HBML4303

KURIKULUM DAN
PERKAEDAHAN
DALAM PENGAJARAN
BAHASA MELAYU
Faridah Nazir
Pengarah Projek: Prof Dr Mansor Fadzil
Prof Dr Widad Othman
Open University Malaysia

Penulis Modul: Faridah Nazir
Penyerderhana: Dr Harun Jaafar
Dibangunkan oleh: Pusat Reka Bentuk Pengajaran dan Teknologi
Open University Malaysia
Dicetak oleh: Meteor Doc. Sdn. Bhd.
Lot 47-48, Jalan SR 1/9, Seksyen 9,
Jalan Serdang Raya, Taman Serdang Raya,
43300 Seri Kembangan, Selangor Darul Ehsan
Hak Cipta Open University Malaysia (OUM), November 2011, HBML4303
Hak cipta terpelihara. Tiada bahagian daripada bahan ini boleh disalin semula dalam mana-mana
cara tanpa kebenaran secara bertulis daripada Presiden Open University Malaysia (OUM)
Cetakan Pertama, Mei 2009
Cetakan Kedua, Mac 2010
Cetakan Ketiga, Jun 2010
Cetakan Keempat, November 2011
Versi November 2011
Panduan Kursus ix xiii
Topik 1 Pengenalan Konsep 5P 1
1.1 Konsep 5P 2
1.2 Penggabungjalinan 3
1.2.1 Tujuan 4
1.2.2 Prinsip-prinsip 4
1.2.3 Bentuk-bentuk Penggabungjalinan 5
1.3 Penyerapan 8
1.3.1 Aspek-aspek Penyerapan 8
1.4 Penilaian 9
1.4.1 Jenis Aktiviti Penilaian 9
1.4.2 Jenis Penilaian 10
1.5 Pengayaan 11
1.5.1 Objektif 12
1.5.2 Prinsip Perancangan Program Pengayaan 12
1.5.3 Aktiviti Program Pengayaan 13
1.6 Pemulihan 13
1.6.1 Objektif 14
Rumusan 15
Kata Kunci 15
Rujukan 16
Topik 2 Strategi dan Pendekatan Pengajaran dan Pembelajaran 17
2.1 Strategi Pengajaran 19
2.1.1 Strategi Pengajaran Mediatif 19
2.1.2 Strategi Pengajaran Direktif 20
2.1.3 Strategi Pengajaran Generatif 21
2.1.4 Strategi Pengajaran Kolaboratif 21
2.1.5 Strategi Pengajaran Koperatif 22
2.1.6 Strategi Pengajaran Kontekstual 22
2.2 Pendekatan Pengajaran 23
2.2.1 Pendekatan Pengajaran Deduktif 24
2.2.2 Pendekatan Pengajaran Induktif 29
2.2.3 Pendekatan Pengajaran Eklektik 32
2.2.4 Pendekatan Pengajaran Komunikatif 33
2.3 Pembelajaran Masteri 35
2.3.1 Konsep Pembelajaran Masteri 35
2.4 Belajar Cara Belajar 37
2.4.1 Strategi Pemusatan Pelajar 37
2.4.2 Strategi Pemusatan Bahan 38
Isi Kandungan
iv ISI KANDUNGAN
Rumusan 39
Kata Kunci 40
Rujukan 41
Topik 3 Kaedah, Teknik Pengajaran dan Kepelbagaian Sumber 42
3.1 Kaedah Pengajaran Bahasa 43
3.1.1 Kaedah Nahu Terjemahan 44
3.1.2 Kaedah Bacaan 45
3.1.3 Kaedah Terus 46
3.1.4 Kaedah Fonetik/Linguistik 46
3.1.5 Kaedah Eklektik 47
3.1.6 Kaedah Audiolingual 47
3.2 Teknik Pengajaran Bahasa dan Penggunaan Pusat Sumber 48
3.2.1 Teknik Soal Jawab 49
3.2.2 Teknik Main Peranan 49
3.2.3 Teknik Lakonan/Drama 50
3.2.4 Teknik Permainan Bahasa 50
3.2.5 Teknik Hafazan 52
3.2.6 Teknik Latih Tubi 53
3.2.7 Teknik Perbincangan 53
3.2.8 Teknik Penyelesaian Masalah 54
3.2.9 Penggunaan Pusat Sumber 55
3.3 Teknik Pengajaran Bahasa dan Penggunaan
Bahan Elektronik 57
3.3.1 Teknik Sumbang Saran 58
3.3.2 Teknik Projek 58
3.3.3 Teknik Simulasi 59
3.3.4 Teknik Inkuiri Berasaskan Pembelajaran
Kajian Masa Depan 60
3.3.5 Penggunaan Bahan Elektronik 61
3.4 Pemilihan dan Kesesuaian Bahan 65
Rumusan 67
Kata Kunci 69
Rujukan 69
Topik 4 Konsep KBSR dan KBSM 71
4.1 Organisasi Kandungan KBSR dan KBSM 73
4.2 Pengisian Kurikulum Peringkat Rendah dan Menengah 75
4.2.1 Ilmu 76
4.2.2 Kewarganegaraan 77
4.2.3 Nilai 78
4.2.4 Peraturan Sosiobudaya 79
4.2.5 Kemahiran Bernilai Tambah 80
4.3 Huraian Sukatan Pelajaran 82
4.3.1 Hasil Pembelajaran 83
ISI KANDUNGAN v
4.3.2 Huraian Hasil Pembelajaran 84
4.3.3 Aplikasi dalam Pengajaran 85
4.4 Kesesuaian Kandungan Sukatan Pelajaran
dengan Tahap Pelajar 86
4.4.1 Pengajaran Bahasa Malaysia di Peringkat
Sekolah Rendah 87
4.4.2 Pengajaran Bahasa Malaysia di Peringkat
Sekolah Menengah 88
4.4.3 Pendekatan Pedagogi untuk Tahap Satu
Sekolah Rendah 90
Rumusan 103
Kata Kunci 105
Rujukan 105

Topik 5 Penggunaan Tatabahasa yang Tepat 108
5.1 Pemilihan Aspek Tatabahasa 109
5.1.1 Pengajaran Tatabahasa Secara Induktif
dan Deduktif 109
5.1.2 Kepelbagaian Penggunaan Tatabahasa 111
5.2 Kegiatan Berbahasa yang Bermakna 113
5.3 Rangsangan ke Arah Minat Pembelajaran 117
5.3.1 Pemilihan Bahan-bahan Bacaan 118
5.3.2 Pembentukan Kebiasaan Membaca 118
Rumusan 120
Kata Kunci 121
Rujukan 121
Topik 6 Pengajaran dan Pembelajaran Bertema 123
6.1 Pengajaran Dan Pembelajaran Bertema 124
6.1.1 Tema Kemahiran, Pembelajaran
Bahasa dan Tatabahasa 125
6.1.2 Tema Pengembangan Kosa Kata 128
6.1.3 Tema Penyerapan Disiplin Lain 129
6.2 Penentuan Tema 130
6.2.1 Perancangan Penentuan Tema 131
6.2.2 Tema Pelbagai Ilmu, Kemasyarakatan
dan Isu Semasa 133
6.3 Bacaan Luas 134
6.3.1 Konsep dan Aplikasi 134
6.3.2 Kekangan 135
6.3.3 Kesan kepada Perkembangan Mental
Murid-murid 136
Rumusan 137
Kata Kunci 138
Rujukan 139
vi ISI KANDUNGAN
Topik 7 Kemahiran Berfkir 140
7.1 Kemahiran Berfkir 141
7.1.1 Konsep dan Defnisi Kemahiran Berfkir 142
7.1.2 Ciri-ciri Kemahiran Berfkir 143
7.2 Penyerapan Kemahiran Berfkir 144
7.3 Kemahiran Bernilai Tambah (KBT) 149
7.4 Konsep KBT 149
Rumusan 151
Kata Kunci 153
Rujukan 153
Topik 8 Pengajaran Mikro 155
8.1 Pengajaran Mikro 156
8.1.1 Konsep dan Defnisi Pengajaran Mikro 157
8.2 Prinsip-prinsip Pengajaran Mikro 158
8.2.1 Saiz, Tempoh, Bilangan, Tumpuan Kemahiran 158
8.3 Kemahiran-kemahiran Pengajaran Mikro 159
8.3.1 Set Induksi 160
8.3.2 Penyoalan 161
8.3.3 Penerangan 163
8.3.4 Variasi Rangsangan 164
8.3.5 Penggunaan Papan Tulis 165
8.3.6 Pengelolaan Bilik Darjah 166
8.3.7 Penutup 167
Rumusan 168
Kata Kunci 170
Rujukan 170
Topik 9 Pengajaran Makro 172
9.1 Pengajaran Makro 173
9.1.1 Konsep dan Defnisi Pengajaran Makro 173
9.2 Prinsip-Prinsip Pengajaran Makro 174
9.2.1 Objektif 175
9.2.2 Aktiviti Pengajaran dan Pembelajaran 177
9.2.3 Kemahiran 179
9.2.4 Penilaian 182
9.3 Kemahiran dalam Pengajaran Makro 182
9.3.1 Pengukuhan 183
9.3.2 Menggunakan Bahan Bantu Mengajar 184
9.3.3 Menggunakan Contoh dan Ilustrasi
Rumusan 185
Kata Kunci 187
Rujukan 188
ISI KANDUNGAN vii
Topik 10 Aplikasi Pengajaran Mikro dan Makro 189
10.1 Aplikasi Pengajaran Mikro 190
10.2 Aplikasi Pengajaran Makro 193
10.3 Praktikum 198
Rumusan 202
Kata Kunci 203
Rujukan 204
PANDUAN KURSUS