You are on page 1of 32

95

elbIy pu Sk
ehAmbil o qnebdYsmhU
Bu Vr emAizek fAkeln bM smAgm tAbu
eTek tAr se kT bleln/ 2''SAeyelr
elAkedr bl yKn Bur kAeC etAmr ekAn !neb
iney Aseb/ es !neb eyn etAmAedr ekAn kiw
g]hpAilt A,I hy/ t kiw gr/ emx b CAglo
het pAer.
3
''yKn ekAn bYi) tAr egA-pAl eTek ehAmbil
edy/ tKn esw eyn xA hy/ yAr meDY ekAn edAx
en. smAgm tAbuet eFAkAr mueK es A,Iiwek
Aneb. tArpr Bu es qneb h, krebn.
4
A,Iiwek htY krAr smy es b A,Iiwr
mATAy tAr hAt rAKeb. Bu es bYi)ek pAp
eTek mu) krAr j Ayi%rep ehAmbil h,
krebn. 5'Bur sAmen es es e bACriwek
hnn kreb. tArpr hAerAe,r pue^r TRA yAjkrA
smAgm tAbuet eFAkAr mueK biSt ebdIr kAeC
b es r) Aneb bM ebdIr oper bM
cArpAez t iCiwey edeb. 6 yAjk b A,Iiwr
edh eTek cAm CAAeb bM tArpr A,Iiwek
ekew wker wker kreb. 7hAerAe,r pue^r TRA
yAjkrA b ebdIet An Aleb bM tArpr
Aenr opr kAW cApAeb. 8tArpr tAr ebdIr
operr Aen je kr kAeWr opr b
wkerel :mAT Ar ciby
R )
u mAMs rAKeb. 9yAjk
jl idey b jiwr pAil Ar edehr iBterr
Mzil Duey eneb. tArpr yAjk ebdIr oprkAr
jiwr smS Mz puiey eneb. hl ehAmbil/
Aen S& kiw qneb. qnebr sug Buek
KuzI kreb. 10'yKn ek ehAmbil iheseb kw
emx b kw CAgl phAr edy/ tKn es A,Iiwek
b purx A,I het heb/ yAr meDY ekAn edAx
b K<ut en. 11Bur sAmen ebdIr %r idek es
A,Iiw htY kreb. tArpr hAerAe,r pue^r TRA
yAjkrA A,Iiwr r) ebdIr oper bM cArpAez
iCiwey edeb. 12yAjk tArpr A,Iiwek wker
wker ker kAweb. tArpr es wkerAel :mAT
o cibRyu) mAMs ebdIr Aen rAK kAeWr opr
rAKeb. 13yAjk jl idey A,Iiwr pAil Ar
edehr iBterr Mzil Deu y eneb. yAjkek b
pZiwr smS Mz sgR kret heb. es ebdIr
opr A,Iiwek puiey eneb. hl ehAmbil/ Aen
St qneb. sug Buek KuzI ker.

''yKn ekAn elAk Buek ehAmbil iheseb


kiw pAKI phAr edy/ tKn es pAKIiw eyn
kiw GuGu ikMb kiw kic pAyr hy. 15yAjk
b qnebiwek ebdIr kAeC Aneb. tArpr es
pAKIr mATAiw ewen iCe eneb bM ebdIr opr
pAKIiwek epAAeb. pAKIiwr r) ebdIr pAez ePel
edeb. 16yAjk b pAKIiwr glAr Tilw ewen
eneb/ pAlkilo srAeb bM esilek ebdIr pUbR
idek Ce ePel edeb. ebdI eTek CA sirey rAKAr
wA hl jAyg. 17yAjk pAKIiwr fAnAr jAygAw
iCe ePleb ik pAKIiwek BAg kreb n. tArpr
pAKIiwek ebdIr pr kAeWr oprkAr Aen
epAAeb. w hl ehAmbil/ Aen St qneb.
r sug Buek KuzI ker.
14

zs qnebsmhU
''yid ek Bu Vrek zs qneb dAn ker/
teb tAr qneb eyn eA myd eTek !trI
hy. mydAr opr elAkiw b etl FAleb
bM tAr opr kuur rAKeb. 2 tArpr es esw
hAerAe,r pu^edr kAeC TRA yAjkedr kAeC Aneb.
es etl Ar sugi emzAen kmueW mydAr e
eneb. yAjk tKn ebdIr oper SArk !neb
epAAeb. qneb Aen St. r sug Buek
KuzI ker. 3 hAerA, bM tAr pu^edr j TAkeb
bAik pe TAk zs qneb. Buek edoy Aen
!tir qneb tY pib^.

esk zs qnebsmhU
''yKn ekAn elAk nuen esk zs qneb
phAr edy tKn t eyn b KAimribhIn riw
hy y imih myd o etl idey !trI/ Tb eyn
etl emzAenA srcAkalI hy. 5 yid &uim eskApAe^
esk zs-qneb Aen/ t hel t eyn b
etl emzAen KAimribhIn e mydAr !trI hy.
6
&uim b esw wker wkerA kreb bM tAr
opr etl FAleb. iw hl zs qneb. 7 yid &uim
kAy BAj zs qneb iney Aes/ tKn eyn t
etl emzAen eA myd idey !trI hy.
8
''&uim b sb ijins eTek !trI zs
qnebil Bur kAeC Aneb. yAjekr kAeC esil
iney yAeb bM es esilek ebdIr opr rAKeb.
9
tArpr yAjk zs qnebr ikC Mz eneb bM
4

elbIy pu Sk 2:10-4:5

96

SArk qneb/ ebdIr opr epAAeb. qneb


Aenr !trI. r sug Buek KuzI ker. 10pe
TAk zs qneb hAerA, o tAr pu^edr j. Buek
edoy Aen !trI qneb tY pib^.
11
''&uim b KAimr emzAenA ekAn zs qneb
Buek edeb n. &uim KAimr b mDu Aen Jles
Buek !neb iheseb edeb n. 12Tm Psl eTek
An qneb iheseb &uim KAimr o mDu Bur kAeC
Anet pAer/ ik KAimr o mDu sug hey eb
yAoyAr j ebdIr opr eyn epAAen n hy.
13
etAmAr An itiw zs qnebe &uim b
lb, edeb. Verr inyemr lb, eyn etAmAr zs
qneb eTek bAd n pe. etAmAr smS qnebr
se b lb, Aneb.
Tm Psl eTek zs qnebsmhU
14
''yKn &uim Tm Psl eTek zs qneb Bur
kAeC Aneb/ tKn b Aen JlsAen zesr
mAT Aneb. il b wAwk zesr c,R kr
mAT heb. heb etAmAr Tm Psl eTek An
zs qneb. 15&uim bzY etl Ar sugi tAr
opr FAleb. hl zs qneb. 16yAjk b
e zesr ikC Mz/ etl bM smS DUn Bur
kAeC SArk !neb iheseb epAAeb.
ml qnebsmhU
''ml qneb iheseb yKn ek Verr kAeC
sgR edy tKn A,Iiw kiw purx b SI gr
het pAer. ik A,Iiwr b eyn ekAn edAx n
TAek. 2elAkiw A,Iiwr mATAy hAt rAKeb bM
smAgm tAbuet eFAkAr mueK A,Iiwek htY kreb/
tArpr ebdIr oper Ar tAr cArpAez hAerAe,r
pue^r TRA yAjkr r) iCwAeb. 3ml qneb
hl Bur it Aen St k qneb. A,Iiwr
edehr iBter o bAer ey cibR AeC/ yAjk t
b sgR kreb. 4 elAkiw iw b]O bM ey cibR
inteVr nIec tAedr eFek ereKeC esel sgR
kreb. es ey cibR yk]ek eFek ereKeC esiwo
sgR kreb bM be] Or se iwek sirey rAKeb.
5
tArpr hAerAe,r pue^r ebdIr opr cibR epAAeb.
Aenr oprkAr kAeW rAK l qnebr opr
t tAr rAKeb. w hl Aen St qneb. r
sug Buek KuzI ker. 6 yKn ekAn elAk Bur
it ml qneb iheseb kiw emx b kiw
CAgl dAn ker/ tKn A,Iiw purx Tb SIjAtIy
het pAer; ik tAet eyn b ekAn edAx nA
TAek. 7yid es tAr !neb iheseb kiw emxzAbk
Aen teb es t Bur sAmen Aneb. 8es b
tAr hAt A,Iiwr mATAr opr rAKeb Ar smAgm
tA<br
u sAmen A,Iiwek htY kreb. tArpr hAerAe,r

pue^r ebdIr cArpAez A,Iiwr r) iCwAeb. 9Aen


St qnebr mt ker elAkiw ml qnebr kw
Mz Bur it sgR kreb. elAkiw b cibR/
sm cibRyu) elj bM ey cibR A,Iiwr iBtr
Mezr smS elAek eFek rAeK t sgR
kreb. :ipCenr hAer ekbAer lAegAyA Mz eTek
eljwA es ekew edeb. 10kiwr kAeCr iw b]O o
tAedr eFek rAK cibRek elAkiw eyn dAn ker. es
b yk]etr cibR Mzwku o dAn kreb. es b
b]O semt esiwek sirey eneb. 11tArpr ebdIr
opr yAjk esilek epAAeb. Bur it Aenr
qneb hl ml qneb ik w sADAr mAnux
KA ihsAeb h kret pAreb.
ml qneb iheseb kiw CAgl
''yid qnebiw kiw CAgl hy t hel elAkiw
tAek Bur sAmen Aneb. 13elAkiw CAgliwr mATAy
tAr hAt rAKeb bM tAek smAgm tAbur sAmen
htY kreb. tArpr hAerAe,r pu^ ebdIr cArpAez
CAgelr es r) iCwAeb. 14Bur it Aenr qneb
iheseb elAkiw ml qnebr ikC Mz b
dAn kreb. A,Iiwr iBterr Mzilr operr o
cArpAezr cibR elAkiw b sgR kreb. 15elAkiw
nIecr ipCenr idekr mAMsepzIr kACAkAiC iw b]O
o tAedr cibRr ACAdn b sgR kreb. es
yk]etr cibR Mzo edeb. es b wAek b]Osh
sirey edeb. 16rpr yAjk b il ebdIr
opr epAAeb. ml qneb hl Aen St k
qneb. r sug Buek KuzI ker. iwo sADAr
mAnux KA ihsAeb h kret pAer; ik e
Mzil TR A cibR Bu r j inid$ X.
17
bMzprprAy inym icrkAelr j etAmAedr
meDY clet TAkeb. eyKAen etAmr TAk etAmr
b kKno cibR b r) KAeb n.
12

jAe Gew yAoyA pApkemrR j qnebsmhU


Bu emAizek bleln/ 2''SAeyelr elAekedr
bel yid ekAn bYi) jAe pAp ker ePel
bM Bu y kret bAr, kereCn etmn ekAn kAj
ker/ tKn es bYi) b kAjil kreb
3
''yid iBix) yAjk mn kw Bul ker
bes yAet elAek tAr pAep edAxI hey yAy/ tKn
yAjk tAr pAepr j b Bur kAeC kiw
qneb dAn kreb. yAjk b ekAn edAx en
mn kiw e bACr sgR kreb. pAp qneb
iheseb es e bACriw Buek sgR kreb.
4
iBix) yAjk e bACriwek smAgm tAbr
u ebz
peT Aneb. tArpr tAr hAt xAer mATy rAKeb
bM Bur sAmen xAwAek htY kreb. 5es yAjk
bACriw eTek ikCw r) iney tA smAgm tAbur

97
eBter iney Aseb. 6 per tAr A[ul re)r meDY
efAbAeb bM pib^tm jAygAr ACAdenr sAmen
Bur sAmen sAtbAr es r) eCwAeb. 7yAjk ikCw
r) sugI ebdIr ekAe, lAgAeb. : ebdIiw smAgm
tAbuet Bur sAmen reyeC. xAer sb r)wA
tAek ehAm ebdIr nIec eFel idet heb. : ebdIiw
smAgm tAbuet eFAkAr mueKr ebdI. 8 pAepr j
qnebr bACriwr smS cibR es ebr ker eneb.
eBterr Mzilr oprkAr o cArpAezr cibRo
es iney eneb. 9es b b]O bM kiwr nIec ey
cibR tAedr eFek rAeK t eneb. es yk]etr cibRo
b eneb. es w b]eOr sAeT ebr ker eneb.
10
ml qnebr xAiwr sgRIkre,r mt yAjk
b smS Mzel sgR kreb. ehAm
qnebr j ey ebdI/ tAr opr yAjk b
A,Iiwr Mzel epAAeb. 11-12ik yAjk b
xAiwr cAm/ eBterr Mzel bM zrIerr
bj$Y pdATR bM mATA o pAeyr smS mAMs sirey
eneb. yAjk es sb Mz tAbur bAer ibezx
jAygAy eyKAen CAel eFel rAK hy/ esKAen
bey iney Aseb. esKAen b es kAeWr opr
es sb Mz ereK epAAeb. eyKAen CAel FAl
AeC esKAen xAiwek epAAet heb.
13
''mno het pAer ey sm SAeyl jAit n
ejen pAp kreC. tAr hyetA mn enk kAj
ker beseC eyil tAedr n kret Bu A|A
ideyeCn. yid tA Gew tAr edAxI heb. 14yid
tAr es pAp sVe buJet pAer/ teb tAr sm
jAitr j pAepr qneb iheseb kw e bACr
sgR kreb. tAr b e bACriwek smAgm
tAbuet iney Aseb. 15elAekedr meDYkAr bI,rA
Bur sAmen xAiwr mATAy hAt rAKeb bM tKn
kjn Bur sAmen e bACriwek htY kreb.
16
iBix) yAjk ey tKn k%RbYrt iCl/ es
ikCw r) smAgm tAbuet iney Aseb. 17yAjkiw
tAr A[ul re)r meDY efAbAeb bM t sAtbAr
Bur sAmen pd$Ar sK
u BAeg iCiwey edeb. 18tArpr
yAjk ikCw r) ebdIr ekA,elAy ePleb. :
ebdI smAgm tAbr
u meDY Bur sAmen reyeC. yAjk
smS r) l qnebr ebdIr emeJy FAleb.
: ebdI smAgm tAbur meDY eFAkAr mueK reyeC.
19
rpr yAjk A,Iiwr smS cibR eneb bM t
ebdIr opr epAAeb. 20yAjk pAp qneb eymnBAeb
xAiwek sgR keriCl esBAeb smS
Mzel sgR kreb. BAeb yAjk elAekedr
Zic ker &uleb* bM Vr SAeyelr elAekedr
(m krebn. 21yAjk b xAiwek iziberr
bAer Aneb bM t epAAeb/ eymnBAeb es Tm
e l A e k e d r & u l e b Tb ''Ayi%kr. ih ziwr
TR ''FAk edoy/ "lukAen Tb "pAp mueC edoy.

elbIy pu Sk 4:6-35

xAek puieyiCl. sm sdAeyr pe( wA


hl pAp emAcenr qneb.
22
''kjn zAsk jAe pAp kret pAer bM
tAr Bu Vr y y kret b inexD keriCeln/
tAr meDY ekAn kw es ker ePlet pAer.
pAp krAr j zAsk edAxI heb. 23yid zAsk tAr
pAp sVe buJet pAer/ t hel es b ekAn
edAx en mn kiw purx CAgl Aneb. eswA
heb tAr qneb. 24zAskiw b tAr hAt CAgliwr
mATAy rAKeb Ar Bur sAmen eyKAen ehAmbil
htY kr hy esKAen tAek hnn kreb. CAgliw
hl edAxemAcenr bil. 25pAp qnebr ikCw r)
yAjk b tAr A[uel eneb bM l qnebr
ebdIr ekA,elAy t ePleb. bAik r)wku yAjk
b ebdIr emeJet eFel ePleb. 26Ar CAgliwr
smS emd yAjk b ebdIr opr epAAeb;
ml qneb dAenr emd eymnBAeb es epAAy
esBAeb yAjk b t epAAeb. BAeb yAjk
es zAskek tAr pAp emAcenr Ayi% kreb
bM Vr tAek (m krebn.
27
''sADAr, elAekedr ek yid jAe pAp
ker bM Bu y inix kereCn mn ikC yid
ker tAhel es tAr prAeDr j Aenr kAeC
dAyb TAkeb. 28yid es bYi)iwr inejr pAp
ibxey DAr, je/ teb es iny edAx en mn
kiw SI CAgl Aneb. iw heb elAkiwr pAepr
j qneb. pAp kereC bel es b CAgliw
Aneb. 29es tAr hAt A,Iiwr mATAy rAKeb bM
ehAmbilr jAygAy tAek htYA kreb. 30tArpr
yAjk CAgliwr ikCw r) tAr A[uel eneb bM
ehAmbilr ebdIr ekA,elAet es r) ePleb.
rpr yAjk CAegr bAik r)wku b ebdIr
emeJet eFel edeb. 31eymnBAeb ml qneb eTek
emd edoy hy/ esBAeb yAjk b CAgliwr
smS emd sgR kreb. yAjk b Bur ee
sugi iheseb ebdIr opr t epAAeb. BAeb
yAjk es bYi)ek tAr pAp
emAcenr Ayi% kreb. bM Vr es bYi)ek
(m krebn.
32
''pAepr qneb iheseb yid es elAkiw kiw
emxzAbk Aen thel tAek b ekAn edAx
en mn kiw SI zAbk Anet heb. 33elAkiw
b tAr hAt A,Iiwr mATAy rAKeb bM eyKAen
tAr ehAmbil htY ker esKAen edAx emAcenr
qnebek htY kreb. 34yAjk tAr A[uel b
es pApemAcenr qneb eTek ikCw r) eneb
bM ehAmbilr ebdIr ekA,ilet t lAgAeb.
rpr yAjk emxzAbkwAr bAkI sb r) ebdIr
emeJy FAleb. 35eymnBAeb ml qnebilr meDY
emxzAbekr emdmAMs sgR kr hy/ yAjk

elbIy pu Sk 5:1-6:4

98

esBAeb emxzAbkiwrsmS emd sgR kreb.


eswAek yAjk eymnBAeb ekAn ehAmbil Buek
edoy hy/ esBAeb ebdIr opr tAek epAAeb.
BAeb yAjk es bYi)ek tAr pAp emAcenr
Ayi% kreb bM Vr es bYi)ek (m krebn.
ibiB Dre,r AkiSk pAp
''ekAn mAnux kiw stkRbA,I Znet pAer/ Tb
kjn mAnux mn ikC Zen b edeK TAket
pAer y elAkedr bl ic. yid es elAkiw
y edeKeC b ZeneC t n bel/ t hel es
pAepr je edAxI heb. 2Tb elAkiw hyt Zic
ekAn ikC SpzR kret pAer. eymn g]hpAilt ekAn
A,Ir m]tedh Tb ekAn Zic A,Ir m]tedh.
o elAkiw nAo jAnet pAer ey es sb
ijinsSpzR kereC; ik tbu es Bul krAr kAre,
edAxI heb. 3mn enk ibxy AeC y mAnuexr
kAC eTek Aes bM mAnuxek Zic ker. kjn
mAnux n ejen kjenr kAC eTek sebr
ey ekAn kw SpzR kret pAer. yKn es mAnux
jAnet pAer ey es Zic ijins SpzR kereC/
tKn es edAxI heb. 4kjn mAnux BAl TbA m
ikC ic n ker hWkArI it| ker ePlet
pAer bM spek$ Buel eyet pAer ik yKn
tAr it|Ar kTAw men pe/ tKn es heb edAxI
kAr, es tAr itit r( kerin. 5sutrAM yid
ekAn mAnux ilr meDY ekAn kiw ibxey edAxI
hy thel/ es ey kAjw Bul ker kereC t
b SVIkAr kreb. 6es b tAr k]t edAexr
j Bur kAeC Aseb. es b kw SI
emxzAbk b SI CAgl pApemAcenr !neb iheseb
Aneb. tArpr yAjk es mAnuxiwek k]t pApkmR
eTek mu) krAr j y ikC krAr kreb.
7
''yid elAkiw emxzAbk idet smTR n hy teb
es b iw GuGu pAKI b iw pAyr Verr
kAeC Aneb. el hl tAr k]t pAepr j
qneb . kiw pAKI heb b tAr pAepr qneb
bM priw heb ehAemr qneb. 8 elAkiw b
esil yAjekr kAeC Aneb. Tem yAjk pAp
qneb iheseb kiw pAKIek sgR kreb. yAjk
pAKIr GA eTek mATAwA AlAd ker eneb/ ik
pAKIiwek BAeg BAg kreb n. 9yAjk b
ebdIr pAez pAepr j sgRIk]t qnebr
r)ek iCiwey edeb. tArpr bAik r) ebdIr tledez
eFel edeb. hl k]t pAepr j qneb. 10rpr
yAjk itIy pAKIiwek b ehAmbilr
inymAnuyAyI sgR kreb. BAeb yAjk es
bYi)ek tAr k]t pAp emAcenr Ayiz% kreb bM
Vr es bYi)ek (m krebn. 11yid mAnuxiw iw
GuGu pAKI b iw pAyr idet smTR n hy thel

es b 8 kAp g<ue myd Aneb. wA heb


tAr pAepr j qneb. elAkiw ekAn*em mydAy
ekAn etl edeb n. t pAp emAcenr qneb bel
es et kuur edeb n.
12
elAkiw b mydAr e yAjekr kAeC
Aneb. yAjk t eTek k mueW myd eneb.
heb k Sr,ATRk qneb. ebdIr opr yAjk e
myd epAAeb. hl Verr it Aen epAAen
k qneb. pAepr j sgR qneb. 13BAeb
yAjk mAnuxiwek ezADn kreb bM Vr es
mAnuxiwek (m krebn. eywku zs qneb pe
TAkeb/ t sADAr zs qnebr mt yAjekr
j heb.
14
Bu emAizek bleln/ 15''ekAn bYi)
AkiSkBAeb Bur pib^ ijinesr sAeT ekAn
edAx kret pAer. ese(e^ es bYi) ekAn K<ut
en mn kiw purx emx b Aneb. wA
heb Bur it edAexr j edoy !neb. &uim
b pib^ SAenr mAp kAiW bYbhAr kreb bM
purx emxiwr kiw mUlY iWk kreb. 16pib^
ijinesr se es ey pAp kereC tAr j elAkiw
b tAr jirmAn edeb. es y edeb bel itit
ideyiCl t edeb o tAr se mUelYr k pmAMz
eyAg kreb bM es mUlY yAjkek edeb. BAeb
pApemAcenr !nebr emxiw sgR ker yAjk es
bYi)r Ayiz% kreb bM Vr bYi)ek (m
krebn.
17
''yid ekAn bYi) pAp ker TAek bM Bur
A|Ailr ekAn kiw l[Gn ker TAek/ mnik
yid es t n ejen ker TAek/ es edAxI bM tAr
pAepr j dAyI. 18es bYi)ek yAjekr kAeC
ekAn K<ut en mn kiw purx emx Anet heb.
es purx emx heb edAxemAcenr qneb. BAeb
jAe esiw ey pAp keriCl t eTek yAjk
tAek mu) kreb bM Vr es bYi)ek (m
krebn. 19mn ik es ey pAp kreC w n jAnelo
elAkiw edAxI sutrAM es Buek b tAr edAxATRk
qneb dAn kreb.
A pAepr j edAxATkR qnebsmhU
Bu emAizek bleln/ 2 ''kjn bYi) hyet
sb pAepr meDY ekAn kw ker Bur
ibrAcr, kret pAer. kAerAr ekAn ibxy
edKAezAnA krAr smy es bYApAer ik GeweC es
sVe imTY kT blet pAer. es ikC cir kret
pAer Tb kAek WkAet pAer. 3 er hAirey
yAoy ijins epey imeTY blet pAer/ Tb tAr
itit nuyAyI kAj no kret pAer. Tb
ekAn bYi) ekAn rkemr Ay ker TAket
pAer. 4 ik es Dre,r ekAn kAj krel

