You are on page 1of 45

d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

;+/Ifs sndL ;nfd /]lu:tfgsf ;flxTo kf/vLx?nfO{ .


lai0f' s]=;L= ;don] g]6f] sf6L ;s]sf] 5,o;f] elg/x]sf 5f} xfdL . lgd]z,a]y lk08x? 6]Sb}
ltn a=a'9fyf]sL ;do /ˆtf/df eflu/x]sf] 5 . Tof] klg xfdLn] ef]uL /x]sf 5f}+ t/ o;/L elg/xg'
;Nnfxsf/ h:t} ;lhnf] gx'bf] /}Ú5 ;do;Fu nfKkf n8\g' . Tof] eGbf uf¥x|f] t ;flxTo
lbks kf}8]n
s'df/ sfsL{ k|sfzg ug'{ rflx xF'bf] /}Ú5 . oxfF ;do cToGt} slDt x'G5 xfdLx?;Fu, of] v8\sL
la/]Gb| s'df/ ofSy'ªaf /x]sf] xtf/f] / ;doefj . hDd}df eGg' kbf{ vfKr] k/]sf] 5 .
kkw
|w
| ffgg ;;DDkkffbbs
s Kff7sj[Gb, oxL /x\of] xfd|f] k|sffzg laofFnf] x'g'sf] sf/0f . xfdL æd'UnfgL
;]lnª s];L ;f}uftsf]Æ hGd holGt dgfP/ 3/ kmls{Psf lyof} t/ nfdf] ;do;Dd bf]>f]
;;DDkkffbbs
s aif{sf] ;flxTos rf]OnL lnP/ ;flxTog'/fuL kf7sx? Dffem cfpg l9nf] ePsf]n]
Ovfn' /d]z u]nfn tkfO{x?df kg{ uPsf] c;'ljwf k|lt xfdL Ifdf k|fyL 5f}+ . d'UnfgL ;f}uftn] ut
;;xx ;;DDkkffbbs
s hgj/L ! tfl/vaf6 cfkm\g} sfof{nodf /xg] ul/ ;GWof g]kfnL k':tsfnosf]
jljg æljof]uLÆ :yfkgf u/]sf] 5 . o;nfO{ klg xfdLn] oxfFx?sf] ;xof]usf] kl/0ffdsf] ?kdf
Aoa:yfks
wg]Zj/ lh=;L=æe]nÆ lnPsf 5f} / d?e"lddf /x]/ klg o:tf] P]ltxfFl;s sfo{sf] yfngL ug{ kfPsf]df
;xof]uL Aoa:yfks d'UnfgL ;f}uft tyf ;GWof u|'k ;d'x ujf{lGjt ag]sf] 5 . To;}ul/ d'UnfgL
/fh]z k|;fO{ lab|f]xL ;f}uftn] kf7sx?sf] ;Nnfx,;'emfj / cg'/f]wsf] sb/ sb}{ cfufdL c+saf6
;+sng ;+of]hs cfkm\gf] ?kdf kl/dfh{g ul/ ;flxlTos tyf ;d;fdlos ?kdf ;d]6]/ n}hfg]
yrf{ nfdf lg0f{o u/]sf 5f}+ . kf7sj'Gb, d'UnfgL ;f}ufftsf] cjsf lbgx?df cufl8s} h:t}
;+sng ;xof]uL xfdLnfO{ lg/Gt/ ;xof]u ug'{ x'g ;flxlTos ;|i6f, lj1fkgbftf, z'elrGtsx?nfO{
ly//fh vgfn ;gd| cg'/f]w ub{5f}+ . of] /x\of] lghL s'/f cj s]xL If0f /fi6« lrGtgtkm{ nfuf} .
laz]if k|ltlgwL
rGb| s'df/ yfkf d'ns ;+ljwfg agfpg] d'v}df plePsf] 5 t/ ;j} /fhgLlts kf6L{x?
bf]xf laz]if k|ltlgwL pQ/bfoL geO{ bf]if ;/sf/nfO{ nufP/ ;do v'DRofpFb} 5g\ . oxL sf/0f b]zsf]
PsnJo /fh ;+ljwfg lgdf{0f k|s[of cGof]nu|:t 5 .
b]zfGt/ k|ltlgwL
jL/]GhL,afns[i0f r]Dhf]ª, ch'{g  ltg s/f]8 g]kfnLsf] efUosf] km};nf ug]{ dxfg cj;/ ;'Dk]/ k7fPsf
z]df{,cg'/fwf k|;fO{ hgtfsf k|ltlgwLx?g} ;QflnK;fsf] sf/0f cfk;L lvrftfgLdf clNembf ;+ljwfg
-g]kfn_ lgdf{0f h:tf] dxfg sfo{ clglZrttf lt/ 9Nsb} uO/x]sf] cj:yf 5 .
d+uf]lnog kfon -b'aO{_
;'o{laqmd ofSvf -;fpbL_ xTof,lx+;f,cft+s cem} klg ;dfKt x'g ;s]sf] 5}g . lemgf] dl;gf] d'4fx?df
k|ltlgwLx? cNdlnP/ ;+ljwfg lgdf{0f k|s[ofnfO{ kfvf nufpg] sfd ;/sf/df a;]sf
k|sfz a~hf/f,lrGtfd0fL kf6L{x?n] ul/ /x]sf 5g\ . of] laifodf hgtfx? rgfvf] x'g cfjZos 5 .
la=s,dfwj u'?Ë, /fds'df/ @% aif]{ a'9f] a}b]lzs /f]huf/sf] ;Demf}tfn] cem} klg g]kfnL cy{tGq alnof]
n'O6]n,lai0f' d/fl;gL, lab'/
s§]n,tf/fjL/ sfsL{, lb3{ agfpg] sfd ul/ /x]sf] 5 eg]/ avfGg gla;{g] g]kfn ;/sf/n] g]kfnL
a'9fyf]sL æzf}lvgÆ sfdbf/x? lab]zdf s'g xl/ljhf]udf hLjg rnfO{ /x]sf 5g\ Totflt/ x]g{
dgs'df/ of]ªxfª, lbnLk EofPsf] 5}g .
clj/n,v]d e08f/L, 5lj/d0f
ltjf/L,b]j v8\sf g]kfnL dlxnf >ldsx?nfO{ vf8L d'n'sx?df /f]huf/L ug{sf] nflu pko'Qm
gf/L laz]if k|ltlgwL jftfj/0f ldnfO{ lbgtkm{ ;/sf/sf] Wofg hfg ;s]sf] 5}g . ToxL sf/0f
;fg' ofSvf, bf]xf,stf/df l5/]sf g]kfnL dlxnf >ldsx? cnkqdf k/]/ g]kfnL b'tfjf;sf]
;fljqL lu/L z/0fdf Ps kl5 csf]{ cf]O/f] nflu /x]sf 5g\ .
snf ;+of]hg
;'/h tfdfª bf]xf,stf/sf g]tfx? dGqL aGg] z}nLdf dfgj t:s/x?nfO{ 3f]qm]7\ofs
l8hfO{g/ tyf n]cfp6 nufpg efif0f hf]Tt} 5g\ t/ dfgj 7u / dfgj t:s/x? pgLx?;Fu} 5g\ .
æe]n’’ jf:tfljstf hgtfnfO{ b]vfpg] cj:yfdf 5}gg\ / jf:tjdf oxfF gf6s d~rg
ssDDKKoo6" 6" // eO{ /x]sf] 5 .
xl/rGb| >]i7,yrf{ nfdf cGTodf d'UnfgL ;f}uftnfO{ cfhsf] cj:yf;Dd ;xof]u ug{' x'g] ;Dk"0f{
k|sfzs ;flxTog'/fuL kf7sju{x? ,la1fkgbftfx? ;a}nfO{ wGojfb lbg rfxfG5f}+
;GWof u|'k cnld:gfb . gofF aif{ @)^^ sf] ;'vb cj;/df :jb]z tyf lab]zdf /xg' ePsf ;Dk"0f{
cnvf]/,stf/ . g]kfnLx?sf ;fy} xfd|f kf7sju{x?df ;'Zjf:Yo, lb3f{o' Pj+ pQf]/f]Q/ k|utLsf]
kf]=a=g+ M @@^^^ sfdgf ub{5f} . ;'emfa k|lts[of / /rgf ;Dk|]if0fsf] lg/Gt/tfdf cfFr kSs} cfpFg]
Email : muglanisaugat@yahoo.com
Sandhyagroup05@yahoo.com 5}g,xfdL ;bf ck]Iff ub{5f} . k"0f{lj/fd Û
cfj/0f lrq
df5fk'R5|]sf] sfvdf cjl:yt
kf]v/f 1
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

3fOt] r/Lsf] syf


;fljqL lu/L
Pp6f r/L hf] xfF;L v';L v'nf cfsfzdf sfjf vfFb} pl8/x]sL x'G5] . cgfof;} p;sf]
kv]6fdf af0f nfU5 . KjfFvx? la:tf/} emb}{ hfG5g\ . kmnt p;sf] p8\g] :jtGqtf xgg x'G5 . p
a;]sf] ?v klg ;'Sb} hfG5 . wf]w|f] x'Fb} hfG5 . kfn'jf knfpg 5f]8\5 . To; ?vdf clg ToxfF a:g] ;a}
r/fx? cGoq a;fO{ ;5{g\ t/ pm To; ?vaf6 st} ;g{ klg ;lSbg . nfrf/ pm;Fusf bf}t/Lx? v'nf
cfsfzdf sfjf vfFb} p8]sf] b[Zodf cfˆgf a+};fn' /x/x?nfO{ ;f6L /x]sL x'G5] .
p;sf] OR5fx? dfl/Psf lyP . hLGbuL s;}sf] s}bdf kl/;s]sf] lyof] . rfx]/ klg slxNo} v'nf
cfsfzdf p8\g kfpFlbgyL . afWo lyO{ ToxL wf]w|f] ?vdf ?dlNng, OR5f / cfsf+Iffx? Dffg{ . Ps lbg
cfs:dft x'naf6 5'6]/ xf] jf af6f] la/fP/ xf] Pp6f r/f] cfpF5 . pm ;Fu} a:5 . p;sf] jl/k/L 3'D5
clg dfofF lk|tLsf s'/f u5{ . hLjgsf] df]x b]vfpF5 . afFRg'sf] oyfy{tf l;sfpF5 . cfk;L ;xof]usf]
dxTj l;sfpF5 . p;sf] 3fpdf dnd nufpg] cfZjf;g lbG5 clg ;fGTjgfsf] 7"nf] a/sf] ?vdf
cfˆgf] ;'Gb/ 3/ agfpg] of]hgf ;'gfpF5 ;Fu} hLpg] / dg]{ afrf u5{ . afFRg' t csf{sf] nflu kf] o:t}
o:t} y'k|} efn] efiffx? Aff]N5 .
3fO{t] r/Lsf] lavl08t hLjgsf] lat[i0ff x6\g yfN5 . p;nfO{ klg sfjf vfFb} v'nf cfsfzdf
p8\g] /x/ hfU5 . zfGt pkjgsf 8fnL—8fnLdf 3'Dg] t[i0ff hfU5 clg crfgs Ps lbg r/f]
cfsfl;P/ p8\5 r/LnfO{ c3fpGh]n;Dd ef]u]/ . lbgx? qmdzM laTb} hfG5g\ lar/L r/L af6f] el/
cfFvf la5\ofP/ r/f] cfpg] k|ltIff ul//x]sL x'G5] . r/f] cfpg] cfzfdf Ps lbg uf]w'nL ;fFemdf k/
lIflthdf Ps hf]8L r/f sfjf vfFb} pl8/x]sf] b]V5] . Tof] pxL r/f] x'G5 h;sf] p;n] k|ltIff ul//x]sL
x'G5] ..

kf]v/f .
xfn M bf]xf,stf/

 z'esfdgf 


gof― aif{ @)^^ sf] ;'vb cj;/df :jb]z tyf lab]zdf
/xg' ePsf ;Dk"0f{ g]kfnLx?sf] ;':jf:Yo lb3f{o' Pj+
pQf]/f]Q/ k|utLsf] sfdgf ;fy} gof― aif{n] :yfO{ zflGt
sfod u/f]; eGg] ck]Iff ub{5f}+ .

;GWof u|'k kl/jf/,cnvf]/.


2
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
dfq xf,] xfF;f] eGbf a9L s]xL xf]Og . of] xfF;f]df
aiff{ Ct' ;f}Gbo{ tyf dgl:ylt s]xL klg cleJoSt xF'b}g .
sfnf] /f]ug y]Krf] gfs, lrD;f] cfFvf c´ lrD;f]
 kfl/hft eGg ldNb}g ´08}–´08} ltGs'g] eg] x'G5 .
6f9faf6 x]bf{ t?gL nfu]sf] lyof] . 5]pdf cfpFbf
a"9L /lx5 . x]b}{ nfFbf cwa}+;] nfUof] kl5 Tof] e|d
afF´f] 5f]lkPsf] v]tdf s'gfdf ;okqL / klg x6\of] clg lgisif{df k'U5',o; :jf:gLdfG5];Fu
xnLxssf] ‰of+ª ptf s]xL lbgb]lv Pp6f pd]/sf] 5fk /x]g5 s:tf] cgf}7f] . pm cfˆgf
cfs[ltnfO{ b]Vb} cfPsL 5' . rf]nLsf] lelq dfq cl3Nlt/ pl5l§Psf] xl/of bfFt b]vfpFb} lvl;Ss
d}nf] kmf6]sf] u'Go", 7"6f] kf/L 5f8]sf] skfndf lvl;Ss xfFl;/xG5] .
/ftf] l/ag x]o/ AofG8 z}nLdf afFlwPsf] Pp6f c?sf] xif{ / lj:dft s'g}nfO{ klg Ps}rf]l6
:jf:gLdfG5] xf] Tof] cfs[lt . slxn] p;sf] xft / ;f]lwxfNg] egf}+ km/fl;nf] :jefj slxn] /x]g
xFl;of 5fFofdf l56\l56f] ;NafO/x]sf] x'G5 / cfˆgf] . To;}n] o; cgfd 3Fl;gLnfO{ s]lx ;f]lwgF
slxn] 6f]NxfPsL x'G5] / slxn] lr;} 3fF;dfly . ;f]wf}+ klg s] < cl:t 6f]Nxfpg], lxhf] ?g], cfh
lgbfO{/x]sL x'G5] . To;} :k6df Pslbg d p;nfO{ xfF:g] gfRg] dgl:ylt af]Sg]nfO{ pwf/f}+ klg
/f]O/x]sL b]V5' / l5d]ssL ;fGgfgL ;D´fO/x]sL stfaf6 < cfFz', xfF;f], lrGtf, ;a} 9f]sf v'Nn} 5,
x'G5] . efiff a'l´Fb}g Ozf/fsf] e/df cGbfh k;'F klg stfaf6 <
nufpF5' ,“s] ug]{ cfOdfO{sf] hftnfO{, efljn] ;fF´ k5{ . pm 3fF;sf] ef/L af]s]/ l5F8\5] .
n]v]sf] d]l6b}+g,o:t} xf] b'Mv ;'v slt;Dd ef]Ug'5 uf]/]6f]lt/af6 c;f/] uLt 7f]lsFb} d]/f] sf]7f;Dd
c´}===” ;f]R5', ;fnf–vfnf g]kfnL cfO/x]sf] 5 . Pp6f lh1f;f 5, ;'Tg dfGb}g
:jf:gLdfG5]x?sf] cl:tTj oxL xf] . dgleq ;fGgfgLnfO{ af]nfpg k7fpF5, / s'/fsfgL
of] jiff{ Ct' xf] . o; Ct'leq c;f/sf] kGw| ug{yfN5' . cfˆgf] s'/fnfO{ ;Sbf] nfdf] kf/fdf
cfkm";Fu pGdfb / v'lzofnL af]s]/ cfpF5 . eGg] ;fGgfgLsf] To; c1ft 3Fl;gL af/]sf]
/d´d x'G5 . To;} rfx] esf/L l/Q} xf];\ rfx] sygaf6 d Pp6f ;fgf] lgrf]8 syf l´S5' . s'g}
rfdnsf] efp hlt a9f];\ . ck/fGx l;dl;d vf; syf 5}g, p;sf] cf}+;t syf xf] otflt/sf]
kfgL,kftnf] afbn l5rf]n]/ cfPsf 3fdsf t/jf/ ;'lg;'gfp . Joyf ;'lg;s]kl5 cfkm}+;Fu k|Zg u5'{
h:tf ls/0fx?, klZrdkl§ nlDsPsf] hf]/ OGb]|0fL s] :jf:gLdfG5]nfO{ ?kjtL x'g' cfjZos 5 < 5 .
Pp6f cToGt ;'Gb/ kfZj{b[Zosf] cl3 ToxL s] :jf:gLdfG5]nfO{ ?kjtL x'g' cfjZos 5}g <
;okqL / xnLxssf] ‰ofª+g]/} pm gfFRb} /lx5 . 5}g . oL b'j} k|Zgx?n] d]/f] dgleq Psl5g o:tf]
nf6L cyjf cw{ ;2] 7fg]sL lyPF t/ xf]O{g /lx5 . eLif0f e'Tnf–e'TnL v]Nof],/GylgPF s]xLa]/ . o'¢kl5
p;sf] gfr c;fWo 5l/tf] 5, ;fGgfgLsf] uLt;Fu Pp6f kl/0ffd cfpF5 g}, clg d cfkm}leq 3f]if0ff
uha d]n vfO/x]sf] p;sf] d'b|f . olQs}df u5'{ . :jf:gLdfG5] eg]/ l;+ufl/Psf] 8f]sf]sf] klg
5]j}sf] ;'Gb/ ejgsf] klZrd ‰ofn vf]n]/ Pp6L ahf/ 5 oxfF . cF Û ;f}tfn] 5f]/f 5f]/L kfOlbO{
lszf]/L olx b[io x]g{ b]vfk5]{ . pm;Fu} em\ofnaf6 kl5 nf]Ug] d¥of], pm 3/af6 lgsflnO{, cfdf afa'
Pp6f rNtL uhn klg t/+lut eP/ cfpF5 “ud sf]xL 5}g . ot} st} afx'gsfF uf]7fNgL a;]sL 5],
xf] ls v'zL bf]gf]+ s'5 b]/ sL ;fyL x}+ .” sfd y'k|} ug{k5{, vfgf af;L,k'/f]j; olt g} xf]
xf] / < s] olt r+rn x'G5 ;'v b'Mv < o;sf] syf .
;f]Rg gEofpFb} b]V5' Psf–Ps cfsfzsf] Eff]lnkN6 7Ls ToxL 7fpFdf b'O{ 5l/tf xftx?
Sofgef;df ev{/}sf] lrqsf/L d]l6;s]5 . Ps ;NanfO/x]sf 5g\ . l;dl;d] kfgL kl//x]sf] 5,
d':nf] sfnf] afbn km/flsb}+ /x]5 . lh1f;f p;nfO{ j:tf 5}g . o;f] x]5'{ dfof nfU5, ;f]R5',
s'Ts'ltP/ cfpF5 leqb]lv,;fGgfgLnfO{ Ozf/f u/]/ csf]{ clns /fd|f] 7fpFdf sfd nufO{lbg knf{ . of]
eG5, “pgnfO{ klg lnP/ cfpg, Ps} l5g” . eGbf a9L p;nfO{ ;'vL t'Nofpg] csf]{ ;fwg klg
gfpFm sfG5L / hft bg'jf/ /x]5 p;sf], t 5}g . clnslt ;'lsnf] 7fpFdf k'u"g, clnslt
zfob bg'jf/ dlxnf;Fu d]/f] of] klxnf] kl/ro xf] zf/Ll/s ;'v ldn"g====. pm Ps w'gdf 5] otf x]b}{
. pm 3/L3/L lvl;Ss lvl;Ss xfF:5] / Tof] xfF;f] x]lb{g, cflv/ d lrRofP/ p;nfO{ af]nfpF5' . nf];]
3
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
rfnn] cfP/ d]/f] 5]j}df a:5] . k;Lgf / 5f]8]/ uOlbG5] . nfU5, p;sf] d;Fu s'/fsfgL ug]{
´f/kftsf] uGw Ps};fy ldl;P/ cfpF5 . p;sf /x/ ca 5}g . ef]lnkN6 l7s ToxL ;do v]tlt/
lqsf]0f cfFvfx?df s'g} lh1f;f 5}g, lxhf] h:tf] x]5'{ t/ ToxfF Tof] cfs[lt 5}g . ;w}+ b]lv/x]sf]
lv:; lv:; xfFl:bg, klg Psbd efjz"Go 5 Sofgef;df Pp6f ljz]if /+ª d]l6P h:tf] nfU5 .
cg'xf/ . d p;nfO{ s]lx klg k|Zg ;f]l¢gF, Ps} l5gkl5 ;fGgfgL v:s]sf] cg'xf/ nfP/ dlt/
e"ldsf klg agfpFlbg, Ps}rf]l6 ;f]lwlbG5', cfpF5] . ;f]R5' o;sf] klg xf]nf cfˆg} ;d:of
“afx'gsfF tna lbof 5 <” “ lbof 5}g .” ca dnfO{ kf]lVbx'g\ . d df}+g al;/xG5', s'/f
“of] eGbf /fd|f] /fd|f] 7fpFdf sfd ug{ hfg] xf] sf]6Øfpg 8/ nfU5 lsgls ;fGgfgLsf] s'/f ug]{
< vfO{nfO{ k"/f ;Q/L tLg aL; / bz, vfg klg z}nLn] s:t} w}o{jfgnfO{ klg ysfpF5 .
/fd|f] 5 . o:tf] b'lvof sfd klg ug{ kb}{g .” ;fGgfgL cfkm} af]Ng yfN5] ;f/f+z clt 5f]6f] 5 .
pm 3f]K6f] d'06f] nfP/ Ps}l5g 3f]l/G5] / eG5], uf]7fNgLn] lxh} eg]/ uO{ “ca pk|fGt d oxfF
“dfof nfU5” “s;sf]<” d crDd} dfGb} ;f]W5' . 3fF; sf6\g cfpg] 5}g,pm Tof] 3/sL cfOdfO{n]
“cl:t afx'gsf] a}gLsf] lax]df Pp6f uf}gsf] stf xf] stf kf6glt/ 6ØfS;Ldf xfn]/
eufOlbG5' egL, dnfO{ 8/ nfUof] , cfhef]ln
kml/of xflnlbof lyP go}+ 5, nufPsL 5}g .” xfdL h:tfnfO{ b]zlt/ a]R5 eG5g\ s;sf] s] e/
aNn a'‰5' k|f0f stf c8\s]sf] /x]5 t} km]l/ .” ;f/f+z ;'lg;s]kl5 dnfO{ cfkm" a;]sf] 7fpFaf6
kmsfpF5', “Tof] eP ef]ln v';'Ss kf]N6f]df 3';f/]/ v:sFb} hfFb}5' ls h:tf] nfUg yfN5 . y'k|}
cfpm g t Tof] kml/of xf]Pg eg] dfof dfl/b]pm k|ZglrGxx? d]/f] jl/kl/ pleP/ ;f]Wg yfN5g\ s]
Tof] Pp6f hfaf] kml/of . d}n] k7fPsf] 7fpFdf d olt hfnL, km6fxL, ljZjf;3ftL b]lvPF < d]/f]
hlt klg lbOxfN5 lg . “n P}n] 6ØfS;Ldf bf]ifL efiff tyf Jojxf/df cj ;b\efjgf,
r9fP/ k7fOlbG5' .” ;x|botf h:tf] s]xL afFsL /x]g < s] d}n] af]Ng
“sxfF <” “kf6g .” hflggF < s] ePsf] 5 dnfO{, d s:tf] kl/j]ifdf
“kf6g eg]sf] sxfF 5 < oxL g]kfndf g} 5 <” afFlr/x]sL 5' < s] sf]xL d]/f] kl/j]znfO{ df];f]
dnfO{ xfF; p7\5 p;sf] caf]wkgf b]v]/ eG5', kf]lt/x]5 < dnfO{ PsPs of] kl/j]z;Fu h'Wg dg
“nf6L ToxL xf] kf6g eg]sf], lbgsf] bzrf]l6 nfU5, e'Tnf e'TnL lryf]/f] ljrf/ ug{ dg nfU5
cf]xf]/–bf]xf]/ ug{ ;lsG5” . s]xLa]/ pm km]l/ xf/hLtsf] ;Ldf;Dd} . cfFvf o;f] 5fd]/ x]5'{ jiff{
3f]l/G5] / cfFvfdf Ps k|sf/sf] cfTdljZjf; / Ct'sf] b'O yf]kf afl56f s;f] s;f] kl;;s]5 .
cf]7sf] s'gfdf clnslt nfh kf]v]/ ;8slt/ dnfO{ cfFvf la´fP h:tf] nfU5 / kfgLn] cfFvf
;+s]t ub}{ eG5] . “ToxfF kfnf] a:g cfpg] o;/L la´fpg' hLjgsf] of] d]/f] klxn] cg'ej xf]
..
l;kfxLn] n}hfG5' eg]sf] 5” To;kl5 pm :ki6
-;fef/ M g]kfnL ;flxTo‟,aif{–#,c+s &,
nhfP/ 3f]lK6G5] .
p;sf] :jf:gLdfG5] x'g'sf] ;du|tfnfO{ @)$! sflt{s_
lgd]ifel/df d"Nof+sg u/]/ ;f]R5' logL tfjfaf6
pDs]/ e'ªu|f]df v:g uO/x]sL 5] . d tl;{G5' /
cfj]zdf cfP/ eG5', “nf6L Tof] 5n xf], wf]sf
cg'/f]w
xf], k|j+rgf xf], ltdL ultnf] e|ddf kmF;]sL /lx5f}+ olb tkfO{x?n] kqfrf/ dfkm{t cfˆgf
.” pm t lhlNnP/ ;f]W5], “s] eGg' ef xf] d}n] n]v /rgfx? xfdLnfO{ k|]lift ug{
a'l´gF <” d cfkm'nfO{ lgoGq0f ub}{ eG5', “Tof] rfxfg'x'G5 eg] ;Dej eP;Dd A4
l;kfxLn] ltdLnfO{ nUb}g .” “v} nfG5' eG5” ;fOhsf] kGgfsf] k|of]u ul/lbg' xf]nf
p;sf lqsf]0f cfFvfx? cfTdljZjf;n] /+luO kf] . tkfO{sf] /rgfx?sf ;fy} ;xof]u
;s]5g\ . clg ;'emfjsf] klg xfdL ;bf k|ltIffdf
Tof] cfTdljZjf;nfO{ d ca s;/L cf3ft u?F /x]sf 5f} .
< ;f]Rg gkfpFb} pm “cfh xtf/ 5 “eGb} dnfO{ d'UnfgL ;f}uft kl/jf/ .

4
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

uhn
uLt
 uLtf /fgf 3fon  ;'lDgdf /fO{
cfzfx? lge] klg lg/f;f rflx gaGg' x} ;fFem 9Nof] vf]Hbf–vf]Hb} lgaf; e]l6Pg
lbnsf] P]gf 6'6] klg dgsf] 8f]/f] g5'6fpg' x} vfnL k]6 hLjg 6fNg] st} ufF; e]l6Pg

;f/ËLsf] tf/ l5g] klg ;+uLt g} g5f8 x} s'g} hLjg o:tf] x'G5 s;n] ;f]Rg ;S5
kljq ;fO{gf] 5'6]klg ;Demgfsf] lbof] glgefp x} nfh 9fSg], hf8f] 5Ng] skf; e]l6Pg

dgsf] 3fp rs]{ klg Aoyf ;xg gla{; x} u/Lasf] lglDt n8\5f}+ gofF g]kfn sf]5f}{+
km"n h:tf] hjfgLnfO{ l;ªuf/ ug{ ge"n x} t/ gofF g]kfn h:tf] cfefif e]l6Pg

Hjfnfx? bGsL /x] aiff{t Nofpg ge"n x} eGy] lr;f] r'Nxf]dfÚlg ca cfuf] aN5
v/fgL e} p8\bf hLjg 3'D6f];Fu ;lhg glj{; x} emg} h'n'd eof] s'g} ljsf; e]l6Pg

7f]S;Lnf, pbok"/ . dxn clg e'mk8Lsf] hLpg] z}nL a]Un}


xfnM bf]xf, stf/ . To;}n] t hLpg'dfÚlg ld7f; e]l6Pg ..

xn];L,vf]6fª .
uhn
lsg o:tf] <
ho/fd rf}w/L ceflu

la/f]huf/Ln] ubf{ vf8L l5g{ ljj; 5' rf/}lt/ cWofF/f] b]lvG5 pHofnf] 5}g st}
kfFr ;odf u}+tL a]Nrf leg{ ljj; 5' stf–stf 5ftL leq 3fp b'MvL /xG5 ;w}

;'g,rfFbL 3/ v]t aGbuL /fv]/ clj/n auL /xG5 cfFz'sf oL wf/fx?


bnfnnfO{ ef/L /sd ltg{ ljj; 5' phf8 pbf; nfU5, oL xl/of 8fF8fsfF8fx?

af,cfdfnfO{ k/b]zL 5f]/fsf] ;Fw} lrGtf lsg o:tf] x'G5 d cfkm}nfO{ yfxf 5}g
;'GtnLnfO{ /ftlbg lkg{ ljj; 5' slxn] sxL+ o:tf] nfU5 d]/f] hLjg–hLjg g} x}g

d?e"lddf sd{ ubf{ ub}{ d'bf{,nf; ag]/ PsfGt Kof/f] nfU5 lsg cfhsfn dnfO{
3/sL :jf:gLsf] l;pFbf] lrg{ ljj; 5' xfF:g af]Ng dg} 5}g leqL dg hnfO{–hnfO{ ..

