LAPORAN PENYERTAAN

SEKOLAH RAKAN ALAM SEKITAR (SERASI)

2013/2014
SMK XXXX / SK / SJK
PETI SURAT.....
89000...
TEL:
EMAIIL:

LOGO / GAMBAR SEKOLAH

ISI KANDUNGAN

BIL
1.0
PENGENALAN

PERKARA

2.0
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5

PERANCANGAN DAN PENGURUSAN

Kenyataan iltizam Program Sekolah Lestari VISI & MISI
Organisasi Pelaksanaan Program SERASI
Objektif Sekolah Lestari-Anugerah Alam Sekitar
Strategi dan Pelan Tindakan Pelaksanaan
Elemen Khas Pengurusan

3.0
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6
3.7
4.0
4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6

PENGHIJAUAN
Strategi dan Pelan Tindakan Penghijauan
Sistem Pengurusan Taman
Rekabentuk Taman
Proses Implementasi Penghijauan
Pengurusan sumber ke arah meningkatkan kecekapan dan penjimatan
Pemantapan sikap guru, pelajar dan kakitangan sekolah
Penggunaan produk dan teknologi hijau
AKTIVITI KESEDARAN ALAM SEKITAR
Aktiviti dan Projek Penghijauan oleh kelab dan persatuan
Projek kesedaran
Pembangunan Sebaran maklumat
Jaringan
Pembangunan Keupayaan
Sistem pelaporan

5.0

KEBERSIHAN DAN KEINDAHAN PERSEKITARAN SEKOLAH

5.1
5.2
5.3
5.4
6.0
6.1
6.2
6.3
6.4
6.5

Kesihatan & Kebersihan Kantin serta persekitaran sekolah

Pengurusan Sampah
Kecerian Sekolah
Keselamatan Sekolah
TANDAS BERSIH DAN CERIA
Penjagaan Kebersihan tandas
Keceriaan Tandas
Penjimatan air Dalam Tandas
Kelengkapan Tandas
Pengurusan tandas secara keseluruhan

7.0

INOVASI ALAM SEKITAR

MUKASURAT

7.1 Menghasilkan barangan Hiasan dengan bahan kitar semula.

7.2 Menghasilkan alat Membantu Pembelajaran (P&P) dari sisa
Menghasilkan inovasi (peralatan) untuk Menyelesaikan Masalah Alam
7.3
Sekitar (memulihara alam sekitar)
7.4 Projek Inovasi Penjimatan penggunaan sumber
7.5 Melaksanakan program inovasi
8.0

KEJAYAAN DAN PENGIKTIRAFAN (Markah Bonus)

BORANG PENYERTAAN RASMI SERASI

JABATAN ALAM SEKITAR NEGERI SABAH
Aras 4, Blok A
Kompleks Kerajaan Persekutuan Sabah
Jalan UMS Sulaman
88450 KOTA KINABALU
No. Tel. : 088-488166

No. Faks : 088-488177

TAHUN PENILAIAN : 2013 /2014

BUTIRAN SEKOLAH
1.

Nama Sekolah

:_______________________________________

2.

Alamat

: _______________________________________
_______________________________________

3.

E-mel

:_______________________________________

4.

Laman Web

:_______________________________________

5.

No. Telefon

:_________________6. No. Faks

7.

Bil. Pelajar

:_________________ 8.Bil.Guru :_____________

9.

Keluasan Sekolah :_________________ (ekar/hektar)

10.

Kategori sekolah : Bandar / Luar Bandar / Pedalaman

11.

Kejayaan dan pengiktirafan berkaitan alam sekitar yang pernah diterima oleh

_____________

sekolah dalam tempoh 2 tahun :

12.

i)

_________________________________________________ _

ii)

__________________________________________________

iii)

__________________________________________________

Nama Guru SERASI: ___________________________________________

No. Tel

: _____________________________________________

Jawatan

: _____________________________________________

Pengesahan:
_________________________
(Pengetua/ Guru Besar Sekolah)

_______________________
(Cop Sekolah)

Tarikh : __________________

SYARAT PENYERTAAN:
1. Penyertaan adalah terbuka kepada semua Sekolah Rendah dan Menengah di Sabah &
WP Labuan.
2. Setiap penyertaan hendaklah disertakan dengan laporan secara bertulis tidak melebihi
50 mukasurat (termasuk gambar). Penggunaan Rajah dan Jadual adalah
digalakkan. Pihak Urusetia berhak meminta sebarang dokumen/maklumat
tambahan sekiranya perlu.
Font
: Times New Roman/ Arial
Saiz
: 12
Langkau
: 1.5
3. Semua maklumat yang dikemukakan hendaklah benar dan sekiranya didapati
mengemukakan maklumat palsu, penyertaan akan dibatalkan.
4. Jika borang yang dihantar melalui pos, pemohon hendaklah memastikan supaya
borang tersebut sampai pada tarikh, waktu dan tempat yang telah ditetapkan.
Jawatankuasa SERASI tidak bertanggungjawab terhadap kehilangan borang
semasa proses penghantaran.
5. Jawatankuasa SERASI tidak bertanggungjawab ke atas sebarang perbelanjaan yang
ditanggung oleh peserta dalam penyediaan dan penyerahan laporan ini termasuk
sebarang kerosakan atau kehilangan keseluruhan atau sebahagiannya.
6. Pihak pengurusan sekolah mestilah membenarkan panel penilai yang dilantik dan
diberi kebenaran bertulis oleh Jawatankuasa SERASI untuk melawat sekolah bagi
maksud penilaian.
7. Segala bahan yang dikemukakan di dalam laporan ini adalah menjadi hak milik
Jawatankuasa SERASI.
8. Jawatankuasa SERASI berhak untuk meminda atau membatalkan mana-mana syarat
yang terkandung dalam garispanduan ini pada bila-bila masa tanpa memberi
sebarang notis lanjut.
9. Keputusan Jawatankuasa Penilaian adalah muktamad
10. Borang Penyertaan hendaklah sampai pada atau SEBELUM 30 APRIL 2014 kepada:

Pengarah
Jabatan Perlindungan Alam Sekitar
Tingkat 1-3, Wisma Budaya
Jalan Tunku Abdul Rahman
88999 KOTA KINABALU
Tel: 088-251290

Faks: 088-238120

1.0 PENGENALAN
Sekolah merupakan tempat paling tepat untuk membentuk generasi masa hadapan yang
menghargai alam sekitar kerana hanya di sekolah keperibadian dan persepsi manusia
terhadap alam sekitar dapat dibentuk dan dicorakkan. Apabila sudah dewasa atau keluar
dari alam persekolahan maka seseorang itu akan lebih sukar untuk dididik seperti kata
pepatah melentur buluh biarlah dari rebungnya.
1.1

Lokasi sekolah (peta sekolah)

1.2

Pelan Kawasan Sekolah (Prasarana)

1.3 Sejarah sekolah

1.4 Latar belakang Guru dan pelajar

Guru dan KTBM
Guru/KTBM

Lelaki

Perempuan

Cina

India

Jumlah

Guru
KTBM

Pelajar
Bumiputera

2.0

Lain-lain

Jumlah

PERANCANGAN DAN PENGURUSAN

2.1

KENYATAAN ILTIZAM PROGRAM SEKOLAH LESTARI / SERASI (10 markah)

