Professional Documents
Culture Documents
2011
...
............................................................................................6
:
& . ...............9
.............................................................16
........................................................16
.............................................................20
..........................................................................24
.................................................................................28
................................................32
...........................................................32
!.....................................................38
.................................................42
ALMA ...........................................................................44
.................................................................50
......................................................50
: ..........................................54
......................................................60
INTEGRAL: ......................................64
.....................................................68
......................................................68
WMAP...................................................................72
...............................................76
..........................................80
..........................................................84
..............................................................84
.....................................88
: .............................92
CERN.......................................................................96
TA.................................................................................100
NESTOR .................................................100
............................................................................103
....................104
...........................................106
...............................................................108
...................................................110
. -
, -
, -
,
. ,
, -
2.000.000 -
, .
, , -
40 , ,
Master of Sci-
ence
(), -
HST (
Harvard ) -
, .
, -
1976.
& .
, .
. , ,
, .
, , .
,
,
: , 1 2.
, ,
.
, , , ,
, , ,
.
,
, , ,
. .
, , , , , ,
, -
, ,
,
,
,
, , ,
. , , , . ,
.
, .
. , ,
, ,
.
, , , , .
.
.
,
,
, ,
, , ,
, , , .
1
. 19,1.
2
38,7.
,
, , , ,
, .
, , ,
. , , , ,
. ,
, ,
. , , , , .
,
,
, .
, , . , .
. .
, , ,
, ,
,
. .
, ,
. ,
,
,
,
.
Harvard MIT, Haystack,
.
,
.
, , .
. , , ,
, , , .
.
. ,
, , 37 m.
.
. ,
, , ,
,
. .
, 3 m .
. . . , ,
,
.
(NASA/JPL-Caltech/STScI).
. .
. . 25 . .
, ,
. , . - .
. , . ,
, ,
.
. ,
,
, , ,
,
. , , , , .
. . . ,
. .
. .
, , , ...
2 . 14 . quasar
5,5
. 1
.
. ,
.
,
.
.
.
, .
;
! , ,
. !
.
30 . .
,
, , ,
,
, . ,
, .
.
;
. ,
. . . . . ,
, .
. .
. , ,
.
, , , .
, , .
NGC 2467
(Gemini Observatory/Travis Rector, Un. of Alaska, Anchorage).
.
, , , ,
, ,
,
.
, ,
,
, .
, ,
, ,
, ,
,
,
(,
..) .
. ,
, , , ,
, .
.
. ,
.
. , ,
, , ,
,
. ! !
, , -
,
, ,
.
, ,
, , , ,
. ,
.
3, . ,
, .
.
.
,
.
, .
.
. .
, .
,
, . ,
2,7 K, , ,
.
, , ,
, ,
, .
.
3
. 76,7.
, , ,
. , .
.
, . ,
,
.
, , , ,
, . , .
. ,
, .
, , ,
, , .
, .
,
,
.
.
1) (96%):
.
,
,
,
.
. .
4%
23% 73%; -
. . .
2) : . ,
, .
1011 ,
,
, ,
,
, ; 1010,
, .
1087, mm3. 10-43sec,
Big Bang
,
- ,
. . , ,
,
. , . , .
Stephan (NASA,
ESA, Hubble SM4 ERO team).
3) : , .
(
), .
. ,
, ,
.
- -
- , , . , ,
, 4 , . ,
, 5 , . .
, , , ,
.
, .
.
. ,
,
, .
.
.
4) (10500 ):
,
.
,
.
10500 6. , , .
,
,
,
,
.
5) : ,
, .
, , , .
.
.
6) : , , . , 10-43 sec
Big Bang, , , (singularity).
7 , .
, , , , ( Hubble).
, . (Uncertainty Principle) .
.
, , ,
, (strange quark, Gods particle),
.
,
, ,
, ,
, ,
, . .
.
.
,
. .
4
, , 8. .
, . ,
,
,
.
,
,
. , , ,
, .
,
, ,
. , , , ,
.
.
,
.
