4.

NTE
Dorular
1. Kazanm
Bir dorunun parametrik ve kapal denklemleri
Bir dorunun grafii
Birinci dereceden eitsizliklerin grafii
2. Kazanm
ki dorunun birbirine gre durumlar
3. Kazanm
Bir dorunun eimi
ki dorunun arasndaki a
4. Kazanm
Bir noktann bir doruya olan uzakl
Paralel iki doru arasndaki uzaklk

DORULAR

Ayn doru zerinde bulunan sabit A ve B noktalar

A(x1, y1) noktasndan geen ve w = (a, b) vek-

ile deiken X noktas verildiinde,

trne paralel olan dorunun kapal denklemi

X = A + (B A)

x x1 y y1
=
dir.
a
b

ifadesine A ve B noktalarndan geen dorunun parametrik denklemi denir. R says parametredir.

X = A + w (x, y) = (x1, y1) + (a, b)

(x, y) = (x1 + a, y1 + b)

RNEK 1

x = x1 + a ve y = y1 + b

A(4, 1) ve B(2, 3) noktalarndan geen dorunun

x = x1 + a = x x 1
a

a. Parametrik denklemini bulunuz.

b. = 2 iin doru zerindeki X noktasn belirleyi-

y = y1 + b =

niz.
zm

y y1
olacandan
b

kapal doru denklemi

ESEN YAYINLARI

x x1 y y1
=
bulunur.
a
b

Bir A noktasndan geen ve bir w vektrne paralel olan dorunun parametrik denklemi

zm

R dorunun parametresi;

w ise dorunun dorultu vektrdr.

RNEK 2

A(2, 1) noktasndan geen ve w = (3, 5) vektrne

zm

86

olan

dorunun

A(2, 3) noktasndan geen ve w = (1, 4) vektrne

paralel olan dorunun kapal denklemini bulunuz.

X = A + w eklindedir.

bulunuz.

lemleri ax + by + c = 0 biiminde de gsterilebilir.

RNEK 3

paralel

NOT: a, b, c R olmak zere kapal doru denk-

parametrik

denklemini

Dorular
RNEK 4

ax + by + c = 0 dorusunun normal vektr

N = (a, b) dir.

A(3, 2) noktasndan geen ve w = (4, 5) vektrne

paralel olan dorunun kapal denklemini bulunuz.
zm

RNEK 6

A(1, 2) noktasndan geen ve N = (4, 3) vektrne

dik olan (normal vektr N = (4, 3) olan) dorunun

denklemini bulunuz.
zm

Bir Dorunun Normal Vektr

N = (a, b)

d
A(x1, y1)

X(x, y)

nun normal vektr denir. ekildeki d dorusunun

normal vektr N dir.

AX N AX, N = 0 olacaktr.

AX = X A = (x, y) (x1, y1) = (x x1, y y1) olup
AX, N = 0 (x x1, y y1).(a, b) = 0
(x x1)a + (y y1)b = 0 olur.

ESEN YAYINLARI

Bir dorunun dorultusuna dik olan vektre doru-

RNEK 7

Uzunluu 10 br olan u vektr 3x + 4y 2 = 0 do

rusuna diktir. Buna gre u vektrn bulunuz.

zm

RNEK 5

A(2, 3) noktasnda geen ve N = (4, 1) vektrne dik

olan dorunun denklemini bulunuz.
zm

87

Dorular
BR DORUNUN GRAF

RNEK 10

Denklemi verilen bir dorunun grafiini izmek iin,

y = 3x dorusunun grafiini iziniz.

doru zerindeki farkl iki noktann bilinmesi yeterlidir.

zm

Kolay bulunmas asndan bu iki noktay, dorunun

koordinat eksenlerini kestii noktalar olarak alabiliriz.
Yani; x = 0 iin y ve y = 0 iin x deerlerini bulup dzlemde iaretledikten sonra bu noktalar birletirerek dorunun grafiini elde ederiz.

RNEK 8

2x y + 4 = 0 dorusunun grafiini iziniz.

ESEN YAYINLARI

zm

ax + by + c = 0 dorusunun grafii
a = 0 olduunda x eksenine paraleldir.
b = 0 olduunda y eksenine paraleldir.
c = 0 olduunda orijinden geer.

RNEK 9

x y
+ = 1 dorusunun grafiini iziniz.
2 3
zm

88

RNEK 11

x 2 = 0 dorusunun grafiini iziniz.

zm

Dorular
RNEK 12

RNEK 14

2y + 6 = 0 dorusunun grafiini iziniz.

zm

B
8

ekildeki OABC dikdrtgeninin evresi 12 cm ise

alan ka cm2 dir?

RNEK 13

a > 0 olmak zere,

2x ay + 4 = 0 dorusunun koordinat eksenleriyle

ESEN YAYINLARI

zm

oluturduu blgenin alan 6 br2 ise a katr?

zm

89

Dorular
4.

BRNC DERECEDEN ETSZLKLERN GRAFKLER

Bir eitsizlii salayan btn noktalarn koordinat

dzleminde iaretlenmesiyle oluan ekil, bu eitsizliin grafiidir.

a R+ ve b R+ olmak zere;
1.

ax + by + c 0 eitsizliinin grafii,
ax + by + c = 0 dorusu zerinde ve bu dorunun alt blgesindeki noktalar kmesine karlk
x

gelen kapal yar dzlemdir.

ax+by+c=0

ax + by + c > 0 eitsizliinin grafii,

ax + by + c = 0 dorusunun st blgesindeki

RNEK 15

noktalar kmesine karlk gelen ak yar dz-

y 3x 6 eitsizliinin grafiini izelim.

lemdir.

zm

2.