2.1.1 Visi
Menjadikan Sekolah.xxxxxxx sebagai sekolah lestari di Daerah xxxx menjelang
tahun 2015 supaya dapat melahirkan generasi yang mencintai alam sekitar.
2.1.2 Misi
Untuk mencapai visi tersebut maka warga sekolah akan:
i) Menerapkan nilai-nilai murni dan sahsiah mengenai penjagaan alam sekitar
melalui pendidikan merentasi kurikulum
ii) Memastikan pencapaian kurikulum sentiasa cemerlang
iii) Melibatkan diri dalam aktiviti ko-kurikulum
iv) Mewujudkan suasana dan persekitaran sekolah yang hijau, selamat dan
kondusif.
v) Memupuk kesedaran warga sekolah supaya mengamalkan budaya hidup mesra
alam
vi) Mengintergasi semua aktiviti supaya dapat melibatkan keseluruhan warga
sekolah dalam program sekolah lestari.
2.2

ORGANISASI PROGRAM SEKOLAH LESTARI / SERASI (10 markah)

o Menubuhkan Jawatankuasa Pelaksana Peringkat Sekolah yang ahlinya terdiri daripada pentadbir,
ahli PIBG, guru penyelaras/guru penasihat, staf sokongan dan wakil pelajar
o Mengadakan mesyuarat sekurang-kurangnya dua kali setahun
o Mempunyai minit mesyuarat kekerapan mesyaurat
o Penamaan pengerusi/ penyelaras/ koordinator/ guru penasihat
o Penyenaraian tugas setiap ahli di dalam organisasi
o Maklumat untuk komunikasi seperti nama pengerusi/ penyelaras/ koordinator/ guru penasihat,
alamat, nombor telefon, faks, e-mail, laman web
o Dokumentasi organisasi pelaksanaan (fail, buletin, laporan, minit mesyuarat / tindakan susulan dll)

CARTA ORGANISASI JAWATANKUASA SEKOLAH LESTARI / SERASI

PENGERUSI

PIBG

Jawatankuasa Pelaporan (semua ketua unit)

PENGURUSAN
PK pentadbiran
PK HEM
PK Kokum
PK Petang
Ketua kerani

KO-KURIKULUM
PK Kokum (ketua_
Semua guru
penasihat sukan,
kelab, persatuan /
unit beruniform &
majlis pewakilan
pelajar

KURIKULUM
Semua ketua
bidang

PENGHIJAUAN & KECERIAAN

AJK Pengurusan Alam Sekitar
AJK Kecerian & Keindahan
AJK kantin & Parit
AJK Kesedaran
AJK Baja kompos
AJK Keceriaan Tandas
AJK Inovasi

2.3

OBJEKTIF PROGRAM SEKOLAH LESTARI / SERASI (10 markah)

i)
ii)
iii)
iv)
v)
vi)
vii)
viii)
ix)

2.4

Memupuk nilai mesra alam sekitar semua warga sekolah dengan

menggunakan pendekatan empat komponen utama iaitu pengurusan,
penghijauan, kokurikulum dan kurikulum.
Meningkatkan tahap kesedaran dan perubahan sikap warga sekolah mengenai
kepentingan pemeliharaan dan pemuliharaan alam sekitar.
Menggalakkan integrasi warga sekolah untuk melaksanakan aktiviti mesra alam
sekitar dengan berkesan.
Menggalakkan penjimatan guna sumber dan penggunaan 3R
Mewujudkan suasana sekolah yang kondusif dan ceria bagi melahirkan warga
sekolah yang mempraktikkan amalan hidup lestari.
Menggalakkan inovasi ke arah membentuk persekitaran sekolah yang
menitikberatkan pemeliharaan dan pemuliharaan alam sekitar
Mewujudkan persekitaran sekolah yang boleh menarik penglibatan setiap
warga sekolah dalam program sekolah lestari
Mempertingkatkan kualiti persekitaran sekolah yang lebih selamat, bersih dan
selesa bagi merangsang proses pembelajaran agar dapat melahirkan pelajar
yang sihat dan cemerlang
Menggalakkan kerjasama diantara warga sekolah dengan masyarakat
setempat dalam aktiviti penjagaan alam sekitar

STRATEGI DAN PELAN TINDAKAN PELAKSANAAN

Strategi dan pelan tindakan pelaksanaan pengurusan dalam menjayakan program
SERASI adalah seperti berikut:1

Perancangan
Program dan
Aktiviti
(10 markah)

Strategi dan Pelan Tindakan Pelaksanaan

i) Penganjuran program kefahaman dan kesedaran
Penganjuran program kefahaman dan kesedaran
seperti program gotongroyong perdana peringkat
sekolah yang melibatkan pelajar, ibubapa, guru, KTBM
dan RELA
ii) Penyebaran Mesej alam Sekitar
Penyebaran mesej alam sekitar menerusi program Hari
Alam Sekitar, slot info alam sekitar semasa
perhimpunan dan papan kenyataan sekolah
iii) Kempen bertemakan alam sekitar
Melaksanakan kempen-kempen berkaitan alam sekitar
seperti kempen pengurangan bag plastik, kempen
menggunakan sapu tangan, kempen menanam pokok,
kempen kebersihan tandas dll
iv) Pengiktirafan Kepada Individu dan kumpulan
Penganugerahan sijil dan hadiah kepada pelajar yang

menyertai pertandingan alam sekitar atau yang

menyumbang dan terlibat secara aktif dalam
melaksana program pendidikan alam Sekitar.
v) Penguatkuasaan peraturan sekolah berkaitan alam
sekitar
Beberapa peraturan berkaitan alam sekitar telah
dilaksanakan seperti denda ke atas murid yang
membuang sampah, jadual bertugas diwajibkan ada
pada setiap kelas dan pertandingan kelas terceria
antara kelas.
2

Penyediaan
a. Dalam Bilik Darjah - Setiap bilik darjah mempunyai
Prasarana
sudut pembelajaran alam sekitar yang dikenali sebagai
Pengajaran dan
sudut SERASI. Ruang ini telah disediakan oleh pihak
Pembelajaran
sekolah untuk pelajar meletakkan bahan-bahan cetak,
(10 markah)
gambar, folio dan tumbuhan / memaparkan maklumatmaklumat dan informasi berkaitan alam sekitar.
b. Luar Bilik Darjah - Di luar bilik darjah pula, prasarana
pembelajaran di taman-taman sekolah seperti papan
kenyataan, taman herba, taman botani, stesen baja
kompos, kolam ikan, tanaman sayuran, kantin, tandas,
tempat pengumpulan bahan kitar semula dan dalam
website sekolah, sudut ilmu, pondok SERASI, Station
cuaca

Bajet Program Sumber dan penjanaan kewangan

Sekolah Lestari
i. Sumber Bukan Bentuk Wang Tunai
/ SERASI
a. 160 pokok pelbagai jenis
(10 markah)
b. 200 pasu bunga
c. 10 bungkus baja oragnik
d. 20 tayar terpakai
ii.