. ,
.
. .
( ).
.
.
6
. 32,9.
.
.
,
,
, , 9, .
, , , , , ,
, , ,
,
.
. ,
. . , , , , , ..
, . . .
.
. .
.
. ,
, ,
.
, ,
,
.
16
. , ,
.
.
,
.
, , , ,
, ,
.
- ,
,
, .
,
,
.
, ,
' , ,
. , :
(310-230 ..).
,
. ,
, ,
.
.
.
.
O ,
.
,
.
,
.
(190-125 ..)
. ,
,
.
,
(
100 ), (
), ( ), .
, , -
17
.
600
. 129 ..
( ) - 390.000 km
240 .. .
1.022 .
, .
.
,
,
,
. ,
, .
.
2 ..
, 1.500 .
18
,
, .
(1571-1630)
1546, .
2
(1546-1601)
, 20
.
,
,
.
(1571-1630). ,
.
,
.
.
,
,
. , ,
, .
3500
.., 2000 ...
13 ,
.
(1546-1601)
19
(Roger Bacon,
1220-1292)
.
. ,
. (
1350) ( 1450)
. , 15
,
. .
,
10 .
20
, , 1570
(John Dee)
(Leonard Thomas Digges).
(Hans Lippershey, 1570-1619),
1608.
(3).
,
. 6
(Thomas Harriot, 1560-1621)
1609 , .
1612 ,
, .
.
, ,
.
(1564-1642). ,
, ,
,
17 . , ,
(IAU) UNESCO 2009
400
1609.
, 3 1609,
8 , 20
. 4
,
,
.
, , , ( 1611)
.
.
21
.
, , .
. '
1642 78 .
.
, , ,
.
,
.
,
120 cm , 17 6 m.
, , 1656
(Christiaan Huygens, 1629-1695)
7 m 100,
1673 (Johannes
Hevelius, 1611-1687) 46 m !
,
,
.
4,4 cm, 1,2 m 33
.
,
. 1611
,
,
. .
,
. ,
( )
.
, ,
22
1663
(James Gregory, 1638-1675)
.
.
.
(1643-1727),
1668.
.
45 ,
. 11 1672
3 cm ,
5 cm
17 cm!
,
.
(Giovanni D. Cassegrain, 1625-1712),
,
.
.
23
.
19 , (Justus von Liebig,
1803-1873)
,
.
.
, 1931,
(Bernhard Schmidt, 1879-1935)
.
,
.
134 cm
200 cm.
.
.
(
)
,
. , , 23 1840,
25 -
.
.
Sidereus Nuncius,
.
(1871-1949).
24
, .
3,
.
.
200 ,
1789 122 cm
12,2 m. ,
(1750-1848),
.
.
2.000 .
(1738-1822) , 1757, . 35
18 19 . 18 cm 13
1781
, -
.
-
1864
5.079
.
(1792-1871)
, 1895 (NGC = New General Catalog)
(IC = Index Catalogs).
15.000 : ,
.
.
.
1850 (1800-1867),
,
( ).
16 m
183 cm,
. - ,
. , 70 ,
2,5 m O , (Edwin Hubble, 1889-1953)
.
,
1846, . (John
C. Adams, 1819-1892)
(Urbain Le Verrier, 1811-1877) . , ,
,
.
,
.
(Percival Lowell, 1855-1916),
.
25
1915
,
.
23 1930, ,
(Clyde Tombaugh, 1906-1997), ,
, , . 13 1930,
75
149 ,
.
26
, ,
,
.
1666
, , ,
, ( ).
,
(Joseph von Fraunhofer, 1787-1826) .
.
,
.
,
.
.
, ,
, . , ,
,
.
27
.
.
.
, ,
, ,
. 150 .
1800
, .
,
. -
-
28
:
.
, ,
(1395-1468)
(1422-1491) .
1482 Poeticon Astronomicon,
Hyginus.
.
Poeticon
,
.
,
. , ,
1540 De le stelle
fisse ( )
. 48 , 47 ,
.
,
30
.
