Genmuhdersnotu

T.C.
DZCE NVERSTES
SOSYAL BLMLER MESLEK YKSEKOKULU
GENEL MUHASEBE 1
DERS NOTU
Dr. Alaettin MAMOLU & Dr. Nuri Sait ALTUN
Ekim 2012
NSZ
Bu kitap Tekdzen Muhasebe Sistemi erevesinde Meslek Yksekokullar mfredat
gz nnde tutularak hazrland. Genel muhasebe ile ilgili n bilgiler kararnca verilmeye
alld. Konunun teorik anlatmndan sonra problemler verilerek pekitirme hedeflendi.
Mevzuattaki deiiklikler de ilenerek son ekil verilmi oldu.
kinci kitabmzn hazrlanmasna n ayak olacana inandmz bu kitabmzn ilave
yardmc kitaba gereksinim duymakszn rencilerimize olduka yararl olacana inanmaktayz.
Kitabn hazrlanmasnda teviklerini esirgemeyen Rektrmz Sn. Prof. Dr. Funda
SVRKAYA ERFOLU na, mesai arkadalarmz ve yazmda emei geen rencimiz Ali
Serhat AHN 'e teekkr ederiz.
Dzce, 2012-10-01
r. Gr. Dr. Nuri Sait ALTUN
Yard. Do. Dr. Alaettin MAMOLU
KATKI
1.2.3. blmler Dr. Alaettin MAMOLU, 4.5. blmler ile blmlerin ve kitabn sonundaki
problemler Dr. Nuri Sait ALTUN tarafndan hazrlanmtr.
BRNC BLM
GR
I. GENEL BLGLER
1. TANIM:
Muhasebe, finansal karakterli, para ile ifade edilebilen ilem ve olaylarn kaydedilmesi,
snflandrlmas, zetlenerek raporlar halinde sunulmas ve yorumlanmas teknii olarak
tanmlanr.
1.1.
MUHASEBENN TARHSEL GELM
Yaplan aratrmalarda, Babil mparatorluunda kil tabletler, Eski Msrda; papirs zerinde
hesaplama metinleri, hesap icmalleri yapld anlalmtr. Eski Yunan medeniyetinde
tapnaklara ve bankalara ait hesaplarn tutulduu saptanmtr. lk alarn sonlarna doru
Romallar, hesap tutma teknii bakmndan en ileri noktaya ulamlardr.
Orta an balarndaki byk siyasal ve ekonomik sarsntlar sonucu, ilk alarn
sonlarna doru Yunanllar ve Romallar tarafndan gelitirilen hesap tutma teknii gerilemi,
daha sonra ticaret genilemesi, kredili ilemlerin artmas ve irketlerin kurulmaya balamas ile
yeniden gelime srecine girmitir. Ayn dnemde slam Dnyasnda matematik alanndaki
ilerlemelerin sonucu Arap Uygarlna ilikin saym cetvelleri, cari hesaplar, eitli hesap
zetleri ve ynetim hesaplar Batda da kullanlmaya balamtr.
Bugnk muhasebe teorisinin temelini oluturan ift tarafl kayt ynteminin (muzaaf
muhasebe metodu) 13.yzyldan itibaren talyada kullanlmaya baland, 1296 tarihinde
Floransada tutulmu kaytlardan anlalmaktadr. Ancak bu kayt sistemine daha nceleri
Douda kullanlm olmas ihtimalide mevcuttur.
Uygulamalar sonucu olgunlaan ift tarafl kayt yntemi, din adam ve matematiki
Luca Pacioli tarafndan yazl bir metin haline getirilerek 1494 ylnda Venedikte
yaymlanmtr. Luca Pacioli Summa Arithmetica adl eserinin Particularis di Compitus e
Scripturis (defter tutma ve ona ait evrak zerine bir etd) balkl blmn ift tarafl kayt
ynteminin esaslarn aklamaya ayrmtr. Eserin yazlmasndan nce iki yzyla yakn sre
boyunca uygulanan yntem, ad geen kitapta, bir dzen altnda anlatlmtr. Sz konusu eser, bu
konudaki ilk alma olarak kabul edilmekle birlikte, bu dnceyi deitirebilecek bir baka
yaynn daha varl bilinmektedir. Abdullah bn Muhammed bn Kiya Al Mzandarani
tarafndan 1363 ylnda Farsa dilinde kaleme alnan Risale-i Felekiye/Kitab-us Siyagat isimli
el yazmas kitapta da bugn uyguladmz muhasebenin esaslar grlmektedir. nsznde,
esere Risle-i Felekkiye adnn verildii aklanmakta, son sayfada ise Kitab-us Siyagatn
tamamland belirtilmektedir.
Hesap tutma teknii lkemizde de, Batdaki gibi ekonomik hayata paralel bir gelime
gstermitir. lkemizde muhasebe ilk kez 1850 tarihli Kanunname-i Ticaret ile bir dzene
balanmtr. Ad geen kanun, Fransz Ticaret Kanununun tercmesi niteliinde olduundan
muhasebe uzun sre Fransz muhasebe literatrnn etkisinde kalmtr. Halen kullandmz bir
ok muhasebe terimi (aktif, pasif, sukont, provizyon vb.)dilimize Franszcadan gemitir. Bu
arada muhasebe orta retimde baz okullarn programna girmi, 1883 ylnda alan stanbul
Ticaret Mekteb-i lisinin esasl derslerinden biri olarak okutulmaya balanmtr.
1926 ylnda yrrle giren 856 sayl Ticaret Kanununun Alman Ticaret Kanununa
dayanmas nedeniyle, bir sre, Alman muhasebe literatrnn etkisi gzlenmitir.
Trkiye Sanayi ve Maden Bankas ve fabrikalarndaki organizasyon almalar ile
Smerbankta yaplan maliyet muhasebesi almalar muhasebe alannda yeni ve nemli
gelimelerin balamasnda en nemli etken olmutur.
1950 ylnda yaplan genel vergi reformu ile yrrle giren Gelir Vergisi ve Vergi Usul
Kanunlarnn, 1956 ylnda yrrle giren 6752 sayl Ticaret Kanununun, muhasebe konusunda
nemli gelimelerin gereklemesini salad grlmektedir.
Plnl kalknmaya geile birlikte muhasebe alannda yeni gelimeler olmutur. 1964
ylnda yrrle giren 440 sayl ktisadi Devlet Teekklleri ve tirakleri Hakknda Kanun,
iletme hesaplar ve bteleri iin yeni dzenlemeler getirmi ve kamu iktisadi teebbslerinin
muhasebe usul ve esaslarnn tek dzen hale getirilmesini yasal zorunluluk saymtr. Sz konusu
kanun gereince kurulan ktisadi Devlet Teekkllerine Yeniden Dzenleme Komisyonu byk
lde Amerikan muhasebe teori ve uygulamasna dayanan, yer yer de Fransz Genel Hesap
Plannn etkisi grlen Tekdzen Muhasebe Sistemini nermitir. Daha sonra kurulan Kamu
ktisadi Kurulular Reform komisyonunun alt komisyonu durumunda olan ve 1971 de
oluturulan Tekdzen Muhasebe Sistemi Uygulama Komisyonu tarafndan, kamu iktisadi
teebbslerinin neri hakkndaki grleri de gz nnde tutularak nerilen sistemde
deiiklikler yaplm ve Tekdzen Muhasebe Sistemi 07.07.1971 gn ve 7/2767 sayl
Kararname ile 27 kamu iktisadi teebbsnde 01.01.1972 tarihinden itibaren uygulanmaya
balanmtr. Ayn kararname ile uygulama kapsam dnda braklan bankaclk iletmeleri ve
uygulama alanna giren snai iletmelerde maliyet muhasebesi ile ilgili esaslarn saptanmas
grevi 1972 yllk programna dayanlarak kurulan DPT Tekdzen Muhasebe Koordinasyon
Devaml htisas Komisyonuna verilmitir. Ad geen komisyonun almalar sonucu maliyet
muhasebesine ilikin esaslar saptanarak 1977 yl bandan itibaren uygulamaya geilmitir.
Bankalar Birlii tarafndan hazrlatlan Bankalar in Tekdzen Hesap Plan 1986 yl bandan
itibaren uygulamaya konulmutur.
Muhasebecilik mesleinin, 3568 Sayl Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci
Mali Mavirlik ve Yeminli Mali Mavirlik Kanunu ile 13.06.1989 tarihinden itibaren yasal
bir yapya kavuturulmu olmas, muhasebe uygulamalarnn gelitirilmesi asndan, ok nemli

bir aama oluturmutur.
Nitekim, ad geen kanunla oluturulan meslek odalarnn youn ilgi ve destekleri
sonucunda; Vergi Usul Kanunu uyarnca oluturulan Tekdzen Genel Hesap Plan ve
Aklamalar Komisyonunun hazrlad Tekdzen Muhasebe Sistemi Maliye Bakanlnn 1
sra nolu Muhasebe Uygulama Genel Teblii ile 1994 yl bandan itibaren yrrle
konulmutur.
1.2. MUHASEBE TRLER
Muhasebenin temel kavram ve prensipleri ayn olmakla beraber iletme trlerinin
deiiklii nedeni ile farkl ilem ve farkl hedeflere ulama amac, farkl muhasebe trlerini
ortaya karmtr.
Muhasebe, Genel Muhasebe, Maliyet Muhasebesi ve Ynetim Muhasebesi olmak zere
ana blme ayrlr.
Genel Muhasebe, iletmelerin trlerine gre Banka Muhasebesi, Konaklama
Muhasebesi, Sigorta Muhasebesi eklinde olabilir. kinci tr olan Maliyet Muhasebesi esas
olarak endstri iletmeleri iin sz konusudur.
Maliyet Muhasebesi, maliyet trleri olu yerleri ve ilgili olduklar mamul ve hizmet
cinsleri bakmndan izlenmesine ve saptanmasna yarayan bir hesap ve kayt dzenidir. Maliyet
Muhasebesinin amac, retilen mal ve hizmetin retim maliyetini saptanmas ve iletme ii
kontrolnn salanmas, planlamaya ve alnacak kararlara yardmc olmaktr.
letmeler iinde irket halinde kurulmu olanlar varsa, hukuki artlar uygulamada esas
olan bir muhasebede gerekli olacaktr. rnein irket halinde kurulmu bir iletme imalatta
bulunabilir. Bu iletmede uygulanan muhasebe irketler Muhasebesi, Genel Muhasebe ve
Maliyet Muhasebesini kapsayan bir muhasebe sistemi olacaktr.
Ynetim Muhasebesi, gerek genel muhasebe gerek maliyet muhasebesinden elde edilen
verilerden hareketle, yeni veriler reterek iletme yneticilerinin karar almada gereksinme
duyduklar saysal bilgileri salayan bir muhasebe trdr.
1.3. MAL TABLOLAR
Mali tablolar ilkeleri, temel mali tablolarn dzenlenmesinde iletmeler tarafndan
uygulanacak kurallar ifade eder.
Bu dzenlemede yer almayan konularda, daha sonra yaynlanacak muhasebe
standartlarna, yoksa muhasebe kavramlarna uygun olarak ncelikle, iletmenin iinde
bulunduu sektrde sz konusu iletme bykl iin yaygn olarak kullanlan bunun da
uygulanmad hallerde uluslar aras standartlarda benimsenen esaslara uyulur.
Mali tablolarn hazrlanmasnda esas alnan kavram ve ilkeler ile Trk Ticaret Kanunu ve
ilgili
dier mevzuat hkmleri uyarnca istenilen bilgileri salayacak ekilde gerekli
dzenlemeleri yaparlar. Ancak, bu dzenlemeler bu blmde yer alan ilkeler erevesinde
dzenlenecek mali tablolarn teklii ilkesini deitirmez.
Mali Tablolar aadaki tablolar ierir;
1. Bilano
2. Gelir Tablosu
3. Satlarn Maliyet Tablosu
4. Fon Akm Tablosu
5. Nakit Akm Tablosu
6. Kar Datm Tablosu
7. z Kaynaklar Deiim Tablolar
Bu tablolarn, bilano ve gelir tablosu dipnotlar ve ekleri ile birlikte temel mali tablalar,
dierleri ise ek mali tablolar oluturur.
1.3.1. Bilano
1.3.1.1. Bilanonun Tanm
Bilano, bir iletmenin belli bir tarihte sahip olduu varlklar ile bu varlklarn salad
kaynaklar gsteren mali tablodur.
1.3.1.2. Bilano Dzenleme Kurallar
Bilanonun dzenlenmesinde, mali tablolar ilkelerinde verilmi aklamalar esas alnr.
Bilanonun aktifinde yer alan varlklar, paraya dnme hzna gre en ok likit
olandan en az likit olan deere doru sralanr. Pasifte ise, nce ksa vadeli yabanc kaynaklar
sonra uzun vadeli yabanc kaynaklar, saha sonra z varlklar kalemleri yer alr.
1.3.1.3. Bilanonun Biimsel Yaps
letmeler bilanolarnn bir rneini salayarak karlatrlmalarnda kolaylk salamak
ve anlam birlii oluturmak amacyla, ek formdaki tipleri bilanolarn dzenlenmesinde esas
alrlar.(Ek tablo 1)
Varlklar, dnen ve duran varlklar olarak adlandrlan iki grupta toplanr.
Bilanonun pasif taraf , ksa ve uzun vadeli yabanc kaynaklar ile z kaynaklardan
oluur. Ksa vadeli yabanc kaynaklar bir yl iinde denmesi gereken; uzun vadeli yabanc
kaynaklar ise; bir yldan sonra denecek olan borlar oluur. z kaynaklar ise iletme sahip
veya ortaklar tarafndan iletme kiiliine tahsis edilmi kaynaklar oluturur.
Bilano hesaplar arasnda mahsup yaplamaz. Tabloda "Dier" bal altnda yer alan bir
kalem tutarnn ait olduu grubun toplam tutarnn % 20 sini amas durumunda bu kalem ayr bir
balk altnda ayrca gsterilir.
LETME ZET BLANO TP

(......TL)*
AKTF (VARLIKLAR)
PASF(VARLIKLAR)
I. DNEN VARLILAR
I. KISA VADEL YABANCI KAYNAKLAR
A. Hazr Deerler
A. Mali Borlar
B. Menkul Kymetler
B. Ticari Borlar
C. Ticari Alacaklar
C . Dier Borlar
D. Dier Alacaklar
D. Alnan Avans
E. Stoklar
F. Yllara Yaygn naat ve
Onarm Maliyetleri
E. denecek Vergi ve Dier Ykmllkler
G. Gelecek Aylara ait Giderler ve
F. Bor ve Gider Karlklar
Gelir Tahakkuklar
H. Dier Dnen Varlklar
G. Gelecek Aylara Ait Gelirler
ve Gider Tahakkuklar
H. Dier Ksa Vadeli Yabanc
Kaynaklar
II. DURAN VARLIKLAR
A. Ticari Alacaklar
B. Dier Alacaklar
C. Mali Duran Varlklar
D. Maddi Duran Varlklar
E. Maddi Olmayan Duran Varlklar
F. zel Tkenmeye tabi Varlklar
G. Gelecek Yllara Ait Giderler ve
Gelir Tahakkuklar
H. Dier Duran Varlklar
II. UZUN VADEL YABANCI KAYNAKLAR

A. Mali Borlar
B. Ticari Borlar
C. Dier Borlar
D. Alnan Avanslar
E. Bor ve Gider Karlklar
F. Gelecek Yllara Ait Gelirler
. Dier Uzun Vadeli Yabanc Kaynaklar
III. Z KAYNAKLAR
A. denmi Sermaye
B. Sermaye Yedekleri
C. Kar Yedekleri
D. Gemi Yllar Karlar
E. Gemi Yllar Zararlar (-)
F. Net Dnem Kar( Zarar)
letmeler belirlenen byklklere gre bin, milyon, milyar, ya da trilyon rakamlarn

gstereceklerdir.
1.3.1.4. Bilano lkeleri

Bilano ilkelerinin amac, sermaye koyan veya sonrada kendilerine ait kar iletmede brakan
sahip ve hissedarlar ile alacaklarn saladklar kaynaklar ve bunlarla elde edilen varlklarn
muhasebe kayt, hesap ve tablolarnda anlaml bir ekilde tespit edilmesi ve gsterilmesi yoluyla,
belli bir tarihte iletmenin mali durumunun aklkla ve ilgililer iin geree uygun olarak
yanstlmaldr.
Bilano, varlklarn iinde bulunan zamandaki deerini veya tasfiye halinde bunlarn
satndan elde edilecek para tutarlarn yanstan bir tablo deildir.
Btn varlklar, yabanc kaynaklar ve z kaynaklar bilanoda gayri safi deerleri ile
gsterilebilirler. Bu ilke bilanonun net deer esnasna gre dzenlenmesine bir engel
oluturmaz. Bu dorultuda net deer bilano dzenlemesinin gerei olarak indirim kalemlerinin
ilgili hesaplarnn altnda aka gsterilmesi esastr.
Bu ama dorultusunda benimsenen bilano ilkeleri; varlklar, yabanc kaynaklar ve z
kaynaklar itibariyle aada belirtilmitir.
a. Varlklara likin lkeler
1.)letmenin bir yl veya normal faaliyet dnemi iinde paraya dnebilecek varlklar,
bilanoda dnen varlklar grubu iinde gsterilebilir.
2.) letmenin bir yl veya normal faaliyet paraya dnmeyen, hizmetlerinden bir hesap
dneminden daha uzun sre yaralanlan uzun vadeli varlklar, bilanoda duran varlklar grubu
iinde gsterilir. Dnem sonu bilano gnnde bu grupta yer alan hesaplardan vadeleri bir yln
altnda kalanlar dnen varlklar grubunda ilgili hesaplara aktarlr.
3.) Bilanoda varlklar, bilano tarihindeki geree uygun deerleriyle gsterebilmek
iin, varlklardaki deer dklklerinin gstererek karlklarn ayrlmas zorunludur.
Dnen varlklar grubu iinde yer alan menkul kymetler alacaklar, stoklar ve dier dnen
varlklar iindeki ilgili kalemler iin yaplacak deerleme sonucu gerekli durumlarda uygun
karlklar ayrlr.
Bu ilke, duran varlklar grubunda yer alan alacaklar, bal menkul kymetler, itiraklar,
bal ortaklklar ve dier duran varlklardaki ilgili kalemler iinde de geerlidir.
4.) Gelecek dnemlere ait olarak nceden denen giderler ile cari dnemde tahakkuk
eden ancak, gelecek dnemlerde tahsil edilecek olan gelirler kayt ve tespit edilmeli ve bilanoda
ayrca gsterilmelidir.
5.) Dnen veya duran varlklar grubunda yer alan alacak senetlerini, bilano tarihindeki
geree uygun deerleri ile gsterebilmek iin reeskont ilemleri yaplmaldr.
10
6.) Bilanoda duran varlklar grubunda yer alan maddi duran varlklar ile maddi
olmayan duran varlklarn maliyetini eitli dnem maliyetlerine yklemek amacyla, her dnem
ayrlan amortismanlarn birikmi tutarlar ayrca bilanoda gsterilmelidir.
7.) Duran varlklar grubu iinde yer alan zel tkenmeye tabi varlklarn maliyetini
eitli dnem maliyetlerine yklemek amacyla, her dnem ayrlan tkenme paylarnn birikmi
tutarlar ayrca bilanoda gsterilmelidir.
8.) Bilanonun dnen ve duran varlklar gruplarnda yer alan alacaklar, menkul
kymetler, bal menkul kymetler ve dier ilgili hesaplardan ve ykmllklerden iletmenin
sermaye ve ynetim bakmndan ilikili bulunduu ortaklara, personele, itiraklere ve bal
ortaklklara ait olan tutarlarnn ayr gsterilmesi temel ilkedir.
9.) Tutarlar kesinlikle saptanamayan alacaklar iin herhangi bir tahakkuk ilemi
yaplmaz. Bu tr alacaklar bilano ve dipnot veya eklerinde gsterilir.
10.) Verilen rehin, ipotek ve bilano kapsamnda yer almayan dier teminatlarn
zellikleri ve kapsamlar bilano ve dipnot veya eklerinde gsterilir.
Bu ilke, alnan rehin, ipotek ve bilano kapsamnda yer almayan dier teminatlar iin de
geerlidir.
Ayrca, iletme varlklar ile ilgili toplam sigorta tutarlarnn da bilano dipnot veya
eklerinde aka gsterilmesi gerekmektedir.
b. Yabanc Kaynaklara likin lkeler
1.) letmenin bir yl veya normal faaliyet dnemi iinde vadesi gelen borlar, bilanoda
ksa vadeli yabanc kaynaklar grubu iinde gsterilir.
2.)letmenin bir yl veya normal faaliyet dnemi iinde vadesi gelmemi borlar,
bilanoda uzun vadeli yabanc kaynaklar grubu iinde gsterilir. Dnem sonunu bilano
gnnde bu grupta yer almayan hesaplardan vadeleri bir yln altnda kalanlar ksa vadeli yabanc
kaynaklar grubundaki ilgili hesaplara aktarlr.
3.)Tutarlar kesinlikle saptanamayanlar veya durumlar tartmal olanlar da iermek
zere, iletmenin bilinen ve tutarlar uygun olarak tahmin edilebilen btn yabanc kaynaklar
kayt ve tespit edilmeli ve bilanoda gsterilmelidir.
letmenin bilinen ancak tutarlar uygun olarak tahmin edilemeyen durumlar da
bilanonun dipnotlarnda ak olarak belirtilmelidir.
11
4.) Gelecek dnemlere ait olarak tahsil edilen haslat ile cari dnemde tahakkuk eden
ancak, gelecek dnemlere denecek olan giderler kayt ve tespit edilmeli ve bilanoda ayrca
gsterilmelidir.
5.) Ksa ve uzun vadeli yabanc kaynaklar grubunda yer alan bor senetlerini bilano
tarihindeki geree uygun deerleri ile gsterebilmek iin reeskont ilemleri yaplmaldr.
6.) Bilanonun ksa ve uzun vadeli yabanc kaynaklar gruplarnda yer alan borlar, alnan
avanslar ve dier ilgili hesaplardan iletmenin sermaye ve ynetim bakmndan ilgili bulunduu
ortaklara, personele itiraklere ve bal ortaklklara ait olan tutarlarn ayr gsterilmesi temel
ilkedir.
c. z kaynaklara likin lkeler
1.) letme sahip ve ortaklarnn sahip veya ortak sfatyla iletme varlklar zerindeki
haklar z kaynaklar grubunu oluturur.
letmenin bilano tarihindeki denmi sermayesi ile iletme faaliyetleri sonucu oluup,
eitli adlar altnda iletmede braklan karlar ile dnem net kar (zarar) bilanoda z kaynaklar
grubu, iinde gsterilir.
2.) letmenin denmi sermayesi bilanonun kapsam iinde tek bir kalem olarak
gsterilir. Ancak, esas sermaye zellikleri farkl hisse gruplarna ayrlm bulunuyorsa, esas
sermaye hesaplar her grubun haklarn, kar ve tasfiye paylarnn datmnda sahip olabilecekleri
zellikleri ve dier nemle zellikleri yanstacak biimde bilanonun dipnotlarnda
gsterilmelidir.
3.)letmenin hissedarlar tarafndan yatrlan sermayenin devam ettirilmesi gerekir.
letmede herhangi bir zararn ortaya kmas, herhangi bir nedenle z kaynaklarda meydana
gelen azalmalar; hem dnemsel, hem de kmlatif olarak izlenmeli ve kaydedilmelidir.
4.) z kaynaklarn bilanoda net olarak gsterilmesi iin gemi yllar zararlar ile
dnem zarar, zkaynaklar grubunda indirim kalemleri yer alr.
5.) z kaynaklar; denmi sermaye, sermaye yedekleri, kar yedekleri, gemi yl karlar
(zararlar) ve dnem net kar (zarar) ndan oluur. Kar yedekleri yasal, zel fonlar gibi iletme
faaliyetleri sonucu elde edilen karlarn datlmam ksmn ierir. Sermaye yedekleri ise hisse
senedi ihra primleri, iptal edilen ortaklk paylar, yeniden deerleme deer artlar gibi
kalemlerden meydana gelir. Sermaye yedekleri, gelir unsuru olarak gelir tablosuna aktarlmaz.
1.3.2. Gelir Tablosu
1.3.2.1. Tanm
12
Gelir tablosu, iletmenin belli bir dnemde elde ettii gelirler ile ayn dnemde
katland btn maliyet ve giderleri ve bunlarn sonucunda iletmenin elde ettii dnem net
karn veya dnem net zararn kapsar.
1.3.2.2. Gelir Tablosu Dzenleme Kurallar
Gelir tablosunun dzenlenmesinde Mali Tablolar ilkelerine verilmi aklamalar esas
alnr. Bu tablonun dzenlenmesinde esas faaliyetlerden salanan gelir ile sreklilik gsteren
dier olaan faaliyetlerden salanan gelir ayr gsterilecei gibi, sreklilik gstermeyen
olaand gelirler de ayr olarak gsterilir. Buna gre esas faaliyetler iin yaplan giderler ile
sreklilik gsteren dier olaan faaliyet giderleri ve sreklilik gstermeyen olaand giderler
ayr ayr gsterilir.
1.3.2.3. Gelir Tablosunun Biimsel Yaps
letmeler, gelir tablolarn dzenleyebilmek ve bir rnekliini salayarak
karlatrmalarnda kolaylk salamak ve anlam birlii oluturmak amacyla ek formdaki biimde
dzenlerler.
Gelir Tablosu hesaplar arasnda mahsup yaplmaz. Tabloda "Dier" bal altnda
gsterilen gelir ve gider unsurlarnn ait olduklar grubun toplam tutarnn %20 sini amas
halinde, bu kalem ayr bir balk altnda ayrca gsterilir. Tutar olmayan kalemler Gelir
Tablosunda yer almaz.( EK tablo 4-5)
13
LETME AYRINTILI GELR TABLOSU TP

(tablo 4)
(.... TL)*
A. BRT SATILAR
1. Yurtii Satlar
2. Yurtd Satlar
3. Dier Gelirler
B. SATI NDRMLER (-)
1. Sattan adeler (-)
2. Sat skontolar (-)
3. Dier ndirimler (-)
NET SATILAR (A-B)
C. SATILARIN MALYET (-)
1. Satlan Mamuller Maliyeti
2. Satlan Ticari Mallar Maliyeti (-)
3. Satlan Hizmet Maliyeti (-)
4. Dier Satlarn Maliyeti (-)
BRT SATI KARI veya ZARARI
D. FALYET GDERLER (-)
1. Aratrma ve Gelitirme Giderleri (-)
2. Pazarlama Sat ve Datm Giderleri (-)
3. Genel Ynetim Giderleri (-)
FAALYET KARI
E. DER FAALYETLERDEN OLAAN GELR VE KARLAR
1. tiraklerden Temett Gelirleri
2. Bal Ortaklklardan Temett Giderleri
3. Faiz Gelirleri
4. Komisyon Giderleri
5. Konusu Kalmayan Karlklar
6. Menkul Kymet Sat Karlar
7. Kambiyo Karlar
8. Reeskont Faiz Gelirleri
9. Dier Olaan Gelir ve Karlar
F. DER FAALYETLERDEN OLAAN GDER VE ZARARLAR
1. Komisyon Giderleri
2. Karlk Giderleri
3. Menkul Kymet Sat Zarar
4. Kambiyo Zararlar
5. Reeskont Faiz Giderleri
6. Dier Olaan Gider ve Zararlar
14
G. FNANSMAN GDERLER (-)

1.) Ksa Vadeli Borlanma Giderleri (-)
2.) Uzun Vadeli Borlanma Giderleri (-)
OLAAN KAR VEYA ZARARLAR
H. OLAAN DII GELR VE KARLAR
1. nceki Dnem Gelir ve Karlar
2. Dier Olaand Gelir ve Karlar
I. OLAANDII GDER VE ZARARLAR (-)
1. almayan Ksm Gider ve Zararlar (-)
2. nceki Dnem Gider ve Zararlar (-)
3. Dier Olaand Gider ve Zararlar (-)
DNEM KARI VEYA ZARARI
J. DNEM KARI VE DER YASAL YKMLLK KARILIKLARI
DNEM NET KARI VEYA ZARARI
letmeler, belirlenen byklklerine gre bin, milyon, milyar ya da trilyon olarak
rakamlarn gstereceklerdir.
Dipnotlar
1 ...
2 ...
1.3.2.4. Gelir Tablosu lkeleri
Gelir tablosu ilkelerinin amac; satlarn, gelirlerin satlar maliyetinin, giderlerin,kar ve
zararlara ait hesaplarn ve belli dnemlere ait iletme faaliyeti sonularnn snflandrlm ve
geree uygun olarak gsterilmesini salamaktadr.
Btn satlar, gelir ve karlar ile maliyet, gider ve zararlar brt tutarlar zerinden
gsterilirler ve hibir sat gelir ve kar kalemi bir maliyet, gider ve zarar kalemi ile tamamen veya
ksmen karlatrlmak suretiyle gelir tablosu kapsamndan karlmaz.
Bu ama dorultusunda benimsenen gelir tablosu ilkeleri aada belirtilmitir.
1.)Gereklememi satlar, gelir ve karlar; gereklememi gibi veya gerekleenler
gerek tutarndan fazla veya az gsterilmemelidir. Belli bir dnem ve dnemlerin geree uygun
faaliyet sonularn gstermek iin dnem veya dnemlerin banda ve sonunda doru hesap
kesimi ilemleri yaplmaldr.
2.) Belli bir dnemim satlar ve gelirleri bunlar elde etmek iin yaplan satlarn
maliyeti ve giderleri ile karlatrlmaldr. Belli bir dnem veya dnemlerin banda ve
sonunda maliyet ve giderleri geree uygun olarak gsterebilmek iin stoklarda, alacak ve
borlarda doru hesap kesimi ilemleri yaplmaldr.
3.) Maddi ve maddi olmayan duran varlklar ile zel tkenmeye tabi varlklar iin uygun
amortisman ve tkenme pay ayrlmaldr.
15
4.) Maliyetleri; maddi duran varlklar, stoklar, onarm ve bakm ve dier gider gruplar
arasnda uygun bir ekilde datlmaldr. Bunlardan direkt olanlar dorudan doruya birden fazla
faaliyeti ilgilendirenleri zaman ve kullanma faktr dikkate alnarak tahakkuk ettirilip,
datlmaldr.
5.) Arzi ve olaanst nitelie sahip kar ve zararlar meydana geldikleri dnemde
tahakkuk ettirilmeli, fakat normal faaliyet sonularndan ayr olarak gsterilmelidir.
6.) Btn kar ve zararlardan, nceki dnemlerin mali tablolarnda dzeltme yaplmasn
gerektirecek byklk ve nitelikler dnda kalanlar, dnemin gelir tablosunda gsterilmelidir.
7.) Karlklar, iletmenin karn keyfi bir ekilde azaltmak veya bir dneme ait kar dier
dneme aktarmak amacyla kullanlmamaldr.
8.) Dnem sonularnn tespiti ile ilgili olarak uygulana gelen deerleme esaslar ve
maliyet yntemlerinde bir deiiklik yaplmad taktirde, bu deiikliin etkileri aka
belirtilmelidir.
9.) Bilano tarihinde var olan ve sonucu belirsiz bir veya birka olayn gelecekte ortaya
kp kmamasna bal durumlar ifade eden, arta bal olaylardan kaynaklanan, makul bir
ekilde geree yakn olarak tahmin edilebilen gider ve zararlar, tahakkuk ettirilerek gelir
tablosuna yanstlr. arta bal gelir ve karlar iin ise gerekleme ihtimali yksek de olsa
herhangi bir tahakkuk ilemi yaplamaz, dipnotlarda aklama yaplr.
1.3.3. Satlarn Maliyet Tablosu
Gelir tablosundaki satlarn maliyet ksm iletmenin dnem iindeki stok hareketleri ile
satlan mamul ilk madde ve malzeme ile ticari mal gibi maddelerin ve satlan hizmetlerin
maliyetlerini gstermek zere ayr bir tablo halinde dzenlenir. (Ek Tablo 5) Bu tablo, gelir
tablosunun ekini oluturur ve gelir tablosunu tamamlar.
Satlarn maliyeti tablosunun ana kalemleri aada aklamtr:
A.)Direkt lk Madde ve Malzeme Giderleri: Mamuln bnyesinde giren mamuln
temel esini oluturan ve mamuln bnyesine dorudan yklenebilen maddelerin kullanm bu
grupta yer alr. retimde kullanlmayan ve satlan ilk madde ve malzemenin maliyeti, tablonun
ticari faaliyete ilikin blmnde dikkate alnr.
B.) Direkt ilik Giderleri: Mamul meydana getirmek iin harcanan ve maliyetlere
dorudan yklenebilen direkt iilik giderlerini ierir.
C.) Genel retim Giderleri: retim faaliyetleri ve bu faaliyetlerle ilgili olarak yaplan
hizmetlere ilikin direkt ilk madde ve malzeme ile direkt iilik giderleri dnda kalan giderleri
ierir.
16
D.) Yar Mamul Stoklarnda Deiim: Henz mamul haline gelmemi fakat ilk madde
ve malzeme ile iilik ve genel retim giderlerinde pay alm, retim aamasndaki maddelerin
dnem ba stoku ile dnem sonu stoku arasndaki fark bu grupta yer alr.
E.) Mamul Stoklarnda Deiim: Direkt ilk madde ve malzeme direkt iilik genel
retim giderleri ve yar mamul kullanm tutarlarnn toplam retim maliyetini verir. Dnem ba
mamul stoku ile dnem sonu mamul stoku arasndaki fark ifade eden mamul stok farknn retim
maliyetine eklenmesiyle satlan mamuln maliyetine ular.
letmenin satlan mamul maliyeti, satlan ticari mal maliyeti ve satlan hizmet maliyetinin
toplam, gelir tablosunda "Satlarn Maliyeti" blmnde yer alan tutarlar ifade eder.
SATILARIN MALYET TABLOSU
(.... TL)*
(tablo 5)
RETM MALYET
A. Direkt lk Madde ve Malzeme Giderleri
B. Direkt ilik Giderleri
C. Genel retim Giderleri
D. Yar Mamul Kullanm
1. Dnem Ba Stok (+)
2. Dnem Sonu Stok (-)
RETLEN MAMUL MALYET
E. Mamul Stoklarnda Deiim
1.) Dnem Ba Stok (+)
2.) Dnem Sonu Stok (-)
I.
SATILAN MAMUL MALYET
TCAR FAALYET
A. Dnem Ba Ticari Mallar Stoku (+)
B. Dnem i Allar (+)
C. Dnem Sonu Mallar (-)
II-SATILAN TCAR MALLAR MALYET
III-SATILAN HZMET MALYET
SATILARIN MALYET (I+II+III)
*letmeler, belirlenen byklklerine gre bin, milyon, milyar ya da trilyon olarak
rakamlarn gstereceklerdir.
17
1.4. Hesap
Bilanonun her bir kaleminde (unsurunda) dnem iindeki ilemler nedeni ile meydana
gelen art ve azallarn kaydedilecei anahtar kelimelere (izelgeye) hesap denir.
rnek: letme bankaya 500 tl. yatrd. = Burada d grn olarak tek olay var gibi
grnmektedir. Aslnda muhasebe mant ile dnrsek iki olay vardr. A) Bankada art var,
b) Kasada azal var. Bu rneimizde artan ve azalan banka ile kasadr. te bu banka ve kasa
hesap kavramna girer.
Hesap Temel Mali Tablolara gre be ana gruba ayrlr :
a) Bilano Hesaplar (Aktif 1..,2.. Pasif 3..,4..,5..)
b) Gelir Tablosu Hesaplar (6..)
c) Gider Hesaplar (7..)
d) Serbest (8..)
e) Nazm Hesaplar (9..)
Bilano Hesaplar, bilanonun sol ve sa tarafna gre aktif ve pasif hesaplar olarak, sonu
hesaplar da gelir tablosunda art ve eksi olarak gider hesaplar ve gelir hesaplar eklinde ikiye
ayrlr.
HESAPLAR
--------------------Bilano Hesaplar
Sonu Hesaplar
Nazm Hesaplar
(Kodlamada ilk rakam 1,2,3,4,5, ile balayan hesaplar)

( Kodlamada 6 ve 7 ile balayan hesaplar)
( Kodlamada 9 lu hesaplar)
Aktif Hesaplar Pasif Hesaplar Gider Hesaplar Gelir Hesaplar

(Varlklar)
(Kaynaklar)
----------------------- --------------- ------------Dnen Varlklar z Kaynaklar
Duran Varlklar Yabanc Kaynaklar
1.4.1. ift Tarafl Kayt Sistemi
ift tarafl kayt sisteminde her ilem veya olay iin en az iki hesaba kayt yaplmas
gerekir. Her hesabn sol tarafna bor, sa tarafna alacak denmitir. Bir ilem veya olayla ilgili
kayt yaplrken en az iki hesaba kayt yaplarak ve hesaplarn borcuna yazlan tutarlar toplam ile
hesaplarn alacana yazlan tutarlar toplam birbirine eit olmaldr.
1. Basit Yevmiye
-----------/-----------
BOR
ALACAK
18
HESAP SM
HESAP SM
-----------/--------------2. Bileik Yevmiye
-----------/----------HESAP SM
HESAP SM
HESAP SM
-----------/---------------
TUTAR
TUTAR
BOR
ALACAK
TUTAR
TUTAR
TUTAR
Bir yevmiye maddesi hakknda bilmemiz gerekenler aadadr.

1.) Tarih: Bir yevmiye maddesinde tarih yazlmaldr. Bir yevmiye maddesinde bir nceki
yevmiyeyle ayn tarihi iermesi durumunda, sadece apraz izgi konulmas yeterli olabilir.
2.) Yevmiye madde numaras: Birbirini izleyen sra numaral olmaldr.
3.) Hesap kodu, hesap ismi-Tutar: 26 Aralk 1992 tarihinde Resmi Gazetede yaynlanan
Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii, No:1' de dzenlenmi olan hesap isimleri esas alnr.
4.) Aklama: Yevmiye maddesinde dayanak tekil eden belgeler ile ilgili gerekli
bilgilerin yazlmas gerekir.
5.) Bir yevmiye maddesinde borlu tarafa yazlan tutar ile alacakl tarafa yazlan tutar eit
olmak zorundadr.
6.) Yevmiye izgisi: Yeni bir yevmiye maddesinin baln veya yevmiye maddesinin
bittiini ifade etmek iin izgi izilmesi uygun olacaktr.
1.4.2. Hesaplarn leyii ve Kayt Teknii
B AKTF A
+
-
B PASF A
+
art azal
azal
1..
2..
3..
4..
5..
art
B GDERLER A
+
art
7..
B GELRLER A
+
azal
azal
art
6..
Yevmiye maddesinde mevcutlar ve alacaklarla ilgili hesaplar ilk aldklar zaman ve

bu hesaplara giri (art) olduu zaman borlu olarak kaydedilir. Baka bir ifadeyle, aktif
hesaplarda oalma olduunda yevmiye maddesinde sol tarafa kaydedilirler. Bu hesaplardan k
19
(azalma) olduu zaman alacakl olarak kaydedilirler. Dier bir deyile, yevmiye maddesinde sa
tarafa yazlrlar.
Borlar ve sermaye hesab ilk aldklar zaman ve bu hesaplara giri (art) olduu
zaman alacakl olarak kaydedilirler. Dier bir anlatmla, pasif hesaplarda art olduunda
yevmiye maddesinde sa tarafa kaydedilirler. Bu hesaplardan k (azalma) olduu zaman
borlu olarak kaydedilirler. Yani, yevmiyede sol tarafa kaydedilirler.
Gider hesaplar meydana geldiklerinde borlu olarak kaydedilirler. Bu hesaplarda
azaltma yaplaca zaman alacaklandrlrlar. Gelir elde edildiinde bu hesaplar alacaklanrlar
Gelir ve gider hesaplar bilanoda grlmezler. 6.. ve 7.. li hesapalrn bilanoda grlmemesi
iin, bu hesaplarn dnem sonunda kapatlmas gerekir. Yani borlu ve alacakl taraflarnn
eitlenmesi gerekir.
Yukardaki prensiplere gre, aktif hesaplar bor bakiyesi verirler ve bilanoda sol tarafta
grlrler, pasif hesaplar alacak bakiyesi verirler ve bilanonun sanda yer alrlar.
rnek:
-----------------/-----------100 KASA HS.
...
Aktifte art var
................
...
(Kasa mevcudunda art)
----------------/------------...........
...
102 BANKA HS.
-----------------/-------------
Aktifinde azal var.

...
(Banka mevcudunda azal)
-----------------/------------........
...
Pasifte art var.
500 SERMAYE HS.
...
(Sermaye art)
-----------------/------------321 BOR SENETLER
...
Pasifte azal var.
.......
... (Borta azal)
------------------/-----------rnek: A iletmesi 5.4.20.. tarihinde bankaya 300 TL. yatrd
Bu rnek sorumuzda ilk bakta tek olay var gibi grnyor. Halbuki bankaya para
yatrlmasnda iki olay vardr. Birincisi banka ile ilgilidir, dieri de kasa ile ilgilidir. Bankadaki
paramzda oalma var ( banka aktiftir, artt iin borlanr), kasadaki parada da azalma var(
kasa hesab aktiftir ve azald iin alacaklanr)dr:
------------------5/4/20.. ----------------102 BANKALAR HS.
300.+
100 KASA HS.
300.-------------------- ----------------------
20
---------------------Tarih ---------------------153 TCAR MALLAR

1 000.(Aktifte art var)
100 KASA
1 000.(Aktifte azal var)
----------------------/----------------------------153 TCAR MALLAR
1 500.(Aktifte art var)
321 BOR SENETLER
1 500.(Pasifte art var)
-------------------------------------------------100 KASA
2 000.(Aktif art)
600 YURT SATILAR
2 000.(Gelir art)
--------------------------------------------------dev: rnek veriniz.1.) Aktif borlu , aktif alacakl 2.) Aktif borlu,pasif alacakl, 3.) Pasif
borlu, pasif alacakl, 4) Pasif borlu, aktif alacakl 5.) Gider borlu, aktif alacakl, 6.) Gider
borlu, pasif alacakl, 7.) Gelir alacakl, aktif borlu 8.) Gelir alacakl, pasif borlu..
Soru : Aktif art ve pasif azal yevmiyesi yazlabilir mi?
ift Tarafl Kayt Sitemi Bilano Eitliini Bozar m?
ift tarafl kayt sistemi, bilano eitliini bozmaz.
aklayalm:
Bu durumu rakamsal rnekle
Aktif
BLANO
Pasif
----------------------------------------------------------------------------------------------100 KASA
5 000
321 BOR SENETLER
20 000
153 TCAR MALLAR
10 000
500 SERMAYE
20 000
254 TAITLAR
25 000
--------------------------------------40 000
40 000
=====
=====
-
letme, 5.1. 201x tarihinde, pein bedeller 4000 TL. lik mal ald. (Bu rneimizde,
mal tutarnda 4 000 tl. tutarnda art, kasadaki parada 4 000 TL. azal olacaktr.
Buna gre bilanomuz aadaki duruma dnecektir:
Aktif
100 KASA
153 TCAR MALLAR
254 TAITLAR
BLANO
Pasif
1 000
321 BOR SENETLER
14 000
500 SERMAYE
25 000
-------------------
20 000
20 000
21
40 000
=====
-
40 000
=====
letme, 6.1.201x tarihinde , bor senedi imzalayarak, 5 000 TL. tutarnda demirba
almtr. (Bu rneimizde dmirbalarda art olmu, aktif toplam 45 000 e ykselmi,
bor senetlerimizde de 5 000 TL. art olduundan, pasif toplam da 45 000 TL. ye
ykselmitir.
Aktif
100 KASA
153 TCAR MALLAR
254 TAITLAR
255 DEMRBALAR
BLANO
1 000
14 000
25 000
5 000
Pasif
321 BOR SENETLER
500 SERMAYE
----------------------
45 000
=====
25 000
20 000
45 000
=====
- letme, 2 000 tl. bor senedi dedi. Tartnz: Bilano eitlii bozuluyor mu ?
1.5. Muhasebede lem Sras

Bir muhasebe dneminde yaplabilecek ilemler unlardr:
1-)Muhasebe ilemleri ile ilgili muhasebe belgeleri toplanr, sraya konur ve dosyalanr.
Muhasebe belgeleri muhasebe filerine kaydedilir ve bu belgeler muhasebe filerine
tutturulur. trl muhasebe fii vardr: Kasa tahsil fii, kasa tediye fii, mahsup fii.
2-)Kasa girileri ile ilgili belgeler ( fatura, gider pusulas, serbest meslek makbuzu,
mstahsil makbuzu, dekont ... vb.) kasa tahsil fiine ilitirilir; kasa klarn ilgilendiren
belgeler kasa tediye fiine eklenir; kasay ilgilendirmeyen ilemlerle ilgili belgeler mahsup fiine
ilitirilir.
3.) Yevmiye defteri yazlr. 213 s. Vergi Usul Kanununda belirtilen usul ve esaslara gre
yazm ileri yaplmaldr. Bilgisayar ortamnda yazlan yevmiye maddeleri bilgisayar hafzasna
kaydedilerek sresinde kada dklmelidir.
4.) Defteri kebir ve dier yardmc defterler ilenir. Bilgisayar ortamnda yevmiye
maddesinin yazmyla paralel olarak bu ilemler otomatik yaplacaktr.
22
5.) Genellikle ay sonlarnda mizan dzenlenir. Bylece hesaplarn aylk kontrol

gerekletirilmi olur. Yardmc hesaplarn tutar bakiyeleri ile defteri kebirdeki ana hesap tutar ve
bakiyeleri arasnda mutabakat salanr. Bilgisayar ortamnda muhasebeletirme uyguland
taktirde, mizan tutturma zahmeti olmayacaktr.
6.) Aralk ay sonunda dzenlenen mizann ad genel geici mizandr.
7.) 31 Aralk tarihinde mevcutlarn, alacaklarn ve borlarn dnem sonu saym ve
deerlemesi olan envanter ilemi yaplr. Bylece hesaplarn mevcut fiili tutarlar tespit edilir.
8.) Defter kaytlar ile fiili sonular arasndaki farklarn sebepleri aratrlarak
dzeltme kaytlar yaplr. Bu ileme envanter ilemi ad verilir.
9.) Dzeltme kaytlar yapldktan sonra yine 31 Aralk tarihinde genel kesin mizan
dzenlenir.
10.) Gelir ve gider hesaplarnn ana sonu hesab olan kar ve zarar hesabna devrini ifade
eden devir kaytlar ile bilano hesaplarnn kapan ifade eden kapan kaytlar yaplr.
11.) Bilano, gelir tablosu ve dier mali tablolar dzenlenir.
12.) Envanter defterine envanter sonular ve bilano kaydedilir.
1.6. Muhasebenin Temel Kavramlar
1.6.1. Sosyal Sorumluluk Kavram
Bu kavram, muhasebenin ilevi yerine getirme hususundaki sorumluluu belirtmekle ve
muhasebenin kapsamn, anlamn, yerini, ve amacn gstermektedir.
Sosyal sorumluluk kavram, muhasebenin organizasyonunda, muhasebe uygulamalarnn
yrtlmesinde ve mali tablolarn dzenlenmesi ve sunulmasnda, belli kii veya gruplarn deil
tm toplum karlarnn gzetilmesi ve dolaysyla bilgi retiminde geree uygun, tarafsz ve
drst davranlmas gereini ifade eder.
1.6.2. Kiilik Kavram
Bu kavram; iletmenin sahip veya sahiplerinden, yneticilerden personelinden ve dier
ilgililerden ayr bir kiilie sahip olduunu ve o iletmenin muhasebe ilemlerinin sadece bu
kiilik adna yrtlmesi gerektiini ngrr.
1.6.3. letmenin Sreklilii Kavram
23
Bu kavram, iletmelerin faaliyetlerini bir sreye bal olmakszn srdreceini ifade

eder. Bu nedenle iletme sahiplerinin ya da hissedarlarnn yaam srelerine bal deildir.
letmenin sreklilii kavram maliyet esasnn temelini oluturur.
Bu kavramn, iletmeler asndan geerliliinin bulunmad veya ortadan kalkt
durumlarda ise, bu husus mali tablolarn dipnotlarnda aklanr.
1.6.4. Dnemsellik Kavram
Dnemsellik kavram; iletmenin sreklilii kavram uyarnca snrsz kabul edilen
mrnn, belli dnemlere blnmesi ve her dnemin faaliyet sonularnn dier dnemlerde
bamsz olarak saptanmasdr. Gelir ve giderlerin tahakkuk esasna gre muhasebeletirmesi,
haslat, gelir ve karlarn ayn dneme ait maliyet, gider ve zararlarla karlatrlmas bu kavramn
gereidir.
Bu kavramn, iletmeler asndan geerliliinin bulunmad veya ortadan kalkt
durumlarda ise, bu husus mali tablolarn dipnotlarnda aklanr.
1.6.5. Parayla lme Kavram
Parayla lme kavram; parayla llebilen iktisadi olay ve ilerin muhasebeye ortak bir
l olarak para birimiyle yanstlmasn ifade eder.
Muhasebe ilemleri, ulusal para birimine gre (Trkiye'de lira) yaplr.
1.6.6. Maliyet Esas Kavram
Maliyet esas kavram; para mevcudu, alacaklar ve maliyetinin belirlenmesi mmkn veya
uygun olmayan dier kalemler hari, iletme tarafndan edinilen varlk ve hizmetlerin
muhasebeletirilmesinde, bunlarn elde edilme maliyetlerinin esas alnmas gereini ifade eder.
1.6.7. Tarafszlk ve Belgelendirme Kavram
Bu kavram, muhasebe kaytlarnn gerek durumunu yanstlan ve usulne uygun olarak
dzenlenmi objektif belgelere dayandrlmas ve muhasebe kaytlarna esas alnacak
yntemlerin seilmesinde tarafsz ve n yargsz davranlmas gereini ifade eder.
1.6.8. Tutarllk Kavram
Bu kavram, muhasebe uygulamalar iin seilen muhasebe politikalarnn, birbirini
izleyen dnemlerde deitirilmeden uygulanmas gereini ifade eder. letmelerin mali
durumunun, faaliyet sonularnn ve bunlara ilikin yorumlarn karlatrlabilir olmas bu
kavramn amacn oluturur. Tutarllk kavram, benzer olay ve ilemlerde, kayt dzenleri ile
deerleme llerinin deimezlii ve mali tablolarda, biim ve ierik ynnden tek dzen
ngrr.
Geerli nedenlerin bulunduu durumlarda, iletmeler uyguladklar muhasebe
24
politikalarn deitirebilirler. Ancak bu deiikliklerin ve bunlarn parasal etkilerinin mali

tablolarn dipnotlarnda aklamas zorunludur.
1.6.9. Tam Aklama Kavram
Tam aklama kavram; mali tablolarn, bu tablolardan yararlanacak kii ve kurulularn
doru karar vermelerine yardmc olacak lde yeterli, ak ve anlalr olmasn ifade eder.
1.6.10. htiyatllk Kavram
Bu kavram, muhasebe olaylarnda temkinli davranlmas ve iletmenin karlaabilecei
risklerin gz nne alnmas gereini ifade eder. Bu kavramn sonucu olarak,
letmeler muhtemel giderleri ve zararlar iin karlk ayrrlar, muhtemel gelir ve karlar iin
ise gerekleme dnemlerine kadar herhangi bir muhasebe ilemi yapmazlar. Ancak bu kavram
gizli yedekler ve gereinden fazla karlklar ayrlmasna gereke oluturmaz.
1.6.11. nemlilik Kavram
nemlilik kavram, bir hesap kalemi veya mali bir olayn nisbi arlk ve deerlerinin,
mali tablolara dayanlarak yaplacak deerlemeleri veya alnacak kararlar etkileyebilecek
dzeyde olmasn ifade eder.
nemli hesap kalemleri, finansal olaylar ve dier hususlarn mali tablolarda yer almas
zorunludur.
1.6.12. zn ncelii Kavram
zn ncelii kavram; ilemlerin muhasebeye yanstlmasna ve onlara ilikin
deerlendirmelerin yaplmasnda biimlerinden ok zlerinin esas alnmas gereini ifade eder.
Genel olarak ilemlerin biimleri ile zleri paralel olmakla beraber, baz durumlarda
farkllklar ortaya kabilir. Bu takdirde zn, biime ncelii esastr. Szgelimi ileri tarihli
ekler, senet gibi ilem grdnden ek hesabnda deil senetler hesabnda ilenecektir.
nk biim ve d grn olarak ek olsa da senet fonksiyonu icra ettiinden senetler (121321) kategorisinde izlenecektir.
1. nolu Trkiye Muhasebe Standardnda bu kavramlardan iletmenin sreklilii ve
tutarllk kavramlar ile tahakkuk(dnemsellik) esas temel varsaymlar olarak
nitelendirilmilerdir. Mali tablolar bu temel varsaymlara gre dzenlenmesi zorunludur.
1.7. MUHASEBEDE TEMEL BELGELER
1.7.1. Fatura
25
Fatura Vergi Usul Kanununun 229. Maddesinde tanmlanmtr. Bu tanma gre fatura,
satlan mal veya yaplan i karlnda mterinin borland mebla gstermek zere mal
satan veya ii yapan tccar tarafndan mteriye verilen ticari vesikadr.
VUK' nun 230. Maddesine gre, faturada bulunmas gerekli asgari bilgiler unlardr:
1.) Faturann dzenleme tarihi, seri ve sra numaras
2.)Faturay dzenleyenin ad, varsa ticaret nvan, i adresi, bal olduu vergi dairesi ve
hesap numaras,
3.) Mterinin ad, ticaret nvan, adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numaras,
4.)Maln veya iin nevi, miktar, fiyat ve tutar,
5.) Satlan mallarn teslimi annda fatura veya perakende sat fiinin dzenlenmesi
halinde ayrca sevk irsaliyesi dzenleme zorunluluu yoktur.
Faturalar dzenlenirken aadaki kurallara uyulmak zorunluluu bulunmaktadr. ( VUK,
md 231):
Faturalar mteselsil sra numaral olmaldr, mrekkeple makinayla veya kurun kalemiyle
yazlmaldr, faturalar en az bir asl bir yedek nsha dzenlenmelidir, faturalarn ba tarafna i
sahibinin veya yetkilinin imzas bulunmaldr, fatura maln teslimi veya hizmetin yapld
tarihten itibaren en fazla on gn iinde dzenlenmelidir. Faturay dzenlemek zorunda olanlar,
mteri ad soyad vergi dairesi ve nosunun doruluundan sorumludurlar.
Tccar ve defter tutma zorunda olan iftiler, birinci snf tccarlarla, serbest meslek erbabna,
basit usul mkelleflere. tccara, defter tutmak zorunda olan iftilere ve vergiden muaf esnafa
sattklar mal ve yaptklar hizmet iin fatura vermek ve bunlar da istemek ve almak zorundadr.
1.7.2. Perakende Sat Vesikalar :
VUK' nun 233. Maddesine gre, tccar ve defter tutma zorunda olmayan iftilerin fatura
kesmek zorunda olmadklar sat ve yaptklar hizmetleri iin perakende sat vesikalar veya
giri ve yolcu bileti dzenlemeleri zorunludur.
Bu belgelerde, mkellefin ad, dzenlenme tarihi ve alnan parann tutar gsterilmek
zorundadr. P. S. Fileri ve biletler seri ve sra numaral olmaldr. Elle yazlan PSF' leri kopyal
iki nsha dzenlemelidir.
1.7.3. Gider Pusulas ( VUK. md. 234)
Tccar ve defter tutan iftilere i yapan veya mal satan gtr usul tccarn, gtr usul
serbest meslek erbabnn ve vergiden muaf esnafn imzalamak zorunda olduu belgelerdir. Gider
pusulas fatura hkmndedir.
26
Gider pusulas, iin mahiyeti, maln cins ve miktar, ii yapan ve yaptrann ad soyad veya
mal satan ve alann ad veya soyad, adres ve tarihi iermelidir.
1.7.4. Mstahsil Makbuzu (VUK. md. 235)
Gtr usul veya vergiden muaf iftilerin, tccar veya defter mkellefi iftilere
sattklar mahsullerin bedelini aldklar srada imzalamak zorunda olduu belgelere mstahsil
makbuzu denir. Mstahsil makbuzu iki nsha dzenlenir. Tccara veya defter mkellefi iftide
bulunan nsha fatura yerine geer.
Mstahsil makbuzunda aadaki bilgiler bulunmaktadr:
Makbuzun tarihi, mal alan tccar veya iftinin ad, soyad, unvan ve adresi, mal satan
iftinin ad, soyad ve ikamet adresi, satn alnan maln cinsi, miktar ve
bedeli. Mstahsil makbuzlar seri ve sra numaral olmaldr.
1.7.5. Serbest Meslek Makbuzlar (VUK. Md. 236,237.)
Serbest meslek erbab her trl tahsilat iin iki nsha serbest meslek makbuzu
dzenlemek zorundadr.
Serbest meslek makbuzunda aadaki bilgilerin olmas zorunludur:
Makbuzu verenin ad soyad (veya unvan), adresi, vergi dairesi ve hesap numaras,
mterinin ad soyad (veya unvan), adresi alnan parann tutar, tarih, serbest meslek erbabnn
imzas. Makbuzlar mteselsil seri ve sra numaral olmaldr.
1.7.6. Dier Belgeler VUK. Md. 238,239,240,241,242.)
VUK. da saylan dier belgeler cret bordrosu, tama irsaliyeleri, yolcu listeleri, gnlk
mteri listesi ve dier vesikalardr.
verenler her ay dedikleri cretler iin cret bordrosu dzenlemek zorundadrlar. cret
bordrosunda u bilgilerin olmas zorunludur: Hizmet erbabnn ad, soyad ve imzas, varsa vergi
karnesinin tarih ve numaras, birim creti, alma sresi, cret vergisinin tutar.
Tama ve otel iletmelerine ait belgeler ise tama irsaliyeleri, yolcu listeleri ve gnlk
mteri listeleridir. Tama irsaliyelerini eya tayan gerek ve tzel kiiler dzenlemek
zorundadrlar. Tama irsaliyesinde maln cinsi, miktar, maln nereye ve kime nakliye creti
belirtilir. Tama irsaliyesinin seri ve sra numaralardr. Tama irsaliyesi nsha dzenlenir.
Her bir tarafa birer nsha verilir.
Yolcu listeleri: ehirleraras yaplan yolcu tamalarnda yolcu tama bileti kesmek
zorunda olan mkellefler tarafndan dzenlenir. Yolcu listeleri, iki nshal, mteselsil seri ve sra
27
numaral, oturma yerleri planl olmak zorundadr. Biletlerin komisyoncu ve acenteler tarafndan
dzenlenmesi durumunda nsha olmas gerekmektedir. Yolcu listelerinde u bilgiler
bulunmaldr : Listeyi dzenleyen iletmenin ad soyad (veya nvan), adresi, vergi dairesi ve
hesap numaras, tatn plaka numaras, sefer tarihi ve hareket saati, yolcu says ve toplam haslat
tutar.
Gnlk mteri listeleri: Otel, motel ve pansiyon gibi konaklama yerleri, odalar, blmeler
ve yatak planlarna uygun olarak mteselsil seri ve sra numaral gnlk mteri listeleri
dzenlenirler. Gnlk mteri listelerinde aadaki bilgiler bulunur: Mkellefin ad, soyad,
varsa unvan ve adresi, oda numaras yazlarak mterinin ad, soyad ve oda creti, dzenleme
tarihi.
28
KNC BLM
Aktif Hesaplar
Aktif hesaplar dnen varlklar ve duran varlklar olarak ikiye ayrlrlar
2.1. Dnen Varlklar
Dnen varlklar aadaki gibi guruplanr:
Hesap Guruplar
10 Hazr Deerler
11 Menkul Kymetler
12 Ticari Alacaklar
13 Dier Alacaklar
15 Stoklar
17 Yllara Yaygn naat ve Onarm Maliyetleri
18 Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkuklar
19 Dier Dnen Varlklar
2.1.1. 10 Hazr Deerler
Bu grup hesaplar, nakit olarak elde bulunan veya bankada mevcut varlklar ile
istendiinde deer kaybna uramakszn paraya evirme imkan bulunan varlklar kapsar.
Menkul kymetler bu kapsam dndadr.
Hazr deerler kapsamndaki hesaplar unlardr;
100 Kasa
101 Alnan ekler
102 Bankalar
103 Verilen ekler ve deme Emirleri (-)
29
108 Dier Hazr Deerlerdir.