99
pAepr edAex edAxI heb/ sutrAM es y ikC cir
keriCl/ es y ikC ek Wikey ineyiCl t es
b iPirey edeb. Tb elAekr tAek y
ikC t%AbDAn krAr j ideyiCl Tb eysb ijins
es epeyo imeTY beliCl/ sbikC es b iPirey
edeb. 5es y ikC imTY itit ideyiCl tAr
puerA dAm edeb bM tArpr es ijinxiwr itir)
k pmAMezr mt dAmo b ePrt edeb. es
k]t iDkArIr kAeC es TR edeb. eyidn es
tAr edAxATRk bil iney Aseb esidn es kAjiw
kreb.
6
'' bYi) b yAjekr kAeC edAxATRk bil
iney Aseb. t b heb emexr dl eTek
An kw purx emx. es purx emexr meDY
eyn ekAn K<ut n TAek. yAjk y bleb r dAm
heb tA. w heb Bur kAeC d% k edAxATRk
bil. 7 rpr yAjk Bur kAeC yAeb bM tAr
pApemAcenr j Ayiz% kreb bM eyilr j
es dAyI iCl Bu tAr smS kAj (m ker edebn.

elbIy pu Sk 6:5-28
!trI k Dre,r riw hl zs qneb. ekAen
pib^ SAen yAjkrA b riw KAeb; smAgm
tAbur Ae,r meDY w KAeb. 17zs qnebiw
b eyn KAimr idey qtrI kr n hy. An
idey !trI AmAek edoy qnebsmU h Aim
yAjkedr Mz iheseb ideyiC. w tY pib^/
dAn krA pAp qneb bM edAx qnebr mt.
18
hAerAe,r smS sAnedr meDY etYkiw purx
sAn Aen St Bur it inebidt qnebsmUh
eKet pAer. w etAmAedr bMzprprAyBAeb
icrkAelr inym. smS qneb SpezRr ArA
es sb mAnuxedr pib^t Aes.
yAjkedr zs qneb
Bu emAizek bleln/ 20"hAerA, Ar tAr
pu^edr AmAr kAeC sb qneb Anet heb.
eyidn tAr hAerA,ek DAn yAjk bel iBix)
kreb/ esidn tAr w kreb. zs qnebr j
tAr b 8 kAp e myd Aneb. :itidenr
qneb dAenr smey w edoy heb. tAr r
eDRk Aneb skAel/ bAik eDRk Aneb sYAr
smy.
21
e mydAr se etl emzAen heb bM
eskAr pAe^ tAek esk heb. !tir hey egel &uim
b t eBter Aneb. &uim qnebiwek wker
wker ker BAeb. r g Buek KuzI kreb.
22
''hAerAe,r S A en bsAr j hAerAe,r
%rpurxedr eTek iBix) yAjk zs qneb
b Bur kAeC Aneb. inym icrkAl Der
cleb. Bur j zs qneb b spU,RBAeb
id kret heb. 23yAjekr etYkiw zs qneb
b spU,Rrep epAAet heb. t ekAn met
AhAr kr cleb n.
19

ehAmbil
Bu emAizek bleln/ 9 ''hAerA, bM tAr pu^edr
ined$z dAo wA hl ehAmbilr inym. ebdIr
ikuer opr ehAmbil skAl n hoy py$
sAr rAt Der TAkeb. ebdIr An b kwAnA
ebdIiwr oper let TAkeb. 10yAjk b
msInr bRAs preb bM tAr pr preb msIn
beS r epAzAk. ebdIr opr Aen d ey
qnebsmUh CA hey igeyiCl yAjk es pirtY)
CA &uel iney es smS CA ebdIr pAez rAKeb.
11
rpr yAjk epAzAk eCe epAzAk preb/
tArpr es tAbur bAer k ibezx jAygAy
CAilek iney yAeb. 12ik ebdIr An b
ebdIr opr let TAkeb. tAek ekAn *em
pApbilr inym

iniBey edoy cleb n. yAjk itidn skAel


24
ebdIr oper kAW idey AlAeb. es ebdIr oper
Bu emAizek bleln/ 25"hAerA, o tAr pu^edr
kAW sAijey ml qneb smUehr cibR b bel hl pAp qneb dAenr inym. eyKAen
epAAeb. 13ebdIr opr An ibrAm let Bur sAmen ehAmbilr bil htY kr heyiCl/
esKAen pAp qnebr bileko htY kret heb.
TAkeb/ t eyn ekAn *em n ineB yAy.
wA tY pib^. 26ey yAjk pAp qneb sgR
zs qnebsmhU
kreC es b esw KAeb; ik es w kw
14
"w hl zs qneb dAenr bYbSA ebdIr pib^ jAygAy KAeb jAygAwA eyn smAgm tAbur
sAmen Bur kAeC hAerAe,r pue^r qneb b cArpAezr WAenr meDY hy. 27pAp qnebr mAMs
Aneb. 15zs qneb smUehr meDY eTek yAjk SpezR kjn mAnux b ekAn ibxy pib^ hey
k mueW Bit$ e myd eneb. es zs qnebr oeW.
"yid iCwAenA re)r kwo ekAn mAnuexr
sAeT eyn etl bM sugI initBAeb TAek. yAjk
ebdIr opr zs qnebek epAAeb. w heb Bur kAper opr pe tKn b ekAn pib^ SAen
it k SrA,ATRk qneb/ r g Buek KuzI eyn es kAp kAc hy. 28mAiwr pAe^ yid pApkreb. 16 zs qnebr bizX y pe TAkeb hAerA, qnebek is krAen hy/ tAhel pA^wAek b
bM tAr pue^r b t KAeb. KAimr n idey eBe ePlet heb. yid pAp qnebek iptelr
8

elbIy pu Sk 6:29-7:30

100

!tir pAe^ ePAwAen hy/ thel pA^iwek b


mAjet heb bM per jel Duey inet heb.
29
''yAjk pirbAerr ey ekAn purx pAp emAcenr
qneb eKet pAreb; w Kub pib^. 30ik yid
pAp emAcenr qnebr r) smAgm tAbur meDY An
hy bM es pib^ SAen mAnuxedrZic krAr j
bYbhAr kr hy/ thel es pAp emAcenr qneb
Aen puiey inet heb. yAjkr es pAp qneb
b KAeb n.
edAxATkR bil
"edAx emAcenr bil segRr il hl inym;
tY pib^. 2 kjn yAjk edAx emAcenr
bil b es jAygAy htY kreb/ eyKAen ehAemr
bil htY kr hy; tArpr edAx emAcenr bilr
r) ebdIr sbidek iCiwey edeb.
3
"yAjk edAx emAcenr bilr smS emd b
sgR kreb/ emdsh elj bM iBtr Mezr
opr Ciey TAk emd sgR kreb. 4 yAjk qnebr
iw b]O bM ey cibR kiwedezr nIec tAedr eFek
rAeK t sgR kreb/ yk]etr emd Mzo qneb
ihsAeb edeb. mU^iilr se es t CAiey
Aneb. 5 smS ijins yAjk ebdIr opr epAAeb.
heb Bur it Aen St k qneb. w
hl k edAx emAcenr qneb.
6
"yAjekr pirbAerr ey ekAn purx edAx
emAcenr bil B(, kret pAer. qneb Kub
pib^/ tA w b ekAn pib^ SAen eKet
heb. 7edAx emAcenr qneb pAp emAcenr qnebr
met. qnebr j k inym. ey yAjk
bilr bYbS ker es KA iheseb mAMs pAeb. 8 ey
yAjk bilr bYbS ker es d qneb eTek cAmo
pAeb. 9d% etYk zs qneb es yAjekr
iDkAer Aseb/ iyin t sgR keriCeln. yAjk
pAeb zs qnebsmUh y nuen esk b BAjbAr
pAe^ Tb eskAr TAlAy rAA kr. 10hAerAe,r
pu^edr iDkAer TAkeb zs qnebsmUh/ esil
ZkenA b etl emzAen het pAer. hAerAe,r pue^r
skel KAer Mz eneb.

qneb iheseb Aneb. 14 smS riwr kiw


es yAjekr/ ey ml qnebr r) iCewAy. 15ml
qnebr mAMs eyidn sgR kr heb/ es iden
tA eKet heb. kjn bYi) phAr Verr
it k]t|t jAnAet edy; ik perr idn skAelr
j mAMesr kwo eyn pe n TAek.
16
"ekAn bYi) ml !neb Anet pAer kAr,
es hyt Vrek phAr idet cAy Tb es hyt
Verr kAeC ibezx mAnt keriCl. yid w stY
hy thel eyidn es qneb edy/ es iden d%
qneb eKey inet heb. yid ikC pe TAek t
perr idn b eKet heb. 17ik yid qnebr
ekAn mAMs tIy ideno pe TAek t Aen
puiey ePlet heb. 18yid ekAn bYi) tIy idn
tAr ml qnebr ekAn mAMs B(, ker/ thel
Bu es bYi)r it sX hebn n. tAr qneb
Bu h, krebn n;es qneb heb Zic. Ar
yid ekAn bYi) es mAMesr ikC B(, ker tA
hel es bYi) inej tAr edAexr j dAyI heb.
19
"Zic mn ekAn bSr eCAyA lAgA mAMs b
eyn ek n KAy; Aen mAMs epAAeb.
etYkiw Zic bYi)ml qneb eTek mAMs eKet
pAer. 20ik yid ekAn Zic bYi) Bur j
inid$X ml qnebr mAMs KAy/ t hel es bYi)ek
b tAr elAkedr eTek ibiC kret heb.
21
"yid ekAn bYi) ekAn Zic ijins/ y mAnuexr
zrIerr Ar Zic heyeC b ekAn Zic j b
Bu inexD kereCn mn ekAn ijins SpzR ker/
tAhel es bYi) Zic heb. bM yid es ml
!nebr mAMs KAy/ tAhel tAek b tAr
elAekedr eTek AlAd kret heb.
22
Bu emAizek bleln/ 23"SAeyelr
elAekedr bel; etAmr gr/ emx b CAgelr ekAen
cibR b KAeb n. 24ey j SVABAibk BAeb mAr
egeC Tb jedr Ar iC-ibiC hey egeC/
etAmr es jr cibR bYbhAr kret pAr; ik
etAmr kKenA t KAeb n. 25Aen epAA j
Bur it d% yid ekAn bYi) tAr cibR Ky/
thel es bYi)ek tAr sMiX elAekedr eTek
ibiC het heb.
26
"etAmr eyKAen bAs kerA n ekn kKen
ekAn pAiKr b ekAn jr r) pAn kreb n.
27
yid ekAn bYi) r) KAy/ thel es bYi)ek
b tAr elAekedr eTek ibiC het heb.

ml qnebsmhU
"Bur kAeC ml qnebsmUh dAenr bYbSA.
12
ekAn bYi) k]t|tA jAnAet ml qneb Anet
pAer. yid es k]t|t jAnAet qneb Aen teb
tAr KAimribhIn etl mAKAen riw/ oper etl
edAlnIy qnebr inym
AblI
edoy pAtl ikC riw bM etl emzAen e
13
28
29
mydAr ikC egAw p<Ariw An ic. ml
Bu emAizek bleln/ "S Aeyelr elAekedr
qnebsmUh hl es qneb y ekAn bYi) Vrek belA yid ekAn bYi) Bur kAeC ml qneb
DbAd jAnAet Aen. es qnebr se bYi)iw iney Aes/ tAhel es bYi) qnebr Mz
KAimr idey !trI kr egAw p<Ariwilo b Buek edeb. 30phAerr es Mz Aen
11

101
epAAen heb. es inejr hAet es phAerr Mz
bhn kreb. es jiwr cibR bM b(edz yAjekr
kAeC Aneb. Bur sAmen jiwr b(edziw &uel
Dreb. wA heb edAlnIy qneb. 31tArpr yAjk
ebdIr opr cibR epAAeb; ik jr b(edz hAerA,
bM tAr pu^edr iDkAer TAkeb. 32etAmr ml
qnebr fAn idekr riwo yAjkek edeb. 33ml
qnebr fAn idekr riw TAkeb es yAjekr
:hAerAe,r pu^edr dKel/ ey ml qnebr r)
Ar cibR sgR ker. 34Aim SAeyelr elAekedr
kAC eTek edAlnIy qnebr b(edz bM ml
qnebr fAn r iniC bM es bSil Aim
hAerA, o tAr pu^edr idey idiC. SAeyelr
elAekrA b inym icrkAelr j emen
cleb.
35
il hl Buek d% Aenr !trI qnebr
Mz y hAerA, o tAr pu^edr iDkAr. yKn
hAerA, bM tAr pue^r Bur yAjk hey esb
ker tAr sgRilr Mzo pAy. 36yAjkedr
menAnIt krAr smy eTek Bu sb Mz
yAjkedr edoyAr j S Aeyelr elAekedr ined$z
edn. elAekrA b eyn es Mz icrkAelr
j yAjkedr edy.
37
il hl ehAmbil/ zs qneb/ pApemAcenr
qneb/ edAxemAcenr bil/ ml !neb bM yAjk
inbRAcn spekR bYbSA. 38sIny pbRetr opr Bu
emAizek A|Ail edn. eyidn Bu SAeyelr
elAekedr sIny mrBUimr meDY Bur kAeC tAedr
qnebsmUh Anet Aedz ideyiCeln/ esidn itin
ibiDil jAiney edn.
emAiz yAjkedr iny)
u kreln
2
Bu emAizek bleln/ "hAerA, o tAr pu^edr
se nAo. es se nAo epAzAk-pirCd/
iBexekr je etl/ pApemAcenr qnebr xA/
iw purx emx bM KAimribhIn riwr Jui. 3 tArpr
elAekedr kse smAgm tAbur ebz mueK iney
esA.
4
Bur Aedz mt emAiz sb kAj kreln.
elAekrA smAgm tAbur ebz mueK kse edKA
krl. 5 tKn emAiz elAekedr bleln/ "Bu y
Aedz kereCn hl tA bM t b kt$bY.
6
tArpr emAiz/ hAerA, o tAr pu^edr iney
eln. jl idey itin tAedr eDQt kreln. 7 rpr
emAiz hAerA,ek ebAn ri(,I prAeln bM tAr
ekAmerr cArpAez kiwb jAeln. tArpr emAiz
hAerAe,r gAey epAzAk pirey gAey ePAd jAeln
bM ebAn pwkAet g ebXn ker tA b<ADeln.
BAeb emAiz hAerAe,r gAey ePAd prAeln.
8
emAiz hAerAe,r beu k b(Abr, pirey ideln. tArpr

elbIy pu Sk 7:31-8:23

itin b(Abre,r eBter rIm o &uIm rAKeln.


9
emAiz hAerAe,r mAT lV kAp jAen pAgi
idey eFek ideln. k wker esAn pAgir
sAmenwAy bisey ideln. esAnAr wkerAw hl
pib^ muku w. Bur A|A mt emAiz w keriCeln.
10
rpr emAiz iBexekr etl ineln bM
pib^ tAbur opr o tAr meDYkAr smS ijinesr
opr tA iCiwey ideln. BAeb emAiz tAedr pib^
kreln. 11emAiz ebdIr opr etelr ikCw
sAtbAr iCiwey ideln. emAiz ebdIr opr bM
tsMl TAlA/ gAmlAy bM tAr tledez etl
iCiwey tAedr pib^ kreln. 12tArpr ikCw
iBexekr etl iney itin hAerAe,r mATAy FAleln/
BAeb emAiz hAerA,ek pib^ kreln. 13emAiz
rpr hAerAe,r pu^edr iney es tAedr ebAn
ri(,I prAeln. per tAedr gAey kiwb jiey
ideln. tArpr tAedr mATAy ePi b<ADeln. Bur
A|Amt emAiz sb kreln.
14
rpr emAiz pAp emAcn qnebr xAiwek
iney eln. pAp emAcn qnebr xAer mATAr opr
hAerA, o tAr pue^r hAt rAKeln. 15tArpr emAiz
xAiwek htY ker tAr r) sMh kreln. emAiz
tAr A[ul idey ikC r) ebdIr sb ekAe, lAgAeln.
BAeb emAiz ebdIiwek bilr peyAgI ker !trI
kreln. tArpr itin ebdIr emeJy r) eFel ideln.
elAekedr pAp mu) krAr j BAeb emAiz
ebdIiwek bilr j !trI rAKeln. 16itin yk]
eTek sb cibR ebr ker ineln bMes se iw
b]O o tAedr oprkAr sb cibRwku iney es ebdIr
opr tAedr epAAeln. 17ik emAiz xAer cAm/
tAr mAMs bM zrIerr bj$Y pdATRek tAbur bAer
iney eln. tAbur bAer Aen emAiz esilek
epAAeln. Bur A|Amt emAiz sb kreln.
18
rpr emAiz ehAmbilr j purx emxek iney
eln. hAerA, bM tAr pue^r es purx emexr
mATAy tAedr hAt rAKeln. 19emAiz tArpr purx
emxiwek htY kreln. itin ebdIr cArpAez o
oper purx emxiwr r) iCiwey ideln. 20-21emAiz
purx emxiwek wker wker ker kAweln. itin
iBterr Mzil o p jl idey Duey ideln/
tArpr ebdIr opr egAw purx emxiwek epAAeln.
emAiz mAT o zrIerr wkerel bM cibR
epAAeln. hl Aenr !trI ehAmbil. r g
Buek KuzI ker. Bur A|Amt emAiz il
kreln.
22
tArpr emAiz purx emxiwek iney eln.
hAerA, Ar tAr pu^edr yAjk ihsAeb inid$X krAr
j purx emxiw bYbhAr kr heyiCl. tAr
purx emxiwr mATAy tAedr hAt ereKiCeln.
23
rpr emAiz purx emxiwek htY kreln. r

elbIy pu Sk 8:24-9:14

102

ikCwA r) itin hAerAe,r kAenr litet/ tAr fAn


hAetr beu A A[uel bM hAerAe,r fAn pAeyr beu
A[uelr mATAy eCAyAeln. 24tArpr itin hAerAe,r
pu^edr ebdIr kACAkAiC iney eln. re)r ikCw
tAedr fAn kAenr litet/ fAn hAetr beu A[uel
bM fAn pAeyr beu A[uelr mATAy lAigey ideln.
rpr itin ebdIr cArpAez r) iCwAeln. 25rpr
emAiz cibR/ elj/ iBterr smS MzelAr cibR/
yk] FAk cibR/ b]O iw bM tAedr cibR bM fAn
idekr r ineln. 26etYkidn Bur sAmen k
Jui Bi%R KAimribhIn riw rAK ht. emAiz
riwilr kiw/ etl mAKAen riwr kiw o kiw
KAimribhIn pAtl riw ineln. es sb riwr
wkerAel emAiz cibRr opr bM purx emexr
fAn rr opr rAKeln. 27tArpr emAiz es smS
ikC hAerA, o tAr pu^edr hAet idey ideln.
wkerelAek emAiz edAlnIy qnebrep Bur
sAmen edAlAeln. 28tArpr hAerA, o tAr pu^edr
hAt eTekesilek iney emAiz ebdIr ehAmbilr
opr epAAeln. hAerA, o tAr pu^edr yAjk ihsAeb
ineyAg krAr j qneb. qneb Aenr
Ar !trI qneb. r g Buek KuzI ker. 29emAiz
b(edzw iney Bur sAmen t edAlnIy qneb
iheseb edAlAeln. yAjkedr ineyAg krAr bYApAer
purx emexr Mz hl emAizr Mz. emAiz
Bur A|Amt sb kAj kreln.
30
emAiz ebdIr opr pe TAk iBexekr
etelr ikCwA o ikCw r) iney hAerA, bM tAr
epAzAekr opr iCwAeln. hAerAe,r se esbArt
eCeledr bM tAedr epAzAekr opero ikCw
iCiwey ideln. BAeb emAiz hAerA,/ tAr epAzAk/
tAr eCeledr bM eCeledr epAzAk Zic kreln.
31
tArpr emAiz hAerA, o tAr pu^edr ij|As
kreln/ "AmAr Aedz etAmAedr men pe et
Aim beliClAm/ 'hAerA, bM tAr pue^r smS
ijins b AhAr kreb. sutrAM yAjk inbAR cenr
nuAn eTek riwr Jui Ar mAMs ineynAo. smAgm
tAbur ebz mueK mAMswAek is ker. esKAen
mAMs Ar riw KAo. Aim y bliC esmet w
ker.
32
yid mAMs b riwr ekAn ikC pe TAek teb
t puiey ePl. 33yAjk inbRAcenr nuAn cleb
sAtidn Der. es nuAn ezx n hoy pyR etAmr
b smAgm tAbur ebz pT CAeb n. 34Aj
y kr hl/ Bu essb kret A|A ideyeCn.
etAmAedr Zic kret itin sb A|A ideyeCn.
35
etAmr b smAgm tAbur ebz mueK sAtidn
Der idnrAt TAkeb. yid etAmr Bur A|A n
mAen thel etAmr mAr yAeb. Bu AmAek sb
A|A ideyeCn.

tA hAerA, o tAr pue^r Bu emAizek y y


kret A|A ideyiCeln essb kreln.
36

rV yAjkedr h, kreln
Aw idenr idn emAiz hAerA, o tAr pu^edr
bM es sAeT S Aeyelr bI,edro fAkeln.
2
emAiz hAerA,ek bleln/ "kw xA bM kw
purx emx iney esA. essb jedr meDY b
eyn ekAn K<ut n TAek. xAwA heb pApemAcenr
qneb Ar emxw heb ehAmbilr qneb. sb
jedr Bu r kAeC inebdn kr. 3SAeyelr
elAekedr bel/ 'pApemAcenr qnebr j kiw
purx CAgl nAo bM ehAmbilr j kiw bACr
o kiw emxzAbk nAo. bACr o CAg izZ etYkiwr
bys eyn k bCr hy. o smS jedr meDY
b eyn ekAn K<ut n TAek. 4kw xA o
kw purx emx ml qnebr j nAo. sb
j CAo nAo etl emzAen zs qneb bM
sb Bur kAeC inebdn kr/ kAr, Aj Bu
etAmAedr kAeC AibB$Ut hebn.
5
sutrAM smS elAk smAgm tAbur kAeC el.
emAiz eymn Aedz ideyiCeln tAr skel es
mt ijins Anel. smS elAk Bur sAmen dAAl.
6
emAiz bleln/ "Bur A|A mt etAmr il
kreb Ar tKn Bur mihm etAmAedr kAeC kAizt
heb.
7
tArpr emAiz hAerA,ek bleln/ "yAo Bur
A|A met kAjil ker. ebdIr kAeC yAo bM
pApemAcenr qneb o ehAmbilr qnebil inebdn
ker/ yAet &uim bM etAmAr elAekrA Zic ho.
elAekedr qnebilo nAo bM essb pbRAid
pAln kr eyil tAedr Zic ker.
8
esj hAerA, ebdIr sAmen es pApemAcenr
!nebr j xAwAek htY krelA. pApemAcenr
qneb tAr inejr je. 9 tArpr hAerAe,r pue^r
hAerAe,r kAeC r) Anel. hAerA, tAr A[ul
re) fibey tAr ebdIr ekA,elAy Ciey ideln/
tArpr ebdIr emeJet r) eFel ideln.
10
pApemAcenr qneb eTek hAerA, inl cib/R bO] el
bM yk]etr cibR Mzw/ Bu eymn eymn emAizek
A|A keriCeln esBAeb es ijinsel ebdIr
opr epAAel. 11hAerA, rpr iziberr bAer
Aen mAMs Ar cAm epAAeln. 12per ehAmbilr
j hAerA, jiwek htY ker wker wker ker
kAweln. hAerAe,r pue^r hAerAe,r kAeC r) iney
el hAerA, es r) ebdIr cArpAez iCiwey ideln.
13
hAerAe,r pue^r hAerA,ek ehAmbilr wkerAel
Ar mATAw idel itin eselA ebdIr opr
epAAeln. 14ehAmbilr iBterr Mzel Ar pA
ilo Duey ePel essb ebdIr opr epAAeln.

