3.

3 HIGIDURA ZUZEN UNIFORMEA

Higidura zuzen uniformmea (hzu) honao ezaugarri di!u"
Higidura zuzena da# i$i%$idea %erro zuzena da.
A$iadura on&!an!ea du# a%diuneo a$iadura e!a $a!ez $e&!eo a$iadura $erdina dira
higidura o&oan.
Higidura zuzen uniformea aha% da grafioi adierazi $a%ioa emanez# a%u%a!zeo formu%aren $idez
e&'azioaren formu%a a'%ia!u $eharo dugu"
&().!
adi$idea" higiari $a!e &egundoo *+m,o a$iadura on&!an!ea du.
-( ).!(*+ m.&./&( 30m
Grafioi adieraz!eo
!( den$ora a$zi&a arda!zean
&( e&'azioa ordena!u arda!zean
Grafioa %erro zuzen $a! da# a$iadura on&!an!ea de%ao.
1. AZE2ERAZIOA
Aze%aerazioa higiaria den$ora uni!a!eo duen a$iadura a%dae!a da. Magni!ude era!orri horren
uni!a!ea me!ro &egundo arr!uo (m.&/) da Nazioar!eo &i&!eman.
1.* Aze%erazioa a%u%a!zeo
Aze%erazioa a%u%a!zen da honao formu%a honein"
a()f,)o.!
3a( aze%erazioa
3)f( amaierao a$iadura
3)o(ha&ierao a$iadura
3!( igaro!ao den$ora
Aze%erazioa 'o&i!i$oa da higiariaren a$iadura handi!zen denenan e!a# nega!i$oa a$iadura !4ii!zen
denean.
1./ HIGIDURA UNIFORME5I AZE2ERA6UA
Higidura uniformei aze%era!ua (HUA) duen higiaria $a%din!za haue $e!e!zen di!u"
I$i%$ide zuzenean higi!zen da.
Aze%erazio on&!an!ea du.
5a%u%!zeo honao formu%a a'%ia!u $ehar da"
)()o7a.!
grafio $a!ean ere adieraz dai!ee higiarie une $aoi!zean duen a$iadura# grafio horri a$iadura
den$ora grafioa (),!) e&a!en zaio.
+. INDARRA5
Dinamia da indarra az!er!zen di!uen fi&iaen a!a%a. Indarra (F) higidurarein zeriu&ia duen
magni!ude fi&io $a! da. Indar $a! haue eragi!eo gai da"
Ge%diri dauden gor'u!za higiduran 8ar!zeo
higiarien a$iadura a%%da!zeo# higiaria az%era!uz edo $a%az!a!uz.
Higiarien i$i%$idea a%da!zeo
gor'u!za deforma!zeo.
Indar $a!e eragina iza!eo ezin$e&!eoa da $i gor'u!zen ar!eo e%arrein!za ego!ea.
+.* INDARRAREN E2EMEN6UA5 E6A UNI6A6EA5
Indar $a!e zer,no%ao efe!ua duen az!er!zeo 8ain $ehar dugu zer in!en!&i!a!e# nora$ide# a'%iazio
'un!u e!a noranzo di!uen.
A'%iazio 'un!ua" indarra gor'u!zeo zer 'un!u!an eragi!en duen adieraz!en du.
Nora$idea" indarra zer zuzenaren gainean a'%ia!zen den adieraz!en du. 5a&u hone!an
$er!ia%a. Nora$ide $a!e $i noranzo di!u.
Noranzoa" indarra% nora$ide $a!ean duen orien!azioa adieraz!en du9 a&u hone!an#
noranzoa goranzoa da.
In!en!&i!a!ea" indarraren $a%ioa da. Zen$ai $a!en e!a neurri uni!a!e $a!en $idez adieraz!en
da.
Indar $a!en in!en!&i!a!ea neur!zeo dinamome!roa era$i%!zen dugu. Dinamome!roa a'%ia!u!ao
indarraren 'ro'or!zioan %uza!zen den ma%gui $a! da.
