DUALAR

ESMA- HSNA
Ayet ve hadislerde Allahn isimleri En gzel isimler
) el-esml-hsn eklinde ifaanlamnda (
de edilmektedir.
1. Ayetlerde Geen Allahn simleri
Kurn ayetlerinde Yce Allahn isimleri isim veya
isim tamlamalar eklinde gemektedir.
el-Al (en yce, en erefli),
el-Alem (her eyi en iyi bilen),
el-Al (an, erefi, izzeti ve kudreti yce olan),
el-lim (bilen, anlayan, tanyan),
el-Alm (her eyi ok iyi bilen),
el-hir (varlnn sonu olmayan, lmsz, ebed ve bk),
el-Akrab (bilmesi, grmesi, duymas, haberdr olmas ve
yardm etmesi asndan insanlara en yakn olan),
el-Azm (zat, isim, sfat ve fiilleri itibariyle pek ulu, byk, yce),
el-Azz (stn, gl, kuvvetli, galip, erefli, deerli, melik),
el-Bri (yaratan, rnei olmadan varlklar cat eden),
el-Basr (aydnlk ve karanlkta kk ve byk her eyi
gren),
452

DRDNC BLM

el-Btn (mhiyeti akl ile idrk olunamayan, hayal ile

tahayyl edilemeyen, her eyin i yzn, srlarn bilen),
el-Berr (iyilik eden, ok ltufkr, ok merhametli, ok efkatli),
Cln (yaratan, vr eden, bir varlktan baka bir varlk
yapan),
el-Cebbr (emir ve yasaklarn, hkm ve kararlarn
kullarna yaptrmaya gc yeten, azgn ve zalimleri kahredici, dertlere derman olan, yaralar sarp onaran, yaratklarnn
hllerini dzelten),
el-Ebk (verdii nimetler srekli ve hep kalc olan),
el-Ehad (ei, benzeri ve ikincisi bulunmayan bir tek,

yegne),

el-Ekrem (en ok ikram eden),

el-Evvel (ncesi olmayan, yaratlmam, ezel ve kadm
tek varlk),
Fil(n) (yapan, yaratan, vr eden),
el-Fetth (iyilik kaplarn aan, en dil hkm veren)
el-affr (ok affeden, ok balayan, gnah ne kadar
ok olursa olsun yine balayan),
el-afr (ok affeden, ok balayan),
el-an (zengin, hibir eye muhta olmayan),
el-Habr (her eyden haberdar olan, gizli aikr her eyi
bilen, haber veren),
453

DUALAR

el-Hdi (hile yapanlar cezalandran)

el-Hd (hidayet eden, doru yolu gsteren),
el-Haf (ok ikram eden, son derece iyilik ve ltuf sahibi,
her eyi bilen, dualar kabul eden)
Hfiz(n) (koruyup gzeten),
el-Hafz (varlklar yok olmaktan koruyan),
el-Hakm (hikmet sahibi, her ii, emri ve yasa yerli yerinde olan),
el-Hkim (hkmeden, karar veren, hakly haksz ayran),
el-Hakem (hkm veren, son karar veren),
el-Hakk (varl, ilh ve rab oluu hak olan, eyay var
eden, hakk zhar eden, mlk sahibi, yok olmayan, varlnda
phe bulunmayan, dil),
el-Halm (ok sakin, hemen fkelenmeyen, acele etmeyen, teenni ile hareket eden),
el-Hallk (mkemmel yaratan, devaml yaratan),
el-Hasb (insanlara yeten, insanlarn yaptklarn koruyup hesaba eken),
Hsib(n) (insanlar sorgulayan, hesaba eken),
el-Hayr (hayrl olan, faydal olan, iyilik eden),
el-lh (mabd, Tanr),
el-Kadr (ok gl, ok kuvvetli, istediini istedii gibi
454

