1

Pengertian kurikulum
Etimologi
currere - bahasa Latin
- bermaksud race course
atau laluan/jejak/jurusan
curriculum- bahasa Inggeris
- bermaksud jelmaan
Maka, Daud Hamzah (1993) memperluas erti
kurikulum kepada jurusan pengajian yang
diikuti oleh pelajar di sekolah
2

Kepelbagaian Definisi Kurikulum

Goodlad(1973): Kurikulum merupakan satu
bidang yang sukar ditakrifkan(ill-defined)
Tiada kata sepakat tentang sempadan ilmunya
Pelbagai definisi untuk kurikulum:
1. Kurikulum merupakan satu urutan
pengalaman yang disediakan di sekolah bagi
tujuan mendisiplinkan pelajar dalam cara
berfikir dan bertindak secara kumpulan.
(Smith et al, 1957).
2. Kurikulum merupakan semua pengalaman
yang dimiliki pelajar di bawah bimbingan
sekolah (Foshay,1969)
3

4. Kurikulum ialah suatu perancangan untuk

pembelajaran(Taba,1962)
5. Kurikulum ialah pengalaman pembelajaran
yang dirancang dan dibimbing serta hasil
pembelajaran yang diharapkan, dibentuk
melalui rekonstruksi pengetahuan dan
pengalaman yang sistematik , di bawah
naungan sekolah (Tanner & Tanner,1975)

6. Kurikulum dianggap sebagai lingkungan luas

mod-mod berfikir yang semakin bertambah
tentang pengalaman manusia (Beth,1965)

Olivia(1992) membuat analogi pengertian

kurikulum dengan sekumpulan orang
buta dengan gajah, masing-masing
mempunyai interpretasi sendiri.

Berasaskan pegangan falsafah, kurikulum dapat

ditafsirkan seperti berikut:
1. Kurikulum ialah apa yang diajar disekolah

2. Kurikulum ialah satu set mata pelajaran

3. Kurikulum ialah isi kandungan
4. Kurikulum ialah program-program pengajian
5. Kurikulum ialah suatu set bahan
6. Kurikulum ialah suatu urutan kursus-kursus
6

7. Kurikulum ialah suatu set objektif-objektif

perlakuan
8. Kurikulum ialah suatu jurusan pengajian
9. Kurikulum ialah setiap perkara yang berlaku
dalam sekolah, termasuk aktiviti kelas
tambahan, bimbingan dan hubungan
interpersonal
10.Kurikulum ialah apa yang diajar di dalam dan
di luar sekolah di bawah arahan sekolah

11. Kurikulum ialah setiap perkara yang

dirancang oleh pengelola sekolah
12. Kurikulum ialah satu siri pengalaman yang
dilalui oleh pelajar di sekolah
13. Kurikulum ialah apa yang dialami oleh setiap
individu pelajar sebagai hasil persekolahan.
Maka, definisi-definisi ini menunjukkan skop
yang berbeza dan berfokus kepada pihak
yang berbeza.
8

Kurikulum
DI SEKOLAH

Zais (1996),
Kurikulum meliputi
segala pembelajaran:

(Terancang &
tidak
dirancang) DI SEKOLAH
(Terancang)

DI BILIK
DARJAH
(Terancang)

Umum

Khusus
9

Prinsip Kurikulum
Terdapat 4 persoalan dasar(prinsip) yang perlu
dijawab dalam usaha membina kurikulum dan
merancang pengajaran Tyler(1945):

1. Apakah tujuan pendidikan yang hendak dicapai

oleh sekolah?
2. Apakah pengalaman pendidikan yang dapat
disediakan untuk mencapai tujuan tersebut?
3. Bagaimanakah pengalaman pendidikan ini
dapat dikendalikan dengan berkesan?
4. Bagaimanakah keberkesanan pengalaman
pendidikan ini dapat dinilai?
10

Kurikulum Formal

1.
2.
3.
4.

