Vrste Ispitivanja Materijala PDF

Y
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
GRA EVINSKI MATERIJALI 1

I p r e d a v a nj e
Prof.
Prof. dr Vlastimir RADONJANIN
Prof.
Prof. dr Mirjana MALE
MALEEV
KONSULTACIJE I PITANJA
Prof.
Prof. dr Vlastimir RADONJANIN
radonv@uns.ac.rs
Prof.
Prof. dr Mirjana MALE
MALEEV
miram@uns.ac.rs
UNIVERZITET U NOVOM SADU
FAKULTET TEHNI KIH NAUKA
DEPARTMAN ZA GRA EVINARSTVO I GEODEZIJU
2
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
U V O D
NAUKA O MATERIJALIMA (Material Science)

je op
optepriznata nau na disciplina koja sa razli itih
aspekata prou ava i obja
objanjava gra evinske
materijale.
Koreni upotrebe i poznavanja materijala:
dose
doseu do samih po etaka evolucije ljudskog
dru
drutva, budu i da su materijali i gra enje
neraskidivo vezani, a gr enje je oduvek predstavpredstavljalo
ljalo jednu od najzna ajnih ljudskih aktivnosti.
Zna aj poznavanja i kori
kori enja materijala:
itava istorijska razdoblja dobila su nazive prema
materijalima koji su u odre eno doba imali
dominantnu ulogu (kameno doba, bakarno doba,
bronzano doba, gvozdeno doba).
4
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
Vreme u kome ivimo se po toj analogiji mo

moe
nazvati VREME BETONA (mada mnogi s pravom
smatraju da je ovo vek sinteti kih materijala).
MALO ISTORIJE ....
U po etku ....
za gra enje su se koristili materijali koji su nastali
putem prirodnih procesa i koji su ljudima bili
dostupni:
Zemlja,
Granje,
Kamen,
Drvo itd.
uz veoma skroman stepen obrade.
5
Nepe ena glina
Ku a sagra ena od naboja i oplate

od pletenog pru a
6
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
Rekonstruisani izgled kolibe ovalne osnove,

atorastog oblika (400.000g, 6x12m...)
Sojenice se i danas grade u pojedinim delovima

sveta.
Izgled sojenice (Herodot, Hipokrat, podru je alpskih jezera, neolit...)

8
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
"Ziggurat" u Uruku, Mesopotamija, 2100 g. p.n.e.

(suena opeka + pe ena opeka)
MALO ISTORIJE ....

Tokom vremena...
po eli su da se koriste i materijali koje danas
nazivamo ve
veta kim:
Opeka,
Sirovo gvo
gvo e.
e.
Danas...
je na polju materijala dostignut takav nivo koji
omogu ava:
Visok stepen obrade i pobolj
poboljanja svih
karakteristika tradicionalnih materijala i
Stvaranje potpuno novih materijala sa
unapred definisanim svojstvima.
10
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
PODELA MATERIJALA ZA GRA ENJE

na osnovu uslova primene u gra . objektima
Materijali se u op
optem slu aju mogu podeliti na
dve grupe:
Materijali univerzalnog tipa
(konstrukcijski materijali)
Materijali specijalne namene
11

Materijali
univerzalnog
tipa
(konstrukcijski
materijali) su:
Prirodni kamen,
Malteri,
Betoni,
Metali,
Kerami ki materijali,
Staklo,
Bitumen,
Asfalt i
12
Konstrukcione plasti ne mase.
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er

Materijali specijalne namene (za
(zatita, pobolj
poboljanje):
Termoizolacioni materijali,
Zvukoizolacioni materijali,
Hidroizolacioni materijali,
Reparaturni materijali,
Materijali za obradu povr
povrina
(antikorozioni, boje, lakovi).
13
ta se danas podrazumeva
pod gra evinskim materijalima?
materijalima?
Podrazumevaju se:
Materijali (kamen, cement, kre ...) i
Industrijski poluproizvodi i proizvodi
(beton, betonska cev, betonski blok).
Odnosno ...
celokupan kompleks materijalnih komponenti
pomo u kojih se formiraju gra evinske
konstrukcije i objekti.
14
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
Problem sa novim
gra evinskim materijalima!
materijalima!
Novi materijali se pojavljuju svakodnevno.
esto se de
deava da se sli an ili identi an
proizvod prodaje pod razli itim imenima.
U cilju izbegavanja mogu ih zabuna,
Radi pore enja sli nih materijala i
Pravilne primene i ugradnje materijala,
neophodno je da svaki materijal ili proizvod
ima svoju
li nu kartu
odnosno tehni ke podatke o svim relevantnim
svojstvima i karakteristikama pona
ponaanja.
15
TEHNI KI OPIS MATERIJALA