103
15

tArpr hAerA, elAekedr qnebil Aneln.


itin elAekedr pAepr j !neb iheseb CAgliwek
htY ker TmwAr mt iwek inebdn kreln.
16
Bur ined$zmt itin d qnebiwek iney es
inebdn kreln. 17ebdIr kAeC zs qneb iney
es itin k mueW zs ineln bM t erAj
skAel ebdIr opr ey bil edoyA ht tAr sAeT
inebdn kreln.
18
itin xA bM purx emxiweko htY kreln.
sb hl elAekedr ml qneb. hAerAe,r pue^r
hAerAe,r kAeC r) Anel itin r) ebdIr
cArpAez Ciey ideln. 19tAr xA Ar emexr
cibR/ elejr cibR/ iBterr Mez FAk-edoy cibR/
b]Oil bM yk]etr cibR Mz Aneln. 20sb
cibRel xA Ar purx emexr buekr opr rAK
helhAerA, cibR Mzel ebdIr opr epAAeln.
21
hAerA, emAizr A|AmetA b(edzil bM fAn
r Bur sAmen edAlnIy qneb ihsAeb edAleln.
22
tArpr elAekedr ee tAr hAt oper
&u el tAedr AzIbR A d kreln. pApemAcenr
qneb/ehAmbil bM ml qneb ezx krAr pr
hAerA, ebdI eTek enem eln.
23
emAiz bM hAerA, smAgm tAbr
u iBter eln.
per bAer es elAekedr AzIbAR d kreln. tArpr
Bur mihmA smS elAekr sAmen AibB$Ut hl.
24
Bur kAC eTek i ingRt hey ebdIr oprkAr
ehAmbil o cibR d krl. tKn smS elAk es
qneb dhn edeK cIkAr ker Wel bM mAiwr
idek muK nIc krel.
rV nAdb o bIhe k DbMs kreln
tArpr hAerAe,r pue^r/ nAdb o bIh Dup
AlAbAr DupdAnI inel. bM iB An
bYbhAr ker es sugI ilt krelA. emAiz
tAedr ey An bYbhAr kret ined$z ideyiCeln
es An tAr bYbhAr kerin. 2 tA Bur kAC
eTek An enem es nAdb o bIhek DbMs
krl. Bur sAmen tAr m]&uY br, krl.
3
tKn emAiz hAerA,ek bleln/ "Bu beln/ 'ey
smS yAjk AmAr inkew Aes/ tAr b
AmAek A kreb. Aim b tAedr kAeC pib^
iheseb mA hebbM smS mAnuexr kAeC b
mihmAiV t heb. tA tAr pu^edr m]&u Y iney hAerA,
nIrb reln.
4
hAerAe,r kAk xIeyelr iw pu^ iCl. tArA
hl mIzAeyl o lIxAP,. emAiz es pu^edr
bleln/ "pib^ SAniwr sAmen igey etAmAedr
jYAW&uet BAedr edh iziberr bAer iney yAo.
5
sutrAM mIzAeyl o lIxAP, emAizek mA
krel. tAr nAdb o bIhr edh iziberr bAer

10

elbIy pu Sk 9:15-10:16

bey iney egel. nAdb o bIh tKno ibezx


Dre,r suetAr jAm periCl.
6
tKn emAiz hAerAe,r pu^ lIyAsr o
TAmrek bleln/ "ekAen ibxt ediKo n?
etAmAedr epAzAk iCeA nA Tb mATAr cl
egACAel ekAr n. ibxtA n edKAel etAmrA
ht heb n. bM Bu bAkI skelr opr *u
hebn n. S Aeyelr smS mAnux etAmAedr A Iy.
Bu nAdb o bIhek d kereCn iney tAr
ezAk kret pAer. 7ik etAmr b smAgm
tAbu mnik tAr ebz pT tYAg kreb n. etAmr
yid tYAg kr etAmr mAr yAeb. kAr, Bur
iBexekr etl etAmAedr opr FAl heyeC. tKn
hAerA,/ lIyAsr bM TAmr emAizek mA krl.
8
tArpr Bu hAerA,ek bleln/ 9 "yKn etAmr
smAgm tAbur meDY Aseb &uim Ar etAmAr pue^r
b @A(Ars pAn kreb n. yid etAmr sb
ijins pAn kr/ thel etAmr mAr yAeb .
ibiD etAmAedr bMzprprAy icrkAelr j clet
TAkeb. 10etAmAedr b pib^ o pib^ bM
Zic o Zic ibxeyr meDY pirArBAeb pATRkY
ker inet heb. 11Bu emAizr mADYem elAekedr
essb ibiD jAiney ideln/ &uim elAekedr sb
ibiD spekR b biht kreb.
12
hAerAe,r pu^ lIyAsr o TAmAr tKno
jIibt iCeln. emAiz/ hAerA, o tAr pu^ek
bleln/ "Aen epAAen phArilr meDY ikC
zs qneb pe AeC. etAmr zs qnebr es
Mz AhAr kreb/ ik b tAet KAimr eyAg
kreb n. ebdIr kAeC esw KAo/ kAr, es qneb
tY pib^. 13qnebr Mz Bur ee
Aen epAAen heyiCl/ bM ey A| Aim
etAmAedr ideyiC t ezKAy ey Mz etAmAr o
etAmAr pu^edr j; ik b etAmr kw
pib^ SAen t AhAr kreb.
14
"tACA &uim etAmAr eCelemeyr edAlnIy
qnebsmUehr b(edz bM rr Mz AhAr kret
pAreb. sb etAmAedr pib^ jAygAy eKet heb
n. ik t b pirC jAygAy eKet heb .
kAr, esil Aes ml qnebsmUh eTek.
SAeyelr elAekrA Vrek ey phAr edy t
eTek Mz etAmAr o etAmAr sAnedr ApY
bel Dr heyeC. 15elAekrA b Aen epAAen
bilr Mz iheseb jedr cibR/ ml qnebr
r bM edAlnIy qnebr b(edz iney Aseb.
Bur sAmen edAlAenA hel qnebr es Mz Bur
A| nu s Aer icrkAl etAmAr o etAmAr
sAnsitedr iDkAer yAeb.
16
emAiz pApATRk qneb CAgelr eK<Aj kreln/
ik t itmeDY epAAen hey igeyiCl. et

elbIy pu Sk 10:17-11:32

104

emAiz hAerAe,r pu^ lIyAsr o TAmerr opr


tY *u heln. emAiz bleln/ 17"etAmAedr es
CAgiwek pib^ SAen KAoy ic iCl. w tY
pib^. ekn etAmr Bur sAmen t eKel n Bu
etAmAedr t ideyiCeln elAekedr edAexr Ayi%
krAr je/ elAekedr pib^ krAr j. 18es
CAgelr r) pib^ jAygAy :tAbur meDYkAr pib^
Ger An hyin. tA etAmAedr ic iCl Aim
eymn Aedz ideyiClAm/ esBAeb pib^ jAygAy
mAMs AhAr kr.
19
ik hAerA, emAizek bleln/ "edKun Aj
tAr pApemAcenr qneb o ehAmbilr qneb Bur
kAeC eniCl. Ar Apin jAenn Aj AmAr
BAegY ik GeweC. Apin ik men kern Aim Aj
pApemAcenr qneb eKel t Buek KuzI kret
n? 20emAiz t Zneln bM emen ineln.
mAMs KAoyA r inym
AblI
Bu emAiz o hAerA,ek bleln/ 2 "SAeyelr
elAekedr belA smS j etAmr AhAr
kret pAerA. 3ey sb jr pAeyr Kur BAeg BAg
kr/ essb j yid jAbr kAew t hel etAmr
es jr mAMs eKet pAerA.
4-6
"ikC j AbAr jAbr kAew ik tAedr
pAeyr Kur BAg kr ny/ etAmrA es sb j
KAeb n. w/ pAhAer zAPn bM KregAz hl es
rkm. tA tAr etAmAedr pe( Zic . 7 ikC
jedr pAeyr Kur BAg kr/ ik tAr jAbr
kAew n/ sb j KAeb n. zUkr es Dre,r
sutrAM tAr etAmAedr pe( Zic. 8 sb A,Ir
mAMs KAeb n? mnik tAedr m]t edho SpzR
kreb n/ tA etAmAedr pe( Zic .

11

sAmiu @k KA ibxey inym


AblI
"yid ekAn A,I smue@ b ndIet bAs ker
bM yid A,Iiwr pAKn o Az TAek/ thel
etAmr es A,I eKet pAer. 10-11ik smue@ b
ndIet bAs ker mn ekAn A,Ir yid fAn o Az
n TAek tKn es A,I etAmr b KAeb n.
Drenr A,I AhAerr pe( nupyu). es
A,Ir mAMs etAmr KAeb n/ mn ik tAr m]t
zrIro SpzR kreb n. 12jlcr ey ekAn A,I yAr
pAKnA bM Az en/ tAek Bu AhAerr j
nupyu) beleCn bel men kern.
9

KA p(IsmhU
13
"Vr ey sb pAKI KAoyr pe( nupyu)
beleCn/ etAmr b essb pAKIedr KA
bel g,Y kreb. pAKIil etAmr KAeb nA
gl/ zkuin/ izkArI pAKI/ 14icl bM sb Dre,r

bAj pAKI. 15smS jAetr kAel pAKI/ 16w pAKI/


rAetr bAj pAKI/ zicl/ sb jAetr en pAKI/
17
ep<c/ ilpd sAmui@k pAKI/ b ep<c 18hMsI/
jlcr pYAineBlA/ zbBuk zkuin/ 19srs/ smS
jAetr sArs/ Ju<iwoyAl pAKI bM bA.
ptAid B(, spekR inym
AblI
"buek-hAwA (u@ ekAn A,Ir yid fAn TAek/
tAhel esilek etAmr KAeb n kAr, Bu t
inexD kereCn. smS epAkAmAk eKeyA n.
21
ik etAmr essb epAkAmAk eKet pAr yAr
sipd bM lAPAet pAer. 22smS rkm ppAl/
smS rkemr fAnoyAl ppAl/ smS rkemr
iJ<iJ epAkA Ar sb jAetr gA PiM etAmr
eKet pAer.
23
"ik Ar sb (u@ A,I yAedr fAn
AeC ik buek ehew cel/ etAmr b essb
KAeb n/ kAr, Bu t inix kereCn. 24essmS
(u@ A,IrA etAmAedr Zic kreb. ey tAedr m]t
edh SpzR kreb/ sYA n hoy pyR es Zic
TAkeb. 25yid ekAn bYi) es m]t epAkAmAkedr
SpzR ker/ tAhel es b tAr kAp-ecAp
eDQt kreb. sYA n hoy py$ es Zic hey
TAkeb.
20

A,Iedr spekR Aro inym


AblI
"ikC A,Ir pAeyr Kur BAeg BAg kr
ik Kuril sitYkAerr iw Mz ny. AbAr tArA
jAbr kAew n sb A,I etAmAedr pe( Zic.
ey ekAn bYi) tAedr SpzR krel Zic heb. sYA
n hoy pyR es bYi)iw Zic TAkeb. 28yid
ekAn bYi) tAedr m]t edh srAy/ es b tAr
epAzAk-AzAk Duey eneb. es mAnuxiw sYA n
hoy pyR Zic TAkeb. smS A,I etAmAedr
kAeC Zic.
26-27

beu k-hA w A,Iedr spek$ inym


AblI
" smS buek hAw A,Ir etAmAedr kAeC
Zic Cec/ <r/ smS jAetr b iwkaiwik.
30
egAsAp/ kuimr/ iwkaiwik/ bAilr srIs]p bM
igrigiw. 31 smS beu k-hA w A,Ir etAmAedr kAeC
Zic. ekAn mAnux tAedr m]tedh SpzR krel sYA
n hoy pyR es Zic TAkeb.
29

Zic A,Iedr spekR inym


AblI
"yid smS Zic A,Iedr ekAn kw
mer ekAn ikCr opr pe/ thel es ijinsiwo
Zic heb. es ijinsiw kAeWr !trI ekAn pA^/
kAp/ cAm/ ezAekr epAzAk idey !trI kAejr
ekAn hAityAr het pAer. w yAehAk t b
32

105
jel Duet heb. sYA n hoy pyR t Zic
TAkeb. tArpr t AbAr Zic heb. 33yid o smS
Zic A,Iedr ekAn kw mAr yAy bM mAiwr
!trI pAe^r opr pe/ thel pAe^r eBterr ey
ekAen ijins Zic hey yAeb bM etAmr b
pA^wAek eBe ePleb. 34yid Zic mAiwr pAe^r
jl ekAn KAer opr pe/ thel es KAbAr
Zic heb. Zic pAe^r ey ekAn pAnIy Zic.
35
yid m]t Zic A,Ir ekAn ekAn ikCr opr
pe/ thel es ijinsw Zic heb. w mAiwr
nun Tb riw eskAr mAiwr pA^ hel t b
eBe wkerA kret heb. es smS ijins Ar
Zic kr yAeb n. esil etAmAedr kAeC sbsmey
Zic.
36
"ekAn J,RA b jl jem mn ekAn kUp Zic
TAkelo ey mAnux ekAn Zic A,Ir edh SpzR
ker es Zic hey yAeb. 37yid m]t Z A,Iedr
ekAen Mz bpn krAr ekAn bIejr opr pe/
thel es bIj tKno Zic TAkeb. 38ik etAmr
yid bIejr opr jl FAel bM tArpr yid Zic
A,Iedr ekAn sb bIejr opr pe t
hel etAmAedr pe( smS bIj Zic. 39tACA
&uim KA iheseb bYbhAr ker mn ekAn A,I yid
mAr yAy/ thel ey tAr m]t zrIr SpzR kreb/
sYA n hoy pyR es Zic reb. 40bM ey
A,Iedh eTek mAMs KAy tAek b tAr kAp
ecAp Duet heb. sY n hoy pyR bYi)iw
Zic eTek yAeb. ey bYi) A,Iiwr m]tedh etAel
tAek bzY tAr epAzAk-AzAk Duet heb bM
es elAkiw sY n hoy pyR Zic TAkeb.
41
"ey sb A,I mAiwr opr beu k ehe w yAy/ essb
A,Iedr etAmr AhAr kreb n. etAmr es A,I
b KA iheseb h, kreb n. 42etAmr epewr
opr Br idey hAwA Tb cAr p idey hAw srIs]p
b ey smS A,Ir enkel p tAedr b
AhAr kreb n. 43 smS A,I etAmAedr eyn
enAMrA n ker. etAmr Zic heyA n/ 44kAr,
Aim etAmAedr Bu Vr? Aim pib^/ tA
etAmrAo etAmAedr inejedr pib^ ereK. o smS
buek hAw A,Iedr sMSpezR inejedr Zic ekAr
n. 45Aim etAmAedr imzr eTek eniC yAet etAmr
AmAr ibizX elAkjn het pAer bM Aim
etAmAedr Vr het pAir. Aim pib^ tA etAmrAo
b pib^ heb.
46
smS inymAblI pZ/ pAKI/ smue@r smS
A,I bM mAiwr opr buek hAw smS A,Iedr
e(e^ eyAjY. 47 smS pedz sADAr, mAnuxek
Zic A,Iedr eTek Zic A,Iedr AlAd kret
sAhAyY kreb eyn tArA jAnet pAer ekAn A,Iedr
AhAr krA bM ekAn A,Iedr AhAr nA kr ic.

elbIy pu Sk 11:33-13:5

n&u n mAeye dr j inym


AblI
Bu emAizek bleln/ 2"S Aeyelr elAekedr
belA yid kjn SIelAk kiw izZ pue^r
j edy/ thel es SIelAkiw sAtidn Der Zic
TAkeb. tAr mAisekr r) pAetr Zic smeyr
mt heb ZictA. 3Xm iden b izZ
pu^iwek sut kret heb. 4tArpr tAr r)(y
eTek es Zic heb 33 idn pr. yA ikC pib^
b tAr ekAen ikC es SpzR kret pAreb
n. yt(, n tAr ZcIkr, ezx heC/ es b
ekAn pib^ SAen Fket pAeb n. 5 ik yid SIelAkiw
k izZkAr j edy/ thel tAr mAisk smeyr
r)pAetr mt s h Der es Zic TAkeb.
tAr r)(y eTek 66 idn pyR kAiwey es Zic
heb.
6
"ZcIkre,r smy ezx hel kiw izZ k b
pue^r n&un sUit/ smAgm tAbuet b ibezx
Dre,r sgR Aneb. es smAgm tAbur ebz peT
yAjkek b sb sgR bSil edeb. d
qnebr j Anet heb k bCr bysI emxzAbk
bM kiw GuGu pAKI b bAc pAyr Aneb pAp
emAcenr qnebr je. 7 -8yid SIelAkiw kiw
emx idet (m hy teb es iw GuGu b iw bAc
pAyr Anet pAer. k pAKI heb ehAmbilr j
inid$X Ar kiw pAp emAcenr qneber j. yAjk
o smS qneb Bur kAeC inebdn ker tAek
pApmu) kreb. bM es tAr r)(eyr eTek Zic
heb. il hl kjn nArIr j inid$X inymAblI/
ey nArI kiw izZ pu^ b k izZ kAr j
edy.

12

cmeR rAg sM*A inym


AblI
Bu emAiz o hAerA,ek bleln/ 2 "ekAn
elAekr cAmA yid Puel TAek b tet eKAsp<Ac TbA ckacek dAegr met ikC TAek/ yid
(t Mzw ku erAegr GAeyr met edKet hy/
tAek b yAjk hAerA, b tAr yAjk pu^edr
kAeC Anet heb. 3cAmAr (t SAniwek yAjk
b edKeb. yid (etr meDYkAr elAm sAd hey
oeW bM yid cAmAr opr eTek (tSAniwek
get$r met men hy/ teb t kuerAg. yAjk
elAkiwek edK ezx ker tAek Zic bel eGAx,
kreb.
4
"ik cAmy sAd dAg yid gBIr n hy bM
(tSAenr elAm yid sAd n hy tAhel sAt idenr
je yAjk es mAnuxiwek sb elAekedr
eTek AlAd kreb. 5sAt idenr idn yAjk b
elAkwAek edKeb. yAjk yid edeK ebAeJ ey
(tSAenr ekAen pirbt$n hyin bM tA cAmAr
opr Ciey pein/ thel Aro sAt idenr j

13

elbIy pu Sk 13:6-37

106

elAkwAek AlAd ker rAKeb. 6sAt idenr pr


yAjk elAkiwek AbAr edKeb. yid (tSAniw
Zikey yAy bM cAmAr opr n CAy/ tKn yAjk
es elAkiwek Zic bel eGAx, kreb. e(e^
(tSAniw ZDu hl eKAs-p<AcAr/ sutrAM elAkiw
b tAr kAp-ecAp pirAr ker Zic heb.
7
"ik yid elAkiw yAjekr kAeC inejek Zic
edKAenAr per (tSAniw cAmAy Aro Ciey pet
edeK t hel elAkiw b yAjekr kAeC AbAr
Aseb. 8 yAjk AbAr edKeb ey (tSAniw cAmAr
opr Ciey egeC ikn/ Ar thel yAjk tAek
Zic bel eGAx, kreb. esw tAhel kuerAg.
9
"yid ekAen bYi)r kuerAg TAek tAek b
yAjekr kAeC Anet heb. 10yAjk b
elAkiwek edKeb ey cAmAr opr ekAn sAd ePAl
Mz AeC iknbM elAmwAo sAd hey egeC ikn/
yid cAmAr elAm sAd hey yAy bM cAmAr ePAlA
jAygA k<Ac hey oeW/ 11thel t kuerAg. dIGR
idn Der y elAkiwr cAmy eTek egeC/ yAjk
b tAek Zic bel eGAx, kreb. tAek
elAekedr eTek smeyr j AlAd krAr
eyAjn en/ kAr, elAkiw Zic.
12
"kKen kKen mAT eTek p pyR sAr
zrIer cmRerAg CAet pAer. sutrAM yAjk b
elAkiwr sAr zrIr edKeb. 13yid yAjk edeK ey
cmRerAg smS zrIer Ciey egeC bM elAkwr
cAmA sAd hey igeyeC/ tAhel yAjk b tAek
Zic bel eGAx, kreb. 14ik yid elAkiwr cAm
k<Ac hy thel es Zic ny. 15yKn yAjk ekAen
mAnuexr cAm k<c edeK/ es b elAkiwek
Zic eGAx, kreb. k<Ac cAm Zic ny. w hl
kuerAg.
16
"yid k<Ac cAm bdlAy bM sAd hey
yy/thel elAkiwek yAjekr kAeC Aset heb.
17
yAjk elAkiwek b edKeb. yid sM*Aimt
jAyg sAd hy/ thel yAjk elAkiwek b
Zic bel eGAx, kreb. elAkiw Zic.
18
"ekAn bYi)r cAmAr opr eP<A het pAer
bM es eP<A eser eyet pAer. 19per es eP<Ar
SAen sAd re[r ePAlA b dgadeg lAl efAr wAn
sAd dAg het pAer. elAkiw dAg tKn yAjkek
b edKAeb. 20yAjk b t edKeb. yid
eP<AAw cAm eTek get$r met hy bM r
oprkAr elAm sAd hy/ thel yAjk elAkiwek
b Zic eGAx, kreb. iciHt jAygAwy kuer
G Zr heyeC. cAmAy eP<AAwAr eBtr eTek
ku erAg Ciey peeC. 21ik yid yAjk jAygAwAy
ekAn sAd elAm n edeK Ar jAygAw cAmAr
meDY gt$ n ker TAek brM yid edK yAy Zikey
yAeC/ tAhel yAjk elAkwAek sAt idenr je

