Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

Bi 1. Cho tam gic ABC c ba gc nhn ni tip ng trn (O). Cc ng cao AD,
BE, CF ct nhau ti
H v ct ng trn (O) ln lt ti M, N, P.
=> CEH + CDH = 1800
Chng minh rng:
1. T gic CEHD, ni tip .
2. Bn im B, C, E, F cng nm trn mt ng trn.
3. AE.AC = AH.AD; AD.BC = BE.AC.
4. H v M i xng nhau qua BC.
5. Xc nh tm ng trn ni tip tam gic
DEF.
Li gii:
1. Xt t gic CEHD ta c:
CEH = 900 ( V BE l ng cao)
CDH = 900 ( V AD l ng cao)
M CEH v CDH l hai gc i ca t gic CEHD , Do CEHD l t gic ni
tip
2. Theo gi thit: BE l ng cao => BE AC => BEC = 900.
CF l ng cao => CF AB => BFC = 900.
Nh vy E v F cng nhn BC di mt gc 900 => E v F cng nm trn ng trn
ng knh BC.
Vy bn im B,C,E,F cng nm trn mt ng trn.
3. Xt hai tam gic AEH v ADC ta c: AEH = ADC = 900 ; l gc chung
=> AEH ADC =>

AE AH

=> AE.AC = AH.AD.

AD AC

* Xt hai tam gic BEC v ADC ta c: BEC = ADC = 900 ; C l gc chung

=> BEC ADC =>

BE BC

=> AD.BC = BE.AC.

AD AC

4. Ta c C1 = A1 ( v cng ph vi gc ABC)
C2 = A1 ( v l hai gc ni tip cng chn cung BM)
=> C1 = C2 => CB l tia phn gic ca gc HCM; li c CB HM => CHM
cn ti C
=> CB cng l ng trung trc ca HM vy H v M i xng nhau qua BC.
5. Theo chng minh trn bn im B,C,E,F cng nm trn mt ng trn
=> C1 = E1 ( v l hai gc ni tip cng chn cung BF)
Cng theo chng minh trn CEHD l t gic ni tip
C1 = E2 ( v l hai gc ni tip cng chn cung HD)
E1 = E2 => EB l tia phn gic ca gc FED.
Chng minh tng t ta cng c FC l tia phn gic ca gc DFE m BE v CF ct
nhau ti H do H l tm ng trn ni tip tam gic DEF.
Bi 2. Cho tam gic cn ABC (AB = AC), cc ng cao AD, BE, ct nhau ti H. Gi O
l tm ng trn
1
ngoi tip tam gic AHE.
3. Chng minh ED =
BC.
1. Chng minh t gic CEHD ni tip .
2
2. Bn im A, E, D, B cng nm trn mt
4. Chng minh DE l tip tuyn
ng trn.
ca ng trn (O).

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

5. Tnh di DE bit DH = 2 Cm, AH = 6
Cm.
Li gii:
1. Xt t gic CEHD ta c:
CEH = 900 ( V BE l ng cao)

CDH = 900 ( V AD l ng cao)

=> CEH + CDH = 1800
M CEH v CDH l hai gc i ca t gic CEHD , Do CEHD l t gic ni
tip
2. Theo gi thit:
BE l ng cao => BE AC => BEA = 900.
AD l ng cao => AD BC => BDA = 900.
Nh vy E v D cng nhn AB di mt gc 900 => E v D cng nm trn ng trn ng knh AB.
Vy bn im A, E, D, B cng nm trn mt ng trn.
3. Theo gi thit tam gic ABC cn ti A c AD l ng cao nn cng l ng trung
tuyn
=> D l trung im ca BC. Theo trn ta c BEC = 900 .
Vy tam gic BEC vung ti E c ED l trung tuyn => DE =
4.

1
BC.
2

V O l tm ng trn ngoi tip tam gic AHE nn O l trung im ca

AH => OA = OE => tam gic AOE cn ti O => E1 = A1 (1).
Theo trn DE =

1
BC => tam gic DBE cn ti D => E3 = B1 (2)
2

M B1 = A1 ( v cng ph vi gc ACB) => E1 = E3 => E1 + E2 = E2 + E3

M E1 + E2 = BEA = 900 => E2 + E3 = 900 = OED => DE OE ti E.
Vy DE l tip tuyn ca ng trn (O) ti E.
5. Theo gi thit AH = 6 Cm => OH = OE = 3 cm.; DH = 2 Cm => OD = 5 cm. p
dng nh l Pitago cho tam gic OED vung ti E ta c ED 2 = OD2 OE2 ED2 =
52 32 ED = 4cm
Bi 3 Cho na ng trn ng knh AB = 2R. T A v B k hai tip tuyn Ax, By.
Qua im M thuc na ng trn k tip tuyn th ba ct cc tip tuyn Ax , By
ln lt C v D. Cc ng thng AD v BC ct nhau ti N.
1.
Chng minh AC + BD = CD.
Li gii:
0
2.
Chng minh COD = 90 .
3.Chng minh AC. BD =

AB 2
.
4

4.Chng minh OC // BM
5.Chng minh AB l tip tuyn ca ng trn ng knh CD.
5.Chng minh MN AB.
6.Xc nh v tr ca M chu vi t gic ACDB t
gi tr nh nht.

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

1.

Theo tnh cht hai tip tuyn ct nhau ta c: CA = CM; DB = DM => AC

+ BD = CM + DM.
M CM + DM = CD => AC + BD = CD
2.
Theo tnh cht hai tip tuyn ct nhau ta c: OC l tia phn gic ca
gc AOM; OD l tia phn gic ca gc BOM, m AOM v BOM l hai gc k b
=> COD = 900.
3.
Theo trn COD = 900 nn tam gic COD vung ti O c OM CD ( OM l
tip tuyn ).
p dng h thc gia cnh v ng cao trong tam gic vung ta c OM 2 = CM.
DM,
M OM = R; CA = CM; DB = DM => AC. BD =R2 => AC. BD =

AB 2
.
4

4.Theo trn COD = 900 nn OC OD .(1)

Theo tnh cht hai tip tuyn ct nhau ta c: DB = DM; li c OM = OB =R =>
OD l trung trc ca BM => BM OD .(2). T (1) V (2) => OC // BM ( V cng
vung gc vi OD).
5.
Gi I l trung im ca CD ta c I l tm ng trn ngoi tip tam gic
COD ng knh CD c IO l bn knh.
Theo tnh cht tip tuyn ta c AC AB; BD AB => AC // BD => t gic ACDB
l hnh thang. Li c I l trung im ca CD; O l trung im ca AB => IO l
ng trung bnh ca hnh thang ACDB
IO // AC , m AC AB => IO AB ti O => AB l tip tuyn ti O ca ng trn
ng knh CD
6. Theo trn AC // BD =>

CN AC
CN CM

, m CA = CM; DB = DM nn suy ra
BN BD
BN DM

=> MN // BD m BD AB => MN AB.

7. ( HD): Ta c chu vi t gic ACDB = AB + AC + CD + BD m AC + BD = CD
nn suy ra chu vi t gic ACDB = AB + 2CD m AB khng i nn chu vi t gic
ACDB nh nht khi CD nh nht , m CD nh nht khi CD l khong cch gi Ax v
By tc l CD vung gc vi Ax v By. Khi CD // AB => M phi l trung im ca
cung AB.
Bi 4 Cho tam gic cn ABC (AB = AC), I l tm ng trn ni tip, K l tm ng trn bng tip gc
A , O l trung im ca IK.
C2 + I1 = 900
1. Chng minh B, C, I, K cng nm trn mt ng trn.
(2) ( v IHC = 900 ).
2. Chng minh AC l tip tuyn ca ng trn (O).
3. Tnh bn knh ng trn (O) Bit AB = AC = 20 Cm,
BC = 24 Cm.
Li gii: (HD)
1. V I l tm ng trn ni tip, K l tm ng
trn bng tip gc A nn BI v BK l hai tia phn gic ca
hai gc k b nh B
Do BI BK hayIBK = 900 .
Tng t ta cng c ICK = 900 nh vy B v C cng nm
trn ng trn ng knh IK do B, C, I, K cng nm trn
mt ng trn.
2. Ta c C1 = C2 (1) ( v CI l phn gic ca gc
ACH.
I1 = ICO (3) ( v tam gic OIC cn ti O)

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

T (1), (2) , (3) => C1 + ICO = 900 hay AC OC. Vy AC l tip tuyn ca ng
trn (O).
3. T gi thit AB = AC = 20 Cm, BC = 24 Cm => CH = 12 cm.
AH2 = AC2 HC2 => AH = 20 2 12 2 = 16 ( cm)
CH2 = AH.OH => OH =
OC =

OH 2 HC 2

CH 2 12 2

= 9 (cm)
AH
16

9 2 12 2

225

= 15 (cm)

Bi 5 Cho ng trn (O; R), t mt im A trn (O) k tip tuyn d vi (O). Trn ng thng d ly im M bt k ( M khc A) k ct tuyn MNP v gi K l trung
im ca NP, k tip tuyn MB (B l tip im). K AC MB, BD MA, gi H l
giao im ca AC v BD, I l giao im ca OM v AB.
1. Chng minh t gic AMBO ni tip.
2. V K l trung im NP
2. Chng minh nm im O, K, A, M, B cng nm
nn OK NP ( quan h
trn mt ng trn .
ng knh
3. Chng minh OI.OM = R2; OI. IM = IA2.
4. Chng minh OAHB l hnh thoi.
5. Chng minh ba im O, H, M thng hng.
6. Tm qu tch ca im H khi M di chuyn trn
ng thng d
Li gii:
1. (HS t lm).
V dy cung) => OKM = 900. Theo tnh cht tip tuyn ta c OAM = 900;
OBM = 900. nh vy K, A, B cng nhn OM di mt gc 900 nn cng nm trn ng
trn ng knh OM.
Vy nm im O, K, A, M, B cng nm trn mt ng trn.
3. Ta c MA = MB ( t/c hai tip tuyn ct nhau); OA = OB = R
=> OM l trung trc ca AB => OM AB ti I .
Theo tnh cht tip tuyn ta c OAM = 900 nn tam gic OAM vung ti A c
AI l ng cao.
p dng h thc gia cnh v ng cao => OI.OM = OA2 hay OI.OM = R2; v OI.
IM = IA2.
4. Ta c OB MB (tnh cht tip tuyn) ; AC MB (gt) => OB // AC hay OB //
AH.
OA MA (tnh cht tip tuyn) ; BD MA (gt) => OA // BD hay OA // BH.
=> T gic OAHB l hnh bnh hnh; li c OA = OB (=R) => OAHB l hnh thoi.
5. Theo trn OAHB l hnh thoi. => OH AB; cng theo trn OM AB => O, H, M
thng hng( V qua O ch c mt ng thng vung gc vi AB).
6. (HD) Theo trn OAHB l hnh thoi. => AH = AO = R. Vy khi M di ng trn d th
H cng di ng nhng lun cch A c nh mt khong bng R. Do qu tch
ca im H khi M di chuyn trn ng thng d l na ng trn tm A bn
knh AH = R
Bi 6 Cho tam gic ABC vung A, ng cao AH. V ng trn tm A bn knh
AH. Gi HD l ng knh ca ng trn (A; AH). Tip tuyn ca ng trn ti D
ct CA E.
1.
Chng minh tam gic BEC cn.

