TA2KF

AMATR TELSiZCiLiK
Kurs notlar
TRAC
E S K fi E H R fi U B E S
TA2KF
Telsiz ve Radyo
Amatrleri Cemiyeti
BU ALIfiMADA EME GEENLER
Prof.Dr. Levend KILI
Yrd.Do. Erhan EROLU
TA2EJ Rdvan AKIN
TA3DA mer ALIfiAL
TA2KF (TRAC Eskiflehir fiubesi yeleri)
Sayfa Dzeni
Anadolu niversitesi Dizgi Birimi
M. Emin YKSEL
Orgl KIRA
T.R.A.C.
ESKfiEHR fiUBES YNETM KURULU
adna bu alflmada emei geenlere teflekkr ederiz
Baflkan
Hilmi OKUR
Baflkan Yardmcs
Kenan DEMRTAfi
Mart - 2005
NDEKLER
Sayfa
AMATR TELSZCLK
AMATR TELSZCLK NEDR ? .......................................................................................................................................
TELSZLER TANIYALIM .....................................................................................................................................................
TRKYEDE VE DNYADA AMATR TELSZCLK ................................................................................................
ACL DURUM ANINDA YAPILACAKLAR .....................................................................................................................
1
5
7
8
KANUN VE YNETMELKLER
TELSZ KANUNU .................................................................................................................................................................
AMATR TELSZCLK YNETMEL ..........................................................................................................................
9
21
fiLETME
fiLETMEDE DKKAT EDLECEK KURALLAR ................................................................................................................
TELSZ fiLETME TERMLER ...............................................................................................................................................
HABERLEfiME KAYIT DEFTER (LOG BOOK / LOG DEFTER) ..............................................................................
STASYON GVENLK TALMAT ..................................................................................................................................
QSL KARTLAR ......................................................................................................................................................................
QSL BRO HZMETLER .....................................................................................................................................................
CORAF KONUM VE ULUSLAR ARASI SAAT (UTC / GMT) ............................................................................
FREKANS SPEKTRUMU .......................................................................................................................................................
ULUSLAR ARASI VE MLL FONETK ALFABE .............................................................................................................
ULUSLAR ARASI TEHLKE, ACELE VE EMNYET MESAJLARI .................................................................................
BEACONS ................................................................................................................................................................................
ARI fiARETLER KULLANIMI ......................................................................................................................................
ULUSLAR ARASI ARI KODLARI ................................................................................................................................
TRKYE ARI BLGELER ..........................................................................................................................................
FREKANS BAND PLANLARI ..............................................................................................................................................
PILE-UP ......................................................................................................................................................................................
SWL (Ksa Dalga Dinleyicisi) ................................................................................................................................................
CONTEST (Yarflma) .............................................................................................................................................................
AWARDS (dller) ..............................................................................................................................................................
RTTY (RadioTeleType) .........................................................................................................................................................
OSCAR (Amatr Uydular) ...................................................................................................................................................
R-S-T SNYAL RAPORU ......................................................................................................................................................
Q KODLARI ............................................................................................................................................................................
- III -
41
42
44
45
46
48
50
53
54
55
55
56
57
60
61
65
65
66
66
67
67
69
70
TEKNK
TEMEL ELEKTRONK BLGLER .....................................................................................................................................
PASF DEVRE ELEMANLARI ................................................................................................................................................
YARI LETKENL ELEKTRONK DEVRE ELEMANLARI ..............................................................................................
DORULTMALAR .............................................................................................................................................................
TEKNK FORMLLER ..........................................................................................................................................................
MODLASYON .....................................................................................................................................................................
HETERODN OLAYI .............................................................................................................................................................
EMSYON EfiTLER ............................................................................................................................................................
YONOSFER ............................................................................................................................................................................
ELEKTROMANYETK DALGALARIN YOLU ................................................................................................................
AMATR BANDLARA GRE PROPAGASYON BLGLER ...................................................................................
GNEfi LEKELERNN (SUN SPOT) RADYO DALGALARINA ETKS .................................................................
GRAY-LINE YAYILIMI (Gray-Line Propagation) .............................................................................................................
ANTENLER .............................................................................................................................................................................
ANTENLERN GELfiM SRECE .....................................................................................................................................
LETM HATLARI - KABLOLAR ........................................................................................................................................
SWR (Duran Dalga Oran)....................................................................................................................................................
MORS KODLARI ..................................................................................................................................................................
71
71
73
73
78
79
80
80
81
82
86
89
89
90
94
95
98
99
DER BLGLER
73 KODUNUN KAYNAI VE ANLAMI .....................................................................................................................
RADYO AMATRLERNE NEDEN HAM DENR? ..................................................................................................
ATMOSFER VE ZELLKLER .............................................................................................................................................
HARTA BLGS .....................................................................................................................................................................
PLLER VE BATARYALAR ....................................................................................................................................................
100
101
102
105
113
KISALTMALAR, TANIMLAR................................................................................................................................................ 117
- IV -
AMATR TELSZCLK
AMATR TELSZCLK NEDR ?
Amatr Telsizcilik hibir ticari ve siyasi yayn amac olmadan, sadece kiflisel olarak yaplarak aba sarf edilen
ulusal ve uluslararas radyo haberleflmesini ve bu konularla ilgili tm arafltrmalar kapsam iine alan bir hobidir.
Bu ereve ierisinde kiflinin kendisini gelifltirmeye, bilgilendirmeye, yetifltirmeye ve urafl vermeye ynelik olarak,
lkesindeki ve dnyadaki dier amatr telsizcilerle haberleflme yaparak, telsiz haberleflme teknolojisi alannda teknik bilgi alflveriflinde bulunarak ve lkesinin adn tm dnyaya duyuracak flekilde, ulusal ve uluslar aras ynetmenliklere bal kalmak flartyla kiflinin gsterdii faaliyetlerin tmne birden RADYO AMATRL veya
AMATR TELSZCLK denir.
AMATR TELSZCLER NASIL KfiLERDR ?

Yaplan haberleflmeler sonucunda alnan bilgilerle yeni teknikler gelifltirmek, telsizcilik alannda yeni bulufllar
yapmak gibi faaliyetlerde bulunan radyo amatrleri iin, telsiz haberleflmelerinin daima kontrol altnda bulundurulmas ilkesine karfln, serbestlik verilmifltir. Bu durumda tm radyo amatrlerinde baz niteliklerin kesinlikle var
olduu kabul edilir.
Bu nitelikler;
Amatr Telsizci centilmendir,
Amatr Telsizci sadktr,
Amatr Telsizci gvenilirdir,
Amatr Telsizci atlmcdr,
Amatr Telsizci vatanseverdir,
Amatr Telsizci gerekidir,
Amatr Telsizci sevecendir,
Amatr Telsizci tm dnyaca kabul edilen amatrlk andna baldr.
AMATR TELSZC NE YAPAR ?

Amatr Telsizciler elektronik ve yksek frekans alannda kendi yarattklar imkanlarla dnya apnda haberleflme yaparlar. Amatrlerin arafltrmalar sonucunda Ortaya kmfl birok teknoloji, bugn gnlk hayatmzda
kullanlmaktadr. Gerekten de tarih ierisinde elektronik ve haberleflme alannda birok yeni teknii bulan ve ilk
olarak kullananlar radyo amatrleridir. Bu gerei radyo amatrlerinin arafltrmac ruhunda bulabiliriz. nk
Amatr Telsizcilik gibi sonsuz boyutlara sahip bir hobide, kifli kendini devaml olarak yenileme abas ierisindedir. Asla elindeki ile yetinmez. Elindekini daha da gelifltirip mkemmel hale sokmak ister. Bunlar rneklemek istersek, 1W lk bir verici ve maniple ile veya kck bir cihaz ile dnya apnda haberleflme, basit bir PC ile paket radyo, teleteks veya yavafl taramal televizyon yayn, isterseniz uydu haberleflmesi.
Unutulmamaldr ki ilk uyduyu tasarlayan ve gereklefltirenler Amatr Telsizcilerdir.
Bu urafllara sosyal ve insancl ynden bakarsak; amatr radyoculukta lke, toplum, sosyal ve ekonomik
farkllklar ortadan kalkmfltr. Tm Dnyadaki Amatr Telsizciler dost ve arkadafltr. Normal flartlarda taflnan
tm unvanlarn, unvan ne olursa olsun Amatr Telsizcilik iin bir anlam yoktur. Bir Amatr Telsizci lkesinin neresinden olursa olsun veya dnyann hangi lkesinden olursa olsun, baflka bir amatrle grflmekten veya onu
arlamaktan fleref duyar. Burada dil de nemli deildir. nk ortak dil Amatr Telsizciliktir.
TA2KF AMATR TELSZCLK KURS NOTLARI
AMATR TELSZCLN ALIfiMA ESASLARI NEDR ?

Amatr Telsizcilerden planl ve programl bir alflma dzeni beklenemez.
Gnn 24 saati bir Amatr Telsizcinin vazgeilmez yaflam dnyasdr. Amatr Telsizcilik belgesine sahip kiflilerin hepsi, ynetmenliklerin belirledii esaslar erevesinde amatrce faaliyetlerde bulunabilirler. Can ve mal
gvenlii ile lke karlarnn korunmas konularnda gerekli tm kamu kurum ve kurulufllar ile gerek veya tzel
kiflilerle dorudan temasa geebilir.
DNYADA VE TRKYEDE AMATR TELSZCLK YAPANLARIN SAYISI ?

Dnyada yaklaflk 3 milyon Amatr Telsizci vardr. Trkiyede ise 4000 civarnda Amatr Telsizci vardr.
Trkiyede saynn az olmasnn edeni ise, lkemizde Amatr Telsizciliin 1983 ylna kadar yasak olmasdr.
AMATR TELSZCLERN ALIfiMA ARALARI NELERDR ?
eflitli telsiz alc-verici cihazlar, ham radyolar.
Mors kodu kullanan alc ve verici cihazlar.
Amatr maksatl dijital ve analog yaplmfl her eflit cihazlar.
Amatrlerin kendilerinin imal ettikleri cihazlar.
eflitli antenler.
AMATR TELSZCLERE AYRILMIfi AYRI FREKANSLAR VAR MIDIR ?

Yalnzca Amatr Telsizcilere ayrlmfl, HF, VHF, UHF ve SHF bandlarnda frekanslar vardr.
Bu frekanslar tm dnyaca ortak belirlenmifltir. Kanunlarn, ynetmenliklerin ve protokollerin belirledii zel
durumlarn dflnda baflka frekans kullanarak haberleflme yapmak yasaktr. Ayrca anlafllmayacak flekilde kapal haberleflme yapamazlar.
OLAANST DURUMLARDA AMATR TELSZCLERNE NEDEN GEREK DUYULUR ?

Olaanst durumlarda telefon ve benzeri haberleflme sistemleri kesinlikle hizmet veremez duruma gelmektedir. Bunun yan sra Kamu kurulufllarna tahsis edilen telsiz haberleflme frekanslar farkldr. Dolaysyla bir birleriyle haberleflmelerine imkan yoktur. Bu btn dnyada ayn flekildedir. Her kamu kurulufluna verdii hizmetin zelliine gre ayr frekans tahsisi yaplr. Olaan st durumlarda kamu kurum ve kurulufllar arasndaki dnya yzndeki dier istasyonlarla en iyi haberleflmeyi Amatr Telsizciler salayabilir.
TRKYEDEN EN UZAK HANG LKE LE GRfiLEBLR ?

Amatr Telsizciler iin dnya yznde grflme yaplamayacak yer yoktur. Hatta uzaydaki istasyonlarla bile
grflme yaplmaktadr. mkanszlklarn aresi mutlaka bulunur, gerekli flartlar bir flekilde yerine getirilir ve istenilen her yer ile mutlaka grflme yaplr.
HER ZAMAN HER YER LE HABERLEfiME YAPMAK MMKN MDR ?

Uzak mesafe haberleflmesi genelde HF telsizler ile yaplr. HF haberleflmesi gneflin hareketine, mevsimlere
tm doa flartlarna gre deiflir. Dolaysyla haberleflme gnn saatine ve mevsimlere gre farkllk gsterir. Bu
yzden her zaman her yer ile grflmek mmkn deildir. Ksa mesafelerde ise her zaman grflme yapmak mmkn olabilir.
AMATR TELSZCLN FAYDALARI NELERDR ?

Buraya kadar yazlanlara bakarsak, bir Amatr Telsizci normal flartlarda kendi statsndeki istasyonlarla, yani sadece Amatr Telsizci istasyonlar ile haberleflme yapabildiklerini grmekteyiz. Ancak bu kural normal olmayan olaanst durumlarda bozulabilir.
Bu gibi durumlarda Amatr Telsizciler devlete ait bu gibi durumlarda kullanlan istasyonlarla da grflme yapabilir. Bu gibi durumlar ve edinilen baflarlar getiimiz yllarda defalarca yaflanmfltr. Acil durumlarda radyo
amatrlerinin haberleflme konusunda ok baflarl olmasnn nedeni, bu gibi gerek tatbikatlarda eksiklerini tespit
edip hazrlk yapmasnn yan sra, bir Amatr Telsizci en basit bir teknik donanmla dnya apnda haberleflme yapabilen kifli olmasdr. Bu nedenle doal afetlerin yaratt tahribattan en az dzeyde etkilenir. Yklan her antenin
yerine ekilecek bir para tel, alflmayan elektrik santrallerinin yerini tutacak yedekte bir ak ve birka saat iinde alfltrlabilecek ufak bir vericinin malzemeleri her Amatr Telsizcinin dolabnda bulunan gerelerdir. Ksaca
Amatr Telsizci, telsizcilik alannda kendiliinden ve ksa srede byk bir elektronik teknisyen ve operatr potansiyelinin oluflmasn, QSL resimli kartlar aracl ile lke tantmnn yaplmasn, olaanst durumlarda lkenin tm haberleflme sistemleri iin ihtiya duyulan malzeme ve operatrlerin hazr olmasna ve grev almasna,
dnyadaki tm lkeler arasnda tanflmay, dostluu, yardmlaflmay salamas bakmndan faydalar tartfllmaz.
AMATR TELSZCLN HALK ARASINDA KULLANILAN

(CB DENLEN) TELSZ LE BR LGS VAR MIDIR ?
Kesinlikle hayr. Bu bildiimiz halk band telsizdir. steyen paray verir alp kullanr. lkemizde kontrol iyi olmadndan amac dflna kmfl, gren bilen kifliler arasnda hofl karfllanmaz bir duruma gelmifltir.
DNYADA TANINMIfi NSANLAR ARASINDA AMATR TELSZCLER VAR MIDIR ?

len rdn Kral Hseyin, yeni Kral Abdullah, Aktr Marlon BRANDO,
spanya Kral Juan CARLOS, Japonya Baflbakan Keizo OBUCH,
Hindistan Baflbakan Rajiv GHANDI ve efli Sonia GHAND,
Arjantin Devlet Baflkan Carlos Menem, Astronot Yuri GAGARN,
eski talya Cumhurbaflkan Francesso Cossiga, Birok Senatr.
AMATR TELSZCLER BAfiKA NE GB AKTVTELERDE BULUNURLAR ?

Amatr Telsizciler eflitli yarflmalar dzenlerler. Bu Yarflmalar genellikle hafta sonu gereklefltirilir. En ok
grflme yapan birinci ilan edilir. Her yarflma, haberleflme flekli, kfl gc, tek veya ok bant gibi alt kategorilere ayrlr. Yarflmalar her lke ad altnda yapldndan o lkenin tantmna katkda bulunur.
NASIL AMATR TELSZC OLUNUR ?

Amatr Telsizcilik tm dnyada olduu gibi lkemizde de lisans alnarak yaplabilir. Ulafltrma Bakanlna
bal Telekomnikasyon Kurumu tarafndan her yl Mays ve Kasm aylarnda alan snavlara katlarak baflarl olmak gerekir.
Snav; iflletme bilgisi, kanun ynetmelik, teknik ve tatbiki mors olmak zere drt aflamadan ibarettir. Snava girebilmek iin en az ilkretim mezunu olmak ve kamu haklarndan kstl olmamak gerekir. Yeni ynetmenlik Amatr Telsizci olma yafln 13e indirdiinden ilkretimde okuyanlar da snava katlabilir. Amatr Telsizci olmayan kiflilerin yaptklar telsiz haberleflmeleri hibir flekilde amatr radyoculuk iine girmez.
Amatr telsizcilik belgesi olmayan kifliye Amatr Telsizci denmez.
AMATR TELSZCLK TARH

Radyo tekniinin nclerinden fiziki James Clark Maxwell ve Heinrich Hertz in gelifltirdikleri teorilerden yola kan Branly,
Tesla ve Marconi olumlu alflmalarnn neticesini alarak haberleflmede radyo tekniini gereklefltirdiler. 20.yy n bafllarnda halk
kitleleri ve zellikle genler arasnda ilgiyle karfllanan bu teknik geliflmesinde bafl dndrc bir hz kazand. Avrupa ve dier
blgelerde savafllarn dflnda kalan A.B.D. bu konudaki alflmalarna daha ok zaman ve daha ok kaynak ayrma olana buldu. Bylelikle 1912 yllarnda A.B.D. de resmi, zel ve Amatr alc-verici istasyonlarnn says yzlerle ifade edilmeye baflland.
A.B.D. de radyo istasyonlarnn bu flekilde hzla oalmas doal olarak frekans tahsislerini kanlmaz duruma getirmifl ve bu
konuda kanunlar karlmfltr.
O tarihlere kadar teknik geliflmelerden her zaman uzak kalmfl olan bu ksa dalga frekanslar da bilinmez zellikle iindeydi. Ancak radyo amatrleri bkmadan, ylmadan alflmalarn srdrerek ksa dalgann srlar ve tekniini zmfl, bu konuda nemli baflarlara imzalar atmfllardr. Radyo amatrlerinin alflmalar radyo tekniinin ve bu dorultudaki bilimin geliflmesinde her zaman nc olmufl, onlarn bulufllar laboratuarlarda gelifltirilerek profesyonel kullanma sunulmufltur.
1914 ylna gelindiinde A.B.D. de kurulan ve ksa ad ARRL olan Amerikan Radyo Amatrleri Birlii son derece sratli bir
geliflme gstermifl ve birlik 1917 ylnda bafllayan Birinci Dnya Savafl nda Amerikan ordusunun emrine 4000 telsiz, telsiz teknisyeni ve telsiz operatr vermeyi baflarmfltr.
Amatrler kendilerine tahsis edilen ksa dalga frekanslarnn srlarn ve zelliklerini keflfettike o zamana kadar saladklar 100-200 Km lik haberleflme mesafelerini daha da arttrmaya yneldiler, bununla yetinmeyerek daha da ksa dalgalara inmeye baflladlar. Mesafeler gnden gne artyor ve elde edilen neticelerle ok ksa zaman sonra Atlantik aflr haberleflmenin
mmkn olabileceinin sinyalleri alnyordu. Amatrlerin bu alflmalar netice vermeye bafllaynca ARRL, 1921 ylnda o zaman
iin en modern ve gl cihazlarla donatlan Paul F. Godleyi Avrupaya gnderdi. Bu ilk denemede Godley, 30 Amerikan amatr radyo istasyonunu Avrupa dan duymufltu. Bu baflardan byk destek alan radyo amatrleri 1922 ylnda ikinci bir deneme
gereklefltirdi. Bu kez de 315 Amerikan amatr radyo istasyonunun sinyalleri Avrupal amatrler tarafndan duyuldu. Avrupa
dan da bir Fransz ile iki ngiliz radyo amatrnn mors sinyalleri de Amerikal radyo amatrleri tarafndan duyuldu. Ancak QSO
gereklefltirilemedi.
Bu geliflmeler Atlantik aflr haberleflmenin mmkn olduunu kantlamfl ve alflmalara bu ynde arlk verilmeye bafllanmflt. Sonunda, alflmalar rnlerini verdi ve hayaller gerekleflti. Bir yl sonra 1923 Kasm aynda bir ka aylk hazrlktan sonra Amerikal Schnell ve Reinartz isimli radyo amatrleri, Avrupadan Fransz Leone Deroy (F8AB) isimli radyo amatryle, 110
metre dalga boyunda temasa geerek ilk Atlantik aflr QSO yu gereklefltirdiler. Bylece Atlantik aflr haberleflmenin yollar radyo amatrlerinin bu azimli ve fedakar alflmalaryla almfl oldu.
Amatrln zellii gerei bir alflmay sonulandran radyo amatrleri bu alflmalarn gelifltirilmesi ve kullanma hazrlanmas iin baflarlarn profesyonel laboratuarlara devrederken, hedeflerini de daha teye yerlefltirmenin gururunu yaflyorlard.
Artk radyo amatrlerini tutmak mmkn deildi. Artk hedefler bir trl sabit kalamyor, baflarlar baflarlar kovalyordu.
80 metre, 40 metre ve hatta 20 metrelerde yaplan denemeler neticesinde Yeni Zelanda ve Avustralya radyo amatrleriyle temasa geilmiflti. Artk radyo amatrleri ksa dalgann tm srlarn zmfl ve insanln hizmetine sunmufltu. Bu geliflmelerden sonra amatrlerin kullanmna braklan ksa dalga bir anda popler olmufl resmi, zel ve ticari kullanma almflt. Bu
alflmalar baflaryla sonulandka radyo amatrleri daha ksa dalgalara yneliyor, arkalarndan da kurulufllar geliyordu. Artk
radyo amatrleri ok ksa dalga alflmalarna bafllamfl l44 MHz (2 metre) frekanslarn hzla gemifl 220 MHz, 420 MHz,
1200 MHz frekanslarnda mikrodalgalarn zelliklerini keflfetmeye bafllamfllard.
Radyo amatrlerinin bu baflarlar hkmetlerce izlendike insanln teknolojiye olan doyumsuzluu yine onlarn alflmalaryla giderilebilecei kavram geliflmiflti. Bylece n tamamen alan radyo amatrleri artk dnya yrngesine uydular yerlefltirmeye ve hkmetlerce desteklenmeye bafllamfltr. 1924 ylndan sonra ksa dalga frekanslar radyo amatrleri sayesinde resmi, zel ve ticari kullanma almfl, haberleflme teknolojisi tm insanln hizmetine girmifltir. A.B.D. , Pearl Harbour saldrsyla
bafllayan Japon savasnda orduyu 25 bin radyo amatryle takviye ederek stnl salamfltr. Cephe gerisinde ise yine orduya tm haberleflme sistemlerini reten fabrikalara radyo amatrlerini yerlefltirerek lojistik salamfltr.
Radyo amatrleri barfl zamannda da insanla hizmet etmeye devam etmifl, her zaman yeniyi ve geliflmifli bularak kullanma sunmufltur. Radyo amatrlerinin bu baflarlar hemen dnyann her yerinde izlenmifl, devletler kardklar kanunlarla radyo amatrlerine alflma olana yaratma yarflna girmifllerdir. Bu destekle her lkede amatr radyo cemiyetleri kurulmufl, alflmalar teflvik edilmifltir. Bu amala kurulan dernekler faaliyetlerinde kurslar, seminerler ve konferanslar dzenleyerek teknik bilgileri birlefltirici unsur olmufllardr. Zamanla radyo amatrlne ilgi daha da artmfl, alflmalar, sivil savunma ve afet haberleflmelerinde ki nemi de ortaya koymufltur.
Bugn dnyada 3 milyonu aflan kaytl radyo amatr vardr. Hemen her lkede kurulmufl olan dernekler, ksa ad
IARU olan (International Amateur Radio Union) Uluslararas Radyo Amatrleri Birliine yedir.
TELSZLER (RADYO) TANIYALIM

TELSZ HABERLEfiMES :
Telsiz haberleflmesi elektromanyetik dalgalar yardmyla, ses, resim, data ve benzeri bilgilerin bir noktadan dierine
gnderilmesi ifllemidir.
TELSZ HABERLEfiME CHAZLARI VE SSTEMLERNN GRUPLANDIRILMASI

Telsiz cihazlarn ve Telsiz Haberleflme Sistemlerini farkl biimde gruplandrabiliriz.
Cihazn kullanm alanlarna gre e ayrlr:
KARA
HAVA
DENZ
Bu haberleflmelerde kullanlan telsiz sistem ve cihazlar olarak e ayrlr.
Cihazn kullanm flekline gre:
EL
ARA
SABT
alflma frekanslarna gre:
HF
VHF
UHF olarak ayrlabilir.
Tm bu guruplandrmalardan ayr olarak zel kullanm amalarna ynelik telsiz cihaz ve sistemleri de vardr. Kara telsiz cihazlar, adndan da anlafllaca gibi kara haberleflmesinde deniz telsiz cihazlar belli kapasitenin zerindeki her trl deniz tafltnn kendi aralarnda veya ky istasyonlaryla haberleflmelerinde, hava telsiz cihazlar da hava tafltlarnn kendi aralarnda veya yer istasyonlaryla haberleflmelerinde kullanlan cihazlardr.
TELSZ CHAZLARINI MEYDANA GETREN ANA PARALAR

Telsiz Cihazlar, telsizin kendisi, besleme nitesi, anten, anten kablosu ve mikrofon gibi baz paralardan oluflur. El telsizi cihaznn alflmas iin gerekli elektrik enerjisini salayan besleme niteleri, doldurulabilir Ni-Cd, Ni-Mh ve Li-Ion pillerden
oluflan batarya bloudur.
El telsizlerinin anteni, cihazn zerine taklan, genelde bklebilir, lastik kapl helis antenlerdir. Mikrofonlar ise cihazn
stnde yer alr. Ara cihazlarnda beslemeyi, aracn elektrik tesisat vastasyla aracn aks salar. Anten aracn dflna taklr ve koaksiyel bir anten kablosuyla cihaza balanr. Bu cihazlarda spiral kablolu bir el mikrofonu bulunur.
Sabit telsiz cihazlar, 220V AC flebeke gerilimini 13.8V DC ye eviren ve yeterli miktarda akm verebilen bir besleme
sistemiyle alflt gibi, besleme sistemi ierisinde olan cihazlar da vardr. Bu cihazlarda bina dflna taklan bir sabit anten ile
cihaz aras mesafeye gre uygun tipte koaksiyel tablo kullanlr.
Mikrofon, tercihe veya kullanma gre masa yada el mikrofonu fleklinde olabilir..
TELSZ CHAZLARININ YAPISI

Bir telsiz cihaz eflitli blmlerden meydana gelir.
Bu blmleri ana hatlaryla basite flyle sralayabiliriz;
Alc blm
Verici blm
kfl yada G Kat
Kontrol blm
Sentezr
Ses kfl kat
Ara frekans blm
Telsiz cihazlar, alflma frekanslarnn belirlenmesinde kullanlan teknikler, modlasyon tipleri, bant genifllikleri gibi bir
takm teknik zellikler ynnden de farkl zellikler gsterirler.
HABERLEfiMENN GEREKLEfiMES
Bir telsiz haberleflmesinin varlndan sz edebilmek iin ayn frekanslarda alflabilen, teknik zellikleri birbirinin ayn olan
en az iki cihaz gereklidir. Haberleflme, verici konumundaki (gnderme yapan) cihazdan karak kablo ve anten vastasyla bofllua yaylan elektromanyetik dalgalarn, alc durumundaki cihazn anteni ve kablosu yoluyla alc cihaza (dinleme yapan) ulaflmas fleklinde olur.
MODLASYON EfiTLER
Telsiz haberleflmesinde ve elektromanyetik dalgalar yardmyla yaplan yaynlarda (Radyo, TV) deiflik modlasyon tiplerinden bahsetmek mmkndr. Bunlardan bafllcalar: Genlik (AM) ve Frekans (FM)modlasyonlardr.
Modlasyon; gnderilmek, yaynlanmak istenen iflarete bal olarak taflyc dalgann baz zelliklerinin deifltirilmesi ifllemidir. Bu ifllemin alc cihazda yaplan tersi iflleme ise demodlasyon denir. Frekans modlasyonu (FM); gnderilmek istenen iflarete bal olarak taflyc dalga frekansnn sklnn deifltirilmesidir. Genlik modlasyonu (AM); gnderilmek istenen iflarete bal olarak taflyc dalgann genliinin deifltirilmesidir.
Gnmz kara haberleflmesinde ksa mesafelerde genel olarak VHF, UHF bandlarnda, FM modlasyonunda, frekans
sentezrl telsizler, uzak mesafelerde ise HF bandlarnda AM modlasyonunda telsizler kullanlmaktadr.
Deniz bandnda ise VHF, 156.000 - 163.000 Mhz aras, frekans sentezrl, uluslararas standartlarla belirlenmifl zellikleri olan FM modlasyonlu telsizler kullanlmaktadr.
Yine, uluslararas standartlar gerei hava telsizleri, 118 - 136 Mhz aras AM modlasyonlu olarak alflrlar.
AKTARICI SSTEMLER (RLE, REPEATER CHAZLARI)

VHF, UHF bantlarnda arazi flekilleri ve/veya istasyonlar aras mesafe haberleflmeyi glefltiren, bazen de imkansz hale
getiren faktrlerdir. Bu gibi durumlarda rle yada aktarc istasyon denilen birtakm cihazlardan istifade edilir. Temel olarak bir
rle cihaz yksek kazanl bir anten, az kaypl bir anten kablosu, filtre nitesi (duplekser), alc ve verici blmler ile bunlarn
kontrol nitesinden meydana gelir. Alc ve verici frekanslar arasnda farkllk bulunan rle cihazlar filtre nitesinin yardmyla,
alcsnn duyduu iflaretleri ayn anda vericisinden glendirilmifl olarak yaynlar.
Rlenin konulduu yerin ykseltisi ile doru orantl olarak genifl bir haberleflme alan elde edilmifl olur.
ki telsiz cihaznn ayn frekanslar farkl olduu ve aktarc bir sistemin yardm olmadan yaptklar grflmeye simplex
grflme denir.
Gnderme ve dinleme frekanslarnn farkl olduu ve aktarc bir sistemin yardmyla yaplan telsiz grflmelerinde ise
semiduplex grflme denir. Semiduplex ve simplex haberleflmelerde telsiz cihazlarnn alc ve verici blmleri ayn anda
alflmazlar.
Rle cihazlar ise full dupleks alflan cihazlardr.
CTCSS (DUYMAALTI TON KONTROLL SSTEMLER)

67 Hz - 250 Hz aras sesleri insan kulann duymamasndan hareketle telsiz haberleflmesinde kullanlan cihazlarn alclarnn bu frekanslardaki iflaretlerle kontrol edilmesidir. ki telsiz cihaznn haberleflmesi iin ayn alflma frekanslarnda olmalar gerektiini belirtmifltik. CTCSS kontroll sistemlerde buna ilave olarak cihazlarn ayn tonda alflmalar gerekir.
COMMUNITY RLE SSTEMLER (ORTAK KULLANIM SSTEMLER)

CTCSS ton kontrol ile bir rle cihazndan deiflik gruplara ayrlmfl kullanclarn yararlanmasna olanak tanyan sistemlerdir.
TRUNK SSTEMLER
Rle zerinden yaplan haberleflmenin en geliflmifl fleklidir. Bu sistemler birden ok rle cihaznn bir kontrol nitesi yardmyla birbirine bal olarak alfltrlmas esasna dayanr. Kontrol nitesi, birbiriyle grflecek kullanclar bir araya getirerek o
anda bofl olan rleden haberleflme yapmalarn salar.
TRKYE DE AMATR TELSZCLK

Trkiyede Amatr Telsizcilie Bakfl
Yl 1924. Halcolu Askeri Lisesi Rfltiye 3 rencisi Nijat Orkufl ilk telsizini yapar, 1936 ylnda Genelkurmay Baflkanl izni ile Trkiyeden ilk radyo amatr telsiz istasyonu alflmaya bafllar.. (Hava Kurmay Albay olarak emekli olmufltur.)
1962 ylnda Trkiye Radyo Amatrleri Cemiyeti (TRAC) kurulur.
3222 sayl kanun sebebi ile 1983 ylna kadar yurtdflnda ikamet eden ve yurtiinde resmi kurumlarda alflan TRAC
yelerinden baflka radyo amatrl yapan yoktur.
2813 sayl kanun ile 1983 ylnda Trkiyede Radyo Amatrl serbest braklr.
Her yl Mays ve Kasm aylarnda Telekomnikasyon Kurumu radyo amatrl snavlar yapmaktadr.
Dnya ortalamalarna gre 40 bin olmas gereken Radyo Amatr says yurdumuzda 3500 civarndadr.
Trkiyede Amatr Telsizcilerin alflmalar

1991 ylndaki krfez krizinde iflleri Bakanlnn grevlendirmesiyle Ankara, stanbul, Adana, Diyarbakr gibi kritik illerdeki Sivil Savunma Harekat merkezlerinde lokal ve flehirleraras muhabere a kurulmufltur. Bu a vastasyla Adana ya verilen yanlfl alarmn kaldrlmas salanmfltr.
Erzincan depreminde ayn gn saat 21:00 da Trabzon flubemizden giden Radyo Amatrleri aracl ile Erzincandan bilgi alnmaya bafllanmfltr. Depremden sonraki gn Erzurum zerinden daha kapsaml cihazlar ulafltrlarak, PTT irtibat gereklefltirinceye kadar gn boyunca deprem blgesinin dfl dnyayla irtibat salanmfltr. Tm yabanc ekiplerin koordinasyonu Radyo Amatrleri tarafndan gereklefltirilmifltir.
Dinar depreminde yine ilk ulaflanlar Antalya flubemize bal Radyo Amatrleridir.
Adana - Ceyhan depreminde amatrlerin yaplan alflmalar.
Marmara depreminde amatrlerin yapt alflmalar.
DNYADA AMATR TELSZCLK

1901 ylnda Marconi nin mors kodu ile S harfini gndermesiyle bafllamfltr.
1914 ylnda, yzlerce deneme alc vericisinin imalini yapp kullananlar esas anlamda radyo amatrln bafllattlar.
lk amatr uydu 1961 ylnda yrngeye oturtuldu. Uydunun ismi OSCAR 1 idi, alm; Orbital Satelitte Carrying Amateur
Radio yani amatr uydu taflyan yrngesel uydu idi.
1965 martnda ilk aktif dublex haberleflme uydusu OSCAR 3 yrngeye oturdu. alflt sre zarfnda 100 den fazla
istasyon 16 lke ile grflme yapmfltr.
fiu anda dnyada milyon civarnda amatr telsizci bulunmaktadr. Yarsna yakn Amerika Birleflik Devletleri ndedir.
fiu anda dnya zerinde yalnz Kuzey Kore de serbest deildir.
Amatr telsizcilerin yafl ortalamalar, 30 ila 40 arasndadr.
ITU (Uluslararas Haberleflme Birlii), radyo amatrln 1927 ylnda tanmfl ve frekans bantlar tahsis etmifltir.
IARU (Uluslararas Radyo Amatrleri Birlii) isimli kurulufl ITU daimi yesidir.
ylda bir Dnya Radyo Haberleflmesi Konferanslar yaplmakta ve burada frekans tahsisleri, projeler ve uygulamalar
deerlendirilmektedir. En sonuncusu 2000 ylnda stanbul da yaplmfltr.
Drt ylda bir Dnya Telekomnikasyon Delegasyonu Konferans yaplmaktadr. Sonuncusu 2002 ylnda Trkiye de
yaplmfltr.
TVA Canl Yayn Amatr Telsizcilik zerine Sylefli (Yayn ncesi Hazrlk) fiubat 2005
ACL DURUM ANINDA YAPILACAKLAR

Acil durum haberleflmesi insan hayatnn veya malnn tehlikeye urad zamanlarda yaplan amatr telsizcilik grflmeleri olarak tanmlanmaktadr. Dier tm grflmelerden daha nceliklidir.
Acil durum mesaj:
Her zamanki ticari haberleflme olanaklarnn (telefon gibi) olmad durumlarda bir insana veya insan grubuna Amatr
Telsiz ile gnderilen hertrl lm kalm aciliyetindeki mesajdr. Bu, acil durum yerlerindeki ok gerekli yardm bekleyen insanlar iin erzak, malzeme veya ynetim isteyinde bulunan yardm kurumlarnn resmi mesajlarn da kapsar. Normal zamanlarda bu ok ender yaplr. Mors, RTTY veya dier dijital modlarla da daima bu grevlendirme bildirilmelidir. Emin deilseniz,
acil durum mesajn gndermeyiniz.
ARRL (American Radio Relay League) ye gre Acil Durum Haberleflmesi:
Baz amatr telsizciler doal afet veya dier acil durumlarda acil durum haberleflmesi yaparak insanlarn hayatlarn kurtarrlar. Belki de Amatr Telsizciliin bilinen en iyi taraf, tm insanlara acil durum grflmeleri salamayabilme zelliidir. Bu
servisin en nemli zelliklerinden birisi, kr etme amac gtmemesidir. Hepimizin bildii gibi Amatrlerin istasyonlarn alfltrmak iin herhangi bir cret almalar yasaklanmfltr.
Yasalara gre de acil durum haberleflmesi Amatr Telsiz Servisinin amalarndandr. Gerek hayatta da Amatr Telsizciliin varln kantlar. Amatr Telsizciliin felaket blgelerindeki en gvenilir haberleflme arac ve uzaa yaplabilen haberleflme olduu kabul edilmektedir.
Geleneklere gre amatr telsizciler grflmelerini gereklefltirmek iin flarj edilen pil veya ak kullanrlar. Komnikasyon
grevlerini gerekli grlen her yerde gereklefltirebilmek iin her yl Acil durum alflmalar olarak bilinen Field Day ad altnda
alflmalar yaparlar.
Ayrca, Amatr Telsizcilik dier servislerin bu byklkte sunamadklar (gerekli grlen yerlerde havadan havaya balantlarla) bilgisayar alar ve grntl haberleflme (Amatr TV) gibi benzer servisler ve sakla sonra gnder fleklindeki uydu balantlarn sunar. Bu durumda flunu syleyebiliriz ki, teknolojisi Amatr Telsizcilii acil durumlarda daha da nemli yapmaktadr.
Acil Durum Operasyonlar:
Acil Amatr Telsiz organizasyonlarnn belki hepsi genifl kapsama alanlarndan dolay rlelerden faydalanrlar. Birok rlenin yeri iyi bilinmektedir. O blgede oturan ve aktif olup uygun cihazlara sahip olan herkes lokal rle frekanslarn bilmektedir. Bilmeyenler iin, birok telsiz cihaz grflme yaplan frekanslar tarama zelliine sahiptir.
Eer hava durumu ile ilgili bir aciliyet veya bir felaket olursa (veya olmas muhtemel ise) etkilenen blgedeki rleler hemen kullanlmaya bafllanr. Acil durum haberleflmesi ve trafii daima dier amatr telsiz aktivitelerinden nce gelir ve birok
rle sadece bu tip olaylar iin acil g kaynaklarna sahip olmaldr.
Mobil ve Hareket Halinde Haberleflme:
Daha nce sylendii gibi Amatr Telsizciler zaman iinde ger ekli hallerde acil durum iin alfltrlabilirler. Amatr Telsizciliin dflndaki yeni geliflmeler (rnein, cep telefonlar) sk sk amatrlerin acil durum grflmeleri yapmalarna gerek olmayaca gibi dflnceleri akla getirirler. ou zaman bir felaket bu kannn yanlfl olduunu kantlar! Resmi bir kurumdan
veya acil durum rgtlerinden acil durum ars alndnda, mobil veya hareket halindeki telsizler gerektiinde bu servise dahil edilirler. Felaket veya olaan acil tip grflmelerin dflndaki normal durumlarda, mobil veya hareket halinde yaplan haberleflme, amatr telsizcilere bir urafl ve zevk verebilmektedir.
Efektif bir taflnabilir istasyonu kurmak, organizasyon, planlama ve tecrbe gerektirir. Mesela, istenilen kominikasyon balantlarn salamak iin, doru band veya bantlar yakalamak biraz propagasyon bilgisini gerektirir.
Normal olarak sabit istasyonlarda karfllafllmayan ancak hareket halindeki alflmalarda karfllafllan baz problemler,
doru g kaynan bulmak ve efektif anteni kurmaktr. Hi kullanlmayacak cihaz veya antenin yannzda taflnmas durumunda, hareket halinde haberleflme olduka zor olacaktr. Kullanlan cihazlarn mmkn olduunca kk ve hafif olmas gerekir. Iyi bir mobil sistem en basit olandr. Field Daye gerektiinden ok fazla malzeme ile gelebilir ve bir gn nceden sistemi kurabilirsiniz ama, gerek bir acil durumda hz en nemli etkendir. Ne kadar az ekipman kurulursa o kadar hzl grflme
yaplr.
Field Day (Arazi gn)
Amatr Telsizci bir tandnz varsa, byk olaslkla Field Dayden bahsettiini duymuflsunuzdur. Her yln haziran aynn son hafta sonu ABD, Kanada ve dnyann dier yerlerindeki amatrler cihazlarn ana enerji kaynaklarndan uzak yerlere gtrrler. Burada ama acil durum flartlarndaki gibi cihaz kurup grflme yapmaktr. Katlanlar yeterli adette geici istasyonlar kurar ve dier Field Day katlanlar ile mmkn olduunca ok grflme yaparlar. Field Day, gelecekteki ciddi durumlara alfltrma abas olsa da hepsinin zerinde elencelidir; birilerine yardmc olamazsnz ancak grubunuzla belki de ayn amaca ulaflmak isteyen 100,000 dier amatrle yarflarak elbirliiyle alflmaktan zevk alrsnz.
TELSZ KANUNU
Kanun Numaras
Kabul Tarihi
Yaymland R. Gazete
: 2813
: 5/4/1983
: Tarih: 7/4/1983 Say: 18011
BRNC KISIM
Genel Esaslar
BRNC BLM
Ama, Kapsam ve Tanmlar
Ama
Madde 1 - Bu Kanunun amac; haberleflme maksadyla kullanlan ve elektromanyetik dalgalar yoluyla ak veya kodlu veya kriptolu ses, data ve resim vermeye veya almaya yarayan her trl telsiz sisteminin kurulmasna,
iflletilmesine msaade edilmesi ve kontrol ile telsiz haberleflmesi alanndaki politika, hedef ve ilkelerin tespitine
iliflkin usul ve esaslar belirlemek ve bu konuda gerekli dzenlemeleri yapmaktr.
Kapsam
Madde 2 - Btn kamu kurum ve kurulufllar ile gerek ve tzelkifliler bu Kanun hkmlerine tabidir. Ancak, Trk Silahl Kuvvetleri ve kendi kurulufl kanununda belirtilen grev sahalar ile ilgili konularda Milli stihbarat
Teflkilat Msteflarl hakknda 11 inci madde hari bu Kanun hkmleri uygulanmaz.
Tanmlar
Madde 3 - Kanunda geen;
a) Telsiz terimi, aralarnda herhangi bir fiziki balant olmakszn elektromanyetik dalgalar yoluyla ak veya
kodlu veya kriptolu ses, data ve resimleri vermeye, almaya veya yalnzca vermeye veya almaya yarayan sistemleri.
b) Radyo - Televizyon Yayn terimi, radyo dalgalar yoluyla dorudan kitle haberleflmesi amacyla yaplan
ses, televizyon veya teki tip yaynlar kapsayan yayn fleklini,
c) Telsiz Yayn Kontrol terimi, olaanst haller ile lkenin gvenliini ilgilendiren durumlarda, skynetim, seferberlik ve savafl halinde, dflman uak, gemi veya dier muhabere elektronik vastalarnn elektromanyetik yaynlarmzdan seyrsefer yardmcs olarak veya istihbarat amac ile istifade etmesine mani olmak zere, bu
yaynlar geici veya sresiz olarak durdurmay veya kstlamay,
d) Enterferans terimi, ilgili kanun ve tzklere uygun olarak salanan her trl haberleflme hizmetini engelleyen, haberleflmede kesinti douran veya kalitesini bozan her trl yayn veya elektromanyetik etkiyi,
e) Kamu Haberleflmesi terimi, Posta Telgraf ve Telefon flletmesi Genel Mdrlnn yrtmekle ykml olduu ve kendi kurulufl kanununda belirtilen haberleflmeyi, ifade eder.
KNC BLM
Genel Esaslar, Kurulufl ve Grevler
Genel esaslar
Madde 4 - Telsiz haberleflmesine iliflkin genel esaslar flunlardr:
a) Her trl telsiz sisteminin kurulmasna ve iflletilmesine msaade edilmesi ile kontrol Devletin yetki ve
sorumluluu altndadr.
b) Telsiz sistemlerinin kurulmas, kullanlmas, nakli, deifltirilmesi, yenilenmesi ve hizmet dfl braklmas ifllemleri; baflvuru zerine yaplan inceleme ve tespitlere gre yrtlr.
c) Her trl telsiz yaynnn birbirlerini taciz etmemesini ve frekans bantlarnn en verimli flekilde kullanlmasn salamak amacyla blgesel, lke apnda ve uluslararas frekans planlamas yaplr ve uygulanr.
d) Telsiz sistemlerinin, lke ekonomisinin ve sosyal geliflmesinin yararna, atl kapasiteye yol amayacak ve
Milli haberleflme flebekesini tamamlayacak flekilde tesisi esastr.
e) mal ve ithal edilen telsiz sistem ve cihazlarnn adafl teknoloji gerekleri gz nnde tutularak yaplacak
dzenlemelerle tespit edilen standartlara uygunluu salanr.
f) Olaanst haller ile lkenin gvenliini ilgilendiren durumlarda, skynetim, seferberlik ve savafl halinde
tm telsiz cihazlar ve sistemleri alnacak tertip ve tedbirlerle, kamu yararna ve Milli Savunma amalar dorultusunda kullanlr.
g) Msaade edilen veya edilmeyen frekanslarda yaplacak usulsz yaynlarn ve enterferanslarn izlenmesi ve
nlenmesi amacyla gerekli kontrol tertip ve tedbirleri alnr.
h) Merkez dfl yerlerdeki baflvurular ve tebliler, Posta Telgraf ve Telefon flletmesi Genel Mdrl araclyla yaplr.
Kurulufl
Madde 5 - (Deiflik: 27/01/2000-4502/14 md.)
4 nc maddede belirtilen genel esaslar erevesinde Devlet yetki ve sorumluluunu uygulamak ve Kanunla
verilen dier grevleri yapmak zere; Haberleflme Yksek Kurulu kurulmufltur.
Bu Kanun ile 4.2.1924 tarihli ve 406 sayl Telgraf ve Telefon Kanununda belirtilen genel esaslar erevesinde, Kanunlarla ngrlen yetki ve sorumluluklar uygulamak ve verilen dier grevleri yapmak zere kamu tzel
kifliliini ve idari ve mali zerklii haiz zel bteli Telekomnikasyon Kurumu kurulmufltur. Kurum grevlerini
yerine getirirken bamszdr.
Kurumun iliflkili olduu bakanlk Ulafltrma Bakanldr.
4 nc maddenin (g) fkrasnda saylan hizmetlerin ifas iin; telsiz sistemlerinin belirlenen tekniklere ve usullere uygun olarak alfltrlmasnn kontrol, enterferanslarn tespiti ve giderilmesi, Devlet ve kifli gvenliini ilgilendiren telsiz faaliyeti konularnda yrrlkteki mevzuat dahilinde Devlet gvenlik makamlaryla iflbirlii yaplmas ve mill ve milletleraras teknik monitr hizmeti ve faaliyetleri Kurum tarafndan yrtlr.
Kurum un karar organ bir kurul baflkan ve drt yeden oluflan Telekomnikasyon Kuruludur.
Kurul Baflkan Kurumun en st amiri olup, Kurumun genel ynetim ve temsilinden sorumludur. Kurul, baflkann teklifi zerine yelerden birini kinci baflkan olarak seer, kinci baflkan izin, hastalk, yurt ii-yurt dfl grevlendirme, grevden alnma ve grevde bulunmad dier hallerde Baflkan a veklet eder.
Kurul baflkan ve yelerinin aylk cretleri, en yksek Devlet memurunun her trl demeler dahil aylk net
cretinin iki katn gememek zere ilgili Bakann nerisi zerine Bakanlar Kurulunca belirlenir.
Kurum personelinden kadro karfll szleflmeli olarak alfltrlacak personelin unvan, says, nitelikleri, cretleri, dier mali ve sosyal haklar, szleflme esaslar ile bu Kanuna ekli kadro unvan ve derecelerinde deifliklik
yaplmas Kurulun teklifi ve Devlet Personel Baflkanlnn uygun grfl zerine Bakanlar Kurulunca belirlenir.
Kurum kadrolarnda alflan memurlara, 657 sayl Devlet Memurlar Kanununda belirtilen en yksek Devlet memuru aylnn (ek gsterge dahil),
a) 15 ila 11 inci derecelerden aylk alanlara % 20sini,
b) 10 ila 7nci derecelerden aylk alanlara % 25ini,
c) 6 ila 4 nc derecelerden aylk alanlara % 30unu,
d) 3 ila 1 inci derecelerden aylk alanlara % 35ini,
gememek zere Kurulca tespit edilecek usul ve esaslar erevesinde her ay aylkla birlikte gelir vergisine tabi
olmakszn fazla alflma creti denir.
Kurul baflkan ve yeleri ile kadro karfll szleflmeli olarak alfltrlacak szleflmeli personele alfltklar gnlerle orantl olarak mart, haziran, eyll ve aralk aylarnda birer aylk cretleri tutarnda ikramiye denebilir. Ayrca, ifl verimlilii ve benzeri hususlar dikkate alnarak iki ikramiye daha denebilir.
Kurum personeli, bu Kanunda yer alan hkmler sakl kalmak zere, 657 sayl Devlet Memurlar Kanununa
tabidir.
Kurul yeleri ve Kurum personeli, denetleme ve incelemeleri srasnda ilgililere ve nc kiflilere ait rendikleri gizli bilgileri, ticari srlar bu konuda kanunen yetkili klnan mercilerden baflkasna aklayamaz ve kendi yararlarna kullanamazlar. Bu ykmllk grevden ayrlmalarndan sonra da devam eder. Kurum un para, evrak,
dosya ve her eflit mallar Devlet mal hkmndedir.
Kurul yeleri ve Kurum personeli, grevleri srasnda veya grevleri nedeniyle iflledikleri veya kendilerine
karfl ifllenen sular bakmndan Devlet memuru saylrlar.
10
Bu Kanunda ve dier mevzuatta Telsiz flleri Genel Mdrl ve Telsiz Genel Mdrlne yaplan tm atflar Telekomnikasyon Kurumuna, Telsiz flleri Genel Mdr ve Telsiz Genel Mdrne yaplmfl tm atflar Kurul Baflkanna yaplmfl saylr.
Kurum, 8.9.1983 tarihli ve 2886 sayl Devlet hale Kanunu, 10.2.1954 tarihli ve 6245 sayl Harcrah Kanunu
ile vize ve tescil asndan 26.5.1927 tarihli ve 1050 sayl Muhasebe-i Umumiye Kanunu ile 21.2.1967 tarihli ve
832 sayl Sayfltay Kanunu hkmlerine tbi deildir. Kurum, Sayfltay tarafndan denetlenir. Kurumun gelirleri her
trl vergi, resim ve hartan muaftr. Kurum mevzuata uygun olarak taflra teflkilat kurabilir.
Kurumun gelirleri aflada belirtilmifltir
a) 27 nci maddeye gre alnacak cretler,
b) 4.2.1924 tarihli ve 406 sayl Telgraf ve Telefon Kanunu erevesinde imtiyaz szleflmesi imzalayan ya da
telekomnikasyon ruhsat alan iflletmecilerden ayn Kanunun ek 19 uncu maddesi erevesinde alnacak cretlerin %00 5i (on binde befli) ve ilgili imtiyaz szleflmesi veya telekomnikasyon ruhsatnda gsterilmifl olmas kaydyla iflletmecilerden Kurum masraflarna katk amacyla alnacak dier cretler,
c) Kurum un, amatr telsizcilik belgesi ve operatr ehliyetnamesi vermek zere aaca snavlara katlanlardan alnacak snav cretleri,
d) Her trl basl evrak, form ve yaynlardan elde edilecek gelirler,
e) Mflavirlik hizmetlerinden elde edilecek gelirler,
f) Kurs, toplant, seminer ve eitim faaliyetlerinden salanacak gelirler,
g) Genel Bteden gerektiinde yaplacak yardmlar,
h) Kurum lehine takdir edilen ve datma tbi tutulan blm dflnda kalan vekalet cretleri,
i) Kurum tarafndan uygulanacak idari para cezalar,
j) Yaplacak her trl bafl, yardm ve dier gelirler.
Kurumun, gelir ve harcamalarna iliflkin usul ve esaslar ynetmelikle dzenlenir.
Haberleflme Yksek Kurulunun kurulufl, alflma esaslar ve grevleri
Madde 6 - (Deiflik: 27/01/2000-4502/15 md.)
Haberleflme Yksek Kurulu, Baflbakann veya grevlendirecei bir Devlet Bakannn baflkanlnda iflleri ve
Ulafltrma Bakanlar ile Mill Gvenlik Kurulu Genel Sekreteri, Mill stihbarat Teflkilat Msteflar ve Genelkurmay
Muhabere Elektronik Baflkanndan oluflan bir st kuruldur.
Telekomnikasyon Kurulu Baflkan ve Baflbakanca gerek grlen dier bakanlar ile kamu kurum ve kurulufllar yetkilileri Kurul toplantlarna katlr.
Kurul, Mart ve Eyll aylarnda olmak zere ylda iki defa toplanr. Baflbakan, resen veya Ulafltrma Bakannn
teklifi zerine gerektiinde ayrca Kurulu toplantya arabilir.
Kurulun alflma usul ve esaslar Baflbakanlka dzenlenir.
Haberleflme Yksek Kurulunun grevleri, telsiz haberleflmesi alannda Ulafltrma Bakanlna tavsiyede bulunmak ve bu konulardaki uygulamalar takip etmektir. Haberleflme Yksek Kurulunun sekreterya iflleri Bakanlk nezdinde ki Haberleflme Genel Mdrl tarafndan yrtlr.
Telekomnikasyon Kurumunun grevleri
Madde 7 - (Deiflik: 27/01/2000-4502/16 md.)
a) Bu Kanun ile 4.2.1924 tarihli ve 406 sayl Telgraf ve Telefon Kanununda belirtilen genel esaslar erevesinde, telsiz haberleflmesi ve telekomnikasyon alannda gerekli planlar hazrlamak ve Ulafltrma Bakanlna sunmak ve ilgili dier kurum ve kurulufllar ile gerek ve zel hukuk tzel kiflilerinin bu konudaki faaliyetlerine nezaret etmek,
b) Telsiz haberleflmesi ve endstrisi alanlarndaki arafltrmac ve imalat kurulufllarla da iflbirlii yaparak elektronik ve elektromanyetik teknolojideki geliflmeleri takip etmek.
c) Bu Kanun uyarnca yaplan uygulamalar takip ve kontrol etmek, incelemek, deerlendirmek ve Ulafltrma
Bakanlnca lzum grlen konularda Haberleflme Yksek Kuruluna bilgi sunmak.
d) Radyo ve televizyon verici istasyonlar dahil olmak zere her nevi frekans, planlama, tahsis ve tescil ifllemlerini takat ve yayn srelerini de gz nnde tutarak uluslararas kurulufllarla iflbirlii de yapmak suretiyle yrtmek.
e) Usulsz yaynlar ve enterferanslar izleyen ve tespit eden birimlerle karfllkl iflbirlii yaparak gerekli ifllemleri yrtmek.
11
f) Bu Kanunda yer alan grevleri yrtmek, her trl kaytlar tutmak ve mevcut hkmlere uymayanlar hakknda gerekli teknik ve idari ifllemleri yapmak,
g) Trkiyede kurulu sermaye flirketleri tarafndan yrtlecek telekomnikasyon hizmetleri ve/veya altyaps ile ilgili olarak Ulafltrma Bakanl tarafndan imzalanacak imtiyaz szleflmelerine ve verilecek telekomnikasyon ruhsatlarna iliflkin grfl bildirmek, genel izin hazrlanmasna iliflkin Bakanla neri gtrmek, anlan imtiyaz
szleflmesi ve telekomnikasyon ruhsatlarnn hkm ve flartlarnn uygulanmasn ve genel izinlere uygunluu denetlemek, bu hususta gerekli tedbirleri almak,
h) Telekomnikasyon hizmetlerinden ve altyapsndan yararlanacak kullanclara ve telekomnikasyon flebekeleri arasndaki ara balantlar bakmndan dier iflletmecilere uygulanacak cret tarifelerine ve szleflme hkmlerine ve teknik hususlara iliflkin genel kriterleri ve grev alanna giren dier konularda uygulama usul ve esaslarn belirlemek, tarifeleri incelemek, deerlendirmek, gerekenleri onaylamak ve bunlarn uygulanmasn izlemek,
) Telekomnikasyon hizmetleri ve altyaps ile ilgili olarak iflletmecilerin ve bu alanda kanuna uygun olarak
ticari faaliyet iinde bulunanlarn, hizmetlerin yrtlmesi, altyapnn iflletilmesi ve eflitli telekomnikasyon tehizat ve cihazlar reten veya satanlarn bu hizmet ve faaliyetlerini Trkiye dahilinde tam bir rekabet ortam iinde
gereklefltirmelerini salamak, teflvik edici tedbirleri almak,
i) Telsiz haberleflme ve telekomnikasyon alannda kullanlacak her eflit sistem ve cihazlar iin yurt iinde
ve yurt dflndaki ilgili kurulufllarla iflbirlii yaparak ve en son geliflmeleri de gz nnde bulundurarak, imalat ve
kullanma esas teflkil eden performans standartlarn tespit etmek, bunlar uygulamak,
j) Telsiz haberleflmesi ve telekomnikasyon hizmetleri ve altyapnn iflletimi ile ilgili olarak grev alanna giren konularda ynetmelik kartmak veya dier idari ifllemleri yapmak, iflletmeciler, aboneler, kullanclar ve Trk
telekomnikasyon sektrn etkileyen tm gerek ve tzel kiflilerin ilgili mevzuata uymasn denetlemek, bu hususta ilgili makamlar harekete geirmek ve gereken hallerde kanunlarda ngrlen yaptrmlar uygulamak,
k) Radyo ve televizyon dahil her trl yaynlarn belirlenmifl emisyon noktalarndan yaplabilmesini teminen,
ortak anten sistem ve tesisleri kurulmas ile ilgili usul ve esaslar tespit etmek,
l) 27 nci maddede belirtilen cretleri, Maliye Bakanlnca her yl belirlenen yeniden deerleme orann aflmamak zere belirlemek, deifltirmek, tahsil etmek veya terkin etmek ve bunlarla ilgili usul ve esaslar dzenlemek, Kurumun yllk btesini, gelir gider kesin hesabn, yllk alflma programn onamak, gerekirse btede hesaplar arasnda aktarma yapmak veya gelir fazlasn talep halinde genel bteye devretmeye karar vermek,
m) Kanunlarda verilen dier grevleri yerine getirmek.
Kurum telekomnikasyon hizmetlerinin yrtlmesi ve altyapsnn iflletilmesi ile ilgili hususlar ve ayrca hem
bu hizmetlerde hem de genel olarak telekomnikasyon sektrnde rekabete aykr davranfl, plan ve uygulamalar resen veya flikyet zerine incelemeye ve grev alanna giren konularda bilgi ve dokmanlarn salanmasn talep etmeye yetkilidir. Kurum, telekomnikasyon hizmetleri ve altyaps ile ilgili ynetmeliklerin ve dier genel idari ifllemlerin yaynlanmasndan nce ilgili taraflarn kamuya aklanacak olan ve zerinde ilgili taraflarn yorum yapabilecei grfllerini bildirmesine imkn verebilmek iin gerekli tedbirleri alabilir. Kurum tketici menfaatlerinin
korunmas iin de gerekli tedbirleri alr.
Rekabet Kurulu, telekomnikasyon sektrne iliflkin olarak yapaca inceleme ve tetkiklerde ve birleflme ve
devralmalara iliflkin olarak verecei kararlar da dahil olmak zere telekomnikasyon sektrne iliflkin olarak verecei tm kararlarda, ncelikle Kurum un grfln ve Kurum un yapmfl olduu genel dzenleyici ifllemleri dikkate alr.
Personel nitelikleri (Deiflik: 27/01/2000-4502/17 md.)
Madde 8 - Kurul baflkan ve yeler, Bakanlar Kurulu tarafndan befl yllk sre iin atanr. Grevi biten Kurul baflkan ve yelerin yeniden ayn greve atanmalar mmkndr. Kurul baflkan ve yeler ancak ciddi bir hastalk veya rahatszlk nedeni ile ifl grememe, grevi ktye kullanma veya yz kzartc bir su ile mahkm olma
halinde Bakanlar Kurulu tarafndan sresi dolmadan grevden alnabilir.
Kurul yeliklerine atanacaklarn hukuk, iktisat, finans, mhendislik, telekomnikasyon, iflletme veya maliye
dallarnda yurt iinde veya dflnda en az drt yllk yksek renim grmfl olmalar, hem mesleki adan hem de
telekomnikasyon alannda yeterli bilgi ve deneyime sahip olmalar ve kamu veya zel sektrde en az on yl alflmfl olmalar, Devlet memuru atanabilme genel flartlarn taflmalar ve herhangi bir siyasi partinin ynetim, denetim veya baflka bir st kurulunda grev almamfl veya bu grevlerinden ayrlmfl olmalar flartlar aranr.
Kurul Baflkan, telsiz hizmetlerini temsil eden ye ve telekomnikasyon hizmetlerini temsil eden ye, Ulafltrma Bakannn gsterecei ikifler aday arasndan atanr.
12
Telekomnikasyon sektrn temsil eden ye, bu Kanun uyarnca Trkiyede telekomnikasyon cihaz ve sistem imalat, telekomnikasyon hizmeti yrtmekte ya da altyap iflletmekte olan ve ilgili telekomnikasyon hizmeti piyasasnda Trkiye apnda en az %10luk pazar payna sahip olan iflletmecilerin gsterecei birer aday arasndan atanr.
Bu maddenin uygulamas asndan hizmet piyasalarna ve iflletmecilerin pazar paylarna iliflkin tespitler Kurum tarafndan ve nihai olarak yaplr. Her bir iflletmeci pazar pay ne olursa olsun en fazla bir aday gsterebilir.
Tketicileri temsil eden ye ise Sanayi ve Ticaret Bakanl ile Trkiye Odalar ve Borsalar Birliinin gsterecei ikifler aday arasndan atanr.
Kurul yeliklerinde herhangi bir sebeple boflalma olmas halinde, boflalan yerlere yukarda belirtilen esaslar
dahilinde ay iinde seim ve atama yaplr. Bu flekilde atananlar yerine atandklar kiflinin grev sresini tamamlarlar. Toplantlara katlmayan yeler nedeni ile Kurul un karar almasnn engellenmesi halinde, toplantya katlmayan Kurul yesi yerine Kurul baflkan vekalet eder. Kurul baflkannn toplantya katlamamas halinde yerine
ikinci baflkan vekalet eder. Kurul yelerinin mazeretsiz bir flekilde drt toplant arka arkaya Kurul alflmalarna
katlmamas halinde ilgili Kurul yesi, yelikten istifa etmifl saylr ve hemen yeni yenin atama ifllemleri bafllatlr.
Kurul yeleri, zel bir kanuna dayanmadka resmi veya zel baflka hibir grev alamaz, ticaretle uraflamaz,
serbest meslek faaliyetinde bulunamaz ve zellikle de herhangi bir telekomnikasyon flirketinde hissedar veya ynetici olamazlar. Telekomnikasyon sektrn temsil eden ye, kendisini aday gsteren iflletmeci flirket ile grev
sresi boyunca her trl iliflkisini keser ve grevinden ayrlmasndan itibaren de en az iki yl boyunca anlan iflletmeci flirket ile alflma, danflmanlk veya hissedarlk fleklinde bir iliflki kuramaz.
Kurul en az drt yenin hazr bulunmas ile toplanr ve en az yenin ayn yndeki oyuyla karar alr. Kurul yelerinin bizzat kendisi veya 1086 sayl Hukuk Usul Muhakemeleri Kanununun 245 inci maddesinin (3) numaral bendinde yazl derecelerde akrabal bulunan kifliler ile veya bu kiflilerin hissedar, yneticisi veya st dzey alflan olduu herhangi bir telekomnikasyon flirketi ile ilgili konularda yaplan oylamalarda ilgili Kurul yesi
oylamaya katlamaz.
5434 sayl Trkiye Cumhuriyeti Emekli Sand Kanununun uygulanmasnda emeklilik ynnden, Kurul Baflkanna Bakanlk Msteflar, Kurul yelerine msteflar yardmcs, Kurum baflkan yardmclarna bakanlk genel mdr, Kurum bnyesindeki mstakil daire baflkanlklar ve blge mdrlerine bakanlk genel mdr yardmcs ek
gsterge ve makam tazminatlar uygulanr. Bu grevlerde geirilen sreler, makam tazminat denmesini gerektiren grevlerde gemifl saylr. Dier unvanlardaki personele 657 sayl Devlet Memurlar Kanunundaki efldeer
kadrolara ait ek gstergeler uygulanr. Kurul Baflkan ve yeliklerine atananlarn Kurulda grev yaptklar srede
eski grevleri ile olan iliflkileri kesilir. Ancak 657 sayl Devlet Memurlar Kanunu veya zel mevzuatta dzenlenmifl personel rejimine tbi olanlar Kuruldaki grevleri sona erdikten sonra baflvurular halinde ilgili Bakan tarafndan mkteseplerine uygun bir kadroya atanrlar.
KNC KISIM
Telsiz Cihazlar
BRNC BLM
Genel Hkmler
Telsiz kurma ve kullanma esaslar
Madde 9 - Kamu kurum ve kurulufllar ile gerek ve tzelkiflilere, Posta Telgraf ve Telefon flletmesi Genel
Mdrl imkanlar ile haberleflme salanamamas veya Milli Gvenlik ya da kamu yarar asndan gerekli olmas hallerinde veya eitim ve retim kurumlarna ve gerek kiflilere amatr maksatlar iin, talepleri zerine telsiz
kurma veya her trl telsiz haberleflme sistemi tesis etme ve kullanma izni verilebilir.
Posta Telgraf ve Telefon flletmesi Genel Mdrl imkanlar ile salanamamas nedeniyle verilen izinler, bu
idarece imkan salanmas halinde geri alnabilir.
(Deiflik: 28/5/1986-3293/4 md.) Ynetmelikte belirtilecek gayeler iin tayin ve tahsis edilmifl frekans bandnda ve gte alflan telsiz cihazlar tescilleri yaplmak kaydyla, kurma ve kullanma iznine ihtiya gsterilmeksizin kullanlabilir.
zel hkmler
Madde 10 - Yabanc devletlerle yaplan antlaflma veya anlaflmalara dayanlarak kurulmufl veya kurulacak telsiz tesisleri bu antlaflma ve anlaflmalardaki varsa zel hkmlere tabidir.
13
Yabanc devletlerin Trkiyedeki diplomatik temsilciliklerine, mnhasran mensup bulunduklar hkmet