Theatrum undi ( )
1588.
(1473-1543) De Revolutionibus Orbium Coelestium
( ).
,
.
.
17
18 , , .
(Johann Bayer, 1572-1625) 1603,
.
.
51 , 48 ,
, .
29
,
,
. 1.277
,
1590 , 1602.
,
.
.
24
, .
,
, ... 24
,
. ,
,
,
10 . , , () (),
(), () ...
Gerard Mercator (1551), Petrus Plancius
(1598) Willem Blaeu (1598). Andreas Cellarius Harmonia acrocosmica
1661.
Plancius Blaeu.
30
1725.
(Atlas
Coelestis) 20 .
61 cm 51 cm
,
1776.
(Uranografia)
(Johann Bode, 1747-1826) 1801.
17.000 , 2.500
(1738-1822) , . 20
, 20
.
,
(Friedrich Wilhelm August Argelander, 17991875) 1843,
.
, .
Bonner Durchmusterung 37 325.000
, 1886 135.000
.
.
, .
. (Eugene Delporte, 1882-1955) Delimination Scientifique des
Constellations ( ) 1930
(IAU)
1932, 88
.
31
- ,
.
(
) ( )
.
,
.
,
,
, .
32
400
1609
. , ,
. ,
.
VLT (ESO) 8,2 m
. 500
.
Cerro Paranal ,
16 m,
VLT .
, Kitt
Peak 14 . 1958
(). 4 m 2.062 m
.
WIYN ( Wisconsin,
Indiana, Yale NOAO) 1973.
66 3,5 m.
,
.
Roque de los Muchachos
.
,
2.382 m 1985 .
, VLT (ESO).
33
34
, I .
(1987) 4,2 m (1998) 3,5 m.
2,54 m (1989)
, ,
,
11,1 m.
,
2009 10,4 m.
,
.
, ,
, ,
17 km.
, , 20 , .
, .
( ) 4.200 m
, .
.
, .
.
600 m
35
,
.
,
.
1968
60 cm .
12
11 .
,
VLBA
.
36
10 m.
NASA, ,
1992 1996.
300 .
36
.
36
.
670
. ,
. -
.
36
8,3 m
.
3.500 , .
22,2 m, 27,2 m,
555 , 1991
1999, 43 m 40
m.
.
37
, , .
, , , ,
, .
46 m, 36 m 8,1 m.
1995
1999,
. 20 cm
120
, .
.
.
.
CFHT 3,6 m 1979
, . 5 m ,
.
:
2,2 m
1970 (UH2,2), 60 cm
, ,
(UH0,6).
.
UKIRT,
3,8 m.
1979,
,
,
.
IRTF NASA 3 m .
38
!
. ,
LBT ( Large Binocular Telescope), 2005.
LBT ,
() 8,4 m 16 ! , 100 , 1996
,
.
,
, ,
1989.
8,4 m (
),
22,8 m.
1994 ,
2002.
,
,
8,4 m Steward
. 40
m , 14,4 m, ,
.
!
,
.
.
.
,
VLT
.
LBT ( 2008 LBT Corporation).
39
LBT ,
, ,
.
LBT
,
.
,
.
-
. LBT ,
.
, LBT
,
,
.
.
.
40
2003, ,
20.000 .
360.000 km/h.
,
, .
, 1.000 . 100.000
, 5 .
,
1.000
. 150 , .
.
.
60.000
. 2003, ,
(NGC 604) 33
2,7
.
1.300 , 100 1.500 .
NGC 604 200
,
.
120
,
40.000 oC.
.
,
LBT 2005 .
,
. ,
,
,
.
41
42
30
.
, , , .
20 ,
.
1932 (Karl Jansky, 1905-1950).
,
(Grote Reber, 1911-2002), . 1937
, 9,5 m, 1940
. 1943
1944 ,
.
50 ,
, ,
(471)
(3C, 1959). ,
.
. 3C 144 , , .
-87 (3C 284), -82 (3C 231).
. ,
, .
.
, ,
.