AlAd ker rAKeb. 22yid cAmAr Aro Mez


dAg CAy t hel yAjk es elAkiwek b
Zic eGAx, kreb. w hl GA. 23ik yid cka cek
dAgiw k jAygAet TAek bM n CAy t hel
buJet heb t purAen eP<AAr (ticH. yAjk
b tAek Zic eGAx, kreb.
24-25
"ekAn bYi)r cAm Aen pue eyet pAer.
yid cAmAr k<Ac Mziw sAd Tb lAl efArAkAw
sAd Mz hy/ yAjk b t edKeb. yid sAd
Mzw cAmy get$r met hy bM o jAygAwr
elAm sAd hey yAy thel t kuerAg. epA
Mez ku Ciey peeC. yAjk b o
elAkiwek Zic eGAx, kreb. w hl kuerAg.
26
ik yid es ckacek jAygAy ekAen sAdA elAm
n TAek bM (tSAnw cAmAy gt$ s]iX n ker
imiley yAy/ tAhel yAjk b sAt idenr j
elAkwAek AlAd kreb. 27sAtidenr idn yAjk
elAkwAek AbAr edKeb. yid (tSAnw cAmAr
opr Ciey yAy/ thel yAjk eGAx, kreb ey
elAkw Zic. w kuerAg. 28ik yid ckacek
dAgiw cAmAy nA CAy bM imiley yAy tAhel
epAAr je PueleC buJet heb. w ekblmA^
epAAr (ticH. yAjk b es bYi)ek Zic
bel eGAx, kreb.
29
"ekAn bYi)r mATAr cAmAy b dAiet G
hel/ 30yAjk cAmAr sM*m, b edKeb.
yid cAm eTek sM*me,r jAygAw get$r met
hy bM yid tAr cArpAezr elAm hy pAtlA o
hled/ thel yAjk es bYi)ek b Zic
eGAx, kreb. w dAd/ KArAp cmeR rAg. 31yid erAgw
cAmAr eTek gt$ hoyAr met men n hy/ ik
esKAen ekAen kAel elAm n TAek/ tKn yAjk
b elAkiwek sAt idenr je AlAd ker
edeb. 32sAtidenr mATAy yAjk sM*Aimt jAygAw
edKeb. yid erAgw n CAy bM esKAen ekAn
hled elAm n jAy bM erAgw cAm eTek
get$r met n hy/ 33tAhel elAkw iny inejek
kAimey eneb; ik es erAegr jAygAw kKno
kAmAeb n. yAjk b elAkiwek Aro sAtidn
AlAd ker rAKeb. 34sAt idenr mATAy yAjk
b erAgwAek edKeb. yid egAw cAmy erAgw
n CAy bM yid cAm eTek eswAek get$r mt
men n hy/ thel yAjk elAkiwek Zic bel
eGAx, kreb. elAkiw b tAr kAp-ecAp
eDQt kreb bM Zic heb. 35ik Zic hbAr pr
elAkiwr erAg yid cAmAy CAy/ 36tKn yAjk
elAkiwek AbAr edKeb. yid erAgw cAmAy Ciey
yAy yAjk hlud re[r elAm edKAr eyAjn ebD
kreb n. elAkw Zic. 37ik yid yAjk men
ker ey erAgw eser egeC bM tAr meDY kAel

107
elAm gjAet Zr kereC/ thel erAgw eser egeC.
elAkw Zic. yAjk b eGAx, krebey elAkw
Zic.
38
"yid ekAn elAekr cAmAy sAd sAd dAg
TAek/39thel yAjk b sb dAegr
jAygel edKeb. yid elAkwAr cAmr oprkAr
dAgel ekblmA^ nul sAdAew hythel tA
ZDumA^ Puskui y (itkArk ny. Dre,r elAk
Zic.
40
"ekAn mAnuexr mATAr cl pe eyet pAer; es
Zic/ w ZDu wAk p. 41ekAn mAnuexr mATAr
pAz eTek cl eW eyet pAer; es Zic. w
ZDumA^ Ar k Dre,r wAk p. 42ik yid tAr
mATAr wAk pA cAmAy ekAn lAl bM sAd CAp
TAek/ tAhel t cAmAr ekAn erAg buJet heb.
43
kjn yAjk b tAek edKeb. yid sM*Aimt
eP<Aw lAl bM sAd hy/ Ar yid zrIerr sb
Mez ku erAegr met edKAy. 44thel elAkiwr
mATAr Kuilet ku heyeC elAkw Zic. yAjk
b elAkiwek Zic eGAx, kreb.
45
"yid k bYi)r ku erAg TAek/ thel es
bYi) elAekedr sAbDAn ker edeb. es elAkiw
ecicey bleb/ "Zic/ Zic. elAkiwr kAper
DAerr ejAA b iCe ePl heb. es tAr
cl ibS kreb bM muK FAkeb. 46yt(, tAr
sM*Amk bYAiD TAkeb tt( elAkiw heb Zic.
es b k TAkeb. tAr bAI b iziberr
bAer TAkeb.
47-48
"ikC epAzAekr opr CAt pet pAer.
kApw msIn suetAy Tb el !trI/ tAet
ebAnA b hAet ebAn het pAer. k wkerA cAmAr
opr b cAm eTek !trI ekAn ijinesr opero
CAt pet pAer. 49yid C^Aekr r[ sbuj b
lAl hy thel w b kjn yAjkek edKAet
heb. 50yAjk b CAtA p Mzw edKeb bM
es ijinswAek AlAd jAygAy sAtidn Der ePel
rAKeb. 51-52sAt idenr mATAy yAjk b CAtA
pA Mziw edKeb. CAtA p Mzw cAmAr b
kAper opr ehAk tAet etmn ikC yAy Aes
n. yid epAzAk tAet ebAn b hAet ebAn hy
tAeto ikC yAy Aes n/ cAm ikes bYbht
heC eswAo ekAn bYApAr ny. yid CAtA p Mzw
CAy thel es kAp b cAm Zic. sM*Am,iw
Zic. yAjk b es kAp o cAm puiey
ePleb.
53
"yid yAjk edeK ey CAt p Mziw Ciey
pein/ tKn kAp b cAm b Duet heb.
cAm b kAp yA ehAk n ekn ekAn bYApAr ny.
Tb yid kAp hAet ebAn b tAet ebAnhy
tAeto ikC Aes yAy n. 54yAjk elAekedr b

elbIy pu Sk 13:38-14:9

Aedz edeb es cAm b kAper wker Duey


ePlet. tArpr yAjk Aer sAtidenr j
kAp-ecAp AlAd ker rAKeb. 55rpr yAjk
b AbAr edKeb. yid es Mziw tKno C^Ak
Ar sM*imt hey AeC bel men hy/ tKn Ciey
nA TAkA se%o t Zic heb bM etAmAek t
Aen epAAet heb.
56
"ik yid CAt p Mziw mLAn hey igey
TAek thel yAjk b cAm b kAper wker
eTek sM*Aimt Mziw iCe bAd edeb. tAet b
hAet ebAn kAp helo ikC Aes yAy n. 57ik
es cAmAr b kAper wkerAy CAt p Mz
AbAr edK idet pAer. yid tA Gew tKn CAt
p Mzw Ciey peC. ese(e^ etAmAek es
CAt pA ijinx puiey ePlet heb. 58ik eDAyAr
per yid CAt pA Mz n edK edy thel es
cAmAr b kAper wker Zic. es kAp tAet b
hAet ebAn ikn esw ekAn bYApAr ny. es kAp
Zic.
59
il hl cAmAr b kAper wkerAilr
oper CAt pAr bYApAer inymAblI. kAp tAet
b hAet ebAn het pAer; ik tAet ikC Aes
yAy n.
ku erAgI Zickr, inym
AblI
Bu emAizek bleln/ 2 "il cmRerAg iCl
ik suS heyeC/ mn bYi)ek Zic krAr
inymAblI.
"ey mAnuxiwr ku iCl tAek kjn yAjk b
edKeb. 3yAjk b iziberr bAer igey es
bYi)r cmeR rAg eser egeC ikn t edKeb. 4 elAkiw
suS hey Tkel yAjk tAek iw jIb Zic pAKI/
k K rs b]e(r kAW/ k wker lAl kAp
bM kiw esAb gAC Anet Aedz kreb. 5 tArpr
yAjk b Aedz edeb mAiwr pAe^ jelr eFey
kiw pAKIek htY krAr j. 6yAjk b
ey pAKIiw eb<ec AeC eswr sAeT rs b]e(r
kAeWr K/ lAl kAper wker bM esAb gAC
eneb. rpr jelr eFey ey pAKIiwek mAr
heyeC/ tAr re)r meDY es jIb pAKIwAek bM
ijinselAek efAbAeb. 7ey mAnuxiwr ku erAg
heyiCl tAr gAey sAtbAr r)w iCiwey edeb.
tArpr yAjk elAkwAek Zic bel eGAx, kreb.
bM per eKAlA mAeW igey pAKIwAek eCe edeb.
8
"tArpr elAkiw tAr epAzAk pirCd Duey
ePleb/ tAr mATAr smS cl kAimey ePleb bM
SAn ker Zic heb . elAkiw bAr iziberr meDY
eyet pAreb; ik es b sAtidn tAr tAbur
bAer kAwAeb. 9 sAtidenr idn es tAr mAT/ dAi
bM Bur TAR tAr smS cl kAmAeb. tArpr es

14

elbIy pu Sk 14:10-38

108

tAr kAp-ecAp eDAeb bM jel SAn ker Zic


heb .
10
"Aw idenr idn/ ey elAkwAr cmR erAg iCl
es b yAr meDY ekAn KArAp ikC en mn iw
emxzAbk bM kiw k bCr bys
I SI emxzAbko
Aneb. es b zs qnebr j 24 kAp etl
emzAen e mydA Aneb. CAAo elAkiw eyn
k elAg ilB etl iney Aes. 11ZickArI yAjk
b ey elAkiw Zic heC tAek bM tAr
qnebil smAgm tAbur ebz mueK Bur sAmen
Aneb. 12yAjk purx emxzAbkilr meDY kiwek
edAxATRk qnebrep phAr edeb. tArpr es
emxiw o k elAg etl edAlnIy !neb ihsAeb
Bur sAmen edAlAeb. 13tArpr ey pib^ SAen tAr
pAp emAcenr qneb o ehAmbilr qneb bil edy/
es SAen yAjk purx emxzAbkiwek bil edeb.
edAx emAcenr qneb hl pAp emAcenr qnebr
met. w yAjekr kAeC TAkeb. w tY pib^.
14
"edAx emAcenr qnebr r) iney yAjk
re)r ikCw ey elAkiwek Zic kr heC tAr fAn
kAenr litet/ ikCw r) tAr fAn hAetr bueA
A[uel bM ikCw r) es elAekr fAn pAeyr
bueA A[uel lAigey edeb. 15yAjk es k elAg
etelr ikCw iney tA b< hAetr tAluet FAleb.
16
tArpr yAjk fAn hAetr A[ul b< hAet rAKA
etelr meDY fibey Bur sAmen sAtbAr etelr
ikCw iCiwey edeb. 17Ar hAetr tAlur ikCw etl
ey mAnuxiwek Zic kr heC tAr opr eFel edeb.
edAx emAcenr !nebr r) eyKAen eyKAen lAgAenA
heyiCl/ es k jAygAet yAjk etl lAigey
edeb TRA elAkiwr fAn kAenr litet/ fAn hAetr
bue A[uel bM ikCw etl elAkiwr fAn pAeyr
bue A[uel edeb. 18elAkiwek Zic krAr j
yAjk hAetr tAluet pe TAk bAik etlwku
elAkiwr mATAy edeb. BAeb yAjk Bur sAmen
elAkiwek pib^ kreb.
19
"tArpr yAjk elAkiwek Zic krAr j
Ayi% ihsAeb pAp emAcenr qnebiwek sgR
kreb. rpr ehAmbilr qnebr j yAjk
A,Iiwek htY kreb. 20tArpr yAjk ebdIr opr
ehAmbilr qneb bM zs qneb sgR kreb.
BAeb yAjk elAkiwr j Ayi% krel
elAkiw Zic heb.
21
"ik yid elAkiw grIb hy bM smS
qnebdAen (m hy thel es edAxATRk qnebr
j kiw purx emxzAbk Aneb. w edAlnIy
qneb heb yAet ker yAjk es elAkiwek pib^
kret pAer. CAA zs !nebr j etlemzAen
8 kAp e myd o k elAg ilB etl elAkiw
Aneb. 22bM sit nusAer Aneb ewA GuGu b

iw bAc pAyr; yAr kiw heb pApemAcenr qneb


bM iw heb ehAmbilr qneb.
23
"Aw idenr idn elAkiw Zic hbAr j smAgm
tAbur ebz mueK Bur sAmen yAjekr kAeC o
ijinsil Aneb. 24edAxATRk qnebr emxzAbk
bM etl iney yAjk t Bur sAmen edAlnIy
qneb ihsAeb sgR kreb. 25tArpr elAkiwek
Zic krAr j edAxATRk qnebr emxzAbkiwek
htY ker yAjk re)r ikCw elAkiwr fAn
kAenr litet edeb/ ikCwA tAr fAn hAetr bue
A[uel bM ikCw r) tAr fAn pAeyr beu A[uel
elep edeb. 26yAjk es etelr ikCw tAr b<
hAetr tAluet FAleb. 27tAr b< hAet ey etl reyeC/
tAr opr yAjk tAr fAn hAetr A[ul idey Bur
sAmen sAtbAr etl iCiwey edeb. 28tArpr
yAjk tAr hAetr ikCw etl pApemAcenr bilr
r) eyKAen lAigeyiCl essb jAygAy lAigey
edeb/ TRA ey mAnuxiw Zic heC tAr fAn kAenr
litet/ fAn hAetr bue A[uel bM fAn pAeyr
A[uel edeb. bAkI etelr ikCw elAkiwr mATAy
edeb. 29BAeb yAjk Bur sAmen elAkiwek pib^
kreb.
30
"tArpr yAjk qneb ihsAeb edoy A
GG
u
u elr kiw b bAc pAyrAelAr kiw sgR
kreb. :es b bYi)r sit nusAer sgR
kreb. 31TRA sit nusAer es zs !nebr
sAeT pAKIelAr meDY kwAek sgR kreb
pApemAcenr bil iheseb/ Ar kiwek sgR kreb
ehAmbilr qneb iheseb. BAeb Bur sAmen
yAjk elAkiwek Zic krAr j Ayi% kreb.
32
Z hoyAr j ey smS mAnux inyimt qneb
sdAen pArg/ cm$erAg eTek eser oWAr pr
Zic hbAr j inymAblI tAedr j inid$X.
CAt p gh] ibxey inym
AblI
Bu emAiz bM hAerA,ek Aro bleln/
34
"Aim etAmAedr iDkAr krAr j ey knAn
edz idey ideyiC es edez etAmrA ebz krel
Aim ekAn elAekr bAIet C^Ak p kret
pAir. 35rkm hel es bAIiwr mAilk b
Aseb bM yAjkek bleb AmAr bAIet Aim
C^Aekr mt ikC edKiC.
36
"yAjk bAIet Fek C^Ak prI( krAr Aeg
bAI eTek sbikC ebr krAr j Aedz edeb.
yAjk C^Ak edKet yAoyAr Aeg elAekr kAj
krel Gerr smS ikC Zic heb n. rpr yAjk
BAl ker prI(A krAr j bAIr meDY Fkeb.
37
yAjk prI(A ker yid edeK ey bAir
edoyAlilr oprkAr C^Ak sbuj Tb lAl
re[r bM tA edoyAelr gey gt$ kereC/ 38thel
33

109
yAjk b bAIr bAer Aseb bM sAtidenr
j bAIiwet tAl lAgAeb.
39
"sAt idenr idn yAjk b iPer es
bAIiwek prI( kreb. yid bAIr edoylilet
C^Ak Ciey pe/ 40tAhel yAjk elAekedr Aedz
edeb C^Ak jAen pATerr wkerelAek ewen
ebr krAr bM esilek Ce ePel edoyAr. zherr
bAerr ekAn ibezx Dre,r Zic jAygAy tArA
b sb pATrel rAKeb. 41tArpr yAjk
egAw bAIiwr eBtrw ecec ePlAr Aedz edeb.
elAekrA cA c GxA elp zherr bAerr ekAn Zic
jAy g Ay jm kreb. 42tArpr es elAkiw
edoyAlelAr opr n&un pATr bsAeb bM n&un
elp idey edoyAlel eFek edeb.
43
"yid purAen elp ecec ePel n&un pATr o
elp lAgAenAr pr o bAIiwet AbAr C^Ak
edK edy/ 44tKn yAjk b Aseb bM
bAIiwek prI( kreb. yid sM*Am, bAIr meDY
Ciey yAy/ tAhel w kwA erAg y tAAtAi
jAygAy Ciey yAy. sutrAM bAIiw Zic.
45
es bYi) b bAIiwek eBe ePleb. zherr
bAer inid$X Zic jAygAy pATril/ elp o
kAeWr wkerAil iney igey ePleb. 46bAIiw yKn
tAlAb/ es smy yid ekAen bYi) o bAIr
meDY yAy/ teb es sYA py$ Zic TAkeb. 47yid
ekAen bYi) es bAIr meDY KAoy-dAoy ker
Tb esKAen ezAy thel es bYi) b tAr
kAp-ecAp eDAeb.
48
"bAIet n&un pATr bM elp lAgAenAr pr
yAjk b bAIiwek prI( kreb. yid C^Ak
bAIwAy Ciey n pe/ thel yAjk eGAx, kreb
ey bAIiw Zic. kAr, C^Ak mer egeC.
49
"tKn bAIiwek Zic krAr j yAjk b
iw pAiK/ k K rs kAW; k wker lAl
kAp bM kiw esAb gAC eneb. 50mAiwr b
pAe^ jelr eSAetr meDY yAjk kiw pAKIek
htY kreb. 51tArpr yAjk rs kAW/ esAb
gAC/ lAl kAper K o jIb pAKIiwek eneb
bM jelr eSAet htY kr pAKIr re) yAjk
sb ijins efAbAeb. rpr yAjk sAtbAr es
r) bAIiwr opr iCwAeb. 52yAjk sb ijins
bYbhAr ker bAIiwek BAeb Zic kreb. 53yAjk
zherr bAer kiw P<Ak jAygAy yAeb bM jIb
pAKIiwek eCe edeb. BAebyAjk bAIiwr j
Ayi% kreb bM bAIiw Zic heb.
54
il ey ekAn sM*Amk ku erAegr
55
kAp-ecAp Tb bAIr meDYkAr Mez lAg
C^Aekr inymAblI. 56oel cAmAr oprkAr
eP<A/ eKAs-p<Ac b dgadeg dAegr inymkAnun.
57
smS inym bYAKYA ker ekAn ijinsil Zic

elbIy pu Sk 14:39-15:15

bM ekAn ijinsil Zic. il sb erAegr


inymAblI.
zrIr eTek ingt
AblI
R ibxy
ilr inym
Bu emAiz Ar hAerA,ek Aro bleln
2
"SAeyelr elAekedr wA bel/ yKn ekAn
purx tAr zrIr eTek trl pdATR ingRt ker tKn
es bYi) Zic. 3tAr zrIr eTek esw sAblIlBAeb
eberAk b bAh b ehAk tAet ikC Aes yAy n.
4
"ingRmn heyeC mn bYi) yid ekAn ibCAnAy
ezAy teb t Zic hey peb Ar es y ikCr
opr bes tAo Zic hey pe. 5 yid ekAn bYi)/
yAr ingRmn heyeC tAr ibCAn SpzR ker/ tAhel
es b tAr jAmAkAp eDAeb bM jel SAn
kreb/ teb es sY py$ Zic TAkeb. 6 yid
ekAn bYi) yAr ingRmn heyeC tAr jAygAy bes/
tAhel es bzY tAr jAmAkAp eDAeb bM jel
SAn kreb. eso sYA pyR Zic TAkeb. 7 Aro
yid ekAn bYi) ingRmn heyeC mn kAek Cey
ePel/ thel es b tAr jAmA kAp eDAeb
bM jel SAn kreb Ar es sY pyR Zic
TAkeb.
8
"yAr ingRmn heyeC es yid ekAen Zic bYi)r
opr Tu&u ePel thel Zic bYi)iw b jAmA
kAp eDAeb bM jel SAn kreb. bYi)iw
sYA pyR Zic TAkeb. 9yAr ingRmn heyeC es
bYi) yid ekAn ijenr opr bes tAhel esiwo
Zic heb. 10sutrAM yid ek ingRmn heyeC mn
ekAn bYi)r nIec TAk ekAn ikC SpzR ker b
ijinsil bhn ker/ tAhel es b tAr
jAmAkAp eDAeb bM jel SAn kreb. es sY
pyR Zic TAkeb.
11
"yid mn hy ey ekAn bYi) yAr ingRmn
heyeC es tAr hAt eDAyin ik kjnek
SpzR kereC/ tAhel es pr bYi) b tAr
jAmAkAp eDAeb bM jel SAn kreb. es sY
pyR Zic TAkeb.
12
"ingRmn heyeC mn ekAn bYi) yid mAiwr
gAml eCAy/ thel es gAmlAiw b BA[et
heb. Ar es ekAn kAeWr gAml Cey ePlel es
gAml b jl idey Duet heb.
13
"yKn ingRmn heyeC mn bYi) eser oeW/
tKn tAek Zikr, spU,R hbAr j sAt idn
ep( kret heb. tArpr es tAr jAmA kAp
eDAeb bM eSAetr jel zrIrek SAn krAeb. t
hel es Zic heb. 14Aw idenr idn es bYi)iw
tAr inejr j iw GG
u u b iw bAc pAyrA Aneb.
smAgm tAbur eFAkAr mueK Bur sAmen es es
es pAKI iw yAjkek edeb. 15yAjk pAKIilr
kiwek pAp emAcenr qneb iheseb bM Ar

