SEMNER ALIMASI

0-6 YA OCUKLARIN BEDENSEL-ZHNSEL-RUHSAL-SOSYAL GELMLER

0-6 YA OCUK GELM
I. BLM
Bebeklik Dnemindeki Geliim(0-2 ya)
A-) Bedensel Geliim
Bebeklerin doumdaki byklkleri ve doumdan sonraki byme hzlar onlarn genel
geliimleri hakknda bilgi verir. Ortalama olarak erkek bebekler kzlara gre tm beden oranlar
bakmndan biraz daha byktrler .Bebein beden oranlarnda grlen deimeler zellikle birinci
yln ikinci yarsnda hzlanr. Doumdan itibaren incelendiinde ban en hzl gelien organ olduu
grlr.
Doumdan bir yana kadar gvde en hzl byyen alan olutururken bacaklardaki hzl bymenin
bir yala ergenlik arasnda gerekletii grlr
Douma ortalama arlk 3402 gramdr. Doumdan rastlanabilen en dk arlk 2268 gram
en yksek arlk ise 6350 gramdr.Yeni doann doumun ilk gn ya da bunu izleyen iki gnde
arlnn yzde onu orannda kilo kaybetmesi beklenir. Bebein kiloyu onuncu gn dolaylarnda
yeniden kazand grlr. Arlk geliiminin ocuktan ocua farkllat dikkati eker. ilk ay
ierisinde bebeklerin ortalama olarak haftada 170 gram almalar beklenir.
skelet Geliimi
Yeni doan 48-50 cm boyundadr. 1-3 ya arasnda boyda ortalama 20,5 cm lik arlkta 4,7 kg
lk bir art gzlenir. Bundan sonra byme daha da yavaalar.3-6 yalar arasnda ocuk ylda 7-8
cmlik arlkta 2,2 kg lk bir art gzlenir.
Yeni doann iskelet yaps nceleri yumuak kkrdaktan olumaktadr.Kemikleme olgusu
doum ncesi evreden balayp geliim boyunca sre gelir.Bebeklerin iskelet yaplar byk apta
kemiklememi olduundan yumuaktr ve kolayca bklebilir.Bu nedenle basnca kar daha
direnlidirler.
Kas Geliimi
Yeni doan kz olsun erkek olsun beden bykl ile orantl olarak kas liflerine sahiptir.
Erkek bebekleri kas doku oran kz bebeklerinden daha fazladr.
TEMEL FZYOLOJIK GEREKSNMELER
Beslenme Gereksinimi
Yeni doan bebekler ortama olarak gnde 7 yada sekiz kez beslenirler. Drdnc haftadan
itibaren bu saynn be altya indii grlr. ocuun bir defada ok stle emzirilmesi gerekmez .Belki
en dorusu azar azar emzirmektir. Bir defada ok stle emzirilmesi belki de onun midesinde gaz
yapabilir. ki yl sreyle ocuun emzirilmesi de gereklidir.
Uyku Gereksinimi
ocuun temel fizyolojik gereksinmelerinin banda saylan uyku ocuun etkin katksn
gerektirir. Yeni doan bebekler gnde ortalama 16-18 saat uyuyarak zamanlarnn %80ini uykuda
geirirlerken bir ya bebeklerinde bu sre %50 ye dmektedir.
B-) Bilisel geliim
Dnyay alglama ve anlamaya dnk zihinsel sre ve etkinliklerdeki gelimeye bilisel
geliim denilmektedir. Piagete gre dnem kavram yaa bal olarak zihinsel geliimin doasnda ve
yapsnda ortaya kan niteliksel deiikliklerdir.
Piagetin Bilisel Geliim Aklamas:

Piagete gre ocuklarn tamamen kendilerine has zihinsel ileyileri ve bak alar vardr.
Yapt gzlemler srasnda kk ocuklarn ounun yrdklerinde gnein yada ayn kendilerini
izlediine..... hareket eden her eyin canl olduuna, dlerindeki kahramanlarn gece uyurlarken
pencereden ieri girdiklerine inandklarn kefetti. Binet zeka testlerinde ayn yalardaki ocuklarn
sorulara ayn trden cevaplar verdiklerini gzlemlemesi Piagete bilisel geliimin ya dzeyine bal
olarak farkl zellikler tadn dndrmtr.