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

2.
Gi I l hnh chiu ca A trn BE, Chng minh rng
AI = AH.
3.
Chng minh rng BE l tip tuyn ca ng trn
(A; AH).
4.
Chng minh BE = BH + DE.
Li gii: (HD)
1. AHC = ADE (g.c.g) => ED = HC (1) v AE = AC (2).
V AB CE (gt), do AB va l ng cao va l ng trung
tuyn ca BEC => BEC l tam gic cn. => B1 = B2
2. Hai tam gic vung ABI v ABH c cnh huyn AB chung, B1 = B2 => AHB =
AIB => AI = AH.
3. AI = AH v BE AI ti I => BE l tip tuyn ca (A; AH) ti I.
4. DE = IE v BI = BH => BE = BI+IE = BH + ED
Bi 7 Cho ng trn (O; R) ng knh AB. K tip tuyn Ax v ly trn tip tuyn
mt im P sao
cho AP > R, t P k tip tuyn tip xc vi (O) ti M.
T (1) v (2) => ABM
1.
Chng minh rng t gic APMO ni tip c = AOP (3)
mt ng trn.
2. Chng minh BM // OP.
3. ng thng vung gc vi AB O ct tia BM ti N.
Chng minh t gic OBNP l hnh bnh hnh.
4. Bit AN ct OP ti K, PM ct ON ti I; PN v OM ko
di ct nhau ti J. Chng minh I, J, K thng hng.
Li gii:
1.
(HS t lm).
2.Ta c ABM ni tip chn cung AM; AOM l gc
tm
AOM
chn cung AM => ABM =
(1) OP l tia phn
2
gic AOM ( t/c hai tip tuyn ct nhau ) => AOP
AOM
=
(2)
2
M ABM v AOP l hai gc ng v nn suy ra BM // OP. (4)
3.Xt hai tam gic AOP v OBN ta c : PAO=900 (v PA l tip tuyn ); NOB = 900 (gt
NOAB).
=> PAO = NOB = 900; OA = OB = R; AOP = OBN (theo (3)) => AOP = OBN =>
OP = BN (5)
T (4) v (5) => OBNP l hnh bnh hnh ( v c hai cnh i song song v bng
nhau).
4. T gic OBNP l hnh bnh hnh => PN // OB hay PJ // AB, m ON AB => ON PJ
Ta cng c PM OJ ( PM l tip tuyn ), m ON v PM ct nhau ti I nn I l trc
tm tam gic POJ. (6)
D thy t gic AONP l hnh ch nht v c PAO = AON = ONP = 900 => K
l trung im ca PO ( t/c ng cho hnh ch nht). (6)
AONP l hnh ch nht => APO = NOP ( so le) (7)
Theo t/c hai tip tuyn ct nhau Ta c PO l tia phn gic APM => APO =
MPO (8).

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

T (7) v (8) => IPO cn ti I c IK l trung tuyn ng thi l ng cao => IK
PO. (9)
T (6) v (9) => I, J, K thng hng.
Bi 8 Cho na ng trn tm O ng knh AB v im M bt k trn na ng trn ( M khc A,B). Trn na mt phng b AB cha na ng trn k tip
tuyn Ax. Tia BM ct Ax ti I; tia phn gic ca gc IAM ct na ng trn ti E;
ct tia BM ti F tia BE ct Ax ti H, ct AM ti K.
1) Chng minh rng: EFMK l t gic ni tip.
2) Chng minh rng: AI2 = IM . IB.
3) Chng minh BAF l tam gic cn.
4) Chng minh rng : T gic AKFH l hnh thoi.
5) Xc nh v tr M t gic AKFI ni tip c mt
ng trn.
Li gii:
1. Ta c : AMB = 900 ( ni tip chn na ng trn )
=> KMF = 900 (v l hai gc k b).
AEB = 900 ( ni tip chn na ng trn )
=> KEF = 900 (v l hai gc k b).
=> KMF + KEF = 1800 . M KMF v KEF l hai
gc i ca t gic EFMK do EFMK l t gic ni tip.
2. Ta c IAB = 900 ( v AI l tip tuyn ) => AIB vung ti A c AM IB
( theo trn).
p dng h thc gia cnh v ng cao => AI2 = IM . IB.
3. Theo gi thit AE l tia phn gic gc IAM => IAE = MAE => AE = ME
(l do )
=> ABE =MBE ( hai gc ni tip chn hai cung bng nhau) => BE l tia phn
gic gc ABF. (1)
Theo trn ta c AEB = 900 => BE AF hay BE l ng cao ca tam gic ABF (2).
T (1) v (2) => BAF l tam gic cn. ti B .
4. BAF l tam gic cn. ti B c BE l ng cao nn ng thi l ng trung
tuyn => E l trung im ca AF. (3)
T BE AF => AF HK (4), theo trn AE l tia phn gic gc IAM hay AE l tia
phn gic HAK (5)
T (4) v (5) => HAK l tam gic cn. ti A c AE l ng cao nn ng thi l ng trung tuyn => E l trung im ca HK. (6).
T (3) , (4) v (6) => AKFH l hnh thoi ( v c hai ng cho vung gc vi nhau
ti trung im ca mi ng).
5. (HD). Theo trn AKFH l hnh thoi => HA // FK hay IA // FK => t gic AKFI
l hnh thang.
t gic AKFI ni tip c mt ng trn th AKFI phi l hnh thang cn.
AKFI l hnh thang cn khi M l trung im ca cung AB.
Tht vy: M l trung im ca cung AB => ABM = MAI = 450 (t/c gc ni tip ).
(7)
Tam gic ABI vung ti A c ABI = 450 => AIB = 450 .(8)
T (7) v (8) => IAK = AIF = 450 => AKFI l hnh thang cn (hnh thang c
hai gc y bng nhau).
Vy khi M l trung im ca cung AB th t gic AKFI ni tip c mt ng trn.

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

Bi 9 Cho na ng trn (O; R) ng knh AB. K tip tuyn Bx v ly hai im C
v D thuc na ng trn. Cc tia AC v AD ct Bx ln lt E, F (F gia B v E).
1. Chng minh AC. AE khng i.
2. Chng minh ABD = DFB.
3. Chng minh rng CEFD l t gic ni tip.
=> AFB + BAF = 900
(v tng ba gc ca mt
tam gic bng 1800) (2)
T (1) v (2) => ABD
Li gii:
= DFB ( cng ph vi
1.
C thuc na ng trn nn ACB = 900 ( ni tip
BAD)
chn na ng trn ) => BC AE.
ABE = 900 ( Bx l tip tuyn ) => tam gic ABE vung ti
B c BC l ng cao => AC. AE = AB2 (h thc gia cnh
v ng cao ), m AB l ng knh nn AB = 2R khng
i do AC. AE khng i.
2.
ADB c ADB = 900 ( ni tip chn na ng trn
).
=> ABD + BAD = 900 (v tng ba gc ca mt tam gic
bng 1800)(1)
ABF c ABF = 900 ( BF l tip tuyn ).
3.
T gic ACDB ni tip (O) => ABD + ACD = 1800 .
ECD + ACD = 1800 ( V l hai gc k b) => ECD = ABD ( cng b vi ACD).
Theo trn ABD = DFB => ECD = DFB. M EFD + DFB = 1800 ( V l hai
gc k b) nn suy ra ECD + EFD = 1800, mt khc ECD v EFD l hai gc
i ca t gic CDFE do t gic CEFD l t gic ni tip.
Bi 10 Cho ng trn tm O ng knh AB v im M bt k trn na ng
trn sao cho AM < MB. Gi M l im i xng ca M qua AB v S l giao im ca
hai tia BM, MA. Gi P l chn ng
vung gc t S n AB.
1.Gi S l giao im ca MA v SP. Chng minh rng
PSM cn. 2.Chng minh PM l tip tuyn ca ng
trn .
Li gii:
1. Ta c SP AB (gt) => SPA = 900 ; AMB = 900 ( ni
tip chn na ng trn ) => AMS = 900 . Nh vy P v
M cng nhn AS di mt gc bng 900 nn cng nm trn
ng trn ng knh AS.
Vy bn im A, M, S, P cng nm trn mt ng trn.
2. V Mi xng M qua AB m M nm trn ng trn
nn M cng nm trn ng trn => hai cung AM v AM
c s o bng nhau
=> AMM = AMM ( Hai gc ni tip chn hai cung bng nhau) (1)
Cng v Mi xng M qua AB nn MM AB ti H => MM// SS ( cng vung gc vi
AB)
=> AMM = ASS; AMM = ASS (v so le trong) (2).

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

=> T (1) v (2) => ASS = ASS.
Theo trn bn im A, M, S, P cng nm trn mt / trn => ASP=AMP (ni tip
cng chn AP )
=> ASP = AMP => tam gic PMS cn ti P.
3. Tam gic SPB vung ti P; tam gic SMS vung ti M => B1 = S1 (cng ph
vi S). (3)
Tam gic PMS cn ti P => S1 = M1 (4)
Tam gic OBM cn ti O ( v c OM = OB =R) => B1 = M3 (5).
T (3), (4) v (5) => M1 = M3 => M1 + M2 = M3 + M2 m M3 + M2 =
AMB = 900 nn suy ra M1 + M2 = PMO = 900 => PM OM ti M => PM l tip
tuyn ca ng trn ti M
Bi 11. Cho tam gic ABC (AB = AC). Cnh AB, BC, CA tip xc vi ng trn (O)
ti cc im D, E, F . BF ct (O) ti I , DI ct BC ti M. Chng minh :
1.
Tam gic DEF c ba gc nhn.
2.

DF // BC.

3. T gic BDFC ni tip.

4.

BD BM

CB CF

=> BDFC l hnh

thang cn do
BDFC ni tip c
mt ng trn .

Li gii:
1. (HD) Theo t/c hai tip tuyn ct nhau ta c AD = AF
=> tam gic ADF cn ti A => ADF = AFD < 900 => s
cung DF < 1800 => DEF < 900 ( v gc DEF ni tip chn
cung DE).
Chng minh tng t ta c DFE < 900; EDF < 900. Nh vy
tam gic DEF c ba gc nhn.
AD AF

2. Ta c AB = AC (gt); AD = AF (theo trn) =>

AB AC
=> DF // BC.
3. DF // BC => BDFC l hnh thang li c B = C (v
tam gic ABC cn)
4. Xt hai tam gic BDM v CBF Ta c DBM = BCF ( hai gc y ca tam
gic cn).
BDM = BFD (ni tip cng chn cung DI); CBF = BFD (v so le) => BDM =
CBF .
=> BDM CBF =>

BD BM

CB CF

Bi 12 Cho ng trn (O) bn knh R c hai ng knh AB v CD vung gc vi

nhau. Trn on thng AB ly im M (M khc O). CM ct (O) ti N. ng thng
vung gc vi AB ti M ct tip tuyn
ti N ca ng trn P. Chng minh :
1. Ta c OMP = 900
1. T gic OMNP ni tip.
( v PM AB ); ONP =
2. T gic CMPO l hnh bnh hnh.
900 (v NP l tip tuyn
3. CM. CN khng ph thuc vo v tr ca im M.
).
4. Khi M di chuyn trn on thng AB th P chy trn Nh vy M v N cng
on thng c nh no.
nhn OP di mt gc
Li gii:
bng 900 => M v N cng

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

nm trn ng trn ng knh OP => T gic OMNP ni
tip.
2. T gic OMNP ni tip => OPM = ONM (ni tip
chn cung OM)
Tam gic ONC cn ti O v c ON = OC = R => ONC =
OCN

=> OPM = OCM.

Xt hai tam gic OMC v MOP ta c MOC = OMP = 900; OPM = OCM =>
CMO = POM li c MO l cnh chung => OMC = MOP => OC = MP. (1)
Theo gi thit Ta c CD AB; PM AB => CO//PM (2).
T (1) v (2) => T gic CMPO l hnh bnh hnh.
3. Xt hai tam gic OMC v NDC ta c MOC = 900 ( gt CD AB); DNC = 900 (ni
tip chn na ng trn ) => MOC =DNC = 900 li c C l gc chung =>
OMC NDC
CM CO

=>
=> CM. CN = CO.CD m CO = R; CD = 2R nn CO.CD = 2R2 khng
CD CN
i => CM.CN =2R2 khng i hay tch CM. CN khng ph thuc vo v tr ca
im M.
4. ( HD) D thy OMC = DPO (c.g.c) => ODP = 900 => P chy trn ng thng
c nh vung gc vi CD ti D.
V M ch chy trn on thng AB nn P ch chy trn don thng A B song song
v bng AB.
Bi 13 Cho tam gic ABC vung A (AB > AC), ng cao AH. Trn na mt phng
b BC cha in A , V na ng trn ng knh BH ct AB ti E, Na ng trn
ng knh HC ct AC ti F.
1. Chng minh AFHE l hnh ch nht.
2. BEFC l t gic ni tip.
3. AE. AB = AF. AC.
4. Chng minh EF l tip tuyn chung ca hai na ng trn .
Li gii:
1. Ta c : BEH = 900 ( ni tip chn nc ng trn )
=> AEH = 900 (v l hai gc k b). (1)
CFH = 900 ( ni tip chn nc ng trn )
=> AFH = 900 (v l hai gc k b).(2)
EAF = 900 ( V tam gic ABC vung ti A) (3)
T (1), (2), (3) => t gic AFHE l hnh ch nht ( v c ba gc vung).
2. T gic AFHE l hnh ch nht nn ni tip c mt ng trn =>F1=H1
(ni tip chn cung AE) . Theo gi thit AH BC nn AH l tip tuyn chung
ca hai na ng trn (O1) v (O2)
=> B1 = H1 (hai gc ni tip cng chn cung HE) => B1= F1 =>
EBC+EFC = AFE + EFC m AFE + EFC = 1800 (v l hai gc k b) =>