merkezleriyle haberleflme yapmak zere mtekabiliyet esasna bal olarak Bakanlar Kurulu karar ile telsiz verici, alc ve verici alc cihaz kurma ruhsat ve kullanma izni verilebilir.
Frekans tahsisi ve tescili
Madde 11 - Her ne flekilde olursa olsun telsiz verici cihaz kurmak talebinde bulunacaklar gerekli bilgileri
Ulafltrma Bakanlna bildirerek, frekans tahsis ve tescil ifllemlerini yaptrmak zorundadrlar. Frekans tahsislerinde Trk Silahl Kuvvetlerine, Milli stihbarat Teflkilatna, Emniyet Genel Mdrlne ve Sahil Gvenlik Komutanlna ncelik tannr.
Amatr telsizcilik
Madde 12 - Hibir maddi ve siyasi kar gzetmeksizin ve milli gvenlik gereklerine mutlaka bal kalmak
flartyla sadece kiflisel istek ve aba ile radyo teknii alannda kendisini yetifltirmek amacyla amatr telsiz istasyonu alfltrabilecek nitelikte olduu, ynetmelikteki esaslara gre belirlenenlere, Ulafltrma Bakanlnca her senede bir yenilenmek zere amatr telsizcilik belgesi verilir. (Deiflik: 27/01/2000-4502/18 md.)
Kamu hizmetlerinden yasaklananlar ile affa uramfl olsalar bile Trk Ceza Kanununun 2nci kitabnn 1 inci
babnda yazl sulardan, 312nci maddesinin 2nci fkrasnda yazl halk snf, rk din, mezhep veya blge farkll gzeterek kin ve dflmanla aka tahrik etmek sularndan mahkum olanlar ve Trk Ceza Kanununun 536nc maddesinin 1, 2 ve 3 nc fkralarnda yazl eylemlerle ayn Kanunun 537nci maddesinin 1, 2, 3, 4, 5 inci fkralarnda
yazl eylemleri siyasi ve ideolojik amalarla ifllemekten hkm giyenlere, amatr telsizcilik belgesi verilmez, verilmifl olanlarn belgesi iptal edilir.
KNC BLM
Telsiz Verici, Verici - Alc Cihazlar
Ruhsat alma mecburiyeti
Madde 13 - Ulafltrma Bakanlnca telsiz verici ve verici - alc tesisi kurma ruhsat verilen kamu kurum ve
kurulufllar ile gerek ve tzel kifliler kullanacaklar her verici veya verici - alc cihaz iin bir ruhsatname almak
mecburiyetindedirler.
Bir cihaz iin verilmifl olan ruhsatname yalnz o cihaz iin geerlidir. Ancak ruhsatnameye esas olan teknik
zellikleri aynen kalmak flartyla, kuruluflun zelliine gre birden fazla cihaz kullanlmas gereken durumlarda ve
mobil sistemlerde uygulanacak usuller ynetmelikte belirtilir.
Telsiz verici ve verici - alclarn kullanlmasndan vazgeilmesi halinde ruhsatlar iptal edilir.
(Son fkra Mlga: 28/5/1986-3293/4 md.)
Yer, teknik zellik veya iflletme tipinin deifltirilmesi
Madde 14 - Ruhsat alnarak kurulmufl olan sabit telsiz tesislerinin, yer, teknik zellik veya iflletme tipinin
deifltirilmesi Ulafltrma Bakanlnn iznine baldr. zin verilirken ruhsat deifliklii de yaplr. zin alnmadan yaplan deiflikliklerde, telsiz tesisinin ruhsat iptal edilir ve sz konusu telsiz tesisi iin 13 nc madde hkmleri
uygulanr.
Mobil sistemlere uygulanacak usuller ynetmelikle belirlenir.
Telsiz cihazlarnn alfltrlmas
Madde 15 - Kendilerine ruhsat verilmifl olan kamu kurum ve kurulufllar ile gerek ve tzelkifliler telsiz cihazlarn, Ulafltrma Bakanlnca incelenip kontrol edilerek kullanma izni verilmedike iflletemezler. (1)
Ulafltrma Bakanlnca bu konudaki mracaatlar otuz gn iinde sonulandrlr.
Ehliyetli operatr kullanma mecburiyeti
Madde 16 - Ulafltrma Bakanlnca ruhsat verilmifl olan kamu kurum ve kurulufllar ile gerek ve tzelkiflilere ait telsiz cihazlarndan hangilerinin ehliyetnameli operatrlerle iflletilecei ynetmelikte belirtilir. Ehliyetnamesiz operatr kullananlarn ruhsatnameleri, ynetmelikte belirtilecek usule gre Ulafltrma Bakanlnca iptal
edilir.
14
Operatr ehliyetnamesi
Madde 17 - On altnc maddede belirtilen telsiz cihazlarn alfltran telsiz operatrlerinin Milletleraras Telekomnikasyon Szleflmesine Ek Radyo Tz hkmlerine uygun olarak ehliyetname almalar flarttr.
Bu ehliyetnamelerin ne flekilde verilecei Ulafltrma Bakanlnca dzenlenecek bir ynetmelikte belirlenir ve
ehliyetnameler befl senede bir yenilenir.
Telsiz yayn kontrol
Madde 18 - (Deiflik:4/7/1988-KHK-336/1 md.; Aynen kabul:7/2/1990-3612/57 md.)
Ulafltrma Bakanl, Baflbakanln veya Genelkurmay Baflkanlnn talebi zerine telsiz yayn kontroln ilan
ederek uygular. Bu uygulama belli bir tesis ve blge iin olabilecei gibi, btn lke iin de olabilir.
Telsizlerin denetimi
Madde 19 - Ulafltrma Bakanl, Trkiyedeki kamu kurum ve kurulufllarna, gerek ve tzelkiflilere ait her
eflit telsiz tesislerini denetler. Ancak, zel anlaflma ve antlaflma hkmlerine tabi yabanc devletlere ait telsiz tesisleriyle diplomatik temsilciliklerin telsiz sistemleri bu hkmn dflndadr.
(1) Bu hkmn uygulanmasnda ek 1 inci maddeye baknz.
Telsizlerin denetimi srasnda kanun, ynetmelik ve ruhsatlarndaki kayt ve flartlara aykr durumlar tespit
edilenlerin kullanma izni, gerekli dzeltmeler yaplncaya kadar geri alnr ve cihazlar mhrlenir. Ynetmelikte
gsterilen srede bu dzeltme yaplmazsa, ruhsatnameleri verilmesindeki usule gre iptal edilir.
Trk kara sularna ve limanlarna giren yabanc deniz tafltlaryla, Trk havalarna giren veya hava limanlarna
inen yabanc hava tafltlarndaki telsiz tesisleri Milletleraras Telekomnikasyon Szleflmesi ve buna bal tzk
ve protokollerin hkmlerine uygunluu asndan Trk mevzuat ile belirlenen esaslar iinde Ulafltrma Bakanlnca denetlenir. Bu denetlemeye iliflkin usul ve esaslar ile Trkiyeye giren yabanc kara tafltlarnda haberleflme
amacyla kullanlmak zere bulundurulan her nevi telsiz cihazna yaplacak ifllemler ynetmeliklerle dzenlenir.
Enterferansn giderilmesi
Madde 20 - Telsiz iflletilmesindeki tekniklere ve usullere uyulmamasndan doan hatalardan dolay telsiz cihazlarnda enterferans meydana getiren telsiz sistemine dahil dier cihaz ve tesisat sahipleri veya bunlar iflletenler, sebep olduklar bu enterferans gidermek iin gereken tedbirleri almakla ykmldrler.
Bu konuda ortaya kacak anlaflmazlklar Ulafltrma Bakanlnca incelenip sonulandrlr.
Ulafltrma Bakanlnca belirtilen sre iinde enterferansa neden olan cihaz veya tesisat ile ilgili tedbirleri almayan cihaz ve tesisat sahiplerinin o cihaza ait ruhsat iptal edilir ve tesisatn faaliyeti durdurulur.
Sahil telsiz istasyonlar
Madde 21 - Deniz tafltlarnn kara ile kamu haberleflmesini salayacak olan sahil telsiz istasyonlarn kurma
ve iflletme yetkisi, sadece Posta Telgraf ve Telefon flletmesi Genel Mdrlne aittir.
Hava ve deniz tafltlarnn telsiz haberleflmesi
Madde 22 - Trk deniz ve hava tafltlarnn ve limanlarnn hangilerinde ne miktar telsiz bulundurulaca ve
teknik zellikleri ile Trk ve yabanc deniz ve hava tafltlarnn, Trk karasularnda, limanlarnda ve hava sahasnda hareket tarzlar ve telsiz haberleflmesinde uymaya mecbur olduklar hususlar ynetmelikle belirlenir.
Ynetmelikte belirtilen miktar ve teknik zellikte cihaz bulundurmayan deniz ve hava tafltlarnn sefer yapmalarna izin verilmez.
NC BLM
Telsiz Alc Cihazlar
Telsiz alc cihazlar
Madde 23 - Telsiz alc cihazlar tabi olacaklar ifllem bakmndan iki ksma ayrlrlar:
a) Radyo ve televizyon yaynlarn almaya yarayan cihazlar.
b) (a) bendinde belirtilenler dflndaki, elektromanyetik dalgalar yoluyla haberleflme maksadyla kullanlan ve
her eflit resim, ses ve data almaya veya kayda yarayan telsiz cihazlar.
15
Ruhsat alma mecburiyeti

Madde 24 - (Deiflik birinci cmle: 4/12/1984-3093/8 md.) Yirmi nc maddenin (a) bendinde belirtilen
alclar kullanacaklarn ilgili kurumdan bandrol veya etiket almalar, (b) bendinde belirtilen telsiz alc cihazlarn
satfl amac dflnda bulunduracaklarn ise Ulafltrma Bakanlndan, ruhsat almalar zorunludur. Her alc cihaz iin
bir ruhsatname verilir. Ancak ruhsatnameye esas olan teknik zellikler aynen kalmak flartyla kuruluflun zelliine gre birden fazla cihaz kullanlmas gereken durumlarda uygulanacak usuller ynetmelikte belirtilir.
Trkiyeye turist olarak veya geici grevle gelen yabanclarla, yurt dflnda ikamet eden ve geici olarak yurda dnen vatandafllarn beraberinde getirilen veya tafltlarnda monte edilmifl bulunan ve geri gtrlmek zere
pasaportlarna kaydedilmifl olan 23 nc maddede belirtilen alclar ruhsata tabi deildir. Ancak, Anayasann 120
nci maddesi gereince ilan edilen olaanst hal, skynetim, seferberlik ve savafl halinde Bakanlar Kurulu kararyla 23 nc maddenin (b) bendinde belirtilen cihazlarn yurt iinde kullanlmasna kstlama konabilir.
Alc cihazlarnn yerlerinin deifltirilmesi ve kaydnn kapatlmas
Madde 25 - Yirmi nc maddenin (b) bendinde belirtilen telsiz alc cihazlarnn baflka bir yere naklinin, naklinden nce veya kaydnn kapatlmasn mteakip otuz gn iinde Ulafltrma Bakanlna bildirilmesi zorunludur.
Yirmi nc maddenin (a) bendinde belirtilen cihazlarn baflka bir yere nakli veya kaydnn kapatlmas ifllemleri zel kanun hkmlerine gre yaplr.
NC KISIM
eflitli Hkmler
Telsiz cihazlarnn satfl ve devri
Madde 26 - Ruhsatl verici, verici - alc veya 23 nc maddenin (b) bendinde belirtilen telsiz alc cihazlarnn herhangi bir flekilde baflkalarna satfl veya devri Ulafltrma Bakanlnn iznine ve ilgili ruhsatnamelerin deifltirilmesi flartna baldr.
cret tarifeleri
Madde 27 - (Deiflik: 28/5/1986-3293/5 md.)
Bu Kanun gerei kullanlacak telsizler iin; ruhsatname alnmas, deifltirilmesi, kullanma izni, amatr telsizcilik belgesi ve operatr ehliyetnamesi verilmesi, teknik muayene denetleme, kontrol ve benzeri hizmetler karfllnda alnacak cretler ekli cret tarifesinde gsterilmifltir. Bu tarifede yer alan telsiz cretleri Telsiz Genel Mdrlnce tahsil edilir. cret miktarlar gerektiinde Bakanlar Kurulunca 10 katna artrlabilir veya yzde elli nispetine kadar azaltlabilir. (1)
Tahsil edilen cretlerden yl iinde kullanlmayanlar, tahsili takip eden yln btesinde Telsiz Genel Mdrl iin denek kaydedilmek zere Devlet bankalarnn birinde bloke edilir. Yl iinde sarf edilmeyen denek,
mteakip yln btesinde de ayn usule tabi olur.
Bu cretlerin tahsili genel hkmlere tabidir.
Genel Mdrlke ithal edilecek teknik tehizatn gmrk vergisi ve buna bal her trl vergi, resim ve harlardan muaf tutulmasna Bakanlar Kurulu yetkilidir. Yurt ii ve yurt dfl teknik tehizatn almlarnda 2886 sayl
Devlet hale Kanunu hkmlerine tabi deildir.
(1) Bu Kanunda gerekli deifliklik yaplncaya kadar bu paragrafta yer alan 10 katna ibaresi, 20 katna olarak uygulanaca 23/12/1994 tarihli ve 4063 sayl Kanunun 9/b maddesiyle hkm altna alnmfltr. (Bkz:R.G:
7/1/1995 - 22164 Mk.)
crete tabi olmayan telsiz ve cihazlar (1)
Madde 28 - Afladaki telsiz tesis ve cihazlar ruhsata bal olup harca tabi deildir:
a) Hastane ve salk hizmetleri ile ilgili telsiz cihazlar,
b) Mtekabiliyet esasna bal olarak, yabanc devletlerin Trkiye deki temsilciliklerine ait telsiz tesisleri,
c) Radyo - televizyon yayn amac ile yayn yaplmamak ve amatr bantta alflmak kaydyla yksekretim
kurumlarnda ve orta dereceli okullarda eitim ve retim maksadyla ders arac olarak kullanlan telsiz cihazlar,
d) Kzlayn grevlerinin yrtlmesinde kullanaca telsiz cihazlar,
e) (Deiflik: 28/5/1986-3293/6 md.) iflleri Bakanl ve bal kurulufllar, her trl telsiz tesis ve sistemlerindeki telsiz cihazlar.
16
Telsiz cihazlarnn imal - ithal ve montajnda uygulanacak esaslar

Madde 29 - Her trl telsiz verici, verici - alc ve 23 nc maddenin (b) bendinde belirtilen telsiz alc cihazlarnn ithal ve imali; Haberleflme Yksek Kurulunun teklifi ve Bakanlar Kurulunca karlacak ynetmeliklerle
belirlenen standartlara uygunluk bakmndan izne tabidir. Bu standartlara uymayan cihazlarn ithal ve imaline msaade edilmez. Ancak arafltrma gelifltirme amacyla yaplan prototip imalat bu hkmn dflndadr.
thalat ve imalatlar, ithal veya imal ettikleri cihazlarn tanmlar iin gerekli her trl teknik nitelik ve bilgileri, kullanma aklamalarn ve montaj flemalarn ithalat veya imalat yapldnda, model deifliklii veya cihaz zerinde tadilat yaplmas halinde ise derhal bu deifliklik veya tadilata iliflkin belgeleri, bu cihazlarn miktarn ve kimlere satldn gsteren listeleri her takvim ylnn er aylk dnemleri itibariyle drder nsha halinde Ulafltrma
Bakanlna vermeye mecburdurlar.
Her trl verici, verici - alc ve 23 nc maddenin (b) bendinde belirtilen telsiz alc cihazlarnn ticaretini yapan kurulufl ve kifliler de, sattklar cihazlar hangi tarihte kime ve ne kadar sattklarn Ulafltrma Bakanlna takvim ylnn er aylk dnemlerinde drder nsha halinde bildirmeye mecburdurlar.
Satclar sattklar her cihazn teknik vasflarn belirten bilgi formlar ile flemalarn cihaz satn alanlara vermek zorundadrlar.
Trk Silahl Kuvvetleri ile Sahil Gvenlik Komutanl, Milli stihbarat Teflkilat Msteflarl ve Emniyet Genel
Mdrlnn ihtiyac olan zel amal cihazlarn imal ve ithali bu madde hkmnn dflndadr.
Emniyet ve muhafaza tedbirleri
Madde 30 - Telsiz iflleten kamu kurum ve kurulufllar ile gerek ve tzelkifliler, cihazlarnn yetkisiz kiflilerin
eline gemesine ve bu kifliler tarafndan kullanlmasna mani olucu muhafaza tedbirleri almakla mkelleftirler.
Kamu kurum ve kurulufllar dflnda kalan tzelkifliler ile gerek kifliler telsiz sistemleri zerinden kodlu veya
kriptolu haberleflme yapamazlar.
Kamu kurum ve kurulufllarnn telsiz sistemleri zerinden kodlu haberleflmesi Haberleflme Yksek Kurulunun izni ve karar ile yaplabilir.
Telsiz haberleflme sistemleri zerinden kriptolu haberleflme yapmaya Trk Silahl Kuvvetleri, Sahil Gvenlik
Komutanl, Milli stihbarat Teflkilat Emniyet Genel Mdrl ve Dfliflleri Bakanl yetkilidir.
Ayrca yukarda belirtilen kurumlara ait olanlar dflnda hangi telsiz sistemleri zerinden kriptolu haberleflme
yaplacana Genelkurmay Baflkanlnca karar verilir. Buna iliflkin hususlar bir ynetmelikle belirlenir.
Yasak blgelerde yabanc uyruklularn kullanacaklar telsiz cihazlar
Madde 31 - Yasak blgelerde bulunmalarna msaade edilen yabanc uyruklulara verici, verici - alc ve 23
nc maddenin (b) bendinde belirtilen telsiz alc cihazlar iin ruhsat verilmesi Genelkurmay Baflkanlnn msaadesine baldr.
Ruhsat verilen bu gibi kiflilerin hviyetleri ile cihazlarn bulunduu yer ve nitelikleri Ulafltrma Bakanlnca
Baflbakanla, Genelkurmay Baflkanlna ve iflleri Bakanlna bildirilir.
Ceza hkmleri
Madde 32 - Aflada belirtilen fiilleri iflleyenler, bu fiilleri baflka bir suu olufltursa bile ayrca bu madde hkmlerine gre de cezalandrlrlar:
a) 12 nci maddeye gre ruhsatsz verici veya verici - alc telsiz tesisi kuranlar veya ruhsat aldktan sonra bu
tesisleri maddi kar veya siyasi amalarla veya Milli Gvenlik gereklerini dikkate almadan kullananlar alt aydan
bir yla kadar hapis cezas ile cezalandrlrlar. 13 nc maddeye gre gerekli ruhsat almakszn verici veya verici
- alc telsiz tesisi kuranlar bir yldan yla kadar hapis cezas ile cezalandrlrlar.
Yukardaki fkralarda yazl fiiller, Anayasann 120 nci maddesi gereince ilan edilen olaanst halde veya skynetim veya seferberlik veya savafl halinde ifllendii takdirde verilecek cezalar; birinci fkrada yazl halde iki yldan befl yla kadar hapis, ikinci fkrada yazl halde befl yldan on yla kadar ar hapis cezasdr.
Bu bent hkmlerine gre mahkumiyet halinde ayrca tesislerin msaderesine de hkmolunur.
b) 14 nc maddeye gre gerekli izni almakszn sabit telsiz tesislerinin yer veya teknik zellik veya iflletme
tipini deifltirenler iki aydan alt aya kadar hapis cezas ile cezalandrlrlar.
c) 15 inci maddede ngrlen kullanma iznini almakszn telsiz tesisatn alfltranlar otuz bin liradan yz bin
liraya kadar ar para cezas ile cezalandrlrlar.
d) 18 inci maddede belirtilen telsiz verici veya verici - alc cihazlarnn alfltrlmasnn durdurulmasna veya
kstlanmasna iliflkin Ulafltrma Bakanlnn Telsiz Yayn Kontrol duyurusuna uymayp cihazlarn iflletenlerin befl
yldan on yla kadar ar hapis cezas ile cezalandrlmalarna ve cihazlarn msaderesine hkmolunur.
17
e) 20nci madde hkmne gre cihazlarnn ruhsat Ulafltrma Bakanlnca iptal edilenler aydan alt aya kadar hapis cezas ile cezalandrlrlar.
f) 23 nc maddenin (b) bendinde yazl telsiz alc cihazlarn 24 nc maddede belirtildii flekilde ruhsat almadan bulunduranlar otuz bin liradan yz bin liraya kadar ar para cezas ile cezalandrlrlar.
Bu fiili Anayasann 120 nci maddesi gereince ilan edilen olaanst halde veya skynetim veya seferberlik
veya savafl halinde iflleyenler alt aydan iki yla kadar hapis cezas ile cezalandrlrlar.
g) 23 nc maddenin (b) bendinde belirtilen telsiz alc cihazlarnn baflka yere naklinde veya kaydnn kapatlmasnda 25 inci madde hkmlerine uymayanlar onbin liradan otuzbin liraya kadar ar para cezas ile cezalandrrlar.
h) 26nc madde hkmne gre Ulafltrma Bakanlndan izin almadan telsiz verici veya verici - alc cihazn
alan veya satan veya devreden veya devralanlarn bir yldan yla kadar hapis cezas ile cezalandrlmalarna ve
cihazlarn msaderesine hkmolunur. 23 nc maddenin (b) bendinde belirtilen telsiz alc cihazlarn izin almadan
alan veya satan veya devreden veya devralanlarn otuz bin liradan yz bin liraya kadar ar para cezas ile cezalandrlmalarna ve cihazlarn msaderesine hkmolunur.
Yukardaki fiilleri Anayasann 120nci maddesi gereince ilan edilen olaanst halde veya skynetim veya
seferberlik veya savafl halinde iflleyenlere verilecek ceza bir misli artrlr.
i) 29 uncu maddenin birinci fkras hkmlerine aykr olarak standartlara uymayan cihaz ithal veya imal edenler alt aydan iki yla kadar hapis cezas ile cezalandrlrlar.
29 uncu maddenin ikinci ve nc fkralarnda belirtilen mecburiyetlere uymayan her trl verici veya alc
veya verici - alc telsiz cihaz ithal veya imal edenler veya ticari amala satanlar iki aydan alt aya kadar hapis ve
otuz bin liradan yz bin liraya kadar ar para cezas ile 29 uncu maddenin 4 nc fkras hkmlerine uymayanlar on bin liradan otuz bin liraya kadar ar para cezas ile cezalandrlrlar.
j) 30 uncu maddenin birinci fkrasna gre telsiz tesislerinin muhafazas ile ilgili gerekli olan emniyet tedbirlerini ynetmelikte belirtilen esaslar dahilinde almayanlar on bin liradan otuz bin liraya kadar ar para cezas ile;
bu durumlar Ulafltrma Bakanlnca tespit edilerek, verilen sre iinde gerekli tedbirleri almayanlar aydan bir
yla kadar hapis cezas ile cezalandrlrlar.
30 uncu maddenin ikinci fkrasna aykr olarak telsiz sistemleri zerinden kodlu veya kriptolu haberleflme
yapan veya yaptranlarn alt aydan bir yla kadar hapis cezas ile cezalandrlmalarna ve cihazlarn msaderesine
hkmolunur.
30 uncu maddenin nc fkrasna aykr olarak Haberleflme Yksek Kurulunun izni olmakszn telsiz sistemleri zerinden kodlu haberleflme yapan veya yaptranlar aydan alt aya kadar hapis cezas ile cezalandrlrlar.
Bu bentte belirtilen fiilleri Anayasann 120nci maddesi gereince ilan edilen olaanst halde veya skynetim veya seferberlik veya savafl halinde iflleyenlere verilecek ceza bir misli artrlr.
Ynetmelikler
Madde 33 - Bu Kanunun uygulanmasna iliflkin hususlar uluslararas anlaflmalar ve antlaflmalar da gz nnde tutularak hazrlanacak ynetmeliklerle dzenlenir.
Ynetmelikler bu Kanunun yaym tarihinden itibaren alt ay iinde yrrle konulur.
Kaldrlan hkmler
Madde 34 - 9 Haziran 1937 tarih ve 3222 sayl Telsiz Kanunu ile ek ve deifliklikleri ve dier kanunlarn telsiz kurma ve iflletme yetkisi veren hkmleri bu Kanunun yaym tarihini izleyen alt ay sonra yrrlkten kalkar.
Ek Madde 1 - (Ek: 9/4/1985- 3178/1 md.)
Ruhsat alnmfl ve adlarna tahsis edilerek yurt sathnda tescil edilmifl frekansta alflan telsiz cihazlarn, Emniyet Genel Mdrl, nceden msaade almadan yurdun her yerinde kullanabilir.
Geici hkmler
Geici Madde 1
a) 9 Haziran 1937 tarih ve 3222 sayl Telsiz Kanununun 36 ve 37 nci madde hkmleri,
492 sayl Harlar Kanununda bu Kanun uyarnca alnacak harlarla ilgili deifliklik yaplncaya kadar uygulanmaya devam olunur.
b) Telsiz flleri Genel Mdrl kurulduktan sonra, bu Kanun hkmleri yrrle girinceye kadar, 9 Haziran 1937 tarih ve 3222 sayl Telsiz Kanunu hkmleri, Ulafltrma Bakanlnca tespit edilecek esaslara gre bu
Genel Mdrlk ve ilgili dier birimler tarafndan yerine getirilir.
18
Geici Madde 2 - Bu Kanunun yaym tarihinden itibaren ay iinde Telsiz flleri Genel Mdrl kurulur.
Geici Madde 3 - Kurulufl kanunlarnn verdii yetkiye gre telsiz kullanan, yrrlkteki usullere gre ald ruhsata istinaden veya ruhsatsz olarak her ne flekilde olursa olsun telsiz tesisat kuran ve kullanan Posta Telgraf ve Telefon flletmesi Genel Mdrl hari btn kamu kurum ve kurulufllar, gerek ve tzelkifliler, kanunla ilgili ynetmeliklerin yaym tarihinden itibaren ay iinde gerekli belgelerle birlikte Ulafltrma Bakanlna baflvurarak durumlarn bu Kanun hkmlerine uygun hale getirirler.
Ulafltrma Bakanl, bu kurulufllarn durumlarn inceleyerek Posta Telgraf ve Telefon flletmesi Genel Mdrlnn imkanlarn gz nne alarak ruhsatnamelerinin yenilenmesi veya iptali yoluna gider. Bu konuda kamu kurum ve kurulufllar arasnda kabilecek sorunlar Haberleflme Yksek Kurulu ve gerektiinde Bakanlar Kurulu karar ile zmlenir.
Geici Madde 4 - Baflbakanlka kurulan birimlerin, Telsiz flleri Genel Mdrlnn faaliyete bafllad yln giderlerini karfllamak amacyla Baflbakanlk ve Ulafltrma Bakanl btelerinde zel tertip amaya, alan tertiplere ilgili Bakanlk btelerinden gerekli denekleri aktarmaya ve kaydetmeye ve bu hususa iliflkin her trl ifllemi ve dzenlemeleri yapmaya Maliye Bakanl yetkilidir.
Geici Madde 5 - Bu Kanunun 11 inci maddesi hkmne gre Frekans Tahsis ve Tescil fllemleri yeterli
personel, cihaz ve malzeme temin edilinceye kadar Genelkurmay Baflkanlnca yaplr ve Ulafltrma Bakanlna
eitim dahil gerekli her trl destek salanr.
Yrrlk
Madde 35 - Bu Kanunun;
a) Teflkilatla ilgili hkmleri Kanunun yaym tarihinde,
b) Amatr telsizcilikle ilgili hkmleri Kanunun yaym tarihinden bir yl sonra,
c) Dier hkmleri Kanunun yaym tarihinden alt ay sonra, Yrrle girer.
Yrtme
Madde 36 - Bu Kanun hkmlerini Bakanlar Kurulu yrtr.
19
TB2MGF Selami Bey TRT Kulesindeki anten alflmasnda (Aralk 2004)
20
AMATR TELSZCLK YNETMEL

Say
: 25406
Kabul Tarihi
: 18/03/2004
BRNC KISIM
Bafllang Hkmleri
BRNC BLM
Ama, Kapsam, Yasal Dayanak , Ksaltmalar
Ama
Madde 1 - Bu Ynetmeliin amac, 05/04/1983 tarihli ve 2813 sayl Telsiz Kanununda yer alan Amatr Telsizcilikle ilgili esas ve usulleri belirlemektir.
Kapsam
Madde 2 - Bu Ynetmelik 2813 sayl Telsiz Kanunu uyarnca Amatr telsizcilik faaliyetinde bulunacak kiflilerin ve amatr telsizci adaylarnn yetifltirilmeleri amacyla, A snf amatr telsizcilik belgesine sahip bir kiflinin
sorumluluunda olmak kaydyla ; Amatr telsiz dernekleri, eitim ve gretim kurumlar, acil ve olaanst durum
haberleflmesinde faydalanlabilecek kurulufllar ile izcilik kurulufllar ve arafltrma kurumlarnn, amatr telsiz istasyonu kurup, alfltrabilmeleri iin gereken kurallar ve ifllemleri kapsar.
Yasal Dayanak
Madde 3 - Bu Ynetmelik; 2813 sayl Telsiz Kanununun 9 uncu ve 12 nci maddelerine dayanlarak
hazrlanmfltr.
Ksaltmalar
Madde 4 - Bu ynetmelikte geen terimlerden;
a) ITU
: Uluslararas Telekomnikasyon Birliini,
b) IARU
: Uluslararas Amatr Telsizciler Birliini,
c) CEPT
: Avrupa Posta ve Telekomnikasyon dareleri Birliini,
d) TK
: Telekomnikasyon Kurumunu,
e) UTC
: Uluslararas Saati,
f) MSA
: Ulusal Saati,
g) TYK
: Telsiz Yayn Kontroln,
h) PEP
: Maximum Verici kfl Gcn (Peak Envelope Power),
i) RTTY
: Radyo Teleksi (Radio Teletype),
j) FSTV
: Hzl Taramal TV Sistemini (Fast Scan TV),
k) SSTV
: Yavafl Taramal TV Sistemini (Slow Scan TV),
l ) PSK
: Faz Anahtarlamal Sistemini (Phase Shift Keying),
m) AMPR
: Amatr Paket Radyo Sistemini,
n) APRS
: Otomatik Pozisyon Belirleme Sistemini (Automatic Position Reporting System),
o) GW
: Haberleflme Sistemleri Arasndaki Geifl Noktasn (Gateway),
p) SWL
: Ksa Dalga Dinleyiciyi,
r) INTERNET : Uluslararas bilgi iletiflim an,
s) CTCSS
: Cihazlarn Enterferanstan Korunabilmesi in Kullanlan Uluslararas Standart
Ton Kontrol Sistemini,
t) TCP/IP
: nternet Haberleflme Protokolunu,
u) BTM
: Bilgisayar Temelli Modlasyonu,
ifade eder.
21
BRNC KISIM
Bafllang Hkmleri
KNC BLM
Temel Kavramlar
Tanmlar
Madde 5 - Amatr Telsizcilik ile ilgili temel tanmlar aflada sralanmfltr.
a) Amatr Telsizcilik Snav: Amatr Telsizcilik belgesi alabilmek iin TK veya gerektiinde yetki verdii kurum ve kurulufllar tarafndan yaplan yeterlilik snav.
b) Amatr Telsizci / Radyo Amatr: Amatr telsizcilik belgesine sahip olan gerek kifli.
c) Amatr Telsizcilik Belgesi: Amatr telsizcilik snavn kazanan gerek kifliler ile lkemizle mtekabiliyet anlaflmas bulunan veya TK tarafndan kabul edilen bir yabanc lkeden alnan belge karfll verilen ve amatr
telsizcinin snf, yetkileri ve ar iflaretini belirleyen belge.
d) CEPT Amatr Telsizcilik Belgesi: CEPT lkelerince kabul edilen ve tm CEPT lkelerinde mtekabiliyet esaslar erevesinde geerli olan herhangi bir Amatr Telsizcilik Belgesi.
e) Geici Amatr Telsizcilik Belgesi: Trkiye ile mutekabiliyet flartlar mevcut yabanc lkelerden alnmfl amatr telsizcilik belgesi karfllnda, Trkiyede geici olarak alflmak isteyen amatr telsizcilere verilen
amatr telsizcilik belgesi.
f) Amatr Telsiz Cihaz: zin verilen band ve emisyonlarda amatr telsizciler tarafndan, sabit, mobil veya portatif olarak alfltrlan telsiz verici veya alc-verici telsiz cihazlar.
g) Amatr Telsiz stasyon Ruhsatnamesi: Amatr telsiz haberleflmesinde kullanlan cihazlarn her birine verilen kayt belgesi.
h) Amatr Telsiz stasyonu: TK tarafndan kullanmna izin verilmifl amatr telsiz cihazlar ile, Amatr telsizcilik belgesine sahip kifliler ve Amatr telsiz dernekleri, eitim ve retim kurumlar, acil ve olaanst durum
haberleflmesinde faydalanlabilecek kurulufllar ile izcilik kurulufllar ve arafltrma kurumlarnca kurulan istasyon.
i) Sabit Telsiz: Amatr telsiz istasyon ruhsatnamesinde kaytl adreste, sabit bir enerji kayna ve antene
bal olarak alfltrlan amatr telsiz cihaz.
j) Mobil Telsiz: Amatr telsizci tarafndan, kara veya deniz tafltlarna monte edilmifl olarak, belirtilmemifl
noktalarda hareket halinde veya duraklama esnasnda aracn g kayna ve araca monte edilmifl anten ile alfltrlan amatr telsiz cihaz.
k) Portatif (El) Telsiz: Amatr telsizci tarafndan, taflnabilir g kayna ve cihaza monte edilmifl anten ile
hareket halinde veya belirtilmemifl noktalarda alfltrlabilen amatr telsiz cihaz.
l) Mobil stasyon: Amatr Telsizci tarafndan ksa sreli olarak belirtilmemifl noktalarda alfltrlabilen
Amatr Telsiz stasyonu.
m) Rle Cihaz: Amatr telsiz cihazlar arasnda haberleflmeyi kolaylafltrmak amacyla bir verici istasyondan ald sinyalleri, ayn anda otomatik olarak baflka bir frekanstaki alclara yaynlayan aktarc.
n) Rle stasyonu: Amatr rle cihaznn alfltrld yer.
o) Amatr Telsiz Haberleflmesi: Amatr telsizciler arasnda yaplan ve maddi kar salamayan, sadece hobi amac taflyan haberleflme.
p) Olaanst Hal ve Acil Durum Haberleflmesi: Doal afetlerde , beklenmedik olaylarda, can ve mal
emniyeti ve Milli Gvenlik ile ilgili olarak mahalli, blgesel veya yurt apnda Baflbakanlk Trkiye Acil Durum Ynetimi ve Sivil Savunma teflkilatna yardmc olmak zere, olay mahallindeki en st dzey mlki amirin talimat ile
ilgili kamu kurumunun ynetimi altnda amatr telsizciler tarafndan ilgili birimlerle veya kendi aralarnda yaplan
telsiz haberleflmesi.
r) QSL Kart: Amatr telsizciler arasnda yaplan haberleflme kaytlarnn, haberleflmenin kant olmak zere, karfllkl olarak iletilmesinde kullanlan posta kart.
s) Haberleflme Kayt Defteri (Log Book): Amatr telsiz haberleflmelerinin kaytlarnn tutulmas amacyla kullanlan kayt defteri.
t) Sorumlu Operatr: Amatr telsiz dernekleri, eitim ve retim kurumlar, acil ve olaanst durum
haberleflmesinde faydalanlabilecek kurulufllar, izcilik kurulufllar ve arafltrma kurumlarnca kurulan istasyonda yaplan alflmalardan sorumlu olan amatr telsizci.
u) Acil Durum Haberleflmesi Kontrol Operatr: Olaanst Hal ve Acil Durum Haberleflmesi srasnda belirli bir blgede, oluflturulan haberleflme ana katlan amatr telsizcilerin haberleflmelerini koordine etmek iin Trkiye Acil Durum Ynetimi ve Sivil Savunma Genel Mdrlnn bildirimi zerine grevlendiren
amatr telsizci.
22
KNC KISIM
Snavlar ve Amatr Telsizcilik Belgesi
BRNC BLM
Snavlar
Snav iin Baflvuru
Madde 6 - Amatr telsizcilik snavna girebilmek iin afladaki flartlar aranr;
a) 12 yafln bitirmifl olmak,
b) lkokul mezunu olduunu veya temel eitime devam edenlerin 6 nc snfa gemifl olduunu belgelemek,
c) Fotorafl snav baflvuru formu doldurarak, nfus czdan fotokopisi ve 2813 sayl Telsiz Kanununun 12
nci maddesinde belirtilen sulardan mahkum olmadklarn kantlayan adli sicil belgesi ile birlikte TK ya gndermek veya amatr dernekler aracl ile iletmek.
Kamu kurum ve kurulufllarda alflanlardan, alfltklar kurum ya da kurulufllardan resmi yaz ibraz etmeleri
halinde adli sicil belgesi istenmez. Adaylardan 18 yaflndan kk olanlarda veli ya da vasi oluru aranr.
d) Trkiye ile mtekabiliyet esas uygulamasn kabul etmifl herhangi bir lkenin vatandafl, bu maddenin (a)
bendindeki flart yerine getirmek ve baflvuru formuna pasaportunun fotokopisini eklemek suretiyle snava girmek
iin baflvurabilir.
e) Snava girmek isteyen engelli kifliler, durumlaryla ilgili doktor raporunu baflvurularna eklerler.
Snav Konular
Madde 7- Amatr telsizcilik snav, aflada belirtilen konularda yaplr;
a) Teknik konular
1) Temel elektrik,elektronik devreler ve devre hesaplamalar,
2) Yar iletkenler, entegre ve mikroifllemci devre uygulamalar,
3) Telsiz alclarnn devreleri, alflmalar, fonksiyonlar ve zellikleri,
4) Telsiz vericilerinin devreleri, alflmalar, fonksiyonlar ve zellikleri,
5) G kaynaklar, filtreler, g ykselteleri, dedektrler, osilatrler,
6) Antenler, transmisyon hat ve propagasyon hakknda bilgiler,
7) Enterferans ve sebepleri,
8) l aletleri hakknda temel bilgiler,
b) flletme ile ilgili konular
1) Ulusal ve Uluslararas Amatr Telsiz iflletme kurallar,
2) Q kodlarnn anlam ve kullanmlar,
3) alflmada kullanlan ksaltmalar,
4) flletme kaytlarnn tutulmas,
5) QSL kartlar,
6) UTC saat ve genel corafya bilgisi,
7) Amatr ar yapabilecek derecede gerekli olan uluslararas telsiz iflletme terimleri,
8) Amatr telsizcilerin snflarna gre kullanabilecekleri frekans bandlar,
9) Frekans bandlar ile ilgili kriterler ve IARU band planlar,
10) Heceleme alfabesi (Uluslararas - Trke),
11) Uluslararas tehlike iflaretleri,
12) ar iflaretleri ve kullanm.
c) Kanun ve ynetmelikler ile ilgili konular
1) Telsiz Kanunu,
2) Amatr Telsizcilik Ynetmelii,
3) Telsiz Yayn Kontrol Ynetmelii.
d) Mors alfabesi ile uygulamal alma ve gnderme
1) Bir dakikada, 5 alfanmerik karakterden oluflan 5 gurubun alnmas,
2) Bir dakikada, 5 alfanmerik karakterden oluflan 5 gurubun gnderilmesi.
23
Amatr Telsizcilik Belgesi Snflar

Madde 8 - Amatr telsizcilik belgeleri A ve B snf olmak zere ikiye ayrlr ve her iki snf belgenin geerlilik sresi 3 yldr.
a) A Snf Amatr Telsizcilik Belgesi alabilmek iin, yazl snav konularnn herbirinden 100 tam puan zerinden en az 75er puan alnmas ve ayrca uygulamal mors snavnda dakikada 5 alfanumerik karakterden oluflan
5 gurubun en ok yzde befl hata ile alnmas ve gnderilmesi gerekir. A snf belgeye sahip amatr telsizciler,
amatrlerin kullanmna ak olan btn frekans bandlarn kullanabilir ve istasyon kurabilirler.
b) B Snf Amatr Telsizcilik Belgesi alabilmek iin, yazl snav konularnn her birinden 100 tam puan zerinden en az 50 puan alnmas gerekmektedir. B snf belgeye sahip amatr telsizciler, bu snfn kullanmna ak
olan 144 MHZ ve daha yksek btn frekans bandlarn kullanabilir ve istasyon kurabilirler.
c) Bir CEPT lkesi veya Trkiye ile mtekabiliyet anlaflmas olan bir lkeden alnmfl amatr telsizcilik belgesi, geerlilik sresince kullanlmak zere, efldeeri snfta bir amatr telsizcilik belgesine evrilir.
Bu durumda belgenin, baflvuru tarihindeki geerlilii TK Blge Mdrlklerince dikkate alnr.
Snav Yeri ve Zaman, Snava Baflvuru, Snav Komisyonu
Madde 9 - Snav yeri ve zamannn belirlenmesi, snava baflvuru ve snav komisyonunun oluflturulmasnda
afladaki usuller uygulanr;
a) Amatr telsizcilik snavlar, Mays ve Kasm aylarnda olmak zere ylda iki kez TK veya ilgili TK Blge Mdrlkleri tarafndan belirlenen tarih, saat ve yerlerde yaplr.
b) Snav tarihi, saati ve yeri TK Blge Mdrlklerince snavdan (en az 20 gn) nce tm amatr telsiz derneklerine yaz ile duyurulur ve TKnun internet sayfalarnda yaynlanr. Adaylar snavlara girebilmek iin snav tarihinden 10 gn ncesine kadar, snava girecekleri TK Blge Mdrlklerine baflvurmufl olmaldrlar.
c) Adaylar her snav dneminde bir kez snava girebilirler.
d) Snavlar TK Blge Mdrlklerince oluflturulan veya TK tarafndan yetki verilmifl kurulufllarca oluflturulacak snav komisyonlar tarafndan yaplr.
Snav Yntemi ve Snav Sonularnn Deerlendirilmesi
Madde 10 - Snavlarn yaplfl, soru eflitleri, sresi ve deerlendirilmesi:
a) Teorik konular yazl, mors snavlar yazl ve uygulamal olarak yaplr.
b) Yazl sorular; cevapl, doru/yanlfl tipli, semeli, doldurmal, izimli veya benzeri tiplerde 25er sorudan
(teknik, iflletme, kanun ve ynetmelik konularnda ayr ayr olarak 25er soru) oluflacak flekilde hazrlanr. Snav
dili Trkedir. Engelli adaylarn snav iin gerekli dzenlemeler yaplr.
c) Yazl snavn sresi; sorularn datlmas ve snav talimatnn okunmasndan sonra bafllamak zere, toplam
iki saattir. Yazl snav sonrasnda uygulamal mors kodu snav gruplar halinde yaplr.
d) Srenin bitiminde, snav komisyonu durumu tutanakla tespit eder. Srenin sona ermesine ramen cevap
kadn vermeyenlerin kad deerlendirmeye alnmaz.
e) Snavlarda snav grevlileri tarafndan kopya ektii tespit edilenlerin snav katlar iptal edilir. Kopya ekenler 3 yl mddetle snava giremezler.
f) Deerlendirmede A ve B snflar iin belirtilen yeterli puan alamayanlar snav kaybetmifl saylrlar. Snav
sonular snav yerinde ilan edilerek adaylara duyurulur.
g) Amatr telsizcilik snav iin kamu kurum ve kurulufllar ile amatr telsiz derneklerinin olanaklarndan
yararlanlabilir.
h) Snav hakk snrszdr.
i) Yazl snavlarda A snf iin gerekli puan alarak baflarl olup mors snavna girmeyen veya mors snavndan baflarsz olanlar, B snf belge almaya hak kazanrlar. Bu flekilde belge alanlar daha sonra sadece uygulamal
mors snavnda yeterli puan almalar halinde A snf Amatr Telsizcilik Belgesi almaya hak kazanrlar.
j) B snf Amatr Telsizcilik Belgesi sahibi amatr telsizciler A snf belge alabilmek iin yeniden yazl ve uygulamal mors snavna girerler.
k) Haberleflme veya elektrik elektronik dalnda ihtisas bulunan ve bu ihtisasn belgelendiren en az lisans dzeyinde yksek renim grmfl olan adaylar, teknik konulardan snava tabi tutulmazlar. Bunlardan iflletme bilgisi ile kanun ve ynetmelikler konularndaki snavlarda da baflarl olanlara B snf; Bu konulardan A snf iin yeterli puan alp ayrca uygulamal mors snavndan da baflarl olanlara A snf Amatr Telsizcilik Belgesi verilir.
l) Snav katlar 2 yl saklanr, saklama sresi sona eren snav katlar bir tutanak dzenlenerek imha edilir.
24
KNC KISIM
Snavlar ve Amatr Telsizcilik Belgesi
KNC BLM
Amatr Telsizcilik Belgesi in Baflvuru, Belge Yenileme
Amatr Telsizcilik Belgesi in Baflvuru
Madde 11 - T.C. vatandafllar ile Trkiyede geici sreyle amatr telsizcilik faaliyetinde bulunacak olan yabanclara belge verilmesi iin afladaki usller uygulanr.
a) Amatr Telsizcilik snavnda baflarl olan ve snavdan sonra en ge bir yl ierisinde baflvuruda bulunan
T.C. vatandafllar bir dileke ile TK Blge Mdrlklerine baflvurarak belgelerini alrlar. Bulunduklar adreslerinin
belirtildii baflvuru dilekesine, iki adet fotoraf, nfus czdan fotokopisi, amatr telsizcilik belgesi cretinin yatrldna dair cret makbuzunun asl veya fotokopisi eklenir.
b) Mtekabiliyet anlaflmas bulunan veya CEPT yesi olan bir lkeden Amatr Telsizcilik Belgesi almfl T.C.vatandafllar, aldklar belgelerinin asln sunmak, (a) bendinde yer alan tm dier belgeleri eklemek kaydyla TK Blge Mdrlklerinden lkemizde karfll olan belgelerini alrlar.
c) Amatr Telsizcilik snavnda baflarl olup snavdan sonra en ge bir yl ierisinde baflvuruda bulunan yabanclar; baflvurularna iki adet fotoraf, oturma belgesi, pasaport fotokopisi, denmesi gereken belge cretinin
yatrldna dair cret makbuzunun asl veya fotokopisini eklemek kaydyla TK Blge Mdrlklerinden belgelerini alrlar.
d) CEPT yesi bir lkenin vatandafl ile; CEPT yesi olmayan ancak Trkiye ile mtekabiliyet anlaflmas bulunan bir lkenin vatandafl olan yabanclar; lkelerinden alnmfl amatr telsizcilik belgesine sahip olmalar ve 3
aydan daha fazla sreyle lkemizde geici sre ile bulunacaklarn bildirmeleri halinde , baflvurularna lkelerinden
aldklar belgenin onayl sureti, iki adet fotoraf, pasaport fotokopisi, Trkiye de bulunaca sre ierisinde kalaca adres veya adresleri, kullanaca amatr telsiz cihazlarna ait teknik dkmanlar eklemek kaydyla TK Blge Mdrlklerinden 1 yl geerli ve gerektiinde geerlilik sresi uzatlabilen Geici Amatr Telsizcilik Belgesi
alabilirler.
ar flaretinin Verilmesi
Madde 12 - Amatr Telsizcilik belgesine sahip olan gerek kifliler ile, A snf amatr telsizcilik belgesine sahip bir sorumlu operatr bulunmak kaydyla amatr telsiz istasyonu kurma izni alan; Amatr telsiz derneklerine, eitim ve gretim kurumlarna, acil ve olaanst durum haberleflmesinde faydalanlabilecek kurulufllar ile izcilik kurulufllar ve arafltrma kurumlarna, TK Blge Mdrlkleri tarafndan, aflada belirtilen usllere gre ar iflareti tahsis edilir.
a) Amatr telsizcilerin ar iflaretleri; n ek, blge numaras ve son ek olmak zere blmden meydana
gelir.
1) n ek; TA, TB, TC veya YM harf guruplarndan birisidir.
2) Blge numaras; amatr istasyonun bulunduu ve amatr telsizcilik belgesi iin yaplan baflvuruda beyan
edilen adresin (ilin) dahil olduu amatr blgeye ait, 0 dan 9 a kadar belirlenen bir saydr. Amatr telsizcilik faaliyetleri iin dzenlenen blgelere dahil olan illerin listesi EK(1)dedir.
3) Son ek; blge numarasndan sonra gelen en az bir, en ok drt harften oluflan harf gurubudur.
b) CEPT veya CEPT kararlarn kabul etmifl lkelerden ya da lkemiz ile mtekabiliyet
anlaflmas olan lkelerden aydan az sre iin geici olarak Trkiyeye gelen ve amatr telsiz haberleflmesi yapmak isteyen yabanc uyruklu amatr telsizciler, kendi lkelerinden aldklar ar iflaretlerinin baflna;
1) TA, TB n ekini,
2) Bulunduklar blge numarasn,
3) / (Ayrma) iflaretini ilave ederek gnderme yapabilirler.
c) zel gn ve durumlarda, TK Blge Mdrlkleri tarafndan uygun grlmesi halinde geici olarak TA,
TB, TC veya YM nekli zel ar iflareti tahsis edilebilir.
25
Amatr Telsizcilik Belgesi Yenilenmesi

Madde 13 - Geerlilik sresi dolan Amatr Telsizcilik Belgesinin yenilenmesi veya belge sahibinin yazflma
adresinin deiflmesi halinde TK Blge Mdrlklerine baflvurulur.
Baflvuruya afladaki belgeler eklenir ;
a) 2 Adet vesikalk fotoraf,
b) Adli sicil belgesi veya kamu personeli olanlarn kurumlarndan alacaklar onayl belge,
c) Belge yenileme cretinin dendiine dair makbuzun asl,
d) kametgah belgesi (adres deifliklii halinde).
Belge yenileme mracaatnda bulunanlarn belgeleri geerlilik sresi yenileme tarihinden bafllamak kaydyla
yenilenir. Belgenin geerlilik sresi dolan belge sahipleri yenileme ifllemi yaplncaya kadar amatr telsizcilik alflmalarnda bulunamazlar.
Amatr Telsizcilik Belgesinin kaybolmas veya ypranmas halinde belge sahibine ilgili TK Blge Mdrlklerince yukardaki koflullarn yerine getirilmesi kaydyla yenisi verilir.
Ksa Dalga Dinleyici (SWL) Belgesi
Madde 14 - Ksa dalga dinleyici (SWL) belgesi; Telsiz Kanunu gereince ksa dalga dinleme cihazlarn kullanarak, haberleflme yapan taraflarn grflmelerini kayt (log) defterine kaydeden ve bu istasyonlara (SWL) kart
gndermek isteyen kiflilere sresiz olarak verilir. Ksa dalga dinleyici (SWL) belgesi sahipleri, bu amala kullandklar radyo alclar iin bir dilekce ile TK Blge Mdrlklerine baflvururlar ve tescil cretini deyerek cihazlarn kaydettirirler. 18 yaflndan kk olanlarn formu velisi veya vasisi tarafndan imzalanr.
Ksa dalga dinleyici (SWL) belgesi sahiplerine, TK Blge Mdrlkleri tarafndan ar iflareti verilir.
ar iflareti;
a) Trkiye ar iflareti n eki TA,
b) Bulunduu blge numaras,
c) Bulunduu ilin trafik kod numaras,
d) rakaml olarak sra numaras,
olmak zere drt ksmdan meydana gelir.
NC KISIM
Amatr Telsiz stasyonlar
BRNC BLM
stasyon Kuruluflu
Madde 15 - Amatr telsizcilik belgesi alan gerek kifliler ile , A snf amatr telsizcilik belgesine sahip bir
gerek kiflinin sorumluluunda olmak kaydyla Amatr telsiz dernekleri, eitim ve gretim kurumlar, acil ve olaanst durum haberleflmesinde faydalanlabilecek kurulufllar, izcilik kurulufllar ve arafltrma kurumlar amatr
telsiz istasyonu kurabilirler.
Belge sahipleri tarafndan kurulan istasyonlar belge sahibinin ar iflareti ile; dier kurum ve kurulufllarca kurulan istasyonlar da TK tarafndan o kurum ve kurulufllara verilen ar iflaretleri ile anlrlar.
Amatr telsizcilik belgesi sahibi gerek kifliler yurt sathnda ikinci bir istasyon kurabilirler. Tek ar iflareti
verilen belge sahipleri, bu ek istasyonda belgesindeki ar iflaretine, / ya da - iflareti ile yeni adresi kapsayan blgenin numarasn ekleyerek haberleflme yapabilirler.
stasyon Kurmak in Baflvuru
Madde 16 - Amatr telsiz istasyonu kurmak isteyen amatr telsizciler ile, Amatr telsiz dernekleri, eitim
ve gretim kurumlar, acil ve olaanst durum haberleflmesinde faydalanlabilecek kurulufllar, izcilik kurulufllar
ve arafltrma kurumlar ilgili TK Blge Mdrlklerine baflvururlar.
26
Baflvuru dilekesi ekinde;

a) stasyon sorumlusu tarafndan imzalanmfl baflvuru formu,
b) Kurulacak istasyonun adresi ve corafi koordinatlar,
c) stasyonda kullanlacak amatr telsiz cihazlarna ait cihaz listesi ve cihazlarn teknik zelliklerini ieren teknik dkmanlar,
d) Listede yer alan cihaz tescil cretlerinin yatrldna dair makbuzlarn asl,
e) stasyon sorumlusu amatr telsizciye ait Amatr Telsizcilik Belgesinin fotokopisi,
f) 18 yaflndan kk baflvuru sahipleri iin veli veya vasi oluru,
bulunur.
Baflvuruda bulunanlara TK Blge Mdrlklerince, sresiz Amatr Telsiz stasyon Ruhsat verilir. Kanunda
belirtilen cihaz ruhsat creti, cihazlarn ilk kaydnda ve devir ifllemlerinde alnr.
stasyonun alfltrlmas
Madde 17 - Amatr telsiz istasyonunu alfltrmada afladaki usller uygulanr;
a) stasyonda kullanlacak olan cihazlar TK tarafndan dzenlenecek amatr telsiz istasyon ruhsatnamesine
ifllenir. Bu belge istasyonda bulundurulur. Amatrlerce istasyon kuruluflundan sonra edinilen cihazlar da bildirimde bulunmak kaydyla amatr telsiz istasyonu ruhsatna kaydettirilir.
b) Amatr telsiz istasyonundaki cihazlar, izin verilen frekans bandlar, emisyon tipi ve glerde, bildirilen sabit istasyonda kullanlabilecei gibi, mobil veya portatif olarak da kullanlabilir.
c) Cihazlarn kaytlardan dflrlmesi, yeni cihaz eklenmesi veya devir ifllemleri dflnda ayrca TKya bir bildirimde bulunulmasna gerek yoktur.
d) Amatr Telsiz stasyon Ruhsatnamesinin kaybolmas veya ypranmas halinde belge sahibine ilgili TK Blge Mdrlklerine mracaatlar halinde ruhsat yenileme creti tahakkuk ettirilerek yenisi verilir.
e) Amatr Telsiz stasyon Ruhsatnamesi asl veya fotokopisi, sabit istasyonun bulunduu yerin grnen bir
yerine aslr.
f) stasyondaki cihazlarn bir veya birkann mobil veya portatif olarak kullanlmak zere istasyon dflna karlmas durumunda amatr istasyon ruhsatnamesinin aslnn veya fotokopisinin sorumlu operatrn yannda bulundurulmas zorunludur.
NC KISIM
KNC BLM
stasyonlarla lgili Dier Kurallar
Cihaz lavesi, Devir ve Kayt Silme
Madde 18 - Amatr Telsiz stasyon Ruhsatnamesine cihaz ilavesi, cihaz devri ve cihaz kaydnn silinmesi halinde afladaki usller uygulanr;
a) Amatr telsizcilik belgesi sahibi tarafndan satn alnan, devir veya hibe yolu ile edinilen ya da bu ynetmeliin 29 uncu maddesinde belirtilen g snrnn zerinde olacak flekilde amatr bandlarda alflmak zere imal
edilen veya hurda olarak temin edilip onarlan cihazlarn mevcut Amatr Telsiz stasyon Ruhsatnamesine ifllenmesi veya kullanm dfl kalan cihazlarn kaydnn silinmesi iin TK Blge Mdrlklerine baflvurulur. Yeni edinilen cihazlarn TK tarafndan belirlenen amatr cihaz standartlarna uygunluu belirlendiinde Amatr Telsiz stasyon Ruhsatnamesi dzenlenir.
b) Yeni kaydedilecek cihazlar veya devralnacak cihazlar iin kanunda belirtilen cihaz ruhsat cretinin dendiine dair makbuz asl ve eski ruhsat asl baflvuruya eklenir.
c) Amatr Telsiz stasyonu Ruhsatnamesinden silinen cihazlar sahiplerine iade edilir.
27
stasyonda Bulundurulacak Dkmanlar

