Bosna i Hercegovina

BRKO DISTRIKT
BOSNE I HERCEGOVINE
Internacionalni univerzitet
Brko distrikt BiH

M. Malia i I. Dindia bb. 76100 Brko Distrikt BiH internacionalniuniverzitet@gmail.com . . . 76100

PRAVNI FAKULTET OSNOVNE STUDIJE

BERZANSKI POSREDNICI
(Seminarski rad)

Predmet: Berzansko poslovanje

Mentor:
Doc. dr Safet Subai

Student:
Alen Kozarevi 0p-78/11

Brko, 2014.
0

SADRAJ

UVOD.........................................................................................................................................3
1.

POJAM BERZE..................................................................................................................4

2.

BERZANSKI POSLOVI.....................................................................................................4

3.

BERZANSKI SISTEMI......................................................................................................6

4.

POJAM I TIPOVI BERZANSKIH POSREDNIKA...........................................................6

4.1.

Brokeri..........................................................................................................................8

4.2.

Dileri...........................................................................................................................10

4.3.

Banka u ulozi berzanskog posrednika........................................................................11

5.

FUNKCIJE BERZANSKIH POSREDNIKA....................................................................11

6.

SUPERVIZIJA (KONTROLA POSLOVANJA) BERZANSKOG POSREDOVANJA. . .12

ZAKLJUAK...........................................................................................................................13
LITERATURA..........................................................................................................................14

UVOD
Uloga berze je da se obezbijede uslovi i naini za utvrivanje objektivne cijene akcija.
To ustvari ne znai da cijene akcija utvruju zaposleni na berzi, ve da se kroz odreena
posredovanja na berzi obezbeuju ravnopravni uslovi za susretanje ponude i tranje za
odreenom akcijom. Posrednici rade po unaprijed propisanim vaeim nainima i pravilima
koji ustvari vae

i za sve subjekte vezane za berzanko poslovanje.Kako je berza

organizovano trite na kome ovlaeni berzanski posrednici trguju odreenim i

standardizovanim trinim materijalom, po unapred poznatim pravilima, a sve je propraeno
standardizovanom dokumentacijom, ja u kroz ovaj seminarski rad posebnu panju posvetiti
berzanskim posrednicima.Pojmove berzanskih posrednika pokuau da ih teoretski
obrazloim i pribliim, i tako dati odgovore ko su oni i ta zapravo oni rade.

1. POJAM BERZE
Pojam berza vodi porijeklo od jedne flamanske porodice koja je u Briu imala kafanu u
kojoj su se ljudi okupljali i koji su pored usluga jela, pia i prenoita, obavljali i
trgovake poslove. Ispred lokala, na ulaznim vratima bile su isklesane tri kese koje su
predstavljale simbol kue, a kako je bilo rije o porodici Van der Beurse, stajala je oznaka
de Beurse. Taj pojam korien je kasnije od strane mletakih trgovaca i postao je
sinonim za mjesta za njihovo okupljanje.Uloga berze je, izmeu ostalog, i obezbjeivanje
uslova i naina za utvrivanje objektivne cijene akcija, to ne znai da cijene akcija
utvruju zaposleni na berzi, ve da se na berzi obezbeuju ravnopravni uslovi za
susretanje ponude i tranje za odreenom akcijom, po unapred propisanim pravilima i
nainima vaeim za sve subjekte. Berza je ustvari organizovano trite na kome
ovlaeni berzanski posrednici trguju odreenim i standardizovanim trinim materijalom,
po unapred poznatim pravilima, a sve je propraeno standardizovanom dokumentacijom.
Prema predmetu trgovine, berze se dijele na:
-efektivne one koje trguje se hartijama od vrijednosti, devizama i finansijskim derivatima,
-robne koje trguju se robom, i
-mjeovite.