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

EBC+EFC = 1800 mt khc EBC v EFC l hai gc i ca t gic BEFC
do BEFC l t gic ni tip.
3. Xt hai tam gic AEF v ACB ta c A = 900 l gc chung; AFE = ABC ( theo
Chng minh trn)
AE AF

=> AEF ACB =>

=> AE. AB = AF. AC.
AC AB
* HD cch 2: Tam gic AHB vung ti H c HE AB => AH2 = AE.AB (*)
Tam gic AHC vung ti H c HF AC => AH2 = AF.AC (**)
T (*) v (**) => AE. AB = AF. AC
4. T gic AFHE l hnh ch nht => IE = EH => IEH cn ti I => E1 = H1 .
O1EH cn ti O1 (v c O1E vO1H cng l bn knh) => E2 = H2.
=> E1 + E2 = H1 + H2 m H1 + H2 = AHB = 900 => E1 + E2 = O1EF
= 900
=> O1E EF .
Chng minh tng t ta cng c O2F EF. Vy EF l tip tuyn chung ca hai
na ng trn .
Bi 14 Cho im C thuc on thng AB sao cho AC = 10 Cm, CB = 40 Cm. V v
mt pha ca AB cc na ng trn c ng knh theo th t l AB, AC, CB v c
tm theo th t l O, I, K.
ng vung gc vi AB ti C ct na ng trn (O) ti E. Gi M. N theo th t l giao
im ca EA,
EB vi cc na ng trn (I), (K).
1. Ta c: BNC= 900( ni tip chn
1.Chng minh EC = MN.
na ng trn tm K)
2.Ch/minh MN l tip tuyn chung ca cc na
/trn (I), (K).
3.Tnh MN.
4.Tnh din tch hnh c gii hn bi ba na ng
trn
Li gii:
=> ENC = 900 (v l hai gc k b). (1)
AMC = 900 ( ni tip chn nc ng trn tm I) => EMC = 900 (v l hai gc k
b).(2)
AEB = 900 (ni tip chn na ng trn tm O) hay MEN = 900 (3)
T (1), (2), (3) => t gic CMEN l hnh ch nht => EC = MN (tnh cht ng cho
hnh ch nht )
2. Theo gi thit EC AB ti C nn EC l tip tuyn chung ca hai na ng trn (I)
v (K)
=> B1 = C1 (hai gc ni tip cng chn cung CN). T gic CMEN l hnh ch nht
nn => C1= N3
=> B1 = N3.(4) Li c KB = KN (cng l bn knh) => tam gic KBN cn ti K =>
B1 = N1 (5)
T (4) v (5) => N1 = N3 m N1 + N2 = CNB = 900 => N3 + N2 = MNK =
900 hay MN KN ti N => MN l tip tuyn ca (K) ti N.
Chng minh tng t ta cng c MN l tip tuyn ca (I) ti M,
Vy MN l tip tuyn chung ca cc na ng trn (I), (K).

10

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

3. Ta c AEB = 900 (ni tip chn nc ng trn tm O) => AEB vung ti A c EC
AB (gt)
=> EC2 = AC. BC EC2 = 10.40 = 400 => EC = 20 cm. Theo trn EC = MN => MN
= 20 cm.
4. Theo gi thit AC = 10 Cm, CB = 40 Cm => AB = 50cm => OA = 25 cm
Ta c S(o) = .OA2 = 252 = 625 ; S(I) = . IA2 = .52 = 25 ; S(k) = .KB2 = . 202
= 400 .
1
Ta c din tch phn hnh c gii hn bi ba na ng trn l S =
( S(o) - S(I) 2
S(k))
1
1
S = ( 625 - 25 - 400 ) = .200 = 100 314 (cm2)
2
2
Bi 15 Cho tam gic ABC vung A. Trn cnh AC ly im M, dng ng trn
(O) c ng knh MC. ng thng BM ct ng trn (O) ti D. ng thng AD
ct ng trn (O) ti S.
1. Chng minh ABCD l t gic ni tip .
2. Chng minh CA l tia phn gic ca gc SCB.
3. Gi E l giao im ca BC vi ng trn (O). Chng minh rng cc ng
thng BA, EM, CD ng quy.
4. Chng minh DM l tia phn gic ca gc ADE.
5. Chng minh im M l tm ng trn ni tip tam gic ADE.
Li gii:

1. Ta c CAB = 900 ( v tam gic ABC vung ti A); MDC = 900 ( gc ni tip
chn na ng trn ) => CDB = 900 nh vy D v A cng nhn BC di mt gc

11

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

0

bng 90 nn A v D cng nm trn ng trn ng knh BC => ABCD l t gic

ni tip.
2. ABCD l t gic ni tip => D1= C3( ni tip cng chn cung AB).
EM
=> C2 = C3 (hai gc ni tip ng trn (O) chn hai
D1= C3 => SM
cung bng nhau)
=> CA l tia phn gic ca gc SCB.
3. Xt CMB Ta c BACM; CD BM; ME BC nh vy BA, EM, CD l ba ng cao
ca tam gic CMB nn BA, EM, CD ng quy.
EM
=> D1= D2 => DM l tia phn gic ca gc ADE.(1)
4. Theo trn Ta c SM
5. Ta c MEC = 900 (ni tip chn na ng trn (O)) => MEB = 900.
T gic AMEB c MAB = 900 ; MEB = 900 => MAB + MEB = 1800 m y l
hai gc i nn t gic AMEB ni tip mt ng trn => A2 = B2 .
T gic ABCD l t gic ni tip => A1= B2( ni tip cng chn cung CD)
=> A1= A2 => AM l tia phn gic ca gc DAE (2)
T (1) v (2) Ta c M l tm ng trn ni tip tam gic ADE
TH2 (Hnh b)
Cu 2 : ABC = CME (cng ph ACB); ABC = CDS (cng b ADC) => CME
= CDS
CS
SM
EM
=> SCM = ECM => CA l tia phn gic ca gc SCB.
=> CE
Bi 16 Cho tam gic ABC vung A.v mt im D nm gia A v B. ng trn ng knh BD ct BC ti E. Cc ng thng CD, AE ln lt ct ng trn ti F, G.
Chng minh :
DAC = 1800 m y l
1.
Tam gic ABC ng dng vi tam gic EBD.
hai gc i nn ADEC l t
2.
T gic ADEC v AFBC ni tip .
gic ni tip .
3. AC // FG.
4.
Cc ng thng AC, DE, FB ng quy.
Li gii:
1. Xt hai tam gic ABC v EDB Ta c BAC = 900 ( v tam gic
ABC vung ti A); DEB = 900 ( gc ni tip chn na ng trn
)
=> DEB = BAC = 900 ; li c ABC l gc chung => DEB
CAB .
2. Theo trn DEB = 900 => DEC = 900 (v hai gc k b);
BAC = 900 ( v ABC vung ti A) hay DAC = 900 => DEC +
* BAC = 900 ( v tam gic ABC vung ti A); DFB = 900 ( gc ni tip chn
na ng trn ) hay BFC = 900 nh vy F v A cng nhn BC di mt gc bng 90 0
nn A v F cng nm trn ng trn ng knh BC => AFBC l t gic ni tip.
3. Theo trn ADEC l t gic ni tip => E1 = C1 li c E1 = F1 => F1 = C1 m
y l hai gc so le trong nn suy ra AC // FG.
4. (HD) D thy CA, DE, BF l ba ng cao ca tam gic DBC nn CA, DE, BF ng quy
ti S.
Bi 17. Cho tam gic u ABC c ng cao l AH. Trn cnh BC ly im M bt k
( M khng trng B. C, H ) ; t M k MP, MQ vung gc vi cc cnh AB. AC.
1.
Chng minh APMQ l t gic ni tip v hy xc nh tm O ca ng trn
ngoi tip t gic .
2.
Chng minh rng MP + MQ = AH.

12

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

3.
Chng minh OH PQ.
Li gii:
Tam gic ACM c MQ l ng cao =>
0
1
1. Ta c MP AB (gt) => APM = 90 ; MQ AC (gt)
AC.MQ
ACM =
0
=> AQM = 90 nh vy P v Q cng nhn BC di mt
2
gc bng 900 nn P v Q cng nm trn ng trn ng knh AM => APMQ l t gic ni tip.
* V AM l ng knh ca ng trn ngoi tip t
gic APMQ tm O ca ng trn ngoi tip t gic
APMQ l trung im ca AM.
1
2. Tam gic ABC c AH l ng cao => SABC =
2
BC.AH.
1
Tam gic ABM c MP l ng cao => SABM = AB.MP
2

1
1
1
AB.MP + AC.MQ = BC.AH => AB.MP + AC.MQ = BC.AH
2
2
2
M AB = BC = CA (v tam gic ABC u) => MP + MQ = AH.
3. Tam gic ABC c AH l ng cao nn cng l ng phn gic => HAP = HAQ
HQ
( tnh cht gc ni tip ) => HOP = HOQ (t/c gc tm) => OH l tia
=> HP
phn gic gc POQ. M tam gic POQ cn ti O ( v OP v OQ cng l bn knh) nn
suy ra OH cng l ng cao => OH PQ
Bi 18 Cho ng trn (O) ng knh AB. Trn on thng OB ly im H bt k
( H khng trng O, B) ; trn ng thng vung gc vi OB ti H, ly mt im M
ngoi ng trn ; MA v MB th t ct ng trn (O) ti C v D. Gi I l giao
im ca AD v BC.
1. Chng minh MCID l t gic ni tip .
2. Chng minh cc ng thng AD, BC, MH ng quy ti I.
3. Gi K l tm ng trn ngoi tip t gic MCID, Chng minh KCOH l t gic ni
tip .
Li gii:
KCM cn ti K ( v KC
0
1. Ta c : ACB = 90 ( ni tip chn nc ng
v KM l bn knh) =>
trn )
M1 = C1 .
=> MCI = 900 (v l hai gc k b).
ADB = 900 ( ni tip chn nc ng trn )
=> MDI = 900 (v l hai gc k b).
=> MCI + MDI = 1800 m y l hai gc i ca t
gic MCID nn MCID l t gic ni tip.
2. Theo trn Ta c BC MA; AD MB nn BC v AD
l hai ng cao ca tam gic MAB m BC v AD ct
nhau ti I nn I l trc tm ca tam gic MAB. Theo gi
thit th MH AB nn MH cng l ng cao ca tam
gic MAB => AD, BC, MH ng quy ti I.
3. OAC cn ti O ( v OA v OC l bn knh) =>
A1 = C4
Ta c SABM + SACM = SABC =>

13

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

M A1 + M1 = 900 ( do tam gic AHM vung ti H) => C1 + C4 = 900 => C3 +
C2 = 900 ( v gc ACM l gc bt) hay OCK = 900 .
Xt t gic KCOH Ta c OHK = 900; OCK = 900 => OHK + OCK = 1800 m
OHK v OCK l hai gc i nn KCOH l t gic ni tip.
Bi 19. Cho ng trn (O) ng knh AC. Trn bn knh OC ly im B tu (B
khc O, C ). Gi M l trung im ca on AB. Qua M k dy cung DE vung gc vi
AB. Ni CD, K BI vung gc vi CD.
1. Chng minh t gic BMDI ni tip .
2. Chng minh t gic ADBE l hnh thoi.
3. Chng minh BI // AD.
4. Chng minh I, B, E thng hng.
5. Chng minh MI l tip tuyn ca (O).
Li gii:
1. BIC = 900 ( ni tip chn na ng trn ) =>
BID = 900 (v l hai gc k b); DE AB ti M =>
BMD = 900
=> BID + BMD = 1800 m y l hai gc i ca
t gic MBID nn MBID l t gic ni tip.
2. Theo gi thit M l trung im ca AB; DE AB
ti M nn M cng l trung im ca DE (quan h ng knh v dy cung)
=> T gic ADBE l hnh thoi v c hai ng cho vung gc vi nhau ti trung
im ca mi ng .
3. ADC = 900 ( ni tip chn na ng trn ) => AD DC; theo trn BI DC
=> BI // AD. (1)
4. Theo gi thit ADBE l hnh thoi => EB // AD (2).
T (1) v (2) => I, B, E thng hng (v qua B ch c mt ng thng song song
vi AD m thi.)
5. I, B, E thng hng nn tam gic IDE vung ti I => IM l trung tuyn ( v M l
trung im ca DE) =>MI = ME => MIE cn ti M => I1 = E1 ; OIC cn ti O
( v OC v OI cng l bn knh )
=> I3 = C1 m C1 = E1 ( Cng ph vi gc
EDC ) => I1 = I3 => I1 + I2 = I3 + I2 .
M I3 + I2 = BIC = 900 => I1 +
I2 = 900 = MIO hay MI OI ti I => MI l tip tuyn ca (O).
Bi 20. Cho ng trn (O; R) v (O; R) c R > R tip xc ngoi nhau ti C. Gi AC
v BC l hai ng knh i qua im C ca (O) v (O). DE l dy cung ca (O)
vung gc vi AB ti trung im M ca AB. Gi giao im th hai ca DC vi (O) l F,
BD ct (O) ti G. Chng minh rng:
1. T gic MDGC ni tip .
=> CGD = 900 (v l hai gc k b)
2. Bn im M, D, B, F cng nm trn mt ng
trn
3. T gic ADBE l hnh thoi.
4. B, E, F thng hng
5. DF, EG, AB ng quy.
6. MF = 1/2 DE.
7. MF l tip tuyn ca (O).
Li gii:
1. BGC = 900 ( ni tip chn na ng trn )

