MEHANIKA FLUIDA

Pritisak tenosti na ravne povri

1. zadatak . Teka brana dimenzija: a, b i napravljena je od betona gustine
b
. Kosi
zid brane samo sa jedne strane kvasi voda, gustine , do visine h. Odrediti ukupni obrtni
moment po jedinici irine (l=1m) koji potie od sile pritiska i sile teine, a koji se ima
oko kritine obrtne take O.

Reenje:
Intenzitet sile pritiska tenosti je:
2
C
h h 1 h l
P p A g l g
2 sin 2 sin
= = =

2
1 h l
P g
2 sin
=

3
C
C
C
1 h
l
I 1 h 12 sin
v
h h
Av 6 sin
l
2sin sin
| |
|

\ .
= = =

;



Teina brane je:
b b b b
a b
Q g V g h l
2
+
= = ;
b
b a
h tg
2

=
( ) ( )
2 2
b b
1 b a 1
Q g l a b tg g l b a tg
2 2 4
| |
= + =
|
\ .
;
OO' bcos = ,

C
h h h 1 h
OO' O' A bcos v bcos bcos
2sin 2 6 sin 3sin
| | | |
= = = =
| |

\ . \ .
;

h
bcos
3sin
=

.
Moment za taku O je:
( )
2
2 2
b
b 1 h l h 1 b
M P d Q g bcos g l b a tg
2 2 sin 3sin 4 2
| |
= + = +
|

\ .


( )
2 2
2
b
b a
M h h
g bcos bg tg
l 2sin 3sin 8

| |
= +
|

\ .
.


2. zadatak. Na bonoj strani rezervoara, na dubini H, nalazi se kvadratna cev ivice a
(v.sl.). Izlaz iz cevi zatvara homogeni poklopac OA, teine Q koji se moe obrtati oko
ose koja prolazi kroz taku O, a upravna je na ravan slike. Ako je pokazivanje manometra
M, p
m
, gustina tenosti u rezervoaru , a poklopac gradi ugao sa horizontalnom ravni,
odrediti minimalni intenzitet sile F potrebne za otvarajne poklopca.

Reenje:
Posmatrajmo ravnoteu poklopca OA.
Uzimajui taku O za momentnu taku
imaemo:
M 0 =

a a
v F a ctg Q ctg
2sin 2
| |
+ + =
|

\ .
P

1 1 v
F Q
2 ctg 2sin a
| |
= +
|

\ .
P
(1)
U poslednjem izrazu (1) sila pritiska
tenosti na poklopcu data je izrazom:
2
C m
1 a
p A p g H a
2 sin
(
| |
= = + +
| (

\ .

P ,(2)


a poloaj napadne take iste sile dat je izrazom:


3
2
C
2
C m m
1 a
a
I 1 a 1 12 sin
v
v A 12 sin p p a 1 a a
H H
g 2 sin sin g 2
| |
|

\ .
= = =
| | | |
+ + + +
| |

\ . \ .
. (3)

Unoenjem izraza (2) i (3) u (1) dobija se:

2
m
1 a 2
F Q p g H a
2 sin 2 3
(
| |
= + +
| (

\ .

.

3. zadatak. U rezervoaru sa zidom nagnutim pod uglom prema horizontu, kao to je
prikazano na slici, nalazi se tenost gustine
2
do visine h
2
i tenost gustine
1
do visine
h
1
. Tenosti se ne meaju, a iznad tenosti u rezervoaru pritisak je atmosferski. Odrediti
sile pritiska po jedinici irine zida koji kvasi tenost gustine
1
i na deo koji kvasi tenost
gustine
2
, kao i poloaje njihovih napadnih taaka.

Reenje:
Sila na deo zida koji kvasi tenost gustine
1
je:

1
2
1 1 1
1 C 1 1 1
h h h 1
p A g 1 g
2 sin 2 sin
= = =

P ;
Poloaj napadne take ove sile je:

1 1
1
D C 1
h
v v v v;
2sin
= + = +

1
1
3
1
C
1
1 1
C 1
h 1
1
I
12 sin
v
h h
v A
1
2sin sin
| |

|

\ .
= =


;

1
1 1
D
h h 1
v
2 6 sin
| |
= +
|

\ .

1
D 1
2 1
v h
3 sin
=

.
Sila na deo koji kvasi tenost gustine
2
je:

2
2 2 2
2 C 2 1 1 2 1 1 2 2
h h h 1
p A g h g 1 g h h
2 sin 2 sin
| | | |
= = + = +
| |

\ . \ .
P .
Odreivanje poloaja napadne take ove sile:


2
2
3
2
2
C
2
2
2 1
C 2 2 1 2
1
1
2
1
h 1
1
I
h 1 1 12 sin
v
h
v A 12 sin h h 1
h
h
2
2 sin sin
| |

|

\ .
= = =

| |
+
+
|


\ .


Dakle, napadna taka sile
2
P

je za
2
v ispod teita dela koji kvasi tenost gustine
2
.
Ukoliko bi smo eleli da odredimo napadnu taku rezultantne sile pritiska tenosti, treba
koristiti Varinjonovu teoremu.
4. zadatak. Na bonoj strani zatvorenog suda nalazi se zatvara OA, oblika i dimenzija
datih na slici. Odrediti silu pritiska na zatvara i moment te sile za taku O. Pokazivanje
''U'' cevi je h, gustina tenosti je . Gustinu vazduha iznad tenosti u sudu zanemariti.

