiza trita Identifikacija kupaca i trita kroz analizu
demografskih i trinih podataka, analizu
ponaanja kupaca i trendova, ....
Analiza za
odreivanje cijena
Odreivanje cijena proizvoda i usluga prema
poslovnim parametrima
Predvianje
trenda prodaje
Priprema 5-godinjeg predvianja prodaje
Tipini IS: Proizvodnja
Sistem Opis
Kontrola maina Kontrola rada maina i opreme
Kompjuterski
podran dizajn
(CAD)
Projektovanje novih proizvoda pomou
kompjutera
Planiranje
proizvodnje
Podrka odluivanju o tome kada i koliko
proizvoda treba proizvesti
Upravljenje
proizvodnjom
Priprema radnih naloga, naloga za skladita,
voenje skladita, evidencija izvrenja radnih
naloga, ...
Primjer: Voenje skladita
Informacioni
sistem za voenje
skladita
Podaci o
narudbama i
isporukama
Baza
podataka
Izvjetaji za
menadment
On-line
upiti
ulaz
procesiranje
i
memorisanje
podaci
izlaz
informacije
Tipini IS:
Finansije i raunovodstvo
Sistem Opis
Fakture Praenje novca kojeg firma dobija
Portfolio analiza Dizajn investicijskog portfolia za firmu
Budetiranje Razvoj kratkoronih budeta
Planiranje profita Analiza za dugorono planiranje profita
Tipini IS:
Ljudski resursi
Sistem Opis
Obuka i razvoj Praenje performansi, vjetina i treninga
osoblja
Planiranje karijere Dizajn potencijalnih karijera za uposlenike
Analiza plata Praenje nivoa i distribucije plata i drugih
isplata
Planiranje
segmenta ljudskih
resursa
Dugorono planiranje radne snage potrebne
za organizaciju
Primjer: Kadrovska evidencija
Informacioni
sistem za
kadrove
Podaci o
uposlenicima iz
svih odjeljenja
Baza
podataka
Izvjetaji za
menadment
On-line
upiti
ulaz
procesiranje
i
memorisanje
podaci
izlaz
informacije
Integralni informacioni
sistem
Informacioni
sistem
F
i
n
a
n
s
i
j
e

Proizvodnja
Marketing
R
a
z
v
o
j

Menaderska dimenzija
DIREKTOR
Direktor
marketinga
Direktor
proizvodnje
Direktor
razvoja
Direktor
finansija
Vii
menadment
Nii menadment
Srednji
menadment
Razliiti nivoi menadmenta imaju
razliite potrebe za informacijama
Vii
menadment
Srednji
menadment
Nii
menadment
Operativni, svakodnevni
podaci, sa visokim
nivoom detaljnosti
Sumarni, sintetiki podaci,
ali sa ipak dovoljno detalja
koji omoguavaju
efektivnu kontrolu
Visoko-sintetizovani
podaci, orjentisani na
budunost i podrku
stratekom planiranju
Za razliite nivoe menadmenta
razvijaju se razliiti tipovi informacionih
sistema
Vii
menadment
Srednji
menadment
Nii
menadment
TPS Transaction
Processing System
Sistemi za procesiranje
transakcija
MIS - Management
Information Systems
Menadment informacioni
sistemi
DSS - Decision Support
Systems
Sistemi za podrku
odluivanju
ESS Executive Support
Systems
Sistemi za podrku viem
menadmentu
Sistemi za procesiranje transakcija,
podrka niem menadmentu
Razliiti termini za istu stvar:
OIS - Operations Information System
TPS - Transaction Processing System
EDP - Electronic Data Processing

Namijenjen za podrku tipinog posla nieg
menadmenta - Operaciona kontrola
Transakciono orjentisan
Transakcija je dogaaj kojeg treba zabiljeiti.
ta radi TPS ?
Prihvata i pamti detalje o svakoj transakciji
Izvjetava detaljno o storiranim transakcijama
Kuni budet
Ulaz Izlaz Datum Kategorija
----------------------------------------------------------------------------
400 12.11.02. Plata
21 12.11.02. Granap
46 13.11.02. Struja
145 14.11.02. Garderoba
34 17.11.02. Luksuz i zabava
200 18.11.02. Honorar
23 18.11.02. Granap
-------------------------------------------------------------------------------------------
600 269 Saldo: 331
TPS: Obraun plata
Informacioni
sistem za
obraun plata
Podaci o
uposlenicima
iz odjeljenja
Baza
podataka
Izvjetaji za
menadment
On-line
upiti
Podaci za dravu
Isplatne liste