14

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

Theo gi thit DE AB ti M => CMD = 900
=> CGD + CMD = 1800 m y l hai gc i ca t gic MCGD nn MCGD l
t gic ni tip
2. BFC = 900 ( ni tip chn na ng trn ) => BFD = 900; BMD = 900 (v
DE AB ti M) nh vy F v M cng nhn BD di mt gc bng 900 nn F v M cng
nm trn ng trn ng knh BD => M, D, B, F cng nm trn mt ng trn .
3. Theo gi thit M l trung im ca AB; DE AB ti M nn M cng l trung
im ca DE (quan h ng knh v dy cung)
=> T gic ADBE l hnh thoi v c hai ng cho vung gc vi nhau ti trung
im ca mi ng .
4. ADC = 900 ( ni tip chn na ng trn ) => AD DF ; theo trn t gic
ADBE l hnh thoi
=> BE // AD m AD DF nn suy ra BE DF .
Theo trn BFC = 900 ( ni tip chn na ng trn ) => BF DF m qua B ch
c mt ng thng vung gc vi DF do o B, E, F thng hng.
5. Theo trn DF BE; BM DE m DF v BM ct nhau ti C nn C l trc tm ca
tam gic BDE
=> EC cng l ng cao => ECBD; theo trn CGBD => E,C,G thng hng.
Vy DF, EG, AB ng quy
6. Theo trn DF BE => DEF vung ti F c FM l trung tuyn (v M l trung
im ca DE) suy ra
MF = 1/2 DE ( v trong tam gic vung trung tuyn thuc cnh huyn bng na
cnh huyn).
7. (HD) theo trn MF = 1/2 DE => MD = MF => MDF cn ti M => D1 = F1
OBF cn ti O ( v OB v OF cng l bn knh ) => F3 = B1 m B1 = D1
(Cng ph vi DEB ) => F1 = F3 => F1 + F2 = F3 + F2 . M F3 + F2 = BFC
= 900 => F1 + F2 = 900 = MFO hay MF OF ti F => MF l tip tuyn ca (O).
Bi 21. Cho ng trn (O) ng knh AB. Gi I l trung im ca OA . V ng tron
tm I i qua A, trn (I) ly P bt k, AP ct (O) ti Q.
1.
Chng minh rng cc ng trn (I) v (O) tip xc => P1 = Q1 m y l
nhau ti A.
hai gc ng v nn suy ra
2. Chng minh IP // OQ.
IP // OQ.
3. Chng minh rng AP = PQ.
4. Xc nh v tr ca P tam gic AQB c din tch ln
nht.
Li gii:
1. Ta c OI = OA IA m OA v IA ln lt l cc bn knh ca
/ trn (O) v ng trn (I) . Vy / trn (O) v ng trn
(I) tip xc nhau ti A .
2. OAQ cn ti O ( v OA v OQ cng l bn knh ) => A1
= Q1
IAP cn ti I ( v IA v IP cng l bn knh ) => A1 =
P1
3. APO = 900 (ni tip chn na ng trn ) => OP AQ => OP l ng cao ca
OAQ m OAQ cn ti O nn OP l ng trung tuyn => AP = PQ.

15

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

1
AB.QH. m AB l ng knh khng i nn SAQB
2
ln nht khi QH ln nht. QH ln nht khi Q trng vi trung im ca cung AB. Q
trng vi trung im ca cung AB th P phi l trung im ca cung AO.
Tht vy P l trung im ca cung AO => PI AO m theo trn PI // QO => QO
AB ti O => Q l trung im ca cung AB v khi H trung vi O; OQ ln nht nn
QH ln nht.
4. (HD) K QH AB ta c SAQB =

Bi 22. Cho hnh vung ABCD, im E thuc cnh BC. Qua B k ng thng
vung gc vi DE, ng thng ny ct cc ng thng DE v DC theo th t H
v K.
1. Chng minh BHCD l t gic ni tip .
BHK l gc bt nn KHC +
2. Tnh gc CHK.
BHC = 1800 (2).
3. Chng minh KC. KD = KH.KB
4. Khi E di chuyn trn cnh BC th H di chuyn trn
ng no?
Li gii:
1. Theo gi thit ABCD l hnh vung nn BCD =
900; BH DE ti H nn BHD = 900 => nh vy H v C
cng nhn BD di mt gc bng 900 nn H v C cng
nm trn ng trn ng knh BD => BHCD l t
gic ni tip.
2. BHCD l t gic ni tip => BDC + BHC = 1800.
(1)
T (1) v (2) => CHK = BDC m BDC = 450 (v ABCD l hnh vung) => CHK
= 450 .
3. Xt KHC v KDB ta c CHK = BDC = 450 ; K l gc chung
KC KH

=> KHC KDB =>

=> KC. KD = KH.KB.
KB KD
4. (HD) Ta lun c BHD = 900 v BD c nh nn khi E chuyn ng trn cnh BC
c nh th H chuyn ng trn cung BC (E B th H B; E C th H C).
Bi 23. Cho tam gic ABC vung A. Dng min ngoi tam gic ABC cc hnh
vung ABHK, ACDE.
1. Chng minh ba im H, A, D thng hng.
1. Theo gi thit ABHK l
2. ng thng HD ct ng trn ngoi tip
hnh vung => BAH = 450
tam gic ABC ti F, chng minh FBC l tam
gic vung cn.
3. Cho bit ABC > 450 ; gi M l giao im
ca BF v ED, Chng minh 5 im b, k, e,
m, c cng nm trn mt ng trn.
4. Chng minh MC l tip tuyn ca ng trn
ngoi tip tam gic ABC.
Li gii:
T gic AEDC l hnh vung => CAD = 450; tam gic ABC vung A => BAC =
900
=> BAH + BAC + CAD = 450 + 900 + 450 = 1800 => ba im H, A, D thng
hng.

16

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

2. Ta c BFC = 900 (ni tip chn na ng trn ) nn tam gic BFC vung
ti F. (1).
FBC = FAC ( ni tip cng chn cung FC) m theo trn CAD = 450 hay FAC =
450 (2).
T (1) v (2) suy ra FBC l tam gic vung cn ti F.
3. Theo trn BFC = 900 => CFM = 900 ( v l hai gc k b); CDM = 900
(t/c hnh vung).
=> CFM + CDM = 1800 m y l hai gc i nn t gic CDMF ni tip mt ng trn suy ra CDF = CMF , m CDF = 450 (v AEDC l hnh vung) =>
CMF = 450 hay CMB = 450.
Ta cng c CEB = 450 (v AEDC l hnh vung); BKC = 450 (v ABHK l hnh
vung).
Nh vy K, E, M cng nhn BC di mt gc bng 450 nn cng nm trn cung cha gc
450 dng trn BC => 5 im b, k, e, m, c cng nm trn mt ng trn.
4. CBM c B = 450 ; M = 450 => BCM =450 hay MC BC ti C => MC l tip tuyn
ca ng trn ngoi tip tam gic ABC.
Bi 24. Cho tam gic nhn ABC c B = 450 . V ng trn ng knh AC c tm O,
ng trn ny ct BA v BC ti D v E.
=> AEB l tam gic vung
1.
Chng minh AE = EB.
2. Gi H l giao im ca CD v AE, Chng minh rng -cn ti E => EA = EB.
A
ng trung trc ca on HE i qua trung im I ca BH.
3.Chng minh OD l tip tuyn ca ng trn ngoi tip
D
F
1
BDE.
2
O
H
Li gii:
/ _
1. AEC = 900 (ni tip chn na ng trn )
_K
1
1 /
I
0
=> AEB = 90 ( v l hai gc k b); Theo gi thit ABE
B
E
C
= 450
2. Gi K l trung im ca HE (1) ; I l trung im ca HB => IK l ng trung
bnh ca tam gic HBE => IK // BE m AEC = 900 nn BE HE ti E => IK HE ti K
(2).
T (1) v (2) => IK l trung trc ca HE . Vy trung trc ca on HE i qua trung im
I ca BH.
3. theo trn I thuc trung trc ca HE => IE = IH m I l trung im ca BH => IE = IB.
ADC = 900 (ni tip chn na ng trn ) => BDH = 900 (k b ADC) => tam
gic BDH vung ti D c DI l trung tuyn (do I l trung im ca BH) => ID = 1/2
BH hay ID = IB => IE = IB = ID => I l tm ng trn ngoi tip tam gic BDE bn
knh ID.
Ta c ODC cn ti O (v OD v OC l bn knh ) => D1 = C1. (3)
IBD cn ti I (v ID v IB l bn knh ) => D2 = B1 . (4)
Theo trn ta c CD v AE l hai ng cao ca tam gic ABC => H l trc tm ca
tam gic ABC => BH cng l ng cao ca tam gic ABC => BH AC ti F => AEB
c AFB = 900 .
Theo trn ADC c ADC = 900 => B1 = C1 ( cng ph BAC) (5).
T (3), (4), (5) =>D1 = D2 m D2 +IDH =BDC = 900=> D1 +IDH = 900 = IDO
=> OD ID ti D => OD l tip tuyn ca ng trn ngoi tip tam gic BDE.
Bi 25. Cho ng trn (O), BC l dy bt k (BC< 2R). K cc tip tuyn vi ng
trn (O) ti B v C chng ct nhau ti A. Trn cung nh BC ly mt im M ri k cc

17

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

ng vung gc MI, MH, MK xung cc cnh tng ng BC, AC, AB. Gi giao im ca
BM, IK l P; giao im ca CM, IH l Q.
1. Chng minh tam gic ABC cn.
2. Cc t gic BIMK, T (1) v (2) => MKI
CIMH ni tip .
MI MK
2
3. Chng minh MI2 = MH.MK.
4. Chng minh PQ MI. MIH => MH MI => MI
Li gii:
= MH.MK
1. Theo tnh cht hai tip tuyn ct nhau ta c AB = AC =>
ABC cn ti A.
2. Theo gi thit MI BC => MIB = 900; MK AB => MKB =
900.
=> MIB + MKB = 1800 m y l hai gc i => t gic
BIMK ni tip
* ( Chng minh t gic CIMH ni tip tng t t gic
BIMK )
3. Theo trn t gic BIMK ni tip => KMI + KBI = 1800; t
gic CHMI ni tip => HMI + HCI = 1800. m KBI = HCI
( v tam gic ABC cn ti A) => KMI = HMI (1).
Theo trn t gic BIMK ni tip => B1 = I1 ( ni tip cng chn
cung KM); t gic CHMI ni tip => H1 = C1 ( ni tip cng
) => I1 = H1 (2).
chn cung IM). M B1 = C1 ( = 1/2 s BM
4. Theo trn ta c I1 = C1; cng chng minh tng t ta c I2 = B2 m C1 +
B2 + BMC = 1800 => I1 + I2 + BMC = 1800 hay PIQ + PMQ = 1800 m
y l hai gc i => t gic PMQI ni tip => Q1 = I1 m I1 = C1 => Q1 =
C1 => PQ // BC ( v c hai gc ng v bng nhau) . Theo gi thit MI BC nn
suy ra IM PQ.
Bi 26. Cho ng trn (O), ng knh AB = 2R. V dy cung CD AB H. Gi M
l im chnh gia ca cung CB, I l giao im ca CB v OM. K l giao im ca
AM v CB. Chng minh :
KC AC
phn gic ca tam

1.
2. AM l tia phn gic ca CMD.
3. T gic
gic )
KB AB
OHCI ni tip
4. Chng minh ng vung gc k t M n AC cng l tip
tuyn ca ng trn ti M.