ESEN YAYINLARI

ax + by + c 0 eitsizliinin grafii,
ax + by + c = 0 dorusu zerinde ve bu dorunun
st blgesindeki noktalar kmesine karlk gelen
kapal yar dzlemdir.
3.

ax + by + c < 0 eitsizliinin grafii,

ax + by + c = 0 dorusunun alt blgesindeki noktalar kmesine karlk gelen ak yar dzlemdir.
90

Dorular
RNEK 16

RNEK 17

yx6

0 y x ve 2 x n koullarn gerekleyen nok2

talarn oluturduu blgenin alan 8 br ise n dee-

y < 2x + 2

rini bulunuz.

eitsizlik sisteminin grafiini izelim.

zm

ESEN YAYINLARI

zm

91

ALITIRMALAR

1.

1
7.

A(2, 3) ve B(1, 2) noktalarndan geen doru-

2.

3x 2y + 24 = 0 dorusunun eksenlerle oluturduu blgenin alan ka br2 dir?

nun parametrik denklemi nedir?

A(3, 0) noktasndan geen ve w = (2, 1) vektrne paralel olan dorunun kapal denklemi nedir?

8.

Aada denklemleri verilmi olan dorularn grafiklerini iziniz.

3.

a. 3x 2y 12 = 0

A(3, 5) noktasndan geen ve N = (2, 4) vektrne dik olan dorunun denklemi nedir?

b. x + 2y 5 = 0

4.

Aada dorular verilen denklemlerin normal

vektrlerini bulunuz.
ESEN YAYINLARI

a. 2x + 3y 4 = 0
b. x 4y + 1 = 0
c. y = 2x 1

5.

c.

x y
+ =1
3 4

d.

x y =1
3 2

A(2, 7) ve B(3, 1) noktalarndan geen dorunun kapal denklemini bulunuz.

e. x = 3

6.

f.

2y + 4 = 0

g. y = 2x
B

ABCD karesinin B kesi d dorusunun zerindedir. D(15, 0) olduuna gre ABCD karesinin
2

alan ka br dir?

92

h. 2y + 3x = 0

Dorular
e.

Aada grafikleri verilmi olan dorularn denk-

lemlerini bulunuz.
a.

y
0

f.

b.

ESEN YAYINLARI

9.

c.

10. Aadaki eitsizliklerin grafiklerini iziniz.

a. 2x y + 4 0

b. 3x + 4y 12 < 0

c. x 2y > 0

d. x + 3y 0

11. Aadaki eitsizlik sistemlerinin grafiklerini izi4

0
2

niz.
a. y x + 2

b. y x 4 > 0

y<x1

x+y2<0

c. y 2x

d. y |x + 1|

2y x < 4
x>0
d.

e. y x 3
yx+2

f. 1 < x < 4
y 2x 4

x.y 0

93

Dorular
zm

K DORUNUN BRBRNE GRE DURUMLARI

d1

d2

d1 ile d2 dorularnn dorultu vektrleri srasyla

a ile b ve aralarndaki a olmak zere,

a, b

d2 X = B + p. v dorular iin,

A B ise d1 ile d2 paralel

A = B ise d1 ile d2 akktr.

< 0 dr.

d1 ile d2 bir noktada kesiir.

= 0 dr.

RNEK 18

d1 X = A + 2 w

d2 X = B + 3 u

dorular iin w = (2, 1) ve

u = (3, 4) ise bu

dorultu vektrleri arasndaki ann dar a olduunu

RNEK 20

A(5, 3) noktasndan geen ve u = (1, 1) vektrne

paralel olan d1 dorusu ile B(5, 3) noktasndan geen

ve v = (2, 2) vektrne paralel olan d2 dorusunun

denklemlerini yazp birbirine gre durumlarn yorumlaynz.
zm

gsteriniz.
zm

w ile u arasndaki ann dar a olmas iin

RNEK 19

d1 X = A + 3 w

d2 X = B + 4 u

dorular iin w = (a, 4) ve u = (2, 1) dir. Bu dorultu vektrleri arasndaki a geni a ise a nn alabilecei en byk tam say deeri katr?
94

u ile v lineer bamsz ise

dik a ise cos = 0 olacandan

a, b

u ile v lineer baml iken

> 0 dr.

geni a ise cos < 0 olacandan

a, b

d1 X = A + k. u

dar a ise cos > 0 olacandan

a, b

ESEN YAYINLARI

= || a ||.|| b ||.cos eitliinde

Dorular
ki dorunun birbirine gre durumlar ile ilgili sonular

RNEK 21

aada verilmitir. nceleyiniz.

A(2, 1) noktasndan geen ve u = (1, 2) vektrne paralel olan d1 dorusu ile B(3, 2) noktasndan geen

Normalleri lineer baml olan iki doru paralel

ve v = (2, 4) vektrne paralel olan d2 dorusunun

veya akktr.

denklemlerini yazp birbirine gre durumlarn inceleyiniz.

Normalleri dik olan iki doru birbirine diktir.

zm

ki doru arasnda eit a oluur. Bunlar

dik, dar ve geni adr. Dar olan a bu iki doru
arasndaki adr.
Geni olan bu iki doru arasndaki ann
btnleyenidir.
ki dorunun dorultu vektrlerinin i arpm
pozitif ise bu vektrler arasndaki a dorular

ESEN YAYINLARI

arasndaki adr.
ki dorunun normal vektrlerinin i arpm
pozitif ise bu vektrler arasndaki a dorular
arasndaki adr.

d1 a1x + b1y + c1 = 0
d2 a2x + b2y + c2 = 0 dorular iin

a1 b1 c1
=
=
ise d1 ile d2 akktr.
a2 b2 c2

a1 b1 c1
=
!
ise d1 ile d2 paraleldir.
a2 b2 c2

a1 b1
!
ise d1 ile d2 bir noktada kesiir.
a2 b2
Bu nokta; doru denklemlerinin ortak zm
ile bulunur.

95

Dorular
RNEK 22

RNEK 23

d1 y 2x 4 = 0,

d2 y 2x 2 = 0

d3 y + x 1 = 0,

d4 2y 4x 4 = 0

2x 3y + 4 = 0 dorusu ile ax + by + 1 = 0
dorular akk ise a ve b deerlerini bulunuz.
zm

dorularnn grafiklerini izerek birbirine gre durumlarn yorumlaynz.

zm

RNEK 24

4x + ay + 2 = 0 ve 2x + y 1 = 0 dorularnn ortak
noktalarnn bulunmamas iin a ne olmaldr?