2.1.1.1.
100 Kasa
Kasa hesab aktif bir hesaptr. Herhangi bir nedenle kasadaki para oaldnda, yevmiye
maddesinde borlandrlr. Baka bir ifadeyle, yevmiyede sol tarafa kaydedilir. Kasada mevcut
parann azalmas durumunda, yevmiye maddesinde alacakl tarafa yani sa tarafa yazlr. Kasa
hesab srekli bor bakiyesi verir. Kasada para olmad durumlarda kasa bakiye vermeyecektir.
Yani defteri kebirde kasa hesabnn borlu tarafnn toplam ile alacakl tarafn toplam birbirine
eit olacaktr. (B=A) Kasa hesab kesinlikle alacak bakiyesi veremez.
Yabanc para cinsinden giri olduu taktirde yine Kasa Hesab borlandrlacaktr. Dnem
sonunda elde dviz cinsinden para mevcut olursa, bilano dipnotunda dviz cinsi miktar, kuru ve
toplam tutar ayrca belirtilecektir.
Alt hesaplar aadaki gibi kodlanabilir :
100 01 01
100 01 02
100 01 03
100 02 01
Merkez Kasa, TL
Merkez Kasa,
Merkez Kasa, $
ube Kasa, TL.
Kasaya para konmas:

Bor Alacak
-------------------/-------------100 KASA HS.
x
...
x
-------------------/-------------Kasadan para ekilmesi:
------------------/--------------...
x
100 KASA HS.
x
-----------------/---------------Yabanc para alnmas:
-----------------/---------------100 KASA HS.
x
100 01 02 Merkez Dolar
...
x
-----------------/---------------Yabanc parann tl.ya evrilmesi:
----------------/-------------------100 KASA HS.
x
100 01 01 Merkez TL.
100 KASA HS.
x
100 01 02 Merkez Dolar.
646 KAMBYO KARLARI
x
30
656 KAMBYO ZARARLARI

x
-----------------/-------------------Bir kasadan dier kasaya para aktarlmas:
-----------------/-------------------100 KASA HS.
x
01 01....
100 KASA HS.
01 02...
-----------------/--------------------
Kasa hesabnn ileyii ile ilgili bir rnek :

1.)letme sahibi Can Yldz 1.1.20.. tarihinde iletmeye kurulu sermayesi olarak 10.000
TL. koymutur.
2.) letme, 10.1.20.. tarihinde B Bankasna 5.000 TL. para yatrmtr.
3.) letme 15.1.20.. tarihinde B bankasndan 2.000 TL. ekerek kasasna koymutur.
stenen: Yukardaki sorularn yevmiyelerini yaznz.(Kayt)
1.----------- 1.01.20.. --------100 KASA HS.
10.000
500 SERMAYE
.----------- /
--------letme sahibi bay A'nn sermaye olarak iletmeye tahsis ettii tutar.
2.----------- 10.01.20.. -------102 BANKALAR HS.
01.B Bankas
100 KASA HS.
B Bankasna yatan.
5.000
5.000
3.----------- 15.01.20.. -------100 KASA HS.

102 BANKALAR HS.
01.B Bankas
B Bankasndan ekilen
.----------- /
---------
10.000
2.000
2.000
----------
----------17.000
17.000
Yukardaki yevmiyeleri defteri kebire geirelim.(Tasnif)

100 KASA HESABI
102 BANKALAR HESABI
31
BOR
10.000
2.000
ALACAK
5.000
BOR
ALACAK
5.000
2.000
500 SERMAYE HESABI

BOR
ALACAK
10.000
imdi de mizan dzenleyelim:( zetleme )

Bor
Alacak
(Lehine) (Aleyhine)
100 Kasa Hesab
12.000
5.000
102 Bankalar Hesab
5.000
2.000
500 Sermaye Hesab 10.000
Toplam
17.000
B. Bakiye
(Kalan)
7.000
3.000
-
17.000
10.000
A. Bakiye
10.000
10.000
Aada yazlm olan yevmiyeyi soruya dntrnz:

---------------------- Tarih ---------------------100 KASA
250.Merkez Dzce Kasa
100 KASA
250.ube Akakoca Kasa
------------------------------------------------------2.1.1.2. 101- Alnan ekler
letmeler mal veya hizmet sat sonucu, mterilerinden para yerine ek alabilirler. Bu
durumda ek, zerindeki yazl tutar zerinden bor kaydedilecektir. ekin bankadan tahsili veya
ciro edilmesi ile elden kmas durumunda bu hesap alacakl tarafa kaydedilecektir. Alnan
ekler Hesab aktif bir kalem olduundan srekli bor bakiyesi verir. Elde ek bulunmadnda
hi bakiye vermez.. Alnan ekler Hesab kesinlikle alacak bakiyesi vermez. Dier bir
anlatmla, defteri kebirde bu hesabn borlu ve alacakl taraf karlatrldnda, borlu taraf
alacakl taraftan her zaman iin fazla olacaktr. Borlu ve alacakl tarafn eit olmad
anlalacaktr. Elde ekin olmamas durumunda, Alnan ekler Hesab bilanoda yer
almayacaktr. Yani B=A.
32
Trk Ticaret Kanunu'nun 692. Maddesine gre ekte bulunmas gereken bilgiler
aadadr: 'ek' kelimesi, belli bir bedelin bulunmas, muhatabn ad ve soyadnn bulunmas,
deme yeri, keide gn ve yeri, eki ekenin (keidecinin) imzas. TTK'nun 697. Maddesine
gre ek, hamiline dzenlenebilir.
ekte vade sz konusu deildir. Ancak uygulamada, karlkl gvene dayal olarak
uygulamas grlmektedir. ek bankaya gsterildii anda, banka bu ekin tutarn karl varsa
demek zorundadr. ekin karl yoksa, arka ksmna karl bulunmadna dair not
dlecektir.
Muhasebeletirilmesi :
ekin alnmas: ( Mal sat yaparak)
-------------------/------------------------101 ALINAN EKLER HS.
Xx
+
600 YURT SATILAR HS.
+
391 HESAPLANAN KDV. HS.
+
... nolu fat. le ....ya
ek karl mal sat
-------------------/------------------------ekin paraya dnm:
-------------------/------------------------100 KASA HS.
+
101 ALINAN EKLER HS.
... bankasna ait .... nolu ekin
tahsil edilmesi.
-------------------/------------------------ekin tahsil edilerek bankaya yatrlmas
-------------------/------------------------102 BANKALAR HS.
... nolu ekin tahsil edilerek
...... bankasna yatrlmas.
-------------------/------------------------Pein mal alm :
-------------------/------------------------153 TCAR MALLAR HS.
xx
...nolu fatura ile ...dan
pein mal alm
191 NDRLECEK KDV HS.
X
X
Xx
Xx
xx
xx
33
100 KASA HS.

xx
-------------------/------------------------leri tarihli ek verilerek mal alm :
-------------------/------------------------153 TCAR MALLAR HS.
xx
...nolu fatura ile ...dan ileri
tarihli ek vererek mal alm
x
321 BOR SENETLER
xx
-------------------/------------------------Hazr Deer niteliinde ek karl mal alm:
-------------------/------------------------153 TCAR MALLAR HS.
xx
191 NDRLECEK KDV. HS.
x
xx
--- nolu fat. le alnan mala
karlk --- bankasna ait ...
nolu ekin verilmesi
-------------------/------------------------leri tarihli ek alm:
-------------------/------------------------121 ALACAK SENETLER HS.
x
06 leri Tarihli ek
x
x
x
-------------------/------------------------ek ile bor denmesi:
-------------------/------------------------320 SATICILAR HS.
xx
xx
Satc .. ya olan borcun --- nolu
ek ile denmesi
-------------------/------------------------ekin karlksz kmas ile ekin iade edilerek yeni ek alnmas
-------------------/------------------------101 ALINAN EKLER HS.
xx
xx
-------------------/-----------------------Alnan ekler Hesabnn ileyii ile ilgili sorular aadadr:
1.) letme 29.3.20.. tarihinde 3.000 + %18 KDV tutarl mal satm, karlnda 1000
tutarl, 31.3.20.. tarihli B bankasna ait bir ek; 1.300 tutarl, 10.4.20.. tarihli C bankasna ait
ikinci bir ileri tarihli ek alm, kalan nakit olarak tahsil etmitir.
34
2.) letme 31.3.20.. tarihinde elinde bulunan 1.000 tl. tutarl ek tahsil edilmitir.
3.) letme 10.4.20.. tarihli 1.300 tl tutarl eki hazr deer haline geldikten sonra bankaya
vermi, ancak tahsil edememi ( ek karlksz km) ve arka yzne karl olmadna dair
not dlmtr. ( Gvenilir ekte azalma var, gvenilmeyen ekte oalma var.)
stenen: Yukardaki sorularn yevmiyelerini ve kebirini kaydediniz.
2.1.1.3. 102 Bankalar
Bankalar Hesab aktif bir hesaptr. Bankalar ve finans kurumlarna yatrlan ve ekilen
paralar bu hesapta izlenir. Bankada art olduunda bu hesap borlanr, azal olduunda ise
alacaklanr.
Bankada para olduu srece Bankalar Hesab bor kalan verecektir. Bankada hi para
olmamas durumunda, defteri kebirin borlu taraf ile alacakl taraf eit olacaktr. Yani hi kalan
vermeyecektir. Bankalar hesab kesinlikle alacak kalan vermez.
Bankalar Hesab ana hesaptr. Birden fazla bankaya veya finans kurumuyla alt
durumlarda ayrca yardmc defterler kullanlr. allan her bir banka 102 01,102 02.. gibi ayr
ayr kod numaras verilir. Bankalar hesabnn, banka nezdindeki bir dier ad Alacakl Cari
Hesap (veya ksaca a.c.h.) dr.
Bankaya para yatrlmas:
---------------/------------------------102 BANKALAR HS.
x
01 A Bank +
100 KASA HS.
X
--------------/-------------------------Alnan ekin bankaca tahsil edilmesi
-------------------/---------------------102 BANKALAR HS.
x
101 ALINAN EKLER HS. x
-------------------/---------------------Bir bankadan dier bankaya para aktarlmas:
-------------------/-----------------------102 BANKALAR HS.
x
102 BANKALAR HS.
-------------------/------------------------
Bankadan para ekilmesi:

-------------------/------------------------
35
100 KASA HS.

x
102 BANKALAR HS.
x
-------------------/------------------------Alacan bankaya yatrlmas :
--------------------/-----------------------102 BANKALAR HS.
120 ALICILAR HS.
--------------------/-----------------------Alacak senedi tahsil edilerek bankadaki cari hesaba yatrlmas :
--------------------/-----------------------102 BANKALAR HS.
121 ALACAK SENETLER HS.
--------------------/-----------------------Giderin bankadaki cari hesaptan dlmesi :
--------------------/-----------------------770 GENEL YNETM GDERLER
102 BANKALAR HS.
--------------------/-----------------------Faiz gelirinin (mevduat faizi) bankadaki cari hesaba yatrlmas :
--------------------/-----------------------102 BANKALAR HS.
193 PEN DENEN VERGLER HS.
642 FAZ GELRLER HS.
--------------------/-----------------------Virman talimat ile bankadan deme yaplmas
--------------------/----------------------320 SATICILAR
102 BANKALAR HS.
---------------------/--------------------103 VERLEN EKLER D EMR.
102 BANKALAR
---------------------/--------------------320 SATICILAR
770 GENEL YNETM GD
102 BANKALAR
--------------------/-------------------Bankalar Hesabnn muhasebeletirilmesi ile ilgili problemleri zelim:
Soru: Aadaki yevmiye maddesini soruya dntrnz :
------------------/-------------------100 KASA HS.
x
102 BANKALAR HS.
x
01 A Bank
-----------------/--------------------
36
Problemler:
1.) letme kasasnda bulunan 1.000 TL' yi 25.01.20.. tarihinde A Bankasnda cari
hesabna yatrmtr.
2.) letme daha nce mterisinden ald 10.01.20.. tarihli eki A Bankasna vererek
tahsil etmitir. Bu ek tutar olan 5.000 TL' nin a.c.h. alacak kaydedildiine dair yukarda ad
geen bankadan 03215 nolu dekont alnmtr.
3.) letme 15.1.20.. tarihinde A Bankasndaki cari hesabndan 3.000 TL ekmitir.
4.) letme 20.1.20.. tarihinde A Bankasndan B bankasna 1.000 tl para aktarmtr.
stenen : Yevmiye ve kebir kaytlarn yapnz.
2.1.1.4. 103 Verilen ekler ve deme Emirleri (-)
Alacak karakterli bir hesaptr. letmenin nc kiilere ek vermesi durumunda bu
hesap alacaklandrlr, bankadan ek tutar dendiinde borlanarak kapatlr. Bu hesap banka
mevcutlarndaki azalmay ifade etmektedir. Bu nedenle bilano aktifinde Bankalar Hesabnn
altnda indirim eklinde yer alr. Alnan ek ile verilen ek arasnda fark vardr. Alnan ek daha
nce mteriden teslim alnm ve n yz eki veren mteri tarafndan imzalanmtr. Verilen
ek ise. bizim bankadan koan olarak aldmz ve mal alrken satcya n yzn imzalayarak
verdiimiz ektir. Verilen ekte vade olmamas gerekir. Eer verilen ekte vade olursa baka bir
anlatmla ileri tarihli bir ek verilirse, bu durumda 103 Verilen ekler Hs. yerine 321 Bor
Senetleri Hs. alacaklandrlr.
103 VERLEN EKLER
-----------------------------5.000
102 BANKALAR
---------------------100.000 90.000
Bilano
1. Dnen Varlklar
10 Hazr Deerler
100 Kasa hs.
101 Alnan ekler
102 Bankalar hs.
(-)103 Verilen ekler
5.000
10.000
(5.000)
------------5.000
37
Verilen ekin bankadan denmesi :

--------------------/-----------------------103 VERLEN EKLER HS.
5 000
102 BANKALAR HS.
--------------------/-----------------------103 VERLEN EKLER
------------------------------5 000
5 000
5 000
102 BANKLAR HS.

----------------------------10 000
5 000
Pein mal alm :
--------------------/-----------------------153 TCAR MALLAR HS.
xx
x
100 KASA HS.
xx
--------------------/-----------------------Hazr deer niteliindeki mteri eki verilerek mal alm :
--------------------/-----------------------153 TCAR MALLAR HS.
xx
x
xx
--------------------/-----------------------Mal alm nedeniyle bankadaki cari hesaptan dlmesi :
--------------------/-----------------------153 TCAR MALLAR HS.

102 BANKALAR HS.
--------------------/-----------------------Mal alm nedeniyle kendimize ait ekin verilmesi:
--------------------/-----------------------153 TCAR MALLAR HS.
xx
x
103 VERLEN EKLER HS.
--------------------/------------------------Verilen ekin bankadan denmesi:
---------------------/-----------------------103 VERLEN EKLER HS.
xx
102 BANKALAR HS.
xx
xx
38
---------------------/-----------------------leri tarihli ek verilmesi:

---------------------/-----------------------153 TCAR MALLAR HS.
xx
321 BOR SENETLER
07 leri Tarihli ek
----------------------/----------------------leri tarihli ekin hazr deer haline dnmesi:
----------------------/----------------------321 BOR SENETLER
x
07. leri Tarihli ek
----------------------/----------------------Belgesiz borca karlk ek verilmesi:
----------------------/----------------------320 SATICILAR HS.
x
-----------------------/----------------------
xx
Soru : 101 Alnan ekler ile 103 Verilen ekler hesaplarn karlatrnz.
Problemler:
1.) A letmesi 1-4.3.20.. tarihinde satc B' den 3.000 + % 18 KDV tutarl mal alm,
karlnda bankadaki cari hesabndan denmek zere 2.000 TL'lik hazr deer niteliinde (ayn
gn denmek zere) n yzn imzalayarak bir ek vermi, kalan ise pein denmitir.
Ek Soru : Kar iletmenin muhasebe birimi nasl kaydeder?
2.) A letmesi 20.3.20.. tarihinde satc C den 4.000 + % 18 KDV tutarl mal alm,
karlnda daha nce mterisinden alm olduu ve hazr deer niteliindeki ekin arkasn
(ciro ederek) imzalam ve satcya teslim etmi. ekin tutar 3.000 TL dr. Kalan ise nakit olarak
demitir.
3.) 25.3.20.. tarihinde bankadan gelen bir dekontla, daha nce satc B ye verilmi olan
2.000 TL. lik ( ekin a.c.h. (alacakl cari hesap aktif hesap olan 102 Bankalar hesabn ifade
etmektedir.) tan dendii renilmitir.
Kasa Hesabnda zmlediimiz monografiyi deitirerek yeniden zmleyelim:
-
letme sahibi Bay A, sermaye olarak kasaya 100 000 TL. teslim etti.(5.1.201x
tarihinde)
letme, 6.1.201x tarihinde, B bankta hesap aarak, bankaya 50 000 TL. yatrd.
letme, 7.1.201x tarihinde, 10 000 + 1 800 KDV. Tutarl mal, pein bedelle ald.
39
letme, 10.1.201x tarihinde, 8 000 + 1 600 KDV tutarl mal satt, bu sat karl,
2 000 ve 3 000 tl. tutarl hazr deer ekler ald, kalan pein/nakit ald.
letme, 2 000 tl. lk eki elden tahsil etti. (10.1.201x tarihinde)
letme, 5 000 + 900 KDV. Tutarl mal ald, bu alm karl elindeki 3 000 tl. tutarl
hazr deer, mteri ekini verdi, kalan iin hazr deer kendi ekini verdi.
(12.1.201x tarihinde)
letme, 3 900 tl. tutarl kendi ekini bankadaki hesabndan dedi.
2.1.1.5. 108- Dier Hazr Deerler

zellikleri itibariyle hazr deer kabul edilen pullar, vadesi gelmi kuponlar, tahsil
edilecek banka ve posta havaleleri (yoldaki paralar gibi) deerleri kapsar. Bu deerler elde
edildiinde borlanr, elden karldnda alacaklandrlr. Pullar iin 108 01. Yoldaki paralar
iin 108 02 alt numaras verilebilir.
Muhasebeletirilmesi:
Posta pulu alm
--------------------/--------------------108 DER HAZIR DEERLER HS.
xx
01 Posta Pulu
100 KASA HS.
xx
... nolu fat. ile ....dan alnan.
-------------------/---------------------Posta pulunun kullanlmas:
-------------------/---------------------770 GENEL YNETM GDERLER
xx
05 Posta pulu
108 D. HAZIR DEERLER HS.
xx
01 Posta Pulu
------------------/----------------------Havalenin yola kmas
------------------/----------------------108 DER HAZIR DEERLER HS.
x
120 ALICILAR HS.
x
------------------/----------------------Bir Anonim irketin ihra ettii tahvillerin faizinin gereklemesi:
-------------------/---------------------108 DER HAZIR DEERLER
x
Tahsildeki Vadesi Gelmi Kuponlar
193 PEN DENEN VERGLER
x
%12
642 FAZ GELRLER
x
-------------------/--------------------Yurtd mteriden havalenin yola kmas:
40
-------------------/--------------------108 DER HAZIR DEERLER

x
Tahsil Edilecek Havaleler
340 ALINAN SPAR AVANSLARI x
01.
--------------------/--------------------Problem: letme 23.5.20.. tarihinde ABC krtasiyeden 09123 no. lu fatura ile pein
olarak 130 TL lik posta pulu almtr.
Problem : letme, bir Anonim irketin ihra ettii 6 aylk olup yllk % 50 faizli 600
liralk tahvillerin vadesi gelen kuponlar kesilerek T. Bankasna teslim edilmitir.
2.1.2. 11 Menkul Kymetler
Bu grup, faiz gelirleri veya kar pay salamak veya fiyat deimelerinden yararlanarak
kar elde etmek amac ile geici olarak bir yldan daha ksa bir sre elde tutmak zere alnan
menkul kymetleri ifade eder. Burada szn ettiimiz menkul kymetler, bir yldan daha ksa
sre elde tutulmas amalanan menkul kymetlerdir. Sz konusu menkul kymetler hisse senedi,
tahvil, hazine bonosu, finansman bonosu, yatrm fonu katlma belgesi, kar zarar ortakl
belgesi, gelir ortakl senedi vb. leridir.
Menkul kymetler aadaki hesaplardan oluur:
110
111
112
118
119
Hisse Senetleri Hs.

zel Kesim Tahvil, Senet ve Bonolar Hs.
Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonolar Hs.
Dier Menkul Kymetler Hs.
Menkul Kymetler Deer Dkl Karl (-)
2.1.2.1. 110- Hisse Senetleri

Anonim irketlerin sermayelerini ifade eden belgelere hisse senetleri denir. Hisse
senetleri nama olabilir veya hamiline olabilirler. Nama yazl hisse senetlerinin zerinde hisse
senedi sahibinin ad ve soyad yazlr. El deitirmesi iin hisse senedi sahibinin, senedin arka
yzne kime sattn belirtip imzalamas, noter huzurunda alm satm ilemini belirten bir
tutanaa imza atmas ve ynetim kurulunun bu ilemi onaylamas gerekmektedir. Hamiline hisse
senetleri teslim ile el deitirirler. KDV kanununun 17. Maddesinin 3/g bendi gerei hisse senedi
ve tahvil teslimleri katma deer vergisi kapsam dndadr.
Hisse senetleri hesab aktif bir hesaptr. Hisse senetleri alndnda al bedeli ile
borlanr, satldnda maliyet bedeli ile alacaklanr. Al bedeli ile sat bedeli arasndaki
fark ya sat karn oluturacak ya da zararn oluturacaktr.
A iletmesi bilanosu ;
ABC A..
41
Aktif
Kendi letmemiz
110 HSSE SENETLER
01 ABC A xx
111 Z.KES.TAH.SEN.
Kar letme
Pasif
500 SERMAYE
xxx
01 A letmesi xx
304 TAH,ANAP BOR VE FAZ
Hisse senetleri bir yldan ksa sre elde tutulacaksa 110 Hisse senetleri hesabnda, yatrm
amacyla bir yldan uzun sre elde tutulacaksa 242 TRAKLER HS. da izlenir.
Hisse senetleri hesabnn alt hesaplar aadaki gibi olabilir:
110 01 Dosta (Dzce Otomotiv Sanayii ve Ticaret) A..
110 02 Delta (Delta Toprak Sanayii ) A..
Hisse senedinin alnmas:
-------------------/---------------------110 HSSE SENETLER HESABI xx
110 02 Delta A..
100 KASA HS.
xx
---------------------/-------------------Hisse senedi almnda komisyon denmesi
---------------------/-------------------110 HSSE SENETLER
x
653 KOMSYON GDERLER
x
102 BANKALAR
x
---------------------/-------------------Hisse Senedi iin Temett Gelirinin Alnmas:
------------------/----------------------100 KASA HS.
x
(108 DER HAZIR DEERLER )
640 TRAKLERDEN
TEMETT GELRLER x
------------------/----------------------Hisse Senetleri iin kar pay datmnn kararlatrlmas ve ilgili irketten alacan
tahsili:
--------------------/--------------------132 TRAKLERDEN ALACAKLAR
x
640 TRAKLARDEN
TEMETT GELRLER x
---------------------/-------------------100 KASA HS.
x
132 TRAKLERDEN ALACAKLAR x
---------------------/--------------------
42
Hisse senetlerinin teminat olarak verilmesi:

---------------------/-------------------110 HSSE SENETLER
x
Teminata Verilen H. Sn.
110 HSSE SENETLER
x
Czdandaki Senetler
---------------------/-------------------Hisse Senetlerinin Karl Sat :
-------------------/---------------------100 KASA HS.
xxx
110 HSSE SENETLER HS.
xx
645 M. KIYMETLER SATI KARL.
x
-------------------/---------------------Hisse Senedi sat karnn dnem sonunda kar zarar hesabna devri(645 kodlu hesabn
kapatlmas gerekir bu nedenler 690' a devredilir.)
-------------------/---------------------645 M. KIYMETLER SATI KARLARI x
690 DNEM KARI VEYA ZARARI
x
--------------------/--------------------Defteri kebir kaytlar:
xx
xx
645 MENK. KIYM.SATI KARL.

x
690 D. KARI VEYA ZARARI

x
Zararna sat olduu durumlarda yaplacak kayt:
--------------------/------------------------------100 KASA HS.
x
655 M.KIYMET SATI ZARARLARI HS. x
xx
---------------------/-----------------------------Dnem sonunda kar zarar hesabna devredilmesi:
-------------------------/---------------------------690 DNEM KARI VEYA ZARARI HS.
x
655 M.KIYMET SATI ZARARLARI HS. x
-------------------------/---------------------------Defteri kebir kaytlar:
43

xx
655 M.KIYMET SATI ZARARLARI
xx
690 D. KARI VEYA ZARARI

x
Problemler:
1.) letme 20.3.20.. tarihinde, ABC A . . ne ait nominal deeri 500 tl. dan A tertibi
hisse senetlerinden 10 adedini birim fiyat 800 tl. dan pein bedelle almtr.
Ek Soru: Hazr deer niteliinde mteri eki verseydi nasl kaydedilecekti?
2.)
letme 31.3.20.. tarihinde, BCD A.. ne ait tahvillerden bir adedi 1 200 tl. dan
toplam 20 adet pein bedelle almtr.
3.) letme 30.10.20.. tarihinde elinde bulunan ( ve 20.3.200.. tarihinde alm olduu)
hisse senetlerinin tamamn pein olarak satmtr. Hisse senedinin birim sat fiyat 1000 tl. dr.
( Bu soru 1. soru ile balantldr)
4.) letme 25.11.20.. tarihinde elinde bulunan tahvillerden ( 31.3.200.. tarihinde alm
olduu ) tamamn pein olarak satmtr. Tahvilin birim sat bedeli 900 tl. dr. ( Bu soru ikinci
soru ile balantldr)
2.1.2.2. 111 zel Kesim Tahvil, Senet ve Bonolar
zel sektrn karm olduu tahvil, senet ve bonolar bu hesapta izlenir.
Muhasebeletirilmesi, Hisse Senetleri hesabndaki gibidir.
Anonim irketlerin ksa sreli dn para ihtiyalar iin itibari kymetleri eit ve ibareleri
ayn olmak zere kardklar bor senetlerine tahvil denir.
Bu hesabn alt hesaplar aadaki gibi olabilir:
111 01 Tahviller
111 02 Finansman Bonolar
BLANO
111 Z.KEZ.TAH.SEN
BLANO
304 TAH,APARA BOR VE FAZ
44
2.1.2.3. 112 Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonolar

Kamu (Devlet) tarafndan karlm bulunan tahvil, senet ve bonolar bu hesapta izlenir.
Muhasebeletirilmesi Hisse Senetleri Hesabndaki gibidir.
zel Kesim Tahvil faizinin alnmas:
--------------------/----------------100 KASA HS.
108 D.HAZIR DEER.
% 12
642 FAZ GELRLER
--------------------/----------------Kamu Kesimi Tahvil faizi alm:
--------------------/----------------100 KASA HS.
642 FAZ GELRLER
--------------------/----------------952 MATRAHTAN NDRLECEK TUTARLAR
953 MATRAHTAN NDRLECEK TUTARLAR
KARILII
--------------------/----------------Bu hesabn alt hesaplar aadaki gibi olabilir.
112 01 Tahviller
112 02 Finansman Bonolar
Problemler: 1.) letme 23.5.20.. tarihinde adedi 100.- tl. dan 50 adet Devlet Tahvilini
(veya hazine bonosunu) mteriden daha nce alm olduu hazr deer niteliindeki eki vererek
almtr.
2.) letme elinde bulunan devlet tahvillerinden 25 adedini pein olarak birim fiyat 120.tl dan satmtr.
2.1.2.4. 118 Dier Menkul Kymetler
Hisse Senetleri, kamu ve zel sektr tarafndan karlm bulunan tahvil, bono ve
senetlerin dndaki dier menkul kymetlerin izlendii hesaptr.
118 01 Altn
118 02 Zmrt
2.1.3. 12 Ticari Alacaklar
45
Bir yl iinde paraya dnmesi ngrlen ve iletmenin ticari ilikisi nedeniyle oluan
senetli ve senetsiz alacaklar bu hesap grubunda izlenir. Ticari ilikilerinden dolay ana kurulu,
itirak ve bal ortaklklardan olan alacaklar varsa, bu gruptaki ilgili hesaplarn ayrntlarnda
aka gsterilir
120
121
122
126
127
128
129
Alclar Hesab,
Alacak Senetleri Hesab,
Alacak Senetleri Reeskontu Hesab, (-)
Verilen Depozito ve Teminatlar Hesab,
Dier Ticari Alacaklar,
pheli Ticari Alacaklar Hesab,
pheli Ticari Alacak Karl Hesab (-)
bulunmaktadr.
2.1.3.1. 120 Alclar Hesab
letmenin faaliyet konusunu oluturan mal ve hizmet satlarndan kaynaklanan
senetsiz alacaklarn izlendii hesaptr. Bu hesap, ou kez bor kalan verir. Kalan vermedii
durumlarda bilanoda gzkmez.
Senetsiz alacan olumasyla bu hesap borlanr, alacan tahsil edilmesi vb. nedenlerle
alacaklanr. Aktif hesap olduu iin bor (kalan) bakiyesi verir ya da hi bakiye (kalan) vermez.
Alclar hesab ana hesaptr. Her bir mterinin izlenmesi iin ayr alt hesap numaralar verilir.
Alt hesaplar aadaki gibi numaralanabilir:
120 601 Ocak 2006 da tahsil edilebilecek belgesiz alacak
120 602 ubat 2006 da tahsil edilebilecek belgesiz alacak
120 603 ...
veya
120 01 Mteri A
120 02 Mteri B
120 03 ...
Kredili mal sat olmas
--------------------/-------------------100 KASA HS.
120 ALICILAR HS.
01 Mteri A.
xx
46
220 ALICILAR HS.

xx
x
( 601 YURTDII SATILAR)
... nolu fat. ile mteri A ya satlan.
---------------------/-------------------Mteriden alacan tahsil edilmesi
---------------------/-------------------100 KASA HS.
xx
120 ALICILAR HS.
xx
---------------------/-------------------102 BANKALAR HS.
xx
120 ALICILAR HS.
xx
---------------------/-------------------Belgesiz alacan karl mteriden ek alnmas
---------------------/-------------------101 ALINAN EKLER HS.
x
120 ALICILAR HS.
x
---------------------/-------------------Belgesiz alacan karl mteriden senet alnmas :
---------------------/-------------------121 ALACAK SENETLER HS.
x
120 ALICILAR HS.
x
---------------------/-------------------Sat iadesinin alclar hesabndan mahsup edilmesi:
---------------------/-------------------610 SATI ADELER
191 NDRLECEK KDV
120 ALICILAR HS.
----------------------/------------------Belgesiz alacan pheli hale dnmesi :
----------------------/------------------128 PHEL TCAR ALACAKLAR
120 ALICILAR
-----------------------/-----------------Problemler:
1.1.) letme 24.6.20.. tarihinde mterisi A ya 3.000 + %18 KDV tutarl mal satm
karlnda herhangi bir belge almamtr. Ancak bu belgesiz alacan bir yl olmadan tahsil
edilebilecei hakknda anlamaya varlmtr.
Ek soru: Belgesiz alacan yarsn bir yl atktan sonra tahsil etmek zere anlalma
yaplm olsayd nasl muhasebeletirmek gerekecekti?
47
1.2.) letme 30.6.20.. tarihinde Mteri A dan alacann 2.500 TL. lk ksmn tahsil
etmitir.
--------2.1.) letme mterisi B' ye 31.7.20.. tarihinde 8.000 +% 18 KDV tutarl mal satm, buna
karlk hazr deer niteliinde 4.000 TL. tutarl bir mteri eki alm, kalan iin herhangi bir
belge almamtr.
2.2.) letme, 2.8.20.. tarihinde mteri B den daha nce alm olduu 4.000 TL. tutarl
eki tahsil etmitir.
2.3.) letme 1.9.20.. tarihinde mteri B' den olan belgesiz alacana karlk 1.800 TL.
tahsil etmitir.
--------------3.1.) letme 10.10.20.. tarihinde mteri A' ya 16.000 +% 18 KDV Tutarl mal satmtr.
Mteri C' den olan bu alacak 16 ay sreyle 16 eit taksit halinde tahsil edilecektir.
KDV pein alnmtr.
3.2.) 31.10.200.. tarihli tahsilat ilemlerini yapnz.
2.1.3.2. 121 Alacak Senetleri Hesab
letmenin mal ve hizmet satlar nedeniyle meydana gelen ve senede balanm
alacaklar ifade eder. Aktif bir hesaptr. Bor kalan verir. Kalan vermedii durumlarda
bilanoda grlmez.
Alacak Senetleri Hesab, ana hesaptr. Alacak senetlerini aadaki gibi blmlemek
mmkndr:
121. 01
121. 02
121. 03
121. 04
121. 05
121. 06
Portfydeki (czdandaki) Alacak senetleri Hs.

Tahsile Verilen Alacak Senetleri Hs.
Protesto Alacak Senetleri Hs.
Yenilenen Alacak Senetleri Hs.
Teminata Verilen Alacak Senetleri
leri Tarihli ekler Hs.
Mal sat nedeniyle senet alm :

-------------------/-----------------------121 ALACAK SENETLER HS.
-------------------/-----------------------Alacak senedinin tahsil edilmesi :
-------------------/-----------------------100 KASA HS.
48
-------------------/-----------------------Alacak senedi tahsil edilerek bankaya yatrlmas :

-------------------/-----------------------102 BANKALAR HS.
-------------------/-----------------------Uzun vadeli alacak senedinin ksa vadeli alacak senedi haline dnmesi :
-------------------/-----------------------121 ALACAK SENETLER HS.
--------------------/-----------------------Mteri senedi vererek mal alnmas:
--------------------/-----------------------153 TCAR MALLAR HESABI
191 NDRLECEK KDV
121 ALACAK SENETLER
--------------------/-----------------------Alacak Senetleri
------------------------------------------------Bulunduu yer
Ama/Sonu
-----------------------------------1. yeri
...
2. Banka
Tahsil
3. Noter
Protesto
4. Avukat
cra Takip
5. Banka
Teminat
Kod No
----------------121 01
121 02
121 03
121 04
121 05
TTK' nun 688. Maddesine gre bir senette bulunmas gereken bilgiler unlardr;
Emre yazl senet veya bono kelimelerinden biri, kaytsz artsz belli bir bedeli deme
vaadini, vadeyi, deme yerini, kime ve kimin emrine denecek ise o kimsenin ad ve soyadn,
senedin dzenlendii gn (tarih) ve yeri, senedi dzenleyenin imzasn iermelidir. Yukarda
saylan unsurlar iermeyen senetler geersiz saylr. Bunun istisnas vardr: Vade, deme yeri
ve keide yeri.(689.Madde)
121 01 Portfydeki Alacak Senetleri Hesab
(veya Czdandaki Alacak Senetleri Hs.)
letmeler mal sattnda veya bir hizmet sunduunda, mteriden para alabilir, ek
alabilir veya senet de alabilir. Mal sat nedeniyle mteriden senet alnmas ya da belgesiz
alacan belgeli hale dnmesi durumunda, Alacak Senetleri Hesab borlanr. Alacak
Senedinin paraya evrilmesi (veya tahsil edilmesi), tahsil edilmek amacyla bankaya verilmesi,
49
bor demek zere satcya ciro edilmesi (bor ile alacan takas edilmesi) vb. durumlarda
alacaklanr.
Mal sat nedeniyle mteriden senet alnmas:
----------------------------/--------------------------121 ALACAK SENETLER HS.
xx
01 Czdandaki Alacak Senetleri
----------------------------/--------------------------Senedin tahsil edilmesi:
----------------------/----------------------100 KASA HS.
xx
----------------------/----------------------Senedin tahsil amacyla bankaya verilmesi:
----------------------/----------------------121 ALACAK SENETLER HS.
xx
02 Tahsile Ver. Al. Snt.
01 Czdandaki Alc. Snt.
-----------------------/---------------------Mteri senedi verilerek belgesiz borcun denmesi:
----------------------/----------------------320 SATICILAR HS.
xx
01 Czdandaki Alc. Snt.
---------------------/------------------------
x
x
xx
xx
xx
Problemler: 1.1.) letme, 25.8.20.. tarihinde Mteri C' ye mal satm, karlnda bir
adet senet almtr. Mal sat bedeli 6.000 + %18 KDV dir. Senedin tahsil edilecei tarih
25.11.20.. dir.
1.2.) letme, 25.11.20.. tarihinde elinde bulunan mteri senedini ( bankaya vermeksizin
elden ) tahsil etmitir. Senedin nominal deeri 7.080 TL. dir. ( Yukardaki 1.1. soru ile balantl)
121 02 Tahsile Verilen Alacak Senetleri
Senetler alacakl tarafndan tahsil edilebildii gibi bankalar aracl ile de tahsil
edilebilir. Uygulama genelde senetler bankalara deme gnnden nce bankalara teslim
edilmekte, bankalar bu senetleri denecek kentin en yakn ubesine gndermektedir.
50
Senedin tahsil edilmek amacyla bankaya teslim edilmesi durumunda bu hesap borlanr,
paraya dntnde veya denmeme ile protesto olduunda alacaklanr;
121 01
Czdandaki
121 02
121 03
Tahsile Verilen S. Protestolu Senet
Gerekleebilecek iki durum vardr.

a) Ya tahsil olur
b) Ya da protesto olur
Alacak senedinin tahsil edilmek amacyla bankaya teslim edilmesi;
----------------------------/----------------------121 ALACAK SENETLER HS.
02 Tahsile Verilen Alacak Senetleri
---------------------------/----------------------Daha nce tahsil edilmek amacyla bankaya teslim edilen alacak senedin banka tarafndan
paraya dntrlerek a.c.h.a alacak kaydedilmesi veya iletmenin paraya bankaya yatrmakszn
almas:
--------------------------/----------------------100 KASA HS.
(veya 102 BANKALAR HS.)
02 Tahsile Ver. Alacak snt.
---------------------------/--------------------121 ALACAK SENETLER HS.
03 Protesto Alacak Senetleri
02 Tahsile Ver. Alc. Snt.
---------------------------/--------------------Problemler:
1.1.) letme 15.4. 200.. tarihinde Alc C ye 3 000 + 540 KDV mal satm, bu sat
karl KDV yi pein tahsil etmi, 30.6. 20.. tarihli 3 000.- tl. lk bir senet almtr.
1.2.) letme 20.4.20.. tarihinde mteri C' ye ait olup, elinde bulunan 3.000 TL. tutarl
mterini senedi AB bankasna tahsil etmek iin teslim etmitir. Senedin zerindeki deme tarihi
30.6.20.. dir.
51
1.3.) letme 1.7.20.. tarihinde bankadan ald bir dekontla mteri C' ye ait 3.000 TL.
tutarl senedin tahsil edildiini ve a.c.h (alacakl hesap)a alacak kaydedildiini renmitir.
nemli Not: Alacakl cari hesap bizim aktifimizde grlen 102 Bankalar Hesabn ifade
etmektedir. Bu hesap bankaya gre pasif hesaptr, banka kaytlarna gre alacak yazlmas halinde
bizim kaytlarmza gre bor yazlacaktr. nk bu hesap bizim iin aktif hesaptr.
121 03 Protestolu Alacak Senetleri
Noter protesto ilemini yapma karl olarak bir miktar bedel alr. Senedin alacakls
daha sonra bu senedi tahsil ederken, protesto masraf ile birlikte borludan tahsil edecektir.
Protesto edilen senet, dier senetlere nazaran gvenirliini ksmen yitirmitir. Bu
nedenle ayr balk altnda izlenmesi gerekmektedir.
Gerekleebilecek iki durum vardr.
a) Ya tahsil olur
b) Ya da protesto olur.
---------------------/-----------------121 ALACAK SENETLER HS.
121 03 Protestolu Al. Snt.
121 02 Tahsile Ver. Al Snt.
---------------------/-----------------Yahut aada olduu gibi tahsile verilmeksizin de senet protesto olabilir;
--------------------/------------------121 ALACAK SENETLER HS.
121 01 Czdandaki Al. Snt.
-------------------/------------------Protesto giderlerinin muhasebeletirilmesi:
-------------------/------------------121 ALACAK SENETLER HESABI
Protesto Giderleri
102 BANKALAR HS.
102 01 A. Bankas
-------------------/------------------Protesto masraflaryla birlikte senedin tahsil edilmesi:
--------------------/-----------------100 KASA HS.
52
Protesto Giderleri
---------------------/----------------Problemler:
1.)letme, 18.3.20.. tarihinde mteri AB' ye 5.000 + % 18 KDV tutarl mal satm,
karlnda aada listesi yazl senetleri alm, kalan nakit tahsil edilmitir.
Senedin Borlusu
-------------------AB
AB
AB
AB
deme Tarihi
---------------18.4.20..
18.5.20..
18.6.20..
18.7.20..
Tutar
--------2.000
1.000
600
800
---------4.400
2.) letme 31.3.20..tarihinde , daha nce mterisinden ald 18.4.20.. ve 18.5.20..

tarihli senetleri tahsil etmek amacyla BB Bankasna teslim etmitir.
3.) letme, 20.4.20.. tarihinde bankadan bir dekontla gelmi ve dekontta 18.4.20.. tarihli
senedin tahsil edildii ve ach. alacak kaydedildii belirtilmitir.
4.) etmeye 20.5.20.. tarihinde, BB Bank' tan bir dekont gelmi ve 18.5.20.. tarihli
senedin protesto olduu aklanmtr. Ayrca senedin protesto masraf olan 25.- TL.' nn
bankadaki ch. tan ekilerek bor (bizim muhasebe kaydmza gre alacak) kaydedildii
belirtilmektedir.
5.) letme 18.5.20.. tarihli protestolu senedi, protesto masrafyla birlikte 30.5.20..
tarihinde tahsil etmitir.
stenen: Yevmiye. Kebir ve yardmc defter kaytlarn yapnz.
121 04 Yenilenen Alacak Senetleri
Senedin borlusu tarafndan denmemesi durumunda senetler, yeniden dzenlenirler.
Yeniden dzenlenen senetler gecikme faizini de kapsayacak tutarda olacaklardr. Yenilenen
senetler, gvenilirlikleri nispeten azalm senetlerdir.
Muhasebeletirilmesi:
Senedin yeniden dzenlenmesi ve protestolu alacak senedin iadesi:
---------------------/--------------------121 ALACAK SENETLER HS.
04 Czdandaki Alac. Senet.
53

03 Prot. Alac. Senet.
642 FAZ GELRLER HS.
---------------------/--------------------Problem:
1.) letme, 30.7.20.. tarihinde, daha nce 28.6.20.. tarihli olup protestolu hale gelen 5.000
TL. tutarl alacak senedini borlunun istei zerine, iade etmi ve ad geen senet yerine 6.500
TL. tutarl ve 30.9.20.. tarihli yeni bir senet almtr.
2.) letme 16.8.20.. tarihinde, deme gn 30.9.20.. olan mteri senedini bankaya tahsile
vermitir.
121 05 Teminata Verilen Senetler
Senetler, bir borca gvence oluturmak iin teminat (rehin) olarak bankaya verilebilir.
Teminat ilemleri ciro ve teslim ile tamamlanr. Bylece senedin arka yzne 'Bedeli Teminattr'
veya 'Bedeli Rehindir' kayd dlr.
a. Senedin, bankadan kredi almak iin teminat amacyla verilmesi:
----------------------/-----------------------121 ALACAK SENETLER HS.
05 Teminata Veril. Snt.
01 Czdandaki Alacak Snt.
------------------/------------------------100 KASA
300 BANKA KREDLER
--------------------/-------------------------b. Kredi borcunun bankaya denmesi ve teminattaki senetlerin geri alnmas
---------------------/------------------------300 BANKA KREDLER HS.
100 KASA
--------------------/-------------------------121 ALACAK SENETLER HS.

01 Czdandaki Alacak Snt.
05 Teminata Ver. Snt.
--------------------/--------------------------
54
c. Teminata verilen senedin, kredi veren banka tarafndan tahsil edilmesi durumunda
yaplacak kayt ( Teminattaki senetle kredi borcu deniyor veya baka bir anlatmla alacak senedi
ile bor takas ediliyor.)
--------------------------/-----------------------300 BANKA KREDLER HS.
05 Teminata Ver. Snt.
-------------------------/-----------------------Bankalar iletmelere kredi verirken , aldklar teminat senetlerinden daha az tutarda kredi
verirler. Bankalar, kredi nedeniyle hem faiz alacaklar, hem de senetlerin bir ksm karlksz olup
protesto olabilecektir. Bu nedenle bir miktar emniyet pay alrlar. Bu paya marj ad verilir.
Problemler:
1.) letme elinde bulunan ksa vadeli (czdandaki) mteri senetlerinden 3.000, 5.000,
6.000 TL. tutarl olanlarn AC Bank' a kredi almak iin teminat olarak teslim etmitir. Bu
senetlere karlk a.c.h.a yatrlmak zere 12.000 TL. 6 ay sonra demek zere kredi almtr.
2.) letme, bankadan ald dekontla 3.000 TL. lk senedin tahsil edildiini ve bankadaki
kredi borcundan dldn renmitir.
3.) letmedeki
dld.
5.000 TL ve 6.000 TL. lk senetler tahsil edilerek kredi borcundan
4.)Kredi hesabndaki fazlalk deme alacakl cari hesaba aktarld.