Tehni ki opis materijala obuhvata podatke o
materijalu koji treba da:
pru
prue uvid u mogu nost njegove primene,
omogu e upore ivanje materijala iste
namene i
pru
prue osnovu za kona an izbor materijala na
osnovu zahtevanih performansi.
16
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
Tehni ki opis materijala razlikuje se za:

materijale za koje postoje va
vae i standardi
(koji propisuju kakve osobine izvestan
materijal treba da ima) i
materijale za koje standardi ne postoje.
Za materijale za koje postoje standardi, dovoljno
je da se u tehni kom opisu navede odgovaraju i
naziv standarda.
CE mark
mark...
17

Za materijale za koje standardi nisu doneti,
neophodno je da tehni ki opis sadr
sadri sva
potrebna obja
objanjenja o:
njihovim svojstvima i
svim elementima koji su relevantni za
njihovu
primenu
(namena,
na in
(namena,
ugra ivanja,
ivanja, osobine
osobine konstrukcija u koje se
ugra uju,
uju, trajnost, itd.).
itd.).
18
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er

U prospektima i katalozima se esto daje malo
tehni kih podataka, a obi no se isti u samo
dobra svojstva predmetnog materijala.
Zato je u cilju uniformnog tehni kog opisa
materijala
potrebno
uvesti
jedinstvenu
klasifikaciju njihovih svojstava.
19
PRIMER:
CIB
CIB
ME UNARODNI SAVET ZA GRA EVINARSTVO
Klasifikacija svojstava gra evinskih materijala
koju predla
predlae CIB
CIB predstavlja pregled svih
neophodnih podataka koji pru
pruaju potpunu sliku
o karakteristikama materijala.
20
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
KLASIFIKACIJA SVOJSTAVA GRA EVINSKIH

MATERIJALA I PROIZVODA
(Predlog CIBCIB-a)
1. Osnovni podaci, obim dokumenta, podru je
kome
materijal
(proizvod)
pripada,
odgovaraju a klasifikacija, na in obele
obeleavanja
2. Identifikacija materijala (proizvoda)
3. Opis materijala
4. Uslovi spoljne sredine, lokacije i kori
kori enja
5. Svojstva materijala i karakteristike njegovog
pona
ponaanja tokom eksploatacije (karakteristike
pona
ponaanja pri delovanju razli itih faktora)
21
KLASIFIKACIJA SVOJSTAVA GRA EVINSKIH

MATERIJALA I PROIZVODA
(Predlog CIBCIB-a)
6. Osobenosti ponaanja materijala u vezi sa
primenom i projektovanjem
7. Ugra ivanje materijala (proizvoda)
8. Eksploatacija i odravanje
9. Cena i uslovi prodaje
10. Na in snabdevanja materijalom (proizvodom)
11. Tehni ke i servisne slube
12. Reference
22
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
DEFINISANJE KARAKTERISTIKA MATERIJALA

Poznavanje gra evinskih materijala podrazumeva
definisanje niza injenica i uticajnih faktora koji su
relevantni za njihovu primenu u gra evinarstvu.
evinarstvu.
Da bi se mogla definisati i unaprediti svojstva
postoje ih materijala i da bi se mogli razvijati novi
materijali, danas se koriste stavovi vi
vie nau nih
disciplina, kao to su:
hemija,
fizika,
tehnologija,
otpornost materijala i dr.
23
DEFINISANJE KARAKTERISTIKA MATERIJALA

Svojstva materijala i njihovo pona
ponaanje pod
odre enim uslovima mogu se tuma iti na dva
na ina:
primenom principa termodinami kih shvatanja
o strukturi materije...
pomo u fenomenolo
fenomenolokog pristupa...
Primer: CEMENT svojstvo skupljanja
24
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
VRSTE ISPITIVANJA MATERIJALA

Svojstva gra evinskih materijala utvr uju
primenom razli itih postupaka ispitivanja.
se
S obzirom na karakter samih ispitivanja ona se

mogu podeliti na:
ispitivanja sa razaranjem strukture materijala
(destruktivna)
ispitivanja bez razaranja strukture materijala
(nedestruktivna)
Ispitivanja sa lokalnom destrukcijom
materijala (poludestruktivna)
Na terenu se esto kombinuju navedena ispitivanja....
25
DESTRUKTIVNA METODA - UZORCI