Reenje:
Na osnovu pokazivanja ''U'' cevi je:

a a v
p p p g h = +
v
p g h = potpritisak iznad tenosti u sudu.
Sila pritiska na neokvaeni deo zatvaraa je intenziteta:
1
2
1 C 1 v
P p A p r = = ,
a njena napadna taka je u teitu neokvaenog dela zatvaraa.
Intenzitet sile pritiska na okvaeni deo zatvaraa je:
( )
2
2
2 C 2 v
P p A p g R R = = + ,
a njena napadna taka je za
2
2
4
2
C
*
v
2 C 2 v
R
I
1 R
4
z
p
z A 4 p
R
R R
g
g

= = =
| |

+
|

\ .

ispod teita okvaenog dela zatvaraa.
Rezultujua sila pritiska koja deluje na zatvara je:
( )
3 2 2
2 1 v
P P P g R R r p = = + ,
a traeni moment, za taku O, je intenziteta:
( )
o 1 2
M Pr P 2r R z = + + + ,
koji posle unoenja izraza za P
1
, P
2
, p
v
i z postaje:

( )
3 3 3 2
o
5
M g R 2r R g h R r 2R r
4
| |
= + + +
|
\ .
.

5. zadatak. Zatvoreni rezervoar podeljen je na dva dela ravnom pregradom u kojoj se
nalazi pravougaoni otvor zatvoren poklopcem istih dimenzija. Otvor je postavljen tako da
mu je jedna ivica paralelna povrini (slobodnoj) tenosti (v.sl.). U levom delu rezervoara
nalazi se tenost gustine
1
do vrha otvora, a u desnom delu tenost gustine
2
do
polovine otvora. U levom delu, iznad tenosti, vlada natpritisak, a u desnom delu
potpritisak. Odrediti vezu izmeu
1
i
2
ako je poznato da rezultujua sila pritiska na
poklopcu lei na slobodnoj povrini tenosti u desnom delu rezervoara.


Reenje:
Sila pritiska, koja sa leve strane
deluje na poklopac je intenziteta
1 C m 1
1
P p A p g b ab
2
| |
= = +
|
\ .
,
gde su a i b ivice pravougaonog poklopca,
a p
m
veliine natpritiska.
Sila pritiska sa desne strane na
neokvaeni deo poklopca je intenziteta
2 v
ab
P p
2
= ,
a na okvaeni deo poklopca je:

3
3 C 3 v 2
1 1
P p A p g b ab
4 2
| |
= = +
|
\ .
,
gde je p
v
potpritisak iznad tenosti gustine
2
.
Odabirajui napadnu taku rezultujue sile za momentnu taku, dolazima do jednaine:

1 1 2 3 3
b b
P z P P z
4 4
| |
= + +
|
\ .
(1)
gde su:
1
1
3
2
C
1 *
m
C
m
1
1
1
ab
I
1 b
12
z
p b
z A 12
p b
ab
2 g
2 g
= = =
| |
+
+
|

\ .

3
3
3
2
C
3 *
v
C 3 v
2
2
1 b
a
I
1 b 12 2
z
p b
z A 48 p b ab
4 g
4 g 2
| |
|
\ .
= = =
| |

\ .

Unoenjem izraza za P
1
, P
2
, P
3
, z
1
i z
3
u jednainu (1), iz nje se dobija da je:
1 2
1
2
= .

6. zadatak. Cilindrini sud, prenika D, ija je masa m, napunjen je tenou gustine
do visine H i visi na klipu prenika d. Odrediti potpritisak koji obezbeuje ravnoteu
suda, zanemarujui trenje suda o klip, i silu koja optereuje grupu zavrnjaja A.

Reenje:
Posmatrajmo ravnoteu svih sila koje deluju na sud. Problem je osnosimetrini pa se sve
horizontalne sile uravnoteuju. U vertikalnom pravcu imamo:
- sila na poklopcu suda ( ):
( )
2 2
1 v
P D d p
4

=
- sila pritiska tenosti na dno suda je( ):
( )
2
2 v
D
P g H p
4

=
- teina suda je:
G mg = .
Onda imamo:
1 2
P P G 0 + + = .
Zamenom se dobija:

( ) ( )
2
2 2
v v
D
D d p g H p mg 0
4 4

+ + =

2
v 2 2
4mg D
p g H
d d
= +

.
Jedina sila koja optereuje zavrnje (vijke) A-A je sila
1
P

, dakle,
( )
2 2
A v
F D d p
4

= .
Primedba: Ovaj zadatak moe se uraditi i na druge naine.

7. zadatak. Cilindrini sud, prenika D i visine H, napunjen je tenou gustine i
oslanja se na klip prenika d. Odrediti pokazivanje manometra M, (v.sl.) ako su mase
poklopca, cilindrinog omotaa i dna suda: m
p
, m
o
i m
d
. Zatim odrediti sile na grupe
zavrtanja (vijaka) A i B.


Reenje:
Posmatrajmo ravnoteu svih sila
koje deluju na sud.
- sila na poklopcu je ( ):
2
1 m
D
P p
4

=
- sila na dno suda je( ):
( )
2 2
2 m
D d
P p g H
4 4
| |
= +
|
\ .

Onda je jednaina ravnotee suda:
( )
1 2 p c d
P P g m m m = + + + .


Zamenom izraza za sile pritiska dobija se:
( ) ( )
2 2 2
m m p c d
D D d
p p g H g m m m
4 4 4
| |
= + + + +
|
\ .

( ) ( )
2
2 2
m p c d
d
p g m m m g H D d
4 4

= + + +
( )
2
m p c d 2 2
4g D
p m m m g H 1
d d
| |
= + + +
|

\ .
.
Sile koje optereuju vijke su:
2
A m p
D
F p gm
4

=
( ) ( )
2 2
B m d
F p g H D d gm
4

= + + .
Primedba:
Moe se ovaj zadatak reiti i na druge naine.
Sila F
B
moe se i ovako odrediti:
2
B A o m p o
D
F F gm p gm gm
4

= = .