Madde 19 - Her amatr telsiz istasyonunda; amatr telsizcilik belgesi ve amatr telsiz istasyonu ruhsatnamesine ek olarak,
a) Telsiz Kanunu,
b) Amatr Telsizcilik Ynetmelii,
c) stasyon Gvenlik Talimat,
d) Haberleflme Kayt Defteri (Log Book), (Mobil alflmada kayt flart aranmaz)
e) Telsiz Yayn Kontrol Ynetmelii bulundurulur.
Yer Deifltirme
Madde 20 - Amatr telsizciler, istasyon adreslerinin deiflmesi durumunda yeni adreslerini ve corafi koordinatlarn TK Blge Mdrlklerine bildirirler. Ynetmelikte belirtilen denetimler srasnda bildirilen adresten
srekli ayrld saptanan amatr belge sahipleri ile ilgili bir tutanak tutulur ve belge sahibinin ruhsatnamesi iptal
edilir.
Antenler
Madde 21 - Kullanlacak anten eflitleri; cihazn gcne, frekans bandna ve kullanlacak mahallin olanaklarna gre amatr telsizciler tarafndan belirlenir. Anten kurulurken afladaki kstlamalara uyulmas zorunludur. Anten ykseklii olarak anten besleme noktas dikkate alnr.
a) Antenlerin monte edilecei yksek kule ya da yaplarda Sivil Havaclk kurallarna gre flklandrma ve benzeri tedbirlerin alnmas zorunludur.
b) Trafie ak hava alanlarnn civarnda kurulacak anten tesisleri pistin inifl ve kalkfl ynlerinde olmamak
kofluluyla, hava alan yetkilileri ile yaplacak koordinasyondan sonra afladaki esaslar dahilinde kurulur.
1) Antenin yerlefltirilecei yerin deniz seviyesinden ykseklii, amatrn antenin kuraca yerin belirlenmesinden sonra tespit edilir.
2) Hava alan pistinin deniz seviyesinden ykseklii DHM veya hava alan yetkililerinden alnr.
3) Antenin en yakn piste olan uzakl belirlenir.
4) Antenin pist yzeyinden olan azami ykseklii, piste olan uzakln 100e blnmesi ile bulunur.
5) Antenin deniz seviyesinden ortalama ykseklii 2 nci ve 4 nc ifllemlerin toplam ile hesaplanr.
6) Son olarak antenin yerden olan azami ykseklii 5 inci ve 1 inci ifllemlerin fark ile bulunur.
7) En yakn helikopter ve belirli snrlar olmayan deniz uak inifl ve kalkfl alanlarna 1500 metreden daha uzak yerlerde kurulacak olan anten ykseklii iin yukardaki ifllemler dikkate alnmaz.
c) Anten ile hava alan arasnda, yukardaki kstlamalar aflan ykseklikte bina, kule ve benzeri gibi yaplar
varsa, bu yaplarn ykseklii geilmemek kaydyla hava alan nedeniyle hesaplanan ykseklik snrlamasna uyulmayabilir. Ancak bu durumda, yaplarn ve antenin bulunduu alann, harita, ap veya onayl kroki ile belgelenmesi gerekir.
d) Kamu kurum ve kurulufllar, zel kurulufllar ve amatr telsizciler haberleflmelerinde enterferans giderici her trl nlemi almakla ykmldrler.
TKca belirtilen sre iinde enterferansn giderilmemesi halinde ihlali yapan, enterferansa sebep olan cihazn kullanm durdurulur ve teknik sorunun giderildii TK Blge Mdrlklerine bildirilmesine ve tekrar kullanmna izin verilmesine kadar kullanlamaz.
e) Amatr telsiz istasyonundaki vericilerin ayarlar ve lmleri srasnda mutlaka suni yk (dummy load)
kullanlr.
Geici Amatr Telsizcilik Belgesi Sahiplerine Ait stasyonlar
Madde 22 - Yabanc telsiz ve radyo amatrlerine bu ynetmelik uyarnca verilen geici amatr telsizcilik
belgesinde kaytl olan cihazlar, bu kiflilerin lkemizde bulunduklar sre ierisinde ve belgede belirtilen adreslerdeki istasyonlarda baflka bir kayda gerek olmakszn kullanabilirler.
Trkiyeye kendi telsiz cihazlar ile gelmeyip, amatr telsizcilik faliyetinde bulunmak isteyen yabanc veya yurt
dflnda yaflayan Trk vatandafl amatr telsizciler, belgelerinin asln yanlarnda bulundurmak kaydyla bir amatr
telsiz istasyonunda alflma yapabilirler.
28
DRDNC KISIM
flletme Kurallar
BRNC BLM
Amatr Telsiz stasyonu alfltrma Usulleri
Amatr Telsiz stasyonda Yaplabilecek alflmalar
Madde 23 - Bir amatr telsizci, amatr telsiz istasyonunda afladaki faaliyetlerde bulunabilir;
a) Ynetmelik esaslarna gre amatr telsizciler arasnda telsiz haberleflmesi,
b) Amatr bandlarda alflan cihaz ve anten imali ve denemeleri,
c) Amatr istasyonlarn dinlenmesi,
d) Geliflen ve yaygnlaflan haberleflme ve biliflim teknolojileri ile ilgili arafltrma ve uygulamalar.
stasyonun alfltrlmas ve Sorumlu Operatr Bulundurulmas
Madde 24 - Bir amatr telsiz istasyonun alfltrlmasnda afladaki esaslar uygulanr;
a) Bir amatr telsiz istasyonu ancak sorumlu bir operatrn bulunmas halinde alfltrlabilir.
b) A snf belge sahibi amatrler tm istasyonlarda sorumlu operatr olarak grev yapabilirler.
c) B snf belge sahibi amatrler ancak bu belge iin izin verilen frekanslarda alfltrlan istasyonlarda sorumlu operatr grevi yapabilirler.
d) Amatr telsiz derneklerine, eitim ve retim kurumlarna, acil ve olaanst durum haberleflmesinde faydalanlabilecek kurulufllar, izcilik kurulufllar ve arafltrma kurumlarna ait istasyonlar ancak bir A snf belge sahibi
sorumlu operatr bulunmas halinde alfltrlabilir. Bu sorumlu operatrler TK Blge Mdrlklerine bildirilir.
e) stasyonlarda; sorumlu operatrn belgesinde belirtilen snfn kullanmasna izin verilen frekans band,
emisyon tipi ve gten baflkas kullanlamaz.
Belge Sahiplerinin alflma Koflullar
Madde 25 - Bir amatr telsiz istasyonun alfltrlmasnda afladaki usller uygulanr.
a) A snf amatr telsizcilik belgesi sahipleri; tm amatr telsiz istasyonlarnda bu snfa izin verilen tm frekanslar, emisyon tiplerini ve glerini kullanrlar. Bu amatrler alfltklar istasyonun ar iflaretini kullanrlar.
b) B snf amatr telsizcilik belgesi sahipleri; amatr telsiz dernekleri, eitim ve gretim kurumlar, acil ve
olaanst durum haberleflmesinde faydalanlabilecek kurulufllar, izcilik kurulufllar ve arafltrma kurumlarnda kurulu istasyonlarda veya bir A snf amatr telsizciye ait istasyonda, istasyon sorumlu operatrnn gzetiminde
ve sorumluluunda, tahsis edilen btn amatr frekans bandlarn ve emisyon tiplerini kullanabilirler.
stasyondan sorumlu amatr telsizcinin gzetimi dflnda veya kendi adlarna kaytl istasyonlarda ise ancak
belge snflarnn msaade ettii faaliyetlerde bulunabilirler. Bu amatrler de alfltklar istasyonun ar iflaretini
kullanrlar.
c) A snf belge sahibi amatr telsizcilere ait istasyonlarda, Amatr telsiz dernekleri, eitim ve retim kurumlar, acil ve olaanst durum haberleflmesinde faydalanlabilecek kurulufllar, izcilik kurulufllar ve arafltrma
kurumlarnda bulunan istasyonlarda, bir A snf amatr telsizcinin hazr bulunmas halinde; belge sahibi olmayan
nc flahslarn, eitim ve zendirilmesi amacyla, amatr telsiz haberleflmesine katlmalarna izin verilebilir. Bu
alflmaya katlan kiflilerin isimleri haberleflme kayt defterine ifllenir.
d) zendirme ve eitim amac ile B snf amatr telsizcilik belgesi sahibi olan telsizciler, kendi imalatlar olan
ve 5 Wn altnda kfl gcndeki bir cihaz ile HF bandnda 7.000-7.100 MHz ve 28.000-29.700 MHz frekans
bandnda haberleflme yapabilirler.
Tekrarlayclar ve zel Sistemler
Madde 26 - Bir amatr haberleflme sistemi iin tekrarlayc ya da zel sistem tesis edilmesinde afladaki
usller uygulanr;
a) Tekrarlayclar ve zel sistemler ( Rle/Repeater, Cross Band Repeater, Simpleks Link Balantl Genifl
Alan Kapsayan Rle Sistemi ve benzeri sistemler) kstl kaynak kullanm ve koordinasyon gerektirmeleri nedeniyle sadece amatr telsiz dernekleri tarafndan TKna bildirimde bulunmak ve izin almak kofluluyla kurulabilir.
29
b) TK frekans, g, corafi konum, anten tipi, anten ykseklii ve benzeri teknik zellikleri kapsayan koordinasyonu yapar.
c) TK yapaca planlamaya gre baflvuruda bulunan derneklere her bantta birer adet rle frekans tahsis
eder. Gerektiinde bofl kalan rle frekanslar, ek rle baflvurusunda bulunan derneklere tahsis edilebilir.
d) TK blgelerin durumlarn gznnde bulundurarak bir tanesi yurt sathnda ortak kullanma ak olacak
flekilde her bantta iki adet rle frekansn, acil durum ve olaanst hal durumunda kullanlabilmesi iin planlar.
Bu frekanslarda kurulu mevcut rleler ncelikli olarak bu amala kullanlr. Cross Band balantlar ncelikle bu
rleler arasnda planlanr.
e) Tekrarlayclar ve zel sistemlerin enterferanslardan korunmas amacyla uluslararas standartlarda belirlenen ton kontrol sistemleri (CTCSS) ve uzaktan tonla ama ve kapatma devreleri kullanlabilir. Dernekler veya
sorumlu A snf amatr telsizciler, rle istasyonundan kaynaklanacak enterferansn giderilmesi hususunda TK Blge Mdrlklerine karfl sorumludurlar.
f) Digipeater, Simpleks Repeater, SSTV, FSTV, APRS, AMPR, AMPR Gateway, APRS Gateway, Internet Gateway ve benzeri kiflisel haberleflme iin kullanlan zel sistemler ise amatr telsizcilik belgesi sahipleri , Amatr
telsiz dernekleri, eitim ve gretim kurumlar, acil ve olaanst durum haberleflmesinde faydalanlabilecek kurulufllar, izcilik kurulufllar ve arafltrma kurumlar tarafndan da bildirimde bulunmaya gerek olmakszn istasyonlarndaki kaytl telsiz cihazlar yardmyla kurulup kullanlabilir. Bu gibi alflmalarda frekans ve benzeri akflmalarn
olmamas iin amatr telsizciler kendi aralarnda gerekli koordinasyonu salarlar.
Uzaktan kumanda ile alflma kurallar
Madde 27 - Uzaktan kumanda ile alflma izni; amatr telsizcilik belgesi sahiplerine, amatr telsiz derneklerine ve eitim ve gretim ve arafltrma kurumlarna verilebilir.
Bir Amatr Telsiz stasyonunun vericisinin uzaktan kumanda ile alfltrlmasna izin veren ve TK Blge Mdrlkleri tarafndan dzenlenmifl bulunan belgenin bir kopyas, uzaktan kumanda edilen vericinin bulunduu yere aslr ve belge asl sorumlu operatr tarafndan saklanr.
Amatr Telsiz stasyonunun Tantm Kurallar
Madde 28 - Amatr telsiz istasyonlarnn haberleflme srasnda kendilerini tantmalarnda afladaki usllere
uyulur;
a) Amatr telsizcilik belgesi sahibi; haberleflme bafllangcnda ar iflareti ile kendisini tantr. Haberleflme srasnda uygun aralklarla ar iflaretini tekrarlar. Haberleflmenin sonunda da ar iflaretini tekrarlayarak haberleflmeye son verir.
b) Bir baflkasna ait istasyonda alflan amatr telsizciler o istasyon sahibinin ar iflaretini kullanrlar.
DRDNC KISIM
flletme Kurallar
KNC BLM
Frekanslar, Yayn Tipleri, Bant Genifllikleri ve G Snrlamalar
Frekanslar, Yayn Tipleri ve Bant Genifllikleri
Madde 29 - Bu Ynetmelie uygun olarak,
a) Amatr telsizcilik belgesine sahip telsizcilerin kullanmalarna izin verilen frekans bandlar, maksimum yayn gleri ve emisyon tipleri EK( 2 ) de gsterilmifltir.
b) EK(2) deki frekans bandlarnn karfllarnda gsterilen aklama rakamlarnn ifade ettii anlamlar EK(3) de
yer almaktadr.
c) zin verilen emisyon tiplerini gsteren ksaltmalarn ifade ettii anlamlar ve emisyon tiplerinde msade edilen maksimum bant genifllikleri EK(4) de gsterilmifltir.
d) Frekans bandlarnn karfllarnda gsterilen istasyon stats kolonundaki harflerin anlamlar;
1) P (Primary Service = Birinci ncelikli Servis): Bu frekans bandnda birinci ncelikli alflan servistir.
2) (Secondary Service = kinci ncelikli Servis): Bu frekans bandnda ikinci ncelikli alflan ve birinci ncelikli servisten gelen enterferans kabul etmesi zorunlu olan servistir.
30
e) Bir amatr telsiz istasyonunda bulundurulan cihazlar, olaanst hal ve acil durum haberleflmesi ile ilgili
durumlarda, Ynetmelikte belirtilen koflullar dahilinde amatrlere ait frekanslar dflnda haberleflme iin de kullanlabilir.
Kstlamalar
Madde 30 - Amatr telsizciler bu Ynetmeliin 29 uncu maddesinde belirtilen esaslara ilave olarak afladaki kstlamalara da uymak zorundadrlar;
a) zin verilen frekans bandlarnda telsiz verici cihaz alfltran amatr telsizciler, EK(2) nolu tabloda gsterilen g snrlarn geemezler.
b) Bafllama ve bitifl zaman nceden belli olmak kaydyla, yarflma ve zel istasyon kurma ve benzeri hallerde ve anten gvenlik mesafeleri de dikkate alnarak, TKnun izniyle, talep edilen ve geici olarak izin verilen glerde yayn yaplabilir.
c) Yaynlarda , deiflik modlarn deiflik bant genifllikleri gerektirmesi nedeniyle, hibir flekilde amatrlere ayrlan frekans band snrlar afllamaz. Ancak acil durumlarda band bafllarnda yetkili istasyonlar tarafndan yaplan
haberleflme iin bu snrlama uygulanmaz.
BEfiNC KISIM
Olaanst Hal ve Acil Durumlarda alflma
BRNC BLM
Olaanst Hal ve Acil Durum Haberleflmesi
Genel Kurallar
Madde 31- Amatr telsiz istasyonlarnn olaanst hallerde veya acil durumlarda Baflbakanlk Trkiye Acil
Durum Ynetimi Genel Mdrl ve Sivil Savunma Teflkilatna yardmc olmak zere kullanlmasnda, amatr
telsizcilik belgesi sahiplerinden, olaanst hallerde ve acil durumlarda grev almak isteyenlere ait istasyonlarn
listesi, gerektiinde grevlendirilmek zere, Baflbakanlk Trkiye Acil Durum Ynetimi Genel Mdrlne ve
Sivil Savunma Genel Mdrlne, TK veya bulunduklar blgedeki TK Blge Mdrlkleri tarafndan her yl bildirilir.
Teknik Kurallar
Madde 32 - Olaanst hallerde; EK(5) de belirtilen frekanslar kullanlr. Olaanst hal telsiz haberleflmesi iin kullanlan frekanslarda; Ynetmelikte belirtilen frekanslar iin g, emisyon tipi, servis tipi ve benzeri genel kstlamalara aynen uyulur.
Acil durum haberleflmesinde veya tatbikat alflmalar srasnda, kamu kurum ve kurulufllarna ait frekanslar, sadece acil durumlarda grevlendirilecek istasyonlar listesinde yer alan amatr telsizcilik belgesi sahiplerince kullanlabilir.
BEfiNC KISIM
Olaanst Hal ve Acil Durumlarda alflma
KNC BLM
Haberleflme Yntemleri
Yaplmasna zin Verilen Haberleflmeler
Madde 33 - Olaanst hal ve acil durum telsiz istasyonlarnn, grev yapacaklar blge iindeki acil durumla ilgili tm koordinasyon Baflbakanlk Trkiye Acil Durum Ynetimi Genel Mdrl tarafndan salanr. Olaanst hal ilan ile grev alacak amatr telsiz istasyonlar Sivil Savunma Teflkilatnn talimat dorultusunda haberleflme yaparlar.
Bu haberleflmelerin amatrler aras koordinasyonu ise Acil Durum Kontrol stasyonu veya istasyonlar tarafndan yaplr. Belirli bir blgedeki acil durum haberleflmesini koordine etmekle grevli bu amatr telsizci veya
31
telsizciler, TKnn Sivil Savunma Blge Mdrlne bildirecei A snf amatr telsizcilik belgesi sahipleri arasndan Sivil Savunma Blge Mdrl tarafndan seilirler. Bu seimde Sivil Savunma Teflkilat bnyesinde yer
alan A snf Amatr Telsizcilik Belgesine sahip personele ncelik tannr. Acil durumlarda dier istasyonlar acil
durum kontrol istasyonlarnn ynlendirmelerine uyarlar.
Olaanst hal ve acil durum haberleflmesinde grev alan amatr telsiz istasyonlar olaanst hal ilan ile
birlikte ancak,
a) Ayn grevi yklenmifl olan dier amatr istasyonlarla,
b) Olaanst hal ve acil durumlarda kullanlan kamuya ait istasyonlarla,
c) Ulusal Acil Durum ve Olaanst hal nedeniyle ar yapan uluslararas istasyonlarla haberleflme yapabilirler.
Amatr telsizcilerin Sivil savunma maksadyla yaptklar eitim ve tatbikatlarla ilgili mesajlarn metin ksmnn baflna ve sonuna ETM, iki istasyon arasnda gnderilen tatbikat mesajlarnn baflna ve sonuna da
TATBKAT kelimesi ilave edilir.
Grevin Sona Ermesi
Madde 34 - Olaanst hal durumunun yrrlkten kalktnn ilan edilmesi veya sivil savunma teflkilatnn
istei halinde olaanst durumlarda grevli amatr telsiz istasyonlarnn grevi sona erer.
ALTINCI KISIM
Yasaklamalar, Denetlemeler ve Cezai Meyyideler
BRNC BLM
Yasaklanan Uygulamalar, Yaynlar ve TK Yaptrmlar
Yasaklanan Uygulamalar ve Yaynlar
Madde 35 - Amatr telsiz istasyonlarnda aflada belirtilen alflmalar yaplamaz.
a) Amatr telsiz istasyonunun bir bedel, herhangi bir maddi kar, dorudan ve dolayl yolla yaplan bir vaad karfll kullanlmas,
b) Amatrlere ayrlan frekans bantlarnda ticari amal radyo ve televizyon yaynlarnn naklen veya banttan
yaynlanmas veya bu tr bir yayn yaplmas,
c) Olaanst hal ve acil durum haberleflmesi haricinde, Amatr Telsizcilik Belgesi sahibi olmayan kiflilerle
haberleflme yaplmas veya yaptrlmas,
d) nc flahslarn mesajlarnn para, cret veya maddi kar karfllnda aktarlmas,
e) Herhangi bir flekilde veya amala amatr telsiz istasyonlar araclyla mzik yayn yaplmas,
f) Kanunlara aykr olan herhangi bir amala veya faaliyetle ilgili haberleflmenin yaplmas,
g) Yurt ii veya uluslararas amatr haberleflme mesajlarnn, (Q) kodlar, mors kodu, RTTY, SSTV, FSTV,
PSK, PACTOR, AMPR, APRS, TCP/IP ve benzerleri gibi uluslararas amatr haberleflmelerde ve uygulamalarda
kullanlan yntemler dflnda ; nc flahslarn yaplan haberleflmeyi eflitli cihazlar ve yazlmlar kullanarak dinlemelerini engelleyecek flekilde, zel sistemler kullanarak, kriptolu olarak alnmas veya gnderilmesi,
h) Haberleflmelerde toplumun genel ahlak anlayflna ters dflen sz ve ifadelerin kullanlmas, iflletme kurallarna uyulmamas,
i) Yanlfl veya yanltc haberleflme yaplmas, kendilerine ait ar iflaretlerinin veya belgelerin bu ynetmelikte belirtilen ayrcalklar dflnda nc flahslara kullandrlmas,
j) Amatr telsiz istasyonlarnn kendilerini tantmadan haberleflme yapmalar,
k) Tesadfen kaydedilen veya dinlenen amatr telsiz servisi haricindeki haberleflmelerin oaltlmas, nc flahslara verilmesi, kullanlmas veya gizliliin ihlaline neden olunmas,
l) Hava seyrsefer haberleflme sistemi bulunduran hava aralarnda amatr telsiz istasyonlar kurulup iflletilmesi,
m) Amatr Telsizcilik Belgesinin geerlilik sresi bittii halde haberleflme yaplmas,
n) Olaanst hal ve acil durum haberleflmesinde sivil savunma teflkilat tarafndan verilen talimatlar haricinde; Amatr Telsizcilik Belgesi nin izin verdii frekans band, g ve emisyon tiplerinin dflnda haberleflme
yaplmas,
o) Olaanst haller dflnda; TK Blge Mdrlklerinden izin alnmakszn rle alfltrlmas,
yasaktr.
32
dari nlemler
Madde 36 - Amatr telsiz istasyonlar bu Ynetmelikte belirtilen yasaklar ihlal ettikleri takdirde;
a) stasyon sorumlusuna yaplan hatal ifllemi belirten bir uyar yazs gnderilir ve aklama istenir. stasyon
sorumlusu uyar yazsn belirtilen sre iinde detayl olarak cevaplandrmak zorundadr. Yaplan deerlendirmede verilen cevaplarn yeterli grlmemesi ya da cevap verilmemesi halinde amatr telsizcilik ve/veya istasyon belgeleri iptal edilir; gerektiinde TK veya TK Blge Mdrlkleri tarafndan yasal ifllem bafllatlr.
b) Eer ihlal teknik bir arzadan meydana geliyorsa, istasyon arza giderilinceye kadar alfltrlmaz. Arzann
giderildii bir raporla TK Blge Mdrlklerine bildirilir. TK Blge Mdrlkleri gerekli grdkleri takdirde istasyonlara alflma izni vermeden nce TK laboratuarlarnda test yaptrlmasn isteyebilir.
ALTINCI KISIM
KNC BLM
Amatr Telsiz stasyonlarnn Denetlenmesi,
Amatr Telsizcilik Belgesi ve stasyon Ruhsatnamesinin ptali,
stasyonun Devri ve alflmasnn Durdurulmas
Denetleme
Madde 37 - Amatr Telsiz stasyonlar TK Blge Mdrlklerince, yetki verilmifl personel tarafndan denetlemeye tabi tutulur. Denetlemeler planl veya ani olmak zere iki flekilde yaplr.
Planl denetleme tarihleri istasyon sahiplerine nceden duyurulur.
Denetlemelerde;
a) stasyonda kaytl cihazlarn dflnda , kaytsz cihazlarn bulunup bulunmad,
b) stasyonlarda tutulan kaytlarn doruluklar,
c) alflmalarn Ynetmelik esaslarna gre yrtlp yrtlmedii,
d) Amatr telsizcilik belgesinin geerlilik sresi ve istasyon ruhsatnamesinde kaytl cihazlar,
kontrol edilir.
Bu denetlemeler srasnda bildirilen adresten srekli ayrld saptanan amatr telsizcilik belge sahipleri ile ilgili bir tutanak tutulur ve tutanak tarihinden sonra 6 ay ierisinde adres deifliklii bilgisi TK na ulaflmayan belge
sahibinin ruhsatnamesi iptal edilerek, ruhsatnda kaytl cihazlar mhr altna alnr. Gerekli grlen durumlarda
gvenlik kurulufllarndan da yardm istenebilir.
Amatr Telsizcilik Belgesi ve stasyon Ruhsatnamesinin ptali
Madde 38 - Amatr telsizcilik belgesi ve istasyon ruhsatnamesi afladaki durumlarda iptal edilir.
a) Ynetmeliin 35 inci maddesinde belirtilen yasaklamalara aykr davranfllarn tesbiti halinde,
b) 2813 sayl Telsiz Kanununun 12 nci maddesinin ikinci fkrasnda belirtilen halleri oluflmas durumunda,
iptal edilir.
stasyonun Devri
Madde 39 - Amatr telsizcilik belgesi ve istasyon ruhsatnamesinin iptali halinde veya amatr telsiz istasyon
sahiplerinin istekleri durumunda , bu amatre ait amatr telsiz istasyonu veya istasyondaki cihazlar, birlikte veya
ayr ayr, A ve B snf Amatr Telsizcilik Belgesine sahip kifli veya kiflilere 29 uncu maddede ngrlen belge snflarna belirtilen snrlamalara uygun olmak kaydyla ve TK Blge Mdrlklerinin onay ile devredilebilir.
stasyonun Kullanlmasnn Men Edilmesi
Madde 40 - Savafl, seferberlik, skynetim ve TYK ilan halinde amatr istasyonlarn amatr telsizcilerce
kullanlmas ile ilgili her trl tasarruf sorumlu ve grevli otoriteye aittir. Bu durumlarda ancak grevli otoritenin
talimatyla amatr telsiz haberleflmesi yaplabilir. Aksi durumlarda istasyonlar haberleflmeden men edilirler. TYK
hkmleri sakldr.
33
ALTINCI KISIM
NC BLM
Son Hkmler
Uluslararas Uygulamalar
Madde 41 - Amatr telsizcilik ile ilgili olarak uluslararas organizasyonlar olan ITU, CEPT, IARU vb. kurulufllar bnyesinde yaplan toplantlar sonucunda alnan kararlar TKca uygun grld takdirde uygulanr.
Kaldrlan Hkmler
Madde 42 - 28/10/1991 tarihli ve 21035 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Amatr Telsizcilik Ynetmelii
yrrlkten kaldrlmfltr.
Geici Hkmler
Geici Madde 1 - Bu Ynetmeliin yrrle girdii tarihten nce B snf amatr telsizcilik belgesi alan kiflilerin belgesi kendiliinden A snf belgeye dnflr.
Geici Madde 2 - Bu Ynetmeliin yrrle girdii tarihten nce C snf amatr telsizcilik belgesi olan
kiflilerin belgeleri kendiliinden B snf belgeye dnflr.
Yrrlk
Madde 43 - Bu Ynetmelik yaym tarihinde yrrle girer.
Yrtme
Madde 44 - Bu Ynetmelik hkmlerini Telekomnikasyon Kurulu Baflkan yrtr.
34
EK - 1
35
EK - 2
36
EK - 3
FREKANS BANTLARINA LfiKN AIKLAMALAR

(1) Bir rakam; Trkiyede ncelikle sabit hizmetlere istasyonlar iin uygun bant temin edildiinde amatr
hizmeti iin tahsis edilebileceini ,
(2) ki rakam; 3.5 MHz, 7.0 MHz, 10.1 MHz, 14.0 MHz, 21.0 MHz, 24.89 MHz, ve 144 MHz nokta frekanslarnn olaanst hallerde normal haberleflme iin resmi makamlarca kullanldn, ancak amatr telsiz istasyonlarnda bu makamlarla ifl birlii iinde haberleflmenin idamesine yardmc olmalar sretiyle kullanlabileceini,
(3) rakam; bu bandn amatr ve amatr uydu haberleflmesinde kullanlabileceini,
(4) Drt rakam; bu bandn Trkiyede birinci ncelikle sabit hizmetelere ayrldn, ancak olaanst hallerde 10100 KHz nokta ferkansnn resmi makamlarla iflbirlii iinde olaanst hal telsiz haberleflmesinin idamesine yardmc olmak amacyla kullanlabileceini,
(5) Befl rakam; bu bandda yanlz mors kodu ve dijital modlarda haberleflme yaplabileceini,
(6) Alt rakam; F3E ve G3E emisyonlarnn 28.000 - 29.500 MHz arasnda kullanamayacan ,
(7) Yedi rakam; el telsizlerinin FM modunda azami kfl gcnn, 5 W geemeyeceini,
(8) Sekiz rakam; el telsizlerinin istasyon dflnda portatif olarak kullanlabileceini ,
(9) Dokuz rakam; Dnya-Ay-Dnya haberleflmesinde de kullanlabileceini,
(10) On rakam; Uluslararas Amatr DX kullanmn,
(11) Onbir rakam; bu bandda yaplacak alflmalarn, IARU 1 inci Blge ve Milli frekans tahsis planna uygun
olarak, TKca dzenlenen band planna gre yaplacan,
(12) Oniki rakam; J3E emisyonunun sadece 1832 - 1835 kHz band aralnda kullanlabileceini,
(13) On rakam; bu bandda ISM (Industrial, Scientific and Medical) yani SBT (Sanayi, Bilimsel ve Tbbi) cihazlarnn alfltrlmalarndan doan enterferanslarn kabul edilmesinin zorunlu olduunu,
(14) Ondrt rakam; FSTV emisyonlarnn; 434 - 440 MHz (A3F emisyon eflidi kullanlmaz), 1240 - 1256
MHz ve 1270 - 1286 MHz frekans aralklarnda kullanlabileceini,
(15) Onbefl rakam; 435 - 438 MHz ve 1260 -1270 MHz band dflndaki frekanslarn, TKnca yaplacak planlamaya gre kullanma alacan,
(16) Onalt rakam; sadece olaanst hal ve acil durum haberleflmesinde TKdan izin alnmak flart ile ve izin
verilen frekansta Cross-Band sisteminin kullanlabileceini,
(17) Onyedi rakam; bu bandda kurulacak olan role cihazlarnn azami kfl gcnn 25 W geemeyecei,
ifade eder.
37
EK - 4
38
39
EK - 5
40
430 MHz ve daha yukarsndaki Amatr Frekanslarn, gereine gre TK tarafndan planlanan blmleri
fiLETMEDE DKKAT EDLECEK KURALLAR

NORMAL fiLETME
1) Vericinin ayarlarn tekrar tekrar kontrol et, gndermenin istediin gibi olmasn sala.
2) Gnderme yapmadan nce frekans dikkatlice dinle.
3) Gnderme annda VFO ile oynama.
4) Gndermeyi mmkn olduu kadar ksa tut.
5) Doru ve tam RST raporu ver.
6) Nazik ol.
ACL DURUM (Mesaj Gnderme)
1) nce frekans dinle.
2) CW olarak SOS veya sesli olarak MAYDAY defa imdat iflareti ve iki defa kendi ar iflaretini
tekrarla
3) Birka defa tekrar edip arna cevap alamadysan arya devam et.
4) Bulunduun yeri doru belirt.
5) Acil durumun cinsini belirt.
6) htiyalarnn ne olduunu belirt.
7) Eer herhangi bir bilgi alamadysan, 1 den bafllayarak ifllemleri tekrar yap.
8) Acil durum olay zldkten sonra detayl flekilde olay rapor halinde en yakn polis karakoluna, TKna
ve Radyo Amatr Kulbne bildir. Bir nshada kendin iin muhafaza et.
ACL DURUM (Mesaj Alndysa)
1) Sakin ol.
2) Eer mmknse dorudan balant kur. Kuramyorsan frekans ak tutup beklemede kal, Yardm isteyen istasyona daha yakn baflka istasyon ara.
3) Acil ar yapan istasyona en yakn istasyonun balant kurmasna msaade et.
4) mdat isteyen istasyonun yerini ve imdat cinsini kaydet.
5) steklerine yardmc ol.
6) Duruma uygun yetkililerle balant kur.
7) mdat isteyen istasyona hareketlerin hakknda bilgi ver.
8) Balanty kaybetmemeye alfl.
9) Dinlemede kal, aldn notlar tamamla, olay saatini not et, gerekli yerlere bilgi ve rapor ver.
Y BR OPERATR NASIL OLMALIDIR?
alflaca frekansta cihazn direkt antene vererek ayarlamaz,cihazn yapay yk (DUMMY LOAD ) kullanarak ayarlar.
alflaca frekansta devam eden bir grflme varsa buna mdahale etmez, bitinceye kadar bekler yada
bir baflka frekansta alflr.
Ayar bozuk veya yanlfl ayar edilmifl,anten sistemi kt seilmifl bir cihaz ile alflp evreyi ve dier frekanslar rahatsz (ENTERFERANS) etmez.
Karfldaki istasyon operatrnn alfl seviyesi zerinde bir hz ile muhabere yapmaz.
Ahlak dfl konular konuflmaz ve bu tr szler sarf etmez.
Frekanslar uzun sre gereksiz yere meflgul etmez.
Muhabere disiplin ve ciddiyetine uyar.
Muhaberesinde cihazlarn yanlfl ve kt amalar dorultusunda kullanmaz ve kullandrmaz.
Cihaz ile irtibat kurduktan sonra mmkn olan en az kfl gcne doru iner.
Ksaltma ve kodlar kullanarak muhabere sresini ksaltmaya alflr.
Elektronik ve muhabere alanndaki geliflmeleri takip eder, bilgi ve tecrbesini arttrmaya alflr.
Her amatr kendi lkesinin bir elisi gibidir. Onun iin daima bu flerefli greve layk olacak flekilde hareket eder.
41
TELSZ fiLETME TERMLER

AMATR TELSZC :
Bir amatr telsizcilik belgesine sahip gerek kifli.
AMATR TELSZCLK BELGES :
Amatr telsizcilik snavn kazananlara verilen ve amatr telsizcinin snf ve yetkilerini belirleyen belge.
AMATR TELSZ SERVS :
Hibir maddi menfaat gzetmeden sadece flahsi heves ve gayreti ile telsiz teknii alannda bilgi alflveriflini salayan, amatr telsizciler arasnda yaplan haberleflme servisi.
AMATR TELSZ ALIfiMASI :
Amatr telsiz istasyonlar vastasyla amatr telsizciler arasnda yaplan faaliyetler.
AMATR TELSZ HABERLEfiMES :
Amatr telsizciler arasnda yaplan haberleflme.
AMATR TELSZ STASYONU :
Amatr telsizcilik belgesine sahip gerek kifliler ile dernekler veya eitim retim kurumlar sorumlu operatrleri tarafndan sabit, mobil veya portatif olarak kullanlabilen ve adlarna verilmifl ruhsatnamede kaytl olan telsiz cihazlarnn bulunduu yer.
AMATR TELSZ STASYON RUHSATNAMES :
Amatr telsiz servisinde alfltrlacak olan telsiz istasyonu ve bu istasyonda bulunan telsiz cihazlar iin, amatr telsizcilik belgesine sahip olan kifliler ile dernekler ve eitim retim kurumlarna verilen belge.
AMATR TELSZ OLAANST HAL HZMET :
Mahalli, blgesel veya yurt apnda sivil savunma teflkilatna hizmet eden ve amatr telsizciler tarafndan yrtlen telsiz haberleflme hizmeti.
AMATR TELSZ CHAZI :
Amatr telsizcilik belgesine sahip gerek kifliler tarafndan, msaade edilen band ve emisyonlarda alfltrlan
telsiz verici, alc-verici, alc cihazlar.
ANA STASYON :
Kara mobil servisi iinde haberleflmeyi idare eden kara istasyonu.
CEPT LKES :
Trkiyenin de dahil olduu Avrupa Posta ve Telekomnikasyon dareleri Birlii yesi olan lke.
CEPT AMATR TELSZCLK BELGES:
CEPT lkelerince kabul edilen ve tm CEPT lkelerinde mtekabiliyet esaslar erevesinde geerli olan herhangi bir amatr telsizcilik belgesi.
FT DNLEME (DUAL WATCH) :
Herhangi bir kanal dinlerken ayn zamanda baflka bir kanalda dinleme imkan olan dzen.
DENZ MOBL SERVS :
Sahil ve gemi istasyonlar arasnda mobil olarak alfltrlan servis.
DATA :
Olaylarn, saylarn, harflerin ve sembollerin birini veya tmn gstermek iin kullanlan genel tanm.
EMSYON :
Bir verici istasyonun meydana getirdii radyasyonu veya radyasyon retimi.
ENTERFERANS :
lgili kanun, tzk ve ynetmenliklere uygun olarak salanan her trl haberleflme hizmetini engelleyen, kesinti yapan veya niteliini bozan eflitli yayn ve elektromanyetik etkiler.
GEC AMATR TELSZCLK BELGES :
Trkiye ile mtekabiliyet flartlar mevcut yabanc lkelerden alnmfl amatr telsizcilik belgesi karfllnda Trkiyede geici olarak alflmak isteyen amatr telsizcilere verilen amatr telsizcilik belgesi.
GEM STASYONU :
Deniz mobil servisindeki bir deniz aracndaki telsizi veya limanda devaml olarak demirlemifl olan arataki telsiz istasyonu.
GEM TP VHF DENZ TELSZ :
Her tonajdaki gemilerde bulunmas mecburi ve standartlar ynetmenliinde standartlar belirlenmifl olan
VHF deniz telsizi.
HAVA MOBL SERVS :
Hava sabit istasyonlar ile hava arac istasyonlar veya sadece hava arac istasyonlar arasndaki mobil haberleflme servisi.
HAVA SEYRSEFER SERVS :
Hava aralarnn yararlanmalar ve emniyetle kullanmlar amacna ynelik bir telsiz seyrsefer servisi.
HAVA ARACI STASYONU :
Hava mobil servisi iinde ve bir hava arac zerine monte edilmifl telsiz istasyonu.
42
KONTROL STASYONU :
Belirli bir blgede faaliyet gsteren amatr telsiz servisi iindeki amatr telsiz istasyonlarnn haberleflmesini kontrolle grevlendirilen kontrol istasyonundaki sorumlu amatr telsizci.
KAMU HABERLEfiMES :
Kamu kurulufllarnn yrtmekle ykml olduu kendi kurulufl kanununda belirtilen haberleflme.
KARA STASYONU :
Hareket halinde kullanlmas dflnlmeyen mobil servisteki telsiz istasyonu.
KOD HABERLEfiMES :
Bir cmleyi veya metni teflkil eden cmle veya cmleciklerin nceden hazrlanmfl birka harf veya rakam gurubu ile gnderilmesi-alnmas.
MOBL SERVS :
Mobil veya kara istasyonlar yada mobil istasyonlar arasndaki telsiz haberleflme servisi.
OLAANST HAL TELSZ HABERLEfiMES :
Can ve mal emniyeti, milli gvenlik ile ilgili olarak nceden grevlendirilmifl herhangi bir amatr telsizcinin
yapt telsiz haberleflmesi.
PORTATF TELSZ :
Amatr telsiz servisi iinde, hareket halinde veya belirtilmemifl noktalarda duraklama esnasnda geici olarak
alfltrlabilen amatr telsiz cihazlar.
QSL KARTI :
Amatr telsizciler arasnda yaplan haberleflmenin alndn ve anlaflldn belirten ve birbirlerine bu durumu teyit iin gnderilen belge.
RLE CHAZI :
Amatr telsiz cihazlar arasnda haberleflmeyi kolaylafltrmak amacyla bir verici istasyondan ald sinyalleri
otomatik olarak baflka bir frekansta alclara yaynlayan aktarclardr.
RLE STASYONU :
Amatr telsiz servisi iinde amatr maksatla kullanlan rle cihazlarnn bulunduu mahal.
RADYO TELEVZYON YAYINI :
Elektromanyetik dalgalar yolu ile dorudan kitle haberleflmesi amac ile yaplan ses, ses-resim veya dier tip
yaynlar kapsayan yayn eflitleri.
RADYASYON :
Herhangi bir kaynaktan doan elektromanyetik enerjinin dalga fleklinde dflarya yaylmasdr.
RADYO D/F :
Bir istasyonun istikametini telsiz dalgalarn alarak tayin edilmesi.
RADYO DALGALARI :
300 Ghzin altnda frekanslarda olup, suni bir klavuz olmakszn bofllukta yaylabilen elektromanyetik dalgalar.
SABT STASYON :
Amatr telsiz servisi iinde, ruhsatnamesinde adresi ve corafi koordinatlar yer alan ve belirtilen adres dflnda ancak TK.nun izniyle kullanlabilen amatr telsiz cihazlar.
SABT SERVS :
Belirlenmifl sabit noktalar arasndaki telsiz haberleflme hizmetleri.
SAHL TELSZ STASYONU :
Deniz mobil servisi iinde hizmet gren bir kara istasyonu.
TELSZ :
Aralarnda herhangi bir fiziki balant olmakszn elektromanyetik dalgalar yolu ile ak, kodlu veya kriptolu
olarak ses, data ve resimleri almaya-vermeye veya yalnzca almaya, vermeye yarayan sistemlerdir.
TELSZ YNETMENL :
06/10/1983 gn ve 18183 sayl resmi gazetede yaynlanan ynetmenlik.
TELSZ YAYIN KONTROL :
Olaanst haller ile lkenin gvenliini ilgilendiren durumlarda, skynetim, seferberlik ve savafl halinde
dflman uak, gemi ve dier muhabere elektronik vastalarnn elektromanyetik yaynlarndan seyrsefer yardmcs olarak veya istihbarat amacyla istifade etmelerine mani olmak amacyla, bu yaynlarn geici veya sresiz olarak durdurulmas veya kstlanmas.
TELSZ HABERLEfiMES :
Telsiz dalgalar ile yaplan telekomnikasyon.
TELEKOMNKASYON :
flaretlerin, sinyallerin yaz, resim, ses veya herhangi bir nitelikteki bilginin telli, telsiz, optik veya dier elektromanyetik sistemler vastas ile gnderilmesi ve alnmas.
UYDU HABERLEfiMES :
Amatr telsizcilerin uydu aracl ile yaptklar amatr telsiz haberleflmesi.
43
HABERLEfiME KAYIT DEFTER

(LOG BOOK / LOG DEFTER)
Log-Defteri veya haberleflme kayt defteri her amatr telsizci tarafndan istasyonda bulundurulmas ve kullanlmas kanunen zorunlu olan bir defterdir. (Amatr Telsiz Ynetmelii Madde-24)
Loog Book un karfll gelen ve giden kayt defteridir.
Bu defterin sayfalar numaralanr ve TK tarafndan onaylanr.
Bu deftere giden ve gelen mesajlarla ilgili afladaki bilgiler ifllenir.
Sra numaras
Haberleflme tarihi
MSA veya UTC olarak haberleflmenin bafllang ve bitifl zaman
Haberleflme yaplan veya dinlenen istasyonun ar iflareti ve yeri
alflma Frekans
Emisyon tipi (Modlasyon tipi)
Verici kfl gc (Sinyal raporu - RST)
stasyonun adresi , operatrn ad ve dier bilgiler
Bu kaytlar daima mrekkepli veya silinmeyen kalemle tutulmaldr.

Kaznt ve silinti olmamaldr, nk bu defter sizin tek flahidinizdir.
flletme kayt defterlerinin son kayt tarihinden itibaren 1 yl sre ile saklanmas kanuni zorunluluktur.
Her Amatr Telsiz stasyonunda

Bulunmas Gereken Dkmanlar
Her amatr telsiz istasyonunda; amatr telsizcilik belgesi ve amatr telsiz istasyonu ruhsatnamesine ek
olarak,
a) Telsiz Kanunu,
b) Amatr Telsizcilik Ynetmelii,
c) stasyon Gvenlik Talimat,
d) Haberleflme Kayt Defteri (Log Book), (Mobil alflmada kayt flart aranmaz)
e) Telsiz Yayn Kontrol Ynetmelii bulundurulur.
(Amatr Telsizcilik Ynetmelii Madde-19)
44
STASYON GVENLK TALMATI
Btn tehizatn elektrii bir ana dmeden kesilebilmeli ve bu dme dier kiflilerce bilinmelidir.
Btn tehizat salam bir topraklama sistemi ile topraklanmaldr. Su borular baz yerlerde plastik
olduundan dikkatli olunmaldr.
Elektrik telleri izolasyonlar zellikle yksek voltajl yerlere uygun olmaldr.
Trafo yaplrken primer ve sekonder aras toprakl izolasyon ile korumal olarak seilmelidir.
Byk kondansatrler mutlaka paralel boflaltc direnler ile balanmaldr.
Her cihazn alfltn gsterir indikatr lambalar alflr vaziyette olmaldr.
Ana elektrii faz ntrden ayn anda kesecek flekilde tesisat yaplmaldr.
Metal kutu iindeki cihazlarn iini aarken elektrii mutlaka kesiniz. Eliniz ayn anda iki noktaya deebilir.
Test cihazlarnn proplar izoleli olmaldr.
Yerler rutubetli ve geirgen durumda ise, lastik veya tahta ile dflemeyi izole ediniz.
Kontroller srasnda bir el cepte, bir el cihazda olursa, kalp zerinden elektrik akm geme ihtimali azalr.
Kulaklk takl iken elektrik tamiri yapmaynz.
Mikrofon ve mors manipleleri topraklanmaldr.
Yksek voltajl l aletlerinde izole dmeleri flarttr.
Antenler hibir flekilde flehir elektriine kaak yapacak flekilde bir devre iine konmaz.
Yeni jenerasyon ksa dalga (HF) masast telsizi
ICOM IC-7800
45
QSL KARTLAR
Radyo amatrleri yaptklar grflmeler (QSO) sonucunda bu grflmeleri teyit etmek maksadyla grfltkleri istasyonlara QSL kart gnderirler. QSLin manas teyit etmek tir. Dier bir anlamda QSL kartlar Radyo
Amatrlerinin kartvizitleridir.
Bir QSL kart zerinde flu bilgilerin bulunmas zorunludur:
Amatrn ar iflareti
Ad Soyad
Adresi
Grflt istasyonun ar iflareti
Grflme tarihi
Grflme saati (UTC)
Frekans
Grflmede kullanlan modlasyon tr
RST Raporu
Yukardaki bilgilerin haricinde afladaki bilgilerde eklenebilir.
Kullanlan cihazlar
Kullanlan Antenler
stasyonun koordinatlar
QSL kartlarnn deifliminde genellikle kullanlan 3 metot vardr:
1 - DREKT QSL DEfiM
Direkt QSL deiflimi grflme yapan istasyonlarn QSL kartlarn birbirlerinin ev adreslerine yada posta kutularna gndermeleri fleklinde yaplr. Bu pahal bir QSL deiflim metodu olmakla birlikte genellikle flu flartlarda
baflvurulur:
Grflme yaplan istasyon zel bir ar iflareti kullanyor, yada zel bir aktivite iin kurulmufl bir istasyon ise,
Grflme yaplan istasyon pek fazla amatrn bulunmad ENDER DUYULAN bir lkenin istasyonu ise,
Grflme yaplan istasyon baz sertifikalar (AWARDS) almak iin ihtiya duyduunuz bir lkenin istasyonu ise
NOT: lkemizde aktif amatr says ok fazla olmadndan TA istasyonlar genellikle bu snfa girer.
2 - BRO ARACILII LE QSL DEfiM

Dnyadaki btn radyo amatrlerinin genellikle baflvurduu bir QSL deiflim metodudur. QSL bro ifllemleri mahalli amatr radyo kulpleri tarafndan yrtlmektedir. lkemizde bu ifli TRAC Telsiz ve Radyo Amatrleri Cemiyeti stanbul fiubesi yrtmektedir.
Bu metodun en byk avantaj posta masraflarnn minimum dzeyde olmasdr. Amatrler yazdklar QSL
kartlarn blgelerindeki en yakn QSL broya topluca gnderirler. Broda bu kartlar lkelere gre snflandrlarak byk miktara ulaflan lkelerin QSL kartlarn o lkenin QSL brosuna gnderirler. Amatr Radyo kulplerinin QSL kart deiflimi ifllevinde araclk yapmasna ksaca QSL Bro ( QSL via bureau) deyimi kullanlr. Bu metodun dezavantaj ise QSL kart deifliminin direkt deiflime nazaran biraz daha uzun zaman almasdr.
3 - QSL MENEJER ARACILII LE QSL KART DEfiM
Bu QSL deiflim metodunu genellikle QSL Bro bulunmayan lkelerdeki Radyo amatrleri ile Posta iflletmeleri salkl alflmayan yada posta sisteminin bulunmad lkelerdeki Radyo Amatrleri kullanr. Bu flartlardaki
amatrler, QSL deiflim flartlar daha rahat olan lkelerden kendilerine menajerlik (Temsilcilik) yapacak bir baflka radyo amatr bulurlar. QSL Menajerleri temsil ettikleri amatrn btn QSL kartlarn almak, cevabn gndermek ve gelen kartlar sahibine iletmekle ykmldrler.
46
47
QSL BURO HZMETLERI

QSL= Alnd, QSL?= Alnd m? QSL Card= Alnd Kart demektir.
Radyo amatrlerinin yurt dflyla yaptklar grflmenin sonunda birbirlerinin grflmelerini teyit etmek amacyla birbirlerine gnderilen kartlara QSL kart denilmektedir.
Alnan bu QSL kartlar sadece o lkeyle yaplan QSOyu teyit etmekle kalmayp, birok dle de basamak salamaktadr.
Bunlardan bazlar Tek band 5 kta QSO dl, DXCC lkeleri tek band tek mod QSO dl, DXCC lkeleri multiband
tek mod QSO dl, DXCC lkeleri multiband multi mod QSO dl, zel gnler, haftalar, aylar QSO dlleri, zel
doum gnleri, lm gnleri QSO dlleri IOTA dl vs.. vs.. oaltlabilir. Tm bunlar kazanabilmek iin ve hobisini sonucunu almak icin tm amatrlerin QSL kartlarna ihtiyalar vardr. Sonuta yaplan tm QSOlar teyit edilmek zorundadr.
Bir grflmeyi teyit etmek iin QSO bitiminde ya via QSL bureau veya via Callbook gibi terimleri de belirtmekte fayda vardr.
Belirtilmese de olur. Belirtilmezse yaplan QSOnun teyiti olan QSL kart o lkenin QSL bureau adresine gnderilir. fiayet
zamannz bolsa ve QSOnuzu uzatyorsanz, direkt posta adresinizi de verebilirsiniz. Posta adresi verirken posta kutusu vermek tercih sebebidir. Ev veya ifl yeri adresi ok uzun olduundan posta kutusu adresleri her zaman tercih edilir.
Baz QSOlar ok ksa olur (Pileup = Ynt), byle QSOlarda grfltnz istasyon ya ok ender bulunan istasyondur
(DX istasyonu) ya da zel bir ar iflareti almfl istasyondur. Byle zamanlarda ise o istasyonu ok iyi takip etmek gerekir. ncelikle frekans ok iyi takip edilir, o istasyon muhakkak QSOlarnn bir yerinde kendi bilgilerini verir (QTH, Operatr ismi, cihaz bilgileri ve QSL info= QSL adresi).
fiayet uzun sre frekansta beklediniz ve o dx istasyonla QSO yapabilme flansna sahip oldunuzsa, raporlaflma srasnda
Please QSL info dediinizde o operatr mutlaka QSL bilgilerini vermek zorundadr. Ya via callbook der, ya da via QSL bureau der veyahut QSL adresini tam olarak verir. Bazen de o frekansta polislik yapan operatrler vardr. Siz pileup srasnda
Please QSL info dediinizde bu operatrler size cevap verirler. Bu operatrlerin baflka grevleri de vardr. rnein bazen DX
alflan lkelerin operatrleri split alflrlar (gnderme ve alma frekanslar ayr ayr. Ya 5 Khz stte, ya 5 khz alttadr veyahut
farkldr).
Siz o operatrn gnderme frekansndan o istasyonu arp durursunuz. O polislik grevini stlenen operatrler size 5
up veya 5 down derler. Bunu iflittiinizde 5 khz ste veya 5 khz alta gidip cihazn ayarlayp o dx istasyonu arabilirsiniz.
Diyelim QSOnuz bitti, QSL info bilgilerini de rendiniz. Ne yapmanz gerekiyor?
Hemen QSL kartnz doldurup, QSL info bilgilerine gre QSL kartlarnz gndermeniz gerekiyor. QSL kartlarnz birka
ynden gnderebilme flansna sahipsiniz.
1- fiayet direkt QSL kart alflveriflinde bulunmak istiyorsanz ve QSL kartnzn elinize bir an nce ulaflmasn istiyorsanz,
grflme yaptnz kifliye direkt olarak posta ile QSL kartnz gnderebilirsiniz. Bu arada dikkat edilecek bir konuyu hatrlatmak isterim. fiayet grflme yaptnz lke DX lkesi ise, zarfn iine o lkenin posta pulu cretini de gznne alarak 1 dolar, 2 dolar gibi (Ka dolar konulaca ARRLnin Callbook handbookta belirtilmifltir.
Trkiyeden direkt QSL isteyenler iin bu 2 dolardr.) bir cret konulmas veya IRC (International Replay Cupon= Uluslararas Cevap Kuponu) alp zarfn iine koymak gereklidir. Ancak grflme yaptnz lke dx istasyonu deilse ve devaml grfllebilen lkeler ise iine IRC veya dolar koymanza gerek yoktur.
(rnein bir Alman istasyonu sizinle yapt QSOyu teyit etmek iin size QSL kartn direkt gnderiyor. Zarfn iine dolar
veya IRC koymak zorunda deildir. Cunku sizin Almanyayla yuzlerce QSO nuz vardr.
Ama baz Almanlar yeni amator olmuslar ve ilk Turkiye QSOsunu sizinle yapmfltr. Hemen 1 dolar veya 2 IRC koyup sizden teyit almak iin QSL kart gnderirler. Boyle durumlarla karfllafltnzda centilmenlik yapp, bu dolar veya IRC yi kendisine iade etmek en guzel davranfltr. lkemizin prestijini de artrr.)
2- fiayet grflme yaptnz istasyon QSL Manager ile alflyorsa. (QSL Manager= Gnll QSL kartlarnn posta iflleriyle
uraflan kifliler) Aynen yukardaki esaslar gznne alnmaldr. Yani o QSL managerin size, grflme yaptnz istasyonun QSL
kartn gnderebilmesi iin zarfn iine dolar veya IRC kuponu koyup yollamanz gerekmektedir. Sayet bunu bu sekilde yapp
gondermezseniz, o QSL Managerden cevap almanz cok zaman alabilir.
3- QSL hizmeti veren kurulufllar, dernekler, kurumlar vastasyla QSL kartlarnz cretsiz gnderebilirsiniz... Baz lkelerde o lkenin flartlarna gre alflan QSL konusuyla ilgili gnll kurulufllar, dernekler veya kurumlar vardr. lkemizde, QSL bro grevini TRAC gnll olarak yapmaktadr. yelerinden hibir cret talep etmeden QSL alflveriflinde bulunmaktadr. Yurt dflndan lkemize gelen QSL kartlar nce blgeler olarak tasnif edilmekte, o blgelerdeki amatr flube derneklerine postalanmaktadr. Ayn flekilde diyelim Antalyada ikamet eden bir amatrsnz ve yurt dflyla QSOlar yapmaktasnz.
Yazdnz QSL kartlar direkt gndermek yerine QSL bro vastasyla gndermek istiyorsunuz. O zaman stanbul blgesindeki
TRAC stanbul fiubesi ne yollayacaksnz, Burada tasnif edilen QSL KART lar lke lke ayrlacak ve o lkelere gnderilecektir.
48
4- Yukardaki 3 flekilden farkl olarak flayet paranz ve zamannz bolsa, kendiniz de evinizde kendinizin ufak bir QSL
brosunu oluflturabilirsiniz.
Bir gnde bir ok lkeyle QSOlar yapmaktasnz. (Gnde 50 - 100 QSO.
Bu 1 - 5 lke olabilir, 15 lke de olabilir, diyelim)QSL kartlarnz yazdnz. Bunlar lke lke tasnif ettiniz.
O lkelerin QSL Buro adreslerini gerek internetten, gerekse Callbooklardan buldunuz.
(Listeler zaman zaman degistirilmektedir. Lutfen dikkat ediniz.)
Bunlar postaneye giderek kapal kutu veya koli gnderi fleklinde veya ak kutu veya koli fleklinde gnderebilirsiniz. Kapal
kutu veya koli gnderilerinde cret biraz fazla olacaktr. Ayrca ak kutu ve koli gnderilerinde cret daha az olacaktr. Ancak
QSL Kartlarla ilgili zamannda PTT ile yaplan bir anlaflma gerei (Bunu size daha sonra hangi tarih ve hangi sayl kararla
olduunu belirteceim. fiu an yanmda deil. Bu yazy iflyerimde kaleme alyorum. Ayrca isteyen arkadafllara bunu fakslayabilirim) bunlar normal kapal kutu veya koli cretinin ok daha altnda yurt dflna gnderebilirsiniz.
Bu size daha abuk srat kazandracaktr. Bunun sebebine gelince.
Sizin QSL buro grevini stlenen kurulufllar, cretsiz olarak gndermeleri iin vereceiniz QSL kartlarnz ellerinde belli
bir grama kadar (200-300 gram) bekletecekler ondan sonra posta ile yurt dflna gondereceklerdir. Bu da flu sakncay
doruyor. Diyelim ki siz nadir bulunan lkelerle 5 QSO yaptnz. 5 tane QSL kart yazdnz ve QSL broya verdiniz. lkemizde
o nadir bulanan lkeyle ka tane daha arkadafl QSO yapacak ki bu QSL kartlar yukarda saydgm grama ulasacak ve yurt
dflna gnderilecektir. Bunun icin senelerin gecmesinin beklenmesi demektir. Yani siz 2001 ylnda vereceiniz bir QSL kart,
ancak 2005, 2006 senesinde o lkeye gnderilecektir ve o lkeden cevap yine size geriye gnderilecektir. Bu da o lkeden hi
QSL kartnz yoksa sizi madur durumda bracaktr. Yllar nce yaplan QSOlarmzn cevaplar bugn bizim elimize
ulaflmasnn sebebi de budur. O lkelerde amatorler nadir bulunan Trk istasyonlaryla yllar nce grflme yapmfllar, ellerinde
bu QSL kartlarn biriktirmifller ve nihayet lkemize gndermifllerdir. 1985lerin veya 1990 bafllarnda yaplan QSL kartlarn
cevaplar ancak bize geriye dnmektedir.
Nadir bulunan lkelerden abuk kart almak istiyorsanz o lkeye direkt olarak QSL kart alflveriflinde bulunmanz gerekmektedir. fiayet QSL broyu kullanrsanz bu QSLlerin cevab elinize yllar sonra ulaflacaktr.
Zaman benim iin nemli deil diyorsanz. QSL Buroyu her zaman kullanabilirsiniz.
Bir QSL kart 15x9 cm. ebatlarnda olmaldr. Dnya standartlar bu ebatlar dahilindedir. Daha ufak ve daha byk QSL kartlar zarflarn iine smamakta ve gram olarak ar gelmekte ve yurt dflna gnderilirken byk paralar vermek gerekmektedir.
Bir QSL kartn zerinde bilgiler ise flunlar olmaldr:
1- Grfltnz istasyonun ar iflaretini yazacak blm, (To Radio veya Callsign)
2- QSL kartnzda yeriniz varsa karfl operatorun ismi (Olmayabilir) (Operator)
3- QSOnun tarihini yazmak iin Tarih (Date)
4- QSOnun GMT olarak saati
5- Cihaznzla ilgili bilgiler (Rig-pwr-ant= Cihaz, g, anten) (Olmayabilir)
6- Gorflme yaptnz frekans (QRG)
7- Grflme modunuz (Mode= CW: A1A, SSB= J3E, FM: F3E, Digijtal modlar: AFSK vs...)
8- Grflme sinyal raporunuz (RST= R= Radio, S= Signal, T= Ton (ton sadece CW gorflmelerde ve baz dijital modlarda kullanlr.)
9- QSL inizi istediginiz adres.
10- QSL inizi nasl istersiniz?
(PSE QSL via Bureau= Ltfen QSLinizi bro ile gnderiniz)
(PSE QSL direct= Ltfen QSLinizi direkt olarak gnderiniz)
TNX QSL= QSLiniz iin teflekkrler (fiayet karfl tarafdan ilk nce cevap gelmiflse)
Kartnzn ust sag ve sol kflelerine ZONE bilgilerini koyabilirsiniz.
ZONE (ITU= 39), ZONE (WAZ= 20)
QSL kartlarnn zerinde o lkeyi temsil eden bayrak, dernek amblemi, fotograf vs. konulabilinir. QSL kartnn arkasna
da lkemizin eflitli yerlerinden tantc fotograflar konulabilir. Tabii QSL kart hazrlatmak ve bastrmak byk bir maliyet
gerektirmektedir. Renkli QSL kartlar biraz daha masrafldr. Bu konuda matbaac bir tandgnz var ise onlarla temasa gemek
gerekmektedir.
49
ULUSLARARASI SAAT (UTC / GMT)

CORAF KONUM
Herhangi bir noktann dnya zerinde kaplad alana corafi konum denir. zel ve matematik konum diye
ikiye ayrlr. Bir lkenin corafi konumu , o lkenin tabii, befleri ve ekonomik zelliklerini ok ynl etkiler.
ZEL KONUM
Herhangi bir yerin ktalara, denizlere, da sralarna, boazlara ,komflu lkelere, ulaflm yollarna, yer alt ve
yerst kaynaklarna, siyasi bloklara gre olan konumu ve ykseklik deerleri zel konumudur. Bu durum lkelerin jeopolitik konumunu, iklimini, nfusun dalfln, yerleflme flartlarn, turizm faaliyetlerini, ulaflm imkann,
ekonomik faaliyetlerini etkiler.
TRKYENN ZEL KONUMU VE SONULARI
Trkiye Asya, Avrupa ,Afrika ktalarn birbirine balayan nemli bir kavflak noktasnda kurulmufltur.
Asya Avrupa arasnda bir kpr durumundadr.
Stratejik nemi olan boazlara sahiptir.
Petrol bakmndan zengin lkelere komfludur.
Asya Avrupa arasndaki en nemli ticaret ve ulaflm yollar Trkiyeden geer.
Ortalama ykseltisi fazladr ve engebelidir. Bu durum tarm, nfus, sanayi, ulaflm ve yerleflmeyi etkiler.
Trkiyenin gerek yzlm 814.578 km2, izdflm yzlm ise 779.452 km2dir. Aradaki fark lkemizin
yksek ve engebeli olmasndan kaynaklanr.
Not : Bir yerin gerek yzlm ile izdflm yzlm arasnda fark fazla ise o yer engebelidir. Fark az
ise dzlktr.
MATEMATK KONUM
Bir yerin enlem ve boylamlara gre dnya zerindeki yeridir. Bir baflka ifade ile Ekvatora ve Greenwiche
gre konumudur.
rnein: Trkiye 36-42 kuzey enlemleri (paralelleri) ile 26-45 dou boylamlar (meridyenleri) arasndadr.
PARALELLER
Ekvatora paralel olarak 1lik a aralklaryla izildii varsaylan dairelerdir.
zellikleri: Bafllang paraleli Ekvatordur ve en byk paralel dairesidir (40.076 km). Dnyann fleklinden dolay Kutuplara gidildike evre uzunluklar azalr.
Birer derece aralklarla geerler.
90 tanesi Gney, 90 tanesi Kuzey Yarmkrede olmak zere toplam 180 tanedirler.
ki paralelin arasndaki uzaklk her yerde 111 km dir.
Paralellerin derecesi kuzey ve gneye doru artar.
Paralel fark ile uzaklk hesaplanabilmesi iin bize verilen merkezler ayn meridyen zerinde olmaldr. Farkl
meridyen yaylarnda olduunda a fark ortaya kar ve iki paralel aras 111 km den daha fazla olur.
Paralel fark bulunurken verilen merkezler ayn yarmkrede ise byk olan enlem derecesinden kk olan
karlr. Farkl yarmkrede olurlarsa enlem dereceleri toplanr.
ENLEM VE ETKLER
ENLEM: Yerkrede herhangi bir noktann ekvatora olan uzaklnn a cinsinden deeridir.
Gnefl flnlarnn dflme as kutuplara doru klr. Iflnlarn atmosferdeki yolu uzar. Tutulma artar ve scaklk ta kutuplara doru azalr.
Denizlerin scakl ve tuzluluu kutuplara doru azalr.
Matematik iklim kuflaklar oluflur
Bitki rts kutuplara doru aralksz kuflaklar oluflturur.
Tarmn ykselti snr, Toktaan kar snr (Daimi kar snr), Orman st snr kutuplara doru azalr.
Akarsularn donma sresi kutuplara doru uzar.
Gece gndz arasndaki zaman fark kutuplara doru artar.
Dnyann izgisel dnfl hz kutuplara doru azalr.
50
MERDYENLER
Ekvatoru dik olarak kesen ve kutuplarda birleflen hayali dairelere meridyen daireleri denir
zellikleri:
Bafllang meridyeni Greenwhictir. Greenwhicin 180 batsnda ve 180 dousunda olmak zere 360 tane meridyen yay vardr. Tam daire olarak 180 adettir.
Aralarndaki uzaklk sadece Ekvator zerinde 111 kmdir. Dnyann fleklinden dolay Kutuplara gidildike bu
uzaklk daralr. rnek:Trkiyede ortalama 85 km , Kutup dairelerinde 47 km dir.
Bunun sonucu olarak dou-bat ynnde ayn mesafe gidildiinde Kutuplara yakn yerde daha fazla meridyen
geilirken, Ekvatorda en az meridyen geilir.
ki meridyen arasnda 4 dakikalk yerel saat fark vardr.
Kutuplarda birlefltikleri iin meridyen yaylar eflit uzunluktadr.
Ayn meridyen zerindeki btn noktalarda yerel saat ayndr. Ayrca 21 Mart-23 Eyll gnlerinde de gnefl
ayn anda doar ve batar.
BOYLAM VE ETKLER
Boylam: Herhangi bir noktann bafllang meridyenine olan uzaklnn a cinsinden deeridir.
ETKLER: Boylamn tek etkisi yerel saat farklar oluflturmasdr.
YEREL SAAT HESAPLAMALARI

Yerel Saat: Bir yerin kendine zg saatidir. Gneflin ufuk izgisindeki konumuna gre belirlenir. Gnefl ufuk
izgisinde en yksek konuma geldiinde o yerin yerel saati 12:00 dr. Cismin glgesi en ksadr.
Ayn yarm krede ise byk olan meridyen derecesinden kk olan karlr. Farkl yarm krelerde
ise toplanr.
Not: Dnyamz kendi ekseni evresinde batdan douya doru dnd iin doudaki bir merkezde gnefl
erken doar, erken batar. Batdaki bir merkezde ise ge doar ge batar. Sonuta doudaki bir meridyenin yerel
saati her zaman daha ileridir.
SAAT DLMLER VE ULUSAL SAAT
Trkiye, ikinci ve nc saat dilimlerinde yer almaktadr. Ancak biz bunlardan sadece birini kullanmaktayz.1978 ylna kadar topraklarmzn ounun yer ald ikinci saat diliminin( 30 Dou meridyeni -zmit) yerel saati lkemizde ortak saat olarak kullanlmfltr. Bu tarihten sonra gnefl flndan daha fazla faydalanarak enerji tasarrufu salamak iin ileri ve geri saat uygulamasna geilmifltir. lkbahar-yaz dnemlerinde ileri (45 Dou meridyeni-Idr), sonbahar-kfl dnemlerinde geri saat (30 Dou meridyeni -zmit) uygulamas yaplmaktadr.
TARH DEfiTRME ZGS
Tarih deifltirme izgisi olarak 180
meridyeni kabul edilir. Bu meridyenin dou
tarafnda bat meridyenleri, bat tarafnda
ise dou meridyenleri bulunmaktadr. Dolaysyla dou meridyenlerinin olduu batsnda bir gn ileri, bat meridyenlerinin olduu dousunda ise bir gn geridir.
Not: Tarih deifltirme izgisi ve saat
dilimleri lke snrlarna gre izildiinden
meridyenlere tam uygun olarak uzanfl gstermezler. Girinti-knt olufltururlar.
51
TRKYENN MATEMATK KONUMU VE SONULARI
Kuzey Yarm Krede lman iklim kuflandadr.

