Bryle Lakingdanum (1990 2012)

Kailanman ay hindi naging batayan ang haba sa kahalagahan ng mensahe na nilalaman

ng isang babasahin o kaya ay ng isang palabas. Pinatunayan ito sa likha at direksyon ni James
Callos Jordan, at sa panulat nina Sheree Mae Mangalindan at Kaycee dela Cruz kung saan sa
loob ng labing-tatlong minuto ay nakapagpakita ng isa pang mukha ng katotohan na maaring
mangyari, nangyayari at nangyari sa mga taong naiwan ng mga punamaw na.
Isang pelikulang Kapampangan ang Bryle Lakingdanum (1990-2012) kung saan
bumisita ang magkakaibigang sina Neil, Ann, Bert, Dette at Jane sa puntod ng pumanaw na si
Bryle. Sa aking palagay ay nahahati sa dalawang bahagi ang pelikulang ito. Sa unang bahagi
ipinakita kung papaano ba ang kadalasang naiisip o pananaw ng mga nabubuhay na tao sa mga
yumao na, tulad nalang ng paglarawan kay Bryle bilang mabait na kaibigan, masayang kasama,
matulungin, maaasahan, maraming naituturo at naitutulong. Samantalang sa ikalawang bahagi
naman ipinakita ang isa pang mukha ng realidad na maaring hindi pala puro magagandang alaala
lamang ang maiwan. Maari pala na galit, pandidiri, pagkamuhi, pagkadaya at pagka-traydor ang
maiwanan ng isang pumanaw sa mga taong kanyang nilisan dahil sa mga bagay na nagawa niya
sa kanila.
Gumamit ng monochrome effect sa pelikulang ito at dahil dito mas diretsong naipakita
ang nais ilabas na kondisyon sa tagpo sa paraan na naibibigay ng buong buo kung ano man ang
emosyon na hinihingi o gustong ipadama ng eksena. Ilan sa mga ito ay nakapamamangglaw, o
kaya naman ay ang pakiramdam ng kabataan, pagkakaibigan, samahan at pagseseryoso.
Kapansin-pansin rin ang pagtutok ng lente ng kamera sa iisang anggulo lamang. Binibigyan nito
ng limitadong saklaw ang paningin ng mga manonood. Hindi gumagalaw ang kamera ngunit sa
halip ay ang mga tauhan o karakter ang siyang tanging kumikilos. Naging paraan ito upang mas
magbigay ng malaking atensyon at mas abang ang manonood sa mga kilos at salitang
binibitawan ng bawat tauhan.
Sa pagharap ng mga tauhan sa kamera bilang pagkausap sa yumaong kaibigan,
nakapagbigay ito ng nakakikilabot na pakiramdam sa pagkat para bang inilalagay nito ang mga
manonood sa posisyon ni Bryle. Inilagay nito ang mga manonood sa posisyon kung saan para
bang sila ang nagkasala.
Kung titignan ng magkahiwalay ang dalawang bahagi ng pelikulang ito, maaring ipalagay
na ang mensaheng gustong ipahayag ay makikita lamang sa kung ano lang ang mood na
ipinalabas sa mga naturang bahagi. Samantala, kung ipagduruktong o titignan ang dalawang
bahagi bilang isa, makikita rin ang tunay na kabuuang aral na nilalaman ng pelikula. Kapag
pumanaw na ang isang tao, maaalala ang mga kabutihang kanyang nagawa, madalas iyong ang
reaksyon at bukang bibig ng karamihan sa bawat isa. Pero sa totoo lang kahit pa sumakabilang
buhay na ang isang tao, hindi basta-basta mabubura nalang ang mga kasalanang kanyang
nagawa. Hindi rin ito mawawala ng ganun na lamang sa isip at puso ng mga taong nasaktan nila.
Ibig sabihin kahit pa wala na rito sa mundong ibabaw ang isang tao, hindi parin siya ligtas sa
mga kasalanang kanyang nagawa, at kanyang mga naiwang alaala sa mga nabubuhay ang
magiging kapalit ng kanyang mga kasalanan.