,
, 13,7 ,
.
,
.
.
,
( ,
, , ).
. ,
600
.
.
.
,
. , 305 m
38.800 70.000 m2.
,
.
.
100 m
.
( )
43
44
ALMA
Atacama
,
,
ALMA (Atacama Large Millimeter/sub-millimeter
Array). ALMA, , ,
, 66 ,
,
. ALMA,
, ,
,
.
ALMA
() 50 , 12
m 100 .
,
,
160250 m, ,
16 km . ,
.
ALMA,
, 4
12 ,
, Atacama Compact Array
(ACA), ,
ALMA.
. ,
,
,
Chajnantor
Atacama , 5.000 m
. ,
ALMA,
, 750 m
Mauna Kea
2.400 m
VLT,
Atacama.
,
, ,
,
, , 66
,
.
45
. 66
, 2.900 m 28
km ,
, ALMA.
,
,
.
15 km
,
,
,
,
43 km , ALMA
.
Chajnantor, 28 km
2.100 m , ,
. 10 m,
20 m 6 m,
28 130 .
66
,
Otto Lore, ,
.
46
ALMA (ALMA/ESO/NRAO/NAOJ).
47
48
2009 3
Chajnantor,
. ,
,
.
ALMA, 3
, QSO B1921-293.
APEX (Atacama Pathfinder Experiment),
ALMA,
ALMA.
Otto Lore.
ALMA (ESO).
,
ALMA ,
.
, ,
ACA. , 66
(ALMA ACA),
,
, .
, ,
, .
49
, 8 ,
, ,
, Otto
Lore Chajnantor. , ,
, , 2
2011, ALMA 2012.
,
, .
200 TBytes ,
Hubble
1,2 TBytes.
ALMA ,
,
. ALMA
,
. , ALMA
.
,
ALMA
,
,
.
, .
50
, ,
,
.
, ,
IC
443
(NASA/CXC/B.Gaensler, NASA/ROSAT/Asaoka & Aschenbach, NRC/DRAO/D.Leahy, NRAO/VLA, DSS).
,
. , ,
.
50
. ' ,
' ,
.
.
,
, ,
. ' , ,
,
'
.
, ,
, ,
.
,
.
.
, 60,
,
.
, , -
51
, ,
,
.
GRO- (CGRO) 1991 . C-GRO 600
.
, NASA
,
,
2000.
2.000
.
. ,
,
, .
,
.
.
52
,
, 1.000
. ,
Fermi, SWIFT INTEGRAL,
.
X
,
.
1970,
.
90
ROSAT. , ,
,
F-Chandra -ewton,
.
NASA
.
MAXIM.
3
Chandra
, ,
.
.
,
.
,
OSO
1962 1975,
.
U,
1978 1996,
.
EUV,
1992 .
: , 3C10,
(NASA/CXC/SAO), 81 (XMM-Newton).
53
,
.
,
3,8 m
. ,
. IRAS
10 1983
.
ISO
IRAS. ,
.
,
.
, .
, , .
2.000 -
.
, ,
. '
,
,
-
. ,
, ,
,
.
' .
. '
' , , . , ,
.
, .
,
:
.
,
.
,
NASA/JPL-Caltech/MSX).
54
:
2009
. , 11
,
,
.
.
(NASA/STScI).
2007 2008.
,
.
, ,
,
,
. .
55
(NASA/STScI).
10
2008, ,
, 2014-15. , ,
20
.
,
1990,
600 km .
.
.
.
,
.
.
, 2,4 m,
,
.
1/50
. .
,
.
,
NASA ESA
COSTAR, .
:
COSTAR; ,
, COSTAR.
56
57
58
1993
.
.
,
.
, .
.
.
.
, .
COSTAR
.
,
o !
.
. , ,
. ,
.
,
, , . 5 ,
.
.
1997, 1999.
2002
.
,
(ACS).
(ACS)
. ACS
, ,
,
, .
,
.
,
.
ACS 398 ,
6.000!
8 10
.
7 .
600 km
27.200 km/h 96 .
