Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright PHN TCH TI CHNH Bi ging 1

Nguyen Minh Kieu 1 10/30/03

Bai 1:
TONG QUAN VE PHAN TCH TAI CHNH


Phan fch faI chnh |fInancIaI anaIysIs) Ia mon hoc duoc fhIof ko danh rIong cho
Chuong Trnh CIang ay KInh To IuIbrIghf va duoc gIang day vao hoc ky Thu
hang nam. Mon hoc nay duoc fhIof ko fron co so kof hop cac mon hoc: TaI chnh
cong fy |Corporafo IInanco), Quan frj faI chnh |IInancIaI Managomonf), Thj
fruong faI chnh |IInancIaI Markofs), va TaI chnh quoc fo |InfornafIonaI IInanco)
duoc gIang day o cac fruong daI hoc o cac nuoc phaf frIon, frong do chu frong don
kha canh phan fch va ra quyof djnh faI chnh nham frang bj cho cac nha hoach
djnh chnh sach va gIam doc doanh nghIop cong cu va ky nang phan fch fruoc
khI ra quyof djnh.
TaI chnh co 3 IInh vuc chu you bao gom: |1) fhj fruong va fho cho faI chnh,
|2) dau fu faI chnh, va |3) quan frj faI chnh. Cac IInh vuc nay fhuong IIon quan
nhu nhau don nhung IoaI gIao djch faI chnh nhung fhoo gIac do khac nhau. Trong
pham vI mon hoc nay chung fa chI fap frung xom xof nhung van do IIon quan don
quan frj faI chnh, fhj fruong faI chnh va dau fu faI chnh.

1. Quun tr{ tu chInh lu gI?

Quan frj faI chnh quan fam don vIoc dau fu, mua sam, faI fro va quan Iy faI san
doanh nghIop nham daf muc fIou do ra. Qua djnh nghIa nay co fho fhay quan frj
faI chnh IIon quan don 3 IoaI quyof djnh chnh: quyof djnh dau fu, quyof djnh
nguon von, va quyof djnh quan Iy faI san.

1.1 Quyct Jjnb Jau tu

Quyof djnh dau fu Ia quyof djnh quan frong nhaf v no fao ra gIa frj cho doanh
nghIop. Quyof djnh dau fu Ia nhung quyof djnh IIon quan don: |1) fong gIa frj faI
san va gIa frj fung bo phan faI san |faI san Iuu dong va faI san co djnh) can co va
|2) moI quan ho can doI gIua cac bo phan faI san frong doanh nghIop.
Trong mon hoc ko foan ban da Iam quon voI hnh anh bang can doI faI san
cua doanh nghIop. Quyof djnh dau fu gan IIon voI pha bon fraI bang can doI faI
san. Cu fho no bao gom nhung quyof djnh nhu sau:

oanh nghIop can nhung IoaI faI san nao phuc vu cho san xuaf kInh
doanh7
MoI quan ho gIua faI san Iuu dong va faI san co djnh non nhu fho nao7
oanh nghIop can dau fu bao nhIou vao faI san Iuu dong7 ao nhIou vao faI
san co djnh7 ChI fIof hon, doanh nghIop can dau fu bao nhIou vao hang fon
kho, bao nhIou fIon maf can co frong hoaf dong kInh doanh hang ngay7
Non mua sam nhung IoaI faI san co djnh nao7 v.v
2
Trong cac chuong fIop fhoo cua mon hoc nay chung fa so Ian Iuof xom xof xom
cong fy non ra quyof djnh dau fu nhu fho nao.

1.2 Quyct Jjnb nguon oon

Nou nhu quyof djnh dau fu IIon quan don bon fraI fh quyof djnh nguon von IaI
IIon quan don bon phaI cua bang can doI faI san. No gan IIon voI vIoc quyof djnh
non Iua chon IoaI nguon von nao cung cap cho vIoc mua sam faI san, non su dung
von chu so huu hay von vay, non dung von ngan han hay von daI han. NgoaI ra,
quyof djnh nguon von con xom xof moI quan ho gIua IoI nhuan do IaI faI dau fu va
IoI nhuan duoc phan chIa duoI hnh fhuc co fuc. Mof khI su Iua chon gIua nguon
von vay hay nguon von cua doanh nghIop, su dung nguon von vay ngan han hay
von vay daI han, hoac Iua chon gIua IoI nhuan do IaI va IoI nhuan phan chIa da
duoc quyof djnh fh buoc fIop fhoo nha quan frj con phaI quyof djnh Iam fho nao
do huy dong duoc cac nguon faI fro do. Non su dung IoI nhuan fch Iuy hay non
kou goI fhom von fu co dong, non vay ngan hang hay non huy dong von bang cach
phaf hanh cac cong cu no, non phaf hanh fraI phIou hay fn phIou, o Ia nhung
quyof djnh IIon quan don quyof djnh nguon von frong hoaf dong cua doanh
nghIop.

1.J Quyct Jjnb quan /y tai san

IoaI quyof djnh fhu ba frong quan frj faI chnh Ia quyof djnh vo quan frj faI san.
Mof khI faI san da duoc mua sam va nguon faI fro da duoc su dung do mua sam
faI san fh van do quan frong Ia quan Iy sao cho faI san duoc su dung mof cach
hIou qua va huu ch. CIam doc faI chnh chju frach nhIom vo vIoc quan Iy va su
dung faI san co hIou qua, dac bIof doI voI faI san Iuu dong Ia IoaI faI san do gay ra
fhaf fhoaf va Iang ph khI su dung.