2. BERZANSKI POSLOVI
Berzanski poslovi.Ciklus trgovine na berzi obuhvata tri osnovne faze. Prva faza se
realizuje van berze, u odnosima investitora i berzanskog posrednika-lana berze. Ovaj
odnos se uspostavlja otvaranjem rauna hartija od vrijednosti i rauna novanih sredstava
budueg investitora kod berzanskog posrednika, kao i davanjem naloga za kupovinu ili
prodaju odreenog finansijskog instrumenta. Druga faza predstavlja realizaciju naloga,
odnosno kupovinu ili prodaju finansijskog instrumenta na berzi ili OTC tritu i
utvrivanje cijene finansijskih instrumenta. Trea faza ponovo prenosi ciklus van berze u
obraunsku instituciju (klirinka institucija), gde se obavlja obraun.Trgovina na berzi, u
ranijem periodu, obavljala se neposrednim odnosom buduih investitora i berzanskog
posrednika, fizikom razmjenom papira za novac. Savremena trgovina pretpostavlja da
investitora koristi raun hartija od vrijednosti kod berzanskog posrednika. Investitor daje
3

instrukciju berzanskom posredniku da kupi ili proda odreeni finansijski instrument, i ova
instrukcila se naziva nalog (Order). Koji e nalog dati, zavisi od investitora, odnosno od
njegove investicione strategije.Registracija hartija od vrijednosti i dobijanje dozvole za
prodaju odnosno kotacija istih na berzi i u okviru zvaninog berzanskog trita je
postupak koji je definisan u okviru svake berze. Drugim rijeima, formiranje cijene po
kojoj se finansijski instrument prodaje ili kupuje na berzi, polazei od naloga klijenata
kotacija. Cilj ovog postupka je da potencijalne investitore zatiti od informacione
asimetrije, odnosno lanih informacija koje moe plasirati emitent inom emisije hartija
od vrijednosti.
Dozvola za prodaju efekata na zvaninom berzanskom tritu izdaje se na pismeni zahtjev
emitenta koji se uvijek podnosi zajedno sa odabranom bankom kao posrednikom.Nakon
izvrene registracije i izdate dozvole za prodaju, pristupa se uvodenju efekata na berzu, to
podrazumeva:
utvrdivanje berzanskog kursa,
realizaciju kupoprodajnih naloga po zvanicnom berzanskom kursu,
objavljivanje kursa po kojem se vri kotacija efekata.
Berzanski kurs predstavlja odnos ponude i tranje za konkretnim efektom na tano
utvrenoj bazi i to tano u odreeno vrijeme, a njegova trina vrijednost je ustvari cijena
po kojoj se efekat kupuje i prodaje na svim drugim mjestima i na sve druge naine.Nakon
utvrivanja berzanskog kursa, odnosno kotacije odreenog efekta, odgovorno lice na berzi
je obavezno da ovako utvren kurs uini javnim.Objavljivanje berzanskog kursa se vri u
berzanskim biltenima, novinama ili dostavljanjem berzanskog izvetaja na odreeno
mjesto koje je dostupno javnosti. U dananjim, savremenim uslovima poslovanja, sve
kotacije sa jedne berze se elektronski prenose u zajedniki kompjuterski centar iz koga se
vri dalja distribucija svim zainteresovanim uesnicima lanovima tog centra.Terminski
poslovi na berzi efekata su takvi poslovi u kojima se obaveze prodavca i kupca ne
izvravaju odmah (promptno) nakon zakljuivanja ugovora, ve u nekom kasnijem roku
koji je unapred oznaen i fiksiran ili jednog dana u okviru nekog budueg perioda.U
svakom terminskom berzanskom poslu kao ugovorni partneri stoje jedan naspram drugog
oni koji oekuju pad kursa (besisti) i oni koji oekuju poveanje kursa (hosisti).

3. BERZANSKI SISTEMI
Na poetku emo prvo razgraniiti odreene berzanske sisteme.Anglosaksonski berzanski
sistem - gdje lanovi berze su ujedno i berzanski posrednici. Oni posluju na berzanskom
tritu kao dileri gdje istupaju u svoje ime i za svoj raun prema klijentima i na preprodaji
tzv. trinog materijala i razlici u cijeni zarauju, ili kao brokeri gdje istupaju kao
zastupnici ili komisionari i zarauju proviziju na osnovu usluga koje vre za svoje
klijente.Germanski berzanski sistem - gdje su lanovi berze i berzanski posrednici razliita
lica. lanovi, gdje se podrazumijevaju samo banke i druge finansijske organizacije, imaju
pravo da posluju na berzanskom tritu iskljuivo preko posrednika a to su dravni
slubenici, koji su ustvari fizika lica koje imenuje drava i koji ne mogu da stupaju u
neposredni odnos sa klijentima odnosno posrednicima,ve iskljuivo preko lanova.
Romanski berzanski sistem gdje postoje samo berzanski posrednici, koji imaju isti status
kao i posrednici u germanskom sistemu, s tim to neposredno posreduju izmeu klijenataposjetilaca berze. U Francuskoj su funkciju berzanskih posrednika preuzela berzanska
drutva, koja nisu dravne slube, ve ista trgovaka drutva. Kada govorimo o naem
berzanskom pravu, odna govorimo da lan berze moe biti pravno lice koje dobija
saglasnost Centralne odnosno Narodne banke za obavljanje trgovine i koje je istovremeno
registrovano i kao berzanski posrednik. To mogu biti banke, potanska tedionica i
osiguravajua drutva. Kao i pravno lice koje dobija saglasnost Komisije za hartije od
vrijednosti i koje je registrovano kao berzanski posrednik. To mogu biti eskontne firme,
lombardne firme, zalagaonice, mjenjanice, otkupne firme, brokeri i dileri.