5.) Yevmiyeleri muavin ve defteri kebiri de kaydediniz.
121 06 leri Tarihli ekler
letmeler bazen mterilerinden ileri tarihli ek alabilirler. leri tarihli ekler 101 Alnan
ekler Hesabnda deil, 121 06 leri Tarihli ekler hesabnda izlenirler.
I Kendi letmemiz
leri tarihli ekin alnmas:
-----------------/--------------------121 ALACAK SENETLER HS.
121 06 leri Tarihli ekler
55
-----------------/---------------------leri tarihli ekin tahsil tarihinin gelmesi ile hazr deere dnmesi :
-----------------/-----------------------101 ALINAN EKLER HS.
121 06 leri Tarihli ek
----------------/-----------------------100 KASA HS.
----------------/-----------------------Problem: letme 1.10.20.. de 2 500 + %18 KDV tutarl mal satt KDV pein tahsil
edildi,kalan iin iki adet eit tutarl ek alnd ekin biri 1.10.20.. tarihli dieri ise 1.11.20..
tarihlidir.
stenen: 1.10.200. ve 1.11. 20xx. tarihli yevmiyelerini yaznz
Problem: Yukardaki yevmiyeleri kar iletmeye (mal alan iletmeye) gre kaydediniz.
2.1.3.2.7. Senetlerin Iskontosu (veya Krdrlmas)
letmeler paraya ihtiyalar nedeniyle vadesi dolmadan nce ellerindeki alacak
senetlerini bankaya satabilirler. Yaplan bu iletme, senedin krdrlmas veya skontosu denir.
Krdrlan senet; skonto ettirildii gnde zerindeki yazl deeri tamayacaktr. Baka bir
deyile, senet nominal deer zerinden krdrlmayacak, vade tarihine kadar olan srenin faizi
dlerek ileme tabi tutulacaktr.
Muhasebeletirmesi :
------------------------/-------------------100 KASA HS.
780 FNASMAN GDERLER HS.
(797 FNANSMAN GDERLER )
121 01 Czdandaki Alacak Snt.
------------------------/-------------------Problem:
letme 26.9.20.. tarihinde elinde bulunan 31.12.20.. tarihli 10.000 TL. tutarl alacak
senedini AC Bank' a vererek 9.400 TL. zerinden krdrmtr.
2.1.3.2.8. Senetlerin Cirosu
56
Senetler ciro edilmek suretiyle devredilir ve kar tarafa olan bor denmi olur. Bu bor
deme ileminde kasadan para kmyor, senet veriliyor. Ciro, senet zerindeki hakkn nc
bir kiiye devredilmesidir. Ciro ilemi senedin arka yzne imza atlmakla tamamlanr.
-----------------------/-------------------320 SATICILAR HS.
xx
-----------------------/-------------------veya
-------------------------/-----------------320 SATICILAR HS.
x
780 FNASMAN GDERLER HS. x
-----------------------/--------------------
xx
xx
nceleyiniz: Senetlerin teminata verilmesi konusunu inceleyiniz. Zira, bu balk gibi o

konuda da senet vererk bor deme sz konusu.
nemli: Senetli, ekli alacak verecek ilerinde, borlu ve alacakl taraf eit olmad
zaman yevmiyeyi eitlemek iin borlu tarafa tutar yazmak gerekirse 780 Finansman Giderleri
yazlr, alacakl tarafa tutar yazmak gerekirse, 642 Faiz Gelirleri yazlr.
Problem: A iletmesi satc T. Doan' a 1.200 TL. borcuna karlk 1.500 TL. lk mteri
senedini ciro ederek teslim etmitir.
2.1.3.3. 126 Verilen Depozito ve Teminatlar
letmece nc kiilere kar bir iin stlenilmesi veya bir szlemenin ya da dier
ilemlerin karl olarak geri alnmak zere verilen depozito ve teminat niteliindeki
deerlerin izlendii hesaptr. Verilen depozito ve teminatlar bu hesabn borcuna, geri alnanlar bu
hesabn alacana kaydedilirler.
Bu hesabn alt hesaplar aadaki gibi olabilir.
126 01
126 02
126 03
126 11
126 12
Gmrk Depozitolar
Bankalara Verilen Depozitolar
Satclara Verilen Depozitolar
hale Teminatlar
Akreditif Teminatlar
Depozito Verilmesi :
-------------------/-----------------------126 VERLEN DEPOZTO VE TEMNATLAR
100 KASA HS.
57
-------------------/-----------------------Mal alm nedeniyle depozito ve teminat verilmesi :

-------------------/-----------------------153 TCAR MALLAR HS.
126 VERLEN DEPOZTO VE TEMNATLAR
100 KASA HS.
320 SATICILAR HS.
-------------------/-----------------------Depozitonun tahsil edilmesi :
-------------------/-----------------------100 KASA HS.
126 VERLEN DEPOZTO VE TEMNATLAR
-------------------/-----------------------Problem: 1.) letmede bir mal alm iin gmrk idaresine teminat olarak 2.400 TL
yatyor. Gmrk ilemlerinin bitiminden sonra bu teminat geri alyor.
2.1.3.4. 127 Dier Ticari Alacaklar
letmenin ticari faaliyetleri sonucu ortaya kan ve yukardaki hesaplarn kapsamna
girmeyen tahsili gecikmi alacaklar ( henz pheli alacak niteliini kazanamayanlar) ve dier
eitli ticari alacaklar bu hesapta izlenir. Baka bir anlatmla, bir alacan bu hesap grubunda
izlenilmesi iin bu alacan, ksa vadeli olmas, ticari faaliyet sonucu ortaya kmas ve yukarda
saym olduumuz alacak hesaplarnn hibirine dahil olmamas gerekir.
leyii: Yukarda belirtilen alacaklar bu hesabn borcuna, tahsil veya mahsup durumunda
alacana kaydedilir.
Alt Blmlenmesi:
127 01
127 02
127 03
127 04
Kredi Kartlarndan Alacaklar

naat Taahht lerinden Alacaklar
Protestolu ve ade Edilmi Senetler
Tahsili Gecikmi Senetsiz Alacaklar
Alacan idari takibe alnmas:

---------------------/-------------------127 DER TCAR ALACAKLAR
dari Takipteki Alacaklar
121 ALACAK SENETLER
Czdandaki,Protestolu
-----------------/------------------------Takipteki alacan tahsili:
58
-------------------/----------------------100 KASA HS.

127 DER TCAR ALACAKLAR
642 FAZ GELRLER
Alacak faizi
--------------------/---------------------Problem: letme 15.02.20.. tarihinde kredili olarak 1 200+ % 18 KDV tutarnda mal
satyor. Ertesi gn 1 220 TL olarak tahsil ediyor.
2.1.4. 13- Dier Alacaklar
Bu hesap grubu; herhangi bir ticari nedene dayanmayan meydana gelmi ve en ok bir
yl iinde tahsil edilmesi dnlen senetli, senetsiz alacaklar ile bu gruba ait pheli alacak
karlnn izlenmesini salar. Bu grup aadaki hesaplardan oluur:
131
132
133
135
136
137
138
139
Ortaklardan Alacaklar
tiraklerden Alacaklar
Bal Ortaklardan Alacaklar
Personelden Alacaklar
Dier eitli Alacaklar
Dier Alacaklar Reeskontu (-)
pheli Dier Alacaklar
pheli Dier Alacaklar Karl (-)
2.1.4.1. 131 Ortaklardan Alacaklar

letmenin esas faaliyet konusu dndaki ilemleri dolays ile (dn verme ve benzer
nedenlerle ortaya kan) ortaklardan alacakl bulunduu tutarlarn izlendii hesaptr.
leyii:
Alacan domas halinde bor, tahsili halinde ise alacak kaydedilir.
131 01 Ortak Cenk Aldemir
131 02 Ortak Fatih Szen
131 03 Ortak Metin Aldemir
Ortaa para Verilmesi :
--------------------/-----------------------131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR
01 Cenk Aldemir
100 KASA HS.
--------------------/------------------------
59
Ortaa para verilmesi:

231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR
100 KASA HS.
--------------------/-----------------------Uzun vadeli alacan ksa vadeli hale dnmesi :
--------------------/-----------------------Ortaktan alacan tahsil edilmesi:
-----------------/--------------------------100 KASA HS.
------------------/-------------------------Problem: letme orta METN ALDEMR
yevmiyeyi yaznz.
iletmeden 2.000 TL. ekmitir. lgili
2.1.4.2. 132 tiraklerden Alacaklar

letmenin esas faaliyet konusu dndaki ilemleri dolays ile (dn verme ve benzer
nedenlerle ortaya kan) itiraklerden olan alacaklar kapsar. letme, bir irketin % 50' ye kadar
hissesini elinde bulunduruyorsa 'tiraklerden Alacaklar Hs.' sz konusu olacaktr.
leyii :
Bu hesaba; alacan domas halinde bor; tahsili halinde ise alacak kaydedilir.
Kar Pay elde edilmesi :
--------------------/-----------------------132 TRAKLERDEN ALACAKLAR
640 TEMETT GELRLER
--------------------/-----------------------100 KASA HS.
132 TRAKLERDEN ALACAKLAR
--------------------/-----------------------Problem: letme, % 40 hissesini elinde bulundurduu Akabe Turizm A.. ye 5000 TL.
bor para vermitir.
60
2.1.4.3. 133 Bal Ortaklklardan Alacaklar

letmenin esas faaliyet konusu dndaki ilemleri dolays ile ( dn verme ve benzer
nedenlerle ortaya kan ) bal ortaklklardan olan alacaklarn ierir.
leyii Bu hesaba. alacan domas ile bor. tahsili halinde alacak kaydedilir.
Bal ortakla dn para verilmesi:
--------------------/-----------------133 BALI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR
100 KASA HS.
---------------------/----------------Bal ortaklktan olan alacak nedeniyle faiz tahakkuku :
----------------------/---------------133 BALI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR
642 FAZ GELRLER
----------------------/---------------2.1.4.4. 135 Personelden Alacaklar
letmeye dahil personel ve iinin iletmeye olan eitli borlarn kapsar.
leyii:
Bu hesaba, alacan domas halinde bor. tahsili halinde ise alacak kaydedilir.
135 01 Nesrin Aldemir
135 02 Meltem Szen
Problem: letme, muhasebe servisinde alan bayan Meltem Szen' e 4.500 TL. para
vermitir. letme karlnda herhangi bir belge almamtr.
2.1.4.5. 136 Dier eitli Alacaklar
Ticari olmayp yukarda satlan hesaplardan herhangi birine dahil edilmeyen alacaklarn
izlendii hesaptr.
leyii:
letme lehine doan alacaklar bu hesaba bor, tahsilatlar alacak kaydedilir.
136 01 Resmi Dairelerden Alacaklar
136 02 Kiraclardan Alacaklar
136 03 ...
61
2.1.5. 15 Stoklar
Bu grup, iletmenin satmak retiminde kullanmak veya tketmek amacyla edindii, ilk
madde ve malzeme, yar maml, maml, ticari mal, yan rn, artk ve hurda gibi bir yldan az bir
srede kullanlacak olan veya bir yl ierisinde nakde evirebilecei dnlen varlklardan
oluur. Faturas gelmemi stoklar, ilgili bulunduklar kalemin iinde gsterilir. Bu grupta yer alan
hesaplar aadaki gibidir.
150 lk Madde Malzeme Hs.
151 Yar Mamller - retim
152 Mamller
153 Ticari Mallar
157 Dier Stoklar
158 Stok Deer Dkl Karl (-)
159 Verilen Sipari Avanslar
letmeler mal hareketlerini izlemek ve vergi matrahlarn doru bir ekilde ispatlamak
iin fatura, perakende sat fii, gider pusulas, mstahsil makbuzu, serbest meslek makbuzu,
cret bordrosu, vb... dier belgeleri dzenlemek zorundadr.
150 lk Madde Ve Malzeme
retimde ve dier faaliyetlerde kullanlmak zere iletmede bulundurulan hammadde,
yardmc madde, iletme malzemesi, ambalaj malzemesi ve dier malzemelerin izlendii hesaptr.
leyii:
Satn alndklar ya da retildikleri maliyet bedelleri ile bu hesabn borcuna, retime
verildiinde, tketildiinde, satldnda veya devredildiinde ise hesabn alacana kaydedilir.
lk maddenin alnmas:
-----------------------/--------------150 LK MADDE VE MALZEME
100 KASA HS.
-------------------/-------------------lk maddenin imalata sevk edilmesi:
-------------------/-------------------710 DREKT LK MADDE VE MALZEME GDERLER
150 LK MADDE VE MALZEME H.
--------------------/-------------------
62
151 Yar Mamller-retim

Henz tam maml haline gelmemi ancak direkt ilk madde ve malzeme ile direkt iilik
ve genel retim giderlerinden belli oranlarda pay alm retim aamasndaki mamllerin izlendii
hesaptr.
leyii:
Maliyet dnemi sonunda direkt ilk madde ve malzeme, direkt iilik ve genel retim
giderleri tutarlar kadar bu hesap borlandrlr. retimi tamamlananlarn maliyet tutar bu
hesabn alaca karlnda ilgili stok hesaplarna aktarlr.
Yar mamule yanstma:
-----------------/---------------151 YARI MAMUL RETM
711 DREKT LK MADDE VE MALZEME
GDERLER YANSITMA HS.
721 DREKT LK GDERLER YANSITMA HESABI
731 GENEL RETM GDERLER YANSITMA HESABI
-------------------/-------------152 MAMULLER
151 YARI MAMLLER-RETM
-------------------/-------------620 SATILAN MAMULLER MALYET
152 MAMULLER
--------------------/------------152 Mamuller
retim almalar sonunda elde edilen ve sata hazr hale gelmi bulunan mamllerin
izlendii hesaptr.
2.1.5.1. 153 Ticari Mallar
Herhangi bir deiiklie tabi tutulmadan satmak amacyla ile iletmeye alnan ticari
mallar (emtia) ve benzeri kalemler bu hesapta yer alr. 150, 151 ve 152 kodlu hesaplar imalat
iletmeler iin sz konusudur.
Her trl mal ve hizmet teslimi KDV ye tabidir. Mal al ve giderlerle ilgili KDV
indirerek borlandrlr, satlarla ilgili KDV hesaplar alacaklandrlr.
2.1.5.1.1. Tecrbi Yntem/ Aralkl Envanter Yntemi
Bu yntemde, stoklar her an iin bilinmez. Stok miktar ve tutarlarn bilmek iin saym
yapmak gerekmektedir.
63
Dnem Ba Mal Mevcudu:

Bu yntemde, kurulu bilanosunda ya da al bilanosunda yer alan mal mevcudu,
yevmiye defterine yaplan kaydna 153 Ticari Mallar Hesabna bor kaydedilir.
nceki yln dnem sonu mal mevcudu, bir sonraki yln dnem ba mal mevcududur:
..LETMESNE AT 31.12. 20x1 TARHL BLANO
--------------------------------------------------------------------------------------100 KASA
121 ALACAK SENETLER
153 TCAR MALLAR
1 000.- 320 SATICILAR

5 000.- 500 SERMAYE
10 000.-
7 000.9 000.-
----------16 000.=======
---------16 000.======
1 Ocak 20x2 al bilanosu/ 1 nolu yevmiyesi aadaki gibidir:

1 -------------------1.1.20x2 ----------------------100 KASA HESABI
1 000.121 ALACAK SENETLER
5 000.153 TCAR MALLAR
10 000.01 D.Ba Mal
320 SATICILAR
500 SERMAYE
Al Bilanosu
-------------------------------/ -------------------------
7 000.9 000.-
Allar: Dnem iinde yaplan allar, fatura bedelleri zerinden '153 Ticari Mallar
Hesab'na bor kaydedilir.
Al Giderleri: Al giderleri maliyet unsurudur. Allarla ilgili bu giderlerin ne kadar
bykle ulatn bilme, faaliyetlerin analizi ve yeni kararlar alma bakmndan yararlar salar.
153 Ticari Mallar Hesab adyla borlandrlr.213 s. VUK nun 262 maddesine gre al giderleri
maliyet bedeline dahil edilir.
Satlar: Sattan salanan paralarn brt tutarlar, haslattr. Haslat ise iletmenin z
sermayesini artrr. Haslat hesabndaki art, ilgili hesab alacaklandrlarak salanr. Bu
64
bakmdan sat ilemleri, 600 Yurtii Satlar Hesab (veya 601 Yurtd Satlar Hesab) ad
altnda ve alacakl tarafa yazlr.
Sat Giderleri : Gider unsurudur. Borlu tarafa kaydedilir. Sat giderleri direkt mal
hesabyla ilikilendirilmez. 760 (veya 793 ..) kod nolu hesaplara borlandrlr.
Al adeleri : Al iadesinde mevcut malda azalma sz konusudur. 153 Ticari Mallar
Hesabnn alacakl tarafna yazlr. Bylece allar belirlenmi olur.
Al skontolar : Alacakl tarafa kaydedilir.153 nolu hesapla ilikilendirilir. Maln
maliyetini azaltr.
Sat ade ve skontolar : Sat iadelerinde, satlan maln geriye gelmesi, satn iptali
vardr.(veya mal girii vardr.) Mevcut stok hacimce oalmtr. Borlu tarafa kaydedilir. Sat
iskontolar, geliri azaltc fonksiyona sahiptir. Gelirin ters tarafna yazlr yani borlandrlr. Sat
iadelerinde 610 kodlu hesapta, sat iskontolar 611 kod nolu hesapta izlenir.
Not: inde "Al" kelimesi geen her trl mal hareketi '153 Ticari Hs.' da izlenir.
Dnem Ba Mal Mevcudu:
---------------------/--------------------153 TCAR MALLAR HS.
x
153 01 Dnem Ba Mal
x
---------------------/--------------------Allar:
----------------------/-------------------153 TCAR MALLAR HS.

x
153 02 Allar
100 KASA H.
( 320 SATICILAR )
----------------------/-------------------Al Giderleri:
----------------------/-------------------153 TCAR MALLAR HS.
x
153 03 Al Giderleri Hs.
100 KASA HS.
----------------------/-------------------Sat:
--------------------/--------------------100 KASA HS.
65
(120 ALICILAR)
x
--------------------/--------------------Al adeleri ve skontolar:
--------------------/--------------------100 KASA HS.
( 320 SATICILAR HS.)
x
153 TCAR MALLAR HS.
153 04 Al skontosu
03 Al iskontosu kdv
--------------------/--------------------100 KASA HS.
(320 SATICILAR )
153 TCAR MALLAR HS.
153 .. Al adeleri
391 .. Al ade KDV Hs.
------------------/----------------------Sat iade ve skontolar :
------------------/----------------------611 SATI SKONTOLARI HS.
x
610 SATI ADELER HS.
x
x
100 KASA HS.
( 120 ALICILAR )
-----------------/-----------------------ade Giderleri :
-----------------/-----------------------770 G. YNETM GDERLER
x
100 KASA HS.
-----------------/-----------------------Sat Giderleri :
-----------------/-----------------------760 PAZ.SATI VE DA. GDER.
100 KASA HS.
-----------------/------------------------
x
x
x
x
xx
x
x
xx
x
xx
Dnem sonu ilemleri aadaki gibidir: Satlan ticari mallarn maliyeti belirlenir.
Belirlenen bu maliyet 621 Satlan Ticari Mallar Maliyeti Hesab adyla borlandrlrken, 153
66
Ticari Mallar Hs. adyla alacaklandrlr. Bylece Ticari Mallar Hs. nn bor bakiyesinin, elde stok
olarak bulunan tutar vermesi salanr.
-----------------/-----------------------621 SATILAN TCAR MALLAR MALYET HS. xx
153 TCAR MALLAR HS.
xx
-----------------/-----------------------Daha sonra 621 nolu hesap 690 nolu hesaba devredilerek kapatlr:
-----------------/-----------------------690 DNEM KARI VEYA ZARARI HS.
xx
621 SATILAN TCAR MALLAR MALYET HS. xx
-----------------/-----------------------Mal Sat Karnn Hesaplanmas / Satlan Maln Maliyetinin Hesaplanmas
a. Forml araclyla hesaplama

Satlan maln maliyeti veya dnem sonu mal mevcudu aadaki eitlik yardmyla
hesaplanr:
Dnem Ba
+ Mal
Mal Mevcudu
Allar
= Satlan Maln + Dnem Sonu

Maliyeti
Mal Mevcudu
Veya (daha gelitirilmi olarak) :

D. Ba + Mal + Al - Al - Al
Mal
Al Gider ade skonto
= Satlan Mal + D. Sonu

Maliyeti
Mal Mevcudu
Net Satlar - Satlan Maln Maliyeti = Brt Kar(Mal Sat Kar)

(Brt Satlar - Sat adeleri - Sat skontolar
= Net Satlar)
rnek zmler:
rnek 1 :
Mal Allar: 8 000.Mal Satlar: 10 000.Maliyet ka tl: ?
Mal Sat Kar ka tl :?
zm: Al ile sat arasndaki fark, kardr. 2 000.- tl.
(Satlardan allar kardmzda mal sat karn buluruz: )
Satlan maln al bedeli maliyettir : 8 000.- tl.
67
rnek 2 :
Dnem ba mal : 1 000.Mal Allar : 8 000.Satlar : 10 000.( maln tamam satld, yani dnem sonu mal yok)
zm: Bu maln maliyeti 9 000.- tl. dir. ( D.Ba + Allar)
Satlardan, dnem ba ve allarn toplamn kardmzda brt kar/ mal sat
karn buluruz. Mal sat karmz da 1 000.- tl. dr. Biz SMMM ni hesaplarken, yukardaki
SMM formln uygulam oluyoruz. Mal sat karn hesaplarken de yukardaki Satlar- SMM
= Brt Kar uygulam oluyoruz.
rnek 3 :
D. Ba mal: 3 000.Allar : 10 000.D. Sonu Mal : 2 000.Satlar : 14 000.SMM : ?
BRT KAR : ?
rnek:
153 Tic. Mallar
-----------------D.B. 20.000 20.000 A. ade
Al. 80.000
Al. 70.000
600 Y.. Satlar

------------------190.000
611 Sat skonto

-----------------2.000
- Ay sonu Saym sonucu 20.000 TL. stok olduu belirlenmitir.

- lgili yevmiyeleri yaznz. (Satlarn maliyetini bulunuz.)
- Kar zarara devir kaytlarn yapnz. Gelir tablosunu dzenleyiniz. Ticari mallar
bilanoda gsteriniz.
Gelir Tablosu Dzenlenmesi :
600 Y. .. Satlar
(-) 610 Sat adeleri (-)
(-) 611 Sat skontolar (-)
xxx
( x)
( x)
---------
Net Satlar
xx
68
621 Satlan Ticari Mallar Maliyeti (-) ( x)

--------Fark (Brt Kar ya da Mal Sat Kar)
(-) 632 Genel Ynetim Gideri
Faaliyet Kar
xx
xx
------x
Not: Muhasebeletirirken alacakl tarafa kaydedilen hesaplar gelir tablosunda art deer,
borlu tarafa kaydedilen hesaplar eksi deer olarak yer alrlar.
b. Ticari mal hesabnn bor alacak fark yntemi
153 Ticari Mallar hesabnn defteri kebire geilerek, bor-alacak farknn belirlenmesi ile
bulunur.
153 TC MAL
-------------------------------------------D. Ba
x
Al ade
x
Allar
x
Al skonto
x
Al Gider
x
D. Sonu Mal
x
----------------Toplam
xxx
xx
Yukarda yazl tutarlarn borlu taraf alacakl taraftan fazla olacaktr. Bu fazlalk SMM
dir.
Sz gelimi 153 nolu hesabn borlu taraf 100.000 TL. alacakl taraf 10.000 TL. olsun.
Dnem sonu mal 50.000 TL. olsun. Yani borlu taraf ile alacakl taraf arasndaki fark 50.000 TL.
olmaldr. Alacakl tarafn 50.000 TL. olmas iin u yevmiye yazlmal :
----------------------/------------------621 SMM.
40.000
153 T. Mal.
40.000
----------------------/------------------153 TCAR MALLAR HESABI
100 000
10 000
100 000 10 000 50 000 = 40 000 (SMM)

Bir ara soru: Niin 50.000 TL. yazlmad da 40.000 TL. yazld?
69
SMM Hesaplanmasnda Aamalar:

a)
b)
c)
d)
153 Ticari Mallar da borlu tarafn toplam alnr.

Borlu taraf toplamnda dnem sonu karlr.
Bulunan tutar 153 Ticari Mallar alacak toplam olmaldr.
C iin 153 alacakl, SMM borlu yazlr.
Yukarda anlatlan Bor Alaca Fark Yntemiyle, Forml Yntemi ayndr. Aralarndaki fark
farkl ifade edilmelerinde baka bir ey deildir.
c. Hesap zeti yntemi
Hesap zeti
--------------------------------------------------------D. Ba Mal
x
Satlar
Al
x
D. Sonu Mal
Al Giderleri
x
Al ade
Sat ade
x
Al skonto
Sat skonto
x
------Toplam
xx
xx
x
x
x
------xxx
Bulunan fark mal sat kardr. Satlar - Satlan Maln Maliyeti = Mal Sat Kar
formlne gre SMM bulunur. Bu tabloda sa/alacakl tarafn fazlalk vermesinin nedeni
satlarn iinde hem al maliyeti hem de karn olmasdr.
Not: Hesap zetinde sol tarafta grlen tutarlar yevmiye maddesinde borlandrlan
hesaplardr. Sa tarafta yer alanlar ise yevmiye maddesinde alacakl tarafta yer alan hesaplardr.
Not: Cari hesap sz ile yalnzca bankalar cari hesab amalanmaz. Cari hesap, 102
Bankalar hesabn ifade ettii gibi szn geliine gre 120 Alclar ya da 320 Satclar da
ifade edebilir.
Her ynteme gre sonulandrnz.
D. Ba
50 000
Allar
700 000
Satlar
1 000 000
D. Sonu
100 000
Sat skonto
20 000
Al Giderleri 40 000
Al ade
10 000
Sat Giderleri 20 000
Sat ade
30 000
70
ade Gideri
5 000
Problem 1 :
BLANO 31.12.20..
--------------------------------------------------------------------------------------100 KASA
23.000.000
320 SATICILAR
6.000.000
101 ALINAN . 2.000.000
500 SERMAYE
27.000.000
102 BANKALAR 4.000.000
570 G. YIL KARI 4.000.000
153 TCAR MAL 8.000.000
1.) Aadaki bilgilere gre al yevmiyesine yaznz:
100 Kasa 23.000.000., 500 Sermaye 27.000.000.,102 Bankalar 4.000.000 ., 153 T. Mal
8.000.000., 320 Satclar 6.000.000., 101 Alnan ekler 2.000.000., 570 Gemi Yl kar
4.000.000
2.) letme dnem iinde 80.000.000 + % 18 KDV tutarl mal almtr. Bu al karl
elinde bulunana 2.000.000 TL. tutarl mteri ekini, 20.000.000 TL nakit, 30.000.000 TL ksa
vadeli bor senedi vermi kalan iin herhangi bir belge vermemitir.
3.) letme dnem iinde, daha nce ald maln 4.000.000 + % 18 KDV tutarl ksmn
iade etmi, karl cari hesaba kaydedilmitir.
4.)letme dnem iinde 90.000.000 + % 18 KDV tutarl mal satm aadaki ileri tarihli
ekleri almtr: 10.000.000., 5.000.000., 9.000.000., 6.000.000., 6.000.000., kalan ise pein
alnmtr.
5.) Satclar (satclar ifadesi bize daha nce satcdan mal aldmz ifade eder) dnem
iinde 3.500.000 + % 18 KDV tutarnda iskonto salamtr, karl cari hesaba yazlmtr.
6.) letme dnem iinde ald mal iin 4.000.000 + % 18 KDV nakliye bedeli, 600.000
hammaliye, 400.000. tl sigorta bedeli demitir. (hamaliye ve sigorta bedelinde KDV yoktur.)
7.) letme dnem iinde 1.400.000 + % 18 KDV tutarnda iade gideri demitir.
8.) letme elinde bulunan 5.000.000 + 9.000.000 + 10.000.000 Tutarl ekleri hazr
deere dnm ve tahsil ederek bankadaki cari hesabna yatrmtr.
9.) letme bankadan 7.000.000 TL. havale kararak belgesiz borcunun bir ksmn
demitir.
10.) etme elinde mevcut 6.000.000 TL. tutarl ileri tarihli mteri ekini satc Tccar
A'ya teslim etmitir.
11.) letme bankadan 8.000.000 TL. ekmitir.
71
12.) Dnem sonu mal mevcudu 10.000.000 TL. dr.

STENEN : lgili yevmiyeleri yaznz, mal sat karn bulunuz.
Sayfa 59 da ki Problemler:
Yevmiye Kaytlar :
1)--------------------/-------------------100 Kasa
23000000
101 Alnan ekler
2000000
102 Bankalar
4000000
153 Ticari Mallar
8000000
320 SATICILAR
6000000
500 Sermaye
27000000
570 Gemi Yl Kar
4000000
Al yevmiye maddesi
2)--------------------/-------------------153 Ticari Mallar
80000000
191 nd. Kdv
14400000
100 Kasa
20000000
101 Alnan ekler
2000000
320 SATICILAR SATICILAR
42400000
Satclar
321 Bor Senetleri
30000000
Mal al kayd
3)--------------------/-------------------320 Satclar
4720000
153 TCAR MALLAR HESABI
4000000
TCAR MALLAR HESABI Ticari
Mallar
391
HESAPLANAN
KDV
720000
HESAPLANAN KDV Hes. Kdv
Maln adesi
4)--------------------/-------------------100 Kasa
70200000
121 Alacak Senetleri
36000000
600 YURT SATILARI
90000000
Yurtii Satlar
391 HESAPLANAN KDV Hes.
16200000
Kdv
Mal sat kayd (Yevmiye Ekleyiniz:
101 borlu, 121 alacakl.
5)--------------------/-------------------320 Satclar
4130000
3500000
Ticari Mallar
72
391 HESAPLANAN KDV Hes.

Kdv
Al iskonto kayd
6)--------------------/-------------------153 Ticari Mallar
191 nd. Kdv
100 Kasa
Al Gid. Kayd
7)--------------------/-------------------770 GENEL YNETM GD.
191 nd. Kdv
100 Kasa
Yn. Gid. Kayd
8)--------------------/-------------------102 Bankalar
101 Alnan ekler
ekin tahsil edilmesi
9)--------------------/-------------------320 Satclar
102 Bankalar
Belgesiz borcun denmesi
10)--------------------/-------------------320 Satclar
Mteriye olan borcun denmesi
--------------------/--------------------
630000
5000000
720000
5720000
1400000
252000
1652000
24000000
24000000
7000000
7000000
6000000
11)--------------------/-------------------100 Kasa
8 000 000
102 Bankalar
Bankadan para ekilmesi
12)--------------------/-------------------621 Sat. Tic. Mal. Mal.
79 500 000
153
TCAR
MALLAR
HESABI Ticari Mallar Ticari Mallar
Satlan mal. Maliyet kayd
6000000
8 000 000
79 500 000
Defter-i Kebir Kaytlar:

101 Alnan ekler
102 Bankalar
2000000
2000000 4000000
7000000
36000000
36000000 24000000
8000000
28000000
15000000
73
38000000
38000000
23000000
70200000
8000000
101200000
100 Kasa
20000000
5720000
1652000
27372000
4720000
4130000
7000000
6000000
21850000
320 Satclar
6000000
42400000
570 Gemi Yl Karlar

4000000
4000000
500 Sermaye
27000000
27000000
321 Bor Senetleri
30000000
3000000
600 Yurtii Satlar

90000000
9000000
191 nd. Kdv
391 Hes. Kdv

720000
16200000
630000
17550000
14400000
720000
252000
15372000
770 Gen. Yn. Gid.
1400000
1400000
8000000
80000000
5000000
93000000
48400000
621 Sat. Tic. Mal. Mal.

79 500000
79 500000
153 Ticari Mallar

4000000
3500000
7500000
10000000
75500000
93000000
74
....................... letmesinin Geici Mizan

Hesap
Kodu
100
101
102
153
191
320
321
391
500
570
600
621
770
Hesap Ad
Bor
Alacak
B. Bakiye
A. Bakiye
Kasa
Alnan ekler
Bankalar
Ticari Mallar
nd. Kdv
Satclar
Bor Senetleri
Hes. Kdv
Sermaye
Ge. Yl Kar
Yurtii Sat.
S. M.M.
Gen.
Yn.
Gid.
101200000
38000000
28000000
93000000
15372000
21850000
75500000
1400000
27372000
32000000
15000000
83000000
48400000
30000000
17550000
27000000
4000000
90000000
-
73828000
6000000
13000000
1000000
15372000
75500000
1400000
26550000
30000000
17550000
27000000
4000000
90000000
-
Toplam
374322000
374322000
195100000
195100000
Mizan Eitlemek in unlara Cevap Veriniz

1234567-
Yevmiye maddelerindeki borlu tarafla alacakl taraf eit mi?

Yevmiyedeki tutar kebire doru aktarld m?
Yevmiyede borlu taraftaki tutarlar kebirde borlu tarafa yazld m?
Yevmiyede alacakl taraftaki tutarlar kebirde alacakl tarafa yazld m?
Defter-i Kebir toplamlar doru mu?
Mizana rakamlar dou aktarld m?
Mizan toplamlar doru mu? (Mizan genel toplam, yevmiyeler genel toplamna eit
olmaldr.)
nceleyiniz / Dnnz / Tartnz :

a) Yevmiyelerin genel toplam ile, geici mizann genel toplam ayn m? Niin?
b) SMM denklemi ile, 153 Ticari Mallar hesabnn defteri kebir tutarlarnn borlu
ve alacakl tarafndaki rakamlar arasnda bir benzerlik var m? Yoksa ayn m?
c) 6.. l hesaplarn gelir tablosu ile bir ilikisi var m? Gelir tablosu hesaplarna
niin sonu hesaplar denmektedir ?
75
Problem 2:
1.) Aadaki bilgilere gre al bilanosunu ve yevmiyesini yaznz.
100 Kasa 5.000.000. 101 Alnan ekler 1.500.000.121 Alacak Senetleri 1.500.000. 102 Bankalar
2.000.000. 100 Kasa (Yabanc paralar) 4.000.000. 110 Hisse snt. 500.000. 153 T. Mal hs.
5.500.000. 500 Sermaye 12.000.000. 320 Satclar 5.000.000. 570 Gemi Dnem Kar
3.000.000.Envanter Bilgileri:
ekler:
500.000
1.000.000 =121 Alacak Senetleri
600.000
900.000 =101 Alnan ekler
Bankalar:
A Bank= 1.200.000
B Bank= 800.000
Yabanc Para: 800 $*5.000 TL
Hisse snt.
: 50.000 TL.* 10 adet
2.)letme 20.1.20.. de Erol Duran' dan 6.000.000 + % 18 KDV tutarnda mal alm,
karlnda deme yapmamtr.
3.) letme 20.1.20.. de ald maln nakliyesi iin 100.000 + % 18 KDV demitir.
4.) etme 24.1.20.. Mterisi Necip Ak' a 2.000.000 + % 18 KDV tutarndaki mal pein
satmtr.
5.) letme A Bankasna 30 Ocak tarihinde 3.200.000 TL. yatrmtr.
6.)10.2.20.. de 4.000.000 + % 18 KDV tutarndaki mal alm. Karlnda ise 1.000.000
TL tutarl ileri tarihli kendi ekini ve 500.000 TL tutarl ileri tarihli mteri eki vermi.
Kalann nakit olarak demitir.
7.) letme 10.2.20.. de 5.000.000 + % 18 KDV mal satm. Karlnda 3.000.000 TL
nakit, 2.000.000 TL tutarnda ileri tarihli ek alm, kalan iin belge almamtr.
8.) 25.3.20.. de A Bankasndan 2.500.000 TL ekildi.
9.) 12.4.20.. de daha nce pein satlm olan maln 1.000.000 + % 18 KDV tutarl ksm
iletmeye iade edilmitir.
10.) 28.4.20.. iletme tamam kredili olarak 10.000.000 + % 18 KDV tutarnda mal
almtr.
76
11.) 03.5.20.. de 28 Nisan' da tamamn kredili ald maln 800.000 + % 18 KDV' lik
ksmn arzal olmas nedeni ile iade etmitir.
12.) 09.5.20.. de tamam pein 7.500.000 + % 18 KDV tutarl mal satmtr.
13.) 30.6.20.. de satclar iletmeye 700.000 TL. + KDV peinat iskontosu tanmtr.
14.) 08.7.20.. de iletme mterilerine daha nce pein satt mallar iin 350.000 + % 18
KDV iskonto tanmtr.
15.) 01.8.20.. de yars pein dier yars kredili 2.800.000 + % 18 KDV tutarl mal
satmtr.
16.) 30.9.20.. iletme 8.000.000 + % 18 KDV tutarl mal satm. Karlnda 3.000.000 *
2 adet ileri tarihli ek alm, kalan nakit olarak tahsil etmitir.
17.) letme B Bankasna 03.10.20.. de 2.600.000 TL. yatrmtr.
18.) 17.10.20.. elinde bulunan 3.000.000 TL tutarl mteri ekini hazr deere
dntkten sonra, bankaya teslim ederek karln cari hesabna yatrlmasn istemitir ve
yatrlmtr.
19.) 01.11.20.. de 5.000.000 TL belgesiz bor demitir.
20.) Bu soru iptal edildi.
21.) letme 02.12.20.. de Erol Duran' a olan borcunu demek iin A Bankasndaki cari
hesaptan 5.500.000 TL ekerek havale karmtr.
22.) letme 02.12.20.. de 1.200.000 + % 18 KDV tutarl mal pein satmtr.
23.) letme 15.12.2003 te 2 000 000 tl+KDV sat gideri dedi.
24.) Dnem Sonu Stok 4.000.000 TL.
stenenler : a. Yevmiye kaytlarn yapnz.
b. Mal Sat Karn ve Yabanc Para Sat Karn bulunuz. Gelir tablosunu
dzenleyerek mizan kartnz.
1)--------------------/-------------------100 Kasa
101 Alnan ekler
102 Bankalar
110 Hisse Senetleri
120 Alclar
153 Ticari Mallar
9000000
1500000
2000000
1500000
5500000
500000
77
320 SATICILAR SATICILAR

Satclar
500 Sermaye
570 Gemi Yl Kar
Al yevmiye maddesi
2)--------------------/-------------------153 Ticari Mallar
191 nd. Kdv
320 SATICILAR
Mal al kayd
3)--------------------/-------------------153 Ticari Mallar
191 nd. Kdv
100 Kasa
Mal al gideri kayd.
4)--------------------/-------------------100 Kasa
600 YURT SATILARI
391 HESAPLANAN KDV
Mal sat
5)--------------------/-------------------102 Bankalar
100 Kasa
Bankaya para yatrlmas
6)--------------------/-------------------153 Ticari Mallar
191 nd. Kdv
120 Alclar
100 Kasa
101 Alnan ekler
Mal al kayd
5000000
12000000
3000000
6000000
1080000
7080000
100000
18000
118000
2360000
2000000
360000
4200000
4200000
4000000
720000
7)--------------------/-------------------100 Kasa
3000000
2900000
600 YURT SATILARI
YURT SATILARI Yurtii
Satlar
391
HESAPLANAN
KDV
Mal sat kayd
8)--------------------/-------------------100 Kasa
2500000
102 Bankalar
1000000
3220000
500000
5000000
900000
2500000
78
Bankadan para ekilmesi

9)--------------------/-------------------610 Sat adeleri
191 nd. Kdv
100 Kasa
Sat iadesi kayd
10)--------------------/-------------------153 Ticari Mallar
191 nd. Kdv
320 SATICILAR
Mal al kayd.
11)--------------------/-------------------320 Satclar
391 HESAPLANAN KDV
Al iade kayd
12)--------------------/-------------------100 Kasa
600 YURT SATILARI
391 HESAPLANAN KDV
Sat kayd
13)--------------------/-------------------320 Satclar
TCAR MALLAR HESABI Ticari
Mallar
391
HESAPLANAN
KDV
Al iade kayd
14)--------------------/-------------------611 Sat skontolar
191 nd. Kdv
100 Kasa
Sat iade kayd
15)--------------------/-------------------100 Kasa
120 Alclar
600 YURT SATILARI
391 HESAPLANAN KDV
Mal sat kayd
16)--------------------/-------------------121 Alacak Senetleri
100 Kasa
600 YURT SATILARI
391 HESAPLANAN KDV
1000000
180000
1180000
10000000
1800000
11800000
944000
800000
144000
8850000
7500000
1350000
826000
700000
126000
350000
63000
413000
1652000
1652000
2800000
504000
6000000
3440000
8000000
1440000
79
Mal sat kayd

17)--------------------/-------------------102 Bankalar
2600000
100 Kasa
Bankaya para yatrlmas
18)--------------------/-------------------101 Al. ekl.
3000000
121 Alnan ekler
ekin bankaya verilmesi ( 101 A/102
B yaznz)
19)--------------------/-------------------320 Satclar
5000000
100 Kasa
Bor deme kayd.
20)--------------------/-------------------320 Satclar
5500000
102 Bankalar
Bor deme kayd.
21)--------------------/-------------------100 Kasa
1416000
600 YURT SATILARI
391 HESAPLANAN KDV
Sat kayd.
Defter-i Kebir:
100 Kasa
9000000
118000
3150000
4200000
2500000
3220000
2360000
1180000
8850000
413000
1652000
2600000
3440000
5000000
1416000
32368000
16731000
2000000
4200000
2600000
3000000
11800000
5500000
102 Bankalar
2500000
5500000
2600000
3000000
5000000
5500000
1200000
216000
101 Alnan ekler
500000
3000000
1500000
3500000
1500000
1500000
1652000
3152000
120 Alclar
1000000
1000000
8000000
153 Ticari Mallar
800000
110 Hisse Senetleri

500000
80
6000000
100000
4000000
10000000
25600000
700000
1500000
4000000
20100000
25600000
500 Sermaye
12000000
12000000
570 Gemi Yl Kar

3000000
3000000
391 Hes. Kdv

360000
900000
144000
1350000
126000
504000
1440000
216000
5040000
2750000
6000000
8750000
611 Sat skontosu
350000
350000
500000
320 Satclar
944000
5000000
826000
7080000
5000000
11800000
5500000
12270000 23880000
191 nd. Kdv
1080000
18000
720000
180000
1800000
63000
3861000
600 Yurtii Satlar
5000000
2000000
7500000
2800000
8000000
1200000
26500000
610 Sat adeleri

1000000
1000000

20100000
20100000
81
....................... letmesinin Geici Mizan
Hesap
Kodu
100
101
102
110
120
121
153
191
320
391
500
570
600
610
611
621.
Hesap Ad
Bor
Alacak
B. Bakiye
A. Bakiye
Kasa
Alnan ekler
Bankalar
Hisse
Senetleri
Alclar
Alacak
Senetleri
Ticari Mallar
nd. Kdv
Satclar
Hes. Kdv
Sermaye
Ge. Yl Kar
Yurtii Sat.
Sat adeleri
Sat
skontolar
S. Tic. M.M.
32368000
1500000
11800000
500000
16731000
3500000
8000000
-
15637000
3800000
500000
2000000
-
3152000
8750000
1000000
-
2152000
8750000
25600000
3861000
12270000
1000000
350000
21600000
23880000
5040000
12000000
3000000
26500000
-
4000000
3861000
1000000
350000
11610000
5040000
12000000
3000000
26500000
-
20100000
20100000
Toplam
121251000
121251000
60150000
60150000
Kapan kaytlar ve kesin mizan sayfa..... gsterilmitir.

2.1.5.1.2. Devaml Envanter Yntemi
Devaml envanter ynteminde, mevcut maln miktar ve tutar,satlarn maliyeti, mal sat
kar her an bilinir.
Mevcut maln miktarlarnn ve tutarnn bilinmesi yl sonu saymna bal deildir.
Mal alm satm
dzenlenir.
ilemlerinin kayt ekli, her zaman mevcudu gsterecek
ekilde
Devaml envanter ynteminde satlarn iki yn vardr:

a. Gelir kayd
82
b. Maliyet kayd
Her mal satnn yevmiye kaydndan sonra 621 SMM Hesab borlandrlarak 153
TC.MALLAR Hesab alacaklandrlr. Bu yntemde hesaptan yararlanlr :
a. 153 Ticari Mallar Hesab
b. 600 (veya 601 Yurtd Satlar) Yurtii Satlar Hesab, 610 Sattan adeler, 611 Sat
skontolar
c. 621 Satlan Ticari Mallar Maliyeti Hs.( Ya da 620 SATILAN MAMULLER
MALYET Hesab)
Satlan Mallar Maliyeti Hesab : Satlan maln maliyet bedeli bu hesabn borcuna
yazlrken , 153 TCAR MALLAR HESABI alacaklanr. Sat iadesi durumunda tam tersi
kaydedilecektir. Yani 621 SATILAN TCAR MALLAR MALYET hesab alacaklanr, 153
TCAR MALLAR HESABI borlanr. 621 SATILAN TCAR MALLAR MALYET hesabnn
bor kalan net SMM ni verir.153 TCAR MALLAR HESABI nn alacaklanmas ayn zamanda
stok ambarndaki gerek azalmay ifade eder.
TABLO
153 Ticari Mallar Hs.

-----------------------D.Ba Mal Mev. Satlar(MF)
Allar Al ade
Al Giderleri Al skonto
621 SATILAN MAML MALYET

-----------------------------Satlar(MD) Sat adeleri(MD)
600 Yurtii Satlar Hs.

------------------------Satlar (SF)
610 SATI ADE

-----------------S.ade(SF)
611 SATI SKONTO

--------------------------Aralkl Envanterden Fark;
a- Satlarda , SMM var
b- Sat adelerinde SMM var. (Zira mal teslimi sz konusudur)
c- Dnem sonu mal saymna gerek yok.
Dnem sonu ilemleri aadaki gibidir:
------------------------/------------------------600 YURT SATILAR HS.
xxx
690 DNEM KARI VEYA ZARARI HS. xxx
------------------------/-------------------------
83
Devaml Envanter Ynteminde Mal hareketlerinin muhasebeletirilmesini

geirelim:
gzden
Mal Hareketi
Hesap Kodu
Hesap smi
---------------- ------- -------------------------------------D. Ba Mal
153
Ticari Mallar Hesab (B)
Mal Al
153
Ticari Mallar Hesab (B)
Mal Sat
600
Yurtii Satlar Hs. (A), 621 SMM (B),
153
Ticari Mallar Hs. (A)
Sat adesi
610
Sattan adeler Hs.(B) 621 SMM (A),
153
Ticari Mallar Hs. (B)
Al Gideri
153
Ticari Mallar Hs. (B)
Al adesi
153
Ticari Mallar Hs. (A)
Al skontosu
153
Ticari Mallar HS. (A)
Sat skontosu
611
Sat skontolar (B)
ade Giderleri
770
Genel Ynetim Giderleri
Sat Giderleri
760
Pazarlama Sat Datm Giderleri
Sat leminin muhasebeletirilmesi:
--------------------/-------------------------100 KASA HS.
120 ALICILAR HS
--------------------/-------------------------621 SATILAN TCAR MALLAR MALYET
153 TCAR MALLAR HS.
---------------------/------------------------Sat adesinin muhasebeletirilmesi
---------------------/------------------------610 SATI ADELER
100 KASA HS.
120 ALICILAR
---------------------/------------------------153 TCAR MALLAR HS.
621 S. TCAR MALLAR MALYET
--------------------/-------------------------Sat skontosu:
--------------------/-------------------------611SAT.SKONTO.HS.
100 KASA HS.
120 ALICILAR
153n alacakl olmasnn

nedeni: Stok ambarndan mal
kmas
(malda
azalma
olmas) dr.
adenin gerekletirilmesi ile

mal girii olmu (stok ta art
olmu)tur.Bu nedenle 153
borludur.
84
-------------------/--------------------------Sat skontosunun muhasebeletirilmesinde 153 ve 621 kodlu hesaplar bulunmamaktadr.

nk mal miktarnda azalma yada oalma sz konusu deildir.
Baka bir anlatmla mal teslimi sz konusu olmayacaktr.
Aralkl Envanter yntemi ile Devaml Envanter ynteminin karlatrmal
rneklendirilmesi:
Aralkl Envanter Yntemi
Devaml Envanter Yntemi
1.) letme kredili mal ald, 3 000 + 540 kdv.

----------------------/------------------153 Ticari Mallar
3 000.191 ndirilecek KDV.
540.320 Satclar
3 540.---------------------/----------------
------------------/----------------153 Ticari Mallar

3 000.191 ndirilecek KDV.
540.320 Satclar
3 540.----------------/------------------
2.) letme kredili mal satt, 2 000 + 360 KDV., bu maln maliyeti 1 500.- tl.
----------------------------/------------120 Alclar
2 360.600 Y Satlar
2 000.391 Hesaplanan KDV.
360.--------------------------/----------------
----------------/-----------------120 Alclar
2 360.600 Y Satlar
2 000.391 Hesaplanan KDV. 360.----------------/----------------621 S. Maln Maliyeti 1 500.153 Ticari Mallar
1 500.-------------------/-------------3.) letmenin daha nce satt mallardan 250 + 50 KDv. Tutarndaki mallar iade edildi, tutar
cari hesaba yazld Bu maln maliyeti 200.- Tl.
--------------------------/---------------610 Sattan adeler
250.191 nd. Kdv.
50.120 Alclar
300.-------------------------/-------------------
------------------/---------------610 Sattan adeler 250.191 nd. Kdv.

50.120 Alclar 300.--------------------/-------------153 Ticari Mallar
200.621 S. Maln M.
200.-------------------/----------------
85
RNEK: ( Aadaki soruyu devaml envanter yntemine gre sonulandrnz)

153 TCAR MALLAR
---------------------------------------------------------D. Ba (1100 TL.*10 adet)
11 000
Allar (1000 TL.*100 adet)
100.000
Al Nakliyesi. (100 TL.* 100 adet)
10 000
----------TOPLAM
121 000
1.) 50 adedi satld. Birim fiyat 1 250 + % 18 KDV tutarl mal yars pein, dier yars
ksa vadeli kredili satld.
2.) 30 adedi satld. 1 300 + % 18 KDV tutarl mal satld, KDV pein kalan ksm iin
ileri tarihli ek alnd.
3.) Daha nce yars ksa vadeli kredili (veresiye) satlm olan mallarn 5 adedi
iletmeye iade edildi. Tutar cari hesaba yazld.
4) Sat gideri olarak 960 + % 18 KDV dendi.
stenen: Yukardaki sorular muhasebeletiriniz. SMM ni belirleyiniz. Ticari mallar bilanoda
gsteriniz. Gelir tablosunu dzenleyiniz.
Problem 3:
1.) Al Bilanosu:
100 KASA
3.500.000
102 BANKA
2.100.000
153 T. MAL
15.720.000
---------------21.320.000
500 SERMAYE 15.720.000

320 SATICILAR 5.600.000
---------------21.320.000
D. Ba Mal mevcudu iin aklama: A mal 500.000 TL.* 30 adet A mal nakliye bedeli
:24.000. TL * 30 adet.
2.) letme A malndan dnem iinde, 500.000 * 100 adet + % 18 KDV tamamn kredili
ald.
3.) letme dnem iinde ald maln tanmas iin 2.400.000 (24.000 TL* 100 adet) + %
18 KDV dedi.
4.) letme, A maln birim fiyat 550.000 + % 18 KDV fiyatyla, tamam pein satt.
letme 50 adet mal satmtr.
86
5.) letme, A malnn 60 adedini, bir adedi 560.000 + % 18 KDV tutarnda kredili olarak
satt.
6.) letmenin daha nce 550.000 TL dan pein satt mallardan 4 adedi iade olarak geldi.
7.) letme, daha nce ald A malndan 6 adedini iade etmi, tutar satcdaki cari hesaba
yazlmtr.Yukarda sz edilen A malnn satcya iade edilmesi iin 40.000 + % 18 KDV iade
gideri denmitir.
nemli Not: Satlan maln maliyetini yukardaki bilgilere gre kendiniz bulunuz.
stenenler:
1.) Devaml Envanter Yntemine gre yevmiye kaytlarn yapnz.
2.) Defteri-i Kebirleri yaznz.
3.) Mal sat karn bulunuz.
3.) Ticari Mallar Bilanoda gsteriniz.
4.) Geici mizan dzenleyiniz.
100 Kasa
102 Bankalar
153 Ticari Mallar
500 Sermaye
320 Satclar
2)--------------------/-------------------153 Ticari Mallar
191 nd. Kdv nd. Kdv
100 Kasa
320 Satclar
3)--------------------/-------------------153 Ticari Mallar
191 nd. Kdv
100 Kasa
4)--------------------/-------------------100 Kasa
600 Yurtii Satlar
391 Hes. Kdv
550 000*50 adet
5)--------------------/-------------------621 Sat. Tic. Mal. Mal.
153 Ticari Mallar
3500000
2100000
15720000
15720000
5600000
50000000
9000000
29500000
29500000
2400000
432000
2832000
32450000
27500000
4950000
26200000
26200000
87
524 000*50 adet

6)--------------------/-------------------120 Alclar
600 Yurtii Satlar
391 Hes. Kdv
560 000*60 adet
7)--------------------/-------------------621 Sat. Tic. Mal. Mal.
153 Ticari Mallar
524 000*60 adet
8)--------------------/-------------------610 Sattan ade
191 nd. Kdv
100 Kasa
550 000*4 adet
9)--------------------/-------------------153 Ticari Mallar
524 000*4 adet
10)--------------------/-------------------320 Satclar
153 Ticari Mallar
391 Hs. Kdv
39648000
33600000
6048000
31440000
31440000
2200000
396000
2596000
2096000
2096000
3540000
3000000
540000
11)--------------------/-------------------770 Gen. Yn. Gid.

40000
191 nd. Kdv
7200
100 Kasa
47200
Kapan kaytlar ve kesin mizan sayfa..... gsterilmitir.
Problem 4:
1.) Al Bilanosu:
100 KASA
2.000
153 TCAR MALLAR 18.400
102 BANKA
500.
120 ALICILAR
10.000
500 SERMAYE
20.000
570 G. YIL KARI
?
121 ALACAK SENETLER 4.000
01 Czdan 1 500.06 leri Tarih. ek 2 500.-
2.) iletme 3.1.20.. de 7.500 + % 18 KDV tutarnda mal kredili ald.