Sumber Kewangan
a. Sumbangan individu, PIBG, NGO
b. Sumbangan syarikat, kerajaan, Agensi swasta
c. Hadiah kemenangan
d. Penjanaan sendiri melalui projek sekolah
e. Peruntukan tahunan

Penyediaan Perancangan Belanjawan

Berdasarkan projek dan program yang dijalankan oleh
setiap unit masing-masing.
Laporan Kewangan
Rekod pembelian dan sebagainya direkod dan disimpan di
dalam fail SERASI.

Jumlah bajet SERASI

Strategi/kaedah penjanaan
Audit bajet
Nama pengesah & Nama pelapor kewangan
4

Pembentukan
i) Merancang Hubungan dua hala dan kerjasama
Jaringan
dengan pihak luar
Bersama Pihak
Untuk menjayakan program SERASI, pihak sekolah
Berkepentinga
akan menjalin hubungan dengan pihak luar seperti
n (10 markah)
a. Jabatan Perikanan Sabah - Taklimat & demo
mengenai sistem tagal serta menyumbang benih
ikan air tawar
b. Jabatan Hutan Sabah - Ceramah dan
menyumbang benih pelbagai jenis pokok
c. Jabatan Alam Sekitar Sabah - Ceramah & kem
kesedaran alam sekitar
d. RELA - Gotong royong
e. Syarikat Toyota - Toyoto Eco Youth
ii) Merancang Aktiviti Bersama Masyarakat Setempat
Pihak sekolah merancang aktiviti bersama masyarakat
setempat untuk meningkatkan kesedaran penjagaan
alam sekitar dan mengeratkan hubungan. Aktiviti yang
dicadang adalah seperti larian hijau sempena
menyambut Hari Alam Sekitar Sedunia. Perkara ini
dibincangkan dalam mesyuarat PIBG supaya
mendapat penyertaan yang menyeluruh.
iii) Pelaksanaan aktiviti jaringan
- aktiviti gotong royong membersihkan kawasan
kampung sempena kempen perangi Nyamuk Aedes
- aktiviti menanam pokok sempena Hari alam Sekitar
Sedunia
- penglibatan JKKK, RELA, pelajar, penduduk
kampung & guru-guru.
iv) Pelaporan aktiviti Jaringan website sekolah, scrap
book, mesyuarat, surat khabar
v) Stesen pembelajaran luar kawasan sekolah
vi) Faedah/ manfaat jaringan perlu dinyatakan
vii)Sekolah sebagai mentor kepada sekolah-sekolah
lain

2.5

SISTEM PEMANTAUAN (10 markah)

Dilaksana oleh pihak-pihak tertentu dengan menggunakan beberapa cara seperti
berikut:i)
Instrumen pemantauan borang / manual atau online (atas talian)
ii) Bagaimana dilaksana mesyuarat, pembentukan skuad / penguatkuasa alam
sekitar (ranjer sekolah)
iii) Apa yang dipantau / petunjuk peraturan alam sekitar di sekolah (spt
membuang sampah)
iv) Bilangan pemantauan sekali seminggu dll
v) Konsisten pemantauan
vi) Keberkesanan sistem pemantauan
Contoh penulisan
a.

Pemantauan Kebersihan Kelas

i) Kebersihan adalah dibawah jagaan guru dimana semasa guru memasuki kelas,
guru akan menilai kebersihan lantai, tingkat, papan tulis dan papan kenyataan
dengan menggunakan borang pemantauan dalam fail pemantauan
ii) Penilaian oleh guru tersebut adalah berdasarkan gred yang telah ditetapkan
iaitu A = sangat baik, B = Baik, C = Sederhana dan D= Kurang baik.
iii) Lembaga pengawas juga turut memberi bantuan dalam mengawal kebersihan
kelas

b.

Pemantauan Kebersihan Kawasan Sekolah

i) Kebersihan kawasan sekolah termasuk tandas adalah diurus oleh pekerja
kontrak. Mereka dibawah pemantauan PK HEM
ii) Setiap kelas juga ditugaskan untuk menjalankan pembersihan selama 5 minit
dalam sehari. Tugas ini diurus oleh guru darjah masing-masing.
iii) Skuad Hijau yang terdiri daripada pengawas sekolah yang dipilih akan membuat
penilaian dengan menggunakan borang khas mengenai kebersihan kawasan
sekolah. Setiap pengawas akan memantau bahagian yang telah ditetapkan dan
melaporkan kepada guru PK HEM untuk rekod.
iv) PK HEM akan membuat pemeriksaan semula sekiranya dalam laporan terdapat
keadaan yang kurang memuaskan dan seterusnya melaporkan perkara tersebut
kepada Guru Besar.

c.

Pemantauan Taman& Kesihatan Tanaman

Pemanatuan kesihatan tumbuhan dilakukan 2 kali seminggu iaitu pada hari isnin
oleh pekerja bertugas dan sabtu oleh pelajar dalam persatuan dengan
menggunakan borang pemantauan kesihatan tumbuhan (rujuk Lampiran
Borang pemantauan kesihatan Tumbuhan)

d. Pemantauan Penjimatan Lektrik, Air & Kertas

10

2.6

SISTEM PELAPORAN (10 markah)

i) Fail
Setiap perjumpaan, mesyuarat, aktiviti dan program-program direkod di dalam
fail. Sebuah fail disediakan untuk program SERASI. Fail tersebut mengandungi
surat-menyurat dan minit-minit mesyuarat, kertas kerja, rekod-rekod bagi aktiviti
yang telah dijalankan dan laporan Perbelanjaan
ii) Papan kenyataan
Makluman berkenaan aktiviti sekolah dan maklumat lain dipaparkan dalam
papan kenyataan.
iii) Multimedia
Setiap aktiviti yang dijalankan akan dipaparkan secara multimedia melalaui LCD
TV di ruang legar sekolah
- Sistem audio
- CD/VCD/DVD
iv) Laman Web
- Laman Web/Multimedia/Facebook/Twitter

2.7

ELEMEN KHAS PENGURUSAN (10 markah Bonus )

o Jaringan luar negara
o Panel penasihat luar
- Pihak Berkuasa Tempatan (PBT)
- Organisasi Masyarakat Setempat (CBO)
- Badan bukan kerajaan (NGO)
- Industri /Syarikat Swasta
o Mempromosikan dan membudayakan kehidupan lestari Alumni sekolah
o Lagu alam sekitar khusus untuk sekolah
o Hari Khas bertemakan alam sekitar

3.0

PENGHIJAUAN

11

Untuk melaksanakan aktiviti penghijauan di sekolah ini, unit penghijauan sekolah telah
ditubuhkan. Guru-guru telah bersetuju untuk membentuk beberapa kumpulan kecil yang
mana akan bertanggungjawab dalam menjaga dan memperindahkan taman-taman sedia
ada atau yang baru diwujudkan mengikut kreativiti kumpulan masing-masing.
3.1

STRATEGI DAN PELAN TINDAKAN PENGHIJAUAN (10 MARKAH)

Berikut adalah strategi dan pelan tindakan pelaksanaan penghijauan di sekolah ini
i) Strategi