, . 13,2 m
59
4,2 m,
12 11.864 kg.
2,4 m.
. 4.000.000
, 6 cm.
1.200
,
,
16.000 km.
' ,
.
.
.
, '
100 km/h, 24 ,
!
15 ,
20,
25 . , , .
,
.
4 . ,
.
60
,
.
. 50 ,
.
25 2003. SIRTF, 85 cm ,
.
NASA 2 5 .
, 1.000
.
.
. , , .
,
, , , . ,
13,7
, .
.
,
.
, ,
.
61
.
,
.
( ),
( ) .
81,
12
.
: ,
,
. ,
. ,
.
37 (IC 1396) 2.450
.
,
.
NASA/JPL-Caltech/N. Flagey (IAS/SSC) & A. Noriega-Crespo
(SSC/Caltech).
.
62
,
.
,
.
163.000 . 206
,
.
.
.
.
DR21
6.200 .
,
.
,
100.000
.
, .
63
RCW49
13.700
. 2.200 ,
.
.
, ,
'
.
-
.
,
, .
.
. ,
,
:
.
,
.
64
INTEGRAL:
50
.
, , , .
INTEGRAL, (International
Gamma-Ray Astrophysical Laboratory),
.
INTEGRAL
,
.
17 2002
Proton 57
m 700 , 72 h
9.000 km 153.000 km.
,
, ,
INTEGRAL.
.
3,7 m 5 m,
16 m
.
INTEGRAL 26 12
,
.
,
, ,
.
.
.
INTEGRAL
-1, 10.000
.
:
,
.
4.000 .
, ,
--- ,
. ,
1962,
.
-1.
, 12 1970
, Uhuru , -1 339
1973. Uhuru HDE-226868.
, ,
.
,
Henry Draper Extension (HDE)
.
, INTEGRAL, ,
.
65
: 33 ,
16 , ... ,
. , 30 (
1/5 -),
. ,
, ,
.
,
, .
,
.
(300.000 km/sec) .
, ,
5,6 .
31.000 oC, .
10.000 ,
. ,
, 100 km ,
800 km .
, ,
.
66
(NASA/Dana Berry).
-1 .
,
. ,
.
.
.
INTEGRAL
, ,
90 min.
.
,
,
Chandrasekhar,
1,4 3 .
, .
, .
, ,
.
,
.
,
.
.
67
INTEGRAL
AGN
2, .
INTEGRAL NGC 4388
100 60
. 2 NGC 7742
36.000
. 72
, 3.000 -
.
.
, .
,
.
, , .
INTEGRAL.
68
11 2008, ,
GLAST
(Gamma-ray Large Area Space Telescope)
550 km. GLAST
- (
1938) (1901-1954)
. 60
, . '
, ,
.
.
,
,
( ) .
,
.
,
,
.
16
30
(MeV) 300 (GeV) 20% ,
.
31 ,
.
23% ,
4% !
,
,
.
,
, , 1943, . (1911-1960).
.
,
5004.000 km/sec.
50 10% ,
, 1 2. -
( )
.
69
.
1 2 1
2.
.
2
, .
,
7,1
blazar (3C
454.3).
,
1.800.
70
,
.
(CTA 1)
10.000
4.600 .
1.000 ,
1,5 km/h. , ,
, 12 .
1967 . Hewish, ( 1974),
J. S. Bell, ,
, .
,
. ' ,
: .
H
30.
,
.
.
,
. ,
, .
11 2008.
70.000 ,
,
5
. ,
,
.
,
.
'
. ,
. ,
.
, , 12
1982 PSR1937+214
0,001557806449023 ,
71
642 !
20 km
63 km , 40.446 km/sec 13,5%
!
16 2008, (GRB
080916C) .
9.000 ,
99,9999%
(300.000 km/sec)! 12,2
23 ,
700 . ,
.
, .
72
WMAP
, (1894-1966),
1927
. ,
.
(1889-1953)
.
,
.
.
,
().
,
.
,
.
. ,
.