Dousu ile bats arasnda 19lik boylam fark vardr.
Bunun sonucu olarak 76 dk.lk yerel saat fark vardr (19x4=76 dk.).
Drt mevsim belirgin olarak yaflanr.

Gnefl flnlar hibir zaman dik ayla dflmez.
Yurdumuzda bir cismin glgesi btn yl kuzeye dfler.
Gney kylarmzn scakl kuzey kylarmzdan yllk ortalamada 7-8C daha yksektir.
Akdenizin tuzluluk oran Karadenizden daha yksektir.
Kfln grlen yafllar cephesel kkenlidir.
Yurdumuza kuzeyden esen rzgarlarn soutucu, gneyden esen rzgarlarn da scakl artrc etki yapmas.
Deniz turizmi en erken Akdeniz Blgesinde bafllar en uzun sre devam eder.
Yl iinde en uzun gndz ve gecelerin yurdumuzun kuzeyinde yaflanmas.
ULUSLAR ARASI SAAT (UTC) FARKI
lkeler arasndaki mesafeden dolay saat fark vardr. Amatr radyo haberleflmesinde uluslar aras saat
(UTC) kullanlr. Bu Greewichteki saat olup GMT ksaltmas olarak ta verilmektedir. Yerkre 360 meridyene ayrlmfltr. Greenwichten geen meridyen 0 kabul edilmifltir. Greenwichin dousundaki ile dou boylam batsndakilere bat boylam denmektedir. Her boylam arasnda 4 dakikalk bir zaman fark vardr. Bulunduunuz noktadan douya doru saat fark bulunurken ekleme batya doru ise karma yaplr.
ULUSLAR ARASI (UTC) SAAT HESAPLAMASI

Her boylam aras (1), 4 dakikadr. Her 15 derecelik boylam 1 saattir.
Bat
UTC (0) + + + + + + + + + Dou
stenilen lke douda ise, fark ilave edilir (+)

stenilen lke batda ise, fark karlr ()
rnek :
45 bat boylamnda saat : 06.00 iken
25 dou boylamnda saat katr?
stenen boylam douda olduu iin dereceleri toplarz. 45 + 25 = 70
Her boylam aras 4 dk. olduu iin bulunan derece 4 le arplr. 70 X 4(dk) = 280 dk.
Saati hesaplamak iin bulunan deer 60a blnr. 280 / 60 = 4 saat, 40 dk.
Bulduumuz saati nceki saate ekleriz. 25 dou boylamnda saat : 06.00 + 4.40= 10.40 dr.
52
FREKANS SPEKTRUMU
Frekans Aral
Dalga Boyu
Ksaltma
Aklama
3-30 Hz
10.000-100.000 Km
ULF - Ultra Low Frequency
Ultra Alak Frekans
30-300 Hz
10.000-1.000 Km
ELF - Extremely Low Frequency
Ekstra Alak Frekans
300 Hz-3 kHz
1.000-100 Km
VF - Voice Frequencies
Ses Frekans Aral
3-30 kHz
100-10 Km
VLF - Very Low Frequency
ok Ksa Dalga
30-300 kHz
10-1Km
LF - Low Frequency
Ksa Dalga
300 kHz-3 MHz
1.000-100 m
MF - Medium Frequency
Orta Dalga
3-30 MHz
100-10 m
HF - High Frequency
Yksek Dalga
30-300 MHz
10-1 m
VHF - Very High Frequency
ok Yksek Frekans
300 MHz-3 GHz
100-10 cm
UHF - Ultra High Frequency
Ultra Yksek Frekans
3-30 GHz
10-1 cm
SHF - Super High Frequency
Sper Yksek Frekans
30-300 GHz
10-1 mm
EHF - Extremely High Frequency
Ekstra Yksek Frekans
300-3000 Ghz
1-0,001 mm
nfrared Iflnlar
780-380 nm
Grnebilir Iflk
10 nm
Ultraviyole Ifln
0,1 nm
Rntgen Ifln
0,001 nm
Gama Ifln
0,1 pm
Kozmik Ifln
53
ULUSLAR ARASI VE MLL FONETK ALFABE
ULUSLAR ARASI FONETK ALFABE
MLL FONETK ALFABE
RAKAMLAR
YAZILIfiI
OKUNUfiU
YAZILIfiI
OKUNUfiU
A - ALFA
(Alfa)
A - ANKARA
0 - NADAZERO
B - BRAVO
(Bravo)
B - BURSA
1 - UNAONE
C - CHARLIE
(arli)
C - CEYHAN
2 - BISSOTWO
D - DELTA
(Delta)
- ANKIRI
3 -TERRATHREE
E - ECHO
(Eko)
D - DENZL
4 - KARTEFOUR
F - FOXTROT
(Fokstrot)
E - EDRNE
5 - PENTAFIVE
G - GOLF
(Golf)
F - FATSA
6 - SOXISIX
H - HOTEL
(Hotel)
G - GRESUN
7 - SETTESEVEN
I - INDIA
(ndiya)
H - HOPA
8 - OKTOEIGHT
J - JULIET
(Clyet)
I - ISPARTA
9 - NOVENINE
K - KILO
(Kilo)
- ZMR
L - LIMA
(Lima)
J - JALE
M - MIKE
(Mayk)
K - KAYSER
N - NOVEMBER
(Novembr)
L - LLEBURGAZ
O - OSCAR
(Oskar)
M - MANSA
P - PAPA
(Papa)
N - NAZLL
Q - QUEBEC
(Kbek ya da Kebek)
O - ORDU
R - ROMEO
(Romeo)
- DEMfi
S - SIERRA
(Siera)
P - PAZAR
T - TANGO
(Tengo)
R - RZE
U - UNIFORM
(Yuniform)
S - SAMSUN
V - VICTOR
(Viktor)
fi - fiARKY
W - WHISKY
(Viski)
T - TRABZON
X - XRAY
(Eksrey)
U - URFA
Y - YANKEE
(Yanki)
- NYE
Z - ZULU
(Zulu)
V - VAN
Y - YALOVA
Z - ZONGULDAK
X - KZ
W - KVE
54
ULUSLAR ARASI TEHLKE, ACELE, EMNYET MESAJLARI

SES LE
CW LE
TEHLKE
MAYDAY - MAYDAY - MAYDAY
SOS - SOS - SOS
ACELE
PAN - PAN - PAN
X-X-X
EMNYET
SECURITY - SECURITY - SECURITY
T-T-T
Bu mesajlar kesinlikle ihtiya olmadan, sadece dikkat ekmek iin kullanlamaz.

CW de bu sinyaller AUTO-ALARM cihazlarn otomatik olarak alfltrr ve operatr uyaracak flekilde
dzenlenmifltir.
Bu sebeple gerekmeden kullanlamazlar.
BEACONS
fiartlar daha iyi takip ederek alflma koflullarn iyi dzenlemek iin, dzenli olarak ayn frekanslarda, ayn
zamanlarda beacon dediimiz sinyal reten aralardr.
Ayn flekilde tm dnyada buna benzer bir ok sinyaller duyabilirsiniz.
Ticari, askeri, mesleki durum bildiren radyo istasyon sinyalleri gibi.
Amatr Beacon lar genellikle HF yaynlardr.
Dnyann her yerinde amatrler bunlar dinleyerek en iyi propagasyonu yakalamfl olurlar.
TA2HOnun minik telsizcisi flimdiden cihazlara el koydu.
55
ARI fiARETLER KULLANIMI

Her radyo amatrnn kanun ve ynetmenlikle belirlenmifl, tm dnyada flekli ve anlafllmas ayn olan bir
ARI fiARET mevcuttur.
Bu ar iflareti flu flekilde oluflmufltur.
1) NEK
: LKE SEMBOL K HARFL (TA/YM : TRKYE)
2) BLGE NO : 0 9 ARASI VE 10 PARAYA BLNMfiTR (TA2..YM1..)
3) SONEK
: HERHANG BR SIRALI KODLAMA (K. . FE. . CCU. . YTH. .)
rnek olarak ;
TA 2 KF
1
2 3
Trkiyede TA neki A snf amatrlere, TB neki B snf amatrlere verilmektedir. Bayanlarda sonek daima Y ile bafllar (Young Lady)
BAZI
C
K
X
Y
Z
SONEKLER
(TA2COJ)
: C SINIFI OLANLAR N SONEK BAfiLANGI HARF
: KULP STASYONLARIN SONEK BAfiLANGICI
(TA2KF , TA4KT)
: ETM VE R. KURUMLARINA KURULMUfi STASYON SONEK BAfiLANGICI
: BAYAN AMATR TELSZCLERN SONEK BAfiLANGICI
(TA2YO.. , TA2YNE)
: TRKYEDE BULUNAN YABANCILARIN SONEK BAfiLANGICI
/
/P
/M
/MM
/AM
:
:
:
:
:
KESME, TA2HO/3 BU STASYON 3 NC BLGE SINIRI NDE ALIfiIYOR

PORTATF, TA1CDG/P, BU STASYON PORTATF ALIfiIYOR.
KARA MOBL, TA2CJL/M, BU STASYON MOBL OLARAK ALIfiIYOR.
DENZ MOBL, TA2K/MM, BU STASYON DENZDE AKTF.
HAVA MOBL, TA4EA/AM, BU STASYON HAVADA AKTF.
RNEKLER;
OE5YBL/MM
Avusturya istasyonu bayan YBL 5.blgede deniz tafltndan alflyor.
TA1ST/2
Trkiyenin 1.blge istasyonu ST 2.blgede geici olarak alflyor.
TA3KB
Trkiye 3.blgede alflan kulp istasyonu
G4CXB/DL
ngiliz istasyonu CXB geici olarak Almanyada alflyor.
TA6/DJ0AI/P
DJ0AI istasyonu geici izinle Trkiye 6.blgede portatif alflyor.
56
ULUSLAR ARASI ARI KODLARI

ar flareti
AA-AL,KA-KZ
NA-NZ,WA-WZ
AM-AO,EA-EH
APAS,6P-6S
AT-AW,VT-VW-8T-8Y
AX,VH-VN,VZ
AY - AZ
A2,8O
A3
A4
A5
A6
A7
A8,D5,EL,5L-5M, 6Z
A9
BA-BZ,XS,3H-3U
CACE,XQ-XR, 3G
CFCK,CY-CZ, VA-VG,
VO,VX-VY,XJ-XO
CLCM,CO,T4
CN,5C-5G
CP
CQ - CU
CV - CX
C2
C3
C4,H2,P3,5B
C5
C6
C7
C8 - C9
DA-DR,Y2-Y9
DS-DT,D7-D9,HL,6K-6N
DU-DZ,4D-4I
D2 - D3
D4
D6
EI - EJ
EK - EK
EM EO,UR-UZ
EPEQ,9B-9D
ER
ES
ET,9E-9F
EU - EW
EX
EY
EZ
E2,HS
E3
E4
E5
FA-FZ,HW-HY, TH, TO-TQ,
TK,TM,TV-TX
GA-GZ,MA-MZ, VP-VQ,
VS,ZB-ZJ,ZN-ZO,ZQ,2A-2Z
HA,HG
HB,HE
HCHD
HF,SN-SR,3Z
HH
HI
HJHK,5J-5K
HM,P5-P9
HN,YI
HO-HP,H3,H8-H9
HQ - HR
lke
Trke Yazlfl
United States of America
Amerika Birleflik Devletleri
Spain
Pakistan (Islamic Republic of)
India (Republic of)
Australia
Argentine Republic
Botswana (Republic of)
Tonga (Kingdom of)
Oman (Sultanate of)
Bhutan (Kingdom of)
United Arab Emirates
Qatar (State of)
Liberia (Republic of)
Bahrain (State of)
China (Peoples Republic of)
Chile
Canada
spanya
Pakistan
Hindistan
Avustralya
Arjantin
Botswana
Tonga Krall
Oman Sultanl
Bhutan Sultanl
Birleflik Arap Emirlikleri
Katar Emirlii
Liberya Cumhuriyeti
Bahrain Emirlii
in Halk Cumhuriyeti
fiili
Kanada
Cuba
Morocco (Kingdom of)
Bolivia (Republic of)
Portugal
Uruguay (Eastern Republic of)
Nauru (Republic of)
Andorra (Principality of)
Cyprus (Republic of)
Gambia (Republic of the)
Bahamas (Commonwealth of the)
World Meteorological Organization
Mozambique (Republic of)
Germany (Federal Republic of)
Korea (Republic of)
Philippines (Republic of the)
Angola (Republic of)
Cape Verde (Republic of)
Comoros (Islamic Federal Republic of the)
Ireland
Armenia (Republic of)
Ukraine
Iran (Islamic Republic of)
Moldova (Republic of)
Estonia (Republic of)
Ethiopia (Federal Democratic Republic of)
Belarus (Republic of)
Kyrgyz Republic
Tajikistan (Republic of)
Turkmenistan
Thailand
Eritrea
Palestinian Authority
Cook Islands
France
Kba
Fas Krall
Bolivya
Portekiz
Uruguay
Nauru Cumhuriyeti
Andora
Kbrs Cumhuriyeti
Gambiya
Birleflik Bahama Adalar
DNYA METEOROLOJ BRL
Mozambik Cumhuriyeti
Almanya
Kore
Filipinler
Angola
Verde Burnu Cumhuriyeti
Comoros Federal slam Cumhuriyeti
rlanda
Ermenistan
Ukrayna
ran
Moldova
Estonya
Etyopya
Beyaz Rusya
Krgzistan
Tacikistan
Trkmenistan
Tayland
Eritre
Filistin
Cook Adalar
Fransa
United Kingdom and North. Ireland
ngiltere ve Kuzey rlanda
Hungary (Republic of)

Switzerland (Confederation of)
Ecuador
Poland (Republic of)
Haiti (Republic of)
Dominican Republic
Colombia (Republic of)
Korea (Democratic Peoples Republic of)
Iraq (Republic of)
Panama (Republic of)
Honduras (Republic of)
Macaristan
svire
Ekvador
Polonya
Haiti
Dominik Cumhuriyeti
Kolombiya
Gney Kore
Irak
Panama
Honduras
57
HT,H6-H7,YN
HU
HV
HZ,7Z,8Z
H4
IA - IZ
JAJS,7J-7N, 8J-8N
JT - JV
JW-JX,3Y
JY
JZ,YB-YH,7A-7I, 8A-8I,PK-PO
J2
J3
J4,SV-SZ
J5
J6
J7
J8
LA - LN
LO-LW,L2-L9
LX
LY
LZ
OAOC,4T
OD
OE
OF - OJ
OK - OL
OM
ON - OT
OUOZ,XP,5P-5Q
PA-PI
PJ
PP-PY,ZV-ZR
PZ
P2
P4
RARZ,UA-UI
SA SM,7S,8S
SSASSM,SU,6A-6B
SSNST,6T-6U
S2 - S3
S5
S6,9V
S7
S8, ZR-ZU
S9
TA-TC,YM
TD,TG
TE,TI
TF
TJ
TL
TN
TR
TS
TT
TU
TY
TZ
T2
T3
T5, 6O
T6, YA
T7
T8
T9
UJ - UM
UN - UQ
VR
V2
V3
58
Nicaragua
El Salvador (Republic of)
Vatican City State
Saudi Arabia (Kingdom of)
Solomon Islands
Italy
Japan
Mongolia
Norway
Jordan (Hashemite Kingdom of)
Indonesia (Republic of)
Djibouti (Republic of)
Grenada
Greece
Guinea-Bissau (Republic of)
Saint Lucia
Dominica (Commonwealth of)
Saint Vincent and the Grenadines
Norway
Argentine Republic
Luxembourg
Lithuania (Republic of)
Bulgaria (Republic of)
Peru
Lebanon
Austria
Finland
Czech Republic
Slovak Republic
Belgium
Denmark
Netherlands (Kingdom of the)
Netherlands -Netherlands Antilles
Brazil (Federative Republic of)
Suriname (Republic of)
Papua New Guinea
Netherlands (Kingdom of the) - Aruba
Russian Federation
Sweden
Egypt (Arab Republic of)
Sudan (Republic of the)
Bangladesh (Peoples Republic of)
Slovenia (Republic of)
Singapore (Republic of)
Seychelles (Republic of)
South Africa (Republic of)
Sao Tome and Principe
Turkey
Guatemala (Republic of)
Costa Rica
Iceland
Cameroon (Republic of)
Central African Republic
Congo (Republic of the)
Gabonese Republic
Tunisia
Chad (Republic of)
Cte dIvoire (Republic of)
Benin (Republic of)
Mali (Republic of)
Tuvalu
Kiribati (Republic of)
Somali Democratic Republic
Afghanistan (Islamic State of)
San Marino (Republic of)
Palau (Republic of)
Bosnia and Herzegovina (Republic of)
Uzbekistan (Republic of)
Kazakhstan (Republic of)
Hong Kong
Antigua and Barbuda
Belize
Nikaragua
El Salvador
Vatikan Blgesi
Suudi Arabistan Krall
Solomon Adalar
talya
Japonya
Mongolya
Norve
rdn Krall
Endonezya
Cibuti Cumhuriyeti
Grenada
Yunanistan
Gine-Bisau Cumhuriyeti
St. Lucia Adas
Birleflik Dominik
Grenada
Norve
Arjantin
Lksemburg
Litvanya
Bulgaristan
Peru
Lbnan
Avusturya
Finlandiya
ek Cumhuriyeti
Slovakya
Belika
Danimarka
Hollanda
Hollanda ve Antil adalar
Brezilya
Surinam
Papua Yeni Gine
Hollanda ve Aruba
Rusya Federasyonu
sve
Msr
Sudan
Bangladefl
Slovenya
Singapur
fieysel (adalar)
Gney Afrika Cumhuriyeti
Sao Tome adas
Trkiye
Guatemala
Kosta Rica
Grnland (Buz lkesi)
Kamerun
Merkez Afrika Cumhuriyeti
Kongo
Gabon
Tunus
ad
Fildifli Sahilleri Cumhuriyeti
Benin Cumhuriyeti
Mali
Tuvalu
Kiribati Cumhuriyeti
Somali
Afganistan
San Marino
Palau Cumhuriyeti (adas)
Bosna Hersek
zbekistan
Kazakistan
Hong Kong
Antik ve Barbuda Adalar
Belize
V4
V5
V6
V7
V8
XA-XI, 4A-4C, 6D-6J
XT
XU
XV, 3W
XW
XY - XZ
YJ
YK,6C
YL
YO - YR
YS
YTYU,YZ,4N-4O
YV-YY,4M
ZA
ZK - ZM
ZP
Z2
Z3
3A
3B
3C
3D
3D
3E - 3F
3V
3X
4J - 4K
4L
4P - 4S
4U
4V
4W
4X,4Z
4Y
5A
5H - 5I
5N - 5O
5R - 5S
5T
5U
5V
5W
5X
5Y - 5Z
6V - 6W
6X
6Y
7O
7P
7Q
7R,7T-7Y
8P
8Q
8R
9A
9G
9H
9I - 9J
9K
9L
9M,9W
9N
9O - 9T
9U
9X
9Y - 9Z
Saint Kitts and Nevis

Namibia (Republic of)
Micronesia (Federated States of)
Marshall Islands (Republic of the)
Brunei Darussalam
Mexico
Burkina Faso
Cambodia (Kingdom of)
VietNam (Socialist Republic of)
Laos (Peoples Democratic Republic)
Myanmar (Union of)
Vanuatu (Republic of)
Syrian Arab Republic
Latvia (Republic of)
Romania
El Salvador (Republic of)
Serbia & Montenegro
Venezuela
Albania (Republic of)
New Zealand
Paraguay (Republic of)
Zimbabwe (Republic of)
Former Yugoslav Republic of Macedonia
Monaco (Principality of)
Mauritius (Republic of)
Equatorial Guinea (Republic of)
Swaziland (Kingdom of)
Fiji (Republic of)
Panama (Republic of)
Tunisia
Guinea (Republic of)
Azerbaijani Republic
Georgia (Republic of)
Sri Lanka
United Nations
Haiti (Republic of)
Timor - Leste
Israel (State of)
International Civil Aviation Organization
Libya
Tanzania (United Republic of)
Nigeria (Federal Republic of)
Madagascar (Republic of)
Mauritania (Islamic Republic of)
Niger (Republic of the)
Togolese Republic
Samoa (Independent State of)
Uganda (Republic of)
Kenya (Republic of)
Senegal (Republic of)
Madagascar (Republic of)
Jamaica
Yemen (Republic of)
Lesotho (Kingdom of)
Malawi
Algeria
Barbados
Maldives (Republic of)
Guyana
Croatia (Republic of)
Ghana
Malta
Zambia (Republic of)
Kuwait (State of)
Sierra Leone
Malaysia
Nepal
Congo (Democratic Republic of)
Burundi (Republic of)
Rwandese Republic
Trinidad and Tobago
Namibya Cumhuriyeti
Mikronezya Federatif lkesi
Marshal Adalar Cumhuriyeti
Brunei Sultanl
Meksika
Burkina Faso
Kamboya
Vietnam
Laos Demokratik Halk Cumhuriyeti
Myanmar Birlii
Vanatu Cumhuriyeti
Suriye
Litvanya
Romanya
El Salvador
Srbistan & Karada
Venezella
Arnavutluk
Yeni Zelanda
Paraguay
Zimbabve
nceki Yugoslavya ve Makedonya
Monako Prenslii
Maritus
Ekvator Ginesi
Swaziland Krall
Fiji Cumhuriyeti
Panama
Tunus
Gine
Azerbaycan
Corciya Cumhuriyeti
Sri Lanka
BRLEfiMfi MLLETLER
Haiti
Timor Adalar
srail
Uluslar aras Sivil Havaclk Birlii
Libya
Tanzanya
Nijerya
Madagaskar Cumhuriyeti
Moritanya
Nijer
Togolese Cumhuriyeti
Samoa Bamsz Blgesi
Uganda
Kenya
Senegal
Madagaskar
Jamaika
Yemen Cumhuriyeti
Lesoto
Malawi
Cezayir
Barbados
Maldivler Cumhuriyeti
Guyana
Hrvatistan
Gana
Malta
Zambiya Cumhuriyeti
Kuveyt
Sierra Leone
Malezya
Nepal
Kongo
Burundi Cumhuriyeti
Ruanda
Trinidad and Tobago
59
TRKYE ARI BLGELER

Radyo amatrl iin her lke 0-9 aras 10 blgeye ayrlmaktadr.
Buna gre lkemizde 10 ar Blgesine ayrlmfltr. 0 rakam deniz ve adalara 1-9 kara ksmna aittir.
TRKYE 1 NC ANA BLGEDEDR (REGION 1)

ITU ZONE : 39
ASIA ZONE : 20
TA2KF
60
FREKANS BAND PLANLARI

Band Metre
1.8 Mhz
160 Mt.
2.3 Mhz 120 Mt.
3.3 Mhz 90 Mt.
3.5 Mhz
80 Mt.
4.8 Mhz 60 Mt.
6.1 Mhz 49 Mt.
7.0 Mhz
40 Mt.
9.6 Mhz 31 Mt.
10 Mhz
30 Mt.
11 Mhz 25 Mt.
13 Mhz 22 Mt.
14 Mhz
20 Mt.
15 Mhz 19 Mt.
18 Mhz
17 Mt.
17 Mhz 16 Mt.
21 Mhz
15 Mt.
21 Mhz 13 Mt.
24 Mhz
12 Mt.
25 Mhz 11 Mt.
Frekans
Kullanm
1.810 MHz
1.838 MHz
1.842 MHz
1.850 2.000 MHz
2.300 2.498 MHz
3.200 3.400 MHz
3.500 MHz
3.580 MHz
3.620 MHz
3.800 MHz
4.750 4.995 MHz
5.950 6.250 MHz
7.000 MHz
7.035 MHz
7.045 MHz
7.100 7.300 MHz
9.500 9.900 MHz
10.100 MHz
10.140 MHz
10.150 MHz
11.650 11.975 MHz
13.600 13.800 MHz
14.000 MHz
14.070 MHz
14.099 MHz
14.101 MHz
14.112 MHz
14.350 MHz
15.100 15.600 MHz
18.068 MHz
18.101 MHz
18.109 MHz
18.111 MHz
18.168 MHz
17.550 17.900 MHz
21.000 MHz
21.080 MHz
21.120 MHz
21.149 MHz
21.151 MHz
21.450 MHz
21.450 21.850 MHz
24.890 MHz
24.920 MHz
24.929 MHz
24.931 MHz
24.990 MHz
25.670 26.100 MHz
Yalnzca CW
CW ve Paket Radyo
Ses ve CW
Band Sonu
eflitli Yaynlar
eflitli Yaynlar
Yalnzca CW
Digital Modlasyonlar ve CW
Ses ve CW
Band Sonu
eflitli Yaynlar
eflitli Yaynlar
Yalnzca CW
Dijital Modlasyonlar CW SSTV FAX
Ses ve CW
eflitli Yaynlar
eflitli Yaynlar
Yalnzca CW
Dijital Modlasyonlar
Bant Sonu
eflitli Yaynlar
eflitli Yaynlar
Yalnzca CW
Dijital Modlasyonlar ve CW
Yalnzca Belirtme Sinyal Yaynlar
Dijital Modlasyonlar Ses CW
Ses ve CW
Band Sonu
eflitli Yaynlar
Yalnzca CW
Yalnzca Belirtme Sinyalleri
Ses ve CW
Band Sonu
eflitli Yaynlar
Yalnzca CW
Yalnzca CW
Ses ve CW
Band Sonu
eflitli Yaynlar
Yalnzca CW
Ses ve CW
Band Sonu
eflitli Yaynlar
Aklama
Trkiye de Amatr
Haberleflmeye Ak
Amatr Haberleflmeye Kapal
Trkiyede Amatr
Haberleflmeye Ak
Trkiyede Amatr
Haberleflmeye Ak
Trkiyede Amatr
Haberleflmeye Ak
Trkiyede Amatr
Haberleflmeye Ak
Trkiyede Amatr
Haberleflmeye Ak
Trkiyede Amatr
Haberleflmeye Ak
Trkiyede Amatr
Haberleflmeye Ak
61
28 Mhz 10 Mt.
50 Mhz
6 Mt.
70 Mhz
4 Mt.
28.000
28.050
28.150
28.199
28.201
29.200
29.300
29.550
29.700
50.000
50.100
50.500
51.000
51.125
51.410
51.830
52.000
70.000
70.030
70.250
70.300
70.500
MHz
MHz
MHz
MHz
MHz
MHz
MHz
MHz
MHz
MHz
MHz
MHz
MHz
MHz
MHz
MHz
MHz
MHz
MHz
MHz
MHz
MHz
144.000
144.150
144.500
144.845
MHz
MHz
MHz
MHz
145.000 MHz
Yalnzca CW
Yalnzca CW
Ses ve CW
Dijital Modlasyonlar Ses CW
Uydu nifl
Ses ve CW
Band Sonu
Yalnzca CW
SSB ve CW
Tm Modlasyonlar
SSB ve CW
Tm Modlasyonlar
FM Simpleks Kanallar
Tm Modlasyonlar
Band Sonu
SSB ve CW
Tm Modlasyonlar
eflitli Yaynlar
Band Sonu
Yalnzca CW
SSB ve CW
Tm Modlasyonlar
FM Rle Giriflleri
144 Mhz
2 Mt.
145.250...145.575 MHz FM Simpleks Kanallar
145.600 MHz
FM Rle kfllar
145.800 MHz
146.000 MHz
Uydu Kanallar
Band Sonu
Trkiyede Amatr
Haberleflmeye Ak
Trkiyede Amatr Haberleflmeye

Kstl Olarak Ak
Tm Band
Amatr Grflmelere Ak
145.000 R0
145.025 R1
145.050 R2
145.075 R3
145.100 R4
145.125 R5
145.150 R6
145.175 R7
S10...S23
145.600 R0
145.625 R1
145.650 R2
145.675 R3
145.700 R4
145.725 R5
145.750 R6
145.775 R7
144 MHz NOKTA FREKANSLAR

144.050 MHz CW ar (Devaml dalga vericileri)
144.100 MHz CW MS Rasgele ar
144.125 MHz CW MS (1 dakika)
144.200 MHz SSB MS Rasgele ar
144.300 MHz SSB ar
144.400 MHz SSB MS rasgele ar
144.500 MHz SSTV ar
144.600 MHz RTTY ar
144.640 MHz RTTY rle girifl
144.675 MHz Data ar
144.700 MHz Fax ar
144.750 MHz ATV ar
145.500 MHz FM ar
145.550 MHz FM Mobil ar
146.000 MHz RTTY rle kfl
62
430.000 430.200 MHz Amatr Haberleflmeye Kapal

430.000 MHz
Tm Modlasyonlar
430.200 430.700 MHz Tm Modlasyonlar, Yerel

Haberleflme, Kstl Kullanm
430.800 MHz
Dflk Gl Rle Giriflleri
430.700...431.550 Mhz Amatr Haberleflmeye Kapal

431.550 R90
431.575 R91
431.600 R92
431.625 R93
431.000 MHz
FM Rle Giriflleri
431.650 R94
431.675 R95
431.775 R99
431.800 R100
431.825...432.000 Mhz Amatr Haberleflmeye Kapal
432.000 MHz
Yalnzca CW
432.150 MHz
SSB ve CW
432.500 MHz
Tm Modlasyonlar
432.000...432.015 EME
432.150 432.500 MHz SSB ve CW
432.500 432.800 MHz Tm Modlasyonlar
432.525 432.575 MHz Lineer Transponder
432.800 MHz

432.800 432.975 MHz Yalnzca Amatr Belirtme
Sinyal Yaynlar
430 Mhz
70 Cm
433.000 MHz
FM Rle kfllar
433.400...433.575 MHz
FM Simpleks Kanallar
SU16...SU23
434.600 MHz
FM Rle Giriflleri ve TV
Uydu ve TV
435.000 437.975 Uydu Haberleflme

(SSB,CW,FSK,PSK)
435.000 MHz
438.000 MHz
TV
438.425 MHz
Dflk Gl Rle kfllar ve TV
438.575 MHz
TV

439.150 R90
439.175 R91
439.200 R92
439.225 R93
439.000 MHz
FM Rle kfllar
439.250 R94
439.275 R95
439.375 R99
439.400 R100
439.425 R101
439.750 MHz
Paket Radyo
440.000 MHz
Band Sonu
Amatrler in 439.425 MHz Band Sonu
430 MHz NOKTA FREKASLAR

432.050 MHz CW ar
432.100 MHz CW MS Rasgele ar
432.200 MHz SSB MS
432.300 MHz SSB ar
432.500 MHz SSTV zel kullanml tah.
432.600 MHz RTTY ar
432.675 MHz Data ar
432.700 MHz Fax ar
63
1.2 Ghz
23 cm
2.4 Ghz
13 cm
1.240.000 MHz
Tm Modlasyonlar
1.243.250 MHz
TV Rle Giriflleri
1.260.000 MHz
Uydu Yaynlar
1.270.000 MHz
Tm Modlasyonlar
1.272.000 MHz
TV Rle Giriflleri
1.291.000 MHz
Rle Giriflleri
1.291.500 MHz
Tm Modlasyonlar
1.296.000 MHz
Yalnzca CW
1.296.150 MHz
SSB ve CW
1.296.800 MHz
1.297.000 MHz
Rle kfllar
1.297.500 MHz
FM Simpleks
1.298.000 MHz
Tm Modlasyonlar
Trkiyede Amatr Haberleflmeye Ak
1.300.000 MHz
TV Rle kfllar
2.310.000 MHz
Ulusal Bant
2.320.000 MHz
CW Resmi
2.320.150 MHz
SSB ve CW
2.320.800 MHz
2.321.000 MHz
Simpleks kanallar ve FM Rle
2.322.000 MHz
Tm Modlasyonlar
2.400.000 MHz
Uydu Yaynlar
2.450.000 MHz
Band Sonu
TB2MXH Fatih TURAN (Mart-2005)

Trkiyenin En Gen Amatr Telsizcisi
64
PILE-UP (Ynt)
Pile-up (ynt) tabiri, amatr istasyonlar tarafndan kullanlan bir terimdir.
ar yapan bir amatrn o frekanstaki dier amatrler tarafndan QSO yamuruna tutulmasdr.
Pile-up genellikle az sayda amatr istasyon bulunan lkeler iin geerlidir.
rnein lkemiz bu snfta kabul edilir.
Dolaysyla frekanslarda duyulan bir TA her zaman Pile-Upa maruz kalabilir.
Bu gibi durumlarda soukkanl davranp, mmkn olduunca ksa cevaplarla QSO yapmal, mmkn olduunca bkmadan tm istasyonlarla QSO yapmaya zen gstermelidir.
Bunu yaparken centilmenlik ve nezaket kurallarna mutlaka uymal, kendisinin lkesinin bir elisi olduunu
kesinlikle unutmamaldr.
SWL (Ksa Dalga Dinleyici)

Radyo amatrlnn bafllangc dinlemedir. Yani Short Wave Listening.
Pek ok amatr nce kk bir alc ile ifle bafllar, ksa dalga frekanslarn dinleyerek bu frekanslar ve alflma flekilleri hakknda bilgi sahibi olur. Bylece Radyo Amatrlne ilk adm atar.
yi bir SWL olabilmek iin nce ksa dalga bantlar alabilen iyi bir alc temin etmek ve iyi bir anten sistemi
kurmak gerekir. Yurdumuzda kullanlacak SWL cihazlarnn Telekomnikasyon Kurumu nun onayndan gemifl ve
tasdik edilmifl olmas, ayrca kullanclar iin SWL ruhsatnn alnmfl olmas kanun gereidir.
Dnyann en gzel urafllarndan birisinin ksa dalga radyo dinlemek olduunu syleyebiliriz. Koltuunuzda
otururken, hi yorulmadan, en ucuz flekilde tm dnyay gezebilir ve insanlar dinleyebilirsiniz.
Telsiz Kanununun 24. ve 25. maddeleri gerei SWL yapmak isteyen kiflilere Cihazlar iin kullanma ruhsatnamesi ve kendileri iin bir ar flareti verilir.
SWL ar flareti;
Trkiye ar iflareti n eki

Bulunduu blge numaras
Bulunduu ilin trafik kod numaras
rakaml olarak sra numaras
olmak zere drt ksmdan meydana gelir.
rnek : TA316217 veya TA226359 gibi
SWL istasyonlar dinledikleri istasyonlarn grflme tarihi,saati, modlasyon tr ve grflt istasyonla ilgili bilgileri TGM tarafndan onayl istasyon kayt defterine (LOG DEFTER) kayt etmek zorundadrlar.
SWL istasyonlar isterlerse dinledikleri istasyonlara SWL raporlarn ieren QSL Kart gndererek karfl tarafn QSL kartn elde ederler. Bu kartlarla gzel bir koleksiyon olufltururlar.
65
CONTEST (Yarflma)
Contest, amatrler arasnda nemli yer tutan bir olaydr. Her amatr contest e katlmak ve baflarl olmak
ister. Belirlenmifl zaman sreci ierisinde ve kurallara bal olarak yaplmas olaya baflka bir heyecan katar. Ayrca yarflma annda btn lkeler aktif olacaklar iin amatrler normal zamanlarda QSO yapamadklar lkelerle
QSO yapma frsat elde etmifl olurlar.
Contest in ana flartlar amatrlerin birbirlerini etkilemeyecek (Enterferans) flekilde, iyi bir iflletme dzeni,
karfllkl sayg ve centilmenlikle ksa srede mmkn olduunca ok istasyonla QSO yapmaktr. QSO lar olduka ksadr. Genelde sadece RST raporu ve QSO numaras verilir.
Bir operatrn contest de baflarl olabilmesi iin iyice bir ekipmana, baflarma azmine zeki, atik olmaya, ksa
zamanda durum deerlendirmesi yapabilmeye, propagasyonu iyi takip edebilmeye, doru zaman ve band seebilmeye, dier lkelerin operatrlerini iyi takip etmeye ve fiziki olarak ta iyi hazrlanmaya ihtiyac vardr.
Contestlerde QSO larn olduka ksa olduunu sylemifltik. Genellikle iki defa CQ ve bir defa da istasyon
ismi sylenir. rnein CQ CQ de TA3DA gibi. QSO da sratten ziyade anlafllabilmek nemlidir. Karfl tarafn
sizi anlamamas bofluna tekrarlara ve zaman kaybna sebep olur.
Contestin son aflamas yarflma log unun yarflmay tertip eden kurulufla gndermektir. Contestlerin cinsi, tarihleri ve derece alanlar tm dnyadaki amatr yayn organlar tarafndan dzenli olarak listeler halinde aklanmaktadr.
AWARDS (dller)
Radyo amatrlerinin alflmalarn daha ilgin ve ekici hale getirmek iin dzenlenen contestler sonucunda
baflarl olanlara eflitli sertifikalar verilir. Bu sertifikalara AWARD denir. Bu belgelerin radyo amatrleri iin
ok nemi vardr. Her award ayr bir saygnlk kazandrr.
Bu sertifikalarn bafllcalar flunlardr:
DXXCC (CENTURY CLUP AWARD)

Radyo amatrleri arasnda en popler olandr. Sertifikay ARRL (Amerikan Radyo Amatrleri Birlii) verir.
Bu sertifikay almak iin 100 deiflik lkenin Amatr Telsizcileri ile QSO yapmak ve bu QSO larn QSL kartlar
ile teyit edilmifl olmas gerekir.
QSO larn tarih, zaman, frekans, ar iflareti, yayn tipi bir liste halinde ARRL e gnderilir. ARRL nin DXCC
listesinde 300 den fazla lke ismi mevcuttur.
5BDXCC (FIVE BAND CENTRY CLUP AWARD)
Befl deiflik bandda 100 kadar lke ile QSO yapmak gerekir. Yine bilgiler bir liste halinde ARRL e gnderilir.
WAC (WORKED ALL CONTINENTS)
Sertifikay IARU (Uluslar Aras Radyo Amatrleri Birlii) verir. Adndan da anlaflld gibi 6 kta ile QSO yapmak gerekir.
WAS (WORKED ALL STATES)
Sertifikay ARRL vermektedir. 50 adet USA eyaleti ile QSO yapmak gerekir.
5BWAS (FIVE BANDS WORKED ALL STATES)
Sertifikay ARRL vermektedir. Befl deiflik bandda 50 USA eyaleti ile QSO yapmak gerekir.
VUCC (VHF-UHF CENTURY CLUB)
Sertifikay ARRL vermektedir. 50-l44 MHz de 100 lke, 220-432 MHz.de 50 lke, 902-1296 MHz de 25 lke ile QSO yapmak gerekir.
66
RTTY (Radio TeleType)

Radyoteletype kelimesinin ksaltlmfldr. TTY (teletype) telefon hatlarn kullanarak bir klavye sistemi ile yaz
gndermektir. Alc tarafta bu yazy almak iin printer gerekir. Yllarca Avrupa ile Amerika ktalar arasnda yazlar
okyanus altndaki kablolar aracl ile tty fleklinde gnderilmifltir. letiflim Teknolojisinin geliflmesi RTTY
alflmalarn ve kullanmnn amatrler arasnda yaylmasn salad. Amatr bandlarda RTTY alflmalar bulunmaktadr. Amatrler blgesel VHF iletiflimi dflnda mesaj gndermede, bilgisayarlar arasnda balant kurmada
RTTY nem kazanr.
Bir RTTY istasyonu, bir terminal birimi (TU), bilgisayar ve alc-vericiden oluflur. Bilgisayardan mesaj alnr ve
verilir. Terminal birimi bilgisayar ile alc-verici arasnda sinyal ayarlamas yaplr. RTTY amatr bandlarda LSB
fleklinde yaynlanr.
Alc terminal birimine sinyaller ses frekansnda 1 veya 0 (mark-space) fleklinde gelir. 1 ve 0 n ses frekanslar
2125 ve 2295 Hz. dir. Bu iki frekans arasndaki 170 Hz. kayma ve dizilimde gnderime AFSK (audio freguency
shift keying) denir. RTTY de konuflmalar CW deki gibidir. ok dar frekansta alflld iin, alcy ayarlamak
gtr. ar yapan istasyon RYRYRYRY...karakterleri ile alc istasyona ayar yaptrr. Sinyal gnderme hzlar
45.45-50-75-100 baud tr. FM sistemlerde FSK kullanlr.
AFSK da ses tonu iki deer arasnda deiflir. ( 1 ve 0 ) FSK de taflycnn frekans deifltirilir. Ses tonu frekans
1445 Hz (1) ve 1275 Hz (0) olabilir.
Amatr radyo istasyonlarnda normal olarak FSK kullanlr. 170 Hz ton kaymas 850 Hz olarak seilebilir.
Bu duruma gre iki frekans kaymas kullanlr.
1) 1275 2125 Hz (850 Hz)
2) 1275 1445 Hz (170 Hz)
Terminal biriminde 1 ve 0 deerlerinin alndn gsteren iki led (flkl diyod) vardr. Bunlar srasyla yanarlar.
Ancak osiloskop kullanarak bu ayar yaplabilir. ounlukla RTTY 80 ve 20 M Bandlarnda grlmektedir. (3590
Mhz ve 14090 Mhz)
OSCAR (Orbital Satellites Carrying Amateur Radio)

Amatr radyo taflyan yrngeli uydular adnn ksaltlmfl fleklidir. Dairesel bir yrngede amatr bandlarda
alc verici olarak alflrlar.
1 nci dnem Oscarlar sadece dnyaya yayn yaparlar.
2 nci dnem Oscarlar alc ve vericidirler.
3 nc dnem Oscarlar eliptik yrngede 35.000km. ile 1.500km. hzla dner ve her alaktan geifli belli yksekliktedir ve bu sre iinde takriben 19.000 kmlik bir iletiflim alan kullanlabilir.
2 nci dnem Oscarlar flekilde alflrlar.
Mode A: Alfl frekans 145.8 Mhz, verifl frekans 29.45Mhz
Mode B: Alfl frekans 432.15 Mhz, verifl Frekans 145.95Mhz
Mode J : Alfl frekans 145.95 Mhz, Verifl frekans 435.15Mhz.
Yani Oscar uydusu zerinden geerken amatr VHF bandnda sinyali yollayp, karfl tarafa HF amatr
bandnda dinletebilir.
Oscarlardan beacon frekanslarda verilmektedir.
67
AMATR TELSZ UYDULARI

(2005 MART itibariyle kullanlan)
UYDU
AO51
UP-LINK FREKANSI
DOWN-LINK FREKANSI
145.920 MHz FM (TON=67)
435.300 MHz FM (TON=67)
1268.7 MHZ FM (TON=67)
2401.2 MHZ FM (TON=67)
145.860 MHz 9600 BPS AX-25
435.150 MHz 9600 BPS AX-25
1268.7 MHz 9600 BPS AX-25
2401.2 MHz 38400 BPS AX-25
BEACON
28.140 MHz PSK-31 USB

432.125 MHz...432.175 MHz CW-LSB
145.975 MHz...145.925 MHz CW-USB
145.9775 MHz CW
145.850 MHz...145.950 MHz CW-USB
29.400 MHz...29.500 MHz CW-USB
29.502 MHz CW
145.826 MHz FM AFSK
2401.5 MHz CARR
29.354...29.394 MHz CW-USB
29.352 MHz
437.025 MHz SSB 1200 BAUD PSK
2401.1428 MHz
437.150 MHz SSB 1200 BAUD BPSK
437.125 MHz
AO-7
UO-11
RS-15
145.858...145.898 MHz CW-USB

145.900/145.920 MHz FM 1200 BAUD FSK
AO-16
145.640/145.960 MHz FM 1200 BAUD FSK
145.840/145.860 MHz FM 1200 BAUD FSK
LO-19
145.880/145.900 MHz FM 1200 BAUD FSK
UO-22
145.900 / 145.975 MHz FM 9600 BAUD FSK
435.120 MHz FM
AO-27
145.850 MHZ FM
436.795 MHz FM
146.000...145.900 MHz CW LSB
435.800/435.900 MHz CW-USB
145.850/145.870/145.910 MHz FM
435.910 MHz 1200 BAUD BPSK
145.850/145.890 MHz FM 9600 BAUD FSK
435.225 MHz FM 9600 BAUD FSK
FO-29
435.795 MHz CW
GO-32
1269.7/1269.8/1269.9 MHz
21.210...21.250 MHz CW-LSB
24.920...24.960 MHz CW-LSB
145.840...145.990 MHz CW-LSB
AO-40
2400.225--2400.475 MHz CW-USB
435.550...435.800 MHz CW-LSB

1269.250...1269.500 MHz CW-LSB
2401.225--2401.475 mhz cw-usb
1268.325...1268.575 MHz CW-LSB

2400.350...2400.600 MHz CW-LSB
SO-41
145.850 MHz FM
436.775 MHz FM
NO-44
145.827 MHz FM 1200 BAUD AFSK
145.827 MHz FM 1200 BAUD AFSK
PCSAT
435.250 MHz Fm 9600 BAUD AFSK
144.390 MHz FM (APRS) Only region2
MO-46
145.850/145.925 MHz 9600 BAUD FSK
437.325 MHz 38400 BAUD FSK
SO-50
145.850 MHZ FM (TON=67-74.4)
436.795 MHz FM (TON=67-74.4)
145.200 MHZ FM (REG-1)

144.490 MHZ FM (REG-2-3)
ARISS
145.800 MHZ FM (WW)

437.800 MHz FM CROSSBAND RPT
145.990 MHz (WWPACKET)
435.352 MHz FM-CW
RS-22
145.840 MHz FM-CW
437.250 MHz FM (TON=67)
2401.840 MHz FM (TON=67)
437.250 MHZ 9600 BAUD PACKET
2401.840 MHz 38400 BAUD PACKET
VOICE
68
TA2KF SINAV KURS NOTLARI
R-S-T SNYAL RAPORU

Sinyal raporu, amatr grflmenin en nemli unsurudur.
Sinyal raporu olmayan grflme, grfllmfl saylmaz.
(R)
READABILITY, Anlafllabilirlik
1 Sinyaller anlafllmyor
2 Sinyaller ok zor okunuyor, baz Kelimeler Anlafllyor
3 Sinyaller zor anlafllyor
4 Normal denilebilir bir anlafllma
5 Sinyaller mkemmel anlafllyor
(S)
SIGNAL STRENGHT, Sinyal Kuvveti

1 Belli belirsiz, zorlukla alglanan sinyal
2 ok zayf sinyal
3 Zayf sinyal
4 Orta sinyal
5 Olduka iyi sinyal
6 yi sinyal
7 Olduka gl sinyal
8 Gl sinyal
9 ok Gl sinyal
(T)
TONE, Ton (Sadece CW ve Digital Haberleflmede Kullanlr)

1 ok genifl bandl, kaba, 50 Hz ihtiva eden kt ton
2 Genifl bandl, 50 Hz ihtiva eden ton
3 Kaba ton, Besleme vnltl ton
4 Kaba, hafif filitrelenmifl ton
5 Kuvvetli vnltl ton
6 Hafif vnltl ton
7 Temiz saylabilecek bir ton
8 Mkemmele yakn ton
9 Mkemmel ton
Rapor sonuna; Yazm esnasnda ton deifliklii var ise C, Maniple tkrts var ise K, mkemmel tesi bir ton
ise X ilave edilebilir
Eer voice (ses) ile haberleflme yaplyor ise sinyal durumuna gre iki rakam verilir. 5/9 gibi.
Maniple ile mors alfabesi kullanlarak haberleflme yaplyorsa 3 rakam verilir. 5/9/9 gibi.
QSL Kart zerinde RST Raporu rnei
69
Q KODLARI
Amatr Telsizcilerin gerek SSB (Single Side Band) ve gerekse de CW (Continious Wave) haberleflmesinde
hem zamandan kazanmak hem de daha kolay anlaflabilmek iin kullandklar bir dizi kod vardr. Bu kodlarn Trk
Amatrleri arasnda en yaygn olanlar ve en genifl kesim tarafndan benimsenmifl olanlar Q kodlardr.
Q kodlarnda flu zellikler vardr:
A) Genel kodlar, ikinci harfi R, S, T veya U ile bafllar (bazlarn da amatrler kullanlr).
B) Denizcilik Servis Kodlar, ikinci harfleri O, P veya Q ile bafllar.
C) Havaclk kodlarnda ise, ikinci harf A, B, C, D, E, F, G, H, I, J, K, L, M veya N ile bafllar.
Q Kodlar nn tamam CW haberleflmesinde kullanld gibi bir ksm SSB haberleflmesi (*) srasnda da kullanlmaktadr. Q Kodlarnn bir baflka nemli zellii de CW haberleflmesinde sonuna ? geldiinde soru
anlamnda olmas, ? gelmediinde de yant anlamnda olmasdr.
OK SIK KULLANILAN Q KODLARI
70
QRK
QRL
QRM
:
:
QRN
QRO
QRP
QRT
QRX
QRZ
QSA
QSB
QSK
QSL
QSO
QSP
QSR
QSY
QSL
QST
QTH
QTR
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
Sinyalimin ya da istasyonumun anlafllrl/okunabilirlii nasl (1....5)?