4. POJAM I TIPOVI BERZANSKIH POSREDNIKA

Sam naziv berzanski posrednici potie iz francuskog i njemakog sistema organizovanja
trita hartija, koje se danas sve vie naputa. U tim zemljama je zakonom dato iskljuivo
pravo odnosno monopol na organizovanje trgovine na berzama posebnim slubenicima,
koje drava u propisanom broju postavlja na svakoj berzi. Kako ti slubenici po zakonu
nemaju pravo da trguju hartijama za svoj raun to jeste da ih preprodaju, nego samo da
zastupaju ili da posreduju za ostale uesnike u trgovini, nazvani su berzanskim
posrednicima ili zastupnicima (njemaki Kursmakler, francuski Agent de change).Taj
naziv se kasnije zadrao i proirio i na mnoge druge profesionalne uesnike trita, bez
obzira na njihovu djelatnost.

Prava i obaveze berzanskih posrednika regulisani su kroz trgovako zakonodavstvo.

Trgovina na berzi se odvija izmeu berzanskih posrednika odnosno lanova berze koji
moraju ispuniti rigorozne kadrovske, organizacione i finansijske standarde kako bi bili
primljeni u lanstvo.Trgovina na berzi se odvija izmeu berzanskih posrednika odnosno
lanova berze koji moraju ispuniti rigorozne kadrovske, organizacione i finansijske
standarde kako bi bili primljeni u lanstvo.lanovi imaju mjesto na berzanskom parketu
to je tradicionalni naziv za pravo da se uestvuje u trgovini. Veliki broj berzi ima
ogranien broj ovih mjesta ijom se kupovinom odnosno zakupom, uz ispunjenje drugih
strogih uslova, stie eksluzivno pravo kupovine na berzi. Samo ovi ovlaeni uesnici
imaju pravo pristupa berzanskom parketu to uz potovanje rigoroznih pravila izmeu
samih lanova i prema klijentima unosi neophodnu dozu povjerenja i sigurnosti u
berzanski posao. Berznski posrednici su ustvari finansijske institucije, odnosno lica, koja
uestvuju u trgovini na finansijskom tritu. Sa razvojem finansijskog trita mijenjala se i
uloga

posebnih

finansijskih

institucija

na

finansijskom

tritu

berzanskih

posrednika.Berzanski posrednici su u poetku imali monopolski poloaj dravnih

slubenika. Danas je funkcija berzanskih posrednika u veini zemalja demonopolizovana i
propisana je obavezna korporativna organizacija.Prava i obaveze berzanskih posrednika
regulisani su kroz trgovako zakonodavstvo.Regulativa je proirena i uobliena zakonima
koji su regulisali sekundarno trite finansijske aktive, ili posebnim zakonima o
efektivnim i robnim berzama, to je dovelo do postepenog diferenciranja u poloaju
berzanskih posrednika na berzama efekata i robnim berzama. Berzanski posrednici
obavljaju transakcije na sekundarnom tritu kapitala na kojem dolazi do kupovine i
prodaje hartija od vrednosti koje se ve nalaze u prometu.
Kod nas postoje dva tipa berzanskih posrednika:
-

BROKERI i

DILERI

Predmet djelatnosti brokerskih posrednika je:

trgovina hartijama od vrijednosti,
pruanje savjetodavnih usluga u vezi sa emisijom i trgovinom hartijama od vrijednosti,
uvanje hartija od vrijednosti,
voenje portfelja hartija od vrijednosti za raun korisnika usluga, i
drugi poslovi u vezi sa trgovinom hartijama od vrijednosti.