Piaget Zekay;
zel bir biyolojik uyum biimi
Tm zihinsel yapnn yneldii bir denge durumu
Canl ve etkin Bir ilemler sistemi olarak kavramlatrmtr.
Piaget kuramsal ve deneysel almalarnda zekann ieriinden ok yaplarn ve ilevlerini
incelemeyi yelemitir. Bir taraftan kaltsal faktrler sinir sistemi ve duyu organlarnn biyolojik yaps
dier taraftan bireyin kar karya kald evreden gelen uyarclar zeka geliimini etkiler. Piaget
yaamn yaklak ilk iki yln duyusal- motor dnem olarak adlandrmtr. Bu dnemde sembolik
dnce gelimedii iin bebein zihinsel etkinlikleri duyusal uyarclar refleksler ve basit hareketlerle
snrlanmtr.rnek:Gzle tarama srma tutma emme gibi.
Duyusal- motor renmedeki dzenli geliim sras ilk olarak duyularn kullanlmas le balar.
Bunun ardndan altnc aydan itibaren motor yetenekler daha sonra yani ikinci ylda ise bu birincil
yeteneklerin koordinasyonu balar. Bebek bu dnemin sonunda duyusal-motor yolla karmak
olamayan zihinsel faaliyette bulunabilir.
Yeni doann en nemli aamasn ilk 7-8 gn oluturur.Bebek grebilir iitebilir, koklayabilir,tat
alabilir, acya duyarldr. Dokunma ve yerinin deitirilmesi durumlarna kar hassastr. Yeni doann
davranlar dikkate deer bir dzeyde gelimitir, eitli refleksleri vardr. Bunlardan en nemlileri
yaamn devam iin gerekli olan emme ve yakalama refleksleridir.
Duyusal-motor dnemde zamanla ilk hareketlerle onu izleyen sonucun tek bir eylem haline
dnt grlr. ocuk baz hareketleri kendi arzusuyla durdurmayp yineleme giriiminde
bulunur.Piaget bu dneme dner tepki adn verir. Dner tepkinin temelinde hareketi srdrme amac
yatmaktadr.
Piaget dnemin ilk ylnda dairesel hareketlerin zihinsel geliim zerindeki nemini
vurgulamtr. Birinci yln sonlarna doru bebeklerde taklit davran ortaya kmaktadr. Bebek
duyusal-motor dnemin balarnda uyarcy gr alannn dna kana kadar izleyip sonra
brakmaktadr. Zihinsel yaplar olutuka bir nesne gr alannn dna ksa da bebekler nesneyi
zihinsel olarak temsil edememektedir. Nesne devamll kavramnn ilk belirtileri 8-12 aylar arasnda
ortaya kmakta 18 ay ierisinde gelimektedir.
Duyusal -motor dneminin son aamasnda ocuk kefetmenin yannda icat etmeye zihinsel
kombinasyonlar yoluyla yeni aralar retmeye balar.ark duyu hareket yntemi yerine zihinsel
kombinasyonlar kullanmaya bylelikle problemlere ivedi zmler aramaya koyulur. D dnyaya imaj
an ve semboller yoluyla zihinsel bir biimde kendini sunmaya balar.
Bu dnemde Piagete gre dikkat edilmesi gereken ok nemli noktalar vardr:
1-Ya normlar kesin deildir, ocuktan ocua deiebilir. nk ocuun iinde evre, fiziksel
gelime hz farkllklar yaratr.
2- Bireysel farkllklara ramen evrelerin sras deimez .
3- Geliim tedricidir.Bir evrenin bitimine yakn dier evre balam olabilir.Evreler bitiiklik gsterirler
kesin bir izgi ile ayrlmazlar. Ayrca bir sonraki evrenin belirtileri baladnda bir nceki evrede
gelimi olan zellikler kaybolmaz.
C-) Duygusal Geliim
Yeni domu bebekteki heyecan ve davran farkllamamtr. Genel heyecanlanma haz veren ve
vermeyen uyarmlara yaplan basit tepkiler eklinde gruplandrlabilir. Haz vermeyen uyarmlara kar
bebein tepkisi beden pozisyonunu deitirmek yada anszn bararak alamak biiminde olabilir.