1 (kt), 2 (zayf), 3 (orta), 4 (iyi), 5 (ok iyi)
Meflgul msnz? Meflgulm.
Gndermeme (insandan kaynaklanan) mdahale var m (1....5) ?
1 (yok), 2 (hafif), 3 (orta), 4 (gl), 5 (aflr)
Statik grltden (atmosfer parazitlerinden) etkileniyor musun (1....5)?
1 (yok), 2 (hafif), 3 (orta), 4 (gl), 5 (aflr)
kfl gcm arttraym m? Evet, kfl gcnz arttrn.
kfl gcm azaltaym m? Evet, kfl gcnz azaltn
(*) Gndermeyi durduraym m? (*) Gndermeyi durdurun ltfen
(*) Beni tekrar ne zaman aracaksnz? (*) Saat 00:00 (UTC) x kHz. stnden aracam
(*) Kendini tantr msn?
Benim ya da x istasyonunun sinyal kuvveti nedir? S1....S9
Sinyalde dalgalanma-deiflkenlik (fading) var m? Evet, var
(*) Beni gnderme arasnda duyabiliyor musunuz? (*) Evet duyabiliyorum araya girebilirsiniz
(*) Gnderme / Mesaj alnd m? (*) Alnd (Teyid ederim)
x istasyonu ile dorudan ya da arac ile haberlefliyor musunuz? x istasyonu ile haberlefliyorum
(*) x istasyonuna aktarr msnz? (*) x istasyonuna aktaryorum
ar frekansnda arm tekrar edeyim mi? arnz ar frekansnda tekrarlayn, duyamadm
(*) Gnderme frekansm deifltireyim mi? (*)x kHz olarak deifltirin ltfen
(*) Gnderdiim kelime veya grubu tekrarlayaym m? (*) Evet tekrarlayn
Genel Mesaj / Duyuru var
(*) Mevkiniz nedir? (*) Mevkim x (isim ya da enlem-boylam)
Saat ka? Saat x UTC
73
88
99
,,
CQ
:
:
:
:
:
(*) yi dilekler, selam gnderme (erkekler iin)

(*) yi dilekler, selam gnderme (bayanlar iin)
Defol
Hakaret (iki virgl aras olabilecek en kt anlamlar ifade eder)
Genel ar
K
KN
AR
AS
R
SK
CL
:
:
:
:
:
:
:
(*)
(*)
(*)
(*)
(*)
(*)
(*)
Karfl istasyona konuflmay brakmak, Devam Et (Go Ahead)

Tamam. (Over)
Tamam. Karfl taraf ilk konuflmasnn sonunda kullanr (Over)
Beklemede kaln. (Stand By)
Anlaflld. (Roger)
Grflme bitti . (Clear Over and Out)
Haberleflmeyi tamamen kesiyorum. (Closing)
TEMEL ELEKTRONK BLGLER

Elektrik Akm Nasl Oluflur?
Aslnda bu ok zor bir soru, ama aklamak zorunda olduumun farkndaym. Bildiiniz gibi metallerin atomlarndaki elektron saylar metalin cinsine gre deiflir. letken maddelerin atomlarnn son yrngelerinde 4 den
az elektron bulunur. Atomlar bu elektronlar 8e tamamlayamadklar iin serbest brakrlar. Bu yzden bir letken maddede milyonlarca serbest elektron bulunur. Bu maddeye elektrik uygulandnda elektronlar negatif (-)
den pozitif (+) ynne doru hareket etmeye bafllar. Bu harekete Elektrik Akm denir. Birimi ise Amperdir.
letkenin herhangi bir noktasndan 1 saniyede 6.25X1018 elektron gemesi 1 Amperlik akma eflittir. Akmlar
Doru Akm (DC) ve Alternatif Akm (AC) olarak ikiye ayrlr.
fiimdi bunlar ayr ayr inceleyelim.
Doru Akm (DC) : Doru akmn ksa tanm Zamana bal olarak yn ve fliddeti deiflmeyen akma
doru akm denir. fleklindedir.
Doru akm genelde elektronik devrelerde kullanlr. En ideal doru akm en sabit olandr. En sabit doru
akm kaynaklar da pillerdir. Birde evimizdeki alternatif akm doru akma dnfltren Dorultmalar vardr. Bunlarn da daha sabit olmas iin DC kaynaa Regle Devresi eklenir.,
Alternatif Akm (AC) : Alternatifin kelime anlam Deiflkendir.
Alternatif akmn ksa tanm ise Zamana bal olarak yn ve fliddeti deiflen akma alternatif akm denir.
fleklindedir. Alternatif akm byk elektrik devrelerinde ve yksek gl elektrik motorlarnda kullanlr. Evlerimizdeki elektrik alternatif akm snfna girer. Buzdolab, amaflr makinesi, bulaflk makinesi, aspiratr ve vantilatrler direk alternatif akmla alflrlar. Televizyon, mzik seti ve video gibi cihazlar ise bu alternatif akm doru
akma evirerek kullanrlar.
PASF DEVRE ELEMANLARI
1 - Diren : Direncin kelime anlam, birfleye karfl gsterilen zorluktur. Devre eleman olan dirente devrede akma karfl bir zorluk gstererek akm snrlamas yapar. Direncin birimi Ohmdur. (Sembol : )
1,000 ohm = 1 Kilo ohm, 1,000,000 ohm = 1 Mega ohm ve
Renkler
Say
arpan
1,000,000,000 ohm = 1 Giga ohm. Direncin deeri zerine renk kodlar ile
Siyah
0
1
yazlmfltr. Yan tarafta grlen direncin renkleriri soldan bafllayarak, sar,
Kahverengi 1
10
mor, krmz ve altndr. Soldan 1. renk 1. sayy, 2. renk 2. sayy, 3. renk arKrmz
2
100
pan sayy ve 4. renkte tolerans gsterir. Tablodan bakldnda sar 4e, mor
Turuncu
3
1000
7e ve krmzda arpan olarak 10 zeri 2ye eflittir. Bunlar hesaplandnda
ilk iki say yanyana konur ve nc ile arplr. Tolerans direncin deerinSar
4
10000
deki oynama alandr. Mesela yandaki direncin tolerans %5 ve direncin deYeflil
5
100000
eri de 4.7 Kohmdur. Tolerans bu direncin deerinin 4.7 Kohmdan %5 fazMavi
6
1000000
la veya eksik olabileceini belirtir. Birde 5 renkli direnler vardr. Bunlarda
10000000
7
Mor
ilk renk say 4. renk arpan, 5. renk ise toleranstr. Direnler normalde
8
100000000
Gri
karbondan retilirler fakat yksek akm taflmas gereken direnler telden
Beyaz
9
1000000000
imal edilirler. Ayrca direnler sabit ve ayarl direnler olmak zere ikiye ay0.01
Gmfl
rlrlar. Ayarl direnlerden Potansiyometre srekli ayar yaplan yerlerde,
Trimpot ise nadir ayar yaplan yerlerde kullanlrlar.
Altn
0.1
Diren Balant Trleri

a) - Seri balant : Yan taraftaki resimde drt adet direncin birbirine seri balanmfl durumu grlmektedir. A ve B uclarndaki toplam diren deerinin heaplama forml, RT = R1 +
R2 + R3 + R4 fleklindedir. 100 ohm + 330 ohm + 10 Kohm + 2.2 Kohm = 12.430 KiloOhm
(= 12430 ohm)
b) - Paralel balant : Paralel balantda ise forml 1 / RT = ( 1 / R1 ) + ( 1 / R2) +
( 1 / R3 ) + ( 1 / R4 ) fleklindedir. Fakat ifllemler yaplmadan nce Tm deerler ayn yani ohm,
Kilo-Ohm veya Mega-Ohm cinsine dnfltrlmelidir. 10 Kohm = 10,000 ohm, 2.2 Kohm =
2,200 ohm.
71
fiimdi de hesaplamay yapalm. 1 / RT = ( 1 / 100 ohm ) + ( 1 / 330 ohm ) + ( 1 / 10,000 ohm ) + ( 1 / 2,200
ohm ) bu eflitlie gre, 1 / RT = ( 0.01 ) + ( 0.003 ) + ( 0. 0001) + ( 0.00045) => 1 / RT = 0.01355 yine bu eflitlie gre RT = 1 / 0.01355 bu da 73.8 ohma eflittir.
2 - Potansiyometre : Potansiyometre devaml ayar yaplmas iin retilmifl bir ayal diren trdr. Radyo ve teyplerde ses yksekliini ayarlamak iin kullanlr. bacakldr. 1 ve
3 nolu ular arasnda sabit bir diren vardr. Ortadaki u ise 1 nolu u ile 3 nolu u arasnda
hareket eder. 1 nolu uc arasndaki diren azaldka 3 nolu u arasndaki diren artar.
3
2
3 - Trimpot : Trimpot ise devrenin iinde kalr ve sabit kalmas gereken ayarlar iin kullanlr. Mant potansiyometre ile ayndr.
4 - Foto Diren (LDR) : Foto diren zerine dflen flk fliddetiyle ters orantl olarak,
flk fliddeti arttnda direnci dflen, flk fliddeti azaldnda ise direnci artan bir devre elemandr. Foto diren AC ve DC akmda ayn zellikleri gsterir.
5 - NTC : NTC direnci syla kontrol edilen bir diren trdr. Ntc sla ters orantl
olarak diren deifltirir. Yani s arttka NTCnin direnci azalr. Is azaldka da NTC nin direnci artar.
6 - PTC : PTC ise NTCnin tam tersidir. Isyla doru orantl olarak direnci deiflir. Yani s artka direnci artar, s azaldka da direnci azalr. Yan tarafta PTCnin sembol grlmektedir.
7 - Kondansatr : Kondansatr mant iki iletken arasna bir yaltkandr. Kondansatrler ierisinde elektrik depolamaya yarayan devre elemanlardr. Kondansatre DC akm uygulandnda kondansatr dolana kadar devreden bir akm akt iin iletimde kondansatr
dolduktan sonrada yaltmdadr. Devreden sznt akm haricinde herhangi bir akm gemez.
AC akm uygulandnda ise akmn yn devaml deifltii iin kondansatr devaml iletimdedir. Kondansatrn birimi Farat tr ve F ile gsterilir. Faratn altbirimleri Mikro farat (F),
Nano farat (nF) ve Piko farattr (pF). 1 F = 1,000,000 F, 1 F = 1,000 nF, 1 nF = 1,000 pF.
Kondansatr Balant fiekilleri
a) - Seri balant : Kondansatrlerin seri balant hesaplamalar, direncin paralel balant hesaplaryla ayndr. Yanda grld gibi A ve B noktalar arasndaki toplam kapasite
1 / CT = ( 1 / C1 ) + ( 1 / C2 ) + ( 1 / C3 ) fleklinde hesaplanr.
1 / CT = ( 1 / 10 F ) + ( 1 / 22 F ) + ( 1 / 100 F ) burdan da
1 / CT = 0,1 + 0,045 + 0,01 = 0,155
CT = 1 / 0,155 = 6.45 F eder.
A ve B arasndaki elektrik ise VT = V1 + V2 + V3 fleklinde hesaplanr.
Bu elektrik kondansatrlerin iinde depolanmfl olan elektriktir.
b) - Paralel balant :
Kondansatrlerin paralel balant hesaplamalar, direncin seri balant hesaplaryla
ayndr.
CT = C1 + C2 + C3 hesapladmzda,
CT = 10 F + 22 F + 100 F = 132 F eder.
A ve B noktalar arasndaki elektrik ise
VT = V1 = V2 = V3 fleklindedir.
Yani tm kondansatrlerin gerilimleri de eflittir.
72
8 - Bobin : Bir iletkenin ne kadar ok eik ve bzk bir flekilde ise o kadar direnci artar. Bobin de bir silindir zerine sarlmfl ve dfl izole edilmifl bir iletken telden oluflur. Bobine
alternatif elektrik akm uygulandnda bobinin etrafnda bir manyetik alan meydana gelir. Ayn flekilde bobinin evresinde bir mknats ileri geri hareket ettirildiinde bobind elektrik akm meydana gelir. Bunun sebebi mknatstaki manyetik alann bobin telindeki elektronlar aa karmasdr.
Bobin DC akma ilk anda diren gsterir. Bu nedenle bobine DC akm uygulandnda bobin ilk anda yaltkan
daha sonra iletkendir. Bobine AC akm uygulandnda ise akmn yn devaml deifltii iin bir diren gsterir.
Bobinin birimi Henri dir. Alt katlar ise Mili Henri (mH) ve Mikro Henridir (uH).
Elektronik devrelerde kullanlan kk bobinlerin boflta duranlar olduu gibi nve zerine sarlmfl olanlar
da mevcuttur. Ayrca bu nve stne sarl olanlarn nvesini bobine yaklafltrp uzaklafltrarak alflan ayarl bobinlerde mevcuttur. Bobin trafolarda elektrik motorlarnda kullanlr. Elektronik olarak da frekans reten devrelerde kullanlr.
YARI LETKENL ELEKTRONK DEVRE ELEMANLARI

1 - Diyot : Diyot tek yne elektrik akmn ileten bir devre elemandr. Diyotun P kutbuna Anot, N kutbuna da Katot ad verilir. Genellikle AC akm DC akma dnfltrmek iin Dorultma devrelerinde kullanlr. Diyot N tipi madde ile P tipi maddenin birlefliminden oluflur. Bu maddeler ilk birlefltirildiinde P tipi maddedeki oyuklarla N tipi maddedeki elektronlar iki maddenin birleflim noktasnda buluflarak birbirlerini ntrlerler ve
burada Ntr bir blge oluflturular. Yandaki flekilde Ntr blgeyi grebilirsiniz. Bu ntr blge, kalan dier elektron ve oyuklarn birleflmesine engel olur. Yandaki flekilde diyotun semboln grebilirsiniz. fiimdide diyotun doru ve ters polarmalara karfl tepkilerini inceleyelim.
Doru Polarma : Anot ucuna g kaynann pozitif (+) kutbu katot ucunada
g kaynann negatif (-) kutbu balandnda P tipi maddedeki oyuklar g kaynann
pozitif (+) kutbu tarafndan, N tipi maddedeki elektronlar da g kaynann negatif () kutbu tarafndan itilirler. Bu sayede aradaki ntr blge yklmfl olur ve kaynan negatif (-) kutbunda pozitif (+) kutbuna doru bir elektron akfl bafllar. Yani diyot iletime
gemifltir. Fakat diyot ntr blm aflmak iin diyot zerinde 0.6 Voltluk bir gerilim dflm meydana gelir. Bu gerilim dflm Silisyumlu diyotlarda 0.6 Volt, Germanyum diyotlarda ise
0.2 Volttur. Bu gerilime diyotun Eflik Gerilimi ad verilir. Birde diyot zerinde fazla akm geirildiinde diyot zarar grp bozulabilir. Diyot zerinden geen akmn dflrlmesi iin devreye birdr seri diren balanmfltr. deal diyotta bu gerilim dflm ve sznt akm yoktur
Ters Polarma : Diyotun katot ucuna g kaynann pozitif (+) kutbu, anot ucuna da g kaynann negatif (-) kutbu balandnda ise N tipi maddedeki elektronlar
g kaynann negatif (-) kutbu tarafndan, P tipi maddedeki oyuklarda g kaynann
pozitif (+) kutbu tarafnda ekilirler. Bu durumda ortadaki ntr blge genifller, yani diyot yaltma gemifl olur.
Diyota ters gerilim uydulandnda diyot yaltmda iken ok kk derecede bir
akm geer. Bunada Sznt Akm ad verilir. Bu istenmeyen bir durumdur.
DORULTMALAR
Dorultma Nedir?
Alternatif Akm blmnde anlattmz gibi Alternatif Akm (AC) genelde byk elektrik devrelerinde kullanlr. Yani byk sanayi makinalar falan. Dflk voltajla alflan elektronik devrelerinde genellikle Doru Akma
(DC) ihtiya duyulur. Doru akmla alflan cihazlarmzda besleyebilmek iin evlerimizdeki flebeke elektriini doru akma dnfltrmemiz gerekir. Bu ifllemi yapan devrelere Dorultma Devreleri diyoruz. Bu devrelere rnek verecek olursak ; cep telefonlarnn flarj cihazlar ve wolkmaninizin adaptr gayet iyi bir rnek olabilir. Dorultma devreleri kendi aralarnda blmlere ayrlrlar. Bunlar Yarm Dalga Dorultma, Tam Dalga Dorultma ve Kpr Tipi Dorultma lardr.
73
Yarm Dalga Dorultma : Sol tarafta grlen yarm dalga dorultmataki D1 Diyotu AC G Kaynann bir ucunu tek ynde filtre eder. Yani belli bir dzende art ve eksi arasnda geifl yapan kutbun sadece art ynndeki akmn gemesine izin verir. Bu sayede AC g kaynann iki kutbu arasnda sadece tek ynde akm geifli salanmfl olur. Diyottan sonraki kfl grafii soldaki gibidir. Daha sonraki C1 Kondansatr gerilimin ykselifl annda sarj olur, dflfl annda ise debolad gerilim sayesinde dflmeyi geciktirir. Kondansatrden sonraki kfl grafii solda grlmektedir. En sonda yer alan R1 direnci ise yk direncidir. Buraya istenilen yk balayabilirsiniz. Ama kaldrabilecei kadar yk balamanz tavsiye edilir.
Tam Dalga Dorultma : Tam dalga dorultmacn amac ise yarm dalga dorultmacn kflndaki frekansn aralarnda kalan boflluklar doldurmaktr. Bu sayede daha dzgn bir akm elde edebilirsiniz. Yalnz bu tip dorultma iin 3 ulu AC g kaynana ihtiya duyacaksnz. Yarm sins dalgann arasnda kalan boflluklar ikinci bir
diyot ile doldurulur.
C1 kondansatr ile tam bir filtre salanr. R1 direnci ise yk direncidir. Sa tarafta diyodun ve kondansatrn kfl frekanslarn grebilirsiniz.
Kpr Tipi Dorultma : Bu dorultma tipinde AC g kaynann her iki kutbuda filtre edilir. Bunun
iin hazr Kpr Tipi Diyotlar mevcuttur. D1 ve D2 diyotlar AC g kaynann bir kutbunu D3 ve D4 diyotlarda AC g kaynann dier kutbunu filtre eder. Bu sayede her iki kutupta filtre edilmifl olur. Bu da daha iyi bir
filtre salar. En son olarakta C1 kondansatr ile yarm sins dalgann aralarndaki boflluklar doldurulur. R1 direnci ise yk direncidir. Sa tarafta kpr diyodun ve kondansatrn kfl frekanslarn grebilirsiniz.
2 - Zener Diyot : Zener diyotlar normal diyotlarn delinme gerilimi noktansndan faydalanlarak yaplmfltr. Zener diyot doru polarmada normal diyot gibi alflr. Ters polarmada ise zener diyota uygulanan gerilim Zener Voltaj nn altnda
ise zener yaltma geer. Fakat bu voltajn zerine kldnda zener diyotun zerine dflen gerilim zener voltajnda sabit kalr. zerinden geen akm deiflken olabilir. Zenerden arta kalan gerilim ise zenere seri bal olan direncin zerine dfler.
retici firmalar 2 volttan 200 volt deerine kadar zener diyot retirler. Zener diyotlar voltaj belli bir deerde sabit tutmak iin yani regle devrelerinde kullanlr.
Yan tarafta zener diyotun simgesi, dfl grnfl ve ters polarmaya karfl tepkisi grlmektedir.
3 - Tunel Diyot : Saf silisyum ve Germanyum maddelerine dafazla katk maddesi katlarak Tunel diyotlar imal edilmektedir. Tunel diyotlar ters polarma altnda
alflrlar. zerine uygulanan gerilim belli bir seviyeye ulaflana kadar akm seviyesi
artarak ilerler. Gerilim belli bir seviyeye ulafltktan sonrada zerinden geen akmda dflfl grlr. Tunel diyotlar bu dflfl gsterdii blge iinde kullanlrlar. Tunel diyotlar yksek frekansl devrelerde ve osilatrlerde kullanlr. Yan tarafta tunel diyotun sembol ve dfl grnfl grlmektedir.
4 - Varikap Diyot : Bu devre elemann size anlatabilmem iin ilk nce n
bilgi olarak size kondansatrden bahsetmem gerekecek. Kondansatrn mant,
iki iletken arasnda bir yaltkan olmasdr. Ve bu kondansatrdeki iletkenlerin arasndaki uzaklk artrlarak ve azaltlarak kapasitesi deifltirilen kondasatrler mevcuttur. Fakat bunlarn bir dezanataj var ki bu da ok maliyetli olmas, ok yer kaplamas ve elle kumanda edilmek zorunda olmas. Bu kondansatr trne Variable
Kondansatr diyoruz. fiimdi varible kondansatrlere her konuda stn gelen bir
rakip olan Varikap Diyotu anlatacam. Varikap diyot, uclarna verilen gerilime
oranla kapasite deifltiren bir ayarl kondansatrdr ve ters polarma altnda alflr.
Boyut ve maliyet olarak variable kondansatrlerden ok ok kullanflldr. Diyot konusunda grdnz gibi diyot da kondansatr gibi iki yar iletken maddenin arasnda ntr blge yani yaltkandan oluflur.Yan tarafta grld gibi zerine uygulanan ters polarma gerilimi artt taktirde aradaki ntr blge geniflliler. Bu da iki yar iletkenin aralarndaki mesafeyi arttrr. Bylece diyotun kapasitesi dfler. Gerilim
azaltldnda ise tam tersi olarak ntr blge daralr ve kapasite artar. Bu eleman televizyon ve radyolarn otomatik aramalarnda kullanlr.
74
5 - fiotki (Schottky) Diyot : Normal diyotlar ok yksek frekanslarda zerine uygulanan gerilimin yn deifltirmesine karfllk veremezler. Yani iletken durumdan yaltkan
duruma veya yaltkan durumdan iletken duruma geemezler. Bu hzl deiflimlere cevap
verebilmesi iin flotki diyotlar imal edilmifltir. fiotki diyotlar normal diyotun n ve p maddelerinin birleflim yzeyinin platinle kaplanmasndan meydana gelmifltir. Birleflim yzeyi platinle kaplanarak ortadaki ntr blge inceltilmifl ve akmn ntr blgeyi aflmas kolaylafltrlmfltr.
6 - Led Diyot : Led flk yayan bir diyot trdr. Lede doru polarma uygulandnda p maddesindeki oyuklarla n maddesindeki elektronlar birleflim yzeyinde ntrleflirler. Bu birleflme annda ortaya kan enerji flk enerjisidir. Bu fln gzle grlebilmesi
iin ise p ve n maddelerinin birleflim yzeyine Galyum Arsenid maddesi katlmfltr. Ledlerin, yeflil, krmz, sar
ve mavi olmak zere 4 eflit renk seenei vardr.
7 - nfraruj Led : nfraruj led, normal ledin birleflim yzeyine galyum arsenid maddesi katlmamfl halidir. Yani grnmez (mor tesi) flktr. infraruj ledler televizyon veya
mzik setlerinin kumandalarnda, kumandann gndedii frekans televizyon veya mzik
setine iletmek iin kullanlr. Televizyon veya mzik setinde ise bu frekans alan devre elemanna Foto Diyot denir. nfraruj led ile normal ledin sembolleri ayndr.
8 - Foto Diyot : Foto diyotlar ters polarma altnda kullanlrlar. Doru polarmada
normal diyotlar gibi iletken, ters polarmada ise n ve p maddelerinin birleflim yzeyine flk
dflene kadar yaltkandr. Birleflim yzeyine flk dfltnde ise birleflim yzeyindeki elektron ve oyuklar aa kar ve bu flekilde foto diyot zerinden akm gemeye bafllar. Bu
akmn boyutu yaklaflk 20 mikroamper civarndadr. Foto diyot televizyon veya mzik setlerinin kumanda alclarnda kullanlr.
9 - Optokuplrler : Optokuplorler iinde bir adet foto diyot ve bir adet de infaruj led barndran bir elektronik devre elemandr. Bu infaruj led ve foto diyotlar optokuplrn ierisine birbirini grecek flekilde yerlefltrilmifllerdir. nfraruj ledin uclarna verilen sinyal aynen foto diyotun uclarndan alnr. Fakat foto diyotun ularndaki sinyal ok
ok dflk olduu iin bir ykseltele ykseltilmesi gerekir. Bu devre elemannn kullanm amac ise bir devreden
dier bir devreye, elektriksel bir balant olmakszn bilgi iletmektir. Aradaki balant flksal bir balantdr.
10 - Transistr : Transistrler PNP ve NPN transistrler olarak iki tre ayrlrlar. NPN transistrler N, P
ve N yar iletken maddelerin birleflmesinden, PNP transistrler ise P, N ve P yar iletken maddelerinin birleflmesinden meydana gelmifllerdir. Ortada kalan yar iletken madde dierlerine gre ok incedir. Transistrde her yal iletken maddeden dflar bir u kartlmfltr. Bu ulara Kollektr, Beyz ve Emiter isimlerini veriyoruz. Transistr beyz ve emiter ularna verilen kk aptaki akmlarla kollektr ile emiter ular arasndan geen akmlar kontrol ederler. Beyz ile emiter arasna verilen akmn yaklaflk %1 i beyz zerinden geri kalan ise kollektr
zerinden devresini tamamlar. Transistrler genel olarak ykseltme ifllemi yaparlar. Transistrlerin katalog deerlerinde bu ykseltme kat saylar bulunmaktadr. Bu ykseltme katsaysnn birimi ise Beta dr.
fiimdi de NPN ve PNP tipi transistrleri ayr ayr inceleyelim.
a) - NPN Tipi Transistr : NPN tipi transistrler N, P ve N tipi yar iletkenlerinin birleflmesinden meydana gelmifltir. fiekilde grld gibi 1 nolu kaynan (-)
kutbundaki elektronlar emiterdeki elektronlar beyze doru iter ve bu elektronlarn
yakalaflk %1 i beyz zerinden 1 nolu kaynan (+) kutbuna, geri kalan ise kollektr
zerinden 2 nolu kaynan (+) kutbuna doru hareket ederler. Beyz ile emiter arasndan dolaflan akm ok kk, kollektr ile emiter arasndan dolaflan akm ise byktr. Yan tarafta NPN tipi transistrn sembol ve i yaps grlmektedir.
75
b) - PNP Tipi Transistr : PNP tipi transistrler P, N ve P tipi yar iletkenlerinin birleflmesinden meydana gelmifltir. fiekilde grld gibi 1 nolu kaynan (+)
kutbundaki oyuklar emiterdeki oyuklar beyze doru iter ve bu oyuklarn yakalaflk %1
i beyz zerinden 1 nolu kaynan (-) kutbuna, geri kalan ise kollektr zerinden 2 nolu kaynan (-) kutbuna doru hareket ederler. Beyz ile emiter arasndan dolaflan akm
ok kk, kollektr ile emiter arasndan dolaflan akm ise byktr.Yan tarafta PNP
tipi transistrn sembol ve i yaps grlmektedir.
11 - Foto Transistr : Foto transistrn normal transistrden tek fark, kollektr ile emiter arasndan geen akm beyz ile deilde, beyz
ile kollektrn birleflim yzeyine dflen mor tesi flkla kontrol ediliyor olmasdr. Foto transistr devrede genelde beyz ucu boflta olrak kullanlr.
Bu durumda zerine flk dfltnde tem iletimde dflmediinde ise tam yaltmdadr.
Foto transistrn kazanc beta kadar olduu iin foto diyotlardan daha avantajldr. Yan
tarafta foto transistrn sembol grlmektedir.
12 - Tristr : Tristr mantk olarak yandaki flekildeki gibi iki transistrn birbirine baland gibidir. Tristrn anot, katot ve gate olmak zere ucu bulunmaktadr. Gate ucu tetikleme ucudur. Yani anot ile katot zerinde bir gerilim varken (Anot
(+), katot (-) olmak flart ile) gate ile katot uclar arasna bir anlk (Gate (+), katot () olmak flart ile) akm uygulanp ekildiinde tristrn anot ile katot ular aras iletime geer. Anot ile katot arasndaki gerilim Tutma Gerilimi nin altna dflmedii srece tristr iletimde kalr. Tristr yaltma sokmak iin anot ile katot arasndaki akm
kesilir veya anat ile katot uclar bir anlk ksa devre yaplr. Veya da gate ile katot arasna ters polarma uygulanr. Yani gate ucuna negatif gerilim uygulanr.
13 - Diyak : Diyak ift ynde de ayn grevi gren bir zener diyot gibi alflr.
Diyakn zerine uygulanan gerilim diyak geriliminin altnda iken diyak yaltmdadr.
zerinden sadece sznt akm geer. zerine ukgulanan gerilim diyak geriliminin stne ktnda ise siyak iletime geer. Fakat iletime geer gemez diyakn ularndaki
gerilimde bir dflfl grlr. Bu dflfl deeri diyak geriliminin yaklaflk %20 si kadardr. Diyakn zerine uygulanan gerilim diyak geriliminin altna da dflse diyak yine de iletimde kalr. Fakat diyaka
uygulanan gerilim dflfl anndan sonraki gerilim seviyesinin altna dflrldnde diyak yaltma geer. Diyak iki
yndeki uygulanan polarmalarda da ayn tepkiyi verecektir. Diyakn bu zelliklerinin olma sebebi alternatif akmda kullanlabilmesidir.
14 - Triyak : Triyaklar da tristrlerin alternatif akmda alflabilen trleridir. Triyakn oluflumunda birbirine ters ynde bal iki adet tristr bulunmaktadr. Yan tarafta bu birleflim grlmektedir. Herhangi bir alternatif akm devresindeki bir triyakn A1
ucuna (+) A2 ucuna da (-) ynde akm geldiinde birinci tristr, tam tersi durumda
ise ikinci tristr devreye girecektir. Bu sayede triyak alternetif akmn iki ynnde de
iletime gemifl olur. Triyak yksek gl ve alternatif akm devrelerinde g kontrol
eleman olarak kullanlr.
15 - JFet Transistr : Jfet transistrler normal transistrlerle ayn mantkta alflrlar. adet uca sahiptir. Bunlar Kap (G)(normal transistrn beyzi), oyuk (D)(normal transistrn kollektr) ve kaynak (S) dr.
Normal transistrle jfet transistr arasndaki tek fark, normal transistrn kollektr emiter arasndaki akmn,
beyzinden verilen akmla kontrol edilmesi, jfet transistrn ise geytinden verilen gerilimle kontrol edilmesidir. Yani jfetler gate ucundan hi bir akm ekmezler. Jfetin en nemli zelliide budur. Bu zellik ierisinde ok sayda
transistr bulunduran entegrelerde snma ve akm ynnden byk bir avantaj salar. Normal transistrlerin
NPN ve PNP eflitleri olduu gibi jfet transistrlerinde N kanal ve P kanal olarak eflitleri bulunmaktadr. Fakat
genel olarak en ok N kanal jfetler kullanlr.
76
a) - N Kanal JFet Transistr : Yandaki grafikte grld gibi n kanal jfet

transistrler iki adet P ve bir adette N maddesinin birlefliminden meydana gelmifltir. Fetin gate ucuna uygulanan gerilim ile D ve S uclar arasndaki diren deeri
kontrol edilir. Gate ucu 0V tutulduunda, yani S ucuna birlefltirildiinde P ve N
maddeleri arasndaki ntr blge genifllemeye bafllar. Bu durumda D ve S uclar
arasndan yksek bir akm akmaktadr. D ve S uclar arasna uygulanan gerilim seviyesi arttrld taktirde ise bu ntr blge daha da genifllemeye bafllar ve akm
doyum deerinde sabit kalr. Gate ucuna eksi deerde bir gerilim uygulanmas durumunda ise ntr blge daralr. Akm seviyesi de gate ucuna uygulanan gerilim seviyesine bal olarak dflmeye bafllar. Bu sayede D ve S ularndaki diren deeri
ykselir.
b) - P Kanal JFet Transistr : P kanal fetlerin alflma sistemide N kanal fetlerle ayndr. Tek fark polarizasyon ynnn ve P N maddelerinin yerlerinin ters olmasdr. Yani gate ucuna pozitif ynde polarizasyon verdiimizde D ve S uclar arasndaki diren artar, akm dfler. Gate ucu 0V iken ise akm doyumdadr.
16 - Mosfet : Mofetlerde fetler gibi N kanal ve P kanal olarak ikiye ayrlrlar.

Mosfetler Afladaki flekilde grld gibi byk bir gvde olan P maddesi (SS) oluk
ve kaynak kutuplarna bal iki adet N maddesi. Ve yine kanal blgesini oluflturan bir
N maddesi daha. Birde kanal ile arasnda silisyumdioksit (SiO2) maddesi bulunan kap konnektr bulunmaktadr. Bu madde n kanal ile kap arasnda iletimin olmamasn salar. P maddesinden oluflan gvde baz mofetlerde iten S kutbuna balanmfl,
baz mosfetlerde de ayr bir uc olarak dflar karlmfltr. Mosfetler akm kontrol fetlerden biraz farkldr. Mosfetler baz zelliklerine gre ikiye ayrlrlar, bunlar ; Deplesyon (Depletion) ve Enhensment tipi mosfetlerdir.
Bu iki tip mosfeti flimdi ayr ayr inceleyelim.
a) Deplesyon : Yandaki grafikten de anlafllaca gibi mosfetin gate kutbuna 0V verildiinde (yani S kutbu
ile birlefltirildiinde) S ve D kutuplar arasndan fetlerdeki gibi bir akm akmaya bafllar. Gate kutbuna negatif ynde yani -1V uygulandnda ise gate kutbundaki elektronlar kanaldaki elektronlar iter ve p tipi maddeden oluflan
gvdedeki oyuklarda eker. Bu itme ve ekme olaylarndan dolay kanal ile gvdedeki elektron ve oyuklar birleflerek ntr blge olufltururlar. Gate e uygulanan negatif gerilim artrldnda ise ntr blge dahada genifller ve
akmn gemesine engel olur.
Gate kutbuna pozitif ynde gerilim uygulandnda gate kutbundaki oyuklar, gvdedeki oyuklar iter, kanaldaki elektronlar ise eker fakat aradki silisyumdioksit madde nedeniyle gate kutbundaki oyuklarla elektrnlar birleflemez. Bu sayede kanal genifller ve geen akm daha da artar. flte bu gate kutbunan uygulanan pozitif gerilimle
akmn artrlmasna Enhensment, negatif gerilim uygulayarak akm dflrlmesinede Deplesyon (Depletion)
diyoruz. Bu blmde Deplesyon tipi mosfetlerin N kanal olan trn akladk. P kanal olan tipi N kanaln, polarma ve yariletkenlerin yerleri bakmndan tam tersidir.
b) Enhensment : Enhensment tipi mosfetleri, Deplesyon tipi mosfetlerden ayran en nemli zellik yantarafta da grld gibi N tipi kanaln bulunmamasdr. Bu kanaln bulunmamas nedeni ile gate kutbuna 0V uygulandnda S ile D ular arasndan hi bir akm gemez. Fakat gate kutbuna +1V gibi bir pozitif gerilim uygulandnda gate kutbundaki oyuklar gvdedeki oyuklar iter. Bu sayede S kutbundan gelen elektronlara D kutbuna gitmek iin yol almfl olur. S ve D kutuplar arasndan bir akm gemeye bafllar. Bu blmde Enhensment tipi mosfetlerin N kanal olan trn akladk. P kanal olan tipi N kanaln, polarma ve yariletkenlerin yerleri bakmndan
tam tersidir.
77
TEKNK FORMLLER
E
I
E
R
OHM KANUNU
R =
W =E . I
REAKTANS
XL = 2rFL
REZONANS
F=
DREN (SER BALI)
RT = R1 + R2 + R3 + ..... RN
DREN
(PARALEL BALI)
1
R
KONDANSATR
(SER BALI)
1
1
1
1
1
C T = C1 + C 2 + C 3 + .... C n
E =I .R
I=
W =I 2 . R
W=
E2
R
1
X C = 2rFC
1
2r L.C
1
1
1
1
= R + R + R + .... R
1
2
3
KONDANSATR
(PARALEL BALI)
CT = C1 + C2 + C3 + ..... CN
DALGA BOYU (Lambda)
m=
TRAFO AKTARMA ORANI
S1
V1 I 2
n =S = V =I =
1
2
2
300000
Metre
F (KHz)
Z1
Z2
KISALTMALAR:
R = Diren (Ohm)
V = Gerilim (Volt)
W = G (Watt)
F = Frekans (Hertz)
S1 , S2 = Primer , Sekonder sarm says
I1 , I2 = Primer, Sekonder Akm (Amper)
78
I = Akm (Amper)
C = Kapasite (Farad) L = Endktans (Henry)
V1 , V2 = Primer , Sekonder Voltaj (Volt)
Z1 , Z2 = Primer , Sekonder Empedans (Ohm
MODLASYON
ki ayr sinyalin birlefltirilerek iinde eski sinyallerden farkl frekanslarn bulunabilecei yeni bir sinyalin oluflturulmasdr. Modlasyon ok ayrntl bilgiler taflnmasnda kullanlan tekniktir.
ki ana modlasyon flekli mevcuttur.
A) GENLK MODLASYONU
B) FREKANS MODLASYONU
GENLK MODLASYONU:
Genlik modlasyonu e ayrlr;
1) Normal genlik modlasyonu [ AM ]
2) Tek yan band modlasyonu [ SSB ] (Single Side Band)
3) ift yan band Modlasyonu [ DSB ] (Double Side Band)
Genellikle ticari radyo ve TV istasyonlar AM ve FM, amatrler SSB kullanrlar.
NORMAL GENLK MODLASYONU ( AM ) :
AM sinyalini elde etmek iin bilgi sinyalini taflyc frekansnda kesmemiz gerekir. Bu olay taflyc dalgann tm
harmonik katlarn oluflturur. Bu frekanslarn bir tanesinin gemesine izin verirsek AM sinyali DSB modlasyon
sinyali yaplmfl olur. Belli bir frekans aral band geiren filtrelerle dier sinyallerden ayrlr. Bir bilgi sinyali linear olmayan bir devre elemannn zerinden taflyc ile birlikte geerse AM modlasyonu oluflur. (Linear olmayan
elemanlara diyot ve BJT rnek verilebilir.) AMde sinyal yokken antenden enerji kar. Antenden gnderilecek
sinyaller balanced modlatrnde retilir. Uzaa gidecek kadar glendirilmek iin linear ykselteler kullanlr.
AM sinyalinin glendirilmesi ve modle edilmesi C snf ykselte ile yaplr.
TEK YAN BAND ( SSB ) :
AM modlasyonunda taflyc sinyal yalnz baflna bilgi taflmaz. ki yan bandn uzaya gnderilmesi enerji kaybdr. Bunlar ortadan kaldran SSB iletiflimi radyo, telefon ve telli iletiflimde kullanlmak zere gelifltirilmifltir. Bu
sistemde taflyc frekans ve bir tane yan band yok edilir. Sadece tek yan band yaynlanr. SSB sinyaller AM sinyallerine gre daha az snme (fading) gsterir. Ticari radyolarn SSB yaplmamasnn nedeni, SSB alc devrelerinin
daha karmaflk ve pahalya imal edilmesidir. Fakat zamanla btn radyolar SSB olacaktr. AM sinyalinin taflycs
bastrlrsa, (suppressed carrier) sonu ift yan banttr. Daha sonra yan bandlardan biri fitrelenip kartlrsa USB
(upper side band) st yan bad modlasyonu olur. Bu iki durumda SSB olarak adlandrlr.
FREKANS MODLASYONU ( FM ) :
Genlik modlasyonunda, genlii sabit tutan modle eden iflareti deitirirsek, elde edilen modlasyona Frekans modlasyonu denir. Bir taflyc dalga FM na tabi tutulunca frekansn kaymas modle eden sinyalin genlii ile
orantldr. Modle eden sinyalin frekansna bal deildir.
Bunun yannda ;
Modlasyon indisi =
Frekans sapmas
Modle eden frekans
Bu tanmdan da anlaflld zere modle eden iflaretin genlii sabit tutulursa, frekans sapmas sabit kalr. Ancak modle eden frekans deiflince modlasyon indisi deiflir. AM in aksine olarak FM de band genifllii modlasyon indisi ile deiflir. FM de bandlarn matematiksel ifadesi Bassel fonksiyonlar ile bulunur. FM de modlasyon indisi arttka nemli yan bandlarn adedi artar.
PREAMPHASS :
Bir bilgi sinyalinin grlt sinyaline gre daha ok kuvvetlendirilip ifllenmesi olaydr. Bylece sinyal grlt
oran yksek, bilgi sinyali preamphasis devrelerine verilerek grltsz gerek bilgi sinyali elde edilir.
DEMODLASYON (DEDEKSYON) :
Uzaydan gelen modle edilmifl sinyalden tekrar bilgi elde etmeye demodlasyon denir. Tm radyo alclarnda demodlatr bulunur.
ki tr demodlasyon vardr.
1) Zarf dedeksiyonu (Envelope detection)
2) Senkron dedeksiyon (Coherent detection)
SSB de genellikle senkron dedeksiyon uygulanr.
AM sinyalini ise Linear olmayan elemandan geirirsek dedeksiyon gerekleflir.
79
HETERODN
Genifl frekans bandndaki her istasyon iin eflit gzellikte sinyal alnmas ve ifllemlerin eflit olmas iin heterodin sistemi gelifltirilmifltir. ki frekansl sinyalin arplp aralarndaki fark kadar yeni frekansl bilgi sinyalinin
yaratlmasna HETERODN OLAYI denir.
Bu olay genifl olarak syle aklayabiliriz;
Bir piyanonun birbirine bitiflik iki tufluna ayn zamanda baslrsa kan ses titrer gibi bir etki meydana getirerek alalp ykselir. Ayn fley, ekseriya, iki motorlu uaklarda, motorlar birbirinden ok az farkl dnd zaman
da iflitilir. Sesteki bu titremenin (ki buna vuru ad verilir) sebebi sesin havada bir sra itme ve ekmeler
halinde yol almasdr. ekmeler baflka bir sesin ekmeleri ile ayn zamana rastlarsa, iki nota birbirini kuvvetlendirir
ve daha yksek bir ses iflitilir. Fakat birinci notann ekmeleri ikinci notann itmeleri ile ayn zamana rastlarsa iki
nota birbirini yok etmeye alflr ve hafif bir ses duyulur.
Notalarn frekanslar farkl olduu zaman birincinin ekmeleri her zaman ikincinin ekmeleri ile ayn zamana
rastlamaz; nk bunlar her iki nota iin farkl aralklarla meydana gelir. Fakat frekans yksek olan notann itme
ve ekmelerini teki notann itme ve ekmelerini zaman zaman yakalar ve bunlar ayn zamana rastladklar
takdirde seste bir ykselme duyulur ve bylece titreklik ortaya kar.
Bir saniyede meydana gelen vurularn says iki notann frekanslar arasndaki farka eflittir. Tpk iki notann
vuru meydana getirerek birbirini etkilemesi gibi, iki alternatif gerilimde birbirleriyle karfltrlnca yukarda
anlatlana benzer bir olay meydana gelir. Karflma sonunda elde edilen gerilim, ilk iki gerilimin frekanslarnn farkna
eflit bir frekansla byyp klr. Bylece frekans 500 Hz olan bir alternatif gerilim, frekans 1500 Hz olan baflka
bir gerilimle karfltrlrsa meydana gelen gerilim saniyede 1000 defa byyp klecektir. Buna HETERODN
yapma denir. Buradaki alternatif gerilimlerden birinin yerine antenden gelen radyo iflareti kullanlr. Karfltrma
sonucunda meydana gelen gerilim radyo iflaretinden daha alak frekansl olur, fakat asl iflaret zerine bindirilmifl
olan haberi de taflr.
EMSYON EfiTLER
1. SEMBOL : Taflyc ya uygulanan modlasyon tr
2. SEMBOL : Modle edilen sinyalin karakteri,
3. SEMBOL : Aktarlan bilginin tr
1 NC SEMBOL
A : Genlik Modlasyonu, (AM veya GM)
H : Genlik Modlasyonu, Tek yan band, Taflyc tam mevcut (SSB)
R : Genlik Modlasyonu, Tek yan band, Taflyc az veya deiflebilir (SSB)
J : Genlik modlasyonu, Tek yan band, Taflyc bastrlmfl (SSB)
F : Frekans modlasyonu (FM)
C : Genlik Modlasyonu, Artk yan band
G : Faz modlasyonu
2
1
2
3
NC SEMBOL
: Modle edici alta taflyc kullanmayan saysal bilgi
: Modle edici alt taflyc kullanan saysal bilgi
: Analog bilgi
3 NC SEMBOL
A : Telgraf (Sesli)
B : Telgraf (Otomatik)
C : Faksimile
D : Data Aktarm
E : Telefon
F : Televizyon
80
YONOSFER
Atmosferin yksek ksmnda, stratosferin stnde, yerkreyi saran, atmosferin azald en dfl katman yer alr.
Yeryznden itibaren 50 ila 500 km. arasndaki bu katmana YONOSFER denir.
yonosfer adnn kullanlflnn nedeni, gazlarn iyonizasyona urad bir blge olmasdr. Bu atom ve molekllerin iyonlar haline dnmesi olaydr. yonosferin 80 ila 200 km. lik blmn meydana getiren iki katman HEAVY
SIDE katmandr. Bu katmann telsiz haberleflmesindeki nemi ok byk olup, amatr radyoculuun can damardr. nk bu tabaka uzun ve orta radyo dalgalarn yere yanstarak dnyann yuvarlaklndan doan glkleri
yener. Eer bu tabaka olmasayd amatr radyocularn kulland frekanslardaki radyo dalgalar ya yeryznde birka yz km. ilerleyecekler, yada gkyznden uzay boflluuna yaylacaklard. Bu tabaka oluflumunu gneflten gelen flnlara borludur.
Atmosferin bu yksekliklerinde oksijen, molekler oksijen, nitrojen ve molekler nitrojen bulunmaktadr. Bu
gazlar elektrik ykl bir ekirdek ve ekirdein etrafnda dolaflan elektronlardan oluflurlar. Gneflten gelen flnlar bu elektronlardan bazlarnn serbest hale gelmesine neden olur ve bylece elektronlarn eksi (-) ykleri ve
elektron kayb ile oluflan art (+) ykl iyonlar serbeste dolaflmaya bafllar. Her ne kadar bu ok hareketli serbest elektronlar art (+) ykl iyonlara arpp onlar tekrar ntr hale getirirlerse de, gneflten devaml gelen flnlarda, srekli olarak iyonizasyona neden olur. Yani elektronlar serbest kalr ve yeni iyonlar oluflur. Bylece gneflin durumuna gre, yani mevsimlere ve gnn saatlerine bal bir denge oluflur. Geceleri daha az, gndzleri daha ok serbest elektron ve iyon mevcuttur.
Sonu olarak atmosferin st ksmnda sanki bir metal iindeymifl gibi elektronlar serbeste dolaflmaktadr.
Bunlarn younluuna bal olarak iyonosfer tabakalara ayrlr. D tabakas (50-80 km) ozonun mor tesi flnlarla
iyonlaflmasndan oluflmufltur. E tabakas (80-200 km.) oksijen molekllerinin fotoiyonlaflmasndan tremifltir. F1
tabakas (200-300 km.) azot molekllerinin fotoiyonlaflmasndan meydana gelmifltir. F2 tabakas (300-400 km.)
mor tesi flnlarn yan sra gneflin cisimcik halindeki flnlar ile kozmik flnlarn etkisiyle oluflmufltur. G tabakas (400 km.sonras) azot atomunun sourulmasndan olufltuu sanlmaktadr. D,E ve F1 tabakalarnn iyon younluu, flklanma etkisiyle dorudan doruya deiflir. Ancak F2 tabakasnn iyon younluu ters dalgalanma geirir.
Yeryzndeki verici antenden kan radyo dalgalar antenin flnm rtsne gre deiflik ynlerde ilerleyeceklerdir. Yeryzn takip eden dalgalar zayflayarak ilerleyecekler ve ok uzaklara gidemeden kullanlamaz hale
geleceklerdir. Gkyzne doru ilerleyen dalgalar ise iyonosfer tabakasnda krlma yaparak ilerleyeceklerdir.
Uzun mesafelere giden radyo dalgalar birok kere krldktan sonra polarizasyonunu kaybeder. Yani DX konuflmalarda yatay veya dikey polarizasyonlu antenler ayn neticeyi verirler. Yani antenin yatay veya dfley durumda
olmasna bal deildir. Radyo dalgalarnn iyonosferde bklmesi, iyonosfere girifl asna baldr.
Bu durumda radyo dalgalar ;
a) Tam krlmaya urayp yine iyonosferde krlmaya devam edip yeryzne dnecek,
b) yonosferde krlmaya devam edip, iyonosferden bofllua kp gidecektir.
Radyo dalgalarnn iyonosfere girifl as, sfrdan byk olursa, iyonosferden yansyp yeryzne dnecek radyo dalgalarnn frekans da artar.
flte bu frekansa MUF (maximum usable frequency-kullanlabilir en yksek frekans) denir.yonosfere girifl as bydke haberleflme mesafesi arttndan, baz MUF lar haberleflme mesafesi cinsinden verilir.
Frekans arttrldka iyonosfer tabakalar radyo dalgalarn yanstmamaktadr. Bylece belli bile frekansa ulaflldnda bu frekans iyonosfer tabakasn deler geer.
Bu durumdan iyonosfer tabakalarnn incelenmesinde yararlanlr. Buna bal olarak en yksek frekansn
F tabakasndan yansd sylenebilir.
FREKANSIN YONOSFERK YAYILMA ETKS :
yonosfer tabakas dorudan doruya gneflin etkisinde olduu iin gneflin etkilerinden kurtulmas mmkn
deildir. rnein ; Gnefl etkilerinin 11 yllk periyodik deiflimleri aynen iyonosferdeki deiflikliklerde de grlr. Yukarda biraz olsun anlatmaya alfltmz iyonosfer, gneflin etkileri kadar, yeryznde mevcut olan magnetik alanlardan da etkilenerek, ok daha deiflik etkilere sahip olur ve bu tabakann gerek analizini yapmak ok daha kapsaml hale gelir.
81
ELEKTROMANYETK DALGALARIN YOLU

Bir elektromanyetik dalga anteni terk ettikten sonra uzaya doru yol alr. Bu dalgann bir ksm dnyann yzeyi boyunca yaylr ki, buna yer dalgas denir. Antenden dflar ve yukar doru hareket eden dalgann geri kalan
ksm ise gk dalgas adn alr.
YER DALGALARI
Antenden ktktan sonra yavafl yavafl zayflayp tamamen snnceye kadar yeryz erisini takip eden dalgalardr. bileflenden oluflurlar. lki verici anteninden ktktan sonra dorudan alc antenine ulaflan dalgalardr.
Bunlara DREKT DALGALAR denir. kincisi yeryznden yansyarak alc antene ulaflanlardr. Bunlara YANSIYAN DALGA denir. Sonuncusu ise yer yzeyine temas ederek yaylan dalgadr. Buna da yzey dalgas denir.
Yer dalgalarnn yaynm mesafesi afladaki faktrlere baldr.
Frekans: Yer dalgalarnn frekans arttka ulafllan menzil dfler.
Topran tipi: Su topraa gre daha iyi bir iletken olduu iin yer dalgalar, su zerinde daha uzak mesafelere ulaflabilirler. Toprak ne kadar kuru ise menzil o oranda dfler
G; Menzil verici gcyle doru orantldr. G arttka menzil de artacaktr
fiekil 1. Yer Dalgalar

Direkt ve Yansyan Dalgalar
Yer dalgasnn bu iki bilefleni birbirlerinden ok farkl deildirler, ancak alc antenine ulafltklarnda faz fark
bakmndan bir farkllk gsterirler. Her iki dalga verici anteninden ktklarnda ayn fazda olmalarna ramen yansyan dalga, direkt dalgaya gre daha uzun bir yol izlediinden alc antenine daha ge ulaflr ve buda iki dalga arasnda bir faz fark meydana getirir. Yansma topraktan oluyorsa aralarnda 180 lik bir fark meydana gelir. Bu iki
dalgann yollar arasndaki uzaklk ok farkl deilse, alc antenine 180 farkl olarak geleceklerinden ters yndeki bu iki alan birbirini yok eder. Dalgalarn yollar arasndaki fark fazla olursa, alc antenini etkileyen alanlar arasndaki faz fark da 180 den daha az olur. Bunun sonucu olarak da zt ynden ki alanlar birbirini tamamen yok
etmezler. Alc anteni geri kalan alan tarafndan etkilenir. Verici ve alc antenlerin yerden ykseklikleri fazla deilse, direkt ve yansyan dalgalarn izledikleri yollar da uzunluk bakmndan birbirine yakn hatta pratik bakmdan
birbirine eflit olarak kabul edilebilir, bu durumda birbirlerini yok edeceinden antenler arasndaki iliflki yalnz yzey dalgas tarafndan salanr.
Yzey Dalgas
Toprak yzeyi olduka iletken olduundan hareket halindeki dalga topran iinde bir gerilim indkler. Sz konusu gerilim topran iinde Fuko akmlarnn oluflmasna sebep olur. Bu akmlar oluflturan enerji yzey dalgas tarafndan absorbe edileceinden verici anteninden alc antenine giden dalgalar zayflar. Dalgann bu zayflama deeri yzey dalgasnn zerinden getii arazinin cinsine baldr. Su en az zayflatmaya neden olur. Dalgann en uzak
mesafeye gitmesine neden olurken, orman, dalar, meskun yerler en ok zayflatmay yapp dalgann ksa mesafelere gitmesine sebep olurlar. Ayrca dalgann frekans ykseldike topran zayflatmas da etkili bir flekilde artar.
82
Yer Dalgas ile Haberleflme

Yer dalgalar ile yaplan haberleflmenin etkinlii frekansa ve gce gre deiflir. Dflk radyo frekanslarnda yzey dalgas bilefleni ok kuvvetlidir. Fakat verici anteninden uzaklafltka bu bileflende zayflama meydana geleceinden, uzak mesafelerle haberleflme yapabilmek iin olduka byk gce ihtiya vardr. VHF ve UHF gibi yksek
frekans bandlarnda yaplan haberleflmede yzey dalgas antenden ktktan hemen sonra byk lde zayflamaya uradndan haberleflme iin kullanlmaz. Bu durumda yer dalgasnn, direkt ve yansyan bileflenlerinden yararlanlr. Anten ykseklii az olan vericilerin yayd direkt ve yansyan dalgalar alc anteninde birbirini yok ettiinden, bu dalgalarla yaplacak haberleflmede verici anteninin topraktan olan ykseklii fazla tutulmaldr. Bylece
yansyan dalgann direkt dalgaya gre daha ileri giderek onu zayflatmas, bileflenlerinin birbirini yok etme miktarnn azaltlmas salanmfl olur.
GK DALGALARI
Yer dalgalarna gre farkl bir flekilde yaylrlar. Yaylflndaki zelliinden dolay uzun mesafe haberleflmesi
gk dalgalar vastas ile yaplr. Antenden kp yukarya doru hareket eden gk dalgalar iyonosfer deki elektrik
flarj tarafndan eilme ve krlmaya uratlarak tekrar yer yzne dnerler. Verici anteninden yzlerce km uzakta krlan veya yansyan gk
dalgalarnn dflt blgede bulunan bir alc anteni olduka kuvvetli
sinyaller alr.
F2
yonosfer iindeki iyonizasyon derecesi, gneflin radyasyon deeF1
rine
ve
havann younluuna bal olduundan gece ve gndze, mevF
E
simlere
ve havann scaklna gre deiflir ve iyonosfer iinde farkl
D
E
younluklarda tabakalar oluflur. Bu tabakalar radyo dalgalar zerinde
farkl etkiler yaparlar. D tabakas ad verilen ilk tabaka, yerden 40-80
km arasnda bulunur ve yalnz gndzleri olufltuu iin younluu en
az olan tabakadr.
E tabakas ikinci tabakadr ve 80-150 km arasn kapsar. Gndzleri ok youndur (leyin saat 12 civar), geceleri de bulunmasna
Gece
Gndz
karfln younluu ok azdr. Son iyonosfer tabakas F tabakasdr, 150500 km arasnda oluflur. Gndzleri F1 ve F2 gibi iki ksma ayrlr,
fiekil 2. yonosfer iindeki tabakalar
iyon bakmndan iyonosferin en youn tabakasn F2 tabakas oluflturur. Gnefl batar batmaz F1 ve F2 tabakalar birleflerek F tabakasn olufltururlar.
Gk dalgalarnn yaylma mesafesi afladaki faktrlere baldr:
Gelifl as: Verici anteninden gnderilen dalgann yansyabilmesi iin iyonosfere belli bir a altnda gelmesi
gerekir. Byk alarda iyonosfer katmanlarna ulaflan gk dalgalar, bu katmanlar tarafndan yutulurlar.
Ykseklik: Verici anteni ne kadar yksee yerlefltirilirse menzil o oranda artar.
yonlaflma miktar: Tabakann iyonlaflma miktar ne kadar fazla ise menzil o oranda dfler. (Gece-gndz
menzil fark gibi)
Frekans: Verici frekans 30 MHzin altnda olmaldr. Frekans arttka gk dalgalarnn menzili dfler. 30
MHz in zerinde frekans bir dalga iyonosferden yansmad gibi tm katmanlar geerek uzaya ulaflr.
Verici antenden kp iyonosferin katmanlarnda krlarak tekrar topraa dnen bir gk dalgas, genellikle topraktan yansyarak tekrar iyonosfere gidecek gce sahiptir. Burada tekrar krlarak yeryzne dnebilir. Bylece
vericiden kan dalgalar ok uzaklardan alnabilir. Eer vericiden kan dalga yeterli gce sahi ise, bu krlmalar defalarca tekrarlanabilir. Bylece binlerce km. uzaktaki istasyonlarla irtibat kurulabilir.
Bu olaya OK ATLAMALI TRANSMSYON denir.
Gk Dalgalarnn Krlmas
Dflk frekansl dalgalarn sahip olduklar enerjinin hemen hemen tamam , iyonosferin D tabakas tarafndan
absorbe edilir. Bunun sonucu olarak da, bu tip dalgalarn hibirisi esas krlmay salayan E ve F tabakalarna eriflemezler. Yksek frekansl dalgalar ise ok az bir absorbsiyonla geerler. Bu tip dalgalar E ve F tabakalarna getiklerinde iyonize ortam tarafndan krlarak topraa doru geri dnerler. Gndz saatlerinde D tabakas olufltuundan bu tabaka dflk frekanslarda gk dalgalar ile haberleflme yaplmasna engel olur. Geceleri ise, dflk frekansl dalgalar absorbe edecek D tabakas oluflmadndan, gk dalgalar ile daha genifl bir frekans band ierinde
haberleflme yapmak mmkn olur.
83
Meydana gelen krlmann miktar dalgann frekans ile ters orantldr. Dflk frekansl dalgalar kuvvetli bir krlmaya urarken, ok yksek frekansl dalgalar ok az krlrlar. Bu hibir zaman dflk frekansl dalgalarn topraa doru krlacaklar anlamna gelmez. D tabakas gndzleri dalgann btn enerjisini absorbe ettiinden bu tip
dalgalar E ve F tabakalarna ulaflamazlar. Dalgann iyonosfere girifl as da krlma zerinde etkilidir. Dalgann iyonosfere girifl as kldke dalgann iyonosfer ierisindeki yolu uzarken, topraa geri dnfl noktasnn verici
anteninden olan uzakl da o kadar artar.
Bir gk dalgas krlp topraa geri dndnde, genellikle buradan yansyarak iyonosfere geri dnecek kadar
enerjiye sahip olur. yonosfere dnen bu dalga tekrar krlarak topraa geri dner. Eer bu dalga yeterli enerjiye
sahip ise defalarca tekrarlanr, bunun sonucu olarak verici anteninden binlerce kilo metre uzakta yeterli seviyede
sinyaller alnabilir. Bu olaya ok atlamal transmisyon denir.
RADYO DALGALARININ YAYINIMINDA ORTAYA IKAN PROBLEMLER
1- Fading Olay: Radyo vericisinin dalgalar (yer ve gk dalgalar) alc antenine deiflik yollardan ulafltnda alnan sinyalin fliddeti bu durumda ok etkilenir. Alnan bu sinyaller ayn fazda iseler birbirine eklenir, ayr fazda iseler birbirinden karlr. Alnan sinyalin deeri sabit ise, sonu olarak alnan sinyalde sabit olur. Bunlardan biri yada ikisi birden deiflecek olursa, bu hal genellikle ani iyonizasyon deiflmeleri sonucu meydana gelir. Dalgalar
alc antenine bazen ayn fazda bazen de ayr fazda eriflirler. Bu durumda alnan sinyal buna bal olarak devaml
azalp oalr. Bu olaya Fading ad verilir.
2- Sessiz Blge: zellikle HF bandnda yayn yapan vericilerde ortaya kar. HF bandnda yer ve gk dalgalar hakimdir. Genelde etkili olan ise gk dalgalardr:
Frekans: Verici frekans ne kadar dflk ise zelikle yer dalgalarnn ulaflaca menzil o kadar artacak ve sessiz blge klecektir.
Topran Tipi: Topran nemli olmas orannda yer dalgalarnn menzili artar. Bu da sessiz blgeyi daraltacaktr.
Zaman: zellikle geceleri gk dalgalarnn menzili daha yksektir. Bu durumda sessiz blgesi klecektir.
3- Direk Dalgalarn rtifaya Bal Olarak Alnmas: Anlafllaca gibi direk dalgalarn alnmas alcnn ve
vericinin konumuna ve irtifasna bal olarak deiflmektedir.
4- Sessizlik (Belirsizlik) Konisi : Genelde tm yer istasyonlarnda grlen bir problemdir. stasyonda dikey eksenden 40 - 45 lik koni fleklindeki blge iersinde bulunan alc istasyonlar, verici istasyonun gnderdii sinyalleri salkl olarak alamazlar. (Mum dibine flk vermez.)
FREKANS BANDLARI ve ZELLKLER
VLF (3-30 khz)
Yaynm : Yer ve gk dalgalar
Menzil
: Yer dalgalar hakimdir ve 4000 NM den daha uzak mesafelere ulaflabilir.
Dalar alak frekansl dalgalarn yaylmasnda engel teflkil etmez.
Anten
: Anten boyutlar olduka byk (uzun dalga boyuna bal olarak)
G
: Yer dalgalarndaki zayflamaya bal olarak kW Iar mertebelerinde.
Kullanm : OMEGA, ticari telgraf ekimleri, radyo yaynlar
Grlt : Olduka yksek Havann statik parazitinden ve hava koflullarndan etkilenirler.
LF (30-300 kHz)
Yaynm : Yer ve gk dalgalar (gk dalgalar sadece geceleri hakimdir)
Menzil
: Yer dalgalar ile 1 500 NM, gk dalgalar ile 3000 NM
: 250 m.-1 km. boyunda genifl dipol
Anten
G
: Menzile bal olarak birka kW mertebelerinde
Kullanm : NDB, LORAN
Grlt : Yeterince yksek, hava koflullarna duyarl
MF (300 kHz-3 Mhz)
Yaynm : Genel olarak yer ve gk dalgalar, baz yerlerde direk dalgalar
Menzil
: Toprak zerinde 300 NM, su zerinde 1000 NM
Anten
: 160 metrelik dipol
: Birka yz watt mertebelerinde
G
Kullanm : NDB, LORAN, yerden yere veya nadiren havadan yere haberleflme
Grlt : Yksek, Fading olay
84
HF (3-30 MHz)
Yaynm : Genel olarak gk ve direk dalgalar hakimdir. 100 NMe kadar yer dalgalar da grlr.
Menzil
: Gn ierisinde 300NM, geceleri 1000NM e kadar. 100NM 150NM arasnda sessiz blge.
Anten
: Orta boyutlu dipol, yagi, vertikal, vs.
G
: Menzile bal olarak 100-200-400 W
Kullanm : Uzun menzili yerden yere ve havadan yere haberleflme
Grlt : Orta dzeyde
VHF (30-300MHz)
Yaynm : Direk dalgalar
Menzil
: 100-300 NM, alnmas irtifa ile ilgili
Anten
: dipol, vertikal, yagi. quat, vs.
G
: 0,5-25 W mertebelerinde.
Kullanm : VOR, ILS Localiser, Markers, VDF, FM radyo ve televizyon yayn, telsiz haberleflmesi.
Grlt : Minimum
UHF (300 MHz-3 GHz)
Menzil
: 200 NMden fazla, alnmas irtifaya bal
Anten
: Banta gre deiflik cm. byklnde
G
: Birka Watt mertebelerinde
Kullanm : DME, ILS Glide Path, TACAN, askeri haberleflme, GPS, telsiz haberleflmesi, GSM
Grlt : hmal edilebilir mertebelerde
SHF (3-30 GHz) ve EHF (30-300 GHz)
Menzil
: 200 NMden fazla, alnmas irtifaya bal
Anten
: 1mm. 1cm. byklnde
G
: Birka watt mertebelerinde
Kullanm : MLS, Radyo altimetre, tm radar sistemleri
Grlt : hmal edilebilir mertebelerde.
85
AMATR BANDLARA GRE PROPAGASYON BLGLER

ORTA FREKANSLAR (300 kHz-3 MHz)
Tek amatr orta frekans yerel AM Yayn (broadcast) bandnn tam stnde yer alr. Yer dalgas gn boyunca baflka propagasyon biimlerinin olmad zamanlarda, 150 kmye kadar gvenilir iletiflim salar. Gece F2 katman zerinden uzun mesafeler grfllebilir.
1.8 - 2.0 MHz (160 m) Band

Bazen sylenen adyla, Top Band gn iinde byk lde D-katman emiliminden (absorbsiyon) etkilenir. Yksek radyasyon
(flma) alarnda bile hibir sinyal F katmanndan geemez, bu nedenle gn ii iletiflim yer dalgasnn ulaflabildii mesafeyle sinirlidir. Gece D-katman hzla ortadan kalkar ve F2 katman yansmas sayesinde dnya apnda 160 m haberleflmesi mmkn olur.
Atmosferik ve insan yapm grlt propagasyonu snrlar. Tropik ve orta enlem frtnalar yazn yksek seviyede statie neden olur,
bu da kfl gecelerini 1.8 MHz de DX yapmak iin en uygun zaman klar. Doru yaplmfl bir anten seimi genellikle alnan grlt
seviyesinde fark edilir bir azalmaya neden olurken, arzu edilen sinyalin alnmasn kolaylafltrr.
YKSEK FREKANSLAR (HF) (3-30 MHz)

HF bantlarnda genifl bir propagasyon modlar yelpazesi kullanlr. En alttaki iki bant 160 m ile birlikte gn iinin pek ok karakteristiini paylaflr. Bantlar arasnda geifl ncelikle gece ifle yarar olur veya gn iinde 10 MHz civarnda. Pek ok uzun mesafe
temaslar F2 katman yansmas ile olur. 21 MHz in stnde daha egzotik propagasyonlar TE, sporadik E, orora ve meteor yamuru pratik olmaya bafllar.
3.5 - 4.0 MHz (80 m) Band

En alttaki HF band pek ok adan 160 m ye benzer. Gn ii emilimi nemlidir ama 1.8 MHz kadar yksek deildir. Yksek al sinyaller E ve F katmanlarna iflleyebilirler. Gn ii iletiflimi yer dalgas ve gk dalgas ile tipik olarak 400 km ile snrldr.
Gece ise sinyaller genellikle dnyann etrafnda yar yolu kat ederler. 1.8 MHzde olduu gibi, grlt sknt vericidir. Bu da kfl mevsimini 80 m DX cisi iin en ekici mevsim klar.
7.0 - 7.3 MHz (40 m) Band

Popler 40 m bandnn kesinlikle tespit edilmifl bir gn ii zaman yansmas vardr.
D katman emilimi daha afladaki bantlar kadar fliddetli deildir. Bylece E ve F katmanlar araclyla ksa mesafe yansmas mmkn olur. Gn boyunca, tipik bir istasyon 800 kmlik bir yarap kat edebilir. Yer dalgas propagasyonu nemli deildir. Gece F2 katman zerinden gvenilir iletiflim 40 m bandnda yaygndr.
10. - 10.15 MHz (30 m) Band

30 m band hem gece hem de gndz bantlarnn karakteristiklerini paylaflt iin eflsizdir. D katman emilimi ok nemli bir
etken deildir. Gndz 3000 km ye kadar iletiflim tipiktir. Band genellikle 24 saat F2 zerinden aktr, ancak solar minimum srasnda geceleri maksimum kullanlabilir frekans baz DX yollar iin 10 MHz in altna dflebilir. Bu koflullar altnda 30 m 14 MHz
ve daha yukar olan gndz bantlarnn karakteristiklerini gsterir. 30 m band 11 yllk gnefl evrimi (solar cycle) srasnda koflullara gre en az deifliklik gsterir, bu da onu genel olarak her zaman uzun mesafe iletiflimi iin kullanlabilmesini salar.
14.0 - 14.35 MHz (20 m) Band