2. Muc teu cuu cong ty

o danh gIa quan frj faI chnh co hIou qua hay khong chung fa can co chuan muc
nhaf djnh. Chuan muc do danh gIa hIou qua quan frj faI chnh o day chnh Ia muc
fIou ma cong fy do ra. I nhIon cong fy co raf nhIou muc fIou duoc do ra nhung
duoI gIac do quan frj faI chnh muc teu cuu cong ty lu nhum to du hou gu
tr{ tu sun cuu chu so huu. Tuy nhIon muc fIou nay khong phaI dIon ra frong
chan khong ma frong moI fruong kInh doanh, do do, no phaI duoc xom xof frong
moI quan ho voI cac van do khac nhu quan ho IoI ch gIua chu so huu va nguoI
dIou hanh cong fy, gIua IoI ch cong fy va IoI ch xa hoI noI chung. Suy cho cung,
quyof djnh cua nha quan frj phaI nham vao muc fIou gIa fang faI san cho chu so
huu. Muon vay, moI quyof djnh faI chnh can chu y don kha nang fao ra gIa frj.
Mof quyof djnh nou khong fao ra duoc gIa frj so khong Iam fang ma Iam gIam gIa
frj faI san cua chu so huu.
3
2.1 Tao ra gia trj

ung fron gIac do fao ra gIa frj, foI da hoa IoI nhuan Ia muc fIou chnh cua cong
fy. Muc fIou nay nham khong ngung gIa fang gIa frj faI san cho chu so huu doanh
nghIop. Muc fIou foI da hoa IoI nhuan duoc cu fho va Iuong hoa bang cac chI fIou
sau:

ToI da hoa chI fIou IoI nhuan sau fhuo |arnIng affor fax AT). Tuy
nhIon nou chI co muc fIou foI da hoa IoI nhuan sau fhuo chua han gIa fang
duoc gIa frj cho co dong. Chang han, gIam doc faI chnh co fho gIa fang Io I
nhuan bang cach phaf hanh co phIou kou goI von roI dung so fIon huy dong
duoc do dau fu vao fraI phIou kho bac fhu IoI nhuan. Trong fuong hop nay,
IoI nhuan van gIa fang nhung IoI nhuan fron von co phan gIam v so Iuong
co phan phaf hanh fang. o do chI fIo u foI da hoa IoI nhuan can duoc bo
sung bang chI fIou foI da hoa IoI nhuan fron von co phan.
ToI da hoa IoI nhuan fron co phan |arnIng por sharo PS). ChI fIou nay
co fho bo sung cho nhung han cho cua chI fIou foI da hoa IoI nhuan sau
fhuo. Tuy nhIon, chI fIou nay van con co nhung han cho cua no. |1) ToI da
hoa PS khong xof don you fo fhoI gIa fIon fo va do daI cua IoI nhuan ky
vong, |2) foI da hoa PS cung chua xom xof don you fo ruI ro, va cuoI cung
foI da hoa PS khong cho phop su dung chnh sach co fuc do fac dong don
gIa frj co phIou fron fhj fruong. oI v nou chI v muc fIou foI da hoa PS
co Io cong fy so khong bao gIo fra co fuc!
V nhung Iy Io nhu da phan fch fron day, foI da hoa fhj gIa co phIou
|markof prIco por sharo) duoc xom nhu Ia muc fIou fhch hop nhaf cua cong
fy v no chu y kof hop nhIou you fo nhu do daI fhoI gIan, ruI ro, chnh sach
co fuc va nhung you fo khac co anh huong don gIa co phIou.

CIam doc Ia nguoI dIou hanh cong fy can bIof ro muc fIou cua chu so huu |co dong)
Ia gIa fang gIa frj faI san cua mnh va dIou nay fho hIon qua gIa ca co phIou fron
fhj fruong. Nou co dong khong haI Iong voI hoaf dong cua cong fy va gIam doc fh
ho so ban co phIou va ruf von dau fu vao noI khac. Iou nay doI hoI gIam doc cong
fy phaI fap frung vao vIoc fao ra gIa frj cho co dong nham Iam cho co dong haI
Iong v fhay muc fIou cua ho duoc fhuc hIon.

2.2 Van Jc mau tbuan giua cbu so buu oa nguoi Jicu banb

ac dIom cua cong fy co phan Ia co su fach roI gIua chu so huu va nguoI dIou hanh
hoaf dong cong fy. Su fach roI quyon so huu khoI vIoc dIou hanh fao ra fnh huong
khIon gIam doc hanh xu v IoI rIong cua mnh hon Ia v IoI ch co dong. Iou nay
Iam phaf sInh nhung mau fhuan IoI ch gIua chu so huu va gIam doc dIou hanh
cong fy.
4
o khac phuc nhung mau fhuan nay chu cong fy non xom gIam doc nhu Ia
nguoI daI dIon cho co dong va can co su khch Io sao cho gIam doc no Iuc dIou
hanh cong fy fof hon v IoI ch cua co dong cung chnh Ia IoI ch cua gIam doc. on
canh vIoc fao ra co cho gIam saf va kIo m soaf can co cho do khuyon khch do gIam
doc hanh xu v IoI ch cua co dong. Cho do khuyon khch bao gom fIon Iuong va
fIon fhuong fhoa dang, fhuong bang quyon chon mua co phIou cong fy, va nhung
IoI ch khac ma gIam doc co fho fhua huong nou hanh xu v IoI ch cua co dong.

2.J Tracb nbicm Joi ooi xa boi

ToI da hoa gIa frj faI san cho co dong khong co nghIa Ia ban dIou hanh cong fy Io
dI van do frach nhIom doI voI xa hoI chang han nhu bao vo nguoI fIou dung, fra
Iuong cong bang cho nhan vIon, chu y don bao dam an foan Iao dong, dao fao va
nang cao frnh do cua nguoI Iao dong va dac bIof Ia y fhuc bao vo moI fruong.
Chnh frach nhIom xa hoI doI hoI ban quan Iy khong chI co chu frong don IoI ch
cua co dong |sharohoIdors) ma con chu fro ng don IoI ch cua nhung nguoI co IIon
quan khac |sfakohoIdors).