ESEN YAYINLARI

zm

RNEK 25

x 2y + 4 = 0 ve 2x + y 2 = 0 dorularnn kesim
noktasn bulunuz.
zm

96

Dorular
RNEK 26

RNEK 27

3x + (m 1)y + 2 = 0 ve x y + n = 0 denklemleri

(m + 2)x + y + 4 = 0 ve 4x + (m 1)y 1 = 0

ayn doruyu gsterdiine gre m.n katr?

dorular paralel ise m nin alabilecei deerleri bulunuz.

zm

zm

ETKNLK
klidin 5. postulatn hatrlayalm. Bir doruya dndaki bir noktadan yalnz bir tek paralel doru izilir.
Bu postulat greceli bir kavramdr. Aadaki ekillerde bu durum aka grlmektedir.

Yandaki ekilde;
d1, d2, d3, ... d9 dorular paralel olduu halde paralel deilmi izlenimi
vermektedir.

d1

d2

d3

d4

d5

d6

d7

d8

d9

d1

Yandaki ekilde;
d1 ve d2 dorular paralel olduu halde

d2

paralel deilmi izlenimi vermektedir.

d1

Yandaki ekilde;

d2

d1, d2, d3, ... d8 dorular paralel olduu hal-

d3

de paralel deilmi izlenimi vermektedir.

d4

d5

d6

d7

d8

97

ALITIRMALAR
1.

2
5.

3x + 4y 2 = 0 dorusu ile ax by + 4 = 0 do-

X = A + 2w

rular akk ise a ve b deerlerini bulunuz.

X = B + 5 u dorular iin

w = (m, 8) ve u = (2, 2) dir.

Bu dorular arasndaki a geni a ise m nin

alabilecei en byk tam say deeri katr?

2.

2x + my 4 = 0 ve 3x + 2y + 1 = 0 dorular
paralel ise m katr?
6.

3x + 2y + 12 = 0 ve 4x y + 5 = 0 dorularnn
kesim noktasndan geen ve x eksenine dik olan

3.

Aadaki doru iftlerinin kesim noktalarn bulunuz.

ESEN YAYINLARI

dorunun denklemi nedir?

a. x y + 2 = 0
2x + y + 7 = 0

7.

4x + 3y + 9 = 0 ve 2x y + 7 = 0 dorularnn
kesim noktasndan geen ve y eksenine dik olan
dorunun denklemi nedir?

b. 2x 3y + 1 = 0
x + 2y 3 = 0

4.

2x + ay + 6 = 0 ve 3ax 2y + 12 = 0 dorular
y = x dorusu zerinde kesitiklerine gre a
katr?

98

8.

3x + 5y + 2 = 0 ve 2x + 3y 2 = 0 dorularnn
kesim noktas ile orijinden geen dorunun denklemi nedir?

Dorular
BR DORUNUN EM AISI VE EM
Bir dorunun x ekseniyle pozitif ynde yapt a
dorunun eim as, bu ann tanjant da dorunun
eimidir.
y
d1
d2

Eim as; [0, 180] aralnda bulunur. ekilde,

d1 dorusunun eim asnn ls
d2 dorusunun eim asnn ls dr.
Bir dorunun eimi genellikle m ile gsterilir.

d2 dorusunun eimi, m2 = tan dr.

Bir dorunun eimini bulurken kullanacamz zel
alarn tanjantlar aadaki tabloda verilmitir. nceleyiniz.

30

45

tan

v3
3

60

90

ESEN YAYINLARI

d1 dorusunun eimi, m1 = tan

120 135 150 180

v3 tanmsz v3

v3
3

RNEK 28

Aadaki ekillerin her birinde verilen dorularn

eimleri bulunmutur. nceleyiniz.

Eim as dar a olan dorularn eimleri pozitiftir.

Eim as geni a olan dorularn eimleri
negatiftir.
x eksenine paralel olan dorularn (eim alar
sfr olan) eimleri sfrdr.
x eksenine dik olan dorularn (eim alar 90
olan) eimleri tanmszdr.

99

Dorular
RNEK 30

ETKNLK
y = mx dorusunun eiminin m olduunu birim

Denklemi y = (k 2)x 4 olan dorunun eim as

ember zerinde gsteriniz.

geni a ise k hangi aralkta deer alr?

zm

y
y=mx
1
K
1

B
1

x
RNEK 31

A(2, 1) ve B(4, 5) noktalarndan geen dorunun eix=1 dorusu

mini bulunuz.

A noktasnn apsisi x = 1 ise ordinat

zm

y = mx y = m.1 y = m dir.
O halde |AB| = |OK| = m olur.

tan =

AB
m
tan =
m = tan dr.
1
OB

y = mx dorusunun eimi m dir.

y = mx + n dorusunun eimi m dir.

ESEN YAYINLARI

OBA dik geninde,

ax + by + c = 0 dorusunun dorultu vektr

w = (b, a) olup eimi

a
dir.
b

ax + by + c = 0 denklemini dzenleyerek
a
c
y= x
biimine getirdiimizde de eib
b
min

A(x1, y1) ve B(x2, y2) noktalarndan geen

dorunun eimi m =

a
olduunu grebilirdik.
b

y2 y1
dir.
x2 x1

y = a dorularnn eimi sfrdr.

x = a dorularnn eimi tanmszdr.

RNEK 32

A(4, 2) ve B(1, 3) noktalarndan geen doru-

RNEK 29

nun eimi m =
y = 3x 2 dorusunun eimi m = 3 tr.
y = x + 3 dorusunun eimi m = 1 dir.