20 m bandna geleneksel olarak amatrlerin birincil DX hamal olarak baklr.
11 yllk gnefl evrimine baklmakszn, 20m ye gn iinde dnya apndaki F2 propagasyonu ile en azndan birka saat gvenilebilir. Solar maksimum dnemlerinde 20m genellikle gece boyunca uzak yerlere ak kalacaktr. Yansma mesafesi genellikle
takdir edilebilir ldedir ve her zaman bir dereceye kadar da yansma mevcuttur. Gn ii E katman propagasyonu ok ksa yollar
boyunca tespit edilebilir. Atmosferik grlt yazn bile ciddi bir sorun deildir. Poplerlii nedeniyle 20m gn ii saatlerde ok youn
olma eilimindedir.
18.068 - 18.168 MHz (17m) Band

17m band pek ok adan 20m bandna benzer. Ancak dalgalanan gnefl hareketlilii F2 katmannda daha fazla hissedilir.
Yksek gnefl hareketlilii olan yllar boyunca, 17 m gn iinde ve akflamn erken saatlerinde, gn batmndan sonra uzunca bir sre, uzun mesafe iletiflimi iin gvenlidir. Vasat yllarda ise bu band yalnzca gndz aktr ve gneflin batmasndan hemen sonra
kapanr. Solar minimum srasnda, 17 m orta ve ekvatoral enlemlerde ak kalacaktr. Ancak yalnzca gn ortasnda ve kuzey-gney yollarnda ak olacaktr.
86
21.0 - 21.45 MHz (15m)Band

15m band uzun zaman solar maksimum zamanlar iin birincil DX band sayld, ancak deiflen gnefl hareketliliine duyarldr. Tepe yllar sresince, 15m gn ii F2 katman DXi iin ak kalacaktr, gece boyunca da. Vasat gnefl hareketlilii zamanlarnda da pek nadir olan transekvatoryal kuzey-gney akmlar hari almayabilir. Sporadik E genellikle yaz baflnda ve kfl ortasnda gzlense de, pek sk olmaz ve etkileri de daha yksek frekanslarda olduu gibi deildir.
24.89 - 24.99 MHz (12 m) Band

Bu bant 10 ve 15 m bantlarnn propagasyonunun en iyi zelliklerini birlefltirir. 12m dflk ve vasat gnefl frtnas yllarnda
ncelikle bir gndz band olmasna ramen solar maksimum zamanlarnda gnbatmndan sonra da ak kalacaktr. Vasat gnefl
hareketlilii yllarnda 12 m alak ve orta enlemlere gndz saatlerinde alr ama nadiren gnbatmndan sonra ak kalr. Dflk
gnefl hareketlilii nadir olarak yksek enlemeler dflnda bandn tamamen lmesine neden olur. Tesadfi gndz almalar, zellikle alak enlemlerde, kuzey-gney yollar zerinde olur. 24 MHz de asl sporadik-e mevsimi baharn sonundan yaza kadardr ve
kfl ortasnda ksa almalar gzlenebilir.
28.0 - 29.7 MHz (10 m) Band

10 m band karakteristiklerindeki aflr deiflimler ve propagasyon modlarnn eflitlilii ile tannr. Solar maksima srasnda,
uzun mesafe F2 propagasyonu o kadar etkilidir ki ok dflk g bile dnya etrafnda yarm yol katedebilen gl sinyaller retebilir. Vasat bir ekipmanla bile DX bol olur. Bu flartlar altnda bant genellikle gndoumunda alr, gnbatmndan sonraki birka saat ak kalr. Olaan gnefl hareketliliizamanlarnda bile, 10 m genellikle yalnzca alak ve transekvatoryal enlemlere leden sonra alr. Solar minimum srasnda gece ya da gndz hibir zaman F2 katman propagasyonu olmayabilir. Sporadic E 10 metrede
olduka sk grlr, zellikle maystan austosa doru, ancak ne zaman ortaya kaca belli olmaz. Ksa mesafeli yansmann (short
skip) gneflin dngsyle pek az ilgisi vardr ve F katman koflullarndan bamsz olarak ortaya kar. 300 km den 2300 km ye
kadar tek yansmayla, 4500 km ve daha uzaa ise birden fazla yansma ile ulaflma frsat verir.
10m bir geifl banddr ve daha ok VHF ye has baz karakteristik propagasyon modlarn paylaflr. Meteor scatter, aurora,
auroral E ve transekvatoryal yaylml F, 2300km ye kadar kontakt kurma yolu salar ama bu modlar 28 MHzde genelde grmezden gelinir. VHF de kullanlanlara benzer teknikler sinyaller daha gl ve kararl olduu iin 10 m de ok etkin olabilir. Bu egzotik modlar ok daha fazla kullanlabilir, zellikle F2 DX inin azald solar minimum srasnda.
OK YKSEK FREKANSLAR (VHF) 30-300 MHz

Genifl bir propagasyon modu yelpazesi VHF dahilinde kullanlabilir. Gnefl dngsnn (solar cycle) tepe noktalar esnasnda
50 MHz de F-katman yansmas meydana gelir. Sporadik E ve dier E katman olaylar en ok VHF dahilinde etkili olur. Yine de
VHF iyonosferik propagasyonunun baflka formlar, FAI ya da TE gibi, HF te de nadiren gzlenir. HF te nemsiz bir etken olan Troposferik propagasyon 50 MHz in stne ktka nemli hale gelir.
50 - 54 MHz (6 m) Band
En alttaki amatr VHF band alak ve yksek frekanslarn pek ok karakteristiklerini paylaflr. Uygun iyonosferik yaylma koflullarnn hepsinin yokluunda bile iyi donatlmfl 50 MHZ istasyonlar yeryz flekillerine, troposferik yansma, g, alfl kapasitesi
ve antene bal olarak 300 kmlik bir yarapta fazlasn alflabilirler. Zayf bir tropo dalmas bile en iyi istasyonlarn her an 500
km lik kontaktlar kurmalarna izin verir. Hava durumunun etkileri normal menzili birka yz km uzatabilir, zellikle yaz aylarnda;
ama gerek troposferik nakil nadirdir. 11 yllk gnefl (sunspot) dngsnn tepe ylnda 50 MHzde dnya apnda DX gn iinde
F2 katman ile mmkn olur.
F2 geri yansmas MUF (maximum usable frequency) 50 MHzin tam altnda ise 4000 kmye kadar grflmeler iin ek bir
propagasyon salar. Manyetik ekvatoru kesen ve 8000 kmye kadar uzayan TE (trans-ekvatoryal koridor yansmas) koridorlar gnefl dngsnn tepe yllarnda ilkbahar ve sonbahar ekinokslarnda grlr. Sporadik E muhtemelen 6m bandnn en bilinen ve popler propagasyon fleklidir. Tek-yansmal E katman almalar 600 km den 2300 km ye kadar kontaktlar iin uzun saatler boyunca srebilir, zellikle ilkbaharda ve yaz baflnda. ok yansmal E dalm ylda birka defa ktalararas temas salar; ABD ve Gney Amerika, Avrupa ve Japonya arasnda ok-yansmal kontaktlar hemen hemen her yaz kurulur.
E-katman atmosferik propagasyonunun dier tipleri 6m yi heyecan verici bir bant yapar. 2300 km civarnda maksimum mesafeler btn E katman modlar iin tipiktir. Sporadik E durumunun hemen akabinde bafllayan FAI propagasyonu fazladan grflme zaman salar. Aurora propagasyonu kendini genellikle jeomanyetik alann etki altnda kald akflam stnde gsterir. Yakndan bal olan aurora-E propagasyonu 6m nin menzilini Kanada ve kuzey eyaletleri zerinden zellikle gece yarsndan sonra 4000
km ve daha uzana kadar arttrabilir. Meteor scatter sabahn erken saatlerinde ksa temaslar salar, zellikle ylda bir dzine kadar oluflan meteor yamurlarndan biri srasnda.
87
144 - 148 MHz (2m) Band

yonosferik etkiler 144 MHzde olduka azdr, ancak yok denebilecek kadar az deildir. Bilinen 144 MHz yerkre DX rekorunun (8000 km) sorumlusu olan TE dflnda F katmanu propagasyonu bilinmez. Sporadik E 144 MHz kadar yukarda dahi 50
MHz te olduunun onda biri kadar sklkta olsa bile oluflur; ama kullanlabilir tek yansma mesafesi ayndr; 2300 km. Birden ok
yansmal sporadik E grflmeleri 3000 kmden daha uzak mesafelerde kta ABDsi dahilinde ve gney Avrupada zaman zaman
olabilir. Aurora propagasyonu 50 MHz dekine sinyallerin daha zayf olmas ve doppler distorsiyonuna daha ok maruz kalmas dflnda ok benzer. Aurora-E kontaktlar ok nadirdir. Meteor scatter kontaktlar ncelikle yllk byk meteor yamurlarnn dnemleriyle snrldr ve byk sabr ve beceri gerektirir. 144 MHzte FAI ile grflmeler yaplmfltr, ancak bu potansiyel henz tam olarak keflfedilmemifltir. Artan frekansla birlikte troposferik etkiler de iyileflir, ve 144 MHz havann propagasyonda nemli rol oynad en alak VHF frekansdr. Havann etkisi ile 300 ila 600 km olan menzil iyi donatlmfl istasyonlar iin 800 km ve daha fazlasna kabilir, zellikle yazn ve sonbaharn baflnda. Troposferik etki bu menzili 2000 km, kta boyunca en azndan 4000 km ve daha uzana kadar zellikle Havai ve Kaliforniya gibi iyi bilinen deniz st koridorlar zerinden attrabilir.
222 - 225 MHz (135 cm) Band

135 cm band 2m bandnn pek ok zelliini paylaflr. 222 MHz istasyonlarnn normal alflma menzili kyaslanabilir donanma sahip 144 MHz istasyonlarnnki kadar iyidir. 135 cm band troposferik etkilere biraz daha duyarldr, ama iyonosferik modlar
kullanmak daha zordur. Aurora ve meteor scatter sinyalleri 144 MHzte olduundan daha zayftr, ve 222 MHzte sporadik E grflmeleri son derece azdr. FAI ve TE 222 MHzin imkanlar iinde iyi olabilir, ama 135 cm de bu modlarn kullanmyla ilgili raporlar
ok enderdir. 222 MHz teki artan faaliyet flphesiz amatr VHF bantlarnn en ykseinin zelliklerini gznne serecektir.
ULTRA YKSEK FREKANSLAR (UHF) (300-3000 MHz) VE ZER

UHF ve daha yukarsndaki bantlara troposferik propagasyon hkmeder. Yine de E katman propagasyonunun baz trleri 432
MHz te kullanflldr. 10 GHz in stnde atmosferik attenasyon (zayflama) uzun mesafe koridorlar zerinde artan flekilde snrlandrc etken rol oynar. Uaklardan, dalardan ve dier stasyoner objelerden dnen yansmalar 432 MHz ve stndeki propagasyona katkda bulunurlar.
420 - 450 MHz (70 cm) Band

En alak amatr UHF band ayn zamanda iyonosferik propagasyonun gzlemlendii en yksek frekansa iflaret eder. Aurora
sinyalleri zayftr ve daha ok doppler distorsiyonuna urar; menzil de 144 MHz de ve 222 MHz de olduundan daha ksadr. Meteor scatter afla frekanslarda olduundan ok daha zordur nk patlamalar (bursts) nemli lde zayftr ve ok daha ksa srer. 432 MHz kadar yukarda sporadik E ve FAI yoktur ve muhtemelen imkanszdr ama TE mmkn olabilir. yi donatml UHF istasyonlar propagasyonu arttran etkilerin yokluunda 300 km lik bir yarapta alflmay umabilirler. Troposferik krlma 432 MHz
te daha fazla telaffuz edilir ve uzun mesafe haberleflmesinde en sk ve kullanfll yollar salar. Troposferik etki kara zerinde 1500
km ve daha uzak kontaktlar iin zemin salar. Hali hazrdaki 432 MHz DX rekoru (4000 km den fazla) su zerinden nakil ile
gerekleflmifltir.
902 - 928 MHz (33 cm) ve zeri Bandlar

yonosferik propagasyon modlar 902 MHzin stnde neredeyse tannmazlar.
Aurora dalm 902 MHzin amatr imkanlar dahilinde mmkn olabilir ama sinyal seviyeleri 432 MHzin pek altnda olacaktr. Doppler kaymas- ve distorsiyon kabul edilebilir, ve sinyal bant genifllii gayet byk olabilir. Dier baflka iyonosferik propagasyon modlarnn hibirinde byle deildir; buna karfln yksek gl arafltrma radarlarnn aurora ve meteorlardan 3 GHz kadar
yukardan yansma (echo) aldklar olur. UHF ve mikrodalga bantlarndaki btn uzak-mesafe alflmalar troposferik etkinin yardmyla gereklefltirilmifltir. 902 MHzin stndeki frekanslar havadaki deiflikliklere karfl ok hassastr. Troposferik nakil VHF bantlarnda olduundan ok daha sk ortaya kar ve potansiyel menzili benzerdir. 1296 MHz te 2000 km lik ktasal koridorlar ve
4000 kmlik Kaliforniya Havai aras koridorlar pek ok defa katedilmifltir. 1000 km lik grflmeler ABD de 10 GHz e kadar btn bantlarda, ve 1600 kmden fazla olmak zere Akdeniz boyunca yaplmfltr. yi donanmfl 903 ve 1296 MHz istasyonlar 300
km e kadar gvenilir flekilde alflabilir, ama normal alflma menzili genellikle artan frekansla beraber ksalr. Baflka troposferik etkiler GHz bantlarnda gzle grnr hale gelir. ok scak su ktlelerinin zerinde meydana gelen buharlaflma inversiyonlar 3.3 GHz
ve yukars iin kullanflldr. Ayn zamanda yamurdan, kardan ve doludan yanstmayla, alak GHz bantlarnda koridorlar tamamlamak mmkndr. 10 GHzin stnde, su buharndan ve oksijenden kaynaklanan atmosferik attenasyon uzun mesafe haberleflmesini snrlandran en nemli etkenlerdir.
88
GNEfi LEKELERNN (SUN SPOT) RADYO DALGALARINA ETKS

Gnefl, radyo sinyalinin yaylmasn azaltc ve arttrc etki gsterir. Her on bir ylda bir devaml ve dzenli
olarak tekrarland grlmfltr. Gneflten gelen X fln, mor tesi fln ve tanecikler atmosfer tabakalarnn iyonizasyonunu deifltirdii iin radyo dalgalarnn yaylm farkllaflr.
Radyo dalgalarnn yaylmas iyonosfer frtnalar ile ok deiflir, gnefl lekelerine baldrlar. Kutuplara yakn
noktalarda yerkre dflndan gelen kozmik tanecikler atmosfer iyonizasyonunu deifltirirler.
Radyo dalgalarnn yaylm iyonlaflma olay ile gerekleflirken bir takm atmosferik etkiler de nem kazanmaktadr.
rnein; bir yamurun yamas atmosferdeki tanelerin yanstma iletiflimini etkiler.
GRAY-LINE YAYILIMI (Gray-Line Propagation)

Grayline; insanlar tarafndan varl kabul edilen ve dnyay
gece ve gndz taraflar olarak ikiye blen izgidir. Radyo istasyonu A (QTH 1) akflam karanlnda, radyo istasyonu B (QTH 2) flafak vaktinde ise, bu iki istasyon arasnda grayline yaylm ihtimali ok yksektir.
D katman, gnefl doduktan sonra yavafl yavafl oluflur, akflam
vaktinde ise yavafl yavafl kaybolur.
Bu deiflim srasnda, dflk frekansl sinyaller D katman tarafndan emilmeyip, gelifl alar biraz deifltirilip, normalden ok
daha dflk bir a ile F katmanna ulaflr. Bu yolla, dflk frekanslarda ok uzak yerlerle grflmeler yaplabilir.
Grayline yaylm genellikle 1.8, 3.5, 7 ve 10 MHz bantlarnda
ve karanlk ksmda (gece ksmnda) meydana gelir.
Amatr Telsizciler Afet Tatbikatnda (Ekim 2004)
89
ANTENLER
Frekans Modlasyonlu (F.M) alclarda kullanlan frekanslar (V.H.F) ok ksa dalga band iine girerler. Bu frekanslar 30 MHz- 300 MHz arasnda deiflir. V.H.F bandnda yayn yapan cihazlarn antenlerinden havaya yaylan
dalgalarn bir ksm, iyonosfer tabakasnda biraz krlarak atmosferi deler geerler ve bir daha yeryzne dnmezler.
Bu dalgalarn dier bir ksm da verici antenin yksekliine gre yere paralel olarak hareket ederler. Bunlara
ise direkt dalgalar ad verilir. Bu durumda alc anteninin maksimum sinyal ynne mmknse direkt grebilecek
flekilde monte edilmelidir.
rnein transistrl portatif F.M. alclarda teleskopik anteni belli bir a altnda saa sola emek suretiyle
maksimum randman alnabilir. Alc anteni, verici antenin durumuna gre dfley ya da yatay olarak kullanmak gerekebilir. Bir dipol anten ortadan beslemeli olup, yarm dalga antene efldeerdir.
Akm antenin ortasnda maksimum, ularda minimumdur. Haberleflme mesafesini arttrmak iin, antenden
yaylan enerjiyi belirli bir yne yneltmek gereklidir. Yneltilmifl bir dalgaya almak iinde, verici antene odaklanmfl basit bir alc anten kullanmak yeterli olacaktr. Basit bir dipol anteni tam yneltici olarak kullanmak iin dipoln arkasnda REFLEKTR arkasnda ise DREKTR adn verdiimi ubuklar kullanmak gerekir. Direktr
adeti oaldka alc verici anten ynne gre tam olarak yneltildiinde antenin kazanc maksimum olacaktr.
Gnmzde UHF ve VHF yi iinde barndran antenler piyasada satlmaktadr. Bundan en iyi flekilde faydalanmak iin yaplmas gerekenler; anteni vericiye en uygun flekilde grecek flekilde yerlefltirmek olmaldr.Bylece sinyalin alnmas iin en iyi randman yakalanmfl olacaktr.
Ultra Yksek Frekans (U.H.F.) band ise 300 Mhz (1 M) ile 30000 Mhz (1 cm) arasndadr. Bu dalgalara ise
desimetrik dalgalar denir. Bu seviyedeki frekanslar net ve kaliteli veri iletiflimi iin kullanlmaktadr. Bunlar normal
radyo bandlar dflnda kalan frekans aralklar olduklarndan tercih edilmektedirler. Lise bilgilerimizden de hatrlayacamz zere gneflte meydana gelen patlamalar; atmosferde manyetik frtnalar meydana getirmekte... zellikle genlik modleli radyo frekans dalgalar atmosferde meydana gelen bu deiflikliklerden dolay radyo yaynlarn parazitli olarak alrlar. letiflimin net ve kararl olarak yaplabilmesi ve bu parazitlerin engenlenmesi iin mantk
olarak yukarda szn etmeye alfltmz frekans aralklarnda bu iletiflimin yaplmasn gerektirmektedir.
Bu aralkta yaplan yaynlarn salkl olarak alnabilmesi iin genifl band aralkl alclarn kullanlmas gereklidir. zellikle U.H.F. alclarnda antene gelen sinyalin frekans ok yksek olduu iin alc iinde osilatr frekansn oaltan iki yada katl frekans oaltc devreler kullanlmas gereklidir. Buna mteakip ayr bir karfltrc
kat kullanmak suretiyle antene gelen ultra yksek frekansl sinyal kullanlabilecek duruma gelen alak frekans haline dnfltrlr..
Ayn durum V.H.F. alclarda ise frekans oaltan katlarn devre dfl braklmasyla olur. Bunun yerine bir yada iki katl frekans karfltrc devreler kullanlabilir. U.H.F / V.H.F. dalga bandnda yayn yapan vericilerin kullandklar dipol antenler yatay veya dikey olabilir.Bu vericilerin sinyallerini tam ve net olarak alabilmek iin alc antenlerini yatay yada dikey olarak kullanmak gerekir.
Antenler, yksek frekansl enerjiyi elektromagnetik dalgalar halinde yayan veya gelen elektromagnetik dalgalar alan ve elektrik akmna eviren sistemlere verilen genel addr. Alc ve verici antenleri alflma prensipleri bakmndan tamamen birbirlerinin ztt olmalarna ramen temel yap olarak birlikte incelenebilirler.
Temel olarak iki tip anten bulunmaktadr. Bunlar Hertz ve Markoni antenleri olarak ayrlabilirler. Hertz anteni yarm dalga boyunda (X/2) olup; dier bir adlar da dipol antenlerdir. Markoni antenler ise; eyrek dalga (X/4)
boyunda antenlerdir.
Bu tip antenler yere dik olarak kullanlmakta; sinyalin yars toprakta dieri ise anten zerinde meydana gelir. Bu tip antenler alak frekanslarda alflmaktadrlar ve dalga boylar ok uzun olan istasyonlarda kullanlrlar...
Evlerimizde kullandmz t.v. antenleri dipol antenlere gzel bir rnek teflkil ederken; ounuzun rastlad
telsiz antenleri ise markoni tip antenlere emsal teflkil etmektedirler. Btn telsiz antenlerinin yere dik olarak
monte edildiine dikkat edin...
Temelde gereke olarak dalga boyunun dflmesi (x/2, x/4, x/8 ....) bant aralnn da daralmas anlamndadr.
Bunun sonucunda da dalga boyu ykselecektir.
(Radyolarnzda kullandnz ksa, uzun, orta dalga boylar...)
BR DPOL ANTENN OLUfiTURULMASI
Kullandnz herhangi bir iletkenin sonuna bir iletim hatt iin yer brakn...Toplam iletken uzunluunun drtte bir kadar bir mesafe (X/4); hesaplayarak o yerden 90 derece a altnda ikiye kvrn; bylece ok basit bir Hertz
tipi antene kavuflmufl olursunuz. letim kayplarndan tr anteniniz pek kuvvetli olmayacaktr ama; yukarda anlatmaya alfltmz prensipler bu flekilde ifllemektedir.
90
ALIfiMA PRENSPLER
Her iki antenin de alflma prensipleri ayndr. Yksek frekansta gelen elektrik enerjisi antenin ortasndan beslenmektedir. Ak olan anten ularnda gerilimler maksimum fakat birbirlerine zt yndedirler. Her alternansta
kutuplar deiflir. Yn deifltiren zt elektrik kutuplar arasnda deiflen bir elektrik alan oluflur. Enerjinin beslendii girifl ularnda akm en byk durumdadr. Ak olan hat ucuna doru antenden geen akm yavafl yavafl azalr ve hattn sonunda akm sfr deerindedir. Bylece akmn deiflkenlii her durumda iletken zerinde manyetik
izgiler oluflturacaktr.
RADYO FREKANS DALGALARI
Gnmzde cep telefonlarnn yaygnlaflmaya bafllamasyla daha da nemli bir hala alan radyo frekans dalgalar getirdii yararlarn yan sra bir ok tartflmaya da ana konu olmaya bafllamfltr.
Radyo frekans dalgalarnn tartflma konusu olmaya bafllamasnn sebebi insan sal zerine olan olumsuz
etkileridir. Klinik bulgularla kantlanmamfl olmasna ramen zellikle lkemizde son gnlerde konu manfletlere
taflnmfltr.
Canl dokularn radyo frekans dalgalaryla etkileflmeleri ad geen frekans kaynann hertz cinsiyle tanmlanan frekans deerine baldr.
rnek olarak ;
Evlerimizde kullandmz elektrik 50-60 Hz; AM radyo dalgalar 1 MHz (MegaHertz);
FM radyo dalgalar 100 MHz; mikrodalga frnlar 2450 MHz;
cep telefonlar ise 860-1800 MHz; X-flnlar ise 10^12 MHz deerleri arasndadr.
Cep telefonlar tarafndan dflk frekansl radyasyona, mikrodalgalar; radyo frekanslar ve radyo dalgalar ad
verilmektedir. Bu dalgalarn insan vcuduna etkileri bakmndan; 3000 Hertz ile 300 Ghz arasndaki deerlerin
olumsuz etki gstermedikleri varsaylmaktadr.
X ve gamma flnlar gibi yksek frekansl elektromanyetik radyasyonun kanser ve genetik bozukluklara yol
amasnn sebebinin; tafldklar yksek enerji ile kimyasal balar paralamas (iyonizasyon) ve hcrenin genetik
materyalini etkilemesi olarak kabul edilmektedir. Tafld yksek enerji nedeniyle insan salna zarar verdii dflnlen bu dalgalarn zararlarnn en aza indirgenmesi zel dzeneklerin kurulmasyla salanabilir.
Burada ilk akla gelen dzenein filtreler olaca akla gelmektedir. Radyasyonun sadece cep telefonlarnda olmad radyo ve televizyon dalgalarnn; bir ok alanda kullanlan telsiz alarnda da bu radyasyonun bulunduu bilinmektedir. Radyasyonun incelenirken gz nnde tutulmas gereken bir nemli noktada etkini radyasyon kaynana olan uzaklktr.
Dolaysyla kulaa dayal bir cep telefonuyla; uzak bir yerde bulunan R-L istasyonun etkileri farkl olacaktr.
ANTENLERDE BAND GENfiL
Antenlerde band geniflliinin belirlenebilmesi iin; gerekli olan lmlerden birisi ve geleneksel olan, besleme hattndan SWR ls yapmaktr. Zamanmzdaki telsiz cihazlarnn ounluu 50 Ohm ykte 2:1 ve altndaki SWR deerleri ile alflma yapabilmektedir. Bundan dolay 2:1 SWR deerleri, band genifllii lsnde bir kstas olarak kullanlmaktadr.
SWRyi band genifllii deerlendirmesinde veri olarak kullandmz zaman, antenlerin band genifllii karfllafltrmasnda frekans deeri de nem kazanmaktadr. Yani iki antenin bant geniflliini karfllafltrma yaparken verilerin ayn frekansta alnmfl olmas flarttr. Mesela 14 MHz iin kesilmifl bir dipol antenin 2:1 SWR band genifllii 500
KHz ise, ayn antenin 3,5 MHz band genifllii ayn yani 500 KHz olmayacaktr.
Band geniflliini %lik olarak ifade etmek mmkndr ve bunun iin kk bir matematik ifllemi yapmak
gereklidir.
Formlle yazarsak ;
SWR Band Genifllii =
F 2 - F1
X100 %
Fc
F1
= 2:1 SWRde alak frekans deeri,
F2
= 2:1 SWRde yksek frekans deeri,
Fc ise Fc = Karekk F1 x F2 forml ile bulunan merkez frekans dr.
91
Daha iyi anlamak iin bir rnek yapalm ;

52 ohm besleme hatt ile beslenen ve 3,75 MHz iin kesilmifl teorik bir tek tel dipoln 2:1 SWR frekanslar
alak frekansta 3,665 ve yksek frekansta 3,825 olsun.
Bu antenin 2:1 SWR band genifllii;
Band Genifllii Faktr =
3, 825 -3, 665

X100 = 4,3 %
3,825 -3, 665
Bu hesaplama yolu ile bulunan % 4,3; band genifllii deerini ayn antenin ayn besleme hatt ile kullanlmas
flart ile baflka bir frekanstaki band geniflliini hesaplayabiliriz.
Mesela bu dipoln 14,2 MHzdeki 2:1 SWR band geniflliini hesaplayacak olursak:
14,2 x 4,2 % = 0,611 MHz veya 611 KHz olarak bulunacaktr.
Dikkat edilmesi gereken tek nokta ayn besleme hattnn kullanlyor olmasdr. SWR band genifllii, antenin
band genifllii frekans sahas iinde besleme hattnn yeterliliini gstermesi bakmndan da enteresan bir kriterdir.
ANTENLERDE dBi KAVRAMI :
Afladaki metinde oka geeceinden izotropik terimini anlatalm. zotropik (=isotropic) bir maddenin
uzayda tm ynlerde ayn etkiyi yaratmasdr.
Bir ok anten tasarmcs, hesaplamalarnda izotropik yayc kazancn kullanr. Bu teoride, anten tm ynlere ayn derecede fln samakta ve sistem kazancda 0 dBi (izotropik dB) olmakta. Fakat bir ok Radyo Amatr
bu teorinin dflnda Standart Dipol baz alarak anten tasarlarlar.
Boflluktaki bir dipol tm ynlere ayn derecede radyasyon retemez. 8 (sekiz) fleklinde bir azimuth paternine sahiptir. zotropik yaycyla karfllafltrldnda, tercih edilen ynlerde bir dipol 2,15 dB kazanca sahiptir.
Amatr litalitrde dBd terimini grrsnz.
Bunun anlam; kazan referansnn boflluktaki bir dipol e gre alnddr. dBi kazancndan 2,15 deeri
kartlarak dBd deeri bulunabilir.
Merak eden arkadafllara 2,15 dB deerinin nereden geldiini sylemek gerekir ise forml flu flekilde : dBi =
10 log (1 + 2 / p ) = 2,15
6 dBd lik bir kazanca sahip dipole, mkemmel demek olduka mantkldr.
Buradaki dBb terimi dipol kazanc anlamndadr.
Bu deeri izotropik yayc olarak dflnrsek;
6 + 2,15 = 8,15 dBi olmaktadr.
Sonuta deniz suyundaki tuz ve su oran gibi herhangi bir deerin ifade edilmesi yeterlidir, nk oran bellidir. Fakat birim isimleri karfltrlmamaldr... dBd = dBi - 2,15
ANTENLERDE Q:
Anten band geniflliinin dier bir ls antenin Q deeridir. Q deeri antenin besleme hatt empedansndan
bamszdr ayn zamanda alfllan bandn frekansndan da bamszdr. Ancak anten rezistans ve reaktansnn bilinen bir frekans yzdesindeki deerleri dier bir frekans yzdesi iin deifliklik gsterebilir. Bu durumda band geniflliinin farkl olmas da doal olacaktr. Antenin alfllacak frekans yzdesindeki resiztans ve reaktans deerlerini ve bu deerlere gre Q deerini tesbit etmek olduka karflk bir alflma olduundan bu yolla anten band genifllii tesbiti bir hayli zor bir ifllemdir.
SWR band genifllii dflnda Radyo amatrlerini ilgilendiren dier band genifllii kriterleri, Kazan band genifllii (Gain bandwidth), nden arkaya band genifllii (Front-to-back bandwidth) deerleridir.
Kazan band genifllii bizi ilgilendiriyor nk anten kazanc arttka kazan band genifllii azalr, yani antenin
kazanc arttka band genifllii azalr. nden arkaya band genifllii antenin arkasndan gelen sinyallerden rahatsz
olan amatrler iin nem taflmaktadr.
zellikle yagi anten kullananlar asndan ve TVI dan (Televizyona Enterferans Yapmaktan) rahatsz olanlar
iin nemlidir.
ANTEN BOYUNUN HESAPLANMASI :
Bilindii zere radyo frekans iletiflimi elektromanyetik dalgalarla yaplmaktadr.
Bu dalgalar elektrik ve manyetik alann bir ynde ilerleyecek flekilde bir araya gelmelerinden oluflmufltur. Iflk
elektromanyetik dalgalarn frekans spektrumunda dar bir blgeyi kaplyan elektromanyetik dalgadr. Radyo dalga92
lar ok daha dflk frekans blgesini kaplar. Bu dalgalar elektrik yklerinin iletken ierisinde hzla ileri ve geri hareket etmesiyle, yani iletkenden yksek frekansta akm geerken oluflur. Dalgann frekans da, hareket eden ykn, yani akmn frekans ile ayn frekanstr. Dalga boyu ve frekans arasnda ise; C = . f balants vardr.
Burada C flk hzn, f frekans, dalga boyunu gstermektedir.
Buradan yola karak anten boylarnn hesaplanmasnda temel formln flk hznn frekansa blnmesi olduunu syleyebiliriz.
300.000
Dalga Boyu () (lambda) =
Frekans (Khz)
Iflk hz 300.000 km/sn kabul edilir. [ Iflk hz gerek olarak 299.792,5 km/sn dir]
Bu formlle kan sonular bir antenin tam dalga boyunu gsterir. Ancak bu uzunluklar ok yer tutacandan, lambda/2, lambda/4 gibi yarm ve eyrek dalga anten boylar seilebilir.
RNEK : 145 Mhz iin anten boyunu hesaplyalm.
300.000
Dalga Boyu () = = 2 m.
145.000
Tam dalga 1m. Yarm dalga 50 cm eyrek dalga gibi.
TA2HO
TA2JA ve TA2OY VHF/UHF Contesti iin yn tayini yapyorlar (Austos 2004)
93
ANTENLERN GELfiM SREC
Bilim tarihi incelendiinde, geliflmelerin bafllangc konusu kesin biimde bir yada bir ka kifliye mal etmek olanakszdr. Bilime
sonsuz kk de olsa katkda bulunan her kifliyi saygyla anmak gerekir. Burada antenin teknolojik geliflimi zerinde dururken elektromanyetik teorinin uygulamalarn tarihsel bir resmi geidi de yaplacaktr. Bu aflamada katks olup da ayrntlara girilememesi nedeniyle yer verilemeyen binlerce bilim adam vardr.
Bizi iletiflim ana hazrlan olaylar dizisinin bafllangc olarak, telli telgrafn icadn gereklefltiren Princeton niversitesi doa
bilimleri profesrlerinden Joseph Henrynin, 1842 ylnda yapt deney srasnda st kattaki mknats ibresini kapmasn gzlemesi
olayn almak makul bir olacak. Henry uzaktan alglama olayn sezdikten sonra bir dizi deneyler yapt. 7-8 mil uzaktaki yldrm sebebiyle oluflan elektriksel iflareti alglad. 1875te de Edison, elektrik devresindeki anahtarn alp kapanmas srasndaki flmay
uzaktan alglad ve hzla alflmalarna devam ederek dfley konumlu tepesi ykl ve topraklanmfl antenlerini iletiflimde kullanmak
zere patent ald.1887 dolaylarnda H. Hertz flma olaynn formle edilmesi zerine alflt, ilk kez polarizasyon kavram zerinde
durdu. 1897de Liverpool niversitesi fizik profesrlerinden Oliver J. Lodge bikonik anten ve anten devresinde ayarl LC devresi iin
patent ald Empedans szcn literatre kazandrd.
1900den nce parabolik yanstclar, mercek antenler, aklk antenler,dalga klavuzlar mikrodalga frekanslarnda kullanld.
Bu tarihten sonra bu tr antenlerin kullanlmas uzun bir sre durgunluk dnemi geirdi. 1930lardaki radyo elektroniindeki geliflmeler mikrodalga antenlerini tekrar gndeme getirdi.
1901 ylnda Marconi, 15 KW gl 820 KHzlik fan monopol antenle ngiltere - Amerika arasnda Atlantik zerinden iletiflimi gereklefltirdi 1907 ylnda Zenneck, sadece antenin iyi olmasn iletiflimin iin tek baflna etkin olamayacan, yer sisteminin de
uygun flekilde yaplmasnn anteni daha verimli klabileceini makalelerinde gsterir.
1916-1920 yllar arasnda Marconi, iletkenlerle yaplmfl parabolik reflektrn odanda aktif bir anteni kullanarak 3.5 m dalga boyunda elektromagnetik alan flmas gereklefltirdi ve llen flma diyagram ile hesaplanan flma diyagramnn uyum iinde
olduunu gsterdi
1940-1945 yllar aras mikrodalga antenlerin ve radarlarn younluk kazand dnemdir. 1945-1949 dneminde VHF yark
antenler, halka antenler, dipol ve dilop anten dizileri youn olarak kullanlmaya baflland ve 1965de COMSATn ilk jeosenkronize
uydusu yrngeye oturtuldu. Bu uydu ile iletiflim gelecek iin byk umutlar sergiliyordu. Yl 1969, ve tarih 20 Haziran; insanlk aya
ayak basmfl ve antenlerini ay zerine yerlefltirmiflti. O gn, elektronik tarihinin nemli kilometre tafllarndan biri olacakt.
Gnmzde uzayn derinliklerine gsterilen dnya zerinde jeosenkronize ve jeosenkronize olmayan yrngelerde dnen uydular farkl amalar dorultusunda yer ile iletiflimi salamak amac ile antenlerle donatlmfllardr. Bundan sonra da geliflmeler devam edecek ve daha yksek kazanl kullanfll antenler retmek hedef olacaktr. rnein TCRO (sadece TV amal antenler) iin
parabolik reflektr antenlerinin kullanlmasndaki mukavemet, retim gl gibi de dezavantajlar nedeniyle, iletken dzlemsel levhalar zerinde oluflturulan mikroflerit anten dizilerinin kullanlmas gndeme gelmifltir. Bu deiflim en iyi elde edilinceye kadar devam edecektir.
Elektromagnetik dalgalarn kayna sadece yapay antenler deildir. Gneflteki patlamalar sonucu oluflturan elektrik ykl partikllerin, yer magnetik alan ile etkileflmesi, yldrm, flimflek vb. atmosferik olaylar, galaktik olaylarda elektromagnetik dalgalarn kaynadr, yani birer verici antendir. Bu adan baklrsa antenlerin tarihesini evrenin bafllangcna dayandrmak pek yanlfl olmaz.
TA2HO
TA2JA ve TA2OY Tandrkuleye anten dikiyorlar (Austos, 2004)
94
LETM HATLARI KABLOLAR

Kullandmz kablolar eflitli flekillerde adlandrlr. Bu adlandrmalar iyi bilirsek, ihtiyacmza gre kabloyu
daha doru seebiliriz. Burada, fazla detaya inmeden, genelde istasyonlarmzda kullandmz kablolar hakknda
inceleme yapacaz.
A- PARALEL TELL LETM HATLARI:

Bu tr iletim hatt dengeli hat olarak isimlendirilir. ki telli plak hatlardaki iletimde, iletkenler arasnda belirli bir aklk bulunmas kaydyla,10 Mhz
e kadar klabilir. Bunun zerindeki frekanslarda zayflama byk olur. letkenleri yaltlmfl ve aralarnda belirli ve sabit bir aklk bulunmas durumunda ise 200-300 Mhz e kadar klabilir. Zayflamann nedenleri olarak iletken
kesitlerinin, (frekans ykseldike akmn yzeye skflmas nedeniyle) yetersiz
kalmas ve frekans ykselmesi ile iletkenler etrafnda oluflan elektromanyetik
radyasyon kaybnn artmasdr.
B- KOAKSYEL HATLAR:
Koaksiyel hatlar, i ie iki hattan oluflmaktadr. Bu iletkenler arasndaki akl sabit tutabilmek iin ,ya belirli aralklarla (heliax), yada srekli olarak yaltkan maddeler kullanlr. Kullanlacak yaltkan malzemeler dielektrik
kayb dflk malzemelerden seilir. Bu malzemeler, ounlukla polietilen, kpkl polietilen veya teflon gibi yaltkanlardr.
iletken mono bakr olabilecei gibi oklu bakr,gmfl,bakr kapl elik veya boru fleklinde iletken olabilir.
Dfl iletken ise rg fleklinde,bant fleklinde veya spiral boru fleklinde olabilir.
Koaksiyel kablolar ile 3000 MHz e kadar sinyaller taflnabilir. Frekans daha ykselince kayplar oalr.
Koaksiyel kablolar, Bilgisayar iflletim sistemlerinin, her eflit kamera ve video sinyallerinin, TV anten ve uydu sistemlerinin ve telsiz sinyallerinin vazgeilmez taflyclardr.
Koaksiyel kablonun yapsna bakarsak, i ksmda ana bilgiyi, TV veya uydu sinyalini yada telsiz dalgasn taflyan i iletken bulunur. Bu iletkenin yaps kullanm amacna gre deifliklik gsterir. Mesela tek bir Gmfl kapl
iletken olabilecei gibi Kalay kapl oklu iletkende olabilir. Bu iletkenin etrafnda yaltkan bir malzeme bulunur. Bu
malzeme, Kat Polietilen olabilecei gibi az kayp istenen kablolarda Kpkl Polietilende olabilir. Kablonun Karakteristik Empedansn bu yaltkan tabakann yaps (tabiki i iletkene de bal olarak) belirler. En basit koaksiyel
kabloda, bu yaltkan tabakay epeevre kapatmfl bir iletken rg bulunur. Bu rgnn yaps, ara ksmda kullanlan Alminyum veya Bakr fleritler, kablonun kullanm amacna (kablo tiplerine) bal olarak deiflir. rgnn altnda kullanlacak bakr veya alminyum iletken fleritler, kablo iindeki sinyalin dfl ortama veya dfl ortamdaki bozucu sinyallerin iletilen sinyale karflmasn nlemek iin , rgye yardmc olmak amacyla kullanlr. Kablo dfl klflar, fiziksel etkilerden kabloyu koruyabilmelidir. Genel olarak PVC hammaddesi kullanlmasna ramen, zellikle yer alt ve rutubet ieren ortamlarda kullanlacak kablolarda, kemirgen hayvanlara karfl elik zrh ve rutubete
karfl polietilen hammadde kullanlr.
95
Koaksiyel kablolar, ounlukla RG ismi ve MIL-C-17 Standard ile birlikte anlr. RG harfleri, ingilizce Radio
Guide - Radyo klavuzu kelimelerinin bafl harfleridir. MIL-C-17 standard ise, 1950 li yllardan kalan Amerikan
Askeri Standarddr (Military Standard). Gnmzde kullanlan kablolar, zellikle RG 59 ve RG 6 serileri, bu standarddaki kablolarn tpatp ayns olmasa da benzeridir.
Koaksiyel kablonun empedans: (Zo)
D- i yaltkan ap cm
d- i iletken ap cm
K- dielektrik sabiti hava iin 1, polietilen iin 2.3
Zo = 138 X Log10 X D/d
C- DALGA KILAVUZLARI:
Adndan da anlafllaca flekilde, 3000 Mhz in stndeki frekanslarda, elektromanyetik dalgalar, boru veya dikdrtgen fleklindeki, uygun llerde flekillendirilmifl metal gvdelerin iinden taflnr. Dfl iletken grevini metal
gvde, i iletken grevini ise i boflluk yapar. ller alfllacak dalga boyuna gre tasarland iin 3000 Mhz in
altndaki frekanslarda ok byk olurlar ve kayplar artar.
KULLANIM YERLERNE GRE KOAKSYEL KABLOLARIN SEM:
Koaksiyel kablolarn i iletkeni, onun zerindeki yaltkan malzeme ve rg yapsna bal olarak, kablonun kullanm flartlar belirlenir. Koaksiyel kablolardaki sinyal kayplarn basit bafllkta toplayabiliriz.
A- letken Kayplar:
Bakr kayplar birimi watt dr ve akan akmn karesi ile, iletken direncinin arpm ile bulunur. Doru akm
devrelerinde iletken direncini ommetre ile lebiliriz. Ancak rf devrelerinde, iletken direnci frekans ile orantl
olarak artar. Bunun sebebi frekans arttka akmn, iletkenin yzeyinden akmak istemesidir. Dolaysyla akm ince
bir alana skflr ve diren artar. Yksek frekanslarda boru iletken kullanmnn nedeni budur. nk orta ksmdan akm gemediine gre neden malzeme harcansn? Gene elik zerine bakr veya gmfl kaplanarak i iletken
olarak kullanlmaktadr. Bu iletkenler kablonun, kopma mukavemetini de arttrr ve bakr maliyetini azaltr.
B- Dielektrik Kayplar:
Koaksiyel kablolarda veya dengeli hatlarda iki iletken, aralarndaki yaltkana temas eder. Bu malzeme her ne
kadar yaltkan diye dflnlse de frekans ile orantl olarak geirgenlik oluflmaya bafllar ve s fleklinde enerji kayb olur. Kayplar, dielektrik katsays ile orantldr. Hava 1 katsay ile en iyi dielektriktir. Ancak iletkenler aras mesafeyi korumak iin mutlaka kullanlmas gerekli yaltkanlardan dolay kayplarn nne geilemez. Koaksiyel kablolarda kat polietilen (en ok kullanlr), kpkl (foam) polietilen, hava boflluklu polietilen, spiral sarml polietilen, teflon, polyester dielektrik malzeme olarak kullanlr.
C- Radyasyon Kayplar:
Radyasyon kayplar, hattan dflar kaan rf enerjisi olarak tarif edilebilir. Dengeli hatlarda ekranlama olmad iin ok fazla kayp vardr. Dalga klavuzlarnda difl iletken tamamen kapal olduu iin neredeyse 0 kayp
dflnlr.
Koaksiyel kablolarda ise difl iletken olan ekran veya rgnn boflluklarndan kama olur. Bunu nlemek iin,
dfl rg ok sk rlr, gerekirse rgnn altna iletken flerit (folyo) konularak %100 kapatma salanr.
rg Kayplar: Koaksiyel kablonun dfl ksmnda bulunan bakr rg aralklarndan, canl uta taflnan sinyal
kaabilir. Ya da tam tersi dfl ortamdaki parazitler kablo iine girebilir. Buna engel olmak iin rg altna iletken
metal fleritler yerlefltirilir. Frekans ykseldike bakr fleritli (ve ift kat rgl) kablolarn kullanlmas uygun olur.
96
Hz Faktr
RF enerjisinin hat boyunca flk hznda hareket ettii dflnlr ancak bu hz eer iletkenler arasndaki dielektrik (yaltm) maddesi hava ise ( boflluk = vacuum= free space ) doru olur, eer nakil hattndaki iletkenler arasnda havadan baflka bir dielektrik maddesi kullanlmflsa bu durumda enerjinin hz biraz dflk olacaktr.
Elektrik akm boflluk (Vacuum) dflndaki baflka herhangi bir ortamda flk hznda hareket etmez. Bundan dolay belli bir frekanstaki iflaretin, transmisyon hatt boyunca hareketi iin gerekli olan zaman, ayn iflaretin boflluktaki ayn mesafedeki hareketi iin gerekli olan zamandan uzundur. Yani bir gecikme sz konusudur ve bu gecikme, hattn zelliklerinin bir fonksiyonu olarak ortaya kar ve buna iletkenler arasna konulan yaltkan maddenin
Dielektrik Sabitesini eklemek gerekir. Bu gecikme Hz faktr (Velocity Factor) olarak isimlendirilir ve dielektrik sabitesine dorudan baldr ve de afladaki formlle ifade edilir :
VF =
1
e (Dielektrik sabitesi)
Tam dalga boylarndaki forml yukarda vermifltik, ancak eyrek dalga boyu nakil hatt ayni zamanda empedans uygulayc ( lambda stub) olarak kullanld iin ayr bir forml kullanmak hesaplamay kolaylafltracaktr :
m=
245.9
x VF
F
olarak hesaplanabilir
Transmisyon hattnn kendisinin sisteme bir SWR eklememesi iin, uzunluu boyunca uniform bir karakteristie sahip olmas gereklidir yani imalat hatalar olmamaldr bu ok nemli bir faktrdr. Bu olay zellikle Koaksiyal nakil hatlarnda ok nem kazanmaktadr ve koaks nakil hattnn her noktasndaki karakteristik empedans ayn olmaldr. ok fazla bklmfl olduu grnen Koaksiyal kablolarn bu sebepten dolay RF enerjisi naklinde kullanmamak gereklidir. nk bklen noktadaki empedans mesela 80 Ohma ykselmifl ise, antenin besleme noktasndaki empedans 50 Ohm ise bu durumda byle bir hatta 80 / 50 = 1,6 SWR mevcut olacaktr ve
zaman zaman SWRyi bir trl dflremediimiz de byle bir olasln varlnn dflnlmesi gereklidir.
Nakil hattnn elektriksel uzunluu frekansla ilgilidir ve Dalga boyu (Lambda) ile llr ve elektriksel uzunluk daima fiziksel uzunluktan fazladr. Bunun sebebi 1 saykln (frekansn 1 periyodunun) zaman olarak uzunluu
frekansna baldr. Fakat transmisyon hatt iindeki seyahat mesafesinin zaman RF enerjisinin boflluktaki hzna
baldr. Ancak boflluktaki hzndan daha azdr.
Bundan dolay dielektrik sabitesi ile ilgili ifadeye ayrca flu ifadeyi de eklemek gerekir : RF enerjisinin Boflluktaki hznn Hat iindeki hzna oranna Hz faktr (Velocity factor) denir. Tipik bir koaksiyal kablo iin bu
faktr 0.66 dr.
Mkemmel bir Besleme hattnn karakteristik empedans L/C orantsna eflittir. Bu ifade letkenlerin rezistif
(Ohm) deerleri sfrdr ve aralarnda hi sznt yoktur demektir. L ve C burada birim uzunluktaki nakil hattnn
endktif ve kapasitif deerleridir. Endktif deeri kullanlan iletkenin ap arttrldnda azalr, kapasitif deeri ise
iletkenler arasndaki mesafe arttrldnda azalr. Bylece birbirine yakn genifl apl iletkenlerden oluflmufl bir besleme hatt olduka dflk bir karakteristik empedans gsterecektir. Dier taraftan ince ve hayli aralkl bir besleme hatt ise olduka yksek bir karakteristik empedansa sahip olacaktr. Genel olarak paralel nakil hatlarnda 200
ila 800 omluk empedanslar grlmektedir. Tipik koaksiyal nakil hatlarnda ise 30 ila 100 omluk empedanslar grlr.
Eer besleme hattnn karakteristik empedans Zo ile ykn karakteristik empedans R, birbirine ok yakn
veya eflit ise yani R = Zo ise , bu durumda byle bir hattaki akm , uygulanan voltajn karakteristik empedansa
blmne eflit olacaktr yani :
I = E / Zo, buradan devredeki G iin Ohm kanunu ile hesap yaplabilir :
P = E2 / Zo
veya
P = I2 x Zo
olacaktr.
Eer besleme hattnn karakteristik empedans ile ykn karakteristik empedans eflit deilse yani R ile Zo
arasnda fark varsa byle bir hat uygunsuz bir hat olarak adlandrlr. Byle bir hatta yke yani Rye ulaflan gcn
(Incident power = Forward power) bir ksm emileceinden kalan sanki bir duvara arpmfl gibi geriye yansyacaktr (Reflected power).
97
Bu iki gcn voltajlarnn oranna yani Ulaflan ve Yansyan voltajlarn birbirine oranna Yansma katsays (Reflection coefficient) denir.
Reflection Coeff =
Er
Ef
Ve Yansma katsays hibir zaman 1den byk olamaz.

Er = yansyan voltaj (Reflected voltage)
Ef = ulaflan voltaj (Forward voltage).
SWR
(DURAN DALGA ORANI)
letim hatlarnda oluflan duran dalgalar amatr telsizcinin hi istemedii bir olaydr.
SWRnin Oluflumu;
Herhangi bir kaynaktan kan radyo frekansndaki enerji, iletim hatt boyunca ilerler ve antene ulaflr. Hattn
karakteristik direnci, gelen yk direncine eflit ise btn enerji iletim hatt ve anten tarafndan alnr.
fiayet hattn karakteristik direnci, gelen yk direncine eflit deilse enerjinin bir ksm yansma yapacak ve yine
iletim hatt boyunca geldii kaynaa doru geri dnerler.
Dier bir deyiflle hattn herhangi bir yerinde ayn anda ;
a) lerleyen
b) Geri Gelen
Dalgalar mevcuttur.
Bu iki dalgann faz durumuna gre hattn zerinde akm ve gerilim bakmndan maximumlar ve minimumlar
oluflur.
Bu durumda Emax/Emin oranna Voltaj Duran Dalga Oran (Voltage Standing Wave Ratio) veya ksaca
Duran Dalga Oran (SWR) denir.
1 +
SWR =
1 -
98
ReflectedPower
Forwarded Power
ReflectedPower
Forwarded Power
MORS KODLARI
HARFLER
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
._
...
..
..
.
...
.
....
..
.
.
...
. .
.
..
...
..
...
.
..
.
..
di-dah
dah-di-di-dit
dah-di-dah-dit
dah-di-dit
dit
di-di-dah-dit
dah-dah-dit
di-di-di-dit
di-dit
di-dah-dah-dah
dah-di-dah
di-dah-di-dit
dah-dah
dah-dit
dah-dah-dah
di-dah-dah-dit
dah-dah-di-dah
di-dah-dit
di-di-dit
dah
di-di-dah
di-di-di-dah
di-dah-dah
dah-di-di-dah
dah-di-dah-dah
dah-dah-di-dit
fi
...
.
..
dah-di-dah-di-dit
dah-dah-dah-dit
dah-dah-dah-dah
di-di-dah-dah
RAKAMLAR
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0
.
..
...
....
.....
....
...
..
.
di-dah-dah-dah-dah
di-di-dah-dah-dah
di-di-di-dah-dah
di-di-di-di-dah
di-di-di-di-dit
dah-di-di-di-dit
dah-dah-di-di-dit
dah-dah-dah-di-dit
dah-dah-dah-dah-dit
dah-dah-dah-dah-dah
ifiARETLER
(
)
+
=
. .
. .
. . .
...
. ..
. .
Nokta
Virgl
Noktal virgul
Tire
Soru isareti
Gorusmeye Davet
Bekle
Mesaj Sonu
Hata
Mesaj Alindi
Kesme isareti
ki nokta st ste
Paragraf bafl
Altn iz
Bitti
Anlaflld
dah-di-dah-dah-dit
[KN]
dah-di-dah-dah-di-dah
[KK]
di-dah-di-dah-dit
[AR]
dah-di-di-di-dah
[BT]
di-dah-di-di-dah
[AF]
di-dah-dah-dah-dah-dit [WG]
...
..
...
....
.. ..
.
....
...
........
..
...
...
....
.. .
....
....
di-dah-di-dah-di-dah
dah-dah-di-di-dah-dah
dah-di-dah-di-dah-dit
dah-di-di-di-di-dah
di-di-dah-dah-di-dit
dah-di-dah
di-dah-di-di-dit
di-dah-di-dah-dit
di-di-di-di-di-di-di-dit
di-dah-dit
dah-di-di-dah-dit
dah-dah-dah- di-di-dit
di-dah-di-dah-di-dit
di-di-dah-dah-di-dah
di-di-di-dah-di-dah
di-di-di-dah-dit
[AAA]
[MIM]
[NNN]
[BA]
[IMI]
[K]
[AS]
[AR]
[HH]
[R]
[DN]
[OS]
[AL]
[IQ]
[SK]
[SN]
SOS acil yardm ars
... ...
di-di-di-dah-dah-dah-di-di-dit
99
73 KODUNUN KAYNAI VE ANLAMI

Radyo Amatrleri arasnda yaygn olarak kullanlarak adeta geleneksel bir deyim biimine dnflen 73 kodu, sahil haberleflme gnlerinin bafllangcna kadar dayanr. Telgraf sistemiyle bafllayan haberleflmede youn olarak saysal kodlarn kullanld ilk
zamanlarda, zihinlerde ayn fikri oluflturan deiflik tanmlar, sonun veya imzann gelmekte olduunu gsterirdi. Fakat bugn bile
bunlarn kullanldn kesin olarak kantlayan hibir bilgi yoktur.
73 kodunun gerek ve ilk kullanm, 1857 ylnn Nisan aynda telgraf haberleflmesinin ciddi boyutlarda yaygnlaflmasyla ihtiya duyulan ve ilk defa baslan The National Telegraphic Review and Operators Guide (Uluslararas Telgrafik nceleme ve Operatr Rehberi) yaynnda yer almasyla oldu.
O zamanlar da 73 kodu Sana sevgilerimi yolluyorum anlamna geliyordu.
Yayn baflaryla devam etti ve 73 kodunun bu tanm zihinlere iyice kaznarak kullanld. Bu saysal kodun dflndaki dier pek
ok saysal kod yine o zamanki anlamn taflmaktaysa da, 73 kodu ksa zaman iinde deiflmeye bafllad. 73 kodu Ulusal Telgraf
Kongresinde sevgililer gnn arfltran duygusallndan karak, belirsiz bir kardefllik iflaretine dnflt. Bu dnflm neticesinde
73 kodu, operatrler arasnda bir selamlama, bir arkadafllk kelimesi olarak btn telgraf haberleflmelerinin sonunda kullanlr duruma geldi.
1859 senesinde Western Union Company (Bat Birlik fiirketi) telgraf haberleflmesinde standart olarak kullanlabilecek 92 adet
hazr kalp ortaya koydu.
Telgraf haberleflmelerinde kullanlan hazr kalplarn nce listelenmesi yapld.
Yine 92 adet hazr kalp olarak ortaya kan bu liste 1 den 92ye kadar birbirini izleyen seri numara ile saysal olarak iflaretlendi. Telgraf haberleflme operatrleri tarafndan kullanlan bu listenin 73 nc srasnda yer alan ve Arkadafllk iflareti olarak
tanmlanan 73 kodu yine bu operatrlerce Selamlarm kabul et flekline dnflmfltr.
1859 ylndan 1900 ylna kadar 73 kodunun anlamlar deifliklikler gstermeye devam etti. Dodge un Telgraf Talimatnamesi nde ise sadece Selamlar olarak grlmfltr.
73 kodu, 20.Yzyl Demiryollar ve Ticari Telgraf El Kitabnda, iki anlamna da yer verilerek aklanmaktadr. Bunlardan birisi Sana selamlar olurken, dieri de ksaltmalar szlnde sadece Selamlar olarak getii vurgulanmaktadr.
Theodore A. Edisonn Kendi Baflna Telgraf renme kitabnda ise baflka bir anlam alarak Selamlarm kabul et flekline dnflmfltr. 1908 ylnda Dodge, El Kitabnn son basksn yaynladnda 73 koduna bugnk anlam olan best regards
yani hrmetler anlam verildii grlmfltr. Bu, daha nceki anlamna geri dnfl gsterirken, alflmann bir baflka blmnde ise Selamlar olarak gemektedir.
Bu kronolojiye gre 73 kodu,1908 ylndan gnmze kadar ok belirgin bir flekilde Hrmetler olarak gelmekte ve ok
scak bir anlam taflmaktadr.
Bugn Radyo Amatrleri, 73 kodunu James Reid in zerinde durduu flekliyle, operatrler aras arkadafllk kelimesi olarak
kullanmaktadrlar.
TA2EY ve TA4PR tarafndan kursiyerlere PC ile haberleflme tekniini gsteriyorlar.

100
RADYO AMATRLERNE NEDEN HAM DENR?

Kuzey Ohio Radyo Birliine gre bunun hikayesi flyle :
HAM, 1908 ylnda ilk amatr telsiz istasyonunu alfltran Harvard Radyo Kulb yelerinin isimlerinin bafl harflerinden
oluflmufltu. Bu radyo amatrlerinin isimleri Albert S. (H)yman, Bob (A)lmy ve Peggie (M)urray di. lk olarak istasyonlarna Hyman
- Almy - Murray adn verdiler. Byle uzun bir ar kodunu morsla gndermek zor olduundan bunu HY - AL - MU olarak deifltirdiler.
1909 Ylnn bafllarnda HYALMU amatr telsiz istasyonunun sinyalleriyle Meksika gemisi HYALMOnun sinyalleri karflklk yaratt.
Bu yzden sadece isimlerinin ilk harflerini kullanmaya karar verdiler ve HAM olarak ksalttlar.
Radyonun yasal olmad ilk gnlerde radyo amatrleri frekanslarn ve ar isimlerini kendileri seiyorlard. Daha sonralar,
flimdi olduu gibi, baz amatrler, ticari istasyonlarndan daha gl kfl yapabiliyorlard. Oluflan enterferans sonunda Washingtondaki kongrenin dikkatini ekti ve amatr faaliyetleri snrlandrmak iin bir kanun karma yolunu setiler. 1911 Ylnda Albert
Hyman tartflmal Telsiz Ynetmelik Tasarsn Harvardda tez konusu olarak seti. retmeni tezin bir kopyasnn,tasary
hazrlayan komite yesi Senatr David I. Walsha gnderilmesinde srar etti. Senatr ok etkilendi ve Hymann komite nne kmasn istedi. Hyman komite nnde neredeyse alayacakt. Kalabalk olan komiteye eer bu tasar kanunlaflrsa, gerekli ehliyet
harlarn deyemeyeceklerini ve kanunun gereklerini yerine getiremeyip istasyonu kapatmalar gerekeceini bildirdi.
Tartflmalar bafllad, kk istasyon HAM, lkedeki btn kk amatr istasyonlarn sembol haline geldi. Hep bir azdan,
onlar ortalkta istemeyen ticari istasyonlarn agzll ve tehditlerinden korunmalarn istediler.Sonunda, tasar Kongreye getirildi ve her konuflmac kk, zavall HAM istasyonundan bahsetti.
flte bafllang byle oldu.
Bu hikayeyi Kongre kaytlarnda bulabilirsiniz. HAM istasyonu lke apnda amatrleri arfltrd. O gnden bugne ve belki
de sonsuza kadar, radyoda, bir amatr HAM dir.
Gerry WD4BISden iyi flanslar ve 73ler.
TB2MXA izcileri jota aktivitesinde telsizle grfltryor. (Eyll 2004)

101
ATMOSFER VE ZELLKLER
klim
Genifl bir blge iinde ve uzun yllar boyunca deiflmeyen ortalama hava koflullarna iklim denir. klim, corafi ortamn oluflmas ve flekillenmesi ile insanlarn yaflant ve etkinlikleri zerinde nemli rol oynar. rnein bir yerdeki doal bitki rts, akarsularn zellikleri, insanlarn yaflam tarzlar, konut tipleri, ekonomik etkinliklerinin tr,iklimin kontrol altndadr. klimi oluflturan eflitli eler vardr. Bunlar scaklk, basn, rzgarlar, nemlilik ve yafltr. klim elemanlar ad verilen ve birbirlerini etkileyen bu eler arasnda ayrlmaz bir iliflki vardr. klim olaylar atmosfer iinde gereklefltii iin ncelikle atmosfer ve zelliklerinin incelenmesi
gerekir.
Atmosfer
Dnyay epeevre saran gaz rtsne atmosfer denir. Atmosferin alt snr, kara ve deniz yzeyleriyle akflr. st snrn ise
yerekiminin etkisi belirler. Ekvatordan kutuplara doru yerekimi artt iin atmosferin flekli Dnyann flekli gibi kreseldir.
Atmosferin Katlar
Atmosfer kendini oluflturan gazlarn karflm ve gidiflindeki farkllklar nedeniyle eflitli katlara ayrlmfltr. Bu katlar yeryznden yukarlara doru troposfer, stratosfer, flemosfer, iyonosfer ve ekzosfer fleklinde sralanr.
Troposfer
Atmosferin, yeryzne temas eden, alt blmdr.