:jfledfgL axfb'/ elg hlt 3d08 u/]klg  ;Ltf >]i7


t/ lab]zLsf] ;fd' lug{ ljj; 5' Aff]nfË– $, uf]vf{ .
xfn M bf]xf stf/
/=g=kf=–$,lrtjg .
xfn M cnvf]/,stf/ .
5
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

lab]zdf yfxf kfO{of] oyfy{

 ljb'/ s§]n
ch'{g yfkf „d':sfg‟ u0ftGq o:t} xf]
oltsf /ftL sxfF 5f} ltdL PSnf] 5' d oxfF . df]ndf]nfO{sf] lx;fa 5 .
afbnkfl/sf] b]zdf vfPsf] 5' hflu/ dfG5] oxfF d/]s} 5g\
stf/UofF;df sxfF Gofo lg;fkm 5 .
cfh–ef]nL lsg xf] ltd|f] dfq ofb cfpF5 ul/asf] em'k8L leq
s:tf] 5 ltdLnfO{ . gofF aQL afNg'5 .
d t Hff]uLsf] h:tf] e]ifdf 5' kx]nf], ;fdGtLsf] d'6'leq
;]So'/Ll6 eG5g dnfO{ . cfuf] cem} kfg'{5 .
ofb d]/f] cfPdf kmf]6f] x]l/ a:g'' . slt d/] b]zsf] lglDt
hlt lk/ Aoyf ePklg lbn vf]nL xfF:g' . l5gf] kmfgf] efÚs} 5}g .
ub}}{5' sfd %%l8u|Lsf] tfkqmddf Vofn u/ x} of]¢f xf]
UofF; ePsf] 7fpmFdf gofF ljxfgL cem} klg cfÚs} 5}g .
;f/} vt/f5 cfh xf] sL ef]ln xf] of] b]znfO{ ;'Gb/ agfpg
la/fgf]ufFpdf sfFwdf sfFw xfNg'5 .
gd/L afFr] kms]{/ cfpF5',Ps lbg uf]w'nL ;fFem}df b]zsf] d'xf/ km]g{nfO{
. ;fdGtnfO{ kmfNg} k5{ .
lbPsf] dfofF ;DxfnL /fv d'6'sf] dfem}df . d'¶L e/]sf zf]ifsx?
6fpsf]df x]lnd]6 cfFvfdf r:df,xftdf /]l8of] . lsGg cem} vf]Hb} 5g .
;''Mv kfpg] cfzfdf hGde""ldnfO{ 5f]l8of] . s;nfO{ agfp uf]6L oxfF
:jb]znfO{ ;lDem cfF;'sf] wf/f aufpFb} sltGh]n eGb} oxfF /f]Hb} 5g .
?g] xf] . stL r':5f} cfdfnfO{
ljb]zdf yfxf kfO{of] b'Mv / ;'v slxn] lkmg]{ xf] . 5f]/f 5f]/L df/]/ oxfF
n'6\g' w]/} n'l6 ;Sof}
a;Gtk'/–&, tgx'F b]znfO{ vf]qmf] kf/]/
xfn M 6fO{;/ sDkgL,cnvf]/,stf/ . s] of] b]z xfd|f] xf]O{g
E-mail :asyoulike_fren@yahoo.com w]/} eof] b]zdf ca
To;f] u/f} x} .

xfn M cnvf]/ stf/ .


tfdfª klqsf
5f/ uf]ªdf ls/fFt ofSy'ª r'Dn'ª bf]xf,stf/sf]
d'vkq ;d;fdlos

vf]hL vf]hL k9f}+ ..


dfl;s
;]ldkmStfn'ª
rf}dfl;s
g]kfn cfk|jf;L tfdfª ;dfh bf]xf stf/
vf]hL vf]hL k9f}+ ..
;Dkfbs
6
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

Kof/f] hGde"ld sljtf


 /fd s'df/ /f]sf “lbgb'MvL” ;GWof ltdL 5xf/L ag\ .
Kof/f] ufp― cfkmGtnfO{ 5f8L cfP 6f9f e'mNs]sf] ;'/h ls/0f em}
/f]PsL xf}nL cfdf ltdL /f]P xf]nfg\ kfvf 8fF8f lztsf] yf]kf;Fu}
GofpnL r/L la/xsf] efsf km]l/ km]/L 6nSs 6lNs/x]sf] x|bo /f]zgLx?
Jfgkfvf df}g lyP d cfpFbf v]/L wtL{sf] sfvdf :kz{ ub}{
r/Lx? t8\kL t8\kL dnfO{ vf]Hbf x'g uGtJosf] vf]hLdf ef}tf/L /x]sf
ufp―sf aRrfaRrL ;w} dnfO{ ;Dembf x'g xhf/f} k|jf;Lsf] 9's9'sL ag ;GWof ltdL
vf]nf cfkm\gf] cfFz' aufO{ /f]O{ s/fO{ s/fO{ ;Tk|]d / ;Tefjn], gcf]Olnof];\
ah|L ah|L a]xf]; lyof] df}gtfdf x/fO{ ltd|f sbdx?
Kof/f] d]/f] s's'/ klg vf]Hb} xf]nf dnfO{ ;d'Gb|sf] nx/ ag]/
eL/kfvf 8fF8f sfF8f rfxf¥of] xf]nf lsgf/df gklG5of];\
Ps}If0f gb]v]df kfun x'g] cfdf ltd|f efjgfx?
Ef~hf ef~hL ;DemFbf x'g slxn] cfpF5 dfdf gofF l;h{gfsf] bLk afNb}
>LdtLsf] lbn klg slt /f]of] xf]nf cSs/ / d/e"ld rfxf/L /xf];\
l/lQg} nfUof] xf]nf cfFz'sf] Tof] vf]nf hLjGt afFrL /xg] k|0f ub}{
sxfF xf]nf d]/f] Kof/f] d'6' hnfO{ hnfO{ o'u b]lv o'u;Dd ;a}sf] lk|o aGb}
5f8L dnfO{ sxfF uof] kfun u/fO{ dnfO{ af―r ;GWof ltdL
Ps} alxgLsf] Kof/f] bfO{ cfh lab]z hfFbf o"lug kl/jt{gsf] km8\sf dfb}{
lth clg bz} ltxf/ nfU5 xf]nf afFemf ;fd|fHojfbsf] h/f ;'sfpm
Tfl:j/sf] lgwf/df ?Fb} l6sf nufO{ la:tf/jfbsf] cGTo ub}{
dvdnL dfnf ;'S5 unf e]6\g gkfO{ sndL /f―sf] afn]/
zq'x? pd+un] v';L dfGbf xf]nfg gj ;Lh{gfsf j[If/f]k0f ub}{
olx df}sf egLsg b'Mv lbP xf]nfg lg/Gt/ auL /xg' ;GWof ltdL
cfdf ltd|f] b'wsf] ef/f >LdtLsf] dfof cx+sf/sf] t]n k]nL
ef~hf d]/f] v';L x'g' ToxL a}gL hxfF laZjf;3ftsf] lah pv]Nb}
zq'x? ;w} xf]]nfg\ d5{' elg 6f9f g}lts lzIff l;sfpg]
lbn d]/f] 3/d} 5 d 5' jg kfvf zflGtsf cu|b"t uf}td a'4 ag ;GWof ltdL
================cfdf d 5' jg kfvf .. k|r08 udL{sf] /fk ;xb}
9'Ëfsf] sfk kmf]8\b}
k'=a=g=kf=– !! ;Fu} hLpg],dg]{ s;d efSb}
:ofËhf -;'jf/L tNnfx/f_ ;of} a[Ifsf] dfemdf ;L]hL{t efjgfx?
xfn M bf]xf stf/ . stf/sf] d?e"lddf ch+usf] j/kLkn ag
;flxlTos v'/fsx?n] el/k"0f{ ;GWof ltdL
rx/fxL /x]sf lk8fx? clttn] ;tfO{ /x]sf
cg];f; stf/sf] d'vkq ofbx? Jff:tljstfsf] syf n]Vb} nfvf}+
;flxTobLk g]kfnLsf] ef/L v]Kg]
lzQn 5xf/Ld'gL ;'Gb/
cw{aflif{s rf}tf/L ag ;GWof ltdL ..
vf]hL vf]hL k9f}+ ..  b]ljs'df/ nfjtL “;+ud”
cGt/f{li6«o g]kfnL ;flxTo ;dfh
stf/ RofK6/ .
7
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
nj s'df/ sf]l/of uP/} 5f]8\of] jf:tf /fv]g . p;sf] k9fO / nugl;ntfnfO{
b]v]/ ;a} ;fyLx?n] eGy] njs'df/ ltdL hflu/
 d]3 k|g]z vfp ltdL h:tf] kl/>dL / cWooglzn o'jfn]
hxfF / h:tf] klg gf]s/L kfpg ;S5f} /fd|f] tgvf
nj s'df/, larf/L rf}tf/f uf=lj=;= jf8{ g+M klg t/ p:n] xh'/nfO{ wGojfb 5, dnfO{ hflu/
# cGt{ut /x]sf] P;=s]=6f]ndf dWodvfnsf] eGbf of] ufpFsf] ;]jf ug]{ rfxfgf / ORrf 5 .
kl/jf/df hlGdPsf] o'js xf] . p;sf] 3/sf] ;]jf wd{ xf] .
cfly{s l:ylt /fd|} lyof] . kl/jf/ lzlIft / lbgx? qmlds ?kdf ljlt/x]sf lyP . nj
d]xg]tL lyP . p;sf] kl/jf/df afaf–cfdf, s'df/ pRr n]jn cyf{t :gftssf] cWoog k'/f
alxgL / bfh'efO{ u/]/ hDdf ^ hgf ;b:o lyP . u/]/ ufpF3/df g} a:g yfNof] clg ufpFdf a;]sf
njs'df/ ;fg}b]lv nugl;n, d]x]g]tL, efO{, jlxgLx? / j[4 afaf–cfdfnfO{ k|f}9 lzIff
;xoff]ufTds efjfgf ePsf] / k|utLlznjfbL k9fpg yfN5 . nj s'df/sf] k9fO{sf]
lyof] . s;}n] cGofo / cTofrf/ u/]sf] b]Vg z}ln,cg'zf;g / nugl;ntf b]v]/ clwsf+z o'jf–
;Sb}gYof] . x/ sf]xL JolQm ;dfhdf lr/kl/lrt o'jtLx?n] k9fO{df k|utL ug{ yfn] / ljBfnodf
x'gfsf] lglDt cyf{t gfd k|wfgWofks Ho"nfO{ o;
sdfpg /fd|f] of g/fd|f] sfd æsf7df08f} n fO{ g] k fn elg xfd| f ljBfnodf nj s'df/sf]
u/]/ kl/lrt x'G5g . h] xf]; afa',afh]n] dlxgf} nufP/ g]kfn lzIffdf lgo'QmL ug'{kg]{
P;=s]=6f]n / larf/L k'Uy] t/ cfh lzIffn] ubf{ p8]/ k|:tfj /fv]
rf}tf/fnfO{ nj s'df/sf] uP cfwf 306f u'8]/ uP b;f} k|wfgfWofksn] of] s'/f]
vfFrf] lyof] . nj s'df/ 306fdf k'Ug ;lsG5 .Æ dnfO{ yfxf 5 . xfdLn]
cWoogdf /fd|f] km8\sf] dfb}{ g} k9fPsf] 5fq xf] .
uof] . cGo ufpF3/sf ;fyLefO{x?nfO{ klg p;sf] k9fO{sf] :t/ x]/]/ xfdLn] klg ;f]r
cWoog ug'{k5{, ;+;f/df k9fO{ h:tf] 7'nf] lrh agfPsf] xf] /fVg] / o;sf] lglDt lhNnf lzIff
s} x}g . lxhf] oL xfd|f gfËf 8fF8fx?df ufO{a:t' sfo{non] xfdLnfO{ Ohfht klg lbb} lyP t/ pm
ry]{ uf8L eg]sf] s'g hgfj/sf] gfd xf] elg dfGb}g . ;do 5}g eGb} lyof], d s] u? <
;f]Wg' kYof]{ . cfh k]6«f]lnod kbfy{af6 s'b\g] tkfO{x?sf] egfO{df pm cfPdf d ;b}j tof/ 5'
uf8Lx? u'8\5g\ . oL ;a} lzIff / k9fO{n] ubf{ g} p;nfO{ /fVgsf] lgDtL .
xf] elg pbfx/0f lbGYof] . ljutdf sf7df08f}nfO{ njs'df/sf] lbgrfo{ ;]jfd} lalt/x]sf] lyof] .
g]kfn elg xfd|f afa',afh]n] dlxgf} nufP/ g]kfn ptf p;sf] pd]/n] psfnL rl9/x]sf] lyof] .
k'Uy] t/ cfh lzIffn] ubf{ p8]/ uP cfwf 306f ufpFdf p eGbf ;fgf efO{,jlxgLx? 5f]/f 5f]/Lsf
u'8]/ uP b;f} 306fdf k'Ug ;lsG5 . wgL jlg;s]sf lyP t/ p ljjfxlt/ rf;} /fVb}g
ufpF3/df dbf{,kbf{ klxnf nj s'df/nfO{ g} . afaf–cfdfn] slt ;Demfpg' eof] . cg'go
vf]lhGYof] . cGoqaf6 s'g} gofF AolQmsf] ljgo ug'{ efYof] . s'g} 6]/k'R5/ g} nfu]g Ps}
cfudgdf klg njs'df/sf] vf]hL x'GYof] . nj hjfkm lbYof] d}n] ljjfx ug]{ s]6L of] wtL{df
s'df/;Fu tL gjcfuGt's AolQmx?sf] kl/ro hlGdPb]lv ljjfx e}xfN5gL . p;sf ;fyLx?n]
kZrftg} ltgLx? s] slt sfdn] cfPsf elg klg ;Demfpg] k|of; u/] s]xL ;fyLx?sf] cg'/f]w
;f]w vf]h / cfbf/;Tsf/ x'GYof] . lj:tf/} larf/L lt/:sf/ ug{ g;s]/ s]6L x]g{ uof] t/ s'g} g s'g}
rf}tf/f uf=lj=;df dfq} l;ldt geP/ j/k/sf afxfgf agfP/ cgOR5f JoQm uYof]]{ .
uf=lj=;df klg rlNt,lkmtL{ / ;dfh;]jL o'jfsf qmdz ===
u0fgfdf gfpF cfpg yfN5 p;sf] . nj s'df/ ljrf/L rf}tf/f–#, :ofªhf .
k'm;{tsf] ;dodf ;f]lr/xGYof] d}n] of] ufpF /
;dfhdf vf;} s} u/]h:tf] nfUb}g . km]l/ lg cfh xfn M k|jfzL g]kfnL ;+Dks{ d~r
;j}n] dnfO{ lrGb5g\ efljlbgx?df o;} d'tfljs bf]xf, stf/ .
cfˆgf] gfdnfO{ sfod /fVg'k5{ eGb} cWoognfO{
pkNnf] :t/df k'¥ofP/ klg hfuL/ lt/ s]lx
8
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
lj5f]8
cfkm\g} b]z a];
dg cfˆgf] a'´fpgnfO{ w]/} uf/f] ef] .
;kgfsf] ;+;f/b]lv lj5f]8sf] ljof]u vKg dnfO{ ;f/f] ef] ..
ghfp ltdL k/b]z efljsf] g} rfx xf] sL xfd|f] la5f]8 x'g' .
cfˆg} 7fFpsf] s'6f] sf]bfnL PsfGtdf ;w} el/ PSn} al; ?g' ..
rfnfPsf] a]; .. ¿Fb} ¿Fb} lx8\b} 5' d PsfGt of] d?e"lddf
lj5f]8 xfd|f] ePklg ltd|} gfd 5 dgdf
htftt} d?e"ld / dgsf] ef/L lj;fp eg] e]6\lbg oxfF rf}tf/L
of] ;d'Gb|sf] b]z . ltd|} ofbdf lxl8/x]5' kfun´} d ef}tf/L
g]kfn cfdfsf] ;Gtfg xfdL d]/f] dgsf] km"njf/Ldf ltDnfO{ ;hfPy] .
l98f] vfO{ a;]sf] a]; .. x|bosf] kGgfel/ ltd|} gfd n]v]y] ..
lsg dnfO{ 5f8L cfh ltdL 6f9f eof}+ .
3fd 5Ng l;tn vf]h] ;f/f v'zL dgsf n'6L PSn} 5f8L uof}+ ..
la?jf g} gkfnfpg] b]z . l;;f km'6];l/ cfh d]/f] sd{ km'6\of] .
g]kfnsf] wg xl/of] jg ;f/f /x/ pdË gL dgaf6 5'6\of] ..
h+un ePs} a]; .. cfFvfleq cfFz' n'sfO{ aflx/ xfF;L /}5' .
lj5f]8sf] Joyf dgdf /fFvL afFrL /}5' ..
 lg;f l3l;Ë
cf?af]6–*, kfFry/ . h'gL g]kfnL
xfn M bf]xf, stf/ . cfbd3f6,wflbË .
xfn M bf]xf,stf/ .

Ps y'ª\uf k"mn a'4 dnfO{ r]nf agfp


afa'/fd u'?ª
lxpFr'nLsf] lxpF h:t} d':s'/fO{ hLpg kfpF
 xf]dgfy ;fksf]6f em/gfaf6 ;Fw} aUg],lgd{n kfgL lkpg kfpF
cflzif lbg] d]/L cfdf,cfh lsg v'zL 5}gg\
Df t Ps y'ª\uf k"mn ;Fu} hLpg],;Fu} dg]{, r]nLx?sf] ;xf/f 5}g
ltdL sfF8f g;Dem a;Gtdf uLt ufpg],sf]OnLsf] af;} 5}g
;dy/ 5' dfofdf ag}el/ ;'efif 5g]{,a'sL km"nsf] cfz} 5}g
ltdL las6 8fF8f g;Dem
a;Gt Ct' alglbG5' ;f/f ufpFg} a;fFO{ ;¥of],hGd 3/} e'Ng' k¥of]
ltd|f] phf8 hLGbuLdf o'jfx? lab]zLof],a[¢fx? hLpFb} hNof]
;kgfsf] lrGt} gu/ a'¢ dnfO{ r]nf agfpF,x}g eg] ltdL kms{
cfO{lbG5' d t lakgLdf . cfp
6f9}af6 x]¥5f}+ eg],g]kfnLnfO{ ;Gb]z k7fp

lba|'Ë–%, u'NdL . ?Dhf6f/–*,cf]vn9'Ëf


df]jfOn M^($(*%@ xfn M bf]xf,stf/ .
xfn M lxdfno /]:6'/]G6, cnvf]/ .

9
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
pm eGbf 6f9fsf] pT;j cfkm'–cfkm'df ljeflht ag]sf] 5
;Dk|fblos / ;+3Lo k|0ffnLsf] u'n]nLaf6
 OGb| axfb'/ tfdfË pxL ;j{xf/fju{nfO{ em6f/f] rln/xFbf
p;sf] klxrfg u'Dg ;S5
“ljof]uL cfFz'” bzs bzsaLr dgfpg] pT;jx?
p;nfO{ d':s'/fPsf] b]v]+ o:t} rln/xg ;S5
lg/+s'ztf 9n]sf] v'zLdf ef]s / /f]usf] ;n]bf]df
b]zdf k/]jf hf]8Lx? p8fOPsf] b]Vbf lj:tf/jfbL / ;fd|fHojfbLn] t]n ylk /xg]5
cvjf/sf] klxnf] kfgf 7"nf–7"nf cIf/df clg p;sf] ;kgf,;kgf dfq x'g]5 .
zflGt ;Gb]zsf zAbn] 9flsPsf] b]Vbf ;kgf dfq x'g]5 ..
clg aRrf–a[¢,dlxnf k'?if
;a} ;dfg ljhof]T;jdf ;fd]n xF'bf Vff]6fË .
p;sf] dg km'?Ë lyof] .. e-mail : theba.indra@yahoo.com
h"g aiff}{+ k'/fgf] ;kgf lyof]
xhf/f} b]zeQm zlxb alg;s]sf lyP
rlDsnf] tf/fsf] pbo;Fu}
b]zdf b]z vf]Hg]sf] k|fKtL aGbf uhn
lxdfn kxf8 t/fO{ ;d]6L
lje]b/lxt ;dfh lgdf{0fsf] z'?jft ePsf]  zlQm axfb'/ If]qL
5
t/ p afFRg ;Sg] pT;j xf]Og of]
cfˆgf] oyfy{ eGbf 6f9faf6 jL/ uf]vf{nLsf /ut ;'Sg gb]pm x} g]kfnL
p;sf] pT;j cem} pm eGbf 6f9f 5 g]kfncfdfsf] d'6' b'Vg gb]pm x} g]kfnL

b]zsf] afbzfx nv]6]/ s] x'G5 :jfyL{ ;Qf xfl;n ug]{ bfpdf y'k|} cf]7 e's]sf 5g\
cem} klg bf;Tj p:t} 5 cem k'mNnf cf]7x? e'Sg gb]p x} g]kfnL
PSsfO;f} ztfAbLaf6 rf}wf} ztfAbL
hLO/x]sf] 5 pm
lab]zL e"lddf :kf]G;/sf] a8f]sfuf] leq bLgbM'vLsf kf}/vL xftx?n] cfkm\g} df6f] v]nfpg
p;nfO{ hLpg slt uf¥x|f] ePsf] 5 ;s'g
t/klg ljjztfsf] vfi6f] cf]9L ca a];fxf/f kf}/vnfO{ cfFvfdf n'Sg gb]p x} g]kfnL
p;n] hLpg' k/]sf] 5 .
ul/asf] v'g–kl;gfn] k/fO{sf b}nf kf]ltPsf 5g\
z/L/sf] k;Lgf ;d'Gb|df gfKb} afFRg afWo ca cfkmGtnfO{ k/fO{sf b}nf 9'Sg gb]pm x} g]kfnL
5
n]lgg / sfn{ dfS;{sf larf/ vf]Sg]x? xfdL lxË geP klg lxªafFw]sf] 6fnf x}
clg dfcf]T;]t'ªsf cg';/0fstf{x? xfd|f k'vf{sf ;kgf af6}df ?Sg gb]p x} g]kfnL Û
u"nfdL d} Jo:t x'G5g\ eg]
p;n] km]l/ xfF:g] 5}g / afFRg] 5}g
gfªuf] v's'/Lsf] e/df ljZj ysf{pg] pm
cfh gljs/l0fo Psfdf;Fu b'n{'ª–%,kj{t .
bf;tfsf] s/f/ yKb} hLpg s} lglDt dfq xfn M stf/, kf]i6 aS; g+= @#&#&
hLO/x]sf] 5
cu|ufdL ljsf;sf jsfnt ug]{x?
10
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
s'df/L cfdfnfO{ k/b]zL dsf{, j]bgfx?nfO{ a]jf:tf ul/ s'lNrP/ lx8\5f}+ t/
dnfO{ t o:tf] Pp6f s'/f cgf}7f] nfU5 h'g Pp6f
lblbsf] lr¶L JolQmn] ;fgf] cfZjf;g, ;kgf b]vfO{ yf]/} clego
u¥of] eg] To;}nfO{ la:jf; ul/ km:5f}+ / cfˆgf]
hLGbuL aaf{b kf/L lrGb}gf}+ xfdLn] Tof] agfj6L dfof
df]xnfO{ / la:jf;3ftL dfG5]sf] Tof] :jfy{kgnfO{ .
a}gL ltdL klg t aRrf xf]O{gf}+ ltdLnfO{ ;a} yfxf
 cl:dtf cefuL
5 hLGbuL s] xf] < ltdL lsg csf{nfO{ dfq bf]ifL
agfpg rfxG5f}+ / cfk'mn] cfk}mnfO{ z'¢ agfpg]
k|of; u5f}+ . lsg < dfG5]x? eG5g\ of] ;+;f/df
l;wf;fbfsf] s'g} 7fpF 5}g t/ c;To slxNo} n'Sb}g
;To slxNo} ´'Sb}g . s'g} dfG5] rf]/ 5 eg] s;}sf]
æ?g' t dfG5]sf] afWotf xf] gh/df Tof] dfG5] ;fw' aGg ;Snf t/ eujfgsf]
xfF:g' g} hLjgsf] /x/ xf] . gh/df slxNo} Tof] ;fw' aGg ;Sb}g ;w} g} Tof] rf]/
tl:j/ t Pp6f lghL{j j:t' xf] g} /lx /xG5 . Ps g Ps k6s s'g} g s'g} t/xaf6
hLjgdf /xg] t Pp6f cld6 ;D´gf p;n] ;hfo ef]Ug} kg]{ x'G5 . a}gL, ;dfh xfdL g} xf}+
xf] .Æ . of] ;dfh xfdLn] g} agfPsf] xf] . of] ;dfhnfO{
3[0ffn] xf]O{g dfofn' kf/fn] x]/ t Û olb ltdLn]
Kof/L a}gLdf d cefuL lblb s;}nfO{ ;Ddfg ;b\efj tl/sfn] af]nfpF5f}+ eg] p;n]
cl:dtfsf] tk{maf6 d'6'el/sf] Gofgf] dfof klg ltdLnfO{ klg ;Ddfg g} u/]sf] kfp5f}+ . t/
clg hLGbuL el/sf] nfdf] ;D´gf l:jsf/ ckm\;f]r oxfF t c?n] tkfO{ egf];\ g gegf];\ cfk}m
u/ n Û clg ltd|f]=========nfO{ klg 7"nL dkfO{ eg]sf] kfP . eG5\of} clxn] p;sf] gf;f] . a}gL
cfdfsf] w]/} w]/} cflz{jfb ;DxfnL /flvb]pm p;sf] t s]an a}+;n] pDn]sf] kmf]x/ kfgL dfq xf] t/
x} . yf]kf yf]kf hDdf eO{ ag]sf] ltd|f] /utsf] 6'qmf xf]
vf;} n]Vg' kg]{ gljg ;dfrf/ t s]xL Tof] .
klg lyPg . v} s;/L egf+} sxfFaf6 z'? u/L p;Fu ?vf] Jojxf/ slxNo} ul/gf} . x/]s p;sf]
sxfF nu]/ cGTo u/f}+ < cf/fd} 5' egf} eg] dfux?;u}+ slxNo} k|ltkIf alggf}+, lsg< k|To]s
klg v} s;/L eGg ;S5' / < ltd|f] kq ;fF´sf] lgDtf];Fu} n'l6P/ ;D´f}tf ul/ g} /x\of}+ .
n]vfO{n] of] d]/f] d'6',5ftL et\etL kf]nL lsg << ltdLn] p;sf] nflu ;Dk"0f{ r9fof}+ p:sf]
/x]5 clg laleGg ;f]rfO{n] d]/f] x[bo To;} eO{g} /x\of} . ltdL ;j} p;sf] /x\of} t/== t/ p ltd|f]
ef/L eO{ /x]5 . cflv/ ltdL klg t d aGg lsg ;s]g < cfˆgf] agfpg ;lsgf}+ cflv/ lsg
h:t} gf/L xf}+ . xfd|f] b]zdf w]/} gf/L 5g\ ltdLn] < lsgsL ltdLnfO{ yfxf 5}g l;Gb'/sf] cy{ s]
h'g gf/Lx? Gff/Lsf] g} dsf{ a'‰g g;Sg], xf] eg]/ <
p:s} h/f vGg], p;nfO{ g} x]Kg], k]Ng] clg ltd|f] Tof] cNka'l¢n] t g p;nfO{ lrGg ;Sof}}+ <
lrGg g;Sg]x? dWo]sL Ps gf/L la/f]wL x'F g t ltdLnfO{ g} < ltdL sf] xf} < ltd|f] gfd s] xf] <
d cl:dtf . sxfF a:5f} < s] u5f}+ < clg ltdL s] xf] < s]
a}gL ltd|f] tk{maf6 n]lvPsf] kq ltdLnfO{ yfxf 5 oL ;a s'/fx? < olb yfxf 5 eg]
d'UnfgL ;f}+uft dfk{mt k9\g kfP t/ s]xL Ps k6s k5f8L kms]{/ x]/ t, s] ltdL cgfy xf}+ <
a'‰g ;lsg . of] af:tljs xf] jf Pp6f cgfynoaf6 cfpg]x? t Tof] cf>dsf] slt dfFof
sNkgfdf 8'a]/ gf/L k|ltsf] cl:tTjnfO{ u5{g\ OHht lbG5g\ eg] ltdLn] t cfˆgf] 3/sf] klg
nfG5gf nufO{ sf]l/Psf] Pp6f syf xf] . t/ OHht ug{ ;lsgf}+ . a}gL dfFof ug'{ olb ltdLnfO{
a}gL dnfO{ t o:tf] nflu /x]5 of] s'g} h:n] dfFof u5{ gls 3[0ff ug]{nfO{ xf]O{g . olb p:n]
sfNklgs geO{ s'g} gf/L dfyL ePsf] ltdLnfO{ 3[0ff ug]{ lyPg eg] ltd|f] dfFofnfO{ lsg
jf:tljs hLjgdf cN´]sf] 7"nf] Joyf xf] . a'´]g / a'´\g] k|of; klg u/]g lsg < s] d]/f]
lsg eg] xfdL gf/L eP/ gf/Lsf] g} lk/, k|Zgsf] pQ/ 5 ltdL;Fu < o:t} tj/n] cfˆgf]
11
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
JolQmut hLGbuLnfO{ b'lgofsf] xf6ahf/ / 5f8\5g\ . dfG5]sf] nfuL ;f}t]gL ´8\s]nf, hft, eft,
km]G;L :6f];{df nu]/ Jofkf/ ug]{ wlg / ul/j h] h:tf] eP klg eujfgsf] gh/df
Jofkf/Lx?n] ltd|f] h:tf] gf]S;fg dfq xf]O{g xfdL ;j} Ps xf}+ s;}sf] c+za08 u/]sf] 5}gg\ .
s;}nfO{ dfg'{ / cfˆgf] Hofg u'dfpg klg eujfgn] xfdLnfO{ / dfG5]nfO{ agfO{Psf] hft leq
kl5 kb}{gg\ plgx? . olb ltdLn] p;sf] klg cf–cfˆg} hft 5 cfˆgf] nfuL cfkm} /fd|f] cfkm}
v'zLsf] nfuL p la?¢ s]xL ug{ ;s]gf}+ . p 7"nf] cfkm} hfGg] cfkm} rf]vf] cfˆgf] hft eg]sf] cfˆg}
ltd|f] k|]d xf], k'hf xf], b]jtf xf,] eg] p;n] xf] rfx] p n+u8f], alx/f], sfgf] nf6f] h] h:tf] eP
g} ltd|f] kljq k|]dsf] xTof ug{ lsg vf]Hb}5 klg ;Rrf dfFof u5{g OHht u5{g cfˆgf] dfFofsf]
. yfxf 5 ltdLnfO{ < lsgsL pgLx?nfO{ 9fsfsf] 6f]kLdf 9fsfs} km'n /fd|f] eGg] s'/f lal;{of}+ <
yfxf 5 cfkm' a:g] 3/ clg gfd y/ . cs}{ hft;Fusf] dfFofaf6 o:t} gf]S;fg a]xf]g'{ kg]{
cfˆgf] vf]s|f] OHhtnfO{ ;'/Iff lbg ltdL x'G5 . To;}n] cfˆgf] eft vfg' rfx] s'lxPsf] ds}sf]
h:tL xhf/f}+ k|]dsf] k'hf ul/ alnbfg cf6f] lsg gxf];\ . cfˆg} hft;Fu dfFof nufpg' k/]sf]
r9fpg ;S5g\ . xf] plgx?sf] hft a]nfdf af]Ng] af6f] xf];\ .
eujfgn] geO{ cfkm} agfPsf x'g To;}n] a}gL s'g}klg htfsf] eft gksfO{ vfof] eg] s]
cfˆgf] OHhtsf] l;df /fVg hfg]sf] 5g . x'G5, s] ltdLnfO{ yfxf 5 < x]/ a}gL s'g}klg lrh
s;};+u of}+g ;Dk{s /fVg' s'g} 7"nf] s'/f vfg' eGbf klxnf To;nfO{ ;f]r]/ / ksfP/ dfq vfg'
xf]O{g Ps argdf km;fO{ cfˆgf] :jfy{ k'/f k5{ hjsL cfˆgf] zl//nfO{ klg kmfO{bf xf];\ . h'g
u5{g . t/ ltdL h:tL l;Gb'/ lagfsf] dfG5]n] hLGbuLsf] k|0fodf afFlwP/ hLjg latfpg]
atf;] nf]Ug] agfO{ Ps /ftsf] nfuL lg0f{o u5{ Tof] dfG5]n] slxNo} klg lajfx cuf8L
cf]5ofg aGg]x?;+u cfˆgf] ;+;sf/ tf]8\g zfl//Ls ;DaGwsf] k|:tfj /fv]sf] x'b}g . Tof] ;dosf]
;Sb}gg\ . ltdLnfO{ yfxf 5 Pp6f afx'gsf] kvfO{df x'G5 h'g ;do xf] lajfxsf] klxnf] /ft
5f]/L cfkm' eGbf ;fgf] hft;+u lajfx u/L ofgsL ;'xfu/ft Û t/ ltdL t Pp6f gf6lso efj,
uO{ aiff}{ latfp5] ;fgf] hftsf] >Ldlt ´'6f] cf;f b]vfO{ cfˆgf] :jfy{ k'/f ug{ a'lgPsf]
a'xf/L elg lrlgG5] t/ aiff}{ laTbf klg gf6ssf] hfnnfO{ lrGg g;sL hLjgsf] ;j{xf/f
plgx?sf] Tof] 3d08 6'6]sf] x'b}g . xhf/f}+ ;f]rL p;sf] x/]s O{R5f / rfxgf dfyL n'l6b} uof}+
gf6s u/L 5'6fpg / rf]vf] agfO{ Ol08of olt;Dd sL ltdL p;sf] cf]5\ofg aGg ;d]t kl5
nuL b]zLx?nfO{ a]r]/ cfp5g\ aiff}{;Dd kl/gf}+ . cflv/ s]sf nflu dl/xQ] u¥of} < s:tL gf/L
eG5g dfdfsf] 3/df 5 t/ b]zLsf] xf}+ ltdL < s] ltdLnfO{ oxL ;+:sf/ l;sfO{Psf] lyof]
;Gtfgn] 8fF8f kfvf 9fls;s]sf] x'G5 w]/} < ltdLn] olt dfq l;Sof}+ < ltd|f] afaf cfdfsf] OR5f
kl5 eG5g\ dfdf dfOh'n] lax] ul/lbP5g . oxL lyof] < cˆ;f]r ltdLn] cfˆgf] afaf cfdfsf]
s] lau|]sf afx'gsf] 5f]/L ;a}sf] dfdfsf] 3/ OR5f, ;kgf / cfsfFIffnfO{ nTtfO{ s'Nr]/ lx8\of}+ .
lbNnLdf x'G5 . clg g]kfndf cfpbf b]zLn] km]/L clxn] dfUg] l;Gb'/ ltdLn] To; a]nf lsg dfUg
laut yfxf kfg] 8/n] 5f]/LnfO{ g]kfn ;lsgf} gL < gf/Lx? ;f/L nufpFbf klxnf k]6Lsf]6
gk{msfO{ cfk}m e]6\g hfG5g a]nfa]nfdf t/ nufp5 sL ;f/L < olb ;f/L nufO;s]kl5 k]6Lsf]6
hft 5f]8]sf] ;+;sf/ tf]8]sf] ;xg ;Sb}gg\ nufof] eg] s] x'G5 s] ltdLnfO{ yfxf 5 <
cfˆgf] 7fFpdf . Tolt;Dd 3d08 x'G5 Pp6f gf/Ln] cfˆgf] s'df/LTj n'6\g';Dd n'6\g
cfˆgf] hftsf] hjsL Tof] 5f]/L 3/ 5f]8]/ lbG5], lwt d?Gh]n;Dd cfˆgf] c+u dfyL
hfg] hft xf] csf{sf] 3/ ;hfpg] / t====== gyfs'Gh]n;Dd v]Ng lbG5], cfˆgf] k|To]s c+u r'Dg
ltdL t Tof] 3/sf] uxgf xf] 3/ kl/jf/ s'n lbG5] . h'g l;sf/Ln] cfˆgf] :jfy{ k'/f ePkl5 cflv/
b]jtf ;f/f ;DkQL wfg]/ ;dfn]/ a:g' kg]{ s]sf nflu km]l/ ltdLnfO{ :jLsf/ u5{ t < of] :jfyL{
x'G5, s;/L l:jsf/ u5{g ltdLnfO{ . olb ;+;f/df laZjf;3ftLx?n] a'g]sf] hfndf km;L cfˆgf]
s]6fn] cnu 3/df cfˆgf] kf/fn] /fv] klg k|To]s c+u k|bz{g u¥of} Tof] g} ltd|f] uNtL lyof] eg]
plgx?sf] kl/jf/n] ltdLnfO{ 3/ ul/ vfg cj afsL g} s] /xof] / < a}gL olb Tof] ltdL k|lt
lbb}gg\ . Ps g Ps lbg s'g} g s'g} anfTsf/ lyof] eg] lsg r'knfu]/ ;x]/ a:g ;s]pt
cf/f]kdf ltdLx?sf] ldngnfO{ 5'6fP/ < cF xF o:tf] klg x'g ;Sb}g lsg eg] olb Tof] ltdL
12
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
k|lt To:tf] Jojxf/ lyof] t, ltdL p;sf] dgf]/~hgsf] v]nn] ef]ln Tof] aRrfnfO{ afp lagfsf]
k|To]s rfxf la?¢ k|ltkIf ul/g} /xGYof} . atf;] eGg] df}sf s;}n] gkfcf];\ . a}gL of] kqdf
xf]O{g / < anfTsf/ ug]{ dfG5]x? slxNo} labf lng] cg'dlt rfxfG5' . olb ltd|f] of] ;fFrf]
klg 306f} cf]7df cf]7 hf]8]/, Gofgf] dfFofsf] ;To syf / hLjg e/ b'Vg] Joyf xf] eg]
c+ufnf]df a]l/P/ 5ftLdf lgbfpg sbfkL x/kn ltd|f] ;fy eO{ ;Sbf] ;xof]u ug{ kfpFm x/If0f
;Sb}gg\ . To;}n] a}gL h'g lbg ltdLn] x/kn eGb} of] kqnfO{ oxL k'0f{ lj/fd nufpFb5' ..
s'df/LTj n'6fof}+ To; lbg b]lv ltdL s'df/L k'0f{lj/fd ..
/lxgf}+ . To;}n] a}gL clwsf/ slxNo} klg pxL k|b];L lblb
dfu]/ kfO{b}g g t Pp6f klqsfdf 5fk]/ cl:dtf cefuL
kfO{G5 . h;/L p;n] ltd|f] OR5f la?¢ b'DsLaf;–%, Hofld/] nfdf 6f]n .
ef}lts cfs|d0f u¥of] To;/L g} ltdLn] klg gjnk/f;L, n'DaLgL
ltd|f] aRrfsf] nflu clwsf/ n8]/ k|fKtL
ug{ l;s . olb ltdL g]kfn cfdfsf] xfn M bf]xf, stf/ .
sf]vaf6 hGd]/ uf]vf{nL cfdfsf] 5ftLsf]
b'w r';]sL xf}+ eg] . cflv/ a}gL ltdL t
To;} 3fon 5f} eg] ltd|f] hLjg k|lt ;w}
sfnf/fqLsf] cWof/f]n] 9fls/xG5 eg] km]/L uhn
p;nfO{ cflz{jfb lbG5f} lsg < p k|lt
;kmntfsf] sfdgf u5f}+ lsg < x'g t dfFof  jljg ljof]uL
kfpg]n] u'dfpg klg hfGg' k5{ t/
jf:tljs of] klg ePg lsgsL ltd|f] of] k|]d GfofF laxfg pbfpg] 3fd lnO{ cfpF5' cfdf
u'dfpg] ca:yf g} 5}g . sf/0f ltdLx?sf] b'lgofFn] k'sf/ ug]{ gfd lnO{ cfpF5' cfdf
dfFofsf] lg;fgL egf} jf kfksf] kmn egf}+
ltd|f] k]6df al9/x]sf] 5 t/ ltdLn] p b]lv sf]dn ltd|f] dg ?jfO{ cfF;' slt ´fof}}{ xf]nf
6f9f /x]/ Tof] e|'0fnfO{ t hGd lbG5f}, cfF;' k'l5 axf/ 5g]{ ofd lnO{ cfpF5' cfdf
a9fpF5f}, x'sf{pF5f} km]l/ of] xfd|f] k'?ifk|wfg
b]zdf p;sf] hft / gful/s vf]Hg sxfF kTy/sf] lghL{j d"lt{ 5f]8L b]pm x} k'Hg ca
k7fpF5f}+ gL < ;fob Tolt a]nf;Dd t laktLdf /Ifs aGg] /fd lnO{ cfpF5' cfdf
p;sf] klg Pp6f 5'§} ;+;f/ alg ;s]sf]
x'G5 . km]l/ ltdLn] ltdL h:t} gf/L ltd|f] kfO{Gg /}5 kms{gnfO{ oxfFaf6 rfF8f] ul/
h:t} aRrf k|lt b'Mv lbg ;S5f} . Tof] l9n} ePgL kl;gfsf] bfd lnO{ cfpF5' cfdf
lgbf]{if gf/Lsf] hLjgdf e]n ag]/ cfpg
rfxG5f} . ltd|f] hLjg t a}+zsf] d]/f] va/ ;'GgnfO{ slt w}/} cft'/ xf}nL
cGwf]kgleq n'6\k'l6P/ etfe'Ë eof] eg] ;'-;dfrf/ el/Psf] vfd lnO{ cfpF5' cfdf
ltdLn] csf]{ gf/Lsf] klg s] To:t} rfxG5\of}+
< s] ltdL ug{ klg ;S5f} / < slt hgf;Fu GfofF laxfg pbfpg] 3fd lnO{ cfpF5' cfdf
n8\5\of} < slt hgf;Fu dfU5f} ltd|f] b'lgofFn] k'sf/ ug]{ gfd lnO{ cfpF5' cfdf
;Gtfgsf] hft < km]l/ s:n] lbG5 ltdLnfO{
Tof] ;a < h;n] ltdLnfO{ klxnf g} nTofO{
;s]sf] 5 . a}gL To;}n] clxn] g} ltdLn]
hlt laZjf; u/]/ cfˆgf] zl// cfˆgf] latf{df]8 emfkf
dfG5]nfO{ ;'lDkPsL lyof}+, OHhtdf v]Ng xfn bf]xf stf/
Email :- babin_biyogi @yahoo.com
lbPsL lyof} . ToxL tl/sfaf6 cfˆgf]
;Gtfgsf] hft, eft, gfd / y/ ;dodf g} df]jfOn M (&$^)&#@&*
n8]/ lng' tfls ltdLx?sf] Ifl0fs
13
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

elTsPsf ;kgfx?af6 eGg] dnfO{ nfu]sf] 5 . Tof] ld7f] dfof clg ;'Gb/
hLGbuL d]/f] nflu efljn] h'/fO{ lbP, eujfgnfO{
Ps c+; wGojfb eg]/ j/dfnf r9fpy] . s]=;L= d}n] ;f]Ry]
;fob dnfO{ hfG5' gegL ltdL st} hfGgf} t/
Kof/f] d'6'sf] 6'qmf “s]=;L=” cˆ;f]r hfg] a]nfdf kmf]g jf lr¶L;Dd klg k|]if0f
clj/n ofbx? ;fydf sf];f} 6f9faf6 ul/gf} . cfkmGt klg ==========of] eGg' ePg x}g < d
ePklg cgluGtL dfof clg cl;d Kof/ n d'Unfg nfu] b]lv d}n] kn–kn kqs} k|ltIffdf
. ;dox? ljtfPsf] 5' . of] d]/f] Psf]xf]/f] dg slxNo}
cf/fd 5' . cf/fd rfxG5' . ToxfF klg tL ltd|f] dfof / 5fofaf6 6f9f x'g rfx]g . Tof]
ltdLnfO{ s:tf] 5 < eujfg;Fu k|fy{gf dlGb/sf] afrf / cld6 dfofnfO{ slxNo} la;{g] ;f]r
ub{5' d]/f] “s]=;L”nfO{ s]lx gxf]; elg . klg lng ;lsg . hlt 6f9f of] dg cfO{k'Ubf] /x]5
;'–:jf:Yosf] clu|d sfdgf ofgls s;}sf] TotL g} emg} dfof a9\bf] /x]5 Tof] cg'ej xfn;fn}
ofbdf g}/fZotf aGg gk/f]; v'zL / ub}{5' . glhs x'Fbfsf] t'ngfdf xhf/f} a9L dfofsf]
pd+usf] axf/n] ;fy lbO/xf]; . s]=;L=kq gf;f] a9\bf] /x]5 Û dfof af0f x'Fbf] /x]5 clg d'6'df
n]lv/xg' kg]{ vf;} s]lx 5}g . of] nfdf] /f]lkbf] /x]5 . clxn] t d;Fu ltd|f] dfofsf] gf;f] dfq
;doaLr ltdL k|ltsf] Gofgf] dfofsf] 5 . olx rf]vf] dfof / ;Fu} afFRg] Tof] afrf of] vf]qmf]
c+ufnf]df a]l/P/ cfTdfleq s;}n]
a:g gkfpFbfsf] of] æ;dosf] v]n egf} jf b}jsf] g} Û ljwLsf] gb]Vg] u/L n'sfP/
nfdf] If0fdf la8Djgf klg ljlrqsf] /x]5 . d]/f] kljq, lgZrn /fv]sf] 5' . of] :jfyL{
sNkgfsf] of] lglh{j hLGbuLel/ lbPsf] dfofnfO{ Tolx sf7df08f}sf] ;dfhdf lj?jf
skL / sndsf] afUdtLdf aufP/ PSn} uof} .Æ df}nfpg ;Sb}g To;}n]
;xfotfaf6 cfˆgf] x|bo;L xfdLn];Fu} lvr]sf kmf]6f]x? klg PNjddf g}
dgdf u'D;]sf knx?nfO{ s;/L g} k|:km'6g ;hfPsf] 5' . oL kmf]6f]x? x]/]/ t emg d s;/L la;{g
u/f}+ / v} < t/klg lk|of “s]=;L=” ofb?kL ;s'F ltdLnfO{ v} < s;/L eg' of] b'lgofFdf d}n] s:tf]
5fofFdf b]v]sf] Tof] ltd|f] cfs[tLnfO{ dgg\ lk8f kfO{/x]sf] 5' eg]/ t/ s] ug]{ ltd|f] ofbx? of]
u/L of] lghL{j kqåf/f ltdL ;fd' d d]/f] dg–d'6'df u8L g} /x\of] .
c+z lnP/ cfpb} 5' . “s]=;L” s] ug'{ cflTdo s]=;L= ltdLn] dfof df/]/ hxfF
lbgdf dfq x}g /ftdf klg ltd|f ofbx?n] k'u]klg d oxfF ltd|} dfofdf afFr]sf] 5' . ;bf–;bf
kn–kn of] dg, d'6' 6'qmf–6'qmf eP/ 5l/g h:tf];'s} cj:yfdf /x] klg dnfO{ ======eg]/ kq n]Vg
k'Uof] h'g a6'Ng ltd|f] :yfg;Dd k'Ug] sbfkL gla;{g' n of] d]/f] ljlGt 5 ltdLnfO{ . cj t
qmddf of] xft, of] kfO{nf / of] snd rfNg nfUg yfNof] cflv/ hLGbuLdf s]jn c;kmntf /
ljjz 5' . h'g uGtAodf k'Ug ;S5' d jLr lg/f;tf g} d]/f] ;xofqL /x]5 . d h:tf] a]bgfsf] /fk
uf]/]6f]sf] cGTo;Fu} 9Ng]5' . Tof] cj:yf tfk]/ slxNo} g?g' of] kq k9]/ . a? s]=;L=Ps k6s
;donfO{ k|i6 yfxf ePklg dnfO{ yfxf d':s'/fpg' n . clg of] kq kfPsf] lbg t rfF8}
ePg jf 5}g . s]=;L=dnfO{ 5f]8]/ uPklg ;kgLdf e]6\g cfpg' n . xf] s]=;L=d ltdL;Fu} hfg]
d]/f] dfofnfO{ t g5f]8L uof}] xf]nf eGy] t/ 5' hxfF uPklg . dbf{klg Ps} ;]s]08 k5f8L x}g ;Fu}
b'ef{Uo ;dosf] v]n egf} jf b}jsf] g} Û dg{ rfxfG5' . afFRg gL s;/L ;s]sL 5\of} dnfO{
ljwLsf] la8Djgf klg ljlrqsf] /x]5 d]/f] PSn} 5f]8]/ . s'g} a;Gtdf klg xfF:g ;s]g d]/f]
kljq, lgZrn hLGbuLel/ lbPsf] dfofnfO{ hLGbuL . s[kof s]=;L=of] phf8LPsf] hLjgdf
Tolx sf7df08f}sf] afUdtLdf aufP/ PSn} j;Gtsf] jxf/ lnP/ rfF8} cfpg' x} . of] d?e"lddf
uof}+ ls s;f] < oltsf ;do laTof] oxfF 5' dnfO{ PSn} 5f8L ghfg] ltd|f] jfrf ;DeFmb} cfzf
eg]/ hfgsf/L;Dd gkfpFbf dfof t s] clg e/f];sf ;fy d d"naf6f] el/ d]/f gogx?
kfPsf] 5' eGg' / d}n] t/ d afrf u/]/ lj5\ofO{ /xg] 5' . plx hLjg ;xofqL
eGb}5' hLGbuLdf ltdL h:tf] ;xofqL s[i0f“lIftLh”
kfpg of] hLjgsf] cTo;Dd klg ;lSbg O6x/L # df]/Ë .
14
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

zf;g cfPkl5
uhn slj l/hfn
;fob >L
xfd|f] b]zdf xh'/ g]tfsf] 7ufO g/fd|f] ;':s]/f xfNb} rf}tf/Ldf
aiff{ofd] Ifl0fs vx/]sf] aufO{ g/fd|f] b'Mv af8\g yfNof}sL <
g'gsf] ef/L gfDnf] s:t}
PSsfO;f} ;tfJbLsf] of] cfw'lgs hdfgfdf psfnf] kf] nfUof}sL <
o'jtLx?sf] xh'/ n'uf nufO{ g/fd|f] ;fx'sf] af/L eGb} km]l/
ds} uf]8\g yfNof}sL <
k};fsf] vfgL eG5g\ xh'/ vf8L /fi6«x? hgtfsf] zf;g cfof] /]
t/ oxfF hf8f] udL{ b'j}sf] hufO{ g/fd|f] xftd'v hf]8\g yfNof}sL <
s'g} sfd lnO{ c8\8f cbfnt uof] xh'/ o"¢ g} lyof] lxhf] ;Dd
lrofsf] gfddf xflsdsf] lev dufO{ g/fd|f] ca zflGt kfof}sL <
cfˆg} v]t cfˆg} af/L
ld7f] jf]nL cfZjf;g lbO{ k};f s'DNofO{ xnsf] ax/ Nofof]}sL <
7u Ph]G6x?sf] xh'/ eufO{ g/fd|f] .. rf8jf8 cfof] eGb} km]l/
C0f vf]Hg yfNof}sL <
b'nf/L–@ df]/Ë . bz} lt/ cfpF5' Sof/]
df]=g+= %$$%@## Aff6f] x]g{ yfNof}sL <<

uhn l;h"jf–*, df]/Ë .

alb| k|;fb k/fh'nL uhn


/fh' lsgf/f
xf]n]/L / ;Nn]/Ln] xfF:g cem} kfs} 5}g
v'nd v'Nnf eG5' cem} u0ftGq cfs} 5}g cGt}lt/ ;fg]{ s'/f] u5{\of} c/] dg ;fg'
ltdLnfO[{ d}n] s] sd u/] PskN6 eg ;fg'
;u/dfyf eGbf cUnf] dx+uLn] 5fof] xh'/
xfd|f hxfg kl/jf/n] e'F8Lel/ vfs} 5}g d t eP ;+;f/s} ;f/} b'Mv x]/ cfh
ltdL eg] ;dfhdf ;Fw} ;'vL ag ;fg'
a]kQf kfl/Psf 5f]/f5f]l/ gkmsL{bf
cfdfx? ?G5g\ oxfF vlk;Sg' efs} 5}g ltdL;Fu h"gL el/;Fu} hLpg] /x/ efÚgL
ul/atfn] ;lsg ltd|f] Tof] dgdf /xg ;fg'
ul/jsf lk/dsf{ s;}nfO{ 5}g yfxf
;/sf/df a:g]x? n]sa];L wfs} 5}g xfF;v]n / /f]dfG;sf ;fy slt lbg lat]
;lDemP/ ltdL cfkm} PskN6 ug ;fg'
wg x'g]n] ;fdGtsf] gofF /+u km]l/ ;s]
ul/aLn] Ps;/f] cfªdf n'uf nfs} 5}g . xfFu} efFRof} af]6} sf6\of} ca s] g} afFsL 5 /
/x]sf] yf]/} h/f klg vf]hL ;a} vg ;fg' ..
r/lDa,ef]hk"/ . /fvf–@ sf]N8fF8f, vf]6fË .
xfn M bf]xf,stf/ . xfn M bf]xf, stf/ .

15
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

uhn
uhn
hlt w]/} af]n]klg,aft gof― xh"/sf] d]/f] ljZjf; gNffu]df,cs}{lt/ ;/] x'G5
lbgkl5 cWof―/f] of]],/ft gof― xh"/sf] k};fjfnf /f]lhj/L,ltdLn] ;f}bf u/] x'G5

d t ltdL d]/} eGy],hGd–hGd;Dd klg wg 5}g sdfp―g,k/b]zlt/ nfu]sf] 5'


w]/};Fu b]lv ;s]+,;fy gof― xh"/sf] olx xf] df}sf ltdL klg,p:s} e/ k/] x'G5

km"nx? v;]kl5,e"O{df ;l8G5g\ /] dg lyof] ufpFd} a:g],;fx'sf] Aofh a9\g yfNof]


lzlz/d} v;]klg, kft gof― xh"/sf] ;'grf―bLsf] k'n agfO{,ltdL h+3f/ t/] x'G5

;of+} rf]l6 d/L ;s]+,afFRg] O{R5f 5}g w]/} cf―vf ty]{ hf]l/kf/L,xfd|f] s'/f 6f]ndf sf6\b}
Eff] rflxGg dnfO{ ca,3ft gof― xh"/sf] km"6fO{ lbof}+ ltdLn] d'6',d t cj d/] x'G5

Hf"g lagfsf] cfsfz,tf/f lagfsf] /ft d kms{b}5' b'O{–rf/ ;fndf,ufp― a:g ufx|f] xf]nf
;'gf}nf] alg pbfO{ /xf];,k|eft gof― xh"/sf] d]/f] 3/sf] jl/k/L, ltdLn] cfuf] 5/] x'G5 ...

dl0f kf}8]nælevf/LÆ
dx]z /fO{ æ;fgf]d'6' /fhfkflg–( vf]6fª
l5tfkf]v/L–* vf]6fª xfn M bf]xf, stf/ .
xfn– bf]xf stf/
uhn
PsfGtdf ltd|f] ofb lbnfof] d?e"ldn]
uLt cfh km]l/ of] dgnfO{ ?jfof] d?e"ldn]
cGhfgd} cfh j}+zsf] dft r9]5 slt lyP :jKg xhf/ cfsfzsf] h'g 5'g]
glkP/} dnfO{ dfofjL] gzf nfu]5 lkhF8fsf] r/L h:t} u/fof] d?e"ldn]]
rv]jL eO{ ltdL d]/f] dgdf a;L lbg' ;'v vf]Hb} ;fu/ t/L cfPsf] d dfG5]
la;L{ 5f8L uPklg csf]{ hGd d]/L x'g' b'Mv dfq rf/}lt/ h'6fof] d?e"ldn]]
olt w]/} dfof lsg gb]Vbf nflu /x]5 d slxNo} ge'mSg] jL/ g]kfnsf] 5f]/f]
glkP/} dnfO{ dfofjL] gzf nfu]5
v} < s;/L bf; oxfF agfof] d?e"ldn]
ghfpg 6f9f d ltd|f] 5]p cfp―bf
dg} ?G5 lg ltdLnfO{ Psl5g gb]Vbf laGtL g;f]w dnfO{ b'Mvsf syfx?
bfpg';Dd of] hLGbuL bfof] d?e"ldn]]
yfx} gkfO{ xfd|f] dfof slt w]/} a;]5
glkP/} dnfO{ dfofjL] gzf nfu]5 ... j'9];sfndf ltdLnfO{ vf]Hb} cf…5' ;fg'
d]/f] hjfgL t c/jsf] vfof] d?e"ldn]]
æsnfk]|dLÆ df}nwg /fO{ b'uf{ e';fn
j'O{kf–(, vf]6fË . dfs/ $ pkxf/ gu/
xfn M— bf]xf,stf/ . xfn– bf]xf, stf/ .
16
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

Jo+Uo h?/L g} b]v] t/ s] ug]{ sfg'g pNnª\3g ug'{ ePg .


vNtLaf6 df]jfOn lgsfn]/ 7"nfafsf] 5f]/f] 7"n]nfO{
xh'/af / b'/fefif ub}{ lzi6tfsf] rf]OnL k:s] clg ;fyd}
7"nfafs} u]6;Dd lng cfpg cfu|x klg u/] . ToxfF t k|j]z
ug{klg u]6kf; rflxbf] /x]5 / u]6kf; xftdf
ef] r}g xNnfpFb} cfpg' eof] clg xfdL ;a} v';L xF'b} k|j]z
u¥of} . cfpg],hfg]sf] 3'FOrf] lyof] . d'n3/ ePsf]
 /fh]z k|;fO{ ælab|f]xL sf/0f ;a} cfkmGt Tolx cfpg] ePsf]n] xf] . 7"nfaf
Æ Pp6f s'gfdf xfO{sf]6 ktn'g / cfv―fdf sfnf] r:df
9NsfP/ otfptf 9'Gd'lgb} lyP .
aif{ lbgdf cfpg] j8fbz}+ dgfpgsf] nflu ToxfF t s's'/ klg k|;:t} kfn]sf /x]5g\ .
;Dk"0f{ tof/Ldf ;a}hgf cf–cfkm\gf] h]yf xfdLnfO{ b]v]/ xf] of ltgLx?sf] :jefj g} To:t} xf] .
cg';f/ h'6fO{ /x]sf 5g\ . j8fbz}+df d Tof] t b}j hfg] Pp6f g]kfNfL s's'/ eP/ klg
k/b]zL egf} ofgL s]lx ;dosf] nflu clns a]nfotL :j/df e'ls/x]sf] lyof] . l6sfsf] ;do
6f9f lyP . bzdLsf] cfO;Sof] . gftfuf]tfsf]
l6sfdf d'n3/ ePsf]n] æToxfF t s's'/ klg k|;:t} kfn]sf 3'O{rf] 5 t/ xh'/jf eg]
xfd|f a8fafsf] 3/df g} /x]5g\ . xfdLnfO{ b]v]/ xf] of cfOk'u]gg\ . ;fob pxfF klg
lgwf/ ;hfpg] klxnf ltgLx?sf] :jefj g} To:t} xf] . Tof] cGt st} lgDtf] dfGgg}
b]lv rnL cfPsf] k|yf t b}j hfg] Pp6f g]kfNfL s's'/ eP/ hfg' ePsf] lyof] xf]nf .
g} lyof]] . o;kfnL rfFxL klg a]nfotL :j/df e'ls/x]sf] lyof] .Æ To;}n] l9nf] ePsf] xf] .
d lknGw/] klg n'Rrf 7"nfjfsf dfOnf 5f]/f bf}/f,
ag]/ 7"nfjfsf] 3/df hfg] lgwf] u/] . w]/} ;'?jfn, sf]6 klxl/P/ lgs} km'lt{ nfpFb} lyP eg] cGo
6f9f ePsf]n] Pp6f uf8Lsf] aGbf]j:t efO{x?nfO{ ;f}t]gL] Aojxf/ b]vfP h:tf] efg x'GYof] .
ldnfP/ Tolx bzdLsf] z"ed'x{t kf/]/ xfd|f] olts}df xh'/af klg lgDtf] dfg]/ lgwf/df 6NsfpFb}
;fgf] kfFr hgfsf] kl/jf/ hfg] eof}+ clg u]6df k|j]z ug'{ eof] . ufnL;Fu} tfnLn] :jfut ul/of]
piffsf] nfnL;Fu} 8«fO{e/nfO{ af]nfP / . Tolts}df d]/f] gh/ uf8Lsf] 38Ldf h'Wg k'Uof] .
uGtJo k'Ug] 6'Ëf] u/] kZrft rfnsn] uf8L ;don] t 8fF8f sf6]/ rf/ klRr; eO{ ;s]sf] /x]5 .
rnfpg z'? u¥of] . w]/} 6f9f k'Ug'kg]{ ;a} ;a} rlst k¥of} /}klg aif{ lbgsf] rf8df To:tf]
ePsf]n] xfdL uGtJosf] nflu k|:yfg u¥of}+ g/dfOnf] klg t dfGg' ePg . To;}n] kfn} kfnf] 6Lsf
. af6f]df kl/jf/sf ;b:ox? aLr lttfld7f u|x0f ub}{ uOof] . ;a}sf] kfnf] l;WofP/ gfrufg ug]{
uGyg dGyg rNbf rNb} tL go―f 7fp―sf] eGg] 6'Ëf] u¥of} . ;a}hgf gfFRg ufpg yfn] . d
gf}nf] b[io cjnf]sg ub}{ lyof} . slxF lknGw/] eg] s]lx klg ghfGg] clg km]l/ d]/f] t 3/df
/dl0fo b[io b]Vg kfOGYof] eg] slx dg tfnf nufP/ ;a} kl/jf/ lx8]sf] dfG5] ;don] 8fF8f
s'Fl8g] k[YjLsf] agfj6 a8f crDdsf] sf6L ;s]5 . ;f―emsf] 5 ah]sf] lyof]] . To;}n] d
Tolts}df xfdL 7"nfafsf] 3/g]/ k|j]z ul/ nufot d]/f] kl/jf/ Toqf] wfP/ rf8 dgfpg uPsf]
;s]5f}+ TotLs}df kl/jf/sf Ps ;b:on] t Gofp/f] cg'xf/ agfP/ s]lx klg /dfOnf] cg'ej
lrRofpFb} eGof] . rfns bfO{ 7"nfjfsf] 3/ gu/L labf lnP/ cfpg] ;fn o:tf] gxf];\ eGb} cfˆgf]
cfof] . d em;Ë eP . o;f] ‰ofnaf6 3/lt/ kmls{of} lg/f; x'Fb} . n t csf]{ ;fnsf] bz}+df
6fpsf] lgsfn]/ x]bf{ t geGb} 7"nfafsf] e]6\g] afrf ub}{ of] sndL xnf]sf] hf]tf/f] vf]n] x} .
3/sf] u]6df kf] /x]5f}+ . uf8L kfls{Ë u/]/
leq k:g] r]i6f u¥of}+ . ToxfF t kfn] l;gfd @ tfKn]h'Ë .
/flvPsf] /x]5 . lar/f kfn]nfO{ s] yfxf ls xfn M gjf]lbt ;flxlTos jfrgfno
xfdL Tof] 3/sf] cfkmGt xf} eg]/ . p;n] bf]xf, stf/ .
xfdLnfO{ k|j]z ug{ lbPg . l7s lbgsf] b"O
lt; ah]sf] ;fOt 5 . To;}n] k|j]z ug{
17
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
uhn
lk8f
b]zdf o'¢ rn]sf] rn]s} 5 .
dlGb/ ejg 9n]sf] 9n]s} 5 . kv]6f sfl6Psf] k+IfL x'F d
;do d} p8\g ;lsg
gofF g]kfn lgdf{0f u5f}{ eGb} lk8} lk8fn] el/Psf] crfgf] x'F d
t/fO{ kxf8 an]sf] an]s} 5 . s;}sf] dfof kfpg ;lsg
s;}sf] ltvf{ d]6fpg ;lsg
;+ljwfg ;efsf] r'gfj ePklg 8fF8f dflysf] em'Ns] 3fd xF' d
zflGt cfdf cem} yn]sf] yn]s} 5 . Affbn alg 5fpg ;lsg
Kfft alg 5fpg ;lsg
;dfg'kflts u0ftGq ePklg Kfft lagfsf] a'9f] ?v x'F d
hghftLnfO{ 5n]sf] 5n]s} 5 . s;}nfO{ lzQntf lbg ;lsg
elTs;s]sf] rf}tf/L x'F d
d]rLsfnL s0ff{nLdf u[xo'¢n] la>fd ug]{ 7fpF lbg ;lsg
cfnf] /ut cem} au]sf] au]s} 5 . la5f]8LPsf] kfun k|]dL x'F d
dfof kfpg ;lsg
 s[i0f “lIflth” dfof kfpg ;lg .
O6x/L–#,df]/Ë .
xfn M bf]xf stf/ .
chDa/L 3fp
:jfut ul/lbg] 5' Pp6L a'9L cfdf /f]O /x]l5g\
lgtfGt PSnf] kmf]xf]/sf] y'k|f]df
;'Gb/ ;kgf af]ls cfpg] u/ d'UnfgL nl8/x]l5g\ lgl/x ag]/
d lgGb|f alg ;fy lbg]5' . dfgjtfsf] gftfn] p7fO{ NofO{
;fGTjgfsf] dNxd nufO{ /x]5g\
h'g]nL /ftdf lzt em} 5fpg] u/ d'UnfgL Ifl0fs dfofsf] kl§ afFwL
d rGb|df alg pHofnf] 5/L lbg]5' . la:tf/} la:tf/} vf6f a;]sf 3fpx?
dNxd ;'Sof], kl§ km'Sof]
dxfg nIo af]sL cl3 a9\g] u/ d'UnfgL 3fp lgsf] eof]
d uGtJosf] 9f]sf vf]ln lbg]5' . t/
lgsf] ePg pgsf] lk8f
;flxTosf] lglDt n8\b} cfpg] u/ d'UnfgL / Joyfsf qmGbgx?
d uGtJosf] 9f]sf vf]ln lbg]5' . / Joyf leqsf qmGbg / lrTsf/x?
qmGbg / lrTsf/x? ..
dxfgGb 9sfn ælgbf]{;Æ  kfG8a /fO{
cf]ofSh'Ë–@,t]x|y'd . a;fxf–!,aif]{ 8fF8f, pbok'/ .
xfn M cnvf]/, stf/ . xfn M– cnvf]/, stf/ .

18
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
gof― jif{ / g]kfn cfdfnfO{ cfJxfg cfp―b} 5'
SofS6; “ef]”
gof― jif{ @)^^ ltdLnfO{ :jfut 5 t/  tf/f k'g du/ ælgZrnÆ
ltdLnfO{ d Pp6f ;To ;f]Wg rfxfG5'
clxn] ltd|f] pd]/ @)^^ x'b}5 ,x}g / < 5f]8L cfP w]/} 6f9f ;ft ;d'Gb| kf/L
d}n] b]Vbf ltdL @)#^ jif{sf] pd]/ b]lv lsg hGd lbg] dftf lktf clg Kof/f] hGde"ld
wld/f nfu]sf] < sf7sf] 6'qmf h:tf] x'b}5f} xf] < 5}g wg k};f d;Fu Nofpb} 5' lk/} lk/sf ef/L
klxn] w]/} hf]l;nf] lyof} /] † slt u/f} u"nfdL cfFpb}5' 5f]8]/ k/fO{ e"ld
dnfO{ Oltxf;n] ;'6'Ss eg]sf] .
g]kfn cfdfsf] sfv ;fgf] x'G5 eg]/ ltdL g hGde"ld g t dft[;]jf g}
gfnfkfgLdf s]lx gvfO{ n8fO{ u¥of} /] afn'jf / w'nf];Fu dl/d]6L sfd ug{nfO{
To; k5f8Lklg ;fgf] ;fgf] 6'qmfnfO{ hf]8]/ 5}g d'No v'g kl;gfsf] g t ldN5 d]jf g}
l;Ëf] g]kfn jgfof} /] . cfpFb}5' cfˆg} df6f]df kl;gfsf] lapmF 5g{nfO{
hË] h:tf] dxfk'?if klg hGdfof}
led;]g h:tf dGqL klg hGdfof} /] dvdln / ;oklqsf] dfnf r]nLsf] kfx'/
lqe"jg,dx]Gb| h:tf zfx;L /fhf klg hGdfof} /] lgwf/df l6sf b]p;'/] uLt ufpgnfO{
Tolt dfq geP/, ;Dem]/ ufFpm3/ Kof/f] g]kfn 5f]8]/ nfx'/
laZjsf] ;a}eGbf cUnf] uugr'DjL ;u/dfyf cfpb} 5' kmsL{ cf]sfnL cf]/fnL ;Fu;Fu}
r9\g] t]GhLË gf]u]{ z]kf{nfO{ klg g]kfn wfpgnfO{ ...
cfdf ltdLn] g] hGd lbof} /]] .
otf kms]{/ x]/ t g]kfn cfdf @)^%
@)#^ ;fn b]lv @)^% ;fn aLrdf /fªhL –& ,gfvf,?s'd
Wf]/} dxfg ;k"tsf] xTof ul/;s] tL /fIf;x?n]
x] † gof―;fn @)^^ ltdLn] of] kN6 g]kfn
cfdfnfO{ d4t ug}{ k5{ . Ufhn
gq=========g]kfn cfdfsf 5ftLaf6 au]sf /utsf
wf/fx?  lzjk|tLs zdf{
clj/n ultd} jlug} /xg] 5g\ / b]zdf t'jfFnf]n]
9fSg]5 . 5f]/L eO{ hGd lnof} y/ clglZrt
g]kfn cfdf / @)^^ ltdLx? b'j} ldn]/ cfˆgf] 7fpF cfdf afaf 3/ clglZrt
of] kN6 o:tf] ;Gtfg hGdfp
s'GtLsf] k'q s0f{ h:tf] GfofF 7fpF gf}nf] kl/j]z gofF 3/df
dl/ofdsf] k'q lh;; qmfO{i6 h:tf], Vf} s;/L rNg] xf]nf 8/ clglZrt
cghgL k'q xg'dfg h:tf] gq===============
lzjhLn] /fIf;x?nfO{ ;vfk kfg{sf] nflu Kfm/s /Llt efiff,e'iff ;DxfNg' kg]{
sfnLsf] ;[i6L u/] h:t}, k/fOsf] bf; aGof} s/ clglZrt
o:tf] ;Gtfg of] aif{df klg hGdfOgf} eg]
ltd|f] 5ftL dfly lu4x?sf] /fh x'g]5 k/Dk/f aGof] lsg gf/Lsf] sfvdf
ltd|f] sfvdf jf?b,;f]8f / uGws x'g]5 lbg/ft sfd dfq k|x/ clglZrt
x] † @)^^ g]kfn cfdf,
ltdLx?nfO{ d]/f] ;fi6fË k|0ffd 5 k/fO{;Fu} ;w} cfˆgf]kg vf]Hg' kbf{
of] jif{ ltdLx?n] Pp6f l;Ë} o'4 jf]s]sf] jL/ hLjg / cl:tTjsf] e/ clglZrt
;k"tnfO{ hGd lbg}k5{
olb Tof] jL/ ;k"tsf] hGd lbPgf}+ eg] zflGtgu/, emfkf .
ltd|f] gfd lgzfgf ;a} O{ltxf; aGg k'Ug]5 . xfn M gjf]lbt ;flxlTos jfrfgfno
w/fg–!%,;'g;/L bf]xf, stf/ .
19
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
sfo{qmdx?df pu|OR5f zlQmsf] ;fy nflu kg]{
æd?e"lddf km'n]sf] 3fon 3fonn] ;Ktsf]zL Pkm=Pddf z'e–sfdgf sfo{qmd
rnfPsL /x]5g\ . k|fylds :t/jf6 uLt n]Vg ;'?
k"mnÆ u/]sL 3fon o:fsf] k|]/0ffsf] >f]t nlId?kfnfO{
dflG5g\ . ;[hgf leq y'k|} ;dfhdf 36\g] kl/36gfsf]
ljDj ´lNsG5, dfg] e]l6G5 egf}+ . jxfFsf] syg xf]
of] . cg'alGwt ;dob]lv pla|Psf] yf]/} ;donfO{ ;lx
dfu{df nufpg] xf] eg] cfˆgf] hLjg :t/dfq p7\g]
xf]O{g snf, ;flxTo, ;+:s[lt / efiffsf] ljsfz x'g'
;Fu} b]znfO{ klg xfdL ;Eo x'g'jf6 kmfO{bf x'G5 .
oxL a~h/df b'O{ a;Gtsf] 6/f]{ cg'ej;Fu} k|r08
tftf] / s7fªlu|bf] lr;f] krfO{ ;s]sL 5g\ 3fonn] .
k/fo d'n'sdf g]kfnLn] ef]Ug' k/]sf] j]bgf ;fy} c´
d?e"ld hf]t]/ of;f{u'Djf vf]Hg] y'k|} a9L dlxnfx?n] ef]Ug' k/]sf bb{el/ Jojwfgx?nfO{
g]kfnL r]nLx? dWo] k[ys r]tgfsL e08f/ ;d]6\g] ul/ pkGof; n]Vg] qmddf h'6]sL 3fon
x'g r]nL uLtf /fgf 3fon . g]kfnsf >f]tfx?sf] cw'/f] cfu|xnfO{ æ;f]nf]Æ PNjddf
jxfFsf] sfJo Ifdtf bf]xfsf] g]kfnL pg]/ >f]tfx?sf] dfof a6'Ng] k|oTgdf h'6]sL 5g\ .
;flxTosf] ahf/df ;j}n] cg'ej ul/;s]sf o:tf ;DefjgfsL vfgL 3fon;Fu xfd|f laz]if
5g\ . 7f]lS;nf–*, pbok"/sL 3fonn] s]jn k|ltlglw lj/]Gb| s'df/ ofSy'Djf;F+u 6]lnkmf]gdf ePsf]
/]lu:tfgdf ;'s'gdfq ;dfpFb} 5}gg\ . jftf{sf] ;f/;+If]k k|:t't ul/Psf] 5 .
rf]6x?df zJbsf] km;n pdfb}{ ;'ud d'UnfgL M– gd:sf/ d'UnfgL ;f}uftsf] <
/fhdfu{ ;dfpg] k|oTgdf cxf]/ft h'6]sL 3fon M– gd:sf/ d]/f] klg .
l5g\ 3fon . stf/sf] a~h/df ;flxTo d'UnfgLM– tkfO{sf] pkgfd æ3fonÆ of] t lxGbL
afªdo xf}+l;Psf] a]nf 3/,b]zaf6 k/lt/ xf]O{g / < s]xL sf/0fx? 5g\ sL of] gfd /f]Hg'sf]
k'u]/ g]kfnL gf/Lx?sf] k|ltlglwTj dfq k5fl8 <
u/]sL 5}gg\ 3fonn] . k|jf;jf6 k|sfzg 3fon M– hLjgsf] cf/f]x cj/f]xx?df dfG5]n] g}
x'g] ljleGg sfuhx?df cfˆgf] dg lbP/
lr/kl/lrt alg;s]sL l5g\ t/klg bf]xfdf b'Mv ;'vsf] cg'ej ug{ ;S5 k/Gt' s'g} b'Mv o:tf
dlxnf ;|i6fx? xfdLnfO{ b'n{e nfU5 t/ klg x'G5g\ hf] b]vfpg ldNb}g jf:tjdf b'Mv b]vfP/
;of}+ sf]if 6f9f /x]/ klg jxfFn] /r]sf cfˆgf] hLjgdf xNsf x'G5 eGg' d'v{tf xf] . xfd|f]
n]vflbx? k9\g kfpg' ;f3'F/f] ;dfhdf rf]6}
bf]xfsf] dlxnf k|ltlglwTj æxfdL g]kfnL ;dfh cfkm\gf] rf]6x?;Fu d]/f] hLjgsf]
;Demg' k5{ . of] la/fgf] 3/df sfd ug{ nhfpF5f}+ t/ ;fldKotf eP/ xf]nf d}n]
x'g'sf] pd+u kSs} xf]O{g . csf{sf] 3/df rfxLF h:tf] cj:yf gfd k5f8L 3fon /fvL
dfgljo ;Dj]bgfn] g} l5rf]Ng klg kl5 kb}{gf}+ . lbPF . ;D´g';\ c? vf;
hLjgdf k[YjL hlt b'Mv s]xL xf]O{g .
af]Sg' k5{ of] x'g' / h;sf] sf/0f xfdL;Fu kmfO{bf d'UnfgLM– k|;+u abnf},
;+;f/;Fu hLjg x'g'sf] cGo d'n'sn] Oltxf; b]lv g} b'/b]zsf] tkfO{sf] a;fO{
oyf{t xf] . b'O{ aif{ eof] of] l;ldt
p7fO{ /x]sf] 5.Æ kl/lwleq afFRg' kbf{
hLjgdf y'k|}
lau7gx? x'G5g\ k/Gt' ´]Ng'x?sf] kl/l:ylt tkfO{nfO{ s:tf] nfUf]sf] 5
;dfP/ lx8\g' rfFxL hLjg xf] . cfh o:t} . c´ o;f] egf}+ vf8Ldf g]kfnL dlxnfsf] cj:yfsf]
d'w{Go ;Lk ;f/yL dlxnf ;|i6f uLtf cWoog s;/L ug'{ ePsf] 5 <
3fonnfO{ d'UnfgL ;f}uftsf] ;]/f]km]/f]df 3fon M– ;j} eGbf klxnf k'?if xf];\ jf gf/L cfˆgf]
3'dfpg rfxfG5f}+ . :jb]zdf /xFbf laleGg x'n 5f8]/ k/fO{ d'n'sdf cfpg' kbf{ s;}sf] dgdf

20
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
r}g x'b}g . cfˆgf] cfdfsf] Gofgf] sfv dlxnfnfO{ x]g]{ b[li6sf]0fdf ?kfGt/0f ug'{ k5{ . oxL
l/TofP/ lx8\g' s;}sf] dgn] dfGb}g t/ klg xf] d}n] oxfF b]v]sf] .
xfdL oxfF kl/l:yltsf] hGhL/ pv]Ng cfPsf d'UnfgL M–stf/df g]kfnL dlxnfx?sf] snfsfl/tfdf
xf}+ . b'Mv ug'{ k5{ . of] xfdL lab]zL x'g'sf] ;xeflutfnfO{ s;/L x]g'{ x'G5 <
cf}lrTo xf] . t}klg g]kfnL dlxnfx?sf] 3fon M– kmfO{bf 5 /fi6«nfO{ ;+:s[ltsf] k|rf/ k|;f/
;jfndf eGg' kbf{ k|fljlws ?kdf cToGt} ePsf] 5 . snfsfl/tfdf lgvf/kg klg cfpFb}5 .
cˆ7\of/f] 5 . laz]if u/]/ cj}wflgs ?kdf dgf]/~hg tyf JolQmut hLjg:t/ klg p7\b}5 .
cfP/ 3/df sfd ug]{x?nfO{ elg g;Sg'sf] d'UnfgL M– g]kfndf clxn] ;dfj];L / dlxnf
uf¥xf] x'G5 / pSt s'/f xfdLn] laleGg cf/If0fsf] k|;+ux? p7L/x]sf 5g\ lg, cj t :jb]zd}
5fkfsf dfWodx?jf6 klg kl9/x]sf 5f} . /f]huf/L kfpg] cj;/x? 5}gg\ / <
ljz]if u/]/ sdhf]/ ;/sf/L gLltsf] sf/0f 3fon M– lo s'/fx? ;j} /fhg]tfx?n] af]Ng] /fhgLlt
dlxnfx?n] ;d:of ef]Ug' k/]sf] 5 . efiffx?dfq x'g d]/f] larf/df cf/If0f zAb cfkm}df
d'UnfgL M– g]kfnL >ldsx?n] ;:tf] >d lgsDdf nfU5 dnfO{ . cfhsf] hdfgf k|lt:kwf{sf]
a]r]/ cgj/t sfd ul/ /xG5g\ . o;df hdfgf xf] . s;}n] l6k]/ cf]xf]bfdf /fVg' eg]sf]
tkfO{sf] ;flxTo ;Gt'li6 5 < c;Ifdtf dfq xf]O{g hf]uLnfO{ bfg lbP h:tf] xf] .
3fon M– ;flxTodf b'Mvsf] s'/f g} al9 d'UnfgL M– cGTodf d'UnfgL ;f}uft dfkm{t oxfFn]
x'G5 n]vfO{x?df To:tf] j:t'l:yltsf] lrq0f eGg afFsL /x]sf s]lx s'/fx? 5g\ sL <
t cj:o x'G5 g} . oBlk xfdL g]kfnL 3fon M– k|b]zdf ;[hgf k'mNg' rfgr'g] s'/f xf]O{g of]
;dfh cfˆgf] 3/df sfd ug{ nhfpF5f}+ t/ dfg]df ;GWofu'|knfO{ ;Ddfg ug}{ k5{ .
csf{sf] 3/df rfxLF h:tf] cj:yf l5rf]Ng dnfO{ cfˆgf] s'/f /fVg] df}sf lbg' ePsf]df wGojfb .
klg kl5 kb}{gf}+ . h;sf] sf/0f xfdL;Fu d'UnfgL ;f}uftsf] eljio pHjn x'g'df sf]xL tuf/f]
kmfO{bf cGo d'n'sn] Oltxf; b]lv g} p7fO{ gagf];\ z'e]Iff d]/f] ..
/x]sf] 5 . o:tf] k'/fgf] dglrGtgjf6 xfdL 
dfyL p7]/ cfˆgf] cfuFg ;kmf ug{] qmddf
h'6\g' k5{ . oxL ;Gb]z 5 d]/f] .
d'UnfgL M– j}¢]lzs /f]huf/df tkfO{n]  z'esfdgf 
v'n]/ eGg' kbf{ s] b]Vg' ePsf] 5 <
3fon M– x'g t dfG5]sf] cl;ldt rfxfgf gof“ aif{ @)^^ sf] ;'vb
x'G5 . ;j} rfxgfx? k'Ub}gg\ . sltn]
rfxfgf cg';f/ j:t' k|fKt klg u5{ t/ cj;/df :jb]z tyf
unt k|of]usf] sf/0f km]l/ z'Go l8u|Ldf lab]zdf /xg' ePsf ;Dk"0f{
´5{g . d}n] eGg vf]h]sf] s'/f s] eg] xfdL
dlxnf xf];\ jf k'?if Pp6} ljrf/ jf]s]/ b|Jo g]kfnLx?sf] ;':jf:Yo
cfh{g ug{ cfPsf] xf}+ . 3/df xfdLnfO{ ;j} lb3f{o' Pj+ pQf]/f]Q/
lrhn] k|ofKt ePsf] eP s]sf nflu cfpg]
oxfF . xfdLn] cfˆgf] kl/ro ;[hgfTds k|utLsf] sfdgfsf ;fy} gof“
sfdx?af6 lbg ;Sof} eg] / 3/ kl§ kms]{/
x]g{ ;Sof}+ eg] xfd|f] hLjg:t/ p7\g ;S5 . aif{n] :yfO{ zflGt sfod
d}n] b]lv/x]sf] 5' . g]kfnLx? w]/} u/f]; eGg] ck]Iff ub{5f}+ .
s'af6f]df nfu]sf 5g\ . cj xfdL kmls{g'
k5{ ;'af6f]df . s]lx Osf]gf]lds x'g l;Sg'
k5{ . oxfF g]kfnL dlxnfx?nfO{ 6]lnkmf]gdf ly//fh vgfn
cgfjZos s'/f u/]/ x}/fg agfpg] -;+of]hs _
k'?ifx?n] v/fa k|j[lt 5f8\g' k5{ . ;fy} tyf ;GWof g]kfnL k':tsfno kl/jf/ .

21
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
em6f/f] 5fjfn] xf] km]l/ xfQLsf] aRrf /}’5 geGg' xf]nf of]
;'s]gfsnfO{ . Pslbg d ;+of]uj; 7'n} cfd;ef egf}
vlNnalNn of vfd;ef of t hfd;ef h] xf];\ . o;f] 7"nf7fn'sf]
PsnAo /fh clg lrNnf] b]lvg] tfn'sf] of t cfn' xf] ls efn'sf]
efif0f ;'Gg} k¥of] eg]/ 6'Kn'Ss k'u]+ . k'Ug] lalQs} ;'?
c;L eP/ a;L vfg] a]nfdf dnfO{ ef] efif0f . 7"n} efif0f 7"n} eGg' xf]nf /]n h:tf] v]n
klg s]lx egf} egf} nfUof] . “vlNnalNn” hqf]] To:tf] t x}g dfq efif0f . of] ;'s]gfsnfO{ klg
s] eGg' xf]nf ldqx? of] t hgdfg;df efif0f t l7s} nfUof] . hj efif0f l;l¢of] p a]nfdf
em'l08Psf] zAb Tof] klg laz]if u/]/ efif0f ug]{ g]tf xf] ls ;]tfsf] hnkfg ;df/f]x /x]5 .
c/asf vfl8 d'n'sfF . d klg klxn] t b+u † d klg c5'tf] /xg ;lsg ;fd]n eO{xfn]+ . vfgkfgsf]
klxn] t dfG5]n] s] eGbf sfo{qmddf Pp6f
/f’g\ eGof t vlNnalNn P lh/] vf];f{gL † tn emg{ kfÚ x}g AolQmn] x}g g]tfhL
/] . s] eGof eg]/ d}n] Ps}rf]l6 bfx|L h'uf kf] lnP/ cfP5 † cl3 t lgs} dHhfn]
klg ;f]lw xfn] Pp6fnfO{ efif0f 5f6\g' ef] lg t
s] eGof xf] of] vlNnalNn < p;sf]
af
eg]/ s] dfq eGof y,] rsf]{ :j/df pQ/ plx
k|ltpQ/df vlNnalNn gL yfxf 5}g eg]/ “vlNnalNn” . vfg] a]nfdf s] s'/f] ul/ /fÚeGof
pN6} xKsfof] dnfO t . P Û dfkfsf df]/f vfg'xf];\ l56f] . Tof] s'/f] of] ;'s]gfsnfO{ xhfd ePg
xf], ;f]Wg klg gx'g] ef] af † eg]/ r'krfk / dgdf lr;f] kl; xfNof] . P dfkfsf h/;f’jx?
nfu]/ kmls{P . P ufF7] † Pp6f dfq eP t s'/f 7"nf, vfg yfn] kl5 ;a} e"nf . o:tf asdkm';]
x'g] xhf/f}, nfvf} dfG5]sf] of] efiff Tof] klg g]tfsfF s]sf] hnkfg g ;nkfg ca sfjf{ r9\bf x'G5
c/la xf] sL ;/la . ls ;/fla t x}g < x}g
eg'F eg] oxfF Tof] s] xf] s'GgL gfd klg n'df hfd eg]/ d ;'s]gfs xF'OlsP eGb} “vlNnalNn” lo
xf] ls ;'df /] , HofS;g ls km\ofS;g /], eft vfp/] g]tf eg]/ .
vh'/af]6] xf] ls xh'/af]6] ,uh'/af]6] Tof] t hbf} .
vfg]nfO{ g} ;f]Wg' knf{ . d}n] eg] a'Efm\g} Afo/jg–#,x/sk'/ df]/Ë .
g;Sof eGof . To} klg d]/f] dgdf Pp6f xfn Mgjf]lbt ;flxlTos jfrfgfno
v'Nb'ln r} g’ef x}g x} † ;f]wF' s;nfO{ slt bf]xf,stf/ .
v]/ km]l/, plx pQ/ t cfpg] x}g eg]/
lrGtf ef] of] ;'s]gfsnfO{ . lsg ;'s]gfs uhn
eGg' xf]nf tkfO{x? Tof] t d]/f] gfd Sof † k|]d Gof}kfg] k|eft
kf7sx?n] klg a'em]5g\ Sof/ 6fpsf] b]lv ;'vL dfq} vf]Hof], laxfgL ltdLn]
;fx'sf] , afpsf] xf] ls gfpsf],7fpFsf] xf] ls a'´]gf} sL lk|o], lhGbufgL ltdLn]
ufpFsf] ;a} xNnfP . gxNnfpg' kg]{ klg b'Mvdf klg x'G5, ;'gf}nf] ljxfgL
xNnfP . d kf] ltg 5Ss rf/ 5Ss slt vf]hL agfpm, ;'gf}nf] sxfgL ltdLn]
5Ss slt 5Ss . Tof] atfpg] xf] eg]
Pp6f /fdfo0f / dxfef/t g} aG5 . cfkm} leq vf]h, u/]/ ;fx;
Pslbg Pp6fn] ev{/ ufpFaf6 cfÚ t[i0ffdf glehfpm, l;/fgL ltdLn]
elg eGof] / d}n] ;f]lw xfn] . slt lbg ef] chDj/L sxfF kf] x'G5/ hjfgL
gfgL of] stf/―f < eGof dfq s] lyP . lgZro l:jsfg'{ 5, v/fgL ltdLn]
p;sf] pQ/ klg plx “vlNnalNNf” lsg
;'v ToxL km'Nb5, b'Mv hxfF 5
;f]Wg' k/of] elg xfNof] . d}n] ;f]r] P † lh/] b'Mvdf gx'g' kfgL kfgL ltdLn] ..
vf];f{gL tn emg{ kfÚ x}g Ps}rf]l6 bfx|L
h'uf kf] lnP/ cfP5 af eGg] nfUof] . d df]/Ë
ToxfFaf6 klg x'lQPF . lsg x'lQPF eGg' xf]nf xfn M O{nfd
xfjfn] xf]ls wfjfn] xf], ;fjfn] xf] ls
22
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
syf slxn]sxL+F tfKn]h'Ëaf6 t/fO{lt/ embf{ slRr
cle;Kt cg'ej ;8ssf] df]8 / 3'lDtx?df y]rf/Lb} k]6} pN6\ofP/
jfs–jfs ub}{ yf]qf] 6f6f a; / l8df]8nsf] 6«sx?df
 bf}nt /fO{ lyNlynf] eP/ ofqf ug]{ p:sf] zl// cfh
lxhf]sf] cfwf/df 6]s]/ cfhnfO{ ef]lnsf] sf7df08f}sf] EofnLa; / 6\ofDkf]x?df e'l08P/ k'/}
lglDt tof/ kfg'{ 5 . ljutsf] pkTosf 3'Dg cEof; eO{ ;s]sf lyof] . ufFp3/df
lqmofsnfkaf6 cfutsf] hLGbuL ;/n / 3fF;–bfp/f, d]nf–kft ubf{ :jtGq rNg] p:sf
;xh agfpg' 5 . e"tsf] sfof{g'e"ltn] ko/x? sf7df08f}sf] uNnL–uNnL,c;gsf] le8 ;fy}
jt{dfg / eljiosf] of]hgfx? k'mnfpg' / kfs{ rs{kysf uf8Lsf tfFtLx? kf/ ug{ ;fdfGo eO{
kmnfpg' 5 . of] s'/f] p:nfO{ klg s]lx ;s]sf lyP . ha xjfOhxfh hDd} cfsfz wtL{
xb;Dd 1fg lyof] xf]nf . ljutdf cfˆgf ysf{P/ cjt/0f ubf{ xf]; of k|:yfg ubf{ p:sf
hLjg ef]ufO{sf cg'ejx?n] g} eljiodf dgx? Df e'O{rfnf] hfGYof] . p ;fFem xf];\ of
;kmntf r'dfpg k|d'v e'ldsf lgefpF5 laxfg,lbg xf]; of /ft cfkm'nfO{ /fvL lbPsf]
eGg] s'/f] p:nfO{ xf]6nsf]
yfxf lyof] xf]nf . æPh] G 6?kL dfgjtfsf s;fO{ x ?n] b] zsf 5tdf uP/
/ t p:n] hLjgdf s'gf–s'gfdf /f]k]/ df}nfpFb} uPsf] d]gkfj/?kL sNkgfsf
w]/} cg'ej a6'n]/ dfgj t:s/x?sf] cv8f leqsf] tf08j cg]sf} dxn
cfˆgf] dl:tissf] agfpFb}
e08f/df d+;L/ gfrn] ?dlNnPsf] p:sf] dg / dl:tis hxfh uPsf]
df; s[ifsn] cGg afudtL / lji0f' dtLsf] kfgL em} wldnf] aGb} lIflthlt/
yGsfP e}m uof] lbg lbg} . ;fx'sf] C0f / kl/jf/sf] cfˆgf]
;Fufn]sf] lyof] . bfloTjn] d'5f{ g} kg{ yfNof] pm .Æ gh/x?
ul/jL / clzIffsf] t]:of{pYof] .
eo+s/ d?e"ldleq of] p:sf] w]/}
afWotf / ;d:ofsf tftf] xfjfx?n] lbg b]lvsf] lbgrfo{ lyof] .
e'dF/Ldf kf/]sf] p:sf] hLjg k7lgo syf gu/sf]6sf] 8fF8faf6 3fdsf slnnf piffx?
lyof] . ul/jLsf] bnbn ef;df efl;b} w/x/fsf] 6'KkfnfO{ la:tf/} :kif{ ub}{ c+u–c+udf
uPsf] p:sf] hLjg / kl/jf/nfO{ efl;gaf6 ;Njnfpg yfNYof] . :joDe'sf] 5fgf el/ k/]jfsf
/f]Sg Pp6} lasNk b]Vg yfNof] . Tof] lyof] hf]8Lx? zflGtsf uLtx? u'gu'gfpFy] 3'/{==3'/{ ub}{ .
lab]z . k}t[s rn–crn ;DktLsf] gfpFdf t'jfFnf]n] la:tf/} pkTosfnfO{ kbf{k0f ub}{ nUof] .
ePsf] b'O{ rf/ sfGnf kfvf]af/L ;fx'sf] ;'xfu/ftdf gjb'nxLn] 3'D6f] p3f/] e}+m p klg
td;'sdf NofKr] lyr]/ lhDdf nufPsf] xf]6nsf] 5tdf uP/ laxfgLsf] dw'/ piffx?;+u
nueu aif{lbg kl5 cfzfsf] TofGb|f]df n'6k"l6b} cfˆgf] sNkgfsf] ;+;f/df p8\g yfNof] cfzf
e'ml08b} sf7df08f} k'Uof] . / lg/fzfsf] k+vfx? lkmhfP/ .
bfFof afFof xftsf] a'9Lcf}nfdf efO{ ltd|f] kmf]g cfPsf] 5 . xf]6njfNgL ;fx'gLsf]
nufPsf] t]n / lwa|L alQsf] Hjfnf]sf] ltvf] cfjfhn] p:sf] sNkgfsf] p8fg k+vf sf6LPsf]
lgzfgL cf]efpg gkfpFb} ;fx'sf] C0fsf] h6fo" em} tx; gx; eof] . p xtf/–xtf/ tn em¥of{]
Jofh cfsfzLg yfnL ;s]sf] lyof] . . x]nf]==== d /lj af]Nb} 5' . p af]Nbf cln pHofnf]
Ph]G6?kL dfgjtfsf s;fO{x? b]zsf b]lvg yfNof] . p:n] l/l;e/ ;]6df /fVof] . cj eg]
s'gf–s'gfdf /f]k]/ df}nfpFb} uPsf] d]gkfj/ p:sf] d'xf/df xif{ / lj:dftsf b'j} /+ux? Kff]tLb} lyP
?kL dfgj t:s/x?sf] tf08j gfrn] .
?dlNnPsf] p:sf] dg / dl:tis afudtL / s] eP5, t efO{ < xf]6njfnf ;fx'gLn] k|Zg
lji0f'dtLsf] kfgL em} wldnf] aGb} uof] lbg t];f{Og . ;fx'gL lbbL d]/f] ˆnfO6 cfh x'g] c/] e/]
lbg} . ;fx'sf] C0f / kl/jf/sf] bfloTjn] !! ah] p:n] ;To af]nL lbof] . hf] kmf]gdf p:n]
d'5f{ g} kg{ yfNof] pm . ;'g]sf] lyof] . P xf] / < /fd|} eP5 . ljb]z uPkl5
23
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
xfdLnfO{ r} ge'Ng' gL < kms{bf r} d]/f] If0f kZrft g} p:sf gh/x?n] tL ;'Gb/ 8fF8f sfF8f
xf]6ndf cfpg' x} < x]/f} Û of] lbbLnfO{ s] b]Vg 5f8\of] . cj p:n] c8\sn sf6\of] lrnuf8Ln]
NofO{ lbFbf /x]5f} < ;fx'gLn] cfh;Dd g]kfn 5f8L ;s]sf] 5 . ;fFRr} hxfhn] g]kfnsf]
rfdnsf] l;tf–l;tf ;JhLsf] 6'qmf–6'qmf / ef}uf]lns l;dfgf kf/ ul/ ;s]sf] lyof] . cj eg]
wdLnf] kfgL em} bfnsf] yf]kf–yf]kf ug]/ p:sf] dgdf cg]sf} s'/fx? v]Ng yfNof] . cfzf,
c;'n]sf] k};fnfO{ r6Ss e"n]/ lbbL efO{sf] lg/fzf, 8/, qf;, eo cGof}n z+sf sf}t'xn ;a}
gftfdf hf]8 lbb} yf]/} nf]nf] kf]tf] 3l;g . d8fl/g yfNof] . p:sf] dg dl:tisdf slxn] k'uLPnf
p:n] s]jn e}xfN5gL eg]/ cfˆgf] bfloTj . dnfO{ lng sltj]nf dfG5] cfpnf Û dfG5]x?
k'/f u¥of] . p:sf dg dl:tisdf cg]sf} Po/kf]6{d} x/fpF5g ====cnkq x'G5g\ eG5g\ . st} d
t/Ëx? t/lËg yfn] . sNkgfsf] p8fg klg ========pm=dg dg} cfltb} klg lyof] . ptflt/ t
jf:tljstfsf] w/ftndf cjt/0f xf]nf ls cfO{dfO{ s]6Lx?nfO{ x]g]{ klg x'b}g eG5g < slt
eGg] cfzfsf] lnË] lkªdf dlRrb} p cfˆgf] cgf}7f] xf]nf ToxfFsf] rng < ;f]Rbf ;f]Rb}} p:sf]
kf]sf kGTof}/f ldnfpg yfN5 . cufl8 ToxL ;'Gb/L d':s'/fpFb} vfgfsf] c8{/ lng
xjfO{hfxhdf r9]/ lab]z hfg kfpg'sf] cfO{ ;s]sL /lx5 . p:nfO{ yfxf ePg hj ;'Gb/Ln]
pdË clg 3/ kl/jf/, ;fyL ;+uL dft[e"ld PS;So'h dL Û elgg\ aNn p em;+Ë eof] . ;'Gb/Ln]
5f]8\g' kbf{sf] cfTdlk8fsf] bf]wf/df clNemb} s] s] ;f]wLg s'GgL p:nfO{ yfxf ePg . s]jn p:n]
p ljdfg :yn k'Uof] . cfxf Û o:tf] x'Fbf] /}5 :jLs[ltsf] 6fpsf] dfq xNnfof] . clg k'gM p:sf]
Kn]g a:g] 7fFp Û p:n] dgdg} eGof] . cfˆgf cGt{jftf{ sf] >+[vnf c6'6 ?kdf aUg yfNof]
;fdfgx? hfFr u/fP/ p a8]dfgsf] wf/fjflxs ?kdf .
lrnuf8L leq l5¥of] . 5F'bf g} d}nf nfUnf :jb]zsf] cg]sf} sfo{ / 36gfx?sf] ef]ufO{ /
ls h:tf] uf]/f uf]/f ;'Gb/Lx?n] d';'Ss cg'ejx? cfˆgf] dl:tissf] d]df]/Ldf e/]/ p:n]
xfF;]/ lrnuf8Lsf] 9f]sfdf :jfut ubf{ stf/ k|j]z u/]sf] klg nueu cfh xKtf lbg
p:nfO{ stf stf sfps'tL nfu]sf] cg'e"lt lalt;s]sf] 5 . lxhf] :jb]zdf p:n] tn t/fO{af6
eof] . tL ?k / /+un] ;fFRr} ;'Gb/ b]lvPsf gfuj]nL 8fF8f sfF8f e~HofË l5rf]n]/ lhª+l/Ë ePsf]
t?gLx?n] cfk"m a:g] l;6 b]vfP kl5 lªRr slRr / ;fFu'/f] ;8sx? b]v]sf] lyof], lx8]sf] lyof] .
bfFt b]vfpFb} a:of] . lrnuf8Lsf] 7fFp– t/ oxfF t km/flsnf sfnf sfnf b'O{ tkmL{ b'O{—b'O{,
7fFpdf /flvPsf] l:ks/af6 ;'/Iff k]6L afFWg] ltg—ltg nfO{g uf8L c6\g] ndtGg eP/ ld/fh
;'rgf k|jfx eof] . af/Daf/ t/ kl/0ffd pTkGg x'g] 7"nf / lrNnf xfOj]x? p:n] cfh b]vL
;sf/fTds lglSnPg . nfhn] p:sf /x]5 . lxhf] p:n] sfgsf hfnL g} km'6fpFnf e+}m ul/
ufnfx? /ftf /ftf eP clg dfyel/ cfjfh lbg] yf]qf v6]/fx? b]v]sf] / r9]sf] lyof] t/
kl;gfx? lr6\lr6\ x'g yfNof] . pm otf ptf oxfF t lrNnf lrNnf 5'Fbf d}nf nfUnf h:tf k|fo
ub}{ cflQb} lyof] . Pp6f ;'Gb/L cK;/fn] cfjfhxLg u'8\bf /x]5g\ . lxhf] p:n] w/fgdf uf8L
d':s'/fpFb} k]6L nufO{ lbOg . tL ;'Gb/Ln] 5'6\g nfUbf wgs'6fdf xg{sf] cfjfh ;'GYof], sn+sLdf
k]6L nufO{ lbFbf xftx?n] p:nfO{ xNsf cfPsf] a; sfnLdf6L d}+ yfxf nfUYof] t/ oxfF t
5f]of] . p:nfO{ stf–stf nfh clg zl// slt zfGt / zfnLg tj/df uf8Lx? u'8\bf /x]5g .
el/ lhl/Ë eP/ sfF8f pld|of] . k'gM p:n] cj p b]lv/x]5 p:n] lxhf] ;fdfGo bfaf6f] b]lv
alQ;L b]vfO{ lbof] . hxfh la:tf/} ultlzn rf}af6f];Dd 6«flkmsx?n] lbg e/ l;§L km's]/ uf8L
x'b} ltj| ?kdf wfjg dfu{df bf}8g yfNof] . hfd / kf; u/fPsf] b]v]sf] lyof] t/ oxfF t=======.
kne/ d} p:sf] dg lr8 lr8 kfb}{ hxfhn] Dffgjrf]nf lnP/ o; wlt{df hGd lnO{;s]kl5
e'O{ 5f8\of] . p:n] gh/x? lv8\sLaf6 b]z sfn / kl/l:ylt cg';f/ cfkm'nfO{ abNg' ;Sg'
aflx/ bf}8fof] Û cfxf Û slt ;'Gb/ lxdfnx? kb{5 . cGoyf hLjgdf b'Mvb / 3fts b'3{6gfx?
slt /fd|f ufpF3/ d st} :ju{sf] ;]/f]km]/f]df a]xf]g'{ kb{5 . ljutsf cfˆgf ef]ufO{sf cg'ejx?nfO{
d:t lgbsf] ;kgLdf t 5}g < p:n] d'G6f] s]jn Ps kf7 ;De]m/ cfˆgf afgLx?nfO{ ?kfGt/0f
em8\sfn]/ cfk'mnfO{ kl/If0f u¥of] . lakgL ug{ g;Sbf oxfF w]/}n] hLjgnfO{ ;Demgf / :d[ltdf
d} kfof] . p:n] cfk'mnfO{ t/ ====t/ s]lx 5f8]/ labf lnO{ ;s]sf lyP / p klg============.
24
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
;don] lgs} nfdf] km8\sf] dfb}{ cufl8 a9L cQflng yfNof] . o;} klg lbgsf] k|r08 udL{n] p:sf]
;s]sf] lyof] t/ p:sf] afgL / lx8fO{, xf];xjf; pl8;s]sf] lyof] . p otfptf ef}tfl/g
v'jfO{, njfO{, rfn rng k'/fg}} /ˆtf/jf6 yfNof] . d x/fPeg] ======< 3/===== == cfdf==== C0f
u'8L/x]sf] lyof] . oxL u'8fO{ g} p:sf] ===< p:sf] dg dl:tisdf cfFwL t'kmfg dlRrg yfNof]
hLjgsf] nflu cle;fk aGb} lyof] . cfh . cQfl;Psf] dg lnP/ p p:sf ;fyLx? vf]hL/x]sf]
5'§Lsf] lbg p:sf] l8o"6L nfu] b]lvsf] cfh lyof] . dfG5]x?sf] le8df af6f] kf/L emNofF; b]Vof]
klxnf] ljbf p ;fyLefO{sf] nsf]{ ;sf]{df p:n] p:sf] Pp6f ;fyLnfO{ . p:sf] dg yf]/} v'zL
dfs]{6 l;6L 3'Dg lglSnof] ;fyLefO{n] eof] . p:sf] d'xf/df v'zLsf] sflGt 5fof] xQkQ
xfn;fn} ePsf] af6f] b'3{6gfsf] af/]df ;fyL ePlt/ bf}l8of] . d'naf6f]df laleGg df]8nsf
5nkmn lgGbf rrf{ rnfpb} uP . p klg sf/ / a;x? zfGt cfjfhdf ltj|ultdf bf}l8/x]sf
7f8f–7f8f sfg agfP/ ;'Gb} lyof] lar/f lyP . p:n] o;f] g]kfn em} 7fg]/ afFoflt/ gh/
cfPsf] dfq Ps dlxgf ePsf] lyof] . 3/df bf}8fof] . uf8Lx? sd lyP . p xQkQ af6f] sf6\g
;fgf ;fgf rf/ hgf eG6\ofª e'G6ª 5g\ /] bf}l8of] . cˆ;f]r bfFoflt/af6 cfPsf] ltj|ultsf]
. cfdf klg /f]uL l5g\ /] Û Ps nfv ?k}of dl;{l8hn] P]ofF =====. cfdf ================p:sf
C0f lnP/ d]gkfj/df lt/]/ cfPsf] /x]5 cfjfhx? le8nfO{ lrb}{ cgGtdf ljlng eof] . p:sf]
ljr/f . oL o:tf rrf{x? eof] plgx?sf] zl// 56k6fpFb} qmdz lgZs[o eof] . ;a} lg/f;
ljrdf . plgx? l;6Ldfs{]6 3'Db} lyP . cg'xf/ nfufP/ /ldt] ag] .
cfof] cfof] l;= cfO{= 8L= k'nL; cfof] . lar/f /lj Û p:n] klg cfkm\gf] ljutsf] cg'ejdf
Kffs{ el/ b'O{rf/ k};f cfh{g ug{ u}/sfg'gL bfFoflt/ x]g'{sf] ;§f afFof lt/ x]¥of] clg t cfˆgf]
?kdf tGgf k;n yfk]/ rf]/ ahf/ hLjg :d[ltsf] kfgfdf btf{ u/]/ p:n] labf lnof] .
nufotsf Aofkf/Lx? Effu] u66===. b]z, sfn / kl/:yltdf cfk'mnfO{, r]tgfnfO{,
Aokf/Lx?;Fu} cGo euf}8fx? clg s]xL ?kfGt/0f ug{ g;Sbf p:sf] cg'ej g} cle;fk aGof]
a}wflgs dflg;x? klg oq5q 5l/P . o;} . clg b'Mvb b'3{6gf cg'ejn] lgDtfPsf] cfkm\g}
le8 / efu bf}8df p:sf ;fyLx?;Fu p:sf] nufgL, cfkm\g} cg'ejL, cle;fk Û
;fy 5'6\of] . plgx? Ps cfk;df x/fP . p cle;fk Û cg'ej ...

  z'esfdgf 
gof― aif{ @)^^ sf] ;'vb cj;/df :jb]z tyf lab]zdf
/xg' ePsf ;Dk"0f{ g]kfnLx?sf ;fy} xfd|f ;Dk"0f{
kf7s, la1fkgbftf, ;xof]uLx?, z'elrGtsx? ;a}df
;':jf:Yo, lb3f{o' Pj+ pQf]/f]Q/ k|utLsf] sfdgf ;lxt
gof― aif{n] :yfO{ zflGt sfod u/f];\ eGg] z'esfdgf
JoQm ub{5f}+ .

d'UnfgL ;f}uft kl/jf/ .


25
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
;'gfpFb} a'emfpFb} lx8\bf
PSsf;L
gla{l;Psf] /ft / r§ofª k5{ cl;gf em5{
cb[Zo k|ltlaDax?df ck|fs[lts d';nwf/] t]hfa aU5
SofS6; km'nfpg]x? d]/f] cf:yfsf] ?k
la?k agfpg] r]i6fdf
daf6 vf]:5g\ d]/f cf:yfsf ?kx?
xQkQ snd ;dfpF5', sfkL lkmhfpF5'
daf6 d]/f] cf:yf r'8fpFg]
oyfl:yltjfbsf] lj?¢
v'nd v'Nnf ;Def]u u/fpF5'
b'lgofF ;flIf /fv]/ cfuf] cf]sNg]
k/lk;frsf] ;fd|fHodf
j}rfl/s wfjf jf]Ng]
lg8/ sljtf hGdfpF5' .
k[i6–@!
ss\lks lkP/ dfq afFr]sf] eP xf], d}n] oxLg]/ ;dfpg vf]h]sf] xf] . /]lu:tfgdf
p;nfO{ d k'g{pTyfgjflb r]t eG5' . cfP/ tlsofdf ;kgf a'Gg]x? cyjf lrNnf] 5fDg]x?
;fwf/0ftof hLjgx? To;/L g} d/]/ afFR5g\ s]jn nx8Ldf dfq l;ldt 5}gg\ . cfkm'nfO{ cfkm}n]
. sRofs–s'r's u/]/ eGg] xf] eg] of] hLjg aGbsL /fv]/ ;'v rg{ k;]sf jfWo /]lu:tfgLx? cfh
x'g'sf] b:t'/ xf] . o'u clt kl/at{glzn 5 tftf] jfn'jfdf ToxL ;'v elgg] :jfy{ dfq sf]k{b}
t/ Tolx o'usf] n¶L 6]s]/ r]tgf lx8\g 5}gg\ . d?e"lddf cb[Zo k|ltljDjx? b]Vb}5g\ .
;Sg' k5{ cGoyf r'Rr] 9'‹f], plx 6'‹f] . hDd}df eGg] xf] eg] oxL zAbfjnL xfd|f] nflu
jwzfnfdf df;' a]Rg]x?sf] 5f]/f] a'r/ k|ultlzn 5Fb}5.
g} eO{/xg] xf] eg] 9]ª\u|f] ahfpg] wfldx?n] d}n] jxfFsf] s'/f u/]sf], dx]Gb| /fO{ cb[Zosf] .
p;sf] 5f]/f]nfO{ l/¶] emfFqmL agfpg rfx]/ cfsl:ds ?kdf d}n] jxfFn] /f}lr/fPsf] sljtf ;+u|x
;kgfdf Tolx ;kmntfsf] hktk\ u5{ eg] Pp6f ;flxlTos sfo{qmddf :jo+ sljaf6 xft kfPF .
cem o;nfO{ o;/L egf},g]kfn b'MvL /xg' of] d]/f] bf]xfsf] klxnf] l;Q}df kfPsf] dx+uf] pkxf/
;Fu} g]kfnL af]s]/ lx8\g] k'/fgf ;+rf/sdL{ lyof], jxfFsf] uxlsnf] r8\sg lrp/fsf] efuL d klg
ufOg]x?n] lutf/ ahfpg ghfGg] xf] eg], aGg' kfpg' . o:tf] nfUof] k|ultlzn r]tgfn] lubLdf
lutf/df g]kfnsf] lk8f kf]Vg ghfGg] xf] eg] Aof8 5¥of] .
o;nfO{ k'g{pTyfgjfbL lrGtg / ;'GojfbL slj dx]Gb| /fO{ cb[Zo lji0f'kfb'sf–$,;'g;/Lsf ;|i6f
elgG5 . o;sf] ahf/ ;w} ))))) dfq x'g\ . logsf sljtfx?df d}n] ;Defjgfx? b]v]F / e]6F]
xft kg{ ;S5 . larf/sf] . logL oxfF b|Jo sdfpg kSs} em/]sf x'g .
o'usf] ult ;dfP/ dlyËnx? o;/L lx8\g gq tf; v]nL xfNy]gL lsg sljtf n]Vg' k¥of] . cF x
;Sof] eg] ToxfF lglZrt pGo" km'Ng' ;S5 . Û o:tf] nfUof] cb[Zo sljtf g} n]Vg oxfF cfPsf
pGo" km'Ng' eg]sf] To'/L eO{ hO{ hfg' xf]Og /x]5g\ t/ sljtf zAbx? 5gf]6 ul/ k+lQxf/ ldnfO{
d?e"lddf /+uLla/+uL km"nx? km'N5g eGg ;fwf/0f s'/fx? Hff]8\bf Tof] sljtf x'g ;Sb}g .
vf]h]sf] xf] ;flxTosf] . d'i6df d}n] s] sljtf :jtGq hLjgsf] uflx/f] cfwf/ xf] . sljtfn]
u'd'{SofpFg vf]h]sf] eg]– hLjg af]s]sf] x'G5 clg hutsf] k|ltlglwTj u/]sf]
v';L / cf:yfsf ljrf/x? x'G5 . eGg} kbf{ sljtf ;flxTo h:tf] x'g' k5{ . o:tf
km':sf] 5fgf]d'lg sljtf 5f6\g ;Sg] d'w{Go ;|i6f cb[Zo /fO{ larf/sf]
6f6Lsf] af/ k5fl8 ;fu/ 5g\ clg efjgfsf] ;+rf/sf r§fg h:tf]
26
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
k|ltj¢tf pgsf sljtfdf 5g\ . sljtf 5f]Psf] 5 . o:sf] j:tfljstfleq hj xfdL k:g
sljtf h:tf] dfq xf]Og ;flxTo h:tf] 5 . ;Sb}gf} tj sljnfO{ k9\g klg ;Sb}gf} . ;do
pgsf larf/x? k|ultlzn qmflGtsf/L 5g\ . kl/jt{g cfkm} slxNo} xF'b}g ;donfO{ abNg' dfgljo
;dfhdf / b]zdf 36\g ;Sg] / 3l6 /xg] hLjgsf] r]tg:t/af6 p7\g' k5{ .
k|s[ltnfO{ /fO{n] snfTds ?kdf k|:t't\ cGTodf ;'wg kf}8nsf] e"ldsf,hgf{bg lu/Lsf]
u/]sf 5g\ . o:tf ;flxTox? sYg ;Sg] z'esfdgf, ;flxTosf/ d~h'nsf] 5f]6f] egfO{ /x]sf]
;|i6f sxfF x/fPsf lyP . dnfO{ nf]e of] k':tssf k|sfzs 5Ss ;lqmo /fO{ xn];L dfl;s
hfu]sf] 5 jxfFsf] cGo lbgx? k|lt . /x]sf 5g\ eg] o:sf] k[i7 $$ dWo]df #! j6f
;f/f+;df eGg] xf] eg] jxfFsf sljtfx? 9'Ëf sljtfx? /lrPsf 5g\ / cfj/0fdf ul/aLsf] k/fsfi6
h:tf 5g\ larf/sf] / r}tGo ;/f]j/sf] gfªuf] lk7\o' b]vfOPtf klg o;df of}jg/;sf]
csf6\o sDo'lghd l;4fGt af]s]sf . oL r]tgfsf] Hofbf clej[l¢ ePsf] 5 eGg' b]v]sf] s'/f
sljtfx? k|foM ;j{xf/f ju{sf] kIfkflt 5 . eGg' xf] 7fg]sf] 5' t/ kl/jt{gsf] nflu gofF s'/f lbg
o:n] cGofo cTofrf/df ;lbof}+ b]lv g;Sg' rflx ?9LjfbL r]tgf xf] .
uGxfpg] lxnf]df km;]sf] AolQmsf] dg k'0f{ lj/fd ..
lrGtgdf r]t pbfPsf] 5 . lgoltk"0f{ ?kn]
bl/b|tfsf] e8\vfnf]df plePsf uhnfsf] cke|+; uhn xf] . d[ugogL :qLnfO{
;j{xf/fx?sf] k"0f{?kn] k|ltlglwTj u/]sf] 5 . uhnf elgG5 c/aL efiffdf . k¥of{Gtdf uhn x'g
qmflGtsf k'lnGbfx? x/{xtL{ cf]sn]/ slj k'Uof] . dfWod aGg' eGg' kl/j{tg x'g' xf] . s]jn
eG5g\=== Pp6f dfq lsQfdf pleP/ ;flxTo n]Vof] eg] hLjg
hg{]n sf]7fdf kl/;Fu l/NofS; ubf{ a'emfOx? ;fF3'/f] x'g ;S5 t/ hLjgnfO{ :jtGq
aflx/ cfkm' 8\o'6Ldf j:g'k5{ /] agfpg eg] cfkm' / cfˆgf] lawfx?df klg :jtGq
s0f]{n Solagaf6 dft]/ lg:sbf eP/ x'FOlsg' k5{ le8x?df . ;do hlt dfG5];Fu
af]s]/ 3/df k'¥ofO{ ;]jf ug'{ k5{ /] kl/jt{g x'G5 Tolt ;dosf] dxTj a'e\mb} hfG5 .
/fi6«;]jssf] gfddf o:tf] ;]jg < kl/j{tg x'g' eg]sf] k|fs[lts knfog x'g' xf]Og .
dg} d/]/ cfof] /] dfG5] ToxL xf], e"uf]n ToxL xf] dfq r}tGo km/s
gq t dnfO{ klg km/s .
/fi6«;]js aGg dg gnfu]sf] sxfF xf] / kl/jt{g x'g';Fu} k|To]s ;r]tgfx? cWoflws
. ef}lts ;fdu|Lx? tkm{ o'u lxl8/x]sf] 5 . o;f] eGb}df
k[i6–%% u'Gb'|ssf] :jfb cs}{ eO{ hfg' xf]Og . k[YjLsf] dfG5]x?
;a} rGb|dfdf a;fFO{ ;/] klg u'Gb|'sn] cfˆgf] wd{
sxLF /fi6« ;]jsx?sf] Hofbltk|lt Ao+Uo 5f8\b}g p:sf] ul/df jf:tjdf slxNo} db}{g . d}n] s]
k|xf/, slxF cfqmf];, slxF lg/f; o:tf] nfU5 kmnfsL /x]sf] eg] uhn ht}af6 n]v] klg uhn g}
slxF slj oxL dfg]df la/lQmP/ lab]z xf] . k/Gt' kmhndf cfPsf] c;Dj]bgf cfhsf o'u
efl;Psf] t xf]Og < t/ xf]O{g eGg] uhnsf/x?n] v'6\ofpg' dgfl;j x'G5 .
k|df0fx? y'k|} 5g\ k':tsx?df . sljsf] oxL uhnsf] b[li6sf]0fk|lt ;+If]kdf >L u0f]z
sljTjdf qmflGtsf sfofkn6x? k|z:t ug{ nfu]sf] 5' . æglal;{Psf] /ftÆ k|ltlglwTj u/]sf]
ePsf]af6 slj slxNo} z'Go x'g ;Sb}gg\ . uhn ;+u|x uhnsf/ ;'lgn lnDa' kfGy/] ;fFOnfsf]
g]kfnsf] lr+uf/L b'Vg'sf] ljßfdfg;Fu} Psn uhn ;+u|x xf] . of] ;+u|x klg d}n] dx]Gb| /fO{
d?e"lddf a~h/ lkP/ klg k':tsfsf/ lbg cb[Zosf] ;+u|x;Fu} l;Q}df k'/:sf/ kfPsf] x'F . o;
;Sg] AolQmTj dx]Gb| /fO{nfO{ ;No"6 ug}{ k5{ leqsf] ;fªuf] kfªuf] d}n] k|foM ;j} cWoog ug{ EofPF
. t/ o;sf] gfnLj]nL eg] v'6\ofpg ;Sg] d xf]Og,
yf}/}df eGg' kbf{ jxfFsf sljtfx?df dfq cfsf; x]g{ vf]h]sf] . xfd|f] ;+s[ltsf] dfxf}ndf
j]bgf, qmGbg, bl/b|tf, dfof, cfsf+Iff, o:sf] cfj/0f lrq b]vfO{ ;Sg' kSs} 5}g . of] /x\of]
lrRofx6x?, s?0ff, ljj;tf, ;'Gotfsf] ;dfhsf] x]/fO{ . k5fl8 kl§sf] cfs[tL :ki6 ?kdf
hf]8df qmflGtsf/L kl/jt{gx?sf] 56fn] oxfF lvlrPsf] 5 . cul8af6 s]xL o'uk'?ifn] uNof{Dd}
27
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
c+ufnf]df s;]sf] 5 . o;nfO{ cd"t{ gegf} uhnsf/n] cfˆgf] uhn ;+u|xdf b]zsf]
eGg dg nfu] klg t/ lwdf rfFxL ;o cg's'ntf / cJoa:yfkgk|lt o;/L eg]sf 5g\ .
k|ltzt xf] . o'jf uhnsf/ kfGy/] ;fFOnf]
cfkm' :jo+ o'jf ePsf] sf/0f ;Dk"0f{ of}jg ca slxn];Dd l6S5g\ ul/j df/fx?
jf;fgfx? oxL k':tsdf 3f]K6\ofOPsf] xf] nfh} gdflg eGg] u5{g\ ;femf cfhsf tf/fx?
sL eGg] nfU5 . dfly /flvPsf] dx]Gb| /fO{ k[i6 @!
cb[Zosf] cb[Zosf k|ltljDjx? oxL cfh dnfO{ w]/} nfUof] lk|tsf] dftx?
dfdnfdf slj klg c5'tf] 5Fb} 5}g, hf]8 slxn] cfpnf km]l/ glal;{Psf /ftx?
lx;fjn] eGg] xf] eg] . lo b'j} k':tsx? k[i6 #@
Pp6} 8\ofªsf d'nfx? x'g\ eGg' sGh':ofFO{
s;}n] ub}{gg\ cfj/0fsf] b[li6sf]0fdf nfU5 . ltd|f] ofbdf ;'lgn cfh ?Fb}5 /] elglbg'
c;ndf of] b'O{ cfTdfsf] ldng eg]–eg] /f]bg;Fu} cfFvfaf6 cfF;' r'Fb}5 /] elglbg' .
h:t} ;+of]u xf] . o:sf aflx/L cfj/0fx?
o;/L kfGy/] cfˆgf] uhndf kf]lvPsf 5g\
h;/L ;jf{Ë} 5 To;} ul/ o; leqsf]
;flxToe"lddf . uhnsf] wd{ olxF 5 . /f}lr/fx? cfkm}
rf]OnLx? eg] kSs} x'ax' 5}g v'/fs
qmflGtsf/L x'b}gg\ . ;do cfkm} kl/jt{g klg xF'b}g
rkfPsf] d]/f] cg'ejdf .
r]t p7g' k5{ . lxhf]sf] ;+s'lrt uhn clxn] gkfpg'
sfuhL ahf/df sfd's tl:j/n] ;fd|fHo
rflx uhnsf] kl/jt{g eGg' xf] .
hGdfPsf] a]nf xfdLn] lgsfn]sf s'07fn]
tyflk uhn ;+u|xn] ;flxTosf] dxTj rfFlx clns
kmf];|f] k/]sf k':tsx? k|lt{kwf{df cfpg'
af]Sg' p;sf] :jefj xf] eGg' k5{ . kfGy/] ;fFO{nfsf]
g;Sg' g} of] k':tsx?sf] k/fsfi6 xf] t/
uhnx?df Kof;, lg/f;, j]bgf, ;+u|fd, cefj, ddtf,
nfvf}+ dfG5]sf] le8df Pp6fdfq ;flxTosf/
la5f]8, ltSttf, k|0fo, rfxgf, cg'e"lt ;a} ;d]l6Psf]
hGdg'nfO{ b'n{e elgG5 / b'n{e j:t'sf]
5 . ;a} glbx? ;d'Gb| g} k'Ug] nIo /fV5g\ t/
d"No cd"No x'G5 .
;d'Gb|df gk'Ug' klg aUg' rfFlx xf] . k"jf{~rnsf jl/i7
d?e"lddf o;/L cfuf]sf] e'+u|f]df
uhnsf/ k|sf; cfªb]Da]sf] z'esfdgf, e'6fg uhn
xfDkmfNg] ;|i6fx?nfO{ rfgr'g] ;D´g' ;':t
d~rsf] AolQmTj ofd y'n'ªsf ;fy} k"jf{~rnsf uhn
dl:tis xf] . ;flxTo b'Vg'af6 ;'ef/De x'G5
xl:t ;'ldqf jfªb]n ær]nLÆsf] e"ldsfx?n] uhndf
. h:nfO{ b'Vb}g p:nfO{ ;flxTo km'b{}g klg .
u?Ëf] ylkPsf] 5 . :jl:tsf sfªjfª k|sf;s /x]sf]
;fFRr}df eGg] xf] eg] of] hLjgsf] dxfofqf
uhn ;+u|xdf %^ j6f uhnx? cg'alGbt 5g\ .
xf] . ;flxTodf nfUg' t To;} dxfg s'/f xf]
o;nfO{ efjfgfaf6 v'6\ofpg' x'Gg . Psk6s uhn
. c´ ;flxTo s[ltg} hGdfpg' ;Sg' eg]sf]
k[i7e"lddf ;a}sf] cfFvf k'Ug ;sf];\ . ;+u|xsf]
rfFxL k[YjL hlt 7"nf] s'/f] xf] . oxL
;kmntf xf];\ / cfufld lbgx?df y'k|} gofF :jfb
dfxfofqfdf 3f]8f r9L/x]sf a6'jf ;'lgn
rfVg kfO{of];\ z'e]R5f d]/f] .
lnDj'nfO{ ;'e]R5f k|s6 gu/L If0f klg a:g
k'0f{lj/fd .
x'Gg xfdL snd v]nfpg]x? . jxfFn] n]v]sf
uhnx? cToGt} ;'Gb/ 5g\ . uhn ;'Gb/ – ;]lnª s]=;L=
x'g' eg]sf] To;sf] d"No dfGotf ;dfP/
zAb 5gf}6sf] kf]Vttf b]vfpg' ;Sg' xf] . of] hfgfsf/L
dfg]df jxfF w]/} cuf8L x'g'x'G5 . jxfFn] o; d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s klqsfdf
n]v]sf uhnx? bf]xf]¥ofpg dg nfUg] 5g\ . la1fkg, hGdlbg tyf ;kmntfsf]
jxfFsf] nuglzntfnfO{ kf7sx?n] slxNo} z'esfdgf ;Gb]z cflb lbg'k/]df xfdLnfO{
la;{g] 5}gg\ . jxfFsf uhnx? s'g} uhnsf ;Demg'xf];\ .
dd{x?df 7\ofDd} ldn]sf 5g\ eg] s]xL slxF ;Dks{ kmf]g M
slxF jLraf6 g} d[To" ePsf 5g\ . ;/ndf %#%$^#@, ^&)%%*& ,%^&#()#
eGbf k|foM ;j} uhnx? uhn} h:tf /x]sf muglanisaugat@yahoo.com
5g\ . Sandhyagroup05@yahoo.com

28
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

cfdfnfO{ lr7L ug{ kl5 gx6\g' . olb TotLv]/ ltdLnfO{ s]lx


eO{xfNof] eg] cfFvfaf6 b'O{yf]kf cfFz'n] >4fGhnL
lbP/ d]/f] 5f]/f b]zsf ;k"t eof],;lxb eof] eg]/ dg
 laqmd vf―8 a'emfpFnf eGg' ePsf] lyof] . clg c?klg eGg' ePsf]
lyof], sd{ ug'{ sd{sf] kmn kfO{G5 . rf]/, 8fsf /
k'HogLo cfdf, kfkL dfG5] x}g,;dfhdf d]/f] 5f]/f wdf{Tdf /
;bflbgsf] ;]jf 9f]u . ;dfh;]jL ag]/ s'nsf] OHht /fVg',k|lti7f a9fpg' .
d xh'/sf] cflz{jfb / eujfgsf] s[kfn] d of] lbgsf] k|ltIffdf a:g]5' eGg' ePsf] lyof] . xf]
hGde"ldaf6 6f9f gf} 8fF8f kfl/ k|jf;df cfdf, dnfO{ ;Demgf 5, tL tkfO{sf dxfg jf0fLx?
ePklg ;fyL bf}t/Lx?sf] ;fydf s'zntfsf . d tL jfl0fx?nfO{ d"ndGq agfP/ hLGbuLdf cl3
;fy afFrL/x]sf] 5' . xh'/x? klg ;–kl/jf/ a9\g] c7f]6 lnP/ k|lt1f u/]sf] lyPF,cfdf b]p/fnLnfO{
cf/fdg} x'g'xf]nf eGb} dgsfdgf dfO{ / ho ;fFlIf /fv]/ . xf] cfdf, ;fFRr} s;d vfPsf] lyPF, tL
afaf kz'ktLgfy;Fu k|fygf ub{5' . b]p/fnLsf cd"t{ 9'Ë] b]ptfx?nfO{ klg r9fP/ . cfdf
cfdf, ul/aLsf] vfGbfgdf hGd lng' d tkfO{n] b]vfPsf] uf]/]6f] af6f] g} lxF8L/x] . lg/+s'z
klg a]sf/ g} /x]5 . x'gt d}n] tkfO{sf] zf;gsf] la/f]wdf $^ ;fndf hgcfGbf]ngdf lxF8] .
ddtfnfO{ ckdfg ug{ vf]h]sf] xf]Og . xfd|f] ;fg} ePklg ^@÷^# df klg zfxL zf;gsf] la/f]wdf
efUo jf ls:dt g} o:tf] ePk5L xf]Og / < lglSnPF,TotLv]/ d]/f bf}t/Lx? /fh' /fhf /fd ;lxb
cfdfsf] dfof t ;Fw} 5f]/f5f]/L dfly g} x'G5 eP . d]/f s]6L ;fyL dfOnL / em'dfx? ahf/ lg:sbf
/ ;kgf jf rfxfgf ;Fw} cfkm\gf ;Gtfg ;w} uf]nL nfu]/ ckfË aGg' k¥of], slt ;lxb eP cfdf .
v';L g} /x'g eGg] x'G5 . cfdf,cfh d cfh dnfO{ pgLx?sf] kn kndf ofb cfpF5 . cfdf
wg;DktL sdfpg] em'6f] d[ut[i0ff lnP/ xfdL;Fu} lx8\Yof}+,;Fu} :s'n hfGYof}+ t/ cfh pgLx?
xh'/sf] dfofnfO{ la;{b} r6Ss lgdf]{xL :ju{df a;]/ dnfO{ ufnL ub}{ xf]nfg\ pgsf dgsf
kf/fn] b]z,cfkm\gf] hGde"ldnfO{ 5f]8]/ lab]z /x/ / pg\sf] alnbfgsf] ckdfg ul/of] eg]/ . d}n]
nfu]sf] b'O{ aif{ eO;Sof] . of] b'O{aif{df b]z pgLx? dfly Gofo ug{ ;lsg . cfdf d}n] pgLx?nfO{
w]/}g} kl/jt{g ePsf] xf]nf . /fhgLltdf lg/+s'ztf la?4 cfjfh p7fpg nufPF . g]tfsf]
cfFwLa]x]/L / t'kmfg g} cfof] . /fh;Qfsf] efif0f ;'gfPF . g]tfx?sf] xltof/ agfP/ b]zn]
cGTo eof] . u0ftGqsf] pbo eof] . t/ s] xfdLnfO{ cft+sjfbL, lab|f]xL agfP/ kqmg sf]zL;
ug'{ xfd|f] ul/aL cGTo ePsf] 5}g . To;}n] u¥of] t/ la8Djgf pgLx?n] dg{' afWotf aGof] .
3/;+;f/ 5f]8\g' d]/f] afWotf lyof] lsgsL pgLx?sf] Tofu / alnbfgn] b]zdf nf]stGq cfof] .
xfdL ul/a lyof}+ . cfkm\gf] / cfkmGt sf]lx hgtfx?n] ;'v–b'Mv h] ePklg zflGtsf] Zjf; km]g]{
lyPgg\ / ;Dkltsf] gfddf ToxL kfvf]af/L eP eg]/ htftt} v';LofnL dgfof}F, a}zfvdf g}
t lyof] gL . nlIdk"hf h:t} eof] . xif{n] dfG5]x? cfTdfljef]/ eP
h:sf] kmn:j?k d xh'/ clg ;fyL, t/ la8Djgf cfdf /fhtGqkl5 cfPsf] nf]stGq xfd|f]
7'NbfO{, ldtHo', lbbL nufot ufpFsf dfOnL, nflu ePg . cfdf lxhf] hgtfsf cuf8L 7'nf 7'nf
em'df ;a}af6 cfkm\gf] la/fgf] aGg' k/]sf] 5 s'/f ug]{ g]tfx? t ;a} e|i6 lgl:sP . pgLx?n] l;F9L
. cfdf,ha d jfNosfnsf] cltt ;DemG5', agfP/ pSn]sf ul/a ufpFn] / el/of,dhb'/x?nfO{
d abdf;, cfjf/f, xfp8] lyPF . TotLv]/ b]zb|f]xL b]Vg yfn] . cfdf o;/L ;a}n] r'g]/ k7fPsf
tkfO{n] dnfO{ ;DemfpFg' x'Gyof], clxn] klg g]tfx?g} afj';fx]j ag]/, sf]lx of}gsf08df kqmfp
;Demgf 5 tL lbgx?, xh'/ dnfO{ eGg' vfG5g\, sf]lx lab]z e|d0f u/]/ /fhZj ;Sg dfq}
x'GYof] afj' cNnf/] ag]/ glx8\g' . b'O{lbgsf] vf]H5g\ eg] sf]lx nfvf}sf knªdf ;'snf eO/x]sf
hLGbufgL xfd|f] bk{0f5fofF h:t} xf],slxn] 5g\ eg] sf]xL s/f]8f}+sf] uf8Ldf ;jf/ 5g\ . lxhf]
;'v, slxn] b'Mv x'G5 . hLGbuL 3fd5fofF hgtfsf cufl8 u/]sf s;d / leidk|lt1fx? ;a}
h:t} xf],To;}n] of] cd"No hLjgdf ;Fw} ;To la;L{P/ ;a} aGwg / l;dfgf tf]8]/ nf]eL kfkL eO{
x'g' /fhf ;Toxl/ZrGb| h:tf], /fd h:tf] s/f]8klt aGg] w'gdf nfu] eg] sf]lx cfˆgf gftf
x'g' axfb'/ aGg',cGofo / cTofrf/sf] la/f]w gft]bf/x?nfO{ hfuL/ Vjfpg nfUb}5g\ . h:sf] la/f]w
29
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
cfh g]kfnL hghflt,6«s 8«fOe/,6\ofS;L g]kfn Kof/f] 5 eG5g\ t/ g]kfn kms]{/ s] ug]{ eg]/
8«fOe/ cfGbf]ngdf pq]sf 5g\ . h:n] ubf{ ;/sf/nfO{ ufnL u5{g . sf]lx /S;L vfP/ 3/sf] /
d h:tf] ;Rrf b]zeQm 5f]/f] 3/;+;f/ b]zsf] xfnt b]v]/ cfTdxTof u5{g,slt h]ndf 5g\ .
rnfpgnfO{ afWo eP/ d'Unfg k:g' k/\of] lxhf] cfh t bnfnsf] kmGbfdf k/]/
cfdf nfx'/] ag]/ . dfOnL,em'df,;/:jtLx? klg stf/ cfPsf /x]5g\
cfh ltg} g]tfx?sf] sf/0faf6 of] lar/f cfkm\gf aRrfx?sf] /x/ k"/f ug]{ ;kgf lnP/ .
phf8 d?e"lddf %) l8u|Lsf] rsf]{ 3fddf o;/L xfd|f r]nLa]6L ;d]t ckdfgsf] hGhL/df
u}+tL a]Nrf;Fu hLjg ;+3if{ ug'{ k/]sf] 5, afFwLO ;s]sf 5g\ . dlxnf clwsf/sf] s'/f /ftlbg
sf]lx xf]6nsf sfG5f ag]/, sf]lx pmF6 x]g]{ efif0fdf u'Ghg 5f]8]sf] 5}g t/ ltg} gf/L cfh
uf]7fnf] ag]/ xfd|f nfvf}+ bfh'efO{x? . ha law'jf ag]/ l;pFbf]sf] l;Gb'/ / ltnx/L lagf afFRg'
afx| 306fsf] l8p6L ;s]/ a:g] SofDkdf k/]sf] 5 . ;8sdf 6'x'/f / cgfyx? Knfli6s /
hfG5f},OG6/g]6 6]lnlehgdf ;dfrf/ x]5f}{ kmf]xf]/;Fu ldt]/L k'n agfO{ cfsfznfO{ 5fgf] ;Dem]/
;'G5f} ta nfU5 xfd|f] g]kfn t 3/;+;f/ agfpg afWo 5g\ . of] pgLx?sf] /x/ t
;f]dflnof,hf]8{g,ckmuflg:tfg / O/fs xf]Og of] ;a} g]tfx?sf] unt ;f]rfO{sf] k/sfi7 xf] .
h:tf] eO{;s]sf] 5 . efO{efO{df n8fFO{ PSsfO;f}+ ztfAbLdf klg gf/L lkFh8fdf
eO/x]sf] 5 . slxn] dw];,slxn] yf?,slxn] y'gLPsL 5] . Pp6f :jtGq k+lIfnfO{ hLjgdf afbn
d'l:nd lxhf]sf] l;ª\uf] g]kfn cfh 6'qmofP/ nfu]sf] 5}g t/ gf/LnfO{ cemklg a]Zof,sdnf/L,bf;L
k"/fgf] afO;] rf}la;] /fHo agfO{ c+za08f agfpFg] ;a} sfd xfd|f] b]zaf6 x6]sf] 5}g . nf]Ug]nfO{
u/]/ k|flGto /fhf aGgsf] nflu cfkm' b]ptf dfg]/ k'Hg] t/ nf]Ug]n] ToxL >LdtLnfO{ ;f}tf
cfkm'df o'4 rsf{P/ xfd|f] hldgnfO{ xfNbf klg s]lx ug{ g;Sg] s:tf] sfg'g < cfh x/]s
d?e"lddf kl/at{g ub}5g\, cfdf oL laiffn' gf/Lsf] efUo/]vfdf cNkla/fd nufpg] log} k'?if
;k{ h:tf gSsnL d's'08f] nufPsf :jfyL{ g]tfx?g} x'g\ . cfdf hf] sfg'g agfpF5g\, hf] /Ifs
g]tfx?n] . cfdf xfdL g]kfnLx?sf] ;f}efUo ag]/ a;]sf 5g\ ltg} eIfsx?g} ;dfgtfsf]
egf} of k"j{hGdsf] kfk b]zsf] af/]df ;f]Rg] nId0f/]vf tfg]/ gf/LnfO{ b'O{lsgf/f agfO{/x]sf 5g\ .
;Rrf b]zeQm ;Rrf l;kfxLF slxNo} kfPgf}+, xf] cfdf o;/L gf/Lsf] ckdfgsf] sf/0faf6g}
ul/aL;Fu ;fIfftsf/ g]tf slxNo} e]6]gf}+ . 3/ etfe'Ë ePsf] xf] . cfh gf/Lsf] lrTsf/ gf/Lsf]
h'g hf]uL cfPklg sfg} lr/]sf] x'Fbf] /x]5 k"sf/ ;'Gg] sf]lx gx'Fbf b]z g} 6'x'/f] / cgfy eO{
cfdf, hGd–hGd xfd|f] rfxfgf k"/f gx'g] ef] afFRg' k/]sf] xf] . To;}n] ha;Dd gf/LnfO{ v]nf}gfaf6
. tkfOsf kmf6]sf rf]ln / kml/of km]g]{ 5f]/f] dfgj agfO{b}g ta;Dd b]zn] kl/jt{gsf] df]8 lng
slxNo} hGd glng] ef] cfdf lsgsL of] ;Sb}g . t/ cfdf ca ;do cfPsf] 5 . wGbf
;tLn] ;/fk]sf] b]zdf Psfb]z xf] . of] gdfGg'xf];\ tkfO{sf] 5f]/fdf Tof] lxDdt 5 . d x/]s
b]zdf kl/jt{g x'gsf] nflu 7"nf] e"FOrfnf] g} ef]sf gfËf law'jfx?sf] clwsf/sf] lglDt n8\g] 5' .
cfpg' k5{ . ;a} g]kfnLn] g]kfnLdf d ltgLx?sf] lrTsf/ / clwsf/sf] nflu n8\g] 5' /
cfkm\gf]kg vf]Hg'k5{ . slt d/] lg/+s'ztfsf] d kms{b}5' . cfdf d dfq} xf]Og hGde"ldnfO{ dfof
la/f]wdf,sltn] alnbfg lbP cfkm\gf] xs / ug]{ x/]s ;fyLefO{ kms{b}5g\ .
clwsf/sf] lglDt t/ la8Djgf ;a} ;lxbsf] ha;Dd d of] cUgLkl/Iffdf ;kmn aGg
;kgf k/fnsf] cfuf] eof] . aif{df Psk6s ;lSbg d d]/f] b]zsf] C0fL x'g]5' . To;}n] d tkfO{sf]
;lxbu]6 uP/ em'§f efif0f / gSsnL cfFz' dfq ;Gtfg xf]Og /fi6«sf] 5f]/f ag]/ d]/f]
r'xfpFg' g} cfhsf] /fhlglt x'Fb}5 . st{Jokyaf6 kl5\ x6\g] 5}g . l;wf ufpFn]nfO{
g]tfx?sf] ;f]r ToxL Pslbgdf Ps em'SsfP/ cj;/jfbL v]n v]Ng] v]nf8Lx?sf] cGTo
306fdfq ablnG5, gq ;f]rfO{, efif0f / ug{ ;Dk"0f{ ;fyL, lblbalxgLnfO{ cg'/f]w ub]{ d g]kfn
l;bfGtdf dfq} x'G5 . sfd ug]{ ;f]r slxNo} kms{b}5' . dnfO{ cfzf 5 ;a}n] xftdf xft ldnfP/
k/jt{g ePg . cg]stfdf Pstf eO{ ;fy lbg] ;+sNk ug'[{ x'g]5 .
xf] cfdf b]z ;fFRr} lau|Lof] . b]zsf] lsgsL xfdLnfO{ g]kfn Kof/f] 5 . ca xfd|f] df6f]
xfnt b]v]/ ld=/fds[i0f] / d]/f ;fyLx? af]N5 . h'g d]xgt xfdLn] lab]zdf dhb'/ / ef8fsf
30
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
cfdL{ uf]Vff{nL,axfb'/ sfG5f eGg]
pkgfdnfO{ d]6\gsf] nflu / eflj h'n';sf dfG5]x?
;Gtfgx?sf] pHjn eljiosf] nflu hLjg
;+3if{ ug'{ h?/L 5, /fi6«sf] nflu alnbfg  cRo't l3ld/]
klg . xj:t cfdf tkfO{sf] kmf6]sf] u'Go"
rf]nL ca km]g{ tof/ x'g';\ . ca wGbf dfGg' zx/df Psx'n dfG5]x?
kb}{g lsgsL gftf /utsf] ;w} x'G5 / cfh u0ftGq lhGbfjfb eGb} uP
tkfO{sf] ddtf / :g]xnfO{ ;nfd u5'{ . ltgsf cf]7el/ d':sfg lyof]
afFsL e]6df .. pGdfb / v'zL lyof]
plx 5f]/f] km"n xfF;] h:t}
laqmd vfF8 dudufP h:t}
stf/af6 . dfgf}+
E-mail,bikram_raja@yahoo.com ltgLx?sf]] hLjgdf j;Gt 5fPsf] lyof]
df]jfOn M (&$^^#*!)% . k|To]s pT;jdf
9f]/lkmbL{ –%,tgx'F . oL dfG5]x?
o;/L g} /dfpg] u5{g\ .
uhn o; k6s t u0ftGq cfPsf] 5
u0ftGqsf] pGdfbdf
 k|sfz a~hf/f pk|mL pk|mL gfFrL /x]5g pgLx?
sAhf ub}{ k"/f a:tL cs}{sf] /ftLdfly oxL ;8sdf,
v]N5g\ kfkL :jfF7x? lgbf]{; dgsf 5fltdfly u0ftGq lhGbfjfb elg/x]sf] j]nf
Ps hTyf ;8s afnaflnsfx?
;fFOnL dfO{nL cGt/Lsf] OHht lsgL lsgL ef]sf] k]6 af]s]/
efF8 e}nf] u5{g\ logL xfd|f gf/L hfltdfly ;8s k]6Ldf ndtGg kN6]sf 5g\ .
lbg} n'6\5g\ cl:dtf / lbg} aG5g\ t:s/L ljr/f Û
wdL{ aG5g\ xft /fVb} dlGb/sf km"nkftL dfly u0ftGq eg]sf] yfxf 5}g ltgLx?nfO{
slxNo} Ps k]6 ld7f] vfgf gkfPsf]
logLx?s} xftdf xh'/sf] b]zsf] tfnfrfjL Ps;/f] /fd|f] nfpg gkfPsf
s'g} s;'/ x'Gg xh'/ o:tf /fi6«3ftL dfly ;s'Daf;L,
oL ;8s afnafnLsfnfO{
;fpg] rf}/,vf]6fª . P Û u0ftGqsf] cfjfh af]Ng] dfG5]x?
xfn M cnvf]/,stf/ . x]/ t,
of] u0ftGqn] rfxLF
pgLx?sf] hLjg ;'wf{5 ls ;'wf{b}g <
rf]6 dfq P Û h'n'; nfpg] dfG5]x? Û
 d'gf b]jfg /fO{ ca h'n';x?
rf]6 dfq lbg ;Sof} lj;ªultsf lj?¢ nfUg'k5{
;fy lbg ;s]gf} c;dfgtfsf lj?¢ nfUg'k5{
afWoftfg} o:t} kf¥of] ca, oL h'n';x?n]
PSn} afFRg l;sfPgf} b'O{ s/f]8 g]kfnLsf cf]7el/,
cfF;' lkP/ xfF:g l;s aufP/ xf]Og d':sfg NofpFg' k5{
rf]6 lnP/ afFRg l;s lbP/ xf]Og gofF g]kfn lgdf{0fsf] zª\v3f]if ug'{k5{ ..

;tf;Lwfd–&, b'w], emfkf . ´fkf .


xfn M bf]xf stf/ xfn M– sf7df08f} .
31
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

n]lvg'kg]{,plTkl8t hgtfx?sf] dfu ;'/lIft x'g' kg]{,


æ;+;f/sf] OltxfF;df 7'nf7'nf eGg] af/]sf] cfjfh ;lxtsf] cfGbf]ngsf] ca:yf xf]
kl/jt{gx? sndsf] dfWodaf6 ePsf cfhsf] cj:yf eg]sf] . o;} ;Gbe{df cfh g]kfnL
5g\ . ef}lts la1ffgn] ;+;f/nfO{ r/d hgtfsf nflu g]kfnL hgtfåf/f r'lgPsf k|ltlglwx?
r'r'/fdf k'¥ofPsf] a]nf ;flxTo ;+rf/sf] ;+ljwfg;efdf a;]sf 5g\ . h;n] ubf{ xfdLn] of]
lasfz klg Tolts} ePsf] 5 . cfzf u/]sf 5f}F sL, ca aGg] ;+l3o nf]stflGqs
c;ndf lagf ;flxTo a|Dxf08g} cw'/f] u0ftGqsf] ;+ljwfgdf ;Dk"0f{ zf]lift lkl8t ju{sf]
x'G5 . efiff ;flxTosf] kl/k"/s xf] . k|ltlglwTj x'g]5 . o;} ;Gbe{df /fi6«df ePsf / xF'b}
g]kfndf g]kfnL hgtfsf] alnbfgaf6 u/]sf ;Dk"0f{ clwsf/jflb cfGbf]ngdf hgtfsf] kIf
k|fKt u0ftGq kZrft lgdf{0fflwg lnP/ hgtfsf s'/fnfO{ ;flxTosf] dfWodaf6 k|:t't\
ug]{ ;flxTosf/x?nfO{ klg lgdf{0fflwg ;+ljwfgsf]
cj:yfdf /x]sf] ;+ljwfgdf lglZrt :yfgdf /fv]/,;flxTosf/x?sf] xs, clwsf/
;flxTosf/x?sf] xs clwsf/ / / bfloTj :k:6;Fu /flvg' k5{ . of] ;Dk"0f{
x}l;otsf] :ki6 ;'lglZrtfsf] dfu sndhLjLx?sf] hf]8bf/ dfu xf] . tklznsf
eO{/x]sf] ca:yfdf k|jf;df /x]/ klg dfux?nfO{ sfo{Gjogsf lglDt ;DdfgLo ;+ljwfg
cfkm\gf] efiff, ;flxTo / ;+:s[ltsf] ;efifbx?;Fu xflb{s clkn ub{5f}F .
;+/If0f / lasfzdf nflu kl//x]sf
;flxTog'/fuLx?sf] laz]if pkl:ytLdf cjwf/0ff —
gjf]lbt ;flxlTos jfrgfno bf]xf, g]kfnL hgtfn] k6s—k6s u/]sf] :jtGqtfsf]
stf/n] Ps laz]if sfo{qmdsf] cfof]hgf ;+3if{df lkl8t kIfsf] efjgfnfO{ ;d]6\b},hgtfsf
u¥of] . lgdf{0fflwg ;+ljwfgdf b':dgx?;Fu sndsf aGb'sx?af6 zJbsf uf]nL
;flxTosf/x?sf] xs / clwsf/sf] ˆofFSb} ;flxTosf/x?n] /fi6«sf] lglDt u/]sf] Tofu /
z'lglZrttfsf] lglDt cfkm\gf] dftxftdf alnbfgsf] plrt d'NofÍg x'g' k5{ . o;f] u/]df
;+ljwfg ;'emfj ;ldltsf] ;d]t u7g nf]stflGqs u0ftGqsf] ;+l3o ;+ljwfg lgZkIf x'g]df
u/]sf] 5 . kf7sj[Gb, ;f]lx ;+ljwfg xfdL lj:j:t 5f}+ . xfd|f] ;dfhdf ljBdfg gftfjfb,
;'emfj ;ldltåf/f k|:t't\ k|ltj]bgsf] s[kfjfb,r/d ul/jL ,cfly{s ljkGgtf clg s'l/lt /
k"/f c+z xfdLn] oxfF k|Zt't\ u/]sf 5f}+ s';+:s[ltnfO{ gfª]emf/ kfb}{ ;flxTosf/x? :jfledflg
;fj{ef}d;Qfo'Q g]kfnL ;dfhsf] lgdf{0fdf ;d]t

86]/ nfuLk/]sf 5f}+ . sndsf gLjx?af6 cIf/x?
k|:tfjgf— hGdfP/ Ps :jtGq /fi6«sf vflt/ /fli6«o
g]kfnsf] Oltxf;df slxNo} x'g g;s]sf] cv08tfsf] gf/f km\ofFSg]x?nfO{ ;Fw} j}rfl/s
;+ljwfg;efsf] r'gfj4f/f P]ltxfl;s cfGbf]ng rsf{P/ k/flht u/fPsf] Oltxf; jt{dfg
;+ljwfg lgdf{0f ug]{ k|lqmof ;'? x'g'sf] ;flIf 5 . elj:odf klg o:tf c/fi6«jffbL tTj;Fu
k5fl8 ;Dk"0f{ r]tglzn k|ultlzn g]kfnL 8l6/xg] 5 ;flxTohut . lsgsL ;flxTodf s'g}
hgtfx?sf] of]ubfg 5 . ad,uf]nL;Fu hft,/u+,lnª\u / jfbsf] n]kg xF'b}g . x'G5 t
h'em\b} k|fKt of] P]ltxfl;s jt{dfg g]kfnL /fi6«jfb,elj:ojf0fL,zflGt, / k]|dsf] x'G5 .
hgtfsf] alnbfgsf] k|ltkmn xf] . cfhsf] PSsfO;f}F ;tflJbdf cfOk'Ubf ljZj
;lbof} +b]lvsf] s'l07t rfxfgfnfO{ laikmf]6 ;flxTodf x/]s k|sf/sf gofF gofF k|of]ux? lbglbg}
u/]/ ;Dk"0f{ Psflwsf/sf] x'Fsf/nfO{ kfvf a9\b} cfO/x]sf 5g\ . h;df k|ultjfb ,
nufpg] >]o klg ltg} :jfledfgL g]kfnL pQ/cfw'lgsjfb, dWojlt{wf/f, k'j{jlt{wf/f, k|ultlzn
hgtfnfO{ g} hfG5 . cGttM ;Dk"0f{ n+}lus, ;flxTo cfbLsf] k|of]un] ;flxToIf]qdf w]/ yf]/
If]lqo ;fF:s[lts efiffx?sf] plrt ;+/If0f of]ubfg lbb} cfO/x]sf 5g . ;fwf/0ftof dfG5]df
/ ;Dab{gsf nflu ;+ljwfgdf :ki6 gf}nf] kl/j]z gljg 1fgn] ;dfhnfO{ abNgdf 7'nf]
32
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
of]ubfg /x]sf] 5 . ljZj;flxTodf g]kfnL v} sxfF 5 < xfd|f] dg':o ;dfhdf ;flxTosf/sf]
;flxTonfO{ x]g{] xf] eg] oxfF leq ;'Id :yfg <
cWoog,uxgtd ljrf/, Ifl0fs laifoj:t'df b]zsf ;Dk"0f{ laifodf hfgsf/ ;+ljwfg ;efifb
k|wfgtf,k|]d / dfofsf s'/fdf dfq tkfO{x?nfO{ oltsf ljlw ;DemfO /xFbf xfdLnfO{
uxgtf,;flxTosf] a'emfOdf cK7\of/f] dxz'; x'G5 xfdL oltdfq eG5f}F ls g]kfnL
c1fgtf,;f}Gbo{df c1fgtf,j}rf/Ls ;flxTo sf] ;+/If0f, ;Djb{g clg g]kfnL ;flxTodf
z'l4s/0fdf cZk:6tfn] ubf{ ljZj;flxTodf ;flxTosf/sf] e"ldsf , :yfgsf nflu xfdLn] / xfd|f
xfd|f] g]kfnL ;flxTon] :yfg kfpg g;s]sf] cu|h ;flxTosf/x?n] /fi6«nfO{ lbPsf] b]gnfO{ ;d]t
xf] eGg] xfd|f] dfGotf /x]sf] 5 . o;df d'NofÍg ub{} ;+ljwfgsf] wf/fdf xfd|f clwsf/x?
casf lbgdf xfdL / xfd|f gj;h{sx?df ;'lgl:rt x'g' k5{ eGb} ljz'4 ;flxTo ;DalGw ;'emfa
of] s'/fsf] 1fg lbnfpFb} cl3 a9\g' kg]{a]nf tyf dfux? ;+ljwfg ;ef ;dIf k]z ub{5f}F .
cfPsf] xfdLn] dxz'; u/]sf] s'/f xf] .
;flxTo hLjg / hutsf] bk{0fdfq xf]Og
dfux?—
r]tgf xf],ljb|f]x xf], ;d{k0f xf] . ;du|df !, ;flxTohutn] u0ftGq :yfkgfy{ lbPsf]
Ps s'zn k|lzIfs xf] ;dfhsf] . ;flxTon] of]ubfgnfO{ sb/ ub{} of] /fHoAoa:yf ;'b[l9s/0fdf
;dfhdf ;fdflhs lx;fjn] afFRg k]|/0ff ;d]t ;flxTo hutsf] ckl/xfo{ ;xof]usf]
lbG5 . lat]sf,laTb} u/]sf clg laTg ;Sg] cfj:ostf kg]{ ePsf] x'Fbf ;flxTonfO{ lglZrt c+u
36gfx?sf] ;Gb]z km}nfpF5 clg ;dfhsf tf]s]/ ;flxTosf/sf] st{Jo, clwsf/ / e"ldsf
x/]s k|f0fLdf cfzf / r]tgf eb{} ;'Gb/ af/]df :k:6;Fu n]lvof];\ .
hLjg hLpg l;sfpF5 . t/ cfh ToxL @, g]kfn k|1fk|lti7fgnfO{ ;flxTo ;+;b ædGqfnoÆ,
;flxTo clg To;}sf] l;h{gf ug]{ ;flxTosf/ x/]s lhNnfdf ;flxTo ;+;b zfvf tyf pkzfvf clg
sxfF 5g\ t < ;dfhdf,b]zdf Tof] ;'Gb/ uflj;,gu/kflnsfx?df ;flxTo laefu,;ldlt u7g
;Eotfsf] kl/sNkgf ug]{ ;h{ssf] :yfg s] u/L gjf]lbt ;flxTosf/x?nfO{ ;[hgfdf clek]|l/t
xf] < Tof] :yfg vf]Hg' ;xf/f d?e"lddf ub}{ nluof];\ . -dGqfno k|d'v /fhlgltaf6 6f9f /lx
n'sfOPsf] l;of] vf]Hg' hlQs} eO;Sof] . ljz'4 ;flxTodf ;dlk{t AolQm x'g' kg]{5_
ljZj;flxTodf g]kfnL ;flxTosf/ vf]Hg #, s]Gb| / df]km;nlar x'g] u/]sf ljBdfg lje]b
guPklg x"G5 lsgls ToxfF kfOb}g kfOb}g cGTo ul/ ;flxToLs sfo{x?df gftfjfb,s[kfjfb :jt
/ cfh;Dd s'g} ta/af6 /fVg] sf]l;;\ cGTo ul/of];\ / pNn]lvt jfbx? kfOPdf lghpk/
;d]t ul/Psf] 5}g . :k:6 ?kdf eGg'kbf{ s8f sf/jflx xf]; .
g]kfndf ;]S;lko/x? xnf]sf] cgf}df hLjg $, b]zsf s'gf s'gfdf ;flxlTos klqsf k7fpFbf
l3;fl//x]sf x'G5g\ . /ljGb|gfyx? 8asfdf nfUg] x'nfs vr{ :jtM ldgfxf ul/of];\ .
hfF8 /fv]/ s]6fs]6LnfO ls:;f ;'gfO/x]sf %, b]zsf s'gf s'gf af6 u'D;]sf] k|ltefnfO{ klg
x'G5g . d]lS;s uf]sL{x? cb'jf / ;d]6\b} k|To]s aif{ lg:kIf tl/sfn] /fli6«o ;flxTo
j];f/af/Ldf emf/ uf]8\b} v'OFof sfl9/x]sf tf/fsf] 5gf]6 ul/of];\ . of] k|0ffnL ljwfut ?kdf
x'G5g\ .clg b]jsf]6fx? cGofok"0{f hLjgsf] xf];\ / u|fld0f e]usf] ;d]t kx"Frdf xf];\ .
sxfnLnfUbf] If0fx? ;DxfNb} cefjtfsf] ^, ;flxTosf/ kl/rokq nfu" ul/ s'g} klg ;ef,
lzv/df l;sf/ e} cw{sNrf] d[To'j/0f ;Dd]ngx?df lg;t{ k|j]zsf] jftfj/0f l;h{gf
ul//x]sf 5g\ . u§], Kn]6f], c1ft, ;'s/ft, ul/of];\ .
ldN6g,8flj{gx? laxfg} p8\5g u'n]nL af]s]/ &, ;flxTosf/x?sf] >]0fL laefhg u/]/ p;n] afFRg
r/f dfb}{ k|s[lt;Fu lh:sLG5g\ . clg ;Sg] cfwf/ :j?k gf]s/L jf ;flxTosf/ eQf
gjf]lbt ;flxTosf/x? kf08'lnlk af]/fdf pknJw u/fpFb} /fi6«sf tkm{af6 ljlzi6 ;flxTosf/sf]
yGsfP/ d'ªnfgsf /f]8x?df hLjg ;Ddfg :j?k pkrf/ Joa:yf jf hLag ladf
hLpg'sf] lev dflu/x]sf x'G5g . cfw'lgs ul/of];\ .
;dosf] cfw'lgs bf;ag]/ s;}sf] v'6fdf
dfln; ub}{ ;flxTo df]ln/x]sf x'G5g . cgL
33
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
*, ljutsf ;/sf/åf/f lbOPsf ;flxlTos eGg] xfd|f] dfGotf xf] . xfdLn] dfu]sf :ki6
pkgfd x?df p;sf] ;flxlTos of]ubfg ;flxToIf]q;Fu hsl6Psf ;d:ofx?sf] d]nvfg]
x]/]/ pkgfd lbg ldNg] of gldNg] k'g{ljrf/ ;'emfax? tyf dfux? lgdf{0fflwg ;+ljwfgdf
ul/of];\ . n]lvg' k5+ . . xfdL rfxfGgf} kf08'lnkLx? af]/fdf
(, g]kfnL ;flxTonfO{ ljZj ;flxTodf yGsfP/ s'6f] sf]bfnf] ug]{ ;flxTosf/x?, k|jf;df
lrgfpg x/]s jif{ k|sflzt x'g] pTs[i6 kl;gf aufO{ ar]sf] ;do ;flxTodf ;dlk{t ug]{
k':ts x?sf] 5gf]6 u/]/ cGt/fli6«o rfxfgfx? clg :yflkt eO;s]sf ;|i6fx?af6 cfˆgf]
;flxTo ahf/sf laleGg efiffdf ;+/If0fsf] dfu ub}{ ;8sdf cf]n{g5g\ . t/
k|sfzgdf NofOof];\ / lals|ljt/0fsf] klg ;+ljwfgdf xfd|f dfunfO{ s'l07t ug]{ k|of; eof]eg]
Aoa:yf ldnfOof];\ . ca:og} h'd'{/fpg] 5g\ oL hLjg / hut a'em]sf
!), laleGg dft[efiffnfO{ ;+/If0f ub}{ dfgjx? . lsgsL ;flxTosf/n] ;flxTo kfFr ;]s]08
dft[efiffdf ;flxTo n]vg a9fpg clek]|l/t tfnL kfpgsf nflu / ;do s6fpg dfq n]Vb}g
ub}{ ljleGg k'/:sf/sf] ;s]t k|aGw .;flxTon] ;dfhdf gf}nf] r]tgf 5b}{ Ps ;Eo
ldnfOof];\ . ;dfhsf] lgdf{0f ub{5 / ;Totfsf] eljZojf0fL u5{ .
!!, x/]s ljBfnodf k':tsfnosf] Aoj:yf To;}n] xfd|f dfu x?nfO{ k"/f x'g' k5{ eGg] xfd|f]
ul/ ;flxTo, OltxfF;, bz{g, e"uf]n tyf hf]8bf/ dfu /x]sf] 5 .
/fhlgltsf k':tsx? /flvof];\ / b}lgs Ps
lkl/o8 k':ts k9\g] jftfj/0f l;h{gf
ul/of];\ .
!@, b]zleq jf b]z aflx/af6 g]kfnL  z'esfdgf 
efiff tyf dft[efiffdf k|sflzt tyf
k|;fl/t x'g] ;+rf/dfWoddf b}lgs ;flxlTos
sfo{qmd k|sfzg tyf k|;f/0fsf] Aoj:yf
ldnfpFb} ;flxTosf/nfO{ /f]hufl/sf] af6f]
gof― aif{ @)^^ sf] ;'vb
v'nfpFb} nluof];\ . cj;/df :jb]z tyf lab]zdf
!#, x/]s ufpF ljsf; ;ldlt tyf
gu/kflnsfaf6 hgtfsf] ;flxTo ;[hgf ug]{ /xg' ePsf ;Dk"0f{
:yflgo n]vsx?sf] lstfa k|To]s aif{
5gf]6 u/L sDtLdf ! j6f lstfa 5fKg]
g]kfnLx?df ;':jf:Yo lb3f{o'
k|aGw ldnfOof];\ / lalqmljt/0fsf] ;d]t Pj+ pQf]/f]Q/ k|utLsf]
Aoa:yf ldnfOof];\ .
sfdgfsf ;fy} gof― aif{n]
lg:sif{— :yfO{ zflGt sfod u/f];\
dfglgo ;+ljwfg ;efifb dxf]bo,
;flxTosf/x? jd,uf]nf af?b af]Sb}gg\ . eGg] ck]Iff ub{5f}+ .
Ps;o u|fdsf] snd / Pp6f ;fbf kfgfn]g}
;Dk"0f{ c/fhs ;+/rgf eTsfpg ;S5g\ .
o;a]nf xfdL sl7g ca:yfsf] dxfg ofqf
ul//x]sf 5f}F . To;}n] xfdL sndhLjLx?
AofKt a]/f]huf/LnfO{ Ols+t ub}{ lzIff /
r]tgf gx'g' g} ;Dk"0f{ ;d:ofsf] h8 xf] . x]d s'df/ e08f/L
xfdL ;flxTosf/x? sfnf] la?4 :jtGqtfsf]
sndL o'4 nl8/x]sf 5f}F . ctM xfd|f oL lxdfno g]kfnL /]i6'/]06,
dfux? of ;'emfax?nfO{ sfg'g agfpg
cu|;/ tkfO{ ;efifbx? cu|;/ aGg'k5{ cnvf]/ .
34
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
sf]7]kb k|ltof]lutf—^
afofFaf6 bfofF
-$–!^_ pNyf ! @ $ &
-!–@)_ dfOlt g]kfnsL cWoIf
-&–!!_ eujfg >fL/fdsf xh'/a'jf !!
-!@–!*_ d'v'08f],df]xf]/f
-!)–!%_ lttf] jg:ktL # % *
-!$–!&_ a:tL ( !@ !^
-!#–!(_ nfh dg'{ x'g'
-@–*_ Ps y/ ^
!# !*
bfofFaf6 afofF !) !$
-@–#_ dfG5]
-!*–!(_ hGtL !% !& !( @)
-!!–!@_ tGg]/L
-%–^_ /fhf
-&–(_ ljho dNnåf/f lnlvt k|ltof]lutf s¬kg
Ps pkGof;
-(–!)_ wf/f / kfgL
-!#–!%_ 3f]8fnfO{ cg'zf;gdf gfd M– =============================================
/fVg k|of]u ul/g] lrh 7]ufgf M– ===========================================
;Dks{ g+ M–==========================================

glthf
sf]7]kb k|ltof]lutf—% sf]7]kb k|ltof]lutf—^
d¬UnfgL ;f}uft
!d @ xf b] j  $eL

s #/ Q bf ^g o lgodx? M—
!_ k|ltof]lutf s¬kgsf] ;fydf cfˆgf] k"/f gfd,
7]ufgf / ;fydf pQ/ e/]/ k7fpg¬ kg]{5 .
jf %; x' ln o t @_ s]/d]/ cyjf kmf]6f]skLnfO{ dfGotf lbO{g]
5}g .
g /+   g g #_ sf]7]kb k|ltof]lutfsf] pQ/ @) lbg cufl8
cfO{k'Ug' kg]{5 .
$_ b'O{hgf eGbf al9 k|ltof]uLx?n] ;lx pQ/
* k' Ëf  ^d  d ldnfPdf uf]nf k|yfaf6 lahoL 5flgg]5 .
%_ lahoL b'O{ k|ltof]uLnfO{ d'UnfgL ;f}uftsf]
/ l; o (g sf{ g' aflif{s u|fxs ;'lawf k|bfg ul/g] 5 .
;Dkfbs

35
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

 s] tkfO{n] æd¬UnfgL ;f}uftÆ k9\g' eof] < olb eof] eg] æd¬UnfgL
;f}uftÆ nfO{ ;Nnfx,;'emfj,k|ltqmLof / n]v /rgfx? k|]lift ug{
ge¬Ng¬xf]; x} .
 /rgf k7fpbf kof{Kt dflh{g 5f8L ;kmf kfgfsf] Psfkl§dfq
n]v]/ k|]lift ug¬{xf];\ .
 n]v /rgfsf] k"0f{ lhDd]jf/L :jo+n] laxf]g¬{ kg]{5 .
 ;do ;fk]lIft / 5f]6f]ld7f] /rgfnfO{ laz]if k|fyfldstf lbO{g] 5 .
 ;s];Dd ;h{ssf] /rgfx? 5fKgsf lglDt tf/tfs]tf gxf];\
eGg] xfdL rfxfG5f} .
 k|fKt /rgfx? qmdzM k|sfzg ub}{ hfg]5f} . olb ltg c+s;Dd
tkfO{sf] /rgf k|sfzg gePdf lgis[o ePsf] dfGg' kg]{ 5 .
 kqldqtf / ;Gb]z k7fpFbf stf/L l/ofn # ;lxt ;fydf cfÇgf]
kf;kf]6{ ;fOhsf]] kmf]6f] klg k7fpg' xf]nf .
 kqldqtf ;Gb]z k7fpFbf s¬kg clgjfo{ x¬g¬kg]{5 .
 cGo hfgsf/Lsf] nfuL xfd|f] 7]ufgfdf kqrf/ ug¬{xf]nf .
kmf]6f] klg k7fpg¬xf]nf .

;Dks{ 7]ufgf
yrf{ nfdf df]= %#%$^#@
Ovfn' /d]z ikhaluramesh@yahoo.com
;]lnª s];L df]= ^&)%%*&
;¬/h tfdf· df]= %@(#))#
dfwj u'?Ë df]= %^&#()# xf]d;fO6 ;Dks{
/fh]z k|;fO{ lab|f]xL df]= %))$&%^ ;g}of ;Dks{
wg]Zj/ lh=;L= df]= ^*#^!)#
ef]h/fh >]i7 df]=%&%)!%%
kf]=a=g+= @@^^^
cnvf]/ stf/
e-mail: sandhyagroup05@yahoo.com
muglanisaugat@yahoo.com

36
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

ysfg d]6fpg] rf}tf/L========


>Ldfg ;Dkfbs Ho"
gd:sf/ .
xfdLx? 3/sf] cfly{s ;d:of tyf c;xh
kl/l:ytLsf sf/0f cfkm\gf] hGde"ld tyf
3/kl/jf/ 5f8L k/fOd'n'sdf kl;gf
aufpg ljj; 5f}+ . k/fOe"lddf
sDkgL;Fusf] cg'alGwt ;doaf6 ar]sf]
;donfO{ ;flxTo l;h{gfdf nufO{ k|jf;af6}
;flxlTos klqsf k|sfzg ug'{ rfgr'g] s'/f
kSs} xf]Og . To;df klg k|jf;Lx?sf syf
Joyf / dgsf efjfgfx?nfO{ ;d]6\b}
k|jf;Lx?sf lglDt ysfg d]6fpg] rf}tf/L
ag]sf] d'UnfgL ;f}uftnfO{ ;fw'jfb . clg
o:tf] dxfg sfo{ ug]{ d'UnfgL ;f}uft
kl/jf/nfO{ z'esfdgf lg/Gt/tfsf] .

Wofg k'uf];\====================== /fhg kfon /fO{


bf]xf,stf/ .
>Ldfg ;Dkfbs Ho"
gd:sf/ .
k|jf;df /x]/ klg klqsf k|sfzg ug'{ ePsf]df ;d;fdlos agfOof];\ .
d'UnfgL ;f}uft kl/jf/nfO{ wGojfb . d}n] d'UnfgL d'UnfgL ;f}uft kl/jf/df,
;f}uft lgodLt ?kdf k9\b} cfPsf] 5' . o; leq gd:sf/ .
;d]l6Psf ;fdfu|Lx? k7lgo g} 5g\ . l;sf? d'UnfgLx?sf] dgsf] efjfgf kf]Vg] dfWod
snd b]lv :yfkLt sndx?;DdnfO{ ;d]6\g'n] ag]sf] d'UnfgL ;f}uftnfO{ d'/Ld'/L wGojfb
cem k7lgo g} agfPsf] 5 . t/klg d}n] eGg . tyfkL d o; klqsfsf] lgodLt kf7ssf]
vf]h]sf] s'/f s] eg] o:sf] ;Dkfbgdf TotL Wofg x}l;otn] s] eGg rfxfG5' eg] d'UnfgL
lbPsf] b]lvb}g . uhnsf] kl/wL leq laNs'n ;f}uftdf uLt, uhn, sljtfx?nfO{ al9
gk/]sf efjfgfx?nfO{ uhn eg]/ k|sflzt hf]8 lbPsf] h:tf] b]lvG5 . x'gt of]
ug'{,;fgfltgf s'/fdf klg efiff ;Dkfbgdf q'6L ;flxlTos klqsf xf] t/klg o; klqsfn]
b]lvg' o; leqsf sdhf]/L x'g\ . ut c+sdf k|jf;Lx?sf syf Joyfsf ;fy} ;d;fdlos
5flkPsf sltko ;fdfu|Lx? laNs'n lawfsf] laifox? clg 1fg,la1fgsf s'/fx?nfO{
wd{af6 pl56LPsf 5g\ . a? s]lx xb ;Dd ;d]t ;d]6] b]lv w]/} /fd|f] x'g] lyof] . To;}n]
efiffsf] q'6LnfO{ dfkm lbg ;lsG5 t/ lawfut o; klqsfdf ;a}vfn] ;fdfu|Lx? ;d]6L
wd{ 5f]8]sf /rgfx?nfO{ xfdLn] s;/L dfkm lbg ;flxlTossf ;fy} ;d;fdlos agfP s;f]
;lsG5 / < of] laifodf ;Dkfbg d08nsf] Wofg xf]nf <
k'uf]; . –czf]s g]kfnL
– Zofd /fgfef6 /f:nfkmfg.
gjnk/f;L .
xfn M bf]xf,stf/ . -czf]shL,kf7sx?sf] nfdf] ;dob]lvsf]
-ZofdhL,q'6L cf}+NofOlbg' ePsf]df wGojfb cfu|xnfO{ dgg\ ub}{ xfdLn] d'UnfgL
. cfufdL lbgx?df uNtL bf]xf]/Lg glbg] ;f}uftnfO{ cfufdL c+saf6 kl/:s[t ug]{
k|0f ub{5f}+ . – ;Dkfbs _ ePsf 5f}+,k|ltIff ug'{ xf]nf . – ;Dkfbs_
37
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

stf/sf] cnvf]/df g]kfnL hfgfsf/L u/fpg' ePsf] lyof] . u|'ksf] ;f]


sbdsf] k|;+;f ub} sfo{qmdsf k|d'v cltly
k':tsfnosf] :yfkgf u'/fFufO{n] pkl:yt ;a}nfO{ gofF aif{sf]
z'esfdgf k|bfg ug'{ ePsf] lyof] .
To;}ul/ cfkm\gf] JolQmut tkm{af6
k':tsfnonfO{ /fli6«o :t/sf bz
k':tssf ;fy} stf/af6 k|sflzt
/fhwfgL cGt/f{li6«o ;fKtflxs /
sflGtk'/ k|jf; ;fKtflxs Ps aif{
;Ddsf lglDt pknAw u/fpg'sf]
;fy} eflj lbgdf ;d]t u|'knfO{
cfkm\gf] JolQmut tyf
Pg=cf/=Pg=P stf/sf] tkm{af6
;Sbf] ;xof]u pknAw u/fpg]
k|lta4tf ;d]t JoQm ug'{ eof] . To;}ul/]
æ;dfh lasfzdf k|jf;Lsf] of]ubfg’ gf/f sfo{qmddf gofF aif{sf] z'esfdgf lbb} ;+/Ifs
af]s]/ laut ;ft aif{ b]lv ;fdflhs, lai0f' s];Ln] k':tsfnodf k|jf; tyf g]kfnaf6
;f+:s[lts, ;flxlTos / v]ns'b If]qdf cfkm\gf k|sflzt g]kfnL kqklqsf clg lalaw lawfsf
ultlawL ;+rfng ub}{ cfPsf] ;GWof u|'k gofF tyf k'/fgf k':tsx?sf] pknJwtf /xg]
cnvf]/,stf/n] c+u|]hL gofFaif{ @))( sf] hfgfsf/L lbb} k':tsfnosf lglZrt lgod /
cj;/ kf/]/ ut hgj/L ! ljxLjf/ zt{ leq /x]/ ;b:otf k|fKt ul/ ;'lawf lng
cnvf]/l:yt ;GWof u|'kdf ;GWof g]kfnL ;lsg] atfpg' eof] . ;fy}} o;sf] lasfzdf
k':tsfnosf] :yfkgf u/]sf]] 5 . ;a}nfO{ ;xof]u ug{ cfu|x ;d]t ug'{ eof] .
u|'ksf cWoIf lj/]Gb| s'df/ ofSy'Djfsf] To;}ul/ sfo{qmdsf csf{ ;xefuL Ovfn'
;efkltTj tyf Pg=cf/=Pg=P stf/ RofK6/sf /d]zn] cg];f;sf tkm{af6 ;flxTobLk /
cWoIf sdnd0fL u'/fFufO{sf] k|d'v cfltYo Pj+ P]Soa4tf dfl;ssf tkm{af6 P]Soj4tf dfl;s
g]kfn stf/ kqsf/ ;+3sf dxf;lrj s'df/ Ps aif{;Ddsf lglDt k':tsfnonfO{ pknAw
sfsL{sf] laz]if cfltYodf u|'ksf] ;efxndf u/fpg] k|lta4tf JoQm ug'{ eof] eg] ;]lnª
;DkGg ;f] sfo{qmddf ;GWof u|'ksf ;+/Ifs s];Ln] ;f]lx sfo{qmddf g} s]lx k':tsx?
lai0f' s];L, ;+:yfks cWoIf ;'/h tfdfª, k':tsfnonfO{ k|bfg ug'{ ePsf] lyof] . To;}ul/
u|'ksf lgjt{dfg cWoIf wg]Zj/ hL;L, ;f] sfo{qmddf s'df/ sfsL{, wg]Zj/ hL;L,
cGt/f{li6«o g]kfnL ;flxTo ;dfh stf/ /fh]z k|;fO{, ltn a= a'9fyf]sL, 8an lu/L
RofK6/sf Ovfn' /d]z, gjf]bLt ;flxlTos nufotsf aQmfx?n] z'esfdgf dGtJo /fVg'
jfrgfnosf /fh]z k|;fO{, d'UnfgL ;f}uftsf ePsf] lyof] . sfo{qmddf slj tyf
;g}of k|ltgLlw ef]h/fh >]i7,hgk|ultlzn uhnsf/x?n] pNn]Vo ?kdf jfrg u/]sf
d~r If]lqo OsfO{ cnvf]/sf ;lrj 8an lu/L, sljtf,d'Qms, uhn tyf uLtx?n] sfo{qmdnfO{
cnld:gfbsf ;'e/efOh/ ltn axfb'/ a'9fyf]sL ;flxTodo agfPsf] lyof] . To:t} ;efklt
nufotsf cltyLx?sf] pkl:ytL /x]sf] lyof] . ofSy'Djfn] ;a}sf] ;xof]u / ;fyn] g} ;GWof
k|d'v cltyL u'/fFufO{ / u|'ksf ;+/Ifs u|'kn] cfh cfkm\gf ultlawLx?sf lar
lai0f' s];Låf/f ;+o'Qm ?kdf p23f6g ul/Psf] k':tsfno :yfkgf ug{ ;lsPsf] atfpFb} ;a}df
;f] sfo{qmd lrGtfd0fL la=s / g]q vgfn4f/f gofF aif{sf] z'esfdgf tyf wGojfb 1fkg ug'{
;+o'Qm ?kdf ;+rfng ul/Psf] lyof] eg] ;]lnª ePsf] lyof] .
s];Ln] :jfut ug'{ ePsf] lyof] . To:t} u|'ksf
pkfWoIf yrf{ nfdf / v]ns'b cWoIf xl/rGb| – /d]z u]nfn
>]i7n] u|'ksf] ultlawL / eflj sfo{of]hgfaf/]
38
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

39
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

snd rnfO{/x]sf kqsf/x?sf] pNn]Vo


pkl:ytL /x]sf] ;f] ;efaf6 sdnd0fL
uF'/fufO{sf] ;+of]hsTjdf g/]Gb| ef6 / /fh]Gb|
>]i7 ;b:o /x]sf] lgjf{rg ;ldltn] s'df/
sfsL{sf] cWoIftfdf gf} ;b:oLo sfo{;ldltsf]
3f]if0ff u¥of] . ;f] ;ldltdf pkfWoIf qmflGt
l;+x,;lrj ltnlaqmd y]j], ;x;lrj ;/f]h
afF:tf]nf, sf]iffWoIf e"ktL e§/fO{ /x]sf 5g\ eg]
— /d]z u]nfn ;b:ox?df /lj e§ /f]ifL, sl/d aS; ldofF,
:joDj/l;+x nfdf / s[i0f ;'gf/ /x]sf 5g\ .
zflGt / nf]stGqsf nflu k"0f{ k|]; :jtGqtfsf]
;f] sfo{qmddf Pg=cf/=Pg=P cfO=;L=;L=sf
gf/f;Fu} ut dfr{df g]kfn kqsf/ dxf;+3
;lrj ;fu/ g]kfn, /fhwfgL ;fKtflxssf
;Dks{ zfvf stf/sf] bf]>f] ;fw/0f;ef ;DkGg
cflzif z]/rg, kqsf/ Zofd;'Gb/ zzL,kqsf/
eof] . g]kfn kqsf/ dxf;+3sf ;efklt wd]{Gb|
lbks kf}8]n nufot cGo laleGg ;+3;+:yfsf
emfsf] k|d'v cfltYo tyf g]kfnL b'tfjf;
k|ltlgwLx?n] dGtJo /fVg' ePsf] lyof] .
stf/sf /fhb't 8f=;'o{gfy ld>, Pg= cf/=
Pg= P cfO=;L=;L=sf ;lrj ;fu/ g]kfn Pj+ 
tby{ zfvf stf/sf] dfGotf kfpgsf] lglDt
g]kfnaf6 k|d'v e"ldsf v]n]sL kqsf/ Crf
zdf{ ltjf/Lsf] laz]if cfltYo /x]sf] lyof] .
snfk|]dLsf] æ;kgfsf]
stf/df sfo{/t /x]/ klg kqsfl/tfdf lg/Gt/ dxnÆ ladf]rLt
a}b]zLs /f]huf/sf] lznlznfdf stf/
cfOk'u]sf o'jfx? g]kfnL snf, ;+:s[lt,;+uLt /
 z'esfdgf  ;flxTosf] pYyfgdf pT;fxL eP/ nflu/x]sf
5g\ . sDkgL;Fusf] c'galGwt ;doaf6 ar]sf]
gof“ aif{ @)^^ sf] ;'vb ;do l;h{gfdf nufpg]x? oxfF sf]lx ;flxTodf
5tf5'Nn x'G5g\ eg] sf]lx ;+uLtdf ;'/ /
cj;/df :jb]z tyf lab]zdf tfn;Fu} axlsG5g\ . o:tf ;[hgzLn dgx?n]
/xg' ePsf ;Dk"0f{ k|jf;Lsf syf Joyfsf ;fy} /fi6« lrGtgsf
g]kfnLx?df ;':jf:Yo lb3f{o' laifox? ;d]t p7fg ug]{ u/]sf 5g\ .
o:t} le8jLr ut !# dfr{df stf/df sfo{/t
Pj+ pQf]/f]Q/ k|utLsf] uLtsf/ snfk|]dL df}nwg /fO{sf] cfw'lgs uLlt
sfdgfsf ;fy gof“ aif{n] PNjd ;kgfsf] dxn ls/fFt /fO{ ofof]Vvf
stf/sf] kfFrf} aflif{s pT;jsf] cj;/ kf/]/
:yfO{ zflGt sfod u/f]; Ps laz]if sfo{qmdsf ;fy ladf]rg eof] .
eGg] ck]Iff ub{5' . k|jf;Lx?sf syf, Joyfx?sf ;fy} dfof, k|]d,
ldng la5f]8sf knx?sf syfdf r'n'{Dd 8'a]/
uLt l;h{gfdf 5rNsLPsf /fO{sf uLtx?df
/fh]zkfon /fO{, :j?k/fh cfrfo{, bLks lnDa',
lai0f' s]=;L= cfef d'sf?ª, l/df u'?ª, ;Tosnf /fO{ h:tf
-;+/Ifs _ g]kfnsf VoftLk|fKt ufos,ufoLsfx?n] Zj/
;GWof u|'k,cnvf]/ . lbPsf 5g\ eg] /fh' l;+x, a'n' d'sf?d h:tf
VoftLk|fKt ;+uLtsf/x?n] ;+uLt lbPsf 5g\ .
40
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

kl5Nnf] stf/sf log} laifosf ;fy} cGo laljw


;dodf ;fdfu|Lx? ;d]6LPsf] stf/df g} sfo{/t n]vs4o
a}4}zLs lzj/fh uf}td / wg]Zj/ lh;Låf/f lnlvt k':ts
/f]huf/sf stf/ / stf/sf g]kfnL xfn ahf/df cfPsf] 5 .
lglDt stf/df /x]sf g]kfnLx?sf] syf Joyfsf ;fy}
cfsif{s stf/df sfo{/t g]kfnL ;d'bfo, ;fdflhs ;+3
uGtJo :yn ;+:yfsf ultlawLx?, g]kfnL b'tfjf;sf] sfd /
ag]sf] k|efjsf/Ltf, stf/sf] >dLs sfg'g, g]kfn stf/
stf/df ltg >d ;Demf}tf, stf/df leiff ;DaGwL lgod /
nfvsf] sfg'g, stf/df cnkq k/]sf g]kfnLx?sf] cj:yf
xf/fxf/Lsf] / sf/0fx?, stf/df csfndf d[To' x'g]x?sf]
;+Vofdf sf/0f, stf/df g]kfnL dlxnf sfdbf/sf] cj:yf
g]kfnLx? nufotsf ;d:of / ;dfwfgsf] laifo p7fg ul/
sfo{/t 5g\ . oxfF 7'nf] ;+Vofdf g]kfnLx? n]j/sf] tof/ kfl/Psf] vf]hd'ns / hfgfsf/L d'ns ;f]
?kdf sfo{/t ePsfn] stf/df n]j/df dfq 5g\ k':ts stf/df /x]sf g]kfnL nufot ;Dk"0f{
eGg] s'lG7t dfgl;stf /x\b} cfPsf] 5 t/ o:f g]kfnLx?n] k9\g} kg]{ k':ts ag]sf] 5 .
dfgl;stfnfO{ xfn g]kfnLx?n] g} rnfO{ /x]sf
sDkgL / lalaw k|fljwLs tyf Joj:yfkg txdf uLt
sfo{/t g]kfnLx?n] unt ;fljt agfO{ ;s]sf  Pg=la= bfxfn gljg
5g\ .
z/bsf] h"g h:t} cfh b]v] ltdLnfO{
af]n'F h:tf] nfUof] dnfO{ e]6L ltdLnfO{
uhn stf–stf b]v]h:tf]
 ;+j]u zf]ef du/ stf–stf e]6] h:tf]
of] dgn] ;Fw} ;Fw}
;flxTodf xh'/sf] gfd b]V5' ltdLnfO{g} b]v] h:tf]
l;h{gfdf xh'/sf] bfd b]V5' hLjgsf kfgfel/ ltdLnfO{ g} kfP h:tf]
z/bsf] h"g h:t}===================
k|ltefsf] ;+;f/ af]s]sf xftx?df cfkm}+ cfkm}+ af]n] h:tf]
n]lv/xg' kg]{ xh'/sf] sfd b]V5' cfkm}+ cfkm}+ v]n] h:tf]
of] tgn] ;Fu ;Fu}
;flxTon] b]z km]g]{ tL cfF6x?df ltdLnfO{ g} 5f]P h:tf]
uhnn] a;fn]sf] xh'/sf] ufd b]V5' hLGbuLsf syfel/ ltdLnfO{g} k9] h:tf]
z/bsf] h"g h:t}===================
5l/lbg';\ cem lt l;h{gfx?nfO{ sxfF sxfF ;'g] h:tf]
;flxTodf xh'/s} j[xt 7fd b]V5' sxfF sxfF hfg] h:tf]
of] gh/n] lbg lbg}
;f/f ;+j]u ;+ufn]sf] uhnsf z]/x?df ltdLnfO{g} r'g] h:tf]
wtL{ r'Dg] cfsfzsf ;'Gb/ 3fd b]V5' .. lk/tLsf kfgfel/ ltdLnfO{g} e/] h:tf]
z/bsf] h"g h:t}===================
a]njf/L–*,
df]/ª . tf]kufl5–#,bfxfnufpF
emfkf .
41
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

s] ldqtfsf] Sofgef;df utLl;n ;dosf] /km\tf/df bf}8L/x]sf xfdLx?


o;sf] k'R5/ ;dfpg] k|of;df e"uf]nsf] d]x]/f]leq
kf]Tg ;S5' tkfO{nfO{ < cg]sf} 6'qmfx?df rf]Ol6P/ ef}tf/L /x]sf 5f},
 cfO cf/hL ?dNnL/x] sf 5f} . d klg o;}sf] e'd/Ldf ?dlNnb}
;'gf}nf] ef]ln sf]/Ng] ld7f] sNkgfdf /]uL:tfgdf
cf] xf] Û of] la1fgsf] bl'gofF slt uha 5 cf]yf/f a;L/x]sf] 5' . 8/ 5 dgdf . st} d]/f]
xuL < cfh o;}sf] a'O{ r9\b} ck|ToIftf leq} ld7f] sNkgfdf hLjTj gk:b} vf]NnLg] kf] xf] sL <
lgs6tf a'g]/ ;Daf]wg lr;f] wtL{sf] 8;gfdfyL
ub}{5' tkfO{nfO{ d ld7' v'Nnf cf:fdfgsf] l;/s
hL,eg]/ . x'g t lgs} cf]9L rfFbgLsf] dw'/f]
cl3 kfPFy] tkfO{4f/f k|sfzdf d h'/fpFb}5'
k|]lift s]lx cfZro{tf, d]/f] eljiosf] gfd .
s]lx lh1f;f / s]lx yfxf 5}g of] ;d/e"lddf
c8\snsf /];fx?n] slta]nf clZtTjgfzs
u'h'lN6Psf laB'tLo ;'gfdL cf]O/Lg] xf] .
cIf/x? tyfkL a]nfdf cfh, e/],ef]ln ofgsL
hjfkmL cIf/x? s'Fb\g Ps lbg t kSsf
;lsg . o;sf] lk8f cf]Ol/G5 g} clg
;fu/ ag]sf] 5 dgdf . tx;gx; agfP/
ckTofl/nf] Jo:ttf clg bf;Tjsf] :jLsf/ g} of] n}hfG5 d}n] ttfPsf ;'gf}nf sNkgfx? .
lk8fsf] sf/s xf] eGg' k5{ d}n] OdfGbf/Ltfdf . v}/ Û ef]nLnfO{ s:n] r'Dnf / Û To;}n]
cGhfg jtgaf6 k|fKt ;Gb];n] tkfO{nfO{ at{dfgdf lwt d?Gh]n jf:tljstf r'Dg' k5{ .
cfZro{tfsf] e'Fd/Ldf kfg{ vf]h]sf] xf] sL eGg] hjsL e"uf]nsf] cnu cnu w'|jn] ;lds/0fsf]
dnfO{ nfu]sf] 5 . hDdf rf/j6f jfSodf tkfO{n] ?k lncf];\ / 7f]lSsg kfOof];\ lgZrn efjk"0f{
6'Ëofpg' ePsf] ;Gb];sf] k|f/Dedf g} kl/kSj efjfgfsf cSs/x?df . ha sNkgfn] e"uf]nsf]
lh1f;fn] ufFh]sf] d}n] b'/L lvr]/ cnu
dx;'; u/]sf] 5' . ‘d klg o;}sf] e'd/Ldf ?dlNnb} ;'gf}nf] cnu w|'jnfO{
ld7' hL, ef]ln sf]/Ng] ld7f] sNkgfdf /]uL:tfgdf c+ufnf]df a]/L
htL;'s} cf]yf/f a;L/x]sf] 5' . 8/ 5 dgdf . lbG5 obL a]bfu /
cxdtf,cf8Dj/ / k"0f{tfn]
k'l/P klg dfG5] g t st} d]/f] ld7f] sNkgfdf hLjTj gk:b} a]sk6 w'|ljo
dgx? ePdf ta
/ljG;g qm';f] g} aGg vf]NnLg] kf] xf] sL <’ ToxfF ;DefJotf
;S5 g 5 if8fgGb g} . /xG5 lgd{n / lgZjfy{ ;DaGwsf] . xf]Og / <
To;}n] t xfdLx? cfh oxfF 5f} . of] ;+;f/nfO{ k/]jf / sfun] af]Sg] ;Gb]znfO{ cfhsn lj1fgn]
arfO{ /fVg] axfgfdf dfofjL ;~hfn lkmhfP/ s'/Ls'/L ul/;s]sf] 5 . To;}n] t xfdLn]
h]lnPsf xfdLx? jLr gfdfs[t /utsf] gftf e"uf]nnfO{ v'DRofP/ cfkm\gf] d'¶Ldf s:g ;s]sf
eGbf Ps sbd cl3 /x]sf] efjfgfsf] gftfdf 5f} / s'Fb\g ;S5f} efjfgfsf lrqx? ldqtfsf]
h]lnPsf] 5' d pgL;Fu . a;\ ldqtfsf] Sofgef;df . To;}n] t eGb}5' s] ldqtfsf]
Sofgef;df kf]ltPsL Ps /ª x'g plgzf . d]/f] Sofgef;df kf]Tg ;S5' tkfO{nfO{ d <
ldqtf Sofgef;sf] Ps /ª plgzf;Fu a]tf/ xfdL jLrsf] e"uf]nnfO{ v'DrofpFgsf]
k|ljwLn] ;Dej agfPsf] ;+jfbsf] dWolt/ d;Fu lglDt la1fgsf]] e/k'/ ;b'kof]u ug{ ;s];Dd
pgn] u/]sf] cfu|xnfO{ gsfg{ g;Sg'sf] kl/0ffd g} tkfO{n] clN5 ug'{ x'g] 5}g eGg]df d laZj:t 5' .
tkfO{;Dd pgsf tl:j/x? k'Ug' xf] eGg lgw{Ss clxn]nfO{ cf]em]n k5'{ .
;S5' d . E-mail : unisha_g@yahoo.com

42
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
gfd– bf}nt >]i7 æ;ljgÆ
pd]/–@@ aif{
gfd – v]d/fh e08f/L ?lr – kqklqsf k9\g],kq
pd]/ – @@ ldqtf ug]{ .
?rL – hLjg ;fyLsf] vf]hLdf 7]ufgf– k'/~rf}/–^,kf]v/f .
7]ufgf– cd/k'/–$, kfFry/ . xfn– cnvf]/,stf/ .
xfn – kf]=a=g+=^)!($ df]= %(#%*@$
cnvf]/, stf/ . E-mail : kadaulat@yahoo.com

gfd– x]dGt /fO{


gfd – ;Gtf]if s]=;L= pd]/–@#
pd]/–@! ?rL–lhjg ;fyLsf] vf]hLdf
?rL–kqldqtf 7]ufgf–u/fdgL–(,tnufgL
7]ufgf– aGuL–(,c3f{vfrL emfkf .
xfn– cnvf]/, stf/ . xfn– cnvf]/,stf/ .
df]= ^)@&($ df]=^$#$(%$
gfd– OGb| nfdf Hofa
pd]/–@# gfd– k]Daf nfdf ?Daf
?rL– kqldqtf pd]/–@#
7]ufgf– uf]ugkfgL–!, ?rL–lhjg ;fyLsf] vf]hLdf
dsjfgk'/ . 7]ufgf– dfhfyfg–$, sf:sL
xfn– cnvf]/, stf/ . xfn– cnvf]/ stf/

gfd– /fs nfdf gfd–;Gho nfdf


pd]/–@$ pd]/–@#
?rL– kqldqtf ?rL–lhjg ;fyLsf] vf]hLdf
7]ufgf–ltKnLË–# wflbË 7]ufgf– ltKnLË–# wflbË
xfn M cnvf]/,stf/ . xfn– cnvf]/ stf/

gfd– lzj k|;fb ;'j]bL clj/n


gfd– /fhg s]=;L= pd]/–@@ aif{
pd]/– #*$ dlxgf
?lr – kqldqtf,cWoog ?lr– kqldqtf,cWoog
7]ufgf– kf]v/f–!^,sf:sL . 7]ufgf–kf]v/f–#,sf:sL
xfn M kf]=a=g+= #&%*^ xfn M bf]xf,stf/ .
bf]xf,stf/ . df]jfOn–%!%@!()
df]jfOn–^*@@*!$ E-mail, subedi_321@yahoo.com
E-mail : bhoj_kc2006@yahoo.com

cg'/f]w Gffd M–
kqldqtf k7fpFbf kqldqtf s'kg pd]/ M–
el/ stf/L l/ofn #÷–;lxt ;fydf ?lr M–
7]ufgf M–
kf;kf]6{ ;fOhsf]] kmf]6f] klg k7fpg' xfn M—
xf]nf . d'UnfgL ;f}uft kl/jf/
– d'UnfgL ;f}uft
43
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
ld;fOof] eg] b'wsf] lgd{ntf,:jR5tf / u'0f
/lx/xnf < kSsf klg /xFb}g . To;}n] ;fdflhs
a}b]lzs /f]huf/Lsf] l;nl;nfdf stf/nfO{ uGtJo ;+:yfsf] kl/wLdf /xFbf cfkm\gf] h'g;'s}
agfpFg]x?sf] ;+Vof ltg nfvsf] xf/fxf/Ldf /fhgLlts cfZyf ePklg ;dfh;]jfsf]
k'uL;s]sf] 5 . g]kfnL sfdbf/x?sf] a9\bf] ;+Vof;Fu} cfZyfnfO{ ge'nf}+ . :jo+ b]zsf gful/sx?sf
a9\b} uPsf g]kfnL sfdbf/x? 7uLg], zf]ifLt x'g], lglDt ;d]t /fhlglts tyf ;f+u7lgs
larNgL kg]{, ;dodf tna gkfpg], ;Demf}tf eGbf ultlawLdf pbf/ gb]lvPsf] d'n's stf/df
lak/Lt sfd afWo eO{ ug'{kg]{, nfdf] ;do;Dd klg cGt{b]zLo gful/sx?åf/f x'Fb} cfPsf ultlawLdf
/f]huf/bftf sDkgLn] leiff gnufOlbFbf u}/sfg'gL s] o; d'n'ssf] ;/sf/ ;bf df}g /xnf < gf/f,
?kdf a:g' kg]{, b'3{6gf, cfTdfxTof h:Tff h'n';, aGb, x8\tfn, df]rf{ h:tf s'/fx?df
;d:ofx?af6 u|l;t aGb} uPsf 5g\ . ltgnfv aGb]h /x]sf] s'/f :ki6;Fu >d;Demf}tfdf
g]kfnLx?sf] cleefjssf] ?kdf /x]sf] g]kfnL n]lvPsf] 5 t/ To;nfO{ a]jf:tf ub}{ g]kfnLx?n]
b'tfjf;n] kxn ul//x]sf] x'Fsf/ ubf{ klg ;d:ofx? laleGg ?kdf ;f+u7lgs ultlawL ;+rfng
a9\g] qmd /f]lsPsf] 5}g . b'tfjf;df /x]sf ltg hgf ul//x]sf 5g\ . laleGg kf6L{x?sf eft[ ;+u7gx?
sd{rf/Lsf] e/df o:tf ;Dk"0f{ ;d:ofx?sf] klxrfg v'n]sf 5g\ . cfkm\gf s]lGb|o g]tfx? lgDtf u/]/
/ lgbfgsf] vf]hL sl7g x'G5 g} t/klg o; laifodf sfo{qmd ug]{ nx/ g} rn]sf] 5 oxfF . h'g;'s} /
g]kfnL lgof]u / g]kfn ;/sf/n] k|efjsf/L e"ldsf h:tf] ;'s} k|s[tLsf] sfo{qmddf xf];\ Pscsf{
v]Ng ;s]sf] 5}g . tyfkL o:tf lalaw ;d:ofx?sf] dfly bf]iff/f]k0f / laif jdg ug{ 5f8\b}gg\ oxfFsf
;dfwfgsf lglDt stf/df ;r]t / pT;fxL g]kfnL g]tf u0fx? . s'g sfo{qmd s] laifodf
g]kfnLx?n] ;fdflhs efjfgfdf ;+ul7t eO{ laleGg s]lGb|t 5 ;f] laifodf x]Ssf g/fvL a/{a/fpFg]
;dflhs ;+3 ;+:yfx? dfkm{t ;xof]u k'¥of{pFb} g]tfu0fsf] r]tgfsf] :t/ slt dfly;Dd 5 eg]/
cfPsf 5g\ . oxfF If]qut cfwf/df tyf laleGg ;xh cg'dfg nufpg ;lsG5 .
hftLo tyf ;f+:s[lts cfwf/df ;+3 ;+:yfx? v'n]sf xfn;fn} Pg=cf/=Pg=P sf] lgs6
5g\ eg] efiff, ;flxTo, snf / ;+:s[ltsf] ;+/If0fdf eljiodf g} x'g uO/x]sf] ;fw/0f;efnfO{ nlIft
lglDt laleGg ;flxlTos tyf ;f+:s[lts ;+3 ;+:yf ul/ lat/0f ul/Psf] ;fwf/0f ;b:otfdf cfPsf]
v'n]sf 5g\ . ;Dk"0f{ k|jf;Lx?sf] k|ltlgwLTj ub}{ lajfb / 3D;f3D;L s] jf:tj} ;dfh;]jfdf
;dfh;]jf d"n p4]Zo af]ls 5ftf ;+:yfsf] ?kdf pTk|]/Lt dgx?sf] hf]; lyof] t < kSs} klg
Pg=cf/=Pg=P sf] ;d]t :yfkgf ePsf] 5 . hf] lyPg . Pg=cf/=Pg=P h:tf] ;fdflhs ;+:yfdf
h'g;'s} cfwf/df v'n]sf ePklg ;du|df ;dfh;]jf ;d]t /fhg}lts u'6 / pku'6sf cfwf/df n'Kt
g} logLx?sf] k|d'v p4]Zo /xg] u/]sf] 5 . laleGg eP/ kbsf lglDt ljjfb ul/G5 eg] ca ;Dk"0f{
lhNnfut tyf uf=la=; :t/Lo ;+3 ;+:yfx?n] k|jf;Lx?sf] ;femf ;fdflhs ;+:yfsf] ?kdf
k|jf;df 36]sf 36gfx?df ;xof]usf] efjfgfdf ;bf /x]sf] Pg=cf/=Pg=P ;Fu s] g} kf] cfzf /fVg
h'emf?kg b]vfpFb} cfPsf 5g\ t/klg sltko ;+3 ;lsG5 / < st} stf/ ;/sf/n] g]kfnLx? la?4
;+:yfx? s]jn gfd / kb nf]n'Ktfdf v'n]sf sf/0f df]rf{ / ;f+u7flgs ultlawL a9fPsf] cf/f]kdf
;';'Kt cj:yfdf g/x]sf klg xf]Ogg\ . o;/L sf/jflxsf] sbd cuf8L a9fof] eg] o; laifodf
;dflhs p4]Zosf ;fy k|jf;df :yfkgf ePsf sf] hjfkmb]lx x'G5 < ltg nfv g]kfnLsf] elaio
laleGg ;+3 ;+:yfx?sf] gfddf lxhf] cfh cGof]ndf kg{ ;S5 . o;/L /fhg}lts cfZyfsf
/fhlgtLs/0f x'g yfn]sf] 5 . ;+:yfdf laleGg cfwf/df ;fdflhs ;+:yfsf] ;+/rgf ePsf]
/fhgLlts cfZyfsf cfwf/df u'6 pku'6 a9\g v08df s] To;a]nf Pg=cf/=Pg=P n] >d
yfn]sf] 5 . h:sf sf/0f lgZjfy{ ;dfh;]jf w'ldn ;Demf}tfsf la?4sf] cfˆgf] sbdsf] arfj ub}{
x'g] lglZrt 5 eg] stf/df /x]sf ltg nfv ltgnfv g]kfnLsf] kIfdf k}/jL ug{ ;Snf<s] o;
g]kfnLnfO{ k|ToIf c;/ k'Ug ;S5 . s'g}klg laifodf g]kfnL b'tfjf;n] o:tf ultlawLsf kIf
;fdflhs ;+:yfdf kb nf]n'Ktf / /fhg}lts cfZyfsf kf]if0fdf :kli6s/0f stf/ ;/sf/nfO{ lbg ;Snf<
cfwf/df u'6,pku'6 eof] eg] s] Tof] ;+:yf ;fdflhs o:tf s'/fx?df a]n}df ;r]t geP
;+:yf /xG5 < /fhgLlts cfZyf / larf/n] ;';'lrt elaiodf ljs/fn l:ytL l;h{gf x'g ;S5. To;}n]
x'g kfpg' ;a}sf] clwsf/ xf] t/klg x/]s s'/fsf] o; laifodf g]kfnL b'tfjf; / ;DalGwt ;a}nfO{
cf–cfkm\g} :yfg / kl/wL x'G5 . s] b'wdf sfutL r]tgf eof . cZt' .
44

You might also like