Melibatkan semua warga sekolah dalam projek / program

Mengoptimumkan penggunaan air dan elektrik untuk mengelakkan
pembaziran
Penggunaan produk dan teknologi hijau seperti baja organik (baja kompos)
dan sistem pengumpulan air hujan
Menganjurkan program-program penghijauan seperti projek satu pokok satu
pelajar, Projek satu guru satu pasu, Projek satu kelas sepuluh pasu bunga,
Projek Taman Herba, Projek Penanaman 20 Pokok Rhu, Projek mencari
sepsis pokok yang sesuai untuk ditanam, Projek membina mini hutan rimba
dll.
Mendapatkan khidmat nasihat dari agensi luar seperti Jabatan Pertanian,
Jabatan Perhutanan dan NGO
Mendapatkan sumbangan tenaga, kewangan dan bibit dari agensi swasta &
kerajaan
Penyelenggaran dan pemantauan yang sistematik oleh warga sekolah

ii) Pelan Tindakan

Setiap projek / program akan diurus oleh satu Jawatankuasa / kelab yang
diketuai oleh guru penasihat.
Kertas cadangan projek /program (pelan tindakan dan konsep program) akan
dibentangkan dalam mesyuarat Jawatankuasa SERASI yang dipengerusikan
oleh Pengetua untuk diluluskan.
Pemantauan projek akan dikendalikan oleh setiap kelab / badan bertindak
melalui mesyuarat atau perjumpaan rasmi / tidak rasmi.

iii) Pelaksanaan

Pelaksanaan projek / program adalah berdasarkan Pelan Tindakan yang

diluluskan.
Pelaksanaan setiap program Mengikut Jadual Perancangan Kelab /
Persatuan (Waktu kokurikulum)
Sebarang pelaksanaan program akan dipromosi melalui siar raya,
multimedia (LCD TV), papan kenyataan dan website.

12

Semua pelaksanaan program akan direkodkan dan didokumentasikan di

dalam fail dan juga menerusi multimedia untuk dipaparkan menerusi LCD TV
di ruang legar oleh kelab yang berkenaan.
Postmortem program untuk penambahbaikan
Penglibatan Agensi kerajaan /swasta, NGO & komuniti setempat untuk
Khidmat Nasihat & sumbangan tenaga

iv) Hasil Dijangka daripada Projek / Program

PROGRAM / AKTIVITI
Projek Penanaman 20
Pokok Rhu di kawasan
sekolah

3.2

TEMPOH
PELAKSANAAN
Jangka pendek
(2 bulan)

Projek mencari sepsis

pokok yang sesuai untuk
ditanam

Sepanjang tahun

Projek membina mini

hutan rimba

Jangka panjang
(5 Tahun)

SASARAN
Selesai
sebelum Julai
2011
10 spesis
tumbuhan
tempatan
ditanam
Selesai mei
2016

HASIL /
PENCAPAIAN
20 pokok Rhu
telah ditanam
pada 31 Jun
2011
Setakat Nov
2011, hanya 5
spesis ditanam
Tapak telah
dikenalpasti

SISTEM PENGURUSAN TAMAN (10 markah)

i)

Sumber Manusia
Pihak sekolah telah menggalakkan pengujudan taman bagi tujuan untuk
menghijau dan menceriakankan kawasan sekolah. Untuk mencapai tujuan ini,
pihak pengurusan telah melaksanakan sistem pengurusan taman sejak
tahun ..... dan sentiasa diubahsuai mengikut pekembangan serta kesesuaian
semasa. Sistem pengurusan ini melibatkan semua warga sekolah (sumber
manusia dalaman) iaitu guru-guru sekolah, KTBM sekolah, murid-murid, dan
masyarakat luar sekolah seperti PIBG, pekerja kontrak dan tenaga sukarela
(bekas pelajar / Alumni).

ii)

Pelan & Tatacara Pengurusan Taman

Berikut adalah pelan dan tatacara pengurusan taman yang diamalkan di sekolah ini.

Pendedahan konsep, matlamat, objektif penghijauan kepada warga sekolah

Penubuhan AJK unit penghijauan
Penubuhan AJK Taman-taman
Mencari bantuan khidmat nasihat pakar/ bimbingan / kewangan (Jabatan
Pertanian)
Mesyuarat & perbincangan untuk mencari dana bagi memantapkan taman

13

Mencari maklumat yang berkaitan

Merancang aktiviti / program
Melaksanakan aktiviti yang dirancang
Perbincangan dari masa ke semasa
Aktiviti susulan
Pemantauan & penyelenggaran taman
laporan

iii)

Jadual Bertugas
Jadual bertugas bagi semua yang terlibat dipaparkan di tempat yang mudah
dilihat seperti papan kenyataan, pintu stor pekerja dan kelas berkaitan untuk
memudahkan petugas merujuk supaya dapat menjalankan tugas yang
diamanahkan.

iv)

Pemantauan Kesihatan Habitat Taman

Cara pemantauan untuk mengetahui kesihatan habitat taman adalah
diperolehi dari nasihat Jabatan Pertanian dan pemilik tapak semaian menjual
bunga. Dua cara pemantauan boleh dilakukan iaitu melalui pemerhatian
fauna yang datang dan dengan memerhati keadaan tumbuhan itu sendiri
iaitu memerhati daun tumbuhan. Untuk memastian kesihatan habitat taman
di sekolah ini maka telah dibahagikan tugas seperti berikut:

BIL
1
2
3
4
5
6
7

3.3

PERKARA
Kesihatan tumbuhan
Kebersihan taman
Kesesuaian spesisi tumbuhan / herba
Keceriaan kawasan taman
Sistem penyiraman tumbuhan
Penggunaan baja organik
Penggunaan air hujan

TINDAKAN

REKABENTUK TAMAN (10 markah)

i)

Keadaan Lanskap Taman

Keadaan Lanskap Taman adalah terancang dan menarik dimana nama taman
adalah disesuaikan dengan tema, kedudukan, jenis tanaman, kegunaan atau
sejarah pembentukan taman tersebut. Contohnya Green Circle ialah salah satu
daripada taman yang dibentuk atas kerjasama guru dan pelajar korea selatan
sempena perkemahan kebudayaan dan alam sekitar peringkat antarabangsa yang
bertempat di sekolah ini
- Penggunaan bahan kitar semula/mesra alam (pasu tayar dll)

14

ii)

Bilangan dan tema taman (Taman herba, Taman kaktus, Stesen pembelajaran)
Kegunaan taman (P & P, Keceriaan,Penjanaan kewangan dll)
Kebersihan Taman

Kebersihan setiap taman adalah dibawah pengendalian pelbagai persatuan dan

kelab sekolah. Semasa penjumpaan persatuan pada setiap sabtu, pihak pengursan
sekolah telah mewajibkan setiap persatuan memperuntukan masa selama 20 minit
yang pertama untuk membersihkan kawasan taman masing-masing.

iii)

Susun Atur Taman

Susun atur taman di persekitaran sekolah adalah direka oleh Unit Penghijauan dan
Keceriaan dibawah pengawasan pengetua. Susun atur adalah bergantung kepada
tema dan kesesuaian kawasan taman tersebut. Jabatan Landskap Dewan
Bandaraya Kota Kinabalu juga turut diminta untuk memberi cadangan mengenai
landskap yang sesuai dengan keadaan persekitaran sekolah.
3.4

PROSES IMPLEMENTASI PENGHIJAUAN (30 markah)

i)