Tm gazlarn % 75inin bulunduu bu katmanda younluk en fazladr.
Troposfer, yerden havaya yansyan flnlarla alttan yukarya doru snr. Bu nedenle alt ksmlar daha scaktr. Yerden ykseldike scaklk her 100 mde yaklaflk 0,5C azalr.
Su buharnn tamam troposferde bulunduu iin tm meteorolojik olaylar burada oluflur.
Gl yatay ve dikey hava hareketleri grlr.
Yerden ykseklii 6 16 km arasnda deiflir.
Stratosfer
Troposferin stndeki katmandr.

Yatay hava hareketleri grlr.
Su buhar hemen hemen hi bulunmad iin dikey hava hareketleri oluflamaz. Bu nedenle scaklk dalfl olduka dzgndr.
Scaklk her yerde yaklaflk -50Cdir.
st snr yerden 25 30 km yksekliktedir.
fiemosfer
Stratosfer ile yonosfer arasndaki katmandr.

Stratosfer ile fiemosfer arasndaki 19-45 kmler arasnda oksijen azot haline gelerek ultraviyole flnlarn tutar.
yonosfer
Mor tesi (ultraviyole) flnlarnn, moleklleri paralayarak iyonlar haline getirdii katmandr.
Yerekimi azald iin iklim zerinde belirgin bir etkisi yoktur.
Radyo dalgalarn yanstr
Eksosfer (Jeokronyum)
102
En st tabakadr.
Yerekimi ok azaldndan gazlar ok seyrektir.
Hidrojen ve helyum gibi hafif gazlar bulunur.
Atmosfer ile uzay arasnda geifl alandr.
Kesin snr bilinmemekle birlikte st snrnn yerden yaklaflk 10.000 km ykseklikte olduu kabul edilmifltir.
Atmosferde Bulunan Gazlar

Atmosferde bulunan gazlarn % 75i ve su buharnn tamam troposferde bulunur. klim ynnden daha ok atmosferin alt katlar nemli olduundan burada troposfer ve stratosferin alt katlarnn bileflimi incelenecektir.
Her zaman bulunan ve oran deiflmeyen gazlar; % 78 orannda azot, % 21 orannda oksijen, %1 orannda asal gazlar
(Hidrojen, Helyum, Argon, Kripton, Ksenon, Neon) dr.
Her zaman bulunan ve oran deiflen gazlar; su buhar ve karbondioksittir.
Her zaman bulunmayan gazlar; ozon ve tozlardr.
Su buhar : Yere ve zaman gre oran en ok deiflen gazdr. Yeryznn aflr snp, soumasn engeller. Yafl, bulut, sis gibi hava olaylarnn douflunu salar.
Karbondioksit : Atmosferin gnefl flnlarn emme ve saklama yeteneini artrr. Havada karbondioksit (CO2) miktarnn artmas scakl artrc, azalmas ise scakl dflrc etki yapar.
Ozon : Hava iindeki oksijen (O2) mor tesi (ultraviyole) flnlarnn etkisi altnda ozon (O3) haline geer. Ozon gaz, iinde
hayatn geliflmesine olanak vermez ancak atmosferin st katmanlarnda ultraviyole flnlarn emerek yeryzndeki yaflam zerinde
olumlu bir etki yapar. Yeryznden 19 45 kilometre ykseklikler arasnda bulunan ozon katnn son yllarda inceldii hatta yer
yer delindii belirlenmifltir. zellikle buzdolab, soutucu, araba ve spreylerden kan gazlarn (kloroflorokarbon) neden olduu anlafllmfl ve bu gazlarn kullanmna kstlamalar getirilmifltir.
Yeryzne ulaflan mor tesi flnlardaki artfl, scaklklarn artmasna, buna bal olarak buzullarn erimesine, bitki rtlerinde
deiflimlere neden olabilecektir.
BASIN
Atmosfer Basnc
Atmosferi oluflturan gazlarn belli bir arl vardr. Gazlarn yeryzndeki cisimler zerine uygulad basnca atmosfer basnc denir.
Normal Hava Basnc

45 enlemlerinde, deniz seviyesinde ve 15C scaklkta llen basnca normal hava basnc denir.
Cva stununun ykseklii ile (normal basn 760 mm)
Cva stununun arl ile (normal basn 1033 gr)
Kuvvet birimi ile (normal basn 1013 milibar) ifade edilir.
Basn barometre ile llr. Cval barometre, barograf, aneroid baramotre ve altimetre gibi eflitleri vardr.
Cval Barometre : st ak bir kaba daldrlmfl, yukar ucu kapal bir cam borudur. Hava basnc, boruyu dolduran cva
stununu dengede tutar. Hava basnc azalp oaldka cva stunu da alalp ykselir.
Cval barometre camdan yapld ve hep dz durmas gerektii iin her zaman kullanm kolay deildir.
Barograf : Basnc srekli kaydeden ve yazc ucu bulunan bir tr madeni barometredir.
Aneroid Barometre : Madeni barometredir. Cval barometrelerin kullanm alannn snrl olmas ve taflma zorluu nedeniyle gelifltirilmifltir.
Altimetre : Madeni barometrelerin bir eflididir. Ykseldike basncn azalmas kuralna dayanlarak, yksekliklerin llmesi
amacyla yaplmfltr.
BASIN ETMENLER
Hava basnc eflitli etmenler altnda deifliklik gsterir.
Scaklk (Termik Etken)

Basnc en ok etkileyen etmen scaklktr. Scakln gnlk mevsimlik deiflimine bal olarak basn deiflir. Isnan hava genleflerek ykselir. Gazlarn seyrelmesi nedeniyle basn dfler ve alak basn alan oluflur. Souyan havada gaz moleklleri skflarak
arlaflr. Arlaflan gazlar yeryzne doru ylr ve yksek basn alan oluflur.
Ykselti
Yeryznden ykseldike;
Yerekimi,
Atmosferdeki gazlarn miktar azalr. Bunlara bal olarak basn dfler.
103
Hava Younluu (Dinamik Etken)

1 m3 havann ierisindeki gazlarn miktarna hava younluu denir. Younluk su buharna ve toz zerreciklerine gre deiflir.
Yerekiminin azalp oalmas,
Havann snp soumas,
Ykseltinin artmas,
Dnyann ekseni evresindeki dnfl,
Hava younluunun deiflmesine neden olur.
Hava younluu arttka basn ykselir, younluk azaldka basn dfler.
Yerekimi
Dnyann geoid flekli nedeniyle yerekiminin Ekvatordan kutuplara doru artmas, basncn kutuplarda yksek olmasnn nedenlerinden biridir.
Mevsim
Mevsimlerin basn zerindeki etkisi lman kuflakta belirgindir. Yaz aylarnda snmann etkisiyle karalar alak basn, denizler ise yksek basn alandr. Kfln ise denizler alak basn, karalar yksek basn alandr. Bu durum scakln basn zerindeki
etkisini kantlar.
Dnyann Gnlk Hareketi

Dnya, ekseni evresinde dnd iin hava akmlar ynlerinden sapar. Sapmalar sonucu 30enlemlerinde alalc hava hareketleri ile younluk arttndan basn ykselir ve dinamik yksek basn alan oluflur.
60 enlemlerinde ise bat ve kutup rzgarlar karfllaflr. Bu rzgarlarn birbirlerini iterek ykselmesiyle 60 enlemlerinde gaz
younluu azaldndan basn dfler. Bylece dinamik alak basn alan oluflur.
UYARI : Dnyann gnlk hareketi sonucunda hava akmlarnn sapmas, dinamik basn alanlarn oluflturur. Dnyann ekseni evresindeki hareketine bal olarak oluflan basnlara dinamik basn denir.
Basn Tiplerinin zellikleri :

1013 milibardan dflk olan basnlara alak basn (siklon) yksek olanlara ise yksek basn (antisiklon) denir.
Alak Basn (Siklon)

Termik ve dinamik alak basn merkezlerinde benzer hava hareketleri grlr.
Havann younluu azdr.
Hava ykseltici bir hareket gsterir.
Yeryzndeki hava hareketi evreden merkeze dorudur.
Merkezden evreye doru basn artar.
Dnyann gnlk hareketi nedeniyle hava akmlar, Kuzey Yarm Krede saat ibresinin tersi ynde, Gney Yarm Krede ise
saat ibresi ynnde sapmaya urar.
UYARI : Basn farknn olduu yerlerde, hava hareketi her zaman yksek basntan alak basnca dorudur. Termik alak
basncn etkili olduu alanlarda hava scakl yksektir.
Dinamik alak basncn etkisi altnda olan yerlerde scaklk dflktr.
Yksek Basn (Antisiklon)

Termik ve dinamik yksek basn merkezlerinde benzer hava hareketleri grlr.
Havann younluu fazladr.
Hava alalc bir hareket gsterir.
Yeryzndeki hava hareketi merkezden evreye dorudur.
Dnyann gnlk hareketi nedeniyle hava akmlar, Kuzey Yarm Krede saat ibresi ynnde, Gney Yarm Krede saat ibresinin tersi ynde sapma gsterir.
UYARI : Basn farknn olduu yerlerde, hava hareketi her zaman yksek basntan alak basnca dorudur.
Dinamik yksek basncn etkili olduu yerlerde hava scak ve kurudur. Termik yksek basncn etkili olduu yerlerde ise hava
souk ve kurudur.
104
HARTA BLGS
Harita, Plan, Kroki
Dnya zerindeki bir yerin kuflbakfl grnm, kroki, plan ya da harita olarak dzleme aktarlr.
Harita : Dnyann btnnn ya da bir blmnn kuflbakfl grnmnn belli bir oranda kltlerek dzleme aktarlmfl
flekline harita denir.
Bir izimin harita zellii taflyabilmesi iin;
Kuflbakfl grnme gre izilmesi,
Arazi zerindeki uzunluklarn belli bir oranda kltlmesi gerekir.
UYARI : Kuflbakfl grnm temel alnarak yaplan izimlerin harita zellii taflyabilmesi iin kltme orannn (lek) bulunmas gerekir.
Plan : Bir yerin kuflbakfl grnmnn belli bir oranda kltlerek dzleme aktarlmasdr. Plan bir tr byk lekli haritadr.
Kroki : Bir yerin kuflbakfl grnmnn leksiz olarak dzleme aktarlmasdr.
Haritalarda Bozulmalar ; Dnyann kresellii harita izimini glefltirmektedir. Dnyann tm ya da bir blm dzleme
aktarrken flekillerde, alanlarda, uzunluk ve alarda bozulmalar olur. Bu nedenle kresel yzeyi dzleme aktarmak iin eflitli izim
yntemleri gelifltirilmifltir. zellikle yeryz flekillerini gsteren haritalar tam olarak gerei yanstmazlar. Engebesi fazla, genifl alanlarn gsterildii haritalarda hata pay artar. Az engebeli, kk alanlarn gsteriminde hata pay azalr.
UYARI : Dnyann kresellii harita izimini zorlafltrr.
Engebeli ve genifl alanlarn gsterildii haritalarda bozulmalar fazladr.

Engebesiz ve kk alanlarn gsterildii haritalarda bozulmalar azdr.
Projeksiyon
Dnyann kresellii nedeniyle, haritalarda ortaya kan hatalar en aza indirmek iin eflitli yntemler kullanlr. Bunun iin
yerkrenin paralel ve meridyen ann belirli kurallara gre dz bir kada geirilmesi gerekir. Bu sisteme projeksiyon denir.
Projeksiyon Sistemleri
Alan Koruyan Projeksiyon ; Alan koruyan projeksiyon ile izilen haritalarda, flekil, a ve uzunluk oranlar bozulur. Ancak, paralel daireleri ile meridyenler arasndaki alanlar bozulmadan, orantl olarak dzleme geirilir. Bylece gerek alan
korunmufl olur.
A Koruyan Projeksiyon; A koruyan projeksiyon ile izilen haritalarda, meridyenler ile paraleller arasndaki 90lik
ak iler kara ve denizlerin flekilleri korunur. Ancak, bunlarn alanlar bozulur. Bu tip haritalarda kutup blgelerine doru
gidildike, kara ve denizlerin alan byr.
Uzunluk Koruyan Projeksiyon; Uzunluk koruyan projeksiyon ile izilen haritalarda, merkezden evreye doru tm
ynlerdeki uzunluklarn oran korunur. A ve alan korunmaz.
HARTA ZM
Bir blgenin haritas izilirken ncelikle;
Blgenin enlem ve boylamnn,
Haritann kullanm amacnn,
Haritann kltme orannn belirlenmesi gerekir.
Harita yapmnda kullanlacak izim yntemi, kltme oran ve harita iflaretleri ise haritann kullanm amacna gre belirlenir.
Harita Elemanlar
Tm haritalarda bulunmas gereken 5 temel eleman vardr. Bunlar, enlem-boylam, lek, harita anahtar (lejant), bafllk ve
erevedir.
Enlem-boylam : Haritas yaplacak alann ncelikle enlem ve boylamlar belirlenir. nk haritann lei, bu alann geniflliine ve kullanm amacna gre belirlenir.
lek : Haritann kullanm amacna gre belirlenmelidir.
Harita Anahtar (Lejant) : Haritada kullanlan zel iflaretlerin ne anlama geldiini gsteren blmdr. Her haritann kullanm amacna gre farkl iflaretler kullanlr.
105
Bafllk : Haritann kullanm amacn belirtmeli, haritay tantmaya yeterli, ak ve ksa olmaldr.
ereve : Tm haritalarda, haritas yaplacak alan snrlayan bir i ereve ve dier harita elemanlarn snrlayan dfl ereve izilmelidir.
HARTA LE
Harita zerinde belli iki nokta arasndaki uzunluun, yeryzndeki ayn noktalar arasndaki uzunlua orandr.
Dier bir deyiflle, gerek uzunluklar harita zerine aktarrken kullanlan kltme orandr.
rnein : Boaz Kprsnn gerekte 1074 m olan iki aya aras uzaklk, lei bilinmeyen bir haritada yaklaflk 0.5 cm
gsterilmifltir. Haritann leini bulmak iin harita zerindeki uzunluu gerek uzunlua oranlarz.
Buna gre haritann lei yaklaflk 1/200.000dir.
lek = Harita zerindeki Uzunluk / Arazi zerindeki Uzunluk (Gerek Uzunluk)
Kesir lek
Haritalardaki kltme orann basit kesirle ifade eden lek trdr.
1 / 25.000 , 1 / 500.000, 1 / 1.000.000 birer kesir lektir.
Kesir lekte, pay ile paydann birimleri ayndr. Uzunluk birimi olarak santimetre (cm) kullanlr.
rnein : 1 / 1.000.000 leinde, arazi zerindeki 1.000.000 cm (10 km)lik uzunluk harita zerinde 1 cm gsterilmifltir.
izgi (Grafik) lek

Haritalardaki kltme orann izgi grafii zerinde gsteren lek trdr.
Kesir lee gre dzenlenir ve santimetre (cm)nin stndeki tm uzunluk birimleri kullanlr.
Kesir lei izgi lee evirme

Kesir lei, izgi lee evirirken nce 1 cmnin ka kmyi gsterdii bulunur.
rnek : 1 / 2.500.000 leinde 1 cm 25kmyi gsterdiine gre izgi lekte de 1 cm 25 kmyi gstermelidir.
Bir doru paras izilerek eflit aralklara blnr. zerine, 1 cm 25 kmyi gsterecek flekilde deerler yazlr.
Sfrn sol tarafndaki aralk 25 kmden daha ksa uzunluklarn llmesine yarayacak biimde blmlenir.
izgi lei Kesir lee evirme

izgi lei kesir lee evirirken nce lein uzunluunun, toplam ka kmyi gsterdii bulunur. 1 cmnin ka kmyi gsterdiini bulmak iin orant kurulur.
rnein : izgi lein uzunluu 5 cmdir.
5 cm 20 km gsterdiine gre
1 cm x kmyi gsterir.
---------------------------------------x = 20 / 5 = 4 km
Bulunan deer cmye evrilir.
Buna gre kesir lek 1 / 400.000dir.
UYARI : izgi lei kesir lee evirirken, grafiin sonundaki uzunluk birimine dikkat etmemiz gerekir.
106
HARTA TRLER
Harita yaflamn her alannda yardmc aralar olarak kullanlr.
Bir kentin imar plannn karlmas, karayolu, demiryolu ya da kpr yapm iin en uygun yerin belirlenmesi, arkeoloji, corafya gibi birok alanda arafltrma yaplmas srasnda haritalardan yararlanlr. Haritalar konularna ve leklerine gre ikiye ayrlr.
Konularna Gre Haritalar

Konularna gre haritalar, kullanm amalarna gre genel haritalar ve zel haritalar olarak ikiye ayrlr.
Genel Haritalar
Toplumun genifl kesimi tarafndan kullanlabilen haritalardr.
Topografya Haritalar; zohips (efl ykselti) erisi yntemi ile yaplr. Araziyi lekleri orannda ayrntlar ile gsterirler.
lekleri 1 / 20.000 ile 1 / 500.000 arasnda deiflir. 1 / 20.000den byk lekli olanlar kadastro ifllerinde ve askeri
amalarla kullanlr. Bu haritalardan lek, uzunluk alan ve eim hesaplamada yararlanlr.
Fiziki Haritalar; Fiziki haritalar, yeryznn kabart ve ukurluklarn gsteren orta ya da byk lekli haritalardr. Fiziki haritalar hazrlanrken efl ykselti ve efl derinlik erileri genifl aralklarla geirilir. Bu aralklar eflitli renklerle boyanr. Ykseltiler genellikle yeflil, sar ve kahverenginin eflitli tonlar ile, derinlikler ise aktan koyuya mavi rengin tonlar ile
gsterilir.
Siyasi ve dari Haritalar; Yeryznde veya bir ktada bulunan lkeleri, bir lkenin idari blnfln, yerleflim merkezlerini gsteren haritalardr. Bu haritalardan uzunluk ve alan bulmada yararlanlr. Ancak yer flekilleri hakknda bilgi
edinilemez.
Duvar ve Atlas Haritalar ; Eitim ve retim amacna ynelik haritalardr. lekleri 1 / 1.100.000dan daha kktr. Dnyann tmn, ktalar veya lkeleri gsterirler.
zel Haritalar
Belirli bir konu iin hazrlanmfl haritalardr. Bu haritalardan bazlar flunlardr:
Araziden Yararlanma Haritalar; Bir blgede arazinin nasl kullanldn gsteren haritalardr. Bu haritalar yardmyla ekili-dikili alanlarn, ayr ve mera alanlarnn, orman alanlarnn, blnfl ile kayalk, bataklk gibi kullanlmayan alanlar hakknda bilgi edinilir. Tarmn tr ve tarm rnleri de bu haritalarda gsterilir.
Ekonomi Haritalar; Dnyann btnnn ya da bir blmnn ekonomik zelliklerini gsteren haritalardr. Bu haritalar yardmyla endstri kurulufllarnn tr, says, dalfl, alflanlarn says hakknda bilgi edinilir.
Hidrografya Haritalar; Bir blgenin su potansiyeli (akarsular, gller, yeralt sular, kaynaklar) hakknda bilgi veren haritalardr. Bu haritalar yardmyla akarsularn drenaj tipi, akm miktar, kanallar, gl sularnn zellikleri, yeralt sularnn tr, kaynaklarn tr says ve verimlilik derecesi hakknda bilgi edinilir.
zoterm Haritalar; Bir blgede, efl scaklktaki noktalar birlefltiren eriye izoterm denir. zotermler yardmyla izilen
izoterm haritalarndan, bir blgedeki scaklk dalfl hakknda bilgi edinilir.
Scaklk dalfln daha iyi gsterebilmek iin, bu haritalar scaklk basamaklarna uygun olarak renklendirilir. Scak yerler
iin krmznn tonlar souk yerler iin mavinin tonlar kullanlr.
Jeomorfoloji Haritalar; Bir blgedeki flekillenme sreci yani i ve dfl glerin etkisiyle oluflan yer flekilleri hakknda bilgi veren haritalardr.
Bu haritalarda faylar, yamalar, vadi trleri, birikinti konileri, sekiler, ovalar ve daha bir ok yer flekli taranarak gsterilir.
Yer flekillerinin kolay ayrt edilmesi amacyla bu haritalar renklendirilir.
Nfus Haritalar; Dnyann btnnde ya da bir blmndeki nfusun dalfl ve zellikleri hakknda bilgi veren haritalardr. Bu haritalarda nfus dalfl noktalama ile gsterilir. Nfus younluu haritalar ise renklendirilir.
Toprak Haritalar; Bir blgenin toprak zellikleri ve dalfllar hakknda bilgi veren haritalardr. Bu haritalardan, yetifltirilecek rnlerin belirlenmesi, buna bal olarak topraklardan daha iyi verim alnabilmesi gibi bir ok konuda yararlanlr.
leklerine Gre Haritalar

Byk lekli Haritalar; lekleri 1 / 200.000e kadar olan bu haritalarda :
Kltme oran azdr.
Ayrnt fazladr.
Birim dzlemde gsterilen gerek alan kktr.
Eflykselti erileri arasndaki ykselti fark azdr.
Planlar ve topografya haritalar bu gruba girer.
Orta lekli Haritalar; lekleri 1 / 200.000 ile 1 / 1.000.000 arasnda olan haritalardr.
Ayrntlar, byk lekli haritalar gre daha azdr.
107
Kk lekli Haritalar; lekleri 1 / 1.000.000dan daha kk olan haritalarda;
Ayrnt en azdr.
Kltme oran en fazladr.
Birim dzlemde gsterilen gerek alan byktr.
Eflykselti erileri arasndaki fark fazladr.
Duvar ve atlas haritalar bu gruba girer.
Haritalarda Yer fiekillerinin Gsterilmesi
Haritalarda Kullanlan izim Yntemleri

Yeryz flekillerini harita zerine aktarmak iin kullanlan yntemler;
Kabartma Yntemi; Kabartma yntemi ile yaplan haritalarda, ykseltiler belli oranda kltlr. Yer flekilleri kabartlarak gsterilir.
Glgelendirme Yntemi; Glgelendirme ynteminde, Gnefl flnlarnn yer flekilleri zerine 45 derece a ile geldii kabul edilerek arazi yaps gsterilir. Bu yntemde glgelerin ak veya koyu oluflu arazinin eimi hakknda bilgi verir.
Glgelerin koyulaflt yerlerde eim azalr. Yer flekilleri ayrntl bir flekilde gsterilemedii iin gnmzde yardmc bir yntem olarak kullanlr.
Tarama Yntemi; Tarama yntemi ile yaplan haritalarda, yer flekilleri ksa, kaln, sk ya da ince, uzun, seyrek izgilerle taranmfl olarak gsterilir.
Eim arttka taramalarn boylar ksalr, sklaflr ve kalnl artar. Eimin az olduu yerlerde ise taramalar uzar, seyrekleflir ve incelir. Taramann yaplmad yerler ise dzlkleri gstermektedir.
Tarama yntemi ile harita yapmnn zor olmas, ykselti, eim bulma gibi hesaplamalarn yaplamamas gibi nedenlerden
dolay bu yntem gnmzde kullanlmamaktadr.
Renklendirme Yntemi; Eflykselti erileriyle birlikte kullanlan bu yntemde ykselti ve derinlik basamaklar renklerle
gsterilir. Fiziki haritalarda ykseltiler genellikle, yeflil, sar ve kahverenginin eflitli tonlar, derinlikler ise aktan koyuya mavi rengin tonlar ile gsterilir.
UYARI : Fiziki haritalarda kullanlan renkler, yer flekillerini gstermez. Ykselti ve derinlik basamaklarn gstermek iin
kullanlr.
zohips (Efl ykselti) Erisi Yntemi; Bu yntemle yaplan haritalarda yer flekilleri izohipsler yardmyla gsterilir.
zohips (Efl Ykselti) Erisi

Deniz seviyesinden ayn ykseklikteki noktalar birlefltiren eriye efl ykselti (izohips) erisi, ayn derinlikteki noktalar birlefltiren eriye efl derinlik (izobath) erisi denir.
zohips Aral (Efl Aralk)

zohipsler haritalarn leine uygun olarak belirlenen ykselti aralklar ile izilir. Bu arala izohips aral ya da efl aralk denir.
zohipslerin zellikleri
zohipsler i ie kapal erilerdir.
Her izohips, kendisinden daha yksek izohipslerin evresini dolaflr.
Dik yamalarda izohipsler sk geer
Eimin azald yerlerde izohipsler seyrek geer
Doruk nokta ya da gen ile gsterilir.
evresine gre ukurda kalan yerler yani anaklar, ie doru izilen oklarla gsterilir.
UYARI : Ky izgisinden 0 m erisi geer. Her eri, kendisinden daha yksek izohipslerin evresini dolaflr. zohipslerin sklaflt yerlerde eim artar.
Haritalarda Yer fiekillerinin Gsterilmesi

Yer flekillerinin gsteriminde en ok kullanlan yntem izohips yntemidir.
zohips yntemi ile yaplan haritalarda izohipslerin uzanflna gre, tepe, srt, boyun, yama, vadi, delta gibi yer flekillerini harita stnde tanmlamak mmkndr.
108
Tepe : Bir doruk noktas ve onu evreleyen yamalardan oluflmaktadr.

Srt : ki akarsu vadisini birbirinden ayran ve birbirine ters ynde eimli yzeyleri birlefltiren yeryz fleklidir. Srtlarn zeri
dz olabilecei gibi keskin de olabilir.
Boyun : Birbirine ters ynde almfl iki akarsu vadisinin en yksek, iki doruk arasndaki alann en alak yerine boyun denir.
Buralara bel ya da geit de denir.
Yama : Yeryzndeki eimli yzeylerdir.
Vadi : Akarsuyun at, srekli inifli bulunan, uzun, doal oluktur.
Delta : Akarsuyun tafld maddeleri denize ya da gle ulaflt yerde biriktirmesi ile oluflan yeryz fleklidir.
UYARI : zohipslerin V fleklini ald yerlerde, ak taraf akarsu akfl ynn gsterir. Akarsularn delta oluflturduklar yerlerde, izohipsler deniz veya gl yzeyine doru knt yapar.
zohipsin V fleklini ald yerlerde ykselti V nin ak ucuna doru artyorsa srt, sivri ucuna doru artyorsa vadi vardr.
Boyun olabilmesi iin, karfllkl iki tepe arasnda, birbirine ters ynde uzanan iki akarsu vadisinin bulunmas gerekir.
Profil kartma
Topografya yzeyinin dfley dzlemde yapt ara kesite topografik profil denir.
Haritalarda yeryz kuflbakfl olarak grld iin profil, yer flekillerinin yandan grnfl hakknda bilgi verir.
Profil efl ykselti erisi yntemi ile yaplan haritalardan yararlanarak izilir.
HARTA HESAPLAMALARI
Gerek Uzunluu Hesaplama
Gerek uzunluk, dier bir deyiflle arazi zerindeki uzunluk,
Gerek Uzunluk = lek (Payda) * Harita Uzunluu
forml ile ya da doru orant kurularak hesaplanr.
rnek : 1 / 850.000 lekli bir haritada A - B kentleri aras 8 cm llmfltr. Buna gre iki kent arasndaki kufl uuflu
uzaklk ka kmdir?
Orantyla zm :
lee gre, arazi zerindeki 850.000 cm haritada 1 cm gsterilmifltir.
1 cm 850.000 cmyi gsterdiine gre
8 cm x cmyi gsterir.
---------------------------------------------------------------x = 8 * 850.000 / 1 = 6.800.000 cm
cmyi kmye evirmek iin 5 basamak sola doru gitmek gerekir.
6.800.000 cm = 68 kmdir.
Formlle zm :
Gerek Uzunluk = lek * Harita Uzunluu
Gerek Uzunluk = 850.000 * 8
Gerek Uzunluk = 6.800.000 cm = 68 kmdir.
Haritadaki Uzunluu Hesaplama

Harita zerindeki uzunluk
Harita Uzunluu = Gerek Uzunluk / lek (payda)
109
rnek : Arazi zerindeki 180 kmlik uzunluk 1 / 900.000 lekli haritada ka cm ile gsterilir?
Orantyla zm :
1 / 900.000 leinde,
1 cm 9 kmyi gsteriyorsa
x cm 180 kmyi gsterir.
---------------------------------x = 1* 180 / 9 = 20 cmdir.
Formlle zm :
lee gre, arazi zerindeki 900.00 cm haritada 1 cm gsterilmifltir.
Harita Uzunluu = Gerek Uzunluk / lek (payda)
Harita Uzunluu = 18.000.000 / 900.000
Harita Uzunluu = 20 cmdir.
Haritadaki Uzunluklarn Karfllafltrlmas

ki harita uzunluunun karfllafltrlmas esasna dayanan sorular ters orant kurularak ya da iki aflamal olarak zlr.
rnek : 1 / 750.000 lekli bir haritada A-B noktalar arasndaki uzaklk 12 cm llmfltr. Ayn uzaklk
1 / 1.500.00 lekli bir haritada ka cm ile gsterilir.
zm l :
1 / 750.000 lekli haritada 12 cmlik uzaklk, 1 / 1.500.000 lekli haritada x cm gsterilir.
lekler arasnda 750.000 / 1.500.000 oran bulunduuna gre harita uzunluklar arasnda 12 / x oran vardr.
x = 750.00 * 12 / 1.500.000 = 6 cmdir.
zm 2:
1. haritadan yararlanarak gerek uzakl bulalm
1 cm 7.5 kmyi gsteriyorsa,
12 cm x kmyi gsterir.
----------------------------------------------------x = 12 * 7.5 / 1 = 90 kmdir.
2. haritadan yararlanarak haritadaki uzunluu bulalm :
15 kmyi 1 cm gsteriyorsa
90 kmyi x cm gsterir
--------------------------------x = 90 * 1 / 15 = 6 cmdir.
zdflmsel Alann Hesaplanmas

zdflmsel alan, yer flekillerinin izdflmnn alnmas ile hesaplanan alandr. Arazi zerindeki gerek alan hesaplamalarnda ise yer flekilleri yzlm dikkate alnr. Bu nedenle bir yerin izdflm alan ile gerek alan arasndaki fark yardmyla arazinin engebelilii hakknda bilgi edinilebilir. zdflm alan ile gerek alan arasndaki fark fazla ise, arazinin engebesi de fazladr.
zdflmsel alan,
zdflmsel Alan = lek (Payda)2 * Haritadaki Alana
110
rnek : 1 / 700.000 lekli bir haritada bir adann kaplad alan 15 cm2 olduuna gre adann izdflmsel alan kam km2 dir?
Orantyla zm :
lee gre, 1 cm 700.000 cmyi gstermektedir.
1 cm2 49 X 1010 km2 yi gsterdiine gre,
15 cm2 x km2yi gsterir.
-------------------------------------------------------------x = 15 X 49 X 1010 = 735 X 1010 cm2 dir.
cm2yi km2ye evirmek gerekir. 735 X 10 cm2 = 735 km2dir.
Formlle zm :
zdflmsel Alan = (lek Paydas)2 X Haritadaki Alan
zdflmsel Alan = (700.000)2 X 15
zdflmsel Alan = 49 X 1010 X 15 = 735 X 1010 cm2
cm2yi km2ye evirmek gerekir. 735 X 1010 cm2 = 735 km2dir.
Haritadaki Alan Hesaplama
Haritadaki alan,
Haritadaki Alan = Gerek Alan / lek (Payda)2
rnek : Gerek alan 590.4 km2 olan gl 1 / 1.200.000 lekli haritada ka cm2 gsterilir.
Orantyla zm :
lee gre ;
1 cm 12 kmyi gstermektedir.
1 cm2 144 km2yi gsteriyorsa
x cm2 590.4 km2yi gsterir.
-------------------------------------------------------x = 590.4 / 144 = 4.1 cm2 dir.
Formlle zm :
Haritadaki Alan = Gerek Alan / lek2 (Payda)
Haritadaki Alan = 590.4 / (12)2
Haritadaki Alan = 590.4 / 144 = 4.1 cm2
UYARI : Haritalardaki alan hesaplanrken lek paydasnn karesi mutlaka alnmaldr.
lek Hesaplama
Harita ve arazi zerindeki uzunluklarn verildii sorularda lek,
lek (Payda) = Harita Uzunluu / Gerek Uzunluk
forml ya da doru orant kurularak hesaplanr.
rnek : Arazi zerindeki 84 kmlik uzunluk, lei bilinmeyen haritada 7 cm gsterildiine gre, haritann lei nedir?
Orantyla zm ;
84 km cmye evrilir.
7 cm 8.400.000 cmyi gsteriyorsa
1 cm x cmyi gsterir.
----------------------------------------------x = 1 X 8.400.000 / 7 = 1.200.000 cmdir.
lek : 1 / 1.200.000dir.
111
Formlle zm :
lek (Payda) = Harita Uzunluu / Gerek Uzunluk
lek (Payda) = 7 / 8.400.000
lek (Payda) = 1.200.000 cm
lek : 1 / 1.200.000dir.
lek Hesaplama
Harita ve arazi zerindeki alanlarn verildii sorularda lek
lek (Payda) = Haritadaki Alan / Gerek Alan kesrinin karekk forml ya da doru orant kurularak hesaplanr.
rnek : Gerek Alan 4375 km2 olan bir gl, lei bilinmeyen haritada 7 cm2 gsterildiine gre haritann lei nedir?
UYARI : Harita ve arazi zerindeki alanlarn verildii sorularda lei hesaplarken kare kk almay unutmaynz.
Eim Hesaplama :
Eim : Topografya yzeyinin yatay dzlemle yapt aya eim denir.
Eim = Ykseklik (m) X 100 / Yatay Uzaklk forml ile hesaplanr.
rnek : A - B arasndaki uzaklk 1 / 600.000 lekli haritada 4 cm gsterilmifltir. Aralarndaki ykselti fark 1200 m. olduuna gre, A ile B arasndaki eim binde (%o) katr?
zm A B arasndaki gerek uzaklk;
4 X 6 = 24 km olduuna gre,
Eim = Ykseklik Fark (m) / Yatay Uzaklk (m) X 1000
Eim = 1200 / 24.000 X 1000
Eim = %o 50dir.
UYARI : Eim yzde (%) olarak hesaplanrken 100 ile, binde (%o) olarak hesaplanrken 1000 ile arplr.
zcilerle Amatr Telsizcilerin ortak alflmas olan JOTA dan bir grup (1994)
112
PLLER VE BATARYALAR
N-CD PLLER HAKKINDA GENEL BLGLER
Batarya Tarihi : lk pratik olarak kullanlabilen pil gnmzden 200 yl nce Alessandro Volta tarafndan yaplan gmflinko pildir. Voltann bu keflfinden ksa bir sre sonra Johann Wilihelm Ritter ilk flarjl pili buldu. Ancak jeneratrlerin geliflmesi ve
flarj cihazlarnn olmamas tekrar doldurulabilir pillerin geliflmesini olumsuz etkiledi. Bundan sonraki nemli adm ise 60 yl sonra George Leclanchenin karbon-inko pili bulmasdr. Bugn kullandmz pillerin atas budur.
lk Kurflun-Asit Bataryalar : Ayn yllarda Plante kurflun asit piller zerine alflyordu. Onun bu alflmalar Hawker Energy
Productsn alflmalarna ok benziyordu. Gelecek 20 yllk zamanda Faure ve dierleri bunlar gelifltirecek ve gnlk kullanma bafllanacaktr.Daha sonra otomobil sanayiinde kullanmyla iyice geliflecektir.
lk Nikel-Kadmiyum Bataryalar : Nikel elektrot ve Alkalin sistemler kurflun asit bataryalardan 30 yl kadar daha sonra
ortaya kmaya bafllad.
Edison 1890 ylnda flarj edilebilir alkalin pili yapt. sveli arafltrmac Waldmar Jungner ilk kk Nikel-Kadmiyum pili yapt.
kinci Dnya savafl srasnda almanlar hafif ve kapasitesi yksek NiCd pilleri havaclk sanayiinde kullanmak amac ile gelifltirdiler. Avrupal arafltrmaclar ilk gerek anlamdaki NiCd pili 1950 ylnda gelifltirdiler.
Temel Batarya Teknolojisi : Bataryalar elektrik enerjisini depo eder.Batarya terimi bir adet niteyi temsil eder. Ancak bu
nite iinde bir ya da birden fazla hcre (cell ) bulunabilir.
Celler bataryann yap tafllardrlar. Bataryalar genellikle birden fazla hcrenin birleflmesinden oluflur.
Her batarya 3 temel eden oluflur.
Anot (pozitif kutup),Katot (negatif kutup) ve kimyasal reaksiyonu salayan elektrolittir.
Dier anlamda elektrolit elektrik enerjisini depolayan ve geri veren ksmdr.
deal Batarya : deal bataryada afladaki zellikler olmaldr.

1)
2)
3)
4)
5)
6)
Yksek enerji younluu olmaldr.

Taflnabilir ve evre flartlarna dayankl olmaldr.
Uzun mrl olmaldr.
Emniyetli olmaldr.
Uygulama yeri iin esneklik salamaldr.
fiarj edilebilir olmaldr.
Batarya Tipleri : Bataryalar flarj edilemeyen ve flarj edilebilen tip diye ikiye ayrlr.
fiarj edilemeyenler bir kere kullanldktan sonra tekrar kullanlmazlar.
fiarj edilebilen bataryalar binlerce kez flarj edilip tekrar kullanlabilir.
fiarj Edilemeyen Bataryalar : fiarj edilemeyen bataryalarn birok tipleri vardr. En yaygn olan inko-karbon olanlardr.
En nemli yanlar ucuz olmalardr. Alkalin-manganez bataryalar gnmzde bu pillerin yerini yksek kapasiteleri nedeniyle
almfllardr. Cva-inko ve inko-kadmiyum bataryalar ise saatlerde, tp alannda, iflitme cihazlarnda ok kullanldlar. Ancak evreyi
ok kirletmeleri yznden dier bataryalarla deifltirildiler. Hava-inko bataryalar dflk gl uygulamalar iin zellikle modern iflitme cihazlar ve tbbi cihazlar iin ok kullanldlar. Ayrca flarj edilebilir hava-inko bataryalar geliflim srecindedirler. Termal bataryalarda flu anda askeri ve bilimsel alanlarda kullanlmaktadr.
Bunlarn yannda birok batarya eflidi olmasna ramen Lithium bataryalar n plana kmfltr. Her boydaki lithium piller gnmzde mikro elektronik g uygulamalarnda aratan oranda kullanlmaktadr.
fiarj Edilebilir Bataryalar : fiarj edilebilir bataryalar 3 tipte retilir.

Birincisi otomobillerde kullandmz ve ak dediimiz ak tip bataryalardr. Atmosfere ak olan bu bataryalar kullanm srasnda atmosfere hidrojen gaz verirler ve bu yzden su azald iin suya ihtiya duyarlar. Bakm istemeyen bataryalarda sadece elekTA2KF AMATR TELSZCLK KURS NOTLARI
113
trolit fazla olup bu yzden servis mrleri boyunca bakm istemezler. kinci tip flarjl bataryalar yar ak yada yar kapal bataryalardr. Bu tip bataryalarda kullanlan elektrolitlerde atmosfere gaz salarlar. Ancak bu tip bataryalarn elektrolitleri jel trndedir.
nc tip bataryalar tamamen kapatlmfl (sealed) bataryalardr. Kapal tip bataryalar normal olarak kan gaz atmosfere vermezler. Bu teknoloji sealed Ni-Cd ve Sealed Lead bataryalarda kullanlr.
Voltaj: Bataryann voltaj deeri bataryann yapmnda kullanlan materyallere baldr. Toplam voltaj anottaki oksidasyona ve
katottaki potansiyel dflfln toplamna eflittir. Anot pozitif katot negatiftir.Katot ve anotta kullanlan malzemeler bataryann voltajn etkiler. Kadmiyum anoda ve nikel katoda sahip pillerde bu voltaj 1.2 volttur.
Depolanmfl Enerji : Depolanmfl enerji demek bataryada ne kadar aktif malzeme kullanlddr.
Bu depolanmfl enerji kapasiteyi belirler ve amper/saat olarak bataryann boflalrken verdii akm ve bu akm ne kadar sre
verdiini gsterir.
Amper/saat oran bataryalarn kapasitesinin karfllafltrlmas iin kullanlr.
Fakat bu karfllafltrma sadece ayn kimyasal sistemi kullanan bataryalar iin geerlidir. Deiflik kimyasal sistem kullanan bataryalar kapasite kadar arlk verdii akm miktar ile de karfllafltrlmaldr. Bu noktadan sonra sk sk C yada C oran n bataryalarn doldurma ve boflaltma orann belirtirken kullanacaz. Bu C oran rakamsal olarak kapasite oranna eflittir. Batarya C
orannda boflalrken batarya minimum kapasitede C orannda bir saatte boflalmaldr. Yani 500 miliampersaatlik bir batarya bir
saat boyunca 500 miliamper vererek boflalmaldr. Baz NiCd batarya reticileri bataryalarn kapasite orann bir ya da daha fazla
saat olarak vermektedir.bazlar her iki oran da vermektedir.
Birka rnek daha verelim.
Bir saatte 0.25c orannda boflalan bir bir batarya bu oranda 4 saat akm vermelidir. (600 miliamper7saatlik pil 150 miliamper ile 4 saatte boflalmal)
0.1C oran ile boflalan bir batarya ise 10 saat bu akm vermelidir.
(60x10=600 miliamper)
NiCd Pilleri Elektro Kimyasal Yaplar : NiCd pillerin elektro kimyasal yaps ksaca flyledir.
Elektrotlarn fiziksel yapsn deifltirmeden zerindeki aktif maddelerin oksidasyonla deiflmesidir. Elektrotlardaki aktif maddeler alkalin elektrolit iersinde znmezler ve kat olarak kalrlar.
Bu NiCd pillerin neden uzun mrl olduunun aklamasdr. nk kimyasal reaksiyon sonunda eksilen yada kaybolan aktif madde yoktur. Dier nemli bir nokta ise NiCd pillerin tamamen deflarj oluncaya kadar voltaj deerini korumasdr.
NiCd pillerde nicel oxyhydroxide (NOOH) pozitif levha zerine depolanmfl edilmifl aktif maddedir. Deflarj olurken depolanmfl oxyhydroxide zerinden geen akm sebebiyle elektron alarak dflk seviyelere doru azalr (NOH)2 Kadmiyum metal (Cd)
ise negatif tabaka zerine depolanmfl aktif maddedir. Deflarj olurken cadmium hydroxide ile oksidasyona girerek Cd(OH)2 elektron salar. Bylece elektrik akm oluflur. Pil flarj olurken bu sistem tersine dner. Bylece pil bafllangtaki voltaj ve kapasite deerine ulaflr yani dolar. Reaksiyonun olufltuu elektrolit potasyum hidroksitdir.(KOH).su iersinde yaklaflk %32 orannda zlmfltr.
Batarya aflr flarj edildiinde pozitif elektrotta oksijen gaz retilir. Fakat NiCd piller szdrmazl salanmfl ve bu oksijeni iinde tutacak flekilde dizayn edilmifltir.
NiCd pil yavafl yavafl flarj edilirken bu oksijeni kapasitesini kaybetmeyecek flekilde iinde barndrr.
Bu pozitif levhann tam flarjl olduu durumda negatif levhann tam flarj olmamfl durumda olduu bir flekilde pillerin imal edilmesi ile salanr. Pozitif ve negatif levha incelendiinde negatif levhann pozitif levhadan daha byk olduu grlr. Fazla oksijen
gzenekli (gaz geirgen) seperatrden geerek negatif levhann aktif yzeyine ulaflarak burada gaz formundan hydroxyl ion formuna dnflr. Bu hydroxyl ionlar tekrar geri pozitif levhaya hareket ederek akm tamamlar. Eer batarya emniyetli bir flekilde alflacak dizaynn aflan dzeyde aflr flarj edilirse ortaya kan fazla oksijen gaz pil zerindeki emniyet venti alarak atmosfere serbest braklr.
Bataryalarn Yaps : Nikel kaplanmfl yuvarlak elik gvdenin iine (negatif kutup) yerlefltirilmifl yuvarlak ubuk ve bu ubua bal bir kapaktan (pozitif kutup) oluflur. Pozitif ubuun etraf gzenekli (gaz geirgen) naylon yada yksek scaklklarda alflacak pillerde polyproplene ile kaplanmfltr. Bu pozitif ve negatif levhalar birbirinden yaltr. Ayrca kimyasal reaksiyonun olufltuu
elektroliti barndrr. Bu arada aflr flarj sonucu ortaya kan oksijen gazn serbest brakmak iin eflitli flekillerde yaplmfl ve kapak
zerinde bulunan vent sistemleri mevcuttur. Bu vent sistemi aflr flarj nedeniyle ortaya kan oksijeni atmosfere serbest brakarak
pilin emniyetli bir flekilde alflmasn salar.
114
fiarj Etme : NCd piller uygun polarizasyonda elektrik akm verilerek direkt olarak flarj edilirler. Bu flarj akm direkt doru
akm, tam yada yar dorultulmufl alternatif akm yada dier doru akm veren kaynaklardan olabilir.
Bir NiCd pil 0.02C kadar (kapasitesinin %2 si) bir deerde flarj edilmelidir. Ancak gnmzde ticari olarak kabul edilen deer 0.05Cdir. fiarj oran 20C kadarda olabilir.Fakat aflr flarj edilmemesine dikkat edilmelidir. Ancak pratikte flyle tanmlama yaplmfltr. Bir pil tam olarak 1 saatte yada daha az srede flarj ediliyorsa hzl flarj, 1 saatten 14 saate kadar flarj ediliyorsa abuk
flarj, 14 ila 16 saat arasnda flarj ediliyorsa yavafl (overnight) flarj diye adlandrlr. fiarj zamanlarn flarj oranlarna evirirsek
0.05Cden 0.1Cye kadar yavafl, 0.2Cden 0.5Cye kadar abuk C ve zeri oranlara ise hzl flarj denir.
Yavafl ve abuk flarj cihazlar gnmzde basit ve ucuz olduun iin ok kullanlmaktadr. Ayrca flarj cihazlar yksek ve dflk oranda flarj iin zel elektronik devre istemez. fiarj edilebilir piller kendi ihtiyacna gre alaca akm miktarn ayarlar. Ayrca
gnmzde ou pil aflr flarjda pili korumak iin negatif plaka pozitif plakann rettii fazla oksijeni absorbe edecek flekilde yaplmfltr. Bu arada yksek oranlarda flarj yaplrken ortaya kan bir dier nemli faktr ise snmadr.
fiimdi bir pil yksek oranda flarj olurken voltaj,s ve basn deerlerini inceleyelim.
Batarya basnc flarj zamannn ounda dflk seviyededir ve pil tam flarja yaklafltnda ykselir. Yksek basncn sebebi oksijen gazdr. Aflr flarj edilen pilin iersinde kan oksijen gaz sebebiyle basn artar. Bu arada negatif plaka zerinde oksijenin
hydroxyl ionuna evrilmesi srasnda s ortaya kar. Bylece pilin ss artar, artan s ierideki gaz genlefltirerek basncn daha da
artmasna sebep olur.
Yksek basn ve s zellikle szdrmazl salayan elemanlara zarar verir. Ayrca dfl ortama kaan oksijen ileri aflamada pile de zarar verecektir. Dolays ile hzl ve yksek orandaki fazla flarj pile zarar verecektir. Yaplan deneyler emniyetli flarj scaklnn maksimum 45 C derece olduunu tespit etmifltir.
Baz flarj cihazlarnda bu scakl kontrol eden ve ykseldiinde flarj kesen devreler mevcuttur. Bu arada yksek scaklk pillerin tam flarj olmamasna da sebep olmaktadr. Optimum flarj scakl oda (23 C) yada daha aflasnda olan scaklklardr.
Ksaca flarja etki eden faktrler aflada olduu gibidir.
1)
2)
3)
4)
fiarj iin doru kutuplara doru akm verilmelidir.

fiarj oranlar hzl, abuk ve yavafl olarak snflandrlr.
0.3C flarj deerinin zerinde yaplan flarjlarda pil tam flarj olduunda flarj durdurulmal yada akm azaltlmaldr.
fiarj olay bataryann flarj edilebilirliinin lsdr.fiarjn etkinlii flarj oranna ve scakla baldr.
Deflarj : NiCd pillerin deflarj karakteristikleri flyledir.NiCd piller boflalrken voltaj deerlerinde deflarj sonuna kadar bir deiflme olmaz.
Baz deiflkenler pillerin deflarjna etki eder.bunlar ksaca flyledir.
1) Deflarj oran.
2) Deflarj sresi.
3) Deflarjn derinlii.
4) Batarya flarj edilirken,kullanlmazken ve deflarj olurken sahip olduu scaklk.
5) fiarj ve overflarj oran.
6) fiarj sresi,flarjdan sonra ne kadar bekledii.
7) Daha nceki dnemlerde pilin maruz kald etkiler.
Her NiCd pilin belirlenen oranda kapasitesi, deflarj voltaj ve efektif direnci vardr.Tek bir pil 1.2 volt ile snrlandrlmfltr ve bunun katlar olarak deer alr.5 Tane pil seri balandnda 6 volt gerilim salar. Deflarj voltaj 1.2 volttur ve zaman zaman deflarj
voltaj 1.2 voltu gemektedir. ou retici rettikleri pillerin kapasitesini yeni ve tam flarj edilmifl pillere gre verir.Pratikte pil kapasitesi iin kabul edilen deer amper/saat (yada miliamper/saat) ve 0.9 volta bir saatte dflnceye kadar verdii akm deeridir.
Isnn Voltaja Etkisi : Pilin kapasitesine snn nasl etki ettiine bakalm.Is arttka pilin voltaj dfler. Voltaj dfltke verecei akmda azalr.Dolays ile dflk scaklklardaki pilin kapasitesi yksek scaklktaki pile gre daha fazladr. ou retici firma batarya kapasitesini 23 C derece (oda scakl) scaklkta hesaplar.
Dahili Diren : Pillerin kapasitesine etki eden bir dier etkende pilin kendisinin sahip olduu i direntir. Bu i diren pilin
verecei maksimum akm belirler.Bu deer ne kadar dflk olursa pil o oranda yksek akm verir. Bu arada pillerin flarj azaldka
i direnleri artar.
Pilleri Kendi Kendine Boflalmas (Self deflarj) : Pilin kullanlmad zaman kendi kendine boflalmasdr. Bu deflarj pilin
mr iin zararl deildir. Bir pil oda scaklnda her gn %1 orannda boflalr. Her 10 derecelik scaklk artflnda da bu oran ikiye
katlar.
115
Voltaj Kesilmesi : Deflarj sonunda pilin voltajnn birden sfra inmesidir. NiCD pil kullanlan cihazlarda voltaj kesilmesi gz
nnde tutulmas gereken nemli bir konudur. fiimdi tipik voltaj profiline bakalm.Eer voltaj kesme deeri yksek ise batarya kullanmdadr. Eer voltaj kesme deeri ok dflk ise yada yoksa ok abuk flekilde kapasitesi ve mr dfler ve pilin kutuplar ters
dner. Tavsiye edilen voltaj kesme deeri deflarj deerine ve kullanm yerini gre deiflebilir. Voltaj kesme deerinin iyi seilmesi maksimum kapasite kullanm salar. Seri balanmfl paket pillerde zellikle hz kontrol nitelerinde ve fazla akm ekilen yerlerde kullanlan bataryalar yksek oranda akm kaybederek boflalrlar.
Bu yksek orandaki deflarj batarya hzla i direncin deflarj sonuna doru artmas sebebiyle kutuplarnn ters dnmesine ve pilden hi akm alnamamasna sebep olur. NiCd pillerde deflarj karakteristii 23 C derece scaklkta 1C yada 5C deflarj deerinde 0.9
Volta kadardr ve C nin nominal voltu 1.2 voltta iken flarj ve deflarj flartlar pilin kapasitesine direkt etki eder. NiCd pillerin voltaj erisi deflarj boyunca ok dorusaldr ve kullanm boyunca 1.2 voltta neredeyse sabit kalr ancak deflarj sonuna doru voltaj ok hzl
bir flekilde dfler. Bunun iin kullanm yerine gre piller ok iyi seilmelidir.
Batarya mr : Batarya mr bir pilin kontrol edilen flartlar altnda ne kadar flarj ve deflarj edilebildiidir. Bir NiCd pil 10
yl rahatlkla kullanabilir. Evet yanlfl okumadnz 10 yl kullanabilirsiniz. Bunun yannda bir NiCd pili 10000 kez kontrol edilen flartlar altnda flarj ve deflarj edebilirsiniz. Ancak dikkat edin kontrol edilen flartlar altnda dedik.
NiCd piller ayn teknoloji ile retilir ve uydularda yaklaflk 20 yl kullanlr. NiCd pillerin mrne etki eden faktrler scaklk,aflr flarj flartlar ve kk bir etken olarak da deflarjn tipi derinliidir. Bu etkenler batarya flarj saysn ve mrn etkiler. NiCd bataryalarda bazen flarj says bataryann kullanm mrn belirler. Genellikle kapasitesinin % 80nini vermeyen piller mrn doldurmufl
olarak kabul edilir. Pilde ilk meydana gelen arza seperatrn grev yapmayarak pilin ksa devre olmasdr. Pil ok ksa bir srede
kendi kendine boflalr. Bu arada harici olarak ksa sreli meydana kelen ksa devreler pilin szdrmazln salayan elemanlara ok
zarar verir. Ksacas flarj deeri,aflr flarj ortam scakl, deflarj deeri, pillerin ksa srede olsa ksa devre yaplmas ve fiziki olarak
zarar grmesi pillerin kullanm mrne ksaltr.
Batarya Kutuplarnn Ters Dnmesi (Reversal) : Reversal nedir ? Birden fazla pilden oluflan paket piller potansiyel olarak reversal problemiyle karfl karflyadr. Bu paket pillerden ekilen akmn derinliine bal olarak pillerden bir tanesinin voltaj sfra dflebilir. Eer deflarj bu noktada devam ederse voltaj sfra dflmfl pilin kutuplar yer deifltirir. Yani pozitif kutup negatif, negatif kutup pozitif olur. flte bu reversaldr.
ncelikle pozitif kutup tkenir. Deflarja devam edildike kutuplar yer deifltirir. Negatif elektrot pozitif olur ve voltaj -1.4 volta dfler. Bu noktada pil ierisinde hidrojen gaz retilir. Hidrojen oksijen gaz gibi hydroxyl ionuna dnflmedii iin pil ierisindeki
basn artar. Bu basn sonucu hidrojen gaz dfl ortama atlr. Reversala engel olmann yolu dizayn aflamasnda amaca uygun pil
semektir. Eer aflr akm ekilecekse voltaj kesme deeri yksek piller seilmelidir.
Pil Hafzas Ya da Voltaj Dflfl : Genel inanfln aksine batarya hafzas kapasitedeki kayp deildir.Batarya hafzas periyodik bir admdr. Buna ne sebep olur ? Gerekte iki yol voltaj profilinde bir adma neden olur. Birincisi ok yavafl tam flarj yapmak ve bundan sonrada srekli ayn oranda ve srede pili tam deflarj yapmaktr. Deflarj mutlaka her deflarjda ayn sre ve akmda olduu mddete bu etki grlr.kinci ve sk karfllafllan etki voltaj kfl yada dier ad ile batarya hafzasdr. Buna devaml
olarak overnight orannda (Yavafl flarj) aflr flarj yapmak sebep olur. Eer batarya yavafl flarjda uzun sre kalrsa aktif madde zerindeki kristaller byr. Kristaller byynce aktif maddenin elektrolitle temas yzeyi azalr ve bu dahili direncin artmasna sebep
olur.Bu arada voltajda dflme grlr. Voltaj adm aflr flarj olan bataryann ne kadar uzun sre flarj olduuna ve ssna bal olarak deiflik zamanlarda meydana gelir. Eer aflr flarj devam ederse voltaj dflmesi batarya daha tam deflarj olamadan grlr. Voltaj depresyonu (kmesi,azalmas) etkisi bir yada birka normal flarj ve deflarjdan sonra ortadan kalkar. Gnmzde bataryalarda
bu durum ok nadir grlr.
LITHIUM ION piller
Son yllarda pil teknolojisindeki en byk bulufl Lithium ion piller olmufltur.
Dier flarj edilebilen pillere gre bu pillerin kapasiteleri ok daha yksektir.
Li+ batarya paketlerinin iinde dflk veya yksek voltaj durumlarnda devreyi kesen sistemler ve aflr akma karfl sigorta dzenekleri bulunmaktadr. NI-CD ve NI-MH bir akm kayna ile flarj edilebilirken, Li+ pillerin flarjrleri hem akm, hem voltaj kayna olmak durumundadr. Bir Li+ pili hasarsz olarak flarj etmek istersek flarjrn kfl voltajnn %1 den fazla oynamamas gerekir. Grld gibi Li+, ok ileri teknoloji rn, hafif, kapasiteleri yksek, bir pil 3,6 v. veriyor, yani bir Li+ = 3 NI-CD veya NI-MH
pile eflit, 500 defadan daha fazla flarj edilebiliyor, flarj olduktan sonra kendi kendine deflarj, bir ayda kapasitesinin %10undan daha az, NI-CD ve NI-MH piller gibi ( memory effect) yok, kullanma srasnda flarj edilebiliyor, deflarj srasnda linear bir yol takip ettiinden o andaki kapasitesinin ne olduu llebirir. Yani dier pillerde olduu gibi bir anda g kayb olmuyor.
Btn bu avantajlarnn yansra bu pillerin kullanlmalar, daha dorusu amatrce kullanlmalar bir hayli zor. fiarj ederken dikkatli olacaksn, deflarj ederken gene yle. Original olmayan ve kalitesiz bir flarj cihaz ile flarj edemezsiniz.
Ancak; elimizde adam gibi bir Li+ flarj cihaz varsa veya kendi becerimizle byle bir cihaz imal edebiliyorsak hi dflnmeden
Li+ konforunu yaflayalm.
116
Amatr Telsizcilikte Sk Kullanlan Tanmlar Ksaltmalar ve Tarifler