Glme ve Glmseme
Bebeklerin bir yana basmalarndan nceki ifadeleri yetikinler tarafndan tannabilir ve
duygusal tepkileri giderek zenginleir. Doumdan sonraki haftalarda ocuun duygusal yaamnda

belirgin farkllklar gze arpmaktadr. Bu dnemde bebek ak bir ilgi ile evresini gzlemlemeye ve
kefetmeye balar. ocuun yzleri seerek dikkat etmesi bazlarna ilgi gstermemesi ondaki
duygusal ifadenin ilk belirtileri saylabilir. ocuklar bydke tepkilerin giderek daha az yaygn ama
daha ok farkllam trden olmaya balad grlr.
Freud ve Eriksona gre Duygusal Geliim
Freud doumdan yedi yana kadar olan dnemde duygusal adan temel geliim evresi
olduunu syler . Bunlardan oral evre 0-18 aylar aras, anal evre 1,5-3 yalar aras, fallik evre 3-7
yalar arasnda grlr.
Oral dnemde balca haz kayna azdan besin almaktr.Besin alrken nce dudaklar ve az
boluu uyarlr sonra yutulur eer besin maddesinden holanlmazsa darya tkrlr. Oral dnem
bebein annesine en baml olduu ve onun bakmna en ok gereksinim duyduu dnemdir.
Anal dnem de besin maddesi sindirildikten sonra artklar barsan son blgesinde birikir ve
ans kaslar zerinde belirli gte bir basn yaptnda darya atlr. Dknn boalmas rahatszla
son verir ve bir refahlama duygusu yaratr.
Fallik dnem cinsel organlarn ilevlerine ilikin cinsel ve saldrgan ierikli duygular nem
kazanr. Oedipus karmaas farkl cinsten olan ebeveyne kar cinsel duygularn ayn cinsten olana
kar ise dmanca duygularn olumas ile belirlenir. 3-5 ya arasndaki ocuun davranlar oedipus
karmaasnn etkisi altndadr. Beinci yaatan sonra bu etki ortadan kalkar yada bastrlarak yaam
boyu kiilii etkileyen bir g olarak kalr.
Eriksona gre insan yavrusunun yetikin oluncaya dek gelimenin psikososyal grevlerini
zmlemesi gerekir.Geliim bireyin tm yaamna yaylr.
D-) Sosyal Geliim
Sosyalleme bebein ay dolaylarnda insanla objeler arasndaki fark grerek deiik
tepkiler gstermesiyle balar. nc ayn bandan itibaren sosyal davran egemen olur.Bebek artk
bakalaryla birlikte iken mutlu yalnz bana kald zaman mutsuz ve huzursuz olmaya balar. Dier
bebekleri fark etme onlara glme ve aladklarnda onlara ilgi gsterme 4-5 aylkken balar.
Bakma ve dokunma eklinde balayan arkadalk ilikileri altnc aydan itibaren giderek daha
saldrgan bir biim almaya balar.9. ve 13. aylar arasndaki sosyal davran belirtileri iinde,dierlerinin
ses ve davranlarn taklit etme ve oyuncaklarla birlikte oynama saylabilir. 8-9 aylk olduunda ocuk
bakalarnda gzledii konuma seslerini, basit davranlar ve jestleri taklit etmeye abalar.10 ve 12.
aylar arasnda,aynadaki kendi grntsyle oynar ve grntsn sanki baka bir insanm gibi per.
1 yana kadar ocuk dier insanlara, zellikle annesine bamldr.1 yana
geldiinde,evresini yalnz bana kefedebildii halde,ocuk bu dnemde gven temeline dayal anne
desteine gereksinim duyar.
Yaamn ikinci ylndaki hzl geliim,ocuu birok adan bamsz hale getirir.motor
yeteneklerle, dil becerisinin kazanlmasnn,ocuun bu bamszlnda etkisi byktr.bu evrede
ocuk, her gn biraz daha bamszlndan haberdar olmaya balar.
kinci yln son yarsndan itibaren nesneler,sosyal ilikinin bir arac olarak grlr.btn bu
ilikiler sonucunda bir takm sosyal tepkiler gelimeye balar;taklit,utanma,fiziksel ve sosyal bamllk
otoritenin kabul, rekabet, ilgi ekme arzusu,sosyal ibirlii gibi
ki Ya ocuu yetikinlerle birlikte basit faaliyetlerde bulunabilir. Bylece edilgen bir eleman
olmaktan kurtulup aile faaliyetlerine katlan ve sosyal iliki kurabilen etkin bir yeye dnr.
BLM
lk ocuklukta Geliim(2-6 ya)
A-Bedensel Geliim
lk iki ylda hzl bir art gsteren boy uzamas giderek daha yava fakat srekli bir art
gsterir. lk ylda 20-25 cm olan boy art ikinci ve nc ylda on santimetre 4 ve 5 ylda 5-6 cm ye

der; altnc ve yedinci yllarda on cm lik bir artla hzlanm gibi grnmesine karn ergenlie kadar
ani bir art kaydedilmez.
Douta ortalama 3,5 kg olan arlk iki ylda ortalama katna ular. kinci yl 3-3,5 kglk bir
artma gstererek ocuun arl 12 kg dolaylarna varr bu art oran iki yandan sonra git gide
yavalayarak yanda 2-3 kg ; 4-5 yalarnda 1,5-2 kg dr.Kilo da art, boy uzamasna benzer bir
art gsterir.
lk di genellikle ocuk 6 yada 7 aylkken kar ve on iki tane olan st dileri 4 yalarna doru
tamamlanr. Normal olarak ta 6 yana doru dilerin deimesi balar ve ergenlie kadar dilerin
says olduka dzenli olarak bir yldan brne artar.
B-Bilisel Geliim
Bu evrede ocuk dile ve sembolik dnme yeteneine sahiptir. Artk o eylemdeki baarsnn
yannda imaj ve sembollere de yer verir.3 ve 4 ya civarnda ocuklar byk lde d dnyay zihni
semboller halinde tasarmlayabilecek gtedirler, yetikin ve yatlar ile serbeste etkileimde
bulunabilirler anca bu etkileim ben merkezlidir. Mantksal dnme ilemi bu dnemde gelimemitir.
Bu dnemde ocuklar, nesnelerin grnnn etkisi altndadrlar. Henz korunum iin gerekli zihinsel
kavrama srecinden yoksundurlar. Korunum ilkesini kazanm bir birey, herhangi bir nesnenin eklinin
deimesinin etkisi altnda kalmakszn onun ayn kaldn anlayabilir.
lem ncesi evrede ocuk, nesneleri baka eylerin simgesi gibi kullanmaya balar. rnein
bir denee binip at diye dolaabilir.Bu aama somut ilemler iin bir hazrlk evresi olup duyusalmotor yaplardan operasyonel dnceye gei dnemini oluturur. Bu evrede ocuk gzle
grlebilecek bir yerde bulunmayan bir nesneyi veya insan temsil eden bir kelime veya sembol
gelitirir. Zihinsel semboller gelitirir.
lem ncesi dnemin balarnda bir eyin yerine bir bakasn sunma yetenei geliir.Bu
dnemde zellikle dilin geliimi ile birlikte dncede yaygnlk ve hz grlr. Bu yetenek ocuun dili
kullanmasn yorum yapabilmesini, resim izebilmesini oyunlarnda sembolik ve ina oyunlarna doru
yaygnlaabilmeyi daha sonra okuyabilmesini ve yazabilmesini olanakl klar.
Bu evrede ocuklarn byk bir blm ayr orantlar dikkate almadan genel olarak alglar ve
ilikisiz obje ve kavramlar btnletirirler. ocuk her ey arasnda her trl iliki kurabilir.Yine bu
dnemde ocuk parayla btn ayn zamanda dnememektedir. Bu dnemde ocuklar hala
zihinsel kyaslama yapamazlar. Zihinsel dzeyde temsil edebilme, kavram kullanabilme mmkn
olmamakta, onun yerini ani alglamalar almaktadr.
Bu dnemde ocuklarn dncesi hala ben merkezcidir; znel olanla nesnel olan
ayramazlar. Bunun sonucu olarak da doal olaylarn insanlar tarafndan kontrol edildiklerine inanrlar.
C- Duygusal Geliim
Korku
Korkuyu oluturan btn uyarmlardaki orta zellik ani ve birden bire olu, bunu sonunda da
ocuun yeni duruma uyum gsterememesidir. ocuun iinde bulunduu koullar heyecan etkileyen
dier faktrleri olutururlar. yandan sonra heyecanlarn giderek kontrol altna alnd dikkati eker.
Kskanlk
Kskanln nedeni ve ifade biimi byk lde psiko sosyal etkileim ortam ile ocua
yneltilen uyarmlara baldr. Kskanl oluturan ortam ou kez toplumsal kaynakl olup zellikle
ocuun sevdii kiileri ierir. Kskanlk nedeni ile ocukta grlebilecek alt slatma, trnak yeme,
parmak emme gibi gerileme belirtileri onun ruh saln byk lde etkiler
fke
fke tepkileri ilk ocukluk dneminde ksa srer, Yaplan incelemelere gre ilk sekiz yl iinde
bu tepkilerin sresi be dakikay gemez.
Anksiyete(Endie)
Sorunun ne olduunu bilmeksizin duyulan belirsiz bir korku olarak tanmlanabilen anksiyete
erikin ve ocuklarda eitli biimlerde grlen gerginlik, sinirlilik ksaca ho olmayan bir duygusal
durumdur. zellikle okul ncesi durumda anksiyete neden olan etkenlere sk rastlanr.
SAVUNAM MEKANZMALARI

Savuma zellikle anksiyetenin etkisini azaltmak zere renilmi tepki biimi olarak
tanmlanabilir.
e ekilme Davran
Okul ncesi dnemdeki ocuk genellikle korkutulduu ortamlarda sk sk bu savunma yolunu
seer yabanc bir odaya girdiinde ocuk ondan gzlerini karr, odadan kaar
Gerileme
Bir ruhsal atma nne geilemeyecek ve bireyin uyumunu tmyle bozacak bir dzeye
ularsa birey kolaylkla uyum gsterebilecei ilkel davran rneklerine dnebilir. Gerilemede ocuk
o andaki artmakta olan endie hali nedeniyle kendi iene ekilme giriiminde bulunmaktadr.
nkar
Eer kii tehlikeyle ba edemez ya da ondan kanmazsa kullanlabilecek tek yol bu tehlikeyi
yok saymak olur.inkar anksiyetenin oald durumda grlr.
Bastrma
Bilincin kabul edemeyecei bir takm arzularn bilin altna itilmesi olay bastrma biiminde bir
savunma mekanizmasdr. Baka bir deyile bastrma herhangi bir ey hakknda dnmeyi ret
etmedir.
Yanstma
Bir bireyin istenmeyen herhangi bir dnce ya da eylemi saldrgan arzu, nefret veya sululuk
gibi bilin alt duygularn bir baaksna yanstmas durumudur.
Sosyal Geliim
ki ya ocuu aile dndaki bireylerle iliki kurmaya ve kendi akranlaryla olan beraberlikten
zevk almaya balar. Okul ncesi kurumlarnn en nemli yararlarndan biri bu kurumlarn ocuklara
uzman elemanlarn rehberliinde sosyal deneyim frsatlarn hazrlamalar ve ocuklarn sorunlarn
eitli tekniklerle ortay koyarak bunlara zm aramalardr.
ocuklarn yetikinlerden ok kendi yatlaryla beraber olma isteklerinin her geen yl giderek
artt gzlenmektedir. 2 yana kadar ocuklar yanl oynarlar 3-4 yalarnda gurup halinde oynamaya
oynarken birbirleriyle konumaya ve grup iinde oynamak istediklerini semeye balarlar. 5 yandaki
ocuk yeteneklerinden en iyi biimde yararlanmak ister hak ettii sorumluluk ve devlere biraz sahip
olmaktan holanr. 5 ya ocuu yaad kltr evresine uyum gstermesini baarl bir kontrolle
gerekletiren ocuktur.