, , 1948 -
(1904-1968)
. , ,
5 K, 5 .
, 1964 (1933- ) (1936- )
3 K. ( 1978)
.
, ,
, 1989
COBE. C, 900 km
,
. ,
COBE 420
380.000
.
100.000,
. ,
1992 ,
,
, 2006.
73
2003 , WMAP, ,
380.000
,
.
,
.
, ,
380.000 .
. ,
,
, .
, COBE
WMAP,
,
, .
,
.
, ,
,
, - ,
.
74
, , 380.000
,
3.000 ,
3 1 . ,
.
, , , ,
.
(
) .
. ,
, ,
, ,
.
, .
, , .
,
.
,
, .
,
.
, .
400 .
13,7
75
WMAP,
1965, (NASA/WMAP Science Team).
, ,
.
,
2,7
, -270 C . , ,
, .
WMAP, 30 2001
20 2010. NASA
WMAP,
,
Guinness,
. ,
2 .
76
,
, ,
,
60. ,
50. , ,
40. 2.500
, 600 ..,
.
, 1,5 km ,
60 40
2.
, ,
,
.
,
. ,
.
,
.
,
.
14
2009
(ESA)
5
, ,
,
,
. 30 min
11.000 km
,
77
3,5
m
. H - (1738-1822), ,
, .
, , 350 kg.
,
,
,
.
. ,
,
. ,
.
,
,
.
,
.
,
.
,
,
,
.
,
0,3 .
, IRAS, ISO
, .
, ,
.
7,5 m, 4 m
3 . , ,
, ,
, .
2.000 lt , ,
2,
.
(ESA).
78
, ,
,
NASA, COBE WMAP. ,
1900 . 4,2
m, 1,8 , 1,751,50 m. ,
380.000 v
,
3.000 .
2,7 .
,
,
,
, (ESA).
. ,
,
. ,
,
, , ,
.
,
. ,
, . ,
,
, .
, ,
.
.
79
, ,
' .
.
, ,
.
.
3C273
31
(ESA/ LFI & HFI Consortia).
2, .
80
.
.
. 14
504 420 ,
, . ,
.
. , ,
6 2009
NASA .
,
.
3.000 ,
,
.
.
,
,
,
.
, , 20%
. 131 26
,
.
,
.
.
,
.
.
, .
,
.
. , ,
,
.
100.000 .
.
,
, . , ,
,
. ,
,
.
81
.
8 2004. , ,
. , ,
.
. 42 CCD
95 megapixels!
,
10.000 ,
!
210,
1.000
.
82
,
0,5 1,5 ( - 150
km). 30
600 , ,
80%
.
-.
.
,
1,40 m.
500
.
. 27 2006 Soyuz
Baikonur COROT
,
ESA
.
4 ,
,
,
.
83
84
1948
5 m,
.
6 m
, ,
. , ,
.
. ,
, ,
. VLOT (Very
Large Optical Telescope) .
20 m
3,6 m
1979
(CFHT= Canada-France-Hawaii Telescope).
30 m 2014,
.
30 ().
(GMT=Giant Magellan Telescope).
.
8,4 m, 21,4 m 1.000 .
Cerro Las
Campanas 2018.
40 m.
(ESO), , , OWL,
OverWhelmingly Large
Telescope! 100 m 14.200 .
,
, , ,
.
85
. 984 3
, ,
. ,
.
6 m, 4,2 m
(adaptive optics) .
,
,
.
,
,
.
,
.
86
E-ELT 2
, 2,5
m
5.000-8.000 .
1.000 . , 2,7 m
, .
950 ,
2018. E-ELT 15
, ,
.
,
:
;
; ,
:
,
. E-ELT
,
.
,
,
. ,
E-ELT
,
380.000 ,
.
, -
-
.
, . E-ELT
,
,
.
.
E-ELT
,
,
. . E-ELT
,
,
.
87
,
.
, E-ELT
.
,
,
.
,
, , 1937
1933 Paul Dirac,
. , ,
,
.
,
. , ,
,
'
.