Ne:!ona (N) da indar uni!a!ea. Ne:!on $a! ;< gramoo gor'u!z $a! 8a&o!zeo egin $ehar den
indarra da. 5i%o'nda (') e!a 'onda (') ere a&o era$i%!zen dira.
*'( ;#< N
*'(*000'
+./ INDARRA5 5A5U2A6ZEA
Gor'u!zari eragi!en dio!en indar guz!ien indar $a%ioidea a%u%a!zeo indar erre&u%!an!ea (FR)
era$i%!zen dugu# 3 a&u $ereiz!en di!ugu"
*, =i indar noranzo $a!ean" noranzo $ereo $i indarren edo gehiagoren indar erre&u%!an!ea indar
horien norazo $ereoa da# e!a haren in!en!&i!a!ea a'%iaa!uo indarren in!en!&i!a!een $a!ura da.
Formu%a"
FR(F*7F/(10N7>N(*00N
/, =i indar 'er'endiu%ar" $i indar 'er'endiu%arren indar erru%!an!ea %or!zen da"
F/,en 'ara%e%o zuzen $a! marraz!uo dugu F* indarraren geziaren 'un!a!i.
Gauza $era egingo dugu F/,rein
indar erre&u%!an!ea marraz!uo dugu F* e!a F/ indarraren a'%iazio 'un!u!i zuzenen ar!eo
e$aiguneraino.
Indar erre&u%!an!earen in!en!&i!a!ea a%u%a!zeo 'i!agora&en !eorema a'%ia!uo dugu"
FR( RAIZ DE F* A2 ?UADRADO7 F/ A2 ?UADRADO(
3, =i indar aurao noranzoe!an" auro noranzoe!an di!uz!en $i indarren edo gehiagoren in&ar
erre&u%!an!ea in!en!&i!a!e handieeo indarraren noranzo $ereoa da e!a haren in!en!&i!a!ea
a'%ia!u!ao indarren in!en!&i!a!een endura da.
FR(F*,F/
+.3 INDARRA# MAA E6A AZE2ERAZIOA
Indarra# ma&a e!a aze%erazioa e%arren ar!ean er%aziona!uao magni!uadea dira e!a garran!zi!&ua da
dinamiaren %egea zein diren 8ai!ea er%azio hori u%er!zeo.
Gor'u!z guz!ien $eren higidura edo 'au&agune egoeran 8arrai!zeo 8oera du!e horri# iner!zia e&a!en
zaio. 5an'oo indar $a!en eragini ezean# gor'u!zen 'au&agunean edo higidura zuzen unifromean
8arrain!zen du!e. Iner!ziaren %egea edo Ne:!oen %ehenengo %egea da. Gor'u!z $a!i $ehar $e&!eo
in!en!&i!a!ea duen indar $a! a'%ia!zen diogunean gor'u!zaren a$iadura a%da!u egi!en da# hau da#
gor'u!z $a!i indarra ema!ean aze%era!zen da. Aze%erazioan gor'u!zaren ma&a ere eragina du.
Gor'u!z $a!i eragindao indarra 'ro'or!ziona%a da ondarra gor'u!zari eragi!en dion
aze%erazioareio. Dinamiaren oinarrizo %e%gea edo Ne:!onen $igarren %egea da.
Ma!ema!ioi formu%a honen $idez adieraz!en da"
F( m.a
F( indarra ne:!one!an adierazi!a
m( ma&a g,!an
a( aze%erazioa m.&/
+.1 GRA=I6AZIO INDARRAREN
Uni$er!&oo gor'u!z guz!ie e%ar eraar!zen du!en gra$i!azio indarraren $i!ar!ez# haue honao
ezaugarri di!uz!e"
=i gor'u!zen ar!eo eraar'en indar gra$i!a!orioaren in!en!&i!a!ea gor'u!zen ma&aren e!a
haien ar!eo di&!an!ziaren ara$eraoa da.
Zen$a! e!a !4iiagoa izan gor'u!zen ma&a ordan e!a !4iiagoa da haien ar!eo eraar'en
indar gra$i!a!orioa.