Voenje Voenje Glavna Plate Studentska
narudbi skladita knjiga evidencija
Kadrovska
Istraivanje Generisanje i Fakture evidencija Rasporedi
Trita praenje nastave
radnih naloga Nalozi za Praenje
Cjenovnici knjienje karijere Ispiti
Kontrola
kvaliteta
Tipini TPS
Prodaja/ Proizvodnja Finansije/ Ljudski Netipino
marketing raunovdstvo resursi npr. fakultet
Menadment informacioni sistem,
podrka srednjem menadmentu
Namjenjen za podrku tipinih poslova srednjeg
menadmenta - taktiko planiranje i kontrola
Daje sumarne podatke u obliku izvjetaja

Izvjetaji: - Periodini
- Izuzetni
- Po zahtjevu
Izvjetaji su predefinisani i nefleksibilni
Tipian MIS periodini izvjetaj
Garderoba
17%
Re` i j e
18%
Hrana
48%
Luksuz i
zabava
9%
Prevoz
8%
Garderoba
17%
Re` i j e
18%
Hrana
48%
Luksuz i
zabava
9%
Prevoz
8%
Kuni budet
Pregled trokova po kategorijama za novembar 2002.
----------------------------------------------------------------------------------
Prevoz
9%
Luksuz i zabava
8%
Garderoba
17%
Reije
18%
Hrana
48%
MIS koristi podatke iz TPS
TPS
Narudbe
Proizv.
materijal
Glavna
knjiga
Menadment
informacioni sistemi
MIS
MIS baze
podataka
Prodaja
Cijena
proizvoda
Izmjene
proizvoda
Trokovi
Izvjetaji
MENADERI
Sistem za podrku odluivanju,
podrka srednjem i viem
menadmentu
Namjenjen za podrku donoenju odluka koje su
netipine, jedinstvene, promjenjive i
nepredividive
Nudi visoko-sintetike podatke, interne i eksterne
DSS je interaktivan i daje ad hoc izvjetaje
Naglaena fleksibilnost, adaptabilnost i brz odziv
Odluivanje je PROCES
DSS mora podrati cijeli proces
REALNOST Faza istraivanja
Posmatranje
Faza dizajna
Validacija modela
Faza izbora
Verifikacija i testiranje
predloenog rjeenja
Implementacija
rjeenja
USPJEH
NEUSPJEH
Simon-ov model odluivanja
DSS podrava rad sa modelima
What-If

ta ako
se plata ne
povea za
20% kako je
planirano?
Goal-Seek

Pronai
nain da balans bude
pozitivan na kraju mjeseca,
ali bez smanjivanja trokova
za hranu i reije! Uzmi u
obzir negativne trendove !
Ne postoje stroge granice
izmeu nivoa podrke
DSS
MIS
TPS
Sistem za podrku viem
menadmentu
ESS Executive Support System
Podrka tipinom poslu vieg menadmenta.
Stratekom planiranju
Nerutinsko odluivanje, bez propisanih procedura i
analitikih modela koji ga podravaju
ESS koristi podatke iz MIS i DSS, ali i mnogo
podataka iz eksternih izvora
ESS ne rjeava problem, on samo nudi ope
mogunosti procesiranja i komuniciranja
ESS ne rjeava problem, on samo nudi ope
mogunosti procesiranja i komuniciranja
Interni podaci
Finansije
Uredski sistemi
Modeliranje
Analize
Eksterni podaci
Berza
Internet
Agencije
ESS radna
stanica
Meniji
Grafika
Komunikacije
Procesiranje
ESS radna
stanica
Meniji
Grafika
Komunikacije
Procesiranje
Jo dvije klase IS
KWS (Knowledge
Work Systems) ili
sistemi za podrku
strunom radu

Inenjerske radne
stanice
Grafike radne
stanice
...
OAS (Office
Automation Systems)
ili sistemi za podrku
uredskom poslovanju

Procesiranje teksta
Menadment
dokumenata
Elektronski kalendari,
imenici i sl.
...
IS su povezani
ESS
MIS DSS
KWS
OAS
TPS
Informacioni sistem daje
podrku funkcioniranju
organizacije
u funkcionalnom smislu
u menaderskom smislu
Integralni informacioni sistem mora
omoguiti protok informacija
horizontalno po funkcijama i
vertikalno po nivoima upravljanja
DIREKTOR
Marketing Proizvodnja Razvoj Finansije
Vii
menadment
Srednji
menadment
Nii menadment
F
i
n
a
n
s
i
j
e

Proizvodnja
Marketing
R
a
z
v
o
j

F
i
n
a
n
s
i
j
e

Proizvodnja
Marketing
R
a
z
v
o
j

F
i
n
a
n
s
i
j
e

Proizvodnja
Marketing
R
a
z
v
o
j

V
i

i

m
e
n
a
d

m
e
n
t

S
r
e
d
n
j
i

m
e
n
a
d

m
e
n
t

N
i

i

m
e
n
a
d

m
e
n
t

Dakle, integralni
informacioni
sistem, pored
funkcionalnih
komponenti, mora
imati i strukturu
koja daje
specifinu
podrku razliitim
nivoima
menadmenta
INFORMACIONI
SISTEMI
Osnovni pojmovi