3. To chuc cong ty vu chuc nung quun tr{ tu chInh

Mon hoc nay nhan manh don vaI fro cua quan frj faI chnh frong cac cong fy co
phan chu khong phaI do cap don quan frj faI chnh doanh nghIop noI chung. o
do, o day frnh bay so do fo chuc cong fy va chuc nang quan frj faI chnh fhoo
kIou cong fy co phan |Hnh 1.1). So do fo chuc cong fy nhu duoc frnh bay o hnh
1.1 chu frong don chuc nang quan frong cua gIam doc faI chnh va phan bIof su
khac nhau vo chuc nang va vaI fro cua phong faI chnh va phong ko foan. Trong
khI phong ko foan chu frong don vIoc ghI chop va phan anh cac nghIop vu kInh fo
da phaf sInh va Iap cac bao cao faI chnh fh phong faI chnh IaI chu frong don
vIoc dung cac bao cao faI chnh do phong ko foan Iap ra do phan fch va hoach
djnh xom chuyon g so xay ra frong hoaf dong faI chnh cua cong fy.













5
HInh 1.1: So do to chuc quun tr{ tu chInh trong cong ty





























4. He thong thong tn tu chInh

Trong phan 1 cua baI nay chung fa da do cap don nhung quyof djnh faI chnh ma
ban gIam doc cong fy phaI quyof djnh. o co fho ra quyof djnh kjp fhoI va phu
hop, gIam doc can co fhong fIn day du, kjp fhoI va chnh xac. o vay, ban gIam
doc cong fy can quan fam hon don vIoc fo chuc, fhu fhap, phan IoaI va fch Iuy
fhong fIn nham phuc vu cho vIoc ra quyof djnh quan Iy.
Thong fIn phuc vu vIoc ra quyof djnh quan Iy noI chung co fho phan chIa
fhanh 2 IoaI: fhong fIn faI chnh va fhong fIn phI faI chnh. Thong fIn phI faI
chnh co fho fhu fhap fu cac bo phan nhu san xuaf, kInh doanh va fIop fhj, hanh
chnh nhan su, frong khI fhong fIn faI chnh chu you fhu fhap fu bo phan ko
foan va faI vu. Trong pham vI mon hoc nay chung fa chu you fap frung xom xof
fhong fIn faI chnh va cach fhuc fo chuc fhu fhap fhong fIn faI chnh fu phong ko
Hoi ong Quan Tr
Tong Giam oc
Pho Giam oc Tai
Chnh
Pho Giam oc San
Xuat va Tac Nghiep
Pho Giam oc Tiep
Th
Phong Tai Chnh

Hoach nh au t von
Quan tr tien mat
Quan he giao dch vi NHTM
va NHT
Quan tr khoan phai thu
Phan chia co tc
Phan tch va hoach nh tai
chnh
Quan he vi nha au t
Quan tr quy hu bong
Quan tr bao hiem va rui ro
Phan tch va hoach nh thue
Phong Ke Toan

Ke toan chi ph
Quan tr chi ph
X ly d lieu
So sach ke toan
Bao cao cho c quan Nha
nc
Kiem soat noi bo
Lap cac bao tai chnh
Lap ke hoach tai chnh
Lap d bao tai chnh


6
foan-faI vu noI chung. Hnh 1.2 duoI day mo fa so do fo chuc va fhu fhap fhong
fIn faI chnh fu bo phan ko foan.

HInh 1.2: Ho fhong fhong fIn ko foan



































Hnh 1.2 cho fhay baf cu mof nghIop vu phaf sInh nao IIon quan don fhu fIon hoac
chI fIon cung duoc ko foan ghI nhan va phan anh fron faI khoan ko foan va cuo I
ky duoc phan anh fron cac bao cao faI chnh bao gom: ang can doI faI san, ao
cao kof qua kInh doanh va ao cao ngan Iuu. NhIom vu cua phong ko foan Ia ghI
Chi tien
Rut von
Mua sam
tai san
Tra lng
Dch vu
Chu doanh
nghiep
Thu tien
Gop von
Tieu thu
hang hoa
& dch vu
Thu khac
Bao cao ngan lu:
Ton au ky
+ Thu trong ky
- Chi trong ky
= Ton cuoi ky
Bao cao ket qua kd :
Doanh thu
- Gia von hang ban
- Chi ph hoat ong
= Li nhuan
Bang can oi tai san :
Tai san
- N phai tra
= Von chu s hu
Cac bao cao tai chnh
7
nhan, phan anh cac nghIop vu phaf sInh va fao ra cac bao cao faI chnh phuc vu
cho vIoc quan Iy, kIom soaf va hoach djnh faI chnh cong fy. Mof khI cac bao cao
faI chnh duoc fao ra, phong faI chnh hay bo phan faI vu so su dung cac bao cao
faI chnh do fao ra fhong fIn faI chnh phuc vu cho vIoc ra quyof djnh cua ban
gIam doc. Hnh 2.2 so mo fa vIoc su dung cac bao cao faI chnh do fao ra fhong fIn
faI chnh phuc vu cho vIoc ra quyof djnh.

HInh 1.3: Ho fhong fhong fIn faI chnh phuc vu vIoc ra quyof djnh


























Hnh 1.3 cho fhay phong faI chnh Ia noI su dung cac fhong fIn ko foan fu phong
ko foan do fao ra fhong fIn faI chnh nham danh gIa duoc fnh hnh va hoaf dong
faI chnh cua cong fy. Tu do cung cap fhong fIn kjp fhoI cho ban gIam doc ra cac
quyof djnh IIon quan don dau fu, faI fro va quan Iy cong fy mof cach hIou qua. o
nang cao hIou qua quan Iy, dIou quan frong Ia phoI hop cac bo phan co IIon quan,
chang han phoI hoI gIua bo phan ko foan va bo phan faI vu, phoI hop gIua phong
ko foan-faI vu voI cac phong ban khac va cuoI cung Ia phoI hop gIua ban gIam doc
va cac phong ban chuc nang co nhIom vu ho fro cho ban gIam doc.

Cac bao cao tai chnh Bang can oi tai san
Bao cao ket qua kinh doanh
Cac ty so tai chnh Ty so thanh khoan
Ty so on bay tai chnh
Ty so hoat ong
Ty so kha nang sinh li
Phan tch tai chnh Xu hng
C cau
Ch so
Tnh hnh thanh khoan
Tnh hnh hoat ong
au t
Tai tr
Quan ly
Thong tin tai chnh
Quyet nh tai chnh
He thong thong tin ke toan
8
5. Mo truong knh dounh cuu cong ty

Phan nay fap frung xom xof moI quan ho gIua quan frj faI chnh voI moI fruong
ma cong fy hoaf dong. Truoc hof so xom xof anh huong cua moI fruong kInh
doanh bao gom IoaI hnh doanh nghIop, chnh sach fhuo va khau hao doI voI quan
frj faI chnh. Ko don so xom xof quan ho gIua quan frj faI chnh voI fhj fruong va
cac fo chuc faI chnh.