Li gii: 1. Theo gi thit M l trung im ca BC

=>
MC

MB
=> CAM = BAM (hai gc ni tip chn hai cung bng nhau)
=> AK l tia phn gic ca gc CAB =>

KC AC

( t/c tia
KB AB

=> CMA = DMA =>

2. (HD) Theo gi thit CD AB => A l trung im ca CD
MA l tia phn gic ca gc CMD.

3. (HD) Theo gi thit M l trung im ca BC

=> OM BC ti I => OIC = 900 ;
CD AB ti H
=> OHC = 900 => OIC + OHC = 1800 m y l hai gc i
=> t gic OHCI ni tip
4. K MJ AC ta c MJ // BC ( v cng vung gc vi AC). Theo trn OM BC => OM
MJ ti J suy ra MJ l tip tuyn ca ng trn ti M.

18

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

Bi 27 Cho ng trn (O) v mt im A ngoi ng trn . Cc tip tuyn vi
ng trn (O) k t A tip xc vi ng trn (O) ti B v C. Gi M l im tu
trn ng trn ( M khc B, C), t M k MH BC, MK CA, MI AB. Chng minh :
1. T gic ABOC ni tip.
2. BAO = BCO.
3. MIH MHK.
4.
2
MI.MK = MH .
Li gii:

1.

(HS t gii)
T gic ABOC ni tip => BAO = BCO (ni tip cng chn cung BO).
3.
Theo gi thit MH BC => MHC = 900; MK CA => MKC = 900
=> MHC + MKC = 1800 m y l hai gc i => t gic MHCK ni tip =>
HCM = HKM (ni tip cng chn cung HM).
Chng minh tng t ta c t gic MHBI ni tip => MHI = MBI (ni tip cng
chn cung IM).
) => HKM = MHI (1). Chng minh tng t ta
M HCM = MBI ( = 1/2 s BM
cng c
KHM = HIM (2). T (1) v (2) => HIM KHM.
MI MH
4.

Theo trn HIM KHM =>

=> MI.MK = MH2
MH MK
Bi 28 Cho tam gic ABC ni tip (O). Gi H l trc tm ca tam gic ABC; E l im
i xng ca H qua BC; F l im i xng ca H qua trung im I ca BC.
1.
Chng minh t gic BHCF l hnh bnh hnh.
2.
E, F nm trn ng trn (O).
3.
Chng minh t gic BCFE l hnh thang cn.
4.
Gi G l giao im ca AI v OH. Chng minh G l
trng tm ca tam gic ABC.
Li gii:
1. Theo gi thit F l im i xng ca H qua trung im I
ca BC => I l trung im BC v HE => BHCF l hnh bnh
hnh v c hai ng cho ct nhau ti trung im ca mi
ng .
2. (HD) T gic ABHC ni tip => BAC + BHC = 1800 m
BHC = BHC (i nh) => BAC + BHC = 1800. Theo
trn BHCF l hnh bnh hnh => BHC = BFC => BFC +
BAC = 1800
=> T gic ABFC ni tip => F thuc (O).
* H v E i xng nhau qua BC => BHC = BEC (c.c.c) => BHC = BEC =>
BEC + BAC = 1800 => ABEC ni tip => E thuc (O) .
2.

19

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

3. Ta c H v E i xng nhau qua BC => BC HE (1) v IH = IE m I l trung
im ca ca HF
=> EI = 1/2 HE => tam gic HEF vung ti E hay FE HE (2)
T (1) v (2) => EF // BC => BEFC l hnh thang. (3)
Theo trn E (O) => CBE = CAE ( ni tip cng chn cung CE) (4).
Theo trn F (O) v FEA =900 => AF l ng knh ca (O) => ACF = 900 =>
BCF = CAE
( v cng ph ACB) (5).
T (4) v (5) => BCF = CBE (6).
T (3) v (6) => t gic BEFC l hnh thang cn.
4. Theo trn AF l ng knh ca (O) => O l trung im ca AF; BHCF l hnh
bnh hnh => I l trung im ca HF => OI l ng trung bnh ca tam gic
AHF => OI = 1/ 2 AH.
Theo gi thit I l trung im ca BC => OI BC ( Quan h ng knh v dy
cung) => OIG = HAG (v so le trong); li c OGI = HGA (i nh) => OGI
GI OI
1

HGA =>
m OI =
AH
GA HA
2
GI 1
m AI l trung tuyn ca ABC (do I l trung im ca BC) => G l
=>
GA 2
trng tm ca ABC.
Bi 29 BC l mt dy cung ca ng trn (O; R) (BC 2R). im A di ng trn
cung ln BC sao cho O lun nm trong tam gic ABC. Cc ng cao AD, BE, CF ca
tam gic ABC ng quy ti H.
1.
Chng minh tam gic AEF ng dng vi tam gic
A l trung im ca HK =>
ABC.
OK l ng trung bnh ca
2.
Gi A l trung im ca BC, Chng minh AH = AHK => AH = 2OA
2OA.
3.
Gi A1 l trung im ca EF, Chng minh R.AA1 =
AA. OA.
4. Chng minh R(EF + FD + DE) = 2SABC suy ra v tr ca A

tng EF + FD + DE t gi tr ln nht.
Li gii: (HD)
1. T gic BFEC ni tip => AEF = ACB (cng b BFE)
AEF = ABC (cng b CEF) => AEF ABC.
2. V ng knh AK => KB // CH ( cng vung gc AB); KC //
BH (cng vung gc AC) => BHKC l hnh bnh hnh =>
3. p dng tnh cht : nu hai tam gic ng dng th t s gia hia trung tuyn, t
s gia hai bn knh cc ng trn ngoi tip bng t s ng dng. ta c :
R AA '

AEF ABC =>

(1) trong R l bn knh ng trn ngoi tip ABC;
R ' AA1
R l bn knh ng trn ngoi tip AEF; AA l trung tuyn ca ABC; AA1 l
trung tuyn ca AEF.
T gic AEHF ni tip ng trn ng knh AH nn y cng l ng trn ngoi
tip AEF
AH
2 A 'O
T (1) => R.AA1 = AA. R = AA
= AA .
2
2

20

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

Vy
R . AA1 = AA . AO
(2)
4. Gi B, Cln lt l trung im ca AC, AB, ta c OBAC ; OCAB (bn knh i
qua trung im ca mt dy khng qua tm) => OA, OB, OC ln lt l cc ng
cao ca cc tam gic OBC, OCA, OAB.
1
SABC = SOBC+ SOCA + SOAB = ( OA . BC + OB . AC + OC . AB )
2
2SABC = OA . BC + OB . AC + OC . AB (3)
AA1
AA1
Theo (2) => OA = R .
m
l t s gia 2 trung tuyn ca hai tam gic
AA '
AA '
AA1
EF
FD
ED
ng dng AEF v ABC nn
=
. Tng t ta c : OB = R .
; OC = R .
AA '
BC
AC
AB
Thay vo (3) ta c
EF
FD
ED
.BC
. AC
. AB ) 2SABC = R(EF + FD + DE)
2SABC = R (
BC
AC
AB
* R(EF + FD + DE) = 2SABC m R khng i nn (EF + FD + DE) t g tr ln nht
khi SABC.
1
Ta c SABC = AD.BC do BC khng i nn SABC ln nht khi AD ln nht, m AD ln
2
nht khi A l im chnh gia ca cung ln BC.
Bi 30 Cho tam gic ABC ni tip (O; R), tia phn gic ca gc BAC ct (O) ti M.
V ng cao AH v bn knh OA.
1. Chng minh AM l phn gic ca gc OAH.
2. Gi s B > C. Chng minh OAH = B - C.
3. Cho BAC = 600 v OAH = 200. Tnh:
a) B v C ca tam gic ABC.
b) Din tch hnh vin phn gii hn bi dy BC v
cung nh BC theo R
Li gii: (HD)
1. AM l phn gic ca BAC => BAM = CAM =>
CM
=> M l trung im ca cung BC => OM BC;
BM
Theo gi thit AH BC => OM // AH => HAM = OMA
( so le). M OMA = OAM ( v tam gic OAM cn ti O
do c OM = OA = R) => HAM = OAM => AM l tia phn
gic ca gc OAH.
2. V dy BD OA => AB AD => ABD = ACB.
Ta c OAH = DBC ( gc c cnh tng ng vung gc cng nhn) => OAH =
ABC - ABD => OAH = ABC - ACB hay OAH = B - C.
3. a) Theo gi thit BAC = 600 => B + C = 1200 ; theo trn B C = OAH =>
B - C = 200 .
B C 1200 B 700

=>
0
0
B C 20
C 50

.R 2 .1202 1
R
.R 2 R 2 . 3 R 2 .(4 3 3)

R
.
3.
=

3600
2
2
3
4
12
Bi 31 Cho tam gic ABC c ba gc nhn ni tip (O; R), bit BAC = 600.
b) Svp = SqBOC - S V BOC =

21

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

1.
Tnh s o gc BOC v di BC theo R.
. CD l ng knh =>
2.
V ng knh CD ca (O; R); gi H l giao im ca
DBC = 900 hay DB BC;
ba ng cao ca tam gic ABC Chng minh BD // AH v theo gi thit AH l
AD // BH.
3.
Tnh AH theo R.
Li gii:
=1200 ( t/c gc ni
1. Theo gi thit BAC = 600 => s BC
tip )
=> BOC = 1200 ( t/c gc tm) .
=1200 => BC l cnh ca mt tam gic
* Theo trn s BC
u ni tip (O; R) => BC = R 3 .
ng cao => AH BC => BD // AH. Chng minh tng t ta cng c AD // BH.
3. Theo trn DBC = 900 => DBC vung ti B c BC = R 3 ; CD = 2R.
=> BD2 = CD2 BC2 => BD2 = (2R)2 (R 3 )2 = 4R2 3R2 = R2 => BD = R.
Theo trn BD // AH; AD // BH => BDAH l hnh bnh hnh => AH = BD => AH = R.
Bi 32 Cho ng trn (O), ng knh AB = 2R. Mt ct tuyn MN quay quanh trung
im H ca OB.
1.
Chng minh khi MN di ng , trung im I ca
MN lun nm trn mt ng trn c nh.
2.
T A k Ax MN, tia BI ct Ax ti C. Chng minh t
gic CMBN l hnh bnh hnh.
3.
Chng minh C l trc tm ca tam gic AMN.
4.
Khi MN quay quanh H th C di ng trn ng
no.
5.
Cho AM. AN = 3R2 , AN = R 3 . Tnh din tch
phn hnh trn (O) nm ngoi tam gic AMN.
Li gii: (HD)
1. I l trung im ca MN => OI MN ti I ( quan h ng
knh v dy cung) = > OIH = 900 .
OH c mh nn khi MN di ng th I cng di ng nhng lun nhn OH c nh
di mt gc 900 do I di ng trn ng trn ng knh OH. Vy khi MN di
ng , trung im I ca MN lun nm trn mt ng trn c nh.
2. Theo gi thit Ax MN; theo trn OI MN ti I => OI // Ax hay OI // AC m O l
trung im ca AB => I l trung im ca BC, li c I l trung im ca MN (gt)
=> CMBN l hnh bnh hnh ( V c hai ng cho ct nhau ti trung im ca
mi ng ).
3. CMBN l hnh bnh hnh => MC // BN m BN AN ( v ANB = 900 do l gc
ni tip chn na ng trn ) => MC AN; theo trn AC MN => C l trc tm
ca tam gic AMN.
4. Ta c H l trung im ca OB; I l trung im ca BC => IH l ng tung bnh
ca OBC => IH // OC Theo gi thit Ax MN hay IH Ax => OC Ax ti C =>
OCA = 900 => C thuc ng trn ng knh OA c nh. Vy khi MN quay
quanh H th C di ng trn ng trn ng knh OA c nh.
5. Ta c AM. AN = 3R2 , AN = R 3 . => AM =AN = R 3 => AMN cn ti A. (1)
Xt ABN vung ti N ta c AB = 2R; AN = R 3 => BN = R => ABN = 600 .
ABN = AMN (ni tip cng chn cung AN) => AMN = 600 (2).