15

elbIy pu Sk 15:16-16:10

110

kiwek ehAmbilr qneb iheseb sgR kreb. mueK yAjekr kAeC esil Aneb. 30tKn yAjk
BAeb yAjk Bur sAmen elAkiwek pib^ kreb. kw pAKIek pAp emAcenr qneb iheseb bM
iwek ehAmbilr qneb iheseb phAr edeb.
pru xedr j inym
AblI
BAeb yAjk Bur sAmen tAek Zic kreb.
16
31
"yid ekAn purx mAnuexr bIyRpAt Gew/ es
"sutrAM Zic hoy ibxey b etAmr
tAr sAr zrIr SAenr jel eDAeb/ik sY pyR SAeyelr elAekedr sAbDAn kreb. thel tAr
es Zic TAkeb. 17yid kAp b ekAn cAmAr tAedr mAeJ AmAr pib^ tAbuek Zic ker tAedr
opr bIyR pe TAek/ t hel es kAp b cAm ZictAy mAr peb nA.
32
b jl idey Duey ePleb. w sY pyR
il yAedr ingRmn heyeC mn elAekedr
18
Zic TAkeb. yid ekAn purx ekAn mihlAr se sVe inymAblI. sb inym hl bIyR ptenr
GumAy bM bIyRpAt Gew/ thel purx o rm,I Pel Zic mAnuxedr j. 33bM il hl ey
jen jel SAn kreb. tAr sY pyR Zic smS SIelAk tAedr mAisk r)SAebr smy Zic
TAkeb.
hy tAedr j. Aro smS inymAblI es
bYi)r j ey pr k Zic SIr se eyQn
SI elAkedr j inym
AblI
sMsgR ker.
19
"mAisk r)pAetr smy ekAn SIelAk sAt
Ayi e%r idn
idn Zic TAkeb. yid ekAn bYi) tAek SpzR
hAerAe,r pu^ Bur kAeC piSt hey
ker/ sY pyR es bYi) Zic TAkeb. 20mAisk
mAr egel pr Bu emAizek bleln/ 2"etAmAr
r)pAetr smy es SIelAk y ikCr opr ezAeb/
etYkiw heb Zic bM es y ikCr opr bseb BA hAerAe,r se kT belA/ tAek belA ey es
eswAo heb Zic. 21yid ekAn bYi) SIelAkiwr tAr C mt ey ekAn smey pd$Ar ipCen pib^tm
ibCAn eCAy/ es bYi) b tAr jAmA kAp jAygAy eyet pAer n. ci)r pib^ isukiw
eDAeb bM jel SAn kreb. eso sY pyR Zic pd$Ar ipCenr Ger AeC. pib^ isukiwr mATAy
TAkeb. 22mihlAiw y ikCr opr beseC/ esil AeC ibezx Dre,r ACAdn. Aim ibezx
yid ekAn elAk eCAy/ es elAkiw b jAmA ACAdenr opr emeGr meDY AibB$Ut h. yid
kAp eDAeb o jel SAn kreb ik es sY hAerA, Ger eFAek es mAr eyet pAer.
3
pyR Zic TAkeb. 23elAkiw SIelAekr ibCAn Cuk
"pAepr Ay i e%r idn hAerA, b
b SIelAkiw yAet beseC tAr ekAn ikC Ck/ es pApemAcenr qnebr j kiw xA bM ehAmbilr
elAkiw sY pyR Zic TAkeb.
j kiw purx emx sgR kreb. pib^tm
24
"yid ekAn bYi) ekAn mihlAr sAeT mAisk jAygAy ebz krAr Aeg hAerA, w kreb.
r)pAetr meDY eyQn sMsgR ker/ thel 4hAerA, b tAr edh jel eDQt kreb. tArpr
SIelAkiwr Zict tAr meDY ebz kreb bM es smS epAzAk preb hAerA, b pib^
elAkiw sAtidn Der Zic TAkeb. elAkiw ZeyeC ilenn jAm preb. ilenenr bAR ssmUh tAr edeh
mn etYkiw ibCAn Zic heb.
TAkeb. es tAr cArpAez ilenenr ebw bYbhAr
25
"yid ekAn mihlAr enk idn Der r)(r, kreb bM ilenenr pAgI preb. il hl
hy/ iw yid tAr mAisk r)SAebr smey n hy/ pib^ epAzAk.
5
Tb yid tAr mAisk r)pAetr per r)(r,
"SAeyelr elAekedr kAC eTek hAerA, iw
hy/ thel es mAisk r)SAebr mt Zic heb. purx CAgl pApemAcenr qnebr j bM kiw
ytidn tAr r)SAb TAkeb/ ttidn es Zic purx emx ehAmbilr jeneb. 6 tArpr hAerA,
TAkeb. 26smS r)SAebr smy ey ekAn ibCAnAy xAiwek pAp emAcenr qneb iheseb phAr edeb.
mihlAiw ezAeb/ t heb tAr mAisk r)SAebr pAp emAcenr qnebiw tAr inejr j. inejek
smykAr ibCAnAr mt. y ikCr opr emeyiw bseb bM tAr pirbArek pib^ krAr j hAerA, b
t Zic heb. eymn tAr mAisk r)SAebr smy w kreb.
7
es Zic TAek. 27yid ekAn bYi) essb ijins
"tArpr hAerA, CAgl iw eneb bM tA smAgm
eCAy/ es bYi) heb Zic. elAkiw tAr epAzAk tAbur eFAkAr drjAr mueK Bur sAmen Aneb.
AzAk eDAeb bM jel SAn kreb/ ik sY 8hAerA, CAgl iwr j G<uiw cAlel kw heb
pyR es Zic TAkeb. 28SIelAkiw r)SAb b Bur j/ priw heb jAejelr j.
9
hoyAr pr b sAt idn ep(A kreb; tArpr
"tArpr G<uiw ecel ey CAgliw Bur j hy
es Zicheb. 29Aw idenr idn SIelAkiw iw GuGu hAerA, b esiwek pAp emAcenr qneb ihsAeb
Tb iw bAc pAyr Aneb. smAgm tAbur ebz sgR kreb. 10jAejelr j G<uiw ecel ey

16

111
CAglwAek ebeC enoy heyeC tAek b jIb
bSAy Bur kAeC Aneb. tArpr CAgliwek
jAejelr j mrBUimet pAWAet heb. w
elAekedr pib^ krAr j drkAr.
11
"tArpr tAr inejr j pAp emAcenr qneb
iheseb hAerA, kiw xA edeb bM BAeb inejek
o tAr pirbArek pib^ kreb. hAerA, tAr inejr
j pAp emAcenr qneb rep xAiwek htY kreb.
12
tArpr es b Bur kAeC ebdI eTek &uel
An l kyl Bit$ pA^iw Aneb. sugI Duepr
imih kr e hAt Bit$ ker eneb hAerA,. hAerA,
pd$Ar ipCenr Ger b es imiX ger <e
Aneb. 13hAerA, b Bur sAmenr Aen es
imiX ger Duepr eA rAKeb. tArpr sug eAr
emG ci)r isuekr ibezx ACAdnek eFek edeb
Pel hAerA, mAr yAeb n. 14hAerA, b xAiw
eTek ikCw r) iney tAr A[ul idey tA pUbRidek
ibezx ACAdn pyR iCiwey edeb. es r)w es
ibezx ACAdenr sAmen tAr A[ul idey sAt bAr
iCwAeb.
15
"tArpr hAerA, elAekedr j pApemAcenr
qnebr CAgliwek htY ker es r) pd$Ar
AAelr Griwet Aneb. xAer r) iney y
keriCl/ CAgliwr r) iney hAerA, iWk t kreb.
hAerA, b CAgelr r) ibezx ACAdenr opr
bM ACAdenr sAmen iCiwey edeb. 16BAeb es
pib^tm jAygAiwek SAeyelr elAekedr
Zict/ ibrAcr, bM tAedr k]t smS pAp
eTek Zic kreb. hAerA,ek smAgm tAbur j
smS ikC kret heb/ kAr, w Zic elAekedr
mAJKAen AeC. 17yKn hAerA, pib^tm jAygAiwek
bM elAekedr Z krAr j yAy/ tKn es esKAn
eTek ebirey n As py$ smAgm tAbuet ekAn
elAk TAkeb n. sutrAM hAerA, inejek bM tAr
pirbArek bM SAeyelr smS elAekedr Zic
kreb. 18"tArpr hAerA, ebirey es Bur sAmen
ebdIr kAeC yAeb bM ebdIwAek Zic kreb. hAerA,
ikCw xAer r) o ikCw CAgelr r) eneb bM
t ebdIr sbidekr ekA,ilet ePleb. 19t>pr
hAerA, sAtbAr tAr A[ul idey ikCw r) ebdIr
opr iCiwey edeb. BAeb hAerA, ebdIiwek
S Aeyelr elAekedr Zict eTek Zic ker pib^
kreb.
20
"pib^tm SAn/ smAgm tAbu bM ebdIek pib^
krAr pr hAerA, jIb CAgliw Bur kAeC Aneb.
21
hAerA, tAr hAt iw jIb CAgelr mATAy rAKeb
bM tAr opr SAeyelr elAekedr pAp o
prADil SV IkAr kreb. BAeb hAerA, elAekedr
pApsmUhek CAgelr mATAy cApAeb. tArpr es
CAglwAek mrBUimet pAWAeb. kjn mAnux inyu)

elbIy pu Sk 16:11-34

kr heb bM es CAgliwek iney yAoyAr j


!trI TAkeb. 22sutrAM CAglw inejr opr smS
mAnuexr pAp bey eKAl mrBUimet iney yAeb. ey
mAnuxiw CAgliwek iney yAeb es tAek mrBUimet
eCe idey Aseb.
23
"tArpr hAerA, smAgm tAbuet Fkeb. pib^
SAen AsAr smy es ey ilenenr kAp-ecAp
periCl esil es Kuel ePleb. kApil es
b esKAen eCe rAKeb. 24kiw pib^ jAygAy
es tAr sAr zrIr jl idey Duey eneb. tArpr es
tAr A ibezx epAzAk preb. es bAer Aseb
bM tAr ehAmbil o elAekedr ehAmbil sgR
kreb. es inejek bM elAekedr Zic kreb.
25
tArpr es ebdIr opr pAp emAcenr qnebr cibR
epAAeb.
26
"ey elAkiw CAgliwek jAejelr j iney
igeyiCl/ es tAr jAmAkAp Duey eneb bM jel
SAn kreb. tArpr es tAbur meDY Aset pAer .
27
"pApemAcenr qnebr xA o CAgliwek
iziberr bAer Anet heb. : smS A,Ir r)
pib^ ijinsilek pib^ jAygAy Zic krAr j
AnA heyiCl. yAjkr b smS A,Ir
cAm/ zrIr bM zrIerr bj$Y Mzil Aen
epAAeb. 28tArpr ey bYi) tAedr epAAy es b
tAr epAzAk-AzAk Duey ePleb bM tAr smS
zrIr jel eDAeb. tArpr es tAbuet ebz kret
pAer.
29
"etAmAedr e(e^ ibiD sbRdA cleb sm
mAesr dz idenr idn etAmr b KA KAeb n
bM ekAn kAj kreb n. etAmAedr edez bAs kr
ekAn m,kArI b ibedzI ekAn kAj kret pAreb
n. 30kAr, iden yAjk etAmAedr pib^ krAr
j etAmAedr pAepr Ayi% kreb. tKn etAmr
Bur kAeC Zic heb. 31etAmAedr j idniw
tY r pU,R ibAemr idn. etAmr b
KAoy-dAoy kreb n.* ibiD icrkAl cleb.
32
"sutrAM DAn yAjk ihsAeb menAnIt bYi)iw
ijinsp^ pib^ krAr j pbAR id pAln kreb.
DAn yAjk/ yAek tAr iptAr SAen ineyAg
kr heyeC/ pib^ ilenenr epAzAk-pirCd preb.
33
es b pib^tm SAn smAgm tbu bM ebdI
Zic kreb. bM es b yAjkedr o S Aeyelr
elAekedr Zic kreb. 34S Aeyelr elAekedr pib^
krAr ibiD icrkAelr j cleb. SAeyelr
elAekedr tAedr pAp eTek Zic krAr j etAmr
etYk bCer kbAr sb kreb.
tA emAizek edoy Bur Aedz met tAr
sb keriCl.

KAoy n A(irk eTR/ ''inejedr nt kreb.

elbIy pu Sk 17:1-18:14

112

A,I htY o A,I eBAjn ibxyk inym


AblI
Bu emAizek bleln/ 2"hAerA Ar tAr
pu^edr bM SAeyelr smS elAekedr
bel/ Bu Aedz kereCn. 3yid kjn
SAeylIy kiw xA Tb kiw emx b kiw
CAgl iziberr meDY b tAbur bAer htY ker/
4
ik es A,Iiwek b smAgm tAbur ebz
peT nA Aen bM es A,Ir kw Mz phAr
iheseb Buek inebdn nA ker/ teb es bYi)
r)pAt GiweyeC bel edAxI g heb. es bYi)ek
elAekedr eTek b ibiC kret heb. 5
inym j yAet SAeyelr elAekrA ey sb
A,Iedr mAeW htY krt tAedr smAgm tAbr
u ebz
mueK Bur kAeC bM tAedr ml !neb ihsAeb
Bur kAeC sgR ker. 6tArpr yAjk osb
A,Iedr r) smAgm tAbur ebz mueK Bur ebdIr
opr ine(p kreb bM yAjk ebdIr opr sb
A,Ir emd d kreb. r sug Buek KuzI kreb.
7
tAr b Ar ekAn bil tAedr 'CAg edbtAr
kAeC sgR kreb nA. tAr ebAedr mt
edbtAr ipCen CeweC. smS inym icrkAl Der
cleb.
8
"elAekedr bel S Aeyelr kuljAt ekAn bYi)
bA tAedr meDY bsbAskArI ekAn ibedzI yid ehAmbil
phAr edy/ 9 ik tA smAgm tAbur ebz mueK nA
Aen bM Buek inebdn n ker teb es bYi)ek
tAr elAekedr eTek b ibiC kret heb.
10
"ekAn bYi) r) eKel Aim tAr ibre.
es bYi) S Aeyelr nAgirk ehAk Tb etAmAedr
meDY bAs kr ibedzI ehAk n ekn tAet ikC
Aes yAy n. Aim tAek tr elAekedr eTek
ibiC kreb. 11kAr, edhiwr jIbn re)r meDY
reyeC. Aim es r) ebdIr opr eFel etAmAedr
inejedr Zic krAr je ideyiC. re) A AeC
bel t Ayi% sADn ker. 12tA Aim S Aeyelr
elAekedr bil etAmAedr ekAn bYi) r) eKet
pAerA n. etAmAedr meDY bAs kr ekAn ibedzIo
r) eKet pAer n.
13
"yid ekAn bYi) KAoy eyet pAer mn kiw
b A,I b kiw pAKI izkAr ker Der thel
es bYi) b r) mAiwet ePleb bM t
DUel idey eFek edeb/ kAr itiw A,Ir re)
tAr jIbn reyeC. yid es bYi) SAeylIy Tb
etAmAedr meDY bsbAskArI kjn ibedzI hy tAet
ikC Aes yAy n. 14itiw A,Ir re) tAr jIbn
reyeC. tA Aim S Aeyelr elAekedr Aedz
idiC tAr eyn ekAn A,Ir r) n KAy? ekAn
bYi) ey r) KAy b es elAekedr eTek ibiC
heb. 15Aro yid ekAn bYi) mn A,I B(
ker yA inej inej mer egeC/ Tb yid

17

ekAn A,Ir Ar ht A,I B(, ker/ b tAr


kApecAp eDAeb bM jl idey tAr egAw edh
Duey ePleb. es bYi) sY pyR Zic TAkeb.
tArpr Zic heb. es bYi)iw SAeyelr nAgirk
ehAk b bYi)iw etAmAedr meDY bsbAskArI kjn
ibedzI ehAk tAet ikC yAy Aes n. 16yid es
bYi) tAr kApecAp eDQt n ker Tb zrIrek
SAn n krAy/ thel es inj prAD bhn kreb.
eyQn sMsgR ibxey inym
AblI
2
Bu emAizek bleln/ "S Aeyelr elAekedr
belA Aim etAmAedr Bu o Vr. 3 "tIet
etAmr imzer bAs kret. es edez y y kr
ehAt/ etAmr b esil kreb n. Aim
etAmAedr knAn edez iney yAiC. edezo y
kr hy etAmr b esil kreb n? tAedr
rIitnIit nusr, kreb n. 4"etAmr b AmAr
inymAblI mA kreb bM AmAr ibiD skl nusr,
kreb. essb inymAblI nusre, init ho? kAr,
Aim etAmAedr Bu o Vr. 5 sutrAM etAmr
b AmAr ibiDskl o inymAblI mA kreb.
yid ekAn bYi) AmAr ibiDskl o inymAblI mA
ker/ es jIibt TAkeb? Aim Bu?
6
"etAmr kKen etAmAedr Gin A Iyedr
se eyQn sMsgR kreb n. Aim etAmAedr Bu.
7
"etAmr b etAmAedr iptAr pmAn kreb
nA. ipt b mAtAr se eyQn sMsgR kreb nA. es
mihl etAmAr m/ sutrAM tAr se etAmAr b
eyQn sMsgR TAkeb n. 8 etAmAedr iptAr SI mn
ik yid es etAmAedr m nAo hy tAr se eyQn
spekR yAeb n. ekn kAr, thel etAmAr iptAek
sAn kr heb.
9
"etAmr b etAmAedr ebAenr se eyQn
sMsgR kreb n. yid es etAmAedr iptAr b mAtAr
k hy/ tAet yAy Aes n bM yid etAmAedr
ebAn etAmAedr bAIet b jAygAy b hy
tAeto yAy Aes n.
10
"etAmr b etAmAedr nAtnIr se eyQn
sMsgR kreb n. tAr etAmAedr kw Mz.
11
"yid etAmAedr iptA bM tAr SIr kiw
k TAek/ tAet es hy etAmAr ebAn. etAmr
b tAr se eyQn sMsgR kreb n.
12
"etAmr b etAmAedr iptAr ebAenr se
eyQn spkR kreb n. es hl etAmAedr iptAr
Gin A IyA. 13"etAmr b etAmAedr mAtAr
ebAenr se eyQn spkR kreb n. es etAmAedr
mAtAr Gin A IyA. 14"etAmr b etAmAedr
bAbAr BAek pmAn kreb n. etAmAedr kAkAr
SIr kAeCo eyQn sMsegRr j yAeb n. es etAmAedr
kAkIm.

18

113
15

"etAmr b etAmAedr pu^bDUr se eyQn


sMsgR kreb n. es etmAedr eCelr SI. etAmAedr
b tAr se eyQn spkR TAkeb n.
16
"BAeyr SIr se b etAmAedr eyQn
spkR TAkeb n. t etAmAr BAek pmAn krAr
mt heb.
17
"kjn m bM tAr emeyr se etAmAedr
eyQnsMsgR b TAkeb n. es mihlAr nAtnIr
seo eyQn spk$ ereKA n. yid nAtnI
SIelAekr pue^r b kAr k hy tAet yAy Aes
n. tAr nAtnIr tAr Gin A Iyjn. tAedr
se eyQnspkR TAk Ay.
18
"etAmAr SIr jIibt bSAy/ &uim b
tAr ebAnek ibey kreb nA. et ebAenr z hey
Web. etAmr b etAmAedr SIr ebAenr se
eyQn spk$ rAKeb n.
19
"mAisk r)(re,r smy kjn mihlAr kAeC
etAmr b eyQn sMsegRr j yAeb n.
smywAy es Zic.
20
"bM etAmAedr itebzIr SIr se etAmr
b eyQn sMsgR kreb n. w etAmAedr pib^
kreb.
21
"etAmr b etAmAedr izZedr ekAn
kjnek Aenr mDY idey emAlk edbtAr ee
sgR kreb n. kAj ker etAmr b
etAmAedr Verr nAmek pib^ kreb n? Aim
etAmAedr Bu?
22
"kjn purexr kjn purexr se
SIelAekr Ay eyQn spkR b TAkeb n. tA
helA Byr pAp.
23
"ekAn Dre,r A,Ir se etAmAedr eyQn
spkR b TAkeb n. w etAmAedr ekbl
enAMr kreb. kjn SIelAekro k A,Ir se
b eyQn spkR TAkeb n. w k]it ibr.
24
"sb Bul ibxeyr ekAn kiw idey etAmAedr
inejedr Zic ekAer n. ey sb jAitg,ek Aim
etAmAedr sAmen tAedr edz eTek dUr ker edb
tArA smS km$ Ar inejedr Zic kereC.
25
tA edz pib^ hey egeC. tA r pAepr j
Aim zAiS edb bM es edz oKAen bsbAskArI
es sb mAnuxedr bim krAr mt ebr ker edeb.
26
"su t rAM etAmr b AmAr ibiD o
inymAblI mA kreb. etAmr b sb Byr
pAepr ekAn kiwo kreb n. es sb inymAblI
S Aeyelr nAgirkedr j bM esil etAmAedr
meDY bAskArI elAekedr j. 27etAmAedr Aeg
sb edez yArA bsbAs krt/ tArA smS Byr
pAp ker edzwek enAMr keriCl. 28yid etAmr
Byr ijinsil ker/ thel etAmr edzek
kluixt kreb. bM t etAmAedr ebr ker edeb/

elbIy pu Sk 18:15-19:13

eymn t etAmAedr sAmen jAitilek ebr ker


ideyiCl. 29yid ekAn bYi) smS Byr pApilr
ekAen kiw ker/ thel es bYi)ek tAr inejr
elAekedr kAC eTek b ibiC kr heb.
30
etAmr b AmAr ibiD mAneb? etAmr b
sb Byr pApsmUehr ekAn kiwo kreb n y
etAmAedr pUebR esKAen cilt iCl. osb Byr
pAp idey etAmr inejedr b kluixt kreb
n. Aim etAmAedr Bu o Vr.
eV rr iDkAer S Aeyl

Bu emAizek bleln/ 2 "SAeyelr smS


elAekedr belA Aim etAmAedr Bu Vr.
Aim pib^ sutrAM etAmr b pib^ heb?
3
"etAmAedr meDY etYkiw bYi) tAr iptA bM
mAtAek sAn edeb bM AmAr ibAemr ibezx
idnil* pAln kreb. Aim Bu etAmAedr Vr.
4
"mUi%$ pUej kreb n. etAmAedr inejedr j
gilt DA&u idey edbtAr mUUi%$ !trI kreb n. Aim
Bu etAmAedr Vr?
5
"yKn etAmrA Vrek ml qneb phAr
dAo/ etAmr b t siWkBAeb edeb yAet t
A hy. 6 etAmr eyidn qneb edeb esidn bM
perr idno t AhAr kret pAreb; ik yid es
qnebr ekAn Mz tIy ideno pe TAek/ tAhel
t b Aen puiey ePleb. 7 "etAmr es
qnebr ekAen Mz tIy iden AhAr kreb n;
esw heb Zic/ esw A heb. 8 "kjn bYi)
yid t ker teb es es pAepr kAre, edAxI heb.
kAr, es Bur pib^ ijinsilek A kerin.
es elAkiw tAr elAekedr eTek b ibiC
heb.
9
"yKn etAmr zs kAew/ tKn etAmAedr
e(e^r ekA, pyR zs ekewA n. zs yid mAiwet
pe yAy/ etAmr t kuiey ino n. 10"etAmAedr
@A(A bAgAenr sb @A(A &uleb n bM eyil
mAiwet pe TAek esilo &uel eneb n. ekn
kAr, esil etAmr grIb bM etAmAedr edezr
meDY idey AmYmA, mAnuxedr j ePel rAKeb.
Aim Bu etAmAedr Vr?
11
"etAmr b cir kreb n. etAmr b
elAkedr WkAeb n bM prSperr kAeC imeTY
kT bleb n. 12imeTY itit idet etAmr b
AmAr nAm bYbhAr kreb n. t krel Verr
nAemr sAn kr hy. Aim etAmAedr Bu?
13
"etAmAedr itebzIr it etAmr b m
bYbhAr kreb n/ etAmr b tAek luW kreb

19

ibAemr idn Tb ''sAbAT. iw hyt zinbAr ebAJAy


Tb iw smS ibezx idnil ebAJAy eyidn elAekedr kAj
krAr kT ny.

elbIy pu Sk 19:14-20:3

114

nA. etAmr skAl n As pyR sAr rAt Der


b kjn BAA krA imekr ebtn AwkAeb
n.
14
"etAmr b kjn biDr mAnu x ek
iBzAp edeb n. mAnuexr sAmen mn ikC
ereK n yAet es pe yAy. etAmr b Vrek
A kreb. Aim etAmAedr Bu?
15
"ibcAerr bYApAer etAmr b p(pAthIn
heb. etAmr b dir@ mAnuxedr it ibezx
p(pAit edKAeb n. bM etAmr b it
r pU,R elAekedro ibezx sAn edKAeb n.
etAmrA yKn itebzIr ibcAr kr tKn b
Ay kreb n. 16 elAekedr ibre etAmr
b imTY g riwey ebAeb n. mn ikC
kreb n yAet etAmAedr itebzIr jIbn ibp
hy. Aim etAmAedr Bu?
17
"etAmr etAmAedr BAek b men men
G],A kreb n. yid etAmAedr itebzI Bul ker/
tAhel tAr sAeT es ibxey kT bl/ ik tAek
(m ker; tAhel &uim tAr edAexr BAgIdAr heb
n. 18"etAmAr it elAekrA KArAp yA ikC kereC/
tA Buel yAo; itezAD enoyAr ecX ekAr n.
etAmAedr itebzIek inejedr mt ker
BAelAbAesA. Aim etAmAedr Bu?
19
"etAmr b AmAr ibiDskl mA kreb.
etAmr b Dre,r A,Ir meDY sr jnn
kreb n. etAmr b etAmAedr e(et Dre,r
bIj bpn kreb n. Dre,r suetA idey !trI epAzAk
etAmr b preb n.
20
"mn Gwet pAer ey k bYi)/ er kAeC
dAsI mn kjenr se eyQn sMsgR kereC; ik
dAsI mihlAiw ibi*t hyi n b tAek tAr SVADInt
edoy hy in. yid t Gew/ tAhel ese(e^ b
zAiS heb; ik tAedr m]&uYd heb n/ kAr,
SIelAkiw SVADIn ny. 21"elAkiw Bur j smAgm
tAbur ebzmueK b tAr edAx emAcenr qneb
ihsAeb kiw purx emxzAbk neb. 22"yAjk
elAkiwek Zic krAr j purx emxzAbkiwek
edAxATRk qneb iheseb Bur sAmen sgR ker
tAr pAepr Ayi% kreb. tArpr elAkiwek tAr
k]t pAp smUehr j (mA krA heb.
23
"Bib`et etAmr etAmAedr edez ebz ker
yKn KAer j ekAn jAetr gAC lAgAeb/ tKn
gAeCr Pl bYbhAerr Aeg b itn bCr ep(
kreb. smy es Pl Zic bel g,Y ekAr
bM t eKo n. 24"c&uTR bCer gAeCr Pl heb
Bur. Bur it zMs iheseb w heb pib^
qneb. 25"tArpr pm bCer etAmr es gAC
eTek Pl epet pAer bM BAeb gACiw etAmAedr
j Aer Pl edeb. Aim Bu etAmAedr Vr?