DRDNC BLM

eksiksiz, kusursuz ve tam yapabilen),

el-Kdir (gl, kuvvetli, her eye gc yeten),
el-Kf (kullarna yardm eden, vekil olan, yol gsteren,
yaptklarn bilen, gren, haberdar olan ve hesaba eken),
el-Kahhr (yenilmeyen, daima galip gelen),
el-Khir (galip gelen, zelil eden, gl, her eyi kuatan,
yaratklarn diledii gibi yneten),
el-Kim (varlklar grp gzeten, koruyan, yneten),
el-Karb (af, mafireti, rahmeti, bilmesi, grmesi ve duymas itibariyle kullarna yakn olan),
el-Kif (azap, sknt, bela ve dertleri gideren),
Ktib(n) (insanlarn yaptklarn yazan),
el-Kav (kuvvetli, kudretli, her eye gc yeten),
el-Kayym (zat ile kaim olana, ezel ve ebed, her eyin
varl kendisine bal, uykusu ve uyuklamas olmayan, varlklar yneten, koruyan, ihtiyalarn stlenen),
el-Kebr (zat, isim ve sfatlar, an ve erefi, kadri ve
kymeti, deer ve izzeti pek yce, ulu ve byk),
el-Kerm (deerli, erefli, ok nimet veren, nimet ve ihsan bol olan ),
el-Kudds (her trl irkinlik, noksanlk ve ayplardan
uzak, tertemiz, btn kemal sfatlar kendisinde toplayan,
gzellik, iyilik ve ihsanlaryla vlen),
455

DUALAR

el-Latf (yaratklara kar yumuak, ok merhametli, ok

ltufkr, ihsan sahibi, insanlara hak ettiklerinden fazlasn
veren her eyin detayn, srlarn en iyi bilen, ileri ok hassas
dzenleyen, gzle grlmeyen),
Mhid(n) (yeryzn yaratklar iin elverili, yarayl ve faydal olarak yaratan),
el-Mlik (btn varlklarn sahibi),
el-Mecd (ok erefli, ok itibarl),
el-Melik (btn varlklar yneten, dilediini yapan, diledii gibi hkmeden),
el-Melk (ok mlk olan, her eyin sahibi ve maliki, onlar terbiye edip yetitiren, mlk ve g veren),
el-Metn (ok kuvvetli, ok dayankl, acizlii, zafiyeti
ve geveklii olmayan),
el-Mevl (dost, yardmc, grp gzeten),
Muazzib(n) (su ileyenleri, zalimleri, gnahkrlar cezalandran),
el-Muzz (izzet ve eref, g ve kuvvet, itibar ve erefli
klan, aziz yapan),
el-Muhric (bir eyi aa karan, bir varlktan baka bir
varlk var eden, gizli eyleri ortaya karan),
el-Muht (ilim ve kudretiyle her eyi kuatan, her eye
muttali olan),
el-Mukt (her eye gc yeten, rzk veren, yaplanlar
bilen, koruyan, mkfat veren),
456

DRDNC BLM

el-Muktedir (gl, kuvvetli, istediini istedii gibi yapan),

el-Musavvir (yaratklara ekil ve zellik veren),
Msi(n) (gkleri genileten),
el-Mbn (varl aikr olan, hakk zhar eden, gerei
beyan eden),
Mbrim(n) (hile ile ktlk yapmaya karar verenleri
bilen, onlarn bu ktlklerini boa kran, onlar kesin olarak
cezalandran),
Mbtel(n) (deneyen, imtihan eden, gizli olanlar aa
karan),
el-Mcb (dualar, istekleri, dilekleri kabul eden, ihtiyalar karlayan, skntlar gideren),
el-Mheymin (insanlarn btn yaptklarn bilen, koruyan, grp gzeten),
el-Mhlik (isyan eden, azan, gnaha dalan ve zulmeden
fert ve toplumlar helk eden),
el-Mmin (yaratklarna gven veren),
el-Mnecc (sknt, bela ve azaptan kurtaran),
el-Mnezzil (nimet veren, su, seknet, melek, kitap ve
peygamber indiren),
el-Mnr (k veren, aydnlatan),
Mni(n) (cat eden, ina eden, yapan, rneksiz olarak
yaratan),
Mntekm(n) (sulular cezalandran),
457

DUALAR

Mnzil(n) (melek, kitap, su ve seknet indiren, nimet veren),

Mnzir(n) (kullarna fayda ve zarar veren eyleri bildiren; inkr ve isyan edenlerin kibetinin kt olduunu haber vererek onlar bu davranlardan sakndran ve azab ile
korkutan),
Mrsil(n) (vahiy, peygamber, bol yamur, alayc rzgr,

koruyucu melek, siler iin yldrmlar ve fetler gnderen),

el-Msten (kendisinden yardm istenen, kendisine snlan),

Mstemi(n) (sesleri iiten, duyan),
el-Mtel (akn, pek yce, ulu, eksik ve noksanlklardan ber olan),
el-Mtekebbir (ihtiya ve noksanl gerektiren her eyden mnezzeh, pek yce ve ulu),
el-Mteveff (yaratklarn canlarn alan),
en-Nsr (yardm eden),
en-Nesr (ok yardm eden, srekli yardm eden),
er-Rfi (peygamber ve mminlerin itibar, an ve ereflerini artran, g ykselten),
er-Rahm (ok merhametli),
er-Rahmn (ok merhametli),
er-Rakb (insanlarn hllerini, szlerini, yaptklarn
ve davranlarn bilen, haberdar olan, murakabe edip koruyan),
458