3.)letme 12.1.20.. de daha nce satn ald maln tanmas iin 200 + % 18 KDV dedi.
88
4.) letme 28.2.20.. de 4.000 + % 18 KDV tutarl mal kredili olarak satt. Bu maln
maliyet bedeli 3.650 TL dir.
5.) letme 2.3.20.. de elinde bulunan 2.500 TL tutarl ileri tarihli eki ( hazr deere
dntkten sonra) tahsil ederek bankaya yatrd.
6.) letme 30.3.20.. de daha nce kredili alm olduu mallarn 200 + % 18 KDV TL
ksmn iade etmitir.
7.) letme 13.4.20.. de 3.000 + % 18 KDV tutarl mal satm, ileri tarihli ek almtr. Bu
maln maliyeti 2.810 TL dr.
8.) letmeye 30.4.20.. de satclar 180 + % 18 KDV tutarnda iskonto salam, karl
cari hesaba kaydedilmitir.
9.) letme 17.5.20.. de 5.000 + % 18 KDV tutarndaki mal kredili almtr.
10.) letme 29.5.20.. de daha nce kredili mal satt mterisine /alcsna 500 + % 18
KDV tutarnda iskonto salanmtr.
11.) letme 4.6.20.. de 4.600 + % 18 KDV tutarnda mal satm, karlnda eit tutarl 2
adet hazr deer niteliinde ek almtr. Bu maln maliyeti 4.210 TL dir.
12.)4.06 tarihinde ald eklerin birini bankaya cari hesaba yatrd. Dierini satcya
teslim etti.
13.) letme 23.6.20.. de 2.000 + % 18 KDV tutarl mal pein almtr.
14.) letme 24.6.20.. de daha nce ald maln tanmas iin 140 + % 18 KDV
demitir.
15.) letme 6.7.20.. de 16.000 + % 18 KDV tutarndaki mal yars pein, dier yars
kredili olarak satmtr. Bu satn maliyeti 14.320 Tl dr.
stenen:
1.) Devaml Envanter Yntemine gre yevmiyeleri yaznz,
2.) Mal Sat Karn bulunuz, Gelir Tablosunu dzenleyiniz, kesin mizan tuturunuz.
3.) Ticari Mallar Bilanoda ka tl olarak grnyor gsteriniz.
Sonu : Mal Sat Kar: .. TL.
2.1.6.
17 Yllara Yaygn naat ve Onarm leri
89
Bu grupta, yllara yaygn inaat ve onarm ileri yapan iletmelerin bu ileri dolaysyla
yaptklar harcamalarn izlendii hesaplar kapsar.
2.1.6.1. 170 - 178 Yllara Yaygn naat ve Onarm Maliyeti
letmenin stlendii inaat ve onarm ilerinin maliyetlerinin oluturduu hesaplardr. Bu
hesaplar projeler baznda izlenir.
leyii :
letmenin stlendii inaat ve onarm ileri ile ilgili giderleri, 741 'Hizmet retim
Maliyeti Yanstma Hesab' ve faaliyet giderleri ile finansman giderlerinden bu inaat ve onarma
den ortak gider paylar ise, ' 751, 761, 771, 781' kod numaral yanstma hesaplarnn alaca
karlnda bu hesaplara bor kaydedilir.
Bu hesaplarda oluan maliyet, geici kabul yapldnda
hesabna devredilir.
622 Satlan Hizmet Maliyeti
naat ve onarm iinin proje bazndaki says , her bir inaatn 170-178 hesap aralnda
alacak hesaplar zerinde defteri kebir dzeyinde izlenmesine imkan vermeyecek kadar fazla
ise, her proje yardmc defter dzeyinde izlenebilir. Bu durumda, her bir proje iin tutulacak
yardmc defterler, defteri kebir hkmndedir.
a. naat demiri ve imento alnmas:
--------------------/-----------------------150 LK MADDE VE MALZEME HS.
01 Demir
02 imento
03 Kereste
04 Kum
05 Nakliye
100 KASA HS.
(103 VERLEN EKLER VE DEME EMRLER)
--------------------/-----------------------Malzemenin inaatta kullanlmaya balamas:
--------------------/-----------------------740 HZMET RETM MALYET
01 naat Demiri
02 Kum
... .....
150 LK MADDE MALZEME
01 naat Demiri
02 Kum
--------------------/------------------------
90
b. Yllara yaygn inaat olduu iin, yl sonunda sonu hesaplarna devri:

--------------------/-----------------------170 YILLARA YAYGIN NAAT
VE ONARIM MALYETLER
741 HZMET RETM
MALYET YANSITMA HS.
--------------------/-----------------------Yanstmann kapatlmas:
YANSITMA HS.
740 HZMET RETM MALYET
--------------------/-----------------------c. naatla dorudan ilgili olmayan genel ynetim giderleri yada pazarlama giderleri de
inaat maliyetine alnr:
100 KASA HS.
--------------------/-----------------------170 YILLARA YAYGIN NAAT VE
ONARIM MALYETLER
771 G. YNETM GDERLER
YANSITMA HS.
--------------------/-----------------------771 G.YNETM GDERLER YANSIT.
770 G. YNETM GDERLER
--------------------/-----------------------d. Finansman gideri olduunda yaplacak kayt
--------------------/-----------------------780 FNANSMAN GDERLER
100 KASA
(300 Banka Kredileri)
--------------------/-----------------------170 YILLARA YAYGIN NAAT VE ONARIM MALYET
781 FNANSMAN GDERLER YANSITMA HESABI
--------------------/------------------------781 FNANSMAN GDERLER YANSITMA HESABI
780 FNANSMAN GDERLER
--------------------/------------------------e. Hakediin alnmas:
--------------------/-----------------------100 KASA HS.
350 YILLARA YAYGIN
91
NAAT HAKED BEDELLER

--------------------/-----------------------350 YILLARA YAYGIN NAAT
HAKED BEDELLER HS.
600 Y. SATILAR
--------------------/-----------------------622 SATILAN HZMET MALYET
632 GENEL YNETM GDERLER
660 KISA VADEL BORLANMA GDERLER
170 YILLARA YAYGIN NAAT
VE ONARIM MALYETLER
--------------------/-----------------------f. 150 m2 nin altnda olan meskenlere ait indirilecek kdv maliyete alnr:
04. Mesken ind. Kdv.
--------------------/-----------------------g. Yanstmann topluca gsterilmesi:
--------------------/-----------------------170 YILLARA YAYGIN NAAT VE
ONARIM MALYETLER HS.
YANSITMA HS.
751 ARATIRMA VE GELTRME
761 PAZARLAMA SATI VE DEITIM
771 ......
781 ......
---------------------------------/---------------------------------170, 171, 172, ... nolu hesaplarda oluan maliyeti geici kabul yapldnda, '622 Satlan
Hizmet Maliyeti Hs.' na devredilerek kapatlr:
------------------------/----------------622 SATILAN HZMET MALYET HS.
170 A PROJES MALYET HS.
171 B PROJES MALYET HS.
.........
------------------------/----------------naat ve onarm iinin proje bazndaki says, her bir inaatn 170 -178 hesap aralnda
alacak hesaplar zerinde defter-i kebir dzeyinde izlenmesine imkan vermeyecek kadar fazla
92
ise, her proje yardmc defter dzeyinde izlenebilir. Bu durumda her bir proje iin tutulacak
yardmc defterler, defter-i kebir hkmndedir.
Problem :
1.) letme, kpr inaat iin 40.000 + % 18 KDV tutarl demir, 50.000 + % 18 KDV
tutarl imento ald ve ambara teslim edildi.
2.) letme bu malzemelerin yarsn inaata sevk edildi.
3.) 400 TL + % 18 KDV tutarl telefon gideri dendi.
4.) 10.000 TL finansman gideri dendi.
5.) Dnem sonunda aktifletirme ve yanstma ilemlerini yapnz, bilanoda gsteriniz.
6.) Ertesi yl 70.000 + % 18 KDV ile pein satld.
7.) stenen; Yevmiye, kebir kaytlarn yapnz. Gelir tablosunu dzenleyiniz.
2.1.6.2. 179 Taeronlara Verilen Avanslar
Bu hesap, yllara yaygn inaat ve onarm faaliyetinde bulunan iletmeler tarafndan,
taahht konusu inaat ve onarm iinin bir ksmnn ya da tamamnn taeronlara yaptrlmas
durumunda, taeronlara verilen avanslarn proje baznda izlenmesi iin kullanlr.
Taerona avans verilmesi durumunda yaplacak ilem:
--------------------/-----------------------179 TAERONLARA VERLEN AVANSLAR HS.
100 KASA HS.
--------------------/-----------------------Hizmetin tamamlanmasyla avansn kapatlmasnn kayd:
--------------------/-----------------------740 HZMET RETM MALYET HS.
179 TAERONLARA VERLEN AVANSLAR HS.
--------------------/-----------------------2.1.7. Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkuklar
Bu grup, iinde bulunulan dnemde ortaya kan, ancak gelecek dnemlere ait olan
giderler ile faaliyet dnemine ait olup ta kesin bor kayd hesap dneminden sonra yaplacak
gelirlerden oluur. Bu grup hesaplar aadaki gibidir.
2.1.7.1. 180 Gelecek Aylara Ait Giderler
93
Bu hesap, pein denen ve cari dnem iinde ilgili gider hesaplarna kaydedilmesi gereken
gelecek dneme ait giderleri izlemek iin kullanlr. Gelecek yllara ait pein denen giderler 280
Gelecek Yllara Ait Giderler Hs. da izlenirler.
leyii :
Gelecek aylarda ilgili gider ve maliyet hesaplarna bor kaydedilecek pein olarak denen
giderler, bu hesabn borcuna kaydedilir. Gelecek aylarda bu hesaba alacak yazlmak suretiyle
ilgili gider hesabna aktarlr.
a. Gelecek aylara ait olup imdiden deme yaplmas durumu :
-----------------01.01.200xx ----------180 GELECEK AYLARA AT GDERLER
xx
01 Ocak 20..
02 ubat 20..
100 KASA HS.
xx
--------------------/-----------------------b. Yukardaki 180 nolu hesap gn geldiinde alacaklandrlarak ilgili gider hesab
borlandrlacaktr:
---------------31.01.200x ---------------770 GENEL YNETM GDERLER
x
Ocak 20.. gideri
180 GELECEK AYLARA AT GDERLER
x
180 01 ubat 20.. gideri
--------------------/-----------------------Sonuta 180 kodlu hesabn borlu ve alacakl taraf eitlenecek ve bylece 180 kodlu
hesap kapanacaktr.
Kar iletme asndan;
------------------------/-------------------100 KASA
380 GELECEK AYLARA AT GELRLER
--------------------------/------------------380 GELECEK AYLARA AT GELRLER
600 YURT SATILAR
391 HES. KDV
-------------------------/------------------rnek Problem ve zm:
letme Seda A. Ye henz kullanmad elektrik iin 5.1. 20x1 tarihinde pein olarak
500 tl. deme yapt. ( Seda tahsilat makbuzu kesti. Kullanm olsayd fatura dzenleyecekti)
94
31.1.20x1 tarihinde Seda bir aylk elektrik kullanm bedeli olarak 250 + 45 KDV.
Tutarl fatura dzenledi.
--------------------5.1.20x1 ----------------180 GELECEK AYLARA AT GDERLER 500.100 KASA
500.-----------------31.1.20x1 ------------------770 GENEL YNETM GDERLER
250.Elektrik Gideri, Seda no. Fatura
191 NDRLECEK KDV.
45.180 GELECEK AYLARA AT GDERL 295.--------------------/---------------------------Problem:
1.) letme 7 Kasm 20x1 tarihinde, 1.200 TL ( 100 tl. x 12 ay) tutarnda bilano
aktifinde kaytl tat iin bir yllk sigorta bedeli demitir. lgili yevmiyeleri yaznz. Her ay
sonu ilgili aktarma yevmiyelerini yaznz.
2.) letmenin ertesi yl banda Ocak ayna ait yevmiyeyi kaydediniz.
3.) Kar iletmeye gre kayt yapnz.
2.1.7.2. 181 Gelir Tahakkuklar
nc kiilerden tahsili ya da bunlar hesabna kesin bor kayd hesap dneminden sonra
yaplacak gelirlerin, iinde bulunan dneme ait olan ksmlarnn izlendii hesaptr. Baka bir
anlatmla, gelecek dneme ait olup dnem iinde gerekleen ve henz tahsil edilmemi
gelirlerin bu dneme ait ksmlarnn izlendii hesap trdr.
leyii :
Dnem sonlarnda, dneme ait olarak hesaplanacak tutarlar ile ilgili haslat ve gelir
hesaplar karlnda bu hesab bor kaydedilir.Sonraki dnemde, alacaklarn kesinlemesiyle
hesaptaki tutarlar bu hesabn alacana karlk ilgili hesaplarn borcuna geirilerek kapatlr.
a. Dnem sonunda, dneme ait olarak hesaplanacak tutarlar bu hesaba bor
kaydedilecektir.
--------------------/-----------------------181 GELR TAHAKKUKLARI HS.
180 01 Alacak Faizi
642 FAZ GELRLER HS.
01 Alacak Faizi
--------------------/------------------------
95
b. Gelecek dneme ait olup, bu yl tahsil edilmesi durumunda yaplacak yevmiye :

--------------------/-----------------------100 KASA HS.
181 GELR TAHAKKUKLARI
181 0 Alacak Faizi
--------------------/-----------------------2.1.8. Dier Dnen Varlklar
Yukarda belirtilen blmlere girmedii iin zellikle kendi blmlerinde tanmlanmam
olan dier dnen varlk kalemleri bu grupta yer alr. Bu grupta yer alan hesaplar aadaki gibidir:
2.1.8.1. 190 Devreden KDV
Bir (aylk) dnemde indirilemeyen ve izleyen dneme devreden katma deer vergisinin,
kaydedildii ve izlendii hesaptr.
leyii :
191 ndirilecek KDV hesabnn 391 Hesaplanan KDV hesab ile karlatrlmasndan
sonraki bakiyesi dnem sonlarnda sz konusu hesaba karlk bu hesaba bor, izleyen dnem
veya dnemlerde yaplacak indirimler alacak kaydedilir.
Baka bir deyile, her ay sonunda 391 nolu hesapla 191 nolu hesap karlatrlacaktr. 191
nolu hesap tutar 391 nolu hesap tutarndan fazla ise, fazlalk ksm 190 nolu hesaba
devredilecektir.
--------------------/-----------------------391 HESAPLANAN KDV. HS.
xx
xx
190 DEVREDEN KDV HS.
x
--------------------/-----------------------Ertesi ay, 190 Devreden ndirilecek KDV hesab alacaklandrlarak kapatlacaktr:
xx
x
190 DEVREDEN KDV HS
x
--------------------/-----------------------Defter-i Kebir Kayd :
190 DEVREDEN NDRELECEK KDV. HS.
x
96
Yukardaki mahsup ilemini iki aamada tamamladk:

a) Bor kalan veren 190 ve 191 kodlu hesaplar alacaklandrarak kapattk, alacak kalan
veren 391 kodlu hesab borlandrarak kapattk.
b) Yazdmz yevmiyenin eit olmadn grdk. Eitlemek iin alacakl tarafa tutar
yazacak isek 360 DENECEK VERG VE FONLAR, borlu tarafa tutar yazacak isek
190 DEVREDEN KDV yazdk.
Alacakl tarafa 360 yazmamzn nedeni, mal satlar ve mal allar ile giderleri kdv sinin
karlatrlmas sonucunda, sat nedeniyle kasamza giren kdv nin fazla olmasdr.
2.1.8.2. 191 ndirilecek KDV
Her trl mal ve hizmetin satn alnmas srasnda satclara denen katma deer
vergisinin kaydedilecei ve izlendii hesaptr.
leyii :
Mal ve hizmet almlarndan doan indirilecek katma deer vergisi bu hesaba bor,
mevzuat gerei yaplan indirimler ve KDV hesabnda aktarlan bor bakiyesi bu hesaba alacak
yazlr.
191 01 Mal Allarnda ndirilecek KDV
191 02 Giderlerinden ndirilecek KDV
191 03 Sat adelerinden ndirilecek KDV
191 04 Maddi Duran Varlktan ndirilecek KDV
191 05 ...............
a) Mal al nedeniyle KDV'nin indirimi :
--------------------/-----------------------153 TCAR MALLAR HS.
191 01 Mal al ind. Kdv.
100 KASA HS.
-------------------/-----------------------b) Yaplan gider nedeniyle Kdv 'nin indirimi:
-------------------/------------------------770 GENEL YNETM GDERLER
191 02 Giderlerden ind. Kdv.
97
100 KASA HS.

--------------------/-----------------------c) Maddi Duran Varlk almyla indirilecek KDV :
--------------------/-----------------------253 TESS MAKNA VE CHAZLAR HS.
03...
100 KASA HS.
--------------------/-----------------------d) Sat iadesinden kdv 'nin indirimi:
--------------------/-----------------------610 SATITAN ADELER HS.
191 03 Sat iadesinden kdv.
120 ALICILAR HS.
--------------------/-----------------------e) ndirilecek kdv ay sonunda, Hesaplanan kdv hesab ile mahsup/takas edilmesi:
xx
xxx
--------------------/-----------------------f) Ay sonunda e' deki gibi takas ( mahsup ) ilemi yaplrken, 191 nolu hesabn 391 nolu
hesaptan fazla olmas durumunda fazlalk bir sonraki aya devredecektir. Bu devir ileminin kayd
aadaki gibi olacaktr :
xx
x
xxx
191 01 ...
191 02 ...
--------------------/-----------------------nemli Not : Yukardaki yevmiyeyi eitlemek iin borlu tarafa kayt dmemiz
gerekseydi 190 Devreden KDV, alacakl tarafa kayt dmemiz gerekseydi 360 d. Vergi ve
Fonlar yazlacakt.
Aylar tibariyle KDV Mahsubu:
Ocak 20x1
191 nd. KDV
-----------------------1 000.-
391 Hesap. KDV.

---------------------1 500.-
98
zm: Mal sat nedeniyle cebimize 1 500.- tl. girdi, mal al ve giderler nedeniyle 1 000.- tl.
kdv dendi. Baka trl ifade edecek olursak, cebimize giren 1 500.- tl. nin 1 000.- tl. .lk ksmn
dedik. Cebimizde 500.- tl. kald. Bu para devlete denecek paradr:
--------------------------------/----------------------391 HESAP. KDV:
1 500.191 NDR: KDV:
360 DENECEK VERG VE FONLAR
------------------------------/------------------------Ertesi ay KDV nin denmesi:
---------------------------/----------------------------360 DENECEK VERG VE FONLAR
500.100 KASA HESABI
---------------------------/-----------------------------
1 000.500.-
500.-
ubat 20x1
191 ND. KDV.
391 HESAP. KDV.
--------------------------- ----------------------------1 000.1 000.1 500.1 500.3 000.2 000.Ay sonu Mahsup ilemi:
-------------------------/-----------------------391 HES. KDV.
191 ND:KDV:
190 DEVREDEN KDV.
-------------------------/------------------------
2 000._
3 000.1 000.-
190 Devreden kdv. Ertesi ay ( mart ) alacakl tarafa kaydedilerek kapatlacaktr.

Mart 20x1 Mahsup lemi:
190 Devreden Kdv.
-------------------------1.2.aylar 1 000.3. ay
191 ndiril. Kdv.

391 Hesapla. Kdv.
--------------------------- ------------------------4 000.4 000.3 500.3 500.2 400.4 000.-
zm: nce, 391 kodlu hesabn borcuna 4 000.- tl. yaznz,

Sonra, 191 kodlu hesabn alacana 2 400.- tl. yaznz,
Daha sonra, 190 kodlu hesab kapatmak iin 1 000.- tl. yi alacakl tarafa yaznz,
99
En son yevmiyeyi eitlemek iin tutar yaznz.
Problem 1:
1.) letme 1.1.20.. tarihinde 20.000 + %18 KDV tutarl mal pein ald.
2.) letme 12.1.20.. tarihinde 1.000 + %18 KDV tutarl krtasiye gideri dedi.
3.) letme 20.01.20.. tarihinde 10.000 + %18 KDV tutarl pein sat yapt
4.) letme ile ilgili yevmiyeleri yazarak, KDV ile ilgili ay sonu ilemlerini kaydediniz.
KDV Mahsubu ile ilgili bir rnek :

191 NDRLECEK KDV
60 000
391 HESAPLANAN KDV
50 000
Ay sonunda yaplacak ilem : 391 nolu Hesaplanan KDV borlandrlarak kapatlacaktr.

191 nolu indirilebilir KDV' de alacaklandrlarak kapatlacaktr:
50 000
391 01 Mal Sat KDV.
60 000
--------------------/-----------------------Yukarda da grld gibi, yevmiye maddesi eitlenmedi. Yevmiye maddesinin
eitlenmesi iin borlu tarafa bir hesabn yazlmas gerekmektedir. Bu hesap, 190 Devreden
indirilecek KDV Hs. dr. Yevmiyeyi yazalm :
50 000
391 01 Mal Sat kdv
100

10 000
191 01
191 02
--------------------/------------------------
60 000
Problem 2:
1.) letme 10.1.20.. tarihinde 15.000 + % 18 KDV tutarl mal pein ald.
2.) letme 15.1.20.. tarihinde 25.000 + % 18 KDV tutarl pein mal satt.
3.) Daha nce pein satlan maln 1.500 TL + % 18 KDV tutarl ksm 25.1.20.. tarihinde
geri gelmitir.
4.) letme, 28.1.20.. tarihinde 500 + % 18 KDV tutarl krtasiye gideri denmitir.
stenen : lgili yevmiyeleri yaznz. KDV ile ilgili hesaplar kebire ve yardmc deftere
geiniz. Ay sonu mahsup ilemini yapnz.
2.1.8.3.
192 Dier KDV
Tevikli mallarnn ithalinde denmesi gerektii halde denmeyip, fiilen indirilmesinin

mmkn olaca tarihe kadar katma deer vergisinin, ertelemenin bir yl iinde olmas halinde
kaydedildii ve izlendii bir hesaptr.
leyii :
Tevikli yatrm mallarnn ithalinde, gmrk idareleri tarafndan tarih ve tahakkuk
ettirilerek ertelenen katma deer vergisi pasifteki ilgili hesabn alaca karl bu hesaba bor
kaydedilir.
-------------------/-----------------------192 DER KDV. HS.
192 01 Tevikli Yatrrm
Ertelenen KDV
392 DER KDV HS.
391 01 Tevikli Yatrm
Ertelenen KDV
-------------------/-----------------------2.1.7.4. 193 Pein denen Vergiler ve Fonlar
Mevzuatn belirledii dnemler itibariyle pein denen ve bir yl iinde indirim konusu
yaplabilecek gelir, kurumlar ve dier vergiler ile fonlar, bu hesaba bor yazlr. Dnem sonunda
101
tahakkuk edecek gelir veya kurumlar vergisi ile fon karlklarndan yaplacak olan indirimi
teminen '37- Bor ve Gider Karlklar' grubunda bulunan '371 - Dnem Kar Vergi ve Dier
Ykmllk Karlklar' hesabnn borcuna aktarlr Ancak aktarlan tutar, 370 Dnem Kar
Vergi Ve Dier Ykmllk Karlklar' hesabnn tutarndan fazla olamaz. Aktarlan tutar,
dnem sonunda bu hesabn bakiyesi olarak kalr.
Baka bir ifadeyle, cari yl iinde indirim konusu yaplabilecek pein vergiler ve fonlar
iin 193 nolu hesap kullanlacak, bir yl ya da cari dnem iinde indirim konusu yaplamayacak
olan pein denen vergi, fon ve benzeri ykmllkler 295 nolu hesapta izlenecektir.
RNEK OLAY:
letme 1.2.3. aylarn sonunda 1 000.- tl .kar etti. Vergi oran % 15 den, 150.- tl. vergi
dairesine deyecektir:
------------------- 15.5.20x1------------------------193 PEN DENEN VERGLER
150.100 KASA HESABI
150.----------------------/---------------------------------letme 1.2.3.4.5.6. aylarn sonunda 3 000.- tl. kar etti. Vergisi 450.- tl. olur. Ancak 3 ay
nce 150 tl. dediinden fark olan 300.- tl. yi deyecektir:
---------------------- 15.8.20x1 -------------------193 P. DENEN VERGLER
300.100
300.------------------------------/-------------------------193 PEN DENEN VERGLER
-------------------------------------------150.300.a) Pein vergi dendiinde yaplacak kayt :
--------------------/-----------------------193 PEN DENEN VERGLER
x
VE FONLAR HS.
01 Kurumlar Vergisi
100 KASA HS.
x
--------------------/-----------------------b) Dnem sonunda. 193 nolu hesabn kapatlmas:
--------------------/-----------------------371 DNEM KARININ PEN DENEN
102
VERG VE DER YKMLLKLER

193 PEN DENEN VERG
VE FONLAR HS.
01 Kurumlar Vergisi
--------------------/-----------------------c) 370 nolu yasal ykmllk karl hesabnn alacalandrlarak kapatlmas ve 691
nolu yeni bir dnem kar vergi ve yasal ykmllk karl hesabna devredilmesi: Daha ncede
belirtildii gibi 6li hesaplar 690a aktarlarak kapatlr. 690 hesab alacak kalan verdii
takdirde, iletme kar etmitir. Elde edilen net karn bir ksm 691 Yasal Ykmllk hesabna
aktarlr, kalan ksm ise 692 D. Net Kar Hesabna aktarlr. Bylece 690 kodlu hesap
kapatlm olur.
--------------------/-----------------------691 DNEM KARI YASAL YKM. KARIL.
370 DNEM KARI YASAL YKM KARIL.
--------------------/-----------------------d) Ertesi yl beyanname verildikten sonra yaplacak ilem :
-------------------/------------------------370 DNEM KARININ DEN. YASAL YKML.
371 D.K. PEN DENEN YASAL Y.
-------------------/------------------------e) 691 nolu hesabn kapatlmas : Bu hesabn kapatlmas aadaki gibi olacaktr:
--------------------/-----------------------690 DNEM KARI VEYA ZARARI HS.
691 D. KARI YASAL YKM. KARILII
692 D. NET KAR VEYA ZARARI
--------------------/-----------------------692 D. NET KAR VEYA ZARARI
590 D. NET KARI
--------------------/-----------------------Bilano
Pasif
----------------------------------------------37 BOR VE GDER KARILIKLARI
x
370 DN.KARI Y.Y. KARILIKL. xx
(371) D.K. PEN DEN. Y.Y.
(x)
---x
nemli Kural: 371 nolu hesap, 370 nolu hesaptan byk olamaz.
Soru : 193 nolu hesaptaki tutar , 370 deki tutardan fazla olursa ne gibi bir ilem yapmak
gerekir?
103
rnek : letme. 20.. ylnda her ay 1.000 TL. dan olmak zere 12 ay iinde toplam 12.000
TL pein vergi (veya geici vergi ) demitir. Yl sonunda, iletmenin 100.000 TL kar ettii ve bu
kara isabet eden verginin 40.000 TL olduu hesaplanmtr.
a. Pein verginin vergi dairesi veznesine yatrlmas :
--------------------/-----------------------193 PEN DENEN VERG VE
12.000
FONLAR HS.
100 KASA HS.
12.000
--------------------/-----------------------b. Yl iinde denmi geici verginin kapatlmas :
--------------------/-----------------------371 D. KARININ PEN DENEN
12.000
VERGLER
193 PEN DENEN VERGLER 12.000
--------------------/-----------------------c) Yukarda borlandrlarak alm olan ykmllk karl hesabn alacaklandrlarak
kapatlmas ve ilgili hesaplarn kaydedilmesi :
--------------------/-----------------------690 DNEM KARI VEYA ZARARI HS. 100.000
691 D.KARI YASAL YK.
40.000
KARILII HS.
692 D. NET KARI (ZARARI)
60.000
--------------------/-----------------------e. Ertesi yl 371 nolu hesabn alacaklandrlarak kapatlmas ve 370 nolu hesabn
borlandrlarak karlk hesabnn almas :
--------------------/-----------------------370 DNEM KARI YASAL YK.
40.000
KARILII HS.
371 D. KARININ PEN
12.000
DENEN YKMLLK
28 000
--------------------/-----------------------Yukarda da grld gibi 691 nolu hesap ile 370 nolu hesap ayn ismi tamaktadr.
kisi arasnda yle bir fark bulunmaktadr : 691 nolu hesap gelir tablosu kalemidir ve borlu ile
alacakl taraf eitlenerek kapatlmakta buna karlk 370 nolu hesap pasif bir kalemdir ve ancak
ertesi yl 360 nolu hesapla denkletirilerek kapatlmaktadr.
193
690
104
80
400
600
NOT: 370 kodlu hesap , 371 den byk olamaz (370 =371 olabilir ancak) Fark ksm 193
kodlu hesapta belirtilmitir. Ertesi yl ya vergi dairesinden bu fark geri alnr (100 borlu, 193
alacakl) veya baka vergi borlarna mahsup edilir. (360 borlu, 193 alacakl)
2.1.8.5. 195 Avanslar
letme adna mal ve hizmet satn alacak, iletme adna bir ksm gider ve demeleri
yapacak personel ve personel dndaki kiilere verilen i avanslarnn izlendii hesaptr.
leyii :
Avans verildiinde bu hesaba bor, avans alann ibraz ettii harcama veya deme
belgelerine dayanlarak ilgili hesaplarn borcu karlnda, bu hesaba alacak kaydedilir.
Avansn verilmesi :
-------------------/-----------------------195 AVANSLARI
195 01 Bay S..
100 KASA HS.
-------------------/-----------------------Mal alnmas veya masrafn yaplmas ile avansn kapatlmas:
-------------------/-----------------------153 TCAR MALLAR HS.
195 AVANSLARI HS.
195 01 ........
100 KASA HS.
-------------------/------------------------------------------/-----------------------770 GENEL YNETM GDERLER
195 AVANSLARI HS.
195 01 ........
-------------------/------------------------
Problem :
105
letme, ALIM SATIM MEMURU Bay AB. YE iletmeye mal almas iin 10.000 TL
teslim etmitir. Bay AB. 8.000 +% 18 KDV TL lk mal alm, 25 + % 18 TL (KDV) lk yol
masraf yapmtr. Bay AB de kalan tutar iletme veznesine iade edilmitir.
2.1.8.6. 196 Personel Avanslar
Personel ve iilere maa, cret ve yolluklarna mahsuben nceden denen avanslarn
izlendii hesaptr.
leyii :
Yaplan demeler bu hesaba bor, nakden iadeler ile istihkaklardan kesilen tutarlar ve
tevdi edilen belgeler tutar alacak kaydedilir.
Bu hesabn alt hesaplar aadaki gibi olabilir :
196 01 Personel Avanslar
196 02 Yurtii Seyahat Avanslar
196 03 Yurtd Seyahat Avanslar
Problem : letme, iyerinde alan iisi
cretinden dlmek zere 300 TL avans almtr..
Serhat .' E ay sonu tahakkuk edecek
a. Personele avansn verilmesi :
--------------------/-----------------------196 PERSONEL AVANSLARI HS.
195 01 ....
Personel A ...
100 KASA HS.
--------------------/------------------------.
b. Personele verilmi olan i avansnn kapatlmas :
--------------------/-----------------------153 TCAR MALLAR HS.
100 KASA HS.
195 AVANSLARI HS.
195 01 .......
--------------------/-----------------------c.iye verilmi olan avansn cretten kesilmesi :
106
770 70 200 Personel cretleri

360 DENECEK VERG VE FONL.
361 DENECEK SOSYAL GVENLK KESNT
196 PERSONEL AVANSLARI HS.
100 KASA HS.
-------------------/-----------------------2.1.8.7. 198 Dier eitli Dnen Varlklar
Bu hesap grubu ierisinde saylanlarn dnda kalan dier eitli dnen varlklarn
izlendii hesaptr. Hesabn kod numaras 198 dir.
2.2. DURAN VARLIKLAR
Bu ana hesap grubu; bir yldan veya bir normal faaliyet dneminden daha uzun
srelerle, iletme faaliyetlerinin gerekletirilmesi iin kullanlmak amacyla elde edilen ve ilke
olarak bir ylda veya normal faaliyet dnemi iinde paraya evrilmesi veya tketilmesi
ngrlmeyen varlklar kapsar. Baka bir ifadeyle, bir ylda veya normal faaliyet dnemi iinde
paraya evrilmesi veya tketilmesi ngrlmeyen varlklar iermektedir. lgili hesaplar aadaki
gibidir :
Duran Varlklar,
22
23
24
25
26
27
28
29
Ticari Alacaklar,
Dier Alacaklar,
Mali Duran Varlklar,
Maddi Duran Varlklar,
Maddi Olmayan Duran Varlklar,
zel Tkenmeye Tabi Varlklar,
Gelecek Yllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkuklar
Dier Duran Varlklar.
Paraya dntrlme zaman bir yln altna den varlklar, duran varlklar grubunun
iinden karlarak dnen varlklar grubundaki ilgili hesaplara aktarlr.
2.2.1. 22 Ticari Alacaklar
Bu grupta bir yldan fazla uzun vadeli senetli ve senetsiz ticari alacaklar izlenir. Vadesi
bir yln altna deler, dnen varlklar iersindeki ilgili hesaplara aktarlr. Ticari ilikilerden
dolay ana kurulu itirak ve bal ortaklklardan olan alacaklar varsa, bu gruptaki ilgili hesaplarn
ayrntlarnda gsterilir. Bu grupta aadaki hesaplar yer alr.
2.2.1.1. 220 Alclar
107
letmenin faaliyet konusunu oluturan mal ve hizmet satlarndan kaynaklanan ve bir

yldan uzun vadeli olan senetsiz alacaklar ifade eder. Alacak meydana geldiinde borlanr,
alacan tahsil edilmesi veya alacan vadesinin bir yln altna inmesi durumunda alacaklanr.
Alacan vadesinin bir yln altna inmesi durumunda aadaki yevmiye yazlacaktr:
--------------------/-----------------------120 ALICILAR HS.
xx
220 ALICILAR HS.
x
xx
x
--------------------/-----------------------120 ALICILAR HS.
x
220 ALICILAR HS.
x
--------------------/-----------------------Defter-i Kebir kayd :
120 Alclar hs.
220 Alclar hs.
-------------------------------------------------------------x
x
x
Bilanodaki grnm aadaki gibi olacaktr :
Aktif BLANO
Pasif
------------------------------------------------------------------------------------1. DNEN VARLIKLAR
3. KISA VADEL YABANCI KYN.
120 ALICILAR x
2. DURAN VARLIKLAR
220 ALICILAR x
Problemler :
1.) letme, 12.3.20x1 tarihinde, 4.000 + 720 KDV (pein) tutarl mal kredili satmtr.
letme ile mteri demenin 16 ay sonra olaca hususunda aralarnda anlamaya varmlardr.
2.) 31.12.20x1 de yukarda sz geen alacan sresinin bir yln altna dt ve ksa
vadeli alacak haline dnt tespit edilmitir.
stenen : lgili yevmiyeleri yaznz, bilanoya yansmasn gsteriniz.
2.2.1.2. 221 Alacak Senetleri
letmenin faaliyet konusunu oluturan mal ve hizmet satlarndan kaynaklanan senete
balanm alacaklar ile dier her trl senetli alacaklar ifade eder. Bir yldan uzun vadeli senet
alndnda borlanr, senedin tahsili vadesinin bir yln altna inmesi vb. durumlarda alacaklanr.
108
Uzun vadeli senet alnmas :
--------------------/-----------------------221 ALACAK SENETLER
--------------------/-----------------------Senet vadesinin bir yln altna dmesi :
--------------------/-----------------------121 ALACAK SENETLER
221 ALACAK SENETLER
--------------------/-----------------------Problem :
1.) letme, 14.7.20x1 tarihinde. Mterisi Bay CC ' ye 12.000 + KDV tutarl mal satm,
karlnda 18 ay vadeli bir senet almtr.
2.2.1.3.
226 Verilen Depozito ve Teminatlar
letme, nc kiilere kar bir iin yaplmasnn stlenilmesi ve bir akit in karl
olarak, geri alnmak zere verilen, bir yldan uzun sreli depozito ve teminat niteliindeki
deerlerin izlendii hesaptr. Depozito ve teminatlar hesabna aktarldnda alacaklanr.
Problem :
letme, iyerini yeni kiralamas nedeniyle, bina sahibine 3.000 TL depozito vermitir.
yeri be yl sreyle kiralanmtr.
2.2.2. Dier Alacaklar
Herhangi bir ticari ileme dayanmadan meydana gelmi ve bir yldan uzun srede tahsil
edilmesi dnlen alacaklar kapsar. Alacaklarn vadesi bir yln altna indiinde, bu tr
alacaklar dnen varlklar iindeki ait olduu gruba aktarlrlar. Dier alacaklarn listesi aadadr
:
231
232
233
235
236
Ortaklardan Alacaklar
tiraklerden Alacaklar
Bal Ortaklklardan Alacaklar
Personelden Alacaklar
Dier eitli Alacaklar
109
237 Dier Alacak Senetleri Reeskontu (-)

239 pheli Dier Alacaklar Karl (-)
2.2.2.1. 231 Ortaklardan Alacaklar
letmenin esas faaliyet konusu dndaki ilemleri dolays ile ( dn verme ve benzer
nedenlerle ortaya kan) ortaklardan (ferdi iletmelerde iletme sahibinden) alacakl bulunduu
tutarlarn izlendii hesaptr. Bu hesap alacakl olarak alt takdirde, 431 Ortaklara Borlar hs.
da izlenir. Ortaktan alacak gerekletiinde borlanr, alacan tahsili veya vadeli alacak hesabna
aktarlmas durumunda alacaklanr.
Problem :
letme, Ortak AA ya bir yldan fazla sreli olmak zere 2.000.- TL. bor para vermitir.
2.2.2.2. 232 tiraklerden Alacaklar
letmenin, esas faaliyet konusu dn ilemleri dolays ile (dn verme ve benzer
nedenlerle ortaya kan ) itiraklerden olan alacaklar ierir. Ortaklk pay % 10 ile % 50 aras
olan irketlerden alacaklarda bu hesap kullanlr. Alacak meydana geldiinde borlanr, alacan
tahsili veya ksa vadeli alacaa aktarlmas ile alacaklanr.
Problem :
letme, % 40 hissesine sahip olduu BCD A.. ne bir yldan uzun sreli olmak zere
30.000.- TL. vermitir.
2.2.2.3.
233 Bal Ortaklklardan Alacaklar
letmenin, esas faaliyet konusu dndaki ilemleri dolays ile (dn verme ve benzer
nedenlerle ortaya kan) bal ortaklklardan olan alacaklar kapsar. Ortaklk pay % 50 den
fazla olan alacaklarn izlendii bir hesaptr. Alacak meydana geldiinde borlanr, alacan tahsili
veya ksa vadeli alacaa dnmesi durumunda alacaklanr.
Problem :
letme, % 60 hissesini bulundurduu CDE A. ne bir yldan daha uzun sreli olmak
zere 4.000.- TL. dn para vermitir.
2.2.2.4. 235 Personelden Alacaklar

letmenin topluluunda dahil personel ve iinin, iletmeye olan uzun vadeli eitli
borlarn kapsar. Bunlara verilen avanslar bu hesapta izlenmez. Uzun vadeli alacak doduunda
borlanr, tahsili veya ksa vadeli personel alacana aktarldnda alacaklanr.
110
Problem :
letme, personeli Bay DD ye bir buzdolab satmtr. Buzdolabnn bedeli 2 300 + % 18
KDV dir. Bu tutarn 500 TL s bir yl iinde taksit halinde tahsil edilecektir. Kalan ksm ise bir
yldan daha uzun srelidir.
2.2.2.5. 236 Dier eitli Alacaklar
Ticari olmayan ve yukarda saylan hesaplardan herhangi birine dahil edilmeyen
alacaklarn izlendii hesaptr. Alacak doduu zaman borlanr, tahsil edildiinde veya ksa
vadeli alacaa dntnde alacaklanr.
2.2.3.
24 Mali Duran Varlklar
Uzun vadeli amalarla yasal zorunluluklar nedeniyle elde tutulan uzun vadeli menkul
kymetlerle ve paraya dnme niteliini kaybetmi uzun vadeli menkul kymetle bu grupta
izlenir. Ayrca, dier bir iletmeye veya bal ortakla ortak olmak amacyla edinilen sermaye
paylar da bu grupta yer alr.
Bu grup aadaki hesaplar kapsar :
240
241
242
243
244
245
246
247
248
Bal menkul kymetler,

Bal Menkul Kymetler Deer Dkl Karl (-),
tirakler,
tiraklere Sermaye Taahhtleri (-),
tirakler Sermaye Paylar Deer Dkl Karl (-),
Bal Ortaklklar,
Bal Ortaklklar Sermaye Taahhtleri (-).
Bal Ortaklklar Sermaye Paylar Deer Dkl Karl (-)
Dier Mali Duran Varlklar.
2.2.3.1. 240 Bal Menkul Kymetler

( Belli artlara balanm menkul kuymetler)
tiraklerdeki sermaye paylar hesabnda aranan asgari yzdeleri tamad iin itirakler
hesabnda izlenemeyen ancak uzun vadede elde tutulmas amalanan hisse senetleri ile hisse
senetleri dnda kalan ve uzun vadeli amalarla veya paraya dnme nitelii kaybolduu iin
elde tutulan menkul kymetle bu hesapta izlenir. rnein bir irket aktifinde kaytl tahvilleri bir
taahht nedeniyle teminat olarak vermitir. Yahut, iflas aamasnda bulunan bir irketin hisse
senetleri bir yl iinde paraya evrilmeyecek durumdadr. Bu tr menkul kymetler 'Bal Menkul
Kymetler' hesabnda izlenecektir.
leyii :
111
Bu menkul kymetler elde edildiinde veya gruba devredilmesi gerektiinde '240 Bal
Menkul Kymetler' na bor; elden karldnda bu hesaba alacak kaydedilir.
2.2.3.2. 242 tirakler
letmenin, dorudan ve dolayl olarak dier irketlerin ynetimine ve ortaklk
politikalarnn belirlenmesine katlmak zere edindii hisse senetleri veya ortaklk paylarnn
izlendii hesaptr. tirakler hesab, bir ortaklktaki en fazla %50 orannda olan sermaye
paylar veya oy haklarnn izlenmesinde kullanlr.
tirak edilen ortaklklarda itirak ilikisinden bahsedebilmek iin sermaye pay dikkate
alnmakszn sahip olunan oy hakk veya ynetime katlma hakknn en az % 10 orannda
bulunmas gerekir.
tirak amacyla hisse senedi alndnda bu hesap borlanr, yahut hisse senedi almak iin
sermaye taahhdnde bulunulduysa bu hesap yine borlanr. Bunlarn elden karlmasyla
alacaklanr.
--------------------/-----------------------242 TRAKLER HS.
243 TRAKLERE SERMAYE
TAAHHTLER
--------------------/-----------------------243 TRAKLERE SERM. TAAHHT. HS.
100 KASA HS.
--------------------/-----------------------Kar iletmenin muhasebeletirmesi halinde kayt :
--------------------/-----------------------501 DENMEM SERMAYE
500 SERMAYE
--------------------/-----------------------100 KASA HS.
501 D. SERMAYE HS.
--------------------/-----------------------Menkul kymetten kar pay elde edilmesi:
---------------------/----------------------100 KASA HS.
640 TRAKLERDEN TEMETT GELRLER
---------------------/----------------------Bedelsiz hisse senedi alm:
----------------------/---------------------242 TRAKLER HS.
523 TRAKLER YENDEN DEERLEME
ARTILARI
112
----------------------/---------------------Problem :
A iletmesi, CDE A. ni itirak etmek amacyla ( uzun vadeli amalarla) , % 15 hissesine
tekabl etmek zere 15.000 TL tutarnda hisse senedi taahhtte bulunarak/ taahhtte
bulunmakszn ( pein) satn almtr.
stenen: a) A il. Yevmiyesini kaydediniz ve bilanoda gsteriniz.
b) CDE A. nin bilano pasifini gsteriniz.
2.2.3.3. 243 tiraklere Sermaye Taahhtleri (-)
tiraklerle ilgili sermaye taahhtlerinin izlendii hesaptr. tirak iin, sermaye
taahhdnde bulunulduunda '242 tirakler Hesab' karlnda bu hesaba alacak kaydedilir.
Taahht yerine getirilmedike bu hesap bor kaydedilir. Sermaye taahhd tamamen yerine
getirilmedike bu hesap alacak bakiyesi verecek ve 242 tirakler hesab altnda yer alacak ve eksi
iaretli olarak grlecektir.
242 ve 243 nolu hesaplar bilanoda aadaki gibi grlecektir:
BLANO
Aktif
2. DURAN VARLIKLAR
242 TRAKLER
243 TR. Serm. Taah.
Pasif
xx
(x)
----x
2.2.3.4. 245 Bal Ortaklklar

letmenin dorudan veya dolayl olarak % 50 orannda fazla sermaye ya da oy hakknda
veya en az bu oranda ynetim ounluu seme hakknda sahip olduu itiraklerin sermaye
paylarnn izlendii hesaptr. Bal ortakln sahipliinin belirlenmesinde yukardaki kstaslarda,
ynetim ounluunu seme hakk, esas alnr.
leyii :
Bal ortaklk iin sermaye taahhdnde bulunduunda veya hisse senedi edinildiinde
hesaba bor, ortaklk paylarnn elden karlmasyla alacak kaydedilir.
Daha nce '110 Hisse Senetler Hs.' n grmtk. 242 tirakler hesab ve 245 Bal
Ortaklklar hesabnda da hisse senedi (veya tahvil) alm var. Bu hesap arasnda ne gibi bir fark
vardr, sorusu akla gelebilir. Her hesabn borlanmasnda da hisse senedi veya tahvil elde
bulunmakta, ancak elde tutma amac farkllk gstermektedir. 110 nolu hesapta ksa sreli kasa
113
fazlaln deerlendirme dncesi bulunaktadr. Bir yl iinde bu tr kymetli evrak elden

karlacaktr. 242 ve 245 nolu hesaplarda ise, menkul kymet bir yldan uzun sre elde tutulacak
ve hissesi elde bulundurulan irket zerinde sz sahibi olma dncesi ar basmaktadr.
irketteki sermaye pay % 50 ye kadar ise 242 nolu hesap, sermaye pay %50 den fazla ise 245
nolu hesap kullanlacaktr.
Bal ortaklk iin sermaye taahhdnde bulunulmas :
-------------------/-----------------------245 BALI ORTAKLIKLAR HS.
246 BALI ORTAKLIKLARA
SERMAYE TAAHHTLER
-------------------/-----------------------Problem :
1.) letme, 10.6.20.. tarihinde, DEF A. Nin % 60 hissesini almak iin taahhtte
bulunmutur. DEF irketinin sermayesi 200.000 TL olacaktr.
Ek Problem :
muhasebeletirilecekti?
Sermayenin
40
orannda
taahhtte
bulunsayd
nasl
2.) letme, 30.9.20.. tarihinde DEF A. Ne taahhtte bulunduu hissesi iin 60.000 TL.
demitir.
stenen : lgili yevmiyeleri yaznz, bilanoda gsteriniz. Kar iletmenin bilano pasifini
de gsteriniz.
2.2.3.5. 246 Bal Ortaklklara Sermaye Taahhtleri (-)
Bal ortaklklara ilgili sermaye taahhtlerinin izlendii hesaptr.
leyii :
Bal ortaklk iin sermaye taahhdnde bulunulduunda '245 Bal Ortaklklar Hesab'
karlnda bu hesaba alacak, taahht yerine getirildike de hesaba bor kaydedilir. Sermaye
taahhd tamamen yerine getirilmedii mddete, bu hesap alacak bakiyesi verecek ve bilano
aktifinde '245 Bal Ortaklklar Hs.' nn altnda (-) iaretli olarak yer alacaktr.
2.2.3.6. 248 Dier Mali Duran Varlklar

Yukarda belirtilen hesaplarn birinin kapsamna girmeyen zellikle kendi blmlerinde
tanmlanmayan dier mali duran varlklarn izlendii hesaptr.
114
2.2.4. 25 Maddi Duran Varlklar

letme faaliyetlerinde kullanlmak zere edinilen ve yararlanma sresi bir yldan fazla
olan, anma, ypranma ve deer kaybna urayan, fiziki varlk kalemlerinin ve birikmi
amortismanlarnn izlendii hesap grubudur.
Bu Grupta;
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
Arazi ve Arsalar,
Yer alt Ve Yerst Dzenleri
Binalar
Tesis Makine Ve Cihazlar
Tatlar
Demirbalar
Dier Maddi Duran Varlklar
Birikmi Amortismanlar(-)
Yaplmakta Olan Yatrmlar
Verilen Avanslar
simli hesaplar bulunmaktadr.
Dier bir anlatmla, bir almn duran varlk olabilmesi iin iki art aranr: biri yararlanma
sresinin bir yl amas, dieri ise al bedelinin 600.- tl. yi amas gerekir. Szgelimi cep
telefonunun fiyat 300.- tl. ise dorudan gider yazlr, al fiyat 900.- tl. ise 255 Demirbalar
Hesabnda izlenir.
2.2.4.1. 250 Arazi ve Arsalar
letmeye ait her trl arazi ve arsalarn izlendii hesap trdr. Arsa ve arazi alndnda
borlanr, satldnda alacaklanr.
Arsa almnda noter, tapu, mahkeme, emlak alm vergisi vb. giderler denmektedir. Bu tr
giderleri, arazi ve arsann maliyetine eklendii gibi maliyete eklenmeksizin genel giderler hesab
adyla borlandrmak mmkndr.
Arsann alnmasn Muhasebeletirilmesi :
-------------------/-----------------------250 ARAZ VE ARSALAR HS
250 01 Arsa A
.......
Tapu masr.
100 KASA HS.
-------------------/-----------------------250 ARAZ VE ARSALAR HS.
70.540 Emlak Alm Vergi ve Har.
115
100 KASA HS.

-------------------/-----------------------Arazi veya arsa alm sz konusu olduunda, eer alm vergi mkellefinden ise, baka bir
anlatmla arsay satan fatura dzenleme zorundaysa KDV siz konusudur. Arsay satann vergi
mkellefi olmamas durumunda KDV sz konusu olmayacaktr. Ancak icra yoluyla satmlarda,
icra dairesi KDV tahakkuk ettirecei ve vergi dairesine KDV'nin denmesini salayacaktr.
2.2.4.2. 251 Yeralt ve Yerst Dzenleri
Herhangi bir,iin gereklemesini salamak veya kolaylatrmak iin, yeraltnda veya
yerstnde ina edilmi her trl yol, hark, kpr, tnel, blme, sarn, iskele, vb. yaplarn
izlendii hesaptr.
Yer alt ve yerst dzenleri ina edildiinde borlanr, elden karldnda alacaklanr.
Bu varlklar ina edildikleri srada, maliyetlerin toplanaca '258 Yaplmakta Olan Yatrmlar
Hesab' kullanlr.
Bu hesabn alt hesaplar aadaki gibi olabilir :
251 01 Yollar
252 02 Parklar
252 03 Kprler
252 04 Havuz
------------/---------251 Yer Alt Ve Yerst Dzenleri
258 Yaplmakta Olan Yatrmlar
------------/---------2.2.4.3. 252 Binalar
Bu hesap, iletmenin her trl binalar ve bunlarn ayrlmaz paralar (mtemmim czleri)
nn izlendii hesaptr. Bina elde edildiinde bu hesap borlanr, elden karldnda alacaklanr.
Bina inas srasnda geici bir hesap olan 258 Yaplmakta Olan Yatrmlar Hs. b kullanlr.
Pein bina alm:
-----------------/------------------252 BNALAR HS.
01 A Binas
100 KASA HS.
-----------------/------------------Problemler:
1.) letme 3.3.20x1 de 10 000.- + 1 800.- kdv. Pein arazi ald.
116
2.) letme 6.6.20x1 de 8 000.- + 1 500.- KDV. Pein havuz yaptrd.

3.) letme 9.9.20x1 de 4 000.- + 720.- KDV. Pein makine ald.
4.) letme 12.12.20x1 de 2 000.- + 360.- KDV. Pein bilgisayar ald.
2.2.4.4. 253 Tesis, Makine ve Cihazlar
letmenin retim aamasnda kulland her trl makine, tesisi, ve cihazlar ile bunlarn
tamamlayc paralar ve bu amala kullanlan tama ara ve gerelerinin (konveyr, forklift vb.)
izlendii hesaptr. Satn alnan tesis makine ve cihazlar bu hesabn borcuna, satlanlar veya
mahsup edilmeleri halinde bu hesabn alacana kaydedilir.
Bu hesabn alt hesaplar, iletmenin yapsna gre farkllk gsterebilir.
25. nolu grup hesaplar iki durumda alacaklanr;
a) Sat durumunda ve
b) Hurdaya ayrldnda.
Makine ve tesisin alnmas :
-------------------/-----------------------253 TESS MAKNE VE CHAZLAR HS.
100 KASA HS.
-------------------/-----------------------D. sonu amortisman ayrlmas:
-------------------/-----------------------730 GENEL RETM GDERLER
10 601 Makine Amortisman Giderleri
257 BRKM AMORTSMAN
--------------------/-----------------------Sat :
253
257
10.000
4.000
10.000 + % 18 KDV pein satld.

-------------------/-----------------------100 KASA HS.
11 800
257 B.AMORT.
4 000
117
253 T.MAK.VE CH.

10 000
391 HESAPLANAN KDV
1 800
679 DER O. GEL. KAR
4 000
-------------------/-----------------------Yukardaki sat karn kontrol ediniz: Net defter deeri ile sat deeri arasndaki fark kar
ya da zarar olacaktr.
2.2.4.5. 254 Tatlar
letme faaliyetlerinde kullanlan tm aralarn izlendii hesaptr. Ulatrma sektrnde
hizmet retimi amacyla kullanmda olan tm tat aralar da bu hesapta izlenir. Ancak, ulatrma
sektrnde ana retimde kullanlan tat aralarnn toplam tutar bilano dipnotlarnda gsterilir.
Tat aralarnn alnmasnda bu hesap borlanr satlmas veya hurdaya ayrlmasnda
alacaklanr. Yukarda maddi sabitlerin almnda KDV' nin tamam indirilir. Binek otolarn
(station taksiler deil) al faturalarndaki KDV ile ilgili zel bir durum bulunmaktadr. KDV
kanununun 30. Maddesinin b bendi hkmlerine gre binek otolarn al faturalarndaki KDV
indirilmeyecektir. ndirilemeyen bu KDV tutar otonun maliyetine dahil edilir.
254 01 Binek Otolar
254 02 Kamyonetler
254 03 Otobsler
254 04 ............
Tat almnn Muhasebeletirilmesi :
a.) Binek otolarn alm :
-------------------/-----------------------254 TAITLAR HS.
254 Binek oto.
Al bedeli + KDV
... plaka
... motor no.
100 KASA HS.
-------------------/-----------------------veya
b.) Binek oto dndaki otolarn alm :
-------------------/-----------------------254 TAITLAR HS
100 KASA HS.
-------------------/-----------------------Dnem sonunda amortisman hesaplanmas
a.) Ynetim birimi tat amortisman giderinin kayd
7/A seeneine gre;
118
-------------------/-----------------------770 GENEL YNETM GDERLER

70.602 Tat Amortismanlar
257 BRKM AMORTSMANLAR
-------------------/-----------------------7/B seeneine gre;
70. Tat Amortismanlar
-------------------/-----------------------b.) Pazarlama servisi tat amortismannn kayd
7/A seeneine gre;
-------------------/-----------------------760 PAZARLAMA VE SATI GDERLER
60.602 Tat Amortismanlar
-------------------/-----------------------7/B seeneine gre;
-------------------/-----------------------796 AMORTSMAN GDERLER
60. Tat Amortismanlar
-------------------/-----------------------Hurdaya ayrlma :
-------------------/-----------------------257 BRKM AMORTSMANLAR
254 TAITLAR
----------- -------/-----------------------Maddi duran varln bakm onarm gideri:
70 323 Demirbalar Bakm Onarm
191 NDRLECEK KDV
100 KASA HS.
--------------------/----------------------Tatn (veya herhangi bir maddi duran varln ) satlmas :
Tatn satlmas durumunda, muhasebeletirilme ilemi aadaki sralamay ierir.
Borlu tarafa, pein sat ise kasa hs. veya belge alnd ise ilgili belge ile ilgili hesap,
tatn bilano pasifinde grlen birikmi amortismanlar kaydedilir. Alacakl tarafa. Tatn
119
bilano aktifinde grlen tutar, sat faturasndaki hesaplanan KDV kaydedilir. Bu haliyle
yevmiye maddesinin borlu ve alacakl taraf eit olmayacaktr. Yevmiye maddesini eitlemek
iin alacakl tarafa bir tutar yazmamz gerekiyorsa bu hesap maddi duran varln sat kardr,
borlandrmamz gerekiyorsa borlanan hesap maddi duran varlk sat zarardr.
-------------------/-----------------------100 KASA HS.
(veya ALICILAR HS.)
257 BRKM AMORTSMANLAR HS.
(689 DER OLAAN DII GDERLER HS.)
689 01 Maddi Duran Varlk Sat Zarar
.
254 TAITLAR HS.
679 DER OLAAN DII GELR VE KARLAR
679 01 Maddi Duran Varlk Sat Kar
-------------------/-----------------------Sat aamasnn muhasebeletirilmesini yeniden maddeler halinde gzden geirelim.
1.) Pein satsa kasa borlanr veya senet, ek vb. alndysa ilgili hesap borlanr, (sat
fiyat* 1.18 =Kasa girii)
2.) Hesaplanan KDV sat bedeli tutar esas alnarak alacaklanr,
3.) Maddi duran varlk, aktifinde grlen deer zerinden alacaklanr,
4.) Birikmi amortismanlar borlanarak kapatlr,
5.) Yevmiyeyi eitlemek iin ya borlu tarafa zarar kayd yaplr veya alacakl tarafa gelir
kayd yaplr. Alacakl tarafa kaydedilecek hesap, 679 Dier Olaand Gelir ve Karlar'dr; borlu
tarafa kaydedilecek hesap olmas durumunda 689 Dier Olaand Gider ve Zararlar'dr.
Problem : letme, 10.000 + KDV fiyatyla bir makine satn almtr. (Pein) Yl sonunda
% 25 orannda amortisman ayrlmtr. Ertesi yl bu makineyi 12.000 + KDV fiyatyla pein alm
satmtr.
zm :
-------------------/-----------------------253 MAKNELER HS.
10.000
1.800
100 KASA
2.500
257 BRKM AMORT.
--------------------/------------------------
11.800
2.500
120
Defter-i Kebir Kaytlar :

253 MAKNELER HS.
---------------------------10.000
257 BRKM AMORTS.

--------------------------------2.500
--------------------/-----------------------100 KASA HS.