22

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

T (1) v (2) => AMN l tam gic u => SAMN =
=> S = S(O) - SAMN = R 2 -

3R 2 3
.
4

3R 2 3
R 2 (4 3 3
=
4
4

Bi 33 Cho tam gic ABC ni tip (O; R), tia phn gic ca gc BAC ct BC ti I,
ct ng trn ti M.
MC MI
1. Chng minh OM BC.

=> MCI MAC =>

=>
2
2. Chng minh MC = MI.MA.
MA MC
3. K ng knh MN, cc tia phn gic ca
MC2 = MI.MA.
gc B v C ct ng thng AN ti P v Q.
Chng minh bn im P, C , B, Q cng
thuc mt ng trn .
Li gii:
1. AM l phn gic ca BAC => BAM =
CAM
CM
=> M l trung im ca cung BC
=> BM
=> OM BC
2. Xt MCI v MAC c MCI =MAC (hai gc
ni tip chn hai cung bng nhau); M l gc
chung
3. (HD) MAN = 900 (ni tip chn na ng trn ) => P1 = 900 K1 m K1 l
A B

gc ngoi ca tam gic AKB nn K1 = A1 + B1 =

(t/c phn gic ca mt
2
2
A B

gc ) => P1 = 900 (
).(1)
2
2
C
1
CQ l tia phn gic ca gc ACB => C1 =
= (1800 - A - B) = 900 (
2
2
A B

). (2).
2
2
T (1) v (2) => P1 = C1 hay QPB = QCB m P v C nm cng v mt na mt
A B

phng b BQ nn cng nm trn cung cha gc 900 (

) dng trn BQ.
2
2
Vy bn im P, C, B, Q cng thuc mt ng trn .
Bi 34 Cho tam gic ABC cn ( AB = AC), BC = 6 Cm, chiu cao AH = 4 Cm, ni
tip ng trn (O) ng knh AA.
1. Tnh bn knh ca ng trn (O).
BC 6
= 3cm;
cao CH =
2. K ng knh CC, t gic CACA l hnh g? Ti
2 2
sao?
AH = 4cm => CH2 =
3. K AK CC t gic AKHC l hnh g? Ti sao?
AH.AH => AH =
4. Tnh din tch phn hnh trn (O) nm ngoi tam CH 2 32 9
2,5 => AA
gic ABC.
AH 4 4
Li gii:
1. (HD) V ABC cn ti A nn ng knh AA ca ng
trn ngoi tip v ng cao AH xut pht t nh A trng
nhau, tc l AAi qua H. => ACA vung ti C c ng

23

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

=> AA = AH + HA = 4 + 2,5 = 6,5 9cm) => R = AA : 2 = 6,5 : 2 = 3,25 (cm) .

2. V AA v CC l hai ng knh nn ct nhau ti trung im O ca mi ng
=> ACAC l hnh bnh hnh. Li c ACA = 900 (ni tip chn na ng trn )
nn suy ra t gic ACAC l hnh ch nht.
3. Theo gi thit AH BC; AK CC => K v H cng nhn AC di mt gc bng 900
nn cng nm trn ng trn ng knh AC hay t gic ACHK ni tip (1) => C2
= H1 (ni tip cung chn cung AK) ; AOC cn ti O ( v OA=OC=R) => C2 =
A2 => A2 = H1 => HK // AC ( v c hai gc so le trong bng nhau) => t gic
ACHK l hnh thang (2).T (1) v (2) suy ra t gic ACHK l hnh thang cn.
Bi 35 Cho ng trn (O), ng knh AB c nh, im I nm gia A v O sao
cho AI = 2/3 AO. K dy MN vung gc vi AB ti I, gi C l im tu thuc cung ln
MN sao cho C khng trng vi M, N v B. Ni AC ct MN ti E.
1.
Chng minh t gic IECB ni tip .
2.
Chng minh tam gic AME ng dng vi tam gic
ACM.
3.
Chng minh AM2 = AE.AC.
4.
Chng minh AE. AC - AI.IB = AI2 .
5. Hy xc nh v tr ca C sao cho khong cch t N
n tm ng trn ngoi tip tam gic CME l nh
nht.
Li gii:
1. Theo gi thit MN AB ti I => EIB = 900; ACB ni tip
chn na ng trn nn ACB = 900 hay ECB = 900
=> EIB + ECB = 1800 m y l hai gc i ca t gic
IECB nn t gic IECB l t gic ni tip .
2. Theo gi thit MN AB => A l trung im ca cung MN => AMN = ACM ( hai
gc ni tip chn hai cung bng nhau) hay AME = ACM. Li thy CAM l gc
chung ca hai tam gic AME v AMC do tam gic AME ng dng vi tam gic
ACM.
AM AE

3. Theo trn AME ACM =>

=> AM2 = AE.AC
AC AM
4. AMB = 900 (ni tip chn na ng trn ); MN AB ti I => AMB vung ti M c
MI l ng cao => MI2 = AI.BI ( h thc gia cnh v ng cao trong tam gic
vung) .
p dng nh l Pitago trong tam gic AIM vung ti I ta c AI2 = AM2 MI2 => AI2 =
AE.AC - AI.BI .

24

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

5. Theo trn AMN = ACM => AM l tip tuyn ca ng trn ngoi tip ECM; Ni
MB ta c AMB = 900 , do tm O1 ca ng trn ngoi tip ECM phi nm trn
BM. Ta thy NO1 nh nht khi NO1 l khong cch t N n BM => NO1 BM.
Gi O1 l chn ng vung gc k t N n BM ta c O1 l tm ng trn ngoi
tip ECM c bn knh l O 1M. Do khong cch t N n tm ng trn
ngoi tip tam gic CME l nh nht th C phi l giao im ca ng trn tm O1
bn knh O1M vi ng trn (O) trong O1 l hnh chiu vung gc ca N trn BM.
Bi 36 Cho tam gic nhn ABC , K cc ng cao AD, BE, CF. Gi H l trc tm ca
tam gic. Gi M, N, P, Q ln lt l cc hnh chiu vung gc ca D ln AB, BE, CF, AC.
Chng minh :
1.
Cc t gic DMFP, DNEQ l hnh ch nht.T (1) v (2) => HNP HCB
2.
Cc t gic BMND; DNHP; DPQC ni tip .
3. Hai tam gic HNP v HCB ng dng.
4. Bn im M, N, P, Q thng hng.
Li gii: 1. & 2. (HS t lm)
3. Theo chng minh trn DNHP ni tip => N2 = D4 (ni
tip cng chn cung HP); HDC c HDC = 900 (do AH l ng cao) HDP c HPD = 900 (do DP HC) => C1= D4
(cng ph vi DHC)=>C1=N2 (1) chng minh tng t ta
c B1=P1 (2)
4. Theo chng minh trn DNMB ni tip => N1 = D1 (ni tip cng chn cung BM).(3)
DM // CF ( cng vung gc vi AB) => C1= D1 ( hai gc ng v).(4)
Theo chng minh trn C1 = N2 (5)
T (3), (4), (5) => N1 = N2 m B, N, H thng hng => M, N, P thng hng. (6)
Chng minh tng t ta cung c N, P, Q thng hng . (7)
T (6), (7) => Bn im M, N, P, Q thng hng
Bi 37
Cho hai ng trn (O) v (O) tip xc ngoi ti A. K tip tuyn chung
ngoi BC, B (O),
C (O) . Tip tuyn chung trong ti A ct tip tuyn chung
ngoi BC I.
1
1. Chng minh cc t gic OBIA, AICO ni tip .
ABC c AI =
BC =>ABC
0
2
2. Chng minh BAC = 90 .
vung ti A hay BAC =900
3. Tnh s o gc OIO.
4. Tnh di BC bit OA = 9cm, OA = 4cm.
Li gii:
1. ( HS t lm)
2. Theo tnh cht hai tip tuyn ct nhau ta c IB
= IA , IA = IC

3. Theo tnh cht hai tip tuyn ct nhau ta c IO l tia phn gic BIA; I0l
tia phn gic CIA . m hai gc BIA v CIA l hai gc k b => I0 I0=> 0I0=
900
4. Theo trn ta c 0I0 vung ti I c IA l ng cao (do AI l tip tuyn chung
nn AI OO)
=> IA2 = A0.A0 = 9. 4 = 36 => IA = 6 => BC = 2. IA = 2. 6 = 12(cm)

25

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

Bi 38 Cho hai ng trn (O) ; (O) tip xc ngoi ti A, BC l tip tuyn chung
ngoi, B(O), C (O). Tip tuyn chung trong ti A c tip tuyn chung ngoi BC
M. Gi E l giao im ca OM v AB, F l giao im ca OM v AC. Chng minh :
1. Chng minh cc t gic OBMA, AMCO ni tip .
2. Theo tnh cht hai tip
2. T gic AEMF l hnh ch nht.
tuyn ct nhau ta c MA =
3. ME.MO = MF.MO.
MB
4. OO l tip tuyn ca ng trn ng knh
BC.
5. BC l tip tuyn ca ng trn ng knh
OO.
Li gii:
1. ( HS t lm)
=>MAB cn ti M. Li c ME l tia phn gic => ME AB (1).
Chng minh tng t ta cng c MF AC (2).
Theo tnh cht hai tip tuyn ct nhau ta cng c MO v MO l tia phn gic ca
hai gc k b BMA v CMA => MO MO (3).
T (1), (2) v (3) suy ra t gic MEAF l hnh ch nht
3. Theo gi thit AM l tip tuyn chung ca hai ng trn => MA OO=>
MAO vung ti A c AE MO ( theo trn ME AB) MA2 = ME. MO (4)
Tng t ta c tam gic vung MAO c AFMO MA2 = MF.MO (5)
T (4) v (5) ME.MO = MF. MO
4. ng trn ng knh BC c tm l M v theo trn MB = MC = MA, ng trn
ny i qua Av co MA l bn knh . Theo trn OO MA ti A OO l tip tuyn ti
A ca ng trn ng knh BC.
5. (HD) Gi I l trung im ca OO ta c IM l ng trung bnh ca hnh
thang BCOO
=> IMBC ti M (*) .Ta cung chng minh c OMO vung nn M thuc ng trn
ng knh OO => IM l bn knh ng trn ng knh OO (**)
T (*) v (**) => BC l tip tuyn ca ng trn ng knh OO
Bi 39 Cho ng trn (O) ng knh BC, dy AD vung gc vi BC ti H. Gi E, F
theo th t l chn cc ng vung gc k t H n AB, AC. Gi ( I ), (K) theo th
t l cc ng trn ngoi tip tam gic HBE, HCF.
1. Hy xc nh v tr tng i ca cc ng trn (I) v (O); (K) v (O); (I) v
(K).
2. T gic AEHF l hnh g? V sao?.
=> AFH = 900 (v l hai
3. Chng minh AE. AB = AF. AC.
gc k b).(2)
4. Chng minh EF l tip tuyn chung ca hai ng
trn (I) v (K).
5. Xc nh v tr ca H EF c di ln nht.
Li gii:
1.(HD) OI = OB IB => (I) tip xc (O)
OK = OC KC => (K) tip xc (O)
IK = IH + KH => (I) tip xc (K)
2. Ta c : BEH = 900 ( ni tip chn na ng trn )
=> AEH = 900 (v l hai gc k b). (1)
CFH = 900 ( ni tip chn na ng trn )

26

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

BAC = 90 ( ni tip chn na ng trn hay EAF = 900 (3)
T (1), (2), (3) => t gic AFHE l hnh ch nht ( v c ba gc vung).
3. Theo gi thit ADBC ti H nn AHB vung ti H c HE AB ( BEH = 900 ) =>
AH2 = AE.AB (*)
Tam gic AHC vung ti H c HF AC (theo trn CFH = 900 ) => AH2 = AF.AC (**)
T (*) v (**) => AE. AB = AF. AC ( = AH2)
4. Theo chng minh trn t gic AFHE l hnh ch nht, gi G l giao im ca
hai ng cho AH v EF ta c GF = GH (tnh cht ng cho hnh ch nht)
=> GFH cn ti G => F1 = H1 .
KFH cn ti K (v c KF v KH cng l bn knh) => F2 = H2.
=> F1 + F2 = H1 + H2 m H1 + H2 = AHC = 900 => F1 + F2 = KFE = 900
=> KF EF .
Chng minh tng t ta cng c IE EF. Vy EF l tip tuyn chung ca hai ng
trn (I) v (K).
e) Theo chng minh trn t gic AFHE l hnh ch nht => EF = AH OA (OA l bn
knh ng trn (O) c di khng i) nn EF = OA <=> AH = OA <=> H trng
vi O.
Vy khi H trng vi O tc l dy AD vung gc vi BC ti O th EF c di ln
nht.
0

Bi 40 Cho na ng trn ng knh AB = 2R. T A v B k hai tip tuyn Ax, By.