DRDNC BLM

er-Raf (ok merhametli, ok efkatli, ok acyan),

er-Rezzk (bol nimet, madd ve manev rzk veren),
Sdk(n) (sz, i, vad ve vadinde doru olan, her szn ve vadini yerine getiren),
es-Samed (her eyin kendisine muhta olduu, yneldii,
her dilek ve istein mercii; hi eksii, kusuru ve ihtiyac olmayan ulu, anl, dosdoru, dil ve gvenilir olan),
es-Selm (eksiklik, acizlik, hastalk, lm ve benzeri eylerden salim olan kullarna gven ve selamet veren),
es-Sem (her sz, btn konuulanlar en iyi iiten, duyan)
hid(n) (bilen, muttali olan, her eye tank olan),
e-kir (verdii nimetlere kreden ve alan kimseyi
dllendiren),
e-ef (mminlerin yr ve yardmcs, azap ve skntlardan koruyucusu olan),
e-ehd (her eye muttali olan, gren, bilen, haberdr
olan, her yerde hazr nazr olan, hibir ey kendisinden gizlenemeyen, btn srlara vakf olan, her eyi murakabe eden),
e-ekr (ibadet eden kullarnn mkfatlarn bolca veren, az ok her itaati dllendiren),
e-ey (var olan, mevcut),
et-Tevvb (srekli tvbeleri kabul eden),
el-Vhid (zatnda, isim ve sfatlarnda ei ve benzeri bulunmayan, tek olan),
459

DUALAR

el-Vl (koruyup gzeten, yardm eden, ileri deruhte eden),

el-Vris (btn varlklarn sahibi, bk ve ebed olan, her
ey kendisine dnen),
el-Vsi (gl, kuvvetli, ilim ve merhameti her eyi kuatan, btn yaratklara rzk veren, nimet ve ihsan bol olan),
el-Vedd (mminleri ok seven, kullar tarafndan ok
sevilen),
el-Vehhb (karlksz ok nimet veren, ikram ve ihsanda devaml olan, ltfu, ihsan ve rahmeti btn kullar kuatan),
el-Vekl (gvenilen, koruyan, yardm eden, grp gzeten, her eyin maliki ve yneticisi olan),
el-Vel (dost, seven, grp gzeten, yardm eden),
ez-Zhir (varl her eyden aikr olan, her eye galip
gelen, her eyden yce olan),
Zri(n) (ekinleri, bitkileri yetitiren, byten),
Hvallhllez l ilhe ill h (Kendisinden baka hibir ilh bulunmayan Allah) (Toplam: 119)
SM TAMLAMALARI
Advvn lil-kfirn (kfirlerin dman)
hizn bi nsiyetihi (sulular cezalandran)
Ahkeml-hkimn (hkm verenlerin en adili)
Ahsenl-hlikn (yaratanlarn, takdir ve tasvir edenlerin en iyisi)
460

DRDNC BLM

liml-aybi (gayb bilen)

Allml-uyb (grnmeyenleri ok iyi bilen)
Bliu emrihi (emri, hkm hedefine ulaan, kararn
infaz eden)
Bedus-semvti vel-ard (gkleri ve yeri rnei olmadan yaratan)
Bern minel-mrikn (mriklerden ber, uzak
olan)
Cmiun-ns (kyamette insanlar bir araya toplayan,
cem eden)
Ehll-mafire (mafiret ehli, affedici )
Ehlt-takv (azabndan korkup saknmaya, korunmaya
lyk olan)
Erhamr-rhmn (merhamet edenlerin en merhametlisi )
Esdaku hadsen (en doru szl)
Esdeku klen (en doru szl)
Esrau ferahan (kullarnn tvbesine ok sevinen)
Esrau mekren (hile ve tuzak kuranlar en sratli bir ekilde cezalandran)
Esraul-hsibn (hesap soranlarn, hesap grenlerin en
sratlisi)
Eedd besen (ok iddetli cezalandran)
461

DUALAR

Eedd ferahan (kulunun tvbesine ok sevinen)