26

"r) eleg TAkA bSy ekAn mAMs etAmr


b KAeb n.
"etAmr b yAibA bM g,k ibAr bYbhAr
kret ecX kreb n.
27
"etAmr b etAmAedr mATAr pAez gjAen
ekzil egAl ker egAwAeb nA. etAmr b
etAmAedr dAir ekAn kAweb n. 28"m]t bYi)edr
Sre, rAKAr j etAmrA b etAmAedr edeh
kAwAeC kreb n. etAmr b inejedr opr
ekAn i rAKeb n. Aim Bu?
29
"etAmAr kAek eb het ido n. t krel
tAek sAn kr hy. edezr mAnuxjno tAhel
ebAr mt TRA Verr it ibV eSr mt Acr
kreb nA bM edz me pU,R heb n.
30
"AmAr ibAemr ibezx idnilet etAmr
b kAj kreb n. etAmr b AmAr
pib^SAnek sAn edeb. Aim Bu?
31
"Bu&uiyAedr b mAyAbIedr kAeC m,Ar j
yAeb n. tAedr kAeC eyo n tAr ZDu etAmAek
Zic kreb. Aim Bu etAmAedr Vr?
32
"byS
bYi)edr sAn edKAeb; yKn tAr Ger
eFAekn eW dAAeb. etAmAedr Verr it A
dzRn kreb. Aim Bu?
33
"etAmAedr edez bAs kr ibedzIedr it
KArAp bYbhAr kreb n. 34"etAmAedr inejedr
nAgirkedr mt ibedzIedr it smAn bYbhAr
kreb. etAmAedr inejedr eymn BAelAbAs/
ibedzIedr etmin BAelAbAseb. kAr, ksmy
etAmr imzer ibedzI iCel. Aim Bu etAmAedr
Vr?
35
"etAmr ibcAer Ay kreb n bM ijinsp^
mApAr o ojn krAr bYApAer s heb. 36"zs
ojn krAr j bM trl pdATR mApAr j
etAmAedr ojn pA/ bAwKAr/ Jui o pA^il
siWk hoy ic. Aim Bu etAmAedr Vr?
Aim etAmAedr imzr edz eTek bAer eniC.
37
"etAmr b AmAr smS ibiD bM
inymAblI men rAKeb bM esil mA kreb. Aim
Bu?
itm pj
U Ar ibre inexDA|A
Bu emAizek bleln/ 2 "&u im b
SAeyelr elAekedr Aro ibxyil
belA etAmAedr edezr ekAn bYi) yid emAlekr
mUi%$r sAmen tAr izZedr meDY kiwek sgR
ker/ teb es bYi)r b Ad heb. yid
es bYi) SAeyelr nAgirk hy b SAeyel bAs
kr kjn ibedzI hy tAet ikC yAy Aes nA.
etAmr b es bYi)ek pATr Ce htY kreb.
3
"Aim es bYi)r ibre yAb bM tAek tr

20

115
elAekedr eTek ibiC krb/ kAr, es tAr izZek
emAlekr eezY ideyeC. es AmAr pib^ nAmek
kerin bM AmAr pib^ SAnek Zic kereC.
4
"ik sADAr, elAk es bYi)ek ep( ker
bM ey tAr izZedr emAlkek ideyeC tAek htY
n ker/ 5"tAhel Aim es bYi) bM tAr pirbAerr
ibre yAb bM tAek tAr elAekedr eTek ibiC
krb. yArA es bYi)ek nusr ker emAlekr
ipCen yAy Aim tAedro ibiC krb.
6
"yid ekAn bYi) Bu&uiyA bM mAyAbIedr kAeC
pedezr j yAy Aim tAr iberADI heb. es
bYi) AmAr it ibVAsI/ tA Aim tAek tAr
elAekedr eTek ibiC krb.
7
"etAmr p]Tk ho? inejedr pib^ ker. kAr
Aim pib^? Aim Bu etAmAedr Vr. 8 AmAr
ibiDil Sre rAeK bM emen cel. Aim Bu
bM Aim es iyin etAmAedr pib^ kern.
9
"yid ekAen mAnux tAr iptA ikVA mAtAek
iBzAp edy/ tAr Ad heb. iptAmAtAek
iBzAp ideyeC bel es tAr inejr m]&uYr j
dAyI?
eyQn pApAidr j zAiSs
mhU
"yid ekAn purexr tAr itebzIr SIr se
eyQn spkR TAek/ thel es purx bM mihl
jen bYiBcAerr edAex edAxI heb. es purx
bM mihl jenr b eyn A,d hy. 11"yid
ekAn purexr tAr iptAr SIr se eyQn sMsgR
TAek/ thel purx bM rm,I jnek b eyn
emer ePl hy. tAr inejr tAedr m]&uYr j
dAyI/ kAr kAj tAr iptAr pmAn ker.
12
"yid kjn purexr tAr pu^bDUr se eyQn
sMsgR TAek/ tAedr jnek b eyn emer ePl
hy. jAcAr/ tArA tAedr inejedr m]&uYr j
dAyI.
13
"yid ekAn purexr k purexr se
kjn SIelAekr mt eyQn spkR TAek teb
jn purx k Byr pAp kereC. tAedr b
eyn emer ePl hy.tAr tAedr inejedr m]&uYr
j dAyI.
14
"ekAn purexr pe( ksAeT ekAn SIelAk
bM tAr mAtAek ibey krA tY m kAj. elAekrA
es mAnuxiwek b epAAeb bM jn SIelAkek
Aen edeb eyn Dre,r kukm$ etAmAedr meDY
Ar n hy.
15
"yid kjn mAnux k A,Ir se eyQn
spekR il hy teb es mAnuxiw b A,de
dit heb bM etAmr b A,Iiweko htY
kreb. 16yid kjn SIelAekr k A,Ir se
eyQn spkR TAek/ tAhel etAmr b SIelAk
10

elbIy pu Sk 20:4-26

o A,Iiwek htY kreb. tAr b A,de


dit heb. tAr tAedr inejedr m]&uYr j dAyI.
17
"yid ek tAr ebAn tAr s mtA b s
iptAr emeyek ibbAh ker bM ek perr se
eyQn spekR il hy teb w lAjnk ibxy.
tAr b kAe zAiS pAeb. tAr b tAedr
elAekedr eTek ibiC heb. ey mAnux tAr ebAenr
se eyQn sMsgR ker/ es b tAr pAepr j
zAiS pAeb?
18
"mAisk r)SAebr smy ekAn rm,Ir se
yid ekAn purexr eyQn sMsgR hy/ thel purx
bM rm,I jn tAr elAekedr eTek b ibiC
heb. tArA pAp kereC kAr, es purx re)r
sek kAz kereC bM es SI tAr re)r
sek nAb]]t kereC.
19
"etAmAedr mAtAr ebAn bA etAmAedr iptAr
ebAenr se b eyQn spkR kreb n. esw
hl jAcAr. etAmAedr pApsmUehr j etAmr
b zAiS pAeb.
20
"kjn purx b tAr kAkAr SIr se
eyQn spkR kreb n. kj tAr kAkAek pmAn
ker. es purx bM tAr kAkAr SI tAedr
pApsmUehr j zAiS pAeb. tAr sAnsithIn
eTek mAr yAeb.
21
kjn purexr pe( tAr inejr AbDUek
ibbAh kr Ay. kj tAr BAek sAn
ker. tAedr sAnsit TAkeb n.
22
"etAmrA b AmAr smS ibiDsmUh bM
inymkAnunil men rAKeb bM esil mA kreb.
Aim etAmAedr ey edez iney yAiC/ es edez
bsbAskAel etAmr AmAr ibiDsmUh bM inymAblI
mA ker/ thel es edz etAmAedr ibtAit
kreb n. 23etAmAedr sAmen ey sb jAitek Aim
es edz eTek dUr ker idiC/ tAedr mt jIbnyApn
ekAr n. tArA smS pAp kAj krt Ar tA
Aim tAedr G], krlAm.
24
"Aim etAmAedr beliC ey etAmr tAedr jim
pAeb. Aim tA etAmAedr edb. hA b BAl ijines
Br BUK. Aim Bu etAmAedr Vr?
"Aim etAmAedr jAitr eTek p]Tk ker
AmAr ibezx elAkjn ker &ueliC. 25"sutrAM
etAmr b Zic A,Iedr eTek Zic A,Iedr
bM Zic pAKIedr eTek Zic pAKIedr AlAd
ker eneb. o sb Zic pAiK/ A,I bM ey
ijinsil mAiwet buk idey hAew/ tA AhAr ker
inejedr Zic ekAr n. Aim sb ijinsilek
Zic bel inid$X keriC. 26Aim etAmAedr
jAitr eTek AlAd ker AmAr injSV keriC
tA etAmr b pib^ heb? ekn kAr Aim
Bu bM Aim pib^?

elbIy pu Sk 20:27-22:3

116

27

13
"ekAn purx TbA SIelAk yid Bu&uiyA b
"DAn yAjk b kjn rm,Iek ibbAh
mAyAbI hy tAek b A,de dit het heb. kreb ey kumArI. 14DAn yAjk mn ekAn rm,Iek
elAekrA tAedr pATr idey htY kreb. tAr b ibbAh krebn yAr se purexr eyQn
inejrA inejedr m]&uYr j dAyI heb.
spkR iCl. DAn yAjk b kjn bArbint/
SVAmI-pirtY)A rm,I Tb kjn ibDbAek ibbAh
yAjkedr j inym
AblI
kreb n. DAn yAjk b tAr inejr elAekedr
Bu emAizek bleln/ "hAerAe,r pu^edr meDY eTek kjn kumArIek ibey kreb. 15BAeb
TRA yAjkedr ibxyil belA kjn elAekrA tAedr sAnsitedr it jAnAeb.*
yAjk b ekAn m]t bYi)ek SpzR ker inejek Aim Bu/ DAn yAjkek tAr ibezx kAejr j
Zic kreb n. 2 ik yid m]t bYi)iw tAr Gin p]Tk keriC.
16
A Iyedr kjn hy thel es m]tedh SpzR
Bu emAizek bleln/ 17"hAerA,ek belA
kret pAer. yid m]t bYi) tAr mtA ik iptA/ purxAnu*em etAmAr bMezr meDY kro !dihk ekAn
tAr pu^ b k/ tAr BA b 3tAr ibbAiht ebAn edAx TAkel tAr b Verr kAeC ibezx riw
: ebAn Gin kAr tAr SVAmI en/ es mArA egel bey iney yAeb n. 18ekAn bYi) yAr meDY ikC
tAr j yAjk inejek Zic kret pAer. hy/ zArIirk iw AeC/ b yAjk iheseb esb
teb yAjk inejek Zic kret pAer. 4ik ekbl kret pAreb n bM AmAr kAeC qnebsmUh Anet
!bbAihk kAre, spk$yu) mAnuexr j yAjk pAreb n.
19
inejek Zic kret pAer n bM inejek pib^
ik eK</ ik mueK KArAp dAg yu) elAekr
kret pAer n.
bA lV hAt pA oyAl elAekr/
5
20
"yAjkr tAedr mAT wAekr mt kAmAeb n/
ipeW k<ujoyAl elAekr ik bAmenr/ yAedr
tAedr dAi kAmAeb n. yAjkr tAedr zrIer ecAeKr edAx AeC/ (t AeC mn elAekr/ KArAp
b ekAn kAw eC kreb n. 6yAjkedr tAedr cmRerAgyu) elAekr bM (itS ekAxoyAl
Verr j b pib^ het heb. tAr b elAekr yAjk ihsAeb esb kret pAreb nA.
Verr nAmek jAnAeb/ kAr, tAr riw bM
21
Aenr Ar !trI qnebsmUh Bur kAeC bey
hAerAe,r %rpurxedr meDY kAerAr yid ikC
iney yAy; tA tAr b pib^ heb.
edAx TAek/ tAhel es Bu r kAeC Aenr
7
"kjn yAjk b kjn eb Tb qnebsmUh idet pAreb n. bM es bYi) Verr
kjn XA rm,Iek ibbAh kreb n. es kjn kAeC ibezx riw iney eyet pAreb n. 22es bYi)
ibbAh ibeCd rm,Iek ibbAh kreb n. kAr es yAjkedr pirbAerr tA es pib^ riw AhAr kret
Verr ee pib^. 8etAmr b yAjkek pAer. es it pib^ riwo eKet pAer. 23ik es
sAn kreb kAr, es Verr kAeC pib^ riw pd$Ar eBtr idey pib^tm SAen eyet pAreb n
iney yAy. es etAmAedr kAeC pib^ bel g,Y heb/ bM ebdIr kAeC yAeb nA kAr, tAr meDY ikC edAx
kAr, Aim pib^? Aim Bu bM Aim etAmAedr AeC. es AmAr pib^ SAnilek b Zic
pib^ kir?
kreb n. Aim Vr es smS SAnsmUhek pib^
9
"ekAn yAjekr emey bArbint hey inejek kir.
24
Zic krel/ es tAr iptAr lAr kAr, hy
tArpr emAiz smS ibxy hAerA, bM
sutrAM tAek b Aen d het heb.
hAerAe,r pu^edr bM SAeyelr smS elAekedr
10
"DAn yAjk/ yAek tAr BAedr meDY eTek bleln.
Bu Vr emAizek bleln/ 2 "hAerA, bM
bAC heyeC/ iBexekr etl yAr mATAy FAl heyeC
bM ibezx epAzAk prAr j yAek bAC heyeC
tAr pu^edr belA SAeyelr elAekrA
es kAe tAr ibxAd ebAJAet eyn tAr mATAr cl AmAek ey phAr edy tA pib^. yAjekr eyn
elAemelA n ker bM tAr kAp-ecAp n eCe. es phArilek sAn n ker/ kAr t tAr
11
m]tedh SpzR ker es inejek Zic kreb n AmAr eezY sgR kereC. t nyetA etAmr
bM ekAn m]t edehr kAeC yAeb n/ yid t tAr ey AmAr pib^ nAmek ker n eswA SpX
inejr iptA b mAtAro hy. 12DAn yAjk Verr heb. Aim Bu ? 3Kn eTek yid etAmAr
pib^ SAenr bAer b yAeb n. tAet es Zic %rpurxedr meDY eTek ekAn bYi) Zic bSAy
het pAer bM tKn es Verr pib^ SAnek Zic es smS ijins SpzR ker/ thel es bYi)
kret pAer. kAr, iBexekr etl DAn yAjekr b AmAr eTek ibiC heb. Aim Bu?
mATAy eFel tAek bAkI elAkedr eTek AlAdA krA
elAekrA jAnAeb Tb "tAr sAenr elAekedr eTek
heyiCl. Aim Bu?
Zic hey yAeb n.

21

22

117
4

"yid hAerAe,r %rpurxedr kAerA ekAn KArAp


cmRerAg TAek b yAr ingRmn heyeC/ es pib^ n
hoy pyR pib^ KA eKet pAreb n. inym
ey ekAn yAjekr pe( ey Zic TAek. 5m]tedh
Ar Zic heyeC mn ikC yid ek SpzR ker
Tb yid tAr bIyRpAt hy Tb es yid buek hAw
Zic ekAn A,Iek SpzR ker b Zic ekAn bYi)ek
SpzR ker yid es Zic hy teb ik ker es bYi)
Zic heyeC esw r pU,R ny. 6ey bYi) smS
ikCr ey ekAn kw SpzR ker/ es sY n hoy
py$ Zic TAkeb. es bYi) pib^ KAer ekAn
ikC b KAeb n. mn ik es yid jel eDQt
hy/ es pib^ KA eKet pAreb n. 7ekblmA^ sUyR
efAbAr pr es Zic heb. tKn es pib^ KA AhAr
kret pAreb. kAr, sUy$AeSr pr es Zic bM es
KA tAr j.
8
"yid kjn yAjk edeK ey kiw A,I inej
inej mAr egeC b b A,Iedr Ar inht heyeC/
es b es m]t A,Iiwek B(, kreb n. yid
es bYi) es A,Iiwek B(, ker es Zic
heb. Aim Bu?
9
"yAjkedr AmAek esb krAr ibezx smy
TAkeb. tAr b essb smy ibxey stk$
TAkeb. tAr pib^ ijinsilek pib^ n krAr
ibxey b sAbDAn heb. yid tAr sAbDAn hy
tAhel tArA mAr yAeb n. Aim Vr ibezx
kAejr j tAedr p]Tk keriC. 10ekblmA^
yAjkedr pirbAerr elAekrA pib^ KA AhAr
kret pAer. yAjekr se bsbAskArI kjn
bAsI Tb kjn BAAew km$I b ekAn
pib^ KA eKet pAer n. 11ik yid yAjk tAr
inejr eTR kjn elAkek B]tY iheseb eken/
es bYi) tKn pib^ ijinsilr ikCw AhAr
kret pAer. B]etYr yAr yAjekr bAIet jAy
tArA yAjekr KAer ikCw eKeto pAer. 12yAjekr
k yAjk ny mn kAek ibey krel pib^
qnebsmUehr ekAn ikC eKet pAer n. 13yAjekr
emey ibDb hel Tb es SVAmI pirtY)A hel/
yid tAek sAhAyY krAr mt ekAn sAnsit n
TAek bM es eyKAen bAlYkAl kAiweyeC es
ip^Aley iPer Aes/ thel es tAr iptAr KA
ikCw eKeto pAer. tCA ekblmA^ yAjekr
pirbAerr elAekrA KA eKet pAreb.
14
"kjn mAnux Bul ker pib^ KAer ikCw
eKet pAer. es bYi) b es pirmA, yAjkek
edeb bM es b KAer dAemr opr pmAMz
edeb.
15
"SAeyelr elAekrA Buek ey sb phAr
dAn ker t heb pib^; sutrAM yAjk b es
pib^ ijinsilek pib^ kreb n. 16yid

elbIy pu Sk 22:4-29

yAjkr es smS pib^ !nebilek pib^


iheseb ibebcn ker bM esil KAy/ tAhel t
pAp iheseb Dr heb. Aim Bu tAedr pib^ kir.
17
Bu Vr emAizek bleln/ 18"hAerA, bM
tAr pu^edr bM SAeyelr smS elAekedr bel
S Aeyelr kjn nAgirk b kjn ibedzI qneb
iney Aset pAer. het pAer elAkiw ey ibezx
it|A keriCl es phAr tAr j/ Tb ekAn
ibezx qneb elAkiw Anet eceyiCl. 19-20
phAril elAekrA Aen kAr, tAr sitY Vrek
phAr idet cAy. ik ekAn qneb yAet ekAn
edAx AeC t etAmr b h, kreb n. Aim
es phAer Kuiz heb n. yid es phAr kiw
xA Tb kiw emx b kiw CAgl hy/ thel
es A,I b purx heb bM tAr meDY eyn
ekAn edAx n TAek.
21
"mAnt pU,R krAr j Tb eSVCAy yKn
ekAn bYi) Bur kAeC ml qneb Aen es
qneb kiw xA b emx het pAer; ik esw
eyn SVASYbAn hy. es A,Iiwr meDY b eyn
ekAn edAx n TAek. 22etAmr b Buek mn
ekAn A,I edeb n eyw kAn/ yAr hABA b
pu Tb gilt GA ol b KArAp cmeR rAg smit
V .
Bur ebdIr oprkAr Aenr opr etAmr b
suS A,I edeb n.
23
"kKen kKen kiw x A b kiw
emxzAbekr kw p TAek y Kub lV Tb
kw pAeyr pAt y iWk mt gjAy in. yid
ekAn bYi) es A,Iek Bur kAeC ibezx phAr
iheseb idet cAy/ tAet w g]hIt heb/ ik w
elAkiwr ibezx ititr pR, iheseb g]hIt heb
n.
24
"ekAn A,Ir kAlizer p/ c,
R b iC-ibiC
ekAx TAkel tA etAmr Bur it sgR kreb
n.
25
"etAmr ibedzIedr kAC eTek Bur it
qneb ihsAeb b ekAn A,I h, kreb n/
kAr, A,Iil ekAnBAeb (itS het pAer/ tAedr
meDY ekAn edAx TAket pAer; tAr g]hIt heb n.
26
Bu emAizek bleln/ 27"yKn kiw bACr b
kiw emx Tb kiw CAgl jAy/ es b
tAr mAeyr se sAt idn TAkeb. tArpr Aw
idenr idn bM per A,I Bur kAeC i
d% qneb iheseb h eyAgY heb. 28ik etAmr
b A,Iiwek bM r mAek k iden htY
kreb n? inym gABI bM emx Beyr e(e^
eyAjY. 29yid etAmrA ikC ibezx Dre,r
DbAdscU k qneb Buek idet cAo/ thel etAmr
es phAr dAenr bYApAer SVADIn. ik b
etAmr w mnBAeb kreb y Vrek KuzI ker.