6.1 Moi truong to cbuc Joanb ngbicp

5.1.1 Cac IoaI hnh doanh nghIop

Can cu vao hnh fhuc so huu, moI quoc gIa fhuong co nhung IoaI hnh doanh
nghIop khac nhau. Tuy nhIon vo co ban, cac IoaI hnh doanh nghIop bao gom:
doanh nghIop fu nhan, cong fy hop hop doanh, cong fy co phan va cong fy frach
nhIom huu han.

O My

oanh nghIop fu nhan |SoIo proprIoforshIps) oanh nghIop chI co mof so
huu chu va chju frach nhIom vo han doI voI faf ca cac khoan no cua doanh
nghIop.
Cong fy hop doanh |ParfnorshIps) oanh nghIop co 2 hay nhIou so huu chu
Cong fy hop doanh co fho Ia hop doanh frach nhIom vo han, co fho Ia frach
nhIom huu han doI voI cac khoan no cua cong fy. Trong cong fy hop doanh
frach nhIom huu han, fhanh vIon khong chju frach nhIom bang faI san ca
nhan doI voI cac khoan no cua cong fy.
Cong fy co phan |CorporafIons) Hnh fhuc doanh nghIop duoc fhanh Iap fhoo
Iuaf, co nhIou chu so huu co dong gop von bang hnh fhuc co phan. Co dong
chju frach nhIom huu han frong pham vI von gop cua mnh.
Cong fy frach nhIom huu han |IImIfod IIabIIIfy companIos) Hnh fhuc kof
hop mof so dac fnh cua cong fy co phan va cong fy hop doanh.

O Vet Num
1


Cong fy frach nhIom huu han nhIou fhanh vIon oanh nghIop frong do: |1)
fhanh vIon co fho Ia fo chuc, ca nhan va so Iuong fhanh vIon khong qua nam
muoI, |2) fhanh vIon chju fra ch nhIom vo cac khoan no va cac nghIa vu faI san
khac cua doanh nghIop frong pham vI so von da cam kof gop vao doanh
nghIop.

1
Trnh bay theo Luat Doanh Nghiep c Quoc Hoi Khoa X thong qua ngay 12/06/1999
9
Cong fy frach nhIom huu han mof fhanh vIon oanh nghIop do mof fo chuc
Iam chu so huu chju frach nhIom vo cac khoan no va cac nghIa vu faI san khac
cua doanh nghIop frong pham vI so von dIou Io cua doanh nghIop.
Cong fy co phan oanh nghIop frong do: |1) von dIou Io duoc chIa fhanh
nhIou phan bang nhau goI Ia co phan, |2) co dong chI chju frach nhIom vo no
va cac nghIa vu faI san khac cua doanh nghIop frong pham vI so von da gop
vao doanh nghIop, |3) co dong co quyon fu do chuyon nhuong co phan cua mnh
cho nguoI khac, fru fruong hop co dong nam co phan uu daI va co dong sang
Iap frong 3 nam dau.
Cong fy hop doanh oanh nghIop frong do: |1) phaI co f nhaf 2 fhanh vIon
hop doanh, ngoaI 2 fhanh vIon hop doanh co fho co cac fhanh vIon gop von, |2)
fhanh vIon hop doanh phaI Ia ca nhan, co frnh do chuyon mon va uy fn ngho
nghIop va phaI chju frach nhIom bang foan bo faI san cua mnh vo cac nghIa
vu cua cong fy, |3) fhanh vIon gop von chI chju frach nhIom vo cac khoan no
cua cong fy frong pham vI so von da gop vao cong fy.
oanh nghIop fu nhan oanh nghIop do mof ca nhan Iam chu va fu chju
frach nhIom bang foan bo faI san cua mnh vo moI hoaf dong cua doanh
nghIop.

5.1.2 Nhung uu nhuoc dIom cua cac IoaI hnh doanh nghIop

MoI IoaI hnh doanh nghIop dou co nhung uu nhuoc dIom rIong. ang 1.1 duoI day
so fom faf nhung uu nhuoc dIom cua fung IoaI hnh doanh nghIop. Tuy nhIon
frong pham vI mon hoc nay chI fap frung xom xof quan frj faI chnh frong IoaI
hnh cong fy co phan IoaI hnh doanh nghIop co quI mo Ion nhaf va chua dung
nhIou van do IIan quan don quan frj faI chnh.

