A(2, 3) ve B(1, 4) noktalarndan geen do4 (3)

7
=
runun eimi m =
tr.
3
1 2

A(2, 5) ve B(2, 3) noktalarndan geen doru-

y = 1 x dorusunun eimi m = 1 dir.

y = 3 dorusunun eimi m = 0 dr. (y = 0x + 3)
x + 2 = 0 dorusunun eimi tanmszdr.
3x 6y + 2 = 0 dorusunun eimi m =
100

3
1
=
dir.
6 2

32
1
tr.
=
1 4 3

nun eimi m =

3 5 2
= tanmszdr.
=
22
0

Dorular

ETKNLK
y

y=2

2
180

x=1

y=x+2

y=2x+2

y = x + 2 dorusunun

y = 2x + 2 dorusunun

x = 1 dorusunun

y = 2 dorusunun

eimi (m = 1) pozitif olup

eimi (m = 2) negatif olup

eimi tanmsz olup

eimi 0 olup

eim as dar adr.

eim as geni adr.

eim as 90 dir.

eim as 0 dir.

RNEK 33

Aadaki tabloda baz dorulara ait bilgiler ve bu dorularn y = 2x dorusu ile ilikileri ifade edilmitir. nceleyiniz.

Eim

y eksenini kestii
noktann ordinat

y = 2x

kendisi

y = 2x + 1

y ekseni dorultusunda 1 br yukar telenmii

y = 2x + 3

y ekseni dorultusunda 3 br yukar telenmii

y = 2x 1

y ekseni dorultusunda 1 br aa telenmii

y = 2x 4

y ekseni dorultusunda 4 br aa telenmii

Denklem

y = 2x dorusu ile arasndaki iliki

RNEK 35

Denklemleri y = x , y = x + 2 ve y = x 1 olan dorularn grafiklerini izip bu grafikler arasndaki ilikiyi inceleyiniz.

zm

101

Dorular
EM ve BR NOKTASI BLNEN DORUNUN

K DORU ARASINDAK AI

DENKLEM

ki doru arasndaki a bulunurken , R olmak

zere, bu alarn trigonometrik toplam ve fark ban-

A(x1, y1) noktasndan geen ve eimi m olan

tlarndan yararlanrz. Bu bantlar aada verilmi-

dorunun denklemi, y y1 = m(x x1) dir.

A(x1, y1)

X(x, y)

tir.

A(x1, y1) noktasndan geen l dorusunun eimi

ml =

tan( + ) =

tan a + tan b
1 tan a. tan b

tan( ) =

tan a tan b
1 + tan a. tan b

y y1
olacandan
x x1

l
A

y y1
m=
y y1 = m(x x1) olur.
x x1

RNEK 36

k dorusunun eim as ,

denklemini bulunuz.

l dorusunun eim as ve bu iki dorunun ara-

zm

sndaki dar ann ls olsun.

RNEK 37

A(1, 2) noktasndan geen doru x ekseni ile pozitif ynl 45 lik a yapyorsa denklemini bulunuz.
zm

ESEN YAYINLARI

A(2, 3) noktasndan geen ve eimi 4 olan dorunun

ABC geninde, d a zelliine gre

+ = = bulunur.
tan tan
tan( ) =
1 + tan.tan

tan ve tan deerleri srasyla l ve k dorularnn

eimleri olduundan (bu deerlere m1 ve m2 dersek)
bu deerleri I eitliinde yerine yazdmzda
tan( ) =

tan( ) > 0 ise iki dorunun arasndaki a

tan( ) < 0 ise iki dorunun arasndaki a
180 ( ) dr.

lemini bulunuz.
zm

m 1 m 2
elde edilir. Bu eitlikte,
1 + m 1 m 2

dr.

RNEK 38

A(1, 2) ve B(2, 3) noktasndan geen doru denk-

..... (I)

= 90 ise tan( ) = tan90 = tanmsz

olacandan tan( ) =

m1 m2
eitliinde
1 + m 1 .m 2

1 + m1.m2 = 0 m1.m2 = 1 olmaldr.

Yani, dik iki dorunun eimleri arpm 1 dir.

tan( ) = 0 0 =

m1 m2
m1 = m2 olur.
1 + m 1 .m 2

Yani paralel dorularn eimleri eittir.

102

Dorular
BR NOKTANIN BR DORUYA UZAKLII

RNEK 39

y = v3 x + 1 ve y = x + 2 dorularnn arasndaki

ay bulunuz.

zm
A

l dorusunun normali N, zerinde bir nokta A dr.

AP nn N zerindeki dik izdm vektr

AQ =

AP, N

. N olacandan

N, N

||AQ|| =

AP, N

yazlabilir.

||PB|| = ||AQ|| olduunda

P noktasnn l dorusuna uzakl

ESEN YAYINLARI

||PB|| =

AP, N

dir.

N
l dorusunun denklemi ax + by + c = 0 alnrsa
c = ax by olur.
P(x0, y0) ve A(x, y) olmak zere

AP = (x0 x, y0 y)
AP, N

RNEK 40

= ax0 + by0 ax by = ax0 + by0 + c olur.

1 44 2 44 3

y = 2x + 2 ve y = x 1 dorularnn arasndaki ann tanjantn bulunuz.

zm

= a(x0 x) + b(y0 y)
c

P noktasnn l dorusuna uzakl

d(P, l) =

AP, N
N

ax 0 + by 0 + c
a2 + b2

bulunur.

RNEK 41

A(3, 5) noktasnn 4x + 5y 12 = 0 dorusuna olan

uzakln bulunuz.
zm

103

Dorular
RNEK 42

RNEK 43

y 2x + 5 = 0 dorusu zerindeki noktalardan, orijine

en yakn olann bulunuz.
A(20, 5)

zm

53

d
B

C(r, s)

Bir uak belli bir mesafe utuktan sonra ini takmlarnn konumu A(20, 5) iken, denklemi
5x + 12y + 100 = 0 olan ve kesik izgilerle belirlenen
bir pist zerindeki d dorusu boyunca inie geiyor.
Uak; pistin C(r, s) konumlu noktasna 53 lik a ile
ini yapyor.

ESEN YAYINLARI

Buna gre,
a.