14.160
2.500
253 MAKNELER HS.
679 DER OLAANDII GELRLER
--------------------/------------------------
10.000
2160
4.500
Makine sat karnn aadaki ekilde hesaplamamz mmkndr :

Makinenin aktifleme deeri 10.000 - Makinenin birikmi amortismanlar 2.500 = 7.500
TL. makinenin net defter deeri. Sat bedeli - Net deer = Makine sat kardr. 12.000 - 7.500
= 4.500 TL. dr.
2.2.4.6. 255 Demirbalar
letme faaliyetlerinin yrtlmesinde kullanlan her trl bro makine ve cihazlar ile
deme, masa, koltuk, dolap, mobilya vb. gibi maddi varlklarn izlendii hesaptr. Demirba
alndnda bu hesap borlanr, satldnda veya k yapldnda alacaklanr. letmenin
yapsna gre alt hesap numaralar verilebilir.
Problem :
1.) letme, 5.12.20.. tarihinde, ahin Ltd. ti'nden ..... nolu fatura karl 1 500 + % 18
KDV tutarl bir bilgisayar alm, karlnda 500 TL. lk ksa vadeli mteri senedi, 600 TL. lk
ileri tarihli(3 ay vadeli) mteri eki 400 TL hazr deer niteliindeki kendi ekini vermi,
kalann nakden demitir.
2.) Dnem sonunda % 20 orannda amortisman hesapland.
3.) Yukardaki yevmiyelere gre son durumu bilanoda gsteriniz.
4.) Ertesi yl pein 2 000 + % 18 KDV tutaryla yukarda ad geen bilgisayar satld.
121
Ek Soru:Yukardaki pazarlama servisinde kullanlan binek oto olsayd muhasebe kayd

nasl olurdu? (2.el binek otolarda kdv oran %1 dir)
2.2.4.7. 256 Dier Maddi Duran Varlklar
Yukarda belirtilen
hesaplarn hibirinin kapsamna girmeyen, zellikle kendi
blmlerinde tanmlanmayan dier maddi duran varlklarn izlendii hesaptr. Satn alma, ina,
devir veya imal durumunda borlanr, sat, devir , hurdaya ayrlma durumunda alacaklanr. Alet,
edevat, kalp ve modeller dier maddi duran varlklara birer rnektir.
2.2.4.8. 257 Birikmi Amortismanlar (-)
Maddi duran varlk bedellerinin, kullanlabilecekleri sre ierisinde hesaben yok
edilmesini salamak amacyla kullanlan bir hesaptr. Baka bir anlatmla amortismanlar, maddi
duran varlklarn anma ypranma ve deer kayplarn ifade etmektedir.
Ayrlan amortismanlar ilgili gider hesaplar karl olarak alacaklanr. Sat, devir,
hurdaya ayrlma durumlarnda borlanarak kapatlrlar. Birikmi Amortismanlar hesab
bilanonun aktif tarafnda maddi duran varlklar hesabnn hemen altnda eksi (-) deerle yer
alrlar. Bylece maddi duran varlklar net defter deeriyle gsterilmi olurlar.
Amortisman ayrma usulleri Vergi Usul Kanununda belirtilmitir. Kanunda belirtilen
amortisman usulleri normal usul, hzlandrlm usul ve fevkalade amortisman usuldr.
Normal usulde amortisman oran % 20 yi amamak artyla mkellefe serbeste
belirlenebilir. Hzlandrlm usul amortisman ise normal usuln iki katn geemez.
Birikmi amortismanlarn alt hesaplar aadaki gibi olabilir:
257 01
257 02
257 03
257 04
257 05
257 06
257 07
Arazi Ve Arsa Amortismanlar

Yer Alt Ve Yerst Dzenleri Amortismanlar
Binalar Amortismanlar
Tesis, Makine Ve Cihazlar Amortismanlar
Tatlar Amortismanlar
Demirbalar Amortismanlar
Dier Maddi Duran Varlklar Amortismanlar
-------------------/-----------------------730 GENEL RETM GDERLER
760 PAZARLAMA VE SATI GDERLER
770 70.603 Demirbalar Amortismanlar
257 BRKM AMORTSMANLAR HS.
122
257 0. ...
-------------------/-----------------------Amortismanlarn bilanoda grnm :
Aktif
1. Dnen Varlklar
2.Duran Varlklar
25 Maddi Duran Varlklar xxx
257 Birikmi Amort. - (x)
___
XX
2.2.4.9. 258 Yaplmakta Olan Yatrmlar
letmede yapm devam eden ve yapm, inas tamamlandnda ilgili maddi duran varlk
hesabna aktarlacak olan, her trl madde ve malzeme ile iilik ve genel giderlerle ilgili
harcamalarn izlendii hesaptr.
Yaplmakta olan yatrmla ilgili harcamalar borlandrlarak kaydedilir. Yatrm
tamamlandnda ilgili maddi duran varlk hesab borlandrlarak, yatrm hesab alacaklandrlr.
Yatrmn trne gre eitli alt hesaplar kullanlabilir.
-------------------/-----------------------258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR
01 Demir
02 imento
03 ....
100 KASA HS.
-------------------/-----------------------Bina inaatnn tamamlanmas durumunda yaplacak yevmiye kayd :
-------------------/-----------------------252 BNALAR HS.
258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR
-------------------/-----------------------Problem :
1.) letme, yaptraca bina inaat iin 10.000 +%18 KDV tutarl tomruk alm, bedeli
denmitir.
123
2.) letme, yaptraca bina inaat iin 15.000 + %18 KDV tutarl imento alm,
karlnda Bankasndan cari hesabndan ayn gn ekilmek zere ek imzalayp vermitir.
3.) ilik hizmeti iin mteahhit firma, ay sonunda 12.000 + KDV tutarl iilik faturas
dzenlemi, bedeli pein denmitir.
4.) naatn tamamlanmas nedeniyle ilgili devir hesaplarna aktarlmtr.
2.2.4.10. 259 Verilen Avanslar
Yurt iinden veya yurt dndan satn alnmak zere sipari edilen maddi duran varlklarla
ilgili olarak yaplan avans demelerinin izlendii hesaptr. deme yapldnda bu hesap
borlanr, sipari edilmi olan maddi varlk teslim alndnda alacaklanr.
2.2.5.
Maddi Olmayan Duran Varlklar
Herhangi bir fiziki varl bulunmayan ve iletmenin belli bir ekilde yararland veya
yararlanmay bekledii aktifletirilen giderler ile belli koullar altnda hukuken himaye gren
haklar ve erefiyelerin izlendii hesap grubudur. Maddi olmayan duran varlklar aadadr :
260
261
262
263
264
268
269
Haklar
erefiye
Kurulu ve rgtlenme Giderleri
Aratrma ve Gelitirme Giderleri
zel Maliyetler
Birikmi Amortismanlar (-)
Verilen Avanslar.
2.2.5.1. 260 Haklar

mtiyaz, patent, lisans, ticari marka ve unvan gibi bir bedel denerek elde edilen baz
hukuki tasarruflar ile kamu otoritelerinin iletmeye belirli alanlarda tand kullanma,
yararlanma, gibi yetkiler dolaysyla yaplan harcamalar kapsar.
Edinilen haklar, maliyet bedeli ile bu hesaba bor kaydedilir. Yararlanma sreleri iinde,
yararlanma sresinin belli olmamas durumunda 5 yl iinde eit taksitlerle itfa olunarak yok
edilirler.
Haklarn alt hesaplar aadaki gibi olabilir:
260 01
260 02
260 03
260 04
260 05
mtiyazlar
Patentler
Lisanslar
Ticari Marka
Ticaret Unvan
124
-------------------/-----------------------260 HAKLAR
260 02 Patentler
100 KASA HS.
-------------------/-----------------------tfa edilmesi :
770 70 610. Amortisman Giderleri
268 BRKM AMORT. HS.
268 01 Haklar Birikmi Amort.
-------------------/-----------------------2.2.5.2. 261 erefiye
Ticari hayatta iletmenin sahip olduu n ve isim, iletme tarafndan satn alnmas
durumunda ilgili iyerinin manevi deerine esas olan bedelin izlendii hesaptr. Halk arasnda
buna 'Hava Paras' denmektedir. V.U.K. da 'Petemallk' olarak nitelenmektedir. Baka bir
anlatmla, bir iletme devralrken katlanlan maliyet ile sz konusu iletmenin rayi bedelle
hesaplanan z varlk deeri arsndaki olumlu farkn izlendii itfa edilir.
----------------------/-----------------261 EREFYE HS.
XX
191 NDRLECEK KDV
X
100 KASA HS.
XX
----------------------/-----------------2.2.5.3. 262 Kurulu ve rgtlenme Giderleri
letmenin kurulmas, yeni bir ubenin almas, ilerin srekli olarak geniletilmesi iin
yaplan ve karlnda maddi bir deer elde edilmeyen giderlerin aktifletirilmeleri durumunda
izlendii hesaptr. Bu hesabn ad V.U.K. da 'lk Tesis ve Taazzuv Giderleri' dir. Bu hesap,
genelde irketlerle ilgilidir.
Yaplan kurulu ve rgtleme giderleri bu hesabn borcuna kaydedilerek aktifletirilir.
tfas (Yok edilmesi) ise, 5 ylda eit taksitler halinde olacaktr.
Maddi olmayan duran varlklarn KDV sinin tamam alnd ay indirilecektir. Ancak,
kurulu ilemleri tamamlanmadan tahakkuk eden kdv tutarlar indirilmeyip, maliyete alnacaktr.
Ana szleme dzenlenmesinde noterin ald bedel iinde KDV de bulunmaktadr. Bu KDV
tutar indirilmeyip 262 nolu hesabn borcuna kaydedilecektir.
-----------------/------------------
125
262 KURULU VE RGTLENME GDERLER

191 NDRLECEK KDV
100 KASA
331 ORTAKLARA BORLAR
----------------/------------------770 GENEL YNETM GDERLER
70 620 Amortisman g.
----------------/-------------------Bu hesabn alt hesaplar aadaki gibi olabilir :
262 01
262 02
262 03
262 04
Fizibilite Giderleri
Mavirlik Avukatlk Giderleri
Ana Szleme Giderleri
...
Problem : Kurulu aamasnda olan bir limited irketin Ana szlemesinin hazrlanmas
iin mali mavire 740 + %18 KDV pein denmitir. Ana szleme onay iin notere 460 + %18
KDV denmitir. Dnem sonu % 20 amortisman hesapland.
2.2.5.4. 263 Aratrma ve Gelitirme Giderleri
letmede yeni rn ve teknolojiler oluturulmas, mevcutlarn gelitirilmesi ve benzeri
amalarla yaplan her trl harcamalardan, aktifletirilen ksmnn izlendii hesaptr. Yaplan
aratrma ve gelitirme giderleri be hesaba bor yazlr. Be ylda be eit taksit halinde itfa
edilerek yok edilir. Yarar bir yl iinde tkenecek olan aratrma ve gelitirme giderleri 750 ...
(630) nolu hesapla ilikilendirilir. Alt hesap numaralar :
263 AR - GE GDERLER
01 Mhendislik
02 Laboratuar
03 Malzeme
......ve........
--------------------/-----------------------263 ARATIRMA GELTRME GDERLER
100 KASA HS.
--------------------/-----------------------750 ARATIRMA VE GELTRME GDERLER
-------------------/-----------------------630 ARATIRMA VE GELTRME GDERLER
751 AR-GE GD. YANSITMA
126
-------------------/-----------------------751 AR-GE GD. YANSITMA

750 ARATIRMA VE GELTRME GDERLER
-------------------/-----------------------2.2.5.5. 264 zel Maliyetler
Aadaki gibi alt hesap nosu verilebilir:
01 Raf
02 Vitrin
03 at tamiri
04 Duvar Ssleme
05
------------------/------------------------264 ZEL MALYETLER
191 NDRLECEK KDV
100 KASA
------------------/------------------------770 GENEL YNETM GDERLER
------------------/------------------------Kiralanan gayri menkullerin gelitirilmesi veya ekonomik deerlerinin srekli olarak
artrlmas amacyla yaplan giderler ile bu gayri menkuln kullanlmas iin yaplp kira sresinin
sonunda mal sahibine braklacak olan, varlklarn bedelini kapsar. Gayrimenkul iin yaplan
normal bakm, onarm, temizlik, giderleri dorudan gider yazlabilir.
Yaplan harcamalar bu hesabn borcuna kaydedilir. Kira sresi be yl veya daha fazla ise
5 ylda taksit halinde alacaklandrlarak itfa edilir. Kira sresi be yldan az ise, kira sresinde
amorti edilir.
Problemler :
1.) letme, kiralam olduu binann atsn tamir ettirmek iin 6.000 +KDV tutarl
harcama yapmtr.
2.) Yl sonunda % 20 orannda itfa gideri ( amortisman gideri) hesaplanmtr.
3.) Bilanoda gsteriniz.
Ek Soru: 4. Yl bitiminde iyeri boaltlacak ise yzde ka amortisman hesaplanr?
Problemler:
127
1.)
2.)
3.)
4.)
letme talyan FAT firmasna 100 000.- + 18 000.- tl. patent bedeli dedi.
letme kiralad iyeri iin hava paras 10 000.- + 1 800.- tl. dedi.
letme irket kurulu aamasnda ticaret odasna 1 500.- kayt bedeli dedi.
letme kiralad iyeri iin fayans bedeli 1 000.- + 180.- tl. kdv. dedi.
2.2.5.6.
267 Dier Maddi Olmayan Duran Varlklar
Yukarda saylanlarn dnda kalan dier maddi olmayan duran varlklar kalemlerinin
izlendii hesaptr. Dier maddi olmayan duran varlklar iinde 5 yldan itfa etme sz konusu
olacaktr.
2.2.5.7. 268 Birikmi Amortismanlar (-)
Maddi olmayan duran varlk bedellerinin, kullanlabilecekleri sre ierisinde
edilebilmesini salamak amacyla kullanlan hesaptr.
yok
Amortisman ayrldnda bu hesap alacaklanr. Kullanm hakk sona erdiinde veya elden
karldnda borlanr. Bu hesap alacak karakterli bir hesaptr. Bilanonun aktifinde 26 Maddi
Olmayan Duran Varlklar hesabnn altnda (-) olarak yer alr. Bylece maddi olmayan duran
varlklarn net deerde izlenmesi salanm olmaktadr.
Bu hesabn alt balklar aadaki gibi olabilir:
268 01
268 02
268 03
268 04
268 05
268 06
Haklar Birikmi Amortismanlar

erefiye Birikmi Amortismanlar
Kurulu Ve rgtlenme Giderleri Amortismanlar
Aratrma ve Gelitirme Giderleri Amortismanlar
zel Maliyetler Amortismanlar
Dier Maddi Olmayan Duran Varlklar Amortismanlar
70. 620 Amortisman Giderleri
268 01 Haklar Birikmi Amort.
--------------------/-----------------------750 ARATIRMA GELTRME GDER.
-------------------/------------------------Buraya kadar iki tr birikmi amortismandan sz ettik. Biri 257 kodlu birikmi
amortisman, dieri ise 268 kodlu birikmi amortisman. 257 kodlu birikmi amortismanlar, 25 li
ana grup hesaplarla ilgili, dieri ise 26 l ana grupla ilgilidir.
128

Maddi olmayan duran varlklarn almlar ile ilgili olarak, yurt ii veya yurt dndaki kii
ve kurululara yaplan avans demelerinin izlendii hesaptr. deme yapldnda bu hesap
borlanr, varlk elde edildiinde bu hesap alacaklanr.
--------------------/-----------------------269 VERLEN AVANSLAR HS.
100 KASA HS.
--------------------/-----------------------Maddi olmayan duran varln alm :
--------------------/-----------------------260 HAKLAR HS.

269 VERLEN AVANSLAR HS.
--------------------/-----------------------Buraya kadar muhtelif verilen avanslar hesab grdk, 159. 259 ve 269 gibi. 159, 15 kodlu
hesaplarn alm iin nceden verilen avanslar ifade etmekte; 259, 25 kodlu maddi duran
varlklarn almnda nce verilen avans ifade etmekte; 269 ise 26 kodlu maddi olmayan duran
varlklar iin nceden verilen avanslar ifade etmektedir.
2.2.6.
27 zel Tkenmeye Tabi Varlklar
Belirli bir rezervin (petrol, kmr vb.) kullanlmas iin yaplan ve o rezervin tkenmesine
paralel olarak deer kaybedecek olan arama, hazrlk, gelitirme ilemleri iin yaplm giderleri
iermektedir. Bu tr giderler, retim almalarnn zaman ve younluu ile snrldrlar.
zel tkenmeye tabi varlklar, arama giderleri, hazrlk ve gelitirme giderleri ve dier
zel tkenmeye tabi varlklardan oluur.
2.2.6.1. 271 Arama Giderleri
Arama amacyla yaplan ve bununla ilgili giderlerin izlendii hesaptr. Maden yatann
iletmeye uygun olup olmadnn belirlenmesi ve giri noktalarnn saptanmas iin, iletmeye
gemeden nce yaplan arama giderleri ile petrol aratrmas ile ilgili olarak arazinin yerden ve
havadan (toporafik, jeolojik, vb.) incelenmesine ve gerekli ilem, deneyim ve jeolojik bilgi
almak amac ile yaplan sondaj giderleri gibi yaplan harcamalar bu hesapta izlenir.
Arama faaliyetlerinin sonucunda retilebilir cevher rezervi bulunmamsa, yaplm olan
giderler zarara kaydedilir.
2.2.6.2.
272 Hazrlk ve Gelitirme Giderleri
129
Ak iletmelerde, maden stndeki rty kaldrmak veya yeraltndaki maden yataklarna

girmek, bu yatakla yerst arasnda genel ktlenin tketilmesine kadar srekli bir balant
kurmak ve maden yataklarn retime elverili paralara blmek, insan ve aralarn gidip-gelme
ve havalandrmalarn, cevherlerin tanmas iin alacak yol, mecra vb.. faaliyetlerin gerektirdii
giderler bu hesapta izlenir. Petrol ilemlerinde, kuyu ama., temizleme, derinletirme vb.
ilemlere hazrlk iin yaplan iilik, yakt, tamir, bakm, nakliye, ikmal, malzeme vb. giderler de
bu hesap izlenir.
Arama faaliyetleri sonunda cevher rezervi bulunamamsa, yaplan tm harcamalar zarar
olarak kaydedilir. Cevher rezervi bulunmusa, rezervin miktar ve zelliine gre itfaya tabi
tutulurlar.
2.2.6.3. 277 Dier zel Tkenmeye Tabi Varlklar
Kendi, blmlerinde tanmlanmayan zel tkenmeye tabi dier varlklar deerlerinin
izlendii hesaptr.
Belirli maddi varlkla ilgisi kesin olarak saptanan harcamalar bu hesaba bor kaydedilir.
zelliini kaybetmi olan varlklar kaytlardan karlarak alacaklanr.
2.2.6.4. 278 Birikmi Tkenme Paylar (-)
zel tkenmeye tabi varlklar grubuna giren kalemler zelliklerine gre 'tkenme pay'
ayrlmak suretiyle itfa edilir.
Tkenme paylarnn ayrlmas durumunda 770 Genel Ynetim Giderleri Hs. borlanr,
278 Birikmi Tkenme paylar hesab alacaklanr. Sat, devir, kullanma yeteneini kaybetme
durumunda alacaklanr.
zel tkenmeye tabi varlk almlar iin yaplan avans demelerinin izlendii hesaptr.
Avans demesi yapldnda bu hesap borlanr. zel tkenmeye tabi varln elde edilmesi
durumunda alacaklanr.
2.2.7. Gelecek Yllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkuklar
inde bulunulan dnemde ortaya kan ancak gelecek yllara ait olan giderler ile faaliyet
dnemine ait olup da ileriki yllarda tahsil edilebilecek gelirlerden oluur.
2.2.7.1. 280 Gelecek Yllara Ait Giderler
130
Pein denen ve cari dnem iinde ilgili gider hesaplarna kaydedilmesi gereken ve
gelecek yllara ait giderleri izlemek iin kullanlan bir hesaptr.
Gider yapldnda bu hesap borlanr. Sresi bir ylda bitenler '180 Gelecek Aylara Ait
Giderler' hesabna aktarlr.
Gider yapldnda yazlacak kayt :
--------------------/-----------------------280 GELECEK YILLARA AT GDERLER xx
100 KASA HS.
xx
--------------------/-----------------------Dnem sonunda bir yldan az hale dnen ksm aadaki ekilde kaydedilecektir:
--------------------/-----------------------180 GELECEK AYLARA AT GDERLER x
280 GELECEK YILLARA AT GD.
x
--------------------/-----------------------Ertesi yl hesab devir ilemi :
180 GELECEK AYLARA AT GDERL.
--------------------/-----------------------770 Nolu genel ynetim giderleri hesabnn yanstlmas:
--------------------/-----------------------632 GENEL YNETM GDER
771 G. YNETM GDERLER YANSITMA HS.
--------------------/-----------------------Yanstmann kapatlmas :
--------------------/-----------------------771 G. Y. GDERLER YANSITMA HESABI
--------------------/-----------------------632 nolu hesabn 690 'a devredilmesi :
632 G. YNETM GDERLER HS.
--------------------/-----------------------280 GELECEK YILLARA AT GDERLER
-------------x
x
--------------x
x
131

-------------x
x
Problem : letme 18 aylk, toplam 18.000 TL tutarl kiray pein dedi.
Muhasebeletiriniz. zleyen ayn muhasebe ilemlerini yapnz. Bilanoda gsteriniz.
2.2.7.2. 281 Gelir Tahakkuklar
nc kiilerden tahsil edilmesi ya da bunlarn hesabna kesin olarak bor kayd bir yl
veya daha sonraki yllarda elde edilecek gelirlerin iinde bulunan dnem ait olan ksmlarnn,
ilgili gelir hesab karl bor kaydedilecei bir hesaptr. Baka bir ifadeyle, iinde bulunan
dnemde ortaya km, bir ksm gelecek yllara ait olan fakat henz paraya evrilmemi
gelirlerle ilgili alacaklarn bu dneme ait ksmlarnn izlendii hesap trdr.
Gelecek yllara ait olup tahakkuk eden alacan kayd :
--------------------/-----------------------281 GELR TAHAKKUKLARI
xxx
602 DER GELRLER
xxx
(642 FAZ GELRLER)
--------------------/-----------------------Dnem sonunda, sresi bir yldan az hale dnen alacan kaydedilmesi :
--------------------/-----------------------181 GELR TAHAKKUKLARI
x
x
--------------------/-----------------------Ertesi yl tahakkuk alacann paraya dnmesi :
--------------------/-----------------------100 KASA HS.
x
x
--------------------/-----------------------2.2.8.
29 Dier Duran Varlklar
Yukardaki blmlerde saylm olup, duran varlk kalemlerine girmeyen dier duran
varlk kalemleri bu grupta yer alr.
Dier Duran Varlklar unlardr:
292 Dier KDV
293 Gelecek Yllar htiyac Stoklar
132
294 Elden karlacak Stoklar ve Maddi Duran Varlklar

295 Pein denen Vergiler
297 Dier eitli Duran Varlklardr.
2.2.8.1. 292 Dier KDV
Ertelenen, iadesi gereken, tahsil edilen ve eitli ekillerde ortaya kan dier KDV nin bir
yl aan tutarlarn kaydedildii hesaptr. KDV nin ortaya kmas halinde bu hesap borlanr.
2.2.8.2.
293 Gelecek Yllar htiyac Stoklar
Tedbirli satn alma ve imal etme politikas gerei ve stok dn hz dkl nedeniyle
iletmede bulunan ve iletmenin bir yllk dnem iinde kullanabileceinden daha fazla olan stok
kalemlerinin izlendii hesaptr.
Gelecek yllar ihtiyalar iin stoklar edinildiinde bu hesap borlanr, kullanm dnemleri
bir yln altna dtnde alacaklanr.
a. Gelecek yl ihtiyac stok edinilmesi :
--------------------/-----------------------293 GELECEK YIL. HTYA STOKL.
xxx
x
100 KASA HS.
xxx
--------------------/-----------------------b. Dnem sonunda, sadece nmzdeki yl ihtiyac olan ksmn ilgili hesaba devredilmesi
:
--------------------/-----------------------150 LK MADDE MALZEME HS.
x
293 GELECEK YIL. HTY. STOK.
--------------------/------------------------
Problem : Bir tula fabrikas, ky tzel kiiliinden yars bu yl, dier yars da gelecek
yl kullanlabilecek 5.000 TL. toprak satn almtr.
Not: Toprak Ky meras olduu iin fatura dzenlenmemi, gider pusulas ile alnmtr.
Baka bir anlatmla KDV sz konusu deildir.
2.2.8.3.
294 Elden karlacak Stoklar ve Maddi Duran Varlklar
eitli nedenlerle iletmede kullanlma ve sat olanaklarn kaybeden stoklar ve duran

varlklarn izledii hesaptr. Bu gibi varlklar kullanlma ve sat olanaklarn kaybettiinde
bulunduklar varlk hesabndan karlarak borlandrlrlar. Bu tr varlklar elden karldnda
alacaklanarak kapatlr.
133
2.2.8.4. 295 Pein denen Vergiler ve Fonlar

zleyen yldan sonraki yllarda indirim konusu yaplabilecek olan pein denen vergi ve
fonlarn izlendii hesaptr. Genellikle yllara yaygn inaat istihkak almlarnda, mteahhitlerden
kesilen gelir vergisi stopaj (kesinti) tutarlar bu hesapta izlenir.
leyii :
Gelecek dnemden daha sonraki yllarda indirim konusu yaplabilecek nitelikteki vergi ve
fonlar dendiinde bu hesaba bor yazlr. ndirilebilme sresi bir yln altnda inen vergi ve
fonlar bu hesabn alacana karlk, 193 Pein denen Vergi ve Fonlar hesabna aktarlr.
Pein verginin denmesi :
--------------------/-----------------------295 PEN D. VERGLER VE FONLAR
100 KASA HS.
--------------------/-----------------------Yl sonunda hesaplanan kurumlar vergisine isabet eden pein vergi 193 nolu hesaba
devredilecektir:
--------------------/-----------------------193 PEN D. VERGLER VE FONLAR
295 PEN D. VERGLER VE FONLAR
--------------------/-----------------------Defter-i kebir kaytlar :
295 Pein d. Vergiler Fonlar
-----------------------------------x
x
x
193 Pein d. Vergiler Fonlar

------------------------------------x
------------------/-------------------371 DN. KARININ PEN DENEN VERG

VE DER YKMLLKLER
193 PEN D. VERGLER VE FONLAR
-----------------/--------------------2.2.8.5. 297 Dier eitli Duran Varlklar
Bu hesap grubu ierisinde saylanlarn dnda kalan dier duran varlklarn izlendii hesaptr.
2.3. AKTF HESAPLARLA LGL PROBLEMLER
134
2.3.1. rnek1 . 120 ALICILAR ile ilgili problemler

1.) A iletmesi 16.10. 20.. tarihinde mteri S. ahin' e 758911 Nolu fatura ile 5.000 +
% 18 KDV tutarl mal kredili (herhangi bir belge almadan) olarak satmtr.
2.) A letmesi 20.10.20.. tarihinde mteri S. ahin 'den olan alacan yarsn tahsil
etmitir.
3.) A letmesi 25.10.20.. tarihinde mteri S. ahin' den olan alacann geri kalan iin
30.11.20.. tarihli Akbank mteri eki almtr.
2.3.2. rnek 2. 121 ALACAK SENETLER Hesab ile ilgili problemler
1.) A iletmesi 16.1.20x1.. tarihinde mteri A.S. ahin' e 814713 No'lu fatura ile 6.000 +
% 18 KDV tutarl mal, 17.2.20x1.. ve 17.3.20x1.. tarihli iki eit tutarl senet alarak satmtr.
2.) A letmesi 17.1.20x1.. tarihinde, 17.2.20x1.. tarihli A.S. ahin' den olan senetli
alacan tahsil iin Z... Bankasna gndermitir.
3.) A letmesi 18.1.20x1.. tarihinde Z. Bankasndan gelen bir dekont' tan 17.2.20x1..
tarihli A.S. ahin' den olan senetli alacan tahsil edilmitir.
4.) A letmesi 30.01.20x1.. tarihinde mteri A.S. ahin' den olan czdandaki alacak
senedini iade ederek, 17.03.20x1.. tarihli Akbank mteri eki almtr.
5.) A letmesi 17.03.20x1.. tarihinde Akbank mteri ekini tahsil etmi, tutar a.c.h. a
yazlmtr.
6.) A letmesi 18.02.20.. tarihinde mteri A.S. ahin' e 815714 No'lu fatura ile 15.000 +
% 18 KDV tutarl mal, 17.03.20.. ,17.04.20.. ve 17.05.20.. tarihli adet eit tutarl senet
karl satmtr.
7.) A letmesi 20.02.20.. tarihinde kredi alm iin 17.03.20.. tarihli senedi A Bankasna
teminat olarak vermitir.
8.) A letmesi 21.02.20.. tarihinde 17.04.20.. tarihli senet tahsil iin Z Bankasna
verilmitir.
9.) A letmesi, 25.04.20.. tarihinde 17.04.20.. tarihli senedin protesto olduunu, 26.- TL'
lk protesto masrafnn iletmenin banka hesabndan dldn bankadan gelen dekonttan
anlamtr.
10.) A letmesi, 30.04.20.. tarihinde 17.05.20.. tarihli senedi 5.000 TL ya krdrmtr.
(skonto ettirmitir.)
135
2.3.3. rnek : 3. DEVAMLI ENVANTER YNTEM LE LGL MONOGRAF

rnek 4.2.
A letmesi Ocak 20.. banda kasada 3.000 TL. mal stoklarnda ise 4.000 TL.' lk mal
mevcudu vardr. Sermaye tutar 7.000 TL dir.
1.) A iletmesi 06.01.20.. tarihinde Aktar A..' den no'lu fatura ile 9.000 + % 18 KDV
tutarl mal kredili (herhangi bir belge verilmeden) olarak satn almtr.
2.) A iletmesi 07.01.20.. tarihinde satn alnan maln tanmas iin 800 + % 18 KDV
tutarnda tama masraf demitir. Fatura no 300723 dir.
3.) letme 11.01.20.. tarihinde mteri B.Akcan ve Fatih Szer' e 258645 No'lu fatura ile
maliyet deeri 4.500 TL. olan, 6.000 + % 18 KDV tutarl mal kredili olarak satmtr.
4.) 13.01.20.. tarihinde Aktar A.' e 1.000.+ % 18 tutarl mal iade edilmi mal bedeli cari
hesaplarndan dlmtr.
5.) 18.01.20.. tarihinde mteri B.AKCAN, A iletmesine maliyet deeri 350 TL. olan,
500 + % 18 KDV tutarl mal iade etmi, tutar cari hesaptan dlmtr.
6.) 30.01.20.. tarihinde alc AKCAN' a ay sonunda 300 + % 18 KDV tutarnda iskonto
yapldn bildirmi tutar cari hesaptan dlmtr.
7.) 31.01.20.. tarihinde satc Aktar A.. ay sonunda A iletmesine 200 + % 18 KDV
tutarnda iskonto yapldn bildirmitir. Tutar cari hesaptan dlmtr.
stenen : lemlerin yevmiye ve defter-i Kebir kaytlarn Devaml Envanter Yntemine
gre (aralksz envanter, devaml denklik) yapp, KDV mahsubunu ve gelir tablosunda brt sat
karn gsteriniz.
2.3.4. rnek 4.3.
-------------A letmesi 31.12.20.. tarihli bilanosu aadaki gibidir:
Aktif
100 Kasa
120 Alclar
121 Alacak Snt.
153 Tic Mal
Pasif
150
44.850
55.000
18.000
---------118.000
500 Sermaye
A. Balc
M. Kuru
321 Bor Sen.
320 Satclar
84.000
51.000
33.000
14.000
20.000
--------118.000
136
letmenin Ocak aynda yapt ilemler

1.) 5.1.20.. tarihinde 8.000 + % 18 KDV TL' lk mal yars nakit geri kalan 28.01.20..
vadeli senet dzenlenerek satlmtr.
2.) 7.1.20.. tarihinde X A..' ye ait nominal deeri 1.000 TL. olan A tertip hisse
senetlerinden birimini 1.200 TL' den 2 adet pein satn almtr. (Ksa vadeli amalar iin)
3.) 8.1.20.. tarihinde mterilerinden olan 40.000 TL' lik belgesiz alacan tahsil etmitir.
4.) 10.1.20.. tarihinde 20.000 + % 18 KDV TL' lik mal yars nakit, geri kalann yars iin
5.2.20.. tarihli bono (bor senedi) kalan iinde ayn gn tarihli ek dzenlenerek satn alnmtr.
Satn alnan maln tanmas iin 1.500 + % 18 KDV tutarnda tama masraf denmitir.
5.) 15.1.20.. tarihinde 14 Ocak 20.. vadeli 40.000 TL. senedi tahsil edilmitir.
6.) 17.1.20.. tarihinde X A..' ye ait iki adet hisse senedi birimi 1.300 TL' den satlmtr.
7.) 18.1.20.. tarihinde bankas'na 10.000 TL. yatrmtr.
8.) 20.1.20.. tarihinde 10 Ocakta satn alnan mallardan 4.000 + % 18 KDV tutarl ksm
satclara iade edilmi ve karl senetli borlardan dlmtr.(Senetler bu tutar kadar iptal
edildi)
9.) 21.1.20.. tarihinde mteriler/ alclar tarafndan 5 Ocakta satlan mallardan 1.500 +
% 18 KDV tutarl ksm bozuk olduundan iade edilmi karl senetli alacaklardan
dlmtr.
10.) 22.1.20.. tarihinde kredili olarak 12.000 + % 18 KDV tutarl mal satn alnmtr.
Satn alnan maln tanmas iin 1.600 + % 18 KDV tutarnda tama masraf demitir.
11.) 23.1.20.. tarihinde satclar 22 Ocakta satn alnan mallardan 2.000 + % 18 KDV
tutarnda indirim yaptklarn bildirmilerdir. Tutar ticari borlardan dlmtr.
12.) 24.1.20.. tarihinde 15.000 + % 18 KDV tutarl mal 5 ubat 20.. tarihli15 000 TL bir
mteri eki alnarak satlmtr. KDV iin belge almamtr.
13.) 24.1.20.. tarihinde Belediyeye su depozitosu olarak 1.000 TL yatrlmtr.
14.) 25.1.20.. tarihinde 24 Ocakta satlan mal iin 1.000 + % 18 KDV tutarnda iskonto
yapldn mteriye bildirmi ve cari hesabna kaydedilmitir. ( letme skonto tutar kadar
borlanmtr.)
15.) 26.1.20.. tarihinde iletme 5.000 TL'lik belgesiz bor demitir.
137
16.) 27.1.20.. tarihinde 6.000 + % 18 KDV tutarl mal pein olarak satlmtr.
17.) 28.1.20.. tarihinde 7.000 TL' lik 27 Ocak vadeli senetli bor demitir.
18.) 29.1.20.. tarihinde 28.1.20.. vadeli 4.400 TL' lik senetli alacak tahsil edilmitir.
31.1.20.. tarihinde yaplan saym sonucunda mal stoklarnn tutar 20.000 TL' dr.
stenen : Yevmiye, kdv mahsubunu, kebir kaytlarn yapp 31 Ocak tarihli geici mizan
dzenleyip mal sat karn bulunuz. KDV mahsubunu yapnz.
(Mal hesabnn muhasebeletirilmesini dnem sonu envanter yntemine gre yapnz.)
2.3.5. rnek 4.4

A letmesinin 31.12.20x1.. tarihli bilanosu aadaki gibidir.
Aktif
Pasif
------------------------------------------------------------------------------------------------100 Kasa
150
500 Sermaye
94.000
120 Alclar
54.850
A. Balc 61.000
121 Alacak Snt.
65.000
M. Kuru 33.000
153 Mal
28.000
321 Bor Sent.
24.000
-------320 Satclar
30.000
148.000
--------148.000
letmenin Ocak aynda yapt ilemler
1.) 5.1.20x2 (Buradaki 2 , izleyen yl anlamndadr) .. tarihinde maliyet deeri 7.500 TL
olan, 9.000 + % 18 KDV TL. lik mal 3 000.- tl nakit, 4 000.- tl. tutarl 28.1.20x2 tarihli senet
dzenlenmi, geri kalan iin belge dzenlenmeksizin, satlmtr.
2.) 7.1.20.. tarihli X A..' ya ait nominal deeri 1.000 TL. olan A tertip hisse senetlerinden
birimini 1.300 TL' den 2 adet satn almtr.(Geici yatrm olarak)
3.) 8.1.20.. tarihinde mterilerden olan 45.000 TL lik alacan tahsil etmitir.
138
4.) 10.1.20.. tarihinde 24.000 + % 18 KDV TL mal 10 000 tl nakit, 6 000 tl. iin 5 ubat
20.. tarihli kendi eki, kalan iinde her hangi bir belge dzenlenmeksizin satn alnmtr. Satn
alnan maln tanmas iin 1.600 + % 18 KDV tutarnda tama masraf denmitir.
5.) 15.1.20.. tarihinde 14 Ocak 20x2 vadeli senetli alacaklarndan 45.000 TL tahsil
etmitir.
6.) 16.1.20.. tarihinde 15.000 TL lik 5 ubat 20.. vadeli senet tahsil iin bankaya
gnderilmitir.
7.) 17.1.20.. tarihinde X A..'ye ait 2 adet hisse senedi birimi 1.500 TL. den satlmtr
8.) 18.1.20.. tarihinde Bankas'na 12.000 TL. yatrlmtr.
9.) 20.1.20.. tarihinde 10 Ocakta satn alnan mallardan 3.000 + % 18 KDV tutarl ksm
satclara iade edilmi ve karl cari hesaptan dlmtr.
10.) 21.1.20.. tarihinde mteriler/alclar 5 Ocakta satlan mallardan maliyet deeri
1.000 TL. olan, 1.600 + % 18 KDV tutarl ksm bozuk olduundan iade edilmi karl cari
hesaptan dlmtr.
11.) 22.1.20.. tarihinde kredili olarak 14.000 + % 18 KDV tutarl mal satn alnmtr.
Satn alnan maln tanmas iin 1.200 + % 18 KDV tutarnda tama masraf denmitir.
12.) 23.1.20.. tarihinde satclar 22 Ocakta satn alnan mallardan 2.000 + % 18 KDV
tutarl indirim yaptklarn bildirmilerdir. Tutar ticari borlardan dlmtr.
13.) 24.1.20.. tarihinde maliyet deeri 12.500 TL olan mal 16.000 + % 18 KDV tutarn 5
ubat 20.. tarihli 10 000 tl tutarl bir mteri eki alnarak satlmtr. Kalan iin belge
alnmamtr.
14.) 25.1.20.. tarihinde 24 Ocakta satlan mal iin 2.000 + % 18 KDV tutarnda iskonto
yapldn mteriye bildirmi ve cari hesabna kaydedilmitir. (letme iskonto tutar kadar
borlanmtr.)
15.) 26.1.20.. tarihinde iletme 6.000 TL lik belgesiz ticari bor demitir.
16.) 27.1.20.. tarihinde maliyet deeri 5.000 TL olan mal, 8.000 + % 18 KDV tutarna
pein olarak satlmtr.
17.) 28.1.20.. tarihinde 7.000 TL lik 27 Ocak vadeli bor denmitir.
18.) 29.1.20.. tarihinde 28.1.20.. vadeli 4.400 TL lk senetli alacak tahsil edilmitir.
139
stenen : Yevmiye, kebir kaytlarn yapp 31 Ocak tarihli geici mizan dzenleyip, mal
sat karn bulunuz. KDV yi mahsup ediniz. Gelir tablosunda gsteriniz.
(Mal hesabnn muhasebeletirilmesini srekli envanter yntemine gre yapnz.)
140
NC BLM
III PASF HESAPLAR
3.1. Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklar

Ksa vadeli yabanc kaynaklar, dnen varlklarn ayrlmasnda kullanlan lye uygun
olarak, en ok bir yl veya iletmenin normal faaliyet dnemi sonunda denecek yabanc
kaynaklar kapsar. Bu yabanc kaynaklar, borlarn ana para taksitleri olduu gibi, faizlerini de
kapsar.
Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklar,
30
32
33
34
35
36
37
38
39
Mali Borlar
Ticari Borlar
Dier Borlar
Alnan Avanslar
Yllara Yaygn naat Ve Onarm Hakedileri
denecek Vergi Ve Dier Ykmllkler
Bor Ve Gider Karlklar
Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkuklar
Dier Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklar eklinde Blmlenir.
3.1.1. 30 Mali Borlar

Kredi kurumlarna ksa vadeli borlar ile ksa vadeli para ve sermaye piyasas aralar ile
salanan krediler ve vadesine bir yldan daha az bir sre kalan uzun vadeli mali borlarn ana para
taksit ve faizlerini kapsar.
300 Banka Kredileri
303 Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri
141
304
305
306
308
309
Tahvil, Anapara Bor, Taksit ve Faizleri

karlm Bonolar ve Senetler
karlm Dier Menkul Kymetler
Menkul Kymetler hra Fark (-)
Dier Mali Borlar
3.1.1.1. 300 Banka Kredileri

Bu hesap, banka ve dier finans kurulularndan salanan ksa vadeli kredilere (borlara)
ilikin tutarlar ieren hesap kalemdir. Ayn ismi tayan ancak kod nosu 400 olan hesap ta vardr.
Ancak bu kod, uzun vadeli kredilerle ilgilidir.
leyii :
Alnan ksa vadeli krediler bu hesaba alacak, demeleri halinde bor kaydedilir.
300 01
300 02
300 03
300 04
300 05
Ak Krediler
ek, Senet Karl Krediler
Akreditif Kredileri
hracat Kredileri
Dviz Kredileri
Hisse senedi ve Tahvil Karl Kredi Alnmas :
a. Hisse senedi ve Tahvilin bankaya teminat olarak teslim edilmesi
--------------------/-----------------------110 HSSE SENETLER HS.
xxx
02 Teminata verilen his. Sn.
xxx
01 Czdandaki his. Sn.
--------------------/-----------------------100 KASA HS.
(102 BANKALAR HS. )
xx
300 BANKA KREDLER HS.
xx
--------------------/-----------------------Banka iletmelere kredi verirken, verecei krediden daha fazla tutarda hisse senedi, alacak
senedi vb. alrlar. Bu durumda nedeni, bankann kendine emniyet pay ayrmasdr.
Kefalet karl bankadan kredi alnmas :
--------------------/------------------------
142
912 KEFALETTEN ALACAKLAR HS.

Kefaletten Borlular
.... Bankas
913 KEFALETTEN BORLAR HS.
Kefaletten Alacakllar
Kefil olan ahs Ad
--------------------/-----------------------Nazm Hesaplar bilanoda, bilano genel toplamnn altnda yer alr:
BLANO
-------------------------
--------------------------
--------------Xxxx
=========
912 KEFALETTEN AL.
X
-----------------xxxx
===========
913 KEFALETTEN BOR.
X
------------------------------/-------------------------100 KASA HS.

--------------------/-----------------------Alacak senedi karl kredi alnmas:
--------------------/-----------------------121 ALACAK SENETLER HS.
Teminata Verilen Senetler
Czdandaki Alacak Senetleri
--------------------/-----------------------100 KASA HS.
-------------------/-----------------------b. Bankaya olan kredi borcunun denmesi:
ba. Kredi borcunun kasadan denmesi:
--------------------/-----------------------300 BANKA KREDLER HS.
100 KASA HS.
--------------------/-----------------------bb. Kredi borcunun bankadaki alacakl cari hesaptan, virman yoluyla denmesi :
--------------------/------------------------
143

102 BANKALAR HS.
--------------------/-----------------------bc. Bankaya teminat verilmi olan senedin tahsil edilerek kredi borcuyla takas edilmesi
--------------------/-----------------------300 BANKA KREDLER HS.
Teminata Verilen Alac. Snt.
--------------------/-----------------------Faiz giderlerinin Muhasebeletirilmesi :
a. Faiz giderlerinin kasadan denmesi :
--------------------/-----------------------780 FNANSMAN GDERLER
70 700 Kredi Faizleri
(797 FNANSMAN GDERLER)
100 KASA HS.
--------------------/-----------------------b. Faiz giderlerinin bankadaki alacakl cari hesaptan denmesi:
--------------------/-----------------------780 FNASMAN GDERLER
102 BANKALAR HS.
--------------------/-----------------------c. Faiz giderlerinin bankadaki borlu cari hesaptan (kredi hesabndan) mahsubu:
--------------------/-----------------------780 FNASMAN GDERLER
70 730 Komisyon Giderleri
--------------------/-----------------------3.1.1.2. Teminat Mektubu
Bankalar bazen, mterilerine kredi vermek yerine, kendi itibarn mterilerinin emrine
verirler. Mterisinin yapaca bir taahht iin, teminat olarak mektup verirler. Bankalar bu
hizmetlerinin karl olarak, faiz yerine komisyon alrlar. Teminat mektubu ilemleri 'Nazm
Hesaplar' adyla izlenir.
BLANO
--------------------------------------
144
XXX
XXX
900 NAZIM HESAP X
901 NAZIM HESAP X
--------------------/-----------------------780 FNASMAN GDERLER

70 730 Komisyon Giderleri
100 KASA HS.
--------------------/-----------------------900 TEMNAT MEKTUBUNDAN ALACAKLAR
00 Teminat Mektubu Teslim Alanlar
( Mektubun verildii yer)
901 TEMNAT MEKTUBUNDAN BORLAR
01 Teminat Mektubu Aldmz Bankalar
... Bankas
--------------------/-----------------------Verilen teminat mektubunun geri alnarak ilemin kapatlmas : Yukardaki yevmiye ters
yazlarak kapatlr.
Problem 1.
1.) letme A bankasndan ksa vadeli 100.000 TL kredi ald. Aada dkm yazl
czdandaki mteri senetlerini teslim etti:
Ad Soyad
----------AA
AB
BA
CC
DC
Tarih
--------
TL.
----------30.9.20..
25.10.20..
15.11.20..
31.12.20..
20.1.20..
40.000
10.000
20.000
30.000
25.000
125 000
121 ALACAK SNT 01- CZ.SNT.