88
:
. ,
. ,
. .
.
WISE (Wide-field Infrared Survey Explorer). 14 2009,
.
500.000 .
2010 WISE 33.500
,
154.000 .
NASA , WISE.
3.
XZEUS ESA
Constellation-X NASA,
100
. ,
,
. , ,
,
. 2008,
.
NASA
IXO (International Xray Observatory),
2021.
, ,
LISA (Laser Interforometer Space Antenna).
3 ,
5 km, .
LISA
: ; ;
; .
,
96%
,
DUO (Dark Universe Observatory).
10 ,
, 100 .
,
.
. 1995
.
500 .
60 -
89
,
,
.
. ,
.
.
,
.
.
GEST (Galactic Exoplanet Survey Telescope)
150 cm 1,3 (pixels) 200
.
100 2,5 .
90
NASA
SIM (Space Interferometry Mission),
2017.
. ,
.
,
.
,
, 2012 1,5 km
2.
. 100
, .
100 ,
30 , 50 , 300 .
2MASS/T. H. Jarrett, J. Carpenter, & R. Hurt).
91
, 10 , 500.000 ,
. , ,
, , ,
, ,
.
1.000 km.
SA
. ,
.
.
92
:
20
,
, ,
.
. , 1990
.
, , . ,
.
[
(1906-1992) NASA
1961 1968],
. ,
4 .
2015.
, ,
,
550 km .
2,
1,5 km .
-
.
(S), (ESA) (CSA)
, 6,2 , .
18
6 m , 2,5 i
. To
. ,
,
,
.
18 (NASA).
93
(NASA).
,
550 km
100
,
.
, , ,
()
.
4%
. 23% ( ),
73% , -
, ,
.
.
13,73 , 1%!
200
, 500
, !
100.000 .
94
.
.
.
, ,
.
.
.
.
.
. ,
.
(NASA).
95
, , , .
,
.
( )
.
, , ,
.
, , . .
.
,
.
,
.
.
,
.
96
CERN
, , ,
. , ,
,
. , , -
CERN.
,
.
, , CERN,
, .
,
.
97
LHC
.
.
, , ,
.
, , .
. , , ,
.
13,73
.
(E=mc2),
.
(CERN).
98
, 6
(
). CERN
100 .
,
,
,
.
, ,
,
1964 ,
(
1988) .
, , .
,
.
,
,
.
,
, ,
. ,
. , , :
96% ; ;
,
;
LHC .
ATLAS (CERN).
99
120 210
.
Fermilab
.
LHC
,
, ,
.
,
,
.
LHC
,
,
.
,
, .
LHC
.
LHC .
CMS (CERN).
100
NESTOR
15
NESTOR (Neutrino Extended Submarine Telescope with Oceanographic
Research). 2003 NESTOR
,
.
, ,
,
(KM3NeT) 48 .
3.000 m, 4.500 m
5.200 m,
.
, NESTOR, .
50 ,
150 m .
, ( )
.
.
KM3NeT, ,
, : -
(),
T (RES). ...
( ),
1930
Wolfgang Pauli (1900-1958),
.
, . ' Pauli
.
,
160 (1.500
km) '
. ,
Pauli
.
.
1932 , Enrico Fermi ( 1901-1954 ) Pauli neutrino
() . '
-
, .
1956
Clyde L. Cowan Jr. Frederick Reines,
'
. , .
101
.
, .
.
( ).
, ,
. 15
,
, ,
. 2001, ,
Sudbury Neutrino Observatory
,
Bruno Pontecorvo Vladimir Gribov
1969.
. ,
.
, SN1987-, 1987
,
.
,
8, 11 . 19 .
102
11
13 sec,
8
6 sec. , 19
,
.
ESTOR
-
.
.
. ,
.
ESTOR : ,
, , .