10
Bung 1.1: Tom faf uu nhuoc dIom cua cac IoaI hnh doanh nghIop
Lou ON u dem Nhuoc dem
DN tu nban
N nghIop duoc
so huu va dIou
hanh boI mof ca
nhan
on gIan fhu fuc fhanh Iap
Khong doI hoI nhIou von
khI fhanh Iap
Chu N nhan foan bo IoI
nhuan kIom duoc
Chu N co foan quyon
quyof djnh kInh doanh
Khong co nhung han cho
phap Iy dac bIof
Chju frach nhIom ca nhan
vo han
Han cho vo ky nang va
chuyon mon quan Iy
Han cho kha nang huy dong
von
Khong IIon fuc hoaf dong
kInh doanh khI chu N qua
doI
Cty bop Joanb
oanh nghIop co
2 hay nhIou
dong so huu chu
fIon hanh hoaf
dong kInh doanh
nham muc fIou
IoI nhuan
o dang fhanh Iap
uoc chIa foan bo IoI nhuan
Co fho huy dong von fu cac
fhanh vIon
Co fho fhu huf ky nang
quan Iy cua cac fhanh vIon
Co fho fhu huf fhom fhanh
vIon fham gIa
If bj chI phoI boI cac quI
djnh phap Iy
Nang dong
Khong bj danh fhuo 2 Ian
Chju frach nhIom vo han
Kho fch Iuy von
Kho gIaI quyof khI co mau
fhuan IoI ch gIua cac fhanh
vIon
Chu dung nhIou fIom nang
mau fhuan ca nhan va
quyon Iuc gIua cac fhanh
vIon
Cac fhanh vIon bj chI phoI
boI Iuaf daI dIon
Cty co pban
To chuc kInh
doanh fhanh Iap
fhoo Iuaf hoaf
dong fach roI
voI quyon so huu
va nham muc
fIou IoI nhuan
Co dong chju frach nhIom
huu han
o fhu huf von
Co fho hoaf dong maI maI,
khong bj gIoI han boI fuoI
fho cua chu so huu
Co fho chuyon nhuong
quyon so huu
Co kha nang huy dong duoc
ky nang, chuyon mon, frI
fhuc cua nhIou nguoI
Co IoI fho vo quy mo
Ton nhIou chI ph va fhoI
gIan frong qua frnh fhanh
Iap
j danh fhuo 2 Ian
TIom an kha nang fhIou su
nhIof fnh fu ban quan Iy
j chI phoI boI nhung quy
djnh phap Iy va hanh chnh
nghIom ngaf
Tm an nguy co maf kha
nang kIom soaf cua nhung
nha sang Iap cong fy.

6.2 Moi truong tbuc

Hau hof cac quyof djnh frong quan frj faI chnh nhu so xom xof sau nay dou fruc
fIop hoac gIan fIop co anh huong don fhuo fhu nhap cong fy, do do, co anh huong
don muc fIou cua quan frj faI chnh. Phan nay so xom xof nhung van do co IIon
quan don moI fruong fhuo fhu nhap cong fy.
11
Hang nam cong fy phaI nop fhuo fhu nhap cong fy |Corporafo Incomo
faxos). Thuo fhu nhap cong fy nhIou hay f fuy fhuoc vao fhu nhap chju fhuo va
fhuo suaf, frong do fhuo suaf con fhay doI fuy fhoo muc fhu nhap chju fhuo.
Thu nhap chju fhuo bang doanh fhu fru dI faf ca chI ph hop Iy, bao gom
khuu huo va lu vuy. Vo pha cong fy, nou fhu nhap chju fhuo fhap so fIof kIom
duoc fhuo, do vay, cong fy co khuynh huong dua khau hao va IaI vay Ion vao chI
ph do fIof kIom fhuo. Vo pha chnh phu va co quan fhuo chI chap nhan nhung
khoan chI ph nao hop Iy nham han cho cong fy franh fhuo. V vay, o faI chnh
fhuong co nhung quy djnh cu fho vo cach fnh khau hao nham muc dnh fnh fhuo
cho hop Iy.
Khau hao Ia hnh fhuc phan bo co ho fhong chI ph mua sam faI san co
djnh vao gIa fhanh san pham fhoo fung fhoI ky nham muc dch bao cao faI chnh
hoac muc dch fnh fhuo hoac nham ca haI. Khau hao duoc xom nhu Ia khoan chI
ph duoc khau fru khoI fhu nhap cong fy do xac djnh fhu nhap chju fhuo, do do, no
duoc xom Ia mof you fo gIup cong fy fIof kIom fhuo. Co nhIou cach fnh khau hao
khac nhau dan don kof qua fhu nhap chju fhuo cung khac nhau.

5.2.1 Khau hao fhoo duong fhang |sfraIghf-IIno doprocIafIon)

Khau hao fhoo duong fhang Ia phuong phap khau hao bang cach phan bo chI ph
mua sam fhoo fhoI gIan su dung faI san co djnh. ChI ph khau hao duoc xac djnh
bang cach chIa gIa frj so sach faI san co djnh cho fhoI gIan su dung faI san co
djnh. Cach khau hao nay fao ra chI ph khau hao co djnh va bnh quan fhoo fhoI
gIan. V du mof faI san co djnh duoc mua sam voI chI ph Ia $10.000 va co fuoI fho
bnh quan Ia 5 nam, khau hao hang nam so Ia $10.000/5 = $2.000.

5.2.2 Khau hao nhanh |AccoIorafod doprocIafIon)

Phuong phap khau hao fhoo duong fhang nou fron co uu dIom Ia don gIan frong
fnh foan khau hao nhung nhuoc dIom cua no Ia cham khoI phuc IaI chI ph do co
fho mua sam fhay fho faI san co djnh, khong fIof kIom fhuo va khong chnh xac
v faI san co djnh hao mon khac nhau qua cac nam. o co fho gIa fang khau hao
nham som khoI phuc va mua sam IaI faI san co djnh cong fy fhch su dung phuong
phap khau hao nhanh. Iuaf Thuo CaI Cach |My) nam 1986 cho phop cong fy ap
dung ho fhong khau hao nhanh |AccoIorafod Cosf Rocovory Sysfom ACRS) cho
muc dch fnh fhuo. on nam 1987 ho fhong khau hao nay duoc bo sung sua doI
non co fon moI Ia MACRS |ModIfIod AccoIorafod Cosf Rocovory Sysfom). Thuc
chaf MACRS Ia phuong phap khau hao fhoo so du gIam dan |ocIInIng-baIanco
doprocIafIon). Phuong phap nay khau hao nhanh vao nam dau, sau do chI ph
khau hao gIam dan cho nhung nam ko fIop. Thoo phuong phap nay cong fhuc fnh
khau hao nhu sau:
= m|1/n)NV

12
Trong do: Ia chI ph khau hao, n Ia fuoI fho duoc su dung do fnh khau hao faI
san, NV Ia gIa frj faI san chua duo c khau hao, va m Ia ho so khau hao.
VoI cac faI san duoc xop vao IoaI fuoI fho 3, 5, 7 hoac 10 nam, ho so khau
hao m quI djnh bang 2, do do, goI Ia Joub/c-Jcc/ining-ba/ancc Jcprcciation hay con
goI Ia 200%-Jcc/ining-ba/ancc Jcprcciation. o phuong phap khau hao nay van
chua khau hao hof gIa frj faI san co djnh non phan gIa frj chua khau hao sau do
so duoc chuyon sang ap dung phuong phap khau hao fhoo duong fhang do khau
hao cho hof phan gIa frj faI san chua khau hao.
oI voI faI san duoc xop vao IoaI fuoI fho 15 hoac 20 nam fh ho so khau
hao ap dung Ia 1,5 hay 150%, sau do chuyo n sang khau hao fhoo duong fhang vao
fhoI dIom fhch hop.
NgoaI ra, Iuaf khau hao phan nua con duoc ap dung vao nam ma faI san
duoc mua sam. Ro rang ho fhong khau hao nay co uu dIom Ia khau hao nhanh
nham gIup doanh nghIop som doI moI faI san co djnh franh duoc hao mon vo hnh
nhung nhuoc dIom cua no Ia cach fnh khau hao raf phuc fap. Sau day so Iay v du
mInh hoa cach fnh fhoo phuong khau hao nay.
Mof faI san co gIa frj $10.000 fuoI fho 5 nam duoc mua sam vao fhang 2 ap
dung phuong phap khau hao gIam dan fhoo so du co ho so khau hao Ia 200% va
Iuaf khau hao phan nua ap dung vao nam mua sam faI san co djnh va nam cuoI
cung fnh khau hao, ngoaI ra fu nam fhu fu fro dI chuyon sang khau fhoo duong
fhang |Iuu y Iuc nay fuoI fho faI san chI con phan nua), khau hao qua cac nam
duoc xac djnh nhu sau:

Num Cuch tInh khuu huo:
m(1/n)NBV
Ch phI khuu
huo
NBV
0 - - $10.000
1 2|1/5)10000|0.5 = 2000 2000 10000 2000 =
8000
2 2|1/5)8000 = 3200 3200 8000 3200 = 4800
3 2|1/5)4800 = 1920 1920 4800 1920 = 2880
4 2880/2.5 = 1152 1152 2880 1152 =1728
5 2880/2.5 = 1152 1152 1728 1152 =576
6 0.5|2880/2.5) = 576 576 576 576 = 0
Qua cach fnh khau hao fron day chung fa fhay rang vIoc fnh khau hao
fhoo MACRS kha phuc fap. o franh nhung kho khan frong fnh foan, o faI
chnh dua ra bang fy Io khau hao dung do fnh khau hao cho muc dch fnh fhuo
nhu frnh bay o bang 2.2 |frang 6).

5.2.3 Anh huong IaI vay doI voI fhuo

IaI vay duoc xom nhu Ia chI ph fruoc fhuo cho non no Ia you fo gIup cong fy fIof
kIom fhuo. Nguoc IaI, co fuc fra cho co phan uu daI va co phan fhuong khong duoc
xom Ia khoan chI ph fruoc fhuo non khong duoc fru ra khI fnh fhuo. o vay, nou
13
cong fy su dung no fhay v su dung von huy dong bang cach phaf hanh co phIou uu
daI so gIup cong fy fIof kIom duoc fhuo.

Bung 2.2: Quy djnh fy Io khau hao fhoo MACRS
Lou tu sun co tuo tho
Nam
J nam 6 nam 7 nam 10 nam
1 33,33% 20,00% 14,29 10,00%
2 44,45 32,00 24,49 18,00
3 14,81 19,20 17,49 14,40
4 7,41 11,52 12,49 11,52
5 11,52 8,93 9,22
6 5,76 8,92 7,37
7 8,93 6,55
8 4,46 6,55
9 6,56
10 6,55
11 3,28
Tong cong 100,00% 100,00% 100,00% 100,00%

6. Mo truong tu chInh

Trong qua frnh hoaf dong, doanh nghIop co Iuc fam fhoI fhang du nhung cung co
Iuc fam fhoI fhIou huf von. Iuc fam fhoI fhang du, doanh nghIop can fm noI dau
fu do von sInh IoI, do do, gIa fang duoc hIou qua su dung von. Iuc fam fhoI fhIou
huf von doanh nghIop can fm nguon faI fro do bu dap fhIou huf nham dam bao
cho hoaf dong cua doanh nghIop duoc IIon fuc va hIou qua hon. Tuy fhoo muc do
khac nhau nhung hau hof cac doanh nghIop frong qua frnh hoaf dong dou gan
IIon voI ho fhong faI chnh, bao gom: |1) fhj fruong faI chnh, |2) cac fo chuc faI
chnh va |3) cac cong cu faI chnh. MoI quan ho gIua don vj fhang du va don vj
fhIou huf von fam fhoI qua ho fhong faI chnh duoc mo fa boI hnh 1.4.

HInh 1.4: Huy dong va phan bo von qua ho fhong faI chnh










n v thang d
von:
Ho gia nh
Cac nha au
t to chc
Cac doanh
nghiep
Chnh phu
Nha au t
n v thieu hut
von:
Ho gia nh
Cac nha au t
to chc
Cac doanh
nghiep
Chnh phu
Nha au t
Th trng tai
chnh
The che tai
chnh trung
gian
Huy ong von Phan bo von
14
KhI doanh nghIop fhang du von, gIam doc faI chnh can quyof djnh non dau fu so
von fam fhoI fhang du vao fhj fruong faI chnh hay vao cac fo chuc faI chnh
nham gIa fang IoI nhuan cho doanh nghIop. KhI doanh nghIop fam fhoI fhIou huf
von, gIam doc faI chnh can quyof djnh non fm nguon faI fro fu fhj fruong faI
chnh hay fu cac fo chuc faI chnh. NgoaI ra, gIam doc faI chnh con phaI quyof
djnh xom non dau fu hay non phaf hanh IoaI cong cu faI chnh nao cho phu hop.
V fho, quan frj faI chnh Iuon gan IIon voI ho fhong faI chnh. MoI quan ho gIu
faI chnh doanh nghIop va ho fhong faI chnh so Ian Iuof duoc xom xof frong cac
baI fIop fhoo cua mon hoc. Trong pham vI baI nay chI gIoI fhIou do hoc vIon Iam
quon voI cac khaI nIom IIon quan don ho fhong faI chnh.

6.1 Tbj truong tai cbinb (Financia/ Markct

Thj fruong faI chnh Ia fhj fruong gIao djch cac IoaI faI san faI chnh nhu co
phIou, fraI phIou, fn phIou, Thanh phan fham gIa gIao djch fron fhj fruong faI
chnh bao gom ho gIa dnh, doanh nghIop, cac fo chuc faI chnh frung gIan va
chnh phu Ia nhung nguoI fham gIa mua va ban cac IoaI faI san faI chnh hang
hoa cua fhj fruong faI chnh. KhI ban don fhj fruong faI chnh, chung fa can phan
bIof:

Th{ truong ten te vu th{ truong von
Thj fruong fIon fo |monoy markof) Ia fhj fruong gIao djch cac IoaI von ngan han,
khong qua 1 nam, frong khI fhj fruong von |capIfaI markof) Ia fhj fruong gIao
djch cac IoaI von daI han fron 1 nam. Cac chung khoan co fhoI han khong qua 1
nam goI Ia chung khoan cua fhj fruong fIon fo, frong khI cac chung khoan co fhoI
han fron 1 nam goI Ia chung khoan cua fhj fruong von. Chung khoan fhj fruong
fIon fo noI chung co fnh fhanh khoan cao hon chung khoan fhj fruong von, fuy
nhIon, chung khoan fhj fruong von IaI fao ra IoI nhuan hang nam cho nha dau fu
cao hon chung khoan fhj fruong fIon fo.

Th{ truong so cup vu th{ truong thu cup
af Iuan gIao djch fron fhj fruong fIon fo hay fhj fruong von, chung fa cung can
phan bIof gIua fhj fruong so cap va fhj fruong fhu cap. Thj fruong so cap |prImary
markof) Ia fhj fruong phaf hanh va gIao djch cac IoaI chung khoan moI phaf
hanh, frong khI fhj fruong fhu cap |socondary markof) gIao djch cac IoaI chung
khoan da phaf hanh. CIao djch fron fhj fruong so cap cung cap nguon von cho cac
nha phaf hanh chung khoan frong khI gIao djch fron fhj fruong fhu cap cung cap
fhanh khoan cho cac nha dau fu.

Th{ truong co to chuc vu th{ truong khong co to chuc (th{ truong OTC)
Thj fruong co fo chuc |organIzod markof) Ia fhj fruong gIao djch fap frung o so
gIao djch frong khI fhj fruong khong co fo chuc Ia fhj fruong gIao djch khong fap
frung, gIao djch o ngoaI so gIao djch |ovor-fho-counfor OTC).
15
6.2 Cac to cbuc tai cbinb (Financia/ institutions

oI v fhj fruong faI chnh khong hoan hao non nhung nguoI mua va nguoI ban
chung khoan khong co day du fhong fIn can fhIof cung nhu khong fho phan chIa
nho chung khoan fhoo quI mo phu hop voI nhu cau cua ho. KhI ay ho can cac fo
chuc faI chnh frung gIan gIup ho gIaI quyof nhung van do do su khong hoan hao
cua fhj fruong gay ra. Cac fo chuc faI chnh nay fhu fhap fhong fIn fu nguoI mua
va nguoI ban do Iam cho nhu cau mua va ban gap nhau. Nou khong co cac fo chuc
faI chnh fh chI ph fhong fIn va gIao djch so raf Ion khIon cho cac gIao djch raf
kho co fho xay ra. NoI chung fo chuc faI chnh frung gIan co fho chIa fhanh 2 Ioa I:
To chuc nhan ky fhac va fo chuc khong nhan ky fhac.

To chuc nhun ky thuc (Oeposstory nsttutons)
To chuc nhan ky fhac Ia IoaI hnh chu you cua cac fo chuc faI chnh, no nhan ky
fhac fu nhung don vj fhang du von va cung cap fn dung cho nhung don vj fhIou
huf von hoac dau fu bang cach mua chung khoan. To chuc nhan ky fhac bao gom
cac IoaI hnh sau day:

Ngan bang tbuong mai Ia fo chuc ma hoaf dong chu you va fhuong xuyon
Ia nhan fIon guI cua cong chung duoI hnh fhuc ky fhac va su dung ky fhac
do do cho vay va fhuc hIon cac djch vu faI chnh khac.
To cbuc tict kicm Ia mof IoaI hnh fo chuc nhan ky fhac fhuong duoc fo
chuc duoI hnh fhuc hIop hoI fIof kIom va cho vay hoac ngan hang fIof
kIom, no hoaf dong fuong fu nhu Ia ngan hang fhuong maI nhung fap frung
chu you vao khach hang ca nhan hon Ia khach hang cong fy.
Hicp boi tin Jung HIop hoI fn dung khac voI ngan hang fhuong maI va
fo chuc fIof kIom o cho |1) chung Ia fo chuc phI IoI nhuan, |2) han cho hoaf
dong frong pham vI fhanh vIon cua hoI, su dung hau hof nguon von huy
dong fu hoI vIon va cung cap fn dung IaI cho cac hoI vIon khac.

To chuc khong nhun ky thuc (Nondeposstory nsttutons)
To chuc khong nhan ky fhac cung dong vaI fro quan frong frong ho fhong faI
chnh. Chung khong huy dong nguon von bang hnh fhuc ky fhac ma huy dong
von bang cac hnh fhuc khac nhu phaf hanh fn phIou, fraI phIou, hoac co phIou.
Vo IoaI hnh, cac fo chuc khong nhan ky fhac |doI khI con goI Ia fo chuc faI chnh
phI ngan hang) bao gom:

Cong fy faI chnh huy dong von bang cach phaf hanh chung khoan va su
dung von huy dong duoc do cho vay. Hoaf dong cho vay cua cong fy faI
chnh cung gIong nhu ngan hang fhuong maI nhung no chu you fap frung
vao mof phan khuc fhj fruong cu fho nao do.
16
Quy dau fu ho fuong huy dong von bang cach ban co phan cho cac nha
dau fu va su dung von huy dong duoc do dau fu chung khoan fron fhj
fruong faI chnh.
Cong fy chung khoan cung cap da dang cac IoaI djch vu faI chnh nhu moI
gIoI, kInh doanh, fu van va bao fIou chung khoan.
Cong fy bao hIom huy dong von bang cach ban chung nhan bao hIom cho
cong chung va su dung nguon von huy dong duoc do dau fu fron fhj fruong
faI chnh.
Quy huu bong quy nay hnh fhanh fu fIon dong gop cua cac cong fy va daI
dIon chnh phu va duoc su dung do dau fu fron fhj fruong faI chnh. Von
goc va IaI cua quy nay dung do chI fra cho nguoI Iao dong duoI hnh fhuc
Iuong huu.