A : A snf Amatr telsizci
A : Akm birimi AMPER in ksaltlmfl
A1A : Genlik modlasyonlu, ift kenar band, modle edici alt taflyc kullanmayan, saysal bilgi ihtiva eden tek kanall,
ak-kapal fleklinde anahtarlama sistemiyle alflan ve kulakla alnabilen telgraf yayn
A1B : Genlik modlasyonlu, ift kenar band, modle edici alt taflyc kullanmayan, saysal bilgi ihtiva eden tek kanall,
otomatik telgraf yayn.
A2A : Genlik modlasyonlu, ift kenar band, modle edici alt taflyc kullanan saysal bilgi ihtiva eden tek kanall, ak
- kapal fleklinde anahtarlama sistemiyle alflan, kulakla alnabilen telgraf yayn.
A2B : Genlik modlasyonlu, ift kenar band, modle edici alt taflyc kullanan, saysal bilgi ihtiva eden, tek kanall
otomatik telgraf yayn.
A3C : Genlik modlasyonlu, ift kenar band, analog bilgi ihtiva eden tek kanall faksimil.
A3F : Genlik modlasyonlu, ift kenar band, analog bilgi ihtiva eden tek kanall televizyon yayn.
A/D : Analog-Dijital konvertr
AA : Alternatif Akm ksaltmas
Absorption : Rf sinyalin iyonosfer tabakasnda zayflamas,
AC : Alternative Current, Alternatif akm
Active Antenna : Fiziki olarak kk boyda ancak iindeki RF kuvvetlendirici sayesinde yksek alfl hassasiyetli
ALMA anteni
Adaptive : Uyarlamal
Active Filter : Filitre grevini, iindeki elektronik devre ile gereklefltiren devre
Adm Motoru : Asal konumu admlar halinde deifltiren, ok hassas sinyallerle srlen motorlara adm motorlar
denir.
AF : Alak Frekans, ses frekans
Af : Afrika
AFC : Automatic Frequency Control, otomatik frekans kontrolu
AFSK : Automatic frequency shift keying
AGC : Automatic Gain Kontrol, Otomatik kazan kontrol
Ah, Amper Hour : Bir akmlatrn (teorik olarak) 1 saat boyunca verebilecei akm (amper olarak) Mesela 60
Ah=1 saat boyu 60 Amper veya 60 saat boyu 1 amper.
Air Band Haberleflmesi : Uak-Uak ve Uak-Yer haberleflmesi
ALC : Automatic Level Control, Otomatik Seviye Kontrolu
AllPass Filter : Tm geiren szge
Alternating Current : Almaflk akm
AM : Amplitude Modulation, genlik modlasyonu ksaltmas Bak Genlik Modlasyonu,
AM : (saat) leden evvel
Amatr Bandlar : Amatrlerin alflma yapabildikleri frekans aralklar
Amatr Telsiz Cihaz : Amatr telsizcilik belgesine sahip gerek kifliler tarafndan,musaade edilen band ve emisyonlarda alfltrlan telsiz verici,alc ve alc verici telsiz cihazlar
Amatr Telsiz alflmas : Amatr telsiz istasyonlar vastasyla amatr telsizciler tarafndan yaplan faaliyet
Amatr Telsiz Haberleflmesi : Amatr telsizciler arasnda bilgi alflverifli amac ile yaplan,maddi menfaat ve ticari
maksat taflmayan haberleflme
Amatr Telsiz stasyon Ruhsatnamesi : Amatr telsiz servisinde alfltrlacak olan telsiz istasyonu ve bu istasyondaki telsiz cihazlar iin, Amatr Telsizcilik Belgesine sahip olan gerek kifliler ile dernekler , eitim ve retim kurumlarna verilen belge
Amatr Telsiz stasyonu : Amatr telsizcilik belgesine sahip gerek kifliler ile dernekler veya eitim ve retim
kurumlar sorumlu operatrleri tarafndan sabit,mobil veya portatif olarak kullanlabilen ve adlarna verilmifl ruhsatnamede
kaytl olan telsiz cihazlarnn bulunduu mahal
Amatr Telsiz Olaanst Hal Hizmeti : Mahalli,blgesel veya yurt apnda sivil savunma teflkilatna hizmet ve
amatr telsizciler tarafndan yrtlen telsiz haberleflme hizmeti
Amatr Telsiz Servisi : Hibir maddi menfaat gzetmeden sadece flahsi heves ve gayreti ile telsiz teknii alannda
bilgi alflveriflini salayan amatr Telsizciler arasnda yaplan haberleflme servisi
Amatr Telsizci : Hibir maddi kar gzetmeksizin ve milli gvenlik gereklerine mutlaka bal kalmak flartyla
sadece kiflisel istek ve aba ile radyo teknii alannda kendisini yetifltirmek amacyla alflan gerek kifliler. Bir amatr telsizcilik belgesine haiz gerek kifli
Amatr Telsizcilik Belgesi : Amatr telsizcilik snavn kazananlara verilen ve amatr telsizcinin snfn ve yetkilerini belirleyen belge
Amplifikatr : Kuvvetlendirici
AMPR : Amatr Paket Radyo ksaltmas
AMRAD : Amateur Radio Research Development Corporation
AMSAT : Radio Amateur Satellite Corporation
Amtor : Amateur Tele Type Over Radio, RTTY tr bir haberleflmedir, ancak karfl istasyondan otomatik alnd
sinyali bekler ve hatal aktarm nler
Analog : Genlii zamana gre deiflen sinyal,
ANL : (Automatic Noise Limiter) otomatik grlt kesici
Anot : Lambann elektron toplanan ksm, g kflnn alnaca yer. Diyodun (-) ucu
117
Anten : Telsiz istasyonunun en nemli parasdr. Radyo frekans dalgalarnn alnmas ve uzaya yollanmas grevidir.
Anten Tuner - Match Box : Telsiz cihaz ile kablo ve antenin birlikte empedansn denklefltirmek iin kullanlan
ve, iindeki bobin ve kondansatrn balanfl flekline gre T veya P (pi) diye adlandrlan cihaz.
Apogee : Uydunun dnyaya en uzak olduu nokta
APRS : (Automatic Position Reporting System) Otomatik pozisyon belirleme sistemi
AR : CW Haberle_mede mesaj sonu i_areti
ARDF : Amateur Radio Direction Finding, Radyo ile yn bulma, Telsiz istasyon yeri belirleme
ARES : Amateur Radio Emergency Service
ARPANET : Advanced Research Projects Agency, _imdiki internetin temeli
ARRL : American Radio Relay Leaque, Amerikan Radyo Amatrleri Birlii
As : Asya
ASCII : American Standard Code of Information Interchange.
ATLAMA MESAFES VE ATLAMA BLGES: Radyo dalgas atmosferden krlp yere dndnde bir alc
tarafndan duyulabilir. Ancak iki anten arasnda sinyalin hi duyulmad bir nokta bulunur ki bu noktaya atlama blgesi
denir. Verici anten ile krlan dalgann topraa dnfl noktas arasndaki arala atlama mesafesi denir.
ATU : (Antenna Tuner Unit) Otomatik anten tner, Frekans deiflimlerinde anten SWR sini lerek, ayar iflini
kendi kendine yapar
ATV : Amateur Tele Vision, amatr televizyon
Au : Avustralya
Awards : Amatrlerin yaptklar grflmelerin belli kriterlere gre deerlendirilmesi neticesinde verilen taltif belgesi
AVC : Automatic Volume Control, Otomatik ses Kontrol
AX-25 : Paket Radyo haberleflme protokol
AZMUT HARTASI : Uzak mesafe radyo iletiflimi yapmadan nce yn tayini yapmak iin kullanlan haritadr.
***
B : B snf amatr telsizci
Bakanlk : Ulafltrma Bakanl
Balun : Balanced-Unbalanced, Anten ile kablo arasndaki empedans eflitleyen ve dengeli dengesiz dzenlemesini
yapan, bobin esasl para
Band Genifllii : Belli bir deerin altna dfllmeden alfllabilecek frekans aral, antende msaade edilen SWR
aralnda alfllabilecek frekans aral, modle edilmifl sinyalin kaplad aralk...Telsiz cihazlarnn, gnderme esnasnda
iflgal ettikleri frekans aral.
Band Pass Filter : Band Geiren filtre
Band Planlar : Hangi bandda nasl alfllabileceini belirleyen esaslar,
Band Scan : Alt ve st snr belirlenmifl aralkta tarama
Base Band : Temel Band
BASIC : (Beginners All-purpose Symbolic Instruction Code) basit bilgisayar program dili,
Batarya : Sulu Ak, pil grubu, Nicel-Kadmiyum, Nicel Metal Hybrid..
Baud : Modemin saniyede aktarabilecei veri hz, bps
Baycom : Paket radyoda kullanlan bir program, Baycom program kullanm dosyas
Baycom modem : VHF veya UHF bandnda 1200 baud paket radyo haberleflmesi yapmak iin gereken en basit
modem.
BBC : British Boradcast Communication, ngiltere radyosu,
BBS : Bulletin Board Service, Radyo frekans yolu kullanlarak, dijital haberleflme eflitlerinden birisi ile girilen, mesaj
braklabilen ve braklmfl mesajlarn okunabildii bilgisayar.
BCD : Binary Coded Decimal
BCI : Broadcast radio interference.
BCL : Broadcast Radio Listener, SWL benzeri, ksa dalgada ticari radyolar dinleyen kifli
Beacon : Bandlarn zel blmlerinde bulunan ve srekli tantm iflareti yollayan istasyon. Bu istasyondan alnan
sinyal seviyesi, bizlere o yne doru yaplabilecek grflmenin ne derecede gzel olabilecei hakknda fikir verir.
Beam : Ynl anten
BF : Basse Frequency, bas frekans, ses frekans
BFO : Beat Frequency Oscillator, CW ve SSB yaynlar, telsiz alclarnda dinlememizi salayan elektronik RF osilatr
BIOS : Basic input-output system
Bit : Binary Digit ksaltmas, deeri 1 veya 0 dr.
BNC : Baby N Connectr, Konnektr eflidi
Blge numaras : ar iflaretinde, iflaret sahibinin bulunduu blgeyi belirten rakam. Prefixden hemen sonra gelir.
BPS : Baud per second, saniyede aktarlan baud
BPSK : Binary Phase Shift Keying
Boat anchor : Antika amatr ekipmanlar 1
Broadcast : Ticari Radyo yayn. Haberleflme tek ynldr.
Bro, QSL Bro, via bureau : Grfllen istasyona yollanacak QSL kartn, onun yesi bulunduu amatr
dernee yollanmas, o dernein QSL Kart ile ilgilenen ksm
Byte : 8 bitlik grup. 1 karakter
***
C : Capacitor, Kondansatr ksaltmas
118
C3F : Genlik modlasyonlu, artk yan bant analog bilgi ihtiva eden tek kanall televizyon yayn.
Call Book : flaret Kitab, tm dnyadaki amatrlerin ar iflaretlerinin ve adres bilgilerinin bulunduu kitap
Call Sign : ar flareti
Capacitance : Kondansatr demektir, birimi Farad dr
Carrier : Taflyc dalga
CB : Citizen Band, Halk band. Trkiyede 26.965 MHz ile 27.405 MHz arasnda AM ve FM modlasyonlu ve 4
wattlk cihazlar serbesttir.
C Band : 3,7 ile 4,2 GHz aras uydu band
CCIR : Telsiz Haberleflmeleri Danflma Komitesi
CCITT : Consultative Committee International on Telephones and Telegraphy, ITU ya bal olarak alflan ve
MODEM standartlarn belirleyen komite.
CCW : Counter Clock Wise, saat dnfl ynnn tersi dnfl yn
CDMA : Code Division Multiple Access, Kod blmeli oklu eriflim
CEPT : Avrupa Posta ve Telekomnikasyon idareleri Birliini.
CEPT Amatr Telsizcilik Belgesi : CEPT lkelerince kabul edilen ve tm CEPT lkelerinde mtekabiliyet
esaslar erevesinde geerli olan herhangi bir Amatr Telsizcilik Belgesi
CEPT lkesi : Trkiyeninde dahil olduu Avrupa Posta ve Telekomnikasyon dareleri Birliinin yesi olan bir lke
Chirp : Mors haberleflmesinde, genellikle cihaz beslemesinin yetersizliinden, frekansn deiflmesi
Circular Polarization : Antenden yaylan sinyallerin yatay ve dikey olarak srekli yer deifltirmesi
Clarifier : Telsizin sadece alc frekansnn ok ufak bir bandda deifltirilebilmesi RIT
CMOS : Complementary Metal Oxide Semiconductor
C/N - Carrier-to-Noise Ratio : Grltnn taflyc seviyesine oran
Coax : Koaksiyel Kablo
Contest : Belirlenmifl bir tarih ve saatte bafllayp, belirlenmifl kurallara gre devam edip, gene belirlenmifl bir zamanda biten amatr yarflmas. Belirlenen kriterlere gre her QSO iin belirli bir puanlama sistemine gre derecelendirilir.
Continuous Wave : Srekli Dalga, CW kelimelerinin almfl hali
COR : Carrier Operated Relay, Rlelerde, alc tarafndan alnan sinyal neticesinde, verici ksmnn alflmasn
salayan elektronik devre
Conversion : evrim
CPU - Central Processing Unit : Merkezi ifllem nitesi
CQ : Umuma ar yapmak iin kullanlan ksaltmadr.
CRT : Cathode Ray Tube, Katod flnl tp
CTCSS : Continuous Tone Controlled Squelch System
CW : Continuous Wave ya da Clock wise, saat ynnde dnme
CW Haberleflmesi : Mors alfabesi kullanlarak yaplan Haberleflme
CW Ksaltmalar : Amatr telsizcilerin, CW (mors) alflma esnasnda, zamandan kazanmak iin kullandklar ve
genellikle ingilizce kelimelerin baz harflerinden oluflan ksaltmalar
Cycle : Titreflim. Cyclepersecond= saykl-saniye= saniyedeki titreflim, frekans, 1 Hertz karfll = 1 CPS
ar flareti : Amatr Telsiz istasyonuna, TK ca (Trkiye de) verilen tantm iflareti, call sign, Genel olarak, amatr,
profesyonel, gemi, uak.. gibi her telsiz istasyonunun bir ar iflareti mevcuttur.
***
DA : Doru Akm ksaltmas ya da Directional Antenna, Dipole Array, Ynlendirilmifl anten
Dalga Boyu : Dalga boyu. Radyo dalgasnn 1 periyodunda ald yol.
Hz / frekans forml ile hesaplanr. _ iflareti ile gsterilir.
DARC : Alman Radyo Kulb
dB : Decibel
DBS : Direct Broadcasting by Satellite
dBi : Decibels over isotropic
dBm : Decibel refers to one milliwatt (desibelmili)
DC : (Direct Current) doru akm ksaltmas
DC Motor : Doru akm ile alflan motor.
DCS : Digital Coded Squelch
de : Buras veya ben anlamna gelen ksaltma iflaretidir. rnek : CQ DX CQ DX DE TA2EC TA2EC ar iflaretli
radyo amatr uzak mesafe umuma ar yapmaktadr. Bundan sonra kendisine cevap verecek olan radyo amatrleri ile
amatr bantlarda haberleflme (QSO) yapacaktr.
Demodlasyon : Taflyc Radyo frekans dalgas zerindeki bilgi sinyalinin (modlasyon biimine gre) uygun yntemle ayrlmas ve kullanlr hale getirilmesidir.
DF : Direction Finding, yn kestirme
Digital : Sadece 1 ve sfr kullanan alflma. saysal
Dijital Haberleflme : Bilgisayar ile telsiz cihaznn birlikte alflarak, dijital sinyallerin radyo frekans yolu ile karfl
istasyonlara aktarm
Deniz Band : Gemilerin haberleflmesi iin ayrlmfl HF ve VHF frekans aralklar
Deviation : FM modlasyonunda, modle eden bilgi sinyalinin etkisi ile, merkez frekansnn deiflmesi
DIGIPEATER : Dijital bilgi aktarc,
Distortion : Bozulma
Dikey Polarizasyon : Antenden, sinyallerin yer yzeyine dik yaylm,
Dip meter : Elektronik, rezonans frekans bulucu devre
119
Dipol Anten : alflaca frekansn 1/4 dalga boyunda kesilmifl iki paral ve ortadan beslemeli anten. Besleme noktas dengeli-balanced dir. Sadece dik ynde verimli haberleflme yaplabilir (ynl antendir)
Diren : Rezistans, Elektrik akmna zorluk gsteren pasif eleman
Direkt Dorudan : QSO yaplan kifliye QSL kartn posta yoluyla ve dorudan onun adresine yollanmasdr.
Discone Anten : Genifl bantl anten. Tepe ksm DISC disk fleklinde, afla inen kollar CONE konik flekilde..
Diyot : Elektrik akmn tek ynl geiren elektronik eleman,
DOS : Disk Operating System
Double Side Band : ift yan band
Doubling : Dablink, rleye iki istasyonun ayn anda ar iin mandala basmas, st ste konuflma
Downlink : Uydunun dnfl frekans
DPSK : Differential Phase Shift Keying
D-Region : yonosferin yerden 30-60 km aral
DSC : Digital Selective Calling
DSP : Digital Signal Processing
DSR : Data Set Ready.
DTMF : Dual Tone Multi Frequency
DTR : Data Terminal Ready.
DTRS : Digital Trunk Radio System
DUAL : kili..(Dual Cihaz: VHF/UHF ift bandl ) (Dual Anten: VHF/UHF ift bandl )
Dummy Load : Vericiyi ayarlamak veya test etmek iin kullanlan suni yktr. Genelde amatr telsiz cihazlarn
ayarlamak iin 50 W deerinde diren kullanlr. Verici antene bal iken frekans meflgul etmemek amacyla ayarlama ve
test yaplmaz.
Duplex : Dubleks, yani ayn anda hem alma hem gnderme, telefon gibi.
Duplex alflma : ki farkl frekans kullanlr ve haberleflme iki ynldr.
Duplexer : Kavite
DVM : Dijital multimetre
DW : Deutsche Welle
DX : Uzak istasyon alflmas ya da uzak mesafe anlamna gelen ksaltma iflaretidir
Dxer : Uzak mesafe haberleflmesi ile ilgilenen kifli
Dxing : Uzak mesafe haberleflme alflmas
Dxpeditions : stasyon olmayan (fakat ar iflareti bulunan) blgelere istasyon kurmak ve bir mddet alflmak
DXCC : Amatrler arasnda, en byk diploma diye konuflulur. Ama, mmkn olduunca ok prefiks ile QSO
yapp QSL kart ile bunu belgelemektir. ARRL tarafndan organize edilmektedir.
DXCC Listesi : DXCC Diplomas iin tm dnyadaki prefikslerin listesi.
***
ECSS : Exalted Carrier Selectable Sideband
ECSSB : Exaulted-carrier single sideband.
E-layer : E tabakas, Atmosferin yerden 70 ila 130 km aral.
EDACS : Enhanced Digistal Access Communications System
EDRAED : Ege Deniz ve Radyo Amatrleri Dernei
EEPROM : Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory
Effective radiated power (ERP) : Verici kfl gc ile anten dB kazancnn arpm ile bulunan yaylm gc
EHF : Extra High Frequency, Ekstra yksek frekans, 3 GHz ve yukar frekanslar
EIRP : Effective Isotropic Radiated Power
ELT : Emergency Locator Transmitter
EME (Earth-Moon-Earth)(Dnya-Ay-Dnya): Ayn yzeyine kuvvetli yksek frekansl dalgalarn gnderilerek
buradan yansyan sinyallerle yaplan haberleflmedir.
EMI : Elekromanyetik enterferans
Empedans : Tam aklamasyla, bir devrenin Alternatif akma gsterdii direntir. Cihaz kfl, transmisyon hatt ve
anten empedanslar bizim en ok kullandmzdr.
Emphasis : Vurgu
Endktans: Elektriksel bobin deeridir, birimi Henry dir.
Entegre Devre : Bir klf iinde toplanmfl elektronik eleman topluluu
Enterferans : Karfltrma, parazit
EQT : Equatorial
ERO : European Radiocommunications Office
ERP : Effective Radiated Power
ERT : Elliniki Radiophonia Teleorassi, Yunanistan
E-skip : Sporadic E-layer ionospheric propagation
ET : Eastern Time
ETSI : European Telecommunications Standards Institute
Eu : Europe
Eyeball : Amatrlerin yz yze grflmeleri
F1A : Frekans modlasyonlu, modle edici alt taflyc kullanmayan saysal bilgi ihtiva eden tek kanall, kulakla
alnabilen telgraf yayn.
F1B : Frekans modlasyonlu,modle edici alt taflyc kullanmayan, saysal bilgi ihtiva eden tek kanall otomatik telgraf yayn.
120
F2A : Frekans modlasyonlu, modle edici alt taflyc kullanan, saysal bilgi ihtiva eden tek kanall, kulakla alnabilen
telgraf yayn.
F2B : Frekans modlasyonlu, modle edici alt taflyc kullanan, saysal bilgi ihtiva eden tek kanall, otomatik telgraf
yayn.
F3E : Frekans modlasyonlu, analog bilgi ihtiva eden tek kanall telefon yayn.
F3F : Frekans modlasyonlu, analog bilgi ihtiva eden tek kanall televizyon
F-layer : F tabakas, Atmosferin yerden 135 ila 600 Km aral
FADING: Bir gk dalgas iyonosferden krlp topraa dndkten sonra yansyarak tekrar iyonosferde krldktan
sonra antene ulaflyor ve ayn zamanda baflka bir gk dalgas iyonosferden krlarak alc antene ulaflyorsa faz farkndan
dolay sinyalde bir deiflme olur. Bu durum sinyal kuvvetinde azalma ve tekrar eski durumuna gelme fleklinde tekrarlanr.
FAI : Field Aligned Irregularities
Farad : Kapasite birimidir. ok byk bir de_er oldu_u iin, alt katlarn kullanrz. 1 Farad=1000 milifarad, 1 milifarad= 1000 mikrofarad, 1 mikrofarad= 1000 nanofarad, 1 nanofarad= 1000 pikofaraddr.
FCC : (Federal Communications Commission) Amerikann telekomnikasyon Kurumu
FD : Field Day
FDMA : Frequency Division Multiple Access, Frekans blmeli oklu eri_im
Feeder : Besleyici, anten ile cihaz arasndaki kablo.. letim Hatt
Feed Horn : Klavuz Anten
FET : Field-effect transistor
FM : Frequency Modulation, Frekans Modlasyonu ksaltmas
f/D Ratio : Focal Length-to-Diameter Ratio
Fonetik Alfabe : Ses ile yaplan haberleflme esnasnda, yanlfl anlamalar nlemek iin, her harfin bir kelime ile okunmas
Fox hunt : Tilki av, gizlenmifl bir vericinin bulunmaya alfllmas
Frekans : 1 saniyede yaplan elektriki (veya mekanik gibi) titreflim saysdr.
Frekans Spektrumu :
ULF - Ultra Low Frequency (3-30 Hz)
ELF - Extremely Low Frequency (30-300 Hz)
VF - Voice Frequencies (300 Hz-3 kHz)
VLF - Very Low Frequency (3-30 kHz)
LF - Low Frequency (30-300 kHz)
MF - Medium Frequency (300 kHz-3 MHz)
HF - High Frequency (3-30 MHz)
VHF - Very High Frequency (30-300 MHz)
UHF - Ultra High Frequency (300 MHz-3 GHz)
SHF - Super High Frequency (3-30 GHz)
EHF - Extremely High Frequency (30 GHz ve yukars)
FRS : Family Radio Service, PRS,Public Radio Service Trkiye de 446-446,100 MHz aras_ serbest
FTP : File Transfer Protocol
FSTV : Fast Scan Tele Vision, yani hzl taramal televizyon
Full Dublex : Ayn anda hem alma hem gnderme telefon gibi
***
G3E : Faz modlasyonlu, analog bilgi ihtiva eden tek kanall telefon yayn.
GaAs : Gallium arsenide;
Gain : Kazan
GB : Giga Byte
Geici Amatr Telsizcilik Belgesi : Trkiye ili mutekabiliyet flartlar mevcut yabanc lkelerden alnmfl amatr
telsizcilik belgesi karfllnda, Trkiyede geici olarak alflmak isteyen amatr telsizcilere verilen amatr telsizcilik belgesi
General Coverage : Ksa dalga cihazlarnda kullanlan bu deyim, 0-30 MHz aras tm frekanslarn AM, CW ve SSB
olarak kapsandn belirtir.
Genlik Modlasyonu : Nakledilmek istenen sinyalin (ses vs.) Radyo frekans dalgasna, dalgann genliini deifltirecek flekilde yklenmesidir.
Giga Hertz, GHz : 1000 MHz
GMDSS : Global Maritime Distress and Safety System, Denizde can gvenliini arttrmak amacyla oluflturulan
haberleflme sistemi
GMRS : General Mobile Radio Service
GMSK : Gaussian Minimum Shift Keying, GSM telefonlarn modlasyon tr
GMT : Greenwich Mean Time,
GP, Graphic Packet : Paket radyo program,
GPS : Global Positioning Satellites
Ground : Toprak
Ground Plane Anten : dikey anten
Ground wave propagation : Yer dalgas ile haberleflme
GSM : Global System for Mobile Communications
***
H3E : Genlik modlasyonlu, tek kenar bant, tam taflycl analog bilgi ihtiva eden tek kanall telefon yayn.
121
HAM : Amatr Telsizci

HAMLET : Yeni bafllamfl amatr radyocu
Hamfest : Amatr Fuar
Handle : Operatrn ismi
Harita : ABD, Dnya ve IOTA adalar ile ilgili bir
Harmonik : RF sinyalinin, ana frekansndan baflka, daha kk genlikli, basit kat veya askatlarndaki sinyaller
HDTV : (High Definition Television) Yksek tanmlamal TV
Heliax : zel fiziki yaplflta koaksiyel kablo. iletken mono bakr, arada kpk veya spiral sarml plastik dielektrik, stte rg yerine, spiral fleklinde kaynatlmfl bakr boru bulunur. Bu yaps nedeniyle RF kayb ok azdr.
Helix Anten : Spiral fleklinde yaplmfl ynl anten
Hell : Dijital haberleflme modlarndan birisi,
Henry (H) : Bobin endktans birimidir. Radyo frekans iin ok byk olduu iin alt katlar kullanlr.. 1
Henry=1000 milihenry, 1 mili henry=1000 mikro henry
Hertz (Hz) : Frekans birimidir. 1 Hertz Dakikada bir titreflim demektir. 1000 er 1000 er byr 1KHz= 1000 Hz,
1MHz= 1000KHz, 1GHz= 1000 MHz
Heterodin : Antenden alnan sinyalin, baflka bir frekansla birlefltirilerek ara frekans (IF, muayyen F.) elde edilme
ifllemi
HF : High Frequency Yksek frekans. Frekans planlamasnda 3 ila 30 Mhz aras band kapsar
Hi.. : Sonuna geldii cmlenin espri olduunu ifade eden ksaltma
Home Made : Evde yaplmfl
Home Page : Amatrlerin internette at web siteleri
Horizontal Polarizasyon : Radyo frekans dalgalarnn yer yzeyine paralel yaym, yatay polarizasyon
HRPT : High Resolution Picture Transmission (meteoroloji uydular)
HT : Handi Talkie/Handheld Transceiver, el cihaz
HTML : Hyper Text Markup Language -web sayfas dili
***
I : Akm ksaltmasdr. Amper
IARC : srail Amatr Radyo Kulb
IARU : (International Amateur Radio Union) Uluslararas Telsiz Amatrleri Birlii
IARU ZONE 20 : Trkiyenin IARU blge numaras.
IC : Integrated Circuits,
ID : Tantm sinyali, identification
IEEE : Institute of Electrical and Electronics Engineering
IF : Internal Frequency, ara frekans
letim Hatt : Cihaz ile Anten aras irtibat salayan kablo,
Image : Alc cihazn, kendi rettii ve bantlarda harmonik olarak duyulan istenmeyen sinyal
Inmarsat : International Maritime Satellite Organization
Inverted Vee Anten : Dipol antendir, yalnz besleme noktas ile her iki kol arasnda yaklaflk 120 derece a yapmaldr. Her yn ile haberleflebilir.
yonosfer : Atmosferin yerden 60-600 Km aras.
30 MHzin altndaki uzak mesafe haberleflmesi iyonosfer tabakasnda elektromanyetik dalgann krlmasndan dolay
gerekleflir. yonosfer yer yznden 50-440 Km mesafede olan ve serbest iyon, elektron ihtiva eden bir katmandr.
Kullanlan frekans ve gnn saatine bal olarak iyonosfer tabakas haberleflme mesafesini 100 Km den 10.000 Kmye
kadar deifltirir. Atmosferin st katmanlarndaki iyonlaflma gneflten gelen ultraviyole flnlar tarafndan gereklefltirilir.
Yeryznden farkl uzaklkta olmak zere deiflik iyonosfer tabakalar mevcuttur.
HF haberleflmesinde rol oynayan iyonosfer tabakalar D, E, Es, F1, F2 dir. Gece olunca F1 ve F2 Tabakalar tek bir F
Tabakas olufltururur ve D ve E tabakalar kaybolur.
D TABAKASI: Yeryznden 76-93 Km yukarda olup gndz saatlerinde meydana gelir. Bu tabakadaki iyonlaflma
gneflin bu noktaya olan uzaklna baldr. Gndz D tabakas 160 ve 80 m bantlarn tamamen absorbe eder. (emer).
E TABAKASI: Yer yzeyinden 110-127 Km yukarda olup iyonlaflma le saatlerinde en yksektir. Gneflin batmas ile birlikte bu tabaka kaybolur. 118 Km mesafede olan ksmna sporadic E tabakas Es denir ve 21 MHz, VHF/UHF
haberleflmesinde nemli rol oynar.
F1 TABAKASI: Yer yzeyinden 152-203 Km mesafede olup radyo haberleflmesi iin nemli bir propagasyon
ortam deildir. Gece olunca F2 tabakas ile birleflir.
F2 TABAKASI: Yer yzeyinden 338 Km yksekte olup gndz 85 km kalnlndadr. Gece F1 tabakas ile birleflir.
F TABAKASI: Uzak mesafe HF haberleflmesinde etkili olan tabakadr. Gece F1 ve F2 tabakasnn birleflmesinden
meydana gelir. Gndz F1 ve F2 olmak zere iki ksma ayrlr.
IOTA : Islands On The Air. Dnya zerindeki belirlenmifl adalar ile yaplan grflme.
IRC : International Reply Coupon, Uluslararas cevap kuponu,
ISDN : Intergrated Services Digital Network, Entegre servisler saysal flebekesi
Isotropic : Anten hesaplamalarnda kullanlan tek nokta anten
ITU : International Telecommunication Union, Uluslararas Telekomnikasyon Birlii
ITU Zone : HF Planning
J2A : Genlik modlasyonlu, tek kenar band, taflycs bastrlmfl modle edici alt taflyc kullanan, saysal bilgi ihtiva
eden tek kanall, kulakla alnabilen telgraf yayn.
J2B : Genlik modlasyonlu, tek kenar band, taflyc bastrlmfl, modle edici alt taflyc kullanan, saysal bilgi ihtiva
eden tek kanall otomatik telgraf yayn.
122
J3C : Genlik modlasyonlu, tek kenar band, taflycs bastrlmfl analog bilgi ihtiva eden, tek kanall faksimil.
J3E : Genlik modlasyonlu, tek kenar band, taflycs bastrlmfl analog bilgi ihtiva eden tek kanall telefon yayn. SSB
J3F : Genlik modlasyonlu , tek kenar band, taflycs bastrlmfl analog bilgi ihtiva eden tek kanall televizyon yayn.
Jam, jamming : Yayn frekansnda ikinci bir sinyalin bilinli parazit yapmas
Jug : Byk verici tp
***
K : CW alflmada, karfl istasyona seni dinliyorum mesaj.
Katod : Elektron tplerinde elektronlarn kt eleman, diyotlarn (+) kutbu
Kavite : Duplekser
Kbps : Kilobytes per second
Kc : Kilo cycle, kilo hertz
Key : Maniple veya mikrofon mandal
Kilo : Hertz, KHz 1000 Hertz
Kiss Protokol: Paket radyoda kullanlan bir protokol
KRTK AI : Bir radyo dalgasnn yere dnen en yksek asdr veya radyo dalgasnn yere dnebilmesi iin atmosfere girmesi olan gerekli adr.
KRTK FREKANS: Radyo dalgalarnn atmosferde krlma derecesi bunlarn frekansna baldr. Meydana gelen
krlmann miktar dalgann frekans ile ters orantldr. Dflk frekansl dalgalar (HF) kuvvetli krlmaya urarken yksek
frekansl dalgalar ok az krlmaya urarlar. Radyo dalgalarnn frekans artrlacak olursa yle bir noktaya gelinir ki dalga
atmosferden direkt olarak krlmadan geerek uzaya gider. Bu frekansa kritik frekans denir. Kritik frekans le saatlerinde
ve yaz mevsimi ortalarnda en yksektir.
Koaksiyel Kablo : Efl eksenli diye de anlan, ortada canl u, onun zerinde yaltkan ve yaltkan zerindeki (genellikle) rg blendajdan ve bunlarn zerine ekilen bir dfl klftan oluflan kablo. Canl ucun dfl ap ile yaltkann st ap,
kablonun karakteristik mpedansn belirler.
Kondensatr : ki kutuplu, kutuplar arasnda dielektrik bir yaltkan bulunan eleman, birimi
Konnektr : Balant paras
Konfirmasyon : Yaplmfl bir QSO nun, QSL kartnn gelmifl olmas, bu flekilde ispatlanmas
Kontrol stasyonu : Belirli bir blgede faaliyet gsteren amatr telsiz servisi iindeki amatr telsiz istasyonlarnn
haberleflmelerini kontrolle grevlendiren sabit mobil amatr telsiz istasyonu
Kontrol Operatr : Amatr telsiz haberleflmesini kontrolle grevlendirilen kontrol istasyonundaki sorumlu
amatr telsizci
Kristal : Frekansn sabit tutulmas istenen yerde kullanlan, doadan elde edilen quartz tafllarn belli llerde kesimi ile elde edilen eleman,
Ku-band : 11,7 ila 12,2 GHz aralndaki uydu band
KW : Kurz Welle, ksa dalga, Short wave
KW : Kilo watt
***
L : Endktans (bobin) ksaltmas
Ladder Line : Paralel Hat
LAN : Local Area Network
LCD : Liquid Crystal Display
LED : Light Emitting Diode
LF : Low frequency
LMSS : Land Mobile Satellite System, Kara mobil uydu sistemi
LNA : Low Noise Amplifier
LNB : Low Noise Block Downconverter, anak antenlerde kullanlan.
LNBF : Low Noise Block Downconverter Feedhorns
Log Defteri : Haberleflme Kayt Defteri. Amatr istasyonda yaplan tm grflmelerin kayt edilmesi gerekli resmi
iflletme defteri. Rle zerinden yaplan konuflmalar kayt edilmez. Tarih, Grflme saati (UTC olarak), Karfl istasyonun
iflareti, Alnan ve verilen raporlar ifllenmelidir. lave olarak gelen QSL, yollanan QSL, Karfl amatrn ad, Not ksm bulunabilir.
LOG Periyodik Anten : Genifl bandl yagi anten
Loop : Antenden yaylan dalgalarn, yaylm flekilleri
LORAN : Long Range Aid to Navigation.
LPF : Low Pass Filter
Loop Anten : Daire veya benzeri flekilde olup, iki ucu arasndaki ayarl kondansatr ile tune yalnca ok verimli
alflan anten. Ev iinde de alflabilir.
LSB : Lower Side Band, Alt yan band, 10 MHz in altndaki amatr bandlarda bu mod kullanlr.
LUF : Lowest Usable Frequency, Propagasyonda kullanlabilecek minimum frekans.
LW : Longwave (150-300 kHz) Uzun Dalga
***
Mail Box : Posta Kutusu, Radyo frekans yolu kullanlarak, dijital haberleflme eflitlerinden birisi ile girilen, mesaj
braklabilen ve braklmfl mesajlarn okunabildii bilgisayar.
Maniple : Mors haberleflmesinde (CW) kullanlan basit anahtar temelli alet,
Manyetik Loop Anten : Daire veya benzeri flekilde olup, iki ucu arasndaki ayarl kondansatr ile tune yaplnca
ok verimli alflan anten. Ev iinde de alflabilir.
Marine Band Plan : Gemilerin haberleflmesine ayrlmfl HF ve VHF frekans aralklar
123
MARS : Military Affiliate Radio System, ABD de, Asker kkenli amatrler, amatr band dflndaki servislerle de
grflebilirler.
MAY-DAY : Genel tehlike iflareti
MB : Mega byte
Mc : Mega Cycle, Mega hertz
MCW : Modulated Continuous Wave,
Mega Hertz, MHz : 1000 KHz
Meteor scatter : Atmosfere giren meteorlarn oluflturduu iyonizasyondan faydalanlarak yaplan VHF UHF uzak
mesafe grflmesi
MF : Middle frequency. Orta dalga, 1,5 ila 3 MHz aral
MF : Muayyen frekans, IF ara frekansn eski soylenifli
MFSK : Multi Frequency Shift Keyed
Micro Wave : Mikro Dalga
MIREX : Mir International Amateur Radio EXperiment
Mitrek : Motorola firmasnn bir modeli
Mobil Telsiz : Amatr telsiz servisi iinde,hareket halinde iken veya belirtilmemifl noktalarda duraklama esnasnda
alfltrlan,kara veya deniz tafltlarna monte edilebilen amatr telsiz cihazlar
Mode C : Sivil uaklarn haberleflmede IFF modunu kullanmalar
Mode (Emisyon tipi) : QSO yaparken kullanlacak yayn flekli , CW, SSB gibi
Modem : Modulator-Demodulator, dijital haberleflmede telsiz ile bilgisayar arasnda bulunmas gerekli cihaz
Soundcard Interfacing Schemes Bilgisayar Telefon hattna veya baflka bir bilgisayara balamak iin kullanlan cihaz
Modifikasyon : Cihazlarn teknik zelliklerinin deifltirilmesi. En ok yaplan dinleme aralnn almas
Modlasyon : Taflnmak istenen bilgi sinyalinin, taflyc radyo frekans dalgas zerine, herhangi bir metod kullanlarak
(frekans modlasyonu, genlik modlasyonu, faz modlasyonu,gibi) yklenmesidir.
Mors Kodu : Radyo amatrleri tarafndan uluslar aras mors kodu kullanlr. Radyo amatrleri hibir flekilde kriptolu veya baflka bir flekilde anlafllmayan haberleflme yapamazlar.
Motorboating : Alak frekanslarda alflrken, alcy etkileyen istenmeyen sinyaller
MOSFET : Metal-oxide-semiconductor-field-effect transistor
MPEGII : Dijital video skfltrma teknii
MS-DOS : Microsoft Disk Operating System
MSK : Minimum Shift Keying
MS : Meteor Scatter, yani meteor yanstmas, dnya atmosferine giren gktafllarnn, VHF ve UHF radyo dalgalarn
yanstma zelliinden yararlanlarak yaplan haberleflme tr.
MSA : Mahalli Lokal saat
MSS : Mobile Satellite System
MUF : Maximum Usable Frequency,
Multi Band Anten : Tek bir antenin, farkl frekanslarda da ayn verimle alflabilmesi
MW : medium Wave, orta dalga 300-3000 KHz aral
MW : Mega Watt
***
NAM : Narrowband Amplitude Modulation, Dar band genlik modlasyonu
N Konnektr : Konnektr
NAVTEX : Navigational Text (broadcast 518 kHz) Genellikle denizcilerin kulland bilgi yaym
NB : Noise Blanker, Grlt azaltc
NB : Narrow Band, Dar band
NBFM : Narrow Band Frequency Modulation, Dar band FM, haberleflme amal fm cihazlarda kullanlan band
genifllii
NDB : Non-Directional Beacon, Ynlendirilmemifl beacon yayn
Net (evrim) : zellikle ksa dalgada, zor bulunan iflaretler ile rahat alflabilmek iin, oluflturulmufl netlere girilir.
Net Kontrol Operatrnn ynetiminde belirlenmifl Net kurallarna gre QSO yaplr.
Net Control Station : evrim kontrol operatr
NFM, NBFM : Narrowband Frequency Modulation, Dar band FM modlasyonu, Ses kalitesinden fedakarlk edilerek, 5 KHz snrna ekilme ifllemi. Bylece komflu kanallarn birbirini etkilemelerinin nne geilerek kanal says
arttrlr.
NiCd : Nickel Cadmium Battery
NiMH : Nickel Metal Hydride battery
NMT : Northern Mobile Telephone, Ara telefonlar. Trkiyede 425,5-430 MHz aralnda, 25 KHz kanal aralnda
180 kanalda, minimum 2, maksimum 15 watt RF kfl gc serbesttir. Alma-gnderme aral 10 MHz dir. Trk Telekom
tarafndan iflletilmektedir.
NOAA : National Oceanographic and Atmospheric Administration, Bu kuruluflun uzayda meteoroloji veya benzer
amal uydular vardr.
Node : Dijital haberleflmede, kullanclarn baland nokta.
NORAD : North American Oceanographic and Atmospheric Administration
NPN : Transistr tipi
NRRL : Norwegian Radio Ligue, Norve Radyo Amatrleri Birlii
NTSC : National Television Standards Committee, ABD ve Japon Broadcast Renkli TV yayn standard 525 satr
kullanr.
124
OCV : Open Circuit Voltage, Besleme devresinin yksz kfl voltaj

Offset : Alma ve gnderme arasndaki Frekans fark, VHF rle=600 KHz, UHF = 7,6 MHz
Ohm : Diren birimi
Ohm Kanunu : Diren, akm ve gerilim arasndaki balanty belirleyen
Okean : Rusyann alak yrngeli uydu sistemi
Olaanst Hal Telsiz Haberleflmesi : Can ve mal emniyeti ve Milli Gvenlik ile ilgili olarak nceden
grevlendirilmifl herhangi bir amatr telsizcinin yapt telsiz haberleflmesi
Op-amp : Operational Amplifier, fllem kuvvetlendirici entegre
OSCAR : Orbiting Satellite Carrying Amateur Radio, yani Amatr Radyo taflyan yrngesel uydu,
Osilatr : Pozitif geri beslemeli kuvvetlendirici
Osiloskop : Elektriksel iflaretlerin llp deerlendirilmesinde kullanlan aletler iinde en genifl lm olanaklarna
sahip olan osiloskop, iflaretin dalga fleklinin, frekansnn ve genliinin ayn anda belirlenebilmesini salar.
Overcharge : Aknn fazla flarj edilmesi
Over Modulation : Aflr modlasyon. Modle edici sinyalin, taflyc dalgaya oranla daha yksek seviyede olmas
sonucu, modleli sinyalin bozulmas
***
P : G, ksa gsterilifli
PA : Power Amplifier, Public Adresses
Packet Radio : Paket Radyo, AX.25 protokol kullanan ve bilgilerin satr satr yollanmas ve teyit beklenmesi
mantyla alflr
Pactor : Dijital Haberleflme Modu
PAL : Phase Alteration by Line, Avrupa renkli TV yayn sistemi. 625 satr kullanr.
Paralel Anten : Kazancn artmas iin Paralel balanmfl
Paratoner : Yldrmdan korunmak amacyla kullanlr.
Parazit : Hava flartlarndan (yldrm, statik vs) veya endstri veya evlerden kaynaklanan ve telsiz alclarnda alfl
zorlafltran RF grlts
PEP : Peak Envelope Power, tam g
Perigee : Uydunun dnyaya en yakn olduu nokta
Periyod : Radyo dalgasnn bir titreflimini yapt sre. 1/frekans yolu ile hesaplanr.
Peak to Peak : Tepeden tepeye (voltaj)
Phoneix : General Electric firmasnn bir dnem kard telsiz markas
Pile-Up : (YIILMAK) Bir frekansta ar yapan amatrn o frekansta dier amatrler tarafndan QSO yamuruna
tutulmasdr.Genellikle az sayda amatr olan lkelerde grlr.
Pirate : ar iflareti olmadan havaya kan kifli
Plate : Elektron tpnn elektronlar toplayan ksm, anod
PLL : Phase Locked Loop
PM : Phase Modulation
PM : (Saat) leden sonra
PNP : Transistr tipi
Portatif Telsiz : Amatr telsiz servisi iinde, hareket halinde veya belirtilmemifl noktalarda duraklama esnasnda
geici olarak alfltrlabilen amatr telsiz cihazlar
Pot, Potansiyometre : Ayarl diren
Port : Bilgisayarn girifl kfl kaplar
Pozitif Kutup : Art kutup
Polarizasyon : Antenin radyo dalgalarn uzaya yayfl biimi, vertikal (dikey), horizontal (yatay), circular (dairsel).
Radyo dalgalar antene paralel yaymlanr. Yani anten dikey ise dikey, yatay ise yatay polarizasyon oluflur. Alc antenin de
alaca polarizasyona gre ynlanmesi gereklidir.
Preamp : Preamplifier, n kuvvetlendirici
Prefix : ar iflaretinde, iflaret sahibinin mensubu olduu lkeyi belirleyen ilk iki karakter
Priority Channel : Kanallar ciha tarafndan otomatik taranrken (scan), dier kanallardan farkl olarak her an kontrol ettii ncelikli kanal
Product detector : SSB sinyalinin alcda demodle edilmesinde kullanlan sistem
PROM : Programmable read-only memory
Propagasyon : Radyo Frekans dalgalarnn atmosfer iindeki yaylm
PRS : Public Radyo Service, Ruhsat gerektirmeyen, 446-446,100 MHz aralnda alflan 500 mW.lk el telsizleri
PSK : Phase Shift Keying, Faz kaymal mdlasyon. 1200 Baud bilgi taflyabilen bu tip, genellikle 1200 ve 2400 hertz
olarak 2 frekans kullanr.
PSTN : Public Switching Teleohone Network, Kamu telefon datm flebekesi
PTT : Push to Talk, bas konufl, Mikrofon zerindeki mandal
***
Q : Bobinin, telinin direnci ve fiziksel yaps ile balantl kalite faktrnn gsterilifli
Q Kodlar : Amatr (ve profesyonel) telsizcilerin zamandan kazanmak ve yanlfl anlamalar nlemek iin kulland
ve Q harfi ile bafllayan ksaltmalar
QRP : 5 ila 10 watt aras kfl gc olan ksa dalga telsiz
QSL Bro : Grfllen istasyona yollanacak QSL kartn, onun yesi bulunduu amatr dernee yollanmas, o
dernein QSL Kart ile ilgilenen ksm
QSL Kart : Amatr telsizciler arasnda yaplan haberleflmenin alndn ve anlaflldn belirten ve birbirlerine bu
125
durumu teyit iin gnderilen belge. zerinde yollayan istasyon ile ilgili bilgiler ve iflareti, CQ ve ITU blge numaralar,
grfllen istasyonun iflareti , tarih, UTC saat, sinyal raporu bilgileri MUTLAKA olmaldr.
QSL Manager : Kendi adna gelen QSL kartlarn alm ve yollanmas ile ilgilenmesi amacyla, Amatr tarafndan
belirlenen nc bir kiflidir.
QSO : Karfllkl olarak radyo amatrlnde yaplan grflmedir.
Quad Anten : Kare fleklinde, her bir kolu eyrek dalga uzunluundaki anten
Quagi : Driven elman Quad, dier elemanlar yagi tr olan anten
***
R : CW Haberleflmede TAMAMEN ANLAfiILDI demek..
R : RST raporunda Radyo (anlafllabilirlik)
R : Resistance, diren, ksa gsterilifli
R3E : Genlik modlasyonlu, tek kenar band, azaltlmfl veya deiflken seviyeli taflycl analog bilgi ihtiva eden tek
kanall telefon yayn.
RAC : Radio Amateurs of Canada
RACES : Radio Amateur Civil Emergency Service (RACES) ARES
Radio Clock : Saat sinyal yayn yapan radyolar
RAM : Random Access Memory
Rcvr : Receiver, alc ksaltmas
R/C : Radio Control
RDF : Radio Direction Finding, Radyo ile yn bulma, Telsiz istasyon yeri belirleme
REF-UNION (France) : Fransa Radyo Amatrleri Kulb
Rectifier : Dorultucu,
REPEATER/RLE : Dorudan haberleflme salanamayan yerler iin yksek bir noktaya kurulan sistemdir. Radyo
amatrlerine tahsis edilen frekanslarda 28 MHz ve daha yukarda olan frekanslarda rle kullanlr. 28 MHz iin fark (shift)
frekans 100 KHzdir.
144-146 MHz 2 m band iin fark frekans 600 KHzdir. Yani 145.700 rlesini kullanmak iin 145.700 MHz-0.600
MHz = 145.100 MHzden gnderme yaplr ve 145.700 MHzden dinleme yaplr. Rlelerde fark frekans ayn anda ayn
frekansta hem alma ve hem gnderme yapmada doan zorluktan kaynaklanmaktadr.
Rezistans : Diren
Rezonans : Bobin ve kondensatrn belirlenmifl bir frekansta Xl=Xc olmas, Seri veya paralel rezonans devreleri
RF : Radio Frequency, Radyo frekans.
RFC : Radio Frequency Choke, flok bobini
RFI : Radio Frequency Interference
RG : Radio Guide, Mil-C-17 Standardndaki kablolarn ksaltmas
Rig : Amatrn cihaz
Rit : Receiver Incremental Tuning, Telsizin sadece alc frekansnn ok ufak bir bandda deifltirilebilmesi (Clarifier)
RMC : Repetear Management Committee
Rptr : Repeater, rle
Roger : Anlaflld, tamam anlamnda..
Roger Beep : CB de tek bip, normalde ise di dah dit K iflaretinin konuflma bitip, mikrofon PPT mandal braklnca
otomatik yollanmas
Rle Cihaz : Amatr telsiz cihazlar arasnda haberleflmeyi kolaylafltrmak amacyla bir verici istasyondan ald
sinyalleri otomatik olarak baflka bir frekansta alclara yaynlayan aktarclar
Rotor : Ynl antenlerin ynnn uzaktan kumanda ile istenilen yne evirilmesine yarayan motor
Rle Haberleflmesi : Bir tekrarlayc (Rle) zerinden yaplan grflme.
Rle stasyonu : Amatr telsiz servisi iinde amatr maksatla kullanlan role cihaznn bulunduu mahal
RSGB : Radio Society of Great Britain ngiltere Radyo Amatrleri Birlii
RST : Radio, Signal, Tone yani Anlafllabilirlik, sinyal seviyesi ve (CW iin) sinyal tonu olarak haberleflme raporu
RSV : Radio, Signal, Video, yani Anlafllabilirlik, sinyal seviyesi ve (SSTV iin) Video-grnt seviyesi olarak sinyal
raporu.
RTTY : Radio Tele Type Haberleflmesi, Telex diye anlan ve baudot kodlarn kullanan haberleflme flekli
Rubber Duck : El cihazlarnn plastik anteni (cop)
***
S : RST rapor formatnda Sinyal Kuvveti bilgisi
Sabit Telsiz : Amatr telsiz servisi iinde,ruhsatnamesinde adresi ve corafi koordinatlar yeralan ve belirtilen adres
dflnda ancak TKnun izniyle kullanlabilen amatr telsiz cihazlar
SAR : Search And Rescue, Denizde Arama ve Kurtarma ifllemi ve bu iflleme ayrlmfl frekanslar
SAREX : Shuttle Amateur Radio EXperiment, Uzay mekiindeki astronotlar ile yaplan grflmeler..
SASE : Self-addressed, stamped envelope, Adres yazl pullu zarf.
SCR : Silisium Controlled Rectifier, tristr
SECAM : Color Sequence with Memory, Fransz TV yayn Standard
Second Hand : Kullanlmfl, ikinci el
Selectivity : Alcda seicilik, istenen sinyalin, seilip alnabilmesi
Sell-Call : Selective Calling
Semafor : Denizcilikte kullanlan haberleflme bayraklar
Semi-Conductor : Yar iletken, Transistr, diyot ve benzeri..
Sensitivity : Alcda hassasiyet, zayf sinyallerin alnabilmesi
SFI : Solar Flux Index, propogasyon hesaplar iin gerekli verilerden biri
126
SHF : Super High Frequency, Sper yksek frekans, 1 ila 3 GHz aral
Silent Key : lmfl amatr
SMPLEKS ALIfiMA: Tek frekans kullanlr ve haberleflme iki ynldr.
SINAD : Signal to noise and distortion ratio
SINPO : Ksa Dalga dinlemeyi hobi olarak yapan kiflilerin kulland kod sistemi
S=Strength, I=Interference, N=Noise, P=Propagation, O=Overall
Sinyal Raporu : ki istasyonun birbirlerini nasl duyduklarnn ifadesidir. Amatr haberleflmenin tam saylabilmesi
iin sinyal raporunun mutlaka alnp verilmesi gereklidir.
SITOR-A : Simplex teleprinting over radio system, mode A
SITOR-B : Simplex teleprinting over radio system, mode B (FEC mode)
Solar Data : Gnefl flnlar ile RF yaylm arasndaki balant
Solid state : Transistr, diyod ve entegre gibi (vakum tp ) olmayan elektronik komponentler
SOS : Genel mdat iflareti
Special Event Station : zel gn kutlama istasyonu
Split alflma : Ksa dalgada, gnderme ve dinleme ifllemlerinin, aralarnda 5,10 KHz gibi fark bulunarak alflma
flekli.
S-meter : Alcda gelen sinyal seviyesinin gorld gsterge
S/N : Signal to Noise Ratio, grltnn sinyale oran
Speech processor : Gndermete, modlasyon seviyesinin kontrolu
Sporadic E : yonosferdeki E tabakasnn zelliklerinden faydalanlarak VHF ve UHF bandnda yaplan uzak grflme
tr
SQL : Squelch
SSB : Single Side Band,
SSB Haberleflme : Single Side Band. Ses (voice) ile yaplan grflme. Bu emisyon tipi, Radyo frekans dalgasnn tek
yan bantnn kullanlmas ve tm gcn burada younlaflmas sayesinde AM veya FM grflmeye nazaran daha uzak mesafe
ile ses haberleflmesi salar.
SSTV : Slow Scan Television (Yavafl Taramal Televizyon) Amatr bantlarda grnt ile haberleflme.
Suffix : Son ek, ar iflaretine prefiks ve blge numarasndan sonra gelen ve sadece o kifliye zel 1,2 veya 3 harfli
karakter
Surface Wave : Yer dalgas
SW : Short Wave, Ksa Dalga 3-30 MHz
SWL : (Short Wave Listener) Ksa dalga dinleyicisi
SWR : Standing Wave Ratio, Duran dalga oran. Mkemmeli 1 olmasdr. Telsiz kfl ile kablo veya anten empedans
arasndaki eflitsizlik durumunda, yansyan g, kayp demektir ve anten yerine cihaz zerinde sya dnflerek cihazn kfl
katnn hasar grmesine neden olabilir. SWR metre ile llr.
***
T : RST Rapor formatnda (CW haberleflmede kullanlan) ton tanm
TA-TB : Trk Amatrlerinin Prefiksi ((zel iflaret olan YM ile birlikte)
Tank Devresi : Bobin ve kondensatrn paralel balanp frekans belirledikleri devre
TAPR : Texas Amateur Packet Radio Klb
TCXO : Temperature-compensated crystal oscillator.
TDM : Time Division Multiplexing, Zaman blmeli oullama
TDMA : Time Division Multiple Access
Telsiz Kanunu : 2813 Sayl ve 5/4/1983 tarihli kanun
Telsiz Ynetmelii : 6 Ekim 1983 tarihli 18183 sayl Resmi Gazetede yaynlanan ynetmelik
Time Out : Rlelerin uzun sre ak kalmasn nlemek amacyla, belli bir sre ak kaldktan sonra otomatikman
kapanmas, ve bunu salayan devre
TNC : Terminal Node Controller, Dijital haberleflme iin, cihaz ile bilgisayar arasndaki modem
Toroid : Yuvarlak bobin, trafo, ferit nve
TRAC : Telsiz ve Radyo Amatrleri Cemiyeti, 1962 ylnda kurulmufl ve Trkiyedeki amatr kitlesinin oluflmasn
salamfltr.
Transceiver : Transmitter-Receiver, alc verici cihaz
Transformatr : Gerilim dnflm yapan, silisli sa zerine sarlmfl bir veya birden fazla sargdan oluflan eleman
Oto transformotr, tek sargl, ok ulu trafo, Varyak,
Transmisyon Hatt : Cihaz ile Anten aras irtibat salayan kablo
Transverter : Bir frekanstan ald sinyali, frekansn deifltirip baflka bir frekanstan veren cihaz. Rle deil, nk
transverterler, alc cihazlarn, baflka bantlar dinlemesi iin gelifltirilmifltir.
TRAP : Anten zerine yerlefltirilen ve ayn anten ile farkl frekanslarda da alflma olana salayan, genellikle paralel bal bobin ve kondansatrden oluflan para
Trickle Charge : Aknn srekli flarjda kalmas neticesi aflr flarj olmamas iin uygulanan yntem, az akmla darbeli flarj
Tristr : AC veya DC devrelerde kullanlan yar iletken
Tropo : Meteorolojik ortama bal olarak VHF ve UHF frekanslarnda yaplan uzak grflmeler
Trunk Telsiz : Frekans bandlarnn, verimli kullanm iin, bofl kanallara otomatik olarak ynlendirilen telsiz.
TTL : Transistr Transistr Lojik
TVI : Television Interference, Vericinin Televizyonlara yapt parazit
Tx : Transmit
127
UHF : Ultra High Frequency, Ultra yksek frekans, 300 ila 1000 MHz aral
URL : Universal Resource Locator -internet adresi
USB : Upper Side Band, 10 MHz in stndeki amatr bandlarda SSB haberleflmesinde bu mode kullanlr.
UJT : Uni Jonction Transistor
UMTS : Universal Mobile Telecommunications System, Evrensel mobil telekomnikasyon sistemi
UTC : Universal Time Coordinated, Uluslaras Saat, GMT ile ayn zellikleri taflr. Trkiye iin kfln 2, yazn 3 saat
geridir.
UTP : Universal Twisted Pair
Uydu Haberleflmesi : Amatr telsizcilerin uydu aracl ile yaptklar amatr telsiz haberleflmesi
***
V : SSTV de kullanlan RSV rapor formatnda, video-grnt seviyesi deeri
V : Volt, birimi ksa gsterilifli
Varicap : Variable Capacity Diod, Ularndaki ters polarmaya bal olarak kapasite deifliklii gsteren diyot
Variak : Gerilim ayar yaplan ayarl
VAC : Volts Alternative Current
Vacuum Tube : Elektron Lambas
VCO : Voltage Control Oscillatr
VCR : Video Casette Recorder
Vertical Antenna : Dikey Anten
Vertical Polarization : Radyo dalgalarnn yer yzeyine dik hareket etmesi,
VFO : Variable Frequency Oscillator
VERON : Hollanda Radyo Amatrleri Birlii
VHF : Very High Frequency, ok yksek frekans, 30 ila 300 MHz aral
Vibrolex : otomatik maniple
VLF : (Very Low Frequency) Cok dflk Frekans 10-100 KHz
Voice Communication : Ses (voice) ile yaplan grflme. SSB, AM, FM gibi
VOLMET : Aviation Weather Broadcasts (on HF)
VOT : Voice Of Turkey
VSAT : Very Small Aperature Terminal, kk uydu yer terminali
VTO : Voltage Tuned Oscillator
VTR : Video Tape Recorder
***
W : Watt, ksa gsterilifli
WAC : Worked All Continents, IARU tarafndan verilen bu diplomada aranan flart, tm ktalar ile grflme yapmfl
ve konfirme etmektir.
WAM : Wideband Amplitude Modulation
WAS : Worked All States, Amerika Birleflik Devletlerindeki tm eyaletler ile QSO yaplp konfirme edilmesi sonucu alnan diploma
Wave Lenght : Dalga boyu. Radyo dalgasnn 1 periyodunda ald yol. Hz / frekans forml ile hesaplanr.
WAZ : Worked All Zone, CQ Magazine dergisi tarafndan, 40 ayr zone ile yaplan QSO larn belgelenmesi ile verilen diploma, award.
WBFM : Wide Band Frequency Modulation
WFM : Wideband Frequency Modulation
Windom Anten : 1/6 Balunla kullanlan, 3,5-7-14-21-ve 28 MHz bantlarnda alflan anten
***
X-Beam : x fleklinde konstrksiyonu olan 2 elemanl yagi anten
XYL : Amatrn hanm
***
Yagi Anten : Bir dipol antenin nne (direktr) veya arkasna (reflektr) uygun boyda bir eleman daha ilave edilirse
bir yagi anten yaplmfl olur. Bu halde dipol anten eleman Driven adn alr. Genellikle reflektr eleman 1 adet, direktr
elemanlar birden fazla olur. Antenin, Direktr eleman ynnde maksimum, yan taraflardan ise minimum kazanc vardr.
Yatay Polarizasyon : Antenden, sinyalin yer yzeyine paralel yaylmas
YL : Young Lady, bayan amatr
YM : Trk Amatrlerinin zel gnlerde kulland prefiks
***
Z : Empedans ksa gsterilifli
Zener Diyot : Ters polarite fleklinde kullanldnda, ularndaki gerilim (etiket deerinde) sabit kalan diyot
Zero Bit : iki frekansn ayn olmas durumunda, kulak ile duyulmayan ses.
128
Telsiz ve Radyo Amatrleri Cemiyeti

ESKfiEHR fiUBES
TA2KF
Mart-2005

TA2KF

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TA2KF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

AMATR TELSiZCiLiK

KISALTMALAR, TANIMLAR................................................................................................................................................ 117

AMATR TELSZCLER NASIL KfiLERDR ?

Amatr Telsizci centilmendir,

Amatr Telsizci sadktr,

Amatr Telsizci gvenilirdir,

Amatr Telsizci atlmcdr,

Amatr Telsizci vatanseverdir,

Amatr Telsizci gerekidir,

Amatr Telsizci sevecendir,

Amatr Telsizci tm dnyaca kabul edilen amatrlk andna baldr.

AMATR TELSZC NE YAPAR ?

TA2KF AMATR TELSZCLK KURS NOTLARI

AMATR TELSZCLN ALIfiMA ESASLARI NEDR ?

DNYADA VE TRKYEDE AMATR TELSZCLK YAPANLARIN SAYISI ?

AMATR TELSZCLERN ALIfiMA ARALARI NELERDR ?

eflitli telsiz alc-verici cihazlar, ham radyolar.

Mors kodu kullanan alc ve verici cihazlar.

Amatr maksatl dijital ve analog yaplmfl her eflit cihazlar.

Amatrlerin kendilerinin imal ettikleri cihazlar.

AMATR TELSZCLERE AYRILMIfi AYRI FREKANSLAR VAR MIDIR ?

OLAANST DURUMLARDA AMATR TELSZCLERNE NEDEN GEREK DUYULUR ?

TRKYEDEN EN UZAK HANG LKE LE GRfiLEBLR ?

HER ZAMAN HER YER LE HABERLEfiME YAPMAK MMKN MDR ?

TA2KF AMATR TELSZCLK KURS NOTLARI

AMATR TELSZCLN FAYDALARI NELERDR ?

AMATR TELSZCLN HALK ARASINDA KULLANILAN

DNYADA TANINMIfi NSANLAR ARASINDA AMATR TELSZCLER VAR MIDIR ?

AMATR TELSZCLER BAfiKA NE GB AKTVTELERDE BULUNURLAR ?

NASIL AMATR TELSZC OLUNUR ?

TA2KF AMATR TELSZCLK KURS NOTLARI

AMATR TELSZCLK TARH

TA2KF AMATR TELSZCLK KURS NOTLARI

TELSZLER (RADYO) TANIYALIM

TELSZ HABERLEfiME CHAZLARI VE SSTEMLERNN GRUPLANDIRILMASI

TELSZ CHAZLARINI MEYDANA GETREN ANA PARALAR

TELSZ CHAZLARININ YAPISI

TA2KF AMATR TELSZCLK KURS NOTLARI

AKTARICI SSTEMLER (RLE, REPEATER CHAZLARI)

CTCSS (DUYMAALTI TON KONTROLL SSTEMLER)

COMMUNITY RLE SSTEMLER (ORTAK KULLANIM SSTEMLER)

TA2KF AMATR TELSZCLK KURS NOTLARI

TRKYE DE AMATR TELSZCLK

Trkiyede Amatr Telsizcilerin alflmalar

DNYADA AMATR TELSZCLK

ACL DURUM ANINDA YAPILACAKLAR

TA2KF AMATR TELSZCLK KURS NOTLARI

TA2KF AMATR TELSZCLK KURS NOTLARI

TA2KF AMATR TELSZCLK KURS NOTLARI

TA2KF AMATR TELSZCLK KURS NOTLARI

TA2KF AMATR TELSZCLK KURS NOTLARI

Yabanc devletlerin Trkiyedeki diplomatik temsilciliklerine, mnhasran mensup bulunduklar hkmet

TA2KF AMATR TELSZCLK KURS NOTLARI

Ruhsat alma mecburiyeti

TA2KF AMATR TELSZCLK KURS NOTLARI

Telsiz cihazlarnn imal - ithal ve montajnda uygulanacak esaslar

TA2KF AMATR TELSZCLK KURS NOTLARI

TA2KF AMATR TELSZCLK KURS NOTLARI

TB2MGF Selami Bey TRT Kulesindeki anten alflmasnda (Aralk 2004)

TA2KF AMATR TELSZCLK KURS NOTLARI

AMATR TELSZCLK YNETMEL

TA2KF AMATR TELSZCLK KURS NOTLARI

Amatr Telsizcilik Belgesi Snflar

TA2KF AMATR TELSZCLK KURS NOTLARI