Trn Ax ly im M ri k tip tuyn MP ct By ti N.
1.
Chng minh tam gic MON ng dng vi tam
gic APB.
2.
Chng minh AM. BN = R2.
S MON
R
3.
Tnh t s
khi AM =
.
S APB
2
4.
Tnh th tch ca hnh do na hnh trn APB
quay quanh cnh AB sinh ra.
Li gii:
1. Theo tnh cht hai tip tuyn ct nhau ta c: OM l
tia phn gic ca gc AOP ; ON l tia phn gic ca gc
BOP, m
AOP v BOP l hai gc k b => MON = 900. hay tam gic MON vung ti O.
APB = 900((ni tip chn na ng trn) hay tam gic APB vung ti P.
Theo tnh cht tip tuyn ta c NB OB => OBN = 900; NP OP => OPN = 900
=>OBN+OPN =1800 m OBN v OPN l hai gc i => t gic OBNP ni tip
=>OBP = PNO
Xt hai tam gic vung APB v MON c APB = MON = 900; OBP = PNO => APB
MON
2.
Theo trn MON vung ti O c OP MN ( OP l tip tuyn ).
p dng h thc gia cnh v ng cao trong tam gic vung ta c OP2 = PM. PM
M OP = R; AM = PM; BN = NP (tnh cht hai tip tuyn ct nhau ) => AM. BN = R2
3. Theo trn OP2 = PM. PM hay PM. PM = R2 m PM = AM =
R
= 2R
2

27

R
R
=> PM =
=> PN = R2:
2
2

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

=> MN = MP + NP =

5R
MN
5R
5
R
+ 2R =
Theo trn APB MON =>
=
: 2R =
2
2
AB
2
4

= k (k l t s ng dng).V t s din tich gia hai tam gic ng dng bng

bnh phng t s ng dng nn ta c:
2
S MON
S MON
25
5
= k2 =>
=
S APB
S APB
16
4
Bi 41 Cho tam gic u ABC , O l trung in ca BC. Trn cc cnh AB, AC
ln lt ly cc im D, E sao cho DOE = 600 .
1)Chng minh tch BD. CE khng i.
2)Chng minh hai tam gic BOD; OED ng dng.
T suy ra tia DO l tia phn gic ca gc BDE
3)V ng trn tm O tip xc vi AB. Chng
minh rng ng trn ny lun tip xc vi DE.
Li gii:
1. Tam gic ABC u => ABC = ACB = 600 (1);
DOE = 600 (gt) =>DOB + EOC = 1200 (2).
DBO c DOB = 600 => BDO + BOD = 1200 (3) .
T (2) v (3) => BDO = COE (4)
BD BO

T (2) v (4) => BOD CEO =>

=> BD.CE
CO CE
= BO.CO m OB = OC = R khng i => BD.CE =
R2 khng i.
BD OD
BD OD
BD BO

2. Theo trn BOD CEO =>

m CO = BO =>
(5)
CO OE
BO OE
OD OE
Li c DBO = DOE = 600 (6).
T (5) v (6) => DBO DOE => BDO = ODE => DO l tia phn gic
BDE.
3. Theo trn DO l tia phn gic BDE => O cch u DB v DE => O l tm
ng trn tip xc vi DB v DE. Vy ng trn tm O tip xc vi AB lun
tip xc vi DE
Bi 42 Cho tam gic ABC cn ti A. c cnh y nh hn cnh bn, ni tip
ng trn (O). Tip tuyn ti B v C ln lt ct AC, AB D v E. Chng minh :
1.BD2 = AD.CD.
DCE => B v C
2.T gic BCDE ni tip .
nhn DE di cng
3.BC song song vi DE.
Li gii:
1. Xt hai tam gic BCD v ABD ta c CBD = BAD
( V l gc ni tip v gc gia tip tuyn vi mt
dy cng chn mt cung), li c D chung => BCD
BD CD

ABD =>
=> BD2 = AD.CD.
AD BD
2. Theo gi thit tam gic ABC cn ti A => ABC =
ACB
=> EBC = DCB m CBD = BCD (gc gia tip
tuyn vi mt dy cng chn mt cung) => EBD =

28

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

mt gc do B v C cng nm trn cung trn dng trn DE => T gic BCDE
ni tip
3. T gic BCDE ni tip => BCE = BDE ( ni tip cng chn cung BE) m
BCE = CBD (theo trn ) => CBD = BDE m y l hai gc so le trong
nn suy ra BC // DE.
Bi 43 Cho ng trn (O) ng knh AB, im M thuc ng trn . V im N i
xng vi A qua M,
BN ct (O) ti C. Gi E l giao im ca AC v BM.
N
1.
Chng minh t gic MNCE ni tip .
2.
Chng minh NE AB.
_
F
3.
Gi F l im i xng vi E qua M. Chng minh FA l
/ M
tip tuyn ca (O).
C
/
_
4.
Chng minh FN l tip tuyn ca ng trn (B; BA).
E
Li gii: 1. (HS t lm)
B
A
O H
2. (HD) D thy E l trc tm ca tam gic NAB => NE AB.
3.Theo gi thit A v N i xng nhau qua M nn M l trung
im ca AN; F v E xng nhau qua M nn M l trung im ca
EF => AENF l hnh bnh hnh => FA // NE m NE AB => FA
AB ti A => FA l tip tuyn ca (O) ti A.
4. Theo trn t gic AENF l hnh bnh hnh => FN // AE hay
FN // AC m AC BN => FN BN ti N
BAN c BM l ng cao ng thi l ng trung tuyn ( do M l trung im ca
AN) nn BAN cn ti B => BA = BN => BN l bn knh ca ng trn (B; BA) =>
FN l tip tuyn ti N ca (B; BA).
Bi 44 AB v AC l hai tip tuyn ca ng trn tm O bn knh R ( B, C l tip
im ). V CH vung gc AB ti H, ct (O) ti E v ct OA ti D.
B
1.
Chng minh CO = CD.
H
2.
Chng minh t gic OBCD l hnh thoi.
I
3.
Gi M l trung im ca CE, Bm ct OH ti I.
E
Chng minh I l trung im ca OH.
O
D
A
4.
Tip tuyn ti E vi (O) ct AC ti K. Chng
M
minh ba im O, M, K thng hng.
K
Li gii:
C
1. Theo gi thit AB v AC l hai tip tuyn ca ng
trn tm O => OA l tia phn gic ca BOC =>
BOA = COA (1)
OB AB ( AB l tip tuyn ); CH AB (gt) => OB // CH => BOA = CDO (2)
T (1) v (2) => COD cn ti C => CO = CD.(3)
2. theo trn ta c CO = CD m CO = BO (= R) => CD = BO (4) li c OB // CH hay OB //
CD (5)
T (4) v (5) => BOCD l hnh bnh hnh (6) . T (6) v (3) => BOCD l hnh thoi.
3. M l trung im ca CE => OM CE ( quan h ng knh v dy cung) =>
OMH = 900. theo trn ta cng c OBH =900; BHM =900 => t gic OBHM l hnh
ch nht => I l trung im ca OH.
4. M l trung im ca CE; KE v KC l hai tip tuyn => O, M, K thng hng.

29

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

Bi 45 Cho tam gic cn ABC ( AB = AC) ni tip ng trn (O). Gi D l trung
im ca AC; tip tuyn ca ng trn (O) ti A ct tia BD ti E. Tia CE ct (O) ti F.
1.
Chng minh BC // AE.
2.
Chng minh ABCE l hnh bnh hnh.
3.
Gi I l trung im ca CF v G l giao im ca BC v
OI.
So snh BAC v BGO.
Li gii: 1. (HS t lm)
2).Xt hai tam gic ADE v CDB ta c EAD = BCD (v so le
trong )
AD = CD (gt); ADE = CDB (i nh) => ADE = CDB
=> AE = CB (1)
Theo trn AE // CB (2) .T (1) v (2) => AECB l hnh bnh hnh.
. 3) I l trung im ca CF => OI CF (quan h ng knh v dy cung). Theo
trn AECB l hnh bnh hnh => AB // EC => OI AB ti K, => BKG vung ti K.
Ta cung c BHA vung ti H
1
=> BGK = BAH ( cung ph vi ABH) m BAH = BAC (do ABC cn nn AH
2
l phn gic) => BAC = 2BGO.
Bi 46: Cho ng trn (O) v mt im P ngoi ng trn. K hai tip tuyn PA, PB (A; B l tip
im). T A v tia song song vi PB ct (O) ti C (C A). on PC ct ng trn ti im th hai D. Tia
AD ct PB ti E.
a. Chng minh EAB ~ EBD.
B
b. Chng minh AE l trung tuyn ca PAB.

HD: a) EAB ~ EBD (g.g) v: BEA

chung
E
EAB = EBD

(gc ni tip v gc to bi tia tip tuyn)

O
P
EB ED
D
EB2 = EA.ED (1)

C
EA EB

* EPD
= PCA
(s.l.t) ; EAP
= PCA
(gc ni tip v gc to bi tia tip tuyn) A

EPD
= EAP
; PEA
chung EPD ~ EAP (g.g)
EP ED
EP2 = EA.ED (2)T 1 & 2 EB2 = EP2 EB = EP AE l trung tuyn PAB.

EA EP
Bi 47: Cho ABC vung A. Ly trn cnh AC mt im D. Dng CE vung gc BD.
a. Chng minh ABD ~ ECD.
b. Chng minh t gic ABCE l t gic ni tip.
c. Chng minh FD vung gc BC, trong F l giao im ca BA v CE.

d. Cho ABC
= 600; BC = 2a; AD = a. Tnh AC; ng cao AH ca ABC v bn knh ng trn
C
ngoi tip t gic ADEF.
HD: a) ABD ~ ECD (g.g)
E
b) t gic ABCE l t gic ni tip (Qu tch cung cha gc 900)
K
c) Chng minh D l trc tm CBF.
D
2a
3
0

d) AC = BC.sin ABC = 2a.sin60 = 2a .

=a 3
H
a
2
600
1
0

AB = BC.cos ABC
= 2a.cos60 = 2a.
=a
A
B
2
F

30

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

3

AH = AB.sin ABC
= a.sin600 = a
; FKB vung ti K , c ABC
= 600 BFK
= 300
2

AD = FD.sin BFK
AD = FD.sin300
a = FD.0,5 FD = a : 0,5 = 2a.

Bi 48: Cho ABC vung ( ABC

= 900; BC > BA) ni tip trong ng trn ng knh AC. K dy cung
BD vung gc AC. H l giao im AC v BD. Trn HC ly im E sao cho E i xng vi A qua H. ng
trn ng knh EC ct BC ti I (I C).
B
CI CE

a. Chng minh
CB CA
I
b. Chng minh D; E; I thng hng.
c. Chng minh HI l mt tip tuyn ca ng trn ng knh EC.
H
HD; a) AB // EI (cng BC)
A
C
O E O
CI CE

(/l Ta-lt)
CB CA
b) chng minh ABED l hnh thoi DE // AB m EI //AB
D, E, I cng nm trn ng thng i qua E // AB
D, E, I thng hng.
D

c) EIO'
= IEO'
( v EOI cn ; OI = OE = R(O))

= HED
(/) ; BID vung ; IH l trung tuyn HID cn HIE
= HDI
IEO'

M HDI
+ HED
= 900 pcm.
Bi 49: Cho ng trn (O; R) v mt ng thng (d) c nh khng ct (O; R). H OH (d) (H d). M
l mt im thay i trn (d) (M H). T M k 2 tip tuyn MP v MQ (P, Q l tip im) vi (O; R). Dy
cung PQ ct OH I; ct OM K.
a. Chng minh 5 im O, Q, H, M, P cng nm trn 1 ng trn.
P
b. Chng minh IH.IO = IQ.IP
0

c. Gi s PMQ
= 60 . Tnh t s din tch 2 tam gic: MPQv OPQ.
HD: a) 5 im O, Q, H, M, P cng nm trn 1 ng trn
K O
M
(Da vo qu tch cung cha gc 900)
I
IO IQ
IH.IO = IQ.IP

b) OIP ~ QIH (g.g)

IP IH
Q
PQ
PQ 3
0

c) v MKQ c : MK = KQ.tg MQK = KQ.tg60 =

.
3
H
2
2
3 PQ 3 PQ 3

v OKQ c: OK = KQ.tg OQK

= KQ.tg300 = KQ.