U novije vrijeme,

zahvaljujui razvoju finansijskog trita i demonopolizacije uloge

berzanskih posrednika, stvorena je mogunost berzanskim posrednicima da se bave i

bankarskim poslovima. Razvoj funkcije berzanskog posredovanja donosi berzanskim
posrednicima donio je i tu mogunost da se bave i bankarskim poslovima, posebno
prikupljanjem slobodnih novanih sredstava. Smisao demonopolizacije uea na
finansijskim tritima, posebno u zemljama u kojima ne postoji stroga odvojenost
poslovanja sa hartijama od vrijednosti (investiciono bankarstvo) je upravo u tome. Mogui
konflikt izmeu kreditne i investicione funkcije rjeava se propisivanjem stroge
odvojenosti poslova vezanih za trgovinu hartijama od vrijednosti i drugih aktivnosti
berzanskih posrednika.
4.1.
Brokeri
Brokeri su berzanski posrednici. Oni imaju dozvolu za pristup na berzu i ovlaeni su da
sklapaju berzanske poslove kao kupci i kao prodavci. Poslove obavljaju u svoje ime za tu
raun, tojeste za raun nalogodavca. Nalogodavac na taj nain moe ostati nepoznat
naravno to zavisi i od pravila koja vae na odreenom tritu, ali on u potpunosti snosi
rizik preduzetog posla. Berzanski posrednici u ovom sluaju brokeri ne snose rizik i ne
mogu davati garancije za krajnji ishod posla. Oni posluju samo sa drugim ovlaenim
posrednicima, a predmet trgovine mogu biti samo robe i hartije od vrijednosti koje su
zvanino registrovane na berzi. Brokeri su specijalisti za vrstu posla ili predmet kojim se
bave. Za svoje posredovanje naplauju proviziju, tzv. Brokerau, koja se se obino
odreuje kao procenat od obavljenog prometa, koji opada sa porastom vrijednosti
transakcije.Kada govorimo o brokerima kao posrednicima onda moemo rei da
razlikujemo vie vrsta brokera. Kao osnov za njihovu klasifikaciju se nalazi u tradiciji,
zakonskoj regulativi pojedinih zemalja, ali i u propisima koje donose same berze.
Tako razlikujemo sledee vrste brokera:
Komisioni brokeri - Rije je o nezavisnim brokerima, ija mjesta na berzi glase na
pojedinana imena fizikih lica. Komisioni brokeri mogu poslovati kao agenti koji kupuju
i prodaju hartije od vrijednosti za svoje klijente, druge brokere, brokersko dilerske kue ili
kao samostalni dileri za svoj interes.
Berzanski brokeri - (floor brokers) se esto nazivaju i brokeri brokera. Oni izvravaju
naloge drugih brokera kada su ovi previe zauzeti ili kada su van berzanskog parketa,
primajui dio njihove provizije. Ovi brokeri se jo zovu i brokeri od dva dolara - termin
koji vodi porijeklo jo iz vremena kada su primali po dva dolara za svakih sto realizovanih
akcija.
7

Specijalisti - brokeri koji mogu obavljati tri uloge:

akcionara,
dilera, i
brokera.
Brokeri nazvani "specijalisti" (specialists) igraju kritinu ulogu jer slue kao taka
kontakta izmeu brokera sa kupovnim i prodajnim nalozima. Svaki specijalista poseduje
pult za trgovanje gdje je zaduen za trgovinu jednom ili vie akcija. Za pultom se uparuju
ponude za kupovinu i prodaju od strane brokera to ini odreivanje cijena konkurentnim.
Kada se najvia kupovana cijena izjednai sa najniom prodajnom, transakcija se
realizuje.Specijalista moe raditi kao broker ili diler. Kao broker, specijalista izvrava
naloge za druge brokere uzimajui proviziju. Takoe, specijalista kupuje i prodaje hartije
od vrijednosti za koje se specijalizovao za sopstveni raun. Ukoliko postoji vei broj
kupovnih od prodajnih naloga (ili obrnuto) specijalista koristei sopstvena sredstva nastoji
da smanji debalans. On to ini kupujui ili prodajui suprotno od trenda na tritu. U ovoj
ulozi specijalista radi kao principal ili diler.Kao aukcionar, specijalisti utvruju poetnu
cijenu kojom se otvara trgovina na poetku novog radnog dana berze. Pri tome se obino
trude da ta cijena bude priblino jednaka cijeni na zatvaranju berze prethodnog dana.
Brokeri na podu - su aktivni uesnici u berzanskom prometu i posluju na parketu berze.
Ponekad mogu biti i komisioni brokeri, ako ih za to angauje firma koja nema svoje
brokere na parketu.
Trejderi ili trgovci (floor traders) - za razliku od brokera na parketu, trgovci rade samo za
sebe. Rije je o pravim berzanskim pekulantima. Za razliku od brokera iju nadoknadu za
rad ini provizija, trgovci ostvaruju profit koristei povoljne profitne mogunosti. Naime,
njihov profit sastoji se u razlici izmeu cijene po kojoj kupuju ili prodaju neke hartije od
vrijednosti. Karakteristino za njihovo poslovanje je da kupovinu i prodaju odreenog
finansijskog instrumenta najee obavljaju istog dana da bi, u to kraem roku, doli do
eljenog profita.
Diskontni brokeri - su brokeri koji komintentima pruaju iskljuivo usluge kupovine i
prodaje odreenih finasijskih instrumenata. Dakle, pruaju iskljuivo posredniku uslugu
u kupovini i prodaji za raun svojih komitenata, pri tome ne dajui im nikakve savjete u
vezi sa investiranjem. Njihova provizija je obino mnogo nia od provizije koju naplauje
broker, a koji svojim klijentima prua kompletnu uslugu. Drugim reima, diskontni
brokeri izvravaju naloge svojih klijenata za neku minimalnu proviziju.

Servisni brokeri - su brokeri koji svojim klijentima pruaju kompletnu uslugu prilikom
investiranja. Servis brokeri pored usluga kupovine i prodaje finansijskih instrumenata
svojim klijentima pruaju druge usluge, kao to su: savjeti, konsalting, finansijska analiza
i sl. Brokeri serviseri provode dosta vremena analizirajui investicije da bi svojim
klijentima pruili mogunost da ostvare svoje investicione ciljeve. S obzirom na obim
usluga koje pruaju svojim klijentima, provizija koju naplauju ovi brokeri je veoma
visoka. Ona je znatno vieg nivoa od one koju naplauju diskontni brokeri. Kada
investitor preda svoj nalog u brokersku kuu, on se prenosi kroz razliite komunikacione
sisteme do parketa na berzi. Brokeri na parketu odlaze do pulta, specijalizovanog za tu
vrstu hartije od vrijednosti, nastojee da realizuju nalog prema instrukcijama
klijenta.Naravno, razvojem informacione i komunikacione tehnologije ovakav vid
realizovanja berzanske trgovine ostao je samo atrakcija za mnogobrojne znatieljnike.
Savremena kontinuirana trgovina ne zahtjeva prisustvo na parketu ve samo
komunikacionu povezanost sa centralnim kompjuterom.
4.2.
Dileri
Dileri su berzanski posrednici koji posluju u svoje ime i za svoj raun.Oni kupuju i
prodaju hartije od vrijednosti formirajui sopstveni portfolijo.Dileri, za razliku od brokera,
nemaju spoljnih klijenata, tojeste ne izvravaju naloge klijenata. Nadoknada im se nalazi u
razlici izmeu kupovine i prodajne cijene finansijskih instrumenata.
Pored naprijed navedenog dileri mogu ostvariti prihod i po osnovu:
-

kapitalnih dobitaka,

devizne arbitrae, i

razlike u visini kamatnih stopa.

Prilikom poslovanja dileri se rukovode principom ravnotee tojeste nastoje da na kraju

radnog dana imaju nultu poziciju i da nemaju ni jednu hartiju od vrijednosti u svom
portfoliu.Rizik poslovanja kojem su dileri izloeni je mnogo vei od rizika brokera.To
naravno prati i proporcionalno vee prihode, kada je poslovanje dilera u pitanju.U cilju
zatite investitora, a sa obzirom na rizik dilerskog poslovanja, zakonska regulativa u svim
zemljama propisuje veoma visok iznos osnivakog kapitala za dilersku kuu, a koji je
uvijek vei od osnivakog kapitala brokerskih kua.

4.3.