Program penanaman menggunakan baja organik

Program ini bermula sejak dahulu lagi. Baja seperti tahi ayam digunakan
secara meluas. Penggunaan ini berkurangan sejak ceramah dan demonstrasi
baja kompos oleh pihak EAC di sekolah ini. Sekarang ini pihak sekolah hanya
menggunakan baja kompos daun / rumput kering dan baja kompos sisa
makanan yang dihasilkan dari sekolah ini. Pembajaan kompos kepada
tanaman biasanya dijalankan sekali dalam masa empat hingga enam bulan
mengikut kesesuaian spesis pokok.
Setiap minggu persatuan atau kelab diberi giliran untuk membuat baja
kompos. Pelajar-pelajar akan memungut daun-daun kering dan sisa makanan
dari kantin / dapur untuk dibuat baja kompos. Baja kompos yang telah matang
akan digunakan untuk tujuan pembajaan tumbuh-tumbuhan yang ada di
taman sekolah.
- Mandiri (self sustaining)

ii)

Program satu pelajar satu pokok

Program satu pelajar satu pokok telah dilancarkan pada awal tahun 2011
untuk mendedahkan pelajar cara menhargai alam sekitar dan menjaga
tanaman mereka sendiri. Unit penghijaun menyarankan supaya menanam
spesis tumbuhan yang tidak mengambil masa panjang supaya murid dapat
merasai proses menanam dan memerhati pertumbuhan bunga tersebut.
Bawang atau sayuran telah menjadi pilihan unit penghijauan untuk program
satu pelajar satu pokok bagi tingkatan tiga. Untuk tingkatan dua, mereka

15

dicadangkan untuk menanam pokok pinang. Setiap pelajar diberi

tanggungjawab untuk membersihan rumput, membaja dan menyiram pokok
tersebut.
iii)

Program penanaman, pemeliharaan dan pemuliharaan pokok-pokok dari

spesies yang sesuai
Pokok yang ditanam adalah dari pelbagai spesis, ada spesis pokok yang
memerlukan matahari dan ada spesis yang tahan dengan kesan matahari
seperti kaktus. Pemeliharaan pokok adalah dibawah tanggungjawab setiap
kelab dimana setiap kelab telah mengatur jadual untuk membersih rumput
dan memantau kehadiran haiwan perosak seperti siput babi. Racun makhluk
perosak tidak digunakan dalam penjagaan pokok-pokok.
- Keutamaan guna spesies tempatan
- Kepelbagaian sumber biologi & Inventori sumber biologi
- Kesesuaian sumber
- Kepenggunaan sumber dalaman

iv)

Projek membuat baja kompos

Setiap minggu persatuan atau kelab diberi giliran untuk membuat baja
kompos. Pelajar-pelajar akan memungut daun-daun kering dan sisa makanan
dari kantin / dapur untuk dibuat baja kompos. Baja kompos yang telah matang
akan digunakan untuk tujuan pembajaan tumbuh-tumbuhan yang ada di
taman sekolah.
- Penggunaan sisa biomass
- Penggunaan khidmat nasihat paka

v)

Penubuhan Stesen Pembelajaran

Guru-guru di sekolah ini telah menjadikan tapak membuat baja kompos
sebagai stesen pembelajaran bagi mata palajaran sivik, pendidikan moral dan
sains. Buku log bagi merekod penggunaan stesen pembelajaran tersebut
akan dilengkapkan oleh guru berkaitan.

vi)

Penyelenggaraan Kawasan
Kawasan sekeliling sekolah sentiasa diselenggera oleh tukang kebun.
Rumput akan dipotong sekali dalam dua minggu supaya rumput sentiasa
kemas dan terurus.

vii)

Label nama saitifik dan nama tempatan

Pokok dan tumbuh-tumbuhan dilabel bagi membantu pelajar mengenali nama
tumbuhan.

viii) Penjanaan kewangan/ komersil/keusahawanan

16

ix)
x)
xi)
3.5

Pemilikan(ownership)/ kebertanggungjawapan (accountability) warga

sekolah
Pemantauan/ penyelenggaraan

PENGURUSAN SUMBER KE ARAH MENINGKATKAN KECEKAPAN DAN

PENJIMATAN PENGGUNAAN (20 markah)
i)

Penjimatan Air
Tangki air hujan disediakan untuk menadah air hujan untuk kegunaan
menyiram pokok-pokok tumbuhan di persekitaran sekolah. Terdapat
sekurang-kurangnya sebuah tangki dalam setiap zon.
- Guna air graviti feed system
- Air bawah tanah

ii)

Penjimatan Tenaga elektrik

Tidak menggunakan penghawa dingin sebelum pukul 9.00 pagi

Notis penjimatan elektrik di setiap pemetik suis elektrik

Mengoptimumkan penggunaan elektrik di mana setiap ketua kelas

dikehendaki memastikan suis elektrik sentiasa ditutup apabila tiada
pelajar di kelas ataupun tamat waktu belajar

Khidmat nasihat pakar

iii)

Saranan Penjimatan
Saranan untuk menjimat air dan tenaga juga dipamerkan ditempat-tempat
strategik seperti makmal sains, tandas, bengkel kemahiran hidup dan kantin.
Contohnya;
Papan kenyataan : Notis dan poster
Pengumuman: Perhimpunan pagi dan melalui LCD TV di ruang legar
Proses P & P: Guru-guru mata pelajaran sewaktu proses pembelajaran

iv)

Bahan pakai habis seperti kertas dan katrij pencetak

Semua bahan-bahan kegunaan pejabat seperti kertas, katrij pencetak dan
sebagainya dibawah pengawasan seorang kakitangan bukan mengajar.
Bahan-bahan ini diletak didalam stor yang mana hanya kakitangan yang
bertugas sahaja dibenarkan untuk membuat pengeluaran bahan-bahan
pejabat untuk kegunaan semua kakitangan lain. Contohnya buku kawalan
kertas digunakan untuk mencatat jumlah pengeluaran kertas oleh guru-guru
dan staf.

17

Bahan-bahan yang telah dipakai akan dikumpul untuk dijual kepada pembeli
kertas terpakai. Disamping itu, pihak pengurusan juga mewajibkan supaya
mengguna kertas depan dan belakang dan menggalakkan penggunaan
whiteboard di ruangan komunikasi untuk mengurangkan penggunaan kertas
dan dakwat pencetak
v)

3.6

Sisa pepejal dari pejabat, bilik darjah, kantin, makmal dan bengkel
Pengurangan penghasilan sisa pepejal
Jadual pelaksanaan / pelan perancangan
Kreativiti pelaksanaan / kaedah pelaksanaan
Khidmat nasihat pakar
Pemantauan dan penilaian kendiri
Sasaran untuk capai tanda aras kecekapan / penjimatan

PEMANTAPAN SIKAP GURU, PELAJAR DAN KAKITANGAN SEKOLAH

TERHADAP PEMELIHARAAN DAN PEMULIHARAAN ALAM SEKITAR (10
markah)
Pelbagai program, latihan dalaman dan latihan luaran telah dirancang dan
dilaksana untuk memantapkan sikap warga sekolah terhadap alam sekitar seperti
berikut:
BIL PROGRAM / STRATEGI / AKTIVITI

PENGLIBATAN

1.
2.
3.

Pelajar & guru

pelajar

4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.

Ceramah oleh Agensi berkaitan

Sebaran maklumat semasa perhimpunan
Sebaran maklumat melalui papan
kenyataan & poster & sudut ilmu
Sebaran maklumat melalui multimedia &
website sekolah
Latihan dalaman Menghasilkan enzim
daripada sisa buangan dapur
Bengkel kraftangan menggunakan bahan
kitar semula
Teknik penanaman secara handson
Program Gotongroyong bersama
masyarakat setempat
Tunjukajar sekolah lain dalam modul river
ranger
Tunjukajar sekolah lain dalam kompos
daun dan rumput kering
Aktiviti mentor di sekolah lain
Sukaneka alam sekitar
Pertandingan fashion show kitar semula
Pertandingan membuat frame kitar
semula

BUTIRAN
PELAKSANAAN

Guru wanita
dan pelajar
Guru lelaki dan
pelajar

Guru, KTBM
dan pelajar

18

15.
16.
3.7

Seminar perangi denggi melalui

pengurusan sisa yang sempurna
Penganjuran latihan kepada sekolah lain

PENGGUNAAN PRODUK DAN TEKNOLOGI HIJAU (10 MARKAH)

i)

Sistem pengumpulan air hujan

Terdapat 6 buah tangki pengumpulan air hujan di sekitar kawasan sekolah. Air
hujan yang dikumpul disalurkan ke taman-taman untuk menyiram pokok bunga dan
membersihkan parit.
ii)

Alat tenaga solar

Sumber tenaga sekolah ini ialah dari tenaga lektrik yang dibekalkan oleh SESB.
Bagaimanapun sekolah ini menggalakkan penggunaan tenaga solar sebagai
tenaga alternatif di mana Solar Cooker adalah satu aktiviti atau program merentas
kurikulum dengan penggabung jalinan dalam bidang Sains, Matematik, Kemahiran
Hidup, Pendidikan Seni Visual dan ICT.
Teknologi yang berasaskan pemuliharan dan pemeliharaan alam sekitar
berkembang dengan pesatnya dalam dunia nanoteknologi, selain dapat memupuk
kesedaran kepada pelajar dan orang awam tentang penggunaan tenaga solar
sebagai tenaga altenatif. Disamping dapat meningkatkan keupayaan untuk
mengurangkan penggunaan sumber hutan dan meningkatkan kepelbagaian kaedah
memasak.

iii)

Baja organik

Baja kompos yang dibuat oleh guru dan pelajar selepas 3 5 bulan boleh
digunakan untuk membaja. Kumpulan pelajar yang membuat baja kompos akan
melakukan aktiviti menggaul tanah atau membaja semasa waktu KOKUM. Semua
pelajar berpeluang membuat baja kompos melalui kelas sivik dan kenegaraan dan
kelas sains.
- Penggunaan sisa organik/biomass untuk kegunaan taman
iv)

Menggalakkan pengunaan bahan guna semula dan kitar semula

-

P&P
Alam sekitar
Keceriaan sekolah
Penjanaan kewangan

19

4.0

v)

Inovasi dan kreativiti teknologi hijau

vi)

Penggunaan/aplikasi teknologi hijau

AKTIVITI KESEDARAN ALAM SEKITAR

4.1

AKTIVITI DAN PROJEK PENGHIJAUAN (PENANAMAN POKOK) OLEH

KELAB DAN PERSATUAN (10 markah)
Aktiviti Dan Projek Penghijauan (Penanaman Pokok) Oleh Kelab Dan
Persatuan
Taman Sains
Diurus oleh persatuan sains dimana ahli persatuan
bertanggungjawab menjaga taman ini termasuk
menyiram, merumput dan membaja
Jenis tanamana ialah....
Taman ini digunakan sebagai P&P oleh guru kelas
sains. Rekod penggunaan taman ini dicatatkan
dalam buku log.
Taman KH
Diurus oleh persatuan Kemahiran Hidup.
Antara projek yang dilaksana ialah projek kolam
ikan, baja kompos, penanaman sayur dan
pemerliharaan burung.
Taman Kaktus
Diurus oleh kelab alam sekitar dimana ahli
persatuan bertanggungjawab menjaga taman ini
termasuk menyiram, merumput dan membaja
dengan baja organik.
Setiap hari rabu, semua ahli persatuan akan
merumput dan memantau kesihatan tanaman
Taman BI

5
Taman / projek digunakan utk P&P
Projek penghijauan dilaksana di luar pagar sekolah
Aktiviti penghijauan dilaksana oleh kelab/persatuan di sekolah lain
Aktiviti penghijauan dilaksana di kawasan lain (surau, gereja, tamu, balairaya,
kampung dsb)

4.2
TARIKH
DILAKSANA

PROJEK KESEDARAN (30 markah)

PROJEK KESEDARAN

PENGLIBATAN

CATATAN

20

2.2.2012
2.6.2013
4.4.14

Ceramah penjagaan alam sekitar oleh

Wakil Jabatan Alam Sekitar

Bengkel 3 R oleh EAC

Gotong Royong

Program Kitar Semula

Minggu Baik-pulih
Hari Kitar Semula
Ceramah herba
Ceramah kesihatan Oleh Pejabat
Kesihatan Kudat

Warga sekolah
2 sekolah lain
Agensi kerajaan
Warga sekolah
Agensi kerajaan

Menyertai pameran anjuran JASperingkat

negeri dan mendapat tempat ketiga
Menyertai program JPAS (peringkat
Daerah KK)

Enviro Walk anjuran JPAS

Teater
Lukisan mural
Mencipta lagu SERASI
Pidato Alam Sekitar
Puisi Alam Sekitar
Esei Alam sekitar
Kuiz Alam Sekitar
Debat alam sekitar
Bantuan masyarakat
sukan Alam Sekitar

Anjuran sekolah
Warga sekolah turut menyertai Enviro
Walk

Larian Hijau
Enviro-Hunt
Enviro-Walk
Kempen NO PLASTIK DAY
Program Tutup Lampu Sedunia (60
Earth Hour)
Earth Day
Hari Alam Sekitar Sedunia
World Ozone Day
Minggu Alam Sekitar Malaysia

4.3

Anjuran kelab pencinta alam peringkat

sekolah

PIBG
Anjuran PIBG sekolah
NGO
Peringkat sekolah
Masyarakat setempat
Warga sekolah

Pameran Alam Sekitar

Dianjurkan oleh persatuan bulan sabit

merah. Dua sekolah lain turut menyertai
iaitu SMK BB dan SMK CC.