3
2 3
6
SMPQ PQ 3 PQ 3

=
:
=3
SOPQ
2
6
Bi 50: Cho na ng trn (O), ng knh AB=2R. Trn tia i ca tia AB ly im E (E A). T E,
A, B k cc tip tuyn vi na ng trn. Tip tuyn k t E ct hai tip tuyn k t A v B theo th t
ti C v D.
a. Gi M l tip im ca tip tuyn k t E ti na ng trn. Chng minh t gic ACMO ni tip
c trong mt ng trn.
DM CM

b. Chng minh EAC ~ EBD, t suy ra

.
D
DE CE
1
c. Gi N l giao im ca AD v BC. Chng minh MN // BD.

31

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

2

d. Chng minh: EA = EC.EM EA.AO.

e. t AOC
= . Tnh theo R v cc on AC v BD.
C
N
Chng t rng tch AC.BD ch ph thuc gi tr ca R,
2 3
khng ph thuc vo .
1
4
0
HD:a) ACMO ni tip (Da vo qu tch cung cha gc 90 )
B
O
A
E
b) AC // BD (cng EB) EAC ~ EBD
CE AC
CE CM
DM CM

(1)m AC = CM ; BD = MD (T/c hai tip tuyn ct nhau)

(2)
DE BD
DE DM
DE CE
NC AC
NC CM
MN // BD

c) AC // BD (cmt) NAC ~ NBD

(3) .T 1; 2; 3
NB BD
NB DM
d) O1 = O 2 ; O3 = O 4 m O1 + O 2 + O3 + O 4 = 1800 O 2 + O3 = 900 ; O 4 + D1 = 900 ()
OB
R
R
D1 = O 2 = O1 = . Vy: DB =
=
; Li c: AC = OA.tg = R.tg AC.DB = R.tg.
tg
tg
tg
AC.DB = R2 (pcm)
Bi 51: Cho ABC c 3 gc nhn. Gi H l giao im ca 3 ng cao AA1; BB1; CC1.
a. Chng minh t gic HA1BC1 ni tip c trong ng trn. Xc nh tm I ca ng trn y.
b. Chng minh A1A l phn gic ca B1A1C1 .
A
c. Gi J l trung im ca AC. Chng minh IJ l trung trc ca A1C1.
MH 1
.
d. Trn on HC ly 1 im M sao cho
MC 3
B1
So snh din tch ca 2 tam gic: HAC v HJM.
C1
HD: a) HA1BC1 ni tip (qu tch cung cha gc 900)
J
H
Tm I l trung im BH.
b) C/m: HA1C1 = HBC1 ; HA1B1 = HCB1 ;
M
K
HBC = HCB HA C = HA B pcm.
I
1

12

c) IA1 = IC1= R(I) ; JA = JA1= AC/2

C
A1
J l trung trc ca A1C1.
B
1
1
d) S HJM = HM.JK ; SHAC =
HC.AC1
2
2
HC.AC1
MH 1
HC HM+MC
MC
AC1
SHAC : S HJM =

1
1 3 4 ;
2 (JK// AC1
m
HM.JK
MC 3
HM
HM
HM
JK
SHAC : S HJM = 8
Bi 52: Cho im C c nh trn mt ng thng xy. Dng na ng thng Cz vung gc vi xy v
ly trn 2 im c nh A, B (A gia C v B). M l mt im di ng trn xy. ng vung gc vi
AM ti A v vi BM ti B ct nhau ti P.
a. Chng minh t gic MABP ni tip c v tm O ca ng trn ny nm trn mt ng thng
c nh i qua im gia L ca AB.
b. K PI Cz. Chng minh I l mt im c nh.
c. BM v AP ct nhau H; BP v AM ct nhau K. Chng minh rng KH PM.
d. Cho N l trung im ca KH. Chng minh cc im N; L; O thng hng.
z
HD: a) MABP ni tip /trn /k MP.(qu tch cung cha gc 900)
P
I
OA = OB = R(O) O thuc ng trung trc AB i qua L
l trung im AB
B
b) IP // CM ( Cz) MPIC l hnh thang. IL = LC khng i
H
v A,B,C c nh. I c nh.

32

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

c) PA KM ; PK MB H l trc tm PKM
KH PM
d) AHBK ni tip /trn /k KH (qu tch cung cha gc)
N l tm /trn ngoi tip NE = NA = R(N)
N thuc ng trung trc AB
O,L,N thng hng.

A
x

Bi 53: Cho na ng trn (O) ng knh AB v K l im chnh gia ca cung AB. Trn cung AB
ly mt im M (khc K; B). Trn tia AM ly im N sao cho AN = BM. K dy BP song song vi KM.
Gi Q l giao im ca cc ng thng AP, BM.
a. So snh hai tam gic: AKN v BKM.
b. Chng minh: KMN vung cn.
c. T gic ANKP l hnh g? V sao?
HD: a) AKN = BKM(c.g.c)
U
b) HS t c/m. KMN vung cn.
c) KMN vung KN KM m KM // BP KN BP
P

= 900 (gc ni tip) AP BP

APB
KN // AP ( BP)

KM // BP KMN
PAT
450

// N
PKM

M PAM
PKU

450
A
2

PKN
450 ; KNM
450 PK // AN . Vy ANPK l hnh bnh hnh.

K
M
=

Bi 54: Cho ng trn tm O, bn knh R, c hai ng knh AB, CD vung gc vi nhau. M l mt im

tu thuc cung nh AC. Ni MB, ct CD N.
a. Chng minh: tia MD l phn gic ca gc AMB.
b. Chng minh:BOM ~ BNA. Chng minh: BM.BN khng i.
c. Chng minh: t gic ONMA ni tip. Gi I l tm ng trn ngoi tip t gic ONMA, I di ng
nh th no?
C
0

HD: a) AMD DMB 45 (chn cung /trn)

MD l tia phn gic AMB

M F
b) OMB cn v OM = OB = R(O)
N
I
NAB cn c NO va l /cao va l ng trung tuyn.
B
OMB ~ NAB
A
E
O
2
BM BO

BM.BN = BO.BA = 2R khng i.

BA BN
c) ONMA ni tip /trn /k AN. Gi I l tm /trn ngoi tip
I cch u A v O c nh I thuc ng trung trc OA
Gi E v F l trung im ca AO; AC
D
V M chy trn cung nh AC nn tp hp I l on EF
Bi 55: Cho ABC cn (AB = AC) ni tip mt ng trn (O). Gi D l trung im ca AC; tia BD ct
tip tuyn ti A vi ng trn (O) ti im E; EC ct (O) ti F.
a. Chng minh: BC song song vi tip tuyn ca ng trn (O) ti A.
b. T gic ABCE l hnh g? Ti sao?

c. Gi I l trung im ca CF v G l giao im ca cc tia BC; OI. So snh BGO

vi BAC
.

33

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

d. Cho bit DF // BC. Tnh cos ABC

.
HD:a) Gi H l trung im BC AH BC ( ABC cn ti A)
lp lun ch ra AH AE BC // AE. (1)
D
M
b) ADE = CDB (g.c.g) AE = BC (2)
N
F

T 1 v 2
ABCE l hnh bnh hnh.
O
_
I
c) Theo c.m.t AB // CF GO AB.
_
1

BGO
= 900 ABC
= BAH
= BAC
2
H
C
d) Tia FD ct AB taijM, ct (O) ti N.; DF // BC v AH l trc B
i xng cuarBC v /trn (O) nn F, D th t i xng vi N, M qua AH.
1
1
FD = MN = MD = BC = ND = BH ; NDA ~ CDF (g.g) DF.DN = DA.DC
2
2
1
BH
2

2BH2 = AC2 BH = 2 AC cos ABC

=
=
.
4
AB
4
4

Bi 56: Cho 2 ng trn (O) v (O) ct nhau ti hai im A v B. Cc ng thng AO; AO ct ng

trn (O) ln lt ti cc im C; D v ct (O) ln lt ti E; F.
E
a. Chng minh: C; B; F thng hng.
b. Chng minh: T gic CDEF ni tip c.
D
c. Chng minh: A l tm ng trn ni tip BDE.
A
d. Tm iu kin DE l tip tuyn chung ca (O) v (O).

O
HD: a) CBA
= 900 = FBA
(gc ni tip chn na /trn)
O

CBA
+ FBA
= 1800 C, B, F thng hng.

F
CDEF ni tip (qu tch )
b) CDF
= 900 = CEF
C
B

c) CDEF ni tip ADE

= ECB
(cng chn cung EF)

Xt (O) c: ADB
= ECB
(cng chn cung AB)
= ADB
. Tng t EA l tia phn gic DEB

ADE
DA l tia phn gic BDE
Vy A l tm ng trn ni tip BDE..

d) ODEO ni tip. Thc vy : DOA

= 2 DCA
; EO'A
= 2 EFA
m DCA
= EFA
(gc ni tip chn

ODEO ni tip.
cung DE) DOA
= EO'A
; mt khc: DAO
= EAO'
(/) ODO'
= O'EO
Nu DE tip xc vi (O) v (O) th ODEO l hnh ch nht AO = AO = AB.
o li : AO = AO = AB cng kt lun c DE l tip tuyn chung ca (O) v (O)
Kt lun : iu kin DE l tip tuyn chung ca (O) v (O) l : AO = AO = AB.
Bi 57: Cho ng trn (O; R) c 2 ng knh c nh AB CD.
a) Chng minh: ACBD l hnh vung.
b). Ly im E di chuyn trn cung nh BC (E B; E C). Trn tia i ca tia EA ly on EM = EB.

Chng t: ED l tia phn gic ca AEB

v ED // MB.
c). Suy ra CE l ng trung trc ca BM v M di chuyn trn ng trn m ta phi xc nh tm v
bn knh theo R.
HD: a) AB CD. ; OA = OB = OC = OD = R(O)
C
ACBD l hnh vung.
E // M
1
1
0

b) AED
=
= DOB
= 450
AOD = 45 ; DEB
=
2
2

AED
ED l tia phn gic ca AEB
= DEB
.
B
A
O
0
0
AED = 45 ; EMB

= 45 ( EMB vung cn ti E)

34

Tuyn tp 60 bi ton hnh hc lp 9

AED
= EMB
(2 gc ng v) ED // MB.
c) EMB vung cn ti E v CE DE ; ED // BM
CE BM CE l ng trung trc BM.
d) V CE l ng trung trc BM nn CM = CB = R 2
Vy M chy trn ng trn (C ; R = R 2 )

Bi 58: Cho ABC u, ng cao AH. Qua A v mt ng thng v pha ngoi ca tam gic, to vi
cnh AC mt gc 400. ng thng ny ct cnh BC ko di D. ng trn tm O ng knh CD ct AD
E. ng thng vung gc vi CD ti O ct AD M.
a. Chng minh: AHCE ni tip c. Xc nh tm I ca ng trn .
b. Chng minh: CA = CM.
c. ng thng HE ct ng trn tm O K, ng thng HI ct ng trn tm I N v ct
ng thng DK P. Chng minh: T gic NPKE ni tip.
Bi 59: BC l mt dy cung ca ng trn (O; R) (BC 2R). im A di ng trn cung ln BC sao cho O
lun nm trong ABC. Cc ng cao AD; BE; CF ng quy ti H.
a. Chng minh:AEF ~ ABC.
b. Gi A l trung im BC. Chng minh: AH = 2.AO.
c. Gi A1 l trung im EF. Chng minh: R.AA1 = AA.OA.
d. Chng minh: R.(EF + FD + DE) = 2.SABC.
Suy ra v tr im A tng (EF + FD + DE) t GTLN.
Bi 60: Cho ng trn tm (O; R) c AB l ng knh c nh cn CD l ng knh thay i. Gi () l
tip tuyn vi ng trn ti B v AD, AC ln lt ct () ti Q v P.
a. Chng minh: T gic CPQD ni tip c.
b. Chng minh: Trung tuyn AI ca AQP vung gc vi DC.
c. Tm tp hp cc tm E ca ng trn ngoi tip CPD.

35