-----------------:
:
125.000
2.) letmenin teslim ettii senetlerden 10.000 ve 30.000 TL' lk senetler protesto olduu
iin banka, bu senetleri iade etti.
145
3.) Dier senetler gnnde paraya dnerek, kredi borcuna mahsup edildi.(Dikkat :
Bankann kasasna girdi, bizim kasamza deil)
4.) letme kredi aldktan ay sonra, a.c.h. tan 33.500.- TL faiz dedi.
5.) letme kredi borcunu kalan ksmn nakden dedi.
Problem 2.
1.) letme yars ksa vadeli, dier yars uzun vadeli olmak zere 300.000.- TL kredi
ekerek alacakl cari hesaba kaydedilmitir.
2.) Bu kredi karlnda toplam 400.000 TL lk czdandaki mteri senetlerini ( 100 000
tl. x 4 adet) bankaya teminat olarak verilmitir.
3.) Teminattaki senetlerden 100.000 TL lk ksm paraya dnerek (Dikkat. Bankann
kasasna girdi, bizim kasamza deil, yani 100 KASA ile ilikili deil) ) ksa vadeli kredi
borcundan dlmtr.
4.) Kredi borcu nedeniyle 22.000 TL faiz tahakkuk etmi, bu tutar bankadaki alacakl cari
hesaptan dlmtr.
Ek soru : Bu faiz kredi borcuna kaydedilebilir miydi?
5.) Uzun vadeli kredi ksa vadeli borca dnmtr.
Problem 3.
1.) letme bankadan 120.000 TL ksa vadeli ( 6 ay sonra demek zere) kredi ekmi,
karlnda 150.000 TL lk ( itirakler hesabnda grlen ) hisse senetlerini teminat olarak
vermitir.
2.) letme bankaya kredi borcunu deyip, teminata verdii hisse senetlerini geri almtr.
Hisse senediyle ilgili yevmiyeleri ve yardmc defter kaytlarn yapnz.
Problem 4.
1.) letme bankadan 500.000 TL ksa vadeli kredi alm, komusu Cenk bey kefil olarak
imza atmtr.
2.) letme kredi borcunu dyor ve kefalet ilemi iptal ediliyor.
146
Problem 5.
1.) letme girecei bir ihale iin, A bankasndan 70.000 TL' lk teminat mektubu alm,
bu teminat mektubu iin 2.000 TL komisyon denmitir.
3.1.1.3.
303 Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri
Vadelerine bir yldan fazla sre bulunmakla birlikte uzun vadeli kredilerin, bilano
tarihinden itibaren bir yl iinde denecek anapara taksitleri ile vadesi bir yln altna denleri ve
bunlarn tahakkuk ettii halde denmeyen henz denmeyen faizlerini kapsar.
leyii :
letmenin uzun vadeli borlarndan, bilanonun dzenleme tarihini izleyen bir yllk
dnemde denecek olan taksitleri ve faizleri bu hesaba alacak, demeleri halinde bor kaydedilir.
Uzun vadeli kredinin ksa vadeli olmas:
---------------------/---------------400 BANKA KREDLER
303 KISA VADEL KREDLERN ANA PARA
TAKSTLER VE FAZLER
----------------------/--------------3.1.1.4. 304 Tahvil Anapara Bor Taksit ve Faizleri
Bilano tarihinden itibaren bir yl iinde denecek tahvil anapara bor taksitleri ile
tahvillerin tahakkuk edip de henz denmeyen faizlerinin izlendii hesaptr.
leyii :
Yukarda belirtilen tahvil, anapara bor, taksit ve faizleri bu hesaba alacak, demeleri
halinde bor kaydedilir.
-----------------------/------------------404 IKARILMI TAHVLLER
304 TAHVL ANAPARA BOR TAKST VE FAZLER
-----------------------/------------------3.1.1.5.
305 karlm Bonolar ve Senetler
Tedavldeki finansman bonolar ve banka bonolar gibi ksa vadeli para ve sermaye
piyasas aralar karlnda salanan fonlar bu hesapta izlenir.
leyii :
147
Bu hesapta tanmlanan menkul kymetler ihra edildiinde nominal bedel zerinden bu

hesaba alacak, ilgili hesaplara bor kaydedilir. denmeleri halinde hesaba bor kaydedilir.
a. Finansman bonosu karldnda, nominal bedel zerinden alacaklanr. Kasa giriiyle
arasndaki fark, faiz gideridir.
--------------------/-----------------------100 KASA HS.
780 FNASMAN GDERLER HS.
305 IKARLIMI BONO VE SENETLER HS.
01 karlm Finansman Bonolar
02 karlm Varla Dayal Menkul Kymetler
--------------------/-----------------------Yukarda borlandrlm olan faiz giderleri, gelecek aylara ait ise aadaki gibi
kaydedilecektir :
--------------------/-----------------------100 KASA HS.
305 IKARILMI BONO VE SENETLER HS.
--------------------/-----------------------b. Bonolarn denmesi :
--------------------/-----------------------305 IKARILMI BONOLAR VE SENETLER HS.
100 KASA HS.
--------------------/-----------------------c. Gelecek aylara ait giderlerin, faiz giderlerine aktarlmas :
--------------------/-----------------------780 FNASMAN GDERLER HS.
180 GELECEK AYL. AT GDERLER
--------------------/-----------------------3.1.1.6. 306 karlm Dier Menkul Kymetler
karlm bono ve senetler kapsamna alnmayan dier menkul kymetlerin izlendii
hesaptr.
leyii :
Yukarda tanmlananlarn dnda karlm dier menkul kymetler nominal bedel
zerinden bu hesaba alacak, ilgili hesaplara bor kaydedilir. demeleri halinde bor kaydedilir.
3.1.1.7.
308 Menkul Kymetler hra Farklar (-)
148
Nominal deerin altnda ihra edilen tahvil, senet vs. dier menkul kymetlerin nominal
deeri ile sat fiyat arasndaki farklardan gelecek dneme ait olanlar 408 Menkul Kymetler
hra Fark Hesab'nda bu hesaba aktarlanlar bu hesabn borcuna menkul kymetin vadesine
paralel olarak ifta edilmesi kaydyla hesaplanan ifta tutarlar. '66 Finansman Giderleri' grubundaki
hesaplar karlnda bu hesaba alacak kaydedilir.
Bu hesap dnem sonunda kapanmad taktirde, bor bakiyesi verecek ve pasif tarafa eksi
iaretli olarak yer alacaktr.
3.1.1.8. 309 Dier Mali Borlar
Yukardaki hesap kalemlerinin hi birinin kapsamna alnmayan mali borlarn izlendii
hesaptr.
leyii :
Bu hesaba; borcunun domas halinde alacak, denmesi halinde bor kaydedilir.
3.1.2. 32 Ticari Borlar
Kuruluun ticari ilikileri nedeniyle ortaya kan senetli senetsiz borlarn kaydedildii
hesaplar kapsar. Borlar pasif bir hesap olmas nedeniyle, oaldklarnda alacaklanr,
azaldklarnda borlanrlar.
320
321
322
326
329
Satclar
Bor Senetleri
Bor Senetleri Reeskontu (-)
Alnan Depozito ve Teminatlar
Dier Ticari Borlar
3.1.2.1. 320 Satclar

letmenin faaliyet konusu ile ilgili her trl mal ve hizmet almlarnda kaynaklanan
senetsiz borlarn izlendii hesaptr. Ortaklar, ana kurulu, itirakler ve bal ortaklklara olan
senetsiz ticari borlarn bilano dipnotlarnda gsterilmesi gerekir. Baka bir anlatmla,
iletmenin esas faaliyet konusundan kaynaklanan borlar, '33 Dier Borlar' hesabnda izlenir.
letmenin yapsna gre bu hesabn alt hesaplar kullanlabilir.
leyii :
Mal alm nedeniyle senetsiz borcun domas ile hesaba alacak, denmesi halinde bor
kaydedilir.
149
a.) Kredili mal alm :

--------------------/-----------------------153 TCAR MALLAR HS.
320 SATICILAR HS.
320 01 Satc A.A
420 SATICILAR HS.
--------------------/-----------------------b.) Uzun vadeli borcun ksa vadeli olmas :
--------------------/-----------------------420 SATICILAR HS.
320 SATICILAR HS.
--------------------/-----------------------c.) Borcun denmesi
--------------------/-----------------------320 SATICILAR HS.
100 KASA HS.
102 BANKALAR
121 ALACAK SENETLER
--------------------/-----------------------d.) Satclara senet Verilmesi
--------------------/-----------------------320 SATICILAR HS.
321 BOR SENETLER HS.
--------------------/-----------------------3.1.2.2. 321 Bor Senetleri
letmenin faaliyet konusu ile ilgili her trl mal hizmet almlarndan kaynaklanan senede
balanm ticari borlarnn izlendii hesaptr. Ortaklar ana kurulu, itirakler ve bal
ortaklklara olan senetli ticari borlar bilano dipnotlarnda gsterilmesi gerekir. letmenin
yapsna gre bu hesabn alt hesaplar kullanlabilir.
leyii :
Pasif bir olan bor senetleri tutarlar bu hesaba alacak denmesi halinde bor kaydedilir.
a. Mal al nedeniyle senet bor senedi verilmesi :
--------------------/-----------------------153 TCAR MALLAR HS.
150
321 BOR SENETLER

321 01 ...
321 06 leri tarihli ek
--------------------/-----------------------Senet iin damga pulu kullanm :
770 70 530 Damga Pulu
100 KASA HS.
(108 D. HAZIR DEERLER )
--------------------/-----------------------Damga Vergi defteri kullanlmak suretiyle damga vergileri izlendii takdirde, yukardaki
yevmiye 100 KASA HS. yerine 360 DENECEK VERG VE FONLAR HS. kullanlacaktr.
b. Bor senedinin denmesi :
--------------------/-----------------------321 BOR SENETLER HS.
321 01 .....
100 KASA HS.
--------------------/-----------------------c. Uzun vadeli senetli borcun ksa vadeli hale dnmesi:
--------------------/-----------------------421 BOR SENETLER HS.
--------------------/-----------------------d . leri tarihli ekin gnnn gelmesi ve bankadan denmesi:
--------------------/------------------------321 BOR SENETLER HS.
--------------------/------------------------103 VERLEN EKLER HS.
102 BANKA HS.
-------------------/-------------------------Problem: letme 1.000 + %18 KDV tutarnda mal ald. KDV pein, kalan iin AY
SONRA DEMEK ZERE ( ileri tarihli) kendi ekini verdi. ekin gn geldiinde hazr
deere dnerek bankadan dendi.
a. Kendi iletmemize gre,
b. Kar iletmeye gre cevaplandrnz.
3.1.2.3. 326 Alnan Depozito ve Teminatlar
nc kiilerin belli bir ii yapmalarn, aldklar bir deeri geri vermelerini salamak
amacyla ve belli szlemeler nedeniyle gerekleecek bir alacan karl olarak alnan
151
depozito ve teminat niteliindeki deerlerin izlendii hesaptr. Bu hesapta izlenen depozito ve

teminatlar bir hesap dnemi geri iade edilebilecek deerlerdir.
leyii :
Alnan depozito ve teminatlar bu hesabn alacana, geri verilenler veya hesaba saylanlar
borcuna kaydedilir.
--------------------/-----------------------100 KASA HS.
326 AL. DEPOZTO VE TEMNT.
--------------------/-----------------------Maln satlmasyla teminatn kapanmas:
--------------------/-----------------------326 AL. DEPOZTO
--------------------/-----------------------Kar iletme aadaki gibi muhasebeletirir:
--------------------/-----------------------126 VERLEN DEPOZTO
100 KASA HS.
--------------------/-----------------------153 TCAR MALLAR HS.
126 VERLEN DEPOZTO
.....
--------------------/-----------------------3.1.2.4. 329 Dier Ticari Borlar
Yukarda hesap kalemlerinin hibirinin kapsamna alnmayan ticari borlarn izlendii
hesaptr.
leyii :
Bu hesaba, borcun domas halinde alacak, denmesi halinde bor kaydedilir.
3.1.3. 33 Dier Borlar
Bu hesap grubu; herhangi bir ticari nedene dayanmadan meydana gelmi ve en ok bir yl
iinde denmesi dnlen borlarn kaydedildii hesaplar kapsar.
331 Ortaklara Borlar
332 tiraklere Borlar
333 Bal Ortaklklara Borlar
131
xx
331
xx
152
335 Personele Borlar

336 Dier eitli Borlar
337 Dier Bor Senetleri Reeskontu (-)
3.1.3.1. 331 Ortaklara Borlar
letmenin esas faaliyet konusu dndaki ilemleri dolaysyla ortaklara
(ferdi
iletmelerde iletme sahibine) borlu bulunduu tutarlarn izlendii hesaplar kapsar. Ortaklarla
ilgili parasal ilemler alacak karakterli ise '331 Ortaklara Borlar' hesabna, bor karakterli olarak
alyorsa '131 Ortaklardan Alacaklar' hesabnda izlenir. Ayn ortak iin hem 131 hem de 331
kodlu hesap varsa, tutar kk olan ters yazlarak kapatlr ( 331 borlu, 131 alacakl)
leyii :
Borcun domas halinde hesaba alacak, denmesi halinde ise bor kaydedilir.
Ortaa dn para alnmas:
---------------------/------------------100 KASA HS.
01 Ortak A.
---------------------/------------------Ortaa deme yaplmas:
---------------------/------------------331 ORTAKLARA BORLAR
01 Ortak A.
100 KASA HS.
---------------------/-------------------Problem: letme ortak Yusuf Can' dan 4.000.- TL. para almtr.
3.1.3.2.
letme esas faaliyet konusu dndaki ilemleri dolaysyla itiraklerine olan borlarn
izlendii hesaptr. lemlerin itiraklere borlar hesabnda izlenebilmesi iin ad geen irkette
ortaklk paynn % 50 ye olmas gerekir.
leyii :
Bu hesaba; borcun domas halinde alacak, denmesi halinde ise bor kaydedilir.
3.1.3.3. 333 Bal Ortaklklara Borlar
153
letmenin; sermaye taahhdnden borlar hari olmak zere faaliyet konusu dndaki
ilemleri dolaysyla bal ortaklklara olan borlarn izlendii hesaptr. Bir iletmenin bal
ortaklk olmas iin sz konusu irkette hissenin % 50 yi amas gerekir.
leyii :
Bu hesaba, borcun domas halinde alacak, denmesi halinde ise bor kaydedilir.
3.1.3.4. 335 Personele Borlar
letmenin personeline olan eitli borlar bu hesapta izlenir.
leyii :
Tahakkuk eden personele borlar bu hesabn alacana, denmesi halinde borcuna
kaydedilir.
70 200 cretler
360 D. VERG VE FONLAR
361 D. SOSYAL GVENLK KESNTS
335 PERSONELE BORLAR
100 KASA HS.
--------------------/-----------------------336 Dier eitli Borlar
3.1.3.5.
Ticari olamayp yukardaki hesaplardan hibirinin kapsamna alnmayan eitli borlarn

izlendii hesaptr.
leyii :
Bu hesaba; borcun domas halinde alacak, denmesi halinde bor kaydedilir.
3.1.4.
34 Alnan Avanslar
Gerek sat szlemeleri dolaysyla, gerekse dier nedenlerle, iletme tarafndan nc

kiilerin alnan avanslarn izlendii hesaptr.
340 Alnan Sipari Avanslar
349 Alnan Dier Avanslar
154
3.1.4.1. 340 Alnan Sipari Avanslar

letmenin sat amacyla gelecekte yapaca mal ve hizmet teslimleri ile ilgili olarak
pein tahsil ettii tutarlarn izlendii hesaptr. Alclardan alnan avanslar bu hesabn alacana,
hizmetin grlmesi veya maln satlmas halinde borcuna yazlr.
Avansn alnmas:
----------------------/-------------------100 KASA HS.
340 ALINAN SPAR AVANSLARI
----------------------/-------------------Mal satyla avansn kapatlmas:
----------------------/-------------------100 KASA HS.
340 ALINAN SPAR AVANSLARI
600 YURT SATILARI
391 HESAPLANAN KDV
-----------------------/-------------------Problem : 1.) letme, 12.4.20.. tarihinde, ileride sataca mala karlk 3.500.- TL avans
almtr.
2.) letme, 30.4.20.. tarihinde mterisine 5.000 + KDV tutarl mal satm, daha nce
alm olduu avans tutarn mahsup etmitir. Kalan ksm iin herhangi bir belge alnmamtr.
3.) letmenin bankadaki cari hesabna 20.5.20.. tarihinde yukarda ad geen
mterisinden belgesiz alacana karlk 2.000 TL havale gelmitir.
3.1.4.2.
349 Alnan Dier Avanslar
zel blmnde tanmlanan avanslar dnda, iletmenin ald her trl ksa vadeli
avanslarn izlendii hesaptr. leyii 340 nolu hesabn ileyii gibidir.
3.1.5.
35 Yllara Yaygn naat ve Onarm Hakedileri
Bu grup yllara yaygn taahht ileri yapan iletmelerin stlendikleri ilerden

gerekletirdikleri ksm karlklarndan aldklar hakedilerin izlendii hesaplar kapsar.
350 - 358 Yllara Yaygn naat ve Onarm Hakedi Bedelleri
letmenin stlendii yllara yaygn inaat ve onarm ilerinden, tamamladklar ksmlar
iin dzenlenen hakedi bedellerinin izlendii hesaptr. Bu hesaplar, 170-178 hesaplara paralel
olarak dzenlenir.
155
leyii :
Yllara yaygn inaat ve onarm ileri ile ilgili olarak dzenlenen ve iveren tarafndan
onaylanan hakedi bedelleri bu hesaplara alacak olarak yazlr. in geici kabul yapldnda, bu
hesaplardaki hakedi bedelleri, ilgili sat hesaplarnn alaca karlnda bu hesaplara bor
kaydedilir.
Muhasebeletirilmesi daha nce 170 kodlu hesapta gemiti.
3.1.6.
36 denecek Vergi ve Dier Ykmllkler
letmenin sorumlu ve mkellef sfatyla, denecei vergi, resim, har, kesinti, sigorta
primi, sendika aidatlar, icra taksitleri ve benzeri borlarnn izlendii hesap grubudur.
360
361
368
369
denecek Vergi ve Fonlar

denecek Sosyal Gvenlik Kesintileri
Vadesi Gemi Ertelenmi veya Taksitlendirilmi Vergi ve Dier Ykmllkler
denecek Dier Ykmllkler
360 denecek Vergi ve Fonlar
3.1.6.1.
letmenin ekonomik faaliyetlerde bulunmasnn sonucu ilgili mali mevzuat ayarnca

mkellef veya sorumlu sfatyla iletmenin kendisine, personeline ve nc kiilere ilikin
olarak denmesi gereken vergi, resim, har, ve fonlarn izlendii hesaptr.
leyii :
Vergi, resim, harlarn tahakkuk ettirilmesini gerektiren olaylar ve ilemler ortaya ktka
anlan hesaplar alacaklanr, demeler yapldka borlanr. Bir yldan daha uzun srede denecek
ertelenmi veya takside balanm vergiler varsa, bunlar '438 Kamuya Olan Ertelenmi veya
Taksitlendirilmi Borlar Hesab'na aktarlr.
360 00
360 00
360 01
360 02
360 03
360 04
360 05
360 06
360 07
360 08
360 09
Muhtasar Beyannameyle lgili Vergiler ve Fonlar

cretler ve Vergi Kesintileri
Serbest Meslek
naat Onarm leri
Mal ve Haklarn Kiralanmas
Tahvil, Hazine Bonosu Faizleri, Gelir Ortakl Senet Gelirleri
Kurumlar Vergisinden Muaf ve Mstesna Kazan Kesintileri
Zirai Almlarla lgili Kesintiler
Mevduat Faizleri Kesintileri
Dier Kesintiler
Muhtasar Beyannamesinin Damga Vergisi
156
360 10
360 11
360 20
360 21
360 30
360 31
360 32
KDV Beyannamesiyle lgili demeler

Vergi Dairesine denecek KDV
Damga Vergisi Beyannamesiyle lgili demeler
denecek Damga Vergisi
Yllk Beyannameyle lgili demeler
denecek Kurumlar Vergisi (veya denecek Gelir Vergisi)
Yllk Vergilerle lgili denecek Fonlar
770 70 200 Personel cretleri
360 00 cret vergileri
361 D. SOSYAL GVENLK KES.
361 .. ssk primleri
361 .. sizlik Primleri
100 KASA HS.
(381 GDER TAHAKKUKLARI)
-------------------/-----------------------Ertesi ayn 20.sine demenin yaplmas durumunda yaplacak kayt :
-------------------/-----------------------360 D. VERG VE FONLAR
360 00 cret vergileri
100 KASA HS.
-------------------/-----------------------denecek vergi ve fonlarn ertelenmesi durumunda yaplacak kayt :
-------------------/-----------------------360 D. VERG VE FONLAR
438 KAMUYA OLAN ERTELENM
VEYA TAKSTLEND. BOR.
--------------------/-----------------------360 D. VERG VE FONLAR
368 VADES GEM ERTELENM
VEYA TAKSTLENDRLM
--------------------/-----------------------Bu hesabn alacakland durumlar aadadr :
70 420 Kira Giderleri
360 D. VERG FONLAR
100 KASA HS.
--------------------/------------------------
157
Mstahsilden mal alm :

----------------------/---------------------153 TCAR MALLAR HS.
360 D. VERG FONLAR
100 KASA HS.
--------------------/-----------------------KDV Mahsubu sonucu denecek vergi olmas :
---------------------/----------------------391 HESAPLANAN KDV. HS.
360 D. VERG FONLAR
--------------------/-----------------------Pein denmi Yasal Ykmllk karln aan ksm
---------------------/----------------------370 D.K. DC. YASAL YKML.
371 D.K. P. D. YASAL YK.
360 D. VERG FONLAR
--------------------/-----------------------Kdem tazminatnn % 06 Damga vergisi :
----------------------/---------------------372 KIDEM TAZMNATI KARILII
360 D. VERG FONLAR
100 KASA HS.
--------------------/-----------------------Vergiyle birlikte eitime katk paynn da denmesi:
---------------------/----------------------360 DENECEK VERG VE FONLAR
70 5.. Eitime Katk Pay
100 KASA HS.
----------------------/---------------------3.1.6.2.
361 denecek Sosyal Gvenlik Kesintileri
letmenin, personeline hak edilerinden sosyal gvenlik mevzuat hkmlerine gre

kesintiye tabi tutmakla ykml bulunduu, personele ait emeklilik kesenei ve sigorta primleri
ile bunlara ilikin iveren katlma paylar ve iverence sosyal gvenlik kurulularna denecek
dier ykmllklerin izlendii hesaptr.
leyii :
Kesintiler yapldka bu hesap alacaklandrlr ve demeler yapldka borlanr. Bir
yldan dana uzun srede denecek Sosyal Gvenlik Kesintileri varsa, bunlar '438 Kamuya Olan
Ertelenmi veya Taksitlendirilmi Borlar Hesab'na aktarlr.
158

361 01 SSK Primleri
361 02 Sosyal Gvenlik Destekleme Primleri
361 03 sizlik Primleri
361 04
3.1.6.3. 368 Vadesi Gemi Ertelenmi veya Taksitlendirilmi Vergi
ve Dier Ykmllkler
Kanuni
sresi ierisinde denmeyen vergi ve ykmllkler ile erteleme ve
taksitlendirme sresi tarihinde bir yldan az olan vergi ve ykmllkleri kapsar.
leyii :
Vadeleri denmeyen vergi ve dier ykmllklere erteleme veya taksitlendirme sresi
bir yldan daha az olanlar ile vadesi bir yln altna dt iin 438 nolu hesaptan bu hesaba
aktarlanlar, hesabn alacanda kaydedilir. denmeleri halinde hesaba bor kaydedilir. Ancak
vadesi gemi vergi dier ykmllklerde erteleme veya taksite balama sresi bir yl aanlar
bu hesabn borcu karlnda '438 Kamuya Olan Ertelenmi veya Taksitlendirilmi Borlar
Hesab'na aktarlr.
Vadesi gemi vergi ve dier ykmlln gecikme zammyla beraber denmesi
durumunda, gecikme zamlar kabul edilmeyen gider niteliinde olacaktr.
----------------------/-------------------------360 DENECEK VERG VE FONLAR
368 VADES GEM ERTELENM
VEYA TAKSTLENDRLM VERG VE
DER YKMLLKLER
-----------------------------/----------------------------------------/-----------------------368 VADES GEM.. YKMLLK HS.
.. ssk primi..
689 DER OLAANDII GDER VE ZARARLAR
03. Gecikme Zamlar
100 KASA HS.
------------------/-----------------------950 KANUNEN KABUL EDLMEYEN GDERLER
951 K. K. EDLMEYEN GDER KARILIKL.
-------------------/-----------------------3.1.6.4. 369 denecek Dier Ykmllkler
zel blmlerinde tanmlananlar dnda kalan ykmllklerin izlendii hesaptr.
leyii :
159
Tahakkuk ettirilmesini gerektiren olaylar ve ilemler ortaya ktka anlan hesaplar

alacaklanr, demeler yaldka borlanr.
3.1.7. 37 Bor ve Gider Karlklar
Bilano tarihinde belirgin olarak ortaya kan ancak tutarnn ne olaca kesin olarak
bilinmeyen veya tutar bilmekle birlikte ne zaman tahakkuk edecei bilinmeyen ksa vadeli
borlar veya giderler iin ayrlan karlklarn izlendii hesap gurubudur. Bu grupta yer alan
karlk hesaplar aktifi dzenleyici nitelikte deildir.
370
371
372
373
379
Dnem Kar Vergi Ve Dier Yasal Ykmllk Karlklar

Dnem Karnn Pein denen Vergi Ve Dier Yasal Ykmllkleri (-)
Kdem Tazminat Karl
Maliyet Giderleri Karl
Dier Bor Ve Gider Karlklar
370 Dnem Kar Vergi ve Dier Yasal Ykmllk Karlklar
3.1.7.1.
Dnem kar zerinden hesaplanan kurumlar vergisi, dier vergi ve kesintiler, fonlar ve
benzeri dier ykmllkler iin ayrlan karlklarn izlendii hesaptr.
leyii :
Dnem kar zerinden hesaplanan kurumlar vergisi ve sosyal ykmllkler dnem kar
hesabnn borcu karlnda bu hesaba alacak kaydedilir. Vergi tahakkukunun kesinlemesi
durumunda bor kayd suretiyle hesap kapatlr ve ilgili tutar '371 Dnem Karnn Pein denen
Vergi ve Dier Ykmllkleri' ile mahsup edilerek kalan tutar '360 denecek Vergi ve Fonlar'
hesabna aktarlar.
ahs iletmeleri ile kollektif ve adi komandit irketlerde vergi sorumlusu ahslar
olduu iin 370 ve 371 nolu hesaplar izlemek gereksizdir.
3.1.7.2. 371 Dnem Karnn Pein denen Vergi ve Dier Ykmllkleri (-)
Mevzuat gereince pein denen gelir ve kurumlar vergisi ile dier ykmllklerin
izlendii hesaptr.
leyii :
Dnem Kar Vergi ve Dier Yasal Ykmllk Karlklarnda indirilmek zere '193
Pein denen Vergiler Fonlar Hesab'ndan yaplan aktarmalar bu hesabn borcuna, 193 nolu
160
hesabn alacana kaydedilir. Tahakkuk eden tutarlar ve gelir vergisinden mahsup edilen tutarlar
ise bu hesaba alacak kaydedilir.
371 nolu hesap hibir zaman 370 nolu hesaptan byk olamaz. 193 nolu hesap tutar 370
nolu hesaptan byk olduu takdirde, ancak 370 nolu hesap tutar kadar olan tutar 371'e aktarlr.
Bylece 370 ve 371 nolu hesaplarn tutarlar ayn olur.
-------------------/----------------193 PEN DENEN VERGLER
100 KASA HS.
-------------------/----------------Dnem sonunda 193 n 371 e devri :
-------------------/----------------371 DNEM KARININ PEN DENEN
-------------------/---------------691 kodlu hesabn 370 e aktarlmas
-------------------/---------------691 DNEM KARI VERG VE DER YASAL
YKMLLK KARILIKLARI
370 DNEM KARI VERG VE DER
YASAL YKML. KAR.
------------------/----------------370
DNEM KARI VERG VE DER
YASAL YKML.KAR.
371
DNEM KARININ PEN
D. VERG VE D. YKM.
-----------------/-------------------3.1.7.3.
372 Kdem Tazminat Karl
Bu hesapta, belirlenecek esaslar erevesinde ayrlan ve bir yl iinde denecei

ngrlen kdem tazminatlar karlklar izlenir.
leyii :
'472 Kdem Tazminat Karl'ndan yukarda yaplan tanm erevesinde yaplan
aktarmalar bu hesaba alacak, denmesi halinde ise bor kaydedilir.
mevzuatna gre, iinin emekli olmas, askerlik nedeniyle ayrlmas ve sebepsiz yere
iverenin i aktini tek tarafl fesh etmesi durumlarnda iilere bir yllk almalar karl bir
aylk cretleri tutarnda kdem tazminat demesi gerekmektedir. Tutarlar kesin olmayan borlar
161
da, genel kabul grm muhasebe ilkeleri erevesinde kaydedilmek zorundadr. Karlk
hesabnn alacaklanmas iin, borlu tarafna da gider yazlmas gerekmektedir.
770 70 222 Kdem Tazminatlar
472 KIDEM TAZMNATI KARIL.
-------------------/-----------------------950 KANUNEN K. EDLMEYEN GDERLER
04 denmemi Kdem Tazminatlar
951 K.K. EDLMEYEN GDER KARILII
-------------------/-----------------------nemli aklama : Vergi mevzuatmz, fiilen denmeyen kdem tazminatlarnn gider
yazlmayacan ngrmektedir. Bu nedenle gider olarak borlandrlm olan bu tutar, yllk vergi
hesaplanrken vergi matrahna eklenecektir.
Bir yldan ksa kdem tazminatlar, 372 nolu hesaba aktarlacaktr.
-------------------/-----------------------472 KIDEM TAZMNATLARI KARILII
372 KIDEM TAZMNATI KARILII
-------------------/-----------------------Cari dnemde kdem tazminat dendiinde yaplacak kayt aadaki gibidir :
-------------------/-----------------------372 KIDEM TAZMNATI KAR.
100 KASA HS.
-------------------/-----------------------3.1.7.4.
373 Maliyet Giderleri Karl
Aylk maliyetlerin saptanmasnda, gelecek aylarda kesin tahakkuku yaplacak giderlerle

aylk maliyetlere pay verilmesinde, amortismanlar, tamir-bakm, ikramiyeler, finansman
giderleri... vb. giderlere ilikin tahmini gider karlklarnn izlendii hesaptr. Bu hesap, bilano
dnemi sonunda kapatlr.
leyii:
Aylk maliyetlere yklenen tahmini gider karlklar bu hesaba alacak bu giderlerin kesin
tutarlar belli olduunda ise bu hesaba bor kaydedilir.
3.1.7.5. 379 Dier Bor ve Gider Karlklar
Ksa vadeli dier bor ve gider karlklarnn izlendii hesaptr.
162
leyii :
Bu grubun yukarda belirtilen hesaplar iinde yer almayan ve nemlilik kavramna gre
de ayr ayr hesaplarda izlenmesi mmkn olmayan bor ve gider karlklar bu hesaba alacak,
denmeleri halinde de bor kaydedilir.
3.1.8. 38 Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkuklar
3.1.8.1. 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler
Gelecek bilano dnemlerine ait pein tahsil olunan gelirlerin bir yldan ksa sreye ait
ksmlarnn izlendii hesaptr.
leyii :
Pein tahsil olunan gelirler bu hesabn alacana kaydedilir. Ait olduu dnemde ilgili
gelir hesaplarna devredilir.
Problem : Serbest Muhasebeci A, TRMOB (Trkiye Muhasebeciler ve Mali
Mavirler Odalar Birlii) un kard Bilano dergisine abone olmak iin bir yllk abone
bedeli olan 1 200 tl. yi havale olarak gndermitir. Trmob a gre muhasebeletiriniz.
3.1.8.2.
381 Gider Tahakkuklar
Gelecek aylarda demesi yaplacak ve kesinlikle belgeye dayal gider tahakkuklarnn

izlendii hesaptr.
leyii :
Yaplan tahakkuklar ilgili gider ve zarar hesaplarna bor, bu hesaba alacak, yaplan
demeler bor kaydedilir.
---------------------/----------------770 GENEL YNETM GDERLER
70.200 Memur cretleri
361 DENECEK SOSYAL GVENLK KESNTLER
381 GDER TAHAKKUKLARI
----------------------/---------------------cretin denmesi :
------------------------/-------------------381 GDER TAHAKKUKLARI
100 KASA HS.
163
---------------------------/------------------3.1.9. Dier Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklar

3.1.9.1. 391 Hesaplanan KDV. HS.
Bu hesap, teslim edilen mal veya ifa edilen hizmetler zerinden hesaplanan Katma Deer
Vergisi ile ilemi gereklemeyen ya da ilemden vazgeilen mal ve hizmetlere ilikin katma
deer vergisinin izlendii hesaptr.
leyii :
Hesaplanan katma deer vergisi bu hesaba alacak kaydedilir. Dzeltmeler bu hesaba bor
kaydedilir. Vergilendirme dnemi itibaryla bu hesabn bakiyesi, 191 NDRLECEK KDV HS.
ve/veya 190 DEVREDEN KDV
hesaplar ile karlatrlr. Yaplan karlatrmada bu
hesabn bakiyesi 191 NDRLECEK KDV HS. ve/veya 190 DEVREDEN KDV hesaplarnn
bakiyesinden fazla olduu takdirde vadesinde denmek zere 360 DENECEK VERG VE
FONLAR hesabna aktarlarak kapatlr.
a. Mal veya hizmet sat nedeniyle KDV'nin hesaplanmas :
--------------------/-----------------------100 KASA HS.
391 01 Mal Sat KDV
--------------------/-----------------------b.) Al iadesi nedeniyle KDV hesaplanmas :
--------------------/-----------------------320 SATICILAR HS.
153 TCAR MALLAR HS.
153 .. Al adesi
391 01 Mal Sat KDV
--------------------/-----------------------C) Ay sonunda KDV ile ilgili hesaplarn ters yazlarak kapatlmas
-------------------/-----------------------391 HESAPLANAN KDV. HS.
391 01 Mal Sat KDV
391 01 Al ade KDV
191 01 ...
191 02 ...
360 D. VERG VE FONLAR HS.
164
360 ...
--------------------/-----------------------3.1.9.2.
392 Dier KDV
Bu hesap, tevikli yatrm mallarnn ithalinden doan ve ertelenen KDV ve ihra artyla
sat nedeniyle ertelenen ve terkin edilecek KDV nin izlendii hesaptr. Bu hesap 192 nolu
hesapla karlkl olarak alr.
leyii :
Tevikli yatrm mallarnn ithalinde gmrk idareleri tarafndan tarh ve tahakkuk
ettirilerek ertelenen KDV, aktifteki ilgili hesabn borcu mukabili bu hesaba alacak, mevzuat
gerei yaplacak terkin (iptal) sonunda aktifteki ilgili hesabn alaca karl bu hesaba bor
kaydedilerek ilem grr.
Yatrm tevik belgelerinde ngrld ekilde gereklemesi halinde ertelenen KDV bu
hesaba bor, denmek zere pasifteki tahakkuk hesabna alacak kaydedilir.
Vergi dairesince tescil olunan KDV, 391 Hesaplanan KDV hs'nn borcu mukabili bu
hesaba alacak kaydedilir. Mevzuat gerei yaplacak iptal ilemi sonucunda borlusunun alaca
mukabili bu hesaba bor kaydedilir.
hracatn gereklememesi halinde ise, tecil olunan KDV hs'nn alaca mukabili bu
hesaba bor kaydedilir.
a. Tevikli yatrm nedeniyle KDV nin ertelenmesi :
--------------------/-----------------------192 DER KDV HS.
Ertelenen KDV
392 DER KDV HS.
392 01 Tevikli Yatr.
Ertelenen KDV
--------------------/-----------------------b. Terkin (iptal) ileminin gereklemesi nedeniyle yukardaki kaydn kapatlmas :
--------------------/-----------------------392 DER KDV HS.
Ertelenen KDV
192 DER KDV HS.
192 01 Tevik ytr.
Ertelenen KDV
--------------------/------------------------
165
c. Terkin (iptal) ileminin gereklemesi durumunda ertelenen KDV vergi dairesine

denecektir.
--------------------/-----------------------392 DER KDV HS.
392 01 ...
360 D. VERG VE FONLAR HS.
360 .. D. Ertelenen KDV
--------------------/-----------------------Tecil olunan KDV de ayn ileme tabi tutulur. Ancak ihracatn gereklememesi
durumunda 391 hesaplanan KDV Hesabna devri yaplr :
--------------------/-----------------------392 DER KDV HS.
392 02 hra Kaydyla
Sat Ertelenen KDV
391 ...
--------------------/-----------------------3.1.9.3. 393 Merkez ve ubeler Cari Hesab
Merkezin ubelerle, ubelerin merkezle veya kendi aralarndaki bor ve alacak
ilikilerinin izlendii, borlu ve alacakl olarak alan hesaptr. Bu hesap dnem iinde kullanlr,
fzyon da kapatlr.
leyii :
Merkezin ubelerden, ubelerin dier ubelerden veya merkezlerden olan alacaklar bu
hesaba bor, borlar da alacak kaydedilir.
3.1.9.4. 397 Saym ve Tesellm Fazlalar
Saymlar sonunda tespit edilen kasa, stok ve maddi duran varlklar fazlalaryla niteler
aras yollamada ortaya kan fazlalarn geici olarak kayt edilecei hesaptr.
3.1.9.5.
399 Dier eitli Yabanc Kaynaklar
Bu hesap grubu iinde saylanlarn dnda kalan dier eitli yabanc kaynaklarn
izlendii hesaptr.
leyii : Dier eitli yabanc kaynaklar olutuunda alacaklanr, deme yapldnda borlanr.
3.2.
Uzun Vadeli Yabanc Kaynaklar
Kredi durumlarndan, sermaye piyasasndan ve iletmenin ilikide bulunduu nc

kiilerden salanan bir yldan fazla vadeli olan iletme borlarn kapsamna alr.
166
Uzun Vadeli Yabanc Kaynaklar,

40 Mali Borlar,
42 Ticari Borlar,
43 Dier Borlar,
44 Alnan Avanslar,
47 Bor ve Gider Karlklar,
48 Gelecek Yllara Ait Gelirler ve Gider Tahakkuklar ile
49 Dier Uzun Vadeli Yabanc Kaynaklar
eklinde alt blmlere ayrlr.
3.2.1. 40 Mali Borlar
Bilano tarihi itibariyle vadesine bir yldan fazla sre kalm bulunan, banka ve dier
Katlm bankalar (finans kurulularndan , Al Baraka Trk vb) alnan krediler ile iletmece
borlanma amacyla ihra edilmi, menkul deerler bu hesap grubunda yer alr.
Mali borlar grubuna giren hesaplar aadaki gibidir:
400 Banka Kredileri
405 karlm Tahviller
407 karlm Dier Menkul Kymetler
408 Menkul Kymetler hra Fark (-)
409 Dier Mali Borlar
3.2.1.1.
400 Banka Kredileri
Banka ve dier finans kurulularndan alnan uzun vadeli kredilerin yer ald hesap
trdr.
leyii : Alnan uzun vadeli krediler bu hesaba alacak kaydedilir. Kredinin denmesi
durumunda borlandrlr. Bilano tarihinden itibaren bir yl iinde denecek anapara taksitleri ile
vadesi bir yla den tutarlar '303 Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri
Hesab'nn alacana aktarlarak, bu hesap borlandrlr.
400 01 Ak ekler
400 02 ek, Senet Karl Krediler
400 03 Dviz Kredileri
400 04 ...
Bankadan Kredi alm :
--------------------/-----------------------100 KASA HS.
167
--------------------/-----------------------Uzun vadeli kredi borcunun ksa vadeli hale dnm :

--------------------/-----------------------400 BANKA KREDLER HS.
303 UZUN VADEL KREDLERN
ANAPARA TAKST VE FAZLER
--------------------/-----------------------Aadaki yevmiye yanltr :
--------------------/-----------------------400 BANKA KREDLER HS.
100 KASA HS.
--------------------/-----------------------Dorusu :
--------------------/-----------------------400 BANKA KREDLER HS.
--------------------/-----------------------300 BANKA KREDLER HS.
100 KASA HS.
--------------------/-----------------------3.2.1.2.
409 Dier Mali Borlar
Yukardaki hesap kalemlerinin hibirine girmeyen deerler bu balk altnda izlenir.

Borcun domasyla bu hesap alacaklanr, denmesiyle borlanr.
3.2.2. 42 Ticari Borlar
Bilano tarihinden itibaren vadelerine bir yldan fazla sre bulunan ticari borlar bu hesap
grubunda yer alr. Bal ortaklklara ve itiraklere olan ticari borlarn tutarlar bilano
dipnotlarnda belirtilir.
Ticari borlarn dalm aadaki gibidir:
420
421
422
426
429
Satclar
Bor Senetleri
Bor Senetleri Reeskontu (-)
Alnan Depozito ve Teminatlar
Dier Ticari Borlar
3.2.2.1.
420 Satclar
letmenin faaliyet konusu ile ilgili her trl mal ve hizmet almlarndan kaynaklanan ve
vadelerine bir yldan fazla sre bulunan senetsiz borlarn izlendii hesaptr.
168
leyii :
Senetsiz ticari borcun domasyla bu hesap alacaklanr. Bilano karma dnemlerinde
vadeleri bir yln altna denler bu hesabn borcuna kaydedilir.
--------------------/-----------------------420 SATICILAR HS.
320 SATICILAR HS.
--------------------/-----------------------3.2.2.2.
421 Bor Senetleri
letmenin faaliyet konusu ile ilgili her trl mal ve hizmet almlarndan kaynaklanan
vadelerine bir yldan fazla sre bulunan senetli borlarn izlendii hesaptr.
leyii :
Bor senetleri tutarlar bu hesaba alacak, bilano tarihinde vadeleri bir yln altna den
senetli borlar (321 Bor Senetleri Hesab)nn alacana aktarlarak bu hesaba bor kaydedilir.
---------------------/-----------------153 TCAR MALLAR HESABI
191 NDRLECEK KDV
---------------------/------------------421 BOR SENETLER HS.
---------------------/------------------3.2.2.3. 426 Alnan Depozito ve Teminatlar
426 Alnan Depozito ve Teminatlar hesabna al amalar belirtilen depozito ve
teminattan vadeleri bir yldan fazla olan ksmlar bu hesap kapsamna girer.
leyii :
Vadesi bir yl aan Alnan depozito ve teminatlar bu hesabn alacana, geri verilenler veya
hesaba saylanlarla, geri verilmemi (olup) bilano gnnde vadeleri bir yln altna denler bu
hesabn borcuna yazlarak (326 Alnan Depozito ve Teminatlar Hesab)na aktarlarak kapatlr.
------------------/--------------------100 KASA HS.
426 ALINAN DEPOZTO VE TEMN.
-------------------/---------------------
169
426 ALINAN DEPOZTO VE TEMNATL.

326 ALINAN DEPOZTO VE TEMNATL.
--------------------/-------------------3.2.2.4. 429 Dier Ticari Borlar
Yukardaki hesap kalemlerinin hi birinin kapsamna alnamayan bir yl aan ticari
borlarn izlendii hesaptr.
leyii :
Bu hesaba borcun domas halinde alacak, vadesi bir yln altna denler 329 Dier Ticari
Borlar Hesab'na aktarlarak bor kaydedilir.
3.2.3.
43 Dier Borlar
Bu hesap grubu, herhangi bir ticari nedene dayanmadan meydana gelmi vadeleri bir
yldan fazla sreli bulunan borlarn kaydedildii hesaplar kapsar.
431
432
433
436
437
438
Ortaklara Borlar
tiraklere Borlar
Bal Ortaklklara Borlar
Dier eitli Borlar
Dier Bor Senetleri Reeskontu (-)
Kamuya Olan Ertelenmi veya Taksitlendirilmi Borlar
3.2.3.1.
letme esas faaliyet konusu dndaki ilemleri dolaysyla ortaklara borlu bulunduu
vadeleri bir yldan fazla sreli tutarlarn izlendii hesaptr.
leyii :
Borcun domas halinde hesaba alacak, vadesi bir yln altna dmesi halinde 331 nolu
hesaba aktarlan bor kaydedilir.
Aratrnz : 131, 231, 331, 431, nolu hesaplar inceleyiniz, mukayese ediniz.
3.2.3.2.
letmenin esas faaliyet konusu dndaki ilemleri dolaysyla itiraklerine olan vadeleri
bir ylan sreli borlarn izlendii hesaptr.
leyii :
170
Borcun domas halinde hesaba alacak, vadesi bir yln altna dmesi halinde 332
tiraklere Borlar Hesab'na aktarlarak bor kaydedilir.
3.2.3.3. 433 Bal Ortaklklara Borlar
letmenin sermaye taahhdnden borlar hari olmak zere faaliyet konusu dndaki
ilemleri dolaysyla bal ortaklklara olan borlarn izlendii hesaptr.
leyii :
Borcun domas ile hesaba alacak, vadesi bir yln altna denler (333 Bal Ortaklklara
Borlar Hesab) na aktarlmak suretiyle bor kaydedilir.
3.2.3.4. 438 Kamuya Olan Ertelenmi veya Taksitlendirilmi Borlar
Kamuya olan vergi ve benzeri borlardan vadesinde denmeyip ertelenmi veya taksite
balanm olup bir yldan daha uzun bir srede denecek olan ksmnn izlendii hesaptr.
leyii :
Bir yldan uzun vadeli kamuya olan ertelenmi veya taksitlendirilmi borlar ile (368
Vadesi gemi ertelenmi veya taksitlendirilmi vergi ve dier ykmllkler hesab)ndan
vadeleri bir yl aan borlar hesaba alacak, vadesi bir yln altna denler ksa vadeli yabanc
kaynaklarda yer alan ilgili hesaplara aktarlmak suretiyle bu hesaba bor kaydedilir.
-----------------/---------------360 DENECEK VERG VE FONLAR
438 KAMUYA OLAN ERTELENM VEYA
TAKSTLENDRLM BORLAR
------------------/--------------438 KAMUYA OLAN ERTELEN. VEYA
TAKSTLEND. BORLAR
368 VADES GEM,ERTELENM
VEYA TAKSTLENDRLM
------------------/----------------3.2.3.5. 436 Dier eitli Borlar
Ticari olmayp yukardaki hesaplardan hibirinin kapsamna alnmayan eitli borlarn
izlendii hesaptr.
leyii :
171
Borcun domas halinde alacak, bilano tarihinde vadesi bir yln altna denler (339
Dier eitli Borlar Hesab)na aktarlarak bor yazlr.
3.2.4. 44 Alnan Avanslar
Sat szlemeleri ve dier nedenlerle alnan ve vadeleri bir yl aan avanslar bu blm
kapsamna girer.
3.2.4.1. 440 Alnan Sipari Avanslar
letmenin sat szlemesine dayanarak mal ve hizmetin tesliminden nce tahsil ettii bir
yl aan avanslarn izlendii hesaptr.
3.2.4.2. 449 Alnan Dier Avanslar
Yukarda aklanan avanslar dnda, iletmenin ald her trl uzun vadeli avanslarn
izlendii hesaptr.
leyii :
Alnan Avanslar bu hesabn alacana, vadesi bir yln altna denler (349 Alnan Dier
Avanslar Hesab)na aktarlmak suretiyle bu hesaba bor kaydedilir.
3.2.5. 47 Bor ve Gider Karlklar
Bilano tarihinde belirgin olarak ortaya kan ancak tutarnn be olaca kesin olarak
bilinmeyen veya tutar bilinmekle birlikte ne zaman tahakkuk edecei bilinmeyen uzun vadeli
borlar veya giderler iin ayrlan karlklarn izlendii hesap grubudur.
Bu grupta yer alan karlk hesaplar dzenleyici nitelikte deildir.
3.2.5.1.
472 Kdem Tazminat Karl
Belirlenecek hesaplar erevesinde ayrlacak kdem tazminat karlklar bu hesap

kaleminde gsterilir.
leyii :
Hesaplanan kdem tazminat karlk tutarlar ilgili gider hesaplarna bor, bu hesaba
alacak kaydedilir. zleyen dnemde denmesi beklenen kdem tazminat karlk tutarlar bu
hesabn borcuna 37 bor ve gider karlklar grubundaki 372 kdem tazminat karl hesabna
alacak kaydedilir.
----------------------/------------------
172

770 70 222 Kdem Tazminatlar
----------------------/-----------------472 KIDEM TAZMNATI KARILII
372
KIDEM TAZMNATI KARILII
-----------------------/----------------372KIDEM TAZMNATI KARILII
100 KASA HS.
-----------------------/----------------3.2.5.2. 479 Dier Bor ve Gider Karlklar
Uzun vadeli dier bor ve gider karlklarnn izlendii hesaptr.
leyii :
Bu grubun yukarda belirlenen hesaplar iinde yer almayan ve nemlilik kavramna gre
de gider karlklar doduunda bu hesaba alacak, ilgili gider gruplarnda bor kaydedilir. zleyen
dnemde denmesi beklenen bor ve gider karlk tutarlar bu hesabn borcuna, 379 Dier Bor ve
Gider Karlklar hesabnn alacana kaydedilir.
3.2.6.
48 Gelecek Yllara Ait Gelirler ve Gider Tahakkuklar
3.2.6.1.
480 Gelecek Yllara Ait Gelirler
Gelecek bilano dnemleri ait pein tahsil olan gelirlerin bir yldan daha uzun sreye ait
ksmlarnn izlendii hesaptr.
leyii :
Pein tahsil olunan gelirler bu hesabn alacana kaydedilir. Ksa vadeli nitelik kazanan
gelirler bu hesabn borcu mukabili (380 Gelecek Aylara ait Gelirler Hesab) na aktarlr.
3.2.6.2.
481 Gider Tahakkuklar
Gelecek yllarda denmesi yaplacak ve kesinlikle belgeye dayal gider tahakkuklarnn

izlendii hesaptr.
leyii :
173
Yaplan tahakkuklar ilgili gider ve zarar hesaplar karl bu hesaba alacak kaydedilir.
Vadesi bir yln altna denler bu hesaba adyla borlanr, 381 nolu Gider Tahakkuklar hesab
adyla alacaklanr.
3.2.7. 49 Dier Uzun Vadeli Yabanc Kaynaklar
zellikle kendi blmlerinde tanmlanmam olan dier uzun vadeli yabanc kaynaklar bu
grupta yer alr.
3.2.7.1.
492 Gelecek Yllara Ertelenen veya Terkin Edilecek KDV
Bu hesap, tevikli yatrm mallarnn ithalinde denmesi gerektii halde denmeyip, fiilen
indirilmesinin mmkn olaca tarihe kadar ertelenen KDV ve imalat teebbsler tarafndan
imal ettikleri mallardan ihra edilmek art ile ihracatlara yaplan teslimler nedeniyle
hesaplanan ve dzenlenen fatura ve fatura yerine geen belgelerde mevzuat gerei ihracatlardan
tahsil edilmeyen ve tamamnn indirim konusu yaplmamas nedeniyle gelecek bilano
dnemlerine kadar tecil olunan KDV nin kaydedildii ve izlendii hesaptr.
leyii :
Bu hesaptan bilano dnemine '39 Dier
ilikilendirilerek kullanlr ve bu gibi ilem grr.
Katma
Deer
Vergisi
Hesabyla'
3.2.7.2. 493 Tesise Katlma Paylar

letmeye ait tesislerden yararlanmak amacyla nc kiilerin, tesis bedellerine katlma
paylarnn kaydedildii ve izlendii hesaptr.
leyii :
Katlma paylarnn tahsilinde bu hesap alacaklanr. Tesisin mr sresince belirlenecek
ifta pay tutarlar '649 Faaliyetle lgili Dier Gelir ve Karlar Hesabna alnarak 493 nolu hesap
borlanr.
--------------------/-----------------------100 KASA HS.
493 TESSE KATILMA PAYLARI
--------------------/-----------------------493 TESSE KATILMA PAYLARI
649 FAALYETLE LGL DG.
GELR VE KARLAR
--------------------/------------------------
174
3.2.7.3. 499 Dier eitli Uzun Vadeli Yabanc Kaynaklar

Bu hesap grubu ierisinde saylanlarn dnda kalan dier eitli yabanc kaynaklarn
izlendii hesaptr.
leyii :
Tahakkuk eden tutarlar, bu hesaba alacak kaydedilir. Vadesi bir yln altna denler, '399
Dier eitli Yabanc Kaynaklar Hesab' na aktarlarak borlandrlr.
ZKAYNAKLAR
3.3.
letme sahip veya ortaklarnn bilano tarihinde iletmeye yapm olduklar sermaye
yatrmlarnn tutarn gsteren
50
52
54
57
58
59
denmi Sermaye
Sermaye Yedekleri,
Kar Yedekleri,
Gemi Yllar Karlar,
Gemi Yllar Zararlar ve
Dnem Net Kar (Zarar)n
kapsar.
3.3.1. 50 denmi Sermaye
500 Sermaye
501 denmemi Sermaye (-)
3.3.1.1.
500 Sermaye
letmeye tahsis edilen veya iletmelerin ana szlemelerinde yer alan Ticaret Siciline
tescil edilmi bulunan sermaye tutar bu hesapta yer alr. Kaytl sermaye sistemine alnan
ortaklklarda karlm sermaye gsterilir. Kaytl sermaye tavan ayrca bilanoda dipnot olarak
belirtilir.
leyii :
Taahht edilen sermaye tutar bu hesaba alacak, denmemi sermaye hesabna bor
kaydedilir.
Sermayenin nakit olarak denmesi:
--------------------/------------------100 KASA HS.
500 SERMAYE HS.
175
--------------------/------------------Ticari mallarn sermaye olarak konmas:

--------------------/------------------153 TCAR MALLAR HESABI
191 NDRLECEK KDV
500 SERMAYE HS.
---------------------/-----------------Gemi yl karnn sermayeye ilavesi:
---------------------/-----------------570 GEM YILLAR KARLARI
500 SERMAYE HS.
----------------------/----------------Sermayenin taahht edilmesi :
-------------------/-----------------------501 DENMEM SERMAYE
500 SERMAYE
-------------------/-----------------------Sermaye taahhdnn nakit olarak yerine getirilmesi :
-------------------/-----------------------100 KASA HS.
501 DENMEM SERMAYE
-------------------/-----------------------Problemler :
1.) Sermaye 150.000 TL sermaye ile kurulmasn ortaklar taahht etmilerdir.
2.) Ortaklarn taahht de bulunduklar 150.000 TL nn 50.000 TL sn nakden

demilerdir.
stenen: Yevmiyeleri yazarak, bilanoya yansmasn gsteriniz.
3.3.1.2.
501 denmemi Sermaye (-)
letmeye tahsil edilen veya ortaklarca yklenilen sermayenin henz denmemi ksmdr.
leyii :
Taahht edilen sermaye tutar '500 Sermaye Hesab' alacaklandrlarak bu hesap
borlandrlr, denen tutarlar alacaklandrlr.
3.3.2. 52 Sermaye Yedekleri
176
Hisse senedi ihra primleri, iptal edilen ortaklk paylar ve yeniden deerleme deer
artlar gibi sermaye hareketleri dolaysyla ortaya kan ve iletmede braklan tutarlarn
izlendii hesap grubudur.
520
521
522
523
524
Hisse Senetleri hra Primleri

Hisse Senedi ptal Karlar
M. D. V. Yeniden Deerleme Artlar
tirakler Yeniden Deerleme Artlar
Maliyet Art Formu
3.3.2.1. . 520 Hisse Senetleri hra Primleri

Yeni karlan hisse senetlerinin primle satndan kaynaklanan tutarlar bu hesapta izlenir.
Hisse senetlerinin ihra fiyat ile nominal deeri arasndaki fark Trk Ticaret Kanunu
hkmlerine gre yedek ake kabul edilir.
leyii :
Hisse senedinin nominal fiyat ile sat fiyat arasndaki fark, bu hesabn alacana sat
biimine bal olarak ilgili hesabn borcuna kaydedilir.
Bu tutarlarn ilavesi veya baka bir amala kullanlmas durumunda bor kaydedilir.
Sermayenin artrlmas :
--------------------/----------------501 DENMEM SERMAYE
500 SERMAYE
--------------------/----------------Hisse senetlerinin nominal deerinin zerinde satlmas:
--------------------/----------------102 BANKALAR HS.
501 DENMEM SERMAYE
520 HSSE SENETLER HRA PRMLER
---------------------/---------------3.3.2.2.
521 Hisse Senedi ptal Karlar
ptal edilen hisse senetlerinin bedellerine mahsuben yaplan demelerin, bunlarn yerine
karlan hisse senetlerinden elde edilen haslat noksan kapatldktan sonra artan ksmn izlendii
hesaptr.
leyii :
Elde edilen hisse senedi iptal karlar bu hesaba alacak kaydedilir. Bu tutarn sermaye
ilavesi veya baka amalarla kullanlmas durumunda ilgili hesaplara bor kaydedilir.
177
Sermaye taahhdnn bir ksmn yerine getirmeyen otan hisse senedinin bir bakasna
satyla kar elde edilmesi:
------------------/-----------------100 KASA HS.
501 DENMEM SERMAYE
521 HSSE SENED PTAL KARLARI
------------------/-----------------3.3.2.3. 522 M. D. V. Yeniden Deerleme Artlar
letmenin aktifinde kaytl maddi duran varlk kalemlerinin yeniden deerlenmesinden
oluan deer artlarnn izlendii hesaptr.
leyii :
Yeniden deerleme net deer art ile ilgili hesaplar karlnda bu hesaba alacak
kaydedilir. Bu tutarn sermayeye ilavesi veya baka bir amala kullanlmas durumunda bu
hesaba bor kaydedilir.
--------------------/-----------------------253 TESS MAKNE VE CHAZLAR
522 MDV YENDEN DEERLEME
ARTILARI
--------------------/-----------------------Yeniden deerleme deer artnn sermaye ilavesi :
--------------------/-----------------------522 MDV YENDEN DEERLEME ARTILARI
500 SERMAYE
--------------------/-----------------------3.3.2.4. 523 tirakler Yeniden Deerleme Artlar
letmenin itirakleri ile bal ortaklklar bnyesinde yaplan yeniden deerleme
dolaysyla oluan sonucunda, bu sermayeden iletmeye isabet eden ksm gsterir.
leyii :
letmenin itirakleri ve bal ortaklklar bnyesinde yaplan yeniden deerleme
dolaysyla oluan deer artlar sermayeye eklenmesi sonucunda, iletmeye bedelsiz olarak
verilen hisse senetleri ve paylar bu hesabn alacana, "242 tirakler" veya "245 Bal
Ortaklklar Hesab" nn borcuna kaydedilir.
178
--------------------/-----------------------242 TRAKLER HS.
523 TRAKLER YENDEN
DEERLEME ARTILARI
--------------------/-----------------------3.3.2.5.
524 Maliyet Art Fonu
ktisap tarihinden itibaren iki tam yl sreyle iletmede kaytl bulunan gayri menkul,
itirak hissesi ve dier amortismana tabi iktisadi kymetlerin sat halinde, iletmeler pasif
hesapta 524 nolu hesap olarak fon ayrlmas, MDV sat karnn o oranda azalmas anlamndadr.
-------------------/-------------100 KASA HS.
254 TAITLAR HS.
391 HESAPLANAN KDV
524 MALYET ARTI FONU
679 DER OLAAN DII GELR VE KARLAR
--------------------/-------------3.3.2.6. 529 Dier Sermaye Yedekleri
Bu hesap grubu ierisinde saylanlarn dnda kalan dier sermaye yedeklerinin izlendii
hesaptr.
3.3.3. 54 Kar Yedekleri
Kanun, ana szleme hkmleri ya da ortaklklarn yetkili organlar tarafndan alnan
kararlar uyarnca, datlmam ya da iletmede alkonulmu karlar bu hesap grubunda gsterilir.
540
541
542
548
549
Yasal Yedekler
Stat Yedekleri
Olaanst Yedekler
Dier Kar Yedekleri
zel Fonlar
3.3.3.1. 540 Yasal Yedekler

Kanun uyarnca ayrlm bulunan yedekler bu hesap kaleminde gsterilir.
179
leyii :
Yedekler faaliyet uyarnca ayrlm bulunan yedekler bu hesap kaleminde gsterilir.
leyii :
Yedekler faaliyet yl karndan mahsup edilerek bu hesaplara alacak kaydedilir.
--------------------/-----------------------590 DNEM NET KARI
540 YASAL YEDEKLER
541 STAT YEDEKLER
--------------------/-----------------------3.3.3.2. 541 Stat Yedekleri
Ana szleme hkmleri erevesinde ayrlan yedekler bu hesap kalemi iinde yer alr.
leyii :
Bu hesap, '540 Yasal Yedekler Hesab' gibi ilem grr.
3.3.3.3. 542 Olaanst Yedekler
Sermaye irketlerinde Genel Kurul tarafndan ayrlmasnda karar verilen olaanst yedek
akeler ile datm d kalan karlar bu hesapta yer alr.
leyii :
Bu hesap, '540 Yasal Yedekler Hesab' gibi ilem grr.
3.3.3.4. 548 Dier Kar Yedekleri
zellikle kendi blmlerinde tanmlanm olan kardan ayrlan dier yedekler bu hesapta
izlenir.
leyii :
Kardan ayrlan tutarlar bu hesaba alacak, mahsubunda bor kaydedilir.
3.3.3.5. 549 zel Fonlar
180
letmede braklmas ve tasarruflu zorunlu yasal fonlar ile dier maksatlarla ayrlan fonlar
bu hesapta izlenir.
leyii :
Kardan ayrlan tutarlar bu hesaba alacak, mahsubunda bor kaydedilir.
--------------------/-----------------------692 DNEM KARI VEYA ZARARI
549 ZEL FONLAR
590 D. NET KARI HS.
--------------------/-----------------------Makine sat ile zel fonun kaydedilmesi:
---------------------/----------------------100 KASA HS.
253 TESS, MAKNE VE CHAZLAR
391 HESAPLANAN KDV
549 ZEL FONLAR
---------------------/---------------------Amortisman gideri kaydedilirken zel fonun kapatlmas:
---------------------/---------------------796 AMORTSMAN GDERLER
549 ZEL FONLAR
---------------------/---------------------Alt hesaplar aadaki gibi olabilir:
549 01 Maddi Duran Varlk Yenileme Fonu
549 02 Yatrm Fonlar
3.3.4. 57 Gemi Yllar Karlar
3.3.4.1. 570 Gemi Yllar Karlar
Gemi faaliyet dnemlerinde ortaya kan ve iletme sahibine veya ortaklarna
datlmam bulunan karlardan ilgili yedek hesaplarna alnmayan tutarlarn izlendii hesaptr.
--------------------/-----------------------590 DNEM NET KARI HS.
570 GEM YILLAR KARLARI
181
570 01 20.. Yl Kar

--------------------/-----------------------3.3.5. 58 Gemi Yllar Zararlar (-)
3.3.5.1. 580 Gemi Yllar Zararlar (-)
Gemi faaliyet dnemlerinde ortaya kan dnem net zararlarnn izlendii hesaptr.
--------------------/---------------------580 GEM YILLAR ZARARLARI
01 20.. Yl Zarar
591 DNEM NET ZARARI
----------------------/-----------------Gemi yllar zararlarnn yedeklerle kapatlmas:
-------------------/--------------------540 YEDEKLER HS.
580 GEM YILLAR ZARARLARI
-------------------/---------------------
3.3.6.
59 Dnem Net Kar (Zarar)
Bu grup iletmenin nihai faaliyet sonucunu gsteren hesaplar kapsar.