Anjuran Majlis Daerah Kudat

Mac
22 April
5 Jun
16 September
21-27 Oktober

PEMBANGUNAN SEBARAN MAKLUMAT ALAM SEKITAR (10 markah)

STRATEGI

TINDAKAN

Menyebar Maklumat Alam Sekitar Pelajar mengikut

dalam bilik darjah
tingkatan

PELAKSANAAN
Papan Kenyataan, sudut alam
sekitar & sudut bacaan

21

Menyebar Maklumat Alam Sekitar

Kelab SERASI
di luar bilik darjah

Papan kenyataan di dewan,

tangga, pusat sumber, pondok
rehat, tandas dan tempat letak
kereta

Menambahkan bilangan buku dan

majalah /Bahan Rujukan di Pusat Pusat Sumber Sekolah
Sumber Sekolah
Panitia Biologi
Persembahan Multimedia
Pertandingan ICT
Tingkatan 6
Buletin/ majalah
laporan tahunan
Laman Web
Pengkalan data
Menulis kata-kata motivasi alam
sekitar
Brosur/ poster/ risalah

4.4

JARINGAN (10 markah)

JARINGAN

STRATEGI

Antara Kelab
Pertandingan Fashion
dengan persatuan Show antara kelab /
sekolah
persatuan sekolah
Antara Unit
Pertandingan fotografi
Beruniform
antara unit beruniform
Tunjukajar membuat
Antara Sekolah
kompos kepada
dengan Sekolah
sekolah angkat
Projek penanaman
Antara Sekolah
pokok Rhu bersama
dengan Agensi
Jabatan Perhutanan
kerajaan negeri
Sabah
Projek Taman Angkat
Antara Sekolah
Kelab SERASI
dengan Sekolah
dengan SK XXX
Antara Sekolah
Projek lebah madu
dengan masyarakat
dengan koperasi
setempat
kampung
Enviro-walk seminggu
sekali utk
Antara Sekolah
membersihkan
dengan masyarakat
sampah sarap di
setempat
sepanjang jalan
kampung berdekatan
sekolah

TINDAKAN

PELAKSANAAN

kelab Herba dan

Persatuan Sains
Kelab SERASI
Kelab SERASI

Unit Penghijauan

Kelab SERASI
Kelab Herba

Kelab SERASI

22

Antara sekolah
dengan sekolah luar
negara
4.5

PEMBANGUNAN KEUPAYAAN (30 markah)

PROGRAM

Program Kokurikulum
Projek Penghasilan enzim
Projek Penghasilan Biodiesel
daripada sisa minyak masak
Perkhemahan Perdana Alam Sekitar
Pelancaran penggunaan sapu
tangan
Pelancaran penggunaan bag kitar
semula
Lawatan sambil belajar ke kawasan
Paya Bakau
Projek Kebersihan & Keceriaan
Projek Muzium Pusat Sumber
Sekolah
Lawatan sambil belajar ke kilang
sawit
Puisi - Pemiliharaan Alam Sekitar
Karangan Bahasa Inggeris Pemeliharaan Alam Sekitar
Karangan Bahasa Melayu Pemeliharaan Alam Sekitar
Pertandingan Poster - Kesedaran
Alam Sekitar
Pertandingan 'Slogan' - Kesedaran
alam Sekitar
Projek Ekologi
Pertandingan ICT : Pemuliharaan
Alam Sekitar

TINDAKAN

PELAKSANAAN
Hari Sabtu
2 bulan: Mac - Mei
Waktu kokurikulum
Hari Sabtu
Waktu kokurikulum
Ikut Jadual projek
Ikut jadual projek

Telah dilaksanakan
pada

Penglibatan kelab dan persatuan dalam aktiviti dan projek

i)
ii)
iii)
iv)
v)

Kelab kebajikan projek kitar semula surat khabar terpakai

Kadet polis membersihkan kawasan luar pagar
Pusat sumber membuat sudut SERASI
Satu persatuan/kelab satu lot / kawasan (rujuk pelan)
Water ranger bertanggungjawab memberi kesedaran tentang penjimatan air

23

vi) Student council menilai kesuburan tanaman antara kelas

vii) Ranjer lestari memastikan jumlah sampah berkurangan dalam kelas & kota
kitar semula digunakan dengan betul.
4.6

SISTEM PELAPORAN (10 markah)

4.6.1 Borang laporan (borang laporan boleh diletak sebagai Lampiran)
4.6.2 Papan Makluman
4.6.3 Papan notis sepanjang koridor
4.6.4 Taman-taman sains / taman botani
4.6.5 Sudut SERASI di kelas dan perpustakaan
4.6.6 Laporan tahunan dalam bentuk i)
Lama web
ii)
multimedia
iii)
Folio SERASI / Lestari
iv)
Folio-folio aktiviti alam sekitar

24

5.0 KEBERSIHAN & KEINDAHAN PERSEKITARAN SEKOLAH

o Amalan 3K (kesihatan, keceriaan dan keselamatan)
5.1 Kesihatan & Kebersihan Kantin serta persekitaran sekolah (30 markah)
Khidmat Pemeriksaan Kesihatan & bilik sakit

Amalan kesihatan warga sekolah

Pemakanan sihat / bantuan makanan

Kebersihan kantin
- Kebersihan sudut agihan / penjualan makanan
- Pengurusan sisa makanan (ada Pengasingan
- Amalan kompos sisa
- Kebersihan alat memasak, pinggan mangkuk dsb
- Kebersihan tempat penyediaan makanan
- Kebersihan dalam dan luar kawasan kantin seperti siling, tingkap, dinding,
lantai dan parit.
- Penggunaan bekas makanan untuk pelajar ( guna Pinggan Mangkuk
- Pelajar guna bekas sendiri
- Kaedah mesra alam untuk halau lalat
- Larangan penggunaan Styrofoam / Plastik
- Inovasi perangkap minyak / sisa dari kantin

Kebersihan longkang (dalam dan luar sekolah)

Kebersihan bahagian bawah bangunan sekolah
Kebersihan & kesuburan taman

5.2 Pengurusan sampah (30 markah)

Adakah badan / kelab / Jawatankuasa khas untuk pengurusan sampah

Sistem pengurusan sampah dari kelas hingga pelupusan
Mengamalkan 3 R (Reduce, Reuse & Recycle)
Ada pondok / Pusat Kitar Semula
Pengasingan sampah di kelas (botol, plastik, kertas)
Hasil 3R (penjualan sisa / kompos )
Pelajar guna sapu tangan (pemerhatian
Sekolah tanpa sampah
Skuad anti kutu sampah
Tiada sampah depan sekolah / bustop menunggu pelajar / luar sekolah
Ibu bapa terlibat dalam pengurusan sampah (sampah dibawa balik rumah)
Mempunyai program khas 3R di sekolah dan pelajar terlibat langsung (cth:
mengumpul tin aluminium)

25

 Peraturan sekolah kesalahan buang sampah

Tiada pembakaran terbuka
Aktiviti out reach promosi 3R (sekolah lain / edar phamplet di tamu, pungut
sampah di pantai dll)
Menghasilkan phamplet / risalah / poster 3 R
Pertandingan fashion dari bahan kitar semula
Pameran / Modelling bahan-bahan yang boleh dikitar semula
5.3 Keceriaan sekolah (25 markah)
-

Mempunyai Landskap / teratur / terancang

Mempunyai penyelenggeraan / rumput pendek
Berapa buah Pondok di sekolah?
Rekabentuk & fungsi pondok yang berbeza menambah keceriaan

Nama Pondok
Pondok Ilmu

Rekabentuk Pondok
Rumah tradisional dusun
dengan atap rumbiah

Pondok Hijau

Bahan binaan daripada

sisa binaan bangunan

Fungsi
Tempat pelajar berkumpul sambil
membaca. Buku rujukan turut
disimpan dalam peti berkunci
dalam pondok ini
Mempamerkan bahan-bahan yang
boleh dikitar semula supaya pelajar
mengetahui benda-benda yang
boleh diguna semula.