Uzorci gotovi
fabri ki proizvodi
Uzorci koji se
spravljaju za
ispitivanje
26
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
DESTRUKTIVNE METODE
Ispitivanje vrsto e pri pritisku na hidrauli noj presi
27
DESTRUKTIVNE METODE
Ispitivanje nosivosti kerami kog crepa
28
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
DESTRUKTIVNE METODE
Ispitivanje nosivosti kerami kog crepa
29
DESTRUKTIVNE METODE
Ispitivanje plo a od trske na savijanje
30
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
DESTRUKTIVNE METODE
Ispitivanje betonskih elemenata

za poplo avanje na cepanje
31
DESTRUKTIVNE METODE
Ispitivanje staklenih plo a (stepeni

(stepenina gazi
gazita)
32
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
DESTRUKTIVNE METODE
Ispitivanje staklenih
plo a (stepeni
(stepenina
gazi
gazita)
33
NEDESTRUKTIVNE METODE
GORNJA STRANA
DONJA STRANA
Ispitivanje vodonepropustljivosti crepa
34
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
METODA ULTRAZVUKA
Ultrazvu na aparatura sa osciloskopom ("Controls" - Italija)

35
METODA MERENJA POVRINSKE TVRDO E
Automatski sklerometar
("Controls" Milano)
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
POLUDESTRUKTIVNE METODE
"PULL"PULL-OFF" metoda
metoda
Oprema za "Pull"Pull-off" metodu
"PULL"PULL-OFF"
metoda
metoda
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
Metoda "lokalnog loma"
METODA VA ENJA
CILINDARA (KERNOVA)
Bu
Buenje stuba
40
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
Ispitivanjem se dobija nekakav rezultat koji se

naj e e izra
izraava putem brojnih vrednosti.
Vrednost koja se usvaja kao meritorna za
konkretnu karakteristiku materijala nikada se ne
dobija jednokratnim ispitivanjem, ve se uvek
defini
definie na osnovu ve eg broja identi nih
ispitivanja...
41
Prema svrsi i na inu sprovo enja,

enja, ispitivanja
ispitivanja
gra evinskih materijala mogu biti:
biti:
Standardna i
Nau nono-istra
istraiva ka
42
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
STANDARDNA ISPITIVANJA MATERIJALA

Standardna ispitivanja se vr
vre da bi se
omogu io pravilan i racionalan izbor materijala
za gra enje objekata i njihova ugradnja,
ugradnja, ime e
se
obezbediti
funkcionalnost,
stabilnost,
estetika, trajnost i ekonomi nost objekata.
Standardna ispitivanja se mogu podeliti na:
Prethodna izbor materijala za gra enje prema

zahtevima iz projekta.
Kontrolna kontrola materijala koji se

ugra uju u objekat.
objekat.
Naknadna - u posebnim situacijama.
43
PRETHODNO ISPITIVANJE
Spravljanje
Kontrola svojstava
vrslog betona
Kontrola svojstava
sveeg betona
44
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
KONTROLNO ISPITIVANJE
Uzimanje uzoraka za
kontrolno ispitivanje
Odvojeni uzorci za
kontrolno ispitivanje
45
NAKNADNO ISPITIVANJE
VA ENJE CILINDARA
(KERNOVA) IZ BETONA
Cilindri
pripremljeni za
ispitivanje
46
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
VA ENJE STARIH
OPEKA IZ ZIDA
odre ivanje poloaja armature u betonu

Magnetna metoda
48
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er

Standardna
ispitivanja
se
sprovode
radi
neposredne primene dobijenih rezultata u praksi.
Zbog toga, dobijeni rezultati moraju biti:
upotrebljivi,
logi ni,
me usobno uporedivi i
ne smeju zavisiti od osobe koja je izvr
izvrila
ispitivanje.
To zna i da se u okviru standardnih ispitivanja ne
mogu slobodno definisati metoda ispitivanja,
uslovi pri kojima se obavlja, obrada rezultata i dr.
49

Standardna ispitivanja se sprovode po ta no
definisanim procedurama u kojima je definisan:
na in uzimanja uzoraka za ispitivanje
priprema uzoraka
oblik i broj uzoraka
uslovi i postupci ispitivanja
oprema kojom se ispitivanje obavlja
na in obrade dobijenih rezultata
merodavne vrednosti i dr.
50
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er

Za ispitivanja materijala u na
naoj zemlji koriste se
slede i standardi:
Srpski standardi koji su uskla eni sa
evropskim standardima (SRPS EN),
Srpski standardi koji su uskla eni sa me unaunarodnim standardima (SRPS
SRPS ISO),
Stari
Stari jugoslovenski standardi (JUS), koji jo
jo
nisu zamenjeni sa evropskim ili
me unarodnim standardima i imaju oznaku
(SRPS)
Odgovaraju i pravilnici, preporuke i drugi
zvani ni dokumenati.
51

U nedostatku odgovaraju ih doma ih standarda mogu
se koristiti i inostrani standardi (EN, ISO, GOST, ASTM,
itd), kao i preporuke odgovaraju ih me unarodnih
udru
udruenja (RILEM, CEB, FIP i dr.).
Radi omogu avanja funkcionisa
funkcionisanja jedinstvenog tr
trita
na podru ju EU, pod pokroviteljstvom CENCEN-a uvode se
jedinstveni standardi (EN) u svim privrednim
oblastima, koje zemlje lanice EU moraju usvojiti kao
svoje nacionalne dokumente.
Sli no se radi i na svetskom nivou: me unarodni
standardi koji se uvode od strane me unarodne
organizacije za standardizaciju (ISO).
52
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
NAU NONO-ISTRA
ISTRAIVA KA ISPITIVANJA
MATERIJALA
Nau nono-istra
istraiva ka
razvojnim i istra
istraiva
ispitivanjim postoji
metoda i postupaka.
ispitivanja se obavljaju u
kim laboratorijama i u tim
velika sloboda u izboru
U ovakvim vrstama ispitivanja postoji samo jasno

definisan cilj, dok je put do tog cilja uvek
neizvestan!!!
Ova ispitivanja dovode do pobolj
poboljanja svojstava
postoje ih materijala, do pronala
pronalaenja novih
materijala ili do razvoja novih pogodnijih metoda
ispitivanja koje se kasnije mogu standardizovati.
53
Obrada rezultata ispitivanja

gra evinskih materijala
Svojstva materijala se u najop
najoptijem slu aju
mogu izraziti kao:
Broj ane vrednosti ili
Opisno.
Najve i broj svojstava materijala mo
moe se izraziti
numeri kim putem.
Me utim,
utim, poznato je da se prilikom ispitivanja
materijala uvek sprovodi ve i broj identi nih
eksperimentalnih ispitivanja, pa se kao rezultat
dobija skup manjemanje-vi
vie razli itih numeri kih
vrednosti.
54
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er

Zbog toga se opravdano postavlja pitanje:
Koja se numeri ka vrednost veli ina mo
moe
usvojiti kao reprezentativna?
Razlozi za pojavu manjih ili ve ih razlika izme u
pojedinih rezultata ispitivanja su:
Stohasti ki karakter samih svojstava mat.
Nemogu nost ispitivanja svih uzoraka pod
apsolutno istim uslovima i
Prisustvo razli itih GRE
GREAKA, koje se
javljaju pri merenju fizi kih veli ina.
55

GRE
GREKE MERENJA se mogu podeliti na tri grupe:
SLU AJNE (neizbe
(neizbene) zbog
nesavr
nesavrenosti mernih ure aja i ljudskih
ula (one
(one su uvek razli itog znaka).
znaka).
SISTEMATSKE zbog neta nosti ili
neizba
neizbadarenosti mernih ure aja (uvek su
istog znaka i moraju se eliminasti)
eliminasti) i
GRUBE GRE
GREKE zbog nedovoljne pa
panje
(pojedina ne su i moraju se isklju iti iz
dalje analize).
analize).
56
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er

Za obradu eksperimentalno dobijenih rezultata
ispitivanja, koriste se:
MATEMATI KA STATISTIKA i
TEORIJA VEROVATNO E
57
Osnove matemati ke statistike

Ispitivanjem materijala se kao rezultat dobija skup
numeri kih vrednosti, pa je velika verovatno a da
REPREZENTATIVNA vrednost ispitivanog svojstva
le
lei izme u najmanje i najve e vrednosti u datom
skupu.
U praksi se zato naj e e kao merodavna vrednost
ispitivanog svojstva uzima ARITMETI KA
SREDINA svih rezultata ispitivanja:
n
xi
i 1
xi rezultati ispitivanja
n ukupan broj rezultata ispitivanja
58
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er

Me utim,
utim, pri prihvatanju aritmeti ke sredine kao
reprezentativne vrednosti mora se voditi ra una i o
razlici izme u najmanje i najve e vrednosti u
okviru skupa rezultata. Minimalna vrednost je u
mnogim kriterijumima merodavna za definisanje
svojstva materijala...
Mera rasipanja rezultata se odre uje na osnovu
STANDARDNE DEVIJACIJE ili tzv. srednjeg
kvadratnog odstupanja:
n
(xi
Sn
x )2
i 1
n 1
59

Kao pokazatelj veli ine rasipanja rezultata, u praksi
se esto koristi i KOEFICIJENT VARIJACIJE,
VARIJACIJE, koji se
izra
izraava u %:
Sn
_
60
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er

Primer: beton, kocke, vrsto a pri pritisku
Oznaka uzorka
B1
B2
B3
B4
B5
700
750
670
800
740
31.11
33.33
29.78
35.56
32.89
Izmerena vrednost,
P, kN
Zahtevano svojstvo
fb, MPa
Aritmeti ka sredina
fb,sr MPa
32.53
Raspon
min - max
29.78 - 35.56
Standardna devijacija
S5, MPa
2.21
Koeficijent varijacije
v5, %
6.8
61
Aproksimacija krivih
Ako se eksperimentalnim ispitivanjem do e do niza
numeri kih podataka
x1, x2, x3, ........xn,
sa aritmeti kom sredinom
onda se najverovatnija vrednost slu ajno

promenljive veli ine x mo
moe dobiti pomo u
METODE NAJMANJIH KVADRATA.
KVADRATA.
62
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
Osnovni princip metode najmanjih kvadrata glasi:
Najverovatnija vrednost x0 slu ajno
promenljive veli ine, koja se dobija putem
serije identi nih eksperimenata, je ona
vrednost za koju je suma kvadrata razlika
izme u izmerenih veli ina i vrednosti x0
minimalna.
minimalna.
63
Problem se svodi na iznala
iznalaenje minimuma
funkcije:
n
x )2
(xi
i 1
odnosno na re
reenje jedna ine:
n
(xi
i 1
xi
x )2
(xi
x0 ) 0
i 1
64
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
Aproksimacija krivih -primena

Ako se pri eksperimentalnom ispitivanju dobiju
rezultati u obliku parova vrednosti
(pi, xi),
gde izme u njih postoji odre ena funkcionalna
veza, i ako je potrebno analiti ki odrediti tu
funkcionalnu vezu u obliku:
f (p, a1, a 2 ,.......a m )
problem se mo
moe re
reiti
primenom metode
najmanjih kvadrata.
tra
traena veli ina (zavisno
promenljiva)
izmerena veli ina

(nezavisno promenljiva)
ai
nepoznati parametri
65
PRAVA LINIJA:
a1
a1p a 2
2
i
a2
i 1
pi
pi x i
i 1
n
a1
pi
i 1
i 1
a 2n
xi
i 1
66
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
a1
4
i
a3
i 1
a1
3
i
a2
i 1
2
i
pi2 x i
i 1
n
3
i
i 1
2
i
a3
i 1
n
pi
pi x i
i 1
i 1
a1
2
i
a2
i 1
a 2p a 3
a2
i 1
a1p 2
KVADRATNA PARABOLA:
pi
a 3n
xi
i 1
i 1
67
EKSPONENCIJALNA
FUNKCIJA:
a1
a1ep
e
i 1
2pi
x i ep
i 1
68
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
A B B Y Y.c
bu
to
re
he
C
lic
he
k
lic
C
w.
om
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
Kvalitet aproksimacije mo
moe se oceniti pomo u
KOEFICIJENTA KORELACIJE:
KORELACIJE:
n
xi
x x ( i)
x (i)
i 1
r2
n
xi
i 1
x (i)
x (i)
i 1
r=1
savr
savrena korelacija (potpuno poklapanje)
r=0
korelacija ne postoji (veli ine su me usobno

nezavisne)
69
KVALITET APROKSIMACIJE
1 > r > 0.9
vrlo jaka korelacija
0.9 > r > 0.7