Zen$a! e!a !4iiagoa izna gor'u!zen ar!eo di&!an!zia# orduan e!a handiagoa da haien ar!eo
eraar'en indar gra$i!a!orioa.
2urraren gainaza%ean edo hur$i% dauden gor'u!z guz!ia 2urraren eraar'en indar gra$i!a!orioaren
eragin'ean daude. Indar horri 'i&ua e&a!en zaio e!a ' %e!raz adieraz!en da. @i&ua# gra$i!azio indarra
denez# gor'u!zaren ma&aren mede dago $ai e!a gor'u!ze!i 2urraren gainaza%era ar!eo
di&!an!ziaren mende ere.
Zen$a! e!a handiagoa izan g'r'u!zaren ma&a# orduan e!a handiagoa da 'i&ua.
Zen$a! e!a handiagoa gor'u!ze!i 2uarren gainaza%era ar!eo di&!an!zia# orduan e!a !4iiagoa
da 'i&ua.
O$8e!u $a! eror!zen uz!en dugunena higidura uniformei aze%era!uarein eror!zen da eraar'en
indar gra$i!a!iorioaren eraginez. Higidura horren aze%erazioari gra$i!a!e az%erazioa e&a!en zio e!a g
%e!raz adieraz!en da. Aze%erazio horren $a%ioa honao hau da %urraren gainaza%ean9
g( ;#<m.&/
'i&ua indarra denez# haren $a%ioa a%u%a dezaegu formu%a hornen $idez"
'( m.g
'( gor'u!zaren 'i&ua ne:!one!an adierazi!a
m( gor'u!zaren ma&a g!an
g( gra$i!a!e aze%erazioa m.&/!an adierazi!a
>@RE-IOA
@re&ioa (@) eginio indarraren e!a indarraren a'%iazio aza%eraren ar!eo er%azioa da e!a hone%a
adierz!en da"
@( F.-
@( 're&ioa
F( indarraren
-( aza%era
@a&Aa%a (@a) da 're&io uni!a!ea e!a *m/eo aza%eran a'%ia!u!ao *Neo indarraren $a%ioidea da.
@re&ioaren eragina de&$erdina dira &o%idoe!an# %iidoe!an e!a ga&e!an.
@RE-IOA -O2IDOE6AN
Zen$a! e!a handiago izna indar $a!e eragi!en duen 're&ioa orduan e!a handiagoa da indarra &o%ido
$a!i eragi!en dion deformazioa.
@RE-IOA 2I5IDOE6AN
Gor'u!z $a! %iido $a!en $arruan dagoenean# indar $er!ia% $a!e e!agi!en dio. Ondar hori 'i&uaren
auraoa da. Indar hori $u%!zada da Arimede&e auri!u!aoa horrega!i AR5IMEDE-EN
@RIN6ZI@IOA e&a!en zaio e!a hone%a dio" f%uido $a!en o&o&i edo 'ar!zia%i murgi%du!a dagoen
gor'u!z oro goranzo $u%!zada $er!ia% $a!en eragin'ean dago e!a $u%!zada hori gor'u!za8
de&'%aza!u!ao %iidoaen $o%imenaren 'i&uaren $a%ioidea da.
@RE-IOA GA-E6AN
're&ioa nora$ide guz!ie!an egi!en da. A!mo&fera %urrari eragi!en dion 're&ioari 're&io a!mo&ferioa
e&a!en zaio. @re&io a!mo&ferioa me!eoro%ogoe eguradi iragar'ena egi!eo era$i%!zen du!en
'arame!ro $a! da# me!eoro%ogian mi%i$arra (m$) edo he!o'a&Aa%a (h@a) era$i%i ohi dira 're&io
uni!a!e gi&a9 honao da 'a&Aa%ereio $a%ioide!a&una"
*m$(*h@a(*00 @a
3 @re&io a!mo&feriao *0*3 mi%i$ar edo he!o'a&Aa%eoa da i!&a& mai%an.