Uan ilk konumu ile pistin arasndaki uzakl

bulunuz.

b . Uan ini esnasnda ald dorusal yolun

4
uzunluunu bulunuz. (sin53 =
alnz.)
5
zm

104

Dorular
RNEK 44

RNEK 45

ABC geninin [BC] kenar 4x 3y + 3 = 0 dorusu

x 2y + 1 = 0 ve 2x + y + 3 = 0 dorularna eit

zerindedir. A(1, 1) ve |BC| = 4 br ise A(ABC) ka

uzaklkta bulunan noktalarn geometrik yer denklemi-

br dir?

ni bulunuz.

zm

zm

ki noktadan eit uzaklkta bulunan noktalarn geometrik yeri bu iki noktay birletiren doru paras-

Kesien iki dorudan eit uzaklkta bulunan noktalarn geometrik yeri bu dorularn aortay dorulardr.
a1x+b1y+c1=0
K

ESEN YAYINLARI

nn orta dikmesidir.

RNEK 46

A(2, 6) ve B(0, 2) noktalarna eit uzaklkta bulunan

noktalarn geometrik yer denklemini bulunuz.
zm

A(x,y)

L
n

a2x+b2y+c2=0

a1x + b1y + c1 = 0 dorusu ile

a2x + b2y + c2 = 0 dorusunun aortaylarndan
biri l dorusu olmak zere, bu doru zerinde
A(x, y) noktas alalm. |AK| = |AL| olacandan,
|AK| = |AL|
olur.
Bu denklemi,

a1 x + b1 y + c1
a 21 + b 21

a1 x + b1 y + c1
a 21 + b 21

=!

a2 + b2 y + c2
a 22 + b 22

a2 x + b2 y + c2
a 22 + b 22

biiminde de ifade edebiliriz. Bu eitlikten elde

edeceimiz iki denklemden biri l dieri de n nin
denklemidir. (l n olduuna dikkat ediniz.)
105

Dorular
PARALEL K DORU ARASINDAK UZAKLIK

RNEK 48

Karlkl iki kenar 3x + 4y 1 = 0 ve

Denklemleri ax + by + c1 = 0 ve ax + by + c2 = 0

3x + 4y + 9 = 0 dorular zerinde bulunan karenin

olan paralel dorular arasndaki uzaklk d ise,

d=

c1 c2
a2 + b2

alann bulunuz.

dir.

zm

ax+by+c1=0

,y 1)

A(x 1

ax+by+c2=0

ax + by + c1 = 0 dorusu zerinde bir A(x1, y1)

noktas alalm. Bu nokta doru denklemini salayacandan ax1 + by1 + c1 = 0 ax1 + by1 = c1

na olan uzakln bulalm.

d=

ax 1 + by 1 + c 2
a2 + b2

yazarsak d =

eitliinde ax1 + by1 = c1

c 1 + c 2
a2 + b2

c2 c1
a2 + b2

c1 c2
a2 + b2

bulunur.

RNEK 47

3x 4y + 2 = 0 dorusu ile 8y 6x + 6 = 0 dorular arasndaki uzakl bulunuz.

zm

106

ESEN YAYINLARI

imdi de A noktasnn ax + by + c2 = 0 dorusuRNEK 49

ki kenar 3x + 4y + 10 = 0 ve 6x + 8y 10 = 0 dorular zerinde bulunan dikdrtgenin alan 6 br2 ise

kegen uzunluu ka birimdir?
zm

Dorular
zm

RNEK 50

|3x 4y| = 10 denkleminin belirttii dorular arasndaki uzaklk ka birimdir?

RNEK 51

ESEN YAYINLARI

zm

Saatteki hz 40 km olan bir tren A kentinden saatteki

hz 120 km olan bir otomobil ise B kentinden ayn
yn ve dorultuda hareket ediyor. Bir saat sonra tren
C kentine otomobil ise D kentine varyor.
AC yolu d1 ...... 3x + 4y + 320 = 0 ve
BD yolu d2 ...... 6x + 8y + 40 = 0 denklemleri ile ifade
edildiine gre C kenti ile D kenti arasndaki uzakl
bulunuz.
107

ALITIRMALAR

e.

Aada grafikleri verilen dorularn eimlerini

bulunuz.
a.

y
0

1
x

f.
b.

y
2

c.

2.

Aada denklemleri verilmi olan dorularn

eimlerini bulunuz.
a. y = x + 2

b. 4x 3y + 2 = 0
2

c. x + 2y = 0

d.

d. 2y 4 = 0

2
0

e. 3x + 1 = 0

f.

108

ESEN YAYINLARI

1.

x=y+2

Dorular
3.

A(2, a) ve B(3, 1) noktalarndan geen do-

9.

ru x ekseniyle pozitif ynl 45 lik a yapyor-

y = v3x + 1 , y = x + 2 dorularnn arasndaki ann lsn bulunuz.

sa a katr?

4.

x
+ 3 dorularnn arasnda2
ki ann lsn bulunuz.

10. y = 2x 1 , y =

A(3, 1) noktasndan geen ve eimi 2 olan dorunun denklemini bulunuz.

5.

A(0, 1) noktasndan geen ve x ekseni ile pozitif

11. 2x + 4y + 3 = 0 , x 3y + 2 = 0 dorularnn ara-

ynl 135 lik a yapan dorunun denklemini bu-

sndaki ann lsn bulunuz.

6.

4x + 3y 1 = 0 ve 5x 12y + 4 = 0 dorular
arasndaki alarn aortay denklemlerini bulunuz.

7.

3x + 4y 4 = 0 , 8y + 6x 2 = 0 dorular arasndaki uzaklkl bulunuz.

8.

2x y + 4 = 0 , 2y 4x + 10 = 0 dorular arasndaki uzaklkl bulunuz.

ESEN YAYINLARI

lunuz.

12. y = x + 2 ,

y = 3x 5 dorularnn arasndaki

ann tanjantn bulunuz.

13. x + 2y 1 = 0 , 3x + y 4 = 0 dorularnn arasndaki ann tanjantn bulunuz.

14. y 4 = 0 , 2x + 4y 1 = 0 dorularnn arasndaki ann tanjantn bulunuz.

109

Dorular
15. A(2, 1) noktasnn 3x 4y + 5 = 0 dorusuna

20. x 3y + 1 = 0 ve 3x + y 2 = 0 dorularnn

olan uzakln bulunuz.

arasndaki alarn aortay denklemlerini bulunuz.

21. Karlkl iki kenar 5x 12y + 10 = 0 ve

16. A(4, 1) noktasnn 5x + 12y k = 0 dorusuna

12y 5x + 16 = 0 dorular zerinde olan karenin

olan uzakl 1 birim ise k nn alabilecei deer-

evresi ka br dir?

ler toplam katr?

22. A(1, 3) ve B(3, 5) noktalarndan eit uzaklkta

ABC geninde [BC] kenarna ait yksekliin
uzunluunu bulunuz.

ESEN YAYINLARI

17. A(2, 0) , B(1, 4) , C(1, 1) olmak zere,

bulunan noktalarn geometrik yer denklemini bulunuz.

23. x 3y + 2 = 0 ve 2x 6y + 12 = 0 dorularna
eit uzaklkta bulunan noktalarn geometrik yer
18. y 3x + 4 = 0 dorusu zerindeki noktalardan

denklemini bulunuz.

orijine en yakn olann bulunuz.

19. y + x 4 = 0 dorusu zerindeki noktalardan

A(1, 0) noktasna en yakn olann bulunuz.

110

24. ABC geninin [BC] kenar 3x + 4y + 5 = 0

dorusu zerindedir. A(2, 1) ve |BC| = 6 br ise
A(ABC) ka br2 dir?

TEST 1
1.

Dorular

5.

A(3, 4) ve B(2, 5) noktalarndan geen doru,

Eim as 120 olan dorunun denklemi

v3x ay + 6 = 0 ise a katr?

C(a, 3) ve D(3, 2) noktalarndan geen doruya paralel ise a katr?

A) v3
A) 19

2.

B) 21

C) 22

D) 23

B) 1

E) 25

D) 1

A(3, 2) ve B(2, a) noktalarndan geen doru

6.

Oxekseniyle negatif ynde 45 lik a yapyorsa

C) 0
E) v3

A(3a 1, 2) ve B(2 a, 1) noktalarndan geen

doru x eksenine dik ise a katr?

a katr?
B) 2

C) 3

D) 5

A) 9
4

E) 7

C) 4
3

B) 2

E) 3
4

D) 1

ESEN YAYINLARI

A) 3

3.

(b 3)x + (b + 1)y + 4 = 0 dorusunun eimi

7.

1 ise b katr?
2
A) 5

B) 3

C) 3

D) 5

E) 7
O

C
B

ekilde, OA dorusunun denklemi, y = 2x

AC dorusunun denklemi, x 2y = 6 ve
|AB| = |BC| ise OB dorusunun denklemi aa4.

2x (a + 2)y + 8 = 0 dorusu x = 3 dorusuna

paralel ise a katr?
A) 2

B) 1

C) 0

dakilerden hangisidir?
A) y = x
2

D) 1

E) 2

B) y = x

D) y = 2x

C) y = 3x
2

E) y = 3x
111

Dorular
8.

A) 5
2

9.

12. 3x + y 14 = 0 dorusu zerinde olup apsisi or-

A(1a, a2) ve B(a+3, a) noktalarndan geen

x y
doru,
+ = 1 dorusuna dik olduuna gre
2 5
a katr?
C) 3
2

B) 2

D) 1

dinatnn iki kat olan noktann orijine olan uzakl ka birimdir?

E) 2
5

A) 3

B) 4

D) 5

E) 5v2

C) 2v5

A(3, 4) noktasndan geen ve Oy eksenini M,

Ox eksenini N noktasnda kesen bir d dorusu
iin |MA| = 2|NA| ise d dorusunun denklemi
nedir?

13. Kelerinin koordinatlar A(1, 2), B(3, 4) ve

C(2, 3) olan ABC geninin [AB] kenarna ait

A) 4x + 2y = 17

B) 3y + x = 15

ykseklii tayan dorunun y eksenini kestii

C) 8x + 3y = 36

D) 3y + 4x = 36

noktann ordinat nedir?

E) 2x + 5y = 36

10. x + 2y + 4 = 0 ve x y 2 = 0 dorularnn ke-

B) 3
2

C) 2

D) 5
2

E) 3

ESEN YAYINLARI

A) 1

sim noktasndan geen ve w = (1, 3) vektrne

paralel olan dorunun denklemi aadakilerden
14. Kelerinin koordinatlar A(3, 2), B(2, 1) ve

hangisidir?

C(1, k) olan ABC geninin arlk merkezi

A) 3y x + 2 = 0

B) 3y + x + 2 = 0

2x 3y = 6 dorusu zerinde olduuna gre k

C) y 3x 2 = 0

D) y 3x + 2 = 0

katr?

E) 3x + y + 2 = 0
A) 9

a
11. A(2, 1) noktasndan geen ve w = b 1, l
3

B) 6

C) 3

D) 6

E) 9

15. x + y = 1, 2x y = 5 ve ax + 2y + 4 = 0 doru-

vektrne paralel olan dorunun denklemi

larnn bir noktada kesimesi iin a ka olmal-

2x by + 3 = 0 ise a katr?

dr?

A) 6

1.C

2.A

112

B)

3. E

6
7

C) 6
7
4. A

D) 6

5. D

6. E

E) 7

7. B

8. C

9. C

A) 1

B) 0

10. D

11. C

C) 1

12. C

D) 2

13 .A

E) 3

14.E

15.A

TEST 4
1.

Dorular

3.

Denklemleri 3x + y + 4 = 0 ve x 3y + 1 = 0

A(1, 4) ve B(2, 3) noktalarndan geen doru,

olan dorulara eit uzaklkta bulunan noktalarn

C(1, 2) ve D(4, m) noktalarndan geen do-

geometrik yer denklemlerinden biri aadakiler-

ruya paralel ise m katr?

den hangisidir?
A) 3
A) 2x 4y 3 = 0

B) 2x + 4y + 3 = 0

C) 2x 4y = 0

D) 4x 2y = 0

B) 2

C) 1

D) 1

E) 2

E) 2x + 4y 3 = 0

4.

Keleri A(1, 0), B(2, 3) ve C olan ABC geninin arlk merkezi G(0, 1) dir. C noktas
2x y + k = 0 dorusu zerinde ise k katr?
A) 4

C) 0

D) 2

E) 4

x y
+ 1 0 ve x + 4 0 eitsizliklerini sala3 2
yan grafik aadakilerden hangisidir?
y

A)

ESEN YAYINLARI

2.

B) 2

B)

2
3

5.

Keleri A(2, a), B ve C olan ABC geninin

arlk merkezi G(2, b) ise [BC] nin orta noktasnn apsisi katr?

C)

D)

A) 1

C) 3

D) 4

E) 5

2
4

B) 2

E)

6.
0

3
2

ABC geninde BC kenarnn orta noktas

D(3, 2) ve genin arlk merkezi G(0, 2) ise
A kesinin koordinatlar toplam katr?
A) 4

B) 2

C) 0

D) 1

E) 2

117

Dorular
7.

11. A(1, 2) ve B(a, 3) noktalar x + by 6 = 0

A(2, 3), B(n, 2) ve C(4, 1) olmak zere,

[AB] [AC] ise n katr?
A) 1

8.

B) 1
2

C) 0

dorusu zerinde ise a katr?

D) 1
2

A) 3
2

E) 1

C) 1
2

D) 1
2

E) 1

Bir ABC geninde [AB], [AC] ve [BC] kenarlar12. ki kesi A(2, 0) ve B(3, 0) olan genin

nn orta noktalar srayla D(3, 2), E(2, 4) ve

F(1, 1) ise genin C kesinin koordinatlar

nc kesi y = 4 dorusu zerinde olduuna

nedir?

gre bu genin alan ka br2 dir?

A) (6, 0)

B) (6, 1)

D) (5, 0)

E) (5, 1)

A) 5

C) (6, 2)

Bir ABC geninde A(2, 4) ve arlk merkezi

ESEN YAYINLARI

9.

B) 1

B) 8

C) 10

13. ekildeki ABCD kare-

G(2, 2) olduuna gre [BC] nin orta noktasnn

sinin A ve B keleri

koordinatlar nedir?

eksenler zerindedir.

B) (4, 0)

D) (3, 1)

E) (5, 1)

E) 15

C(12, 4) ise D noktaA) (4, 1)

D) 12

snn koordinatlar top-

C) (3, 0)

lam katr?

A) 16

B) 17

C) 18

D) 19

E) 20

10. A(3, 1) ve B(2, n) noktalarndan geen doru

x ekseni ile pozitif ynde 135 lik a yapyorsa n

14. 2y x = 0 dorusunun A(0, 10) noktasna en

katr?
A) 1

1.B

2.C

118

yakn noktasnn koordinatlar toplam katr?

B) 0

3. A

C) 1

4. A

D) 2

5. D

E) 3

6. A

7. A

A) 5

8. B

9. A

B) 6

10.B

C) 7

11. A

D) 8

12. C

E) 9

13 .E

14.B

NVERSTEYE GR SINAV SORULARI

1.

5.

2x + 3y 4 = 0 ve x 2y + 6 = 0 dorularnn

Denklemi 12x + 16y 11 = 0 olan dorunun

kesim noktasndan geen ve xeksenine paralel

A(1, 3) noktasna en yakn olan noktasnn ordi-

olan dorunun denklemi hangisidir?

nat aadakilerden hangisidir?

A) y =

16
7

A) 8

B) y = 8
7
D) y = 1

B) 7

C) 2

D) 4

C) y = 2

E) 6
(1994 SS)

E) y = 0
(1990 SS)
6.

Denklemleri 2x + 3y 8 = 0 ve 7x + 2y + 16 = 0
olan dorularn kesim noktasndan ve koordinat
balangcndan geen dorunun denklemi aa-

2.

Denklemi x 2y = 0 ve x 2y + 5 = 0 olan do-

dakilerden hangisidir?

rular arasndaki uzaklk ka birimdir?

A) 11x + 8y = 0

B) 8x + 11y = 0

C) x 6y = 0

D) 6x y = 0

A) 3

B) 4

D) v3

C) 5

E) v5

E) 9x + 5y = 0

(1991 YS)

3.

ESEN YAYINLARI

(1995 SS)

y
f(x)

Yanda grafii verilen

y = f(x) dorusal
fonksiyonu aada-

7.

kalan ann aortaynn eimi aadakilerden

hangisidir?

kilerden hangisidir?

A) y = x

A) 2

B) y = x

D) y = x + 1

Eimleri 1 ve 3 olan iki dorunun arasnda

3

B) 1
D)

C) y = x + 1

3
3

C)

1
2 2

5
2 3

E)

E) y = x 1

(1996 SS)

(1992 SS)

4.

Keleri O(0, 0), A(8, 0) ve B(8, 6) olan ge-

8.

y
D(0, 3 )
2

nin A kesine ait kenarortay dorusunun denkleekildeki OABC

mi aadakilerden hangisidir?

kare olduuna
x y
=1
A)
8 6
C)

x y
+ =1
8 6

x y
+ =1
E)
6 4

x y
B) + = 1
6 8
D)

x y
+ =1
8 4

(1992 YS)

gre, C noktasnn

E( 5 ,0)
2

ordinat katr?
O

A) 16
17

B) 15
16

C) 14
15

D) 13
E) 12
14
13
(1998 SS)
123

Dorular
9.

11. (x + 3)(y 1) = x.y bantsnn grafii aada-

kilerden hangisidir?

A(0,3)

A)
B(2,0)
0

B)

C(3,0)

1
3

Yukardaki verilere gre, CD dorusunun denklemi aadakilerden hangisidir? (AB CD)

A) 3x 2y + 6 = 0

B) 3x + 2y 6 = 0

C) 2x 3y 6 = 0

D) 2x 3y + 6 = 0

C)

D)

3
1
3
O

E) 2x + 3y 6 = 0

1
3

O
3

(1998 SS)
y

E)

1
3

ESEN YAYINLARI

10.

(2000 SS)

12.

A(6,8)

y
C(2,8)

Yukardaki koordinat dzleminde verilen AOB dik

geninin dik kesinin (A) koordinatlar (6, 8) ve

B kesi xekseni zerindedir.

ekilde, |OB| = |OA| ve C(2, 8) noktas AB do-

Buna gre, AOB dik geninin alan ka birim-

rusu zerinde olduuna gre, AOB dik geni-

karedir?

nin alan ka br2 dir?

A)

200
130
110
B)
C)
3
3
3

D) 50

E) 60

(1999 SS)

124

A) 12

B) 15

C) 18

D) 21

E) 24

(2001 SS)

Dorular
13. ax y = 6

16.

y
y=x

y = x

4x + (a + 4)y = 6
denklemleriyle verilen dorular paralel olduuna

A5
x

gre a katr?
A) 2

B) 1

C) 0

D) 1

A1

A4

E) 2

A3

(2001 SS)

A2

Yukardaki grafikte belirtilen A1, A2, A3, A4, A5

noktalarndan hangisi x y x , y 0 koullarnn tmn birlikte salar?
B) A2

A) A1

C) A3

D) A4

E) A5

(2002 SS)
14.

y
3

B
1
O
1

17.

ekildeki taral blge, aadaki eitsizlik sistemlerinden hangisi ile ifade edilir?
A) y > x

B) y > x

C) y < x

x<3

x>3

x>3

x + y > 1

x + y < 1

y x < 1

ESEN YAYINLARI

y = x

y=x

x
O

ekildeki taral blge aadaki eitsizliklerden

D) y < x

E) y < x

x<3

x<3

x y < 1

x + y > 1

hangisiyle belirlenir?
A) xy 0

B) x y 0
2

(2001 SS)

D) x y 0

C) x + y 0
2

E) y x 0
(2004 SS)

15. x + 4y = 4 , mx + y = 9 dorular y = x dorusu

5
zerinde kesitiklerine gre m katr?
A) 1
4

B) 3
4

C) 5
4

D) 1
4

E) 1
2

(2002 SS)

18. A(m, 2) , B(0, 1) ve C(3, 4) bir dorunun

noktas olduuna gre m katr?
A) 1

B) 2

C) 3

D) 4

E) 5
(2005 SS)
125

Dorular
19.

21. Dik koordinat dzlemi zerinde A(0, 1), B(2, 0)

d2

ve C(k, 4) noktalar veriliyor.

d1

Bu noktalarn de ayn doru zerinde oldu-

A(x,y)

una gre, k katr?

45

A) 4

B) 6

C) 8

D) 10

E) 12

(2008 SS)

ekilde d1 dorusuyla d2 dorusunun kesim

noktas A(x, y) olduuna gre x + y toplam
katr?
A) 9

B) 10

C) 11

D) 12

E) 13

22. Dik koordinat dzleminde, y + 2x 1 = 0 doru-

(2005 SS)

suna A(1, 0) noktasndan izilen dikme, Y eksenini hangi noktada keser?

A)

20. Aadaki doru f(x) fonksiyonunun grafiidir.

1
2

B)

1
3

C)

1
4

D)

1
5

1
6

ESEN YAYINLARI

(2010 YGS)
f(x)

1
x

Buna gre aadakilerden hangisi

2f(x + 1)
23. Keleri A(3, 1), B(5, 3), C(2, 5) ve D(a,b) ke-

fonksiyonunun grafiidir?
y

A)

E)

genleri [AC] ve [BD] olan paralelkenarn [BD] k-

B)

egeninin uzunluu ka birimdir?

1

A) 1

C)

C) 3

D) 4

E) 5
(2010 YGS)

D)

B) 2

24. A(1, a) noktasnn 12x + 5y 7 = 0 dorusuE)

na olan uzakl 2 birim olduuna gre, a nn ala-

bilecei deerlerin arpm katr?

A)

61
5

B)
D)

(200 6 SS)
126

53
6

63
5

C)
E)

57
6

49
8
(2011 LYS)

Dorular
25. Analitik dzlemde A(3, 0) ve B(1, 2) noktala-

27. Dik koordinat dzleminde (1, 2) noktasnda bulu-

r iin [AB] doru parasnn orta dikmesinin

nan bir hareketlinin t-inci saniyede bulunduu

denklemi aadakilerden hangisidir?

noktann koordinatlar (1 + 3t, 2 + 4t) olarak ve-

A) y + 2x + 1 = 0

B) y + 2x 1 = 0

C) y 2x + 2 = 0

D) 2y + x 1 = 0

riliyor.
Bu hareketli 2. saniyede A noktasnda ve 4. saniyede B noktasnda bulunduuna gre, A ile B

E) 2y + 2x 1 = 0

arasndaki uzaklk ka birimdir?

(20 11 LYS)
A) 10

B) 12

C) 14

D) 15

E) 16
(2012 LYS)

28.
26.

ax y 2 = 0
x + 2y + 6 = 0

x + 2y 4 = 0
dorular ile x ekseni arasnda kalan snrl blgenin alan ka birim karedir?
A) 4

B) 6

C) 8

D) 10

E) 12
(2012 LYS )

ESEN YAYINLARI

3x 2y + 10 = 0

x 2y + 4 = 0

dorularnn kesim noktalarn ke kabul eden

gen bir dik gen ise a saysnn alabilecei
deerlerin toplam katr?
A) 0

B)

1
3

C) 1

D)

4
3

E) 2
(2012 LYS)

127