elbIy pu Sk 22:30-23:25

118

etAmr esidn b egAw A,Iiwek B(, kreb.


perr idenr skAelr j b ekAn mAMs ePel
rAKeb n. Aim Bu?
31
"AmAr Aedzil men ereK bM esil
mA ker. Aim Bu ? 32AmAr pib^ nAmek
etAmr edKAeb. SAeyelr elAekrA b
eyn AmAek tAedr pib^ iheseb mA ker. Aim
Bu iyin etAmAedr pib^ kern. 33Aim etAmAedr
Vr hbAr j imzr eTek eniC. Aim Bu?
30

ibezx Ci wr idnil
Bu emAizek bleln/ 2 "S Aeyelr elAekedr
belA Bur menAnIt sbilek etAmr
pib^ sBA bel eGAx, kr. il hl AmAr
ini$X Ciwr idn

23

ibAmpbR
"Cidn Der kAj kr/ ik sm
idn km$ibritr
j inid$X ibAmpbR heb ibAemr ibezx idn.
etAmr b ekAn kAj kreb n. w etAmAedr
skelr bAIet Bur j ibAemr idn heb.
3

inSA rpbR
"il hl Bur menAnIt inSArpbR. etAmr
ilr j menAnIt smey pib^ sBAr kTA eGAx,
kreb. 5 Bur inSArpebRr idn hl Tm mAesr 14
idenr idn sUyRAeSr smy.
4

KAimribhIn riwr sb
"KAimribhIn riwr sb k mAesr 15
idenr idn. etAmr sAt idn Der KAimribhIn riw
KAeb. 7 Ciwr Tm iden etAmAedr k ibezx
sB heb. etAmr b idniwet ekAn kAj
kreb n. 8 sAtidn Der etAmr Bur kAeC id%
sgRil Aneb. tArpr smiden Ar kiw
pib^ sBA heb. etAmr b o iden ekAn
kAj kreb n.
6

Tm zs eCdenr sb
Bu emAizek bleln/ 10"SAeyelr elAekedr
belA Aim etAmAedr ey edz edeb tAet etAmr
ebz kreb. etAmr r zs eCdn krel zesr
Tm Aiw yAjekr kAeC Aneb. 11yAjk Bur
sAmen es Aiw edAlAeb eyn etAmAedr j t
A hy. yAjk ribbAr skAel es zesr Aiw
edAlAeb.
12
"ey idn etAmr zesr Aiw edAlAeb/ esidn
etAmr kiw k bCr bysI purx emx phAr
edeb. es emexr meDY eyn ekAn edAx nTAek.
o emxiw Bur kAeC ehAmbilr qneb heb. 13CAA
9

etAmr b ilB etl emzAenA 16 kAp imih


myd zs qneb ihsAeb edeb. r sAeT edeb 1
ekAyAw$ @A(Ars. es qnebr g Buek KuzI kreb.
14
Verr kAeC t !neb ihsAeb n An pyR
etAmr b ekAn n&un zs Tb Pl b n&un
zs eTek !trI riw KAeb n. etAmr eyKAen
bAs kr n ekn ibiD etAmAedr bMz prprAy
cleb.
PslkAwAr sb
"es ribbAerr skAl eTek TRA :edAlnIy
qnebr j AnIt zesr Aiw AnAr idn eTek
sAt sAh en nAo. 16s m sAh per ribbAer
:TRA 50 idn per etAmr Bur kAeC kiw
n&un zs qneb Aneb. 17 iden etAmAedr bAI
eTek K riw iney Aseb. riw edAlnIy
qnebr j inid$X heb. o riw !trI krAr j
KAimr bM 16 kAp myd bYbhAr kr. wA heb
etAmAedr Tm zs eTek Bur kAeC edoy
phAr.
18
"elAekrA zs !nebr se kiw xA/ kiw
emx bM sAtiw k bCr byS purx emxzAbk
edeb. sb A,Ir meDY b ekAn edAx TAkeb
n. tAr Bur kAeC ehAmbilr qneb heb. zsY
!neb o epy !nebr sAeT heb Verr ee
ir Ar St qneb. r g Buek KuzI
kreb. 19CAo etAmr pApATRk qnebr j
kiw purx CAgl bM ml qneb iheseb iw
k bCr bysI purx emxzAbk Aneb.
20
"yAjk tAedr Tm zs eTek !trI riw sh
edAlnIy qnebr iw emxzAbk Bur sAmen
edAlAeb. tAr Bur kAeC pib^. tAr TAkeb
yAjekr iDkAer. 21 k iden etAmr k
pib^ sB fAkeb. etAmr b ekAn kAj kreb
n. etAmAedr skelr bAIet ibiD icrkAelr
j cleb.
22
"Aro yKn etAmr etAmAedr jimet zs
bpn kreb/ tKn etAmAedr e(etr ekA,ilr
zs kAweb n. mAiwr opr pe TAk zs etAmr
&uleb n. es ijinsil grIbedr j bM
etAmAedr edez m,kArI ibedzIedr j ereK
edeb. Aim Bu etAmAedr Vr?
15

eBrIsmeU hr sb
Bu AbAr emAizek bleln/ 24"SAeyelr
elAekedr bl sm mAesr Tm idn etAmrA
ibAemr ibezx idn iheseb pAln kreb. es pib^
sB elAekedr Sr krAbAr j eBrI bAjAeb.
25
esidn etAmr b ekAn kAj kreb n bM
i d% kiw qneb etAmr Bur kAeC Aneb.
23

119
Ayi e%r idn
Bu emAizek bleln/ 27"s m mAesr dzm
idniw Ayie%r idn/ esidn k pib^ sB heb.
esidn etAmr b ekAn KA h, kreb n
bM iet St kiw !neb Bur kAeC Aneb.
28
etAmr b idn ekAn kAj kreb n/ kAr,
w hl Ayie%r idn. idn yAjkr Bur
kAeC yAeb bM y etAmAedr Zic ker es
AcArAnuAn kreb.
29
" idn yid ekAn mAnux pbAs kret SVIkAr
ker es b tAr elAekedr eTek ibiC heb.
30
idn yid k bYi) ekAn kAj ker/ Aim tAr
elAekedr meDY es bYi)ek DbMs krb. 31esidn
etAmr b Aed ekAn kAj kreb n. etAmr
eyKAen bsbAs ker n ekn/ etAmAedr j w
hl icrkAelr ibiD. 32w etAmAedr j heb ibezx
ibAemr idn. etAmr esidn b KA h, kreb
n. ibAemr ibezx idn etAmr Ar kreb
mAesr nbm idenr sYAy. bM tA cleb es sYA
eTek perr sYA n As pyR.
26

ku iwr sb
Bu AbAr emAizek bleln/ 34"SAeyelr
elAekedr bel sm mAesr 15 idenr idn hl
kuiwr sb pAlenr idn. Bur ee sb
sAt idn Der cleb. 35Tm iden kiw pib^ sB
heb. etAmr b esidn ekAn kAj kreb n.
36
sAtidn Der etAmr Bur kAeC iet St
kiw ker qneb Aneb. Aw idenr idn etAmAedr
Ar kw pib^ sB heb. etAmr Bur kAeC
i Ar St kiw qneb Aneb. w heb
kw pib^ sB. etAmr b esidn ekAn kAj
kreb n.
37
"il hl Bu r pbR . sm S pebR r
idnilet pib^ sB nuit heb. etAmr Bur
kAeC ehAmbil/ zs qnebsmUh/ bilil bM epy
qnebsmUh Aneb. etAmr iWk iWk iden o smS
phAr Aneb. 38 smS pebRr idnilr se
Bur ibAemr idnil Sr, ker etAmr pAln
kreb. smS !nebil etAmr Bur kAeC ey
ibezx !neb idet cAo bM ibezx ititr
j ey phAr idet cAo tAr se eyAg heb.
39
"sm mAesr 15 iden/ yKn etAmr jimr
zs sMh kr tKn etAmr sAtidn Der Bur
sb pAln kreb. etAmr Tm idn o sm
iden ibAm kreb. 40Tm idniwet etAmrA sur
gACil eTek Pl bM ndIr tIrbtI$ tAlgACilr/
JAgACilr bM bAsI gACilr fAlil eneb.
etAmr sAtidn Der etAmAedr Bu Verr sAmen
sb kreb. 41it bCer sAt idn Der etAmr
33

elbIy pu Sk 23:26-24:14

pbR Bur j pAln kreb. ibiD icrkAl


cleb. sm mAes etAmr pbR pAln kreb.
42
etAmrA sAtidn Der SAyI kuiwer bsbAs kreb.
S Aeyel j enoy smS elAekrA smS AbAes
bAs kreb. 43yAet etAmAedr smS %rpurxr
jAen ey tAedr imzr eTek ebr ker AnAr smy
Aim S Aeyelr elAekedr SAyI AbAes bsbAesr
bYbS keriClAm. Aim Bu etAmAedr Vr?
44
sutrAM emAiz SAeyelr elAekedr Bur
pbRilr kTA bleln.
bAitdAn bM pib^ riw
Bu emAizek bleln/ 2 "SAeyelr
elAekedr A|A kr in[Aen ilB eTek
K<Aiw etl etAmAr kAeC Anet. es etl bAitilr
j. eyn sbsmy esil el. 3 hAerA Bur
sAmen sYA eTek skAl pyR smAgm tAbur meDY
bAit Ailey rAKeb. pd$Ar bAer sA(Y isuekr
sAmen es bAitiw TAkeb. ibiD icrkAl Der
cleb. 4 Bur sAmen K<Aiw esAnAr bAitSer opr
rAK bAitilek hAerA, inyimt Ailey rAKeb.
5
"imih myd nAo bM t idey bAerAiw riw
esek nAo. it riwr j 16 kAp ker myd
bYbhAr kr. 6 Bur sAmen esAnAr ewibelr opr
esil iw sAiret rAeK. it sAiret TAkeb Ciw
ker riw. 7it sAiret kuur FAleb. w Bur
kAeC edoyA d qneb dAenr S]it r(Ay Buek
sAhAyY kreb. 8itiw zinbAer inyimtBAeb hAerA,
Bur sAmen riw sAijey rAKeb. SAeyelr
elAekedr se ci) icrkAl cleb. 9 riw
hAerA, bM tAr eCeledr iDkAer TAkeb. tAr
ekAn pib^ jAygAy riw KAeb/ kAr, es riw
Bur it ik]t qnebsmUehr kiw. es riw
icrkAelr j hAerAe,r Mz.

24

eV rr it iBzAp dAt mAnx


u
kjn SAeylIy mihlAr kiw eCel iCl/
yAr iptA iCl kjn imzrIy. es eCel S Aeyelr
elAekedr meDY Geu r ebAet egl. mn smy tAbr
u
meDY tAr sAeT k SAeyelr purexr lA Zr
hl. 11SAeylIy SIelAekr sAniw Bur nAem
inA ker iBzAp idet Zr krel elAekrA tAek
emAizr kAeC iney l. :eCeliwr mAeyr nAm iCl
zAelAmI/ idir emey/ dAn r pirbAregAI eTek
Agt. 12elAekr eCeliwek ePtAr ker Bur
SpX Aedezr j ep( krl.
13
tKn Bu emAizek bleln/ 14"ey iBzAp
ideyiCl tAek tAbur bAer iney es. yAr tAek
iBzAp idet ZeniCl/ tArA tAedr hAt eCeliwr
mATAy rAKeb/ bM tKn smS mAnux tAr idek
10

elbIy pu Sk 24:15-25:20

120

pATr Ceb bM tAek htY kreb. 15SAeyelr


elAekedr belA yid ekAn bYi) tAr Vrek
iBzAp edy/ thel es b zAiS pAeb. 16ey
ekAn bYi) ey Bur nAemr ibre kT bel es
b inht heb. smS mAnux tAek pATr mAreb.
SAeyel jh, kr mAnuexr mt ibedzIrAo
yid Verr nAmek iBzAp edy/ thel es b
m]&uYmueK pitt heb.
17
"yid ekAn bYi) pr k bYi)ek htY ker
teb es b m]&uYde dit heb. 18ekAn bYi)
yid kAerA pZ htY ker teb es tAr jAygAy
Ar kiw pZ edeb.
19
"ekAn bYi) tAr itebzIek AGAt krel
iWk es Dre,r AGAt idey elAkiwek zAiS idet
heb. 20BA hAer bdel BAA hA; ecAeKr bdel
ecAK bM dAetr bdel dAt. elAek ek ey
Dre,r AGAt edy/ iWk es Dre,r AGAt idey
tAek zAiS idet heb. 21sutrM yid ekAn bYi)
kiw A,I htY ker/ thel es bYi) b
A,Ir j (itpUr, edeb; ik yid ekAn bYi)
pr ekAn bYi)ek htY ker/ thel es b
m]&uYde dit heb.
22
"ibedzIedr j bM etAmAedr inejr edezr
elAekedr j krkm zAsn heb. ekn kAr,
Aim Bu etAmAedr Vr.
23
tKn emAiz SAeyelr elAekedr bleln/ ey
elAkw tAbr
u bAerr jAygAy iBzAp idiCl tAek
iney esA. tArpr tAr elAkwAek pATr emer
htY krl. su t rAM Bu emAizek ey Aedz
ideyiCeln SAeyelr elAekrA es nusAer kAj
krl.
edezr j ibAemr smy
sIny pbR e t Bu emAizek bleln/
2
"SAeyelr elAekedr belA Aim ey edz
etAmAedr idiC/ esKAen ebz krel etAmr
jimiwek ibAemr smy edeb. Buek sAn edoyAr
je ibAemr ibezx smy. 3 etAmr CbCr
Der etAmAedr jimet bIj bpn kreb/ etAmAedr
@A(A e(tilet gACilek CbCr CAweb bM
Pl iney Aseb. 4ik sm bCr Buek sAn
jAnAenAr j etAmr jimek ibAm edeb.
smy etAmr etAmAedr e(et bIj bpn kreb n
Tb etAmAedr @A(A e(et gACil CAweb n.
5
Psl kAwAr pr ey smS zs inejrA jeeC/
etAmr b tAedr kAweb n. ey smS @A(Alt
CAw hyin esKAn eTek etAmr b @A(A sMh
kreb n. jim k bCr ibAem TAkeb.
6
"ik jim k bCerr ibAem TAkAkAlIn y
p ker tAet etAmAedr j/ etAmAedr purx

25

bM mihl B]tYedr KAbAr j cr KA TAkeb.


etAmAedr jnKAw BAAew imkedr j/ etAmAedr
edez bsbAs kr ibedzIedr j. 7bM etAmAedr
pZedr o etAmAr edezr b pZedr KAbAr mt
cr KA TAkeb.
ju iblI miu )r bCr
"etAmr sAt bCr sAtbAr g,n kreb.
smeyr meDY jimr j TAkeb sAt bCerr ibrit.
w heb 49 bCr. 9tKn sm mAesr dzm idniwet
TRA Ayie%r iden etAmr b emexr izM
bAjAeb/ sAr edzmy emexr izM bAjAeb.
10
etAmr 50 bCrek kiw ibezx bCr kreb.
etAmAedr rAejY bAs kr smS mAnuexr j etAmr
mui) eGAx, kreb. smyiwek blA heb 'juiblI
etAmAedr etYek ey yAr injSV spi% iPer pAeb
bM etAmr etYek ey yAr inejr pirbAer
iPer yAeb. 11etAmAedr pe( 50tm bCriw heb
juiblIr bCr. etAmr bIj bpn kreb n. ey
smS zs inej inej hy/ esil kAweb n. ey
sb @A(Alt CAw hyn/ tAedr eTek @A(A Pl
sMh kreb n. 12 bCrw hl juiblI bCr. w
etAmAedr pe( pib^ smy. ey smS zs e(t
eTek Aes/ etAmr esil AhAr kreb. 13juiblI
bCer etYk bYi) tAr inejr ibxy Azeyr meDY
iPer yAeb.
14
"yKn etAmr itebzIr kAeC etAmAedr jim
ibi* ker b tAedr kAC eTek t eken tKn
prSprek Wiko nA. 15yid etAmr etAmAedr
itebzIr jim iknet cAo/ tAhel ibgt ezx
juiblI bCr eTek bCrel en nAo bM siWk
mUlY in,Rey es sMKYAw bYbhAr kr. kAr, es
etAmAr kAeC ekblmA^ perr juiblI bCr As
pyR zs eCdenr iDkAr ib*y kreC. 16yid
perr juiblI Aset enk edrI TAek ese(e^
dAm heb enk ebzI. yid bCril km hy/ tAet
dAm km heb. ekn kAr, etAmAedr itebzI
k]tpe(/ etAmAr kAeC juiblIr ytil bCr bAik
AeC ttil Psl ibi* kreC. prbt$I juiblI
bCer es jim AbAr tAr pirbAerr iDkAer
yAeb. 17etAmr prSpr prSprek kKno Wiko
n ik Vrek By ekAr. Aim Bu etAmAedr
Vr?
18
"AmAr ibiDsmUh bM inymAblI men ereK/
esil mA ekAer/ thel etAmr inB$ey etAmAedr
edez bAs kreb. 19etAmAedr j jim BAl zesr
Pln edeb. tKn etAmAedr cr KA heb bM
etAmr edez inB$ey bAs kreb.
20
"ik hyt etAmr bleb/ 'yid Amr bIj
bpn n kir Tb AmAedr zssmUh sMh n
8

121
kir/ tAhel sm bCer KAbAr mt AmAedr ikC
TAkeb n. 21zit heyA n. x bCer Aim AmAr
AzIbRAd etAmAedr keC pAWAeb. itn bCr Der
jim zs jAet TAkeb. 22Xm bCer erApn krAr
smyo etAmAedr purAen zs eKey ezx heb n.
Xm bCer cAx kr zs AsAr Aeg nbm bCr
pyR etAmr purAen zs eKet pAeb.
spi% ibxyk ibiDsmhU
"jim AmAr/ tA etAmr SAyIBAeb t ibi*
kret pAerA n. AmAr jimet AmAr se etAmr
ekblmA^ ibedzI bM m,kArI iheseb bsbAs
krC. 24ibi* helo jimr purAen mAilk eyn t
AbAr iken inet pAer. TA eyn edez TAek.
25
etAmAedr edezr ekAn bYi) yid Kub grIb hey
yAy/ es t ebzI grIb ey es tAr spi% ibi*
ker ideyeC. sutrAM e(e^ tAr Gin A Iy
Aseb bM tAr A Iyek iPirey edbAr j
smS spi% iken eneb. 26ekAn bYi)r Gin mn
A Iy nAo TAket pAer/ ik es yid inejr
jim punrAy iken enbAr j DnbAn hy/ 27thel
es b jim ib*Ir smy eTek bCrel g,n
kreb. jimr j kt idet heb tAet isA
inet es sMKY kAej lAgAeb. tArpr es es
jim iken inet pAer. rpr jim AbAr tAr
spi% heb. 28ik yid bYi) tAr inejr j
jim ePrt epet eyAjnIy TR ejAgA kret
pAer n/ thel es y ibi* kereC t juiblI
bCr n As pyR ey ikeniCl tAr hAet TAkeb.
tArpr es juiblI bCer jim ePrt yAeb Tm
SV AiDkArIr kAeC. sutrAM spi% AbAr siWk
pirbAerr iDkAer yAeb.
29
"yid ekAn bYi) AcIer eGr zherr meDY
ekAn bAI ibi* ker/ tAhel tAr ibi*r pr kiw
bCr pU,R n hoy pyR esw ePrt pAoyAr iDkAr
tAr AeC. iDkAr k bCr py$ TAkeb.
30
ik k bCr pU,R hoyAr Aeg yid mAilk bAIiw
iken ePrt n eny/ thel AcIer eGr zherr
bAIiw ey ikeniCl/ t tAr bM tAr %rpurxedr
iDkAer eTek yAeb. bAIiw juiblIr smy Tm
mAilekr kAeC ePrt yAeb n. 31cArpAez AcIr n
edoy eCAw zhr b Amilek eKAl mAeWr mt
Dr heb. sutrAM essb eCAw zhrilet inimRt
bAIil juiblIr smy Tm mAilkedr kAeC ePrt
yAeb.
32
"elbIyedr zhr spek$ elbIy bMzDerr
ey zhrilr iDkArI/ esKAen tAedr bAIil ey
ekAn smey tArA iken ePrt epet pAer. 33ekAn
bYi) yid kjn elbI bMzDerr kAC eTek bAI
eken/ teb juiblI bCer elbIyedr zherr es
23

elbIy pu Sk 25:21-47

bAI AbAr elbIy bMzDredr kAeC iPer Aseb.