0.7
jaka korelacija
0.7 > r > 0.5

0.5
slaba korelacija
0.5 > r > 0
vrlo slaba korelacija
70
w.
A B B Y Y.c
om
F T ra n sf o
bu
to
re
he
om
Primer:
Vodocementni
vrsto a pri
faktor
pritisku
Vodocementni
vrsto a pri
faktor
pritisku
Nezavisno
promenljiva
Nezavisno
promenljiva
Zavisno
promenljiva
Zavisno
promenljiva
0.680
31.2
0.760
31.1
0.566
39.8
0.600
42.7
0.514
43.0
0.514
44.4
0.463
47.1
0.475
49.6
0.420
47.7
0.433
54.2
0.760
26.3
0.840
25.3
0.637
32.7
0.667
32.7
0.574
37.9
0.571
40.7
0.478
42.5
0.525
43.4
0.444
45.0
0.478
49.4
71
Rprava=-0.94
Rparabola=-0.96
zavisnost vrsto e od vodocementnog faktora
55
vrsto a pri pritisku, fp (MPa)
A B B Y Y.c
lic
he
k
lic
C
w.
rm
ABB
PD
re
to
2.0
2.0
bu
rm
er
F T ra n sf o
ABB
PD
er
BFC - C
50
FCK - H
OS3
OS4
45
40
35
30
fpi=76.451-63.367mvi/mci
25
fpi=90.775-112.080mvi/mci+39.696(mvi/mci)2
20
15
0.4
0.45
0.5
0.55
0.6
0.65
0.7
Vodocementni faktor, mv/mc
0.75
0.8
0.85
72
w.
A B B Y Y.c
om

Vrste Ispitivanja Materijala PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Vrste Ispitivanja Materijala PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Y

GRA EVINSKI MATERIJALI 1

NAUKA O MATERIJALIMA (Material Science)

Vreme u kome ivimo se po toj analogiji mo

Nepe ena glina

Ku a sagra ena od naboja i oplate

Rekonstruisani izgled kolibe ovalne osnove,

Sojenice se i danas grade u pojedinim delovima

Izgled sojenice (Herodot, Hipokrat, podru je alpskih jezera, neolit...)

"Ziggurat" u Uruku, Mesopotamija, 2100 g. p.n.e.

MALO ISTORIJE ....

PODELA MATERIJALA ZA GRA ENJE

PODELA MATERIJALA ZA GRA ENJE

PODELA MATERIJALA ZA GRA ENJE

TEHNI KI OPIS MATERIJALA

TEHNI KI OPIS MATERIJALA

Tehni ki opis materijala razlikuje se za:

TEHNI KI OPIS MATERIJALA

TEHNI KI OPIS MATERIJALA

KLASIFIKACIJA SVOJSTAVA GRA EVINSKIH

KLASIFIKACIJA SVOJSTAVA GRA EVINSKIH

DEFINISANJE KARAKTERISTIKA MATERIJALA

DEFINISANJE KARAKTERISTIKA MATERIJALA

Primer: CEMENT svojstvo skupljanja

VRSTE ISPITIVANJA MATERIJALA

S obzirom na karakter samih ispitivanja ona se

DESTRUKTIVNA METODA - UZORCI

Ispitivanje vrsto e pri pritisku na hidrauli noj presi

Ispitivanje nosivosti kerami kog crepa

Ispitivanje nosivosti kerami kog crepa

Ispitivanje plo a od trske na savijanje

Ispitivanje betonskih elemenata

Ispitivanje staklenih plo a (stepeni

Ispitivanje vodonepropustljivosti crepa

Ultrazvu na aparatura sa osciloskopom ("Controls" - Italija)

Oprema za "Pull"Pull-off" metodu

Metoda "lokalnog loma"

VRSTE ISPITIVANJA MATERIJALA

Ispitivanjem se dobija nekakav rezultat koji se

VRSTE ISPITIVANJA MATERIJALA

Prema svrsi i na inu sprovo enja,

STANDARDNA ISPITIVANJA MATERIJALA

Prethodna izbor materijala za gra enje prema

Kontrolna kontrola materijala koji se

Naknadna - u posebnim situacijama.

odre ivanje poloaja armature u betonu

STANDARDNA ISPITIVANJA MATERIJALA

STANDARDNA ISPITIVANJA MATERIJALA

STANDARDNA ISPITIVANJA MATERIJALA

STANDARDNA ISPITIVANJA MATERIJALA

U ovakvim vrstama ispitivanja postoji samo jasno

Obrada rezultata ispitivanja

Obrada rezultata ispitivanja

Obrada rezultata ispitivanja

Obrada rezultata ispitivanja

Osnove matemati ke statistike

Osnove matemati ke statistike

Osnove matemati ke statistike

Osnove matemati ke statistike

onda se najverovatnija vrednost slu ajno

Aproksimacija krivih -primena

f (p, a1, a 2 ,.......a m )

izmerena veli ina