Kurikulum yang tersurat(manifested curriculum)

Boleh dilihat, tersedia, terancang dan berurutan
Seperti yang terkandung dalam silibus dan buku
teks.Kurikulum formal berfokus kepada:
Matlamat (goal)
Objektif
Subject matter
Struktur/susunan pengajaran

11

Kurikulum tidak formal

Kurikulum tersembunyi/ tersirat (hidden
curriculum)

Melibatkan human variables yang tidak dapat

dikawal/dirancang sebelumnya
Melibatkan interaksi sosial-psikologikal antara
pelajar dan guru , yang melibatkan perasaan
,sikap, dan tingkah laku

12

Kurikulum bukan formal

Dirancang oleh organisasi tertentu dalam
sekolah atau di luar sekolah untuk pelajar

Kadang kala mempunyai sistem peperiksaan

dan pensijilan
Lazimnya tertumpu kepada golongan tertentu
dengan matlamat dan objektif tertentu
Contohnya: kursus kepimpinan pengawas,
kursus pustakawan sekolah , bengkel teknik
belajar untuk pelajar Tingkatan 5
13

Pengertian & Peranan Kurikulum

Pendidikan Di Malaysia
1. Kurikulum ialah segala rancangan pendidikan (akademik
& kokurikulum) yang dikendalikan oleh sesebuah institusi
pendidikan untuk mencapai matlamat pendidikan.
2. Ia suatu rancangan yang meliputi segala ilmu
pengetahuan, kemahiran, nilai dan norma, unsur-unsur
kebudayaan dan kepercayaan masyarakat untuk
diwariskankan kepada ahli-ahlinya. (KPM)
Kurikulum Kebangsaan yang ditetapkan hendaklah
menentukan pengetahuan, kemahiran dan nilai yang
dijangka akan diperolehi oleh murid-murid pada akhir
tempoh persekolahan masing-masing
(Akta Pendidikan 1996)
14

Falsafah & Kurikulum

Kurikulum adalah terjemahan falsafah pendidikan
Tanpa falsafah sesuatu kurikulum pendidikan itu adalah
tanpa asas

Hala tuju kurikulum adalah bergantung kepada falsafah

pendidikan
Kurikulum yang berteraskan falsafah ini umumnya untuk
membentuk pelajar bagi perkembangan menyeluruh
meliputi dimensi instrumental/sosial dan dimensi intrinsik
15

Dimensi Intrinsik
Mempersoal kerelevanan pendidikan dengan kehidupan
individu sebagai manusia yang berinteraksi dengan alam
sekitar dan alam spiritual.

Berperanan memperkembangkan individu dari segi

intelek, rohani, emosi dan jasmani
Individu yang terhasil : mampu berfikir secara logik dan
rasional, membuat keputusan dengan tepat,
menyelesaikan masalah dengan bijaksana,
berkomunikasi dengan berkesan, berinteraksi dengan
sosial dan persekitaran dengan baik, menyesuaikan diri
dengan keadaan kehidupan, beriman dan patuh kepada
tuhan.

Proses pendidikan perlu berterusan dan

berkesinambungan dari semasa ke semasa.

16

Dimensi Instrumental/Sosial
Mempersoal kerelevanan pendidikan dengan
kehidupan individu sebagai ahli masyarakat.
Apakah sumbangan individu yang terhasil
kepada masyarakat, bangsa dan negara
Sebagai jentera dalam proses menyediakan
tenaga kerja yang terlatih
Bagi tujuan pembangunan negara dari sudut
sosial, kestabilan politik, perpaduan rakyat,
pemeliharaan cara hidup demokrasi dan
pencapaian dasar wawasan negara

17

kurikulum di sekolah perlu ke arah

menyediakan generasi abad ke-21 yang
mempunyai pendidikan yang lengkap bagi
mengisi dua keperluan utama iaitu
keperluan individu
(al-ulum insaniah)
keperluan sosial
(al-ulum kauniyah)
18

Apakah implikasi falsafah &

kurikulum terhadap pendidikan?

Falsafah memainkan peranan sebagai

dasar yang menjadi arah tuju, panduan
dan bimbingan (sebab itu FPK
diwujudkan). Kurikulum berasaskan
falsafah yang menjadi bahan pengisian
pendidikan.
19