6.J Cac cong cu tai cbinb

Co raf nhIou IoaI chung khoan hay cong cu faI chnh duoc gIao djch fron fhj
fruong faI chnh, bao gom cac cong cu fron fhj fruong von va cac cong cu fron fhj
fruong fIon fo. a IoaI chung khoan gIao djch pho bIon fron fhj fruong von bao
gom fraI phIou |bonds), chung khoan cam co baf dong san |morfgagos) va co phIou
|sfocks).

TraI phIou Ia chung nhan no daI han do cong fy hoac chnh phu phaf hanh
do huy dong von faI fro cho hoaf dong cua mnh.
Chung khoan cam co baf dong san Ia IoaI chung nhan no daI han duoc fao
ra nham faI fro cho vIoc mua baf dong san.
Co phIou |con goI Ia chung khoan von) Ia chung nhan dau fu va so huu mo f
phan frong cong fy co phan.

Cac cong cu faI chnh fron fhj fruong fIon fo Ia nhung IoaI faI san faI chnh co
fhoI han khong qua 1 nam, bao gom fn phIou kho bac, chung chI fIon guI, fhuong
phIou, fhuan nhan cua ngan hang, quy IIon bang, fhoa fhuan mua IaI, va ky fhac
doIIar ngoaI bIon.

Tn phIou kho bac |froasury bIII) chu ng khoan co fhoI han khong qua 1
nam do Kho bac phaf hanh do huy dong von bu dap fhIou huf cho ngan
sach.
Chung chI fIon guI |corfIfIcafo of doposIf) chung chI fIon guI do cac fo
chuc nhan ky fhac phaf hanh co nou ro so fIon guI, fhoI han va IaI suaf.
Thuong phIou |commorcIaI papor) chung khoan ngan han do cac cong fy
raf uy fn phaf hanh do huy dong von ngan han.
Thuan nhan cua ngan hang |banks accopfanco) fhoa fhuan fhoo do ngan
hang chap nhan so fhanh foan so fIon ghI fron hoI phIou khI hoI phIo u
duoc xuaf frnh.
17
Quy IIon bang Ky fhac cua cac fo chuc nhan ky fhac guI faI Ngan Hang
u Tru IIon ang.
Thoa fhuan mua IaI |ropurchaso agroomonf ropo) Thoa fhuan fhoo do
ngan hang |hoac cong fy) ban chung khoan chnh phu ma ho so huu kom
fhoo cam kof sau nay so mua IaI chung khoan do.
Ky fhac doIIar ngoaI bIon |ourodoIIar doposIf) Ky fhac doIIar faI cac ngan
hang nam ngoaI Ianh fho Hoa Ky.

NgoaI cac cong faI chnh cua fhj fruong fIon fo va fhj fruong von, fhj fruong faI
chnh con gIao djch cac cong cu faI chnh hay chung khoan phaI sInh |dorIvafIvos).
Chung khoan phaI sInh |dorIvafIvo socurIfIos) Ia IoaI chu ng khoan ma gIa frj cua
no duoc phaI sInh fu gIa frj cua faI san co so |undorIyIng assofs). Chung khoan
phaI sInh pho bIon bao gom cac IoaI hop dong ky han |forvards confracfs), hop
dong gIao sau |fufuros confracfs), hop dong hoan doI |svaps confracfs), va hop
dong quyon chon |opfIons confracfs). Cac IoaI chung khoan phaI sInh nay so duoc
xom xof o cac baI hoc sau nay cua mon hoc.

6.4 Kbai nicm oc bicu qua cua tbj truong tai cbinb

KhaI nIom hIou qua fhj fruong faI chnh raf quan frong v no Iam non fang cho
nhIou Iy fhuyof va mo hnh faI chnh ma chung fa so xom xof frong cac baI sau.
Trong pham vI baI nay chI gIoI fhIou do cac ban Iam quon voI khaI nIom va mof
so hnh fhuc hIou qua cua fhj fruong faI chnh.
Thj fruong faI chnh hIou qua |offIcIonf fIancIaI markof) Ia fhj fruong faI
chnh frong do gIa hIon faI cua faI san faI chnh phan anh day du moI fhong fIn
co IIon quan, nghIa Ia gIa fhj fruong cua nhung chung khoan rIong bIof fhay doI
raf nhanh fhoo fhong fIn moI xuaf hIon. ugono Iama Ia nguoI dI dau frong vIoc
nghIon cuu fhj fruong hIou qua. Ong mo fa 3 muc do hIou qua cua fhj fruong nhu
sau:

Hnb tbuc bicu qua ycu CIa ca hIon faI phan anh dau du kof qua gIa ca
frong qua khu, hay noI khac dI, hIou bIof vo dong fhaI gIa ca qua khu so
gIup ban caI fhIon duoc kha nang du bao gIa ca frong fuong IaI.
Hnb tbuc bicu qua trung bnb CIa ca hIon faI phan anh day du faf ca
nhung fhong fIn duoc cong bo chang han nhu bao cao fhuong nIon hoac
nhung fIn fuc co IIon quan
Hnb tbuc bicu qua manb CIa ca hIon faI phan anh day du faf ca fhong
fIn ko ca fhong fIn qua khu, fhong fIn duoc cong bo Ian fhong fIn noI gIan
|fhong fIn ma chI co nhung nguoI bon frong cong fy moI bIof).