Banka u ulozi berzanskog posrednika

Jedna od osnovnih aktivnosti poslovnih banaka je pruanje brokersko-dilerskih usluga,

kojima se uspostavlja veze izmeu investitora i emitenta hartija od vrijednosti.Na
sekundarnom tritu hartija od vrijednosti poslovne banke se pojavljuju u ulozi brokera
(posrednika koji trguju po nalogu svojih komitenata i njihovim hartijama od vrijednosti).
Ako banka preuzme emisiju, onda je to brokerski posao za banku jer radi u ime i za raun
emitenta, i tek po plasiranju prodaji hartija od vrijednosti (npr. obveznica) na
sekundarnom tritu prenosi sredstva emitentu. Kod preuzimanja cijele emisije hartija od
vrijednosti, banka sklapa ugovor sa emitentom i prodaje hartije po nalogu komitenta i u
skladu sa prodajom, prenosi prava emitentu.Banka, kao glavni broker, u cilju bre prodaje
prenosi dio emisije na prodaju drugim bankama. Ona takoe sa tim bankama, sklapa
ugovor o preuzimanju, a hartije od vrijednosti se mogu prodavati tokom cijelog otplatnog
perioda.Banka u ulozi dilera nastupa ako truje u svoje ime i za svoj raun.Ako banka
otkupi cijelu emisiju hartija od vrijednosti, onda je to dilerski posao za banku, i ona je tada
privremeni dioniar preduzea iju je emisiju otkupila, i prodaje je u svoje ime i za svoj
raun na sekundarnom tritu.Pojavom brokersko-dilerskih firmi ukida se monopolski
poloaj banka, a i to doprinosi brem razvoju sekundarnog trita, posebno u najriziijim
ulaganjima ulaganjima u dionice i jaanju konkurencije.

5. FUNKCIJE BERZANSKIH POSREDNIKA

Kada govorimo o funkcijama berzanskih posrednika onda moemo rei das u osnovne
funkcije berzanskih posrednika:
-Korienje asimetrinih informacija, i
-Odgovarajua specijalizacija na tritu
Sam poloaj dilera na tritu moe biti razliit.
Tako pojedine dilerske institucije mogu igrati ulogu nosioca trita i one kroz tu svoju
funkciju imaju obavezu da utiu na stabilnost ili odravanje dubine trita, a i formiraju
cijenu po kojoj e kupiti ili prodati hartije od vrijednosti za koje su specijalizovani.

10

6. SUPERVIZIJA (KONTROLA POSLOVANJA) BERZANSKOG

POSREDOVANJA
Kontrolu poslovanja berzanskog posredovanja vri dravni organ koji je izdao dozvolu za
rad berzanskom posredniku. Sama kontrola se odnosi na potovanje zakonskih odredbi.
Poslednjih godina, kontrola se prenosi na profesionalne organizacije berzanskih
posrednika sa razliitim stepenom javnih ovlaenja kada je rije o sankcionisanju
lanova. Ove profesionalne organizacije poznate su pod nazivom samoreguliue ili
samoupravne organizacije. One moraju biti sposobne da lanovima efikasno nametnu
ponaanje u skladu sa zakonom.

11

ZAKLJUAK
Dananji trend, u svijetu kao i kod nas, pokazuje da sve vie finansijskih institucija
obavlja svoje aktivnosti na razliitim tritima, nudei iroku lepezu finansijskih usluga.
Ipak neke razlike izmeu finansijskih institucija su se jo uvijek zadrale. Kao uesnici na
tritu kapitala u svim zemljama gdje postoji i funkcionie ovo trite javljaju se
investitori, vlasnici kapitala u ulozi prodavaca, preduzetnici, korisnici kapitala u ulozi
kupaca, posrednici i drava u ulozi regulatora i kontrolora.Posrednici kvantitativno
posmatrano ova grupacija uesnika je najmalobrojnija, ali kvalitativno posmatrano
posrednici kao uesnici na tritu kapitala, zbog velikog uticaja na obim realizacije
ponude i tranje, zauzimaju najvanije mjesto naspram ostalih uesnika u trinim
odnosima.

12

LITERATURA
1. Boko ivkovi, Berzansko poslovanje, Fakultet za menadment, Braa Kari,
1997.,
2. Zlatko Rak, Finansijski posrednici i berza HOV,
3. Ekonomist br. 130,
4. http://www.projuris.org.,
5. http://www.scribd.com.doc.,
6. http://www.wikipedija.com..

13

14