3.3.6.1. 590 Dnem Net Kar
letmenin faaliyet dnemine ilikin vergi ve sonras net kar tutarnn izlendii hesaptr.
leyii :
Sonu hesaplarnda yer alan '692 Dnem Net Kar veya Zarar Hesab'ndan aktarlan
tutarlar bu hesaba alacak, ayn hesaba bor kaydedilir.
--------------------/-----------------------692 DNEM NET KARI VEYA ZARARI
590 DNEM NET KARI
--------------------/-----------------------3.3.6.2.
591 Dnem Net Zarar (-)
letmenin faaliyet dnemine ilikin net zarar tutarnn izlendii hesaptr.

leyii :
182
Sonucu hesaplarnda yer alan '692 Dnem Net Kar ve Zarar Hesab'ndan (ahs
firmalarnda 690 DNEM KARI VEYA ZARARI HS. dan)aktarlan tutarlar bu hesaba alacak,
ayn hesaba bor kaydedilir.
--------------------/-----------------------591 DNEM NET ZARARI
692 DENM NET KARI VEYA ZARARI
--------------------/-----------------------591 DNEM NET ZARARI
690 DNEM KARI VEYA ZARARI HS.
--------------------/----------------
183
DRDNC BLM
Gelir Tablosu ve Dnem Sonu lemleri
4.Gelir Tablosu Hesaplar

4.1. 600 Yurtii Satlar
letmenin faaliyet dnemine ilikin brt satlar, sat indirimleri, satlarn maliyeti,
faaliyet giderleri, dier faaliyetlerden gelir ve karlar, dier faaliyetlerden gider ve zararlar,
finansman giderler, olaand gelir ve karlar ve olaand gider ve zararlardan oluur.
4.1. 60 Brt Satlar
letmenin esas faaliyetleri erevesinde satlan mal ya da hizmetler karlnda alnan ya
da tahakkuk ettirilen toplam deerleri kapsar. Satlan mal ve hizmetlerle ilgili subvansiyonlar,
sat tarihindeki vade farklar, vergi iadeleri, brt satlar iinde gsterirler. Brt Satlara 'Karma
Deer Vergisi' dahil edilmez.
Brt Satlar; yurtii satlarn, yurtd satlar ve dier gelirler eklinde blmlenir.
Holding ana irketinin, kendine bal yurtii ve yurtd ortaklklarndan elde ettii gelirler
ana irketin esas faaliyet gelirini oluturduundan bu blmdeki hesaplarda izlendir.
600 Yurtii Satlar
601 Yurtd Satlar
602 Dier Gelirler
Problemler :
184
1.) Akta iletmesi 1.000.000 TL deerinde A mal, 2.000.000 TL deerinde B maln % 18 KDV
hari pein olarak satmlardr.
2.) Akta iletmesi, 2.000.000 Tl deerinde B maln % 18 KDV hari kredili olarak satmtr.
3.) Akta iletmesi 4.000.000 Tl. deerinde A mal, 8.000.000 Tl. deerinde B maln % 18 KDV
hari 5.000.000 Tl. senet geri kalan iin ek alarak satmtr.
4.1.2 601 Yurtd Satlar
Yurt dndaki gerek ve tzel kiilere satlan mal ve hizmetler karlnda alnan ya da
tahakkuk ettirilen toplam deerlerin izlendii hesaptr. Sat gerekletii zaman haslat tutar bu
hesaba alacak kaydedilir. hracat ile ilgili kur gelirleri hesabn alacana kaydedilir.
Problemler:
1.) Aktan iletmesi yurt dndaki alcya 2 000 $ lk mal satmtr. Sat tarihinde 1 $= 1.20 Tl.
dir.
2.) Aktan iletmesi yurt dndaki alcya 2 000 $ lk A mal satmtr. Sat tarihinde 1 $=1.20 Tl.
dr. Mal bedelinin tahsil edildii tarihte 1 $ = 1.225 Tl. dr.
3.) Aktan iletmesi yurt dndaki alcya 2 000 $ lk A mal satmtr. Sat tarihinde 1 $=1.754
Tl. dr.
4.1.3. 602 Dier Gelirler
letmenin korunmas, ihracat tevik ya da hkmet politikasna uyma zorunluluu
karsnda oluan iletmenin faaliyet haslatndaki dkl veya haslat zararlarnn gidermek
iin sermaye katks niteliinde olmayan mal yardmlar (subvansiyonlar) devletin baz mallar
vergi, resim, har vb. ykmllklerden istisna etmesi yoluyla yapt yardmlar (Vergi dareleri),
vade farklar, ihracatla ilgili fiyat istikrar destekleme primi vb. haslat kalemleri bu hesapta
izlenir.
4.2. 61 Sat ndirimleri
Net sat haslatna ulaabilmek iin brt satlardan indirilmesi gereken deerleri kapsar.
Sattan iadeler, sat iskontolar ve dier indirimler eklinde blmlenir.
4.2.1. 610 Sattan adeler (-)
Satlan mallarn iade edilen ksmlar ile ilgili tutarlarn izlendii bir hesaptr. Daha nce yaplm
satlarla ilgili olarak iade edilmi mallar tutar bu hesabn borcuna, ilgili hesabn alacana
kaydedilir.
185
1.) ahin iletmesi X iletmesinden alm olduu mallarn 4.000 + % 18 KDV TL. ksmn
iade etmitir. ahin iletmesi iade edilen mal tutar X iletmesinin cari hesabndan dmtr. (
ade eden mallarn maliyeti 3.250 TL. dr.)
4.2.2. 611 Sat skontolar
Satla ilgili faturalarn dzenlenip satn gereklemesinden sonra yaplan her trl ksa ve
miktar iskontolarnn takip edildii hesaptr. Fatura zerinden yaplan iskontolar
muhasebeletirilmemektedir. skonto yapldnda bu hesaba bor, ilgili hesaba alacak olarak
kaydedilir.
1.) X iletmesi yl sonunda ahin iletmesine 2.000 + % 18 KDV TL' lk iskonto yaptn ve bu
tutara da cari hesaplarndan indirdiini bildirmitir.
4.2.3. 612 Dier ndirimler (-)
Maln satlmas srasnda alc tarafndan satcnn namna yaplan demeler, sevk
giderleri, satlan maln hatal ve noksan olmas nedeniyle yaplmas gereken indirimler bu hesapta
izlenir. Satlan mal veya hizmet bedelinden yaplan indirim sat hesabyla ilikilendirilmeden
dorudan bu hesaba bor, ilgili hesaplara alacak kaydedilir.
1.) ahin iletmesi satn alaca mal iin x iletmesine 3.000 + % 18 KDV TL. tutarnda
tama creti demitir.
4.3. 62 Satlarn Maliyeti (-)

letmeni dnem iindeki stok hareketleri ile satlan mamul, yar mamul, ilk madde ve
malzeme ile ticari mal gibi maddelerin ve satlan hizmetlerin maliyetini kapsar.
Baka bir ifadeyle, dnem iinde alclara satlan ya da devredilen mal ve hizmetlerin retimi
(imalat) ya da satn alnmas iin yaplan tm harcamalar ierir.
4.3.1. 620 Satlan Mamuller Maliyeti (-)
Satlan mamuller maliyet tutar 152 MAMULLER hesabnn alacana, bu hesabn
borcuna kaydedilir.
retimi tamamlananlar retim hesabndan karlp mamuller hesabna aktarlr.
1.) CAN malat irketi Ocak aynda 5.000 Tl' lk imalatn tamamlamtr.
2.) Mamullerin tamam 6.000 + % 18 KDV TL tutarnda satlrsa yaplacak kayt ;
186
4.3.2. 621 Satlan Maln Maliyeti (-)

Herhangi bir deiiklie tabi olmadan satlmak amacyla alnan ticari mallar ve benzeri
kalemlerin maliyetini gsteren hesaptr. Satlan ticari mallar maliyeti bu hesab borcuna 153
TCAR MALLAR hesabnn alacana kaydedilir.
1.) nar Ticari iletmesi maliyet deeri 15.000 TL olan mallar 20.000 + % 18 KDV TL' na
kredili olarak satmtr.
4.3.3. 622 Satlan Hizmet Maliyeti
retilen hizmetlerle ilgili olarak yaplan giderlerin kaydedildii hesaptr. 7 / A Seeneini
uygulayan iletmeler retilen hizmetin maliyetini bu hesabn borcuna, 741 HZMET RETM
MALYET hesabnn alacana yazarak gsterirler.
1.) Fener Temizlik iletmesi hizmet maliyet bedeli 2 500 TL temizlik hizmetine 3 000 + % 18
KDV TL' na satmtr.
4.3.4. 623 Dier Satlarn Maliyeti (-)
letmenin esas faaliyeti ile ilgili bulunan ve retim maliyetlerine yklenmeyen aratrma ve
gelitirme gideri, pazarlama, sat ve datm giderleri ve genel ynetim giderlerinden oluan
hesap grubudur. 7. Grupta izlenen esas faaliyet dnem giderleri, yanstma hesaplar alaca ile
dnem sonlarnda, bu grupta yer alan hesaplara devredilir.
1.) Can imalat irketi maliyeti 500 TL olan artk kuma paralarn 700 + % 18 KDV TL' na
satmtr.
4.4. 63 Faaliyet Giderleri
letmenin esas faaliyeti ile ilgili bulunan ve retim maliyetlerine yklenmeyen aratrma ve
gelitirme gideri, pazarlama, sat ve datm giderleri ve genel ynetim giderlerinden oluan
hesap grubudur. 7. Grupta izlenen esas faaliyet dnem giderleri, yanstma hesaplar alaca ile
dnem sonlarnda, bu grupta yer alan hesaplara devredilir.
4.4.1. 630 Aratrma ve Gelitirme Giderleri (-)
retim maliyetinin drlmesi, satlarn arttrlmas ve yeni retim iin teknolojilerin iletme
uygulanmas amac ile yaplan giderlerden aktifletirilmeyen aratrma ve gelitirme giderleri
ile aktifletirilmi olanlardan cari dneme isabet eden ifta paylar bu hesapta yer alr. Bu giderler
meydana geldiinde fiili tutarlar zerinden 70. ARATIRMA VE GELTRME GDERLER
Hesabna kaydedilir. ster nceden saptanan maliyet yntemlerinin ister fiili maliyet ynteminin
uygulanmasnda olsun 630 Kodlu hesap 751 veya 798 kodlu hesapla karlkl olarak alrlar.
7/A Seeneinde 751. ARATIRMA VE GELTRME GDERLER YANSITMA Hesab,
187
kk ve hizmet iletmeleri iin 7/ B seeneine gre 798. GDER ETLER YANSITMA

Hesab alacaklandrlr. Bu hesap borlandrlr.
1.) Can iletmesi retimi arttrmak amacyla yeni bir teknoloji zerinden yaplan aratrma projesi
nedeni ile 4 000 + % 18 KDV TL tutarnda harcama yapmtr.
2.) Can iletmesi retimi arttrmak amacyla bir fizibilite almas hazrlatm ve karl 5 000
+ % 18 KDV TL tutarnda deme yapmtr.
3.) Dnem sonunda 6.. l hesaba devir ilemi yaplmtr.
4.4.2. 631 Pazarlama, Sat ve Datm Giderleri (-)
Mal ve hizmetlerin pazarlama sat ve datm faaliyetleri ile ilgili olarak yaplan endirekt
malzeme, endirekt iilik, personel giderleri, dardan salanan fayda ve hizmetler, eitli
giderler, vergi resim ve harlar, amortisman ve tkenme paylarndan oluur.
Bu giderler meydana geldiinde fiili tutarlar zerinden 760 PAZARLAMA SATI VE
DAITIM GDERLER hesabna kaydedilirler. ster nceden saptanan maliyet yntemlerinin
ister fiili maliyet ynteminin uygulanmasnda olsun 631 kodlu hesap 761 veya 798 hesapla
karlkl olarak alrlar.7/A seeneinde 761 PAZARLAMA SATI VE DAITIM
GDERLER YANSITMA hesab, kk ve hizmet iletmeleri iin 7/B seeneine gre 798
GDER ETLER VE YANSITMA hesab alacaklandrlr, bu hesap borlandrlr.
1.) Can iletmesi satn arttrmak amacyla 50.000 + % 18 KDV TL tutarnda harcama
yapmtr.
2.) Can iletmesi satn arttrmak amacyla bir reklam irketine 50.000 + % 18 KDV TL
tutarnda deme yapmtr.
3.) Yukardaki harcamalar dnem sonunda 6.. l hesaba aktarlmtr.
4.4.3. 632 Genel Ynetim Giderleri (-)
letmenin genel ynetim fonksiyonu ile ilgili olarak yaplan, retimle veya satlan maln maliyeti
ile dorudan ilikisi kurulamayan endirekt iilik, personel giderleri, dardan salanan fayda ve
hizmetler, eitli giderler, vergi resim ve harlar, amortisman giderlerinden oluur. ster nceden
saptanan maliyet yntemlerinin ister fiili maliyet ynteminin uygulanmasnda olsun 632 kodlu
hesap 771 veya 798 kodlu hesapla karlkl olarak alrlar. 7/A seeneinde 771 GENEL
YNETM GDERLER YANSITMA hesab, kk ve hizmet iletmeleri iin 7/B seeneine
gre 798 GDER ETLER YANSITMA hesab alacaklandrlr, bu hesap borlandrlr. Fiili
maliyet ynteminde genel ynetim giderleri 771 veya 798 kodlu hesaba devredilir.
188
1.) Can iletmesi 3.000 + % 18 KDV TL' lk salk giderine 1.000 + % 18 KDV TL' lk
eitim giderine katlanmtr.
2.) Can iletmesi iletmede kullanmak zere 1 500 + % 18 KDV TL' na krtasiye
malzemesi satn almtr. Bro demirbalarndan 2 400 TL amortisman ayrlmtr.
3.) Dnem sonunda ilgili 6.. l hesaba devredilmitir.
4.5. 64 Dier Faaliyetlerden Olaan Gelir ve Karlar
letmenin esas faaliyet dnda itirakler ortaklklardan elde edilen temett geliri ile faiz
ve dier temett gelirleri, menkul kymet sat karlar gibi dier faaliyetlerden elde edilen olaan
gelir ve karlardan oluur.
640 tiraklerden Temett Gelirleri
01 Temett Gelirleri
02 Kurucu Senetleri Gelirleri
03 ntifa Senetleri Gelirleri
641 Bal Ortaklklardan Temett Gelirleri
642 Faiz Gelirleri
01 Devlet Tahvil Faizleri
02 Hazine Bonosu Faizleri
03 Mevduat Faizi
04 Ticari Alacak Faizi
643 Komisyon Gelirleri
644 Konusu Kalmayan Karlklar
01 Menkul Kymet Deer Dkl Karl ptal Karlar
02 Bal Menkul Kymet Deer Dkl Karl ptal Karlar
03 pheli Ticari Alacak Karl ptal Karlar
04 Stok Deer Dkl Karl ptal Karlar
05 ...
645 Menkul Kymet Sat Karlar
646 Kambiyo Karlar
647 Reeskont Faiz Gelirleri
649 Dier Olaan Gelir ve Karlar
649 04 Kira Gelirleri
649 05 Kalp-Model Sat Karlar
649 06 Tesise Katlma Paylar
4.6. 65 Dier Faaliyetlerden Olaan Gider ve Zararlar (-)
653
654
655
656
letmenin esas faaliyetleri dnda kalan olaan faaliyetlerle ilgili gider ve zararlar ierir.
Komisyon Giderleri (-)
Karlk Giderleri (-)
Menkul Kymet Sat Zararlar (-)
Kambiyo Zararlar (-)
189
657 Reeskont Faiz Giderleri (-)

659 Dier Olaan Gider ve Zararlar (-)
659 04 Olaan Gider ve Zararlar
4.7. 66 Finansman Giderleri (-)
letmenin borland tutarla ilgili olarak katlanlan ve varlklarn maliyetine eklenmi
bulunan faiz, kur farklar, kredi komisyonlar ve benzeri dier giderleri kapsar.
660 Ksa Vadeli Borlanma Giderleri (-)
661 Uzun Vadeli Borlanma Giderleri (-)
4.8. 67 Olaan D Gelir ve Karlar
letmenin olaan faaliyetlerinden bamsz olan ve bu nedenle arzi nitelik tayan duran
varlklarn satlarndan elde edilen karlar ile olaan d olay ve gelimeler nedeniyle ortaya
kan gelir ve karlarn yer ald hesap grubudur.
671 nceki Dnem Gelir ve Karlar
671 01 Eski Yllara Ait Faiz ve Komisyonlar
672 02 Eski Yllar Tazminatlar
679 Dier Olaand Gelir ve Karlar
01 Maddi Duran Varlk Sat Kar
02 Maddi Duran Varlk Saym Fazlalklar
03 Saym Fazlas Gelirleri
04 Alnan Ceza ve Tazminatlar
4.9. 68 Olaand Gider ve Zararlar
letmenin olaan faaliyetlerinden bamsz olan ve bu nedenle sk sk ve dzenli olarak
ortaya kmas beklenmeyen ilem ve olaylardan kaynaklanan gider ve zararlarn yer ald hesap
grubudur.
680 allmayan Ksm Gider ve Zararlar (-)
681 01 allmayan Zaman Direkt ilik Giderleri
682 02 allmayan G Giderleri
681 nceki Dnem Gider ve Zararlar (-)
681 01 Eski Yllara Ait Faiz ve Komisyonlar
681 02 Eski Yllara Ait Vergi ve Resimler
681 03 Eski Yllar Tazminatlar
689 Dier Olaand Gider ve Zararlar (-)
689 01 Maddi Duran Varlk Sat Zarar
689 02 Cezalar
689 03 Tazminatlar
689 04 Ba ve Yardmlar
190
4.10. 69 Dnem Net Kar ve Zarar

4.10.1 690 Dnem Kar veya Zarar
Dnem sonlarnda sonu hesaplarnda yer alan gelir ve gider hesaplarnn aktarld
hesaptr. Gelir hesaplar bu hesabn alacana, gider hesaplar borcuna kaydedilir. Hesabn kalan
vergiden nceki dnem kar veya zararn gsterir.

610 SATITAN ADELER
611 SATI SKONTOLARI
612 DER NDRMLER
620 ...
621 ...
--------------------/-----------------------600 YURT SATILAR
601 YURTDII SATIAR
602 DER GELRLER
641 ...
--------------------/-----------------------4.10.2. 691 Dnem Kar Vergi ve Dier Yasal Ykmllk Karlklar (-)
Dnem kar zerinden, ilgili mevzuat hkmlerine gre hesaplanan vergi ve yasal
ykmllkler bu hesabn borcuna, '370 Dnem Kar Vergi ve Dier Ykmllk Karlklar
Hesab'nn alacana kaydedilir. Bu hesap, '690 Dnem Kar Veya Zarar Hesab' ile kapatlarak
'690 Dnem Kar Veya Zarar Hesab'na Devredilir.
--------------------/-----------------------691 DNEM KARI VERG VE DER YASAL
YKMLLK KARILIKLARI HS.
YASAL YKMLLK KARILII
--------------------/-------------------------------------------/-----------------------690 DNEM KARI VEYA ZARARI
692 DNEM NET KARI VEYA ZARARI
191
--------------------/-----------------------4.10.3. 692 Dnem Net Kar veya Zarar

690 Dnem Kar veya zarar Hesab' ile '691 Dnem Kar Vergi ve Dier Yasal
Ykmllk Karlklar Hesaplar'nn karlkl olarak kapatlmas sonucu bulunan fark bu
hesaba kaydedilir. Vergiden sonraki Net Dnem Kar hesabn alacana, Net Dnem Kar hesabn
alacana, Net Dnem Zarar ise borcuna kaydedilir. Bu hesap, dnem sonlarnda '590 Dnem
Net Kar Hesab' na devredilerek kapatlr.
590 DNEM NET KARI
--------------------/-----------------------692 nolu hesap bor bakiyesi veriyorsa :
--------------------/-----------------------591 DENM NET ZARARI
--------------------/-----------------------4.11. cret Hesab ve Muhasebeletirilmesi
cretin tanm : cret, iverene tabi ve belirli bir iyerine bal olarak alanlara hizmet
karl verilen para ve aynlar ile salanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.
plak cret, fazla mesai creti, primler, ikramiyeler, yllk izin bedeli, ihbar tazminat
G.V. ve D.V. sine tabidir.
iye iyerinde verilen yemekler, ii tama giderleri, demirba olarak verilen kyafet,
SSK primleri, ocuk yardmlar, doum, evlenme, lm yardmlar, kdem tazminatlar, GV
kapsam dndadr. (Doum, evlenme, lm, kdem taz. %06 orannda DV. tabidir.)
.
Sigorta primine ii pay % 14 dr. veren pay tehlike derecesine gre
hesaplanmaktadr.( % 19, % 20,% 21 gibi ..) Aylk sigorta priminin hesaplanmasnda taban 531.tl. tavan ise 3 451.50 tl.. dr. Bu kazancn altndaki aylk gelir bulunduu takdirde ssk primi
192
531.- tl. dan hesaplanacak, 3 451.50 Tl. y amas halinde, aan ksm iin sigorta primi
kesilmeyecektir.
Gelir Vergisi Oran
0 ile-7 000 aras cret gelirlerinde- % 15
7 000 ile 18.000 arasndaki cret gelirlerinde bu oran %20 dir.
18 000 ile 40 000 aras vergi oran % 27 dir.
Damga Vergisi Oran %06 dir.
cret hesabnda aadaki konular unutmaynz:
1.) Yardmlar: GV kapsam dndadr. Yakacak yardmndan GV kesilir.
2.) Tm gelirlerden %06 orannda DV kesilir.
3.) Yardmlarda SSK kesintisi yoktur. (alma karl olmad iin)
4.) SSK primi kesilmeyen gelirde isizlik primi de yoktur.
5.) SSK tavann aan kazanlarda SSK primi tavan tutarna gre hesaplanr. Tabann altndaki
gelirlerde de taban esas alnarak sigorta primi hesaplanr.
6.) verenler ayrca % 2 orannda sizlik primi derler. sizlik primi ii pay % 1 dir.
cret Hesaplamasnn Yaplmas
SSK Kesintisinin Hesab : (veren pay)
Brt cret* (Tehlike snfnn yars+1) dier
SSK Kesintisinin Hesab: (i pay)
Brt cret*%14
sizlik primi Hesab: (veren pay)
Brt cret* %2
sizlik primi Hesab : (i Pay)
Brt cret*%1
Damga Vergisi:
Brt cret* %06
zel indirim: yrrlkten kaldrld
Gelir Vergisi Matrahnn Hesab :
Brt cret- (SSK ii pay + sizlik primi ii pay )=Gelir Vergisi matrah
Gelir Vergisinin Hesab :
Gelir Vergisi Matrah *%15 (Kmlatif matrah kanunda belirtilen tutar atysa %20,%27 ...
--------------------/-----------------------770 GENEL YNETM GDERLER HS.
770 .. Personel cretleri
770 .. SSK veren Pay
770 .. sizlik Primi veren Pay
193

360 .. Gelir Vergisi
360 .. Damga Vergisi
361 DENECEK SOSYAL GVENLK KESNTLER
361 .. SSK i Pay
361 .. SSK veren Pay
361 ..sizlik Primi i Pay
361 .sizlik Primi veren Pay
100 KASA HS.
--------------------/-----------------------Borcun denmesi :
--------------------/-----------------------360 DENECEK VERG VE FONLAR
100 KASA HS.
--------------------/-----------------------Ay sonu sigorta priminin denmesi :
--------------------/-----------------------361 DENECEK SOSYAL GVENLK KESNTLER
100 KASA HS.
--------------------/-----------------------Dnem sonunda Kar Zarar devir:
-----------------------/--------------------632 GENEL YNETM GDERLER
771 G.YNETM G. YANSITMA
632 GENEL YNETM GDERLER HS.
--------------------/------------------------
194
BENC BLM
5. MALYET HESAPLARI
5.1. GENEL AIKLAMA
Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tabli'nde maliyet ve giderlerin izlenmesi 7 No'lu
hesap grubunda ele alnmtr. Fiili maliyetlerin uyguland 7/A ve 7/B seeneklerinde maliyet
hesaplarna bor kaytlarnn dlmesiyle yaplan harcamalar ile maliyetle olumaktadr. Maliyet
hesaplarnn dnemdeki bor toplamlar kadar Yanstma Hesaplar alacaklanmakta, imalat
Giderleri kadar Varlk Hesaplar, Faaliyet Giderleri kadar da sonu hesaplar borlanmaktadr.
Ek mali tablolar dzenlemek zorunda olan; byk ve orta byklkteki retim ve hizmet
iletmeleri 7/A seenei kullanmak zorundadr.
195
Ek mali tablolar dzenlemek zorunda olmayan ticaret iletmeleri, kk hizmet iletmeleri,

kk retim iletmeleri giderlerin izlenmesinde 7/B seenei kullanlrlar.
5.2. 7/A SEENE
Bu seenekte giderler defteri kebirde fonksiyon esasna gre belirlenmitir. Byk ve orta
byklkteki retim ve hizmet iletmeleri iin zorunlu olarak nerilmitir. Bu yntemde e
zamanl kayt yntemi uygulanmaktadr. Maliyet ve gider hesaplar defteri kebirde fonksiyon
esasna gre kaydedilirken, sz konusu maliyet ve giderler ayn zamanda yardmc defterlerde de
eit ve gider yerleri esasna gre izlenir. Bilgisayarla tutulan kaytlarda fonksiyon esasna gre
blmlendirilmi maliyet ve giderlerin masraf yeri ve eit esasna gre izlenmesine ait hesaplar
yardmyla yaplacaktr.
2005 Yl aktif toplam 1 629 000 , ve net satlar toplam 3 258 000 liray aan retim
ve hizmet iletmelerinin 2006 ylnda maliyet hesaplarn 7 A seeneine gre tutmalar
zorunludur.
Bu uygulamada maliyet hesap gruplar u ekilde blmlendirilmitir.
* Gider Hesaplar
* Gider Yanstma Hesaplar
* Fark Hesaplar
5.2.1. GDER HESAPLARI
Bu hesaplar dnem iinde yaplan ve tahakkuk ettirilen giderlerin izlendii ve borlarna
kayt dnlen hesaplardr. Gider hesaplarna yaplacak kaytlara ilikin olarak dzenlenecek
muhasebe filerinde gider yerleri ve gider eitleri hesaplarna ait numaralar birlikte yazlr.
5.2.2. GDER YANSITMA HESAPLARI
Bu hesaplar, fiili maliyetlerin uyguland durumlarda gider hesaplarnda toplanan
giderlerin tmnn; nceden hesaplanm maliyet yntemlerinin kullanlmas durumunda ise,
bunlara gre saptanan giderlerin ilgili hesaplara yanstlmasn salamak amacyla alacak yazld
hesaplardr.
5.2.3. FARK HESAPLARI
Bu hesaplar, nceden saptanm maliyet yntemlerinin uygulanmas halinde fiili giderler
ile nceden saptanm giderler arasndaki farklarn kaydedildii hesaplardr. Fark hesaplar bor
ve alacak kalnts verebilir.
7. MALYET HESAPLARI
196
70. MALYET MUHASEBES BALANTI HESABI

700. MALYET MUHASEBES BALANTI HESABI
701. MALYET MUHASEBES YANSITMA HESABI
71. LK MADDE VE MALZEME GDERLER
710. DREKT LK MADDE VE MALZEME GDERLER
711. DREKT LK MADDE VE MALZEME YANSITMA HESABI
712. DREKT LK MADDE VE MALZEME FYAT FARKI
713. DREKT LK MADDE VE MALZEME MKTARI FARKI
72. DREKT LK GDERLER
720. DREKT LK GDERLER
721. DREKT LK GDERLER YANSITMA HESABI
722. DREKT LK CRET FARKI
723. DREKT LK SRE (ZAMAN) FARKI
73. GENEL RETM GDERLER
730. GENEL RETM GDERLER
731. GENEL RETM GDERLER YANSITMA HESABI
732. GENEL RETM GDERLER BTE FARKLARI
733. GENEL RETM GDERLER VERMLLK FARKLARI
734. GENEL RETM KAPASTE FARKLARI
74. HZMET RETM MALYET
740. HZMET RETM MALYET
741. HZMET RETM MALYET YANSITMA HESABI
742. HZMET RETM MALYET FARK HESAPLARI
75. ARATIRMA GELTRME GDERLER
750. ARATIRMA GELTRME GDERLER
751. ARATIRMA GELTRME GDERLER YANSITMA HESABI
752. ARATIRMA GELTRME GDERLER FARKLARI HESABI
76. PAZARLAMA SATI VE DAITIM GDERLER
760.PAZARLAMA SATI VE DAITIM GDERLER
761.PAZARLAMA SATI VE DAITIM GDERLER YANSITMA HESABI
762.PAZARLAMA SATI VE DAITIM GDERLER FARK HESABI
77. GENEL YNETM GDERLER
197

771. GENEL YNETM GDERLER YANSITMA HESABI
772. GENEL YNETM GDERLER FARK HESABI
78. FNANSMAN GDERLER
780 FNASMAN GDERLER
781. FNASMAN GDERLER YANSITMA HESABI
782. FNASMAN GDERLER FARK HESABI
79. GDER ETLER (7/B SEENE)
791. CRET VE GDERLER
792. MEMUR CRET VE GDERLER
793. DIARIDAN SALANAN FAYDA VE HZMETLER
794. ETL GDERLER
795. VERG RESM VE HARLAR
796. AMORTSMANLAR VE TKENME PAYLARI
797. FNANSMAN GDERLER
798. GDER ETLER YANSITMA HESABI
799. RETM MALYET HESAPLARI
5.3. GDER ETLER - GDER YERLER - GDER TAIYICILARI
Maliyet hesaplarnda 7/A seeneinin kullanlmas durumunda giderlerin fonksiyon
esasna gre izlenmesi gerekmektedir. Giderlerin eit esasna gre izlenmesi yani 7/A
seeneinin uygulanmas durumunda, maliyetlerin olumasyla giderlerin fonksiyonlara
dntrlmesi salanm olur. Fonksiyonlar iletmenin blmleri ve bu blmlerin grd
ilevler demektir.
7/A seeneinde maliyet muhasebesi ile finansal muhasebenin ayr ayr uygulanmad
durumda fonksiyonlara gre giderler yle sralanabilir:
Maml retimi ile ilgili imalat giderleri :
710. Direkt lk Madde ve Malzeme Giderleri
720. Direkt ilik Giderleri
730. Genel malat (retim) Giderleri
Hizmet retimi ile ilgili Giderler :
740. Hizmet retim Maliyeti
198
Faaliyet Giderleri :
750. Aratrma - Gelitirme Giderleri
760. Pazarlama - Sat - Datm Giderleri
770 Genel Ynetim Giderleri
780 Finansman Giderleri
Yukarda belirtilen fonksiyonel giderlerin altnda, giderler yerleri ve gider trleri
belirtilecektir.
7/B seeneinde ise, giderler defteri kebirde maliyet dnemi boyunca eit esasna gre
izlenir. Maliyet karma dnemlerinde, sz konusu giderler maliyet datm tablosu araclyla
fonksiyonlara dntrlerek ilgili maliyet (gider) yerlerine ve hizmet veya maml maliyetlerine
veya sonu hesaplarna devredilir.
Gider trlerinin fonksiyonlarna dntrlmesine ve ilgili gider yerlerine yklenmesinde,
iletmeler isterlerse gider eidi hesaplarndan ilgili maliyet yerlerine ve fonksiyonel gider
hesaplarna aktarmalar yaplmasn gerektirecek kayt sistemini seerler. sterlerse, e zamanl
kayt sistemini bu seenek iin de kullanarak, yardmc defterlerde fonksiyonel maliyet
hesaplarn ve maliyet yerlerini izleyebilirler. Bu durumda maliyet trleri tahakkuk ettike ilgili
defteri kebir hesaplarnda izlenirken; ayn zamanda yardmc defterlerde fonksiyonlarna gre
izlenip e zamanl olarak maliyet yerlerine aktarlabilir.
7/B seeneinde iletmeler 79 no'lu gruptaki maliyet hesaplarn kullanrlar. Bu hesaplar
aada grupland gibidir.
79. GDER ETLER
790. lk Madde Ve Malzeme Giderleri
791. i cret Ve Giderleri
792. Memur cret Ve Giderleri
793. Dardan Salanan Fayda Ve Hizmetler
794. eitli Giderler
795. Vergi Resim Ve Harlar
796. Amortismanlar Ve Tkenme Paylar
797. Finansman Giderleri
798. Gider eitleri Yanstma Hesab
799. retim Maliyet Hesaplar
5.3.1. GDER ETLER
Gider eitleri hesaplar, mal ve hizmet retiminde katlanlmas gereken maliyetlerin
bnyesindeki harcama eitlerini ifade eder. Gider eitleri ayrca iletmenin ihtiyacna gre sabit,
199
deiken, yar deiken gibi istee bal olarak snflandrlabilir. Fonksiyonel giderleri altna
gider trleri olarak gsterilecek olan grup 0-9 eklinde sralanmtr.
Gider eitleri hesaplarnn kodlanmasnda belirtilen snflama aadaki gibidir.
0. lk Madde Ve Malzeme Giderleri
1. i cret Ve Giderleri
2. Memur cret Ve Giderleri
3. Dardan Salanan Fayda Ve Hizmetler
4. eitli Giderler
5. Vergi Resim Ve Harlar
6. Amortismanlar Ve Tkenme Paylar
7. Finansman Giderleri
Mal ve hizmetlerin retilmesini, iletme faaliyetlerinin devamlln, salamak amacyla
tketilen her trl direkt ilk madde ve malzeme, endirekt malzeme ve retimle ilgili darya
yaptrlan ileri kapsar.
1. ) CRET VE GDERLER
letme faaliyetlerini yrtmek, retim ve hizmetleri gerekletirmek amacyla altrlan
iiler iin tahakkuk ettirilen esas iilik, fazla mesai, retim primleri, ikramiyeler, yllk izin
cretleri, SSK iveren primi, gece primi, hafta tatili ve genel tatil cretleri, her trl sosyal
yardmlar ve iilere ait dier giderler ve benzeri harcamalar kapsar.
2. ) MEMUR CRET VE GDERLER
letme faaliyetlerini yrtmek retim ve hizmetleri gerekletirmek amacyla altrlan
aylkl ynetici, memur, bro personeli v.b. tahakkuk ettirilen tutarlar kapsar.
3. ) DIARIDAN SALANAN FAYDA VE HZMETLER
letme faaliyetlerini yrtmek, retim pazarlama ve dier hizmetleri gerekletirmek
amacyla dardan salanan elektrik, su, gaz, bakm ve onarm, haberleme, nakliye ve benzeri
gibi fayda ve hizmetler iin tahakkuk ettirilen harcamalar kapsar.
4. ) ETL GDERLER
Yukarda belirtilen giderler dnda iletme faaliyetlerini srdrmek iin yaplmas gerekli olan
sigorta giderleri, kira giderleri, yolluk giderleri, dava ve noter giderleri, itirak pay ve aidat
giderleri kapsar.
5. ) VERG VE HARLAR
200
Mevzuat gereince tahakkuk ettirilen gider niteliindeki vergi, resim ve harlar kapsar.
6. ) AMORTSMAN VE TKENME PAYLARI
Maddi, maddi olmayan duran varlklar ile zel tkenmeye tabi varlklar iin ayrlan amortisman
giderleri tkenme paylarn kapsar.
7. ) FNANSMAN GDERLER
letmenin gerek yatrm gerekse iletme sermayesi ihtiyacn karlamak zere yapt
ksa ve uzun vadeli borlanmalarn faiz, komisyon ve kur farklarn kapsar.
5.3.2. GDER YERLER (MALYET YERLER)
Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii'nde gider yerleri 10-99 eklinde sralanmtr.
Gider yerleri retim ve hizmetlerin yapld ve maliyetlerin olutuu yerlerdir. Gider yerleri
itibariyle masraflarn takibi maliyetlerin kontrol, birim mamln retildii yerler ve aamalar
itibariyle ald maliyet paylarnn hesaplanmasn salar.
Giderlerin planlanmas kontrol edilmesi ve bu giderlerin dengeli bir biimde toplanp
datlmasn salar.
Gider yerlerinin saptanmasnda genellikle kurulularn organizasyonu retim aamalar
iletmenin faaliyet konusu esas alnr.
Gider yerleri aadaki gibi blmlenir:
* ESAS RETM GDER YERLER
* YARDIMCI RETM GDER YERLER
* YARDIMCI HZMET GDER YERLER
* YATIRIM GDER YERLER
* RETM YERLER YNETM GDER YERLER
* ARATIRMA VE GELTRME GDER YERLER
* PAZARLAMA SATI VE DAITIM GDER YERLER
* GENEL YNETM GDER YERLER
Gider yerlerinin blmlenmesinde yukarda verilen gider yerleri gruplamas esas olmakla
beraber, iletmenin ihtiyacna gre alacak gider yerleri bu ana grup balklar altnda yer alabilir.
MALAT
LETMELERNDE
UYGULAMALARI
MALYET
MUHASEBES
KAYIT
rnek 1 : ABC imalat iletmesinde Austos 20.. ayna ait maliyet bilgileri aadaki gibidir.
201
1.) Direkt ilk madde ve malzeme almlar 4.200 TL .dr.

2.) Direkt ilk madde ve malzeme kullanmlar, 4.000 TL. hammadde, 400 TL yardmc
malzeme, 100 TL. s pazarlama sat datm blm, 150 TL. s genel ynetim blmyle ilgili
olmak zere 4.650 TL. dr.
3.) 2.000 TL. direkt iilik, 500 TL endirekt iilik, 400 TL. pazarlama - sat - datm
blm iilii, 400 TL. ynetim blm iilii olmak zere toplam 3.300 TL. olmak zere
iilik tahakkuk etmitir.
4.) 1.600 TL. lk memur cret ve giderlerinin 900 TL. s AR-GE ile ilgili geri kalan ise
genel ynetim blm ile ilgilidir.
5.) Dardan salanan 1.800 TL. lk maliyetin (elektrik, su doalgaz v.s.) retim
blmne ait olan ksm 1.100 TL. pazarlama - sat -datm blmne ait olan ksm 300 TL.
genel ynetim blm ise 400 TL. dr.
6.) Toplam 1.200 TL. lk eitli gider' in (kira,sigorta,krtasiye) retim blmne ait olan
ksm 600 TL. pazarlama - sat - datm blmne ait olan ksm 400 TL. genel ynetim blm
ise 200 TL. dr.
7.) Toplam 600 TL .lk vergi - resim - har (ilan vergisi,emlak vergisi ve temizlik vergisi)
retim blmne ait olan ksm 200 TL. pazarlama - sat - datm blmne ait olan ksm 150
TL. genel ynetim blm ise 250 TL. dr.
8.) Amortisman ve tkenme paylarnn tutar 2.800 TL dr. Bunun retim blmne ait
olan ksm 1.400 TL. pazarlama- sat- datm blmne ait olan ksm 1.000 TL. genel ynetim
blm ise 400 TL. dr.
9.) Finansman giderlerinin tutar 1.250 TL. dr. retim blm ile ilgili ksm 1.000 TL.
dorudan gider yazlan ksm 250 TL. dr. Bu giderler cari hesaptan dlecektir.
10.) retimi tamamlanan mamllerin yars 8.000 TL. ye satlmtr.
11.) Austos aynn bandaki ve sonundaki stoklar yledir :
Direkt lk Madde ve Malz.
Yar Maml
Maml
01.08.20..
2.000
4.000
31.08.20..
1.500
300
9.450
Not : Yaplacak kaytlarda KDV ve yasal ykmllkler dikkate alnmayacaktr.
202
Alm satm ve giderlerde pein yaplmtr. cret tahakkuklarnda 381 kodlu hesap
kullanlacaktr. Amortisman ve tkenme paylarn ilgili blmlere datlmasnda 373 kodlu
hesap alacaklandrlacaktr.
stenen : lemlerin muhasebe kaytlarn yapnz.
rnek 2 : CAN imalat iletmesinde Mays 20.. ayna maliyet bilgileri aadaki gibidir.
1.) Pein olarak direkt ilk madde ve malzeme almlar 40.000 + 6.000 TL KDV TL. dr.
2.) retim blmnde direkt ilk madde ve malzeme kullanmlar, 32.000 TL. dr.
3.) Brt olarak 40.000 TL. iilik creti, SSK Primi iveren pay 6 400 TL. tahakkuk
ettirilmitir. Brt cretler SSK ii pay 5 600 TL., Gelir Vergisi kesintisi 8 000 TL., Damga
Vergisi kesintisi 160 TL. yaplmtr.
4.) Endirekt iilik creti olarak, 8.000 TL. SSK prim iveren pay 1 410 TL. tahakkuk
ettirilmitir. Brt cretten SSK ii pay 1 120 TL, Gelir Vergisi Kesintisi 1 600 TL., Damga
vergisi kesintisi 32 TL. yaplmtr.
5.) Fabrika yneticilerinin cretleri 32.000 TL., SSK primi iveren pay 5 920 TL.,
tahakkuk ettirilmitir. Brt cretten SSK ii pay 4 480 TL., Gelir Vergisi Kesintisi 6 280 TL.,
Damga Vergisi kesintisi 128 TL. yaplmtr.
6.) Dier genel imalat giderleri 20.000 TL., dr. Bedeli pein denmitir.
7.) Faaliyet giderlerinden pazarlama - sat - datm giderleri 12.000 TL. genel ynetim
blm ise 40.000 TL. dr.
8.) Toplam 20.000 TL. lk eitli gider' in (kira, sigorta, krtasiye) retim blmne ait
olan ksm 6.000 TL. pazarlama - sat - datm blmne ait olan ksm 4.000 TL. genel
ynetim blm ise 10.000 TL. dr.
9.) Toplam 6.000 TL.' lk vergi - resim - har (ilan vergisi, emlak vergisi ve temizlik
vergisi) retim blmne ait olan ksm 2.000 TL. pazarlama - sat - datm blmne ait olan
ksm 1 500 TL., genel ynetim blm ise 2 500 TL. dr.
10.) Amortisman ve tkenme paylarnn tutar 28.000 TL. dr. Bunun retim blmne ait
olan ksm 14.000 TL. pazarlama - sat - datm blmne ait olan ksm 10.000 TL. genel
ynetim blm ise 4.000 TL. dr.
11.) Dnemin finansman giderlerinin tutar 24.000 TL' dr. Dorudan gider yazlacaktr.
Bu giderler kredi borcuna eklenecektir.
12.) retimi kredi tamamlanan mamllerin yars 150 000 + 18.000 TL KDV tutarna
satlmtr.
Not : Alm satm ve giderlerde pein deme yaplmtr. cret tahakkuklarnda 335, 360,
361, 381, kodlu hesaplar kullanlacaktr. Amortisman ve tkenme paylarn ilgili blmlere
datlmasnda 373 kodlu hesap alacaklandrlr.
stenen : lemlerin muhasebe kaytlarn yapnz.
HZMET RETEN LETMELERNDE MALYET MUHASEBES KAYIT
UYGULAMALARI
203
rnek :
Pak Hizmet retim iletmesinde Eyll 20.. aynda saptanan maliyet bilgileri;
Hizmet retilmesinde kullanlan madde tutar 500.000 TL.,
Direkt iilik tahakkuku 2.000.000 TL.
Memur cret ve giderleri 4.000.000 TL.
Elektrik gideri 1.000.000 TL.
Kira Gideri 2.000.000 TL.
lan Vergisi 50.000 TL.
Makine ve demirba amortisman 450.000 TL.
Hizmet retiminde kullanlan kredinin faizi 250.000 TL.
Eyll aynda satn alnan madde tutar 550.000 TL. iletme rettii
hizmetten 6 500.000 TL. haslat elde etmitir.
letmede pazarlama gideri 125 000 TL.
Genel ynetim gideri 150.000 TL.
Aratrma ve gelitirme gideri 25.000 TL
Direkt finansman gideri 12 500.000 TL. gereklemitir.
stenen : Yukardaki ilemlerin KDV ve yasal ykmllkleri dikkate almadan
muhasebeletiriniz. Gider demeleri pein yaplacaktr.
rnek 2 :
Hilal Hizmet retim letmesinde Nisan 20.. ayna ait hizmet maliyet bilgileri aadaki
gibidir.
retilen hizmete ilikin direkt iilik tutar
4 500.000
Endirekt ilik
200.000
Memur Maa Giderleri
300.000
Hizmetle lgili Finansman Gideri
750.000
Hizmet retim Merkeziyle ilgili Amortisman Gid. 1.000.000
Vergi Resim Harlar
50.000
Dardan Salanan Fayda ve Hizmetler
2.000.000
eitli Giderler
500.000
Aratrma Gelitirme Giderleri
75.000
Pazarlama Sat Giderleri
600.000
Faiz Gelirleri
4.000.000
Genel Ynetim Giderleri
700.000
Reeskont Faiz Giderleri
50.000
Komisyon Giderleri
150.000
Komisyon Gelirleri
250.000
Karlk Giderleri
100.000
Dorudan Gider Yazlacak Finansman Gid.
175.000
nceki Dnem Gelir ve Karlar
130.000
nceki Dnem Gider ve zararlar
225.000
204
Yurtii Brt Sat Geliri
16.000.000
stenen : Hizmet iletmesine ait satlarn maliyeti ve gelir tablosunu dzenleyiniz.

5.3.3. 7/A seeneine gre yanstmalar ve hesaplarn kapatlmasna rnek zm :
600 Y.. Satlar
xxx
621 SMM
xxx
760 Pazarlama Gid.

xx
770 G.Y. Giderleri

xx
a) 7'li grup hesaplarn yanstlmas

--------------------/-----------------------631 PAZARLAMA GDERLER
761 PAZ. GDER. YANSITMA.
--------------------/-----------------------632 G.Y. GDERLER
771 G.Y. GD. YANSITMA
--------------------/----------------------660 K.V. BOR GD.
781 FNANS GD. YANSITMA
-------------------/-----------------------631 PAZ. GD.
761 PAZ. GD. YAN.
xx
xx
xx
771 G.Y. GD. YAN. 781 FNANS. GD.Y

xx
xx
632 G.Y. GD.
660 K.V. BOR G.

xx
Yukardaki hesaplar yeniden gzden geirdiimizde hangi hesaplarn bor bakiyesi,

hangilerinin alacak bakiyesi verdiini daha iyi anlayacaz:
760
Bor kalan veriyor,
761
Alacak kalan veriyor,
205
770
780
Bor kalan veriyor,

Bor kalan veriyor,
632
621
660
Bor kalan veriyor

Bor kalan veriyor,
Bor kalan veriyor.
771
781

Yukarda 7' li grup hesap olup bor bakiyesi ve alacak bakiyesi veren hesaplar, birbirleri
ile ters yazlarak kapatlr.
-------------------/-----------------------761 PAZ. GD. YANSIT.
771 G.Y. GD. YANSIT.
781 FNANS GD.YANSIT.
760 PAZ. GD
770 G. YN. GD.
780 FNASMAN GD.
-------------------/-----------------------Bor bakiyesi ve alacak bakiyesi veren 6' l grup hesaplar 690 DNEM nolu hesaba
devredilerek kapatlr.
-------------------/-----------------------690 DNEM KARI VEYA ZARARI
621 S.M.M.
631 PAZ. GD
632 G.YN. GD.
660 K.V. BOR G.
-------------------/-----------------------600 YURT SATILAR
-------------------/-----------------------5.3.4. 7/B Seeneine gre yanstma yaplmas :
a) retim maliyetinin yanstlmas :
--------------------/-----------------------620 SAT. MAL HS.
799 RETM MALYET HS.
01 lk madde
02 i cretleri
206
04 Amort
-------------------/-----------------------799 R. MAL. HS.
791 .MADDE.MALZEME.
793 DI. SA. FAY. HAZ.
796 AMORT. TK. PAY.
--------------------/-----------------------b) Pazarlama giderlerinin yanstlmas :
--------------------/-----------------------631 PAZ. GD.
798 GD. E. YANSITMA
--------------------/-----------------------798 GD. E. YANSIT
794 E. GD.
--------------------/-----------------------c) Finansman giderlerinin yanstlmas
--------------------/-----------------------660 K.V. BOR GD.
798 E. GD.
--------------------/-----------------------798 E. GD.
797 FNANS. GD.
--------------------/-----------------------d) 6'l hesaplarn kapatlmas
620 SAT. MAMUL MALY.
621 S. TCARMALL.MALYET.
631 PAZARLAMA SATI DAITIM. GD
632 G.YNETM GD.
660 K.V. BOR GD.
--------------------/-----------------------600 YURT SATILAR
691 YASAL YK.
692 D. NET KARI
--------------------/------------------------
207
691 YASAL YK.