103
1609
1611
1667 ()
1668
1673 Machina Coelestis
1675
1684 Astroscopium Compendiaria
1789 (12,2 m)
1842
1844
1845
1850 ( )
1858 ()
1894
1897
1905
1917 2,54 m
1931
1948 5 m
1961 64 m
1976 6 m
1989 () (ESO)
1990
1992 10 m
1997 VLT (ESO)
1999
2001 VLT
2001 WMAP
2003
2006 COROT
2009
104
. m.
10,4
2009
9,8
1991
II
9,8
1996
,
,
16,4
2001
9,2
2005
,
,
9,2
1997
2x8,4
1997
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
8,3
1999
8,2
1998
8,2
1999
8,2
2000
8,2
2001
8,1
1999
8,1
2001
MMT
6,5
1994
6,5
2000
6,5
2002
LZT
6,1
2003
6,0
1976
VLT 1 (Antu)
VLT 2 (Kueyen)
VLT 3 (Melipal)
VLT 4
105
. m.
305
ATCA
6 X 22 m.
100
100
LMT
50
Millimeter Array
36 6 m
27 X 25 m.
76
64
10 X 25 m.
106
SAS-1 (Uhuru)
1970
OAO-3
1972
SAS-2
1972
SAS-3
1975
HEAO-1
1977
IUE
1978
HEAO-2 Einstein
1978
HEAO-3
1979
EXOSAT
1983
IRAS
--
1983
GINGA
1987
COBE
1989
HIPPARCOS
1989
GRO Compton
(G.O.)
1991
GAMMA
1990
HUBBLE
(GO)
1990
ROSAT
1990
SOHO
1995
EUVE
1992
107
ASCA
1993
ASTRO-D
1993
ISO
1995
RXTE
1995
XTE
1996
AXAF-Chandra
(G.O.)
1999
FUSE
1999
XMM-Newton
1999
SOFIA
2000
WMAP
2001
INTEGRAL
--
2002
GALEX
2003
SIRTF-SPITZER
(G.O.)
2003
SWIFT
& ,
2004
COROT
2006
KEPLER
2009
HERSCHEL
2009
PLANCK
2009
WISE
2009
108
Cesarsky, Catherine, , :
/ , [2009].
Charles, Philip A. Seward, Frederick D., Exploring the X-ray universe, Cambridge: Cambridge University Press, 1995.
Christensen, Lars Lindberg, Fosbury, R. A. E. Hurt, Robert, Hidden universe, Weinheim, Germany: Wiley / VCH, 2009.
, , , : , : , 1999.
Dyson, Marianne J., Space and astronomy: decade by decade, New York: Facts On File, 2007.
Fischer, Daniel Duerbeck, Hilmar Hubble: a new window to the universe, New York: Springer / Copernicus, 1996.
Fischer, Daniel Duerbeck, Hilmar, Hubble revisited: new images from the discovery machine, New York: Springer /
Copernicus, 1998.
Kerrod, Robin, Hubble: , : , 2003.
Mitton, Jacqueline, , : , 2005.
Moore, Patrick, Eyes on the universe: the story of the telescope, London, Berlin: Springer, 1997.
Petersen, Carolyn Collins Brandt, John C. Visions of the cosmos, Cambridge: Cambridge University Press, 2003.
, ., , : , 2008.
Sharpe, Mike, Space: the ultimate frontier, Surrey, UK: Taj Books, 2006.
Tucker, Wallace Tucker, Karen, Revealing the universe: the making of the Chandra X - ray Observatory, Cambridge,
Mass.: Harvard University Press, 2001.
Watson, Fred, Stargazer: the life and times of the telescope, Cambridge: Da Capo, 2005.
109
110
ARIADNE MACKINNON-ANDREW
&
&
graphic design
i-Werks
111
MIRAGE 3D
Hague, Netherlands
NATIONAL SPACE CENTER
Leicester, United Kingdom
post-production video services
post-production audio services
STARGAZER AUDIO
EUROPEAN SPACE AGENCY
NATIONAL AERONAUTICS AND SPACE ADMINISTRATION
&
SKY-SKAN DEFINITI
EVANS & SUTHERLAND DIGISTAR 3
FULLDOME 360
2011
& : &