kAr, SAeyelr mAnuexr meDY elbIyedr zherr
bAIil elbIegAIr pirbAerr elAekedr iDkAer
TAek. 34elbIyedr zhrsmUh/ iGer rAK mAWsmUh
o ArsmUh ib*y kr yAeb n. mAWil elbIy
bMzDredr icrkAelr iDkAr.
dAs-mAilkedr inym
AblI
"etAmAedr inejedr edezr ekAn k bYi)
yid AiTRkBAeb inejr BArbhn krAr bYpAer Kub
(m hey pe/ teb etAmr b tAek etAmAedr
se kjn ibedzI o bAsIr mt bsbAs kret
edeb. 36tAek etAmr DAr idet pAer mn ekAn
eTRr opr sud tAr kAC eTek ino n. etAmAedr
Vrek kr bM etAmAedr BAek etAmAedr
se bAs kret dAo. 37tAek DAr ideyC mn
eTRr pr ekAn sud tAr kAC eTek ino n bM
tAek ibi* kerC mn KA eTek lAB krAr ecX
ekAer n. 38Aim Bu etAmAedr Vr. knAn
edz edoyAr j bM etAmAedr Vr hoyAr j
Aim etAmAedr imzr edz eTek eniClAm.
39
"etAmAedr inejedr edezr ekAn bYi) yid
t grIb hey pe ey es inejek dAs iheseb
etAmAedr kAeC ibi* kret bADY hy/ tKn etAmr
b tAek B] etYr mt kAej lAgAeb n. 40juiblI
bCr n As pyR/ es etAmAedr kAeC jn KAwAr
kmRI bM kjn ibedzIr metA heb. 41tArpr es
etAmAedr eCe tAr sAnsitedr iney inejr
pirbAer bM tAr pUbR pr
u xedr ibxy Azey iPret
pAer. 42kAr, tAr AmAr dAs. Aim imzerr dAs
eTek tAedr iney esiC. tAr b AbAr dAs
heb n. 43etAmr bYi)r kjn ind$y Bu
b het pAerA n. etAmr b etAmAedr
Vrek kreb.
44
"etAmAedr cArpAezr A jAitedr eTek
purx bM nArI B]tYedr etAmr epet pAerA.
45
etAmr izZedro dAs iheseb inet pAr yid tAr
etAmAedr edez bsbAskArI ibedzIedr pirbArsmUh
eTek Aes. essb izZ B] tYr etAmAedr iDkAer
TAkeb. 46etAmr mnik etAmAedr m]&uYr Aeg
smS ibedzI dAsedr etAmAedr eCelemeyedr
ehPAjet idey eyet pAerA/ yAet tAr etAmAedr
eCelemeyedr iDkAer TAek. tAr icrkAelr j
etAmAedr dAs heb. etAmr sb ibedzIedr dAs
bAnAet pAerA; ik etAmr bzY etAmAedr
inejedr BAedr/ S Aeyelr elAekedr ind$y minb
heb n.
47
"etAmAedr meDYkAr ekAn ibedzI b dzRnATRI
DnI het pAer. idek etAmAedr edezr k bYi)
grIb hey eyet pAer bM inejek dAs iheseb
35

elbIy pu Sk 25:48-26:20

122

etAmAedr meDY bsbAskArI ibedzIr kAeC b


ibedzIedr pirbAerr ekAn sdesr kAeC ibi* kret
pAer. 48es elAkiwr iDkAr AeC *eyr meDY
idey iPer AsAr bM SVADIn hoyr. tAr BAedr
ekAn kjn tAek iken ePrt epet pAer. 49Tb
tAr kAkA b Ku&uet BA tAek iken ePrt epet
pAer. Tb tAr pirbAerr Gin A Iyedr kjn
tAek iken ePrt epet pAer. b yid elAkiw
cr TR pAy/ es inej TR ezAD ker AbAr
SVADIn het pAer.
50
"etAmr ekmnBAeb mUlY yAcA kreb ibedzIr
kAeC tAr inejek ibi* krAr smeyr bCril
eTek perr juiblI bCr pyR etAmr b g,n
kreb. mUlY iWk kret etAmr sMKYAw bYbhAr
kreb. kAr, k]tpe( elAkiw keyk bCerr j
tAek 'BA keriCl. 51yid ekAn e(e^ juiblI
bCerr Aeg Aro enk bCr eTek yAy/ tKn
elAkiw mUelYr emAw Mz b ePrt edeb.
w inB$r ker bCerr sMKYAsmUehr opr. 52juiblI
bCr AsAr yid ekblmA^ sAmA keyk bCr TAek/
thel elAkiw b mUl mUelYr sAmA Mz ePrt
edeb. 53ik es elAkiw it bCr ibedzIr se
BA kr/ elAekr mt bsbAs kreb. es elAkiwr
it ibedzIek ind$y Bu het ido n.
54
"es elAkiwek mu) krAr j yid ek
dAm idet n cAy tAhelo juiblIr bCer es SVADIn
heb. juiblI bCer es bM tAr sAnsitr SAV DIn
heb. 55kAr, SAeyelr elAekrA AmAr dAs. tAr
AmAr dAs eyeh&u Aim tAedr imzerr dAse r
bAer iney esiC. Aim Bu etAmAedr Vr?
rV ek mA krAr pru S Ar
"etAmAedr inejedr j itmUi%$ geb
n. tAedr ,Am krbAr je etAmAedr
edez mUi%$ b S]itPlk smUh geb n. ekn
kAr, Aim Bu etAmAedr Vr?
2
"AmAr ibAemr ibezx idnil men ereK
bM AmAr pib^ SAnek sAn ido. Aim Bu?
3
"AmAr ibiDsmUh o A|AsmUh men ereK bM
tAedr mA ekAer. 4 yid etAmr esil ker tAhel
ey smey bi] X As ic/ Aim es smey etAmAedr
b]iX edeb. jimet zs p heb bM mAeWr
b](ilet Pl Dreb. 5@A(A Plil sMh krAr
smy n AsA pyR etAmAedr zsAid mAA clet
TAkeb bM erApenr smy n AsA py$ etAmAedr
@A(A sMh clet TAkeb. sutrAM KAbAr j
etAmAedr cr KAbAr TAkeb bM etAmr inB$ey
etAmAedr edez bAs kreb. 6Aim etAmAedr edez
zAi bjAy rAKeb. etAmr zAiet TAkeb. ekAn
mAnux etAmAedr BIt sS kreb n. ibpnk

26

A,Iedr etAmAedr edezr bAer rAKeb. Ar


etAmAedr edez z !srA Aseb n.
7
"etAmr etAmAedr zedr tA ker prAijt
kreb bM trbAir idey tAedr htY kreb.
8
etAmAedr p<Ac jn tAedr 100 jnek DAoy kreb
bM 100 jn DAoy kreb 10/000 jnek. etAmr
etAmAedr zedr prAijt kreb bM etAmAedr
S idey tAedr htY kreb.
9
"Ar Aim etAmAedr it s hb. Aim
etAmAedr enk sAnsit idey AzIbRAd krb
bM etAmAedr sMKY b]i krb. Aim etAmAedr
se AmAr ci) r( kreb. 10k bCerr ebzI
smy Der etAmr etAmAedr jm kr zs KAeb.
etAmr n&un zsAid eCdn kreb/ tArpr n&un
zsil rAKAr mt jAygAr j purAen zsilek
ePel edeb. 11"CAo Aim etAmAedr meDY AmAr
pib^ izibr bsAeb. Aim etAmAedr eTek ser
yAeb n.
12
"Aim etAmAedr se oW bs krb/ etAmAedr
Vr heb bM etAmr heb AmAr elAkjn.
13
Aim Bu etAmAedr Vr . etAmr imzer
dAsiCel/ ik Aim etAmAedr imzerr bAer
eniC. dAs hey etAmr BArI ojenr ijins bhen
nuey TAket. ik Aim etAmAedr k<AeDr eyAyAlIr
kAW eBe ideyiC. im etAmAedr AbAr esAjA
hey hAwet ideyiC.
rV ek n mAnAr zAiS
"ik yid etAmr AmAek bM AmAr smS
A|Ail mA n ker/ thel smS KArAp
ijinsil Gweb. 15yid etAmr AmAr ibiDsmUh
bM A|Ail mAnet SV IkAr kr/ tAr TR etAmr
AmAr ci) B kereCA. 16yid etAmr t ker/
ese(e^ Aim Byr sb ibxy GwAeb/ Aim
etAmAedr meDY Aneb erAg bM r. esil
etAmAedr ecAK nX kreb bM etAmAedr A, eneb.
etAmr b]TA bIj bpn kreb/ kAr, etAmAedr
zr etAmAedr zssmUh eKey eneb. 17Aim
etAmAedr ibre yAb/ tA etAmAedr zr
etAmAedr prAijt kreb. essb zr etAmAedr
G], kreb bM zAsn kreb. mn ik etAmAedr
ek tA n krelo etAmr pAlAet TAkeb.
18
" smS ikCr pro yid etAmr mAek
mA n ker/ teb Aim etAmAedr pApsmUehr
j sAt, ebzI zAiS edeb. 19bM y etAmAedr
gibRt ker es zhrileko im DbMs ker edeb.
AkAz b]iX edeb n bM mAiwo zs jAeb n.
20
etAmr kiWn pirm kreb/ ik t etAmAedr
sAhAyY kreb n. etAmAedr jim ekAn zs edeb n
bM etAmAedr gACilet Pl Pleb n.
14

123
21

"yid t se%o etAmr AmAr ibre TAek


bM mAek mA krAr bYApAer SVIkAr ker/
Aim etAmAedr sAt, kiWn AGAt krb. etAmr
yt pAp kreb/ tt zAiS pAeb. 22Aim etAmAedr
ibre buen jedr pAWAeb. tAr etAmedr kAC
eTek eCelemeyedr iCiney eneb/ etAmAedr A,Iedr
DbMs kreb bM etAmAedr enkek htY kreb.
elAekr hAwAcl kret By pAeb rASAGAw P<Ak
hey yAeb.
23
" smS ikCr pro etAmr yid ic iz(
n pAo bM tArpro yid AmAr ibre yAo/
24
tAhel Aimo etAmAedr ibre yAeb. Aim inej
etAmAedr pApsmUehr sAt, zAiS edb. 25ci)B
krAr zAiS idet Aim etAmAedr ibre !sedr
Aneb. etAmr etAmAedr inrAp%Ar j zher
yAeb; ik Aim etAmAedr meDY mhAmArI Aneb
bM etAmAedr zr etAmAedr prAijt kreb.
26
Aim etAmAedr KA eyAgAen b ker idel kiw
mA^ nuen dzjn mihl tAedr smS riw esket
pAreb. tAr etAmAy emep eKet edeb tA etAmr
AhAr kreb ik tbu (uDAt$ TAkeb.
27
"t se%o etAmr yid AmAr kT Znet
SVIkAr ker bM yid tbu AmAr ibrAcAr
kerA/ 28thel Aim sitY etAmAedr it *u
heb bM etAmAedr pApsmUehr j sAt, zAiS
edb. 29etAmr t ebzI (uDAt$ heb ey etAmr
etAmAedr eCeledr bM emeyedr B(, kreb.
30
Aim etAmAedr c S A nilek/* mU i %$ r
SAnsmUhek DbMs krb. Aim sugI sgR krAr
ebdIil nX ker edb. Aim etAmAedr
m]tedhilek etAmAedr mUi%$r opr ePel edb.
AmAr kAeC etAmr heb indAr, ibri)kr. 31Aim
etAmAedr zhril DbMs krb/ etAmAedr pib^
SAnilek P<Ak ker edeb. Aim etAmAedr
qnebsmUehr suger g Ar enebA n. 32Aim
etAmAedr edzek P<Ak krb bM etAmAedr zr
yAr esKAen bsbAs kret Aes tAr tA edeK
cmek Web. 33Aim etAmAedr jAitilr meDY
Ciey edb bM AmAr terAyAl ebr ker etAmAedr
DbMs krb. etAmAedr edz DbMsSAen pir,t heb
bM zhril se yAeb.
34
"etAmr etAmAedr zr edez AnIt heb.
etAmAedr edz heb zU/ sutrAM etAmAedr jim
inym nuyAyI tr ibAm pAeb. jim tAr ibAm
smyek peBAg kreb. 35ibiD bel it sAt bCer
jim k bCr ibrAm pAeb. jim zU TAkAr smey
ibrAm pAeb y esKAen etAmr bAs krAr smy
tAek dAo in. 36Ae eb<ec yAoy bYi)r* tAedr
c SA nilek Vr Tb mUi%$r pAsnAr jAygA. il
sADAr,t> pAhA b pbRetr opr ht.

elbIy pu Sk 26:21-46

zr edez inejedr sAhs hArAeb. tAr etYk


ibxey Atit heb. bAtAes n pAtAr z
tAedr Cew pAlAenAr pe( yeTX heb. tAr mnBAeb
edQAet TAkeb eyn ek tAedr trbAir iney tA
kreC. mn ik ek tA n krelo tAr ew
peb. 37ek ipCen n tA krelo trbAirr
Bey A b<AcAet tAr ek perr gAey ew
peb.
"zedr ibre dAAenAr met zi)etAmAedr
heb nA. 38 edzilr meDY etAmr hAirey yAeb.
etAmAedr zedr edez etAmr mueC yAeb. 39Ae,
eb<ec yAoyA bizX elAekrA zedr rAjYilet
tAedr inejedr pAep bM pUbRpurxedr pAep (ey
yAeb.
Az BrsAr kTA
"ik het pAer elAekrA tAedr pApsmUh
SVIkAr kreb bM hyetA tAr tAedr pUbRpurxedr
pApsmUhek SV IkAr kreb. tAr hye tA SV IkAr kreb
ey tArA AmAr it ibVS heyiCl bM AmAr
ibre igey pAp keriCl. 41bM tA Aim o
tAedr ibre igeyiClAm bM zedr rAejY tAedr
eniClAm. rpr yid tAr n hy bM tAedr
pAepr j edoy zAiSek h, ker/ 42thel
yAekAebr se AmAr kr es ci)ek Aim Sr,
krb. Aim sahAekr se kr ci)ek Sr, krb
bM AhAemr se krA ci)ek Sr, krb. Aim
edzek Sr, krb.
43
"edz zU hey yAeb bM DbMsSAn tAr ibAemr
smy peBAg kreb. tKn bizX jIibtr tAedr
pAepr zAiSek emen eneb. tAr buJeb ey tAr
AmAr ibiDsmUhek G], keriCl bM AmAr
inymAblIek mAnet SVIkAr keriCl bel zAiS
epey i Cl. 44ik r pero zedr edez
TAkAkAlIn tAr yid AmAr kAeC sAhAeyYr j
iPer Aes Aim tAedr eTek muK iPirey enb n.
Aim tAedr kTA Zneb. Aim tAedr spU,R DbMs
krb n. Aim tAedr se AmAr ci) B krb
n kAr, Aim Bu tAedr Vr? 45tAedr BAelAr
j Aim tAedr pUbRpurxedr se kr ci)
Sr, krb. Aim jAitedr sAmen imzr edz
eTek tAedr pUbRpurxedr eniClAm/ yAet Aim
tAedr Vr het pAir. Aim Bu.
46
il hl ibiD/ inym bM iz(AmAlA y Bu
SAeyelr elAekedr ideyiCeln. Bu sIny pbRet
ibiDilek ideyiCeln bM emAiz esil
elAekedr jAineyiCeln.
40

Ae, bYi)r elAekr yAr DbMs eTek r( pAy. KAen


r TR dI elAekr tAedr jim DbMesr smy r( epeyiCl
bM tAedr zedr edez bI iheseb iney yAoy heyiCl.

elbIy pu Sk 27:1-27

124

ititsmhU r p,
U R
Bu emAizek bleln/ 2 "SAeyelr
elAekedr belA k bYi) Bur kAeC ibezx
mAnt ihsAeb ekAn bYi)ek edoyAr itit idet
pAer. elAkiw tKn ibezx pitet Bur esb
kreb. elAkiwr j yAjk b mUlY iWk
kreb. elAkiwek ePrt epet hel dAm idet
heb. 3kui eTek xAw bCr byesr meDYkAr kjn
purexr dAm repAr 50 ezekl. :etAmr b
pib^ SAenr mAp nusAer repAr mAp bYbhAr
kreb. 4kjn SIelAekr mUlY TRA 20 eTek
60 bCr bysIr dAm 30 ezekl. 5 p<Ac eTek kui
bCr bysI kjn purexr dAm 20 ezekl. 5 eTek
20 bCr bysI kjn SIelAekr dAm 10 ezekl.
6
kmAs eTek pA<c bCr bysI k eCAw eCelr dAm
5 ezekl. kiw eCAw emeyr dAm hl 3 ezekl.
7
xAw bCerr b] b tAr eTek ebzI byesr mAnuexr
dAm hl 15 ezekl. kjn SIelAekr mUlY 10
ezekl.
8
"yid ekAn mAnux t grIb hy ey dAm idet
(m/ thel es elAkiwek yAjekr kAeC iney
es. kt TR elAkiw idet s(m heb/ t yAjk
iWk kreb.

27

thel t heb bAIiwr dAm. 15ik dAtA yid t


ePrt epet cAy/ thel es b dAemr opr
dAemr p<Ac BAegr kBAg eyAg kreb. tAet bAIiw
elAkiwr iDkAer yAeb.
spi%r ml
U Y
"yid k bYi) Bur kAeC tAr jimr Mz
sgR kret cAy/ teb jimr mUlY inB$r kreb
t cAx kret ik pirmA, bIejr eyAjn hy tAr
opr. it ehAmAr* k b Jui yebr bIejr
j r mUlY heb repAr 50 ezekl. 17yid bYi)iw
juiblI bCerr meDY tAr jim Vrek edy/ thel
tAr dAm yAjk y iWk kreb t heb. 18ik yid
elAkiw juiblIr per edy/ thel yAjk b
tAr k]t dAm g,n kreb. prbt$I juiblI pyR
bCerr sMKY g,n ker dAm in,Ry kret es
sMKY bzY bYbhAr kreb. 19yid elAkiw t iken
ePrt epet cAy/ thel es dAemr opr p<Ac
BAegr k BAg eyAg kreb. thel jim AbAr
es bYi)r iDkAer yAeb. 20yid bYi)iw jim iken
ePrt n eny teb tA yAjkedr dKel TAkeb.
yid jim pr kAek ib*y kr hy/ thel
Tm bYi) jim iken ePrt epet pAreb n.
21
yid bYi)iw jim iken ePrt n iney TAek/
tAhel juiblI bCer jimiw Bur kAeC pib^ hey
TAkeb w yAjekr kAeC icrkAelr j eTek
yAeb. w heb Bur kAeC spU,Rrep d% jimr
mt.
22
yid ekAn bYi) tAr ekn jim Buek sgR
ker bM yid t tAr pAirbAirk spi%r Mz n
hy/ 23thel yAjk b juiblI bCr pyR bCr
g,n ker jimr dAm iWk kreb. mUlY es
idn elAkiwek idet heb r TR Bur eezY
pib^. 24juiblI bCer jim Aid mAilekr kAeC
TRA ey pirbAr jimr mAilk tAr kAeC iPer
yAeb.
25
etAmrA b es sb dAm emwAet pib^
SAenr mAp bYbhAr kreb. es mAep k ezekelr
ojn hl 20 egr.
16

Bu r it phArsmhU
"yid ekAn bYi) tAr pZilr meDY ekAn
kiwek Bur it sgR ihsAeb iney Aes/ tAhel
es Dre,r sb pZ heb pib^. 10elAkiw Buek
ey A,Iiw edoyAr itit ideyiCl tAr jAygAy
A,I eyn n rAeK/ KArAp pZr jAygAy kw
BAl pZ idey b BAl pZr jAygAy kw KArAp
pZ idey es eyn bdlAbAr ecX n ker. yid
bYi) A,IsmUh bdelr ecX ker/ thel iw A,I
pib^ heb. iw A,I Bur iDkAer yAeb.
11
"Zic bel ey sb A,I Verr it qneb
iheseb d% het pAer n/ yid ekAn bYi) essb
Zic A,Iedr kiw Bur kAeC Aen/ tAhel
es A,Iiwek b yAjekr kAeC Anet heb.
12
yAjk es A,Iiwr j kiw dAm inid$X kreb.
A,Iiw yid BAl b m hy/ tAet ekAn Aes yAy
A,Iedr ml
U Y
n. yid yAjk kiw mUlY iWk ker tAet esw
26
heb A,Iiwr mUlY. 13yid elAkiw A,Iiwek iken
"TmjAt A,I/ es egAr bA emx ehAk tAek
ePrt inet cAy/ tAhel es b dAemr p<AcBAegr Bur eezY sgR krAr eyAjn en/ kAr,
k BAg dAemr se eyAg kreb.
t etA Bur. 27ik es TmjAt A,I kiw
pib^ A,I hel elAkiw b A,Iek iken
bAIr ml
U Y
ePrt eneb. yAjk A,Ir dAm in$Ar, kreb bM
14
"yid ekAn bYi) pib^ ibxy iheseb tAr bAIiw bYi)iw b es dAemr se dAemr p<Ac BAegr
Bur it sgR ker/ thel yAjk b tAr k BAg eyAg kreb. yid bYi)iw es A,Iiwek
dAm iWk kreb. bAIiw BAelA b KArAp/ tAet ikC
ehAmAr k ehAmAr Ay 18 ekij. ZkenA ijinexr ojn y
yAy Aes n. yid yAjk ekAn dAm inid$X ker edy Ay 6 buezelr smAn.
9

125

elbIy pu Sk 27:28-34

iken ePrt n eny tAhel yAjk A,Iiwr ey dAm gAC eTek An Pl PlAid/ sebr dzmAMz Bur
inid$X kereC es dAem b ib*y ker edeb.
iDkArBu). 31sutrAM yid kjn elAk tAr
dzmAMz ePrt epet cAy/ teb es b r
ibezx phArsmhU
dAemr p<Ac BAegr kBAg eyAg kreb bM tArpr
28
"k ibezx Dre,r phAr* AeC y elAekrA t iken eneb.
32
Buek edy. es phAr kmA^ Bur iDkAer
"yAjkrA etYk bYi)r egAr b emxedr
TAek. es phArek iken enoy b ib*y kr meDY eTek it dziwr j kiw ker A,I eneb
yAeb n. es phAr TAek Bur iDkAer. es bM t heb Bur eezY pib^. 33pC kr
Dre,r phAerr meDY pe mAnux/ A,I bM A,Iiw BAl nA KArAp sb prI( cleb n bM
pAirbAirk spi% eTek Agt jim.
kiwr pirbet$ A,I edoy yAeb n. yid es
29
"Bur it ibezx Dre,r phAr yid ekAn A,I idey t bdlAet mnS ker/ tAhel iw
bYi) hy t hel tAek mu) kr yAeb nA. es A,I Bur iDkAer TAkeb. A,Iek iken inet
pAreb n.
bYi)ek b ht het heb.
30
34
"smS zesr dzmAMz Bur iDkAer TAek.
il S Aeyelr elAekedr j sIny pbt
R
r TR hel/ jim eTek ekew An zs bM eTek emAizek edoy Bur AedzsmUh.

ibezx phAr w sADAr,t> yue pAoy ijinsp^ek


ebAJAy. ijinsil :phAril ZDumA^ Bur/ sutrAM
esil Ar ekAn ikCr je bYbhAr krA eyt n.

License Agreement for Bible Texts


World Bible Translation Center
Last Updated: September 21, 2006
Copyright 2006 by World Bible Translation Center
All rights reserved.
These Scriptures:
Are copyrighted by World Bible Translation Center.
Are not public domain.
May not be altered or modified in any form.
May not be sold or offered for sale in any form.
May not be used for commercial purposes (including, but not limited to, use in advertising or Web banners used
for the purpose of selling online add space).
May be distributed without modification in electronic form for non-commercial use. However, they may not be
hosted on any kind of server (including a Web or ftp server) without written permission. A copy of this license
(without modification) must also be included.
May be quoted for any purpose, up to 1,000 verses, without written permission. However, the extent of
quotation must not comprise a complete book nor should it amount to more than 50% of the work in which
it is quoted. A copyright notice must appear on the title or copyright page using this pattern: Taken from
the HOLY BIBLE: EASY-TO-READ VERSION 2006 by World Bible Translation Center, Inc. and used by
permission. If the text quoted is from one of WBTCs non-English versions, the printed title of the actual text
quoted will be substituted for HOLY BIBLE: EASY-TO-READ VERSION. The copyright notice must appear
in English or be translated into another language. When quotations from WBTCs text are used in non-saleable
media, such as church bulletins, orders of service, posters, transparencies or similar media, a complete copyright
notice is not required, but the initials of the version (such as ERV for the Easy-to-Read Version in English)
must appear at the end of each quotation.
Any use of these Scriptures other than those listed above is prohibited. For additional rights and permission for
usage, such as the use of WBTCs text on a Web site, or for clarification of any of the above, please contact World
Bible Translation Center in writing or by email at distribution@wbtc.com.
World Bible Translation Center
P.O. Box 820648
Fort Worth, Texas 76182, USA
Telephone: 1-817-595-1664
Toll-Free in US: 1-888-54-BIBLE
E-mail: info@wbtc.com
WBTCs web site World Bible Translation Centers web site: http://www.wbtc.org
Order online To order a copy of our texts online, go to: http://www.wbtc.org
Current license agreement This license is subject to change without notice. The current license can be found at:
http://www.wbtc.org/downloads/biblelicense.htm
Trouble viewing this file If the text in this document does not display correctly, use Adobe Acrobat
Reader 5.0 or higher. Download Adobe Acrobat Reader from:
http://www.adobe.com/products/acrobat/readstep2.html
Viewing Chinese or Korean PDFs To view the Chinese or Korean PDFs, it may be necessary to
download the Chinese Simplified or Korean font pack from Adobe. Download the font packs from:
http://www.adobe.com/products/acrobat/acrrasianfontpack.html

You might also like