Penggunaan bahan kitar semula atau bahan semulajadi sebagai PASU bunga
Bil
1
2
3
4

Bahan Pasu Bunga

Tayar sebagai pasu bunga
Botol plastik sebagai pasu
Tempurung kelapa
batang buluh

Bilangan
35 tayar
33 bekas plastik
120 tempurung
15 batang buluh

Berikut gambar foto pasu bunga yang diperbuat daripada bahan kitar semula.
-

Pengunaan bahan kitar semula untuk keceriaan dll

Bil
1
2
3
4

Jenis Bahan Buangan

Tayar
Botol plastik / mineral
Botol plastik digunting dan
dibentuk
Hasil kertas / penyedut
minuman / CD

Jenis kegunaan
Hiasan / papan tanda
Hiasan
Membantu P & P / labelling / nasihat /
panduan / amaran
Hiasan

26

Berikut gambar foto bahan buangan yang diubahsuai sebagai perhiasan untuk
menambah keceriaan sekolah.
-

Pilihan warna bangunan / pondok

Susun atur yang ceria
Lukisan Mural / Poster Berunsurkan Alam Sekitar
Bil
1
2
3
4
5
6
7
8
9

Tajuk Lukisan Mural / Poster Berunsurkan Alam

Sekitar
Mural Pemandangan waktu senja
Mural Hidupan laut
Mural tumbuh-tumbuhan
Mural gunung kinabalu
Mural global warming
Poster SERASI
Poster Sungai tercemar
Poster sampah

Lokasi Mural / poster

Kantin sekolah
perpustakaan
Tandas
Dewan perhimpunan
Perpustakaan
Perpustakaan
Papan kenyataan
Papan kenyataan

Keceriaan dalam kelas (mempunyai pertandingan kelas terbersih)

Kebun buah-buahan, jagung, sayuran dll

5.4 Keselamatan sekolah (15 markah)

Reka bentuk landskap (kaitan dari segi keselamatan)
Infrastruktur sekolah
Lalu lintas
Papan tanda / arah
Label / amaran
Pelan kecemasan (tempat berkumpul jika berlaku kebakaran)
Pondok pengawal
Jawatankuasa keselamatan

27

6.0 TANDAS BERSIH DAN CERIA

6.1 Penjagaan Kebersihan tandas (30 markah)
Keadaan kebersihan lantai (bersih 4 markah)
Keadaan Kebersihan mangkuk tandas (bersih 4 markah)
Penglibatan pelajar dalam penjagaan tandas (ada jadual mencuci 2
markah)
Skuad tandas (memeriksa / membersih tandas) 2 markah
Bahan pencuci semulajadi (enzim 3 markah) atau bahan pencuci
detergent ( kimia 2 markah) atau kedua-dua (3 markah)
Tandas tidak berbau (3 markah)
Cara semulajadi mengatasi bau (tumbuhan 3 markah) atau cara mekanikal
(kipas - 2 markah) atau kedua-dua cara (5 markah)
Inovasi penjagaan kebersihan lantai tandas ( cth: guna selipar khusus untuk
masuk tandas) 3 markah
Penjagaan tandas secara keseluruhannya 4 markah
6.2 Keceriaan Tandas (30 markah)
Keceriaan Tandas seperti hiasan gambar, bunga plastik, poster, dll 4
markah
Penggunaan bahan kitar semula untuk hiasan tandas (cth penyedut
minuman, kertas, botol plastik dll) 3 markah
Kreativiti penunjuk / label bilik tandas 3 markah
Nasihat / panduan penggunaan tandas 3 markah
Pasu bunga hidup dalam tandas (1 markah untuk 1 5 pasu bunga dan 2
markah untuk lebih 5 pasu bunga)
Lukisan Mural dinding tandas 3 markah
Notis menjaga kebersihan diri dan alam sekitar (2 markah untuk 1 5 notis
dan 4 markah bagi lebih 5 notis)
Keadaan cat dinding 2 markah
Pilihan warna dalam tandas (pintu & dinding) 2 markah
Keceriaan secara keseluruhannya 4 markah
6.3 Penjimatan air (20 markah)
Notis penjimatan air (jimatkan air / tutup paip air dll) - 5 markah
Inovasi penjimatan air (cth: botol mineral dalam tangki - 5 markah)
Bekalan air bukit (graviti) / hujan / air bawah tanah 5 markah
Usaha penjimatan air secara keseluruhannya 5 markah
Kerosakan / Kebocoran air paip/air menitik (tolak 1 markah)

6.4 Kelengkapan Tandas (10 markah)

28

 Alat kelengkapan tandas seperti gayung, baldi, sinki, bakul sampah,

penyapu, sabun, cermin muka, pewangi, locker, pengering tangan, tempat

duduk dll. (2 markah untuk 1 -5 jenis alat kelengkapan dan 4 markah untuk
lebih 5 jenis alat kelengkapan)
Penggunaan bahan kitar semula seperti gayung dari botol plastik terbuang,
baldi dari bekas terbuang dll (1 markah bagi setiap jenis bahan kitar semula)
4 markah
Keadaan alat (semua berfungsi / tiada kerosakan) 2 markah
6.5 Pengurusan tandas secara keseluruhan (10 markah)
Penggunaan tandas yang sistematik (cth: satu bilik tandas untuk satu atau
dua kelas pagi / petang)
Mempunyai sistem pemantauan kebersihan (borang)
Pengiktirafan tandas bersih peringkat daerah / negeri
Keadaan parit di kawasan tandas (tiada sampah & rumput pendek & air tidak
bertakung

29

7.0

KEJAYAAN DAN PENGIKTIRAFAN (20 markah)

Pengiktirafan dan kejayaan sekolah dalam pelbagai bidang berkaitan alam sekitar
o Peringkat daerah, Peringkat negeri, Peringkat kebangsaan, Peringkat antarabangsa
Bilangan pengiktirafan dalam tempoh penilaian (3 tahun) tahun sesi penilaian dan tahun sebelumnya

- 1-3 (1 markah)
- 4-5 (2 markah)
- Lebih dari 6 (3 markah)
Jenis pengiktirafan dalam tempoh penilaian (3 tahun):
- Tempatan (0.5 markah)
- Daerah (0.5 markah)
- Negeri(1 markah)
- Kebangsaan*(2 markah)
- Antarabangsa(2 markah)
- Badan professional/swasta/NGO (1 markah)
* Penglibatan sekurang-kurangnya 3 negeri

8.0

ELEMEN KHAS (10 markah Bonus)

Merupakan markah bonus diberikan kepada kreativti, keunikan dan komitmen sekolah dalam bidang
alam sekitar
Projek khas sekolah yang kreatif dan unik seperti :
Projek rawatan air sisa
Program warga istimewa
Program keusahawanan
Program kecekapan dan penjimatan penggunaan sumber
Pengiktirafan warga sekolah yang memberi sumbangan
Program inovasi dan kreativiti teknologi hijau
Kesan Jejak Karbon (carbon footprint)
Kesan Jejak Air (water footprint)

30