Eedd kuvveten (ok kuvvetli, ok gl)
Eedd tenklen (ok iddetli cezalandran)
Faln-lim yrd (dilediini yapan)
Flikul-abbi ven-nev (ekirdek ve taneleri atlatan,
yarp aan )
Flikul-sbh (karanl yarp sabah ortaya karan)
Ftrus-semvti vel-ard (yeri ve gkleri yaratan)
Glibn al emrih, (emirinde iinde ve hkmnde galip olan)
firz-zenbi (gnahlar balayan)
Hliku klli eyin (her eyin yaratcs)
Hayrul-fsln (hkmedenlerin, hakl ile haksz ayrt
edenlerin en hayrls)
Hayrul-ftihn (hkmedenlerin, nimet verenlerin, hayr kaplarn aanlarn en hayrls)
Hayrul-firn (balayanlarn en hayrls)
Hayrul-hkimn (hkm ve karar verenlerin en hayrls )
Hayrul-mkirn (hile ile ktlk yapanlar bilemeyecekle-

ri, anlayamayacaklar cihetlerden daha iddetli cezalandran)

Hayrul-mnziln (nimet verenlerin, ikram edenlerin

en hayrls)
462

DRDNC BLM

Hayrul-vrisn (varislerin en hayrls)

Hayrun-nsrn (yardm edenlerin en hayrls)
Hayrur-rhmn (merhamet edenlerin en hayrls)
Hayrur-rzkn (rzk, nimet verenlerin en hayrls)
Hayrun hfizan (en iyi koruyup gzeten)
lhn-ns (insanlarn ilh)
Kbilt-tevb (tvbeleri kabul eden)
Kifl-azb (azab, sknty, derdi kaldran)
Mlik yevmiddn (hesap gnnn maliki, sahibi)
Mlikl-mlk (btn mlkn sahibi)
Melikin-ns (insanlarn meliki)
Mhin keydil-kfirn (kfirlerin tuzan zayflatan,
boa karan)
Muhtn bil-kfirn (kfirleri kuatan)
Muhyl-mevt (lleri dirilten)
Muhzl-kfirn (kfirleri rezil rsvay eden)
Mtimm nrihi (nurunu, dnini tamamlayan)
Nrus-semvti vel-ard (gkleri ve yeri aydnlatan)
Rabb klli eyin (her eyin rabbi)
Rabbl-lemn (lemlerin rabbi)
463

DUALAR

Rabbl-ard (yeryznn rabbi)

Rabbl-ar (arn rabbi)
Rabbl-felak (sabahn rabbi)
Rabbl-zzeti (kudret ve eref sahibi)
Rabbn-ns (insanlarn rabbi),
Rabbs-semvti (gklerin rabbi)
Rabb-ir (ira yldznn sahibi)
Refud-derect (manev dereceleri ve gkleri tabaka
tabaka ykselten)
Semud-du (tvbeleri ve dualar duyan ve kabul eden)
Serul-hsb (hesab, sorgulamas ok sratli olan)
eddl-azb (azab, cezalandrmas ok iddetli olan)
eddl-kb (ok hzl cezalandran)
eddl-mihl (cezas, azab, kuvveti ok iddetli olan)
Vsiul-mafire (balamas, mafireti bol olan)
Zl-fadlil-azm (ok ikram sahibi)
Zt-tavl (ltuf, ba, ikram, ihsan, af ve ba sahibi)
Zl-ikrm (ikram sahibi)
Z fadlin alel-lemn (lemlere nimet veren)
Z fadlin alen-ns (insanlara ikram eden),
464

DRDNC BLM

Z-intikam (intikam sahibi, sileri, zalimleri cezaland-

ran)

Zl-kb (sulular, gnahkrlar, zalimleri cezalandran)

Zl-Ar (Arn sahibi)
Zl-cell vel-ikrm (azamet ve kibriya, ikram ve ihsan sahibi)
Zl-kuvveti (g ve kuvvet sahibi)
Zl-mafire (af ve ba sahibi)
Zl-meric (btn derecelerin sahibi)
Zr-rahmeti (merhamet sahibi) (Toplam: 81)
Kurnda Allahn gzel isim ve sfatlar bildirildii gibi
hadislerde de bildirilmektedir. Baz hadislerde Allahn
gzel isimlerinin says 99 olarak gemekte, hadislerin bir
ksmnda bu isimler zikredilmekte, bir ksmnda ise zikredilmemektedir.
2. Hadislerde Geen Allahn simleri
Eb Hreyre(r.a.) rivayet etmitir:

Allahn 99 ismi vardr. Yzden bir eksik. Bu isimleri

bir kimse ezberlerse (hfz) cennete girer. O tektir, teki sever.
(Buhr, Deavt, 68, VII, 169)

465