370 D.K. DEN. Y.Y.
-------------------/------------------------692 D.NET KARI
590 NET KARI
--------------------/------------------------
Kapan Kaytlar :
1)--------------------/-------------------391 Hes. Kdv
191
NDRLECEK
KDV
NDRLECEK KDV nd. Kdv
360 d. Vergi ve Fonlar Hs.
KDV mahsup kayd
2)--------------------/-------------------632 Genel Yn. Gid.
771
GENEL
YNETM
GDERLER YANSITMA HESABI
GENEL YNETM GDERLER
YANSITMA HESABI Genel Yn.
Gid. Yanstma Hs.
Gider yanstma kayd
3)--------------------/-------------------771 Genel Yn. Gid. Yanstma Hs.
770
GENEL
YNETM
GDERLER GENEL YNETM
GDERLER Gen. Yn. Gid.
Yastmann Kapan Kayd
4)--------------------/-------------------600 Yurtii Satlar
690 DNEM KAR VE ZARARI
DNEM KAR VE ZARARI Dnem
Kar/Zarar
Satlar hesabnn Kapan Kayd
5)--------------------/-------------------690 Dnem Kar/Zarar
621
SATILAN
TCAR
MALLAR MALYET SATILAN
TCAR MALLAR MALYET Sat.
Tic. Mal. Mal.
632
GENEL
YNETM
17550000
15372000
2178000
1400000
1400000
1400000
1400000
90000000
90000000
76900000
75500000
1400000
208
GDERLER GENEL YNETM

GDERLER Genel Yn. Gid.
Bor bakiyeli sonu hesaplarnn
kap.kayd.
6)--------------------/-------------------570 Gemi Yl Kar
4000000
Ge. Yllar karlarnn ortaklara devri
7)--------------------/-------------------690 Dnem Kar/Zarar
13100000
692 Dnem Net Kar/Zarar
Dnem net karnn kayd
7)--------------------/-------------------692 Dnem Net Kar/Zarar
13100000
590 Dnem Net Kar
Dnem net karnn kayd

690 Dnem Kar/ Zarar
76900000
13100000
90000000
90000000
4000000
13100000
13100000
391 Hes. Kdv

17550000 17550000
191 nd. Kdv

15372000
15372000
360 d. Vergi Ve Fonlar

2178000
2178000
632 Gen Ynetim Gid.

1400000
1400000
771 Gen. Yn. Gid. Yans.

1400000
1400000
770 Gen. Yn. Gid.

1400000
1400000
600 Yurtii Satlar

90000000 90000000
75500000

75500000
4000000
570 Gemi Yl Kar

4000000
209

4000000
590 Dnem Net Kar

13100000
....................... letmesinin Kesin Mizan

Hesap
Kodu
100
101
102
153
191
320
321
331
360
391
500
570
590
600
621
632
690
770.
771
Hesap Ad
Bor
Alacak
B. Bakiye
A. Bakiye
Kasa
Alnan ekler
Bankalar
Ticari Mallar
nd. Kdv
Satclar
Bor Senetleri
Ortaklara Borlar
d. Vergi Ve
Fonlar
Hes. Kdv
Sermaye
Ge. Yl Kar
Dnem Net Kar
Yurtii Sat.
S.Tic.
Mal.
Maliyeti
Gen. Yn. Gid.
Dnem
KarZarar
Gen. Yn. Gid.
Gen. Yn. Gid.
Yans
101200000
38000000
28000000
93000000
15372000
21850000
-
27372000
32000000
15000000
83000000
15372000
48400000
30000000
4000000
2178000
73828000
6000000
13000000
10000000
-
26550000
30000000
4000000
2178000
17550000
4000000
90000000
75500000
17550000
27000000
4000000
13100000
90000000
75500000
27000000
13100000
-
1400000
90000000
1400000
90000000
1400000
1400000
1400000
1400000
Toplam
578672000
578672000
102828000
102828000
A letmesinin ............ Tarihli Bilanosu

Dnen Varlklar
100 Kasa
73828000
101 Alnan ekler 6000000
102 Bankalar
13000000
153 Ticari Mallar
10000000
Ksa Vadeli Borlar

320 Satclar
321 Bor Senetleri
z Sermaye
26550000
30000000
4000000
2178000
210
500 Sermaye
590 Dnem Net Kar
102828000
27000000
13100000
102828000
A letmesinin .......... Tarihinde Sona Eren Dnemin Gelir Tablosu

Satlar
90000000
Satlan Tic. Mallar Maliyeti (-)
75500000
Brt Sat Kar
14500000
Faaliyet Giderleri (-)
1400000
Faaliyet Kar
13100000
.... sayfadaki zml rnein devam.

Kapan Kaytlar :
1)--------------------/-------------------391 Hes. Kdv

191 nd. Kdv
360 d. Vergi ve Fonlar
Kdv mahsup
2)--------------------/-------------------600 Yurtii Satlar
690 Dnem Kar/ Zarar
Gelir hesaplarnn kap. Kayd.
3)--------------------/-------------------690 Dnem Kar/ Zarar
610 Sat adesi
611 Sat skontosu
Gider hesaplarnn kap. Kayd.
4)--------------------/-------------------690 Dnem Kar/ Zarar
692 Dnem Kar/ Zarar
Dnem net karnn kayd
4)--------------------/-------------------692 Dnem Kar/ Zarar
590 Dnem Net Kar
Dnem net karnn kayd
391 Hes. Kdv
5040000
5040000
5040000
3861000
1179000
26500000
26500000
21450000
20100000
1000000
350000
5050000
5050000
5050000
5050000
191 nd. Kdv

3861000
211

1179000
1179000
690 Dnem Net kar/Zarar

21450000
5050000
26500000
26500000
590 Dnem Net Kar

5050000
5050000
600 Yurtii Satlar

26500000
26500000
610 Sat adeleri

1000000
1000000
611 Sat skontosu

350000
350000

20100000
20100000
...................... letmesinin Kesin Mizan
212
Hesap
Kodu
100
101
102
110
120
121
153
191
320
360
391
500
570
590
600
610
611
621.
690
Hesap Ad
Bor
Alacak
B. Bakiye
A. Bakiye
Kasa
Alnan ekler
Bankalar
Hisse
Senetleri
Alclar
Alacak
Senetleri
Ticari Mallar
nd. Kdv
Satclar
d. Vergi ve
Fon
Hes. Kdv
Sermaye
Ge. Yl Kar
Dnem
Ne
Kar
Yurtii Sat.
Sat adeleri
Sat
skontolar
S. Tic. M.M.
Dn.
Kar/Zarar
Toplam
32368000
1500000
11800000
500000
16731000
3500000
8000000
-
15637000
3800000
500000
2000000
-
3152000
8750000
1000000
-
2152000
8750000
25600000
3861000
12270000
-
21600000
3861000
23880000
1179000
4000000
-
11610000
1179000
5040000
-
5040000
12000000
3000000
5050000
12000000
3000000
5050000
26500000
1000000
350000
26500000
1000000
350000
20100000
26500000
20100000
26500000
179291000
179291000
34839000
34839000
Ksa Vadeli Borlar

101 Alnan ekler
320 Satclar
360 d. Vergi ve Fon.
z Sermaye
500 Sermaye
2000000
11610000
1179000
570 Gemi Yl Kar

590 Dnem Net Kar
3000000
5050000

Dnen Varlklar
100 Kasa
15637000
102 Bankalar
3800000
110 Hisse Senetleri 500000
120 Alclar
2152000
121
Alacak 8750000
Senetleri
153 Ticari Mallar
4000000
34839000
12000000
34839000
213
A letmesinin ........... Tarihinde Sona Eren Dnemin Gelir Tablosu

Satlar
26500000
20100000
Brt Sat Kar
6400000
Iskonto + iade Gideri
1350000
Faaliyet Kar
5050000
.... sayfadaki zml rnein devam.

Kapan Kaytlar :
1)--------------------/-------------------391 Hes. Kdv
11538000
191 nd. Kdv
2)--------------------/-------------------632 Genel Yn. Gid.
40000
771 Genel Yn. Gid. Yans.
Hesab
3)--------------------/-------------------771 Genel Yn. Gid. Yans. Hesab
770 Gen. Yn. Gid.
40000
4)--------------------/-------------------600 Yurtii Satlar

690 Dnem Kar/Zarar
61100000
5)--------------------/-------------------690 Dnem Kar/Zarar

610 Sattan adeler
632 Genel Yn. Gid.
6)--------------------/-------------------690 Dnem Kar/Zarar
590 Dnem Net Kar
9835200
1702800
40000
40000
61100000
57784000
55544000
2200000
40000
3316000
3316000
Defter-i Kebir:
214
3500000
32450000
35950000
15720000
50000000
2400000
2096000
70216000
9000000
432000
396000
7200
9835200
100 Kasa
29500000
2832000
2596000
47200
34975000
153 Ticari Mallar
2620000
31440000
3000000
102 Bankalar
2100000
3540000
320 Satclar
5600000
29500000
35100000
61100000
600 Yurtii Satlar

27500000
33600000
61100000
60640000
191 nd. Kdv
9835200
391 Hes. Kdv

4950000
11538000
6048000
540000
11538000

26200000 2096000
31440000 55544000
57640000 57640000
120 Alclar
39648000
500 Sermaye
15720000
610 Sattan adeler

2200000
2200000
40000
770 Gen. Yn. Gid.

40000
632 Genel Yn Gid.
215
1702800
40000
771 Genel. Yn. Gid. Yans.

40000
40000
40000
590 Dnem Net Kar
3316000
690 Dnem Net Kar/Zarar

57784000
61100000
3316000
61100000
....................... letmesinin Kesin Mizan
Hesap
Kodu
100
102
120
153
191
320
360
391
500
590
600
610
621
632
690
770.
771
Hesap Ad
Bor
Alacak
B. Bakiye
A. Bakiye
Kasa
Bankalar
Alclar
Ticari Mallar
nd. Kdv
Satclar
d. Vergi Ve
Fonlar
Hes. Kdv
Sermaye
Dnem Net Kar
Yurtii Sat.
Sattan ade
S.Tic.
Mal.
Maliyeti
Gen. Yn. Gid.
Dnem Kar-Zarar
Gen. Yn. Gid.
Gen. Yn. Gid.
Yans
35950000
2100000
39648000
70216000
9835200
3540000
-
34975200
60640000
9835200
35100000
1702800
974800
2100000
39648000
9576000
-
31560000
1702800
11538000
61100000
2200000
57640000
11538000
15720000
3316000
61100000
2200000
57640000
15720000
3316000
-
40000
61100000
40000
40000
40000
61100000
40000
40000
Toplam
354987200 354987200
52298800
52298800
216

Dnen Varlklar
Ksa Vadeli Borlar
100 Kasa
974800
320 Satclar
102 Bankalar
2100000
120 Alclar
39648000
z Sermaye
153 Ticari Mallar
9576000
500 Sermaye
590 Dnem Net Kar
52298800
31560000
1702800
15720000
3316000
52298800
A letmesinin .......... Tarihinde Sona Eren Dnemin Gelir Tablosu

Satlar
61100000
55544000
Brt Sat Kar
5556000
Sat ade (-)
2200000
Gen. Yn. Gid (-)
40000
Faaliyet Kar
3316000
MONOGRAF
AKER TCARET LETMES
11.01.20.. de 1.800.000 TL. sermaye ile ie balamtr. Parann 600.000 TL' si 577203
no'lu Z. Bankasndaki hesaba yatrlyor.
1.) 14.01.20.. de iletme 140140 no'lu fatura ile Barn Ticaretten % 26 KDV hari
yars pein geri kalan 11.03.20.. tarihli senet dzenlenerek aadaki mallar satn almtr.
217
TELEVZYON
B1 BEKO
Birimi 30.000
10 Adet
B2 BEKO
Birimi 33.000
4 Adet
AMAIR MAKNES B1 BEKO Birimi 18.000 5 Adet
B2 BEKO
Birimi 21.000
6 Adet
FIRIN
B1 BEKO
Birimi 9.600
10 Adet
B1 BEKO
Birimi 8.400
5 Adet
2.) 14.01.20.. de iletme iyeri iin TEK' e 214214 nolu makbuz ile 1.800 TL'lk depozito
yatrlmtr.
3.) 15.01.20.. de iletme Melen - Dzce Vergi Dairesine ie baladn bir dileke ile
bildirmitir. Vergi Dairesinde GA 242242 0004 vergi hesap numaras verilmitir.
4.) 20.01.20.. de iletme Yldz Ticaretten 200200 no'lu fatura ile % 18 KDV hari 90.000
TL ya pein olarak bilgisayar almtr.
5.) 21.01.20.. de iletme Akn Ticaretten 211211 no'lu fatura ile 30.000 TL elik dolap,
10.000 TL lk masa ve sandalye % 18 KDV hari yars pein, yars kredili olarak satn almtr.
6.) 22.01.20.. de iletme mteri Ali Can' a 100 no'lu fatura ile % 26 KDV hari aadaki miktar
ve tutarda mal yars pein kalan 514223 seri no'lu 22.08.20.. tarihli senet dzenleyerek satn
almtr.
TELEVZYON
B1 BEKO
AMAIR MAKNES
B1 BEKO
Birimi 36.000
2 Adet
Birimi 24.000
2 Adet
7.) 23.01.20.. de iletme Ali Ak isimli iiyi alm ve sigorta ilemlerini yapmtr. Ayn tarihte
577203 no'lu Z. Bankasndaki hesaptan 60.000 TL. ekmitir.
8.) 24.01.20.. de iletme sahibi kiisel ihtiyalar iin iletmeden 30.000 TL ekmitir.
9.) 25.01.20.. de iletme mteri Ahmet Kan' a 101 no'lu fatura ile % 26 KDV hari aadaki
miktar ve tutarlarda mal 70.000 TL' lk 125879 no'lu 25.03.20.. tarihli Vakflar Bankasndaki
eki ve geri kalann nakit alnarak satmtr.
AMAIR MAKNES
B2 BEKO
FIRIN
B2 BEKO
Birimi 27.000
2 Adet
Birimi 10.500
2 Adet
218
10.) 26.01.20.. de iletme 141141 no'lu fatura ile Bakan Ticaretten % 26 KDV hari 70.000 TL'lk
123123 no'lu 25.03.20.. tarihli Vakflar Bankas eki ciro edilmi geri kalan iin 11.03.20.. tarihli
bor senedi dzenlenerek satn almtr.
TEYP
B1 BEKO
B2 BEKO
T
B1 BEKO
B2 BEKO
RADYO
B1 BEKO
B2 BEKO
Birimi 4.800
Birimi 6.000
5 Adet
2 Adet
Birimi 1.200
Birimi 1.800
4 Adet
5 Adet
Birimi 900
Birimi 1.500
6 Adet
2 Adet
11.) 26.01.20.. de 140140 no'lu fatura ile Barn Ticaretten satn alnan B2 BEKO amar
makinelerinden 2 adedi iade edilmi ve tutar 11.03.20.. tarihli senetli borlarndan dlmtr.
12.) 31.01.20.. de iisi iin gnl 150 TL dan 8 gnlk cret tahakkuk ettirmitir.( SSK v.
Pay % 14 SSK ii Pay % 14, Damga Vergisi %0,06 ve gelir vergisi % 15)
13.) 31.01.20.. de iletme iyeri kiras olarak 3.000 TL' dan (%20 stopaj ve bunun zerinden % 10
fon pay) kesintisi yaplarak geri kalan net olarak iletme sahibine denmitir.
14.) 31.01.20.. de iletme muhasebeciye 363636 no'lu serbest meslek makbuzu ile brt 2.500 TL
gerekli kesintiler yaplarak denmitir. (Stopaj %10 ve % 15 hesaplanacaktr.)
15.) Ay iinde ve sonunda yaplacak ilemler ;
1. Mal ile ilgili ilemler srekli envanter yntemine gre muhasebeletirilecek.
2. Vergi dairesine ie balama dilekesi verilecek.
3. Mal al ve satlar ile ilgili fatura, senet ve ek (rnek) dzenlenecek, yaplan giderlerle ilgili
gerekli belgeler (gider pusulas, serbest meslek makbuzu) dzenlenecek ve ilemler yevmiye ve
kebire geiniz.
4. Ocak ay KDV muhtasar beyanname dzenleyiniz.
5. Fifo yntemine gre mal giri ve klar ile ilgili stok kartlar dzenleyiniz.
6. cret bordrosu dzenleyiniz.
7. SSK aylk bildirgesini dzenleyiniz.
8. Ocak ay defteri kebir mizan ve yardmc defter mizanlarn dzenleyiniz.
16.) 02.02.20.. de iletme mteri Arif Kar' a 101 no'lu ile % 26 KDV hari aada miktar ve
tutarlarda mal yars pein geri kalan 202020 seri no'lu 22.09.20.. tarihli Z. Bankas mteri eki
alarak satmtr.
219
TEYP
B1 BEKO
T
B1 BEKO
RADYO
B1 BEKO
Birimi
600
2 Adet
Birimi 2.100
3 Adet
Birimi 1.200
2 Adet
17.) 3.02.20.. de iletme iyeri iin Dzce Belediyesine su faturas karl 21428 no'lu makbuz
ile 1.500 TL % 18 hari deme yapmtr.
18.) 4.02.20.. de iletme mteri Akif Pek' e 102 nolu fatura ile % 26 KDV hari aadaki
miktar ve tutarlarda mal, yars pein geri kalan 212121 seri no'lu 22.01.20.. tarihli Pamukbank
mteri eki alarak satmtr.
TEYP
B1 BEKO
T
B1 BEKO
RADYO
B1 BEKO
Birimi 8.600
1 Adet
Birimi 2.600
3 Adet
Birimi 2.400
1 Adet
19.) 5.02.20.. de iletme her biri 5.000 TL nominal deerli 'A' A..' ne (242471-72-73-74 seri
no2lu 4 Adet) hisse senedi almtr. Her biri 1.000 TL nominal deerli 'B' A..' ne ait (242461-7273-74 seri nolu) 5 Adet tahvil satn almtr.
20.) 10.2.20.. de iletme 577203 no'lu Z. Bankasndaki hesaptan 340.000 TL. ekmitir.
21.) 12.02.20.. de iletme Akn Ticaret' e olan borcunu demitir.
22.) 13.02.20.. de iletme 140145 no'lu fatura ile Baykan Ticaretten % 26 KDV hari aadaki
mallar satn almtr. Karlnda 123123 seri no'lu 25.03.20.. tarihli Pamukbank mteri ekini
ciro edip ve geri kalann pein demek suretiyle satn almtr.
BUZDOLABI
B1 BEKO
B2 BEKO
ELEKTRKL SOBA
B1 BEKO
B2 BEKO
Birimi 20.000
Birimi 22.000
4 Adet
5 Adet
Birimi 8.000
Birimi 9.000
5 Adet
2 Adet
23.) 14.02.20.. de iletme Akif Akn isimli iiyi iletmeye alm ve sigorta ilemlerini yapmtr.
Ayn tarihte 577203 no'lu Z. Bankasndaki hesaba 10.000 TL yatrmtr.
24.) 15.02.20.. de iletme 200200 no'lu gider pusulas ile iyerinde yaptrlan tamirat nedeniyle T.
Doan' a 1.500 TL deme yapmtr. (Stopaj % 10, )
220
25.) 20.02.20.. de Vergi Dairesine muhtasar beyanname ile kesinti yaplan vergiler deniyor.
26.) 25.02.20.. de Vergi Dairesine KDV beyannamesi veriliyor.
27.) 26.02.20.. de iletme mteri Akn Pak' a 103 no'lu fatura ile % 26 KDV hari aadaki
miktar ve tutarlarda mal, yars pein geri kalan 212122 seri no'lu 22.04.20.. tarihli Bankas
mteri eki satmtr.
BUZDOLABI
B1 BEKO
B2 BEKO
ELEKTRKL SOBA
B1 BEKO
B2 BEKO
Birimi 25.000
Birimi 28.000
2 Adet
3 Adet
Birimi 10.000
Birimi 12.000
3 Adet
1 Adet
28.) 28.02.20.. de iletme iyeri kiras olarak brt 3.000 TL dan (%20 stopaj ) kesinti yaplarak
geri kalan net olarak iletme sahibine denmitir.
29.) 28.02.20.. de iiler iin gnl 150 TL dan cret tahakkuk ettirmitir. ( SSK iv. Pay %20,
SSK ii pay % 14, Damga Vergisi %0.06 ve gelir vergisi % 25)
30.) KDV'nin mahsup kayd yaplmtr.
31.) Ay iinde ve sonunda yaplacak ilemler;
1.) Mal ile ilgili ilemler srekli envanter yntemine gre muhasebeletirilecek.
2.) Mal al ve satlar ile ilgili fatura, senet ve ek (rnek) dzenlenecek, yaplan giderlerle ilgili
gerekli belgeler (gider pusulas serbest meslek makbuzu) dzenlenecek ve ilemler yevmiye ve
kebire ilenecek.
3.) ubat ay KDV ve Muhtasar beyanname dzenleyiniz.
Fifo ) ilk giren ilk kar )yntemine gre mal giri ve klar ile ilgili stok kartlar dzenleyiniz.
4.) cret bordosu dzenleyiz.
5.) SSK aylk bildirgesini dzenleyiniz.
6.) ubat ay defteri kebir mizan ve yardmc defter mizanlarn dzenleyiniz.
32.) 01.03.20.. de Z. Bankasndaki hesaptan 300.000 TL. ekmitir.
33.) 03.03.20.. de 232323 no'lu fatura ile % 18 KDV hari 1.500 TL telefon faturas demitir.
34.) 05.03.20.. de her biri 5.000.000 TL. nominal deerli 'A' A.. ne ait (2424271-72-73-74 seri
no'lu 4 adet) hisse senedini birimi 6.000 TL' dan her biri1.000 TL nominal deerli 'B' A.. ne ait
(242461-72-73-74 seri no'lu ) 5adet tahvil 1.500 TL dan satlmtr. (ki hesapl ynteme gre
muhasebeletirilecektir.)
221
35.) 06.03.20.. de iletme muhasebeciye 987321 no'lu serbest meslek makbuzu ile brt 2.500 TL
gerekli kesintiler yaplarak denmitir. (Stopaj %20, ve KDV %18 hesaplanacaktr.)
36.) 08.03.20.. de 20201 no'lu gider makbuzu ile komu ay ocana 2.000.000 TL. demem
yapmtr. (Stopaj %5, Fon Kes. % 10)
37.) 09.03.20.. de iletme mteri Aye Pek' e 103 no'lu fatura ile % 26 KDV hari aadaki
miktar ve tutarda mal, 500 + 115 KDV' ye satlmtr.
TEYP
B1 BEKO
RADYO
B2 BEKO
Birimi 6.000
2 Adet
Birimi 3.000
1 Adet
38.) 11.03.20.. de iletme, Barn Ticaret' e olan 11.03.20.. tarihli bor senedi ile Bakan
Ticaret' e olan ayn tarihli bor senedi denmitir.
39.) 12.03.20.. de 1.31 TL olan 400 bozdurulmutur.
40.) 15.03.20.. de iletme mteri Arif Pak' a 103 no'lu fatura ile % 26 KDV hari birimi
28.000 TL dan satlan B2 BEKO buzdolab arzal olduu iin iade edilmi, tutar Z. Bankasna
yazlan ekle denmitir.
41.) 17.03.20.. de 02.02.20.. de mteri Arif Kar' a yaplan 101 no'lu fatura ile % 26 KDV
hari birimi 2.100 TL dan satlan B1 BEKO tlerini biriminde 100 TL iskonto yapld
bildirilmi ve karlnda Z. Bankasna ek yazlmtr.
42.) 18.03.20.. de 140145 no'lu fatura ile Baykan Ticaretten % 26 KDV hari satn alnan
B1 BEKO ELEKTRKL SOBALARIN biriminde 300 TL iskonto yapld irket tarafndan
bildirilmi karl Aker Ticaret tarafndan nakten denmitir.
43.) 20.03.20.. de Vergi Dairesine Muhtasar beyanname ile kesinti yaplan vergiler
deniyor.
44.) 25.03.20.. de Vergi Dairesine KDV beyannamesi veriliyor.
45.) 26.03.20.. de iyerinde altrlan iilerin her birine Mart ay cretlerine mahsuben
500 TL avans verildi.
46.) 27.03.20.. de ERA Bilgisayara 193391 no'lu fatura ile bilgisayar iin yaplan bakm
onarm karl 15.000 TL denmitir.
47.) 27.03.20.. de Pekin Ticaret' e bankas Eminn ubesine 180180 no'lu hesaba
alnacak mal iin 50.000 TL. denmitir.
222
48.) 29.03.20.. de Pekin Ticaretten sipari edilen mal iletmeye gelmi 120.000 TL + %
26 KDV tutarl mal iin sipari avansn aan tutar iin Z. Bankasna 25.04.20.. tarihli ek
yazlarak denmitir.
49.) 31.03.20.. de iletme iyeri kiras olarak brt 3.000 TL dan (%20 stopaj ) kesinti
yaplarak geri kalan net olarak iletme sahibine denmitir.
50.) 31.03.20.. de iiler iin gnl 150.000 TL dan cret tahakkuk ettirilmitir. ( SSK
v. Pay % 20, SSK i Pay %14, ve gelir vergisi % 15 dir.
51.) KDV' nin mahsup kayd yaplmtr.
52.) Ay iinde ve ay sonunda yaplacak ilemler ;
2.) Mal al ve satlar ile ilgili fatura senet ve ek (rnek) dzenlenecek, yaplan giderlerle ilgili
gerekli belgeler (gider pusulas, serbest meslek makbuzu) dzenlenecek ve ilemler yevmiye ve
kebire ilenecek.
3.) Mart ay KDV ve Muhtasar beyanname dzenleyiniz.
4.) FFO yntemine gre mal giri ve klar ile ilgili stok kartlar dzenleyiniz.
5.) cret bordrosu dzenleyiniz.
6.) SSK aylk bildirgesini dzenleyiniz.
7.) Mart ay defteri kebir mizan ve yardmc defter mizanlarn dzenleyiniz.
53.) 01.04.20.. de tahakkuk eden cretler denmitir.
54.) 22.04.20.. de 21222 seri nolu bankas mteri eki tahsil edilmitir.
55.) 25.04.20.. de verilen eklerin Z. Bankasndaki hesaptan ekildii gelen dekontlardan
anlalmtr.
56.) 15.08.20.. de mteri Ali Can' dan olan 2.08.20.. vadeli 73.800.000 TL 'lk senet
tahsil iin Z. Bankas'na gnderilmitir.
57.) 23.08.20.. de mteri Ali Can' dan olan 26.06.20.. vadeli 73.800.000 TL 'lk senedin
tahsil edildii Z. Bankasndan gelen dekonttan anlalmtr.
58.) 22.09.20.. de mteri Arif Kar dan 202021 seri no'lu bankas mteri eki tahsil
edilmitir.
59.) 20.12.20.. de sigortas yaplan bilgisayar iin yllk 3.600 TL deme yaplmtr.
223
60.) 22.12.20.. de mteri Ali Ak' a 104 no'lu fatura ile 28.000 TL dan 1 adet BEKO
amar makinesi satlmtr. Karlnda % 26 KDV tutar pein tahsil edilmi kalan iin
252525 seri no'lu 15.03.20.. tarihli senet dzenlenmitir.
61.) 23.12.20.. de Pekin Ticaretten 131313 no'lu fatura ile 2.000 TL dan 1 adet BEKO
radyo satn alnmtr. Karlnda % 26 KDV pein denmi, geri kalan iin 15.04.20.. tarihli
bor senedi dzenlenmitir.
31.12.20.. de Yaplacak Envanter lemleri

62.) Kasa saym sonucunda defter kaytlarna gre 500 TL' lk noksanlk bulunmutur.
Farkn nedeni anlalamamtr.
63.) 31 Aralk 20.. de Merkez Bankas kuruna gre Euro () 1.40 TL' ye ykselmitir.
64.) Z. Bankas iletme lehine %6 stopaj yaparak 15.000 TL faiz tahakkuk ettirdiini bir
dekontla bildirmitir. Verilen eklerin tamam bankadan tahsil edilmitir.
65.) Maliyeti 21.000 TL faiz tahakkuk ettirdiini bir dekontla bildirmitir. Verilen
eklerin tamam bankadan tahsil edilmitir.
66.) 193 kod'lu hesap pein denen vergiler 371 kod'lu hesaba aktarlacak.
67.) Senetli bor ve alacaklar 560 orannda reeskonta tabi tutulmutur.
68.) Sabit kymetler %20 amortismana tabi tutulmakta, amortismanlarn % 70'i genel
ynetim giderlerine yklenecektir.(Azalan payl amortisman tatbik edilecek.)
69.) denen sigortann 100 TL' lk ksm 20.. ylna aittir.
70.) Aralk 20.. ayna ait KDV mahsup kayd yaplacaktr.
stenen :
Ay iinde ve ay sonunda yaplacak ilemler ;
2.) Mal al ve satlar ile ilgili fatura, senet ve ek (rnek) dzenlenerek, yaplan giderlerle ilgili
gerekli belgeler (gider/serbest meslek makbuzu) dzenlenecek ve ilemler yevmiyede kebire
ilenecek.
3.) Aralk ay KDV beyannamesi dzenleyiniz.
4.) FFO yntemine gre giri ve klar ile ilgili stok kartlar dzenleyiniz.
224
5.) Aralk ay genel geici mizan ve yardmc defter mizanlarn dzenleyiniz.

6.) Dnem sonu ilemleri ile ilgili yevmiye ve defteri kebir kaytlar yaplarak, hesaplarn defteri
kebir bakiyelerini envanter sonularn dzeltiniz ve Genel Kesin Mizan dzenleyiniz.
7.) 7/A seeneini esas alarak yanstma hesaplar, ilgili gelir tablosu (sonu) hesaplarna
aktarlacak, gider ve sonu hesab olan 690 Dnem Kar Veya Zarar Hesabna devredilerek
kapatlr. Gelir hesaplar da yine 690 Dnem Kar Veya Zarar Hesabna devredilerek kapatlr.
Bilano ve gelir tablosunu dzenleyiniz.
TEKDZEN HESAP PLANI

1. DNEN VARLIKLAR
10 HAZIR DEERLER
100 KASA
101 ALINAN EKLER
102 BANKALAR
103 VERLEN EKLER ve DEME EMRLER (-)
108 DER HAZIR DEERLER
11 MENKUL KIYMETLER
110 HSSE SENETLER
111 ZEL KESM TAHVL, SENET ve BONOLAR
112 KAMU KESM TAHVL, SENET ve BONOLAR
118 DER MENKUL KIYMETLER
119 MENKUL KIYMETLER DEER DKL KARILII (-)
12 TCAR ALACAKLAR
120 ALICILAR
121 ALACAK SENETLER
122 ALACAK SENETLER REESKONTU (-)
126 VERLEN DEPOZTO ve TEMNATLAR
127 DER TCAR ALACAKLAR
128 PHEL TCAR ALACAKLAR
129 PHEL TCAR ALACAKLAR KARILII (-)
13 DER ALACAKLAR
225

133 BALI ORTAKLIKLARDAN ALCAKLAR
135 PERSONELDEN ALACAKLAR
136 DER ETL ALACAKLAR
137 DER ALACAK SENETLER REESKONTU (-)
138 PHEL DER ALACAKLAR
139 PHEL DER ALACAKLAR KARILII (-)
15 STOKLAR
150 LK MADDE ve MALZEME
151 YARI MAMULLER- RETM
152 MAMULLER
153 TCAR MALLAR
157 DER STOKLAR
158 STOK DEER DKL KARILII (-)
159 VERLEN SPAR AVANSLARI
17 YILLARA YAYGIN NAAT ve ONARIM MALYETLER
170 - 178 YILLARA YAYGIN NAAT ve ONARIM MALYETLER
179 TAERONLARA VERLEN AVANSLAR
18 GELECEK AYLARA AT GDERLER ve GELR TAHAKKUKLARI
19 DER DNEN VARLIKLAR
190 DEVREDEN KDV
191 NDRLECEK KDV
192 DER KDV
193 PEN DENEN VERGLER ve FONLAR
195 AVANSLARI
196 PERSONEL AVANSLARI
197 SAYIM ve TESELLM NOKSANLARI
198 DER ETL DNEN VARLIKLAR
199 DER DNEN VARLIKLAR KARILII (-)
2 DURAN VARLIKLAR
22 TCAR ALACAKLAR
226
220 ALICILAR
221 ALACAK SENETLER
222 ALACAK SENETLER REESKONTU (-)
226 VERLEN DEPOZTO ve TEMNATLAR
229 PHEL TCAR ALACAKLAR KARILII (-)
23 DER ALACAKLAR
233 BALI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR
235 PERSONELDEN ALACAKLAR
236 DER ETL ALACAKLAR
237 DER ALACAK SENETLER REESKONTU (-)
239 PHEL DER ALACAKLAR KARILII (-)
24 MAL DURAN VARLIKLAR

240 BALI MENKUL KIYMETLER
241 BALI MENKUL KIYMETLER DEER DKL KARILII (-)
242 TRAKLER
243 TRAKLERE SERMAYE TAAHHTLER (-)
244 TRAKLER SERMAYE PAYLARI DEER DKL KARILII (-)
245 BALI ORTAKLIKLAR
246 BALI ORTALIKLARA SERMAYE TAAHHTLER (-)
247 BALI ORTAKLIKLAR SERMAYE PAYLARI DEER DKL
KARILII (-)
248 DER MAL DURAN VARLIKLAR
249 DER MAL DURAN VARLIKLAR KARILII (-)
25 MADD DURAN VARLIKLAR
250 ARAZ ve ARSALAR
251 YER ALTI ve YER ST DZENLER
252 BNALAR
253 TESS, MAKNE ve CHAZLAR
227
254 TAITLAR
255 DEMRBALAR
256 DER MADD DURAN VARLIKLAR
257 BRKM AMORTSMANLAR (-)
258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR
259 VERLEN AVANSLAR
26 MADD OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
260 HAKLAR
261 EREFYE
262 KURULU ve RGTLENME GDERLER
263 ARATIRMA ve GELTRME GDERLER
264 ZEL MALYETLER
267 DER MADD OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
269 VERLEN AVANSLAR
27 ZEL TKENMEYE TAB VARLIKLAR
271 ARAMA GDERLER
272 HAZIRLIK ve GELTRME GDERLER
277 DER ZEL TKENMEYE TAB VARLIKLAR
278 BRKM TKENME PAYLARI (-)
279 VERLEN AVANSLAR
28 GELECEK YILLARA AT GDERLER

280 GELECEK YILLARA AT GDERLER
29 DER DURAN VARLIKLAR
291 GELECEK YILLARDA NDRLECEK KDV
292 DER KDV
293 GELECEK YILLAR HTYACI STOKLAR
294 ELDEN IKARILACAK STOKLAR ve MADD DURAN
VARLIKLAR
295 PEN DENEN VERGLER ve FONLAR
297 DER ETL DURAN VARLIKLAR
298 STOK DEER DKL KARILII (-)
228
3 KISA VADEL YABANCI KAYNAKLAR

30 MAL BORLAR
300 BANKA KREDLER
303 UZUN VADEL KREDLER, ANAPARA TAKSTLER ve FAZLER
304 TAHVL, ANAPARA, BOR TAKST ve FAZLER
305 IKARILMI BONOLAR ve SENETLER
306 IKARILMI DER MENKUL KIYMETLER
308 MENKUL KIYMETLER HRA FARKI (-)
309 DER MAL BORLAR
32 TCAR BORLAR
320 SATICILAR
321 BOR SENETLER
322 BOR SENETLER REESKONTU (-)
326 ALINAN DEPOZTO ve TEMNATLAR
329 DER TCAR BORLAR
33 DER BORLAR
332 TRAKLERE BORLAR
333 BALI ORTAKLIKLARA BORLAR
336 DER ETL BORLAR
337 DER BOR SENETLER REESKONTU (-)
34 ALINAN AVANSLAR
340 ALINAN SPAR AVANSLAR
349 ALINAN DER AVANSLAR
35 YILLARA YAYGIN NAAT ve ONARIM HAKEDLER
350-358 YILLARA YAYGIN NAAT ve ONARIM HAKEDLER BEDELLER
36 DENECEK VERG ve DER YKMLLKLER
360 DENECEK VERG ve FONLAR
361. DENECEK SOSYAL GVENLK
368 VADES GEM ERTELENM veya TAKSTLENDRLM VERG ve
DER YKMLLKLER
369 DENECEK DER YKMLLKLER
229
37 BOR ve GDER KARILIKLARI

370 DNEM KARI VERG ve DER YASAL YKMLLK KARILIKLARI
371 DENM KARININ PEN DENEN VERG ve DER YKMLLKLER (-)
373 MALYET GDERLER KARILII
379 DER BOR ve GDER KARILIKLARI
38 GELECEK AYLARA AT GELRLER ve GDER TAHAKKUKLARI
380 GELECEK AYLARA AT GELRLER
39 DER KISA VADEL YABANCI KAYNAKLAR
391 HESAPLANAN KDV
392 DER KDV
393 MERKEZ ve UBELER CAR HESABI
397 SAYIM ve TESELLM FAZLALARI
399 DER ETL YABANCI KAYNAKLAR
4 UZUN VADEL YABANCI KAYNAKLAR
40 MAL BORLAR
400 BANKA KREDLER
405 IKARILMI TAHVLLER
407 IKARILMI DER MENKUL KIYMETLER
408 MENKUL KIYMETLER HRA FARKLARI (-)
409 DER MAL BORLAR
42 TCAR BORLAR
420 SATICILAR
421 BOR SENETLER
422 BOR SENETLER REESKONTU (-)
426 ALINAN DEPOZTO ve TEMNATLAR
429 DER TCAR BORLAR
43 DER BORLAR
230

432 TRAKLERE BORLAR
433 BALI ORTAKLIKLARA BORLAR
436 DER ETL BORLAR
437 DER BOR SENETLER REESKONTU (-)
438 KAMUYA OLAN ERTELENM veya TAKSTLENDRLM BORLAR
44 ALINAN AVANSLAR
440 ALINAN SPAR AVANSLAR
449 ALAINAN DER AVANSLAR
47 BOR ve GDER KARILIKLARI
479 DER BOR ve GDER KARILIKLARI
48 GELECEK YILLARA AT GELRLER ve GDER TAHAKKUKLARI
480 GELECEK YILLARA AT GELRLER
49 DER UZUN VADEL YABANCI KAYNAKLAR
492 GELECEK YILLARA ERTELENEN veya TERKN EDLECEK KDV
493 TESSE KATILMA PAYI
499 DER ETL UZUN VADEL YABANMCI KAYNAKLAR
5 Z SERMAYE
50 DENMEM SERMAYE
500 SERMAYE
501 DENMEM SERMAYE (-)
231
52 SERMAYE YEDEKLER
520 HSSE SENETLER HRA PRMLER
521 HSSE SENED PTAL KARLARI
522 M.D.V. YENDEN DEERLEME ARTILARI
523 TRAKLER YENDEN DEERLEME ARTILARI
524 MALYET ARTILARI FONU
529 DER SERMAYE YEDEKLER
54 KAR YEDEKLER
540 YASAL YKMLLKLER
541 STAT YEDEKLER
542 OLAANST YEDEKLER
548 DER KAR YEDEKLER
549 ZEL FONLAR
59 DNEM NET KARI (ZARARI)
590 DNEM NET KARI
591 DNEM NET ZARARI (-)
6 GELR TABLOSU HESAPLARI
60 BRT SATILAR
600 YURT SATILAR
601 YURTDII SATILAR
602 DER GELRLER
61 SATI NDRMLER (-)
232
610 SATITAN ADELER (-)

611 SATI SKONTOLARI (-)
612 DER NDRMLER (-)
62 SATILARIN MALYET (-)
620 SATILAN MAMULLER MALYET (-)
621 SATILAN TCAR MALLAR MALYET (-)
622 SATILAN HZMET MALYET
623 DER SATILARIN MALYET (-)
63 FAALYET GDERLER (-)
630 ARATIRMA ve GELTRME GDERLER (-)
631 PAZARLAMA, SATI ve DAITIM GDERLER (-)
632 GENEL YNETM GDERLER (-)
64 DER FAALYETLERDEN OLAAN GELR ve KARLAR
641 BALI ORTAKLIKLARDAN TEMETT GELRLER
642 FAZ GELRLER
643 KOMSYON GELRLER
644 KONUSU KALMAYAN KARILIKLARI
645 MENKUL KIYMET SATI KARLARI
646 KAMBYO KARLARI
647 REESKONT FAZ GELRLER
649 DER OLAAN GELR ve KARLAR
65 DER FAALYETLERDEN OLAAN GDER ve ZARARLAR (-)
653 KOMSYON GDERLER (-)
654 KARILIK GDERLER (-)
655 MENKUL KIYMET SATI ZARARLARI (-)
656 KAMBYO ZARARLARI (-)
657 REESKONT FAZ GDERLER
659 DER OLAAN GDER ve ZARARLAR(-)
66 FNANSMAN GDERLER (-)
660 KISA VADEL BORLANMA GDERLER
661 UZUN VADEL BORLANMA GDERLER
67 OLANDII GDER ve KARLAR (-)
233
671 NCEK DENM GELR ve KARLAR

679 DER OLAANDII GELR ve KARLAR
68 OLAANDII GDER ve ZARARLAR (-)
680 ALIMAYAN KISIM GDER ve ZARARLARI
681 NCEK DNEM GDER ve ZARARLARI
689 DER OLAANDII GDER ve ZARARLAR
69 DNEM NET KAR veya ZARARI
690 DNEM KARI veya ZARARI
691 DNEM KARI VERG ve DER YASAL YKMLLK KARILIKLARI
692 DNEM NET KARI veya ZARARI
7 MALYET HESAPLARI (7/A Seenei)
710 DREKT LK MADDE ve MALZEME GDERLER
710.10 Esas retim Gider Yeri
710.10.001 lk Madde Kullanmlar
710.10.002 Yardmc Madde Kullanmlar
710.10.003 letme Malzemeleri Kullanmlar
710.10.004 Ambalaj Malzemeleri Kullanmlar
710.10.020 Ara Mamul Kullanmlar
710.10.030 Fason retim Giderleri
711. DREKT LK MADDE VE MALZEME YANSITMA HESABI
720 DREKT LK GDERLER
720. 10 Esas retim Gider Yeri
720.10.100 i cretleri
720.10.101 Fazla alma cretleri
720.10.102 Yllk zin cretleri
720.10.103 Geici alan cretleri
720.10.104 rak Ve Stajyer cretleri
720.10.110 Prim Ve kramiyeler
720.10.120 SSK veren Prim Paylar
720.10.121 Tasarruf Fonu veren Paylar
720.10.122 Kdem Ve hbar Tazminatlar
720.10.130 Sosyal Yardmlar
720.10.140 Eitim Ve Staj Giderleri
234
720.10.150 la Ve Tedavi Giderleri

720.10.190 Dier i cret Ve Giderleri
721 DREKT LK GDERLER YANSITMA HESABI
730 GENEL RETM GDERLER
730.10.051 Krtasiye Malzemeleri Kullanmlar
730.10.052 Temizlik, Salk Ve Gda Malzemeleri Kullanmlar
730.10.059 Dier eitli Malzeme Kullanmlar
730.10.200 Memur cretleri
730.10.204 Stajyer cretleri
730.10.290 Dier Memur cret Ve Giderleri
730.10.300 Elektrik Giderleri
730.10.301 Su Giderleri
730.10.302 Gaz Giderleri
730.10.310 Telekomnikasyon Giderleri
730.10.311 Posta Ve Kargo Haberleme Giderleri
730.10.320 Bina Bakm Onarm Giderleri
730.10.321 Tesis Makine Ve Cihazlar Bakm Onarm Giderleri
235
730.10.322 Tatlar Bakm Onarm Giderleri

730.10.323 Demirbalar Bakm Onarm Giderleri
730.10.329 Dier Bakm Onarm Giderleri
730.10.330 Dardan Salanan Personel Tama cretleri
730.10.331 Dardan Salanan Temizlik Hizmetleri
730.10.350 Danmanlk Giderleri
730.10.390 Dier Dardan Salanan Hizmetler
730.10.400 Stoklara Ait Sigorta Giderleri
730.10.401 Bina Sigorta Giderleri
730.10.402. Tesis Makine Ve Cihazlar Sigorta Giderleri
730.10.403 Tatlar Sigorta Giderleri
730.10.404 Demirbalar Sigorta Giderleri
730.10.405 Dier Sigorta Giderleri
730.10.420 Kira Giderleri
730.10.425 Tesis Makine Ve Cihazlar Finansal Kiralama Giderleri
730.10.426 Tatlar Finansal Kiralama Giderleri
730.10.427 Demirbalar Finansal Kiralama Giderleri
730.10.429 Dier Finansal Kiralama Giderleri
730.10.430 Temsil Ve Arlama Giderleri
730.10.436 Mesleki Teekkllerden Alnan Hizmet Giderler
730.10.440 Eitim Kltr Ve Yayn Giderleri
730.10.450 Harcrahlar
730.10.451 Seyahat Giderleri
730.10.460 yeri Mterek Giderlerine Katlm Paylar
730.10.470 Noter Ve Mahkeme Giderleri
730.10.499 Dier eitli Giderler
730.10.500 Emlak Vergileri
730.10.501 evre Temizlik Vergileri
730.10.502 lan Reklam Vergileri
730.10.510 Binek Oto Motorlu Tat Vergileri
730.10.511 Dier Motorlu Tat Vergileri
730.10.520 ndirilemeyen Katma Deer Vergisi
730.10.530 Damga Vergisi
730.10.540 Tat Ve Emlak Alm Vergi Ve Harlar
730.10.550 Gmrk Vergi Ve Harlar
730.10.590 Dier eitli Vergi, Resim Ve Harlar
730.10.600 Bina Amortisman Giderleri
730.10.601 Tesis Makine Ve Cihazlar Amortisman Giderleri
730.10.602 Tatlar Amortisman Giderleri
730.10.603 Demirbalar Amortisman Giderleri
730.10.604 Dier MDV Amortisman Giderleri
730.10.610 Maddi Olmayan Duran Varlk Amortisman Giderleri
730.10.620 Tkenme Paylar
236
731 GENEL RETM GDERLER YANSITMA HESABI

740.10. Esas retim Gider Yeri
740.10 .220 SSK veren Prim Paylar
740.10 .221 Tasarruf Fonu veren Paylar
237

238

741 HZMET RETM MALYET YANSITMA
750 ARATIRMA VE GELTRME GDERLER
750.50. Aratrma ve Gelitirme Gider Yeri
239

240
751 ARATIRMA VE GELTRME GDERLER YANSITMA HESAPLARI

760 PAZARLAMA SATI VE DAITIM GDERLER
760.60 Pazarlama Sat Datm Gider Yeri
760.60.340 Sat ve Datm Nakliye Giderleri
760.60.341 hracat Navlun Giderleri
760.60.342 Ykleme Boaltma Giderleri
760.60.343 Sat Komisyonlar
241

761 PAZARLAMA SATI VE DAITIM GDERLER

770.70 Ynetim Gider Yeri
242

243

771 GENEL YNETM GDERLER YANSITMA HESABI
780.70 Genel Gider Yeri
780.70.700 K.V. Banka Kredi Faizleri
780.70.710 K.V. Satclara denen Vade Farklar
780.70.720 K.V. Borlanmadan Doan Kur Farklar
780.70.730 K.V. Kredi Szleme ve Komisyon Giderleri
780.70.731 K.V. Teminat Mektubu Komisyon ve Giderleri
780.70.739 K.V. Dier Finansman Giderleri
780.70.750 U.V. Banka Kredi Faizleri
780.70.760 U.V. Satclara denen Vade Farklar
780.70.770 U.V. Borlanmadan Doan Kur Farklar
780.70.780 U.V. Kredi Szleme ve Komisyon Giderleri
780.70.781 U.V. Teminat Mektubu Komisyon ve Giderleri
780.70.789 U.V. Dier Finansman Giderleri
781 FNANSMAN GDERLER YANSITMA HESABI
244
7/B SEENE
790 LK MADDE VE MALZEME GDERLER
790.70 Genel Gider Yeri

791 CRET VE GDERLER
245
792 MEMUR CRET VE GDERLER

793 DIARIDAN SALANAN FAYDE VE HZMETLER
246
247

794 ETL GDERLER
248


795 VERG, RESM VE HARLAR
249

796 AMORTSMAN VE TKENME PAYLARI
250


797.70.700 K.V. Banka Kredi Faizleri
797.70.710 K.V. Satclara denen Vade Farklar
797.70.720 K.V. Borlanmadan Doan Kur Farklar
797.70.730 K.V. Kredi Szleme ve Komisyon Giderleri
797.70.731 K.V. Teminat Mektubu Komisyon ve Giderleri
797.70.739 K.V. Dier Finansman Giderleri
797.70.750 U.V. Banka Kredi Faizleri
797.70.760 U.V. Satclara denen Vade Farklar
797.70.770 U.V. Borlanmadan Doan Kur Farklar
797.70.780 U.V. Kredi Szleme ve Komisyon Giderleri
251
797.70.781 U.V. Teminat Mektubu Komisyon ve Giderleri

797.70.789 U. V. Dier Finansman Giderleri
798 GDER ETLER YANSITMA HESABI
798.10 retim Maliyeti Yanstma Hesab
798.40 Hizmet retim Maliyeti Yanstma Hesab
798.50 Aratrma Gelitirme Giderleri Yanstma Hesab
798.60 Pazarlama Sat Datm Giderleri Yanstma Hesab
798.70 Genel Ynetim Giderleri Yanstma Hesab
798.80 K.V. Borlanma Giderleri Yanstma Hesab
798.81 U.V. Borlanma Giderleri Yanstma Hesab
798.90almayan Ksm Giderleri Yanstma Hesab
798.91Aktifletirilen Giderler Yanstma Hesab
799 RETM MALYET HESABI
798.10 retim Maliyeti Hesab
798.40 Hizmet retim Maliyeti Hesab
KAYNAKLARLAR
AKDOAN Nalan, SEVLENGL Orhan. Tek Dzen Muhasebe Sistemi Uygulamas, 5. Bask
Ankara : Ankara SMMO Yaynlar, 1995
AKT, Bilgtay. zml Muhasebe Problemleri, 3. Basm stanbul :DER Yaynlar, Yayn No
:89, 1998.
ANAKIOLU, Mustafa. Uygulamal Dnem i Ve Dnem Sonu Muhasebe lemleri;
stanbul :Trkmen Kitapevi Yayn No: 105, 1998
252
KIZIL, Ahmet. Dnem Sonu lemleri Muhasebesi, stanbul: DER Yaynlar, Yayn No : 186,
1996.
Resmi Gazete, Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii, Sra No 1,26 Aralk 1992 tarih ve
21447 mkerrer say.
Resmi Gazete, Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii Sra No 2, 16 Aralk 1993 tarih ve
21790 s.
Resmi Gazete, Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii Sra No 3 18 Eyll 1994 tarih ve
22055 Sayl R.G.' de yaynlanmtr.
SEVLENGL, Orhan , Genel Muhasebe, 8. Bask Ankara Sava Yaynlar,
Geniletilmi, 1998.
OUR, Macide, Tek Dzen Muhasebe Sistemi zml Genel Muhasebe Ve Envanter
Problemleri, stanbul : DER Yaynlar Yayn No: 145, 1996
NALAN, E. Sedat Genel Muhasebe Problemleri Ve zmleri, Ankara: 1991
253
254

Genmuhdersnotu

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Genmuhdersnotu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.C.

MUHASEBENN TARHSEL GELM

bir yapya kavuturulmu olmas, muhasebe uygulamalarnn gelitirilmesi asndan, ok nemli

LETME ZET BLANO TP

II. UZUN VADEL YABANCI KAYNAKLAR

letmeler belirlenen byklklere gre bin, milyon, milyar, ya da trilyon rakamlarn

1.3.1.4. Bilano lkeleri

LETME AYRINTILI GELR TABLOSU TP

G. FNANSMAN GDERLER (-)

SATILAN MAMUL MALYET

(Kodlamada ilk rakam 1,2,3,4,5, ile balayan hesaplar)

Aktif Hesaplar Pasif Hesaplar Gider Hesaplar Gelir Hesaplar

Bir yevmiye maddesi hakknda bilmemiz gerekenler aadadr.

Yevmiye maddesinde mevcutlar ve alacaklarla ilgili hesaplar ilk aldklar zaman ve

Aktifinde azal var.

---------------------Tarih ---------------------153 TCAR MALLAR

Bu durumu rakamsal rnekle

1.5. Muhasebede lem Sras

5.) Genellikle ay sonlarnda mizan dzenlenir. Bylece hesaplarn aylk kontrol

Bu kavram, iletmelerin faaliyetlerini bir sreye bal olmakszn srdreceini ifade

politikalarn deitirebilirler. Ancak bu deiikliklerin ve bunlarn parasal etkilerinin mali

108 Dier Hazr Deerlerdir.

Kasaya para konmas:

656 KAMBYO ZARARLARI

Kasa hesabnn ileyii ile ilgili bir rnek :

3.----------- 15.01.20.. -------100 KASA HS.

Yukardaki yevmiyeleri defteri kebire geirelim.(Tasnif)

102 BANKALAR HESABI

500 SERMAYE HESABI

imdi de mizan dzenleyelim:( zetleme )

Aada yazlm olan yevmiyeyi soruya dntrnz:

100 KASA HS.

Bankadan para ekilmesi:

100 KASA HS.

Verilen ekin bankadan denmesi :

102 BANKLAR HS.

--------------------/-----------------------153 TCAR MALLAR HS.

---------------------/-----------------------leri tarihli ek verilmesi:

2.1.1.5. 108- Dier Hazr Deerler

-------------------/--------------------108 DER HAZIR DEERLER

Hisse Senetleri Hs.

2.1.2.1. 110- Hisse Senetleri

Hisse senetlerinin teminat olarak verilmesi:

645 MENK. KIYM.SATI KARL.

690 D. KARI VEYA ZARARI

110 HSSE SENETLER HS.

655 M.KIYMET SATI ZARARLARI

690 D. KARI VEYA ZARARI

2.1.2.3. 112 Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonolar

220 ALICILAR HS.

Portfydeki (czdandaki) Alacak senetleri Hs.

Mal sat nedeniyle senet alm :

-------------------/-----------------------Alacak senedi tahsil edilerek bankaya yatrlmas :

Gerekleebilecek iki durum vardr.

2.) letme 31.3.20..tarihinde , daha nce mterisinden ald 18.4.20.. ve 18.5.20..

121 ALACAK SENETLER HS.

--------------------/-------------------------121 ALACAK SENETLER HS.

5.000 TL ve 6.000 TL. lk senetler tahsil edilerek kredi borcundan

4.)Kredi hesabndaki fazlalk deme alacakl cari hesaba aktarld.

nceleyiniz: Senetlerin teminata verilmesi konusunu inceleyiniz. Zira, bu balk gibi o

-------------------/-----------------------Mal alm nedeniyle depozito ve teminat verilmesi :

Kredi Kartlarndan Alacaklar

Alacan idari takibe alnmas: