Fizik 1 altrmalar

Aralk, 2014

1. Bir adam, zemini temizlenmek

iin, ekilde gsterdii gibi,
sprgeyi F = 50.0 N
kuvvetle, zemine gre 30.0
a ile eker. Elektrikli
sprge, temizlemek iin saa
doru 3.00 m ekilmise,
yaplan i nedir?

zm
Sprgeye etkileyen kuvvetler
ekilde gsterildii gibidir.
Buna gre yaplan i

W = F r cos = (50.0 N) (3.00 m) (cos 30.0) 129.90 Nm = 129.9 J

olarak hesaplanr.

2. Ktlesi 7 kg olan motorsuz oyuncak bir araba, srtnmesiz yatay bir

dzlem zerinde 4 m/s ilk hz ile gitmektedir. Araba daha sonra ilk
hz ile ayn ynde, bykl 10 N olan bir kuvvet tarafndan 3 m
itilmitir. -enerji teoremini kullanarak arabann son hzn bulunuz.

zm

Wnet =

Wi = WF + Wf + Wn + Wg = Ek = Ks Ki

W f = Wn = Wg = 0 J
WF = F~ ~x = F x cos = 10 3 cos 0 J = 30 J
Burada
WF
Wf
Wn
Wg
Ek
Ks , Ki

Kuvvet yznden yaplan i

Srtnme kuvvetinde dolay yaplan i
Normal (dik) kuvvetinden dolay yaplan i
Yerekim kuvvetinden dolay yaplan i
Kinetik enerjisini
son ve ilk kinetik enerji

ilk (balang) kinetik enerji

1
1
Ki = mvi2 = 7 42 J = 56 J
2
2
WF = Ks Ki Ks = WF + Ki = (30 + 56) J = 86 J
r
r
1 2
2Ks
2 86
Ks = mvs vs =
=
m/s = 4.96 m/s
2
m
7

3. Ktlesi 15 kg olan bir blok, yatay przl bir yzey zerinde,

yatayla 20 lik ada etki eden 70 N luk sabit bir kuvvetle
ekilmektedir. Blok 5 m yer deitirmekte olup yzeyle blok
arasndaki kinetik srtnme katsays 0.3tr. (g = 9.8 m/s 2 )
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5

70 N luk kuvvetin yapt ii bulunuz,

srtnme kuvvetinin yapt ii bulunuz,
dik kuvvetlerin yapt ii bulunuz,
yerekimi kuvvetinin yapt ii bulunuz.
Blok zerine yaplan net ii bulunuz.

zm

Wnet =

X
i

Wi = WF + Wf + Wn + Wg = Ek = Ks Ki

3.1
F~ = Fx + Fy = F cos 20 + F sin 20

WF = F~ ~x = (Fx + Fy ) (x) = Fx x
WF = 70 cos 20 5 J 329 J
3.2
Wf = f~k ~x = fk x = (n) x
X
F~y = 0 , Fy = F sin 20 + n mg = 0
n = mg F sin 20 = (15 9.8 70 sin 20) N 123 N
Wf = 0.3 123 5 J = 184.5 J
3.3
Wn = F~n ~x = (Fy + n) x = 0 J

3.4
Wg = (m~g ) ~x = mg x = 0 J
3.5
Wnet = WF + Wf + Wn + Wg
= (329 184.5 + 0 + 0) J = 144.5 J

4. Balangta durgun olan 40 kg lk bir kutu, uygulanan sabit

130 Nluk yatay bir kuvvetle przl, yatay bir deme boyunca
5 m uzakla itilmektedir. Kutu ile deme arasndaki kinetik
srtnme katsays 0.3 ise, (g = 10 m/s 2 )
4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6

uygulanan kuvvetin yapt ii,

srtnme yznden kaybolan enerjiyi,
normal kuvvetin yapt ii,
yerekimi kuvvetinin yapt ii,
kutunun kinetik enerjisindeki deiimi,
kutunun son hzn bulunuz.

zm

Fy = n mg = 0
n = mg = 40 10 N = 400 N
fk = n = 0.3 400 N
= 120 N

4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6

WF = F~ d~ = Fd cos = 130 5 cos 0 J = 650 J

Wf = fk d cos 180 = 120 5 (1) J = 600 J
Wn = nd cos 90 = 400 5 0 J = 0 J
Wg = mgd cos 270 = 400 5 0 J = 0 J
Wnet = WF + Wf + Wn + Wg = 50 J K = Wnet = 50 J
K =
rKs Ki ,rKi = 0 J
2Ks
2 50
=
m/s = 1.58 m/s
vs =
m
40

5. Bir asansrn ktlesi boken 600 kg dr. Asansrn 30 hp

gcndeki motoru sabit hzla, yukar doru 20 myi 16sde
kabilmeyi salamaktadr. Ortalama yolcu ktlesinin 70 kg
olduunu varsayarak, asansrn tayabilecei maksimum yolcu
saysn hesaplaynz. Srtnmeyi ihmal ediniz. (1 hp (beygirgc)
= 746 watt)

zm
W
P =
t
mgh
P =
t
m = ma + my

W = Wg = m~g ~y = mgh

Pt
30 746 16
=
kg = 1790.4 kg
gh
10 20
my = m ma = 1790.4 600 kg = 1190.4 kg
my
1190.4
ny =
=
17 yolcu tayabilir.
m

70
m=

6. F~ = 4x + 3y (N)luk bir kuvvet, bir cisme etki ederek onu

orijinden x = 5 m noktasna hareket ettiriyor. Kuvvetin cisim
zerine yapt ii bulunuz.

zm

xs

W =
xi

F~ d~s =

(4x + 3y ) dx =


5

4 2 5
2
= x  = 2x  = 2 52 J = 50 J
2 0
0

Z
0

4xdx

7. Yatayla 33 a yapan bir yryen merdiven iki kat arasnda

almaktadr. Hz 1.5 m/s olan merdiven ortalama ktlesi 75 kg
olan en fazla 60 kii tayabilmektedir. Yryen merdivenin almas
iin motorun ne kadar g retmesi gerekir? (g = 9.8m/s 2 )

zm

= 33
T mgsin = 0
motorn retildii g,
P = Tv = mg sin v



kg 
m
m
= (60 kii) 75
9.8 2 (sin 33) 1.5
W
kii
s
s
P 36028 W 36 kW

8. ekilde gsterildii gibi,

3 kg lk bir cisimle yzey
arasndaki srtnme katsays
0.20 dir. Ktleler durgun
halden harekete baladnda,
5 kg lk ktle 2 mlik bir
dey uzakla indiinde
hznn bykl nedir?
(g = 10 m/s 2 )

zm
Ktleler L = 2 mlik yol
aldnda srtnme kuvvetinin
yapt i,
Wf = k m1 gLdir. Ktlerin
ilk hzlar sfrdr
(K1 + K2 = 0) ve L kadar yol
alndktan sonra ortak hzlar
vs olsun. Sistemin kinetik
1
(m1 + m2 ) vs2 dir. m2 ktlesi L kadar
2
yol aldnda potansiyel enerjideki deiim, U = m2 gL dir.

enerjisindeki deiim, K =

Wf = E = K + U
1
k m1 gL = (m1 + m2 ) vs2 m2 gL
2
s
r
2gL (m2 k m1 )
2 10 2 (5 0.20 3)
vs =
=
m/s
m1 + m2
3+5
r

176
vs =
m/s = 22 m/s 4.7 m/s
8

9. ekilde gsterildii gibi 0.5 kg

ktleli bir parack yatay
bileeni 30 m/s olan vi ilk
hzyla P noktasndan atlr.
Parack, P noktasnn 20 m
zerinde bir maksimum
ykseklie kar. Enerjinin
korunumunu kullanarak,

9.1 vi nin dey bileenini,

9.2 paracn Pden Bye hareketi esnasnda zerine etki eden
ktle-ekim kuvvetinin yapt ii,
9.3 parack Bye ulatnda hz vektrnn yatay ve dey
bileenlerini bulunuz. (g = 10m/s 2 )

zm

~vi = vix + viy

~vi ~vi = vi vi cos 0 = vi2
q
vi = |~vi | = vix2 + viy2
vi2 = vix2 + viy2
vix = 30 m/s
9.1 Tepe notasna C diyelim.PC arasna enerji korunumu
uygulanrsa, yerekimi kuvveti korunumlu bir kuvvettir, bu
nedenle
PC : E = 0 EC EP = 0 EP = EC
KP + UP = KC + EC

1
1 2
mvi + 0 = mvi2 + mgh
2
2

1


1
2
2
2
2
m vix + viy = m vCx
+ vCy
+ mgh
2
2
1 2
mv = mgh
2 iy p
viy = 2gh
nk tepe noktasnda hzn dik bileeninin deeri sfrdr.
~vC = vCx + vCy = vCx
~vi = vCx , hzn sabit bileeni
viy =

2gh = 2 10 20 m/s = 20 m/s

9.2 WPB = mgyP mgyB = mg (yP yB ) = 0.51060 J = 300 J

9.3
KPB = KB KP = WPB (i-enerji teoremi)
1 2 1 2
mv mv = WPB
2 B 2 P

1


1
2
2
m vBx
+ vBy
m vix2 + viy2 = WPB
2
2


1
2
m vBy
viy2 = WPB
2
2WPB
2
vBy
=
+ viy2
m
r
r
2WPB
2 300
2
vBy =
+ viy =
+ 202 m/s
m
0.5

vBy = 1600 m/s = 40m/s

~vy = vBx + vBy = (20 + 40
) m/s

10. m ktleli bir blok, ktlesi M

olan srtnmesiz eik
dzlemin zerine konulmutur
(yandaki ekil). Eik dzleme
yatay dorultuda bir F
kuvveti uygulanmaya balyor.
Bloun eik dzleme gre
hareket etmemesi iin
kuvvetin deeri ne olmaldr?

zm

Blok iin:
X

Fx = N sin = mamx

Fy = N cos mg = mamy

Eik dzlem iin:

X
Fx = F N sin = MaMx
X
Fy = 0, aMy = 0m/s 2 , amx = aMx = a

ay = 0 m/s 2 , bloun ayn yerde kalmas gerekir

N cos mg = 0 N cos = mg
N sin = ma
a
tan = a = g tan
g
F N sin = Ma
F = ma + Ma
F = (m + M) g tan

11. 40 kg ktleli bir ocuk, iki zincirle asl, 3 m uzunluklu bir

salncakta sallanyor. Salncak en alt noktada iken her bir zincirdeki
gerilme 400 N ise,
11.1 ocuun en alt noktadaki hzn bulunuz.
11.2 En alt noktada salncan ocua uygulad kuvveti bulunuz.

(Salncan ktlesini ihmal ediniz.) g = 10 m/s 2

zm
11.1
M = 40 kg
R=3m
T = 400 N
X

v2
F = 2T Mg = M
R r
r
R
3
v = (2T Mg )
= (2 400 40 10)
m/s
M
40

v = 30 m/s = 5.48 m/s

11.2
v2
n Mg = F = M
 R 2
v
n=M g+
R


30
n = 40 10 +
N = 40 20 N = 800 N
3

12. ekilde grld gibi 2 kg

ktleli bir cisim,
xy -dzleminde F1 = 5 N ve
F2 = 4 N byklndeki
sabit iki kuvvetin etkisi altnda
hareket etmektedir. t = 0
annda cisim 0 noktasnda
olup hz
vilk = 2 + (m/s)dir.
12.1 Paracn ivmesini ve 2 s
sonraki konumunu birim
vektrler cinsinden bulunuz.
12.2 2 s sonra paracn konum
vektr ile hz vektr

arasndaki ay
hesaplaynz.

zm
12.1
P~
F
m
X
X
X
F~ =
Fx +
Fy
X
Fx = F1x + F2x
~a =

= 5 cos 37 + 0 4 N
X

Fy = F1y + F2y
= 5 sin 37 + 4 1 N

F~ = 4 + (N)
~a =

4 + (N)
2 (kg )

1
~a = 2 + m/s 2
2

1
~rson (t) ~rilk (t) = ~vilk t + ~at 2 ,
2

~rilk (t) = 0


1
1
~rson (2) = (2 + ) 2 +
2 + 22
2
2
~rson (2) = 8 + 3
(m)

12.2


1
~vson (t) = ~vilk (t) + ~at = (2 + ) + 2 + t
2


1
~vson (2) = (2 + ) + 2 + 2 = 6 + 2
(m/s)
2


~r ~v
~r ~v = rv cos = arccos
rv


(8 + 3
) (6 + 2
)

= arccos
82 + 32 62 + 22


 
54
54
arccos
= 0
= arccos
54
73 40

13. ekil 10da grlen sistemde

m1 ve m3 ktlelerinin
bulunduklar yzey ile
aralarndaki kinetik srtnme
katsays 0.5dir. Makara
arlklarn ve iplerdeki
srtnmeleri ihmal ederek;

bulunuz.

13.1 pteki gerilme kuvvetini,

13.2 Her bir cismin ivmesini

(m1 = 2 kg , m2 = 8 kg , m3 = 4 kg ; g = 10 m/s2)

zm
13.1

Fx = T fk1 = m1 a1

Fy = n1 m1 g = 0
n1 = m1 g
fk1 = k n1 = 0.5 2 10 N
fk1 = 10 N

Fx = 0

Fy = m2 g 2T = m2 a2

Fx = T fk3 = m3 a3

Fy = n3 m3 g = 0
n3 = m3 g
fk3 = k n3 = 0.5 4 10 N
fk3 = 20 N

T fk1
T 10
=
m1
2
m2 g 2T
80 2T
a2 =
=
m2
8
T fk3
T 20
a3 =
=
m3
4
a1 =

m1 ve m3 ald toplam yol x1 + x3 ise, m2 ktlesinin ald yol

x1 + x3
1
a1 + a3
dir. x = at 2 olduundan a2 =
olur.
2
2
2




80 2T
1 T 10 T 20
2
=
+
8
2
2
4
T ye gre zlrse: T = 24 N olarak bulunur.

13.2
T 10
24 10
=
= 7 m/s 2
2
2
80 2T
80 2 28
a2 =
=
= 4 m/s 2
8
8
T 20
24 20
a3 =
=
= 1 m/s 2
4
4
a1 =

olarak bulunur.

14. ekilde grlen A, B ve C

bloklarnn arlklar 20 N,
10 N ve 30 N dur. A ve B
bloklar arasndaki statik
srtnme katsays s ve
yatay dzlemle A blou
arasdaki kinetik srtnme
katsays k dr. C blokla eik
dzlem arasnda srtnme
yoktur ve makara srtnmesiz
kabul edilmektedir. Sistem

durgun haldeyken serbest

brakldnda A ve B
bloklarnn birlikte hareket
ettii gzleniyor.

14.1 Sistem serbest brakld andan itibaren her bir bloun serbest
cisim diyagramn iziniz.
14.2 B blounun kaymamas iin maksimum ivmeyi g ve s
cinsinden ifade ediniz.
14.3 Eer k = 0, 4 olursa, B blounun kaymamas ve A ile Bnin
birlikte hareket etmesi iin A ile B arasndaki minimum s ne
olmaldr.

zm
14.1 ekile bakarak

serbest cisim diyagram olarak izebilir.

14.2 B blou iin;

X

F~ = m~a

fs,max = mB amax
s n = mB amax
s mB g = mB amax
amax = s g

14.3
aA = aB = aC = a, g = 10 m/s 2
T fs fk = mA a
fs = mB a
mC g sin 37 T = mC a
Son iki denklemi taraf tarafa toplarsak
mC g sin 37 fk = (mA + mB + mC ) a
fk = k n = k (mA + mB ) g = 0.4 (30 N) = 12 N
30 sin 37 12 = (20/10 + 10/10 + 30/10) a a = 1 m/s 2
mB a
a
fs = s n = mB a s,min =
= = 0.1
mB g
g
eer s 0.1 ise A ili B beraber hareket eder.